ՀՀ ՊԵՏԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԵՎ ԱՆԱՎԱՐՏ ՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄ ...

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՕՐԵՆՔԸ

Ընդունված է Ազգային Ժողովի կողմից
«5» դեկտեմբերի 1997 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԵՎ ԱՆԱՎԱՐՏ ՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ ԵՎ ԱՊԱՊԵՏԱԿԱՆԱՑՄԱՆ 1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐԻ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ

Հաստատել «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի կատարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության հաշվետվությունը (կցվում է):

Հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի
1997 թվականի դեկտեմբերի 5-ի «Հայաստանի Հանրապետության
պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության
օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման
1995 թվականի ծրագրի կատարման հաշվետվության մասին»
Հայաստանի Հանրապետության օրենքով

ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ և ԱՆԱՎԱՐՏ ՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ և ԱՊԱՊԵՏԱԿԱՆԱՑՄԱՆ 1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐԻ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ՄԱՍԻՆ

1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1.1. Ծրագրի ընդունման ժամանակագրությունը

Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն Խորհուրդը 1994 թվականի հունվարի 12-ին հաստատել է Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1994 թվականի ծրագիրը:

1995 թվականի սեպտեմբերի 27-ին Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովը հաստատել է Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագիրը (այսուհետ` ծրագիր): Ծրագրի հաստատման մասին որոշման մեջ նշված է, որ հաստատվում է 1995 թվականի ծրագիրը` հիմք ընդունելով 1994 թվականի ծրագիրը` փոփոխություններով և լրացումներով: Ծրագրի ցանկերում փոփոխությունները և լրացումները հիմնականում կապված են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության, աշխատավորական կոլեկտիվների և այլ անձանց նախաձեռնությամբ սեփականաշնորհվող ձեռնարկությունների թվի ավելացման հետ:

1.2. Սեփականաշնորհման և ապապետականացման նախապատրաստման հարցերով զբաղվող Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմինը

Մինչև 1995 թվականի դեկտեմբերի 27-ի «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի ընդունումը, հանրապետությունում պետական ձեռնարկությունների սեփականաշնորհումն ու ապապետականացումն իրականացնող իրավասու պետական մարմինը Հայաստանի Հանրապետության սեփականաշնորհման և ապապետականացման պետական հանձնաժողովն էր: «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի (այսուհետ` սեփականաշնորհման օրենք) փոփոխությունից հետո Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1996 թվականի փետրվարի 14-ի «Հայաստանի Հանրապետության սեփականաշնորհման և ապապետականացման պետական հանձնաժողովի վերակազմավորման մասին» N 39 որոշմամբ սեփականաշնորհման և ապապետականացման հարցերով զբաղվող Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմին ճանաչվեց Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման միջգերատեսչական պետական հանձնաժողովը:

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1997 թվականի հունվարի 31-ի «Հայաստանի Հանրապետությունում սեփականաշնորհման և ապապետականացման նախապատրաստական աշխատանքներն իրականացնող Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված պետական կառավարման մարմնի մասին» N 13 որոշմամբ սեփականաշնորհման և ապապետականացման նախապատրաստական աշխատանքներն իրականացնող Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմին ճանաչվեց Հայաստանի Հանրապետության սեփականաշնորհման և օտարերկրյա ներդրումների նախարարությունը:

Հայաստանի Հանրապետության նախագահի 1997 թվականի հունիսի 10-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կառուցվածքում փոփոխություններ կատարելու մասին» հրամանագրով Հայաստանի Հանրապետության սեփականաշնորհման և օտարերկրյա ներդրումների նախարարությունը վերակազմավորվեց Հայաստանի Հանրապետության սեփականաշնորհման նախարարության, որին և փոխանցվեցին սեփականաշնորհման և ապապետականացման նախապատրաստական աշխատանքներն իրականացնող Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմնի գործառույթները:

1.3. Հաշվետու ժամանակահատվածը

Ծրագրի կատարման հաշվետվությունն ընդգրկում է 1996 թվականի մարտի 9-ից մինչև 1997 թվականի օգոստոսի 25-ն ընկած ժամանակահատվածը:

2. ՄԻՋԻՆ ԵՎ ԽՈՇՈՐ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՈՒՄԸ

2.1. Մասնակի անհատույց սեփականաշնորհումը

2.1.1. Մասնակի անհատույց սեփականաշնորհման իրավական և մեթոդական դաշտը

Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովը 1996 թվականի ապրիլի 12-ին ընդունել է «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում, Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի 1993 թվականի նոյեմբերի 1-ի «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացում կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի կիրարկման կարգի մասին», Հայաստանի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի նախագահության 1994 թվականի մայիսի 6-ի «Պետական ձեռնարկությունների գույքի մասնակի անհատույց սեփականաշնորհման և այդ ձեռնարկություններն ընկերությունների վերակազմավորելու կարգի» և «Մասնակի անհատույց սեփականաշնորհման հիման վրա վերակազմավորված բաժնետիրական ընկերություններում շահույթից ինվեստիցիոն սեփականաշնորհման ֆոնդերին կատարվող մասհանումների, այդ միջոցներից հիմնական ֆոնդերի ձեռքբերման և կանոնադրական հիմնադրամի փոփոխման կարգի» հաստատման մասին» որոշումների մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքը:

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը 1996 թվականի սեպտեմբերի 17-ին ընդունել է «Պետական ձեռնարկությունների գույքի մասնակի անհատույց սեփականաշնորհման հիման վրա վերակազմավորված բաժնետիրական ընկերություններում ինվեստիցիոն սեփականաշնորհման ֆոնդին կատարվող մասհանումների, այդ ֆոնդի հաշվին ինվեստիցիոն սերտիֆիկատների թողարկման ու բաշխման և դրա հետևանքով կանոնադրական կապիտալի փոփոխման կարգը հաստատելու մասին» N 204 որոշումը:

1996 թվականի փետրվարի 23-ին ընդունվել է նորմատիվամեթոդական բնույթի` մասնակի անհատույց սեփականաշնորհման հիման վրա վերակազմավորված բաժնետիրական ընկերություններում ներդրումային սեփականաշնորհման հիմնադրամի հաշվին ձեռք բերված հիմնական միջոցների արժեքների համադրելիության գործակցի որոշման կարգը:

2.1.2. Մասնակի անհատույց սեփականաշնորհման արդյունքները

Ծրագրում ընդգրկված ներդրումային սեփականաշնորհում իրականացրած ձեռնարկությունների ցանկը և դրանց պետական ու ոչ պետական բաժնեմասերի հարաբերակցությունը ներկայացված է N 1 աղյուսակում:

Աղյուսակ N 1

ՑԱՆԿ
1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐՈՒՄ ԸՆԴԳՐԿՎԱԾ ՆԵՐԴՐՈՒՄԱՅԻՆ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՈՒՄ ԻՐԱԿԱՆԱՑՐԱԾ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ

2.2. Միջին և խոշոր ձեռնարկությունների սեփականաշնորհման կատարողականը

1997 թվականի օգոստոսի 25-ի դրությամբ սեփականաշնորհվել է 910 ձեռնարկություն (առանձնացումներից ծրագրում ընդգրկված 694 ձեռնարկություն վերակազմավորվել է 755 բաց և փակ բաժնետիրական ընկերությունների), ընդ որում, 585-ը` բաժնետոմսերի ազատ բաժանորդագրությամբ, 61-ը` լոտային աճուրդով, 99-ը` փակ բաժնետիրական ընկերությունների ստեղծմամբ, 24-ը` մրցույթով, 14-ը` աճուրդով և 127-ը` վարձակալների կողմից գույքի գնման միջոցով: Այս խմբի ձեռնարկությունների սեփականաշնորհման հիմնական ձևը (կիրառվել է սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների 65 տոկոսի համար) բաժնետոմսերի ազատ բաժանորդագրության միջոցով բաց բաժնետիրական ընկերությունների ստեղծումն է:

Չի կայացել 96 ձեռնարկության սեփականաշնորհումը` հիմնականում դրանց բարձր արժեքի և խոշոր պարտքերի պատճառով: Այդ ձեռնարկություններից 67-ը սեփականաշնորհվել է բաժնետոմսերի ազատ բաժանորդագրությամբ, 4-ը` լոտային աճուրդով, 7-ը` փակ բաժնետիրական ընկերությունների ստեղծմամբ, 10-ը` աճուրդով և 8-ը` մրցույթով:

Սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների մեծ մասը Հայաստանի Հանրապետության արդյունաբերության նախարարության (44 տոկոս) և Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարության (29 տոկոս) ձեռնարկություններն են:

Ծրագրում ընդգրկված միջին և խոշոր ձեռնարկությունների սեփականաշնորհման ընթացքը` ըստ սեփականաշնորհման ձևերի, բնութագրող տվյալները ներկայացված են NN 2, 3, 4 և 5 աղյուսակներում:

Աղյուսակ N 2

1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐՈՒՄ ԸՆԴԳՐԿՎԱԾ ՄԻՋԻՆ և ԽՈՇՈՐ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ ԸՆԹԱՑՔՆ ԸՍՏ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ ՁԵՎԵՐԻ
(1997 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 25-Ի ԴՐՈՒԹՅԱՄԲ)

Աղյուսակ N 3

 1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐՈՒՄ ԸՆԴԳՐԿՎԱԾ ՄԻՋԻՆ և ԽՈՇՈՐ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ ԸՆԹԱՑՔՆ ԸՍՏ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ և ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ ՁևԵՐԻ
 (1997 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 25-Ի ԴՐՈՒԹՅԱՄԲ)

Աղյուսակ N 4

1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐՈՒՄ ԸՆԴԳՐԿՎԱԾ ՄԻՋԻՆ և ԽՈՇՈՐ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ ՁԵՎԵՐԻ ՀԱՐԱԲԵՐԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆՆ ԸՍՏ ՏԱՐԲԵՐ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԻ
 (1997 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 25-Ի ԴՐՈՒԹՅԱՄԲ)

Աղյուսակ N 5

 ԲԱԺՆԵՏԻՐԱՑՎՈՂ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԽՄԲԱՎՈՐՈՒՄՆ ԸՍՏ ԲԱԺԱՆՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՓԱՍՏԱՑԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ
 (1997 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 25-Ի ԴՐՈՒԹՅԱՄԲ)

Ծանոթագրություն. Աղյուսակում չեն ընդգրկվել բաժանորդագրությունը չկայացած 67 ձեռնարկության վերաբերյալ տվյալները:

2.3. Բաժնետոմսերի ազատ բաժանորդագրությամբ սեփականաշնորհման կատարողականը

Պետական և պետական մասնակցությամբ ձեռնարկությունների սեփականաշնորհման հիմնական ձևը բաժնետոմսերի ազատ բաժանորդագրությունն է: Բավական է նշել, որ 1997 թվականի օգոստոսի 25-ի դրությամբ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ծրագրում ընդգրկված 1053 ձեռնարկության սեփականաշնորհման մասին ընդունված որոշումներից 667-ը (63,3 տոկոս) վերաբերում է բաժնետոմսերի ազատ բաժանորդագրությամբ սեփականաշնորհմանը: Նշված քանակությունից հրապարակվել է 665 ձեռնարկության ազդագիր:

1997 թվականի օգոստոսի 25-ի դրությամբ բաժնետոմսերի ազատ բաժանորդագրության ձևով սեփականաշնորհման ընթացքում է 13 ձեռնարկություն, սեփականաշնորհումը չի կայացել 67 ձեռնարկությունում, իսկ 585-ում` ավարտվել է:

Բաց բաժնետիրական ընկերության ձևով սեփականաշնորհման լոտային աճուրդը նույնպես սեփականաշնորհման ամենատարածված ձևերից է: 1997 թվականի օգոստոսի 25-ի դրությամբ միջին և խոշոր ձեռնարկությունների սեփականաշնորհման վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ընդունած 1053 որոշումից 75-ը (7 տոկոս) վերաբերում է լոտային աճուրդով սեփականաշնորհվող ձեռնարկություններին: Լոտային աճուրդի ներկայացված 65 ձեռնարկությունից 61-ը վաճառվել է, որը կազմել է բաց բաժնետիրական ընկերության ձևով սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների 9,7 տոկոսը:

Վաճառված 70111 լոտի համար վճարվել է 498 միլիոն 30 հազար 500 դրամ, այդ թվում` սեփականաշնորհման սերտիֆիկատներով` 495 միլիոն 120 հազար դրամ, դրամով` 2 910 500 դրամ:

Բաժնետոմսերի ազատ բաժանորդագրությամբ սեփականաշնորհման չկայացման հիմնական պատճառներն են` ձեռնարկությունների խոշոր պարտքերը, ձեռնարկությունների մասին տեղեկատվության պակասը, ձեռնարկությունների հետագա գործունեության անհեռանկարային լինելը, առկա սարքավորումների մաշվածությունը, խոշոր ներդրումների պահանջը:

Սեփականաշնորհման գործընթացը խոչընդոտող, այդ թվում` նաև սեփականաշնորհման չկայացման, պատճառներից մեկը ծրագրում ընդգրկված ձեռնարկությունների նկատմամբ սնանկացման հայցերի հարուցումն է դատարանների կողմից` ընդհուպ ձեռնարկության սնանկ ճանաչելը: 1997 թվականի օգոստոսի 25-ի դրությամբ սնանկ է ճանաչվել ծրագրում ընդգրկված 12 ձեռնարկություն (N 6 աղյուսակ):

Բաժնետոմսերի ազատ բաժանորդագրությամբ սեփականաշնորհված 369 ձեռնարկությունում նկատվել է թերբաժանորդագրություն (այս խմբի բոլոր ձեռնարկությունների համար բաժանորդագրությունը կազմել է 40,64 տոկոս), իսկ 216-ում` գերբաժանորդագրություն (այս խմբի բոլոր ձեռնարկությունների համար գերբաժանորդագրությունը կազմել է 338 տոկոս): Միջին հաշվով, բոլոր ձեռնարկությունների համար նկատվել է թերբաժանորդագրություն` բաժանորդագրությունը կատարվել է 88,2 տոկոսով:

Աղյուսակ N 6

ՑԱՆԿ
1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐՈՒՄ ԸՆԴԳՐԿՎԱԾ ՍՆԱՆԿ ՃԱՆԱՉՎԱԾ ՄԻՋԻՆ և ԽՈՇՈՐ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ

* Սնանկ է ճանաչվել նաև ծրագրում ընդգրկված «Գուգարք» ՓԲԸ-ի ստորաբաժանում համարվող 16 այլ ձեռնարկություն:

2.4. Փակ բաժնետիրական ընկերությունների ձևով սեփականաշնորհումը և արդյունքները

Հաշվետու ժամանակաշրջանում փակ բաժնետիրական ընկերությունների ձևով սեփականաշնորհվել է 99 միջին և խոշոր ձեռնարկություն (սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների 10,8 տոկոսը):

1997 թվականի օգոստոսի 25-ի դրությամբ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշումներով ծրագրում ընդգրկված 108 միջին և խոշոր ձեռնարկություն սեփականաշնորհվում է փակ բաժնետիրական ընկերությունների ձևով:

Սեփականաշնորհումը չի կայացել 7 ձեռնարկությունում:

2.5. Մրցույթով սեփականաշնորհման արդյունքները

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը մրցույթով սեփականաշնորհման մասին ընդունել է 42 որոշում: Հաշվետու ժամանակահատվածում ծրագրում ընդգրկված մրցույթով սեփականաշնորհման ենթակա ձեռնարկություններից սեփականաշնորհվել է 24-ը: Մրցույթը չի կայացել 8 ձեռնարկությունում:

Մրցույթով սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների ցանկը ներկայացված է N 7 աղյուսակում:

Աղյուսակ N 7

ՑԱՆԿ
1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐՈՒՄ ԸՆԴԳՐԿՎԱԾ ՄՐՑՈՒՅԹՈՎ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՎԱԾ ՄԻՋԻՆ և ԽՈՇՈՐ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ

2.6. Միջին և խոշոր ձեռնարկությունների սեփականաշնորոման իրավական ու մեթոդական հիմքերը

Հաշվետու ժամանակահատվածում Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունն ընդունել է մի շարք հիմնական որոշումներ`

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1996 թվականի հուլիսի 4-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1996 թվականի փետրվարի 9-ի N 35 որոշման մեջ փոփոխություն կատարելու մասին» N 204 որոշումը.

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1996 թվականի սեպտեմբերի 13-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1995 թվականի հունիսի 30-ի N 392 որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին» N 295 որոշումը.

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1996 թվականի սեպտեմբերի 13-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1994 թվականի ապրիլի 22-ի N 196 որոշման մեջ փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» N 297 որոշումը.

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1997 թվականի մարտի 11-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1994 թվականի ապրիլի 21-ի N 183 որոշման մեջ փոփոխություն կատարելու մասին» N 38 որոշումը.

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1997 թվականի մայիսի 6-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1995 թվականի հունվարի 31-ի N 47 որոշման մեջ փոփոխություն կատարելու մասին» N 123 որոշումը:

3. «ՓՈՔՐ» ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՈՒՄԸ

3.1. «Փոքր» օբյեկտների սեփականաշնորհման կատարողականը

Ծրագրում ընդգրկված է 4364 «փոքր» օբյեկտ, որից 1658-ը` առևտրի, 600-ը` հասարակական սննդի, 2106-ը` կենցաղսպասարկման ոլորտի օբյեկտներ են: Ծրագրում ընդգրկված է նաև տնտեսության մյուս ոլորտների 200 «փոքր» օբյեկտ:

Հաշվետու ժամանակաշրջանի վերջին օրվա դրությամբ սեփականաշնորհվել է 2760 «փոքր» օբյեկտ, որից 1181-ը` առևտրի, 437-ը` հասարակական սննդի, 942-ը` կենցաղսպասարկման ձեռնարկություններ են, իսկ 200-ը` այլ ոլորտների:

Աճուրդով վաճառքի ենթակա է 376 «փոքր» օբյեկտ, որից 99-ի սեփականաշնորհման վերաբերյալ ընդունվել են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշումներ, իսկ մյուսները հաստատման փուլում են:

Սեփականաշնորհված «փոքր» օբյեկտների կազմում զգալի բաժին (37,2 տոկոս) ունեն վարձակալական ձեռնարկությունները, որոնք սեփականաշնորհվում են համաձայն սեփականաշնորհման օրենքի 33 հոդվածի:

Ծրագրում ընդգրկված «փոքր» օբյեկտների սեփականաշնորհումը բնութագրող տվյալները ներկայացված են N 8 աղյուսակում:

Աղյուսակ N 8

1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐՈՒՄ ԸՆԴԳՐԿՎԱԾ «ՓՈՔՐ» ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԾՐԱԳՐԱՅԻՆ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԸ և ԴՐԱՆՑ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆԸ

* Ընդգրկված է տնտեսության մյուս ոլորտների 200 ծրագրային օբյեկտ:

3.2. «Փոքր» օբյեկտների սեփականաշնորհման իրավական և մեթոդական հիմքերը

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունն ընդունել է`

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1996 թվականի սեպտեմբերի 3-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1995 թվականի ապրիլի 12-ի N 197 որոշման մեջ փոփոխություն կատարելու մասին» N 280 որոշումը.

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1997 թվականի մարտի 11-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1994 թվականի ապրիլի 20-ի N 182 որոշման մեջ փոփոխություն կատարելու մասին» N 39 որոշումը:

4. ԱՆԱՎԱՐՏ ՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՈՒՄԸ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1996 թվականի մարտի 29-ի N 94 որոշմամբ հաստատվել է աճուրդով սեփականաշնորհվող անավարտ շինարարության օբյեկտների առաջին ցանկը, որում ընդգրկվել է 464 օբյեկտ:

Առայժմ կայացել է անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման 5 աճուրդ, որում աճուրդի ներկայացված 49 օբյեկտից վաճառվել է 15-ը:

Անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման դանդաղ ընթացքը պայմանավորված է մի շարք պատճառներով, որոնցից հիմնականներն են`

ա) նոր շինարարության իրականացումը գրեթե 2 անգամ թանկ է, քան նույնատիպ օբյեկտի ձեռքբերումը.

բ) անավարտ շինարարության օբյեկտների մեծ մասի համար բացակայում են հողահատկացման մասին տվյալները:

5. ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՏՆԵՐԸ

Սեփականաշնորհման սերտիֆիկատները որպես վճարման միջոց

1997 թվականի օգոստոսի 25-ի դրությամբ սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների և «փոքր» օբյեկտների համար վճարվել է 52721173,8 հազար դրամ, որից 33834698 հազար դրամը` (64 տոկոս)` ձեռնարկությունների, 18796907 հազար դրամը (36 տոկոս)` «փոքր» օբյեկտների համար: 18805680,5 հազար դրամը (35,7 տոկոս): Սեփականաշնորհման սերտիֆիկատներով վճարվել է 52338280 հազար դրամ (ընդհանուր վճարումների 99,3 տոկոսը), իսկ դրամով` 382893 հազար դրամ (0,7 տոկոս): Սեփականաշնորհման սերտիֆիկատներով վճարումների մեջ ձեռնարկությունների բաժինը կազմել է 33645420 հազար դրամ (63,8 տոկոս), իսկ «փոքր» օբյեկտներինը` 18604060 հազար դրամ (35,3 տոկոս): Դրամով վճարումների մեջ` համապատասխանաբար 189278 հազար դրամ (49,4 տոկոս և 192847 հազար դրամ (50,4 տոկոս):

Վճարված սերտիֆիկատների ընդհանուր թիվը 1997 թվականի սեպտեմբերի 15-ի դրությամբ կազմել է 54393 հատ, որից 1682271 հատը (63,4 տոկոս) վճարվել է ձեռնարկությունների, իսկ 967682-ը (36,5 տոկոս)` «փոքր» օբյեկտների համար:

Այսպիսով, սեփականաշնորհման սերտիֆիկատները ներկայումս ծառայում են որպես սեփականաշնորհված գույքի ձեռքբերման հիմնական միջոց:

6. ԾՐԱԳՐԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆԸ

Ընդհանուր առմամբ հաշվետու ժամանակաշրջանում ծրագիրը քանակական ցուցանիշների առումով կատարվել է 57,3 տոկոսով (սեփականաշնորհված օբյեկտների թվի տեսակարար կշիռը ծրագրով նախատեսված սեփականաշնորհման օբյեկտների թվում):

Ըստ տնտեսության տարբեր ոլորտների ծրագրի կատարման պատկերը ներկայացված է N 9 աղյուսակում:

Ծրագրի կատարողականի համեմատաբար ցածր մակարդակը պայմանավորված է նաև այն հանգամանքով, որ, համաձայն սեփականաշնորհման օրենքի, ձեռնարկությունը սեփականաշնորհված է համարվում սեփականաշնորհման պայմանագրի կնքման պահից, ինչում թերացել են բազմաթիվ միջին և խոշոր ձեռնարկություններ ու «փոքր» օբյեկտներ:

Ծրագրի կատարման գնահատականը` արժեքային արտահայտությամբ, հաշվետվության ներկայացման վերջին օրվա դրությամբ, կարելի է տալ միայն բացարձակ մեծությամբ, որը կազմել է 52844.3 մլն դրամ: Նկատի ունենալով սեփականաշնորհվող պետական գույքի գնահատման ժամկետայնությունը, ինչպես նաև ազատ ձևավորվող գներիհանգամանքը` հարաբերական ցուցանիշները տվյալ դեպքում չեն կարող ներկայացուցչական լինել:

Աղյուսակ N 9

ՊԵՏԱԿԱՆ ՁԵՌՆԱՐԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ և ԱՆԱՎԱՐՏ ՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ՍԵՓԱԿԱՆԱՇՆՈՐՀՄԱՆ և ԱՊԱՊԵՏԱԿԱՆԱՑՄԱՆ 1995 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐԻ ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐԸ և ԴՐԱՆՑ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆԸ 1997 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 25-Ի ԴՐՈՒԹՅԱՄԲ

* Ընդգրկված է նաև տնտեսության այլ ճյուղերի 200 «փոքր» օբյեկտ: