040.0557.210601
«ՎԱՎԵՐԱՑՆՈՒՄ ԵՄ»
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՀ Ռ. ՔՈՉԱՐՅԱՆ
«21» հունիսի 2001 թ.
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՐՈՇՈՒՄ
21 հունիսի 2001 թվականի N 557
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՎՈՒՇԻ ՄԱՐԶԻ ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՕՊՏԻՄԱԼԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳԻՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.
1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագիրը (կցվում է):
2. Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզպետին`
ա) եռամսյա ժամկետում ավարտել Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագրից բխող` առողջապահական կազմակերպությունների վերակազմակերպման և լուծարման աշխատանքները.
բ) մեկամսյա ժամկետում Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն ներկայացնել առաջարկություններ ազատված շենքերի հետագա օգտագործման և (կամ) տնօրինման վերաբերյալ.
գ) մինչև յուրաքանչյուր ամսվա երկրորդ օրը Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն և Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարություն ներկայացնել հաշվետվություն Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագրի իրականացման գործընթացի մասին:
3. Հայաստանի Հանրապետության շահագրգիռ նախարարություններին` համակողմանիորեն օժանդակել Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագրի իրականացման գործընթացին:
4. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման պահից:
Հաստատված է
ՀՀ կառավարության 2001 թ.
հունիսի 21-ի N 556 որոշմամբ
i
ԾՐԱԳԻՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՎՈՒՇԻ ՄԱՐԶԻ ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՕՊՏԻՄԱԼԱՑՄԱՆ
Ներածություն
Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության համակարգի ներկայիս վիճակը համահունչ է երկրի ընդհանուր ծանր տնտեսական վիճակին: Խորհրդային ժամանակներից ժառանգած ուռճացված մահճակալային ֆոնդ` գերհագեցած կադրային ռեսուրսներով, զբաղվածության չափազանց ցածր ցուցանիշներով: Արդյունքում` ծախսատարության տեսանկյունից ծայրահեղ չարդարացված հիվանդանոցային հզորություններ, թերծանրաբեռնված ամբուլատոր-պոլիկլինիկական օղակ:
Ներկայիս առողջապահության համակարգի հիվանդանոցային ծառայության արդյունավետ օգտագործմանը խոչընդոտում է պետական բյուջեի կողմից անբավարար ֆինանսավորումը, բնակչության վճարունակության խիստ անկումը, պարտադիր բժշկական ապահովագրական համակարգի բացակայությունը: Հիվանդանոցային ծառայությունում առկա են չօգտագործված կարողությունները, առանձին մասնագիտությունների գծով մահճակալների անհամաչափ բաշխումը, հիվանդանոցների թվի, չափերի, զբաղվածության և իրականացվող ծառայությունների անհամարժեքությունը, ցածրորակ և անհամաչափ բաշխված բժշկական տեխնոլոգիաները և հիվանդանոցների անհամաչափ աշխարհագրական տեղաբաշխումը: Այս գործոններն ստեղծում են լուրջ խոչընդոտներ` համակարգի զարգացման, առկա սուղ ֆինանսական միջոցների արդյունավետ օգտագործման և որակյալ բուժական ծառայությունների ծավալման համար, որոնք իրենց հերթին նպաստում են հիվանդանոցային ծառայությունների գների բարձրացմանը, մատչելիության և որակի անկմանը:
Ինչ վերաբերում է ամբուլատոր-պոլիկլինիկական ծառայություն իրականացնող ուռճացված օղակին, ապա այն լիարժեք չի ապահովում բնակչության որակյալ մասնագիտական բուժօգնությունը, մոտ չի կանգնած համայնքին, ընտանիքին, նկատելի անհավասարություն կա գյուղական և քաղաքային առողջապահության մակարդակների միջև:
Ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու համար անհրաժեշտ է համակարգի հզորությունների օպտիմալացումն այն հաշվով, որ պետությունը հնարավորություն ունենա իրականացնելու հանրապետության քաղաքացիների առողջությունը պահպանելու իր սահմանադրական պարտավորությունները:
Հիմք ընդունելով ՀՀ կառավարության կողմից հավանության արժանացած ՀՀ առողջապահության նախարարության օպտիմալացման հայեցակարգը` ստորև ներկայացվում է Տավուշի մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագրի նախագիծը:
Ներկա իրավիճակը
Տավուշի մարզն զբաղեցնում է 2710 ք. կմ տարածք, բնակչության թիվը` 155750 մարդ: Բնակչությունը հիմնականում տեղաբաշխված է քաղաքներում`
Իջևանի վարչատարածք` 51.150 մարդ, որից`
ք. Իջևան` 18.970 մարդ
Դիլիջանի վարչատարածք` 31060 մարդ, որից`
ք. Դիլիջան` 23.825 մարդ
Նոյեմբերյանի վարչատարածք` 36.520 մարդ, որից`
ք. Նոյեմբերյան` 7.838 մարդ
Բերդի վարչատարածք` 37.020 մարդ, որից`
ք. Բերդ` 19.969 մարդ:
Սահմանի երկարությունը` 400 կմ, որից`
Ադրբեջանի Հանրապետության հետ` 352 կմ,
Տավուշի մարզային ենթակայության առողջապահության համակարգն ընդգրկում է 28 ՓԲԸ` որից`
. 4 հիվանդանոց (Իջևան, Դիլիջան, Բերդ, Նոյեմբերյան)
. 4 պոլիկլինիկա (Իջևան, Դիլիջան, Բերդ, Նոյեմբերյան)
. 1 մոր և մանկան առողջության կենտրոն (Իջևան)
. 1 ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկա (Իջևան)
. 3 առողջության կենտրոն (Աչաջուր, Արծվաբերդ, Այգեձոր)
. 14 գյուղական բժշկական ամբուլատորիա
. 1 շտապ օգնության կայան (Բերդ)
Մարզի տարածքում գործում են նաև հանրապետական ենթակայության
. Դիլիջանի մանկական հակատուբերկուլյոզային առողջարանը
. Դիլիջանի մեծահասակների հակատուբերկուլյոզային առողջարանը
Ներկայումս մարզի առողջապահության համակարգում գործող բուժհաստատություններն իրենց թվաքանակով, հզորություններով, կադրային ներուժով էականորեն գերազանցում են բուժօգնության պահանջարկը: Արդյունքում, ՀՀ պետական բյուջեից հատկացվող ֆինանսական միջոցները նպատակաուղղվում են ոչ թե որակյալ բժշկական օգնության ապահովմանը, այլ ամբողջ համակարգի պահպանմանը:
Այդ իսկ պատճառով անհրաժեշտություն է առաջացել հստակեցնելու ներկա պայմաններում բուժօգնություն և սպասարկում իրականացնողների առկա և փաստացի օգտագործվող հզորությունները:
Ինքնուրույն տնտեսավարող սուբյեկտների կարգավիճակ ստացած բուժհաստատությունները, որոնք պետական պատվերի շրջանակներում ֆինանսավորվում են ըստ բնակչության թվաքանակի, ի վիճակի չեն ծածկելու տնտեսական ծախսերը, նաև վճարելու աշխատավարձ:
Կից ներկայացվող տեղեկատվական աղյուսակները բնորոշում են բուժհիմնարկների փաստացի իրավիճակը:
Ամբուլատոր-պոլիկլինիկական (առաջնային) ծառայություն
.__________________________________________________________________________.
|Բուժհաստատության |Նախատեսված |Փաստացի |Բժիշկ|Բուժ |Այլ | Սպասարկվող |
|անվանումը |հաճախումների|հզորու- | |քույր|աշխատող|բնակչությունը|
| |թիվը/1 հերթ |թյունը | | | | |
| | |(հաճա- | | | | |
| | |խում) | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Իջևանի |500 |122.7 |20 |57 |21 |18970 |
|պոլիկլինիկա | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Իջևանի մոր և | | |11 |25 |8 |6652 |
|մանկան | | | | | | |
|առողջության | | | | | | |
|կենտրոն | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Իջևանի | | |2 |10 |4 |51150 |
|ստոմատոլոգիական | | | | | | |
|պոլիկլինիկա | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Այգեհովիտի ԳԲԱ | | |4 |20 |4 |4874 |
|(Վազաշեն, Կայան) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Աչաջրի ԱԿ/ | | |3 |14 |9 |4957 |
|Ակնաղբյուր | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Սևքարի ԳԲԱ | | |2 |12 |5 |5426 |
|(Բերքաբեր, | | | | | | |
|Սարիգյուղ, | | | | | | |
|Ն. Ծաղկավան, | | | | | | |
|Կիրանց, Աճարկոտ) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Խաշթառակի ԳԲԱ | | |2 |14 |6 |6466 |
|(Ազատամուտ, | | | | | | |
|Դիտավան, | | | | | | |
|Լուսահովիտ) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Գանձաքարի ԳԲԱ | | |2 |8 |3 |3803 |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Ընդամենը` Իջևանի | | |46 |160 |60 |51150 |
|տարածաշրջանում | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Նոյեմբերյանի |100 |64.8 |19 |34 |15 |7830 |
|պոլիկլինիկա | | | | | | |
|(Դովեղ, Ջուջևան) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Բագրատաշենի ԳԲԱ | | |3 |9 |3 |5208 |
|(Դեղձավան, | | | | | | |
|Պտղավան, | | | | | | |
|Դեբեդավան) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Այրումի ԳԲԱ | | |3 |8 |2 |5018 |
|(Լճկաձոր, Արճիս) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Զորականի ԳԲԱ/ | | |1 |4 |2 |2659 |
|Հաղթանակ | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Բերդավանի ԳԲԱ | | |2 |7 |3 |3623 |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Կողբի ԳԲԱ | | |3 |11 |4 |5223 |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Ոսկևանի ԳԲԱ | | |1 |11 |2 |3335 |
|(Բաղանիս, | | | | | | |
|Ոսկեպար) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Կոթիի ԳԲԱ/ | | |1 |8 |2 |3624 |
|Բարեկամավան | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Ընդամենը` | | |33 |92 |33 |36520 |
|Նոյեմբերյանի | | | | | | |
|տարածաշրջանում | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Բերդի պոլիկլինիկա|400 |151.2 |24 |50 |16 |19969 |
|(Այգեպար, Ն. Կ. | | | | | | |
|Աղբյուր, Վ. Կ. | | | | | | |
|Աղբյուր, Թովուզ, | | | | | | |
|Չինչին, Նավուր, | | | | | | |
|Իծաքար) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Մոսեսգեղի ԳԲԱ | | |1 |6 |3 |2883 |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Այգեձորի ԱԿ | | |3 |9 |8 |4434 |
|(Չինարի) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Արծվաբերդի ԱԿ | | |5 |40 |20 |6407 |
|(Նորաշեն, | | | | | | |
|Չորաթան) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Պառավաքարի ԳԲԱ | | |2 |10 |5 |3560 |
|(Վ. Ծաղկավան, | | | | | | |
|Վարագավան) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|.___
|Ընդամենը` Բերդի | | |35 |115 |52 |37020 |
|տարածաշրջանում | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Դիլիջանի |150 |124.4 |29 |68 |13 |23825 |
|պոլիկլինիկա | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Հաղարծնի ԳԲԱ | | |5 |21 |10 |7239 |
|(Թեղուտ, Գոշ) | | | | | | |
|_________________|____________|_________|_____|_____|_______|_____________|
|Ընդամենը` | | |34 |89 |23 |31060 |
|Դիլիջանի | | | | | | |
|տարածաշրջանում | | | | | | |
.__________________________________________________________________________.
Հիվանդանոցային (մասնագիտացված) ծառայություն
.__________________________________________________________________________.
|Բուժհաստատության |Մահճա- |1 հիվանդի|Ծանրա- |Բժիշկ|Բուժ |Ընդհանուր|Տարածք|
|անվանումը |կալների |բուժման |բեռնվա- | |քույր|աշխատող. | (քմ) |
| |թիվը |միջին |ծությու-| | |թիվը | |
| |(2000թ.)|տևողու- |նը (%) | | | | |
| | |թյունը | | | | | |
| | |(օր) | | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|Իջևանի |235 |8.1 |15.3 |32 |99 |222 |1700 |
|հիվանդանոց | | | | | | | |
|(բաժանմունքներ) | | | | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|թերապևտիկ |55 |8.50 |9.8 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|վիրաբուժական |35 |13.4 |31.5 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|մանկական |30 |8.8 |11.4 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|ինֆեկցիոն |20 |9.2 |15.3 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|տրավմատոլոգիական |15 |13.0 |22 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|քիթ-կոկորդ-ականջ |10 |1.9 |3.6 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|նյարդաբանական |10 |7.2 |9.9 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|ծննդաբերական |30 |4.4 |17.7 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|գինեկոլոգիական |10 |10.1 |15.8 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|հղիների պաթոլոգիա|10 |7.3 |14.8 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|աբորտների |10 |1.0 |1.3 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|Դիլիջանի |200 |9.0 |11.2 |33 |85 |165 |1710 |
|հիվանդանոց | | | | | | | |
|(բաժանմունքներ) | | | | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|թերապևտիկ |60 |14.4 |8.6 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|վիրաբուժական |40 |15.6 |17.3 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|մանկական |30 |9.3 |4.7 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|ինֆեկցիոն |15 |14.8 |12.7 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|քիթ-կոկորդ-ականջ |10 |- |- | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|ակնաբուժական |5 |- |- | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|ծննդաբերական |18 |6.0 |23.3 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|գինեկոլոգիական |12 |9.5 |11.7 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|հղիների պաթոլոգիա|7 |11.4 |20.6 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|աբորտների |3 |0.9 |1.8 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|Նոյեմբերյանի |90 |9.0 |28.3 |16 |58 |126 |1500 |
|հիվանդանոց | | | | | | | |
|(բաժանմունքներ) | | | | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|թերապևտիկ |25 |12.0 |20.4 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|վիրաբուժական |20 |11.6 |38.7 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|մանկական |13 |8.4 |18.1 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|ինֆեկցիոն |15 |9.2 |10.5 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|ծննդաբերական |4 |7.2 |80.9 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|գինեկոլոգիական |4 |5.8 |25 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|հղիների պաթոլոգիա|2 |7.5 |99.4 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|աբորտների |4 |1.0 |1.7 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|Բերդի հիվանդանոց |101 |9.1 |35.2 |14 |52 |117 |1500 |
|(բաժանմունքներ) | | | | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|թերապևտիկ |20 |11.8 |27.9 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|վիրաբուժական |25 |10.0 |37.9 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|մանկական |10 |11.9 |49 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|ինֆեկցիոն |15 |14.2 |38.4 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|քիթ-կոկորդ-ականջ |5 |7.2 |14.6 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|ծննդաբերական |10 |5.2 |4538 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|գինեկոլոգիա |5 |12.8 |40.1 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|հղիների պաթոլոգիա|5 |13.8 |32.6 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|աբորտների |6 |2.2 |14.6 | | | | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|Այգեձորի ԱԿ |25 |7.3 |135 |3 |9 |20 | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|Արծվաբերդի |50 |7.7 |21.1 |5 |40 |65 | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|Աչաջրի ԱԿ |20 |5.1 |4.9 |3 |14 |26 | |
|_________________|________|_________|________|_____|_____|_________|______|
|Ընդամենը` մարզում|721 |8.8 |18.7 |106 |357 |741 | |
.__________________________________________________________________________.
Սպասվելիք իրավիճակ
Օպտիմալացման գործընթացն իրականացնելու համար անհրաժեշտ է`
. հստակեցնել մարզի բուժհաստատությունների ռեալ հզորությունները և
ծավալված մահճակալային ֆոնդը,
. կրճատել բուժհաստատությունների չծանրաբեռնված կարողությունները,
. վերակազմակերպել, հարկ եղած դեպքում լուծարել այն
բուժհաստատությունները, որոնք գործում են ոչ արդյունավետ և
առողջապահական նորմերին անհամապատասխան,
. տարածքների արդյունավետ օգտագործման նպատակով միավորել
բուժհաստատությունների շենքային տարածքները,
. արդյունավետ օգտագործել կադրային ներուժը,
. իրականացնել բուժհաստատությունների մասնավորեցումը,
. վերականգնել բուժհաստատությունների ֆունկցիոնալ և կառուցվածքային
կապերը:
Օպտիմալացման հիմնախնդիրներն են`
. առաջնային և երկրորդային բուժօգնության հստակ սահմանազատումը,
. առավելագույն հնարավորությունների ստեղծումը ստացիոնար բուժօգնությունը
ամբուլատոր-պոլիկլինիկականով փոխարինելու համար` ընդլայնելով ստացիոնար
և ամբուլատոր-պոլիկլինիկական հաստատությունների շփման եզրերը,
. առաջնային օղակի զարգացում և գործող ամբուլատոր-պոլիկլինիկական օղակի
աստիճանական փոխարինում ընտանեկան բժշկության ինստիտուտով (2001-
2005 թ.),
. ստացիոնար ծառայությունների վերակազմակերպումը բուժօգնության
ինտենսիվության մակարդակին համապատասխան,
. մանկական և մեծահասակների պոլիկլինիկաների միացումը,
. առկա հնարավորությունների ուսումնասիրումը և ներհիվանդանոցային
բաժանմունքների ու բուժհաստատությունների միացումը,
. բժշկական կադրերի վերամասնագիտացումը, վերադասավորումը:
Ծրագիրն իրականացնելու համար հարկավոր է ուսումնասիրել առկա առողջապահական համակարգի հնարավորությունները և իրականացնել բուժհաստատությունների կամ ներհիվանդանոցային բաժանմունքների միաձուլում, մահճակալների թիվ/բնակչություն ցուցանիշի ստանդարտների ճշտում, մշակել նեղ մասնագետ/բնակչություն ցուցանիշը և, ելնելով դրանից, իրականացնել մարդկային ռեսուրսների պլանավորում:
Ելնելով Տավուշի մարզի ներկա սոցիալ-տնտեսական ծանր իրավիճակից, աշխատատեղերի բացակայությունից, այն հանգամանքից, որ մարզը գտնվում է սահմանամերձ գոտում, առաջարկվում է առողջապահական համակարգի օպտիմալացման ծրագիրն իրականացնելիս ցուցաբերել առանձնահատուկ մոտեցում, որն արտահայտված է նաև ՀՀ կառավարության Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզի զարգացման հիմնախնդիրների մասին որոշման մեջ:
Մարզում ուսումնասիրվել է ամբուլատոր-պոլիկլինիկական ծառայությանը վերաբերող բազային տվյալները և հստակեցվել են մարզում գործող ամբուլատոր- պոլիկլինիկական բուժհաստատությունների առկա և փաստացի օգտագործվող հզորությունները: Ծրագրի նպատակն է ապահովել`
. կադրային ներուժի նպատակային և արդյունավետ տեղաբաշխումը,
. ֆինանսական ծախսերի կրճատում և ռացիոնալ օգտագործումը,
. բժշկական օգնության և սպասարկման որակ և մատչելիությունը,
. վարչական կառավարման մեխանիզմների պարզեցումը:
Համաձայն առողջապահության ոլորտում իրականացվող քաղաքականության` բուժօգնության առաջնային մակարդակի հիմքը պետք է կազմի ընտանեկան բժիշկը (կամ ընդհանուր պրակտիկայի բժիշկը): Առաջնային օղակի ամրապնդումը և ներկա ամբուլատոր-պոլիկլինիկական ծառայության աստիճանական փոխարինումն ընտանեկան բժշկության համակարգով (մինչև 2005 թ.), կնպաստի հիվանդությունների կանխարգելմանը և վաղ հայտնաբերմանը: Մինչև ընտանեկան բժշկի ինստիտուտի լիովին ձևավորումը, մարզում գործող պոլիկլինիկաները կաշխատեն նույն կարգավիճակով: Հետագայում յուրաքանչյուր պոլիկլինիկայի բազայի վրա կծավալվեն ընտանեկան բժշկի գրասենյակներ: Բուժօգնության կազմակերպումը կիրականացվի թիմային սկզբունքով` մեկ ընդհանուր պրակտիկայի թերապևտ, մեկ մանկաբույժ, երեք թիմին` մեկ մանկաբարձ-գինեկոլոգ: Անցումային շրջանում ամբուլատոր-պոլիկլինիկական օղակի նեղ մասնագիտական ծառայությունը դեռևս կպահպանվի: Ընտանեկան բժշկի գրասենյակի լիարժեք ձևավորումից և անհրաժեշտ թվով ընտանեկան բժիշկներով համալրվելուց հետո նեղ մասնագիտական ծառայությունները կտեղափոխվեն հիվանդանոցային օղակ:
Մարզի ամբուլատոր-պոլիկլինիկական օղակում ծրագրի իրականացման ընթացքում նախատեսվում է`
. Մանկական և մեծահասակների պոլիկլինիկաների միացում: Միացման դեպքում
պետք է դիտարկվեն հնարավոր տարբերակները, երբ մանկական պոլիկլինիկան է
տեղափոխվում մեծահասակների պոլիկլինիկա, կամ մեծահասակների
պոլիկլինիկան` մանկական, կախված այն հանգամանքից, թե ում շենքային
հարմարություններն են ավելի բարվոք, և որ պոլիկլինիկայի
գործունեության ցուցանիշներն ավելի բարձր են:
. Այն գյուղական բժշկական ամբուլատորիաները, որոնք Համաշխարհային բանկի
վարկային ծրագրի շրջանակներում վերակառուցվել կամ վերանորոգվել են,
որտեղ արդեն աշխատում են վերապատրաստված ընտանեկան բժիշկներ` թողնել
նախկին կարգավիճակով:
. Մարզի մյուս գյուղական բժշկական ամբուլատորիաները միացնել տարածքային
պոլիկլինիկաներին: Ամբուլատոր ծառայությունն իր հագեցվածությամբ և
հնարավորություններով ի վիճակի չէ լիարժեք հետազոտել, ախտորոշել և
կազմակերպել իր տարածքի հիվանդների բուժումը: Լաբորատոր, գործիքային,
նեղ մասնագիտական հետազոտությունները, շատ դեպքերում, կատարվում են
պոլիկլինիկաներում, սակայն ֆինանսավորումն ստանում է գյուղական
ամբուլատոր ծառայությունը:
. Մարզի ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկաները ներկայացնել մասնավորեցման:
Ըստ վարչատարածքների` ամբուլատոր-պոլիկլինիկական ծառայությունում առաջարկվում է`
Իջևանի վարչատարածք`
1. Իջևան քաղաքի մոր և մանկան առողջության կենտրոնը ժամանակավորապես թողնել նախկին կարգավիճակով:
2. Այգեհովիտի, Խաշթառակի բժշկական ամբուլատորիաները միացնել «Իջևանի պոլիկլինիկա» ՓԲԸ-ին:
3. Իջևանի ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկան ներկայացնել մասնավորեցման:
Դիլիջանի վարչատարածք`
. Առանձին շենքում գործող մանկական կոնսուլտացիայի բաժանմունքը տեղափոխել
և միացնել «Դիլիջանի պոլիկլինիկա» ՓԲԸ-ին: Պոլիկլինիկային միացնել
Հաղարծնի գյուղական բժշկական ամբուլատորիան:
Արդյունքում կազատվի մանկական կոնսուլտացիայի շենքը` 300 քմ տարածքով:
Բերդի վարչատարածք`
1. (1-ին կետն ուժը կորցրել է 25.12.08 թիվ 1572-Ն որոշում)
2. (2-րդ կետն ուժը կորցրել է 25.12.08 թիվ 1572-Ն որոշում)
3. Արծվաբերդի առողջության կենտրոնը թողնել նախկին կարգավիճակով.
4. Լուծարել «Բերդի մանկական պոլիկլինիկա» և «Մովսեսգեղի ԳԲԱ» փակ բաժնետիրական ընկերությունները:
Նոյեմբերյանի վարչատարածք`
1. ՄԻացնել մեծահասակների և մանկական պոլիկլինիկաները:
2. Այրումի, Կողբի, Կոթիի ամբուլատորիաները (Համաշխարհային բանկի վարկային ծրագրերի շրջանակներում կառուցված) թողնել նախկին կարգավիճակով:
3. Լուծարել Նոյեմբերյանի մանկական պոլիկլինիկա» փակ բաժնետիրական ընկերությունը:
Արդյունքում կազատվի մանկական պոլիկլինիկայի շենքը` 300 քմ տարածքով:
.__________________________________________________________________________.
| Բուժհաստատության |Օպտիմալացման |Անհրաժեշտ ընտանեկան|Սպասարկվող |
| անվանումը |արդյունքում |բժշկի գրասենյակ |բնակչության|
| |կատարվող | |թիվը |
| |փոփոխությունները| | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Իջևանի պոլիկլինիկա |թողնել նույն |9 ընտանեկան բժշկի |18970 |
| |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Իջևանի մոր և մանկան |թողնել նույն | - |6652 |
|առողջության կենտրոն |կարգավիճակով | | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Իջևանի ստոմատոլոգիական |ներկայացնել | - |51148 |
|պոլիկլինիկա |մասնավորեցման | | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Այգեհովիտի ԳԲԱ (Վանաշեն, |միացնել |2 ընտանեկան բժշկի |4874 |
|Կայան) |պոլիկլինիկային | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Աչաջրի ԱԿ/Ակնաղբյուր |թողնել նույն |2 ընտանեկան բժշկի |4957 |
| |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Սևքարի ԳԲԱ (Բերքաբեր, |թողնել նույն |2 ընտանեկան բժշկի |5426 |
|Սարիգյուղ, Ն. Ծաղկավան, |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|Կիրանց, Աճարկոտ) | | | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Խաշթառակի ԳԲԱ (Ազատամուտ,|միացնել |3 ընտանեկան բժշկի |6466 |
|Դիտավան, Լուսահովիտ) |պոլիկլինիկային | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Գանձաքարի ԳԲԱ |թողնել նույն |2 ընտանեկան բժշկի |3805 |
| |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Ընդամենը` Իջևանի | |20 ընտանեկան բժշկի |51150 |
|տարածաշրջանում | | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Նոյեմբերյանի պոլիկլինիկա |թողնել նույն |4 ընտանեկան բժշկի |7830 |
|(Դովեղ, Ջուջևան) |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Այրումի ԳԲԱ (Լճկաձոր, |թողնել նույն |2 ընտանեկան բժշկի |5018 |
|Արճիս) |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Կողբի ԳԲԱ |թողնել նույն |2 ընտանեկան բժշկի |5223 |
| |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Կոթիի ԳԲԱ/Բարեկամավան |թողնել նույն |1 ընտանեկան բժշկի |3634 |
| |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Բագրատաշենի ԳԲԱ |թողնել նույն |1 ընտանեկան բժշկի |Բագրատաշենի|
| |կարգավիճակով | գրասենյակ |ԳԲԱ 2652 |
| | | |Դեբեդավանի |
| | | |ԲՄԿ 652 |
| | | |Դեղձավանի |
| | | |ԲՄԿ 246 |
| | | | |
| | | |ընդամենը |
| | | |3550 |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Զորականի ԳԲԱ |թողնել նույն |1 ընտանեկան բժշկի |Զորականի |
| |կարգավիճակով | գրասենյակ |ԳԲԱ 1031 |
| | | |Հաղթանակի |
| | | |ԲՄԿ 1124 |
| | | |Պտղավանի |
| | | |ԲՄԿ 850 |
| | | | |
| | | |ընդամենը |
| | | |3005 |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Ոսկևանի ԳԲԱ |թողնել նույն |1 ընտանեկան բժշկի |Ոսկևանի |
| |կարգավիճակով | գրասենյակ |ԳԲԱ 1434 |
| | | |Ոսկեպարի |
| | | |ԲՄԿ 882 |
| | | |Բաղանիստի |
| | | |ԲՄԿ 770 |
| | | | |
| | | |ընդամենը |
| | | |3086 |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Ընդամենը` Նոյեմբերյանի | |12 ընտանեկան բժշկի |31346 |
|տարածաշրջանում | | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Բերդի պոլիկլինիկա |թողնել նույն |9 ընտանեկան բժշկի |19969 |
|(Այգեպար, Ն. Կ. |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|Աղբյուր, Վ. Կ. Աղբյուր, | | | |
|Թովուզ, Չինչին, Նավուր, | | | |
|Իծաքար | | | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Մոսեսգեղի ԳԲԱ |միացնել |1 ընտանեկան բժշկի |2873 |
| |պոլիկլինիկային | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Այգեձորի ԱԿ (Չինարի) |թողնել նույն |2 ընտանեկան բժշկի |4424 |
| |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Արծվաբերդի ԱԿ (Նորաշեն, |թողնել նույն |3 ընտանեկան բժշկի |6407 |
|Չորաթան) |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Պառավաքարի ԳԲԱ |թողնել նույն |1 ընտանեկան բժշկի |3350 |
|(Վ. Ծաղկավան, Վարագավան) |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Ընդամենը` Բերդի | |16 ընտանեկան բժշկի |37020 |
|տարածաշրջանում | | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Դիլիջանի պոլիկլինիկա |թողնել նույն |10 ընտանեկան բժշկի |23825 |
| |կարգավիճակով | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Հաղարծնի ԳԲԱ (Թեղուտ, |միացնել |3 ընտանեկան բժշկի |7239 |
|Գոշ) |պոլիկլինիկային | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Ընդամենը` Դիլիջանի | |13 ընտանեկան բժշկի |31064 |
|տարածաշրջանում | | գրասենյակ | |
|_________________________|________________|___________________|___________|
|Ընդամենը` մարզում | |65 ընտանեկան բժշկի | |
| | | գրասենյակ | |
.__________________________________________________________________________.
Հիվանդանոցային ծառայություն
Հիմք ընդունելով ՀՀ կառավարության «ՀՀ առողջապահության համակարգի օպտիմալացման աշխատանքներն իրականացնելու մասին» 05.02.2001 թ. N 80 որոշումը Տավուշի մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման նպատակով առաջարկվում է` նկատի առնելով աշխարհագրական նշանակությունը` պահպանել մարզի հիվանդանոցների թիվը, կատարելով ներհիվանդանոցային կառուցվածքային փոփոխություններ` մահճակալների թվի կրճատում, ներհիվանդանոցային պայմանների բարելավում:
Իջևանի վարչատարածք`
1. Իջևան քաղաքում նախատեսվում է առանձին շենքում գործող շտապ օգնության կայանը տեղափոխել հիվանդանոցի հիմնական շենք: Արդյունքում ունենալ մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 120 մահճակալ հզորությամբ (ներկայիս 235-ի փոխարեն), որը իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`
. թերապևտիկ,
. վիրաբուժական,
. մանկական,
. ինֆեկցիոն,
. մանկաբարձագինեկոլոգիական,
. շտապ օգնության ծառայություն,
. արյան փոխներարկման կետ:
Հիվանդանոցում ստեղծել ախտորոշիչ-կոնսուլտատիվ կենտրոն:
2. Աչաջրի առողջության կենտրոն` 10 մահճակալ հզորությամբ:
Ծրագրի իրականացման արդյունքում Իջևան քաղաքում կազատվի շտապ օգնության շենքը` 200 քմ տարածքով:
Դիլիջանի վարչատարածք`
Հաշվի առնելով, որ Դիլիջան քաղաքի հիվանդանոցի հիմնական մասնաշենքի մի թևը հրդեհվել է, և ներկայումս վիրաբուժական ու ծննդաբերական բաժանմունքները գործում են առանձին, ոչ բարվոք վիճակում գտնվող շենքում, առաջարկվում է` 1. վերակառուցել (վերանորոգել) հիվանդանոցի հրդեհված շենքը, որից հետո
առանձին մասնաշենքում գործող վիրաբուժական և ծննդաբերական
բաժանմունքները տեղափոխել հիվանդանոցի հիմնական շենք, 2. հիվանդանոցի ազատված մասնաշենքը օտարել:
Արդյունքում Դիլիջան քաղաքում կունենանք`
1. մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 90 մահճակալ հզորությամբ (ներկայիս 200-ի փոխարեն), որը իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`
. թերապևտիկ,
. վիրաբուժական,
. մանկական,
. ինֆեկցիոն,
. մանկաբարձագինեկոլոգիական,
. շտապ օգնության ծառայություն,
. արյան փոխներարկման կետ:
Հիվանդանոցում ստեղծել ախտորոշիչ-կոնսուլտատիվ կենտրոն:
Արդյունքում կազատվի հիվանդանոցի վիրաբուժական և ծննդաբերական, գինեկոլոգիական բաժանմունքների մասնաշենքը` մոտ 1700 քմ տարածքով:
Նոյեմբերյանի վարչատարածք`
ք. Նոյեմբերյանում նախատեսվում է`
. հիվանդանոցում կատարել ներհիվանդանոցային բաժանմունքների միաձուլում,
որի արդյունքում կազատվի շենքի առաջին հարկը: Այստեղ հետագայում
կտեղադրվի ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոնը:
Արդյունքում կունենանք մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 60 մահճակալ հզորությամբ (ներկայիս 90-ի փոխարեն), որն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`
. թերապևտիկ,
. վիրաբուժական,
. մանկական,
. ինֆեկցիոն,
. մանկաբարձագինեկոլոգիական,
. շտապ օգնության ծառայություն,
. արյան փոխներարկման կետ:
Հիվանդանոցում ստեղծել ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոն:
Բերդի վարչատարածք`
Ներկայումս Բերդ քաղաքի շտապ օգնության կայանի շենքը ՄԱԿ-ի զարգացման գրասենյակի կողմից վերանորոգվում է, իսկ «ԱՄԿՈՐ» կազմակերպությունը պարտավորվել է ծառայությունը ապահովել ժամանակակից բուժսարքավորումներով:
Առաջարկվում է Բերդի շտապ օգնության կայանը միավորել հիվանդանոցին, մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով:
Արդյունքում կունենանք մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 60 մահճակալ հզորությամբ (ներկայիս 101-ի փոխարեն), որն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքներ`
. թերապևտիկ,
. վիրաբուժական,
. մանկական,
. ինֆեկցիոն,
. մանկաբարձագինեկոլոգիական,
. շտապ օգնության ծառայություն
. արյան փոխներարկման կետ:
Հիվանդանոցում ստեղծել ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոն:
Ծրագրի իրականացման արդյունքում Տավուշի մարզի առողջապահության համակարգի հիվանդանոցային (մասնագիտացված) ծառայությունը կունենա հետևյալ պատկերը`
._________________________________________________________________________.
|Բուժհաստատության |Առ 01.01. |Ծանրաբեռն- | Մեկ |Առաջարկվող |
|անվանումը |2001 |վածությունը|մահճակալի |օպտիմալ |
| |բաժանմունք-| (%) |կատարողականը|կառուցվածքը |
| |ների | |(մահճ./օր) |(բաժանմունք/|
| |մահճ. ֆոնդը| | | մահճակալ) |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|Իջևանի հիվանդանոց |235 |15.3 |56.1 |120 |
|(բաժանմունքներ) | | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|թերապևտիկ |55 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|վիրաբուժական |35 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|մանկական |30 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|ինֆեկցիոն |20 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|տրավմատոլոգիական |15 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|քիթ-կոկորդ-ականջ |10 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|նյարդաբանական |10 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|ծննդաբերական |30 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|գինեկոլոգիական |10 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|հղիների պաթոլոգիա |10 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|աբորտների |10 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|Դիլիջանի հիվանդանոց |200 |11.2 |41.2 |90 |
|(բաժանմունքներ) | | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|թերապևտիկ |60 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|վիրաբուժական |40 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|մանկական |30 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|ինֆեկցիոն |15 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|քիթ-կոկորդ-ականջ |10 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|ակնաբուժական |5 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|ծննդաբերական |18 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|գինեկոլոգիական |12 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|հղիների պաթոլոգիա |7 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|աբորտների |3 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|Նոյեմբերյանի հիվանդանոց|90 |28.3 |103.5 |60 |
|(բաժանմունքներ) | | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|թերապևտիկ |25 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|վիրաբուժական |20 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|մանկական |13 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|ինֆեկցիոն |15 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|ծննդաբերական |4 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|գինեկոլոգիական |4 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|հղիների պաթոլոգիա |2 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|աբորտների |4 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|Բերդի հիվանդանոց |101 |35.2 |128.7 |60 |
|(բաժանմունքներ) | | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|թերապևտիկ |20 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|վիրաբուժական |25 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|մանկական |10 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|ինֆեկցիոն |15 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|քիթ-կոկորդ-ականջ |5 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|ծննդաբերական |10 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|գինեկոլոգիական |5 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|հղիների պաթոլոգիա |5 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|աբորտների |6 | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|Այգեձորի առողջության |25 |135 |49.4 |10 |
|կենտրոն | | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|Արծվաբերդի առողջության |50 |21.1 |77.1 |20 |
|կենտրոն | | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|Աչաջրի առողջության |20 |4.9 |18.1 |10 |
|կենտրոն | | | | |
|_______________________|___________|___________|____________|____________|
|Ընդամենը` մարզում |721 |18.7 |68.2 |370 |
._________________________________________________________________________.
Ծրագրի իրականացման արդյունքում Տավուշի մարզի առողջապահության համակարգի մահճակալների թիվը կկրճատվի 721-ից մինչև 370 և կազատվի 2500 քմ տարածք:
(ծրագիրը փոփ. 25.12.08 թիվ 1572-Ն, 03.06.10 թիվ 687-Ն որոշումներ)