ՀՀ-ՈՒՄ ՕՏԱՐԵՐԿՐՅԱ ՔԱՂԱՔԱՑԻՆԵՐԻ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԻ ՄԱՍԻՆ

(ուժը կորցրել է 25.12.06 ՀՕ-47-Ն օրենք)

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՕՐԵՆՔԸ

Օրինագիծն ընդունված է ՀՀ Գերագույն խորհրդի
կողմից «25» մայիսի 1994թ. Հ.Ն-1075-I

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՕՏԱՐԵՐԿՐՅԱ ՔԱՂԱՔԱՑԻՆԵՐԻ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԻ ՄԱՍԻՆ

Սույն օրենքը, հիմնվելով միջազգային իրավունքի հանրաճանաչ սկզբունքների և նորմերի վրա, սահմանում է օտարերկրյա քաղաքացու Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելու, բնակվելու, տեղաշարժվելու, տարանցիկ ուղևորություններ կատարելու, ելքի, կացության կարգավիճակ ստանալու կարգը, ինչպես նաև նրա իրավունքները և պարտականությունները Հայաստանի Հանրապետությունում:

Հայաստանի Հանրապետությունում օտարերկրյա քաղաքացի է համարվում Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն չունեցող այն անձը, որն ունի այլ պետության քաղաքացիություն:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում օգտվում է միջազգային իրավունքի նորմերով և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված իրավունքներից ու ազատություններից:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում պարտավոր է պահպանել Հայաստանի Հանրապետության օրենքները, հարգել նրա ժողովրդի ազգային սովորույթներն ու ավանդույթները:

Հայաստանի Հանրապետությունում օտարերկրյա քաղաքացու իրավական վիճակը կարգավորվում է սույն օրենքով, ինչպես նաև օտարերկրյա քաղաքացու իրավական վիճակի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության այլ ակտերով:

Եթե Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված են այլ նորմեր, քան սույն օրենքում, ապա գործում են միջազգային պայմանագրի նորմերը:

Սույն օրենքի դրույթները տարածվում են նաև Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվող քաղաքացիություն չունեցող անձանց վրա, եթե Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ այլ բան չի նախատեսված:

Օտարերկրյա քաղաքացին կարող է Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործել Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարության համապատասխան մարմինների, իսկ Հայաստանի Հանրապետության սահմաններում` Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության համապատասխան մարմինների կողմից տրված մուտքի արտոնագրի հիման վրա կամ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված կարգով:

Հայաստանի Հանրապետությունում կացության կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացու Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելը և Հայաստանի Հանրապետությունից ելքը կարգավորվում է սույն օրենքով սահմանված կարգով:

Հայաստանի Հանրապետություն մուտքի արտոնագիր ստանալու համար օտարերկրյա քաղաքացին լրացնում է կառավարության կողմից սահմանված ձևի հարցաթերթիկ, ներկայացնում է անհրաժեշտ այլ փաստաթղթեր:

Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործող օտարերկրյա քաղաքացուն տրվում են հետևյալ մուտքի արտոնագրերը`

ա/ մուտքի տարանցիկ արտոնագիր` մինչև 3 օր ժամկետով.

բ/ մուտքի զբոսաշրջիկային արտոնագիր` մինչև 21 օր ժամկետով.

գ/ մուտքի երկարաժամկետ արտոնագիր` մինչև 3 ամիս ժամկետով.

դ/ մուտքի դիվանագիտական արտոնագիր:

Դիվանագիտական և զբոսաշրջիկային մուտքի արտոնագրերը տրվում են միանգամյա, իսկ տարանցիկ և երկարաժամկետ մուտքի արտոնագրերը` նաև բազմակի գործածության համար:

Հայաստանի Հանրապետություն օտարերկրյա քաղաքացու մուտքի արտոնագրի ժամկետը կարող է երկարաձգվել ոչ ավելի, քան երկու անգամ` յուրաքանչյուր դեպքում մուտքի արտոնագրի ժամկետի մեկ երրորդի չափով:

Մուտքի արտոնագրի ժամկետը երկարաձգվում է Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության համապատասխան մարմինների, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունից դուրս` Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարության համապատասխան մարմինների կողմից:

Օտարերկրյա քաղաքացուն Հայաստանի Հանրապետության մուտքի արտոնագիր տալը կարող է մերժվել, որի մասին տեղյակ է պահվում դիմողին:

Մուտքի արտոնագիրը գրանցվում է օտարերկրյա քաղաքացու ինքնությունը հաստատող միջազգայնորեն ճանաչված փաստաթղթում կամ` առանձին կցվում դրան:

Մուտքի արտոնագիր ստանալու համար օտարերկրյա քաղաքացուց գանձվում է տուրք` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով և չափով:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելիս Հայաստանի Հանրապետության սահմանակետում պարտավոր է ներկայացնել մուտքի արտոնագիր, ինքնությունը հաստատող միջազգայնորեն ճանաչված փաստաթուղթ, լրացնել հայտարարագիր Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից հաստատված կարգով:

Հայաստանի Հանրապետության սահմանակետում օտարերկրյա քաղաքացին պարտավոր է կատարել մաքսատան այն պահանջները, որոնք սահմանված են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ:

Մուտքի արտոնագիրը, ինքնությունը հաստատող միջազգայնորեն ճանաչված փաստաթուղթը կամ այլ պաշտոնատար փաստաթղթեր կորցնելու կամ փչացնելու դեպքում օտարերկրյա քաղաքացին պարտավոր է այդ մասին անհապաղ տեղեկացնել Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի համապատասխան մարմիններին, որոնք երկօրյա ժամկետում օտարերկրյա քաղաքացուն տալիս են կորցրած կամ փչացած փաստաթղթին փոխարինող փաստաթուղթ:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունից կարող է դուրս գալ ինքնությունը հաստատող միջազգայնորեն ճանաչված փաստաթղթով կամ Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի համապատասխան մարմինների կողմից տրված` դրան փոխարինող փաստաթղթով:

Օտարերկրյա քաղաքացու Հայաստանի Հանրապետությունից ելքը կարող է արգելվել`

ա/ եթե նրա նկատմամբ հարուցված է քրեական գործ` մինչև գործի վարույթն ավարտվելը.

բ/ եթե դատապարտվել է` մինչև պատժի կրումը կամ պատժից ազատվելը.

գ/ եթե նրա նկատմամբ կա դատարանի վճիռ կամ որոշում` մինչև վճռի կամ որոշման կատարման ավարտը կամ կատարումից ազատվելը:

Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվող օտարերկրյա քաղաքացու ըստ բնակության վայրի հաշվառումն իրականացնում են ներքին գործերի նախարարության մարմինները` հանրապետությունում նրա բնակության իրավունքը հաստատող, ինչպես նաև բնակելի տարածությունը նրա կողմից զբաղեցնելու մասին փաստաթղթերի հիման վրա:

Հյուրանոց, հանգստյան տուն, առողջարան կամ զբոսաշրջիկային այլ հանգրվան ժամանած օտարերկրյա քաղաքացու հաշվառումն իրականացնում է տվյալ հիմնարկը` Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության կողմից սահմանված կարգով:

Հաշվառման համար օտարերկրյա քաղաքացուց գանձվում է տուրք` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով և չափով:

Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելիս և Հայաստանի Հանրապետությունից մեկնելիս օտարերկրյա քաղաքացիներից գանձվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված երթևեկության տուրք:

Հայաստանի Հանրապետությունում սահմանվում է օտարերկրյա քաղաքացու կացության 4 կարգավիճակ` ժամանակավոր, սովորական, հատուկ և բացառիկ:

Հայաստանի Հանրապետությունում օտարերկրյա քաղաքացին միաժամանակ չի կարող ունենալ կացության մեկից ավելի կարգավիճակ:

Կացության ժամանակավոր կարգավիճակ տրվում է պայմանագրային հիմքով կամ անձնական նպատակով Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործած օտարերկրյա քաղաքացիներին, Հայաստանի Հանրապետության պետական, կրոնական կրթօջախներում սովորող օտարերկրյա ուսանողներին, փախստականի կարգավիճակ ունեցող անձանց, ինչպես նաև օտարերկրյա լրագրողներին, հետազոտողներին, հասարակական կամ կրոնական ծառայության հրավիրված անձանց:

Կացության ժամանակավոր կարգավիճակ կարող է տրվել նաև քաղաքական անկայուն իրավիճակի պատճառով ապաստան փնտրող անձանց, որոնց հանրապետությունում ազատ տեղաշարժվելու իրավունքը կարող է սահմանափակվել ներքին գործերի նախարարության որոշմամբ: Այդ անձինք ազատվում են մուտքի արտոնագրի համար տուրքի վճարումից:

Կացության ժամանակավոր կարգավիճակ տրվում է մինչև մեկ տարի ժամկետով, որը կարող է երկարաձգվել` յուրաքանչյուր անգամ ոչ ավելի, քան մեկ տարի ժամկետով:

Կացության սովորական կարգավիճակ կարող է տրվել դիմում ներկայացրած յուրաքանչյուր օտարերկրյա քաղաքացու:

Կացության սովորական կարգավիճակ առաջնահերթ կարգով կարող է տրվել օտարերկրյա այն քաղաքացուն, որը`

ա/ օրինական կարգով երեք տարուց ավել բնակվել է Հայաստանի Հանրապետությունում.

բ/ Հայաստանի Հանրապետության նախկին քաղաքացի է կամ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու մերձավոր ազգական / ամուսին, երեխա, հայր, մայր, քույր, եղբայր /.

գ/ ավարտել է Հայաստանի Հանրապետության պետական կամ հավատարմագրված ոչ պետական ԲՈՒՀ.

դ/ ունի փախստականի կարգավիճակ:

Կացության սովորական կարգավիճակ տրվում է մինչև երեք տարի ժամկետով, որը կարող է երկարաձգվել:

Կացության հատուկ կարգավիճակ տրվում է ծագումով հայ օտարերկրյա քաղաքացիներին:

Կացության հատուկ կարգավիճակ կարող է տրվել նաև Հայաստանի Հանրապետությունում տնտեսական, մշակութային գործունեություն ծավալող այլ օտարերկրյա քաղաքացիներին:

Կացության հատուկ կարգավիճակ տրվում է տասը տարի ժամկետով: Այն կարող է տրվել մեկից ավելի անգամ:

Կացության բացառիկ կարգավիճակ տրվում է Հայաստանի Հանրապետությունում օտարերկրյա պետությունների դիվանագիտական և հյուպատոսական ներկայացուցչությունների օտարերկրյա քաղաքացի հանդիսացող ծառայողներին, նրանց ընտանիքի անդամներին` նրանց ծառայության ժամկետով:

Կացության բացառիկ կարգավիճակ կարող է տրվել նաև միջազգային կազմակերպությունների օտարերկրյա քաղաքացի հանդիսացող ծառայողներին:

Կացության ժամանակավոր և սովորական կարգավիճակները ու դրանք հաստատող փաստաթղթերը ձևակերպում է Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարությունը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից հաստատված կարգով:

Ներքին գործերի նախարարությունը 15-օրյա ժամկետում դիմողին հանձնում է կացության ժամանակավոր կամ սովորական կարգավիճակը հաստատող վկայական կամ հայտնում է դիմումի մերժման մասին:

Դիմումը մերժելու դեպքում դիմողը կարող է այդ որոշումը գանգատարկել Հայաստանի Հանրապետության վարչապետին: Գանգատը քննարկվում է մեկամսյա ժամկետում և տրվում գրավոր պատասխան:

Կացության ժամանակավոր կամ սովորական կարգավիճակ ստանալու համար օտարերկրյա քաղաքացին կարող է կրկին դիմել նախկին դիմումը մերժումից վեց ամիս հետո:

(23-րդ հոդ. փոփ. 26.09.01 ՀՕ-231 օրենք)

Կացության հատուկ կարգավիճակ ստանալ ցանկացող օտարերկրյա քաղաքացիները արտասահմանում Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական և հյուպատոսական ներկայացուցչություններին, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունում` ներքին գործերի նախարարությանը ներկայացնում են դիմում Հայաստանի Հանրապետության նախագահի անունով, սահմանված կարգով լրացնում հարցաթերթիկ և ներկայացնում անհրաժեշտ փաստաթղթեր:

Կացության հատուկ կարգավիճակ ստացած օտարերկրյա քաղաքացուն արտասահմանում Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական և հյուպատոսական ներկայացուցչությունների, իսկ Հայաստանի Հանրապետությունում` ներքին գործերի նախարարության կողմից տրվում է Հայաստանի Հանրապետության հատուկ անձնագիր: Հայաստանի Հանրապետության հատուկ անձնագիր ստանալու համար օտարերկրյա քաղաքացուց գանձվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված վճար:

Կացության հատուկ կարգավիճակ ստանալու համար օտարերկրյա քաղաքացին կարող է կրկին դիմել իր նախկին դիմումի մերժումից մեկ տարի հետո:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում ունի մտքի, խոսքի, խղճի և դավանանքի ազատության իրավունք` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում իրավունք ունի պահպանելու իր ազգային լեզուն, մշակույթը և սովորույթները:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում չունի ընտրական իրավունք, չի կարող անդամագրվել Հայաստանի Հանրապետության հասարակական- քաղաքական որևէ կազմակերպության, չի կարող ընտրվել կամ նշանակվել այնպիսի պաշտոնների կամ զբաղվել այնպիսի գործունեությամբ, որոնց համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված է ունենալ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն:

Օտարերկրյա քաղաքացին ունի անձնական և ընտանեկան կյանքին անօրինական միջամտելուց օրենքով պաշտպանվելու, անձի և բնակարանի անձեռնմխելիության, հաղորդակցության գաղտնիության, պատվի և արժանապատվության, կյանքի և առողջության, անձնական ազատության և գույքի դեմ ոտնձգություններից դատական պաշտպանության Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն հավասար իրավունքներ:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ունի սեփականության, աշխատանքի և ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվելու իրավունք:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում կարող է ամուսնանալ կամ ամուսնալուծվել Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով, ընտանեկան հարաբերություններում ունի Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն հավասար իրավունքներ և պարտականություններ:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում վճարում է հարկեր, տուրքեր և կատարում այլ պարտադիր վճարումներ` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերում ծառայելու պարտականություն չի կրում:

Օտարերկրյա քաղաքացին իր իրավունքները պաշտպանելիս օգտվում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու իրավունքների իրականացման համար սահմանված բոլոր երաշխիքներից:

Օտարերկրյա քաղաքացուն ձերբակալելիս, կալանելիս, քրեական պատասխանատվության ենթարկելիս կամ Հայաստանի Հանրապետությունից նրա ելքն արգելելիս համապատասխան պաշտոնատար անձինք պարտավոր են ոչ ուշ, քան քսանչորս ժամվա ընթացքում այդ մասին տեղյակ պահել օտարերկրյա քաղաքացու շահերը պաշտպանող պետության ներկայացուցչությանը, իսկ փախստականների դեպքում` Միավորված ազգերի կազմակերպության փախստականների գծով գերագույն հանձնակատարին:

Օտարերկրյա քաղաքացին պարտավոր է ոչ ուշ, քան Հայաստանի Հանրապետության մուտքի արտոնագրի կամ կեցության ժամկետի լրանալը, հեռանալ Հայաստանի Հանրապետությունից:

Օտարերկրյա քաղաքացու` իր իրավունքներից և ազատություններից օգտվելը չպետք է վնաս հասցնի Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների, այլ անձանց իրավունքներին և ազատություններին, հասարակական կարգին, ընդհանուր բարեկեցությանը, Հայաստանի Հանրապետության անվտանգությանը:

Հայաստանի Հանրապետությունում կացության կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն հավասար իրավունք ունի ժառանգելու, կտակելու կամ նվիրաբերելու իր սեփականությունը, օգտվելու ապահովագրական, թաղման և այլ ծառայություններից, անդամակցելու բարեգործական, մշակութային, արհմիութենական, մարզական և այլ հասարակական կազմակերպությունների:

Կացության կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին կարող է անդամակցել Հայաստանի Հանրապետությունում գործող միջազգային կազմակերպություններին:

Կացության կարգավիճակը օտարերկրյա քաղաքացուն տալիս է Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելու և Հայաստանի Հանրապետությունից ելքի իրավունք:

Կացության ժամանակավոր, սովորական և հատուկ կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին իրավունք ունի Հայաստանի Հանրապետություն հրավիրել իր մերձավոր ազգականներին: Հրավերի փաստաթղթեր տալու դիմաց գանձվում է վճար` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված չափով:

Կացության բացառիկ կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացու` այլ անձանց Հայաստանի Հանրապետություն հրավիրելու իրավունքը կարգավորվում է միջազգային պայմանագրերով:

/փոփ. 22.10.96 օրենք/

Կացության ժամանակավոր կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում աշխատանքի իրավունք ստանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված կարգով:

Կացության ժամանակավոր կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացու Հայաստանի Հանրապետություն մուտք գործելը և Հայաստանի Հանրապետությունից ելքը չի սահմանափակվում: Ամեն անգամ մուտք գործելիս նա Հայաստանի Հանրապետության սահմանակետերում վճարում է մուտքի արտոնագրի վճար:

Օտարերկրացի ուսանողը ազատվում է մուտքի արտոնագրի վճարից:

Օտարերկրացի ուսանողի արտերկրյա երթևեկության իրավունքը կանոնավորվում է ուսումնական հաստատության կողմից թույլատրված ժամկետով:

Կացության ժամանակավոր կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին իր կացության ժամկետում մեկ անգամ կարող է ներմուծել անձնական օգտագործման մեկ ավտոմեքենա:

Կացության ժամանակավոր կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին առանց Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության թույլտվության իրավունք չունի խախտել կամ փոխել կացության նպատակը:

Կացության ժամանակավոր կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին իր ֆինանսական, տնտեսական, առևտրական գործարքները կնքում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Կացության սովորական կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում ունի աշխատանքի, սոցիալական ապահովության իրավունք, կարող է զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, օգտվել ապահովագրական ծառայություններից:

Կացության սովորական կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում աշխատում է պայմանագրային կարգով: Օտարերկրյա քաղաքացու աշխատանքային պայմանագրի պատճենը ներկայացվում է Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության համապատասխան մարմիններին:

Օտարերկրյա քաղաքացու աշխատանքի ժամկետը ավարտվում է կացության ժամկետի ավարտման հետ միաժամանակ:

Կացության սովորական կարգավիճակ ստանալու օրվանից երեք ամսվա ընթացքում օտարերկրյա քաղաքացին կարող է առանց տուրք մուծելու Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծել անհատական գործածության իրեր, անձնական օգտագործման մեկ ավտոմեքենա, տնային գույք: Սեփականություն հանդիսացող այլ գույք ներմուծելիս օտարերկրյա քաղաքացին վճարում է մաքսատուրք` օրենքով սահմանված կարգով:

Կացության սովորական կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին տարին մեկ անգամ ներկայանում է գրանցման, տարվա ընթացքում չի կարող բացակայել Հայաստանի Հանրապետությունից վեց ամսից ավելի ժամկետով, եթե նախօրոք չի ստացել Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության գրավոր համաձայնությունը` պայմանով, որ այն չի գերազանցում մեկ տարվա անընդմեջ ժամկետը, մուծում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված տարեկան վճար:

Կացության սովորական կարգավիճակով Հայաստանի Հանրապետությունում երեք տարի բնակված օտարերկրյա քաղաքացին կարող է դիմել Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստանալու խնդրանքով: Այս դեպքում նրա կացության կարգավիճակի ժամկետը երկարաձգվում է մեկ տարով, որի ընթացքում նա առանց ներքին գործերի նախարարության գրավոր թույլտվության չի կարող բացակայել հանրապետությունից:

Կացության հատուկ կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունում ունի աշխատանքի իրավունք, կարող է զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ` կացության սովորական կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացիների համար սահմանված կարգով:

Նա ազատվում է մուտքի արտոնագրի վճարից:

Կացության հատուկ կարգավիճակ ունեցող անձը պարտավոր է տարին մեկ անգամ ներկայանալ արտասահմանում Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական կամ հյուպատոսական ներկայացուցչություն, իսկ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում` Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարության համապատասխան մարմին` հաշվառման համար:

Կացության բացառիկ կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացու իրավունքներն ու պարտականությունները սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով, Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով, Հայաստանի Հանրապետության նախագահի հրամանագրերով և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշումներով:

Կացության բացառիկ կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացին ունի անձի անձեռնմխելիության իրավունք` միջազգային պայմանագրերին և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան:

Հայաստանի Հանրապետությունում օտարերկրյա քաղաքացին օրենքի առջև կրում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն հավասար պատասխանատվություն, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերի:

Հայաստանի Հանրապետությունում կացության սահմանված կարգը խախտելու, առանց կացության կարգավիճակը հաստատող փաստաթղթերի կամ անվավեր փաստաթղթերով բնակվելու, հաշվառման սահմանված կարգը խախտելու, կացության կամ մուտքի արտոնագրի ժամկետի ավարտից հետո Հայաստանի Հանրապետությունից չհեռանալու, մաքսային կանոններին չենթարկվելու դեպքերում օտարերկրյա քաղաքացին ենթարկվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված պատասխանատվության:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունից կարող է վտարվել վարչական կարգով, եթե նրա գործունեությունը սպառնում է Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգությանը, հասարակական կարգին և բարքերին, քաղաքացիների իրավունքներին և ազատություններին, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված այլ դեպքերում:

Վարչական կարգով օտարերկրյա քաղաքացու վտարման մասին որոշումը, բացառությամբ կացության բացառիկ կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացիների, ընդունում է Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարը` իր կողմից կազմված հանձնաժողովի եզրակացության հիման վրա: Հանձնաժողովի նիստին ներկա գտնվելու իրավունք ունի օտարերկրյա քաղաքացու շահերը պաշտպանող պետության ներկայացուցիչը:

Կացության բացառիկ կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացիների վարչական վտարման որոշումն ընդունում է Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված կարգով:

Վարչական վտարման մասին որոշումը կարող է յոթնօրյա ժամկետում գանգատարկվել Հայաստանի Հանրապետության վարչապետին` վտարվող օտարերկրյա քաղաքացու կամ նրա շահերը պաշտպանող պետության ներկայացուցչի կողմից:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետն իր որոշման մասին մեկամսյա ժամկետում տեղեկացնում է գանգատարկողին:

Վարչական կարգով վտարված օտարերկրյա քաղաքացին կարող է վերադառնալ միայն Հայաստանի Հանրապետության ներքին գործերի նախարարի, իսկ կացության բացառիկ կարգավիճակ ունեցողը` արտաքին գործերի նախարարի թույլտվությամբ:

Օտարերկրյա քաղաքացին Հայաստանի Հանրապետությունից արտաքսվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում: Հայաստանի Հանրապետության դատարանը օտարերկրյա քաղաքացու նկատմամբ Հայաստանի Հանրապետությունից արտաքսումը կարող է նշանակել որպես լրացուցիչ պատիժ: Եթե ազատազրկման ժամկետը չի գերազանցում երկու տարին, այն կարող է փոխարինվել Հայաստանի Հանրապետությունից արտաքսմամբ:

Հայաստանի Հանրապետության նախագահը կարող է օտարերկրյա քաղաքացու նկատմամբ Հայաստանի Հանրապետության դատարանի նշանակած ազատազրկման պատիժը կամ նրա մի մասը փոխարինել Հայաստանի Հանրապետությունից արտաքսմամբ:

Օտարերկրյա քաղաքացուն արտաքսելու մասին դատարանը 10-օրյա ժամկետում Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարության միջոցով տեղյակ է պահում օտարերկրյա քաղաքացու շահերը պաշտպանող պետության ներկայացուցչությանը:

Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվող այն օտարերկրյա քաղաքացին, որը մեղադրվում է որևէ պետության տարածքում հանցագործություն կատարելու մեջ, և, որի հանձնման պահանջ է ներկայացվում այդ պետության կամ միջազգային կազմակերպության կողմից, հանձնվում է պահանջող կողմին Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված կարգով: