ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
ՀՀ տնտեսական դատարանի վճիռ Քաղաքացիական գործ թիվ 3-24 (ՏԴ)
Քաղաքացիական գործ թիվ Տ3-324 2008 թ.
Նախագահող դատավոր` Կ. Բաղդասարյան
ՈՐՈՇՈՒՄ ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)
նախագահությամբ` Հ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ
մասնակցությամբ դատավորներ` Ա. ՄԿՐՏՈՒՄՅԱՆԻ
Վ. ԱԲԵԼՅԱՆԻ
Ս. ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ
Դ. ԱՎԵՏԻՍՅԱՆԻ
Հ. ՂՈՒԿԱՍՅԱՆԻ
Ս. ՕՀԱՆՅԱՆԻ
2008 թվականի փետրվարի 1-ին,
դռնբաց դատական նիստում, քննելով ՀՀ կառավարությանն առընթեր հարկային պետական ծառայության (այսուհետ` Ծառայություն) վճռաբեկ բողոքը ՀՀ տնտեսական դատարանի 15.11.2007 թվականի վճռի դեմ` ըստ անհատ ձեռնարկատեր Նարինե Քոչարյանի դիմումի ընդդեմ Ծառայության Սևանի տարածքային հարկային տեսչության` 10.08.2007 թվականի թիվ 2315029 ստուգման ակտն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին,
ՊԱՐԶԵՑ
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.
Դիմելով դատարան` դիմողը պահանջել է անվավեր ճանաչել Ծառայության Սևանի տարածքային հարկային տեսչության 10.08.2007 թվականի թիվ 2315029 ստուգման ակտը:
ՀՀ տնտեսական դատարանի (այսուհետ` Տնտեսական դատարան) 15.11.2007 թվականի վճռով դիմումը բավարարվել է:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Ծառայությունը:
Վճռաբեկ բողոքին պատասխան չի ներկայացվել:
2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը.
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.
i
Տնտեսական դատարանը չի կիրառել «Հայաստանի Հանրապետության ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, «Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասը, որոնք չպետք է կիրառեր:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.
Տնտեսական դատարանն անվավեր է ճանաչել Ծառայության ստուգման ակտը, վճռի հիմքում դնելով այն հանգամանքը, որ Ծառայության կողմից տնտեսվարող սուբյեկտին օրենքով սահմանված ժամկետում չի հանձնվել ստուգման հանձնարարագիրը: Տնտեսական դատարանը, կիրառելով «Հայաստանի Հանրապետության ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, անտեսել է հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման ճշտության ուղղված ստուգման դեպքերի համար նույն հոդվածով նախատեսված բացառությունը:
Վերոգրյալի հիման վրա վճռաբեկ բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Տնտեսական դատարանի 15.11.2007 թվականի վճիռը:
3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.
Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը`
1) 10.08.2007 թվականի թիվ 2315029 հանձնարարագրի հիման վրա Ծառայության թիվ 1 վարչության և Ծառայության Սևանի տարածքային հարկային տեսչության աշխատակիցների կողմից Նարինե Քոչարյանի մոտ իրականացվել է հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների ներդրման և դրանց շահագործման կանոնների պահպանման և ճշտության ստուգում, որի արդյունքում կազմվել է 10.08.2007 թվականի թիվ 2315029 ստուգման ակտը:
2) 10.08.2007 թվականի թիվ 2315029 հանձնարարագրի օրինակն ստուգումը սկսելուց երեք օր առաջ Նարինե Քոչարյանին չի հանձնվել:
4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.
Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ այն հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.
«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն` հրամանի կամ հանձնարարագրի երկու օրինակը, ստուգումն սկսվելուց առնվազն 3 աշխատանքային օր առաջ, տրվում է տնտեսվարող սուբյեկտի ղեկավարին կամ նրան փոխարինող պաշտոնատար անձին, բացառությամբ նաև հարկային մարմինների կողմից հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման, պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների (այդ թվում` վարձու աշխատողների աշխատանքային պայմանագրերի գրանցամատյանի վարման) ճշտությանն ուղղված դեպքերում իրականացվող ստուգումների: Վերջինս պարտավոր է ստորագրել մեկ օրինակի վրա` հաստատելով, որ ծանուցված է ստուգման անցկացման մասին: Ստորագրված օրինակը վերադարձվում է ստուգող պետական մարմնի պաշտոնատար անձին:
Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Տնտեսական դատարանի պատճառաբանություններն այն մասին, որ խախտվել է «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 3-րդ մասի պահանջները, անհիմն են հետևյալ պատճառաբանությամբ.
i
Վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած իր որոշումներում մանրամասն արտահայտել է իր դիրքորոշումը հարկային մարմինների կողմից հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման ճշտությանն ուղղված ստուգումների դեպքերում «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 3-րդ մասի մեկնաբանության վերաբերյալ: Մասնավորապես, Վճռաբեկ դատարանը, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների շահագործման հետ կապված խախտումների բացահայտումը պահանջում է վարչական մարմնի արագ գործելու անհրաժեշտություն, հետևաբար, նման ստուգում իրականացնելուց առաջ տնտեսվարող սուբյեկտին ստուգման անցկացման մասին ծանուցելու դեպքում անհնար կդառնա օրենքով նախատեսված ստուգման նպատակների իրագործումը (իրավական հիմնավորումները տես` ՀՀ կառավարությանն առընթեր հարկային պետական ծառայության Խորհրդային հարկային տեսչություն ընդդեմ «ՈՒրարտու-Ալեն» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության, 06.07.2007 թ., քաղաքացիական գործ թիվ 3-951 (ՏԴ) (811.350 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջով):
i
Տնտեսական դատարանում գործի քննության ժամանակ գործող ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի համաձայն նյութական իրավունքի նորմերը համարվում են խախտված կամ սխալ կիրառված, եթե դատարանը չի կիրառել այն օրենքը, որը պետք է կիրառեր, կիրառել է այն օրենքը, որը չպետք է կիրառվեր, սխալ է մեկնաբանել օրենքը:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ հոդվածի համաձայն նյութական իրավունքի նորմերը համարվում են խախտված կամ սխալ կիրառված, եթե դատարանը չի կիրառել այն օրենքը կամ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագիրը կամ իրավական այլ ակտը, որը պետք է կիրառեր, կիրառել է այն օրենքը կամ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագիրը կամ իրավական այլ ակտը, որը չպետք է կիրառվեր, սխալ է մեկնաբանել օրենքը կամ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագիրը կամ իրավական այլ ակտը:
Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ հոդվածի ուժով, Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար Տնտեսական դատարանի վճիռը բեկանելու համար:
i
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-241.2-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը
ՈՐՈՇԵՑ
1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ տնտեսական դատարանի 15.11.2007 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել ՀՀ վարչական դատարան նոր քննության:
2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:
Նախագահող` Հ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ
Դատավորներ` Ա. ՄԿՐՏՈՒՄՅԱՆ
Վ. ԱԲԵԼՅԱՆ
Ս. ՍԱՐԳՍՅԱՆ
Դ. ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ
Հ. ՂՈՒԿԱՍՅԱՆ
Ս. ՕՀԱՆՅԱՆ