«ՀԱՍՏԱՏԱԳՐՎԱԾ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՀ ՕՐԵՆՔԻ 12-ՐԴ ՀՈԴՎ ...

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

    ՀՀ տնտեսական դատարանի վճիռ        Քաղաքացիական գործ թիվ 3-1676 (ՏԴ)

    քաղաքացիական գործ թիվ ՏՎ-80-2006թ.                        2006թ.

նախագահող դատավոր` Կ. ՉԻԼԻՆԳԱՐՅԱՆ

դատավորներ` Ռ. ՀԱԿՈԲՅԱՆ

Ա. ՂԱԶԱՐՅԱՆ

ՈՐՈՇՈՒՄ ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատը /այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան/

                   Նախագահությամբ            Հ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ

                   մասնակցությամբ դատավորներ Ա. ՄԿՐՏՈՒՄՅԱՆԻ

                                             Է. ՀԱՅՐԻՅԱՆԻ

                                             Ս. ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ

                                             Վ. ԱԲԵԼՅԱՆԻ

                                             Ս. ԳՅՈՒՐՋՅԱՆԻ

                                             Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆԻ

2006թ. սեպտեմբերի 28-ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ Գ.Դանիելյանի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ տնտեսական դատարանի 24.03.2006 թվականի վճռի դեմ` ըստ ՀՀ կառավարությանն առընթեր հարկային պետական ծառայության Արաբկիրի հարկային տեսչության (այսուհետ` տեսչություն) հայցի ընդդեմ «Վլադիկ Եգորյան» անհատ ձեռնարկատիրոջ (այսուհետ` ձեռնարկատեր)` գումար բռնագանձելու պահանջի մասին,

ՊԱՐԶԵՑ

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան` տեսչությունը պահանջել է ձեռնարկատիրոջից հօգուտ պետական բյուջեի բռնագանձել 391.400 ՀՀ դրամ հաստատագրված վճարի և եկամտահարկի գծով ապառքը տույժի հետ միասին, ինչպես նաև վճարված պետական տուրքը:

ՀՀ տնտեսական դատարանի 24.03.2006 թվականի վճռով հայցը մերժվել է:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոքը ներկայացրել է ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ Գ.Դանիելյանը:

Ձեռնարկատերը ներկայացրած վճռաբեկ բողոքին պատասխան չի ներկայացրել:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, փաստարկները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով:

1) Տնտեսական դատարանը չի կիրառել «Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածը, որը պետք է կիրառեր:

Տեսչության հայցը մերժելիս դատարանը սխալմամբ ղեկավարվել է «Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 7-րդ հոդվածի «Է» կետով և այդ նորմի դրույթը մեկնաբանելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 86-րդ հոդվածի կանոններով` հանգել է հետևյալ եզրակացությանը. ««Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 7-րդ հոդվածի է/ կետով նախատեսված հաստատագրված վճարի հարկվող օբյեկտի առկայության, հետևաբար նաև հաստատագրված վճարի գծով պարտավորությունների ծագման համար անհրաժեշտ է հետևյալ երկու պայմանների միաժամանակյա առկայությունը`

1) ավտոտեխսպասարկման կայանի (կետի) առկայություն տվյալ տնտեսավարող սուբյեկտի տիրապետության ներքո,

2) տվյալ տնտեսավարող սուբյեկտի կողմից իր տիրապետության ներքո գտնվող ավտոտեխսպասարկման կայանի (կետի) փաստացի օգտագործում իր գործունեության կազմակերպման և իրականացման նպատակով (փաստացի գործունեության իրականացում):

Նշված երկու պայմաններից որևէ մեկի բացակայությունը բացառում է հաստատագրված վճարի հարկվող օբյեկտի գոյությունը և հաստատագրված վճարի գծով պարտավորությունների ծագումը»:

Նման եզրակացությունը չի բխում «Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի պահանջներից:

2) Տնտեսական դատարանը չի կիրառել «Եկամտահարկի մասին» ՀՀ օրենքի 28-րդ հոդվածը, որը պետք է կիրառեր:

Տնտեսական դատարանը հաշվի չի առել օրենքի այն պահանջը, որ հարկի փաստացի գումարի վերջնական հաշվարկումը կատարում է հարկատուն ինքնուրույնաբար և սահմանված կարգով արտացոլում է տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագրում:

Վերոգրյալի հիման վրա վճռաբեկ բողոք բերող անձը պահանջել է բեկանել ՀՀ տնտեսական դատարանի 24.03.2006 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել նոր քննության:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը`

ա/ ձեռնարկատիրոջ 28.09.2000 թվականի դիմում-հայտարարության համաձայն` 01.10.2000 թվականից մինչև 31.12.2000 թվականը դադարեցվել է Երևանի Հ.Էմինի թիվ 58 հասցեում իրականացվող ավտոտեխսպասարկման գործունեությունը (գ.թ.7): Գործունեությունը դադարեցնելու վերաբերյալ դիմում կրկին ձեռնարկատերը տեսչությանը ներկայացել է 01.11.2002 թվականին (տես` հայցադիմումը):

բ/ ձեռնարկատերը տեսչությանը ավտոտեխսպասարկման կայանի գործունեությունը 01.01.2001 թվականից մինչև 31.10.2002 թվականը ժամանակավորապես դադարեցնելու վերաբերյալ դիմում չի ներկայացրել:

գ/ տեսչությունը «Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի հիմքով նախկին ելակետային տվյալների և ուղղիչ գործակիցների կիրառմամբ հաշվարկել է 01.01.2001 թվականից մինչև 31.10.2002 թվականը գոյացած հաստատագրված վճար:

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքերի սահմաններում` վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ`

1) բողոքն առաջին հիմքով հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

«Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 7-րդ հոդվածի «Է» ենթակետի համաձայն` հաստատագրված վճարի հարկվող օբյեկտ են համարվում ավտոտեխսպասարկման կայանների (կետերի) գործունեությունը, 12-րդ հոդվածի համաձայն` հարկային տեսչության մարմնին նոր հայտարարություն չներկայացնելու դեպքում յուրաքանչյուր ամսվա համար հաստատագրված վճարի չափը հաշվարկվում է հարկային տեսչության մարմնի կողմից` նախորդ ամսվա հաստատագրված վճարի հաշվարկման համար հիմք ընդունված ելակետային տվյալների և ուղղիչ գործակիցների կիրառմամբ: Նույն օրենքի 98-րդ հոդվածի համաձայն` սույն օրենքի 7-րդ հոդվածի «Է» ենթակետով նախատեսված գործունեության կազմակերպման համար հաստատագրված վճարի հաշվարկը կասեցվում է վճարողի կողմից հարկային տեսչության մարմնին գործունեության դադարեցման (կասեցման) մասին դիմում-հայտարարություն ներկայացնելու դեպքում` հայտարարության մեջ նշված օրվանից, որը չի կարող հայտարարության ներկայացման հաջորդ օրվանից ավելի շուտ լինել:

Ձեռնարկատիրոջ 28.09.2000 թվականի դիմում-հայտարարության համաձայն` 01.10.2000 թվականից մինչև 31.12.2000 թվականը դադարեցվել է Երևանի Հ.Էմինի թիվ 58 հասցեում իրականացվող ավտոտեխսպասարկման գործունեությունը (գ.թ.7), որից հետո մինչև 01.11.2002 թվականը չի ներկայացվել ոչ դիմում-հայտարարություն գործունեությունը դադարեցնելու և ոչ էլ ելակետային տվյալների և ուղղիչ գործակիցների վերաբերյալ, հետևաբար, տեսչությունը, հիմք ընդունելով «Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածը, նախկին ելակետային տվյալների և ուղղիչ գործակիցների կիրառմամբ հաշվարկել է 01.01.2001 թվականից մինչև 31.10.2002 թվականը հաստատագրված վճարը, որը ենթակա է բռնագանձման:

Ինչ վերաբերում է տնտեսական դատարանի այն պատճառաբանությանը, որ հայցի առարկան կազմող պարտավորությունների հաշվեգրման ժամանակահատվածում (2001-2004 թվականներին) պատասխանողի կողմից ավտոտեխսպասարկման կայանների (կետերի) փաստացի գործունեություն չի իրականացվել և հարկվող եկամուտ` որպես այդպիսի գործունեության արդյունք, չի առաջացել, ապա այդ փաստը սույն վեճի լուծման համար չունի էական նշանակություն: ՀՀ Սահմանադրության 45-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք պարտավոր է օրենքով սահմանված կարգով և չափով մուծել հարկեր, տուրքեր, կատարել պարտադիր այլ վճարումներ: Սույն գործով հաստատագրված վճարի չափը հաշվարկվել է «Հաստատագրված վճարների մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի պահանջներին համապատասխան:

1) բողոքը երկրորդ հիմքով հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

Թեև տնտեսական դատարանը վճռի պատճառաբանական մասում վերլուծել է «Եկամտահարկի մասին» ՀՀ օրենքի 28-րդ հոդվածի պահանջն այն մասին, որ հարկի փաստացի գումարի վերջնական հաշվարկումը կատարում է հարկատուն ինքնուրույնաբար և սահմանված կարգով արտացոլում է տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագրում, սակայն օրենքի նշված դրույթը վերլուծելիս համադրում չի կատարել սույն գործի փաստական հանգամանքների հետ, ինչի հետևանքով պարզ չի դառնում, թե օրենքի նշված դրույթը կիրառելի՞ է արդյոք սույն վեճի նկատմամբ, թե՞ ոչ:

Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքերի առկայությունը, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի համաձայն, ՀՀ տնտեսական դատարանի վճիռը բեկանելու հիմք են:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 236-239-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

ՈՐՈՇԵՑ

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել:

2. Բեկանել ՀՀ տնտեսական դատարանի 24.03.2006 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել նույն դատարան` նոր քննության:

3. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:

ՆԱԽԱԳԱՀՈՂ` Հ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ ԴԱՏԱՎՈՐՆԵՐ` Ա. ՄԿՐՏՈՒՄՅԱՆ Է. ՀԱՅՐԻՅԱՆԻ Ս. ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ Վ. ԱԲԵԼՅԱՆԻ Ս. ԳՅՈՒՐՋՅԱՆԻ Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆԻ