«ՄԱՅՐՈՒՂԱՅԻՆ ԳԱԶԱՏԱՐՆԵՐԻ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ» ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳԸ ...

(ուժը կորցրել է 24.04.2023 թվականից` 22.04.2021 թիվ 634-Ն որոշում)

i

040.1438.171207

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ՈՐՈՇՈՒՄ

 

8 նոյեմբերի 2007 թվականի N 1438-Ն

 

i

«ՄԱՅՐՈՒՂԱՅԻՆ ԳԱԶԱՏԱՐՆԵՐԻ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ» ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

(1-ին մաս)

 

«Ստանդարտացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 8-րդ հոդվածի դրույթի կատարումն ապահովելու նպատակով, ինչպես նաև հաշվի առնելով մայրուղային գազատարների շահագործման ժամանակ մարդկանց և շրջակա միջավայրի անվտանգության ապահովման անհրաժեշտությունը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել «Մայրուղային գազատարների տեխնիկական շահագործման կանոններ» տեխնիկական կանոնակարգը` համաձայն հավելվածի:

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվանից 6 ամիս հետո:

 

ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ

2007 ԹՎԱԿԱՆԻ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ 17-ԻՆ

 

Հավելված

ՀՀ կառավարության

2007 թվականի նոյեմբերի 8-ի

N 1438-Ն որոշման

 

ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳ «ՄԱՅՐՈՒՂԱՅԻՆ ԳԱԶԱՏԱՐՆԵՐԻ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ»

 

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

1. ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՈԼՈՐՏԸ

 

1. Սույն տեխնիկական կանոնակարգի (այսուհետ` ՏԿ) պահանջները տարածվում են գազի տնտեսության կազմակերպությունների ենթակայության տակ գտնվող մայրուղային (մագիստրալային) գազատարների վրա և պարտադիր են մայրուղային գազատարների օբյեկտներում աշխատանքներ իրականացնող բոլոր կազմակերպությունների համար: Սույն ՏԿ-ն սահմանում է մայրուղային գազատարների շահագործման, անձնակազմի աշխատանքի կազմակերպման և տեխնիկական փաստաթղթերի վարման հիմնական տեխնիկական, կազմակերպական նորմերը և պահանջները: Մայրուղային գազատարների կազմի մեջ, որպես առանձին օբյեկտներ, մտնում են`

1) գազատար խողովակն իր ճյուղավորումներով (լուպինգ) և փակող արմատուրով, բնական և արհեստական խոչընդոտների միջով անցումներով, մաքրման սարքավորման բացթողման և ընդունման հանգույցներով, խտուցքի հավաքման և պահման հանգույցներով և մեթանոլի ներածման սարքավորումով.

2) գլխավոր և միջանկյալ ճնշակային կայանները, գազաբաշխիչ կայանները, գազի ստորգետնյա պահեստարանները.

3) կոռոզիայից էլեկտրաքիմիական պաշտպանման տեղակայանքները, տեխնոլոգիական կապի և հեռուստամեխանիկայի գծերը և կառույցները.

4) գազատարների սպասարկման համար նախատեսված էլեկտրահաղորդման գծերը, փակող արմատուրի, հեռուստակառավարման և էլեկտրաքիմիական պաշտպանության տեղակայանքների էլեկտրամատակարարման սարքավորումները.

5) հակահրդեհային միջոցները, գազատարների հակաքայքայամաշման և պաշտպանական կառույցները.

6) խտուցքի պահման և գազազատման տարողությունները, խտուցքի վթարային դատարկման գետնահորերը.

7) շենքերը, կառույցները և սենքերը.

8) գազատարի ուղեգծով տեղաբաշխված մշտական ճանապարհները և ուղղաթիռային հրապարակները, դրանց մուտքի ուղիները` գազատարների տեղադրման տարբերիչ նիշերով և ազդանշաններով:

2. Սույն ՏԿ-ի պահանջները չեն տարածվում այն գազատարների վրա, որոնք նախատեսված են խողովակի մետաղի վրա կոռոզիայի ներգործություն թողնող կամ -40 oC-ից ցածր ջերմաստիճանի սառեցրած գազի փոխադրման համար: Նշված գազատարների շահագործումը պետք է իրականացվի ըստ նախագծային և գիտահետազոտական ինստիտուտների կողմից մշակված հատուկ հրահանգի:

 

3. Մայրուղային գազատարների օբյեկտների շահագործման մեթոդներն ու սխեմաները պետք է կանոնակարգվեն արտադրական, պաշտոնական հրահանգներով և տեխնոլոգիական սխեմաներով, որոնք մշակվում են կազմակերպությունների կողմից` հաշվի առնելով տեղական պայմանները և հիմնվելով սույն ՏԿ-ի վրա: Հրահանգների անվանացանկը, մշակման և հաստատման կարգը սահմանում են կազմակերպությունները:

4. Արտադրական, պաշտոնական հրահանգների, տեխնոլոգիական և այլ սխեմաների վերանայումը կատարվում է յուրաքանչյուր 3 տարին մեկ անգամ, իսկ անհրաժեշտ փոփոխությունները դրանց մեջ մտցվում են անմիջապես:

5. Մայրուղային գազատարները շահագործող անձնակազմի հիմնական խնդիրներն են`

1) գազի փոխադրումը հանքավայրից կամ հանրապետություն ներկրման կետից մինչև բաշխման համակարգ, գազի մատուցումը քաղաքների, բնակավայրերի կամ առանձին կազմակերպությունների բաշխիչ ցանցը, սարքավորման անվտանգ և հուսալի աշխատանքի ապահովումը.

2) գազատարի արդյունավետ աշխատանքի ապահովումը` սարքավորման լավարկված (օպտիմալացված) աշխատանքային ռեժիմների օգնությամբ, դրա գործառության հուսալիությամբ, վառելիքաէներգետիկական պաշարների և նյութերի արդյունավետ ծախսմամբ, փոխադրման ընթացքում գազի կորուստների կրճատմամբ, ճնշակային կայաններում առաջացած երկրորդային էներգապաշարների առավել լրիվ օգտագործմամբ.

3) գազատարի արդիականացման համար միջոցառումների մշակումը և իրագործումը.

4) աշխատանքի արտադրողականության բարձրացումը, գազի փոխադրման ինքնարժեքի իջեցումը.

5) աշխատողների որակավորման բարձրացումը.

6) աշխատանքային և արտադրական կարգապահության խիստ պահպանումը, աշխատանքի պաշտպանության ու տեխնիկական անվտանգության գործող նորմատիվային փաստաթղթերի պահանջների և նորմերի կատարումը:

6. Մայրուղային գազատարների շահագործումն իրականացնող կազմակերպությունները որոշում են իրենց ստորաբաժանումների կողմից մայրուղային գազատարների և օժանդակ օբյեկտների սպասարկման սահմանները: Ծառայությունների, արտադրամասերի և տեղամասերի ղեկավարները հաստատում են որոշակի աշխատողների պատասխանատվությունը` սարքավորման շահագործման, դրա տեխնիկական վիճակի համար, որը ձևակերպվում է ստորաբաժանման հրամանով (կարգադրությամբ):

7. Մայրուղային գազատարների շինարարության, դրանց վերակառուցման, տեխնիկական վերազինման կամ հիմնական նորոգման ժամանակ պատվիրատուն պետք է կազմակերպի աշխատանքների կատարման տեխնիկական վերահսկողություն:

8. Նոր և վերակառուցվող օբյեկտները պետք է շահագործման հանձնվեն «Էներգետիկայի բնագավառում և էներգասպառման ոլորտում պետական տեխնիկական վերահսկողության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2003 թվականի մայիսի 8-ի N 626-Ն որոշման պահանջներին համապատասխան:

9. Գազի մատուցումը վառելիքային, գործարկվող և իմպուլսային հաղորդակցուղիներ, ինչպես նաև ՃԿ, ԳԲԿ և ԳՍՊ տեխնոլոգիական կապակցման խողովակաշարեր, սարքավորման անհատական փորձարկումներ կատարելու համար, իրականացվում է միայն կազմակերպության գլխավոր ճարտարագետի թույլտվությամբ: Անվտանգության անհրաժեշտ միջոցների ապահովումը դրվում է շահագործող ստորաբաժանման վրա:

10. Գազի մատուցումը մայրուղային գազատարներ, գազատար-ճյուղավորումներ, սարքավորման փչամաքրման և անհատական փորձարկումներ կատարելու համար, իրականացվում է միայն կազմակերպության գլխավոր ճարտարագետի թույլտվությամբ: Անվտանգության անհրաժեշտ միջոցներն այդ դեպքում նշվում են հատուկ հրահանգներում, որոնք մշակվում են կապալառու կազմակերպության կողմից և համաձայնեցվում պատվիրատուի, շահագործող կազմակերպության և, անհրաժեշտության դեպքում, նախագծային կազմակերպության հետ: Հրահանգը հաստատվում է կապալառու կազմակերպության կողմից, որի վրա դրվում է անվտանգության անհրաժեշտ միջոցների պահպանման ապահովումը: Գազի մատուցումը բաշխիչ գազատարներին ԳԲԿ-ի սարքավորումների համալիր փորձարկման ժամանակ չի թույլատրվում:

11. Գազի մատուցումը շինարարությունն ավարտված մայրուղային գազատարներին, ճյուղավորումներին և ԳԲԿ-ին պետք է իրականացվի սույն ՏԿ-ի և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թվականի հոկտեմբերի 29-ի N 1843-Ն որոշմամբ հաստատված` գազի տնտեսությունում տարրերի տեխնիկական շահագործման կանոններ և աշխատանքի անվտանգության պահանջներ ՏԿ-ի պահանջների համաձայն:

12. Գազի մատակարարումը գազասպառող տեղակայանքներին և սարքերին, ցածր ճնշման գազատարներին` ԳԲԿ-ի ելքից հետո, պետք է իրականացվի կազմակերպության կողմից սահմանված կարգով` այդ տեղակայանքները շահագործման հանձնելու համար ռեժիմային-կարգաբերման աշխատանքներ կատարելուց հետո:

13. Գազատարը շահագործման ընդունելուց հետո շահագործող կազմակերպությունը պետք է հետևի, որ մեկամսյա ժամկետում գազատարի փաստացի դիրքը Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր կադաստրի պետական կոմիտեի և տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից անցկացվի հողօգտագործողների քարտեզների վրա:

14. Բանվորների մասնագիտական պարտականությունները, իրենց կցված սարքավորման և օբյեկտների համար, որոշվում են ըստ կազմակերպության հրահանգների:

15. Ինժեներատեխնիկական աշխատողների պարտականությունները, իրավունքները որոշվում են պաշտոնական հրահանգներով, որոնք կազմում են բաժինների, արտադրամասերի, ծառայությունների, տեղամասերի, արտադրական ստորաբաժանումների ղեկավարները և հաստատում է կազմակերպության ղեկավարը:

16. Գազափոխադրման կազմակերպության յուրաքանչյուր աշխատող պարտավոր է` իմանալ իր աշխատատեղին վերագրվող գործառույթները, իրեն կցված շահագործվող օբյեկտը, սարքավորումը, սենքերը և մյուս օբյեկտների հետ դրանց կապակցված շահագործման ռեժիմը, ճշտորեն և ժամանակին կատարել իր վրա դրված պարտականությունները, ցուցաբերել անհրաժեշտ նախաձեռնություն, ստեղծագործական վերաբերմունք աշխատանքին, անընդհատ կատարելագործել սեփական մասնագիտական հմտությունը, միջոցներ ձեռնարկել սույն ՏԿ-ի պահանջների խախտումների նախազգուշացման համար, ամեն կերպ աջակցել ՃԿ-ի, ԳՄ-ի (գծային մաս), ԳԲԿ-ի, ԳՍՊ-ի և մայրուղային գազատարի այլ տեխնիկական օբյեկտների արդյունավետության և հուսալիության ապահովմանը:

17. Մայրուղային գազատարների սարքավորման, օբյեկտների և հաղորդակցուղիների, շենքերի և կառույցների շահագործման ընթացքում կազմակերպատեխնիկական միջոցառումների մշակման, կատարելագործման և զարգացման նպատակով պետք է կատարվի դրանց արդյունավետության, հուսալիության և անվտանգության վերլուծություն:

18. Մայրուղային գազատարների օբյեկտներում, սենքերում և հաղորդակցուղիներում կրակային և գազավտանգ աշխատանքները պետք է իրականացվեն համաձայն կրակային աշխատանքների անվտանգ վարման վերաբերյալ կազմակերպության ստանդարտի:

19. Կազմակերպությունները պարտավոր են իրենց ստորաբաժանումները, դրանց ծառայությունները և տեղամասերն ապահովել նորմատիվային տեխնիկական փաստաթղթերով:

 

2. ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ՀԱՊԱՎՈՒՄՆԵՐԸ

 

20. Սույն ՏԿ-ում հիմնականում օգտագործված են «Էներգետիկայի բնագավառում և էներգասպառման ոլորտում պետական տեխնիկական վերահսկողության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2005 թվականի դեկտեմբերի 22-ի N 2399-Ն որոշմամբ հաստատված` «Անվտանգության կանոնները գազի տնտեսությունում» ՏԿ-ում նշված հասկացությունները, ինչպես նաև հետևյալ հասկացությունները`

1) շլեյֆներ` գազի ճնշակային կայանից գազի ստորգետնյա պահեստարանը սնող գազատարներ, որտեղ գազի ճնշումը հասնում է 10-ից մինչև 13 ՄՊա.

2) տիպային հրահանգներ` կազմակերպության ղեկավարների կողմից հաստատված հրաման (հրահանգ), որոնք կարող են վերաբերվել նմանատիպ աշխատանքների կատարմանը.

3) հատուկ հրահանգներ` կազմակերպության ղեկավարների կողմից հաստատված հրաման (հրահանգ), որոնք կարող են վերաբերվել միայն տվյալ աշխատանքների կատարմանը:

21. Սույն ՏԿ-ում օգտագործված են հետևյալ հապավումները`

    ՄԳ`       մայրուղային գազատար

    ՃԿ`       ճնշակային կայան

    ԳՎԱ`      գազավերամղման ագրեգատներ

    ԳՍՊ`      գազի ստորգետնյա պահեստարան

    ԳՇԾ`      գծաշահագործական ծառայություն

    ԷՀԳ`      էլեկտրահաղորդման գիծ

    ԳԲԿ`      գազաբաշխիչ կայան

    ԿԿԾ`      կենտրոնական կարգավարական ծառայություն

    ԿԿԿ`      կենտրոնական կարգավարական կետ

    ԳՄՀ`      գազամատակարարման միասնական համակարգ

    ԿՊՍ`      կատոդային պաշտպանության սարքավորում

    ՑՊՍ`      ցամաքուրդային պաշտպանության սարքավորում

    ՃԱ`       ճնշակային արտադրամաս

    ԱԿՀ`      ավտոմատ կառավարման համակարգ

ՀՉՍ և Ա` հսկիչ-չափիչ սարքեր և ավտոմատիկա

    ՌՊ`       ռելեային պաշտպանություն

    ՀԱ`       հակավթարային ավտոմատիկա

    ՊԳՊ`      պահեստամասեր, գործիքներ, պիտույքներ

    ՇՓ`       շահագործական փաստաթղթեր

    ՉԿ`       չափիչ կապուղի

    ՆՏՓ`      նորմատիվային տեխնիկական փաստաթղթեր

    ԱԳԲԿ`     ավտոմատացված գազաբաշխիչ կայան

    ՆՇԿ`      նորոգման - շահագործման կետ

    ՕՍՍ`      օդասառեցման սարք

    ԷՔՊ`      էլեկտրաքիմիական պաշտպանություն:

 

3. ԱՆՁՆԱԿԱԶՄԻ ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ՈՒՍՈՒՑՈՒՄԸ

 

22. Մայրուղային գազատարների օբյեկտները պետք է շահագործվեն հատուկ պատրաստված անձնակազմի կողմից: Շահագործող անձնակազմը պետք է ունենա որակավորում` գործառույթների և հաստատված պաշտոնական հրահանգներին համապատասխան:

23. Անձնակազմի պարբերական ուսուցման և որակավորման բարձրացման աշխատանքները պետք է կազմակերպեն և ղեկավարեն կազմակերպության և նրա ստորաբաժանումների գլխավոր ճարտարագետները:

24. Շահագործող անձնակազմի արտադրական ուսուցման և որակավորման բարձրացման համար պետք է սահմանել հետևյալ ձևերը`

1) դասընթացային ուսուցում.

2) տեխնիկական և տնտեսական ուսուցում.

3) ներածական, սկզբնային և պարբերական հրահանգավորումներ.

4) հակավթարային և հակահրդեհային վարժանքներ:

25. Նոր ընդունված բանվորների համար կազմակերպվում է ուսուցում և կարգերի բարձրացում:

26. Մնացած դեպքերում օբյեկտների սպասարկող անձնակազմը պետք է անցնի պատրաստում (վերապատրաստում) կազմակերպություններում այդ նպատակով ստեղծված դասընթացներով:

27. Մայրուղային գազատարների կազմում ՄԳ-ի սեփական կարիքների համար օգտագործվող ցածր ճնշման գազատարները և գազի ցանցերը, ԳԲԿ-ն, կաթսայատները և գազօգտագործող տեղակայանքներն սպասարկող անձնակազմը պետք է անցնի պատրաստում (վերապատրաստում)` այդ նպատակով ստեղծված հատուկ դասընթացներով:

28. Էլեկտրասարքավորումն սպասարկող անձնակազմը պետք է անցնի ուսուցում, պատրաստում (վերապատրաստում)` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2006 թվականի նոյեմբերի 23-ի N 1939-Ն որոշմամբ հաստատված` «Սպառողների էլեկտրատեղակայանքների տեխնիկական շահագործման կանոններ» և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2006 թվականի նոյեմբերի 23-ի N 1933-Ն որոշմամբ հաստատված`»էլեկտրակայանքների շահագործման անվտանգության կանոններ» ՏԿ-ների պահանջների:

29. ՈՒսուցումն ավարտելուց հետո շահագործող անձնակազմը պետք է անցնի գիտելիքների ստուգում` ինքնուրույն աշխատելու թույլտվություն ստանալու համար տվյալ կազմակերպությունում: Քննություններ չհանձնած անձինք ՃԿ-ի, ԳՄ-ի, ԳԲԿ-ի, ԳՍՊ-ի և մայրուղային գազատարների այլ օբյեկտներում աշխատանքի չեն թույլատրվում:

30. ՈՒսուցման և գիտելիքների ստուգման նպատակներով բոլոր մայրուղային գազատարները շահագործող կազմակերպություններում (ստորաբաժանումներում) պետք է սարքավորվեն ուսուցման տեխնիկական միջոցներով կահավորված կաբինետներ:

31. Վթարային աշխատանքների կազմակերպման և անցկացման ունակությունների կատարելագործման համար յուրաքանչյուր եռամսյակը մեկ անգամ մայրուղային գազատարների բոլոր շահագործվող օբյեկտներում պետք է անցկացվեն հակավթարային և հակահրդեհային վարժանքներ: Պարապմունքների անցկացման թեմատիկան և ծրագրերը մշակում են ստորաբաժանումների գլխավոր ճարտարագետները (պետի տեղակալները): Ըստ օբյեկտի պատկանելության` վարժանքների կազմակերպման և անցկացման պատասխանատուներն արտադրամասերի և տեղամասերի ծառայությունների ղեկավարներն են:

32. Յուրաքանչյուր տարին մեկ անգամ գազատարների գծամասերում, ՃԿ-ի, ԳՍՊ-ի ստորաբաժանման պետի ղեկավարությամբ և բոլոր ծառայությունների, արտադրամասերի և տեղամասերի մասնակցությամբ պետք է անցկացվեն համալիր հակավթարային վարժություններ: Վթարի վերացումը կարող է հաշվվել որպես համալիր հակավթարային վարժանքի անցկացում:

33. Հակավթարային վարժանքների և վթարային իրավիճակների վերացման արդյունքներով ծառայությունների, արտադրամասերի և տեղամասերի կոլեկտիվներում ղեկավարները պետք է անցկացնեն քննարկում` յուրաքանչյուր մասնակցի գործողությունների գնահատմամբ:

 

II. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԸ

 

4. ՏԱՐԱԾՔԸ, ՇԵՆՔԵՐԸ ԵՎ ՍԵՆՔԵՐԸ

 

34. Արտադրական օբյեկտների տարածքի պահանջվող տեխնիկական և սանիտարահիգիենիկ վիճակն ապահովելու համար պետք է կատարվեն շրջակա միջավայրի պահպանման պահանջները և սարքին վիճակում պահվեն ջրատարի, կոյուղու, ջերմագազամատակարարման ցանցերը և դրանց կառույցները, խմելու ջրի աղբյուրները, ջրամբարները և ջրամատակարարման աղբյուրների սանիտարական գոտիները, մեքենաների և հատուկ տեխնիկայի կանգառները, ավտոմոբիլային և հետիոտն ճանապարհները, անցումները և մուտքերը հրշեջ ջրածորաններին (հիդրանտ), ջրամբարներին, ջրահովարաններին, պաշտպանական ազդանշանային և հակահրդեհային անվտանգության միջոցները և համակարգերը, մեթանոլի և վառելիքաքսուքային նյութերի պահեստները, մակերևութային և ստորգետնյա ջրերի հեռացման համակարգերը, ցանկապատումը, լուսավորությունը, կանաչապատումը և բարեկարգումը: Ջրահեռացման բոլոր ցանցերը և սարքավորումները պետք է զննվեն և նախապատրաստվեն վարարաջրերի բացթողման համար:

35. Տարածքում պահեստային հրապարակներից և շինություններից դուրս չպետք է լինեն ժամանակավոր սենքեր, սարքավորում և շինարարական նյութեր: Արտադրական օբյեկտների ընդլայնման դեպքում տարածքը, որտեղ տեղավորված է գործող սարքավորումը, պետք է ցանկապատով առանձնացվի այն տարածքից, որտեղ իրականացվում է շինարարությունը: Տարածքը պետք է հարթեցված լինի: Գոյություն ունեցող դիտահորերը, փոսորակները, խրամուղիները պետք է ցանկապատվեն և չխանգարեն շենքին, կառույցներին և սարքավորմանը մոտենալուն: ՃԿ-ին և մայրուղային գազատարին նրա միացման հանգույցների, ԳԲԿ-ին, ԳՍՊ-ի, ծախսաչափ կետերի տարածքները պետք է լուսավորված լինեն:

36. Արտադրական օբյեկտների տարածքում պետք է բացակայեն մթնոլորտային օդի աղտոտման աղբյուրները: Տարածքը պետք է բարեկարգված և լուսավորված լինի համաձայն նախագծի: Ճնշակային արտադրամասի մոտ հողի բաց հատվածները ԳՎԱ-ի օդահավաքիչ սարքերի ուղղությամբ պետք է կանաչապատվեն կամ ասֆալտապատվեն (բետոնապատվեն):

37. Սողանքային և նստվածքային երևույթների հայտնաբերման, բնահողերի փքման դեպքերում արտադրական օբյեկտների տարածքում պետք է միջոցներ ձեռնարկվեն դրանց պատճառները և հետևանքները վերացնելու համար:

38. Արտադրական օբյեկտների տարածքում նոր շենքերի և կառույցների շինարարությունը պետք է իրականացվի միայն նախագծի և կազմակերպության ակտ-թույլտվության առկայության դեպքում:

39. Արտադրական օբյեկտների տարածքում տեղադրված անվտանգության նշանները պետք է համապատասխանեն ԳՕՍՏ 12.4.026-ի պահանջներին:

40. Գազատարի, կոյուղու, ջրատարի, ջերմամատակարարման, մալուխային (կաբելային) գծերի ստորգետնյա հաղորդակցուղիները պետք է ունենան տեղադրման ցուցանակներ: Հաղորդակցուղիների տեղադրման հատակագծերը պետք է գտնվեն համապատասխան արտադրամասերում, ծառայություններում, տեղամասերում` ըստ պատկանելության:

41. Օբյեկտների, տարածքների և շինությունների ցանկը, որոնք ենթակա են պահպանական ազդասարքով կահավորման, յուրաքանչյուր ստորաբաժանման համար սահմանվում է տվյալ կազմակերպության կողմից: Պահպանական ազդասարքով կահավորված օբյեկտների ցանկը յուրաքանչյուր 3 տարին մեկ անգամ ենթակա է վերանայման:

42. Պահպանական ազդասարքն աշխատանքային վիճակում պահելը, ստուգման կարգը և պարբերականությունը սահմանվում են արտադրական ստորաբաժանման կողմից և դրվում են հսկիչ-չափիչ սարքերի և ավտոմատիկայի (ՀՉՍ և Ա) ծառայության վրա:

43. Գազի, խտուցքի, յուղի, ջրի, սեղմված օդի արտահոսքի առկայությունը տարածքում և շինություններում անթույլատրելի է: Հսկողության կարգը պետք է սահմանվի արտադրական ստորաբաժանման կողմից:

44. ՄԳ-ի օբյեկտների և կառույցների զբաղեցրած տարածքը պետք է ցանկապատվի: Ցանկապատը պետք է պահվի սարքին վիճակում: Մուտքի մոտ` ցանկապատին պետք է մակագրություններ լինեն օբյեկտի անվանման, կազմակերպության և նրա ստորաբաժանման պատկանելության մասին, ինչպես նաև այլ մակագրություններ և նշաններ` համաձայն այլ նորմատիվ փաստաթղթերի պահանջների:

45. Տարածքների, շենքերի, կառույցների շահագործման պատասխանատվությունը, համաձայն սույն ՏԿ-ի պահանջների, ստորաբաժանման հրամանով դրվում է արտադրամասերի և տեղամասերի ղեկավարների վրա:

46. Մայրուղային գազատարների օբյեկտների տարածքում փոխադրամիջոցների շարժման արագությունը սահմանափակվում է մինչև 5 կմ/ժ:

47. Պետք է ապահովվի ավտոփոխադրական միջոցների և հատուկ տեխնիկայի մոտեցումն արտադրական օբյեկտների բոլոր կառույցներին և շենքերին: ՄԳ-ի օբյեկտների տարածքում (ՃԿ, ԳԲԿ, ծախսաչափ կետեր, փոխարկման հանգույցներ և այլն) երթևեկության կարգը որոշվում է օբյեկտը շահագործող ստորաբաժանման ղեկավարության կողմից:

48. Արտադրական շենքերը և սենքերը պետք է պահվեն սարքին վիճակում, որը կապահովի դրանց օգտագործումն ըստ նշանակության` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքի:

49. Կազմակերպությունը պետք է ապահովի շենքերի և կառույցների` տարեկան երկու անգամ (գարնանը և աշնանը) ընդհանուր տեխնիկական զննում` թերությունները բացահայտելու համար, ինչպես նաև արտահերթ ստուգման` բնական աղետներից (երկրաշարժ, մրրկային քամիներ, տեղատարափ անձրևներ, առատ ձյուն կամ վթարներ) հետո: Զննման արդյունքները պետք է ձևակերպվեն արձանագրություններով: Գարնանային տեխնիկական զննման ժամանակ պետք է ճշտվեն շենքերի և սենքերի նորոգման աշխատանքների ծավալները, որոնք նախատեսվում է կատարել ամռանը, ինչպես նաև հիմնական նորոգման աշխատանքների ծավալները` հաջորդ տարվա ծրագրի մեջ մտցնելու համար: Աշնանային տեխնիկական զննման ժամանակ անհրաժեշտ է ստուգել շենքերի և սենքերի ձմռանը պատրաստվածությունը:

50. Շինարարական կոնստրուկցիաներում ճաքերի, կոտրվածքների և այլ վնասվածքների առաջացման դեպքում գործիքային չափումների օգնությամբ դրանք պետք է հսկողության տակ վերցվեն և միջոցներ ձեռնարկվեն այդ վնասվածքների պատճառները վերացնելու համար: Եթե հիմքերում կամ այլ կոնստրուկցիաներում տատանումներից ճաքեր են առաջացել, ապա այդ կառուցվածքները պետք է ստուգվեն ըստ թրթռադիմացկունության:

51. Շահագործման առաջին տարում պետք է իրականացնել շենքերի և կառույցների հիմքերի նստվածքի զննում: Հետագայում հիմքերի վիճակը պարբերաբար հսկվում է տեսողական, անհրաժեշտության դեպքում` գործիքային չափումներով:

52. Արտադրական շենքերի պատերի միջով անցնող գազատարները և այլ հաղորդակցուղիներ պետք է ունենան խտացումներ` համաձայն կատարված նախագծի:

53. Սարքավորման հիմքերը պետք է պաշտպանվեն յուղի, յուղային խտուցքի և այլ հեղուկների ազդեցությունից:

54. Շենքերի և կառույցների բնականոն շահագործման վիճակը պահպանելու համար անհրաժեշտ է`

1) ժամանակին կատարել նորոգում.

2) արտադրական շինություններում և դրանցից դուրս սարքին վիճակում պահպանել հիմնական և վթարային լուսավորությունը.

3) հետևել խողովակաշարերի ջերմամեկուսացման սարքին վիճակին.

4) սարքին վիճակում պահպանել ճարտարագիտական հաղորդակցուղիները:

55. Սանիտարակենցաղային շինությունները պետք է պահվեն համաձայն սանիտարական նորմերի և այլ նորմատիվային փաստաթղթերի պահանջների:

56. Շենքերի, կառույցների և սենքերի պատերում չի թույլատրվում նախագծով չնախատեսված անցքերի և որմնախորշերի բացում, տեխնիկական սարքավորման, վերամբարձ-փոխադրական միջոցների, խողովակագծերի տեղադրում, կախում և ամրացում: Լրացուցիչ բեռնվածքներ և որմնախորշեր են թույլատրվել միայն շինարարական կոնստրուկցիաների ստուգման հաշվարկից և անհրաժեշտ ամրացումից հետո:

57. Շենքերի և կառույցների մետաղական կառուցվածքները պետք է կոռոզիայից պաշտպանվեն (ներկվեն, մեկուսացվեն) և այդ պաշտպանության արդյունավետությունը պետք է հսկվի զննումների ժամանակ:

58. Սարքավորման ազդանշանանախազգուշական ներկվածքը պետք է կատարվի և պահպանվի ըստ ԳՕՍՏ 12.4.026-ի պահանջների, իսկ խողովակաշարերի տարբերիչ ներկվածքը պետք է կատարվի և պահպանվի ըստ ԳՕՍՏ 14202-ի պահանջների:

 

5. ԽՈՂՈՎԱԿԱԳԾԱՅԻՆ ԳԱԶԱՏԱՐՆԵՐԸ

 

59. Խողովակները, որոնք կիրառվում են մայրուղային գազատարներում և ՃԿ-ի, ԳՍՊ-ի, ԳԲԿ-ի տեխնոլոգիական կապակցման գազատարներում, ինչպես նաև վթարային պահուստի համար նախատեսված խողովակները, պետք է համապատասխանեն տեխնիկական պայմաններին, գազային և նավթային արդյունաբերության մեջ խողովակների կիրառման վերաբերյալ գործող հրահանգներին` կախված գազատարի աշխատանքային պարամետրերից և շրջակա միջավայրից: Տեխնոլոգիական կապակցման գազատարների թվին են պատկանում` տեխնոլոգիական, վառելիքային, թողարկման և իմպուլսային գազի խողովակագծերը:

60. Վթարային նորոգման համար արգելվում է օգտագործել խողովակներ, որոնք չեն համապատասխանում խողովակների տվյալ տեղամասի կառուցման համար նախագծով նախատեսված խողովակների վրա դրվող պահանջներին:

61. Մայրուղային գազատարների և ՃԿ-ի, ԳՍՊ-ի և ԳԲԿ-ի տեխնոլոգիական կապակցման գազատարների տեխնիկական սպասարկումը պետք է կատարվի համապատասխան ծառայությունների կողմից` ըստ ծրագիր-ժամկետացանկի, որը համաձայնեցվում է մյուս տեխնոլոգիական սարքավորման նորոգման ժամկետի հետ և հաստատվում կազմակերպության կամ նրա ստորաբաժանումների կողմից:

62. Պարբերաբար պետք է իրականացվի գազատարների (հիմքերի, հենարանների, կախոցների, անուրների) ամրակապման հսկողություն, ինչպես նաև թրթռումների և չքայքայող մեթոդներով գազատարների պատերի հաստության ստուգում` այն տեղերում, որոնք առավել ենթակա են կոռոզիոն մաշվածության: Հսկողության պարբերականությունը, կարգը և ծավալները որոշվում են կազմակերպության և նրա ստորաբաժանումների կողմից:

63. Եռակցման-մոնտաժային աշխատանքները գործող կամ հիմնական նորոգման ենթակա գազատարներում պետք է կատարվեն գործող նորմատիվ փաստաթղթերի պահանջներին համապատասխան: Եռակցման աշխատանքները գործող գազատարում, առանց նրանից գազի դատարկման, արգելվում է:

64. Գործող գազատարներին միացումները (ճյուղավորման մոնտաժումը) պետք է կատարվեն համաձայն կազմակերպության հաստատված նախագծի կամ տեխնիկական փաստաթղթերի: Խողովակի միացման հանգույցի կառուցվածքային չափերը (տրամագիծը, պատի հաստությունը) և պողպատի մակնիշը պետք է համապատասխանեն նախագծին և գործող նորմատիվ փաստաթղթերին:

65. Թույլատրվում է գործող գազատարին ոչ կրակային եղանակով ճյուղավորումների միացումը` ըստ տեխնոլոգիայի և սահմանված կարգով ձևակերպված տեխնիկական փաստաթղթերի:

66. Շահագործման ընթացքում ստորգետնյա գազատարների, ՃԿ-ի, ԳՍՊ-ի և ԳԲԿ-ի գծային մասերի տեխնոլոգիական կապակցման մեկուսիչ ծածկույթների խախտման և անթույլատրելի կոռոզիոն վնասվածքների բացահայտման դեպքերում, կախված դրանց տեխնիկական վիճակից, անհրաժեշտ է յուրաքանչյուր 8 տարին մեկ անգամ կատարել հիմնական նորոգում կամ վերափորձարկում:

67. Շահագործման հանձնված խողովակագծերը, որոնք չեն շահագործվել 6 ամսվա ընթացքում, նախքան դրանցով գազ բաց թողնելը պետք է ենթարկվեն ամրության և հերմետիկության կրկնակի փորձարկման: Արգելվում է բաց կրակով տաքացնել գազատարների գծային և ՃԿ-ի, ԳԲԿ-ի և ԳՍՊ-ի տեխնոլոգիական կապակցման մասերը` հիդրատային խցանները վերացնելու նպատակով:

 

6. ԽՈՂՈՎԱԿԱԳԾԱՅԻՆ ԱՐՄԱՏՈՒՐԸ

 

68. Սույն գլխի պահանջները տարածվում են խողովակագծային արմատուրի վրա, որոնք տեղադրվում են գծային մասերում, ՃԿ-ի, ԳԲԿ-ի, ԳՍՊ-ի տեխնոլոգիական կապակցման գազատարների, ինչպես նաև վթարային պահուստի խողովակների վրա:

69. Արմատուրը պետք է լինի լրակազմ և պահվի սարքին վիճակում, համարակալվի ըստ տեխնոլոգիական սխեմաների, ունենա գազի հոսքի ուղղության և փականի դիրքի ցուցանակներ: Ձեռքի մեխանիկական շարժաբերով արմատուրի վրա սլաքներով պետք է նշված լինեն բացման և փակման ուղղությունները: Արմատուրի վրա պետք է լինեն մակագրություններ և նշաններ` այն ղեկավարելու համար:

70. Գծային մասերի և բազմագծային անցումների վրա տեղադրված փականները պետք է ունենան վթարային փակման ավտոմատներ, որոնք սարքաբերվում են հաշվի առնելով գազատարի աշխատանքի ռեժիմի հնարավոր փոփոխությունները:

71. Գծային փականները պետք է սարքավորված լինեն տեխնիկական ճնշաչափերով` փականներից առաջ և հետո գազի ճնշումը չափելու համար:

72. Արմատուրի կառավարման տեխնիկական սպասարկման և նորոգման գործողությունները պետք է անցկացվեն արտադրող գործարանի հրահանգների պահանջներին համապատասխան: Պնևմահիդրավլիկական կառավարմամբ փականների հիդրոհամակարգերում պետք է օգտագործվեն աշխատանքային հեղուկներ` համաձայն արտադրող գործարանի շահագործման հրահանգների կամ օգտագործման թույլատրված փոխարինիչների:

73. Փականների յուղման և հերմետիկության վերականգնման համար պետք է կիրառվեն արտադրող գործարանի և մասնագիտացված կազմակերպությունների կողմից երաշխավորվող հատուկ մածուկներ և թանձր քսուքներ:

74. Արգելվում է փոխադրվող գազի պարամետրերին չհամապատասխանող աշխատանքային ճնշումով կամ ջերմաստիճանով փակիչ արմատուրի տեղակայումը:

75. Պետք է ապահովվի սպասարկող անձնակազմի անարգել մուտքը դեպի կառավարման հանգույցները, փակիչ արմատուրի դիրքի ցուցանակները և մյուս սարքավորումը: Սպասարկման հրապարակները և փակոցները պետք է պահպանվեն մաքուր և սարքին վիճակում:

76. Շահագործման ընթացքում պնևմահիդրավլիկ կառավարման համակարգերի փականների մեջ ջրի ներթափանցում չի թույլատրվում: Փորձարկումից հետո անհրաժեշտ է ջուրը հեռացնել փականների իրաններից և ղեկավարման համակարգերից:

77. Գազատարների փականների համար հիմնականում կիրառվում է հեռավորական և տեղական պնևմահիդրավլիկ կառավարում: Ձեռքով կառավարումը թույլատրվում է պնևմահիդրավլիկ շարժաբերի բացակայության կամ դրա անսարքության դեպքում:

78. Գծային հատվածում փականների բնականոն դիրքը բացն է, իսկ մոմային և շրջանցիկ փականներինը` փակը: Բազմագծային գազատարների համակարգում փականների դիրքը գծերի միջև միջակապի վրա որոշվում է գազատարի աշխատանքի ռեժիմով և սահմանվում համակարգի ԿԿԾ-ի կողմից:

79. Փականների վերադասավորումը գազատարի գծային մասում, բացառությամբ վթարային դեպքերի, իրականացվում է միայն համակարգի ԿԿԾ-ի թույլտվությամբ կամ նրա կարգադրությամբ:

80. Փակիչ փականները (բացի մոմային և շրջանցիկ) պետք է բացել գազի ճնշումը փականներից առաջ և հետո նախապես հավասարեցնելուց հետո:

Փակիչ փականները մոմերի և շրջանցիկների վրա պետք է առանց ընդհատումների լրիվ բացել:

81. Փակիչ արմատուրի տեխնիկական սպասարկման և նորոգման կազմակերպումն իրականացվում է համապատասխան ծառայության ղեկավարի կողմից: Տեխնիկական սպասարկման աշխատանքների ծավալը որոշվում է արտադրող գործարանների և մասնագիտացված կազմակերպությունների հրահանգներով:

82. Արմատուրի ընթացիկ նորոգումը կատարվում է համապատասխան ծառայության կողմից` ըստ պատկանելության կամ մասնագիտացված նորոգակարգաբերական կազմակերպության կողմից: Ընթացիկ նորոգման աշխատանքների ծավալի մեջ մտնում են այնպիսիները, որոնք չեն պահանջում փականի իրանի ապահերմետիկացում կամ նրա ապամոնտաժում:

83. Տեխնիկական սպասարկման և ընթացիկ նորոգման աշխատանքները պետք է գրանցվեն կազմակերպության տեխնիկական փաստաթղթերում:

84. Արմատուրի հիմնական նորոգման ծավալի մեջ մտնում են նրա լրիվ սարքինության վերականգնման աշխատանքները` կատարված մասնագիտացված նորոգող կազմակերպությունում:

85. Յուրաքանչյուր ստորաբաժանում պետք է ունենա փակիչ արմատուրի վթարային պահուստ` համապատասխան գործող նորմերի: Վթարային պահուստի արմատուրը պետք է պահվի պահեստում` կոնսերվացված վիճակում:

86. Գծային և միջակապերի վրայի փականների աշխատունակությունն ստուգելու համար փականները յուրաքանչյուր կիսամյակը մեկ անգամ պետք է ամբողջությամբ վերադասավորվեն: Հեռավորական ղեկավարման համակարգով սարքավորված փականները պետք է այդ համակարգի հետ համալրված ստուգվեն: Ստուգման կարգը և արդյունքների ձևակերպումը հաստատվում է կազմակերպության կողմից:

87. Գազատարի գծային մասերի փականային հրապարակները ցանկապատից ներս պետք է լինեն հարթեցված, պաշտպանված բնահողային և մակերևութային ջրերից և ունենան պինդ ծածկ (կոպիճ, խճաքար): Փականային հրապարակներում պետք է նախատեսել ավտոմոբիլային և հատուկ տրանսպորտի մոտեցման հնարավորություն:

88. Ճնշակային կայաններում տեխնոլոգիական արմատուրի համարակալումը կատարվում է համաձայն N 1 աղյուսակի, իսկ գծային մասի համար` N 2 աղյուսակի:

 

Աղյուսակ N 1

 

Ճնշակային կայաններում տեխնոլոգիական արմատուրի համարակալումը

 

._________________________________________________________________________.

| Թիվ   |  Փականի անվանումը   |            Տեղակայման կետը                |

|_________________________________________________________________________|

|ՃԿ-ի տեխնոլոգիական գազի խողովակագծեր                                     |

|_________________________________________________________________________|

|1      |Մուտքային            |ԳՎԱ-ի մուտքային գազատար                    |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|2      |Մղիչ                 |ԳՎԱ-ի ելքային գազատար                      |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|3, 3բ  |Շրջանցիկ             |ԳՎԱ-ի մուտքային և  ելքային գազատարների     |

|       |                     |միջև  խողովակագիծ                          |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|4      |Լցավորիչ             |1 փականի շրջանցիկ գազատար                  |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|5      |Թողարկիչ (մոմ)       |ԳՎԱ-ի թողարկիչ գազատար (մոմ)               |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|6, 6բ  |Վերաշրջանառու        |Խմբի կամ ագրեգատի շրջանցիկ գիծ             |

|_________________________________________________________________________|

|Գործարկման գազի խողովակագծեր                                             |

|_________________________________________________________________________|

|11     |Ընդհատիչ             |ԳՎԱ-ի գործարկման գազի մուտքային գազատար    |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|9      |Թողարկիչ (մոմ)       |ԳՎԱ-ի գործարկման գազի թողարկիչ գազատար     |

|       |                     |(մոմ)                                      |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|13     |Կարգավորիչ           |Մուտքային գազատար` գործարկման սարքից       |

|       |                     |անմիջապես առաջ                             |

|_________________________________________________________________________|

|Վառելիքային գազի խողովակագծեր                                            |

|_________________________________________________________________________|

|12     |Ընդհատիչ             |ԳՎԱ-ի մուտքային վառելիքային գազատար        |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|10     |Թողարկիչ (մոմ)       |Թողարկիչ վառելիքային գազատար (մոմ)         |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|14     |Հերթապահ             |Գազատուրբինային տեղակայանքի այրման խցիկի   |

|       |                     |հերթապահ այրիչի մուտքային գազատար          |

|_________________________________________________________________________|

|ՃԿ-ի մայրուղային գազատարին միացնող հանգույցի խողովակագծեր                |

|_________________________________________________________________________|

|7, 7ա  |Մուտքային            |ՃԿ-ի մուտքային գազատար                     |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|8, 8ա  |Ելքային              |ՃԿ-ի ելքային գազատար                       |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|17, 17ա|Մուտքի թողարկիչ (մոմ)|ՃԿ-ի մուտքի թողարկիչ գազատար               |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|18, 18ա|Ելքի թողարկիչ (մոմ)  | ՃԿ-ի ելքի թողարկիչ գազատար                |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|19     |Մուտքային պահպանման  |ՄԳ-ի գծային հատվածը` մինչև  միացման        |

|       |                     |հանգույցը                                  |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|20     |Հատող                |ՃԿ-ի շրջանցիկ գազատար                      |

|_______|_____________________|___________________________________________|

|21     |Ելքային պահպանման    |ՄԳ-ի գծային հատվածը` միացման հանգույցից    |

|       |                     |հետո                                       |

._________________________________________________________________________.

 

Աղյուսակ N 2

 

Գծային մասի տեխնոլոգիական արմատուրի համարակալումը

 

._________________________________________________________________________.

|   Թիվ     |Փականի անվանումը  |    Համարակալման հերթականությունը և       |

|           |                  |             տեղակայման կետը              |

|_________________________________________________________________________|

|Միագծային գազատար                                                        |

|_________________________________________________________________________|

|1234       |Գծային (պահպանման)|Թվանշանները համապատասխանում են գազատարի   |

|           |                  |տեղաբաշխման կիլոմետրերի թվին              |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.1     |Շրջանցիկ          |Գծային փականի եռափականային կապակցման մեջ  |

|           |                  |գազի ընթացքով առաջինը                     |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.2     |Շրջանցիկ          |Գծային փականի եռափականային կապակցման մեջ  |

|           |                  |գազի ընթացքով երկրորդը                    |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.3     |Մոմային           |Եռափականային կապակցման ընդհանուր մոմ      |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.4     |Շրջանցիկ          |Գծային փական                              |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.5     |Մոմային           |Գծային փականի գազատար                     |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.6     |Մոմային           |Գազատար` գծային փականից հետո              |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.7     |Կողմնատար         |Գազատարի ճյուղ                            |

|_________________________________________________________________________|

|Բազմագծային գազատար                                                      |

|_________________________________________________________________________|

|1234-2     |Գծային (պահպանման)|Երկրորդ գծի փական                         |

|           |                  |                                          |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.12.0  |Միջակապի վրա      |12 ցուցիչը ցույց է տալիս 1 և  2 գծերի     |

|           |                  |միջև  միջակապը: 0 ցուցիչը ցույց է տալիս   |

|           |                  |միջակապի դիրքը մինչև  գծային փականը       |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.21.0  |Միջակապի վրա      |Միջակապի վրա երկու փականի առկայության     |

|           |                  |դեպքում 21 ցուցիչը նշում է երկրորդ գծի    |

|           |                  |կողմից միջակապի վրայի փականը              |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234.21.9  |                  |9 ցուցիչը նշում է միջնապատի տեղաբաշխումը  |

|           |                  |գծային փականներից հետո                    |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234-2.1   |Շրջանցիկ          |Երկրորդ գծի` գծային փականի եռափականային   |

|           |                  |կապակցման մեջ գազի ընթացքով առաջինը       |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234-2.2   |Շրջանցիկ          |Նույնը, բայց գազի ընթացքով երկրորդը       |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234-2.3   |Մոմային           |Եռափականային կապակցման ընդհանուր մոմ      |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234-2.4   |Շրջանցիկ          |Երկրորդ գծի գծային փական                  |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234-2.5   |Մոմային           |Գազատար` մինչև  երկրորդ գծի գծային փականը |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234-2.6   |Մոմային           |Գազատար` երկրորդ գծի գծային փականից հետո  |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234-12.1  |Շրջանցիկ          |Միջնապատի վրա առաջին գծի կողմից տեղակայված|

|           |                  |փական                                     |

|___________|__________________|__________________________________________|

|1234-21.1  |Շրջանցիկ          |Նույնը, երկրորդ գծի կողմից                |

._________________________________________________________________________.

 

7. ՄԱՅՐՈՒՂԱՅԻՆ ԳԱԶԱՏԱՐՆԵՐԻ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ՋԵՐՄԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՈՒՄԸ, ԳԱԶԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՈՒՄԸ, ՋՐԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՈՒՄԸ, ՕԴԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ԿՈՅՈՒՂԱՑՈՒՄԸ

 

89. Արտադրական օբյեկտների ջերմամատակարարումը հիմնականում պետք է իրականացվի հետևյալ աղբյուրներից` գազատուրբինային ԳՎԱ-ի օգտահանման (ուտիլիզացիոն) ջերմափոխանակիչներից, կաթսայատներից, գազային օդաջեռուցիչներից և այլ անհատական ջեռուցման միջոցներից:

90. Ջերմային ցանցերը, կաթսայատները և ջերմության օգտահանման կայանքները պետք է շահագործվեն համաձայն արտադրական հրահանգների` կազմված սարքավորումն արտադրող գործարանների շահագործման հրահանգների, սույն ՏԿ-ի պահանջների հիման վրա:

91. Օգտահանման ջերմափոխանակիչներով սարքավորված ՃԿ-ի ջերմամատակարարումը բնականոն շահագործման ընթացքում պետք է հիմնականում իրականացվի երկրորդային էներգառեսուրսեների հաշվին` սակայն աշխատունակ վիճակում պահպանելով կաթսայատունը և անհատական ջեռուցման միջոցները:

92. Ջերմային ցանցերի հենարանային մետաղական կառուցվածքները կոռոզիայից պաշտպանելու համար պետք է ներկվեն: Ներկման պարբերականությունը որոշվում է` ելնելով տեղական պայմաններից:

93. Ջերմային ցանցերի ցածր կետերում պետք է նախատեսվի ջրահեռացման սարք: Ջրի ինքնահոսի հեռացման բացակայության դեպքում պետք է այն պարբերաբար պոմպահանել: Ցանցի ամենաբարձր կետերում պետք է տեղադրվեն խողովակագծերից օդի բացթողման փականներ:

94. Նորոգումից հետո ջերմային ցանցը շահագործման հանձնելուց այն պետք է լվանալ ժամանակավոր տիղմընդունիչների օգնությամբ, որոնք տեղադրվում են մատակարարող և հետադարձ խողովակագծի վերջում (ջրի հոսքի ուղղությամբ): Ջերմային ցանցի երկրորդ լվացումն անհրաժեշտ է կատարել մեկ տարի հետո, որից հետո տիղմընդունիչները պետք է ապամոնտաժվեն:

95. Յուրաքանչյուր տարի, ջեռուցման շրջանի ավարտից հետո, հիմնական նորոգման ժամանակ վերացման ենթակա թերությունները հայտնաբերելու նպատակով պետք է անցկացվեն ջերմային ցանցերի և ջերմային մուտքերի ամրության և հերմետիկության հիդրավլիկ փորձարկումներ: Նորոգումից հետո ջերմային ցանցերը ենթարկվում են հիդրավլիկական փորձարկման:

96. Ջերմային ցանցերը յուրաքանչյուր երկու տարին մեկ անգամ պետք է փորձարկել ըստ հաշվարկային ջերմաստիճանի: Այդ դեպքում ստուգվում է ջերմային ցանցերի և մուտքերի սարքավորումը:

97. Ստորգետնյա ջերմային ուղեգծերի վիճակի հսկման համար արտաքին կոռոզիայի և ջերմամեկուսացման խոնավացման տեսակետից առավել վտանգավոր տեղերում յուրաքանչյուր երկու տարին մեկ անգամ կատարվում է ջերմային ցանցի հետախուզապեղում (շինարարական կառուցվածքների և ջերմամեկուսացման բացում), 2 կմ մայրուղու վրա մեկ հետախուզահորի հաշվարկից ելնելով, իսկ ուղեգծի ավելի փոքր երկարության դեպքում` մեկ հետախուզահորից ոչ պակաս: Հետախուզապեղման հետ կապված բոլոր աշխատանքները կատարվում են սկսած ջերմային ցանցերի շահագործման երրորդ տարվանից: Յուրաքանչյուր բացման համար պետք է կազմվի արձանագրություն, որտեղ նշվում են բնահողի, շինարարական կառուցվածքների, խողովակների մեկուսացման վիճակը և կառուցվածքների վերականգնման միջոցները:

98. Ջրային ջերմային ցանցերի ներքին կոռոզիայի հսկողությունը պետք է իրականացվի ցանցային ջրի և խտուցքի վերլուծության միջոցով, ինչպես նաև առավել բնորոշ տեղերում կոռոզիայի ցուցասարքերի տեղադրմամբ:

99. Ջերմակրի միջին տարեկան արտահոսքը ջերմային ցանցերում չպետք է գերազանցի համակարգի ծավալի 0,25%-ը:

100. Ջերմային ցանցերի ընթացիկ նորոգումը պետք է անցկացվի յուրաքանչյուր տարին մեկ անգամ, հաստատված ժամկետացանկով` պարբերական զննումների, փորձարկումների և հետախուզապեղման արդյունքների հիման վրա:

101. Նորոգման ավարտից հետո ջերմային ցանցերը պետք է լվացվեն մինչև ջրի լրիվ պարզվելը և փորձարկվեն աշխատանքայինի 125%-ին հավասար ճնշման տակ, բայց ոչ պակաս, քան աշխատանքային ճնշումը` գումարած 0,5 ՄՊա:

102. Ամառային ամիսներին ջերմային ցանցը պետք է լցվի ջրով:

103. Ըստ պայմանագրերի` կողմնակի սպառողներին տրվող ջերմության քանակությունը պետք է հաշվվի հաշվառքային սարքերի օգնությամբ (առևտրական):

104. Ջրամատակարարման համակարգը պետք է ապահովի կազմակերպության տեխնոլոգիական, հակահրդեհային և տնտեսակենցաղային, ինչպես նաև ջերմամատակարարման և շրջանառու ջրամատակարարման համակարգերի ջրասնուցման կարիքները:

105. Կենցաղային կարիքների համար տրվող ջուրը պետք է բավարարի Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2002 թվականի դեկտեմբերի 25-ի N 876 հրամանի պահանջները: Ջրի ստուգման պարբերությունը և մեթոդները համաձայնեցվում են սանիտարական հսկման տարածքային մարմինների հետ:

106. Տնտեսակենցաղային կարիքների համար նախատեսված ջրհորերի և ջրամբարների տարածք կողմնակի անձանց մուտքն արգելվում է:

107. Ջրով լցված արմատուրը, խողովակագծերը և տարողությունները պետք է պաշտպանվեն սառչելուց:

108. Ջրի պահեստարանները յուրաքանչյուր տարին մեկ անգամ պետք է մաքրվեն և քլորավորվեն:

109. Շրջանառու ջրամատակարարման համակարգում օգտագործվող ջուրը պետք է համապատասխանի սարքավորում արտադրող գործարանների տեխնիկական պահանջներին:

110. Ջերմամատակարարման համակարգի սնուցման համար օգտագործվող ջուրը պետք է համապատասխանի ջերմային ցանցերի և սարքավորման համար սահմանված նորմերին:

111. Պահուստային շրջանառության պոմպերի փականները միշտ պետք է բաց լինեն:

112. Շահագործման հանձնված ջրատարի հատվածները և խմելու ջրի պոմպերը գործող հաղորդակցուղիներին միացնելուց առաջ նախապես պետք է քլորակրով մշակվեն:

113. Օդամբարները և ապահովիչ փականները պետք է շահագործվեն համաձայն արտադրող կազմակերպության շահագործման հրահանգի:

114. Ջրամատակարարման օբյեկտների շահագործումը պետք է իրականացվի համաձայն ՄԳ-ի կազմակերպության ստորաբաժանումների կողմից մշակված արտադրական հրահանգների` հաշվի առնելով տեղական պայմանները:

115. Ցածր ճնշման գազատարների և սարքավորման շահագործումը պետք է իրականացվի Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թվականի հոկտեմբերի 29-ի N 1843-Ն որոշմամբ հաստատված` գազի տնտեսությունում տարրերի տեխնիկական շահագործման կանոններ և աշխատանքի անվտանգության պահանջներ ՏԿ-ի պահանջների համաձայն:

116. Օդափոխության համակարգերի և տեղակայանքների շահագործումը պետք է բավարարի սույն ՏԿ-ի և կազմակերպության հրահանգների պահանջները:

117. Օդափոխության համակարգերը և տեղակայանքները պետք է շահագործվեն աշխատունակ վիճակում, շինություններում և աշխատանքային գոտիներում պահպանեն օդային միջավայրի պարամետրերը (ջերմաստիճանը, խոնավությունը, փոշոտվածությունը, օդափոխման հաճախությունը, օդի արագությունը)` համաձայն սանիտարական և տեխնոլոգիական պահանջների:

118. Օդափոխության համակարգերի և տեղակայանքների տեխնիկական սպասարկումը, նորոգումը և արդյունավետության փորձարկումները պետք է իրականացվեն համաձայն ծրագիր-ժամկետացանկի և ձևակերպվեն տեխնիկական արձանագրություններով կամ տեղեկաթերթիկում գրանցումների տեսքով: Արդյունավետության փորձարկումները պետք է անցկացվեն ոչ պակաս, քան յուրաքանչյուր տարին մեկ անգամ:

119. Արտադրական օբյեկտների կոյուղու համակարգը պետք է համապատասխանի ՍՆԻՊ 2.04.03-85-ի պահանջներին:

120. Կոյուղու համակարգը և մաքրման կառույցները պետք է գտնվեն սարքին վիճակում:

121. Գազային խտուցքը, նավթ պարունակող թափոնները, թունավոր նյութերն ընդհանուր կոյուղու համակարգ լցնելուց առաջ պետք է հավաքել, վնասազերծել և մաքրել միայն տեղային մաքրման սարքավորման մեջ: Տեղային մաքրման սարքավորումը պետք է պահվի սարքին վիճակում:

122. Գազա-, ջերմա- և ջրամատակարարման, օդափոխության և կոյուղու համակարգերի տեխնիկական վիճակի պատասխանատվությունը ՄԳ-ի կազմակերպության կամ նրա ստորաբաժանման ղեկավարին հրամանով դրվում է համապատասխան արտադրամասերի, տեղամասերի, ծառայությունների և բրիգադների խմբերի ղեկավարների վրա:

 

III. ՄԱՅՐՈՒՂԱՅԻՆ ԳԱԶԱՏԱՐԻ ԳԾԱՅԻՆ ՄԱՍԸ

 

8. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

123. Սույն բաժնի պահանջները տարածվում են գազատարների գծային մասի վրա, որը բաղկացած է գազատարից (արդյունահանման վայրից հետագա փոխադրման համար պատրաստված գազի)` ճյուղավորումներով, փակող արմատուրով, բնական և արհեստական խոչընդոտների միջով անցումներով, ՃԿ-ի միացման հանգույցներով, ծախսաչափային և գազի ճնշման կարգավորման կետերով, մաքրման սարքերի ընդունման և բացթողման հանգույցներով, խտուցքահավաքիչներով և մեթանոլի ներածման սարքավորումով, հակաքայքայիչ և պաշտպանիչ կառույցներով, խտուցքի պահման և ապագազացման տարողություններով, գազատարի ուղեգծի երկայնքով տեղաբաշխված ճանապարհներից և ուղղաթիռային հրապարակներից` դրանց մուտքերով, գազատարի տեղադրման տարբերիչ և ազդանշանային ցուցանակներով:

124. Մայրուղային գազատարի գծային մասը պետք է ապահովի գազի նախագծային կամ ծրագրված ծավալների փոխադրումը հետևյալ տեխնոլոգիական գործողությունների դեպքում`

1) գազատարի խոռոչի մաքրումը հեղուկ և կարծր խառնուրդներից` մաքրիչ սարքերի օգնությամբ կամ փչամաքրումով` կախված տրամագծից.

2) մեթանոլի ներածումը գազատարի խոռոչը` բյուրեղահիդրատների առաջացումը կանխելու կամ դրանք քայքայելու նպատակով.

3) կոռոզիայի դանդաղիչի (ինգիբիտոր) ներածումը գազատարի խոռոչ` ներքին մակերևույթը կոռոզիայից կանխելու նպատակով.

4) գազի վերաբացթողումն առանձին խողովակագծերի միջև բազմագծային համակարգերում կամ հատվող գազատարներում, անհրաժեշտության դեպքում, խողովակագծի առանձին հատվածների անջատումը և միացումը,

5) գազի վերաբացթողումը տարբեր աշխատանքային ճնշում ունեցող համակարգերի միջև:

125. Գծային մասի շահագործման հուսալիությունը և արդյունավետությունը պետք է ապահովվեն հետևյալ միջոցներով`

1) գազատարների գծային մասի վիճակի պարբերական հսկումով, տեսողական ստուգումներով կամ հետազննումներով` օգտագործելով տեխնիկական միջոցներ.

2) պահպանելով այն սարքին վիճակում` նորոգման-նախազգուշական աշխատանքները ժամանակին կատարելու միջոցով.

3) պահպանելով առավելագույն հնարավոր հիդրավլիկական արդյունավետությունը: ժամանակին արդիականացնելով բարոյապես հնացած և մաշված սարքավորումը.

4) ապահովելով պահպանման գոտու, նրա և բնակավայրերից, արդյունաբերական և գյուղատնտեսական կազմակերպություններից, շենքերից, կառույցներից նվազագույն հեռավորությունների պահանջները.

5) խափանումների ժամանակին կանխմամբ և վերացմամբ.

6) կազմակերպությունների ղեկավարներին և բնակչությանը տեղեկացնելով գազատարի տեղի և այլ անվտանգության միջոցների մասին:

 

9. ԳԾԱՅԻՆ ՄԱՍԻ ՁԵՎԱՎՈՐՈՒՄԸ

 

126. Կազմակերպությունները և նրանց ստորաբաժանումները պարտավոր են անհրաժեշտ միջոցներ ձեռնարկել գազատարից մինչև բնակավայրեր, առանձին արդյունաբերական և գյուղատնտեսական կազմակերպություններ, շենքեր և կառույցներ նվազագույն հեռավորություններն ապահովելու համար` համաձայն N 3 աղյուսակի:

 

Բնակավայրերից, առանձին արդյունաբերական և գյուղատնտեսական կազմակերպություններից, շենքերից և կառույցներից I և II դասի գազատարների նվազագույն հեռավորությունները (մ)

 

Աղյուսակ N 3

 

._________________________________________________________________________.

|                             |   Գազատարի պայմանական տրամագիծը, մմ       |

|                             |___________________________________________|

|                             |               I                 |    II   |

|                             |_________________________________|_________|

|Օբյեկտներ, շենքեր,           |300|300- |600- |800- |1000-|1200-|300|300- |

|կառույցներ                   |և  |ից   |ից   |ից   |ից   |ից   |և  |ից   |

|                             |պա-|ավելի|ավելի|ավելի|ավելի|ավելի|պա-|ավելի|

|                             |կաս|մին- |մին- |մին- |մին- |մին- |կաս|     |

|                             |   |չև   |չև   |չև   |չև   |չև   |   |     |

|                             |   |600  |800  |1000 |1200 |1400 |   |     |

|_____________________________|___|_____|_____|_____|_____|_____|___|_____|

|1. Քաղաքներ և  այլ           |100|  150|  200|  250|  300|  350| 75|  125|

|բնակավայրեր` այգետնակներով   |   |     |     |     |     |     |   |     |

|կոլեկտիվ այգիներ,            |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ամառանոցային ավաններ,        |   |     |     |     |     |     |   |     |

|արդյունաբերական և            |   |     |     |     |     |     |   |     |

|գյուղատնտեսական առանձին      |   |     |     |     |     |     |   |     |

|կազմակերպություններ,         |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ջերմոցային կոմբինատներ և     |   |     |     |     |     |     |   |     |

|տնտեսություններ,             |   |     |     |     |     |     |   |     |

|թռչնաբուծական ֆաբրիկաներ,    |   |     |     |     |     |     |   |     |

|կաթի գործարաններ, օգտակար    |   |     |     |     |     |     |   |     |

|հանածոների մշակման           |   |     |     |     |     |     |   |     |

|բացահանքեր, 20-ից ավելի      |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ավտոմեքենաների համար`        |   |     |     |     |     |     |   |     |

|անձնական օգտագործման         |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ավտոմեքենաների ավտոտնակներ   |   |     |     |     |     |     |   |     |

|և  բաց կայանատեղեր, մարդկանց |   |     |     |     |     |     |   |     |

|զանգվածային կուտակմամբ       |   |     |     |     |     |     |   |     |

|առանձին տեղաբաշխված շենքեր   |   |     |     |     |     |     |   |     |

|(դպրոցներ, հիվանդանոցներ,    |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ակումբներ, մանկապարտեզներ,   |   |     |     |     |     |     |   |     |

|կացարաններ և  այլն), եռահարկ |   |     |     |     |     |     |   |     |

|և  բարձր բնակելի շենքեր,     |   |     |     |     |     |     |   |     |

|երկաթուղային կայաններ,       |   |     |     |     |     |     |   |     |

|օդակայաններ,                 |   |     |     |     |     |     |   |     |

|հիդրոէլեկտրակայաններ,        |   |     |     |     |     |     |   |     |

|հիդրոտեխնիկական կառույցներ,  |   |     |     |     |     |     |   |     |

|մաքրիչ կառույցներ,           |   |     |     |     |     |     |   |     |

|մայրուղային խողովակագծին     |   |     |     |     |     |     |   |     |

|չպատկանող ջրմուղային         |   |     |     |     |     |     |   |     |

|պոմպակայաններ, I և  II կարգի |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ավտոճանապարհների,            |   |     |     |     |     |     |   |     |

|երկաթուղային ընդհանուր       |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ցանցի` 20 մ-ից ավելի         |   |     |     |     |     |     |   |     |

|հենամեջով կամուրջներ         |   |     |     |     |     |     |   |     |

|(նավթատարների և              |   |     |     |     |     |     |   |     |

|նավթամթերքատարների տեղադրման |   |     |     |     |     |     |   |     |

|դեպքում) դյուրաբոցավառ և     |   |     |     |     |     |     |   |     |

|այրվող հեղուկների պահեստներ  |   |     |     |     |     |     |   |     |

|և  1000 մ3 ավելի ծավալով     |   |     |     |     |     |     |   |     |

|գազի պահեստարաններ,          |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ավտոլիցքավորման կայաններ,    |   |     |     |     |     |     |   |     |

|բազմակապուղային              |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ռադիոռելեային գծերի,         |   |     |     |     |     |     |   |     |

|խողովակագծերի տեխնոլոգիական  |   |     |     |     |     |     |   |     |

|կապի կայմասյուներ            |   |     |     |     |     |     |   |     |

|(աշտարակներ) և  կառույցներ,  |   |     |     |     |     |     |   |     |

|հեռուստատեսային աշտարակներ   |   |     |     |     |     |     |   |     |

|_____________________________|___|_____|_____|_____|_____|_____|___|_____|

|2. Ընդհանուր ցանցի երկաթուղի | 75|  125|  150|  200|  225|  250| 75|  100|

|(կայարանների միջև)  և  I-III |   |     |     |     |     |     |   |     |

|կարգի ավտոճանապարհներ, որոնց |   |     |     |     |     |     |   |     |

|զուգահեռ տեղադրվում է        |   |     |     |     |     |     |   |     |

|խողովակագիծ, առանձնացած`     |   |     |     |     |     |     |   |     |

|միա-, երկհարկ բնակելի        |   |     |     |     |     |     |   |     |

|շենքեր, այգետնակներ,         |   |     |     |     |     |     |   |     |

|ամառանոցներ, գծային          |   |     |     |     |     |     |   |     |

|շրջագայողների տնակներ,       |   |     |     |     |     |     |   |     |

|գերեզմանոցներ,               |   |     |     |     |     |     |   |     |

|գյուղատնտեսական ֆերմաներ և   |   |     |     |     |     |     |   |     |

|անասունների կազմակերպված     |   |     |     |     |     |     |   |     |

|արածեցման համար ցանկապատված  |   |     |     |     |     |     |   |     |

|տեղամասեր, դաշտակացարաններ   |   |     |     |     |     |     |   |     |

|_____________________________|___|_____|_____|_____|_____|_____|___|_____|

 

-------------------------------------------------

ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասերում