ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ, ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ,
ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ԵՎ ՍՊՈՐՏԻ ՆԱԽԱՐԱՐ ՀՐԱՄԱՆ
22 հոկտեմբերի 2019 թվականի N 24-Ն
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐԻ 2011 ԹՎԱԿԱՆԻ ՄԱՐՏԻ 30-Ի N 257-Ն ՀՐԱՄԱՆՈՒՄ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(1-ին մաս)
i
Ղեկավարվելով «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 33-րդ և 34-րդ հոդվածներով և հիմք ընդունելով «Նախադպրոցական կրթության մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի 1-ին մասի «դ» ենթակետի և 20-րդ հոդվածի պահանջները`
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ
i
Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարի 2011 թվականի մարտի 30-ի «Նախադպրոցական կրթության պետական կրթական չափորոշիչները հաստատելու մասին» N 257-Ն հրամանով հաստատված հավելվածի IX գլուխը շարադրել նոր խմբագրությամբ` համաձայն հավելվածի:
Նախարար Ա. Հարությունյան
Հավելված
ՀՀ կրթության, գիտության,
մշակույթի և սպորտի նախարարի
2019 թվականի հոկտեմբերի 22-ի
N 24-Ն հրամանի
IX. ՄԻՆՉԵՎ 6 ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԵՎ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐ
._____________________________________________________________________.
| 1. ՎԱՂ ՀԱՍԱԿԻ I ԽՄԲԻ` 2 ԱՄՍԱԿԱՆԻՑ ՄԻՆՉԵՎ 1 ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ |
| ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԵՎ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ |
|_____________________________________________________________________|
| ՇԱՐԺՈՂԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Խոշոր շարժողական |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան սկսում է դրսևորել |1.1. Հենվում է ոտքերին մի քանի վայրկյան|
|խոշոր շարժողական տարրական |տևողությամբ, երբ ոտքերը պինդ մակերեսի |
|հմտություններ: |վրա են: |
| |_______________________________________|
| |1.2. Գլորվում է երկու ուղղությամբ` |
| |փորից մեջքի վրա և հակառակը: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Մնում է նստած դիրքում` առանց |
| |օգնության պահպանելով |
| |հավասարակշռությունը առնվազն 10 |
| |վայրկյան: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Մեկ դիրքից տեղաշարժվելով` այլ դիրք|
| |է ընդունում: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Չոչ է անում` կատարելով առնվազն 3 |
| |«քայլ»: |
| |_______________________________________|
| |1.6. Կանգնում է օգնությամբ կամ ինչ-որ |
| |բանից բռնելով: |
| |1.7. Քայլում է օգնությամբ կամ ինչ-որ |
| |բանից բռնելով` կատարելով առնվազն 5 |
| |քայլ: |
| |_______________________________________|
| |1.8. Ինքնուրույն քայլելու փորձեր է |
| |անում: |
| |_______________________________________|
| |1.9. Նստած դիրքում կատարում է |
| |պարզագույն գործողություններ: |
|_____________________________________________________________________|
| Նուրբ/մանր շարժումներ |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան սկսում է ցուցաբերել|2.1. Բռնում է խաղալիքը: |
|ձեռքի և մատների շարժումների |_______________________________________|
|կառավարման հմտություններ: |2.2. Առարկան մի ձեռքից մյուսն է |
| |փոխանցում: |
| |_______________________________________|
| |2.3. Մատներով (բութ և ցուցամատ) |
| |վերցնում է մանր առարկաներ: |
| |_______________________________________|
| |2.4. Երկու ձեռքերն օգտագործում է ինչ-որ|
| |առարկա բռնած պահելու համար: |
| |_______________________________________|
| |2.5. Յուրաքանչյուր ձեռքում միաժամանակ |
| |պահում է մեկական առարկա: |
| |_______________________________________|
| |2.6. Մեկ առարկան տեղավորում է մյուսի |
| |մեջ: |
|_____________________________________________________________________|
| ԽՈՍՔԻ ԵՎ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՄԱՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Բանավոր խոսք |
|_____________________________________________________________________|
| Խոսքի ընկալում և օգտագործում |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան արձագանքում է իրեն |1.1. Արձագանքում է իր անվանը: |
|ուղղված խոսքին: |_______________________________________|
| |1.2. Հասկանում և ճիշտ արձագանքում է |
| |որոշ արտահայտությունների: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Ցույց է տալիս ծանոթ առարկաները, |
| |երբ հարցնում են: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Կատարում է պարզ գործողություններ, |
| |երբ առաջարկում են: |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան անում է խոսելու, |2.1. Ձայնարկություններով արտահայտում է |
|հաղորդակցվելու առաջին |ուրախություն կամ դժգոհություն: |
|փորձերը: |_______________________________________|
| |2.2 «Բառերով» արտահայտում է հաճույք կամ|
| |դժգոհություն: |
| |_______________________________________|
| |2.3. Բառերը համակցում է շարժումների |
| |հետ: |
| |_______________________________________|
| |2.4. Ընդօրինակում է պարզ վանկերը: |
| |_______________________________________|
| |2.5. Օգտագործում է 8-10 ճանաչելի |
| |«բառեր»: |
|_____________________________________________________________________|
| Հաղորդակցում |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան արձագանքում է |3.1. «Պատասխանում է», երբ խոսում են |
|խոսակցին: |իր հետ: |
| |_______________________________________|
| |3.2. Համապատասխան վարք է դրսևորում, |
| |երբ փաղաքշական արտահայտություններ են |
| |ասում կամ սաստում են: |
|_____________________________________________________________________|
| ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Մտածողություն և տրամաբանություն |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան հետազոտում է: |1.1. Փորձում է ճանաչել իր շրջապատը` |
|առարկաները |աչքերի, բերանի, ձեռքերի միջոցով: |
| |_______________________________________|
| |1.2. Դրսևորում է աչք-ձեռք |
| |կոորդինացիայի տարրական կարողություններ:|
| |_______________________________________|
| |1.3. Փնտրում է տեսադաշտից անհետացած |
| |առարկան: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Կենցաղային իրերն օգտագործում է ըստ|
| |նշանակության: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Հետազոտում է շրջապատող առարկաները`|
| |դրանց հետ տարբեր գործողություններ |
| |կատարելով: |
| |_______________________________________|
| |1.6. Կրկնօրինակում է պարզ |
| |գործողություններ: |
| |_______________________________________|
| |1.7. Կատարում է որոշակի |
| |գործողություններ ցուցամատով: |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան հասկանում է |2.1. Մի քանի անգամ կրկնում է միևնույն |
|իրադարձությունների |գործողությունը` իրեն հետաքրքրող |
|հաջորդականությունը և պարզ |տպավորությունները երկարաձգելու կամ իր |
|պատճառահետևանքային կապերը: |ցանկացածին հասնելու համար: |
| |_______________________________________|
| |2.2. Գտնում է կապը առարկայի և |
| |երևույթների միջև: |
|_____________________________________________________________________|
| Ուշադրություն, հիշողություն |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան դրսևորում է |3.1. Ուշադրությունն ուղղում է դեպի |
|ուշադրության կենտրոնացում և |տարբեր տիպի խթանիչները: |
|պահպանում: |_______________________________________|
| |3.2. Լսում է երգ կամ փոքրիկ հեքիաթ` |
| |դեռևս չհասկանալով դրա |
| |բովանդակությունը: |
|_____________________________|_______________________________________|
|4. Երեխան մտապահում և |4.1. Ճանաչում է ծանոթ դեմքեր, |
|վերարտադրում է որոշակի |առարկաներ: |
|ինֆորմացիա: |_______________________________________|
| |4.2. Երբ առաջարկում են, փնտրում և |
| |գտնում է ծանոթ առարկան, եթե նախապես |
| |տեսել է, թե որտեղ են այն դրել: |
|_____________________________________________________________________|
| Երևակայություն և ստեղծագործական մտածողություն |
|_____________________________________________________________________|
|5. Երեխան դրսևորում է |5.1. Կատարում է գործողություններ տարբեր|
|երևակայության պարզագույն |առարկաների/նյութերի հետ: |
|տարրեր: |_______________________________________|
| |5.2. Կրկնօրինակում է մեծահասակների |
| |շարժումները: |
|_____________________________________________________________________|
| Կողմնորոշում տարածության և ժամանակի մեջ |
|_____________________________________________________________________|
|6. Երեխան կողմնորոշվում է |6.1. Տան մեջ տեղաշարժվում է որոշակի |
|տարածության մեջ: |նպատակով: |
| |_______________________________________|
| |6.2. Իրեն ծանոթ միջավայրում գիտի որոշ |
| |առարկաների տեղը: |
|_____________________________________________________________________|
| Սոցիալ-մշակութային և կենցաղային կողմնորոշում |
|_____________________________________________________________________|
|7. Երեխան ունի գիտելիքներ իր |7.1. Ճանաչում է մոր և այլ մտերիմ |
|ընտանիքի մասին: |մեծահասակների դեմքերը: |
|_____________________________|_______________________________________|
|8. Երեխան ճանաչում և |8.1. Մեծահասակների ասելուց հետո երեխան |
|կատարում է մանկական |կրկնում է մեկ կամ երկու բառ որևէ |
|ստեղծագործություններ: |բանաստեղծությունից կամ երգից: |
| |_______________________________________|
| |8.2. Ակտիվորեն արձագանքում է, երբ լսում|
| |է ծանոթ մանկական երգ: |
|_____________________________________________________________________|
| ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ, ՀՈՒԶԱԿԱՆ ԵՎ ԱՆՁՆԱՅԻՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Սոցիալական զարգացում |
|_____________________________________________________________________|
| Փոխհարաբերություններ շրջապատի հետ |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան սկսում է շփվել |1.1. Աշխուժանում է ծնողներին և ծանոթ |
|ծանոթ մեծահասակների և |մեծահասակներին տեսնելիս (ժպիտ, ակտիվ |
|հասակակիցների հետ և |շարժումներ և ձայներ): |
|հաստատում է վստահության վրա |_______________________________________|
|հիմնված հարաբերություններ: |1.2. Հաճույքով է խաղում մեծահասակների |
| |հետ: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Սիրում է հայելու մեջ նայել ինքն |
| |իրեն: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Ցուցաբերում է ամաչկոտություն կամ |
| |տագնապ (վախ) անծանոթ մեծահասակների |
| |ներկայությամբ: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Ցուցաբերում է անհանգստություն |
| |(տագնապ) ծանոթ մեծահասակից բաժանվելիս: |
| |_______________________________________|
| |1.6. Հանգիստ և ապահով է զգում, երբ |
| |մտերիմ մեծահասակը իր տեսադաշտում է: |
| |_______________________________________|
| |1.7. Մեծահասակներին ներգրավում է իր |
| |փոխգործուն խաղերի (շփումների) մեջ: |
| |_______________________________________|
| |1.8. Ներգրավվում է փոխգործուն շփումների|
| |կամ խաղերի մեջ: |
| |_______________________________________|
| |1.9. Օգտագործում է շարժումները և |
| |դիմախաղը հաղորդակցվելու համար: |
| |_______________________________________|
| |1.10. Նկատում և արձագանքում է ուրիշ |
| |երեխաներին |
|_____________________________________________________________________|
| Սոցիալական վարք |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան սկսում է դրսևորել |2.1. Ինքն իրեն զբաղեցնում է կամ |
|ինքնակառավարման |հետաքրքրություններ է գտնում: |
|հմտություններ: |_______________________________________|
| |2.2. Հարմարվում է օրվա կրկնվող |
| |գործողություններին: |
| |_______________________________________|
| |2.3. Հաճախակի փոխում է գործողություն- |
| |ները (զբաղմունքը): |
|_____________________________|_______________________________________|
|3. Երեխան սկսում է դրսևորել |3.1. Փորձում է կատարել ինքնուրույն |
|ինքնուրույնություն: |գործողություններ` ուտել, քայլել, |
| |վերցնել ինչ-որ բան (թեև դեռ օգնության |
| |կարիք ունի): |
|_____________________________________________________________________|
| Անձնային զարգացում |
|_____________________________________________________________________|
|4. Երեխան սկսում է ցուցաբերել|4.1. Երբ տալիս են իր անունը, |
|սեփական անձի և ուրիշների |արձագանքում է շարժումով կամ ձայնով: |
|մասին իմացություն: |_______________________________________|
| |4.2. ՈՒսումնասիրում է իր մարմինը: |
| |_______________________________________|
| |4.3. ՈՒսումնասիրում է ուրիշների |
| |դեմքերը, մարմնի մասերը: |
| |_______________________________________|
| |4.4. Երբ խնդրում են, ցույց է տալիս իր |
| |մարմնի առնվազն 2 մասերը: |
|_____________________________________________________________________|
| Հուզական զարգացում |
|_____________________________________________________________________|
|5. Երեխան սկսում է արտահայտել|5.1. Անծանոթ միջավայրում դրսևորում է |
|և ճանաչել հիմնական հույզերը:|վախ կամ զգուշանում է: |
| |_______________________________________|
| |5.2. Արտահայտում է իր զգացմունքները |
| |ձայներով կամ շարժումներով: |
| |_______________________________________|
| |5.3. Արձագանքում է ուրիշների հույզերին:|
| |_______________________________________|
| |5.4. Երեխան հուզականորեն արձագանքում է |
| |երաժշտական գործիքներով, մարդկային |
| |ձայնով կատարած երաժշտությանը: |
|_____________________________________________________________________|
| ԻՆՔՆԱՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ, ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Ինքնասպասարկում |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան սկսում է դրսևորել |1.1. Ձեռքը մեկնում է իր տեսադաշտում |
|ինքնասպասարկման տարրական |հայտնված առարկային: |
|հմտություններ: |_______________________________________|
| |1.2. Փնտրում է տեսադաշտից անհետացած |
| |առարկան: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Կենտրոնանում է մոտ գտնվող առարկայի|
| |վրա: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Փորձում է ինքնուրույն ուտել: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Մեծահասակի օգնությամբ օգտվում է |
| |սպասքի որոշ տեսակներից: Վերցնում է |
| |գդալը` բռնելով պոչից: |
| |_______________________________________|
| |1.6. Հանում է հեշտությամբ հանվող |
| |հագուստը: |
|_____________________________________________________________________|
| Առողջության պահպանում |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան արձագանքում է |2.1. Դրականորեն է արձագանքում է |
|հիգիենիկ միջոցառումներին և |լողանալուն: |
|խնամք պահանջող |_______________________________________|
|իրավիճակներին: |2.2. Անհանգստություն է ցուցաբերում, եթե|
| |իրեն խանգարող ինչ-որ հանգամանք կա: |
|_____________________________________________________________________|
| 2. ՎԱՂ ՀԱՍԱԿԻ II ԽՈՒՄԲ` ՄԵԿԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ԵՐԿՈՒ ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ |
| ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԵՎ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ |
|_____________________________________________________________________|
| ՇԱՐԺՈՂԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Խոշոր շարժողական |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան դրսևորում է խոշոր |1.1. Կանգնում է ինքնուրույն` առանց |
|շարժողական հմտություններ: |օգնության: |
| |_______________________________________|
| |1.2. Քայլում է ինքնուրույն: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Ինքնուրույն նստում է: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Կատարում է վազելու փորձեր` |
| |անցնելով դժվարությունների միջով: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Օգնությամբ կամ ինչ-որ բանից |
| |բռնելով, բարձրանում է աստիճաններով: |
| |_______________________________________|
| |1.6. Մեծահասակի օգնությամբ իջնում է |
| |աստիճաններից: |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան կատարում է |2.1. Կանգնած դիրքում կատարում է տարբեր |
|գործողություններ` պահպանելով |գործողություններ: |
|դիրքը և իրականացնելով | |
|կոորդինացված շարժումներ: | |
|Նուրբ/մանր շարժումներ | |
|_____________________________|_______________________________________|
|3. Երեխան դրսևորում է |3.1. Առարկան բռնելիս օգտագործում է |
|վերջույթների, ձեռքի և |ձեռքի ափը: |
|մատների շարժումների |_______________________________________|
|կառավարման հմտություններ: |3.2. Մեկ ձեռքով բռնում է երկու առարկա: |
| |_______________________________________|
| |3.3. Թերթում է գիրքը: |
| |_______________________________________|
| |3.4. Գծում/նկարում է` ձեռքը և դաստակը |
| |միասին շարժելով: |
| |_______________________________________|
| |3.5. Համապատասխանեցնելով` տեղավորում է |
| |մեկ առարկան մյուսի մեջ: |
| |_______________________________________|
| |3.6. Կառուցում է պարզ շինություններ` |
| |ուղղահայաց դիրքով: |
| |_______________________________________|
| |3.7. Վերջույթները ճիշտ ուղղությամբ |
| |շարժելով` օգնում է հագցնել իր շորերը: |
| |_______________________________________|
| |3.8. Սեղմում է կոճակները և պտտում է |
| |բռնակները: |
|_____________________________________________________________________|
| ԽՈՍՔԻ ԵՎ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՄԱՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Բանավոր խոսք |
|_____________________________________________________________________|
| Խոսքի ընկալում և օգտագործում |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան ընկալում է իրեն |1.1. Կատարում է մեծահասակների պարզ, |
|ուղղված ուրիշի պարզ խոսքը: |ծանոթ հրահանգը: |
| |_______________________________________|
| |1.2. Պատասխանում է` «այո»,»ոչ» պատասխան|
| |պահանջող հարցերին: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Ցույց է տալիս այն առարկաները, |
| |որոնց մասին հարցնում են: |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան օգտագործում է |2.1. Օգտագործում է տեղը և (կամ) |
|երկբառ նախադասություններ: |բացակայությունը ցույց տվող |
| |արտահայտություններ: |
| |_______________________________________|
| |2.2. Օգտագործում է ցանկություն |
| |արտահայտող բառակապակցություններ: |
| |_______________________________________|
| |2.3. Օգտագործում է հարց արտահայտող |
| |բառակապակցություններ: |
|_____________________________________________________________________|
| Խոսքի հնչյունաբանական և քերականական իմացություն |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան փորձում է ճիշտ |3.1. Կրկնում է առաջարկված պարզ բառերը` |
|արտասանել մայրենի լեզվի |նմանեցնելով հնչյունները: |
|հնչյունները: | |
|_____________________________|_______________________________________|
|4. Երեխան տիրապետում է |4.1. Միտքն արտահայտում է բառերի ճիշտ |
|քերականական պարզ կանոններին: |հաջորդականությամբ: |
|Հաղորդակցում | |
|_____________________________|_______________________________________|
|5. Երեխան հաղորդակցվում է |5.1. Պատասխանում է իրեն ուղղված հարցին:|
|մեծահասակների և |_______________________________________|
|հասակակիցների հետ: |5.2. Երբ ինչ-որ բանի կարիք ունի, դիմում|
| |է ծանոթ մեծահասակին: |
| |_______________________________________|
| |5.3. Շփվում է հասակակից երեխաների հետ: |
|_____________________________________________________________________|
| Գրավոր խոսք |
|_____________________________________________________________________|
| Հետաքրքրություն գրքերի և գրվածքի նկատմամբ |
|_____________________________________________________________________|
|6. Երեխան հետաքրքրություն է |6.1. Անկանոն թերթում է մանկական գիրքը: |
|ցուցաբերում գունազարդ գրքերի |_______________________________________|
|նկատմամբ: |6.2. Հետևում է, երբ մեծահասակը իր |
| |համար «կարդում» է պատկերազարդ գիրք: |
|_____________________________________________________________________|
| ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Մտածողություն և տրամաբանություն |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան հետազոտում և |1.1. Օգտագործում է առարկաներն ըստ իրենց|
|համեմատում է առարկաները: |նշանակության: |
| |_______________________________________|
| |1.2. Ճանաչում է ծանոթ դեմքերը |
| |նկարներում: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Արձագանքում է իր անվանը: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Ցույց է տալիս մարմնի տարբեր մասերը|
| |տիկնիկի վրա: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Օգտագործում է առարկաները մտավոր |
| |խնդիրներ լուծելու համար: |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան հասկանում է |2.1. Կրկնում է անցյալում տեսած |
|իրադարձությունների |գործողությունների հաջորդականությունը: |
|հաջորդականությունը և պարզ |_______________________________________|
|պատճառահետևանքային կապերը: |2.2. Գիտի, որ առարկայի/անձի |
| |բացակայությունը չի նշանակում, որ այն/նա|
| |ընդհանրապես անհետացել է: |
|_____________________________________________________________________|
| Ուշադրություն և հիշողություն |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան մտապահում և |3.1. Կատարում է իրեն ծանոթ պարզ |
|վերարտադրում է որոշակի |գործողություններ: |
|ինֆորմացիա: |_______________________________________|
| |3.2. Կրկնում է պարզ նախադասություններ` |
| |մեծահասակի ասելուց հետ: |
| |_______________________________________|
| |3.3. Կրկնում է մեկ կամ երկու շաբաթ առաջ|
| |իր կատարած գործողությունները: |
| |_______________________________________|
| |3.4. Լսում է կարճ հեքիաթներ: |
|_____________________________________________________________________|
| Երևակայություն և ստեղծագործական մտածողություն |
|_____________________________________________________________________|
|4. Երեխան դրսևորում է |4.1. Կատարում է պարզագույն |
|երևակայության պարզագույն |գործողություններ տարբեր առարկաների, |
|տարրեր: |նյութերի հետ` ինչ-որ բան սարքելու |
| |(ստեղծելու) միտումով: |
| |_______________________________________|
| |4.2. Առարկան օգտագործում է տարբեր |
| |նպատակներով: |
| |_______________________________________|
| |4.3. Խաղալիս կատարում է նպատակային |
| |գործողություններ խաղալիքների հետ: |
| |_______________________________________|
| |4.4. Նմանակում է ուրիշների կատարած |
| |գործողությունները: |
|_____________________________________________________________________|
| Կողմնորոշում տարածության և ժամանակի մեջ |
|_____________________________________________________________________|
|5. Երեխան կողմնորոշվում է |5.1. Փնտրում է իր տեսադաշտից անհետացած |
|տարածության մեջ: |առարկան: |
| |_______________________________________|
| |5.2. Կողմնորոշվում է սենյակների դիրքի |
| |և դասավորության մեջ: |
| |_______________________________________|
| |5.3. Հավաքում է 3 մասից բաղկացած |
| |աշտարակը: |
|_____________________________________________________________________|
| Սոցիալ-մշակութային և կենցաղային կողմնորոշում |
|_____________________________________________________________________|
|6. Երեխան ունի գիտելիքներ |6.1. Ցույց է տալիս ընտանիքի անդամներին |
|(տեղեկացված է) իր և իր |և ասում նրանց անունները: |
|ընտանիքի մասին: | |
|_____________________________|_______________________________________|
|7. Երեխան ճանաչում և |7.1. Կատարում է մանկական երգերից բառեր |
|կարողանում է կատարել մանկական|կամ տողեր: |
|ստեղծագործություններ: |_______________________________________|
| |7.2. Ծանոթ մանկական երգի ձայն լսելիս |
| |ձայնակցում է: |
|_____________________________|_______________________________________|
|8. Երեխան ունի գիտելիքներ |8.1. Ճանաչում է նկարներում պատկերված |
|շրջապատող աշխարհի մասին: |մրգերը, կենդանիներին: |
|_____________________________________________________________________|
| ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ, ՀՈՒԶԱԿԱՆ ԵՎ ԱՆՁՆԱՅԻՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Սոցիալական զարգացում |
|_____________________________________________________________________|
| Փոխհարաբերություններ շրջապատի հետ |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան սկսում է շփվել |1.1. Խոսքային և ոչ խոսքային ձևերով |
|ծանոթ մեծահասակների և |գրավում է ծանոթ մեծահասակների |
|հասակակիցների հետ և |ուշադրությունը: |
|հաստատում է վստահության վրա |_______________________________________|
| |1.2. Փնտրում է ծնողների կամ ծանոթ |
| |մեծահասակների աջակցությունը ինչ-որ բան |
| |անելիս: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Կրկնօրինակում է մեծահասակի առօրյա |
| |վարքը: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Մասնակցում է պարզ խաղերի կամ |
| |շփումների ծանոթ մեծահասակների հետ: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Պատասխանում է մեծահասակի բարևին: |
| |_______________________________________|
| |1.6. Ինքնուրույն խաղալիս երբեմն փորձում|
| |է ներգրավել իր կողքին խաղացող երեխայի: |
| |_______________________________________|
| |1.7. Ծնողի հետ խաղի ընթացքում, նրա |
| |աջակցությամբ սպասում է իր հերթին: |
| |_______________________________________|
| |1.8. Հաղորդակցվում է մեծահասակի հետ իր |
| |կատարած գործողությունների վերաբերյալ: |
| |_______________________________________|
| |1.9. Դրականորեն է արձագանքում |
| |մեծահասակի ուղղորդմանը: |
| |_______________________________________|
| |1.10. Կրկնօրինակում է երեխաների վարքը: |
| |_______________________________________|
| |1.11. Կողք-կողքի խաղալու ժամանակ |
| |ուշադրություն է դարձնում հասակակիցների |
| |գործողություններին: |
|_____________________________________________________________________|
| Սոցիալական վարք |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան դրսևորում է |2.1. Հասկացնում է իր որոշ ֆիզիոլոգիական|
|ինքնակառավարման |կարիքները` քաղցը, ծարավը: |
|հմտություններ: |_______________________________________|
| |2.2. Ենթարկվում է անվտանգության պարզ |
| |պահանջներին: |
|_____________________________|_______________________________________|
|3. Երեխան դրսևորում է |3.1. Փորձում է ինքնուրույն հոգալ իր |
|ինքնուրույնություն: |պարզ կարիքները: |
| |_______________________________________|
| |3.2. Մասնակցում է պարզ գործերին: |
|_____________________________________________________________________|
| Անձնային զարգացում |
|_____________________________________________________________________|
|4. Երեխան սկսում է ցուցաբերել|4.1. Ճանաչում է իրեն հայելու մեջ: |
|սեփական անձի և ուրիշների |_______________________________________|
|մասին իմացություն: |4.2. Գիտի իր անունը: |
| |_______________________________________|
| |4.3. Անվանում է իր մարմնի առնվազն 3 |
| |մասերը: |
| |_______________________________________|
| |4.4. Ճանաչում է ծնողներին և ընտանիքի |
| |անդամներին: |
|_____________________________________________________________________|
| Հուզական զարգացում |
|_____________________________________________________________________|
|5. Երեխան սկսում է ճանաչել |5.1. Ժպտում է կամ ծիծաղում է |
|հիմնական հույզերը: |ի պատասխան դրական հաղորդակցությանը: |
| |_______________________________________|
| |5.2. Դրսևորում է ուրախություն, |
| |ջերմություն մտերիմ մարդկանց նկատմամբ: |
| |_______________________________________|
| |5.3. Դժգոհություն է արտահայտում, երբ |
| |իրեն ինչ-որ բան անհանգստացնում է կամ |
| |անկարող է ինչ-որ բան անել: |
|_____________________________|_______________________________________|
|6. Երեխան արտահայտում է իր |6.1. Ճանաչում և արձագանքում է ծանոթ |
|զգացմունքները երգի, |երաժշտությանը: |
|երաժշտության, շարժումների և |_______________________________________|
|պարի միջոցով: |6.2. Պարբերաբար երգում է: |
|_____________________________________________________________________|
| ԻՆՔՆԱՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ, ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Ինքնասպասարկում |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան դրսևորում է |1.1. Հագնվելիս և հանվելիս փորձում է |
|ինքնասպասարկման |ինչ-որ բաներ ինքնուրույն անել: |
|հմտություններ: |_______________________________________|
| |1.2. Ինքնուրույն ուտում է սննդի որոշ |
| |տեսակներ: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Ինքնուրույն խմելու փորձեր է անում:|
| |_______________________________________|
| |1.4. Կատարում է կենցաղային տարրական |
| |գործողություններ: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Հետևողական է այն |
| |գործողություններում, որոնք կրկնվում են |
| |ըստ ռեժիմի: |
|_____________________________________________________________________|
| Առողջության պահպանում |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան սկսում է հետևել |2.1. Կատարում է հիգիենայի որոշ |
|հիգիենայի տարրական |գործողություններ: |
|կանոններին: |_______________________________________|
| |2.2. Ճանաչում է հիգիենայի որոշ |
| |պարագաներ: |
| |_______________________________________|
| |2.3. Փորձում է հանել թաց կամ կեղտոտ |
| |հագուստը: |
| |_______________________________________|
| |2.4. Նշան է անում, երբ ինչ-որ բանից |
| |դժգոհություն է ունենում: |
|_____________________________________________________________________|
| Անվտանգություն |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան սկսում է հետևել |3.1. Դադարեցնում է վտանգավոր |
|անվտանգության տարրական |գործողությունը` մեծահասակի օգնությամբ: |
|կանոններին` մեծահասակի | |
|ուղղորդումով և հսկողությամբ:| |
|_____________________________________________________________________|
| ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔ ՍՈՎՈՐԵԼՈՒ ՆԿԱՏՄԱՄԲ` ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Հետաքրքրասիրություն |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան հետաքրքրասիրություն|1.1. Խաղում է խաղալիքներով, որոնք |
|է ցուցաբերում նոր բաներ |առաջացնում են ձայն, լույս, շարժում և |
|սովորելու և նոր |այլն: |
|փորձառությունների նկատմամբ: |_______________________________________|
| |1.2. Ուսումնասիրում է միջավայրը: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Ուսումնասիրում է շրջակա միջավայրը |
| |ինքնուրույն, սակայն ծնողի |
| |ներկայությամբ: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Կրկնօրինակում է մեծահասակաների |
| |պարզ գործողությունները: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Հետաքրքրություն է ցուցաբերում |
| |մեծահասակների աշխատանքային |
| |գործունեության նկատմամբ: |
|_____________________________________________________________________|
| Նախաձեռնություն |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան նախաձեռնություն է |2.1. Փորձում է ինքնուրույն կատարել |
|ցուցաբերում: |առօրյա որոշ գործողություններ: |
| |_______________________________________|
| |2.2. Ցույց է տալիս, թե ինչ է սիրում կամ|
| |չի սիրում: |
| |_______________________________________|
| |2.3. Ներգրավվում է նոր փորձառության |
| |մեջ: |
|_____________________________________________________________________|
| Մասնակցություն և հետևողականություն |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան մասնակցություն և |3.1. Պարբերաբար կրկնում է իր նախասիրած |
|հետևողականություն է |գործողությունը: |
|ցուցաբերում իր տարիքին |_______________________________________|
|համապատասխան |3.2. Ավարտին է հասցնում իրեն ծանոթ որոշ|
|առաջադրանքներում: |գործողություններ: |
| |_______________________________________|
| |3.3. Կարճ ժամանակով ուշադրությունը |
| |կենտրոնացնում է, երբ իր համար հեքիաթ են|
| |կարդում/պատմում: |
| |_______________________________________|
| |3.4. Անհրաժեշտության դեպքում իրերը |
| |փնտրում է այն տեղերում, որտեղ դրանք |
| |սովորաբար դրված են լինում: |
|_____________________________________________________________________|
| 3. ԿՐՏՍԵՐ ՏԱՐԻՔԻ ԱՌԱՋԻՆ ԽՄԲԻ` ԵՐԿՈՒՍԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ԵՐԵՔ ՏԱՐԵԿԱՆ |
| ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԵՎ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ |
|_____________________________________________________________________|
| ՇԱՐԺՈՂԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏ |
|_____________________________________________________________________|
| Խոշոր շարժողական |
|_____________________________________________________________________|
| Չափորոշիչ | Ցուցիչ |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան տեղաշարժվելիս |1.1. Ինքնուրույն կքանստում է` պահելով |
|կոորդինացնում է շարժումները: |հավասարակշռությունը: |
| |_______________________________________|
| |1.2. Ինքնուրույն վեր է կենում նստած |
| |դիրքից: |
| |_______________________________________|
| |1.3. Վարժ քայլում է: |
| |_______________________________________|
| |1.4. Վազում է վստահորեն: |
| |_______________________________________|
| |1.5. Բարձրանում և իջնում է |
| |աստիճաններով: |
| |_______________________________________|
| |1.6. Թռչկոտում է` հենման մակերեսից |
| |չկտրվելով: |
| |_______________________________________|
| |1.7. Ինքնուրույն մագլցում է ոչ բարձր |
| |առարկաների վրա: |
| |_______________________________________|
| |1.8. Կռանում է առանց |
| |հավասարակշռությունը կորցնելու: |
| |_______________________________________|
| |1.9. Տարբեր դիրքերում պահում է |
| |հավասարակշռությունը և կատարում զանազան|
| |գործողություններ: |
|_____________________________________________________________________|
| Նուրբ/մանր շարժումներ |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան դրսևորում է |2.1. Կառուցում է պարզ շինություններ` |
|ձեռքերի և մատների |ուղղահայաց և հորիզոնական դիրքերով: |
|շարժումների կառավարման |_______________________________________|
|հմտություններ: |2.2. Գծում/նկարում է` օգտագործելով թղթի|
| |ամբողջ մակերեսը: |
| |_______________________________________|
| |2.3. Ինքնուրույն հագնում և հանում է |
| |հագուստի որոշ մասեր: |
| |_______________________________________|
| |2.4. Երեխան կատարում է |
| |գործողություններ` աջ կամ ձախ ձեռքի |
| |գերակայությամբ: |
._____________________________________________________________________|
--------------------------------------------------------------------
ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասերում