ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԷԼԵԿՏՐԱԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱԿԱՆ ՄԵԾԱԾԱԽ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՄԻ ...

(ուժը կորցրել է 16.09.04 թիվ 109-Ն որոշում)

600.0010.220202

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱՅԻ ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՂ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎ

ՈՐՈՇՈՒՄ

22 փետրվարի 2002 թվականի N 10

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԷԼԵԿՏՐԱԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱԿԱՆ ՄԵԾԱԾԱԽ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՄԻԱՑՅԱԼ ՇՈՒԿԱՅԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ ԵՎ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Էներգետիկայի մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածը, 17-րդ հոդվածի զ) ենթակետը, 39-րդ հոդվածը և 59-րդ հոդվածի 4-րդ կետը, ինչպես նաև ՀՀ էներգետիկայի կարգավորող հանձնաժողովի 2002 թվականի հունվարի 28-ի «Հայաստանի Հանրապետության էլեկտրաէներգետիկական շուկայի կառուցվածքի բարեփոխման մասին» N 3 որոշումը, ՀՀ էներգետիկայի կարգավորող հանձնաժողովը որոշում է.

1. Հաստատել Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկական մեծածախ պարտադիր միացյալ շուկայի կառուցվածքը և գործառույթները (կցվում է):

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից:

Հաստատված է

Հայաստանի Հանրապետության

էներգետիկայի կարգավորող հանձնաժողովի

2002 թ. փետրվարի 22-ի

N 10 որոշմամբ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԷԼԵԿՏՐԱԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱԿԱՆ ՄԵԾԱԾԱԽ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՄԻԱՑՅԱԼ ՇՈՒԿԱՅԻ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ ԵՎ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸ

1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1.1. Հայաստանի էլեկտրաէներգետիկական մեծածախ պարտադիր միացյալ շուկան (այսուհետև` էլեկտրաէներգետիկական միացյալ շուկա` ԷՄՇ) հիմնադրվում է «Էներգետիկայի մասին» ՀՀ օրենքի, ՀՀ էներգետիկայի կարգավորող հանձնաժողովի (այսուհետև` ԷԿՀ) ընդունած իրավական ակտերի հիման վրա` շուկայի մասնակիցների կողմից հիմնադիր պայմանագրի ստորագրումից և այն ԷԿՀ-ում գրանցելուց հետո:

1.2. ԷՄՇ-ի հիմնադիր պայմանագրի կողմերը` շուկայի մասնակիցները, հետևյալ լիցենզավորված անձինք են.

ա) «Հրազդանի ՋԷԿ» փակ բաժնետիրական ընկերություն.

բ) «Երևանի ՋԷԿ» փակ բաժնետիրական ընկերություն.

գ) «ՀԱԷԿ» փակ բաժնետիրական ընկերություն.

դ) «Որոտանի ՀԷԿ-երի համալիր» փակ բաժնետիրական ընկերություն.

ե) «Սևան - Հրազդանյան կասկադ» փակ բաժնետիրական ընկերություն.

զ) «ՁորաՀԷԿ» փակ բաժնետիրական ընկերություն.

է) Էլեկտրաէներգիայի արտադրության լիցենզիա ունեցող այլ անձինք.

ը) «Բարձրավոլտ էլեկտրացանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերություն (այսուհետև` ԲԷՑ).

թ) «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերություն:

1.3. ԷՄՇ-ի նոր մասնակիցների անդամակցության կարգը սահմանվում է շուկայի կանոններով և գործունեության լիցենզիաներով:

1.4. ԷՄՇ-ն գործում է որպես էլեկտրաէներգիայի միասնական շուկա, որտեղ բոլոր արտադրողներն ու ներմուծողները վաճառում են ամբողջ էլեկտրաէներգիան, իսկ գնորդները (այդ թվում` արտահանողները) գնում են այն` ԷԿՀ-ի կողմից սահմանված սակագներով և ԷՄՇ-ի կանոններով սահմանված կարգով: ԲԷՑ-ը և ԷՄՇ-ին լիցենզավորված ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունները չեն կարող հանդես գալ որպես էլեկտրաէներգիայի (հզորության) գնորդ և (կամ) վաճառող:

1.5. Շուկայի մասնակիցների, ծառայություններ մատուցողների, արտահանողների և ներմուծողների փոխհարաբերությունները կանոնակարգվում են ԷԿՀ-ի հաստատած օրինակելի պարտադիր պայմանագրերով կամ պայմաններով:

1.6. ԷԿՀ-ն սահմանում է ԷՄՇ-ի գործունեության վերաբերյալ հաշվետվությունների և տեղեկատվությունների ԷԿՀ ներկայացման կարգն ու պատասխանատու անձանց:

1.7. Էլեկտրաէներգետիկական շուկայի գործունեության կանոնակարգմանը և դրա թափանցիկության ապահովմանն ուղղված` ԷՄՇ-ին մատուցվող լիցենզավորման ենթակա կենտրոնացված ծառայություններն են`

ա) համակարգի օպերատորի ծառայություն,

բ) հաշվառման և հաշվարկների իրականացման ծառայություն (այսուհետև` հաշվարկային ծառայություն),

գ) պայմանագրային ծառայություն,

դ) ԷՄՇ-ի ֆինանսական հոսքերի վարչարարի ծառայություն:

1.8. ԷՄՇ-ի գործունեության սկզբնական փուլում համակարգի օպերատորի, հաշվարկային և պայմանագրային ծառայությունները կիրականացվեն մեկ կազմակերպության (իրավաբանական անձ)` «Հայէներգո» ՓԲԸ-ի կողմից, որը կունենա 3 հարաբերական ինքնուրույն գործառնական ստորաբաժանում (հաշվարկային կենտրոն, պայմանագրային կենտրոն և համակարգի օպերատոր): Էներգետիկայի բնագավառի ընկերությունների ֆինանսական առողջացմանը, մասնավորապես, «Հայէներգո» ՓԲԸ-ի պարտքերի վերակառուցմանը և մարմանը զուգընթաց, բավարար նախադրյալների դեպքում նշված ծառայությունները կարող են իրականացվել առանձնացված կազմակերպությունների կողմից:

1.9. ԷՄՇ-ի ֆինանսական հոսքերի վարչարարական ծառայությունը կմատուցի ԷԿՀ-ի կողմից սահմանված կարգով ընտրված ֆինանսական հոսքերի վարչարարական ծառայություն իրականացնող առևտրային բանկը:

1.10. Շուկայական կառույցների, դրանց գործունեության իրավական դաշտի ձևավորմանը, էլեկտրաէներգիայի հաշվառման տեխնիկական համակարգի զարգացմանը, ինչպես նաև էլեկտրաէներգիայի հաշվեկշռող շուկայի ձևավորմանը համընթաց, աստիճանաբար կփոփոխվեն շուկայի կանոնները, կարգավորման շրջանակները և եղանակները:

1.11. Շուկայի ներդրման նախապատրաստական աշխատանքներին զուգընթաց, ՀՀ իրավասու պետական մարմինների կողմից պետք է մշակվի և ընդունվի էլեկտրաէներգետիկական համակարգի ընկերությունների ֆինանսական առողջացման ծրագիր: Շուկայի ներդրման պահից ընկերությունների նախկին պարտավորությունները և ընթացիկ ֆինանսական հոսքերի կառավարումը կիրականացվեն առանձնացված:

2. ԷՄՇ-Ի ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳՈՒՄԸ

2.1.Հայաստանի Հանրապետության ներքին մեծածախ շուկայում էլեկտրաէներգիայի գնումը և վաճառքը իրականացվում են ԷՄՇ-ի հիմնադիր պայմանագրի հիման վրա (այսուհետև` ԷՄՇ-ի պայմանագիր):

2.2. Ներքին շուկայում էլեկտրաէներգիայի գնման ու վաճառքի քանակական ցուցանիշերը հաշվարկային ժամանակահատվածի համար սահմանվում են ԷՄՇ-ի մասնակիցների և պայմանագրային ծառայության լիցենզիա ունեցող անձի միջև կնքվող ԷՄՇ-ի պայմանագրի հավելվածներով:

2.3. Շուկայի մասնակիցների հարաբերությունները էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատորի լիցենզիա ունեցող անձի (կազմակերպության) հետ կանոնակարգվում են շուկային համակարգի օպերատորի ծառայությունների մատուցման պայմանագրով, որի օրինակելի ձևը (պարտադիր պայմանները) սահմանում է ԷԿՀ-ն, և նրանց լիցենզիաներով:

2.4. Շուկայի մասնակիցների հարաբերությունները հաշվարկային ծառայությունների լիցենզիա ունեցող անձի (կազմակերպության) հետ կանոնակարգվում են շուկային հաշվարկային ծառայությունների մատուցման պայմանագրով, որի օրինակելի ձևը (պարտադիր պայմանները) սահմանում է ԷԿՀ-ն, և նրանց լիցենզիաներով:

2.5. Շուկայի մասնակիցների հարաբերությունները պայմանագրային ծառայություններ մատուցող լիցենզավորված անձի հետ կանոնակարգվում են շուկային պայմանագրային ծառայությունների մատուցման պայմանագրով, որի օրինակելի պայմանները սահմանում է ԷԿՀ-ն, և նրանց լիցենզիաներով:

2.6. Շուկայի մասնակիցների հարաբերությունները ֆինանսական հոսքերի վարչարարության ծառայություններ մատուցող լիցենզավորված անձի հետ կանոնակարգվում են շուկային ֆինանսական հոսքերի վարչարարի (բանկի) ծառայությունների մատուցման պայմանագրով, որի օրինակելի պայմանները սահմանում է ԷԿՀ-ն և նրանց լիցենզիաներով:

3. ԷՄՇ-Ի ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ

3.1. ԷՄՇ-ի մասնակիցների փոխհարաբերությունները կանոնակարգվում են ԷՄՇ-ի պայմանագրով, որը էլեկտրաէներգիայի ներքին շուկայի համար էլեկտրաէներգիայի առուվաճառքի միակ պայմանագիրն է:

3.2. ԷՄՇ-ի պայմանագրի կողմերը էլեկտրաէներգիա արտադրող, բաշխող ու հաղորդող ընկերություններն են:

3.3. ԷՄՇ-ի գործունեությունը հիմնված է հետևյալ սկզբունքների վրա.

ա) ԷՄՇ-ի յուրաքանչյուր մասնակցի` նախապես սահմանված հավասար պայմաններով գործունեություն իրականացնելու, սեփական շահերը ներկայացնելու և պաշտպանելու իրավունքների ապահովում,

բ) արտադրվող (ներկրվող) ամբողջ էլեկտրաէներգիայի պարտադիր առուվաճառք ԷՄՇ-ում,

գ) անմիջական ֆինանսական պատասխանատվություն ԷՄՇ-ի մասնակիցների միջև,

դ) Ֆինանսական հոսքերի կանոնակարգված կառավարում, դրանց կառավարման թափանցիկություն և վերահսկելիություն` ԷՄՇ-ի կանոններին համապատասխան,

ե) ԷՄՇ-ի նոր մասնակիցներին ներկայացվող պահանջները բավարարող անձանց համար ԷՄՇ մուտք գործելու հավասար իրավունք,

զ) ԷՄՇ-ի բոլոր պայմանագրերը և դրանց հավելվածներն ուժի մեջ են մտնում ԷԿՀ-ում գրանցվելուց հետո,

է) ԷՄՇ-ի մասնակիցների և համակարգի օպերատորի պատասխանատվության սահմանում համակարգի պլանավորման և կոորդինացման աշխատանքների համար,

ը) էլեկտրաէներգիայի բաշխման լիցենզիա ունեցող անձի պատասխանատվության սահմանում` իր կանխատեսած ամսական գագաթնային բեռի և էլեկտրաէներգիայի պահանջարկի վերաբերյալ և ներկայացված հայտերի համար,

թ) արտահանման համար էլեկտրաէներգիայի վաճառքի իրականացում միայն ներքին շուկայի հագեցվածության դեպքում, երբ արտահանումը չի հակասում ներքին շուկայի սպառողների շահերին,

ժ) ԷՄՇ-ին մատուցվող ծառայությունների սակագների սահմանում և վերանայում ԷԿՀ-ի կողմից,

ժա) համակարգի օպերատորի, պայմանագրային կենտրոնի, հաշվարկային կենտրոնի, ֆինանսական հոսքերի վարչարարի և ԲԷՑ-ի համար խրախուսման մեխանիզմների նախատեսում` նրանց արդյունավետ գործունեությունը խթանելու նպատակով,

ժբ) վճարումները ԲԷՑ-ին կատարվում են ըստ սահմանված սակագների, հաշվի առնելով հաշվարկային ժամանակահատվածում հուսալիության և էլեկտրաէներգիայի հաղորդման կորուստների ցուցանիշերը,

ժգ) արտադրողները էլեկտրաէներգիան վաճառում են ԷՄՇ-ում` ԷԿՀ-ի կողմից յուրաքանչյուր արտադրողի համար սահմանված սակագներով կամ այդ սակագները չգերազանցող պայմանագրային գներով: Պատվիրված հզորության ամսական վճարները յուրաքանչյուր արտադրողի համար որոշվում են ըստ արտադրողի փաստացի պատրաստականության մակարդակների,

ժդ) էլեկտրաէներգիայի բաշխման լիցենզիա ունեցող անձը ԷՄՇ-ի ֆինանսական հոսքերի վարչարարի ծառայություն իրականացնող բանկում բացում է տարանցիկ բանկային հաշիվ, որտեղ հավաքվում են իրացված էլեկտրաէներգիայի դիմաց բոլոր վճարները: Տարանցիկ հաշիվը կառավարում է ԷՄՇ-ի ֆինանսական հոսքերի վարչարարը` ԷԿՀ-ի կողմից սահմանված կարգով:

4. ԷՄՇ-Ի ՄԱՍՆԱԿԻՑՆԵՐԻ ԵՎ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՄԱՏՈՒՑՈՂՆԵՐԻ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԸ

4.1. Էլեկտրաէներգիայի արտադրության լիցենզիա ունեցող անձն իրականացնում է.

ա) էլեկտրաէներգիայի (հզորության) արտադրություն և վաճառք ԷՄՇ-ում,

բ) արտադրող հզորությունների համաձայնեցված աշխատանքի ապահովում` ԷՄՇ-ի կանոններով սահմանված կարգով,

գ) հաջորդ տարի էլեկտրաէներգիա արտադրելու համար պատրաստի հզորությունների գրաֆիկի ներկայացում` ըստ ամիսների,

դ) պահանջահայտերին և համակարգի օպերատորի հրահանգներին համապատասխան էլեկտրաէներգիայի (հզորության) առաքում, ինչպես նաև պահուստային հզորության և լրացուցիչ համակարգային ծառայությունների ապահովում, եթե դա ամրագրված է պայմանագրով և լիցենզիայով,

ե) պայմանագրով պահանջվող պատրաստականության մակարդակի ապահովում,

զ) իր տնօրինության տակ գտնվող տեղակայանքների շահագործում, ԷՄՇ-ի կանոններին համապատասխան` վերանորոգման և զարգացման աշխատանքների պլանավորում և կոորդինացում,

է) ԷՄՇ-ի կանոններին համապատասխան` համակարգի օպերատորի հրահանգների կատարում:

4.2. Էլեկտրաէներգիա ներկրողներն իրականացնում են.

ա) էլեկտրաէներգիայի (հզորության) ներկրում և վաճառք ԷՄՇ-ում` պայմանագրով և լիցենզիայով սահմանված կարգով և պայմաններով,

բ) ներկրման գործառույթների հետ կապված` ՀՀ էլեկտրաէներգետիկական համակարգի և էլեկտրաէներգիայի հաղորդում իրականացնող արտասահմանյան երկրների համակարգերի միջև կարգավարման խնդիրների փոխհամաձայնեցում:

4.3. Էլեկտրաէներգիայի գնորդները (էլեկտրաէներգիայի բաշխման լիցենզիա ունեցող անձը, արտահանողները) իրականացնում են.

ա) սահմանված կարգով էլեկտրաէներգիայի (հզորության) գնում` ԷՄՇ-ին նախապես պահանջահայտ ներկայացնելու միջոցով և վճարում` գնված էլեկտրաէներգիայի (հզորության) և ԷՄՇ-ի մատուցած բոլոր ծառայությունների համար,

բ) էլեկտրաէներգիայի պահանջարկի և բեռի գրաֆիկի կանխատեսումների ներկայացում` տարեկան և ամսական կտրվածքով (արտահանողները` արտահանման ժամանակահատվածին համապատասխան),

գ) իր տնօրինության տակ գտնվող տեղակայանքների շահագործում, ԷՄՇ-ի կանոններին համապատասխան` վերանորոգման և զարգացման աշխատանքների պլանավորում և կոորդինացում,

դ) ԷՄՇ-ի կանոններին համապատասխան` համակարգի օպերատորի հրահանգների կատարում:

4.4. ԲԷՑ-ն իրականացնում է.

ա) ԷՄՇ-ում գնվող և վաճառվող էլեկտրաէներգիայի (հզորության) անվտանգ և հուսալի հաղորդում` իր տնօրինության տակ գտնվող ցանցերով,

բ) իր տնօրինության տակ գտնվող տեղակայանքների շահագործում, ԷՄՇ-ի կանոններին համապատասխան` վերանորոգման և զարգացման աշխատանքների պլանավորում և կոորդինացում,

գ) ԷՄՇ-ի կանոններին համապատասխան` համակարգի օպերատորի հրահանգների կատարում:

4.5. Համակարգի օպերատորը.

ա) կազմակերպում և իրականացնում է կենտրոնացված կարգավարման գործընթացը` ԷՄՇ-ի կանոններին, համակարգի օպերատորի լիցենզիային և ներկրման ու արտահանման պայմանագրերին համապատասխան.

բ) հավաքագրում և հրապարակում է ԷՄՇ-ի գործունեության վերաբերյալ ԷՄՇ-ի կանոններով սահմանված տվյալները.

գ) վերլուծում է էլեկտրաէներգիայի առուվաճառքի (այդ թվում` արտահանման, ներկրման, փոխանակման և տարանցման)` առաջարկվող պայմանագրերի ազդեցությունը համակարգի գործունեության և ներքին շուկայի սպառողներին էլեկտրաէներգիայի մատակարարման հուսալիության ու անվտանգության վրա.

դ) համապատասխան կարգավարական տեղեկատվություն է ներկայացնում հաշվարկային և պայմանագրային կենտրոններ.

ե) ԷԿՀ-ի կողմից հաստատված կարգով անցկացնում է աշխատող և պահուստային արտադրական հզորությունների պատրաստականության ստուգումներ և անհրաժեշտ տվյալներ ներկայացնում հաշվարկային կենտրոն.

զ) էլեկտրաէներգետիկական համակարգի պլանավորման, կոորդինացման և կարգավարման գործընթացներում ապահովում է ԷՄՇ-ի կանոններում ամրագրված համակարգի հուսալիության ու անվտանգության ցուցանիշերը.

է) սահմանում և առաջադրում է համակարգային լրացուցիչ ծառայությունների անհրաժեշտ ծավալները և ապահովում դրանց կատարումը.

ը) համաձայնություն է տալիս ԷՄՇ-ում առուվաճառքի պայմանագրերով և (կամ) դրանց հավելվածներով սահմանված էլեկտրաէներգիայի (հզորության) մեծություններին և ապահովում կատարումը.

թ) էլեկտրաէներգետիկական համակարգում` համաձայն լիցենզիայի պայմանների և ԷՄՇ-ի կանոնների, իրականացնում է համակարգային նշանակության կառավարման և պաշտպանության սարքերի նախադրվածքների հաշվարկում, դրանք ԷՄՇ-ի մասնակիցներին առաջադրում և դրանց աշխատանքի հսկում.

ժ) ԷՇՄ-ի կանոններով սահմանված կարգով ԷԿՀ և ԷՇՄ առաջարկություններ է ներկայացնում էլեկտրաէներգետիկական համակարգի ընդլայնմանը, զարգացմանը, հուսալիության ու անվտանգության ապահովմանն ուղղված միջոցառումների վերաբերյալ:

4.6. Պայմանագրային կենտրոնը.

ա) ԷՄՇ-ի կանոններով և պայմանագրով սահմանված կարգով իրականացնում է պայմանագրային գործակալի ծառայություններ, ներքին շուկայում ԷՄՇ-ի մասնակիցների կողմից գնման (վաճառքի) ցուցանիշերը սահմանող հավելվածների կնքում և ընթացիկ փոփոխությունների ձևակերպում ԷՄՇ-ի մասնակիցների հետ, դրանց կատարման վերլուծություն ու մոնիթորինգ և արդյունքները ներկայացնում շուկայի մասնակիցներին.

բ) ԷՄՇ-ի լիազորությամբ նրա անունից` որպես գործակալ, կնքում է ներմուծման և արտահանման, այդ թվում` էլեկտրաէներգիայի փոխանակման պայմանագրեր.

գ) ամսական կտրվածքով կազմակերպում է էլեկտրաէներգիայի ներքին և արտաքին շուկան` համագործակցելով համակարգի օպերատորի հետ և պարտադիր հաշվի առնելով նրա ցուցումները: Այդ նպատակով պայմանագրային կենտրոնը`

- էլեկտրաէներգիայի բաշխման լիցենզիա ունեցող անձանցից ստանում է հաջորդ տարվա համար էլեկտրաէներգիայի և հզորությունների ամսական պահանջարկի տվյալները, այդ թվում` ամսական գագաթնային բեռի կանխատեսումները.

- արտադրողների (ներմուծողների) հետ համաձայնեցնում է պատվիրվող հզորությունների պատրաստականության մակարդակները և աշխատանքի գրաֆիկներն ըստ ամիսների` համակարգի, բաշխող ընկերության ու արտահանողների պահանջարկը բավարարելու նպատակով.

- ԷՇՄ-ի մասնակիցներից և ծառայություններ մատուցողներից ստանում է տեխնիկական անհրաժեշտ տվյալները և ցուցանիշերը.

- կատարում է էլեկտրաէներգիայի արտահանման ծավալների կանխատեսումներ.

- ԷԿՀ-ի համաձայնեցմանն է ներկայացնում էլեկտրաէներգիայի (հզորության) գնման (վաճառքի) հաջորդ տարվա կանխատեսումներն ըստ ամիսների.

- սահմանված կարգով ԷԿՀ-ի գրանցմանն է ներկայացնում հաջորդ տարվա յուրաքանչյուր ամսվա համար ԷՇՄ-ի մասնակիցների գնման և վաճառքի քանակական ցուցանիշերի վերաբերյալ ԷՄՇ-ի պայմանագրի հավելվածները.

- պայմանագրային կենտրոնը որևէ գույքային պարտավորություն չի ստանձնում ԷՄՇ-ի պայմանագրի հավելվածների և ներմուծման կամ արտահանման պայմանագրերի կատարման համար:

4.7. Հաշվարկային կենտրոնը.

ա) իրականացնում է ԷՄՇ-ի կենտրոնացված հաշվարկները` ԷՄՇ-ի կանոններին համապատասխան.

բ) շահագործում և սպասարկում է ԷՄՇ-ի գնվող (վաճառվող) էլեկտրաէներգիայի հաշվառքի ավտոմատացված համակարգը.

գ) կազմում է համակարգի էլեկտրաէներգիայի հաշվեկշիռները, ստուգում է առևտրային տվյալների հավաստիությունը, վերականգնում է հաշվառքի բացակայող տվյալները.

դ) հաշվարկում է փաստացի կորուստները, դրանց շեղումները հաշվարկային մեծություններից, ինչպես նաև ԷՄՇ-ի պայմանագրին համապատասխան առաջարկություններ է ներկայացնում ԷՄՇ-ի մասնակիցներին` կորուստների արդյունքում առաջացած վնասը փոխհատուցելու վերաբերյալ.

ե) հավաքագրում և մշակում է էլեկտրաէներգիայի արտադրության և հաղորդման տեխնիկական և առևտրային հաշվառքի տվյալները` կեսամսյա հաշվարկներ կատարելու համար.

- կես ամսվա արդյունքներով ԷՄՇ-ում գործարքներ կատարած յուրաքանչյուր անձի ներկայացնում է նախնական ապրանքագիր` հիմնված էլեկտրաէներգիայի առուվաճառքի և մատուցվող շուկայական ծառայությունների կանխատեսումների ամսական հաշվարկների վրա.

- յուրաքանչյուր ամսվա վերջի արդյունքներով ներկայացնում է վերջնական ապրանքագրեր` հիմնվելով էլեկտրաէներգիայի ամսական փաստացի առաքումների (գնումների), կանխավճարների և կատարված հաշվանցումների վրա.

- վերջնական հաշվարկները ներկայացնում է ԷՄՇ-ի մասնակիցներին, ԷՄՇ-ի բանկ և ԷԿՀ:

4.8. Ֆինանսական հոսքերի վարչարարը (ԷՄՇ-ի բանկը).

ա) կենտրոնացված կարգով կառավարում ԷՄՇ-ի ֆինանսական հոսքերը` ԷԿՀ-ի կողմից սահմանված կարգերով.

բ) սպասարկում է ԷՄՇ-ի մասնակիցների տարանցիկ հաշիվները` ԷԿՀ-ի կողմից սահմանված ֆինանսական հոսքերի կառավարման կանոնակարգերին համապատասխան, ապահովելով թափանցիկություն ԷՄՇ-ի բոլոր ֆինանսական գործարքներում:

5. ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՊԼԱՆԱՎՈՐՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԸ

ԷՄՇ-ի մասնակիցներն ու ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունները, իրենց իրավասությունների և պարտավորությունների շրջանակներում, ԷՄՇ-ի կանոններով սահմանված կարգով մշակում և ԷԿՀ-ի հաստատմանն են ներկայացնում էլեկտրաէներգետիկական համակարգի հուսալիության և անվտանգության ապահովմանն ուղղված միջոցառումներ: