2. a1+b1+c1>a2+b2+c2 4. a1+b1+c1=2(a2+b2+c2)
7. 2 մոլ երկաթի վրա վերցրած աղաթթվով ազդելիս անջատվող ջրածնի ծավալը (լ) հավասար է.
1. 11,2 3. 33,6
2. 22,4 4. 44,8
8. Ա նյութը ստանում են մի միացությունից, որը պատկանում է CnH2n-6 ընդհանուր բանաձև ունեցող ածխաջրածինների դասին: Նշված նյութի պոլիմերացումից արդյունաբերությունում ստանում են պլաստմասսա: Գտնել Ա նյութի մոլեկուլում sp2 հիբրիդացման վիճակում գտնվող ածխածնի ատոմների թիվը` նկատի ունենալով, որ n < 9: Ճիշտ պատասխանը հետևյալն է.
1. 4 3. 7
2. 6 4. 8
Գրել ռեակցիաների հավասարումները:
9. Ո՞ր միացության օգնությամբ կարելի է քիմիական ճանապարհով գլիցերինը տարբերել էթիլ սպիրտից: Գրել ռեակցիայի հավասարումը:
1. HCl 3. Cu(OH)2
2. NaCl 4. Na
10. Սերինի և գլուտամինաթթվի հավասարամոլային խառնուրդը նատրիումի հիդրօքսիդով լրիվ չեզոքացումից հետո կարող է փոխազդել 2,3 գ նատրիումի հետ: Պատասխանում խառնուրդի հետ փոխազդած նատրիումի հիդրօքսիդի մոլերի թիվն է.
1. 0.1 3. 0.3
2. 0,2 4. 0.4
11. Գրել հետևյալ փոխարկումների իրականացման համար անհրաժեշտ ռեակցիաների հավասարումները, նշելով պայմանները.
ա) KMnO4----->K2MnO4----->MnO2----->Cl2------>KClO3----->KClO4
բ) C2H6-------> ?------->C2H5OH-------> ?------->CH3COOH------->CH4
գ) Կազմել ստորև բերված նյութերի միջև (զույգ առ զույգ) ջրային միջավայրում ընթացող ռեակցիաների մոլեկուլային և կրճատ իոնական հավասարումները (թթվային և հիմնային աղերի գոյացումն անտեսել):
Fe, CuSO4, HCl, Ba(OH)2
12. Ազոտի (II) օքսիդը խառնել են փոխազդեցության համար անհրաժեշտ քանակով օդին: Հաշվել թթվածնի ծավալային բաժինը (%) գազային խառնուրդում այն պահին, երբ փոխազդել է ազոտի (II) օքսիդի 75%:
13. Էթիլենային ածխաջրածնի 11.2 գ ավելցուկով կալիումի պերմանգանատի ջրային լուծույթով մշակելիս ստացվել է 18 գ սիմետրիկ կառուցվածքով երկատոմ սպիրտ: Որոշել ելային ածխաջրածնի կառուցվածքը:
14. Ապակե կափարիչով անոթի մեջ տեղավորել են մագնեզիումի սուլֆատի 400 գ հագեցած լուծույթ և 20 գ անջուր նատրիումի սուլֆատ: Ջրային գոլորշի կլանելու հետևանքով նատրիումի սուլֆատը փոխարկվում է Na2SO4*10H2O բյուրեղահիդրատի: Որոշել, թե քանի գրամ մագնեզիումի սուլֆատի բյուրեղահիդրատ MgSO4*7H2O կանջատվի լուծույթից` նատրիումի սուլֆատի հիդրատացումն ավարտվելուց հետո: Մագնեզիումի սուլֆատի լուծելիությունը 35,5 գ է 100 գ ջրում:
Տեստային հարցերի ընտրած պատասխանին տալ տեսական հիմնավորում, անհրաժեշտության դեպքում գրել քիմիական ռեակցիաների հավասարումները և կատարել պահանջվող հաշվարկները:
Նմուշ 2
1. 1,4 գ ազոտի և 4 գ արգոնի խառնուրդի ծավալը (լ) ն.պ. կլինի
1. 2,24, 3. 4,48,
2. 3,36, 4. 22,4:
2. Գրել ազոտական թթվի էլեկտրոնային բանաձևը: Որոշել ազոտի օքսիդացման աստիճանը, վալենտականությունը, դոնորակցեպտորային մեխանիզմով առաջացած կապերի թիվը:
Գտնել այն համարը, որի տակ նշված են թվարկված մեծությունների ճիշտ արժեքները` պահպանելով հարցադրումների հաջորդականությունը:
Բերված շարքերից մեկի բոլոր տարրերի առավելագույն օքսիդացման աստիճանները չեն համապատասխանում պարբերական համակարգում ունեցած դրանց խմբի համարին: Ո՞րն է այդ շարքը`
1. + 4, 5, 0, 3. + 5, 5, 0,
2. + 5, 4, 2, 4. + 5, 4, 1:
3. Ջրի որոշակի ծավալում լուծել են 5 գ պղնձարջասպ և լուծույթի ծավալը ջուր ավելացնելով հասցրել 500 սմ3-ի: Ստացված լուծույթում CuSO4-ի կոնցենտրացիան (մոլ/լ) հավասար է.
1. 0,04, 3. 0,5,
2. 0,05, 4. 1:
4. Նշված ռեակցիաներից որո՞նք են վերօքս ռեակցիաներ: Ընտրել այդ ռեակցիաները, նշել օքսիդիչը և վերականգնիչը:
1. FeSO4 + 2KOH = Fe(OH)2 + K2SO4,
2. H2 + I2 = 2HI,
3. Fe + CuSO4 = FeSO4 + Cu,
4. HCl + NaOH = NaCl + H2O,
5. 4HCl + MnO2 = MnCl2 + Cl2 + 2H2O
պատասխանում ընտրված ռեակցիաների համարների հաջորդականությունն է
5. Կոնտակտային ապարատ է մտել 10 ծավալ գազային խառնուրդ, որը պարունակում է ըստ ծավալի 8% ծծմբային գազ, 12% թթվածին, 80% ազոտ: Ի՞նչ ծավալ է զբաղեցնում այդ խառնուրդը կոնտակտային ապարատից դուրս գալուց հետո, եթե ծծմբային գազը օքսիդացել է լրիվ.
1. 10, 3. 9,2,
2. 9,6, 4. 9:
6. Գրել ֆոսֆորի արդյունաբերական ստացման ռեակցիայի հավասարումը (ֆոսֆորը ներկայացնել ոչ մոլեկուլային ձևով) և նշել դրան մասնակցող բոլոր նյութերի ստեխիոմետրական գործակիցների գումարը: Ճիշտ պատասխանը բերվում է ստորև.
1. 9, 3. 19,
2. 13, 4. 35:
7. Ջրի մեջ լուծել են 3,45 գ մետաղական նատրիում և ռեակցիան ավարտվելուց հետո ստացված լուծույթում լուծել են 6,25 գ պղնձի (II) քլորիդ: Գրել ռեակցիաների հավասարումներ: Ին՞չ նյութեր են մնացել լուծույթում.
1. NaOH, 3. CuCl2 և NaCl,
2. NaCl, 4. NaOH և NaCl:
8. Բրոմածանցյալ է առաջանում պրոպենի և բրոմաջրածնի փոխազդեցությունից: Ռեակցիայի արգասիքի մոլեկուլում < HCBr անկյունը մոտավորապես հավասար է
1. 600, 3. 1090,
2. 900, 4. 1200:
9. Մեկական մոլ էթանոլ, քացախաթթու և անհայտ կառուցվածքով ալդեհիդ պարունակող ջրային լուծույթն արծաթի օքսիդի ավելցուկով վերցված ամոնիակային լուծույթի հետ փոխազդելիս գոյանում է 4 մոլ մետաղական արծաթ: Գրել ռեակցիաների հավասարումները և պատասխանում տալ ալդեհիդի մոլեկուլում ջրածնի ատոմների թիվը.
1. 8, 3. 4,
2. 6, 4. 2:
10. Տրված է բենզոլի և անիլինի խառնուրդ: Ներքոբերյալ նյութերից որի՞ օգնությամբ կարելի է բենզոլն անջատել այդ խառնուրդից.
1. նատրիումի քլորիդ, 3. նատրիումի հիդրօքսիդ,
2. աղաթթու, 4. ջուր:
11. Գրել հետևյալ փոխարկումների իրականացման համար անհրաժեշտ ռեակցիաների հավասարումները, նշելով պայմանները.
ա) N2------->NH3------->NO------->N2O3------->NaNO2------->NaNO3
բ) բութան -------> էթեն -------> էթիլքլորիդ -------> բութան -------> 1,3-բութադիեն -------> կաուչուկ
գ) կազմել ստորև բերված նյութերի միջև (զույգ առ զույգ) ջրային միջավայրում ընթացող ռեակցիաների մոլեկուլային և կրճատ իոնական հավասարումները (թթվային և հիմնային աղերի գոյացումն անտեսել)
K2SO3, H2SO4, Mg(OH)2, MgO:
12. Քանի՞ գրամ կալցիումի հիդրօքսիդ պետք է ավելացնել 5% զանգվածային բաժնով կալցիումի հիդրոկարբոնատի 162 գ լուծույթին` չեզոք աղ ստանալու համար:
13. Սահմանային միատոմ սպիրտի միջմոլեկուլային դեհիդրատացումից ստացվել է 7,4 գ պարզ եթեր, իսկ նույն զանգվածով սպիրտի ներմոլեկուլային դեհիդրատացումից գոյացել է այնքան էթիլենային ածխաջրածին, որը կարող է միացնել 4,48 լ քլոր: Որոշել ելային սպիրտի կառուցվածքը և գոյացած դիքլորածանցյալի զանգվածը:
14. Ինչ-որ նյութի 2,88 գ զանգվածով նմուշը սենյակային ջերմաստիճանում ավելցուկով մետաղական նատրիումի հետ փոխազդելիս անջատվել է 448 մլ գազ: Նույն նյութի 54 մգ այրելիս ստացվել է 99 մգ ածխածնի (IV) օքսիդ և 27 մգ ջուր: Այդ նյութի 1,8 գ զանգվածով նմուշի գոլորշին զբաղեցրել է 0,56 լ ծավալ:
Գտնել նյութի բանաձևը և գրել խնդրի պայմանին համապատասխանող առնվազն երկու նյութի կառուցվածքային բանաձևը:
ԿԵՆՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
ԲՈՒՅՍԵՐ, ԲԱԿՏԵՐԻԱՆԵՐ
Բույսերի բազմազանությունը (ծառատեսակներ, թփեր, խոտաբույսեր, միամյա, երկամյա, բազմամյա բույսեր):
Արմատ: Առանցքային և փնջաձև արմատային համակարգեր: Արմատի աճը: Արմատի գոտիները (հատվածները): Ջրի կլանումը արմատի կողմից: Արմատի ձևափոխությունները:
Ընձյուղներ և բողբոջներ: Բողբոջների կառուցվածքը և տեսակները: Ընձյուղի աճը երկարությամբ: Տերևաթիթեղի բջջային կառուցվածքը: Ջրի գոլորշիացումը բույսերի կողմից: Ցողունի կառուցվածքը և ֆունկցիաները: Ցողունի աճը հաստությամբ, տարեկան օղակներ: Կոճղարմատ, պալար, սոխուկ:
Ծաղիկ: Ծաղկի կառուցվածքը: Ծաղկաբույլեր: Ծաղկավոր բույսերի բեղմնավորումը: Պտուղների և սերմերի առաջացումը: Երկշաքիլ բույսերի սերմերի կառուցվածքը: Միաշաքիլ բույսերի սերմերի կառուցվածքը:
Բուսական հյուսվածքներ:
Միաշաքիլ և երկշաքիլ բույսերի դասերի բնութագիրը:
Բակտերիաներ: Բակտերիաների կառուցվածքն ու կենսագործունեությունը: Բակտերիաների դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում: Հիվանդաբեր բակտերիաներ:
ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐ
Նախակենդանիներ: Հողաթափիկ ինֆուզորիա (կենսամիջավայրը, կառուցվածքի և կենսագործունեության առանձնահատկությունները):
Աղեխորշավորների տիպ: Քաղցրահամ ջրերի պոլիպ հիդրայի արտաքին և ներքին կառուցվածքի և կենսագործունեության առանձնահատկությունները: Հիդրայի բազմացումը:
Տափակ որդերի տիպ: Սպիտակ պլանարիա և եզան երիզորդ (կենսամիջավայրը, արտաքին և ներքին կառուցվածքի, սննդառության, բազմացման և զարգացման առանձնահատկությունները):
Կլոր որդերի տիպ: Մարդու ասկարիդ (կենսամիջավայրը, արտաքին կառուցվածքը, մաշկամկանային պարկը, մարմնի խոռոչը, մարսողության օրգանները, բազմացումը և զարգացումը):
Օղակավոր որդերի տիպ: Անձրևորդ (կենսամիջավայրը, արտաքին կառուցվածքը, մաշկամկանային պարկը, մարմնի խոռոչը, մարսողության օրգանները, արտաթորության, արյունատար, նյարդային համակարգերը, բազմացումը):
Հոդվածոտանիների տիպ:
Միջատներ: Կենսակերպը և արտաքին կառուցվածքը: Միջատների ներքին կառուցվածքը (մարսողական, արյունատար, շնչառական, արտաթորության, նյարդային և սեռական համակարգերը): Միջատների բազմացումը և զարգացումը:
Քորդավորների տիպ: Քորդավորների հիմնական առանձնահատկությունները:
Գլխաքորդավորներ: Նշտարիկի կենսակերպը և արտաքին կառուցվածքը, քորդան, մարսողությունը, շնչառությունը, արյունատար, արտաթորության և նյարդային համակարգերը:
Ձկներ: Ձկների կենսակերպը և արտաքին կառուցվածքը: Ձկների ներքին օրգանները: Ձկների բազմացումը և զարգացումը:
Երկկենցաղներ: Երկկենցաղների կենսակերպը և արտաքին կառուցվածքը: Երկկենցաղների կմախքը և մկանունքը: Երկկենցաղների ներքին օրգանները: Երկկենցաղների բազմացումը և զարգացումը:
Սողուններ: Սողունների կենսակերպը և արտաքին կառուցվածքը: Սողունների ներքին կառուցվածքը (կմախքը, մարսողական, շնչառական, արյունատար, արտաթորության համակարգերը, նյարդային համակարգը և զգայարանները): Սողունների բազմացումը:
Թռչուններ: Թռչունների կենսակերպը և արտաքին կառուցվածքը: Թռչունների կմախքը և մկանունքը: Թռչունների ներքին օրգանները (մարսողական, շնչառական համակարգերը, արյան շրջանառությունը, արտաթորությունը): Թռչունների նյարդային համակարգը և զգայարանները: Թռչունների բազմացումը և զարգացումը:
Կաթնասուններ: Կաթնասունների կենսակերպը և արտաքին կառուցվածքը, կաթնասունների կմախքը և մկանունքը: Կաթնասունների ներքին օրգանները: Կաթնասունների բազմացումը և զարգացումը:
ՄԱՐԴ
Հյուսվածքներ, օրգաններ և օրգանների համակարգեր:
Ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաների նյարդահումորալ կարգավորումը:
Հումորալ կարգավորում, նյարդային կարգավորում, նյարդահումորալ կարգավորում:
Նյարդային համակարգ և նրա բաժինները:
Նեյրոնների կառուցվածքը, հատկությունները և տեսակները: ՈՒղեկից բջիջներ: Նյարդային համակարգի բաժինները: Ռեֆլեքս, ռեֆլեքսային աղեղ: Ողնուղեղի կառուցվածքն ու ֆունկցիաները: Գլխուղեղի բաժինները, ուղեղաբուն, ուղեղիկ: Գլխուղեղի մեծ կիսագնդերի կառուցվածքը, մեծ կիսագնդերի կեղևի գոտիները:
Վեգետատիվ նյարդային համակարգ:
Սիմպատիկ նյարդային համակարգ: Պարասիմպատիկ նյարդային համակարգ:
Ներզատական գեղձեր:
Օրգանիզմի ներքին միջավայրն ու նրա նշանակությունը:
Արյուն: Հյուսվածքային հեղուկ: Ավիշ: Արյան կազմը, արյան պլազման և նրա բաղադրությունը: Արյան մակարդում: Էրիթրոցիտներ, լեյկոցիտներ, թրոմբոցիտներ: Արյան խմբեր:
Իմունիտետ:
Օրգանիզմի պաշտպանական հատկությունները: Իմունիտետի տեսակները:
Արյան շրջանառություն:
Արյունատար անոթների կառուցվածքը և ֆունկցիաները: Արյան շրջանառության մեծ և փոքր շրջանները: Սրտի կառուցվածքը: Սրտի աշխատանքը և կարգավորումը: Արյան ճնշում: Անոթազարկ: Արյան հոսքի արագությունը: Արյան շարժման առանձնահատկությունները երակներում:
Շնչառություն:
Շնչառության օրգաններ, կառուցվածքը և նշանակությունը: Շնչառական շարժումներ և դրանց կարգավորումը: Գազափոխանակությունը թոքերում և հյուսվածքներում:
Մարսողություն:
Մարսողության նշանակությունը: Մարսողության համակարգի ֆունկցիաները: Մարսողության օրգանների կառուցվածքը: Մարսողությունը բերանի խոռոչում: Մարսողությունը ստամոքսում: Ենթաստամոքսային գեղձի, լյարդի և աղիքային գեղձերի դերը մարսողության գործընթացում: Մարսողությունը աղիներում: Ներծծում:
Վիտամիններ:
Վիտամինների նշանակությունը: Վիտամինների տեսակները:
Արտազատություն:
Արտազատության օրգանների կառուցվածքը: Միզագոյացում: Միզարձակում:
Մաշկ:
Մաշկի ֆունկցիաները և կառուցվածքը: Օրգանիզմի ջերմաստիճանի կայունությունը: Մաշկի ջերմակարգավորիչ դերը:
Հենաշարժիչ համակարգ:
Հենաշարժիչ համակարգի նշանակությունը: Ոսկրերի կառուցվածքը և աճը: Ոսկրերի միացման տեսակները: Մարդու կմախքը:
Մկաններ, կառուցվածքը և ֆունկցիաները:
Զգայական համակարգեր:
Շրջապատող միջավայրի ընկալումը: Վերլուծիչի կառուցվածքը: Ընկալիչների դասակարգումը և հարմարումը: Տեսողական վերլուծիչ: Լսողական վերլուծիչ: Անդաստակային վերլուծիչ: Մաշկային և մկանային զգայություն: Հոտառություն և ճաշակելիք:
Վարքի ռեֆլեքսային տեսություն:
Ոչ պայմանական ռեֆլեքսներ: Պայմանական ռեֆլեքսներ:
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԿԵՆՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Բջջաբանության հիմունքները:
Բջջի քիմիական բաղադրությունը: Անօրգանական նյութեր (ջուր, աղեր): Սպիտակուցների քիմիական բաղադրությունը, կառուցվածքը, հատկությունները և ֆունկցիաները: Ածխաջրեր, ճարպեր: Նուկլեինաթթուներ` ԴՆԹ, ՌՆԹ (նուկլեինաթթուների կենսաբանական դերը, ԴՆԹ-ի կառուցվածքը, կրկնապատկումը, ՌՆԹ-ի կառուցվածքը, ֆունկցիաները): Բջջաթաղանթի կառուցվածքն ու ֆունկցիաները (բջջաթաղանթ, պլազմային թաղանթ, ֆագոցիտոզ, պինոցիտոզ): Ցիտոպլազման և նրա օրգանոիդները: Բջջակորիզ: Պրոկարիոտ բջիջներ: Կյանքի ոչ բջջային ձևեր` վիրուսներ:
Նյութերի փոխանակությունը, ԱԵՖ (նյութերի փոխանակության ֆունկցիաները, ԱԵՖ-ի դերը բջջի էներգետիկ և պլաստիկ փոխանակություններում): Էներգետիկ փոխանակությունը բջջում: ԱԵՖ-ի սինթեզը (գլիկոլիզ, թթվածնային ճեղքում):
Պլաստիկ փոխանակություն: Սպիտակուցի կենսասինթեզը (սպիտակուցի կենսասինթեզի նշանակությունը, ԴՆԹ-ի գաղտնագիրը, տրանսկրիպցիա, փոխադրող ՌՆԹ, մատրիցային սինթեզի ռեակցիաներ, տրանսլյացիա, ֆերմենտների դերը, էներգետիկան): Ֆոտոսինթեզ (լուսային և մթնային փուլերը, նշանակությունը կենդանի բնության համար): Քեմոսինթեզ:
Օրգանիզմների բազմացումը և անհատական զարգացումը:
Բջջի բաժանումը: Միտոզ: Օրգանիզմների բազմացման ձևերը (անսեռ, սեռական բազմացում, սեռական բջիջների զարգացումը): Մեյոզ: Բեղմնավորում (կրկնակի բեղմնավորում, պարթենոգենեզ): Օրգանիզմների անհատական զարգացումը` օնտոգենեզ (սաղմի զարգացումը, հետսաղմնային զարգացումը):
Գենետիկայի հիմունքները:
Գենետիկան որպես գիտություն օրգանիզմների ժառանգականության և փոփոխականության մասին: Ժառանգականության ուսումնասիրության հիբրիդոլոգիական մեթոդը:
Հիբրիդների առաջին սերնդի միակերպությունը: Մենդելի առաջին օրենքը: Ժառանգման միջանկյալ բնույթը (ճեղքավորման օրենքի վիճակագրական բնույթը):
Ժառանգման օրինաչափությունների բջջաբանական հիմունքները (գամետների մաքրության վարկածը և նրա բջջաբանական հիմունքները, ալելային գեներ): Երկհիբրիդային խաչասերում: Մենդելի երկրորդ օրենքը: Երկհիբրիդային ճեղքավորման բջջաբանական հիմունքները: Շղթայակցված ժառանգման երևույթը և սեռի գենետիկան: Գեների փոխներգործությունը: Գեների բազմակի ներգործությունը: Մարդու գենետիկան (ուսումնասիրման մեթոդները) և դրա նշանակությունը բժշկագիտության և առողջապահության համար:
Մոդիֆիկացիոն փոփոխականություն (ռեակցիայի նորմա, մոդիֆիկացիոն փոփոխականության վիճակագրական օրինաչափությունները):
Մուտացիոն փոփոխականություն (գենային, քրոմոսոմային, սոմատիկ մուտացիաներ, մուտացիաների հաճախությունը և դրանց պատճառները): Ցիտոպլազմային ժառանգականություն:
Էվոլյուցիոն ուսմունք
Դարվինի ուսմունքի հիմնական դրույթները:
Տեսակ: Տեսակի չափանիշները: Պոպուլյացիան` էվոլյուցիայի միավոր:
Ժառանգականություն և փոփոխականություն (ոչ ժառանգական կամ մոդիֆիկացիոն փոփոխականություն, ժառանգական փոփոխականություն):
Գոյության կռիվ (բազմացման ինտենսիվությունը, գոյության կռվի ձևերը):
Բնական ընտրություն (բնական ընտրության էությունը, ընտրությունը պոպուլյացիաների մեջ, բնական ընտրության ստեղծագործական դերը, բնական ընտրության ձևերը):
Օրգանիզմների հարմարվածությունը և դրա հարաբերականությունը (հարմարվածության բազմազանությունը, հարմարվածության առաջացումը, հարմարվածության հարաբերականությունը):
Օրգանական աշխարհի զարգացումը:
Օրգանական աշխարհի էվոլյուցիայի գլխավոր ուղիները (արոմորֆոզ, իդիոադապտացիա, ընդհանուր դեգեներացիա, էվոլյուցիայի տարբեր ուղիների հարաբերակցությունը):
Էկոլոգիայի հիմունքները:
Էկոլոգիական գործոններ: Գործոնների ազդեցությունը օրգանիզմի վրա: Սահմանափակող գործոն: Միջավայրի հիմնական աբիոտիկ գործոնները և դրանց նշանակությունը կենդանի բնության համար (լույս, ջերմաստիճան, խոնավություն):
Էկոլոգիական համակարգեր (կենսաերկրացենոզ, սննդային կապեր, էներգիայի կորուստները սննդային շղթաներում):
Կենսոլորտի վերաբերյալ ուսմունքի հիմունքները:
Կենսոլորտը և նրա սահմանները: Կենդանի նյութի հատկությունները: Նյութերի շրջապտույտը: Միկրոօրգանիզմների դերը նյութերի շրջանառության մեջ:
Գրականություն
1. Վ. Ա. Կորչագինա. «Կենսաբանություն. բույսեր, բակտերիաներ, սնկեր, քարաքոսեր», դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 5-6-րդ դասարանների համար, Երևան, «Լույս» հրատ., 1994:
2. Բ. Ե. Բիխովսկի, Ե. Վ. Կոզլովա, Ա. Ս. Մոնչադսկի և ուրիշներ. «Կենսաբանություն. կենդանիներ», դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 6-7-րդ դասարանների համար (6-րդ դասարանի նյութը` մինչև «Հոդվածոտանիներ»), Երևան, «Լույս» հրատ., 1992:
3. Կ. Ջիվանյան, Ֆ. Դանիելյան, Ռ. Ռուխկյան, Է. Յավրույան «Կենսաբանություն. կենդանիներ», դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 7-րդ դասարանի համար, Երևան, «Մակմիլան-Արմենիա» հրատ., 2000:
4. Ս. Մինասյան, Ծ. Ադամյան, Հ. Հովհաննիսյան. «Կենսաբանություն. մարդ», դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 8-րդ դասարանի համար, Երևան, «Մակմիլան-Արմենիա» հրատ., 2000:
5. Յու. Ի. Պոլյանսկի, Ա. Դ. Բրաուն, Ն. Մ. Վերզիլին և ուրիշներ. «Ընդհանուր կենսաբանություն», դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 9-րդ դասարանների համար, Երևան, «Աստղիկ-59» հրատ., 2000:
6. Յու. Ի. Պոլյանսկի, Ա. Դ. Բրաուն, Ն. Մ. Վերզիլին և ուրիշներ. «Ընդհանուր կենսաբանություն», դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 10-րդ դասարանների համար, Երևան, «Լույս» հրատ., «Աստղիկ-59» հրատ., 2000:
7. Գ. Գ. Սևոյան. «Կենսաբանության խնդիրների ժողովածու». խնդրագիրք միջնակարգ դպրոցի 8-10-րդ դասարանների համար, Երևան, «Տիրաստ» ՊՓԲԸ,1999: (Կենսաբանության ընդունելության քննության տեսական հարցերի և թեստերի 2001թ. լույս տեսած շտեմարանում, էջ 183, բերվող համարների խնդիրները):
8. Է. Ս. Գևորգյան, Ա. Հ. Եսայան, Ֆ. Դ, Դանիելյան, Գ. Գ. Արծրունի. «Կենսաբանություն». բուհերի ընդունելության քննությունների քննատոմսերի տեստերի շտեմարան, Երևան, 1998. (մաս 1, 2, 4,5,6):
9. Շտեմարան, Կենսաբանություն: ԲՈՒՀ-ի ընդունելության քննության տեսական հարցերի և թեստերի. Է. Գևորգյանի և Կ. Ջիվանյանի խմբագրությամբ, Երևան, «Զանգակ» հրատ., 2001. (մաս 1, 2, 4, 5, 6):
10. Ս. Մ. Մինասյան, Ծ. Ի. Ադամյան: Կենսաբանություն: Մարդ: Հանրակրթական դպրոցի և բուհերի ընդունելության քննությունների քննատոմսերի թեստային հարցերի շտեմարան «Զանգակ» հրատ., Երևան, 2004 (2001 թ. շտեմարանի «Մարդ» բաժնի լրամշակված տարբերակ):
ԿԵՆՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԱՌԱՐԿԱՅԻՑ ԲՈՒՀԵՐԻ ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒԹՅԱՆ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԸ
Գրավոր քննության տևողությունը 4 ժամ է:
1. Տեսական հարցերը գնահատվում են առավելագույնը մեկ նիշով, ընդ որում գնահատման քայլը 0,25 է, այսինքն, պատասխանի ճշգրտությունից կախված, դիմորդը կարող է ստանալ 0; 0,25; 0,50; 0,75 կամ 1.00 նիշ:
2. Քննատոմսում զետեղված է լինում երկու խնդիր. մեկը` բարդ /գնահատվում է առավելագույնը երկու նիշ/, մյուսը` համեմատաբար հեշտ /գնահատվում է առավելագույնը` մեկ նիշ/: Խնդիրների գնահատման մեջ նույնպես կիրառվում է 5-նիշանի համակարգ, այսինքն, բարդ խնդրի լուծման ճշգրտությունից կախված դիմորդը կարող է ստանալ 0; 0,50; 1,00; 1,50 կամ 2,00 նիշ, իսկ հեշտ խնդրի լուծման համար` 0; 0,25; 0,50; 0,75 կամ 1,00 նիշ:
3. Թեստային հարցերից յուրաքանչյուրը գնահատվում է 0,5 նիշով: Քննատոմսի տեստերը միօրինակ են, կազմված չորս պատասխաններից, որոնցից դիմորդը պետք է նշի միայն մեկը, ընդ որում, գրելով քննատոմսի թեստերի աղյուսակում թե՛ պատասխանի լատիներեն տառը և թե՛ հայերեն պատասխանը: Յուրաքանչյուր թեստ գնահատվում է միանշանակ. կամ 0 /եթե դիմորդը չի նշել միակ ճիշտ պատասխանը/, կամ էլ 0,50 /եթե նշված է ճիշտ պատասխանը/: Թեստերի աղյուսակի լրացման կարգի մասին գրված է քննատետրի համապատասխան մասում, այդ մասին մանրամասն տեղեկություն է տալիս նաև քննական հանձնաժողովի նախագահը` քննությունից անմիջապես առաջ:
Բոլոր հարցերի ճիշտ պատասխանների գումարային գնահատականը կազմելու է 20 միավոր:
ՀԱՐՑԱՏՈՄՍԻ ՆՄՈՒՇ
Տեսական հարցեր
1. Կենսոլորտը և նրա սահմանները: 1 միավոր
2. ՌՆԹ-ի կառուցվածքի տարբերությունները ԴՆԹ-ի կառուցվածքից:
ՌՆԹ-ի տեսակները: 1 միավոր
3. Միջանկյալ ժառանգում: Պարզաբանեք օրինակով: 1 միավոր
4. Մեյոզի առաջին բաժանումը: 1 միավոր
5. Նեյրոնի կառուցվածքը, նեյրոնների տեսակները: 1 միավոր
6. Մարդու մաշկի կառուցվածքը: 1 միավոր
7. Եզան երիզորդի բազմացումը և զարգացումը: 1 միավոր
Խնդիրներ
1. Գլյուկոզի ճեղքումից հետո օրգանիզմում մնացել է 16 մոլ կաթնաթթու և օգտագործվել 54 մոլ Օ2: Քանի՞ մոլ ԱԵՖ է սինթեզվել անթթվածին և թթվածնային
փուլերի ընթացքում: 2 միավոր
2. Մարդու խլությունը որոշող գենը ռեցեսիվ է նորմալ լսողությունը պայմանավորող գենի նկատմամբ: Խուլ տղամարդու և նորմալ լսողություն ունեցող կնոջ ամուսնությունից ծնվեց խուլ երեխա: Գտնել ամուսինների գենոտիպերը: 1 միավոր
Թեստային հարցեր /յուրաքանչյուրի ճիշտ պատասխանը` 0.5 միավոր/
1. Սպիտակուցների սինթեզին և այլ օրգանոիդներ փոխադրելուն մասնակցում է.
A-Գոլջիի ապարատը, B-շարժողական օրգանոիդները,
C-բջջային կենտրոնը, D-հատիկավոր էնդոպլազմային ցանցը:
2. Սպիտակուցի մոլեկուլում մի ամինաթթվի կարբօքսիլ խմբի ածխածնի և մյուս ամինաթթվի ամինախմբի ազոտի միջև կապը կոչվում է.
A-պեպտիդային, B-ջրածնային, C-իոնական, D-հիդրոֆոբ:
3. Գեների անկախ բաշխման (հատկանիշների անկախ ժառանգման) օրենքը սահմանել է.
A-Թ. Մորգանը, B-Գ. Մենդելը, C-դե Ֆրիզը, D-Չ. Դարվինը:
4. Իդիոադապտացիայի օրինակ է.
A-տաքարյուն կենդանիների քառախորշ սրտի առաջացումը, B-նշտարիկի քորդայի առաջացումը, C-փղի կնճիթի առաջացումը, D-ճիշտ են բոլոր պատասխանները:
5. Արտաքին և ներքին հատկանիշների ամբողջությունն իրենից ներկայացնում է օրգանիզմի.
A - գենոտիպը, B - ֆենոտիպը, C - գենոֆոնդը, D - ռեակցիայի նորման:
6. Մուտացիաներ հասկացությունը գիտության մեջ մտցրել է.
A-Ի. Միչուրինը, B-Վ. Վայնբերգը, C-Ի. Շմալհաուզենը, D-դե Ֆրիզը:
7. Իգական հետերոգամետություն ունեն.
A-կաթնասունները, B-դրոզոֆիլը, C-երկկենցաղները, D-թռչունները:
8. էկոլոգիական համակարգի կենսազանգված է կոչվում.
A-միավոր մակերեսում կամ միավոր ծավալում եղած տվյալ տեսակի առանձնյակների թվաքանակը,
B-տվյալ կենսաերկրացենոզը կազմող բույսերի կամ կենդանիների տեսակների թվաքանակը,
C-արեալի որոշակի հատվածում երկար ժամանակ գոյություն ունեցող մի տեսակի առանձնյակների ամբողջությունը,
D-առանձնյակների ամբողջության օրգանական նյութերի ընդհանուր քանակը նրանց մեջ պարփակված էներգիայի հետ միասին:
9. Նեյրոնների մարմինները գտնվում են.
A - ողնուղեղում, B - գլխուղեղում,
C - հանգույցներում, D - ճիշտ են բոլոր պատասխանները:
10. Վեգետատիվ նյարդային համակարգի կենտրոնները տեղադրված են.
A - միջին ուղեղում,
B - ողնուղեղում,
C - երկարավուն ուղեղում և վարոլյան կամրջում,
D - ճիշտ են բոլոր պատասխանները:
11. Շնչառության կարգավորմանը մասնակցում է.
A - երկարավուն ուղեղը, B - ողնուղեղը,
C - մեծ կիսագնդերի կեղևը, D - ճիշտ են բոլոր պատասխանները:
12. Ցանցաթաղանթի մեջտեղում, բբի դիմաց գտնվում է.
A - դեղին բիծը, B - ցուպիկների մի կույտ,
C - կույր բիծը, D - ճիշտ են A և B պատասխանները:
13. Ոչ պայմանական ռեֆլեքսները լինում են.
A - սննդային, B - պաշտպանական,
C - կողմնորոշային, D - ճիշտ են բոլոր պատասխանները:
14. Հիդրայի խայթող բջիջները կատարում են.
A - միայն պաշտպանական ֆունկցիա,
B - մարսողական ֆունկցիա,
C - ինչպես պաշտպանական, այնպես էլ հարձակման ֆունկցիա,
D - տեղաշարժման ֆունկցիա:
15. Սպիտակ պլանարիայի օրգանիզմից չմարսված կերի մնացորդները դուրս են բերվում.
A - հետանցքով, B - բերանային անցքով,
C - արտազատող անցքով, D - բոլոր պատասխանները սխալ են:
16. Մողեսի ամբողջ մարմինը պատված է.
A - խիտինային թեփուկներով, B-ոսկրային թեփուկներով,
C - եղջերային թեփուկներով, D - ոսկրային զրահով:
17. Թռչունների թևերը բարձրացնում են.
A - ենթանրակային մկանները, B - կրծքային մեծ մկանները,
C - միջկողային մկանները, D - ճիշտ են B և C պատասխանները:
18. Կոճղարմատը արմատից տարբերվում է.
A - տերևանութային բողբոջների առկայությամբ,
B - ձևափոխված տերևների առկայությամբ,
C - գագաթնային բողբոջի առկայությամբ,
D - բոլոր վերը նշվածով:
19. Երկամյա և բազմամյա բույսերում օրգանական նյութերը պաշարվում են.
A - պտուղներում և սերմերում,
B - արմատներում,
C - ցողուններում,
D - պտուղներում, սերմերում, արմատներում, ցողուններում:
20. Ցողունի լուբի կառուցվածքի մեջ մտնում են.
A - բնափայտը` անոթներով,
B - կամբիումը,
C - խցանային շերտը և կամբիումը,
D - մաղանման խողովակները և լուբային թելիկները:
ԱՇԽԱՐՀԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՐԿԱՆ ԵՎ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
Աշխարհագրությունը որպես գիտություն, աշխարհագրության զարգացումը:
Աշխարհագրության ճյուղերը և դրանց փոխադարձ կապը, աշխարհագրության կապը մյուս գիտությունների հետ:
Աշխարհագրության արդի խնդիրները և գործնական նշանակությունը:
ՔԱՐՏԵԶԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ
Գաղափար հորիզոնի և դրա կողմերի մասին:
Տեղանքում կողմնորոշվելու եղանակները: Ազիմուտ:
Մասշտաբ, դրա տեսակներն ու գործնական նշանակությունը:
Հատակագիծ և քարտեզ: Գլոբուս:
Աստիճանացանցը և դրա տարրերը: Երկրի պտտման երևակայական առանցք, բևեռներ, միջօրեականներ, զուգահեռականներ (հասարակած, արևադարձեր, բևեռային շրջագծեր):
Աշխարհագրական լայնություն և երկայնություն: Քարտեզի վրա կետի աշխարհագրական կոորդինատները որոշելը:
Քարտեզների և գլոբուսների մասշտաբները:
Աշխարհագրական քարտեզների տարբերակումն ըստ տարածքի ընդգրկման, բովանդակության:
Տեղանքի հատակագծի հիմնական տարբերությունները օդալուսանկարից և քարտեզից:
Քարտեզի պայմանական նշանները:
Հորիզոնականներ (իզոհիպսեր) և իզոբաթեր:
Քարտեզի վրա ուղիղ և գալարուն գծերի երկարության չափումը տեղանքի կետերի բացարձակ և հարաբերական բարձրության, օվկիանոսների (ու ծովերի) խորության որոշումը բարձրությունների ու խորությունների սանդղակի օգնությամբ:
Քարտեզի նշանակությունը մարդու գործունեության մեջ:
ԵՐԿՐԻ ՁԵՎԸ, ՄԵԾՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՇԱՐԺՈՒՄԸ
Երկրի ձևն ու չափերը: Երկրի ձևի մասին պատկերացումներն անցյալում:
Ֆ. Մագելանի շուրջերկրյա ճանապարհորդությունը և դրա աշխարհագրական նշանակությունը:
Երկրի գնդաձևության ժամանակակից ապացույցները:
Երկրի օրական պտույտը և դրա աշխարհագրական նշանակությունը: Ժամային գոտիներ:
Երկրի տարեկան պտույտը (շարժումը) և դրա աշխարհագրական հետևանքները: Տարվա եղանակների հերթափոխությունը:
ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ԹԱՂԱՆԹԸ ԵՎ ԴՐԱ ՍՏՈՐԱԲԱԺԱՆՈՒՄՆԵՐԸ
Երկրագնդի թաղանթներն ու դրանց փոխադարձ կապը:
Հասկացություն աշխարհագրական թաղանթի մասին, դրա բաղադրամասերը:
Աշխարհագրական միջավայր: Մարդու դերը աշխարհագրական միջավայրում:
Երկրագնդի բնական զոնաները: Զոնաների հերթափոխությունն ըստ աշխարհագրական լայնության և ծովի մակարդակից ունեցած բարձրության:
Լայնակի զոնայականություն:
Հասարակածային խոնավ մշտադալար անտառների ու սավաննաների զոնաների բնութագիրը:
Անապատներ և կիսաանապատներ, դրանց բնութագիրը ու տարածումը:
Տափաստանների զոնայի բնութագիրը:
Բարեխառն գոտու անտառային զոնայի բնութագիրը:
ՔԱՐՈԼՈՐՏ
Երկրագնդի ներքին կառուցվածքը:
Երկրակեղևը և դրա կառուցվածքը: Երկրակեղևը կազմող ապարները: Պլատֆորմներ և գեոսինկլինալներ:
Մայրցամաքներ և օվկիանոսներ:
Երկրի մակերևույթը փոփոխող ներքին (ներծին) և արտաքին (արտածին) ուժերը:
Հրաբուխներ և երկրաշարժեր, դրանց տարածման շրջանները: Հրաբուխների դերը ռելիեֆագոյացման մեջ:
Հողմահարություն: Քամու, հոսող ջրերի, սառցադաշտերի, ծովի ալեբախության աշխատանքը և դերը ռելիեֆի ձևավորման գործում:
Երկրի մակերևույթի ձևերը. հարթավայրեր (ցածրավայրեր, դաշտավայրեր, բարձրավայրեր, սարահարթեր), բլուրներ, լեռներ, լեռնաշղթաներ, լեռնազանգվածներ, լեռնաշխարհներ:
Ցամաքի մակերևույթի բացարձակ և հարաբերական բարձրությունը:
Լեռներ: Լեռների դասակարգումն ըստ բարձրության, հասակի և կառուցվածքի:
Ռելիեֆի ազդեցությունը մարդու տնտեսական գործունեության վրա:
ՋՐՈԼՈՐՏ
Գաղափար ջրոլորտի մասին: Ջրոլորտի բաղադրամասերը: Ջրի մեծ և փոքր շրջապտույտները, դրանց պատճառներն ու հետևանքները: Համաշխարհային օվկիանոսը և դրա մասերը (օվկիանոսներ, ծովեր, ծովածոցեր, նեղուցներ): Օվկիանոսի հատակի ռելիեֆը, հատակային նստվածքները: Օվկիանոսի ջրի ջերմությունը, աղիությունը: Սառցային երևույթներ: Ջրի շարժումը. օվկիանոսային հոսանքներ, ալիքներ, մակընթացություն և տեղատվություն, ցունամի:
Կղզիներ և թերակղզիներ, դրանց դասակարգումն ըստ ծագման (առաջացման պայմանների):
Համաշխարհային օվկիանոսի բուսական և կենդանական աշխարհը, հանքային հարստությունները: Ծովերի տնտեսական նշանակությունը:
Գետը և դրա մասերը: Գետերի սնումն ու ռեժիմը:
Գետերի աշխատանքը:
Գետի ավազան և ջրբաժան: Գետի անկում, թեքություն, ծախս, հոսք:
Գետերի օգտագործումը և վերափոխումը: Գետերի ջրի մաքրության պահպանումը:
Լճեր, ճահիճներ և սառցադաշտեր, դրանց տիպերը, տարածման շրջաններն ու տնտեսական նշանակությունը:
Ստորերկրյա ջրեր, դրանց առաջացումն ու օգտագործումը: Աղբյուրներ: Գեյզերներ: Ջրոլորտի պահպանման խնդիրները:
ՄԹՆՈԼՈՐՏ
Գաղափար մթնոլորտի մասին, մթնոլորտի նշանակությունը:
Արեգակնային ճառագայթում (ռադիացիա): Մթնոլորտի տաքանալը: Օդի ջերմաստիճանի չափումը:
Ջերմաստիճանի օրական և տարեկան ընթացքը:
Օդի ջերմաստիճանի փոփոխությունն ըստ աշխարհագրական լայնության և ծովի մակարդակից ունեցած բարձրության:
Մթնոլորտային ճնշում: Ցիկլոններ և անտիցիկլոններ: Օդային զանգվածներ:
Մթնոլորտային տեղումներ, տեղումների քանակի չափումը:
Տեղումների բաշխումը երկրագնդի վրա:
«Եղանակ» և «կլիմա» հասկացությունները: Եղանակի դիտումներ:
Կլիմայի կախվածությունը վայրի աշխարհագրական լայնությունից, ծովի մոտիկությունից, ծովային հոսանքներից, տեղանքի բարձրությունից և լեռնալանջերի դիրքադրությունից:
Քամիների առաջացումը և տեսակները (զեփյուռ, ծովազեփյուռ, լեռնահովտային քամիներ, մուսսոն, պասսատ, արևմտյան քամիներ):
Եղանակի և կլիմայի ուսումնասիրման նշանակությունը տնտեսության համար:
Երկրագնդի կլիմայական գոտիները և կլիմայի տիպերը:
ՄԱՅՐՑԱՄԱՔՆԵՐ
Եվրասիայի դիրքը, ափագիծը, ռելիեֆը և օգտակար հանածոները:
Եվրասիայի կլիման, գետերն ու լճերը: Եվրասիայի բնական զոնաները:
Աֆրիկայի դիրքը, ափագիծը, մակերևույթը և օգտակար հանածոները:
Աֆրիկայի կլիման, գետերն ու լճերը: Աֆրիկայի բնական զոնաները:
Հյուսիսային Ամերիկայի դիրքը, ափագիծը, մակերևույթը և օգտակար հանածոները:
Հյուսիսային Ամերիկայի կլիման, գետերն ու լճերը:
Հարավային Ամերիկայի դիրքը, ափագիծը, մակերևույթը և օգտակար հանածոները:
Հարավային Ամերիկայի կլիման, գետերն ու լճերը: Հարավային Ամերիկայի բնական զոնաները:
Ավստրալիայի ֆիզիկաաշխարհագրական բնութագիրը:
Անտարկտիդայի հայտնագործումը և ժամանակակից ուսումնասիրությունները: Կլիման, բուսական և կենդանական աշխարհը:
ԱՇԽԱՐՀԻ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՔԱՐՏԵԶԸ ԵՎ ԲՆԱԿՉՈՒԹՅՈՒՆԸ
Աշխարհի քաղաքական քարտեզը: Ձևավորման փուլերը:
Եվրոպայի քաղաքական քարտեզը:
Ասիայի քաղաքական քարտեզը:
Աֆրիկայի քաղաքական քարտեզը:
Հյուսիսային Ամերիկայի քաղաքական քարտեզը:
Հարավային Ամերիկայի քաղաքական քարտեզը:
Աշխարհի բնակչությունը: Բնակչության թիվը, վերարտադրությունը: Մեխանիկական շարժը: Բնակչության կազմը:
Բնակչության տեղաբաշխումը երկրի վրա: Բնակչության կուտակումների գլխավոր արեալները:
ՈՒրբանիզացիա, դրա գլխավոր հատկանիշները: Քաղաքային տարաբնակեցում: Աշխարհի խոշորագույն քաղաքային ագլոմերացիաները: Գյուղական տարաբնակեցում:
ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆԸ
Հասկացություն համաշխարհային տնտեսության մասին: Համաշխարհային բնական ռեսուրսներ: Հանքային ռեսուրսներ: Հողային ռեսուրսներ: Ջրային ռեսուրսներ. քաղցրահամ ջրի ռեսուրսները: Կենսաբանական ռեսուրսներ: Կլիմայական ռեսուրսներ: Համաշխարհային օվկիանոսի ռեսուրսներ:
Համաշխարհային տնտեսության ընդհանուր բնութագիրը: Արդյունաբերությունն ու գյուղատնտեսությունը, դրանց ճյուղային կազմն ու տեղաբաշխումը: Տրանսպորտ: Տրանսպորտի գլխավոր տեսակները: Գլխավոր ծովային ուղիներն ու խոշոր նավահանգիստները:
Աշխատանքի միջազգային աշխարհագրական բաժանում:
Միջազգային տնտեսական կապերը:
ՄԱՐԴԿՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱՄՈԼՈՐԱԿԱՅԻՆ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
Շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները:
Հանքային հումքի և վառելիքաէներգետիկ ռեսուրսների հիմնախնդիրը:
Ժողովրդագրական հիմնախնդիրը:
Պարենային հիմնախնդիրը:
Համաշխարհային օվկիանոսի ռեսուրսների օգտագործման հիմնախնդիրը:
Մթնոլորտի պահպանման հիմնախնդիրը:
ԱՇԽԱՐՀԻ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ
Ռուսաստանի բնությունը, բնակչությունը, վարչաքաղաքական կառուցվածքը: Տնտեսության ընդհանուր բնութագիրը, գլխավոր ճյուղերը:
Վրաստան. բնությունը, բնակչությունը, տնտեսությունը:
Ադրբեջան. բնությունը, բնակչությունը, տնտեսությունը:
Թուրքիայի տնտեսաաշխարհագրական բնութագիրը:
Իրանի տնտեսաաշխարհագրական բնութագիրը:
ԱՄՆ-ի տնտեսաաշխարհագրական բնութագիրը:
Ֆրանսիայի տնտեսաաշխարհագրական բնութագիրը:
Ճապոնիայի տնտեսաաշխարհագրական բնութագիրը:
Չինաստանի տնտեսաաշխարհագրական բնութագիրը:
ՀԱՅԱՍՏԱՆ
Հայկական լեռնաշխարհի երկրաբանական կառուցվածքը: Մակերևույթը: Կլիման: Գետերը և լճերը:
ՀՀ աշխարհագրական դիրքը, վարչատարածքային կառուցվածքը, ռելիեֆի գլխավոր առանձնահատկությունները: Լեռնաշղթաները, սարահարթերը:
Օգտակար հանածոները: Կլիման: Ջրագրությունը: Սևանա լճի հիմնախնդիրը:
Հողերը: Բուսականությունը: Կենդանական աշխարհը:
ՈՒղղաձիգ (վերընթաց) լանդշաֆտային գոտիները:
Բնակչությունը: Թվաքանակը, վերարտադրությունը, մեխանիկական շարժը:
Բնակչության կազմը և աշխատանքային ռեսուրսները:
Բնակչության տեղաբաշխումը, տարաբնակեցումը:
Քաղաքները: Երևանի աշխարհագրական բնութագիրը:
ՀՀ տնտեսությունը: Ընդհանուր բնութագիրը, ճյուղային կառուցվածքը:
Արդյունաբերություն. ընդհանուր բնութագիրը, ճյուղային կառուցվածքը, արդյունաբերական հանգույցները:
Արդյունաբերության գլխավոր ճյուղերի բնութագիրը (էներգետիկա, լեռնահանքային և մետալուրգիական, քիմիական, մեքենաշինական, թեթև, սննդի, շինանյութերի արդյունաբերություն):
Գյուղատնտեսություն. ընդհանուր բնութագիրը: Ոռոգման նշանակությունը: Ճյուղային կառուցվածքը, գլխավոր ճյուղերի բնութագիրը (բուսաբուծություն, անասնապահություն):
Տրանսպորտը, ընդհանուր բնութագիրը, գլխավոր տեսակները:
ՀՀ մարզերի բնութագիրը (դիմորդի ընտրությամբ):
Հայաստանի Հանրապետության բնօգտագործման և բնապահպանության հիմնախնդիրները: Արտաքին տնտեսական կապերը:
ԼՂՀ ընդհանուր բնութագիրը: Բնությունը: Բնակչությունը: Տնտեսությունը:
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
1. Հ. Գաբրիելյան, Վ. Պողոսյան, «Աշխարհագրություն», դասագիրք 5-րդ դասարանի համար: Եր., 1996, 2000
2. Մ. Իսկանդարյան և ուր., «Մայրցամաքների և օվկիանոսների աշխարհագրություն», դասագիրք 6-րդ դասարանի համար: Եր., 1996, 2000
3. Հ. Գաբրիելյան և ուր., «Ռեգիոնալ աշխարհագրություն», դասագիրք 7-րդ դասարանի համար: Եր., 1996
4. Լ. Վալեսյան, Խ. Նազարյան, «Հայաստանի աշխարհագրություն», դասագիրք 7-րդ դասարանի համար: Եր., 1998, 1999
5. Ա. Ավագյան և ուրիշներ, «Ռեգիոնալ աշխարհագրություն», դասագիրք 8-րդ դասարանի համար: Եր., 1996
6. Լ. Վալեսյան, Խ. Նազարյան, «Հայաստանի աշխարհագրություն», դասագիրք 8-րդ դասարանի համար: Եր., 1998, 1999
7. Գ. Ավագյան և Ռ. Մարգարյան, «Աշխարհագրություն» 7-րդ դասարանի համար: Եր., 1999
8. Գ. Ավագյան և Ռ. Մարգարյան, «Աշխարհագրություն» 8-րդ դասարանի համար: Եր., 1999
9. Ս. Մելքումյան, «Լեռնային Ղարաբաղի աշխարհագրություն»: Եր., 1999
10. Ռ. Մկրտչյան, Լ. Վալեսյան, Ա. Գասպարյան, «Աշխարհագրություն (բնօգտագործման և բնապահպանության հիմունքներ)», դասագիրք 9-րդ դասարանի համար: Եր., 1996, 1999
11. «Աշխարհագրություն - 99» - բուհական ընդունելության քննության հարցարան: Եր., «Զանգակ-97», 1999
110.0223.260404
ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
«26» 04 2004 Թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 11004091
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ ՀՐԱՄԱՆ
21 ապրիլի 2004 թվականի N 224-Ն
ՀՀ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲՈՒՀԵՐԻ 2004 Թ. ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՐԿԱՅԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԸ ԵՎ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(3-րդ մաս)
«ԱՇԽԱՐՀԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ» ԱՌԱՐԿԱՅԻ ԳՐԱՎՈՐ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ
«Աշխարհագրություն» առարկայի քննական հարցաթերթիկների 15 հարցերից առաջին երեքը (երկու հարց` երեքական բալ, մեկ հարց` երկու բալ) պահանջում են տեսական գիտելիքների իմացություն, փաստերի համակարգված շարադրանք, երևույթների պատճառահետևանքային կապերի հիմնավորում:
Չորրորդ հարցը (մեկ բալ) վերաբերում է աշխարհագրական հարց-առաջադրանքներին: Հինգերորդ հարցը (մեկ բալ) ներկայացնում է աշխարհագրական հասկացությունների սահմանումներ և բացատրություններ: Վեցերորդ և յոթերորդ հարցերը (մեկական բալ) տեստային առաջադրանքներ են, ութերորդ և իններորդ հարցերը (մեկական բալ) պահանջում են բնական և հասարակական երևույթների զարգացման ու տեղաբաշխման օրինաչափությունների վերլուծություններ կամ հիմնավորումներ:
Տասներորդ և տասնմեկերորդ հարցերը (մեկական բալ) ընդգրկում են տեքստային շարադրանքով տրված և բաց թողած տեղերը լրացնելու պահանջով առաջադրանքներ: Տասներկուերորդ և տասներեքերորդ հարցերը (մեկական բալ) ներկայացնում են խնդիր-վարժություններ, իսկ տասնչորսերորդ և տասնհինգերորդ հարցերը (մեկական բալ)` ուրվագծային քարտեզների վրա կատարվող գործնական առաջադրանքներ:
Այսպիսով, քննական հարցաթերթիկի գնահատման առավելագույն գումարը 20 (քսան) բալ է, իսկ գնահատման քայլը 0.25 բալից է:
Տարբերակ
Աշխարհագրության քննական հարցատոմս
1. Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ .....................................3
ա/ աշխարհագրական դիրքը, տարածքը, սահմանները
բ/ բնական պայմանները
գ/ ռեսուրսները
2. Երկրաշարժ .......................................................3
ա/ հասկացություն երկրաշարժի մասին, առաջացման պատճառները
բ/ աշխարհի երկրաշարժավտանգ շրջանները
գ/ երկրաշարժից պաշտպանվելու ձևերը
3. ՀՀ անասնապահությունը ............................................2
ա/ մասնագիտացումը
բ/ տեղաբաշխումը
4. Որո՞նք են երկրագնդի ամենատաք և ամենացուրտ վայրերը: Ո՞րն է դրանց գոյացման պատճառը: ......................................................1
5. Ի՞նչ է ունիտար պետությունը, բերել օրինակներ: ....................1
6. Ընտրել և դուրս գրել տափաստանային բնական զոնային բնորոշ չորս բուսատեսակ. կակտուս, կեչի, օշինդր, փետրախոտ, ուղտափուշ, քարաքոս, շյուղախոտ, մայրի, կաղնի, օշան, տիպչակ, սիզախոտ .........................1
7. Ընտրել և դուրս գրել Գեղարքունիքի մարզի չորս քաղաք. Ալավերդի, Արմավիր, Հրազդան, Սիսիան, Գավառ, Գորիս, Վարդենիս, Իջևան, Ճամբարակ, Տաշիր, Մարտունի, Դիլիջան ...............................................1
8. Բնական ո՞ր զոնաներն են բացակայում Աֆրիկայում և ինչո՞ւ: .........1
9. Ի՞նչ սկզբունքներ են հաշվի առնվում սև մետաղաձուլական ձեռնարկությունները տեղաբաշխելիս (Ռուսաստանի Դաշնության օրինակով): ....................................................................... 1
10. Աֆրիկայում է գտնվում աշխարհի ամենաերկար ............... գետը, որի վրա կառուցված է ................. ջրամբարը: Գետը թափվում է ............. ծով` առաջացնելով ...................., որտեղ կան բազմաթիվ գետային նավահանգիստներ: ............................................... 1
11. Մեքենաշինությունը ՀՀ մասնագիտացման առաջատար ճյուղերից է և մինչև ճգնաժամը հիմնականում տնտեսական ցուցանիշներով գրավում էր ............ տեղը: Նրան բաժին էր ընկնում արդյունաբերության համախառն արտադրանքի ծավալի .............: ՀՀ մեքենաշինական համալիրի ամենազարգացած ենթաճյուղը`............. արդյունաբերությունն էր, որի խոշոր կենտրոնը ........................ քաղաքն էր: ....................................1
12. Երկու քաղաքներ գտնվում են միևնույն միջօրեականի` հս.լ. 25օ-ի և հվ.լ. 40օ-ի վրա: Որոշել դրանց միջև եղած հեռավորությունը աստիճաններով և կիլոմետրերով: ......................................................... 1
13. Առաջին երկրում ավտոտրանսպորտով փոխադրվող բեռների ծավալը 8 մլն տ է, բեռնափոխադրումների միջին հեռավորությունը` 400 կմ: Երկրորդ երկրում այդ ցուցանիշները կազմում են, համապատասխանաբար, 20 մլն տ և 240 կմ: Որոշել, թե ո՞ր երկրի ավտոտրանսպորտի բեռնաշրջանառությունն է ավելի մեծ: .............1
14. Տետրում գրել թվերով նշված օբյեկտների անունները.
1,2 - լեռնաշղթա, 3,4 - լիճ, 5,6 - գետ, 7,8 - քաղաք: ...............1
---------------------------
ԻՐՏԵԿ - քարտեզը չի բերվում
15. Տետրում գրել թվերով նշված օբյեկտների անունները.
1,2 - լեռնագագաթ, 3 - նեղուց, 4 - ջրանցք, 5,6 - պետություն, 7,8 - անապատ ...........................................................1
---------------------------
ԻՐՏԵԿ - քարտեզը չի բերվում
«ԱՇԽԱՐՀԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ» ԱՌԱՐԿԱՅԻ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԸ
Ա. Աշխարհագրական-բնութագրական տեքստային շարադրանքի 1 (մեկ) բալանոց
ենթահարցերից յուրաքանչյուրը գնահատվում է`
1 (մեկ) բալ, եթե`
ա/ ենթահարցին դպրոցական դասագրքի սահմաններում տրված է սպառիչ ու համոզիչ պատասխան: Մտքերը հիմնավորված են օրինակներով, անհրաժեշտության դեպքում` գծագրերով, թվերով,
բ/ շարադրանքի մեջ արտահայտված են աշխարհագրական օբյեկտների, ինչպես նաև երևույթների տեղաբաշխման սկզբունքներն ու օրինաչափությունները: Լուսաբանված են երևույթների պատճառներն ու հետևանքները:
0,75 բալ, եթե`
ա/ ենթահարցը շարադրված է տրամաբանորեն ճիշտ, բայց առանց մանրամասների,
բ/ տեսական գիտելիքների հիմնավորումը ոչ բոլոր դեպքերում է ուղեկցվում համապատասխան օրինակներով, փաստական տվյալներով,
գ/ հասկացությունների բացատրություններում բաց են թողնված որոշ ոչ էական բնութագրական հատկանիշներ:
0,5 բալ, եթե`
ա/ ենթահարցը շարադրված է ընդհանուր գծերով, թույլ տրված անճշտությունները էական չեն,
բ/ հիմնականում ճշգրտված տեսական գիտելիքները հիմնավորված չեն համապատասխան փաստերով և օրինակներով,
գ/ հասկացությունների բացատրություններում թույլ են տրված էական սխալներ:
0,25 բալ, եթե`
ա/ շարադրանքում կան բուն հարցին վերաբերող մասնակի, բայց ոչ հստակ մտքեր,
բ/ հարցի պատասխանը հիմնավորված չէ որևէ փաստական տվյալով կամ օրինակով,
գ/ բերված օրինակները հարցի հետ չեն առնչվում կամ սխալ են:
0 (զրո) բալ, եթե`
ա/ ենթահարցը շարադրված չէ,
բ/ շարադրվածը պահանջվող հարցի պատասխանը չէ:
Բ. Աշխարհագրական հասկացության սահմանման կամ երևույթի, օբյեկտի
բնութագրման վերաբերյալ առաջադրանքի կատարումը գնահատվում է`
1 (մեկ) բալ, եթե`
հասկացության սահմանումը և երևույթի, օբյեկտի բնութագրումը հստակ են, ճիշտ, բերված են համապատասխան օրինակներ, անհրաժեշտության դեպքում նաև գծագրեր, սխեմաներ:
0,75 բալ, եթե`
հասկացության սահմանումը և երևույթի, օբյեկտի ընտրությունը հստակ է, ճիշտ, բայց չկան համապատասխան օրինակներ և անհրաժեշտ գծագրեր, սխեմաներ:
0,5 բալ, եթե`
տրված է հասկացության սահմանումը կամ երևույթի, օբյեկտի հիմնական բովանդակությունը մասնակի թերություններով:
0,25 բալ, եթե`
հասկացության մեջ կան բուն հարցին վերաբերող մասնակի, բայց ոչ հստակ մտքեր:
0 (զրո) բալ, եթե`
բացակայում է առաջադրանքի պատասխանը կամ այն տրված է սխալ:
Գ. Բաց թողած տեղերը լրացնելու առաջադրանքները գնահատվում են`
1 (մեկ) բալ, եթե`
լրացված են բոլոր չորս ճիշտ պատասխանները:
0,75 բալ, եթե`
լրացված է ցանկացած երեք ճիշտ պատասխան:
0,5 բալ, եթե`
լրացված է ցանկացած երկու ճիշտ պատասխան:
0,25 բալ, եթե`
լրացված է ցանկացած մեկ ճիշտ պատասխան:
0 (զրո) բալ, եթե`
չկա ճիշտ պատասխան:
Դ. Աշխարհագրական խնդիր-վարժության կատարումը գնահատվում է`
1 (մեկ) բալ, եթե`
ա/ առաջադրված ելակետային տվյալների հիման վրա ստացվել է ճիշտ պատասխան:
բ/ հաշվարկները և հարցերի պատասխանները հիմնավորված են համապատասխան բացատրություններով:
0,75 բալ, եթե`
հաշվարկներում և հարցերի պատասխաններում կան մասնակի թերություններ:
0,5 բալ, եթե`
կատարված հաշվարկներում, հարցերի պատասխաններում և հիմնավորումներում կան թերություններ և անճշտություններ:
0,25 բալ, եթե`
կատարված հաշվարկներում և հարցերի պատասխաններում կան էական թերություններ և անճշտություններ:
0 (զրո) բալ, եթե`
ա/ խնդիր-վարժությունը լուծված չէ:
Ե. Աշխարհագրական հարց-առաջադրանքը գնահատվում է`
1 (մեկ) բալ, եթե`
առաջադրանքին տրված է սպառիչ պատասխան:
0,75 բալ, եթե`
պատասխանը տրված է մասնակի թերություններով:
0,5 բալ, եթե`
պատասխանը տրված է ընդհանուր գծերով և որոշ սխալներով:
0,25 բալ, եթե`
կան բուն հարցին վերաբերող ոչ հստակ մտքեր և սխալներ:
0 (զրո) բալ, եթե`
բացակայում է պատասխանը կամ այն գրված է սխալ:
Զ. Աշխարհագրական տեստը գնահատվում է`
1 (մեկ) բալ, եթե`
ճիշտ են գրված պահանջվող բոլոր օբյեկտների անունները:
0,75 բալ, եթե`
ճիշտ են գրված պահանջվող օբյեկտների անունների Է- ը:
0,5 բալ, եթե`
ճիշտ են գրված պահանջվող օբյեկտների անունների զ- ը:
0,25 բալ, եթե`
ճիշտ են գրված պահանջվող օբյեկտների անունների Զ- ը:
0 (զրո) բալ, եթե`
չի կատարված կամ սխալ է կատարված առաջադրանքը:
Է. ՈՒրվագծային քարտեզի վրա կատարված առաջադրանքը գնահատվում է`
1 (մեկ) բալ, եթե`
ճիշտ է գրված պահանջվող օբյեկտների անունների 3/4-ից ավելին:
0,75 բալ, եթե`
ճիշտ են գրված պահանջվող օբյեկտների անունների 1/2-ից 3/4-ը:
0,5 բալ, եթե`
ճիշտ են գրված պահանջվող օբյեկտների անունների 1/4-ից 1/2-ը:
0,25 բալ, եթե`
ճիշտ են գրված պահանջվող օբյեկտների անունների 1/5-ից 1/4-ը ներառյալ:
0 (զրո) բալ, եթե`
աշխատանքը կատարված չէ կամ տրված չեն պահանջվող օբյեկտների անունների մինչև 1/5-ը:
ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
Հայ գրականության զարգացման շրջանները:
Գրական սեռեր և ժանրեր:
Առասպել և էպոս: Հայ հնագույն առասպելներն ու վիպերգերը` «Վահագն», «Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ», «Արտաշես և Արտավազդ», «Հայկ և Բել»:
Մեսրոպ Մաշտոցը և հայ գրերի գյուտը:
5-րդ դարի մատենագրության ընդհանուր բնութագիրը. Ագաթանգեղոս, Եզնիկ Կողբացի, Փավստոս Բուզանդ, Ղազար Փարպեցի, Կորյուն: Մովսես Խորենացի. կյանքը, «Հայոց պատմություն»:
«Սասունցի Դավիթ» էպոսը. սյուժեն, գաղափարը, գլխավոր կերպարները: Էպոսի գեղարվեստական մշակումները:
Գրիգոր Նարեկացի. կյանքը, տաղերը, «Մատյան ողբերգության» պոեմը:
Միջնադարի հայ բանաստեղծները /թվարկել/: Ներսես Շնորհալի. «Ողբ Եդեսիո» պոեմը»: Հայ առակագիրներ. Մխիթար Գոշ, Վարդան Այգեկցի: Ֆրիկի կյանքը, պոեզիայի ընդհանուր բնութագիրը. «Բան պիտանի», «Գանգատ» բանաստեղծությունները: Նահապետ Քուչակ. «Հայրեններ»:
Սայաթ-Նովա. կյանքը, ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը /4-5 բանաստեղծության վերլուծություն/:
Խաչատուր Աբովյան. կյանքը, ստեղծագործությունները: Աբովյանը հայ նոր գրականության հիմնադիր: «Վերք Հայաստանի» վեպը. սյուժեն, գաղափարը, կերպարները:
Միքայել Նալբանդյան. գրողը, քննադատը և հրապարակախոսը: Նալբանդյանը բանաստեղծ /2-3 բանաստեղծության վերլուծություն/:
Գաղափար գրական հիմնական ուղղությունների մասին` կլասիցիզմ, ռոմանտիզմ, ռեալիզմ:
Պետրոս Դուրյան. կյանքը, ստեղծագործությունը, բանաստեղծության հիմնական թեմաները. վերլուծել «Սիրել», «Դրժել», «Տրտունջք» բանաստեղծությունները:
Հակոբ Պարոնյան. կյանքը, ստեղծագործությունները /թվարկել թեմաները/, երգիծանքը: «Մեծապատիվ մուրացկաններ» վիպակի սյուժեն, կերպարները:
Րաֆֆի. ստեղծագործության /թվարկում/ ընդհանուր բնութագիրը: «Սամվել» պատմավեպ. պատմական ժամանակաշրջանը, սյուժեն, գաղափարը, կերպարները:
Ալ. Շիրվանզադե. կյանքը, ստեղծագործությունը: «Քաոս» վեպը. սյուժեն, կերպարները: Համեմատություն «Պատվի համար» դրամայի հետ:
Մուրացան. ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը, Կամսարյանի կերպարը «Առաքյալը» վիպակում: «Գևորգ Մարզպետունի» պատմավեպը. պատմական ժամանակաշրջանի սյուժեն, կերպարները:
Գրիգոր Զոհրապ. կյանքը, ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը: Զոհրապը նորավեպի /նովելի/ մեծ վարպետ: «Երջանիկ մահը», «Այինկա», «Զաբուղոն» նորավեպերը /ևս երեք նովել` դիմորդի ընտրությամբ/:
Հովհ. Թումանյան. կյանքը, ստեղծագործության ժանրային բազմազանությունը: Բանաստեղծությունները /»Հայոց լեռներում», «Հայրենիքիս հետ», «Բարձրից»/, քառյակները /8-10 հատ/, պոեմները և բալլադները /»Հառաչանք», «Անուշ», «Փարվանա», «Թմկաբերդի առումը»/, արձակը /»Գիքորը», «Քաջ Նազար»/:
Ավ. Իսահակյան. կյանքը, ստեղծագործության ժանրային բազմազանությունը: Բանաստեղծությունները. «Գիշերն եկավ, զով հովն ընկավ», «Մի մրահոն աղջիկ տեսա», «Պանդուխտ որդին», «Ախ, մեր սիրտը լիքը դարդ, ցավ», «Մեր պատմիչներն ու գուսանները», «Ռավեննայում», «Հայրենիքիս», «Հայրենի հողը», «Աբու-Լալա Մահարի» պոեմը, «Համբերանքի չիբուխը» պատմվածքը:
Միսաք Մեծարենց. կյանքը, պոեզիայի ընդհանուր բնութագիրը: «Սիրերգ», «Ձմրան պարզ գիշեր», «Արևին», «Աքասիաներու շուքին տակ», «Ջրտուք», «Հյուղը» բանաստեղծությունները:
Դանիել Վարուժան. կյանքը, բանաստեղծական շարքերի համառոտ բնութագիրը: «Հարճը» պոեմը, «Ձոնը», «Ցորյանի ծովեր» /ևս 3-4 բանաստեղծություն` դիմորդի ընտրությամբ/:
Լևոն Շանթ. «Հին աստվածներ» դրաման. սյուժեն, կերպարները:
Վահան Տերյան. կյանքը, ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը: «Տխրություն», «Հրաժեշտի գազել», «Աշնան մեղեդի», «Fatum», «Գարուն», «Իջնում է գիշերն անգութ ու մթին», «Որպես Լաերտի որդին...» /ևս 4-5 բանաստեղծություն` դիմորդի ընտրությամբ/:
Եղիշե Չարենց. կյանքը, ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը: «Վահագն», «Հարդագողի ճամփորդները», «Տաղարան» շարքից երկու տաղ /»Էլի գարուն կգա...», «Ես իմ անուշ Հայաստանի...»/, «Թուղթ բանաստեղծ բարեկամիս` NN-ին, գրված Երևանից», «Անվերնագիր», «Իմ մահվան օրը...» բանաստեղծությունները, «Դանթեական առասպել», «Ամբոխները խելագարված», «Դեպի լյառն Մասիս», «Պատմության քառուղիներով» պոեմները, «Գանգրահեր տղան» չափածո նովելը:
Դերենիկ Դեմիրճյան. ստեղծագործության ժանրային բազմազանությունը: «Վարդանանք» պատմավեպը. պատմական ժամանակաշրջանը, սյուժեն, կերպարները, Ավարայրի ճակատամարտի նշանակությունը:
Ակսել Բակունց. կյանքը, ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը. «Մթնաձոր», «Մթնաձորի չարքը», «Միրհավ», «Ալպիական մանուշակ», «Ծիրանի փողը», «Խոնարհ աղջիկը» /ևս 3-4 պատմվածք` դիմորդի ընտրությամբ/:
Շահան Շահնուր. ընդհանուր տեղեկություններ կյանքի և ստեղծագործության մասին. «Նահանջը առանց երգի» վեպը:
Կոստան Զարյան. կյանքի և ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը: «Նավը լեռան վրա» վեպը:
Գուրգեն Մահարի. կյանքը և ստեղծագործության բնութագիրը: «Ծաղկած փշալարեր» վիպակը:
Նաիրի Զարյան. «Արա Գեղեցիկ» ողբերգությունը, «Երկու հանճարեղ գլուխ» բանաստեղծությունը:
Հովհաննես Շիրազ. «Թագադրում», «Հայ ժողովրդի երգը», «Մայրս», «Կուզեի նստել մի քարի վրա» /ևս 3-4 բանաստեղծություն` դիմորդի ընտրությամբ/:
Համո Սահյան. ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը, «Չես ասի ոչ մի բառով», «Անտառում», «Քարափը», «Մասրենի», «Անունդ տալիս» «Ինչո՞ւ հիշեցրի»:
Պարույր Սևակ. ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը, ժողովածուները: «Անլռելի զանգակատուն» պոեմը, «Վարք մեծաց» բանաստեղծությունը:
Հրանտ Մաթևոսյան. ստեղծագործության ընդհանուր բնութագիրը: «Աշնան արև» վիպակը:
ԱՆԳԻՐ ԱՍԵԼ`
Առասպելներից` «Վահագնի ծնունդը»:
Մովսես Խորենացի` հատվածներ «Հայոց պատմությունից» /»Թեպետև եմք ածու փոքր...»` 4-5 տող, «Ողբամ զքեզ, Հայոց աշխարհ...»` 10-15 տող/:
Գրիգոր Նարեկացի` «Տաղ Վարդավառի», «Մատյան ողբերգության» /հատված/:
Ֆրիկ` «Գանգատ» /»Մեկն ի պապանց պարոնորդի...» հատվածից/:
Սայաթ-Նովա` «Աշխարս մե փանջարա է»:
Միքայել Նալբանդյան` «Ազատություն», «Իտալացի աղջկա երգը» /հատված/:
Պետրոս Դուրյան` «Տրտունջք», «Լճակ»:
Հովհ. Թումանյան` «Անուշ» /»Նախերգանք»/, «Թմկաբերդի առումը» /»Նախերգանք»/, «Փարվանա» /հատված/, քառյակներ /դիմորդի ընտրությամբ/:
Ավ. Իսահակյան` «Գիշերն եկավ, զով հովն ընկավ», «Մի մրահոն աղջիկ տեսա», «Ռավեննայում» «Աբու-Լալա Մահարի» պոեմի 3-րդ սուրահը /ևս 2-3 բանաստեղծություն` դիմորդի ընտրությամբ/:
Միսաք Մեծարենց` «Սիրերգ», «Արևին»:
Դանիել Վարուժան` «Ցորյանի խովեր», «Ձոն»:
Լևոն Շանթ` «Հին աստվածներ»-ից «Իջե՛ք, իջե՛ք, երազներ» հատվածը:
Վահան Տերյան` «Տխրություն», «Հրաժեշտի գազել» /ևս 2-3 բանաստեղծություն` դիմորդի ընտրությամբ/:
Եղիշե Չարենց` «Վահագն», «Էլի գարուն կգա», «Անվերնագիր» /ևս 2-3 բանաստեղծություն` դիմորդի ընտրությամբ/:
Պարույր Սևակ` «Անլռելի զանգակատուն» /հատված/:
Հովհ. Շիրազ` «Թագադրում», «Հայ ժողովրդի երգը» /ևս 2-3 բանաստեղծություն` դիմորդի ընտրությամբ/:
Համո Սահյան` «Մասրենի», «Անունդ տալիս»:
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
1. Հ. Բախչինյան, Ս. Սարինյան, Հ. Թամրազյան, «Հայ գրականություն», դասագիրք 9-րդ դասարանի համար, Եր., 2000թ.:
2. Հ. Թամրազյան, Դ. Գասպարյան, Ժ. Քալանթարյան, «Հայ գրականություն», դասագիրք 10-րդ դասարանի համար, Եր., 2000թ.:
ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՎԻ ԵՎ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԲԱՆԱՎՈՐ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԱՏՈՄՍԵՐԻ ԿԱԶՄՄԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ ԵՎ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԸ
Հարցատոմսերը կազմվում են ընդունելության համար «Հայոց լեզու և գրականություն» առարկաների նախապես հաստատված ծրագրերից քաղված հարցերով` ընդգրկելով ամբողջ դպրոցական ծրագիրը:
Յուրաքանչյուր հարցաթերթիկ բաղկացած է չորս հարցից. երկու հարց գրականությունից, երկուսը` լեզվից: Գրականության հարցերը ընտրում են այնպես, որ մեկը լինի 9-րդ, մյուսը 10-րդ դասարանի ծրագրից: Հնարավոր դեպքում` մեկը արձակագրի, մյուսը` բանաստեղծի մասին: Հայոց լեզվի հարցերից մեկը տեսական է, մյուսը` նախադասության վերլուծություն:
Հարցաթերթիկը գնահատվում է 20 միավորանոց սանդղակով /դրական գնահատական է համարվում 8 միավորը/, յուրաքանչյուր հարցը` 5 միավոր /բացարձակ չիմացության դեպքում` 0, ապա` 1,2 և այլն/: Գրականության կամ լեզվի երկու հարցերից անբավարար /մինչև 3 միավոր/ գիտելիքի դեպքում, անկախ մյուս հարցերի պատասխանից, դիմորդը գնահատվում է անբավարար /8-ից ցածր/:
Ահա քննական թերթիկի երկու նմուշ.
ՔՆՆԱԿԱՆ ԹԵՐԹԻԿ 1
1. «Սասունցի Դավիթ» էպոսի գլխավոր կերպարները:
2. Միսաք Մեծարենցը կյանքի, բնության և սիրո երգիչ /նաև արտասանել երկու բանաստեղծություն/:
3. Գոյականի վերլուծություն /ձևաբանական և շարահյուսական/:
4. Նախադասության վերլուծություն /ձևաբանական և շարահյուսական/: /Մի՞թե դա միևնույն կեղծ հարաբերությունը չէ, որ դու ունես քո ծառաների ու հպատակների հետ, որոնք նույնպես խոնարհվում էին քեզ` շահերի կամ երկյուղի պատճառով/:
ՔՆՆԱԿԱՆ ԹԵՐԹԻԿ 2
1. Ֆրիկի կյանքը և ստեղծագործությունը /արտասանել հատվածներ/:
2. Վարդանանք Դեմիրճյանի «Վարդանանք» պատմավեպում:
3. Ածական անուն. տեսակները, համեմատության աստիճանները:
4. Նախադասության վերլուծություն:
/Բայց երբ ձախողակ հանգամանքների շնորհիվ արքայական ընտանիքը տեղափոխվեց Գառնի, և Գևորգ իշխանը գնաց դեպի ՈՒտիք, երիտասարդ զույգի համար բացվեց լայն ասպարեզ, և նրանց հարաբերության պայմանները դյուրացան/:
ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ
2004թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐ ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՎԻ ՄԱՍԻՆ
Հայերենը որպես հնդեվրոպական լեզու: Հայոց լեզվի գրավոր շրջանի զարգացման փուլերը. գրաբար, միջին հայերեն, աշխարհաբար: Արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ:
ՀՆՉՅՈՒՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՈՒՂՂԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ, ՈՒՂՂԱԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆ
Հնչյուն և տառ: Հայերենի այբուբենը: Հայերենի հնչյունները: Ձայնավոր և բաղաձայն հնչյուններ: Ձայնեղ, խուլ և շնչեղ բաղաձայններ: Վանկ (բաց և փակ), գաղտնավանկ: Տողադարձ: Շեշտ և հնչյունափոխություն: Է, Ե, Ի, ՈՒ ձայնավորների և յա, յու, ույ երկհնչյունների հնչյունափոխությունը:
ԲԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ
Բառ, բառի ուղղակի և փոխաբերական իմաստները: Բառի բազմիմաստությունը: Հոմանիշ, նույնանիշ, համանուն, հականիշ բառերը և դրանց գործածությունը խոսքի մեջ: Բառի կազմությունը: Արմատ և ածանց: Նախածանցներ և վերջածանցներ: Ածանցավոր բառեր: Պարզ և բարդ բառեր: Միացած բաղադրիչներով (հոդակապով, անհոդակապ) և անջատ բաղադրիչներով (կրկնավոր, հարադրական) գրվող բարդ բառերը, դրանց ուղղագրությունը և ուղղախոսությունը: Հնչյունափոխությունը բառերի բարդման և ածանցման դեպքում:
ՁԵՎԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Խոսքի մասեր
Գոյական անուն: Գոյականը որպես խոսքի մաս: Գոյականի կազմությունը, գոյականակերտ ածանցներ: Հատուկ և հասարակ գոյականներ: Գոյականի թիվը. եզակի և հոգնակի: Հոգնակի թվի կազմությունը և ուղղագրությունը:
Գոյականի հոլովումը: ՈՒղղական, սեռական, տրական, հայցական, բացառական, գործիական, ներգոյական հոլովները, դրանց կազմությունը և կիրառությունը: Անձի և իրի առումների տարբերակումը: Հայերենի հոլովումները. արտաքին հոլովումներ (ի, ու, ան, վա, ց) և ներքին հոլովումներ (ա, ո): Այլաձև հոլովումներ: Որոշյալ և անորոշ առումներ: Ը և ն հոդերի գործածությունը և ուղղագրությունը: Ս, դ հոդերը, դրանց արտահայտած իմաստները, ուղղագրությունը և ուղղախոսությունը:
Ածական անուն: Ածականը որպես խոսքի մաս: Ածականակերտ ածանցներ: Ածականի տեսակները` որակական, հարաբերական: Որակական ածականների համեմատության աստիճանները` դրական, բաղդատական, գերադրական, դրանց կազմությունը և ուղղագրությունը: Ածականի շարահյուսական կիրառությունները:
Թվական անուն: Թվականը որպես խոսքի մաս: Թվականի տեսակները` քանակական, դասական, բացարձակ, բաշխական և կոտորակային, դրանց կազմությունը և ուղղագրությունը: Հայերեն տառերի թվային արժեքը:
Դերանուն: Դերանունը որպես խոսքի մաս: Դերանվան տեսակները` անձնական, ցուցական, փոխադարձ, հարցական, հարաբերական, որոշյալ, անորոշ, ժխտական: Դերանունների հոլովման ու հոգնակիի կազմության յուրահատկությունները:
Բայ: Բայը որպես խոսքի մաս: Բայի կազմությունը` պարզ, ածանցավոր: Ածանցավոր բայերի տեսակները` սոսկածանցավոր, պատճառական, բազմապատկական և կրավորական: Բայի սեռը: Ներգործական, կրավորական և չեզոք սեռի բայեր: Բայահիմքեր, դրանց տեսակները (անորոշ դերբայի և անցյալ կատարյալի հիմքեր): Պարզ և ածանցավոր բայերի անցյալ կատարյալի հիմքի կազմությունը: Բայի դիմավոր (եղանակային) և անդեմ (դերբայական) ձևերը, դրանց ընդհանուր և տարբերակիչ հատկանիշները:
Բայի անդեմ ձևերը. անորոշ, ենթակայական, հարակատար, համակատար, անկատար, վաղակատար, ապակատար, ժխտական դերբայներ, դրանց կազմությունը և կիրառությունը:
Բայի դեմքը, թիվը, ժամանակը, եղանակը:
Բայի խոնարհումը. ա և ե խոնարհումներ: Օժանդակ բայի խոնարհումը և ուղղագրությունը:
Պարզ բայերի խոնարհումը: Դրական խոնարհում:
Սահմանական եղանակ. ժամանակների և ժամանակաձևերի կազմությունը, դրանց անվանումները: Բաղադրյալ և պարզ ժամանակային ձևեր: Ներկա, անցյալ, ապառնի ժամանակների և անցյալ անկատար, անցյալ վաղակատար, անցյալ ապակատար, անցյալ կատարյալ ժամանակաձևերի կազմությունը, ուղղագրությունը և կիրառությունը:
Հրամայական եղանակ. դրա կազմությունը, ուղղագրությունը և կիրառությունը:
Ըղձական, ենթադրական, հարկադրական եղանակներ. դրանց ապառնի և անցյալ ժամանակաձևերի կազմությունը, ուղղագրությունը և կիրառությունը:
Ժխտական խոնարհում. ժխտական ձևերի կազմությունն ու ուղղագրությունը:
Ածանցավոր բայերի խոնարհումը. սոսկածանցավոր, պատճառական, բազմապատկական, կրավորական բայերի կազմությունը և խոնարհումը:
Մակբայ: Մակբայը որպես խոսքի մաս: Մակբայների կազմությունը: Մակբայակերտ ածանցներ: Մակբայների ուղղագրությունը: Մակբայների տեսակներն ըստ իմաստի, տեղի, ժամանակի, ձևի, չափի, դրանց շարահյուսական կիրառությունները:
Կապ: Կապը որպես խոսքի մաս: Կապերի տեսակներն ըստ շարադասության (նախադրություններ, հետադրություններ, երկդրություններ): Կապական բառեր: Կապերի և կապական բառերի կիրառությունը: Կապերի հոլովառությունը:
Շաղկապ: Շաղկապը որպես խոսքի մաս: Շաղկապի տեսակները. համադասական և ստորադասական: Շաղկապների կազմությունը և ուղղագրությունը: Շաղկապների գործածության հետ կապված կետադրությունը:
Վերաբերական (եղանակավորող բառեր): Վերաբերականը որպես խոսքի մաս: Վերաբերականների տեսակներն ըստ իմաստի` գնահատողական, հաստատական, ժխտական, երկբայական, սաստկական, սահմանափակման, դրանց կազմությունը և կիրառության հետ կապված կետադրությունը:
Ձայնարկություն: Ձայնարկությունը որպես խոսքի մաս: Ձայնարկության տեսակները` զգացական, կոչական, բնաձայնական, դրանց կազմությունը և ուղղագրությունը: Ձայնարկությունների գործածության հետ կապված կետադրությունը:
ՇԱՐԱՀՅՈՒՍՈՒԹՅՈՒՆ
Նախադասություն: Նախադասություն կազմող բառեր և նախադասության անդամներ: Նախադասության անդամների կապակցման միջոցները և եղանակները` համաձայնություն, խնդրառություն, առդրություն, դրանց դրսևորման քերականական միջոցները:
Նախադասության տեսակներն ըստ կազմության:
Պարզ նախադասություն:
Համառոտ նախադասություն: Ենթական և ստորոգյալը որպես նախադասության գլխավոր անդամներ: Ենթական և դրա արտահայտությունը: Ստորոգյալը և դրա արտահայտությունը, պարզ և բաղադրյալ ստորոգյալներ: Ենթակայի և ստորոգյալի համաձայնությունը:
Ընդարձակ նախադասություն: Նախադասության երկրորդական անդամներ: Գոյականական անդամի լրացումներ` որոշիչ, հատկացուցիչ, բացահայտիչ, բացահայտչի տեսակները (բուն, մասնական, մասնավորող պարագայական). բացահայտչի և բացահայտյալի համաձայնությունը և կետադրությունը:
Բայական անդամի լրացումներ. խնդիրներ և պարագաներ:
Խնդիրների տեսակները: ՈՒղիղ խնդիր և նրա ձևավորումը: Անուղղակի խնդիրներ. հանգման, անջատման, վերաբերության, միջոցի, ներգործող խնդիրներ, դրանց ձևավորումը հոլովներով և կապերով:
Պարագաներ, դրանց տեսակները (տեղի, ժամանակի, ձևի, պատճառի, հիմունքի, պայմանի, նպատակի, զիջման) և արտահայտման եղանակները:
Բազմակի անդամներ, դրանց կետադրությունը:
Նախադասության անդամների շարադասությունը, սովորական և շրջուն շարադասություն:
Տրոհվող անդամներ և դրանց կետադրությունը:
Դերբայական դարձված, դերբայական դարձված ունեցող նախադասության կետադրությունը:
Նախադասության անդամ չհանդիսացող բառեր: Կոչականը և դրա կետադրությունը: Միջանկյալ բառեր, բառակապակցություններ և նախադասություններ, դրանց կետադրությունը:
Միակազմ նախադասություններ, անենթակա նախադասություն, անդեմ նախադասություն (բայական և անվանական):
Նախադասության տեսակներն ըստ հնչերանգի. պատմողական, հարցական, հրամայական, բացականչական նախադասություններ, դրանց կետադրությունը:
Բարդ նախադասություն:
Բարդ նախադասության սահմանումը: Բաղադրիչ նախադասություն. նախադասության շարադասությունը: Բարդ ստորադասական նախադասության հնչերանգը և կետադրությունը: Ստորադաս նախադասության տեսակները. ենթակա, ստորոգյալի, գոյականական անդամի լրացում, բայական անդամի լրացում, ստորադասականներով բարդ նախադասություններ:
Համաստորադաս, ենթաստորադաս և տարաստորադաս նախադասություններ:
Բարդ ստորադասական նախադասության վերածումը պարզի:
Մեջբերվող խոսքի տեսակները` ուղղակի և անուղղակի խոսք: ՈՒղղակի խոսքի շարադասությունը: ՈՒղղակի խոսք ունեցող նախադասության հնչերանգը և կետադրությունը:
ՈՒղղակի խոսքի փոխակերպումը անուղղակի խոսքի, դրա հետ կապված կետադրությունը:
Հայերենի կետադրական նշանները, դրանց տեսակներն ու կիրառությունը:
ՈՃԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Բառապաշարի շերտերը. համագործածական և հատուկ բառապաշար: Հատուկ բառապաշարի տեսակները` հնաբանություններ և նորաբանություններ, մասնագիտական բառեր և տերմիններ, օտարաբանություն և փոխառություն:
Պատկերավորման միջոցները. մակդիր, համեմատություն, փոխաբերություն:
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
1. Է. Աղայան, Հ. Բարսեղյան, «Հայոց լեզու», դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 4-րդ դասարանի համար, Եր., 1994 թ.:
2. Է. Աղայան, Հ. Բարսեղյան, «Հայոց լեզու», դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 5-6-րդ դասարանների համար, Եր., 1994 թ.:
3. Ս. Աբրահամյան, «Հայոց լեզու», դասագիրք միջնակարգ դպրոցի 7-8-րդ դասարանների համար, Եր., 1994 թ.:
4. Գ. Ջահուկյան, Ֆ. Խլղաթյան, «Հայոց լեզու. ոճաբանություն», դասագիրք 9-րդ դասարանի համար, Եր., 1999 թ.:
5. Գ. Ջահուկյան, Ֆ. Խլղաթյան, «Հայոց լեզու. ոճաբանություն», դասագիրք 10-րդ դասարանի համար., Եր., 1999 թ.:
6. Ֆ. Խլղաթյան «Հայոց լեզու» 5-րդ, 6-րդ, 7-րդ, 8-րդ դասարանների համար, Եր., 1999 թ.:
ՀՀ պետական բուհերի 2004թ. ընդունելության քննություն (հայոց լեզու, գրավոր)
ՆՄՈՒՇ 1
1.1. Ըստ անհրաժեշտության լրացնել բաց թողած տառերը և կետադրել:
Հավատացեք ազնիվ խոսքիս պարոն ասաց աղ-ատը ագահ աչքերով հետևելով թե ինչպես է նկարիչը զար-անախշ քսակը հանում թավշյա բա-կոնի գրպանից միայն բա-տի չար հեգնանքն է ստիպում որ Ձեզնից օգնություն խնդրեմ:
Նկարիչն ակ-նդետ նայեց աղ-ատին և մի ակն-ար- ինչ-որ ծանոթ բան նշմարեց նրա դեմքին: Նկարիչներին հատուկ տեսողական հիշողության պայծառությամբ իսկույն ևե- նրա առաջ հա-նեց այն պահը երբ ինքն առաջին անգամ տեսավ այդ մարդուն: Գիտությունների կաճառի ծխարանում լուսամուտագո-ի մոտ կանգնած էր մի դեռափթիթ կերպարանք որն անփ-թորեն կ-թնել էր պատուհանի գո-ին: Նա ուներ գունատ ու ազնավուր դեմք երկար մազեր նուրբ ընչա-ք կարճ մորուք: Սքանչելի աչքերում շողշողում էին խելք ուշադրություն ու նուրբ ծաղր: Օ որքան վաղուց էր դա: Այնուամենայնիվ կ-կտուր քր-մնջացող մուրացիկը նա է որի անունը երկար ժամանակ չէր հեռանում բոլոր ուսուցչապետերի և ուսանողների լեզվից: Մարդկային ամեն մի դեմքի մեջ կան ինչ-որ առե-ծվածային գծեր: Դրանցով տասը-քսան տարի հետո դարձյալ ճանաչվում է մարդը թեկուզ նա կոխկռտվի ու կյանքի հատակն ընկնի:
1.2. Արտագրել հետևյալ նախադասությունները` մեծատառերը թողնելով միայն անհրաժեշտ դեպքերում:
ՀԻՆԱՎՈՒՐՑ ՀԻՇԱՏԱԿՆԵՐՈՎ ՀԱՅՏՆԻ ԱՂԹԱՄԱՐ ԿՂԶԻՆ ՏԱՐԱԾՎՈՒՄ Է ՎԱՆԱ ԼՃԻ ՀԱՐԱՎԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ՄԱՍՈՒՄ. ՆՐԱ ԴԻՄԱՑ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՏԱՎՐՈՍ ԼԵՌՆԱՇՂԹԱՅԻ ՄԱՍ ԿԱԶՄՈՂ ԱՌՆՈՍ ԵՎ ԿԱՊՈՒՏԿՈՂ ԼԵՌՆԵՐՆ ԵՆ:
1.3. Փակագծում տրված բաղադրիչը հանելով` բառերը գրել միասին, անջատ կամ գծիկով:
Կիլովատտ (ժամ), հայ (պարթևական), (մերձ) արևադարձային, հարյուր (ութ), լույս (ընծայել):
2.1. Ովի վերջածանցով է տրված բառերից ընտրված համապատասխան արմատներով կազմել 6 ածանցավոր բառ (առանց երկրորդ ածանցի):
Բազմահնար, տափակ, մանկապարտեզ, նորաբանություն, կորով, այգաբաց, յուրովսանն, կարեվեր, չարամիտ, հարյուր, հանդիսատես, ուղեվճար:
2.2. Կազմել մեկական բարդ բառ` վերջին բաղադրիչ դարձնելով տրված բառերի առաջին արմատները (ընդամենը 6 բառ):
Ցանքատարածություն ձայնարկություն
ձգձգել վայրընթաց
խաղընկեր վերագործարկում
3.1. Առանձնացնել և կողք կողքի գրել իմաստով իրար մոտ (հոմանիշ) բառերը (ընդամենը 6 զույգ):
Հստակ, կարծր, ծավի, էական, հատու, խատուտիկ, խոտոր, բիլ, ծուռ, պուտավոր, լերկ, սուր, պինդ, վճիտ:
3.2. Առանձնացնել և կողք կողքի գրել իմաստով իրար հակառակ (հականիշ) բառերը (ընդամենը 6 զույգ):
Հաճելի, տևական, արևկող, նենգ, դեռահաս, մշակովի, հնազանդ, տարեց, ազնիվ, կարճատև, պերճ, ըմբոստ, խոպան, անդուր:
4. Փակագծերում տրված բառերը տեղադրել նախադասության մեջ` ըստ անհրաժեշտության ենթարկելով համապատասխան փոփոխությունների:
ա. Խռնված մտքերն այդպիսի խառնաշփոթ --- անընտել --- դժվար --- առաջ ---:
(կին, կանգնել, երկընտրանք, վիճակ)
բ. Երկու ձի --- աղեխարշ ---, և թանձր --- միջից մի պահ --- նրանց վիրավոր փորատակերը:
(փոշի, ծառս լինել, երևալ, վրնջալ)
գ. Սամվելն առերևույթ ---, երբ մայրը հայտնեց, թե ինքն արդեն --- ասպախումբը, և գիտակցաբար --- նրան, որպեսզի կասկածների ---:
(հակառակել, տեղի տալ, կազմել, տեղիք տալ)
դ. Նուրբ --- հպվելով ---` աղջիկը --- սկսեց նվագել իր --- մեղեդին:
(հորինել, մատ, հափշտակություն, ստեղն)
5.1. Բարդ ստորադասական նախադասությունը վերածել պարզ նախադասության, իսկ դերբայական դարձվածով (պարզ) նախադասությունը` բարդ ստորադասական նախադասության:
ա. Նրա գեղեցիկ գանգուրները ծածանվում էին մեղմ քամուց, որ փչում էր ծովակի կողմից:
բ. Թեև քսանհինգ տարեկան չկա, բայց հասցրել է երկու անգամ ամուսնանալ և բաժանվել:
գ. Չէր հավատում տարեց կնոջ նկատմամբ խանդի զգացում ունենալուս:
դ. Քո որոնածը ես չեմ, անշուշտ:
5.2. ՈՒղղակի խոսքը վերածել անուղղակի խոսքի, իսկ անուղղակի խոսքը` ուղղակի խոսքի:
ա. Նա ասաց.
- Հա՛յր, ես տանը կմնամ, մինչև դու աշխատանքից գաս:
բ. Դու պատմեցիր նրան, թե շատ դժվար էր քո գործը, երբ ինքը հեռու էր:
6. Փակագծերում տրված բառերից ընտրել ճիշտը է տեղադրել նախադասության մեջ:
ա. Այդ մասին ասվել է (բազմիցս, բազմիցս անգամ):
բ. Կառքի նստաբարձերին հենված Աշխենը անզուսպ (փղձկում, հեկեկում) էր:
գ. Վանականը կանգ առավ շքեղ (տան, խրճիթի) պատուհանի առաջ:
դ. Հանգի՛ստ եղեք, խնդրում ենք, (մեր, մեզ) մոտից ոչինչ չի կորչի:
ՀՀ պետական բուհերի 2004թ. ընդունելության քննություն (հայոց լեզու, գրավոր)
ՆՄՈՒՇ 2
1.1. Ըստ անհրաժեշտության լրացնել բաց թողած տառերը և կետադրել:
Որոշել էինք շրջագայել հավա-ել ուշադրության արժանի հինավուր- ավանդությունները ուսումնասիրել իմ հայրենի լեռնաշխարհի հիացմունք պար-ևող պատմական հուշար-անները ճարտարապետական կոթողները:
Շրջում էինք ձիերով հա-թահարում լեռնաշ-թաների բնական խոչընդոտները անցնում անդնդախոր ձորերով: Ձիերին ազատ ար-ակելով նստում էինք բար-ունքների վրա ակնապի- նայում հազիվհազ նշմարվող օ-ագալար արահետներին դիտում բացատները որտեղ լուսնկա գիշերներին կ-տարներն էին խայ-ում արջերն էին մռթմռթում գնում իրենց որ-երը: Ահա փոքրիկ լիճը ալիքների բեկբեկուն արփիափայլով աչքի պես վճիտ տեղաբնակները լոռեցուն հատուկ չափազանցությամբ Ծովեր են անվանել այն: Պատահում էր որ երբ գիշերը վրա էր հասնում ճանապար-ը վստահում էինք ձիերին: Սմբակների թափից պոկվում էին քարեր ու գլորվում և անտառը լցվում էր ահասա-սու- արձագանքներով:
1.2. Արտագրել հետևյալ նախադասությունները` մեծատառերը թողնելով միայն անհրաժեշտ դեպքերում:
ՊԱՏՄԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ ՀԱՅՈՑ ԱՅԴ ԱՐՔԱՆ ԿՈՉՎՈՒՄ Է ՏԻԳՐԱՆ ԵՐՎԱՆԴՅԱՆ, ԱՅՍԻՆՔՆ` ԵՐՎԱՆԴԻ ՈՐԴԻ, ԿԱՄ ԿՈՉՎՈՒՄ Է ՏԻԳՐԱՆ ՄԵԾ ԱՌԱՋԻՆ, ՈՐԻ ՄԱՍԻՆ ՄԱՆՐԱՄԱՍՆ ԳՐԵԼ Է ՔՍԵՆՈՓՈՆԸ ԻՐ «ԿՅՈՒՐՈՍԱՊԱՏՈՒՄ» ԳՐՔՈՒՄ:
1.3. Փակագծում տրված բաղադրիչը հանելով` բառերը գրել միասին, անջատ կամ գծիկով:
Կողք (կողքի), երեք (հարյուր) ամյա, մուգ (կարմիր), (գյուղե) գյուղ, ինչ (որ) բան:
2.1. Յուրաքանչյուր սյունակից մեկական նախածանց, արմատ և վերջածանց ընտրելով` կազմել 6 բառ:
Ապ(ա) անանուն ակ
ենթ(ա) չբեր մունք
տար անզգա ային
գեր պաշարել ում
դեր նստացույց ուն
նախ(ա) համախումբ ական
2.2. Տրված զույգ բառերից ընտրել մեկական արմատ և կազմել մեկական բարդ բառ (ընդամենը 6 բառ):
Կամակատար - բարօրություն կարգազանց - ծիսակատարություն
ձայնասփյուռ - աշխարհակալ կարգադրել - դասամատյան
տհաս - չափազանց ջրանիշ - բազմակարծություն
3.1. Առանձնացնել և կողք կողքի գրել իմաստով իրար մոտ (հոմանիշ) բառերը (ընդամենը 6 զույգ):
Ասպախումբ, ամբարտակ, ախոռ, շավիղ, ասպարեզ, պատնեշ, արահետ, ածանց, պալատ, ավյուն, այրուձի, եռանդ, ապարանք, բնագավառ:
3.2. Առանձնացնել և կողք կողքի գրել իմաստով իրար մոտ (հոմանիշ) բառերը (ընդամենը 5 եռյակ):
Նենգ, աժդահա, կայտառ, չքավոր, նեղսիրտ, լայնառունգ, դատարկամիտ, անխելք, ծխախեղդ, տխմար, աղքատ, կենսախինդ, խարդախ, փոքրոգի, ընչազուրկ, խաբեբա, աշխույժ, ճղճիմ:
4. Փակագծերում տրված բառերը տեղադրել նախադասության մեջ` ըստ անհրաժեշտության ենթարկելով համապատասխան փոփոխությունների:
ա. Մեծ --- պահած արաբական ձին --- մեր տանը, նրա սմբակները երբեք --- հարավի տաք ավազների մեջ, բայց նրա աչքերի --- և նրա վրնջյունի մեջ մենք զգում էինք անհուն անապատների կարոտը:
(ծնել, խորություն, եղբայր, մխրճել)
բ. --- ուղտի պահապանը քնում է այն ---, որ մինչև ինքը ---, ուղտի սիրտը կքնքշանա, պինդ-պինդ նստած տեղից վեր կկենա, և երեկոյան ինքն ու ուղտը --- քարավանին:
(հույս, համառել, արթնանալ, հասնել)
գ. Այդ մի՞տքն էր նրան ---, թե՞ հոգնությունը, բայց --- դեմքը մռայլ էր, նա գազազած էր, ինչպես --- որսի --- սոված արջ:
(տղամարդ, դուրս գալ, զայրանալ, իրիկնապահ)
դ. Նա հասավ առաջին վրանին, ոտքով --- շանը, որը, պոչը ---, առաջ էր վազել` --- դիմավորելու, ապա --- տակից հանեց մանգաղը:
(գոտի, զարկել, տեր, շարժել)
5.1. Բարդ ստորադասական նախադասությունը վերածել պարզ նախադասության, իսկ դերբայական դարձվածով (պարզ) նախադասությունը` բարդ ստորադասական նախադասության:
ա. Այն միտքը, թե Անգեղա իշխանիկը իրենց դեմ ըմբոստության է հակված, հանգիստ չէր տալիս իշխան Կամսարականին:
բ. Քո ասածով որ շարժվեի, տարեգիրքը հեղափոխության տարեդարձին լույս չէր տեսնի:
գ. Մի առավոտ Անդրանիկը Երվանդին ուղարկեց կայազորի պետի մոտ` իրենց ձիերը տեսնելու:
դ. Դեպի լույսի աղբյուրն ընթացողների ոգին ու երազանքն անհնար է սպանել:
5.2. ՈՒղղակի խոսքը վերածել անուղղակի խոսքի, իսկ անուղղակի խոսքը` ուղղակի խոսքի:
ա. - Ես չեմ առարկում, - ասաց ինձ Սուրենը. - այդ մասին հայտնի՛ր եղբորդ:
բ. Խնդրեց ծերունուն, որ բացատրի` ինչ ագռավի մասին է խոսում ինքը կամ ում է ագռավ անվանում:
6. Փակագծերում տրված բառերից ընտրել ճիշտը է տեղադրել նախադասության մեջ:
ա. (Ապացուցումների, ապացույցների) բացակայության պատճառով քրեական գործը կարճվեց:
բ. Այդ դեպքից հետո նրա հոգում մի տեսակ դառնության (զգացմունք, զգացում) էր մնացել:
գ. Մեր նախնիները մեզ (ժառանգորդություն, ժառանգություն) են թողել հայրենիք և լեզու, որոնք պիտի աչքի լույսի պես պահպանենք:
դ. Չկարողանալով դիմադրել թշնամու հարձակումներին` բերդի փոքրաթիվ կայազորը (տեղի տվեց, տեղիք տվեց):
2004 թ. «Հայոց լեզու» առարկայից դպրոցի ավարտական և պետական բուհերի
ընդունելության քննական գրավոր աշխատանքների գնահատման չափանիշներ
1. Անսխալ կատարված գրավոր աշխատանքը գնահատվում է 20 միավոր:
2. Առաջադրանքները գնահատվում են հետևյալ կերպ. 1-ին բաժին (ուղղագրություն և կետադրություն` 3 ենթահարցով)` 6 միավոր 2-րդ բաժին (բառակազմություն` 2 ենթահարցով)` 3 միավոր 3-րդ բաժին (իմաստաբանություն` 2 ենթահարցով)` 3 միավոր 4-րդ բաժին (ձևաբանություն` 1 հարցով 4 նախադասություն)` 4 միավոր 5-րդ բաժին (շարահյուսություն` 2 ենթահարցով)` 3 միավոր 6-րդ բաժին (ոճաբանություն` 1 հարցով 4 նախադասություն)` 1 միավոր
3. Առաջին բաժնում`
ա) ուղղագրական յուրաքանչյուր սխալի դեպքում հանվում է 1 միավոր, կետադրական սխալի դեպքում` 0.5 միավոր.
բ) միևնույն բառի մեջ թույլ տրված` ուղղագրական տարբեր կանոնների վերաբերող սխալները համարվում են տարբեր սխալներ.
գ) տարբեր բառերի մեջ ուղղագրական միևնույն կանոնին վերաբերող յուրաքանչյուր սխալ համարվում է առանձին սխալ.
դ) կրկնվող բառերում կամ արմատներում նույն կանոնին վերաբերող մեկից ավելի սխալները համարվում են մեկ սխալ.
ե) կետադրական որևէ կանոնին վերաբերող մեկից ավելի կետադրական նշանի սխալ գործածությունը կամ բացթողումը համարվում է մեկ սխալ.
զ) կետադրական սխալները չեն խմբավորվում:
4. Երկրորդ և երրորդ բաժիններում առաջադրանքի կատարման յուրաքանչյուր սխալի դեպքում հանվում է 0,5 միավոր:
5. Չորրորդ բաժնում բառերի ձևաբանական փոփոխությունների և տեղադրման յուրաքանչյուր սխալի դեպքում հանվում է 0,5 միավոր:
6. Հինգերորդ և վեցերորդ բաժիններում առաջադրանքի կատարման յուրաքանչյուր սխալի դեպքում հանվում է 0,5 միավոր: 5.2. ենթահարցում ուղղակի խոսքն անուղղակիի (և հակառակը) վերածելիս միավոր չի հանվում հավելուրդային դերանունների գործածության ու դրանց զեղչման, ստացական հոդը դերանունով փոխարինելու (և հակառակի), անուղղակի խոսքը հեղինակի խոսքին միացնող շաղկապի զեղչման, կոչականը բացահայտիչի փոխակերպելու, հրամայական բայաձևի փոխարեն ենթադրական ապառնի, իսկ արգելականի փոխարեն ըղձական ապառնիի ժխտական բայաձև գործածելու համար, եթե դրանք իմաստային տարբերություն չեն առաջացնում:
7. Առաջադրանքների կատարման, արտագրության ընթացքում թույլ տրված հարակից (առաջադրանքի պահանջի հետ ուղղակիորեն չկապված) ուղղագրական յուրաքանչյուր սխալի դեպքում հանվում է 1 միավոր, կետադրական սխալի դեպքում` 0.5 միավոր: Հարակից սխալները խմբավորվում են: Հարակից սխալների համար միավորներ հանվում են գրավոր աշխատանքի ընդհանուր գնահատականից:
8. Տողադարձի տարբեր դեպքերին վերաբերող յուրաքանչյուր սխալի դեպքում հանվում է 0,5 միավոր: Տողադարձի սխալը հարակից սխալ է: Սխալ չի համարվում իրար հաջորդող երկու ձայնավորանիշ տառերից մեկը թողնելը, մյուսը հաջորդ տող տանելը (օրինակ` հեքի-աթ, օվկի-անոս, լի-ություն, մի-ակ և այլն):
9. Երեքից ավելի վրիպակներից, լուծման արժեք ունեցող ուղղումներից, տեխնիկական թերացումներից յուրաքանչյուրի դեպքում հանվում է 0.5 միավոր: Վրիպակ են համարվում ուղղագրական որևէ կանոնի հետ չկապված տառասխալներն ու բացթողումները, ինչպես նաև մեկից ավելի անգամ ճիշտ գրված լինելու պարագայում մեկ անգամ սխալ գրված` ուղղագրական արժեքով բառերը: Տեխնիկական թերացում են համարվում հարցաթերթիկի և առաջադրանքների համարակալումների արտագրության հետ կապված սխալները, սյունակով գրված պատասխանների առաջին տողը` փոքրատառով կամ մյուս տողերը մեծատառով սկսելը, սյունակը վերջակետով ավարտելը և այլն:
10. Ամեն մի բաժնի սխալների համար կարող են հանվել ոչ ավելի, քան 2-րդ կետում նշված համապատասխան չափերով միավորներ: Որևէ բաժնի նվազագույն գնահատականը 0-ից ցածր լինել չի կարող:
11. Ընդհանրապես չլուծված առաջադրանքները գնահատվում են 0 միավոր:
12. Կոտորակային թվերով ամփոփիչ գնահատականը կլորացվում է (0,5 և բարձրը` 1 միավոր, 0,5-ից ցածրը` 0 միավոր):
13. Առաջադրանքների պահանջներն արտագրելը պարտադիր չէ:
14. Ստուգվում և գնահատվում է մաքրագիրը:
Ծանոթություն
Հարցաթերթիկներից բացառվում են շարադրության վերաբերյալ պահանջը, «Շտեմարանի» (Հեղինակներ` Լ. Եզեկյան և ուրիշներ, Երևան, 2003) 2.6, 4.2, 4.3, 5.5, 5.6.2 ենթաբաժինները և շտեմարանի բոլոր առաջադրանքների բացահայտ սխալներն ու վրիպակները.
1.1.-ից` 19, 23, 50, 92, 100, 105, 125, 132, 133, 138, 156, 164,
166, 169, 187, 191 և 211-ից 221-ը (որպես բավարար չափով
չմշակված, և բովանդակությամբ անճաշակ բնագրեր):
1.2.-ից` 34, 39, 110, 115, 129, 149, 200 (վիճահարույց ուղղագրություն
ունեցող բաղադրյալ հատուկ անուններ):
1.3.-ից` 61, 92, 101, 142, 153, 159, 184, 195, 197 երկակի գրություն
ունեցող բառեր:
2.1.-ից` 33,
2.3.-ից` 16,
2.5.-ից` 18,
2.7.-ից` 29, 45, 46:
2.8.-ից` 47, 48:
3.1.-ից` 187:
4.1.-ից` 8, 19, 26, 31, 38, 58, 77, 140, 156, 159, 368, 381, 529,
537, 549, 551, 546, 566, 567, 568:
5.1.-ից` 46, 114, 116, 128, 132, 169, 172, 177, 181, 189, 201, 202:
5.2.-ից` 16, 27, 28, 46, 74, 82, 171, 176, 184, 202, 205, 206:
5.3.-ից` 30, 37, 67, 69, 71, 77, 82, 83, 91, 98, 111, 108, 103, 113,
116, 128, 129, 131, 137, 139, 143, 147, 151, 154, 153, 158,
162:
5.4.-ից` 7, 10, 12, 26, 51, 56, 60, 69, 93, 103, 117, 118, 158-ից
63-ը:
5.6.1.-ը ոճաբանական բնույթի առաջադրանք է, բայց նրանում խառնված են
խոսակցական, քերականական բնույթի բազմաթիվ սխալներ և
գոյություն չունեցող բառեր:
2, 18, 26, 31, 89, 131, 154, 160, 217, 229, 240, 241, 247, 253, 256,
257, 264, 274, 275, 276, 278, 279, 281, 283, 286, 289, 293,
294, 305, 306, 312, 313, 316, 321, 333, 369, 376, 378, 381,
383, 396, 397, 399, 407, 435, 440, 458, 467, 496, 520, 522,
530, 531, 532, 533, 534, 535, 556, 538, 539, 540, 542, 544,
545, 546, 547, 548, 553, 557:
ՌՈՒՍԱՑ ԼԵԶՈՒ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
---------------------------
ԻՐՏԵԿ - ծրագիրը չի բերվում
ԱՆԳԼԵՐԵՆ ԼԵԶՈՒ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՑՈՒՑՈՒՄՆԵՐ
ԲՈՒՀ-ի ընդունելության մակարդակում անգլերեն լեզվի գիտելիքների ստուգումն իրականացվում է գրավոր և բանավոր քննության միջոցով:
ա) Գրավոր քննություն (մասնագիտական և ոչ մասնագիտական ֆակուլտետների համար 2.5 ժամ տևողությամբ)
Նախատեսվում է ութ առաջադրանք պարունակող գրավոր հարցաշար, որը նպատակամիտված է ստուգելու`
1. գրավոր խոսքի ընկալունակությունը (բազմակի ընտրության մեթոդով),
2. բառագիտական և ձևաբանական գիտելիքները (բազմակի ընտրության մեթոդով),
3. ձևաբանական գիտելիքները (բայի տարբեր ժամանակաձևերի կիրառմամբ),
4. շարահյուսական գիտելիքները (փոխակերպման մեթոդի կիրառմամբ),
5. շարադասական կանոնների իմացությունը,
6. թարգմանական գիտելիքներ (մայրենի լեզվից` անգլերեն),
7. արտահայտված միտքը տրամաբանորեն և քերականորեն ճիշտ ավարտելու կարողությունը,
8. կապակցված տեքստում կողմնորոշվելու հմտությունները:
բ) Բանավոր քննություն (մասնագիտական ֆակուլտետների համար, նախապատրաստվելու համար տրվում է 45 րոպե):
Հիմնական նպատակն է ստուգել դիմորդի լեզվական գիտելիքները, ընթերցանության, հաղորդակցման, բառարանից օգտվելու նրա կարողությունը, ինչպես նաև լեզվական հմտությունները տվյալ լեզվական իրադրության մեջ կիրառելու նրա ունակությունը:
Բանավոր քննության պահանջներն են`
1. Կարդալ ադապտացված գեղարվեստական հատված (մոտավորապես 2200 նիշ)` դրսևորելով ընթերցանության կանոնների համապատասխան իմացություն և հնչյունաբանական գիտելիքների գործնական կիրառման հմտություններ, գրավոր թարգմանել հատվածի նշված մասը (1100 նիշ) բառարանի օգնությամբ, պատասխանել հատվածի բովանդակությանն ուղղված հարցերին, կարողանալ տարբերել կարևորագույն քերականական երևույթները:
2. Դպրոցական ծրագրի շրջանակներում քերականորեն ճիշտ ձևակերպելով և տրամաբանորեն զարգացնելով արտահայտած մտքերը. զրուցել հետևյալ թեմաների շուրջ` ընտանիք և ընտանեկան հարաբերություններ, դպրոց և դպրոցական կյանք, ազատ ժամանց և նախասիրություններ, առօրյա հարաբերակցություն, ապագա մասնագիտություն և աշխատանք, սպորտ, շրջապատող աշխարհ, երկրագիտական տեղեկություններ հայրենի երկրի, ինչպես նաև Անգլիայի և Ամերիկայի աշխարհագրության, հասարակական կյանքի և մշակույթի մասին:
Պահանջվում է նաև դրսևորել ողջունելու, հրաժեշտ տալու, հարցադրումը քաղաքավարի կրկնելու, խոսակցի արտահայտած մտքին համաձայնելու կամ առարկելու ունակություն:
Վերոհիշյալ պահանջների կատարման համար նախատեսվում է գիտելիքների հետևյալ ծավալը.
Ընթերցանության կանոններ և հնչյունաբանություն. շեշտ, ձայնավորների արտասանություն` ըստ վանկի տիպի, բաղաձայնների արտասանության կարևոր առանձնահատկություններ, հիմնական ձայնավորական և բաղաձայնական տառակապակցությունները կարդալու կանոններ, տարբեր տիպի նախադասությունների հնչերանգային առանձնահատկություններ:
Բառակազմություն. ածանցում և բառաբարդում, անգլերենի ամենատարածված վերջածանցներն ու նախածանցները`
գոյականակերտ -er, -ing, -ment, -ion (-tion, -sion), -ness, -ity
ածականակերտ -less, -full, -able, -y, un-, dis-
թվականակերտ -teen, -ty, -th
մակբայակերտ -ly
բայական -re-, -en
Ձևաբանություն
Գոյական անուն. թիվ, հոլով:
Հոդ. անորոշ, որոշյալ և զրո հոդի գործածության հիմնական դեպքերը:
Ածական անուն. ածականի համեմատության աստիճանները և դրանց կազմության առանձնահատկությունները:
Թվական անուն. քանակական և դասական թվականներ և դրանց կազմության առանձնահատկությունները:
Դերանուն. անձնական, ստացական, ցուցական, անորոշ, որոշյալ, ժխտական, հարցական, հարաբերական, անդրադարձ, փոխադարձ դերանունները և դրանց բնորոշ քերականական առանձնահատկությունները:
Բայ. բայի հիմնական ձևերը, կանոնավոր և անկանոն բայեր, անցողական և անանցողական բայեր, լիիմաստ բայեր, օժանդակ բայեր և բայ-հանգույց:
Բայի ժամանակները (Present, Past, Future, Future in the Past) և բայի ժամանակային խմբերը (Indefinite, Continuous, Perfect - ակտիվ իմացության համար, Perfect-Continuous - պասիվ իմացության համար):
Բայի եղանակը (the Indicative Mood, the Imperative Mood - ակտիվ իմացության համար, the Subjunctive Mood - պասիվ իմացության համար):
Բայի սեռը (the Active Voice, the Passive Voice): Կրավորական սեռի կազմությունն ու կիրառությունը (Present, Past, Future Indefinite Passive; Present, Past Continuous Passive; Present, Past Perfect Passive):
Բայի անդեմ ձևերը (Infinitive, Gerund, Participle I Non-Perfect Active Voice և Participle II):
Եղանակավորող բայեր. դրանց հնարավոր իմաստներն ու գործածությունը խոսքում (can, may, must և դրանց համարժեքները` to be able to, to be allowed to, to have to, ինչպես նաև to be to, should, need, ought to):
Մակբայ. մակբայի տեսակները, համեմատության աստիճանները և դրանց կառուցման առանձնահատկությունները:
Նախդիր. նախդիրների դասակարգումը` ըստ իմաստի:
Շաղկապ. համադասական և ստորադասական շաղկապներ:
Շարահյուսություն
Նախադասության տիպերը` ըստ կազմության. պարզ նախադասություն (պարզ համառոտ և պարզ ընդարձակ), բարդ նախադասություն (բարդ համադասական և բարդ ստորադասական), գլխավոր և երկրորդական նախադասություններ, երկրորդական նախադասության տիպերը: Նախադասությունների դասակարգումը` ըստ ասույթի նպատակի (պատմողական, հարցական, ժխտական) և դրանց շարադասությունը: Հարցական նախադասությունների տիպերը: It is warm. It is late. It is raining. տիպի անդեմ նախադասությունների գործածությունը: Նախադասության գլխավոր և երկրորդական անդամներ:
Գրականություն
1. III-X դասարանների համար ԿԳՆ կողմից երաշխավորված դասագրքերը:
2. Թոքմաջյան Հ. «Ժամանակակից անգլերենի քերականություն», Երևան, Փյունիկ 1995թ.:
3. Անգլերեն լեզվի գրավոր քննությունների հարցաշարերի շտեմարան (Երևան, 2003):
ՀՀ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ 2004 Թ. ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒԹՅԱՆ ԱՆԳԼԵՐԵՆ ԼԵԶՎԻ ԳՐԱՎՈՐ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՈՉ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՖԱԿՈՒԼՏԵՏՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ
Գրավոր հարցաշարն ընդգրկում է վեց առաջադրանք.
I Կարդալ տեքստը և պատասխանել հարցերին` ընտրելով առաջարկված տարբերակներից ճիշտը:
Յուրաքանչյուր ճիշտ պատասխանը 0,4 միավոր է: Ցանկացած սխալի դեպքում գնահատականն իջնում է 0-ի: Ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր:
II Տրված տարբերակներից ընտրել ճիշտը:
Յուրաքանչյուր ճիշտ պատասխան գնահատվում է 0,2 միավոր: Ցանկացած սխալի դեպքում գնահատականն իջնում է 0-ի: Ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր:
III Փակագծում տրված բայերն օգտագործել ճիշտ ժամանակաձևով:
Յուրաքանչյուր ճիշտ նախադասություն գնահատվում է 0,4 միավոր:
Ցանկացած սխալի դեպքում գնահատականն իջնում է 0-ի: Ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր: Ժամանակաձևերի բոլոր հնարավոր ճիշտ զուգորդումները համարվում են ընդունելի:
IV Կատարել անհրաժեշտ փոփոխություններ.
ա. Տրված նախադասությունները դարձնել հարցական.
բ. Ներգործական կառույցի նախադասութունները դարձնել կրավորական.
գ. ՈՒղղակի խոսքը դարձնել անուղղակի և հակառակը.
Յուրաքանչյուր ճիշտ նախադասություն գնահատվում է 0,2 միավոր:
Ցանկացած սխալի դեպքում գնահատականն իջնում է 0-ի: Ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր:
V Թարգմանել անգլերեն
Յուրաքանչյուր ճիշտ նախադասություն գնահատվում է 0,8 միավոր: Ընդհանուր գնահատականն է 8 միավոր:
Բայական ժամանակաձևի սխալի դեպքում գնահատականը նվազում է 0,4 միավորով: Այլ բնույթի քերականական սխալի կամ բառային սխալի դեպքում գնահատականն իջնում է 0,2 միավորով: Յուրաքանչյուր նախադասության համար տրվող նվազագույն գնահատականը 0,2 միավոր է:
VI Լրացնել բացթողումները համապատասխան ձևերով` տրված 15 բառերից ընտրելով 10-ը:
Այս առաջադրանքում յուրաքանչյուր ճիշտ պատասխան գնահատվում է 0,4 միավոր: Ճիշտ ընտրված բառը սխալ քերականական ձևով տեղադրելու դեպքում գնահատականն իջնում է 0,2 միավորով: Ընդհանուր գնահատականն է 4 միավոր:
Ծանոթություն` ուղղագրական 3 սխալի դեպքում հանվում է 0,1 միավոր:
Հարցաշարը կազմվում է միջնակարգ դպրոցի ծրագրային պահանջներին համապատասխան:
2004թ. ընդունելության անգլերեն լեզվի բանավոր քննության պահանջները
և գնահատման չափանիշները
Անգլերեն լեզվի բանավոր քննությունը նպատակ ունի ստուգել դիմորդի լեզվական գիտելիքներն ու կարողությունները;
1. ընթերցանություն (0-3 միավոր)
2. թարգմանություն (0-5 միավոր)
3. ընթերցված տեքստի ընկալում (0-6 միավոր)
4. բանավոր հաղորդակցում (0-6 միավոր)
Քննական տոմսը բաղկացած է 2 հարցից
1. Կարդալ, թարգմանել և պատասխանել հարցերին տրված հատվածի սահմաններում:
2. Զրույց առաջադրված թեմայով:
Հարցատոմսի առաջին առաջադրանքի համար նախատեսված նյութը համապատասխանում է հանրակրթական դպրոցի 9-10-րդ դասարանների տնային ընթերցանության, գեղարվեստական գրքերի բարդության մակարդակին:
Երկրորդ առաջադրանքը նպատակ ունի ստուգելու դիմորդի լեզվական գիտելիքներն ու հաղորդակցական հմտությունները:
Բանավոր զրույցի համար նախատեսվում են հետևյալ թեմաները.
1. The Republic of Armenia and Its Places of Interest
2. Yerevan, the Capital City of Armenia
3. My Native Town (Village)
4. The United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
5. London and the Major Cities of the United Kingdom
6. The United States of America
7. Washington and the Major Cities of the USA
8. My Family
9. My Flat
10. My Friend
11. My Hobby
12. My School
13. My Day
14. My Favourite Book
15. My Plans for the Future
16. My Summer and Winter Holidays
17. Season and Weather
18. English Weather
19. My Meals
20. English Meals
21. Shopping
22. Means of Communicatoin
23. At the Cinema/ Theatre /դիմորդի ընտրությամբ/
24. Travelling
25. Sports and Games
Այսպիսով բանավոր քննությունը ստուգելով դիմորդի վերոհիշյալ չորս կարողությունները նրա պատասխանը պետք է գնահատի 0-20 միավորի սահմաններում:
Գնահատականի բողոքարկման դեպքում դիմորդին տրվում է 4-5 նախադասություն մայրենիից անգլերեն թարգմանելու համար, որով և ստուգվում են նրա թե քերականական և թե բառապաշարային գիտելիքները:
ՀՀ ՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ 2004 Թ. ԱՆԳԼԵՐԵՆ ԼԵԶՎԻ ԳՐԱՎՈՐ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԱՇԱՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԵՎ ՈՉ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՖԱԿՈՒԼՏԵՏՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ
I. Կարդալ տեքստը և պատասխանել հարցերին` ընտրելով առաջարկված տարբերակներից ճիշտը:
In 1912, The Titanic hit an iceberg on its first trip across the Atlantic and it sank four hours later. At that time the Titanic was the largest ship that had ever travelled on the sea. It was carrying 2207 people, but it had taken on enough lifeboats for only 1178 people.
When the passengers tried to leave the ship only 651 of them were able to get into lifeboats.
Through the whole tragedy, the Californian was only ten miles away. Its officers were close enough to see the Titanic, but they didn't understand the situation. They never received the Titanic's call for help and they didn't come to rescue until too late.
Nobody believed that the Titanic could sink. The steamship company had thought that its ship would be completely safe in all situations. They had followed an old rule for the number of lifeboats, so they had supplied lifeboats for only half the people. Many of the passengers had not even dressed warmly, for the ship had hit the iceberg late at night, and they didn't believe they were in danger.
The ship had already received six ice warnings on its radio when it struck the iceberg. Nevertheless, it had not changed its direction or its speed. It was impossible to change direction quickly enough when the iceberg came in sight. When the Titanic hit the iceberg the radio officer on the Californian had just gone to bed. He had tried to warn the officers on the Titanic about the ice before he'd gone to bed, but the officers hadn't listened.
After this accident, ocean travel changed. Now there are always enough lifeboats for everybody. Ships don't go so far north in winter, and they watch carefully for ice. Radio officers work 24 hours a day. A tragedy like the sinking of the Titanic should never happen again. 1. Why did the tragedy of the Titanic take so many lives?
a) The Titanic sank immediately after the crash.
b) There were no lifeboats on board the ship.
c) There were not enough lifeboats for all the passengers. 2. Why didn't the Californian come to help?
a) She was out of order.
b) She was too far in the Atlantic.
c) She didn't get any message from the Titanic. 3. Which of the following is true according to the passage?
a) The passengers were ready to appear on an iceberg.
b) It was unbelievable that the Titanic could ever be shipwrecked.
c) The steamship company knew that the ship was out of order. 4. Who was to blame for the accident?
a) The crew of the Titanic
b) The crew of the Californian
c) No one knows. 5. After the tragedy of the Titanic
a) no one travels by sea.
b) steamers are replaced by small boats.
c) crews work very carefully.
II. Տրված բառերից ընտրել և տեղադրել համապատասխան բառը
1. Don't ... .The patient is much better now.
A. trouble B. worry C. afraid
2. He sat down ... .an old man with a white beard.
A. beside B. besides C. nearly
3. He ... the heavy winter coat he was wearing.
A. put off B. put away C. put down
4. The speed of light is ... the speed of sound.
A. the fastest B. much faster than C. as fast
5. I'd like a new TV set but I can't ... one at the moment.
A. make B. pay C. afford
6. Ireland ... to the north of England.
A. lay B. lies C. is lain
7. The musical instrument ... is six feet long.
A. is called the bass B. called the bass C. it is called the bass
8. ... has just arrived.
A. A piece of new equipment B. A new equipment
C. There are some new equipment
9. The teacher asked the pupil ... .
A. why did he do it B. why did he it C. why he did it
10. John went inside... .
A. because it was raining B. so it was raining
C. that's why it rains
III. Փակագծում տրված բայերն օգտագործել ճիշտ ժամանակաձևով
1. Jennifer (to wear) boots when she (to work) in the garden.
2. It (to be announced) in the newspapers that the President (to be present) at Ford's Theatre.
3. He (not to see) his brother since he (to do) his military service.
4. If you (take) this train you (to be) there at exactly 5 o'clock.
5. After she (to do) her engineering degree, she (begin) to specialize in computer technology.
IV. Կատարել անհրաժեշտ փոփոխություններ:
ա/ տրված նախադասությունները դարձնել հարցական
1. This car makes a lot of noise. (General)
2. A strong wind blew the whole night. (Special)
3. He could hardly understand what I meant. (Disjunctive)
4. My grandparents have a large collection of books. (Alternative)
բ/ ներգործական կառույցի նախադասությունները դարձնել կրավորական
1. People speak English all over the world.
2. When they heard about the accident, they sent for a doctor immediately.
գ/ ուղղակի խոսքը դարձնել անուղղակի և հակառակը
1. He said, «Do you want to see my son's record-book?»
2. The young man said, «Wait for me on the bridge, please!»
3. A man asked his friend, «When did you buy your car?»
4. She told her son she would buy a new coat for him the next day.
V. Թարգմանել անգլերեն.
1. Մեզ տեղեկացրեցին, որ երկար քննարկումից հետո պատվիրակությունը համաձայնության էր եկել:
2. Քեթին գնաց փոստատուն, որպեսզի վերցնի Փարիզից ուղարկված ծանրոցը:
3. Իմ տատիկը շատ ավելի երիտասարդ տեսք ունի, քանի որ նա շատ բանջարեղեն է օգտագործում:
4. Նա հիմա բավականին հետաքրքիր աշխատանք ունի: Կարծում եմ, դա ավելի է, քան այն, ինչ նա ուներ անցյալ տարի:
5. Նրանք սովորաբար արձակուրդ են վերցնում օգոստոսին, քանի որ դա ամենալավ ժամանակն է ծովափ գնալու համար:
6. Ե՞րբ եք դուք նրան տեսել վերջին անգամ:
- Ես նրան չեմ տեսել, ինչ ավարտել եմ դպրոցը, բայց ես համոզված եմ, որ կճանաչեմ նրան, երբ հանդիպեմ:
7. Նրանք մեզ հետ ճաշել՞ու են:
- Ոչ, նրանք հենց նոր վերադարձան սրճարանից և պատրաստվում են աշխատել նոր հոդվածի վրա:
8. Կինոնկարը ինձ նույնպես դուր չեկավ: Այն բոլորովին հետաքրքիր չէր:
9. Երբ մենք նավ բարձրացանք, արդեն բոլորովին մութ էր, և շուրջը ոչ ոք չկար:
10. Հիվանդին ժամանակին օգնելը շատ կարևոր է:
VI. Լրացնել բացթողումները համապատասխան ձևերով` տրված 15 բառերից ընտրել 10-ը:
Michelangelo, one of the greatest artists of all time, was born on 6th March 1475 in Caprese, where his father, Lodovico Buonarroti worked as a judge for six months. Lodovico was not a rich man but he insisted that he was from an aristocratic family and he was very proud of it. Michelangelo grew up in Settignano, a little mountain town just --- Florence. One of the first sights Michelangelo must have become familiar with was the beautiful Cathedral in Florence, which --- above the city. At school, Michelangelo was not an outstanding pupil; he didndn't like school at all. The only thing he wanted to do was to paint which his elders probably called «a waste of time'. He used to work in the --- of the various painters and sculptors in the city. One can imagine --- boy, for whom art was the most important thing in his --- life, looking at the wonderful pictures and statues which --- the beautiful churches of Florence. His best friend while he was still a schoolboy was Francesco Granacci, who, although six years older than Michelangelo, was interested in --- boy and helped him with his wish to draw and paint --- choice of profession did not please his father. Only the --- artists in Florence --- to make any money.
(out / to be able / full / whole / Michelangelo / to raise / to fill / the / workshop / all / to rise / outside / to have to/ a / successful)
ԳԵՐՄԱՆԵՐԵՆ ԼԵԶՈՒ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
ԲԱՌԱԿԱԶՄՈՒԹՅՈՒՆ
Ածանցում և բառաբարդում: Գերմաներենի ամենատարածված նախածանցներն ու վերջածանցները:
Գոյականական նախածանցներ` ge-, un-, er-, miss-;
գոյականակերտ վերջածանցներ` -er, -ler, -ner, -ling, -el, -or, -us, -ismus, -nom, -log, -ist, -ant, -ent, -at, -et, -it, -ot, -heit, -keit, -schaft, -tion, -ung, -ei, -ie, -ik, -ur, -sal, -nis, -um, -tum, -tel;
ածականական նախածանցներ` un-, ur-, er- ;
ածականական վերջածանցներ` -ig, -lich, -los, -bar, -haft, -en, -ern;
բայական նախածանցներ` ab-, an-, aus-, bei-, ein-, mit-, nach-, vor-, zu-, be-, ge-, er-, ver-, zer-, ent-, miss-;
բայական վերջածանց` -ier:
ՇԱՐԱՀՅՈՒՍՈՒԹՅՈՒՆ
Հաստատական, ժխտական (nicht «kein բառերով) հրամայական և հարցական (հարցական բառերով և առանց դրանց) նախադասությունների գործածությունը: Բայական (նաև` անջատվող նախածանցներով) և անվանական ստորոգյալների գործածությունը ժամանակային պարզ և բաղադրյալ ձևերով:
Մոդալ բայերով և Infinitiv-a՛i՛, խոնարհվող բայով «zu+Infinitiv-ով արտահայտված բաղադրյալ բայական ստորոգյալով նախադասությունների գործածությունը:
Բարդ ստորադասական նախադասությունների գործածությունը: Երկրորդական նախադասություններ` ուղիղ խնդիր երկրորդական նախադասություն, ժամանակի պարագա երկրորդական նախադասություն, պատառի երկրորդական նախադասություն, որոշիչ երկրորդական նախադասություն: und, aber, denn, deshalb շաղկապներով բարդ համադասական նախադասությունների գործածությունը: man, es դերանուններով արտահայտված ենթակայով նախադասությունների գործածությունը:
ՁԵՎԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Գոյականների հոլովումը: Նախադասության մեջ գոյականների գործածությունը տարբեր հոլովներով:
Հոդ (արտիկլ): Որոշյալ հոդի գործածությունը: Անորոշ հոդի գործածությունը: Հոդի բացակայությունը:
Բայ: ՈՒժեղ և թույլ բայերի ժամանակային ձևերի կազմությունն ու գործածությունը Prasens, Imperfekt, Perfekt, Plusquamperfekt, Futurum ժամանակներով: Հրամայական ձևերի կազմությունը:
Ածական անուն: Ածականների շարահյուսական գործառույթները: Ածականների համեմատության աստիճանների կազմությունը: Ածականի հոլովումը:
Մակբայ: Մակբայների իմաստային և շարահյուսական գործառույթները:
Դերանուն: Անձնական, ստացական, ցուցական, հարցական և հարաբերական դերանուններն ու նրանց հոլովումը:
Նախդիրներ: Genitiv, Dativ, Akkusativ, «Dativ a՛o~ Akkusativ պահանջվող նախդիրները:
Բուհ ընդունվողը ընթերցանության ժամանակ պետք է կարողանա գտնել ու մեկնաբանել
ա/ Infinitiv-ի խմբերը և zu մասնիկի հետ Infinitiv-ի գործածության հիմնական դեպքերը,
բ/ Prasens, Imperfekt, ժամանակային ձևերով դրված
Passiv նախադասությունները,
գ/ haben + zu + Infinitiv «sein + zu + Infinitiv կառույցները:
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
1. Ժ. Հասրաթյան և ուր. - Գերմաներեն լեզվի դասագիրք 5-րդ դասարանի համար, 1999 թ. «Մակմիլան-Արմենիա» հրատ.:
2. Գ. Վարդանյան և ուր. - Գերմաներեն լեզվի դասագիրք 6-րդ դասարանի համար, 1999 թ., «Մակմիլան-Արմենիա» հրատ.:
3. Ք. Աղայեկյան և ուր. Գերմաներեն լեզվի դասագիրք 7-րդ դասարանի համար, 1999թ. «Մակմիլան-Արմենիա» հրատ.:
4. Ք. Աղայեկյան և ուր. - Գերմաներեն լեզվի դասագիրք 8-րդ դասարանի համար, 1999 թ. «Մակմիլան-Արմենիա» հրատ.:
5. Մ. Հարությունյան և ուր. - Գերմաներեն լեզվի դասագիրք 9-րդ դասարանի համար, 1995թ. «Լույս» հրատ.:
6. Մ. Հարությունյան և ուր. - Գերմաներեն լեզվի դասագիրք 10-րդ դասարանի համար, 1996-98թթ., «Լույս» հրատ.:
7. Մ. Հարությունյան - «Գերմաներենի քերականության համառոտ ձեռնարկ», 1999թ.:
8. Գերմաներենի գրավոր քննության հարցաշարերի շտեմարան - 1999 թ. «ԵՊՀ» 1999 թ. Շտեմարանի հավելված, 2001 թ., «Նաիրի» հրատ.:
Լրացուցիչ գրականություն
Հարությունյան Մ. Առաքելյանի, «Կարդա՛ և խոսի՛ր գերմաներեն» զրուցագիրք, Երևան, 1998թ.:
Գերմաներեն լեզվի գրավոր քննության հարցատոմսի նմուշ
I. Լրացնե՛լ տեքստը համապատասխան քանակի բառերով:
Viele ... interessieren sich in der Freizeit ... die Leistungen, die ihre Kinder in der Schule haben. Der ... Sohn kommt nach Hause, und der Vater ... ihn zu kontrollieren. Er nimmt die Schultasche ... ..., findet das Rechenheft, ... darin. Es wird ihm ..., dass sein Sohn nicht zu denen ..., die in ...
... etwas lernen.
___________________________________________________________________
beginnen, mude, der Lehrer, klar, fur, sein Sohn, schreiben, haben,
die Schule, blattern, gehoren, der Vater
II. Ընտրե՛լ ճիշտ տարբերակը և լրացնե՛լ նախադասությունները:
1. Das Kind weint ... Schmerzen.
a) mit b) vor c) von
2. Wofur interessieren Sie ... denn eigentlich?
a) sich b) euch c) ihnen
3. Die Mutter fragt den Sohn, ... er krank ist.
a) dass b) was c) ob
4. Das sind Schuhe, ... man zum Tennisspielen anzieht.
a) den b) die c) denen
5. ... der Vater fernsieht, spielen die Kinder.
a) seit b) wahrend c) als
6. Ich gehe jetzt ins Bett, ... ich morgen fruh aufstehen muss.
a) wenn b) um c) weil
7. Das ist ein sehr ... Film.
a) langweiligen b) langweiliges c) langweiliger
8. Ich fuhle mich schuldig ... gegenuber.
a) den Jungen b) dem Jungen c) des Jungen
9. Seine Kindheit hat er in Bayern ... .
a) verbracht b) gebracht c) verbringen
10. Im Umkleideraum ... die Schuler ihre Sachen auf die Banke.
a) lagen b) legten c) gelegt
III. Տեղադրե՛լ կապը և հոդը:
1. Viele junge Kunstler nahmen ... ... Ausstellung teil.
2. Du brauchst ... ... Hund nicht zu erschrecken.
3. Leipzig gehՓrt ... ... altesten Universitaten Mitteleuropas.
4. Ich mՓchte meiner Mutter ... ... Gartenarbeiten helfen.
5. Er schreibt einen Brief ... ... Freund.
IV. Փակագծերում տրված բառերը դնել ճիշտ հոլովով:
1. Er bietet (der Junge) eine Zigarette an.
2. Heute diktiert der Lehrer (die Schuler) die Regel.
3. Ich habe (mein Freund) vom Bahnhof abgeholt.
4. Der Vater schickt (seine Tochter) in die Kuche.
5. Wegen (die Ankunft) meines Vaters muss ich zu Hause bleiben.
V. ա) Տրված պարզ նախադասություններով է շաղկապներով կազմել երեք բարդ
ստորադասական նախադասություն:
բ) Լրացնել նախադասությունները, օգտագործելով չորս է ավելի լիիմաստ
բառ:
ա)
1. Du hast Schwierigkeiten.
2. Ich habe deinen Bruder nicht erkannt. weil
3. Ein wilder Sturm kam auf.
4. Du musst die Eltern um die Hilfe bitten. wenn
5. Die Matrosen waren auf hoher See. als
6. Er hat sich sehr geandert.
բ)
1. Ich erinnere mich daran, dass ...
2. Mein Bruder ubt viel, um ...
VI. ա) Կատարե՛լ հետևյալ փոխակերպումները:
բ) Լրացնե՛լ ածականների բաց թողնված վերջավորությունները:
ա)
1. Er schrieb einen Brief und warf ihn in den Briefkasten. (Aktiv - Passiv)
2. Die Ausstellung wird von vielen Auslandern besucht. (Passiv - Aktiv)
բ) Es war einmal ein jung... Madchen, das mit seinen lieb... Eltern in einem klein... Hauschen am Rande eines groB... Waldes lebte. Das Madchen hatte von seiner alt... GroBmutter ein rot... Kappchen bekommen.
VII. Տրված բառերով կազմել նախադասություններ:
1. sich verabschieden, sein Bruder, von, er, herzlich. (Prasens)
2. fur, der Vater, das Geschenk, danken, der Sohn. (Imperfekt)
3. essen, das Kind, mit, das Fruhstuck, groBer Appetit. (Perfekt)
4. dauern, eine Reise, wie lange, in, dieses Land, fern? (Futur)
5. nachschlagen, das WՓrterbuch, in, das Wort! (Imperativ Singular)
VIII. Թարգմանե՛լ գերմաներեն:
1. Ես կարծում եմ, որ նա գնացքից ուշանում է:
2. Փոքրիկ տղան իր ծննդյան օրվա առիթով մի գեղեցիկ նկար նվեր ստացավ:
3. Եթե վաղը դու մեզ մոտ գաս, հայրս կպատմի իր հետաքրքիր ճանապարհորդության մասին:
4. ՈՒ՞մ հետ է զրուցում քո նոր ընկերը:
- Ես այդ կնոջը չեմ ճանաչում:
5. Վերցրու այս բանալին և բացիր բնակարանի դուռը:
Գերմաներեն լեզվի գրավոր քննության գնահատման չափանիշները
1. Առաջին առաջադրանքի ընդհանուր գնահատականն է 3 միավոր: Յուրաքանչյուր ճիշտ տեղադրված բառ գնահատվում է 0,3 միավոր:
2. Երկրորդ առաջադրանքի ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր: Յուրաքանչյուր ճիշտ ընտրություն գնահատվում է 0,2 միավոր:
3. Երրորդ առաջադրանքի ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր: Յուրաքանչյուր ճիշտ կազմված նախադասություն գնահատվում է 0,4 միավոր: Սխալ տեղադրված կապի կամ հոդի դեպքում հանվում է 0,2 միավոր:
4. Չորրորդ առաջադրանքի ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր: Գոյականի կամ դերանվան յուրաքանչյուր ճիշտ հոլովում գնահատվում է 0,4 միավոր:
5. Հինգերորդ առաջադրանքի ընդհանուր գնահատականն է 3 միավոր: Յուրաքանչյուր ճիշտ կազմված նախադասություն գնահատվում է 0,5 միավոր: Ստորադասական շաղկապի սխալ ընտրության դեպքում հանվում է 0,3 միավոր: Սխալ շարադասության դեպքում հանվում է 0,2 միավոր: Գլխավոր և երկրորդական նախադասությունների սխալ ընտրության դեպքում հանվում է 0,5 միավոր:
6. Վեցերորդ առաջադրանքը գնահատվում է 2 միավոր: Սխալ փոխակերպման դեպքում հանվում է 0,4 միավոր, իսկ վերջավորության սխալ տեղադրման դեպքում` 0,2 միավոր:
7. Յոթերորդ առաջադրանքի ընդհանուր գնահատականն է 3 միավոր: Յուրաքանչյուր ճիշտ կազմված նախադասություն գնահատվում է 0,6 միավոր: Քերականական սխալի կամ ոչ ճիշտ ժամանակաձևի ընտրության դեպքում հանվում է 0,2 միավոր:
8. ՈՒթերորդ առաջադրանքը գնահատվում է 4 միավոր: Ճիշտ թարգմանված նախադասության համար տրվում է 0,8 միավոր: Քերականական սխալի կամ սխալ թարգմանված առանձին բառի դեպքում հանվում է 0,2 միավոր:
Գերմաներեն լեզվի բանավոր քննության թեմաներ
1. Republik Armenien
2. Jerewan - Hauptstadt von Armenien
3. Meine Heimatstadt (mein Heimatsdorf)
4. Deutschland
5. GroBstadte Deutschlands
6. Die Feste in Deutschland
7. Osterreich
8. Die Schweiz
9. Unsere Wohnung
10. Meine Freizeit
11. Wir gehen einkaufen
12. Wenn ich krank bin
13. Meine Zukunftsplane
14. Mein Freund (meine Freundin)
15. Meine Ferien
16. Jahreszeiten
17. Mahlzeiten
18. Auf der Post
19. Sport
20. Mein Lieblingsschriftsteller
21. Mein Lieblingskomponist
22. Die Reise
23. Mein Hobby
24. Meine Lehrer
25. Wir gehen ins Kino (Theater)
Գերմաներեն լեզվի բանավոր քննության պահանջները և գնահատման
չափանիշները
Բանավոր քննությունը նպատակ ունի ստուգել դիմորդի լեզվական գիտելիքները և կարողությունները` գնահատման հետևյալ չափանիշներով.
1. ընթերցանություն (0-3 միավոր)
2. թարգմանություն (0-5 միավոր)
3. ընթերցած տեքստի ընկալում (0-7 միավոր)
4. բանավոր հաղորդակցում (0-5 միավոր):
Քննական տոմսը բաղկացած է երկու հարցից`
1. Կարդալ, թարգմանել և պատասխանել հարցերին` տրված հատվածի սահմաններում:
2. Զրույց` առաջադրված թեմայով:
Հարցատոմսի առաջին առաջադրանքի համար նախատեսված նյութը համապատասխանում է հանրակրթական դպրոցի 8-10-րդ դասարանների տնային ընթերցանության գեղարվեստական գրքերի բովանդակության մակարդակին:
ՖՐԱՆՍԵՐԵՆ ԼԵԶՈՒ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
ԲԱՌԱԿԱԶՄՈՒԹՅՈՒՆ: Ընդհանուր տեղեկություն բառակազմության հիմնական միջոցների` բառածանցման և բառաբարդման մասին:
Ամենագործածական նախածանցների` re-, im-, in-, sur-, de՛s-, և վերջածանցների -age, -e՛e, -erie, -et, -ier, -ment, -esse, -eur, -teur, -ique, -ie`me, -tion, -ien, -al, -te՛ իմացություն և օգտագործում:
ՇԱՐԱՀՅՈՒՍՈՒԹՅՈՒՆ: Պարզ նախադասություն /բայական և անվանական ստորոգյալով/, e^tre բայը որպես հանգույց, շրջադասումով կամ est-ce que-ով կազմված հարցական նախադասություններ, ժխտական նախադասություններ և դրանց կազմությունը, հարցական բառերով կազմված նախադասություններ: Բարդ ստորադասական /տեղի, ժամանակի, պատճառի, պայմանի և որոշիչ երկրորդականով/ և բարդ համադասական նախադասություններ: ՈՒղղակի և անուղղակի խոսք:
ՁԵՎԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ:
ԳՈՅԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆ: Սեռը, թիվը:
ՀՈԴ /արտիկլ/:
Որոշիչ և անորոշ հոդերի գործածությունը: Du, des, au, aux միաձույլ ձևերի գործածությունը: Du, de la, de l' մասնական հոդերի գործածությունը: Հոդի բացակայության դեպքերը:
ԱԾԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆ: Որակական ածականների սեռը, թիվը և համեմատության աստիճանները: Ցուցական, ստացական և անորոշ դերանվանական ածականներ:
ԹՎԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆ: Քանակական թվականներ: Դասական թվականների կազմությունը:
ԴԵՐԱՆՈՒՆ: Բայակից /ոչ ինքնուրույն/ և ինքնուրույն անձնական դերանունների գործածությունը որպես ենթակա և լրացում: Ցուցական, հարաբերական և անորոշ դերանուններ: En, y դերանունների գործածությունը:
ԲԱՅ: I, II, III խմբերի բայերի Pre՛sent de l'indicatif, Imparfait, Passe՛ compose՛, Plus-que-parfait, Futur simple, Passe՛ simple, Futur imme՛diat, Passe՛ imme՛diat ժամանակների, ինչպես նաև Conditionnel pre՛sent-ի, Subjonctif pre՛sent-ի, Impe՛ratif-ի գործածությունը: Դերանվանական բայերի գործածումը հիշյալ ժամանակաձևերով: Կրավորական սեռ /voix ou forme passive/: Բայի անդեմ ձևերը` Infinitif, participe pre՛sent, participe passe՛, ge՛rondif:
ՄԱԿԲԱՅ: Մակբայների տեսակները: Ձևի մակբայների համեմատության աստիճանները: En-ի, y-ի գործածությունը մակբայաբար:
ՆԱԽԴԻՐ: Ամենագործածական Ո, de, en, dans, par, pour, contre, entre, parmi, sur, sous, avec, sans, avant, apre`s, devant, derrie`re, depuis, vers, chez նախդիրները:
Բուհ ընդունվողը պետք է կարողանա տեքստի մեջ ճանաչել և հասկանալ ինֆինիտիվով, c'est...qui, c'est...que ուժգնացնող և ne...que սահմանափակող մասնիկներով կառույցները:
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
1. Ա. Աղավելյան, Վ. Ստեփանյան «Ֆրանսերեն 9», դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 9-րդ դասարանի համար, Երևան, «Մակմիլան-Արմենիա», 2000:
2. Վ. Ստեփանյան, Ա. Աղավելյան «Ֆրանսերեն 10», դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 10-րդ դասարանի համար, Երևան, «Մակմիլան-Արմենիա», 2000:
3. «Francais»-1999, ֆրանսերեն լեզվի գրավոր քննության հարցաշարերի շտեմարան - Երևան - 99» «Արտագերս»:
4. 1999թ. հրատարակված հարցաշարերի շտեմարանի հավելված, Երևան -2001թ.» «Լուսակն»:
Լրացուցիչ գրականություն
Ժ. Սյուլահյան, Ա. Մուրադյան, Զ. Հրդիկյան, Manuel de francais, Երևան, «Լույս», 1987:
Ֆրանսերեն գրավոր առաջադրանքի գնահատման չափանիշները
1. Տեղադրեք ճիշտ տարբերակը:
Յուրաքանչյուր պատասխանի համար առաջարկվում է երեք տարբերակ: Ճիշտ ընտրությունը գնահատվում է 0,2 միավոր: Ընդհանուր գնահատականը 2 միավոր է:
2. Թարգմանեք հայերեն:
Ճիշտ թարգմանված յուրաքանչյուր նախադասություն գնահատվում է 0,4 միավոր: Ընդհանուր գնահատականը 2 միավոր է: Բառային կամ քերականական ցանկացած սխալի դեպքում հանվում է 0,2 միավոր: Երկու սխալի դեպքում նախադասությունը գնահատվում է 0 միավոր:
3. Ավարտեք նախադասությունը` ավելացնելով առնվազն 4 լիիմաստ բառ:
Ճիշտ ավարտված յուրաքանչյուր նախադասություն գնահատվում է 0,4 միավոր: Ընդհանուր գնահատականը 2 միավոր է: Որևէ լիիմաստ բառ պակաս օգտագործելու, ինչպես նաև բառաքերականական ցանկացած սխալի դեպքում հանվում է 0,2 միավոր: Անհեթեթ նախադասությունները գնահատվում են 0 միավոր:
4. Կատարեք պահանջվող փոխակերպումները:
Յուրաքանչյուր ճիշտ պատասխան գնահատվում է 0,2 միավոր: Ընդհանուր գնահատականը 2 միավոր է: Քերականական բաղադրյալ /վերլուծական/ ձևերի որևէ մասում թույլ տրված ցանկացած սխալի դեպքում տվյալ պատասխանը գնահատվում է 0 միավոր:
5. ՈՒղղակի խոսքը դարձրեք անուղղակի` կատարելով քերականական և բառային անհրաժեշտ փոփոխությունները:
Յուրաքանչյուր ճիշտ պատասխան գնահատվում է 0,6 միավոր: Ընդհանուր գնահատականը 3 միավոր է: Ցանկացած սխալի դեպքում /քերականական կամ բառային/ հանվում է 0,2 միավոր: Երկու սխալի դեպքում նախադասությունը գնահատվում է 0 միավոր:
6. Տրված 15 բառերից ընտրեք 10-ը և կետերը փոխարինեք այդ բառերի պահանջվող ձևերով:
Յուրաքանչյուր ճիշտ տեղադրված բառ գնահատվում է 0,3 միավոր: Ընդհանուր գնահատականը 3 միավոր է: Եթե բառը ընտրված է ճիշտ, սակայն տեղադրված է սխալ քերականական ձևով, տվյալ պատասխանի գնահատականը իջնում է 0,2 միավորով:
7. Թարգմանեք ֆրանսերեն:
Ճիշտ թարգմանված յուրաքանչյուր նախադասություն գնահատվում է 0,6 միավոր: Ընդհանուր գնահատականը 3 միավոր է: Բառային կամ քերականական ցանկացած սխալի դեպքում հանվում է 0,2 միավոր: Երկու սխալի դեպքում տվյալ նախադասության գնահատականը իջնում է 0-ի:
8. Տրված 6 բառերը օգտագործելով կազմեք նախադասություններ:
Հանձնարարությունը կատարելիս պետք է օգտագործել բոլոր 6 բառերը: Ճիշտ կազմված յուրաքանչյուր նախադասություն գնահատվում է 0,6 միավոր: Ընդհանուր գնահատականը 3 միավոր է: Որևէ բառ չօգտագործելու դեպքում նախադասությունը գնահատվում է 0: Նախադասությունները պետք է թե՛ տրամաբանորեն, թե՛ քերականորեն ճիշտ կառուցված լինեն: Անհեթեթ նախադասությունները գնահատվում են 0: Բառային կամ քերականական ցանկացած սխալի դեպքում հանվում է 0,2 միավոր: Երկու սխալի դեպքում նախադասության գնահատականը իջնում է 0-ի:
Ծանոթություն: ՈՒղղագրական 3 սխալի դեպքում հանվում է 0,1 միավոր:
Ֆրանսերեն գրավոր առաջադրանքի նմուշ
1. Տեղադրեք ճիշտ տարբերակը:
1. Les e՛le`ves parlaient ... professeur.
a) a` b) au c) de
2. Quand il fait chaud, il faut ... des ve^tements le՛gers.
a) s'habiller b) mettre c) habille՛
3. Les enfants aiment ... lait.
a) le b) du c) de
4. Quel est l'e՛crivain ... les oeuvres vous plaisent?
a) qui b) que c) dont
5. La fore^t vers ... ils se dirigeaient n'e՛tait pas loin.
a) a` laquelle b) laquelle c) de laquelle
6. Je n'ai pas ... de՛sir de les voir.
a) le plus b) moindre c) le moindre
7. J'ai ... les livres de mon pe`re a` leur place.
a) remis b) refait c) relu
8. Nous ... attentivement le maՏtre quand il explique la lecon.
a) parlons b) entendons c) e՛coutons
9. Ce n'est pas fe^te ... les jours.
a) toutes b) tout c) tous
10. De՛pe^che-toi, tu vas e^tre ... retard!
a) en b) du c) au
2. Թարգմանեք հայերեն:
1. A ce moment, plus que jamais, il avait besoin d'un conseil.
2. Je n'ai pas le temps de regarder la te՛le՛vision.
3. Me^me si elles ne sont pas toutes d'accord, elles ne vous refuseront pas.
4. Je ne sentais ni fatigue, ni sommeil.
5. Il a accepte՛ notre invitation sans he՛sitation.
3. Ավարտեք նախադասությունը` ավելացնելով առնվազն 4 լիիմաստ բառ:
1. Il est possible que ...
2. S'il travaillait mieux ...
3. Je viendrais chez toi et ...
4. Les feuillent tombent ...
5. Les examens approchent et ...
4. ա/ Ընդգծված գոյականները փոխարինեք խնդիր անձնական դերանուններով:
1. Ecris-tu souvent a` tes cousins?
2. Je viens d'acheter ce manteau.
բ/ Միացրեք երկու նախադասությունները` օգտագործելով պարզ կամ բարդ հարաբերական դերանուններ (pronoms relatifs):
1. C'est un e՛tudiant paresseux. Le professeur n'aime pas cet e՛tudiant.
2. Voila` une belle statue. La hauteur de cette statue est cinq me`tres.
գ/ Փակագծերում տրված բայերը գրեք նշված ժամանակներով:
1. Vous (s'arre^ter, futur imme՛diat) devant la maison.
2. Il (conduire, passe՛ compose՛) ses amis chez lui.
դ/ Փոխակերպեք նախադասությունը` օգտագործելով ցուցական դերանունների (pronoms de՛monstratifs) պարզ կամ բարդ ձևերը:
1. Je suis alle՛ a` la gare chercher ma copine, mais elle n'e՛tait pas la`.
2. Son opinion n'est pas l'opinion de notre groupe.
ե/ Ներգործական սեռի բայերով կազմված նախադասությունները դարձրեք կրավորական (forme passive):
1. On lui a remis son paquet.
2. Les fore^ts occupaient une grande partie du pays.
5. ՈՒղղակի խոսքը դարձրեք անուղղակի` կատարելով քերականական է բառային անհրաժեշտ փոփոխությունները:
1. L»enfant a crie՛: «Laissez-moi tranquille!».
2. «Qu'est-ce que tu feras demain?», m'a-t-il demande՛.
3. Il a demande՛ a` sa soeur: «Est-ce que tu emportes un appareil photo?».
4. «Pourquoi pleures-tu?», a demande՛ Catherine a` sa fille.
5. «Nous avons fait une excursion en montagne», ont-ils raconte՛ a` leur professeur.
6. Տրված 15 բառերից ընտրեք 10-ը և կետերը փոխարինեք այդ բառերի պահանջվող ձևերով:
lui, a`, laisser, sur, re՛pondre, surtout, jeune, lecon, donne, me^me, prendre, re՛pe՛ter, de, vouloir, au
Un ... homme ... devenir un grand chanteur. Il va dans plusieurs maisons de disques, mais partout on ... donne la ... re՛ponse:
- ... votre adresse: on vous e՛crira.
Mais le jeune homme ... encore des ... de chant et se pre՛sente un jour chez le directeur.
Il chante tre`s fort. Puis il demande ... directeur.
- Alors, que pensez-vous ... ma voix? Est-ce que je pourrai m'en servir?
- Bien su^r! ... le directeur. Surtout si, un jour, vous tombez a` l'eau.
7. Թարգմանեք ֆրանսերեն:
1. Զբոսաշրջիկները այցելեցին երկու թանգարան, հետո ուղղվեցին դեպի հրապարակ:
2. Զարմուհիս աշխատասեր է և հաճույքով սովորում է ֆրանսերեն:
3. Հետևյալ օրը երեկոյան ընկերուհիները որոշել էին թատրոն գնալ, սակայն տոմս չէին գտել:
4. Ես գնեցի սուրճ, շաքար, կարագ և երկու կիլոգրամ միս:
5. Վերջերս այս քաղաքում երկու գեղեցիկ մարզադաշտ են կառուցել:
8. Տրված 6 բառերը օգտագործելով կազմեք նախադասություններ:
1. faire, maison, comme, froid, feu, allumer.
2. lumie`re, remarquer, faible, personne, pie`ce, dans.
3. attendre, porte, soir, venir, chaque, atelier.
4. prendre, hier, froid, gorge, avoir, mal.
5. s'asseoir, entendre, professeur, rang, mieux, premier.
Ֆրանսերեն լեզվի բանավոր քննության պահանջները և գնահատման չափանիշները
Ֆրանսերենի բանավոր քննությունը ընդգրկում է.
ա/ ընթերցանություն /0-5 միավոր/,
բ/ թարգմանություն ֆրանսերենից հայերեն` 750 նիշի սահմաններում /0-5 միավոր/,
գ/ ընթերցված տեքստի ընկալում, որն ստուգվում է բովանդակությանը վերաբերող հարցերի միջոցով /0-5 միավոր/,
դ/ բանավոր զրույց դպրոցական ծրագրից դիմորդին ծանոթ որևէ թեմայի շուրջ /0-5 միավոր/:
Դիմորդին տրվող տեքստի ծավալը մոտավորապես մեկ էջ է: Այն համապատասխանում է միջնակարգ դպրոցի 9-10 դասարանների համար նախատեսված տնային ընթերցանության գրքերի մակարդակին:
Բանավոր քննության ընդհանուր գնահատականը կազմում է նշված չորս կարողություններին տրված միավորների հանրագումարը /0-20 միավոր/:
Բանավոր զրույցի համար նախատեսվում են հետևյալ թեմաները.
1. La Re՛publique d'Arme՛nie.
2. Ere՛van-capitale de la Re՛publique d'Arme՛nie.
3. La Re՛publique francaise.
4. Paris-capitale de la Re՛publique francaise.
5. Les grands hommes de la France, leurs oeuvres.
6. Faites le portrait physique et moral des membres de votre famille. Parlez de leurs occupations.
7. De՛crivez votre quartier et la maison oք vous habitez.
8. Faites le portrait physique et moral de votre ami(e) et parlez de ses pre՛fe՛rences.
9. Parlez d'un e՛ve՛nement inoubliable.
10. Parlez de vos vacances d'hiver.
11. Parlez de votre ville natale (village natal).
12. Parlez de votre e՛cole, de vos e՛tudes et de vos professeurs.
13. Parlez de vos activite՛s quotidiennes et de vos loisirs.
14. Parlez d'un e՛crivain francais et de son oeuvre que vous pre՛fe՛rez.
15. Parlez des fe^tes et de celle que vous aimez le plus.
16. Parlez de vos vacances d'e՛te՛.
17. Au supermarche՛.
18. Parlez de vos distractions artistiques et de celle que vous pre՛fe՛rez (the՛a^tre, ope՛ra, cine՛ma, concert, te՛le՛vision).
19. Parlez d'un voyage ou d'une excursion.
20. Les sports.
21. Les repas.
22. De՛crivez les saisons de l'anne՛e dans votre ville ou village.
23. Parlez d'un anniversaire.
24. La jeunesse d'aujourd'hui, ses occupations, ses pre՛fe՛rences, ses loisirs.
25. Les bibliothe`ques et la lecture.
ԻՍՊԱՆԵՐԵՆ ԼԵԶՈՒ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
Բառակազմություն
Բառակազմության հիմնական միջոցները` բառածանցում և բառաբարդում:
Իսպաներենի ամենագործածական նախածանցները` contra-, sobre-, in- (im-,i-), inter-, re-, sub- և վերջածանցները` -ito, -illo, -uelo, -astro, -miento, -al, -ista, -dor, - dad, -able, - erվa, -ismo, -ciցn:
Շարահյուսություն
Պարզ և բարդ նախադասություններ: Պատմողական, հարցական, հրամայական և ժխտական նախադասություններ: Բառերի շարադասությունը նախադասության մեջ: Բարդ համադասական և բարդ ստորադասական նախադասությունների կազմությունն ու գործածությունը: Երկրորդական նախադասություններ` ուղիղ խնդիր երկրորդական նախադասություն, ժամանակի, տեղի, պատճառի, պայմանի առաջին տիպի (պարագա) երկրորդական նախադասություններ: ՈՒղղակի և անուղղակի խոսք:
Ձևաբանություն
Գոյական անուն. սեռը, թիվը:
Հոդ. որոշիչ և անորոշ հոդերի գործածությունը: Հոդի բացթողման դեպքերը:
Ածական անուն. որակական և հարաբերական ածականներ: Ածականների սեռը, թիվը: Որակական ածականների համեմատության աստիճանները:
Թվական անուն. քանակական և դասական թվականների կազմության և գործածության առանձնահատկությունները:
Դերանուն. անձնական դերանուններ: Խնդիր անձնական դերանունների գործածության առանձնահատկությունները: Ստացական, ցուցական, հարցական, հարաբերական, անորոշ, ժխտական դերանուններ:
Բայ. I, II, III խմբերի բայերի սահմանական եղանակի (Modo Indicativo), Presente, Prete՛rito indefinido, Prete՛rito imperfecto, Prete՛rito perfecto, Prete՛rito pluscuamperfecto, Futuro simple ժամանակաձևերի, ինչպես նաև Presente de Subjuntivo-ի, Potencial simple-ի և Imperativo-ի կազմությունն ու գործածությունը (Presente de Subjuntivo-ի գործածությունը խնդիր երկրորդական նախադասություններում): Անկանոն և դերանվանական բայերի գործածությունը հիշյալ ժամանակաձևերով: Կրավորական սեռ` Voz pasiva: Բայի անդեմ ձևերը` infinitivo, participio, gerundio: Ամենագործածական բայական կառույցները:
Մակբայ. մակբայների տեսակները, կազմությունը, գործածության առանձնահատկությունները: Ձևի մակբայների համեմատության աստիճանները:
Նախդիր. ամենագործածական a, ante, bajo, con, contra, de, desde, en, entre, hacia, hasta, para, por, segu՛n, sin, sobre, tras, cerca de, delante de, detrոs de, junto a, debajo de, frente a, encima de, antes de նախդիրները:
Գրականություն
1. Իսպաներենի ընդունելության գրավոր քննության հարցաշարերի շտեմարան, Երևան, 2003:
2. N. G. Fernոndez, J.S. Lobato. Espaրol 2000 (nivel elemental), Madrid, 1997.
3. L. Busquets y L. Bonzi. Curso intensivo de espaրol para extranjeros, Madrid, 1993.
4. III-X դասարանների համար պաշտոնապես նախատեսված բոլոր դասագրքերը:
ԻՍՊԱՆԵՐԵՆ ԼԵԶՎԻ ԲԱՆԱՎՈՐ ՔՆՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ ԵՎ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԸ
Բանավոր քննությունը ստուգում է դիմորդի ընթերցելու (բարձրաձայն), տեքստի ընկալման (ստուգվում է հարցերի միջոցով), գեղարվեստական թարգմանության (12-14 տող թարգմանել բառարանի օգնությամբ) և բանավոր զրույցի (առաջադրված թեման պատմելով ներկայացնելու և տրվող հարցերին պատասխանելու ձևով) կարողությունները, որոնք գնահատվում են հետևյալ չափանիշներով.
1. ընթերցանություն (0-3 միավոր)
2. թարգմանություն (0-5 միավոր)
3. ընթերցված տեքստի ընկալում (0-6 միավոր)
4. բանավոր հաղորդակցում (0-6 միավոր)
Քննական տոմսը բաղկացած է երկու հարցից.
1.Կարդալ, թարգմանել և պատասխանել հարցերին` տրված հատվածի սահմաններում
2. Զրույց առաջադրված թեմայով:
Հարցատոմսի առաջին առաջադրանքի համար նախատեսված նյութը համապատասխանում է հանրակրթական դպրոցի 8-10-րդ դասարանների տնային ընթերցանության գեղարվեստական գրքերի բարդության մակարդակին:
Բանավոր զրույցի համար ներկայացված են հետևյալ թեմաները.
1. Repu՛blica de Armenia
2. Ereva՛n, capital de Armenia
3. Mi ciudad natal
4. Espan~a
6. Ame՛rica Ltina
7. Personalidades famosas
8. Mi familia
9. Mi casa
10. Mi amigo (a)
11. Mi aficio՛n
12. Mi escuela
13. Mi di՛a de descanso
14. Mi di՛a de estudios
15. Las vacaciones
16. Correo
17. Las estaciones del an~o
18. Las comidas
19. En los Drandes Almecenes
20. El teatro
21. El cine
22. De viaje
23. Al me՛dico
24. Un di՛a de cumplean~os
Այսպիսով, բանավոր քննությունը ստուգելով դիմորդի վերոհիշյալ չորս կարողությունները` նրա պատասխանը պետք է գնահատի 0-20 միավորի սահմաններում:
Գնահատականի բողոքարկման դեպքում դիմորդին տրվում է 4-5 նախադասություն մայրենիից իսպաներեն թարգմանելու համար, որով և ստուգվում են նրա թե՛ քերականական և թե՛ բառապաշարային գիտելիքները:
Իսպաներենի գրավոր քննության պահանջները և գնահատման չափանիշները
I. Տրված 15 բառերից ընտրել 10-ը և բացթողումները լրացնել այդ բառերի համապատասխան ձևերով (0,3 x 10 = 3):
Յուրաքանչյուր ճիշտ տեղադրված բառ գնահատվում է 0,3 միավոր: Հանձնարարության ընդհանուր գնահատականն է 3 միավոր: Եթե բառը ընտրված է ճիշտ, բայց տեղադրված է քերականական սխալ ձևով, գնահատականը իջնում է 0,1 միավորով: Բայական յուրաքանչյուր սխալի դեպքում հանվում է 0,2 միավոր: Բառի սխալ տեղադրման դեպքում գնահատականն իջնում է 0-ի:
II. Ընտրել և տեղադրել ճիշտ տարբերակը (0,2 x 10 = 2):
Առաջարկված երեք տարբերակներից ճիշտ կատարված ընտրությունը գնահատվում է 0,2 միավոր: Sվյալ հանձնարարության ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր:
Յուրաքանչյուր սխալ ընտրության դեպքում գնահատականն իջնում է 0-ի:
III. Փակագծերում տրված բայերը գրել նշված ժամանակներով (0,1 x 10 = 1):
Պահանջվող ժամանակաձևով տրված յուրաքանչյուր նախադասություն գնահատվում է 0,1 միավոր: Հանձնարարության ընդհանուր գնահատականն է 1 միավոր:
Յուրաքանչյուր սխալ ժամանակաձևի դեպքում գնահատականն իջնում է 0-ի:
IV. Ավարտել նախադասությունները` ավելացնելով առնվազն 3 լիիմաստ բառ (0,4 x 5 = 2):
Ճիշտ ավարտված յուրաքանչյուր նախադասություն գնահատվում է 0,4 միավոր: Ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր: Բառային կամ քերականական յուրաքանչյուր սխալի դեպքում հանվում է 0,1 միավոր, իսկ բայական յուրաքանչյուր սխալի դեպքում` 0,2 միավոր:
Անիմաստ նախադասությունները գնահատվում են 0 միավոր:
V. ՈՒղղակի խոսքը դարձնել անուղղակի` կատարելով քերականական է բառային անհրաժեշտ փոփոխությունները (0,6 x 5 =3):
Յուրաքանչյուր ճիշտ պատասխան գնահատվում է 0,6 միավոր: Ընդհանուր գնահատականն է 3 միավոր: Յուրաքանչյուր ոչ բայական սխալի դեպքում հանվում է 0,1 միավոր:
VI. Թարգմանել իսպաներեն (0,8 x 5 = 4):
Ճիշտ թարգմանված յուրաքանչյուր նախադասություն գնահատվում է 0,8 միավոր: Ընդհանուր գնահատականն է 4 միավոր: Բայական սխալի դեպքում գնահատականն իջնում է 0,2 միավորով, իսկ բառային կամ այլ քերականական սխալի դեպքում` 0,1 միավորով: Եթե կատարված սխալների քանակը անցնում է 0,4 միավորից, ապա գնահատականը իջնում է 0-ի:
VII. Տրված 6 բառերն օգտագործելով կազմել նախադասություններ (0,6 x 5 = 3):
Տվյալ հանձնարարությունը կատարելիս պետք է օգտագործվեն տրված 6 բառերը: Ճիշտ կազմված յուրաքանչյուր նախադասություն գնահատվում է 0,6 միավոր: Ընդհանուր գնահատականն է 3 միավոր: Որևէ բառ չօգտագործելու դեպքում հանվում է 0,1 միավոր: Նախադասությունները պետք է տրամաբանորեն և քերականորեն ճիշտ կառուցված լինեն: Անհեթեթ նախադասությունները գնահատվում են 0 միավոր: Քերականական կամ բառային յուրաքանչյուր սխալի դեպքում հանվում է 0,1 միավոր, իսկ բայական յուրաքանչյուր սխալի դեպքում` 0,2 միավոր: Եթե կատարված սխալների քանակը անցնում է 0,3 միավորից, ապա գնահատականը իջնում է 0-ի:
VIII. Կատարել հետևյալ հանձնարարությունները (0,2 x 10 = 2):
Տվյալ հանձնարարությունը բաղկացած է 5 ենթակետից (ընդամենը 10 նախադասություն)` ընտրված հետևյալ քերականական նյութից.
I. Ներգործական սեռի բայերով կազմված նախադասությունները դարձնել կրավորական (Voz Pasiva, ser + participio կառույցը).
II. Ընդգծված բառերը փոխարինել խնդիր անձնական դերանուններով.
III Տեղադրել համապատասխան անորոշ կամ ժխտական դերանունը.
IV. Կազմել ածականի բաղդատական կամ գերադրական աստիճանները.
V. ա) փակագծերում դրված բայերը փոխարինել estar + gerundio ձևով.
բ) փակագծերում դրված բայերը փոխարինել estar + participio ձևով.
գ) տեղադրել համապատասխան ստացական դերանունը.
դ) տեղադրել համապատասխան նախդիրը.
ե) տեղադրել համապատասխան հարցական դերանունը.
զ) տեղադրել ser կամ estar օժանդակ բայերը.
է) ընդգծված թվականները գրել տառերով.
Յուրաքանչյուր ճիշտ կատարված հանձնարարություն գնահատվում է 0,2 միավոր: Ընդհանուր գնահատականն է 2 միավոր: Սխալ կատարված յուրաքանչյուր հանձնարարություն գնահատվում է 0 միավոր:
Բոլոր հանձնարարություններում շեշտը չդնելու կամ սխալ դնելու դեպքում գնահատականն իջնում է 0,02 միավորով:
Ներկայացված բոլոր հանձնարարությունները պետք է բացառեն իսպաներենի Modo Indicativo-ի Futuro Perfecto և Prete՛rito Anterior, Modo Subjuntivo-ի անցյալ և ապառնի ժամանակները, ինչպես նաև Modo Potencial-ի եղանակային օգտագործումը:
Իսպաներեն լեզվի գրավոր քննության տարբերակ
I. Տրված 15 բառերից ընտրել 10-ը և լրացնել բացթողումները այդ բառերի համապատասխան ձևերով (0,3x10=3).
de, lluvia, caer, querer, otro, dejar, nin~a, di՛a, a, alfombra, man~ana, nieve, pincharse, bruja, correr
Era un ................. de invierno. Los copos de ........... cai՛an del cielo. Una reina estaba sentada en su palacio junto ................. la ventana. Estaba cosiendo. De repente ............un dedo con la aguja. Una gota de sangre ................. sobre el suelo que estaba cubierto con ............ . La reina se asusto՛ mucho, porque sabi՛a que pronto moriri՛a. Asi՛ le habi՛a dicho una ............ . Poco tiempo despue՛s le nacio՛ una ............ . La madre murio՛. El rey se caso՛ .............. vez. Aunque era una mujer muy bella, no ............ a las nin~as.
II. Ընտրել և տեղադրել համապատասխան տարբերակը (0,2x10=2).
. Andre՛s es ....... travieso como Pedro.
a) tanto b) tan c) tal
. Yo tomo mi cartera, Juan toma ..... .
a) suya b) la suya c) el suyo
. El viaje en avio՛n es ........ ra՛pido que en tren.
a) ma՛s b) menos c) mucho
. No ....... han comunicado a ustedes que el tren viene con retraso?
a) les b) le c) os
. Man~ana iremos ............ excursio՛n al campo.
a) en b) a c) de
. No hemos visto a .................
a) nada b) alguien c) nadie
. He puesto ............telegrama a mis padres.
a) una b) un c) la
. Cuando ................. pequen~os, soli՛amos ban~arnos en el ri՛o.
a) estamos b) esta՛bamos c) e՛ramos
. Si ................. buen tiempo, saldremos a pasear.
a) hara՛ b) hace c) haci՛a
. Todas las mesas estaban adornadas con bonitos ramos de ...........
a) platos b) flores c) copas
III. Փակագծերում տրված բայերը գրել նշված ժամանակներով (0,1x10=1).
. En la piscina siempre (haber) muchos nin~os.
(Presente de Indicativo)
. Mis amigos (burlarse) de mi՛ si no consigo aprobar esta vez.
(Futuro Simple de Indicativo)
. Juan lo (escribir) dos o tres veces.
(Prete՛rito Perfecto de Indicativo)
. (Ser, nosotros) acogidos muy cordialmente por nuestros amigos.
(Prete՛rito Indefinido de Indicativo)
. Los domingos (divertirse, yo) con mis amigos.
(Prete՛rito Imperfecto de Indicativo)
. Cuando yo entre՛, e՛l ya (despertarse).
(Prete՛rito Pluscuamperfecto de Indicativo)
. Permi՛tame que yo (irse).
(Presente de Subjuntivo)
. (Apagar, Vd.) la luz, ya es hora de dormir.
(Imperativo Afirmativo)
. No (ponerse, tu՛) este traje, que no te queda bien.
(Imperativo Negativo)
. (Salir) de casa pero todavi՛a estoy con los nin~os.
(Potencial Simple)
IV. Ավարտել նախադասությունները` ավելացնելով առնվազն 3 լիիմաստ բառ (0,4x5=2).
Ayer me dijeron que ......................
El doctor recomienda que .................
Si voy por este camino ...................
La lluvia no cesaba y ....................
Nada te dire՛ si .........................
V. ՈՒղղակի խոսքը դարձնել անուղղակի` կատարելով քերականական և բառային անհրաժեշտ փոփոխությունները (0,6x5=3).
1.»Cua՛ndo comienza el partido de tenis?» pregunta Joaqui՛n.
2. «Examine, por favor, a mi hijo», pide la madre al doctor.
3. «Cua՛nto costara՛ el gran diccionario?» pregunto՛ el visitante.
4. «Hemos colgado los abrigos en el armario», contestaron los muchachos.
5. «Salio՛ Vd. temprano de la oficina?» pregunto՛ el director al empleado.
VI. Թարգմանել իսպաներեն (0,8x5=4).
1. Հարցրու՛ նրան, թե արդյո՞ք տեսել է այդ կինոնկարը:
2. Եղբայրս շատ կվիրավորվի, եթե նրան չհրավիրեն այդ տոնին:
3. Ես նրան նամակ եմ գրել մեկ ամիս առաջ, բայց դեռևս նա ինձ չի պատասխանել:
4. Մարիան երեկ ինձ ասաց, որ իր ծնողներն արդեն գնացել են ծովափ:
5. Բժիշկը խորհուրդ է տալիս հիվանդներին, որ ժամանակին խմեն դեղերը:
VII. Տրված բառերը օգտագործելով կազմել նախադասություններ (0,6x5=3).
. accidente, ocurrir, viajar, coche, turista, cuando
. despertador, sonar, nin~o, seguir, dormir, despertarse
. jefe, flores, secretaria, oficina, trabajar, traer
. cumplean~os, viernes, disco, amigo, regalar, comprar
. pronto, alegre, casarse, saber, estar, hermana
VIII. Կատարել հետևյալ հանձնարարությունները (0,2x10=2)
I. Ներգործական սեռի բայերով կազմված նախադասությունները դարձնել կրավորական (Voz Pasiva, ser + participio կառույցը).
. Los nin~os acariciaban al gato mientras los mayores hablaban.
. Ya los nin~os han apagado el televisor.
II. Ընդգծված բառերը փոխարինել խնդիր անձնական դերանուններով.
Le compro esa ca՛mara de vi՛deo a Sol.
Regalo՛ una botella de vino a Javier.
III. Տեղադրել համապատասխան անորոշ կամ ժխտական դերանունը.
. No conozco a ... de estos jo՛venes.
. No toca ... instrumento musical.
IV. Կազմել ածականի բաղդատական կամ գերադրական աստիճանները.
. La salud de tus padres es ............ (malo) que antes.
. Juan es ................. (inteligente) del grupo.
V. Փակագծերում դրված բայերը փոխարինել estar + gerundio կառույցով.
. Rosa (peinarse) para salir de casa.
. El tren (ir) a toda prisa.
ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
1. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԲՆԱՇԽԱՐՀԸ
- Հայկական լեռնաշխարհը (2 միավոր)
- Գետերն ու լճերը (1,5 միավոր)
- Վարչական բաժանումները (1,5 միավոր)
2. ՆԱԽՆԱԴԱՐՅԱՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԼԵՌՆԱՇԽԱՐՀՈՒՄ
- Քարի դարը Հայաստանում (2)
- Բրոնզի հայտնագործումը (1,5)
- Նախնադարյան կարգերի քայքայումը: Երկաթի դարի սկիզբը (1,5)
3. ՎԱՆԻ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ (ՈՒՐԱՐՏՈՒ)
- Վանի թագավորության կազմավորումն ու հզորացումը (2)
- Վանի թագավորությունը Արգիշտի I-ի և Սարդուրի II-ի օրոք (1,5)
- Պայքար արտաքին ուժերի դեմ և թագավորության անկումը (1,5)
4. ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ Ք.Ա. VI-III ԴԱՐԵՐՈՒՄ
- Համահայկական պետության ստեղծումը (2)
- Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքները և Հայաստանը (1,5)
- Հայկական թագավորությունները և Սելևկյան տերությունը (1,5)
5. ՄԵԾ ՀԱՅՔԻ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ: ԱՐՏԱՇԵՍ I
- Երվանդունիների դինաստիայի անկումը: Արտաշես I-ը և հայկական
հողերի միավորումը (2)
- Արտաշատ մայրաքաղաքի հիմնադրումը (1,5)
- Արտաշես I-ի բարենորոգումները (1,5)
6. ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԱՌԱՋԱՎՈՐ ԱՍԻԱՅԻ ՀԶՈՐ ՏԵՐՈՒԹՅՈՒՆ: ՏԻԳՐԱՆ ՄԵԾ
- Տիգրան Մեծի նվաճումները (2)
- Տիգրան Մեծի տերության տարածքը և բնույթը (1,5)
- Տիգրանակերտի հիմնադրումը (1,5)
7. ՀԱՅ-ՀՌՈՄԵԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ ՏԻԳՐԱՆ ՄԵԾԻ ՕՐՈՔ
- Հռոմի առաջխաղացումը: Հայ-հռոմեական պատերազմի սկիզբը (2)
- Հռոմեական զորքի վտարումը Հայաստանից (1,5)
- Արտաշատի պայմանագիրը (1,5)
8. ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ՀՌՈՄԻ ԵՎ ՊԱՐԹԵՎՆԵՐԻ ՄԻՋԵՎ Ք.Ա. I ԴԱՐՈՒՄ
- Հայաստանը երկու հզոր տերությունների միջև: Արտավազդ II (1,5)
- Կրասոսի ու Անտոնիոսի արշավանքները և Հայաստանը (2)
- Արտաշես II: Արտաշեսյան դինաստիայի անկումը (1,5)
9. ԱՐՇԱԿՈՒՆԻՆԵՐԻ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄԸ ՀԱՅՈՑ ԳԱՀԻՆ: ՏՐԴԱՏ I
- Հայաստանը I դարի առաջին կեսին (1,5)
- Տրդատ Արշակունին հայոց թագավոր (2)
- Տրդատ I-ի գործունեությունը (1,5)
10. ՀԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿՅԱՆՔՆ ՈՒ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԸ
- Գյուղատնտեսություն, արհեստագործություն, առևտուր (1,5)
- Գյուղեր, դաստակերտներ, ագարակներ (1,5)
- Պետական կարգը (2)
11. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԻՆ ՇՐՋԱՆԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ
- Հելլենիզմի դարաշրջանը և հելլենիստական մշակույթը: Նյութական
մշակույթը (2)
- Հայերի հեթանոսական կրոնը: Հեթանոսական նոր պաշտամունքը (1,5)
- Պատմական ավանդություններ և թատրոն (1,5)
12. ԱՎԱՏԱՏԻՐԱԿԱՆ (ՖԵՈԴԱԼԱԿԱՆ) ԿԱՐԳԵՐԻ ՁԵՎԱՎՈՐՈՒՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
- Ավատատիրության սկզբնավորումը (2)
- Գործակալությունները` նախարարական տոհմերի սեփականություն (1,5)
- Ավատական իշխանությունները և թագավորը: Քաղաքների վիճակը (1,5)
13. ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՈՒՆՈՒՄԸ
- Քրիստոնեության մուտքը Հայաստան (1,5)
- Հայաստանը առաջին քրիստոնյա պետություն (2)
- Հայոց եկեղեցին և նրա դերը (1,5)
14. ՊԱՅՔԱՐ ԱՆԿԱԽՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՀԱՄԱՐ: ԱՐՇԱԿ II
- Հայաստանը Խոսրով III-ի և Տիրանի օրոք (1,5)
- Արշակ II (2)
- Հայ-պարսկական պատերազմը և Արշակ II-ի մահը (1,5)
15. ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ՊԱՊԻ ԳԱՀԱԿԱԼՈՒԹՅԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ: ԱՐՇԱԿՈՒՆՅԱՑ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅԱՆ ԱՆԿՈՒՄԸ
- Պապ թագավոր (2)
- Հայոց պետության թուլացումը: Հայաստանի բաժանումը Հռոմի և
Պարսկաստանի միջև (1,5)
- Արշակունյաց թագավորության անկումը (1,5)
16. ՄԵՍՐՈՊ ՄԱՇՏՈՑՆ ՈՒ ՀԱՅՈՑ ԳՐԵՐԻ ԳՅՈՒՏԸ
- Մեսրոպ Մաշտոցի գործունեության սկիզբը (1,5)
- Գրերի գյուտը (2)
- Գրերի գյուտի նշանակությունը (1,5)
17. ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՊԱՅՔԱՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ 450-451 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Կրոնափոխության հարկադրանքը և ապստամբության սկիզբը (2)
- Շարժման ծավալումը (1,5)
- Ավարայրի ճակատամարտը (1,5)
18. 481- 484 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԱՊՍՏԱՄԲՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ (ՎԱՀԱՆԱՆՑ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ)
- Հայերի նոր ընդվզումը: Ապստամբության սկիզբը (2)
- Ներսեհապատի ճակատամարտը և ապստամբության հետագա ընթացքը (1,5)
- Նվարսակի հաշտությունը (1,5)
19. ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ VI ԴԱՐՈՒՄ
- Արևմտյան Հայաստանը VI դարի սկզբին (1,5)
- Հուստինիանոս I կայսեր վերափոխումները (2)
- Ընդվզումներ բյուզանդական տիրապետության դեմ (1,5)
20. ԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ VI ԴԱՐՈՒՄ
- Պարսից արքունիքի քաղաքականությունը (1,5)
- 571-572թթ. ապստամբությունը (2)
- Պարսկա-բյուզանդական քսանամյա պատերազմը և Հայաստանի 2-րդ
բաժանումը (1,5)
21. ԱՐԱԲԱԿԱՆ ԽԱԼԻՖԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ VII ԴԱՐՈՒՄ
- Արաբական արշավանքները Հայաստան (2)
- Հայ-արաբական պայմանագիրը (1,5)
- Հայաստանի ինքնավարությունը (1,5)
22. ՎԱՂ ՄԻՋՆԱԴԱՐՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ
- Վաղ միջնադարի հայ պատմիչները: Մովսես Խորենացի (2)
- Փիլիսոփայությունը, բնական գիտությունները (1,5)
- Արվեստը (1,5)
23. ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՊԱՅՔԱՐԸ ԱՐԱԲԱԿԱՆ ՏԻՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԴԵՄ VIII ԴԱՐՈՒՄ
- Հայերի առաջին ընդվզումը արաբական տիրապետության դեմ (703 թ.) (1,5)
- Հակաարաբական ելույթները 748-750 թվականներին (1,5)
- 774-775թթ. մեծ ապստամբությունը (2)
24. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՆԵՐՔԻՆ ԻՆՔՆԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՈՒՄԸ
- Հայ իշխանական տների հզորացումը (2)
- 850-855թթ. ապստամբության սկիզբը (1,5)
- Բուղայի արշավանքը: Հայաստանի ներքին ինքնավարության
վերականգնումը (1,5)
25. ՊԱՎԼԻԿՅԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
- Շարժման առաջացումը և ծավալումը (2)
- Պավլիկյանների գաղափարները (1,5)
- Շարժման ճնշումը (1,5)
26. ԲԱԳՐԱՏՈՒՆՅԱՑ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄԸ
- Հայկական պետականության վերականգնման նախադրյալները (1,5)
- Հայաստանի անկախության վերականգնումը (1,5)
- Հայաստանի անկախության ճանաչումը: Աշոտ I (2)
27. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆԿԱԽՈՒԹՅԱՆ ԱՄՐԱՊՆԴՈՒՄԸ IX ԴԱՐԻ ՎԵՐՋԻՆ - X ԴԱՐԻ ՍԿԶԲԻՆ
- Սմբատ I-ի պայքարը միասնական հայկական պետություն ստեղծելու
համար (1,5)
- Արաբների ժամանակավոր հաջողությունը (1,5)
- Աշոտ Երկաթը և հայկական պետության ամրապնդումը (2)
28. ԲԱԳՐԱՏՈՒՆՅԱՑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՎԵՐԵԼՔԸ (X ԴԱՐԻ 30-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐ - XI ԴԱՐԻ ՍԿԻԶԲ)
- Երկրի խաղաղ բարգավաճումը Աբասի, Աշոտ III-ի և Սմբատ II-ի
օրոք (1,5)
- Անին` մայրաքաղաք (1,5)
- Անիի թագավորության հզորացումը. Գագիկ I (2)
29. ԲԱԳՐԱՏՈՒՆՅԱՑ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍՆԱՏՈՒՄՆ ՈՒ ԱՆԿՈՒՄԸ
- Ենթակա չորս թագավորությունների առաջացումը (2)
- Բյուզանդական նվաճումները: Բագրատունյաց թագավորության
թուլացումը (1,5)
- Պայքար պետականության պահպանման համար և Անիի թագավորության
անկումը (1,5)
30. ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿՅԱՆՔԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ, ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԸ (IX-XI ԴԱՐԵՐ)
- Գյուղատնտեսությունը և արհեստագործությունը (2)
- Ներքին և արտաքին առևտուրը (1,5)
- Կառավարման համակարգը (1,5)
31. ՍԵԼՋՈՒԿ-ԹՈՒՐՔԵՐԻ ԱՐՇԱՎԱՆՔՆԵՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆ
- Բյուզանդիայի քաղաքականությունը Հայաստանում (1,5)
- Սելջուկ-թուրքերի առաջին արշավանքները (2)
- Մանազկերտի ճակատամարտը և Հայաստանի նվաճումը (1,5)
32. ՀԱՅ-ՎՐԱՑԱԿԱՆ ԶԻՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ: ԶԱՔԱՐՅԱՆՆԵՐԻ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
- Հայ-վրացական զինակցության սկզբնավորումը և պայքարը Անիի
համար (1,5)
- Ազատագրական պատերազմները Հայաստանում (2)
- Հայաստանը Զաքարյանների օրոք (1,5)
33. ԿԻԼԻԿԻԱՅԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
- Ռուբինյանների իշխանության առաջացումը (1,5)
- Ռուբինյանների իշխանության ընդարձակումը և պայքարը
Բյուզանդական կայսրության դեմ (2)
- Հայոց պետության հետագա ամրապնդումը (1,5)
34. ԿԻԼԻԿԻԱՅԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅԱՆ ՀՌՉԱԿՈՒՄԸ
- Կիլիկյան Հայաստանի հզորացումը: Լևոն II (1,5)
- Թագավորության հռչակումը (1,5)
- Լևոն II-ի ներքին և արտաքին քաղաքականությունը (2)
35. ԿԻԼԻԿԻԱՅԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ XIII-XIV ԴԱՐԵՐՈՒՄ
- Հեթումյանների արքայատոհմի հաստատումը (1,5)
- Մոնղոլները և Կիլիկյան Հայաստանը (1,5)
- Թագավորության թուլացումն ու վերացումը (2)
36. ՄՈՆՂՈԼԱԿԱՆ ԱՐՇԱՎԱՆՔՆԵՐԸ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ
- Մոնղոլական առաջին արշավանքները (1,5)
- Հայաստանի նվաճումը (2)
- Պայքար մոնղոլական լծի դեմ (1,5)
37. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ X-XIV ԴԱՐԵՐՈՒՄ
- Դպրոցը (1,5)
- Պատմագրությունը, իրավագիտությունը և գրականությունը (2)
- Ճարտարապետությունը և մանրանկարչությունը (1,5)
38. ԹՈՒՐՔ-ՊԱՐՍԿԱԿԱՆ ՏԻՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
- Հայաստանը թուրք-պարսկական բախումների թատերաբեմ (2)
- Շահ Աբասի արշավանքները և հայ բնակչության բռնագաղթը (1,5)
- Հայաստանի նոր բաժանումը (1,5)
39. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱԶԱՏԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԸ ԵՎ ԻՍՐԱՅԵԼ ՕՐԻՆ
- Էջմիածնի 1677 թ. ժողովը: Իսրայել Օրին Եվրոպայում (1,5)
- Անգեղակոթի ժողովը (1,5)
- Իսրայել Օրին Ռուսաստանում (2)
40. ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՊԱՅՔԱՐԸ ԱՐՑԱԽՈՒՄ 1722-1730 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Քաղաքական դրությունը Անդրկովկասում (2)
- Հայկական զորքի կազմակերպումը Արցախում (1,5)
- Պայքար թուրքական նվաճողների դեմ (1,5)
41. ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՊԱՅՔԱՐԸ ՍՅՈՒՆԻՔՈՒՄ 1722-1730 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Դավիթ Բեկ: Սյունիքի ազատագրումը (2)
- Հալիձորի և Մեղրիի ճակատամարտերը (1,5)
- Ազատագրական պայքարի հետագա ընթացքը. Մխիթար Սպարապետ (1,5)
42. ՀՈՎՍԵՓ ԷՄԻՆԸ ԵՎ ՀԱՅ ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԸ
- Հովսեփ Էմինի գործունեության սկիզբը (1,5)
- Էմինը Ռուսաստանում և Վրաստանում (2)
- Էմինը Արցախում (1,5)
43. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱԶԱՏԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԸ XVIII ԴԱՐԻ ԵՐԿՐՈՐԴ ԿԵՍԻՆ
- Հայաստանի ազատագրության հնդկահայ կենտրոնը (2)
- Մովսես Սարաֆյանի ծրագիրը (1,5)
- Հայ-ռուսական դաշնագրի երկու նախագծերը (1,5)
44. ԻՐԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ԵՎ ԱՆԴՐԿՈՎԿԱՍՈՒՄ XIX ԴԱՐԻ ՍԿԶԲԻՆ
- Հայ ժողովրդի վիճակը XIX դարի սկզբին (2)
- 1804-1813թթ. ռուս-պարսկական և 1806-1812թթ. ռուս-թուրքական
պատերազմները (1,5)
- Գյուլիստանի պայմանագիրը (1,5)
45. 1826-1828 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՌՈՒՍ-ՊԱՐՍԿԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ: ԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ` ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԻՆ ՄԻԱՑՄԱՆ ԱՎԱՐՏԸ
- Պատերազմի սկիզբը, Շուշիի պաշտպանությունը (1,5)
- Հայերի մասնակցությունը պատերազմին: Երևանի գրավումը (2)
- Թուրքմենչայի պայմանագիրը: Պարսկահայերի գաղթը (1,5)
46. 1828-1829 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ
- Ռազմական գործողությունների ընթացքը (2)
- Բայազետի հերոսական պաշտպանությունը (1,5)
- Ադրիանապոլսի պայմանագիրը: Արևմտահայերի գաղթը (1,5)
47. ԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ՌՈՒՍԱԿԱՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄՈՒՄ (1830-1850-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐ)
- Հայկական մարզի ստեղծումը: Վարչական հետագա փոփոխությունները (2)
- 1836թ. եկեղեցական կանոնադրությունը (1,5)
- Ցարիզմի գաղութային քաղաքականությունը (1,5)
48. ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ XIX ԴԱՐԻ 30-60-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Սոցիալ-տնտեսական պայմանները (1,5)
- Արևմտահայ սահմանադրական շարժումը (1,5)
- Զեյթունի 1862 թվականի ինքնապաշտպանությունը (2)
49. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ XVIII ԴԱՐՈՒՄ ԵՎ XIX ԴԱՐԻ ԱՌԱՋԻՆ ԿԵՍԻՆ
- Հայկական մշակույթի կենտրոնները: Դպրոցը (1,5)
- Գիտությունը (2)
- Գրականությունը (1,5)
50. 1877-1878 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ ԵՎ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՐՑԸ
- Մարտական գործողությունները 1877-1878 թվականներին (2)
- Սան Ստեֆանոյի պայմանագիրը (1,5)
- Բեռլինի կոնգրեսը և Հայկական հարցը (1,5)
51. ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ԽՄԲԱԿՆԵՐՆ ՈՒ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ 1860-1880-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Ազատագրական շարժման վերելքը (1,5)
- Արևելահայ ազատագրական խմբակներն ու կազմակերպությունները
և նրանց գործունեությունը (2)
- Ազատագրական խմբակներն ու կազմակերպությունները
Արևմտյան Հայաստանում (1,5)
52. ՀԱՅ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՌԱՋԱՑՈՒՄԸ
- Արմենական կուսակցություն (1,5)
- Հնչակյան կուսակցություն (1,5)
- Դաշնակցություն կուսակցություն (2)
53. ՖԻԴԱՅԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԸ
- Ֆիդայական շարժման առաջացումը (1,5)
- Շարժման գործիչները (2)
- Շարժման նշանակությունը (1,5)
54. ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ - ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄՆԵՐԻ ՎԵՐԵԼՔԸ XIX ԴԱՐԻ 90-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Սասունի 1894 թ. ապստամբությունը (1,5)
- Բարենորոգումների Մայիսյան ծրագիրը (1,5)
- Զեյթունի 1895 թ. ապստամբությունը (2)
55. ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅԵՐԻ ԿՈՏՈՐԱԾՆԵՐԸ ԵՎ ԻՆՔՆԱՊԱՇՏՊԱՆԱԿԱՆ ՄԱՐՏԵՐԸ XIX ԴԱՐԻ 90-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Արևմտահայերի կոտորածները (1,5)
- Ինքնապաշտպանական մարտերը (2)
- Մեծ տերությունների դիրքորոշումը (1,5)
56. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ XIX ԴԱՐԻ ԵՐԿՐՈՐԴ ԿԵՍԻՆ ԵՎ XX ԴԱՐԻ ՍԿԶԲԻՆ
- Գիտությունը (1,5)
- Գրականությունը (1,5)
- Արվեստը (թատրոն, կերպարվեստ, երաժշտություն) (2)
57. ԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ XX ԴԱՐԻ ՍԿԶԲԻՆ
- 1903թ. հունիսի 12-ի հրամանագիրը (1,5)
- Հայերի հակացարական ելույթները (1,5)
- Հայ-թաթարական ընդհարումները 1905-1906թթ. (2)
58. ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ XX ԴԱՐԻ ՍԿԶԲԻՆ
- Առաքելոց վանքի կռիվը (2)
- Սասունի ապստամբության նախապատրաստումը (1,5)
- Սասունի 1904 թ. ապստամբությունը (1,5)
59. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՐՑԸ 1912-1914 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Երիտթուրքերի հեղաշրջումը (1,5)
- Հայկական բարենորոգումները և մեծ տերությունները (2)
- Հայկական բարենորոգումների խնդիրը և Ռուսաստանը (1,5)
60. ԱՌԱՋԻՆ ԱՇԽԱՐՀԱՄԱՐՏԻ ԿՈՎԿԱՍՅԱՆ ՃԱԿԱՏԸ ԵՎ ՀԱՅԵՐԸ
- Առաջին աշխարհամարտի սկիզբը (1,5)
- Ռազմական գործողությունները կովկասյան ճակատում (1,5)
- Հայ կամավորական շարժումը (2)
61. ՀԱՅՈՑ ՄԵԾ ԵՂԵՌՆԸ
- Հայերի բնաջնջման երիտթուրքական ծրագիրը (1,5)
- Արևմտահայերի զանգվածային տեղահանությունը և ջարդերը (2)
- Մեծ եղեռնի հետևանքները (1,5)
62. ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅԵՐԻ ԻՆՔՆԱՊԱՇՏՊԱՆԱԿԱՆ ՄԱՐՏԵՐԸ 1915 ԹՎԱԿԱՆԻՆ
- Վանի հերոսամարտը (2)
- Ինքնապաշտպանական մարտերը Շապին-Գարահիսարում և Սասունում (1,5)
- Մուսա լեռան և ՈՒրֆայի ինքնապաշտպանությունը (1,5)
63. ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ՓԵՏՐՎԱՐՅԱՆ ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՀԵՏՈ
- Ինքնակալության տապալումը և Օզակոմի կազմակերպումը (2)
- Հեղափոխությունը և Արևմտյան Հայաստանը (1,5)
- Արևելահայ ազգային խորհրդի ստեղծումը (1,5)
64. ՀՈԿՏԵՄԲԵՐՅԱՆ ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ
- Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը և Անդրկովկասը (1,5)
- «Թուրքահայաստանի մասին դեկրետը» (1,5)
- Հայկական հարցը Բրեստ-Լիտովսկի բանակցություններում (2)
65. 1918 ԹՎԱԿԱՆԻ ՄԱՅԻՍՅԱՆ ՀԵՐՈՍԱՄԱՐՏԵՐԸ: ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀՌՉԱԿՈՒՄԸ
- Թուրքական արշավանքը Արևելյան Հայաստան և Անդրկովկաս (1,5)
- Հայ ժողովրդի Մայիսյան հերոսամարտերը (2)
- Հայաստանի Հանրապետության հռչակումը: Բաթումի հաշտությունը (1,5)
66. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱՎՈՐՈՒՄԸ (1918-1920 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐ)
- Իշխանության բարձրագույն և տեղական մարմինների
ձևավորումը 1918 թ. (1,5)
- Պետականության ամրապնդումը 1919-1920 թթ. (1,5)
- Զինված ուժերի կազմակերպումը (2)
67. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐՔԻՆ ԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ 1918-1920 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Սոցիալ - տնտեսական դրությունը (2)
- Մայիսյան ապստամբության նախապատրաստումը (1,5)
- Ապստամբության ընթացքը և պարտությունը (1,5)
68. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՐՏԱՔԻՆ ԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ 1918-1920 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Կապերը Քառյակ միության երկրների հետ (1,5)
- Հայ-վրացական հարաբերությունները (1,5)
- Հայ-ադրբեջանական հարաբերությունները (2)
69. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՐՑԸ ՓԱՐԻԶԻ ԿՈՆՖԵՐԱՆՍՈՒՄ: ՍԵՎՐԻ ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐԸ
- Հայկական հարցը Փարիզի խաղաղության կոնֆերանսում (1,5)
- Սան Ռեմոյի կոնֆերանսը (1,5)
- Հայաստանն ըստ Սևրի պայմանագրի (2)
70. 1920 ԹՎԱԿԱՆԻ ԹՈՒՐՔ-ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ
- Քեմալա-բոլշևիկյան հարաբերությունները և Հայաստանը (1,5)
- Թուրք-հայկական պատերազմը (2)
- Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրը (1,5)
71. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԽՈՐՀՐԴԱՅՆԱՑՈՒՄԸ
- Հայ-ռուսական հարաբերությունները (2)
- Քաղաքական ճգնաժամը Հայաստանում 1920թ. աշնանը: Հայ Հեղկոմի
մուտքը Հայաստան (1,5)
- 1920թ. դեկտեմբերի 2-ի Երևանի համաձայնագիրը և
Հայաստանի խորհրդայնացումը (1,5)
72. 1921 ԹՎԱԿԱՆԻ ՓԵՏՐՎԱՐՅԱՆ ԱՊՍՏԱՄԲՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
- Զանգվածային բռնությունները և «ռազմական կոմունիզմի»
քաղաքականությունը (2)
- Ապստամբության սկիզբը և Երևանի գրավումը (1,5)
- Ապստամբության պարտությունը (1,5)
73. ՊԱՅՔԱՐ ԶԱՆԳԵԶՈՒՐԻ ԵՎ ԼԵՌՆԱՅԻՆ ՂԱՐԱԲԱՂԻ ՀԱՄԱՐ 1920-1921 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Զանգեզուրի հերոսամարտը: Գարեգին Նժդեհ (2)
- Ադրբեջանի Հեղկոմի 1920 թ. նոյեմբերի 30-ի որոշումը (1,5)
- Պայքար Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանին միավորելու համար (1,5)
74. 1921 ԹՎԱԿԱՆԻ` ՄՈՍԿՎԱՅԻ ԵՎ ԿԱՐՍԻ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԵՐԸ
- Ռուս-թուրքական բանակցությունները (1,5)
- Մոսկվայի պայմանագիրը և Հայաստանը (1,5)
- Կարսի պայմանագիրը (2)
75. ԱՆԴՐՖԵԴԵՐԱՑԻԱՅԻ ԵՎ ԽՍՀՄ-Ի ԿԱԶՄԱՎՈՐՈՒՄԸ
- Խորհրդային Հայաստանի առաջին Սահմանադրությունը (1,5)
- Անդրֆեդերացիայի կազմավորումը (2)
- ԽՍՀՄ-ի կազմավորումը (1,5)
76. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՈՒՄԸ 1921-1928 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Նոր տնտեսական քաղաքականությունը (նէպ) (1,5)
- Միջոցառումներ հողային հարցի լուծման ուղղությամբ (1,5)
- Տնտեսության վերականգնումը (2)
77. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՍՓՅՈՒՌՔԸ 1920-1930-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Սփյուռքի առաջացումը (1,5)
- Հայկական հարցը 1921-1923թթ. (1,5)
- Հայրենադարձությունը (2)
78. ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԻՆԴՈՒՍՏՐԱՑՈՒՄԸ (1928-1940 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐ)
- Ինդուստրացման խնդիրները (1,5)
- Ինդուստրացման ընթացքը (2)
- Արդյունքները (1,5)
79. ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԿՈԼԵԿՏԻՎԱՑՈՒՄԸ
- Կոլեկտիվացման նպատակը (1,5)
- Ընթացքը (2)
- Հետևանքները (1,5)
80. ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ 1920-1930-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Գրականությունը (1,5)
- Կերպարվեստը և ճարտարապետությունը (1,5)
- Երաժշտությունը, թատրոնը և կինոն (2)
81. ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ ԵՎ ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ ՀԱՅՐԵՆԱԿԱՆ ՄԵԾ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ
- Հայրենական մեծ պատերազմի սկիզբը (1,5)
- Հայկական դիվիզիաների կազմավորումը և նրանց մարտական ուղին (1,5)
- Պատերազմի հայ զորահրամանատարները և հերոսները (2)
82. ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ - ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԿՅԱՆՔԸ ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ 1945 - 1985 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Քաղաքական հալածանքները (1,5)
- Անհատի պաշտամունքի քննադատությունը (1,5)
- Ազգային զարթոնքը (2)
83. ՍՓՅՈՒՌՔԸ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ՓՈՒԼՈՒՄ
- Զանգվածային հայրենադարձությունը 1946-1948 թթ. (2)
- Սփյուռքահայության տեղաշարժերը և նոր կենտրոնների առաջացումը (1,5)
- Հասարակական-քաղաքական կյանքը. պայքար Հայոց ցեղասպանության
ճանաչման համար (1,5)
84. ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ ՀԵՏՊԱՏԵՐԱԶՄՅԱՆ ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ
- Գիտությունների ակադեմիայի ստեղծումը: Հայագիտության
զարգացումը (2)
- Երաժշտությունը, թատրոնը և կինոն (1,5)
- Կերպարվեստը և ճարտարապետությունը (1,5)
85. ԱՐՑԱԽՅԱՆ ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄԸ (1988-1991 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐ)
- Արցախյան շարժման սկիզբը. սումգայիթյան ողբերգությունը (2)
- Ազգային-ազատագրական պայքարի վերելքը (1,5)
- Իրավիճակը Ղարաբաղում. ԼՂՀ հռչակումը (1,5)
86. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՆԿԱԽՈՒԹՅԱՆ ՀՌՉԱԿՈՒՄԸ (1991 ԹՎԱԿԱՆ)
- 1990թ. խորհրդարանական ընտրությունները: Հայաստանի
անկախության հռչակագիրը (1990թ. օգոստոս) (1,5)
- Հայաստանի Հանրապետության անկախության հռչակումը
(1991թ. սեպտեմբեր) (2)
- ԽՍՀՄ-ի փլուզումը և ԱՊՀ-ի ստեղծումը (1,5)
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
1. Հայոց պատմություն, դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 5-րդ դասարանի համար, խմբագրությամբ` Վ. Բարխուդարյանի, Երևան, 2000:
2. Հայոց պատմություն, դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 6-րդ դասարանի համար, խմբագրությամբ` Վ. Բարխուդարյանի, Երևան, 2000:
3. Հայոց պատմություն, դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 7-րդ դասարանի համար, խմբագրությամբ` Վ. Բարխուդարյանի, Երևան, 2000:
4. Հայոց պատմություն, դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 8-րդ դասարանի համար, խմբագրությամբ` Վ. Բարխուդարյանի, Երևան, 2000:
ՀԱՅՈՑ ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ՔՆՆԱԿԱՆ ՀԱՐՑԱՏՈՄՍԻ ՆՄՈՒՇ
1. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԲՆԱՇԽԱՐՀԸ (5 միավոր)
- Հայկական լեռնաշխարհը (2 միավոր)
- Գետերն ու լճերը (1,5 միավոր)
- Վարչական բաժանումները (1,5 միավոր)
2. ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿՅԱՆՔԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ, ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԸ
(IX-XI ԴԱՐԵՐ) (5 միավոր)
- Գյուղատնտեսությունը և արհեստագործությունը (2 միավոր)
- Ներքին և արտաքին առևտուրը (1,5 միավոր)
- Կառավարման համակարգը (1,5 միավոր)
3. ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ-ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄՆԵՐԻ
ՎԵՐԵԼՔԸ XIX ԴԱՐԻ 90-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ (5 միավոր)
- Սասունի 1894 թ. ապստամբությունը (1,5 միավոր)
- Բարենորոգումների Մայիսյան ծրագիրը (1,5 միավոր)
- Զեյթունի 1895 թ. ապստամբությունը (2 միավոր)
4. ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ ՀԵՏՊԱՏԵՐԱԶՄՅԱՆ
ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ (5 միավոր)
- Գիտությունների ակադեմիայի ստեղծումը:
Հայագիտության զարգացումը (2 միավոր)
- Երաժշտությունը, թատրոնը և կինոն (1,5 միավոր)
- Կերպարվեստը և ճարտարապետությունը (1,5 միավոր)
ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐ
Դիմորդների գիտելիքները պարզելու նպատակով կազմվում են հարցատոմսերի տարբերակներ, որոնցից յուրաքանչյուրը պարունակում է 4 հարց` հին, միջին, նոր և նորագույն ժամանակաշրջաններից: Յուրաքանչյուր հարց բաղկացած է երեք (3) ենթահարցերից: Գնահատումը կատարվում է 20-միավորանոց համակարգով:
Բոլոր հարցերը հավասարազոր են. յուրաքանչյուր հարցից դիմորդը կարող է վաստակել առավելագույնը 5 միավոր` տվյալ հարցի բոլոր երեք ենթահարցերի լրիվ պատասխանի առկայության դեպքում: Ընդ որում` ենթահարցերից երկուսը գնահատվում են առավելագույնը 1,5 միավոր, իսկ մեկը` առավելագույնը 2 միավոր:
Գնահատումը կատարվում է հետևյալ կերպ.
1) 1,5 միավորանոց ենթահարցին տրված գրավոր պատասխանը գնահատվում է հետևյալ կերպ`
1. 1,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցին տրված է սպառիչ պատասխան, մտքերը շարադրված են տրամաբանորեն և ժամանակագրության պահպանմամբ.
բ) շարադրանքում տրված են երևույթների և իրադարձությունների պատճառներն ու հետևանքները:
2. 1 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցն ամբողջությամբ շարադրված է տրամաբանորեն, բայց կան ժամանակագրական, փաստական և անունների ոչ էական բացթողումներ կամ վրիպակներ.
բ) ժամանակաշրջանի, իրադարձության, երևույթի և պատմական գործչի նկարագրության մեջ բաց են թողնված որոշ ոչ էական մանրամասներ:
3. 0,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը լուսաբանված է մակերեսորեն, շարադրանքից պարզ է, որ դիմորդը հստակ պատկերացում չունի ենթահարցի մասին.
բ) ենթահարցի շարադրանքում կան էական բացթողումներ, տրամաբանական, ժամանակագրական և անունների սխալներ:
4. 0 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցի պատասխանը լիովին բացակայում է (ոչինչ գրված չէ).
բ) շարադրված նյութն ամբողջությամբ չի վերաբերում տվյալ ենթահարցին:
2) 2 միավորանոց ենթահարցին տրված գրավոր պատասխանը գնահատվում է հետևյալ կերպ`
1. 2 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցին տրված է սպառիչ պատասխան, մտքերը շարադրված են տրամաբանորեն և ժամանակագրության պահպանմամբ.
բ) շարադրանքում տրված են երևույթների և իրադարձությունների պատճառներն ու հետևանքները:
2. 1,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը շարադրված է տրամաբանորեն, բայց կան ժամանակագրական, փաստական և անունների ոչ էական բացթողումներ.
բ) ժամանակաշրջանի, իրադարձության, երևույթի և պատմական գործչի նկարագրության մեջ բաց են թողնված որոշ ոչ էական մանրամասներ:
3. 1 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը հիմնականում պարզաբանված է, բայց կան ժամանակագրական, փաստական և անունների որոշ սխալներ.
բ) շարադրանքում պահպանված է տրամաբանական կապը, բայց առկա են էական բացթողումներ:
4. 0,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը լուսաբանված է մակերեսորեն, շարադրանքից պարզ է, որ դիմորդը հստակ պատկերացում չունի ենթահարցի մասին.
բ) ենթահարցի շարադրանքում կան էական բացթողումներ, տրամաբանական, ժամանակագրական և անունների սխալներ:
5. 0 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցի պատասխանը լիովին բացակայում է (ոչինչ գրված չէ).
բ) շարադրված նյութն ամբողջությամբ չի վերաբերում տվյալ ենթահարցին:
Դիմորդի քննական գնահատականն առաջանում է տարբերակի չորս հարցերի բոլոր ենթահարցերից վաստակած միավորների գումարից: Երբ դիմորդի վաստակած միավորների գումարը ամբողջ թիվ չի կազմում, ապա այն ամբողջացվում է հօգուտ դիմորդի: Օրինակ, եթե նա հարցատոմսի նմուշի 12 ենթահարցերից գնահատվել է այսպես` 1,5+1+1,5+1,5+1+1+2+1+1,5+1+0+1,5, այսինքն` ընդհանուր գումարը կազմում է 14,5 միավոր, ապա դիմորդի պատասխանը գնահատվում է 15 միավոր:
Դիմորդը պետք է պատասխանի իրեն ներկայացված տարբերակի բոլոր 4 հարցերին: Եթե 4 հարցերից ոչ մեկի պատասխանը տրված չէ, ապա դիմորդի աշխատանքը գնահատվում է «0» միավոր:
Ծանոթություն: Հայոց պատմության բուհական ընդունելության քննության հարցաշարը և գնահատման չափանիշները մշակվել ու կազմվել են ՀՀ հանրակրթական դպրոցներում գործող «Հայոց պատմություն» առարկայի 5-8-րդ դասարանների ծրագրի և դասագրքերի (վերջին` 2000 թ. հրատարակության, խմբագիր` Վ. Բարխուդարյան) հիման վրա: Դիմորդների պատասխանները ստուգվում և գնահատվում են միայն հիշյալ դասագրքերի ուսումնական նյութի շրջանակներում:
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
1. Հայոց պատմություն, դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 5-րդ դասարանի համար, խմբագրությամբ` Վ. Բարխուդարյանի, Երևան, 2000:
2. Հայոց պատմություն, դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 6-րդ դասարանի համար, խմբագրությամբ` Վ. Բարխուդարյանի, Երևան, 2000:
3. Հայոց պատմություն, դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 7-րդ դասարանի համար, խմբագրությամբ` Վ. Բարխուդարյանի, Երևան, 2000:
4. Հայոց պատմություն, դասագիրք հանրակրթական դպրոցի 8-րդ դասարանի համար, խմբագրությամբ` Վ. Բարխուդարյանի, Երևան, 2000:
ՔՆՆԱԿԱՆ ՀԱՐՑԱՏՈՄՍԻ ՆՄՈՒՇ
1. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԲՆԱՇԽԱՐՀԸ (5 միավոր)
- Հայկական լեռնաշխարհը (2)
- Գետերն ու լճերը (1,5)
- Վարչական բաժանումները (1,5)
2. ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿՅԱՆՔԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ, ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԸ
(IX-XI ԴԱՐԵՐ) (5 միավոր)
- Գյուղատնտեսությունը և արհեստագործությունը (1,5)
- Ներքին և արտաքին առևտուրը (1,5)
- Կառավարման համակարգը (2)
3. ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ-ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՇԱՐԺՈՒՄՆԵՐԻ ՎԵՐԵԼՔԸ
XIX ԴԱՐԻ 90-ԱԿԱՆ ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ (5 միավոր)
- Սասունի 1894 թ. ապստամբությունը (1,5)
- Բարենորոգումների Մայիսյան ծրագիրը (2)
- Զեյթունի 1895 թ. ապստամբությունը (1,5)
4. ԽՈՐՀՐԴԱՅԻՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ ՀԵՏՊԱՏԵՐԱԶՄՅԱՆ
ՏԱՐԻՆԵՐԻՆ (5 միավոր)
- Գիտությունների ազգային ակադեմիայի ստեղծումը:
Հայագիտության զարգացումը (2)
- Երաժշտություն, թատրոն և կինո (1,5)
- Կերպարվեստ և ճարտարապետություն (1,5)
ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐ
Դիմորդների գիտելիքները պարզելու նպատակով կազմվում են հարցատոմսերի տարբերակներ, որոնցից յուրաքանչյուրը պարունակում է 4 հարց` հին, միջին, նոր և նորագույն ժամանակաշրջաններից: Յուրաքանչյուր հարց բաղկացած է երեք (3) ենթահարցերից: Գնահատումը կատարվում է 20-միավորանոց համակարգով:
Բոլոր հարցերը հավասարազոր են. յուրաքանչյուր հարցից դիմորդը կարող է վաստակել առավելագույնը 5 միավոր` տվյալ հարցի բոլոր երեք ենթահարցերի լրիվ պատասխանի առկայության դեպքում: Ընդ որում` ենթահարցերից երկուսը գնահատվում են առավելագույնը 1,5 միավոր, իսկ մեկը` առավելագույնը 2 միավոր:
1) 1,5 միավորանոց ենթահարցին տրված գրավոր պատասխանը գնահատվում է հետևյալ կերպ.
1. 1,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցին տրված է սպառիչ պատասխան, մտքերը շարադրված են տրամաբանորեն և ժամանակագրության պահպանմամբ.
բ) շարադրանքում տրված են երևույթների և իրադարձությունների պատճառներն ու հետևանքները:
2. 1 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցն ամբողջությամբ շարադրված է տրամաբանորեն, բայց կան ժամանակագրական, փաստական և անունների ոչ էական բացթողումներ կամ վրիպակներ.
բ) ժամանակաշրջանի, իրադարձության, երևույթի և պատմական գործչի նկարագրության մեջ բաց են թողնված որոշ ոչ էական մանրամասներ:
3. 0,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը լուսաբանված է մակերեսորեն, շարադրանքից պարզ է, որ դիմորդը հստակ պատկերացում չունի ենթահարցի մասին.
բ) ենթահարցի շարադրանքում կան էական բացթողումներ, տրամաբանական, ժամանակագրական և անունների սխալներ:
4. 0 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցի պատասխանը լիովին բացակայում է (ոչինչ գրված չէ).
բ) շարադրված նյութն ամբողջությամբ չի վերաբերում տվյալ ենթահարցին:
2) 2 միավորանոց ենթահարցին տրված գրավոր պատասխանը գնահատվում է հետևյալ կերպ.
1. 2 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցին տրված է սպառիչ պատասխան, մտքերը շարադրված են տրամաբանորեն և ժամանակագրության պահպանմամբ.
բ) շարադրանքում տրված են երևույթների և իրադարձությունների պատճառներն ու հետևանքները:
2. 1,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը շարադրված է տրամաբանորեն, բայց կան ժամանակագրական, փաստական և անունների ոչ էական բացթողումներ.
բ) ժամանակաշրջանի, իրադարձության, երևույթի և պատմական գործչի նկարագրության մեջ բաց են թողնված որոշ ոչ էական մանրամասներ:
3. 1 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը հիմնականում պարզաբանված է, բայց կան ժամանակագրական, փաստական և անունների որոշ սխալներ.
բ) շարադրանքում պահպանված է տրամաբանական կապը, բայց առկա են էական բացթողումներ:
4. 0,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը լուսաբանված է մակերեսորեն, շարադրանքից պարզ է, որ դիմորդը հստակ պատկերացում չունի ենթահարցի մասին.
բ) ենթահարցի շարադրանքում կան էական բացթողումներ, տրամաբանական, ժամանակագրական և անունների սխալներ:
5. 0 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցի պատասխանը լիովին բացակայում է (ոչինչ գրված չէ).
բ) շարադրված նյութն ամբողջությամբ չի վերաբերում տվյալ ենթահարցին:
Դիմորդի քննական գնահատականն առաջանում է տարբերակի չորս հարցերի բոլոր ենթահարցերից վաստակած միավորների գումարից: Երբ դիմորդի վաստակած միավորների գումարը ամբողջ թիվ չի կազմում, ապա այն ամբողջացվում է հօգուտ դիմորդի: Օրինակ, եթե նա հարցատոմսի նմուշի 12 ենթահարցերից գնահատվել է այսպես` 1,5+1+1,5+1,5+1+1+1+2+1,5+1+0+1,5, այսինքն` ընդհանուր գումարը կազմում է 14,5 միավոր, ապա դիմորդի պատասխանը գնահատվում է 15 միավոր:
Դիմորդը պետք է պատասխանի իրեն ներկայացված տարբերակի բոլոր 4 հարցերին: Եթե 4 հարցերից ոչ մեկի պատասխանը տրված չէ, ապա դիմորդի աշխատանքը գնահատվում է «0» միավոր:
Ծանոթություն: Հայոց պատմության բուհական ընդունելության քննության հարցաշարը և գնահատման չափանիշները մշակվել ու կազմվել են ՀՀ հանրակրթական դպրոցներում գործող «Հայոց պատմություն» առարկայի 5-8-րդ դասարանների ծրագրի և դասագրքերի (վերջին` 2000 թ. հրատարակության, խմբագիր` Վ. Բարխուդարյան) հիման վրա: Դիմորդների պատասխանները ստուգվում և գնահատվում են միայն նշված դասագրքերի ուսումնական նյութի շրջանակներում:
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ
2004 թ. բուհական ընդունելության քննության ծրագիր
1. ՀԻՆ ԵԳԻՊՏՈՍ
- Միասնական պետության կազմավորումը (1,5)
- Եգիպտոսը հին և միջին թագավորությունների շրջանում (2)
- Եգիպտական պետության հզորացումն ու անկումը (1,5)
2. ԱՔԵՄԵՆՅԱՆ ԻՐԱՆԸ
- Կյուրոս Մեծի նվաճումները: Աքեմենյան տերության կազմավորումը.
Դարեհ I (2)
- Աքեմենյան Իրանի թուլացումն ու անկումը (1,5)
- Հին Իրանի մշակույթը (1,5)
3. ՔԱՂԱՔ-ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱՎՈՐՈՒՄԸ ԱԹԵՆՔՈՒՄ ԵՎ ՍՊԱՐՏԱՅՈՒՄ
- Արիստոկրատիայի իշխանությունն Աթենքում: Դրակոնի օրենքները և Սոլոնի
բարեփոխումները (2)
- Պիսիստրատի տիրանիան և Կլիսթենեսի բարեփոխումները (1,5)
- Պետության առաջացումը Սպարտայում: Սպարտացիներ և հելոտներ (1,5)
4. ՀՈՒՅՆ - ՊԱՐՍԿԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄՆԵՐԸ ԵՎ ԱԹԵՆԱԿԱՆ ԴԵՄՈԿՐԱՏԻԱՆ
- Պատերազմի պատճառները, սկիզբը և ընթացքը (2)
- Աթենական ծովային միությունը և պատերազմի ավարտը (1,5)
- Դեմոկրատիայի ծաղկումը Աթենքում. Պերիկլես (1,5)
5. ՀԵԼԼԵՆԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹԻ ԾԱՂԿՈՒՄԸ Ք.Ա. V - IV ԴԱՐԵՐՈՒՄ
- Օլիմպիական խաղերը: Հունական թատրոնը: Ողբերգություն և
կատակերգություն (2)
- Ճարտարապետությունը, քանդակագործությունը և նկարչությունը (1,5)
- Կրթությունը և գիտությունը (1,5)
6. ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ՄԱԿԵԴՈՆԱՑՈՒ ՏԵՐՈՒԹՅԱՆ ՀԶՈՐԱՑՈՒՄԸ ԵՎ ՏՐՈՀՈՒՄԸ
- Մակեդոնիայի հզորացումը (1,5)
- Ալեքսանդր Մակեդոնացու արևելյան արշավանքը (1,5)
- Ալեքսանդրի տերության ձևավորումն ու մասնատումը (2)
7. ՀՌՈՄԻ ՎԵՐԱԾՎԵԼԸ ՄԻՋԵՐԿՐԱԾՈՎՅԱՆ ՀԶՈՐԱԳՈՒՅՆ ՏԵՐՈՒԹՅԱՆ
- Պայքար Հռոմի և Կարթագենի միջև. պունիկյան պատերազմները (2)
- Հռոմեական նվաճումները Ք. ա. II դարում (1,5)
- Հանրապետության վերածվելը աշխարհակալ տերության (1,5)
8. ՀՌՈՄԵԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՃԳՆԱԺԱՄՆ ՈՒ ԱՆԿՈՒՄԸ
- Գայոս Մարիուսի բարեփոխումները: Սուլլայի դիկտատուրան (1,5)
- Սպարտակի ապստամբությունը (1,5)
- Առաջին եռապետությունը: Կրասոսի արշավանքը (2)
9. ԿԱՅՍՐՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՋԱՑՈՒՄԸ ՀՌՈՄՈՒՄ
- Կեսարը և Պոմպեոսը: Կեսարի դիկտատուրան (1,5)
- Հանրապետականները և կեսարականները (1,5)
- Օկտավիանոսը և Անտոնիոսը: Ակցիումի ճակատամարտը: Օգոստոսի
միապետությունը (2)
10. ՀՌՈՄԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ
- Հռոմեական կրոնը (1,5)
- Կրթությունը և դաստիարակությունը: Գիտությունը և գրականությունը (2)
- Ճարտարապետությունը և արվեստը (1,5)
11. ՔՐԻՍՏՈՆԵԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑԻՆ ԱՐԵՎՄՈՒՏՔՈՒՄ ԵՎ ԱՐԵՎԵԼՔՈՒՄ
- Քրիստոնեության տարածումը: Քրիստոնեության հավատո հանգանակը (2)
- Սուրբ գիրքը (1,5)
- Եկեղեցին Արևելքում: Եկեղեցու կառույցը (1,5)
12. ԲՅՈՒԶԱՆԴԱԿԱՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅՈՒՆԸ IV - VI ԴԱՐԵՐՈՒՄ
- Բյուզանդիայի ծնունդը (1,5)
- Կայսերական իշխանությունը (1,5)
- Բյուզանդիայի ոսկեդարը Հուստինիանոս կայսեր օրոք (2)
13. ԻՍԼԱՄԻ ԱՌԱՋԱՑՈՒՄԸ: ԱՐԱԲԱԿԱՆ ԽԱԼԻՖԱՅՈՒԹՅՈՒՆԸ
- Մուհամեդը և իսլամը: Արաբական նվաճումները (2)
- Պառակտումն իսլամում: Շիաներ և սուննիներ (1,5)
- Խալիֆայությունը Օմայանների և Աբբասյանների օրոք (1,5)
14. ՖՐԱՆԿԱԿԱՆ ՏԵՐՈՒԹՅՈՒՆԸ VII-IX ԴԱՐԵՐՈՒՄ
- Մերովինգների վախճանը: Կարլոս Մեծի պատերազմները (2)
- Աստծո ընտրյալ կայսրը: Վերդենի բաժանքը (1,5)
- Կարոլինգյան վերածնունդը (1,5)
15. ՀԻՆ ՌՈՒՍԱԿԱՆ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՋԱՑՈՒՄԸ ԵՎ ՎԵՐԵԼՔԸ
- «Վարյագներից մինչև հույներ»: Հին Ռուսիայի ծնունդը (2)
- Հին Ռուսիայի մկրտությունը (1,5)
- «Ռուսկայա պրավդա» (1,5)
16. ԽԱՉԱԿՐԱՑ ԱՌԱՋԻՆ ԱՐՇԱՎԱՆՔԸ ԵՎ ԽԱՉԱԿՐԱՑ ՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԻՄՆՈՒՄԸ
- Պապի կոչը: Խաչակրաց առաջին արշավանքը (2)
- Երուսաղեմի թագավորությունը (1,5)
- Հոգևոր - ասպետական միաբանություններ (1,5)
17. ՎԱՂ ՎԵՐԱԾՆՈՒՆԴԸ ԵՎ ՀՈՒՄԱՆԻԶՄԸ ԻՏԱԼԻԱՅՈՒՄ: ԲԱՐՁՐ ՎԵՐԱԾՆՆԴԻ ԱՐՎԵՍՏԸ
- Վերածնունդ հասկացությունը: Վերածնության նախադրյալները:
Հումանիստներ (2)
- Վերածննդի գրականությունը և արվեստը (1,5)
- Բարձր Վերածննդի արվեստը (1,5)
18. ՌԵՖՈՐՄԱՑԻԱ
- Ի՞նչ է Ռեֆորմացիան: Թեզիսներ ինդուլգենցիաների վաճառքի դեմ:
Ինդուլգենցիա, թե՞ հավատքով փրկություն (2)
- Գյուղացիական պատերազմը Գերմանիայում (1,5)
- Լյութերական եկեղեցու կազմավորումը (1,5)
19. ԱՇԽԱՐՀԱԳՐԱԿԱՆ ՄԵԾ ՀԱՅՏՆԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
- Քրիստափոր Կոլումբոս: Էնրիկե Ծովագնաց: Գաղութների հիմնումը (2)
- Իսպանացիները Նոր աշխարհում (1,5)
- Հայտնագործությունները շարունակվում են: Հյուսիսային Ամերիկայի
գաղութները (1,5)
20. ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԻ ՀԶՈՐԱՑՈՒՄԸ ԻՎԱՆ IV ԱՀԵՂԻ ՕՐՈՔ
- Ցարական տիտղոսի ընդունումը (1,5)
- Օպրիչնինա (1,5)
- Իվան Ահեղի արտաքին քաղաքականությունը (2)
21. 1640-1660 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԱՆԳԼԻԱԿԱՆ ԲՈՒՐԺՈՒԱԿԱՆ ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆԸ
- Հեղափոխության պատճառները (1,5)
- Քաղաքացիական պատերազմը (2)
- Հեղափոխության ավարտը և Ստյուարտների իշխանության վերականգնումը (1,5)
22. ՌՈՒՍԱԿԱՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱՎՈՐՈՒՄԸ ԵՎ ՀԶՈՐԱՑՈՒՄԸ ՊԵՏՐՈՍ I-ի ԵՎ
ԵԿԱՏԵՐԻՆԱ II-ի ՕՐՈՔ
- Պետրոս Մեծի բարեփոխումները (1,5)
- Հյուսիսային պատերազմը (1,5)
- Կայսրության հզորացումը Եկատերինա II-ի օրոք (2)
23. ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ ՄԻԱՑՅԱԼ ՆԱՀԱՆԳՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱՎՈՐՈՒՄԸ
- Գաղութների ապստամբության պատճառները (1,5)
- Անկախության համար պատերազմի սկիզբը: Պատերազմի ընթացքը և ավարտը (2)
- ԱՄՆ-ի Սահմանադրության ընդունումը (1,5)
24. ՖՐԱՆՍԻԱԿԱՆ ՄԵԾ ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅԱՆ ՊԱՏՃԱՌՆԵՐԸ ԵՎ ՍԿԻԶԲԸ: ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՋԱՑՈՒՄԸ
- Լուսավորական շարժումը: Հեղափոխության հասունացումը և սկիզբը (2)
- Սահմանադրական միապետության ստեղծումը (1,5)
- Հանրապետության առաջացումը (1,5)
25. ԿՈՆՍՈՒԼՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ԱՌԱՋԻՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՖՐԱՆՍԻԱՅՈՒՄ
- Կոնսուլությունից դեպի կայսրություն (1,5)
- Նապոլեոնի ներքին քաղաքականությունը: Քաղաքացիական օրենսգիրքը (1,5)
- Կայսրության հզորացումը (2)
26. ԱՌԱՋԻՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՐԾԱՆՈՒՄԸ: ՎԻԵՆՆԱՅԻ ՎԵՀԱԺՈՂՈՎԸ
- Նապոլեոնի արշավանքը Ռուսաստան (2)
- Առաջին կայսրության կործանումը (1,5)
- Վիեննայի վեհաժողովը (1,5)
27. ԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ՀԱՐՑԸ XIX ԴԱՐՈՒՄ
- Արևելյան հարցի էությունը (1,5)
- Ղրիմի պատերազմը և նրա հետևանքները (1,5)
- 1877-1878թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը: Բեռլինի վեհաժողովը (2)
28. ԱՄՆ-Ը XIX ԴԱՐԻ ԱՌԱՋԻՆ ԿԵՍԻՆ: ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ
- Տնտեսական զարգացումը և տարածքային աճը (1,5)
- Աբոլիցիոնիզմ (1,5)
- Քաղաքացիական պատերազմը 1861-1865 թվականներին: Հարավի
վերակառուցումը (2)
29. ԻՏԱԼԻԱՅԻ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄԸ: ԻՏԱԼԱԿԱՆ ԹԱԳԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ XIX ԴԱՐԻ ՎԵՐՋԻՆ ԵՎ XX ԴԱՐԻ ՍԿԶԲԻՆ
- Երկրի միավորման սկիզբը: «Կարմիր շապկավորների հազարյակը»
(Գարիբալդի) (1,5)
- Իտալիայի միավորման ավարտը (1,5)
- Իտալական թագավորության պետական կարգը և քաղաքական կյանքը (2)
30. ԳԵՐՄԱՆԱԿԱՆ ԿԱՅՍՐՈՒԹՅԱՆ ՍՏԵՂԾՈՒՄԸ ԵՎ ՀԶՈՐԱՑՈՒՄԸ
- Գերմանիայի միավորման պատմական անհրաժեշտությունը: Երկրի միավորման
ընթացքը և ավարտը (2)
- Կայսրության պետական կարգը և քաղաքական կյանքը (1,5)
- Արտաքին քաղաքականությունը (1,5)
31. ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ
- Առաջին աշխարհամարտի պատճառները և սկիզբը (1,5)
- Պատերազմի գլխավոր ճակատները և ռազմական գործողությունները
1914-1916 թթ. (2)
- Գերմանիայի և նրա դաշնակիցների պարտությունը: Առաջին աշխարհամարտի
գլխավոր արդյունքները (1,5)
32. ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԸ 1917 ԹՎԱԿԱՆԻՆ: ՇՐՋԱԴԱՐՁ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՄԵՋ
- Ռազմաքաղաքական ճգնաժամը Ռուսաստանում(1,5)
- Փետրվարյան հեղափոխությունը (1,5)
- Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը (2)
33. ՎԵՐՍԱԼ-ՎԱՇԻՆԳՏՈՆՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ: ԱԶԳԵՐԻ ԼԻԳԱՅԻ ՍՏԵՂԾՈՒՄԸ
- Փարիզի հաշտության խորհրդաժողովը: Պատերազմի արդյունքների ամփոփումը:
Սևրի պայմանագիրը (2)
- Վաշինգտոնյան համաձայնագրերը (1,5)
- Ազգերի լիգայի ստեղծումը (1,5)
34. ԽՍՀՄ-ի ԿԱԶՄԱՎՈՐՈՒՄԸ
- ՈՒկրաինայի և Բելոռուսիայի խորհրդայնացումը (1,5)
- Անդրկովկասի և Միջին Ասիայի խորհրդայնացումը (1,5)
- ԽՍՀՄ-ի կազմավորումը (2)
35. ՖԱՇԻԶՄԻ ԱՌԱՋԱՑՈՒՄԸ: ԳԵՐՄԱՆԻԱՆ 1933-1939 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Ֆաշիզմի առաջացումը (2)
- Երկիրը ֆաշիստական վարչակարգի ներքո (1,5)
- Արտաքին քաղաքականությունը (1,5)
36. ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՃԳՆԱԺԱՄԸ ԱՄՆ-ՈՒՄ: Ֆ. ՌՈՒԶՎԵԼՏԻ ՆՈՐ ԿՈՒՐՍԸ
- Համաշխարհային տնտեսական ճգնաժամը ԱՄՆ-ում (2)
- Նոր կուրսի քաղաքականությունը (1,5)
- Ֆ. Ռուզվելտի արտաքին քաղաքականությունը (1,5)
37. ԵՐԿՐՈՐԴ ՀԱՄԱՇԽԱՐՀԱՅԻՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՊԱՏՃԱՌՆԵՐԸ, ՍԿԻԶԲԸ ԵՎ ԱՌԱՋԻՆ
ՓՈՒԼԸ (1939-1941 թթ.)
- Պատերազմի պատճառները և սկիզբը (2)
- Իրադարձություններն Արևմտյան Եվրոպայում (1,5)
- Ֆրանսիայի անձնատուր լինելը (1,5)
38. ԽՍՀՄ-ի ՀԱՅՐԵՆԱԿԱՆ ՄԵԾ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ: ԵՐԿՐՈՐԴ ՃԱԿԱՏԻ ԲԱՑՈՒՄԸ
- Գերմանիայի հարձակումը Խորհրդային Միության վրա (1,5)
- Բեկում պատերազմի ընթացքում (1,5)
- Թեհրանի խորհրդաժողովը: Երկրորդ ճակատի բացումը: Պատերազմի
արդյունքները 1944 թ. (2)
39. ԵՐԿՐՈՐԴ ԱՇԽԱՐՀԱՄԱՐՏԻ ԱՎԱՐՏԸ ԵՎ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ
- Յալթայի խորհրդաժողովը (1,5)
- Գերմանիայի անձնատուր լինելը: Պոտսդամի խորհրդաժողովը (2)
- Ճապոնիայի պարտությունը: Պատերազմի ռազմաքաղաքական արդյունքները (1,5)
40. ԻՐԱՆԻ ԻՍԼԱՄԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ
- 1978-1979 թթ. իրանական հեղափոխությունը և իսլամական հանրապետության
հռչակումը (2)
- Իրանա-իրաքյան պատերազմը (1980-1988թթ.) (1,5)
- Իրանը 1990-ական թվականներին: Հայաստան-Իրան միջպետական
հարաբերությունները (1,5)
41. ԽՍՀՄ- Ի ՓԼՈՒԶՈՒՄԸ: ԱՊՀ ԵՐԿՐՆԵՐԸ 1991-2000 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
- Վերակառուցման կուրսը: Խորհրդային Միության անկումը և ԱՊՀ
ստեղծումը (2)
- Համագործակցության ուղիների որոնումներ (1,5)
- Հայաստանը և ԱՊՀ երկրները (1,5)
ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐ
Դիմորդների գիտելիքները պարզելու նպատակով կազմվում են հարցատոմսերի տարբերակներ, որոնցից յուրաքանչյուրը պարունակում է 4 հարց` հին, միջին, նոր և նորագույն ժամանակաշրջաններից: Յուրաքանչյուր հարց բաղկացած է երեք (3) ենթահարցերից: Գնահատումը կատարվում է 20-միավորանոց համակարգով:
Բոլոր հարցերը հավասարազոր են. յուրաքանչյուր հարցից դիմորդը կարող է վաստակել առավելագույնը 5 միավոր` տվյալ հարցի բոլոր երեք ենթահարցերի լրիվ պատասխանի առկայության դեպքում: Ընդ որում` ենթահարցերից երկուսը գնահատվում են առավելագույնը 1,5 միավոր, իսկ մեկը` առավելագույնը 2 միավոր:
1) 1,5 միավորանոց ենթահարցին տրված գրավոր պատասխանը գնահատվում է հետևյալ կերպ.
1. 1,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցին տրված է սպառիչ պատասխան, մտքերը շարադրված են տրամաբանորեն և ժամանակագրության պահպանմամբ.
բ) շարադրանքում տրված են երևույթների և իրադարձությունների պատճառներն ու հետևանքները:
2. 1 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցն ամբողջությամբ շարադրված է տրամաբանորեն, բայց կան ժամանակագրական, փաստական և անունների ոչ էական բացթողումներ կամ վրիպակներ.
բ) ժամանակաշրջանի, իրադարձության, երևույթի և պատմական գործչի նկարագրության մեջ բաց են թողնված որոշ ոչ էական մանրամասներ:
3. 0,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը լուսաբանված է մակերեսորեն, շարադրանքից պարզ է, որ դիմորդը հստակ պատկերացում չունի ենթահարցի մասին.
բ) ենթահարցի շարադրանքում կան էական բացթողումներ, տրամաբանական, ժամանակագրական և անունների սխալներ:
4. 0 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցի պատասխանը լիովին բացակայում է (ոչինչ գրված չէ).
բ) շարադրված նյութն ամբողջությամբ չի վերաբերում տվյալ ենթահարցին:
2) 2 միավորանոց ենթահարցին տրված գրավոր պատասխանը գնահատվում է հետևյալ կերպ.
1. 2 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցին տրված է սպառիչ պատասխան, մտքերը շարադրված են տրամաբանորեն և ժամանակագրության պահպանմամբ.
բ) շարադրանքում տրված են երևույթների և իրադարձությունների պատճառներն ու հետևանքները:
2. 1,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը շարադրված է տրամաբանորեն, բայց կան ժամանակագրական, փաստական և անունների ոչ էական բացթողումներ.
բ) ժամանակաշրջանի, իրադարձության, երևույթի և պատմական գործչի նկարագրության մեջ բաց են թողնված որոշ ոչ էական մանրամասներ:
3. 1 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը հիմնականում պարզաբանված է, բայց կան ժամանակագրական, փաստական և անունների որոշ սխալներ.
բ) շարադրանքում պահպանված է տրամաբանական կապը, բայց առկա են էական բացթողումներ:
4. 0,5 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցը լուսաբանված է մակերեսորեն, շարադրանքից պարզ է, որ դիմորդը հստակ պատկերացում չունի ենթահարցի մասին.
բ) ենթահարցի շարադրանքում կան էական բացթողումներ, տրամաբանական, ժամանակագրական և անունների սխալներ:
5. 0 միավոր գնահատվում է, եթե`
ա) ենթահարցի պատասխանը լիովին բացակայում է (ոչինչ գրված չէ).
բ) շարադրված նյութն ամբողջությամբ չի վերաբերում տվյալ ենթահարցին:
Դիմորդի քննական գնահատականն առաջանում է տարբերակի չորս հարցերի բոլոր ենթահարցերից վաստակած միավորների գումարից: Երբ դիմորդի վաստակած միավորների գումարը ամբողջ թիվ չի կազմում, ապա այն ամբողջացվում է հօգուտ դիմորդի: Օրինակ, եթե նա հարցատոմսի նմուշի 12 ենթահարցերից գնահատվել է այսպես` 1,5+2+1,5+1,5+1+1+2+1+1,5+1+0+1,5, այսինքն` ընդհանուր գումարը կազմում է 15,5 միավոր, ապա դիմորդի պատասխանը գնահատվում է 16 միավոր:
Դիմորդը պետք է պատասխանի իրեն ներկայացված տարբերակի բոլոր 4 հարցերին: Եթե 4 հարցերից ոչ մեկի պատասխանը տրված չէ, ապա դիմորդի աշխատանքը գնահատվում է «0» միավոր:
Ծանոթություն: Ընդհանուր պատմության բուհական ընդունելության քննության հարցաշարը և գնահատման չափանիշները մշակվել ու կազմվել են ՀՀ հանրակրթական դպրոցներում գործող «Ընդհանուր պատմություն» առարկայի 5-8-րդ դասարանների ծրագրի և դասագրքերի (վերջին` 2000 թ., 2001 թ. հրատարակության, Երևան, «Զանգակ-97») հիման վրա: Դիմորդների պատասխանները ստուգվում և գնահատվում են միայն հիշյալ դասագրքերի ուսումնական նյութի շրջանակներում: