040.1232.200805
«ՎԱՎԵՐԱՑՆՈՒՄ ԵՄ»
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՀ Ռ. ՔՈՉԱՐՅԱՆ
«20» օգոստոսի 2005 թ.
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՐՈՇՈՒՄ
21 հուլիսի 2005 թվականի N 1232-Ն
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՆՏԱՌԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԾՐԱԳԻՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թվականի դեկտեմբերի 30-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2005 թվականի միջոցառումների ծրագիրը և գերակա խնդիրները հաստատելու մասին» N 1922-Ն որոշումը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.
1. Հաստատել`
ա) Հայաստանի Հանրապետության անտառի ազգային ծրագիրը` համաձայն N 1 հավելվածի,
բ) անտառի ազգային ծրագրի միջոցառումների իրականացման ժամանակացույցը` համաձայն N 2 հավելվածի,
գ) անտառի ազգային ծրագրի իրականացման համար անհրաժեշտ իրավական ակտերի ցանկը` համաձայն N 3 հավելվածի:
2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2005 ԹՎԱԿԱՆԻ ՕԳՈՍՏՈՍԻ 13-ԻՆ
Հավելված N 1
ՀՀ կառավարության
2005 թվականի հուլիսի 21-ի
N 1232-Ն որոշման
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՆՏԱՌԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԾՐԱԳԻՐ
I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
Հայաստանի Հանրապետության շրջակա միջավայրի բաղադրիչների պահպանությունն օրախնդիր հարց է բնական պաշարների շարունակական դեգրադացման, կենսաբազմազանության կորստի և անապատացման համընդհանուր երևույթների կանխարգելման տեսակետից:
Որպես բնական ժառանգության կարևորագույն բաղադրիչ` բնական պաշարների թվում առանձնահատուկ տեղ են զբաղեցնում անտառները, որոնք ունեն բնապահպանական, սոցիալ-տնտեսական, ինչպես նաև ազգային անվտանգությունն ապահովող բացառիկ ռազմավարական նշանակություն: Սակայն բնական գործոնների բացասական ազդեցության և գերշահագործման արդյունքում անտառային էկոհամակարգերը ներկայումս խիստ վտանգված են:
Հայաստանի Հանրապետության անտառային պետական ֆոնդը 1993 թվականի հաշվառման արդյունքներով կազմում է երկրի տարածքի 11.2%-ը` մոտ 460 հազ. հա, որից 334,1 հազ. հա անտառածածկ տարածքներն են, այդ թվում` մոտ 50 հազ. հա արհեստական անտառները (այս տվյալները չեն ընդգրկում հետագա տարիներին անտառային ֆոնդում տեղի ունեցած փոփոխությունները):
Հայաստանի Հանրապետության անտառները լեռնային են, ունեն ընդգծված հողապաշտպան, ջրապաշտպան և կլիմայակարգավորիչ նշանակություն, ինչպես նաև սոցիալ-տնտեսական, գիտական բարձր արժեք և հարուստ կենսաբազմազանություն:
Ըստ նշանակության` Հայաստանի անտառները դասակարգվում են`
ա) պաշտպանական նշանակության անտառների (257 հազ. հա),
բ) սոցիալական նշանակության անտառների (106 հազ. հա),
գ) հատուկ նշանակության անտառների (96 հազ. հա):
Ներկայումս հանրապետության բնական անտառների մոտ 70%-ը կազմալուծված ու ծերացած է, համեմատաբար դժվարամատչելի հասուն և գերհասուն անտառներում կենտրոնացած են փայտանյութի զգալի պաշարներ, որոնք ռելիեֆի կտրտվածության և դժվար հասանելիության պատճառով զերծ են մնում անտառօգտագործման շատ տեսակներից:
Անկանոն անտառահատումները և անտառպաշտպանական միջոցառումների բացակայությունը հանգեցրել են անտառներում կլիմայական պայմանների փոփոխությանը, ինչպես նաև հրդեհավտանգության բարձրացմանը (բարձր ջերմաստիճան, առատ լույս, հատումների հետևանքով թափված ճյուղեր և տերևներ):
Դրանք նպաստավոր պայմաններ են ստեղծել վնասատու միջատների և հիվանդությունների զանգվածային բազմացման, ինչպես նաև ծառուտների չորացման և հրդեհավտանգ պայմանների առաջացման համար:
Հայաստանի անտառային պաշարների դեգրադացիայի գործոններից են նաև վնասատուներն ու հիվանդությունները, գերարածեցումը, հողմերն ու երաշտը:
Հաշվի առնելով վերը նշվածը` առաջնահերթ խնդիր է անտառվերականգնման աշխատանքների իրականացումը, մասնավորապես, համատարած և մասնակի հատված անտառտարածքները վերականգնելու, ինչպես նաև անտառապատման աշխատանքները խթանելու համար` օպտիմալացնելով հանրապետության անտառպատվածության ներկա ցածր մակարդակը:
Հայաստանի Հանրապետության անտառի ազգային ծրագիրն էապես կնպաստի անտառների կայուն կառավարմանը` պահպանությանը, պաշտպանությանը, օգտագործմանը, ինչպես նաև անտառների տնտեսական, սոցիալական և բնապահպանական դերի բարձրացմանը:
II. ՆՊԱՏԱԿԸ ԵՎ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
1. Հայաստանի Հանրապետության անտառի ազգային ծրագրի հիմնական նպատակն է` անտառային էկոհամակարգերի պահպանությունը, դեգրադացված անտառային էկոհամակարգերի վերականգնումը, անտառային պաշարների շարունակական և արդյունավետ օգտագործումը և անտառների կայուն կառավարման ռազմավարության ապահովումը:
2. Հայաստանի Հանրապետության անտառի ազգային ծրագրի խնդիրներն են`
ա) ծրագրել և իրականացնել Հայաստանի Հանրապետության անտառի ազգային քաղաքականությանն ու ռազմավարությանը համապատասխան անտառների և անտառային տարածքների կայուն կառավարմանը նպատակաուղղված գործողություններ,
բ) նպաստել պետական, համայնքային և սեփականության այլ ձևերի զարգացմանը,
գ) խթանել ազգային և միջազգային համագործակցությանը,
դ) նպաստել ներքին և արտաքին աղբյուրներից ներդրումներին,
ե) Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերին համապատասխան իրականացնել անտառների կայուն կառավարմանը նպաստող այլ գործողություններ:
III. ԱՆՏԱՌԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ
1. Անտառային ոլորտի իրավական դաշտի ձևավորում և կատարելագործում
Հայաստանի Հանրապետության անտառային օրենսգիրքը հիմնված լինելով խորհրդային շրջանի անտառային օրենսգրքի գաղափարախոսության վրա, չի արտահայտում երկրում ձևավորված շուկայական տնտեսության պայմաններում առկա սոցիալ-տնտեսական հարաբերությունները, հողի սեփականության տարբեր ձևերը, ինչպես նաև չի ապահովում ոլորտի կառավարման մարմինների գործառույթների հստակ տարանջատումը, հասարակայնության մասնակցությունը բնագավառում որոշումների կայացման համապատասխան գործընթացներին, լիարժեք չի բավարարում Հայաստանի Հանրապետության վավերացրած միջազգային կոնվենցիաների և պայմանագրերի պահանջները, հակասում է անտառային հարաբերությունները կարգավորող այլ իրավական ակտերի:
Ենթաօրենսդրական իրավական ակտերի բացակայությունը լուրջ խոչընդոտ է ստեղծում օրենսգրքի կիրարկման և կայուն անտառկառավարման հարցերում: Անհրաժեշտություն է առաջացել Հայաստանի Հանրապետության նոր անտառային օրենսգրքի, որը կկարգավորի մի շարք կարևոր հարցեր`
ա) սեփականության տարբեր ձևեր` պետական, համայնքային, իրավաբանական անձանց և քաղաքացիների,
բ) սեփականության տարբեր ձևերից բխող հարցերի կարգավորման մեխանիզմները,
գ) անտառների նոր դասակարգումն ըստ նպատակային նշանակության,
դ) անտառի տնտեսական, բնապահպանական և սոցիալական խնդիրները կարգավորող կայուն անտառկառավարմանն ուղղված նոր մեխանիզմներ` հավատարմագրային կառավարում, վարձակալություն, անհատույց օգտագործում, աճուրդ, մրցույթներ և այլն,
ե) կառավարման համակարգում գործառույթների հստակ տարանջատում,
զ) անտառածածկ տարածքների ընդլայնում, կենսաբազմազանության պահպանություն, էկոտուրիզմ, ռեկրեացիա և այլն,
է) անտառային ոլորտի որոշումների ընդունմանը հասարակության մասնակցության ապահովում:
Հայաստանի Հանրապետության նոր անտառային օրենսգրքի ընդունումից հետո դրա լիարժեք կիրարկումն ապահովելու նպատակով անհրաժեշտություն կառաջանա կատարել անտառային հարաբերությունները կարգավորող իրավական ակտերի համապատասխանեցում` համաձայն N 3 հավելվածի:
Անտառի ազգային ծրագրի իրավական դաշտի բարելավման համար անհրաժեշտ միջոցառումների իրականացման ժամանակացույցը ներկայացվում է N 2 հավելվածի 1-ին կետում:
2. Անտառային ոլորտի կառավարման կառուցվածքային հարցեր
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թվականի հունվարի 15-ի N 7-Ն որոշմամբ պետական անտառների պահպանության, պաշտպանության, վերարտադրության և օգտագործման բնագավառում լիազորված պետական կառավարման մարմին է հանդիսանում Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության նախարարությունը, որն այդ լիազորություններն իրականացնում է «Հայանտառ» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության և անտառտնտեսությունների միջոցով: Նույն որոշմամբ բնապահպանության նախարարությանը վերապահվել է պետական վերահսկողությունը, ինչպես նաև հատուկ պահպանվող անտառային տարածքների կառավարումը:
1992-2003 թվականների ընթացքում «Հայանտառ» պետական փակ բաժնետիրական ընկերության մի շարք ստորաբաժանումներ լուծարվել են, որոնց թվում են անտառմելիորատիվ, անտառսերմնային, անտառպաշտպանական և անտառգիտափորձարարական կայանները: Նշված ստորաբաժանումների գործունեությունն ուղղված էր անտառապատման, անտառվերականգնման և անտառպաշտպանական միջոցառումների իրականացմանը և դրանց արդյունավետության բարձրացմանը:
Ֆինանսական միջոցների և վերապատրաստված կադրերի բացակայության պատճառով ներկայումս չեն գործում կենտրոնացված հակահրդեհային և անտառպաշտպանական ծառայությունները, բացակայում են անտառային մոնիտորինգի, անտառների պետական հաշվառման և անտառային պետական կադաստրի վարման համակարգերը, անտառային գիտասփյուռ ծառայությունը և այլ անհրաժեշտ կառույցներ:
Նշված կառուցվածքային փոփոխությունները, ծառայությունների բացակայությունը, ստորաբաժանումների լուծարումը, թերֆինանսավորումը և սոցիալ-տնտեսական բնույթի բազմաթիվ այլ պատճառներ բացասաբար են ազդել անտառների կառավարման համակարգի արդյունավետության վրա:
Ներկայումս անտառային համակարգում առաջացած բարդ և բազմակողմանի խնդիրների լուծումը պահանջում է անտառների կառավարման համակարգի լուրջ բարեփոխումներ, առանց որոնց անհնար է անցումը շուկայական տնտեսության:
Անտառային ոլորտի կառավարման համակարգի կառուցվածքային փոփոխությունները ներկայացվում են N 2 հավելվածի 2-րդ կետում:
3. Անտառաշինություն (անտառկառավարման պլանավորում)
Անտառների կայուն կառավարումը պետք է հիմնված լինի անտառային պաշարների ռացիոնալ և արդյունավետ պլանավորման համակարգերի վրա: Անցյալում անտառկառավարման պլանավորման նպատակով գործում էին երեք հիմնական մակարդակներ`
ա) անտառային տնտեսության երկարաժամկետ զարգացման պլանավորում (15 և ավելի տարիների համար),
բ) անտառաշինական նախագծերով անտառտնտեսվարման պլանավորում (10 տարի),
գ) ընթացիկ (տարեկան) պլանավորում:
Նշված պլանավորման համակարգերն ունեցել են ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական կողմեր:
Անտառների կայուն կառավարման պլանավորմանն ուղղված համալիր միջոցառումները պետք է իրականացվեն`
ա) հեռանկարային զարգացման ռազմավարական անտառպլանավորում (10 տարին մեկ անգամ),
բ) մարտավարական անտառպլանավորում (5 տարին մեկ անգամ),
գ) տարեկան օպերատիվ անտառպլանավորում:
Անտառային պաշարների կայուն օգտագործման և նրանց վերարտադրմանն ուղղված ռազմավարական քայլերի նախանշման համար անհրաժեշտ է անդրադառնալ հետևյալ խնդիրներին.
1) անտառային հողերի և ոչ անտառային հողերի օպտիմալ հարաբերակցությունը և տարածական տեղաբաշխվածությունը,
2) անտառների դերը գյուղական և քաղաքային բնակավայրերի երկարաժամկետ զարգացման հեռանկարում,
3) անտառների` ըստ նպատակային նշանակության դասակարգման չափանիշների գիտական հիմնավորում` հաշվի առնելով նաև երկրի զարգացման հեռանկարը,
4) անտառապատման և անտառվերականգնման նպատակներով գլխավոր ծառատեսակների ընտրությունն ըստ շրջանացման,
5) ծառուտների տնտեսական տեսանկյունից առավել նպատակահարմար կառուցվածքը և նրանցում անտառային կենսաբազմազանության պահպանության հիմունքների զարգացումը,
6) անտառային տնտեսության զարգացման հիմնական ուղղությունները,
7) հաշվարկային հատատեղերի օպտիմալ չափերը` անտառային պաշարների կայուն օգտագործման նպատակով,
8) անտառային պաշարների վերարտադրության հետ կապված համալիր միջոցառումների տնտեսական հիմնավորումը,
9) անտառային կենսաբազմազանության, առանցքային կենսատոպերի առանձնացումը և պահպանությունը,
10) անտառների հողապաշտպան, ջրապաշտպան և կլիմայակարգավորիչ ֆունկցիաների բարելավմանն ուղղված միջոցառումներ:
Անտառկառավարման պլանավորման ոլորտում իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 2 հավելվածի 3-րդ կետում:
4. Անտառների պետական հաշվառում, անտառային պետական կադաստր և անտառի պետական մոնիտորինգ
Անտառային ոլորտի զարգացումը կապված է անտառների պետական հաշվառման և անտառային պետական կադաստրի վարման արդյունավետ համակարգերի հետ:
Անտառների պետական հաշվառումն անտառային տնտեսության վարման ընթացքում անտառների և անտառային հողերի միաժամանակյա քանակական և որակական ցուցանիշների և նրանցում տեղի ունեցող փոփոխությունների պարբերական գրանցումն է: Հայաստանում վերջին ավելի քան տասը տարիների ընթացքում անտառների պետական հաշվառում չի իրականացվել: Անտառների վիճակի և տեղի ունեցած փոփոխությունների վերաբերյալ հավաստի տվյալները ներկայումս բացակայում են, օրինակ, հանրապետության անտառպատվածության տոկոսը:
Անտառների պետական հաշվառման, անտառային պետական կադաստրի վարման և մոնիտորինգի համակարգի ստեղծումը պայմանավորված է եղել անհրաժեշտ ֆինանսական միջոցների բացակայությամբ, ինչպես նաև մարդկային ռեսուրսների և տեխնիկական հնարավորությունների սղությամբ:
Անտառների հաշվառման ժամանակակից համակարգերը հիմնվում են հեռազգայուն և ուղղակի դաշտային անտառգնահատման չափողական մեթոդների վրա` գործող մշտական և ժամանակավոր փորձահրապարակների ցանցում, մինչդեռ նախկին համակարգը հիմնված էր անտառշինական նախագծերի տվյալների հիմնականում գրասենյակային վերլուծության վրա: Քանի որ անտառշինական աշխատանքները կատարվում էին 10 տարին մեկ անգամ, իսկ անտառների հաշվառման աշխատանքները` 5 տարին մեկ անգամ, ապա պարզ է, որ ներկայումս անտառներում տեղի ունեցող արագ փոփոխությունները պահանջում են անտառների հաշվառման ավելի հաճախակի անհրաժեշտություն:
Ֆինանսական միջոցների առկայության դեպքում նպատակահարմար է բացի անտառների պետական հաշվառման հինգ տարին մեկ իրականացվող աշխատանքների գնահատել նաև անտառային հողերի և բնափայտի ծավալների տեղի ունեցող փոփոխությունները` ընթացիկ` տարեկան հաշվառման միջոցով:
Անտառների պետական հաշվառման բացակայությունը լուրջ խոչընդոտներ է ստեղծում անտառային ոլորտի հեռանկարային զարգացման, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով ստանձնած պարտավորությունների կատարման համար: Անտառային պետական կադաստրի համակարգը բացակայում է: Այն պետք է ընդգրկի հավաստի տվյալներ անտառային տեղամասերի տեղադրության և չափսերի, նրանց տնտեսական գնահատման և այլնի վերաբերյալ:
Անտառի պետական մոնիտորինգի համակարգի բացակայությունը խոչընդոտում է անտառների վիճակի ուսումնասիրությանը և ապագա զարգացումների կանխատեսմանը` անտառների կայուն կառավարման նպատակով:
Անտառների պետական հաշվառման, անտառային պետական կադաստրի և անտառի պետական մոնիտորինգի ուղղությամբ իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 2 հավելվածի 4-րդ կետում:
5. Անտառների պահպանություն
Ապօրինի հատումների նվազեցում
Վերջին տարիներին ապօրինի հատումները դարձել են անտառային տնտեսության զարգացմանը խոչընդոտող ամենահիմնական պատճառներից մեկը, որը պայմանավորված է ինչպես աղքատության բարձր մակարդակով, այնպես էլ հետապնդում է կոմերցիոն նպատակներ: Ապօրինի հատումների ներկայիս մակարդակն ավելի քան 10 անգամ գերազանցում է հատումների օրինական ծավալները: Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թվականի սեպտեմբերի 30-ի N 38 արձանագրային որոշմամբ հաստատվել է ապօրինի հատումների նվազեցման գործողությունների ծրագիրը, որը նախատեսված է առաջիկա 6 տարիների համար`
1) հասարակության իրազեկության բարձրացում (1,1 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ).
1) գյուղական չքավորության նվազեցում (8,2 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ).
2) համայնքային անտառային ծրագրեր (11 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ).
3) այլընտրանքային վառելիքի մատակարարում (5 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ).
4) օրինական փայտից արտադրանքի մատակարարման ավելացում (19,5 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ).
5) անտառային կազմակերպությունների վերակառուցում, տեխնիկական և մարդկային ռեսուրսների հզորացում (5 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ).
6) մոնիտորինգի և վերահսկողության համակարգերի հզորությունների ամրապնդում (5 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ).
7) անտառի վկայագրում (0,22 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ):
1. Հասարակության իրազեկության բարձրացման նպատակն է բարձրացնել իրազեկությունը, որի արդյունքում շահագրգիռ կողմերը կհասկանան կայուն անտառարտադրության հիմնական սկզբունքները և այն վնասը, որն ապօրինի հատումները հասցնում են շրջակա միջավայրին և հասարակությանը, իրազեկված լինեն ապօրինի հատումների նվազեցմանն ուղղված այլ միջոցառումների, այլընտրանքային վառելիքի առկա աղբյուրների մասին և ապօրինի հատումները կհամարեն սոցիալապես անընդունելի` արդյունքում փոխելով վարքագիծը:
2. Գյուղական չքավորության նվազեցման նպատակն է անտառից 10 կմ հեռավորության սահմաններում գտնվող համայնքներում չքավորությունը կրճատել այնքանով, որպեսզի զգալիորեն նվազի կախվածությունն անտառից վառելափայտի ինքնակամ, չկանոնակարգված մթերումից: ՈՒսումնասիրություններից պարզ է դարձել, որ ապօրինի հատումների մեծամասնությունը պայմանավորված են չքավորությամբ և դրա հետ կապված այլ խնդիրներով, ինչպիսին օրինակ գյուղական վայրերում բնակչության զբաղվածությունն է: Այլընտրանքային ապրելամիջոցներ ստեղծելու համար առկա է գյուղական ներդրումների իրական անհրաժեշտություն: Դա կարող է լինել եկամուտ ստեղծող ցանկացած միջոցառում, ինչպիսիք են գյուղատնտեսական և անտառային արտադրանքի վերամշակումը, զբոսաշրջությունը, փոքր արտադրությունները և այլն:
3. Համայնքային անտառային ծրագրերը նպատակ ունեն դանդաղեցնելու անտառի դեգրադացիան, որի լավագույն հնարավորությունը կարող է նաև կապված լինել այն բնակչության հետ, որն ապրում է անտառին մոտ և օգտագործում է անտառը որպես վառելիքի աղբյուր և ապրելամիջոց:
4. Այլընտրանքային վառելիքի մատակարարումը դիտարկվում է որպես ապօրինի ծառահատումների մեղմման կարևորագույն եղանակներից մեկը: Գազի ներկայիս արժեքը ջերմաէկվիվալենտի առումով ավելի ցածր է, քան գնվող վառելափայտի գինը: Սակայն, աղքատ գյուղական տնտեսությունների համար ընտրությունը պարզ է` ավելի էժան է անվճար վերցնել վառելափայտը, քան վճարել գազի համար, նույնիսկ եթե այն էժան է: Դրա հետ կապված միակ ծախսը վառելափայտը հատելու և տուն բերելու ծախսն է:
Այլընտրանքային էներգիայի մատակարարումը ներառում է բնական գազի գյուղաբնակ սպառողների մատակարարման ծավալների մեծացումը, արևային մարտկոցների օգտագործումը, կենսագազի արտադրությունը, ինչպես նաև գյուղական տնտեսություններում էներգիայի արդյունավետության բարձրացումը:
5. Օրինական հատումներից ստացված փայտի արտադրանքի մատակարարման ավելացումը պայմանավորված է անտառտնտեսությունների կողմից արտադրության ավելացման հետ, երբ շուկա մուտք կգործի ավելի շատ վառելափայտ: Ընդ որում, խնդիրը դիտարկվում է երկու հարթությունների վրա` համայնքամերձ և համայնքներից հեռու տարածքներում: Առաջին դեպքում այն կարող է ստեղծել լրացուցիչ աշխատատեղեր գյուղաբնակների համար, որն իր հերթին կնպաստի չքավորության և ապօրինի վառելափայտից կախվածության նվազեցմանը: Երկրորդ դեպքում` ավելացած վառելափայտը կարող է վաճառվել առևտրով զբաղվողներին` անտառազուրկ քաղաքային բնակավայրեր տեղափոխելու համար` նվազեցնելով ապօրինի մթերված բնափայտային արտադրանքի պահանջարկը: Վառելափայտի որոշ քանակ կարելի է վաճառել համայնքներին ավելի ցածր գներով, որը կբերի վճարունակության բարձրացմանը և ապօրինի մատակարարման նվազեցմանը:
6. Անտառների կայուն կառավարմանը և ապօրինի հատումների նվազեցմանն ուղղված գործողությունների ծրագրի իրականացման համար պահանջվում են անտառային հզոր կազմակերպություններ, որոնք կկարողանան ապահովել անտառների կայուն կառավարումը և աջակցել համայնքային անտառկառավարմանը:
7. Մոնիտորինգի համակարգի և վերահսկողության բաղադրիչը հիմնվում է այն իրականության վրա, որ մոնիտորինգի և ստուգման ներկայիս համակարգը լիարժեք չի գործում: Առկա է ռեսուրսների պակասություն` անձնակազմի թվաքանակի և սարքավորումների առումով, իսկ անձնակազմի վարձատրությունը շատ ցածր է: Հետևաբար, այս բաղադրիչի նպատակն է անտառի սեկտորի համար ստեղծել մոնիտորինգի գործող և թափանցիկ համակարգ, որը կապահովի անտառային սեկտորի հուսալի վիճակագրություն, կկանխարգելի բնափայտի գողությունը, խաբեությունը և բնափայտի համար վճարելուց խուսափելը և կգործի որպես ապօրինի հատումներից հետ պահող միջոց:
8. Անտառի վկայագրումն հնարավորություն կստեղծի բարելավելու անտառների կայուն կառավարումը, ինչը ենթադրում է, որ անտառկառավարողները իրազեկված կլինեն իրենց անտառում տեղի ունեցած խախտումների մասին: Այն պահանջում է վերահսկման շղթա և խրախուսում է սպառողներին բնափայտ գնել վկայագրված աղբյուրներից` դրանով նվազեցնելով ապօրինի արտադրված փայտի արտադրանքի պահանջարկը: Հատկապես կարևոր է, երբ կատարվում է բնափայտային արտադրանքի շուկայավարում ավելի մեծ արժեք ապահովող արտահանման շուկաներ:
Ապօրինի հատումների դեմ պայքարի հաղթահարման գործում, բացի թվարկված ռազմավարական ուղղություններից հարկ է նշել իրավական դաշտի կատարելագործումը, որը մի կողմից կկանխի հնարավոր ապօրինի անտառհատումները, մյուս կողմից կնպաստի ապօրինի հատումների հայտնաբերմանը:
Անտառների պահպանությունը հրդեհներից և խախտումներից
Անտառների պահպանությունը հրդեհներից և անտառային խախտումներից (արածեցում, հողազավթում և այլն) անտառային տնտեսության իրականացվող հիմնական գործառույթներից է: Անհրաժեշտ է ձևավորել կառավարման այնպիսի համակարգ, որն արդյունավետ կերպով կպաշտպանի անտառները հրդեհներից և անտառային խախտումներից: Անտառներն արդյունավետ պահպանելու համար անհրաժեշտ է գործուն համակարգ, որի խնդիրներն են.
1) կանխարգելել մարդածին հրդեհները` հակահրդեհային քարոզչության և հասարակության իրազեկության բարձրացման միջոցով,
2) բարձրացնել հրդեհների օպերատիվ հայտնաբերման մակարդակը` ավելացնելով հակահրդեհային դիտարկումները, հատկապես կենտրոնանալով առավել հրդեհավտանգ անտառտարածքների վրա,
3) ուժեղացնել անտառային տնտեսությունների հակահրդեհային նյութատեխնիկական բազան,
4) համակարգել հակահրդեհային գործողությունները տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ,
5) կանխարգելել ապօրինի արածեցումները, հողազավթումները և այլ անտառխախտումները` ներգրավելով շահագրգիռ բոլոր կողմերին:
Անտառների պահպանության ուղղությամբ իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 1 հավելվածի 5-րդ կետում:
6. Անտառների պաշտպանություն
Բարդ բնակլիմայական պայմանները և տնտեսական գործունեությունը նպաստավոր պայմաններ են ստեղծում վնասատուների և հիվանդությունների օջախների ավելացման համար` խախտելով անտառային էկոհամակարգերի հավասարակշռությունը` հանգեցնելով ծառուտների կենսաբանական կայունության կորստի և անտառային տարածքների դեգրադացիայի:
Անտառները վնասատուներից և հիվանդություններից պաշտպանելու համար անհրաժեշտ է գործուն համակարգ, որի խնդիրներն են.
1) անտառպաշտպանական համակարգի կատարելագործումը, նյութատեխնիկական բազայի բարելավումը և անհրաժեշտ իրավական ակտերի ընդունումը,
2) անտառներում պաթոգեն գործոնների օպերատիվ հայտնաբերման և ախտորոշման արդյունավետության բարձրացումը` կիրառելով անտառպաթոլոգիական մոնիտորինգի վերգետնյա և հեռազգայուն մեթոդներ,
3) անտառային վնասատուների և հիվանդությունների տարածման վերաբերյալ տվյալների բազայի ստեղծումը և արդյունավետ կիրառումը,
4) անտառային վնասատուների և հիվանդությունների դեմ ակտիվ պայքարի եղանակների ինտեգրացված իրականացումը` ֆլորայի և ֆաունայի համար անվնաս մեթոդների կիրառմամբ,
5) արտադրական արտանետումների, թափոնների և այլ բացասական ազդեցությունների հետևանքով վնասված անտառային տարածքների ընդլայնման կանխարգելումը:
Անտառների պաշտպանության ուղղությամբ իրականացվելիք անհրաժեշտ գործողությունները ներկայացվում են N 1 հավելվածի 6-րդ կետում:
7. Անտառվերականգնում և անտառապատում
Կլիմայի փոփոխության մեղմմանն ուղղված ռազմավարության մշակման ընթացքում իրականացվել են ուսումնասիրություններ Հայաստանի Հանրապետության արդյունավետ անտառպատվածության վերաբերյալ, հաշվի առնելով հետևյալ գործոնները.
1) բնակլիմայական առանձնահատկությունները և հողածածկի վիճակը,
2) ջրհավաք ավազանների անտառպատվածության անհրաժեշտ մակարդակը,
3) հողապաշտպան և ջրակարգավորիչ անտառաշերտերի անհրաժեշտ չափը,
4) բնակչության խտությունը, օդի աղտոտվածության աստիճանը և բնույթը,
5) քաղաքային բնակչության համար շրջապատի անտառպատվածության անհրաժեշտ մակարդակը` մեկ շնչին ընկնող կանաչապատ տարածքը,
6) քաղաքամերձ անտառների ռեկրեացիոն հնարավորությունները, հաճախման ինտենսիվությունը:
Հաշվարկվել է, որ հանրապետության արդյունավետ անտառպատվածությունը կկազմի 20,1%, եթե անտառածածկ տարածքներն ընդլայնվեն շուրջ 266,5 հազար հեկտարով:
Հաշվի առնելով, որ հանրապետությունում առկա են մեծաթիվ էրոզացված հողատարածքներ (ընդհանուրի 1/3-ը), որոնց ավելի քան 60%-ը խիստ էրոզացման հետևանքով դուրս են եկել տնտեսական օգտագործումից, արդյունավետ անտառպատվածությունը հաշվարկելիս գերակայությունը տրվել է լեռնալանջերի էրոզիոն պրոցեսների մեղմմանը և անտառբարելավման միջոցով գյուղատնտեսական օգտագործումից հանված հողատարածքները տնտեսական ոլորտ վերադարձնելու հնարավորությունները:
Անտառվերականգնման և անտառապատման աշխատանքների նպատակն է պահպանել և ավելացնել անտառածածկ տարածքները` կանխելով էրոզիան, անտառների տեսակային կազմի անցանկալի փոփոխությունները և այլն: Անհրաժեշտ է հնարավորինս կարճ ժամկետներում ապահովել էներգետիկ ճգնաժամի և դրան հաջորդած տարիներին հատված անտառտարածքներում երիտասարդ ծառուտների ձևավորումը: Անտառվերականգնումը և անտառապատումը պետք է իրականացվեն գիտականորեն հիմնավորված եղանակներով` հաշվի առնելով անտառների անհրաժեշտ տեսակային կազմը, անտառաճման պայմանները և օգտագործելով ժամանակակից տեխնոլոգիաներ:
Անտառվերականգնման և անտառապատման աշխատանքների արդյունավետության բարձրացման նպատակով անհրաժեշտ է.
1) ներդնել անտառվերականգնման մոնիտորինգի համակարգ` անտառվերականգնման դինամիկան և որակն օբյեկտիվորեն գնահատելու և կանխատեսելու համար,
2) կրճատել անտառում բնական վերաճի և երիտասարդ անտառմշակույթների կորուստները` անբավարար ագրոտեխնիկական միջոցառումների, արածեցման, անտառային հրդեհների և այլ գործոնների հետևանքով,
3) ներդնել ժամանակակից տեխնիկական միջոցներ և տեխնոլոգիաներ` անտառվերականգնման և անտառապատման աշխատանքների արդյունավետությունը բարձրացնելու համար,
4) անցնել «հատում-անտառվերականգնում-անտառաճեցում» շարունակական նոր սկզբունքով գործող տեխնոլոգիաների` կոնկրետ անտառաճման պայմաններին և անտառի էկոլոգիական ֆունկցիաներին համապատասխան,
5) կիրառել տնտեսական խթանող մեխանիզմներ անտառտնտեսական աշխատանքների իրականացման ընթացքում հատատեղերում մատղաշի և հողաշերտի պահպանման, հատատեղերի մաքրման նպատակով,
6) բարձրացնել անտառվերականգնման աշխատանքների որակը` տնտեսական նոր մեթոդների կիրառման միջոցով, այդ թվում հաշվի առնելով նաև նոր հիմնվող անտառների բնապահպանական տեսանկյունով պայմանավորված լրացուցիչ տնտեսական եկամուտները,
7) կատարելագործել անտառվերականգնման իրավական բազան:
Անհրաժեշտ է վերականգնել և զարգացնել սերմնային և տնկարանային տնտեսությունները` ելնելով անտառվերականգնման և անտառապատման աշխատանքների ծավալներից և կարիքներից: Անհրաժեշտ են իրականացնել նաև անտառային սերմերի որակի ստուգման և բարձրացման միջոցառումներ, այդ թվում դրանց` վնասատուներից և հիվանդություններից պաշտպանելու ուղղությամբ:
Տնկարանային տնտեսությունները պետք է հիմնված լինեն նոր տեխնոլոգիաների և աշխատանքների մեխանիզացման վրա` բարելավելով ծառաթփատեսակային տեսականին և իջեցնելով տնկանյութի միավոր ինքնարժեքը: Տնկարաններում անհրաժեշտ է օգտագործել մշտական էլիտային անտառսերմնային պլանտացիաներից ձեռք բերված բարձրորակ սերմեր և իրականացնել անտառային սերմերի սելեկցիոն աշխատանքներ:
Հանրապետությունում արդյունավետ անտառվերականգնում և անտառապատում իրականացնելու համար կարևոր են նաև անտառների արտադրողականության բարձրացման ուղղությամբ կատարվող գործողությունները, քանի որ անտառների ներկայիս արտադրողականության մակարդակը չի համապատասխանում անտառաճման պոտենցիալ պայմաններին և բավական ցածր է:
Անտառների արտադրողականությունը հնարավոր է բարձրացնել էքստենսիվ եղանակով` անտառային պաշարների ավելացում անտառածածկ տարածքների ընդլայնման հաշվին և ինտենսիվ եղանակով` միավոր տարածքից ստացվող բնափայտի տարեկան աճի ավելացման հաշվին:
Արտադրողականության բարձրացման համար անհրաժեշտ է օպտիմալացնել անտառների լրիվությունը, աջակցել բնական վերականգնմանը, բարելավել անտառի տեսակային կազմը` ճիշտ և ժամանակին կիրառելով հատումներ (անտառվերականգնման, միջանկյալ և այլն), ինչպես նաև պահպանելով անտառային կենսաբազմազանությունը և նպաստելով անտառների բնապահպանական հատկությունների զարգացմանը:
Անտառվերականգնման և անտառպատման ոլորտում իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 1 հավելվածի 7-րդ կետում:
8. Անտառօգտագործում
Վերջին տարիներին հանրապետությունում իրականացվող անկայուն անտառօգտագործումը մեծ վնաս է հասցնում Հայաստանի անտառներին` միաժամանակ բացասաբար անդրադառնալով անտառտնտեսվարման մյուս ոլորտների վրա: Էներգետիկ և տնտեսական ճգնաժամի հետևանքով զգալիորեն աճել է բնափայտի, այդ թվում վառելափայտի պահանջարկը, որը հիմնականում պայմանավորված է բնակչության ծանր սոցիալական վիճակով: Հատումները հիմնականում իրականացվում են բնակավայրերին հարակից անտառներում` բերելով դրանց խոցելիության բարձրացմանը:
Մյուս կողմից կոմերցիոն նպատակներով իրականացվող հատումների ընթացքում շինափայտ ստանալու համար մթերվում են տնտեսապես առավել արժեքավոր ծառատեսակներ` վտանգելով անտառների ապրանքաորակական հատկանիշները:
Ներկայիս չհամակարգված անտառօգտագործումը գերազանցում է անտառների ընդհանուր տարեկան աճը` բացասաբար անդրադառնալով անտառների արտադրողականության վրա և բերելով անտառների դեգրադացիայի:
Տնտեսական, էկոլոգիական և սոցիալական առումով անտառօգտագործման արդյունավետությունը բարձրացնելու նպատակով անհրաժեշտ է հիմնվել կայուն անտառկառավարման սկզբունքների և չափանիշների վրա` հստակ տարանջատելով անտառներն ըստ իրենց նպատակային նշանակության:
Հայաստանի անտառային հարուստ կենսաբազմազանությունը լայն հնարավորություններ է ստեղծում կողմնակի անտառօգտագործման համար: Բազմաթիվ դեղաբույսերի, հատապտուղների, վայրի պտուղների, սնկերի և այլ ոչ փայտային անտառային արտադրանքի հավաքումը, վերամշակումը և իրացումը, մեղվաբուծությունը, կարող են զգալի եկամուտներ ապահովել ոչ միայն անտառային տնտեսության, այլև գյուղական բնակչության համար` բարելավելով սոցիալական վիճակը, ստեղծելով աշխատատեղեր և նվազեցնելով բնափայտի օգտագործման նպատակով անտառների վրա գործադրվող ճնշումը:
Հայաստանի Հանրապետությունում կողմնակի անտառօգտագործման գերակա ուղղություններից են անտառների ռեկրեացիոն հնարավորությունների, զբոսաշրջության և որսորդական տնտեսությունների զարգացմանն ուղղված միջոցառումների իրականացումը, ինչպես նաև ոչ անտառապատ տարածքներում գյուղատնտեսական հողատեսքերի արդյունավետ օգտագործման մեխանիզմների մշակումն ու ներդնումը:
Անհրաժեշտ է պայմաններ ստեղծել անտառամերձ համայնքներում մանր և միջին ձեռնարկատիրության զարգացման համար, ինչպես նաև խթանել ներքին և արտաքին աղբյուրներից ներդրումները:
Անտառօգտագործման ոլորտում իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 1 հավելվածի 8-րդ կետում:
9. Անտառի վկայագրում
Անտառի վկայագրումը հավասարակշռում է անտառկառավարման գործընթացներում բնապահպանական, սոցիալական և տնտեսական ասպեկտները, ինչպես նաև կապ է ստեղծում սպառողների և կայուն անտառտնտեսվարման գործունեության միջև:
Անտառի վկայագրումը որպես մարքետինգային գործիք նպաստում է բնափայտի անհայտ և կասկածելի ծագում ունեցող աղբյուրների վերացմանը և կունենա հետևյալ բարենպաստ ազդեցությունը.
ա) անտառի վկայագրման ազգային ստանդարտի մշակումը և կիրառումը կխթանի պետական և ոչ պետական անտառների կայուն կառավարմանը,
բ) առավել լայն հնարավորություններ և նպաստավոր մրցակցային պայմաններ կստեղծի վկայագրված անտառային տեղական արտադրանքների արտաքին շուկայում սպառման համար,
գ) կկանխարգելի և կնվազեցնի ապօրինի հատումները և կնվազեցնի ստվերային անտառօգտագործումը,
դ) կնպաստի կենսաբազմազանության արդյունավետ պահպանությանը,
ե) կխթանի հասարակության մասնակցությանը անտառների կայուն անտառկառավարմանը` ապահովելով որոշումներ ընդունելու հրապարակայնությանը,
զ) կապահովի անտառային ոլորտի աշխատողների համար առավել անվտանգ և ապահով աշխատանքային պայմաններ և սոցիալական երաշխիքներ:
Անտառի վկայագրման ոլորտում իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 1 հավելվածի 9-րդ կետում:
10. Ֆինանսատնտեսական ոլորտ
Անտառային ոլորտի ֆինանսատնտեսական ծանր վիճակը պայմանավորված է վերջին տասնամյակներում վարվող քաղաքականությամբ, երբ պետական բյուջեից հատկացումները տարիներ շարունակ մնացել են նույն մակարդակին (շուրջ 100 մլն դրամ), իսկ հիմնական մուտքերը գոյացել են սեփական եկամուտներից` հիմնականում բնափայտի իրացումից (80-90%): Այդ իսկ պատճառով անցած տարիների ընթացքում անտառային ոլորտում որևէ ներդրում չի կատարվել, իսկ եղած նյութատեխնիկական բազան ենթարկվել է բարոյական և ֆիզիկական մաշվածության:
Անցած տարիներին վարվող ֆինանսատնտեսական քաղաքականությունը հանգեցրել է մի շարք լուրջ խնդիրների.
ա) անտառային ոլորտի զարգացման համար անհրաժեշտ նյութատեխնիկական և ֆինանսական միջոցների սակավություն,
բ) անտառային տնտեսությունների ծանր ֆինանսական վիճակ,
գ) ֆինանսական միջոցների տարեկան ուշացած հատկացումներ,
դ) հաշվապահական հաշվառման ոչ ժամանակակից համակարգ,
ե) շուկայական հարաբերությունների ցածր մակարդակ,
զ) անտառկառավարման պլանների բացակայություն և անարդյունավետ պլանավորում,
է) միջազգային ֆինանսական մեխանիզմների ոչ արդյունավետ օգտագործում,
ը) անտառային պաշարների ոչ արդյունավետ օգտագործում և մեծածավալ կորուստներ,
թ) անտառային պաշարների ստվերային օգտագործման մեծ ծավալներ և այլն:
Ֆինանսատնտեսական ոլորտում իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 2 հավելվածի 10-րդ կետում:
11. Անտառային ոլորտի բնապահպանական հարցեր
Կենսաբազմազանության պահպանություն
Հայաստանի աշխարհագրական տեղադիրքը և լեռնային բարդ ռելիեֆը նպաստել են կենսաբազմազանության հարուստ տեսականու, էնդեմիզմի բարձր մակարդակի և հարուստ ագրոկենսաբազմազանության ձևավորմանը:
Անտառային կենսաբազմազանության պահպանության և կայուն օգտագործման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է անտառային էկոհամակարգերի բնապահպանական ֆունկցիաների կարևորությամբ, որոնցից են.
ա) ածխածնի երկօքսիդի կլանում և կլիմայի կարգավորում,
բ) հողի էրոզիայի և անապատացման կանխում,
գ) ջրային բալանսի կարգավորում,
դ) գենիտիկական նյութի մատակարարում,
ե) ռեկրեացիոն ծառայությունների տրամադրում,
զ) միջավայրի սանիտարահիգիենիկ վիճակի բարելավում և այլն:
Անտառային կենսաբազմազանությանը սպառնացող հիմնական գործոններն ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն կապված են մարդու տնտեսական գործունեության հետ, որոնք են.
ա) բնակմիջավայրի մասնատումը և կորուստը, մասնավորապես անտառային հողերի գյուղատնտեսական նպատակով օգտագործման և հանքային ռեսուրսների շահագործման հետևանքով,
բ) գերարածեցումը,
գ) անտառների անկայուն կառավարումը, ներառյալ ապօրինի ծառահատումները,
դ) բնափայտային և ոչ բնափայտային ռեսուրսների գերօգտագործումը,
ե) օտարածին տեսակների ներմուծումը,
ա) ճանապարհաշինությունը, հիդրոէլեկտրակայանների կառուցումը, չկարգավորված ռեկրեացիոն գործունեությունը և այլն,
զ) միջավայրի աղտոտումը:
Նշված բոլոր գործոնները նպաստում են անտառային էկոհամակարգերի դեգրադացմանը և կենսաբազմազանության կորստին:
Կլիմայի փոփոխություն
1993 թվականին Հայաստանի Հանրապետությունը վավերացրել է Միացյալ Ազգերի Կազմակերպության «Կլիմայի փոփոխության մասին» շրջանակային Կոնվենցիան, որի նպատակն է հանրության ուշադրությունը հրավիրել կլիմայի գլոբալ փոփոխության հիմնախնդրի վրա:
Անտառները հանդիսանում են մթնոլորտից ածխածնի երկօքսիդի կլանիչ և պահպանիչ: Սակայն մի կողմից հանքային վառելանյութի օգտագործման աճը, մյուս կողմից անտառածածկ տարածքների կրճատումը հանգեցնում են մթնոլորտում ածխաթթու գազի ավելացմանը: Կլիմայի փոփոխության տեսանկյունից առաջնային հիմնախնդիրներն են.
ա) անտառային էկոհամակարգերի հնարավոր խոցելիությունը և հարմարվողականության փոփոխությունը, ինչպես նաև նշված գործընթացների կանխարգելմանն ուղղված միջոցառումների բացակայությունը,
բ) անտառների ընդհանուր կենսազանգվածի և պաշարների կորուստը,
գ) անտառային ոլորտի անբավարար ներգրավվածությունը կլիմայի փոփոխության մեղմանն ուղղված գլոբալ միջոցառումներին:
Հողի և ջրի պահպանություն
Անտառների անկայուն շահագործումը, անտառային հողերի օգտագործումը հողագործության, անասնապահության, արդյունաբերության և այլ նպատակներով արագացնում և խորացնում են էրոզիան, անտառային գետերի և ջրամբարների տղմակալման և էվտրոֆացման գործընթացները` խախտելով անտառի հիդրոլոգիական ռեժիմը, խթանելով ջրային էկոհամակարգերի դեգրադացիան:
Հողերի դեգրադացիայի և անապատեցման հանգեցնող հիմնախնդիրներից են անկայուն գյուղատնտեսական գործունեությունը, գերարածեցումը, անտառազրկումը և անտառների դեգրադացիան, թեև անտառային ոլորտին առավելապես առնչվում են վերջին երկուսը:
Գերարածեցումը հանգեցնում է խոտհարքների, արոտավայրերի բուսածածկի, անտառի բնական վերարտադրության անկման, հողաշերտի կոմպակտացման և էրոզիայի առումով հողերի խոցելիության բարձրացման:
Անտառազրկման և անտառների դեգրադացիայի պատճառ են հանդիսանում բնափայտի գերհատումները, անտառների փոխակերպումը երկրորդական ծագման կերահանդակների, անվերահսկելի անտառային հրդեհները, ինչպես նաև անտառային հողերի նպատակային նշանակության փոփոխումը:
Անտառի ոլորտի բնապահպանական ասպեկտների ուղղությամբ իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 2 հավելվածի 11-րդ կետում:
12. Անտառային ոլորտի սոցիալական հարցեր
Հայաստանի Հանրապետության անտառները հիմնականում ունեն բնապահպանական նշանակություն և նախկինում էական դեր չեն ունեցել հանրապետության սոցիալ-տնտեսական կյանքում, բացառությամբ անտառամերձ համայնքների, որոնց թիվը հանրապետությունում հասնում է 230-ի: Անտառամերձ համայնքների համար անտառը միշտ ունեցել է կարևոր նշանակություն և հիմնականում օգտագործվել է որպես հանգստի վայր, բնակչության լրացուցիչ եկամտի աղբյուր, ոչ բնափայտային անտառային արդյունքի, անասնակերի ապահովման կայուն բազա, համայնքի ջրային ռեսուրսների պահպանման միջոց, վառելիք և այլն:
Մինչև 1990 թվականը համայնքները բնափայտը օգտագործում էին փոքր ծավալներով, հիմնականում կենցաղային կարիքների բավարարման համար: Սակայն 1990 թվականից հետո անտառանյութը հիմնականում օգտագործվում է սեփական կարիքների ապահովման համար (որպես վառելիք) և առևտրային նպատակներով:
Կարևորվում է նաև անտառի ռեկրեացիոն դերը, ինչպես նաև նրա նշանակությունը զբոսաշրջության զարգացման համար, որը կարող է նպաստել բնակչության սոցիալական վիճակի բարելավմանը և անտառների ճնշման նվազեցմանը:
Անտառային ոլորտի սոցիալ-տնտեսական բնույթի խնդիրներից են.
1) համայնքներում առկա գործազրկությունը և չքավորությունը,
2) համայնքների մեծ կախվածությունն անտառային ռեսուրսներից (բնափայտ, ոչ բնափայտային անտառային արդյունք, արածեցում, խոտհունձ և այլն),
3) էներգետիկ ռեսուրսների դժվարամատչելիությունը,
4) վառելափայտը որպես գյուղական և քաղաքային բնակչության ստվար շերտերի գոյատևման մատչելի միջոց,
5) անտառամերձ բնակավայրերի ճանապարհների, հեռահաղորդակցության (և այլն) վատթար վիճակը,
6) անտառների կայուն կառավարման ոլորտում հասարակության և շահագրգիռ համայնքների մասնակցության ցածր մակարդակը (ներգրավման մեխանիզմների բացակայությունը կամ անկատարություն),
7) անտառային ոլորտի վերաբերյալ հասարակության իրազեկության ցածր մակարդակը,
8) քաղաքային անտառպուրակների և կանաչապատ տարածքների նվազումը,
9) անտառային ոլորտի աշխատողների անբավարար վարձատրությունը,
10) աշխատանքի գնահատման և խրախուսման անկատար համակարգը,
11) աշխատանքային պայմանների և անվտանգության տեխնիկայի ցածր մակարդակը,
12) ոլորտում երիտասարդ անտառային կադրերի պակասը:
Անտառային ոլորտի սոցիալական ասպեկտների ուղղությամբ իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 2 հավելվածի 12-րդ կետում:
13. Անտառային գիտություն
Անտառային կայուն կառավարման զարգացումը հնարավոր չէ առանց անտառային գիտության զարգացման: Անտառային ոլորտի առջև ծառացած մի շարք խնդիրների լուծման և արդյունավետ միջազգային համագործակցության արդյունքում ի հայտ են եկել նախկինում չուսումնասիրված կամ անբավարար ուսումնասիրված գերակա ուղղություններ: Անտառային գիտության զարգացման նպատակով անհրաժեշտ է.
1) նախանշել անտառային ոլորտի զարգացման հեռանկարային ուղղությունները և իրականացնել թեմատիկ ուսումնասիրություններ` այդ թվում հիմնվելով երկրի ստանձնած միջազգային պայմանագրերի, ինչպես նաև թեմատիկ աշխատանքների փորձագիտական և ավարտված ուսումնասիրությունների արդյունքների վրա,
2) համակարգել անտառային ոլորտում տարվող ուսումնասիրությունները համալիր անտառային գիտական ծրագրերի իրականացման միջոցով,
3) խթանել հանրապետության տարբեր բնակլիմայական շրջաններում մոդելային գիտափորձարարական անտառների ստեղծումը` անտառային տնտեսության վարման նոր տեխնոլոգիաների և առաջավոր փորձի ներդրման նպատակով,
4) խթանել համակարգչային նոր մեթոդների, ծրագրերի և մոդելների ներդրումն անտառկառավարման համակարգում,
5) բարելավել գիտահետազոտական անտառային կազմակերպությունների նյութատեխնիկական բազան,
6) ընդլայնել անտառային գիտական ուսումնասիրությունների ավանդական շրջանակը` ներառելով տնտեսական, բնապահպանական և սոցիալական բնագավառները,
7) աշխատանքներն իրականացնել միջազգային և գլոբալ նշանակության անտառային գիտական թեմաներով:
Անտառային գիտության ուղղությամբ իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 2 հավելվածի 13-րդ կետում:
14. Անտառագիտական կրթություն, ուսուցում և իրազեկում
Կրթություն և ուսուցում
Հայաստանի Հանրապետության անտառային ոլորտի մարդկային ռեսուրսների վերաբերյալ ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ այն ապահովված չէ բավարար թվով որակյալ մասնագետներով:
1950-1990 թթ. Հայաստանում չի եղել բարձրագույն անտառագիտական կրթություն: Ներկայումս որոշ կրթական հաստատություններ (Հայկական գյուղատնտեսական ակադեմիան, Երևանի պետական համալսարանի Իջևանի մասնաճյուղը) իրականացնում են անտառագետ մասնագետների պատրաստումը: Հայաստանում բացակայում են միջին մակարդակի անձնակազմի (անտառային տեխնիկ) և անտառային աշխատանքների մասնագիտական տեխնիկական կրթական հաստատությունները: Անտառային ոլորտի կառավարման համակարգում առկա է որակավորված մասնագետների խիստ պակաս (մասնագետների թիվը չի գերազանցում ընդհանուրի 4%):
Ոլորտի կրթական և ուսուցման համակարգի զարգացմանը խոչընդոտում են հետևյալ գործոնները.
1) առանձին առարկաների գծով բարձր որակավորման գիտամանկավարժական կադրերի պակասը,
2) դասագրքերի և ուսումնամեթոդական ձեռնարկների սակավությունը,
3) լաբորատոր սարքավորումների և գործիքների բացակայությունը,
4) անտառօգտագործման առևտրային բնագավառին առնչվող ուսուցման բացակայությունը,
5) գործնական ուսուցման և դաշտային ուսուցողական կենտրոնների անբավարարությունը,
6) պետական պատվերով ուսանողական տեղերի անբավարար քանակությունը և անտառային ոլորտում աշխատանքով ապահովելու մեխանիզմների անկատարությունը,
7) մասնագետների շարունակական վերապատրաստման և վերաորակավորման ուսումնական ծրագրերի և հնարավորությունների պակասը:
Իրազեկում
ՈՒսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ համեմատաբար բարձր է բնակչության իրազեկությունը անտառների դերի և նշանակության վերաբերյալ, սակայն անհրաժեշտ է հասարակայնության լայն շրջանակներին իրազեկել անտառների կորստի բնապահպանական և սոցիալ-տնտեսական հետևանքների մասին:
Ցածր է իրավական տեղեկացվածությունը անտառկառավարման խնդիրների վերաբերյալ և բնակչության լայն զանգվածները գրեթե անտեղյակ են անտառային ոլորտը կարգավորող իրավական ակտերի վերաբերյալ:
Կարևոր խնդիր է նաև տեղեկատվության մատչելիության և անտառկառավարման համակարգի գործունեության թափանցիկության ապահովումը:
Անտառային կրթության, ուսուցման և իրազեկման ուղղությամբ իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 2 հավելվածի 14-րդ և 15-րդ կետերում:
15. Միջազգային համագործակցություն
Աշխարհում ծառացած մի շարք գլոբալ բնապահպանական խնդիրների լուծումը պահանջում է բոլոր երկրների ակտիվ մասնակցություն: Անտառային ոլորտում միջազգային համագործակցության նպատակն է` անտառների կայուն կառավարումը:
Անտառային ոլորտում միջազգային համագործակցության նպատակն է.
1) խթանել այն գործողությունները, որոնք բխում են մասնավորապես անտառային սկզբունքներից և Կենսաբազմազանության, Կլիմայի Փոփոխության, Անապատեցման դեմ պայքարի միջազգային կոնվենցիաների պահանջներից,
2) բարձրացնել անտառային ոլորտի միջազգային գիտատեխնիկական համագործակցության արդյունավետությունը, նախանշելով հեռանկարային ուղղությունները,
3) ընդլայնել համատեղ իրականացվող անտառային ծրագրերի շրջանակը, ամբողջացնելով և համակարգելով միջազգային աղբյուրների առկա հնարավորությունները,
4) նպաստել անտառային ոլորտում նոր տեխնոլոգիաների ներդրմանը,
5) խթանել անտառային վերամշակված արտադրանքի արտահանման հնարավորությունները` երկրում նախաձեռնելով անտառների վկայագրման գործընթացներ,
6) նպաստել Հայաստանի Հանրապետության և միջազգային անտառային մասնագետների միջև փորձի փոխանակման, փոխայցելությունների, անտառային բնագավառի միջազգային հավաքների մասնակցության շնորհիվ:
Անտառային ոլորտի միջազգային համագործակցության ուղղությամբ իրականացվելիք անհրաժեշտ միջոցառումները ներկայացվում են N 2 հավելվածի 16-րդ կետում:
IV. Անտառի ազգային ծրագրի ֆինանսավորման աղբյուրները
Անտառի ազգային ծրագրի իրականացումը պայմանավորված է առաջարկվող միջոցառումների համար անհրաժեշտ ֆինանսավորման աղբյուրներով: Այդ նպատակով պետք է համակարգել միջազգային և ազգային ֆինանսական միջոցները` դրանք նպատակաուղղելով անտառային ոլորտի զարգացման առաջնահերթ աշխատանքների իրականացմանը:
Անտառկառավարման աշխատանքների տնտեսական արդյունավետության բարձրացման շնորհիվ և ստորև նշված միջոցառումների իրականացման արդյունքում կարող են առաջանալ զգալի ներքին ֆինանսական միջոցներ.
1) պայքար անտառային ոլորտում ստվերայնության դեմ,
2) ապօրինի անտառանյութի մթերման և իրացման ներքին ծավալների կրճատում,
3) հանրապետությունից անմշակ բնափայտային հումքի արտահանման մաքսային քաղաքականության խստացում և ներկրման խրախուսում,
4) անտառին պատճառված վնասի հատուցման համակարգի կատարելագործում,
5) օրինական անտառօգտագործման արդյունքում եկամուտների ավելացում,
6) բնօգտագործման վճարների դրույքաչափերի օպտիմալացում,
7) վկայագրված բնափայտային արտադրանքի ծավալների խթանում ներքին և արտաքին շուկաներում,
8) ոչ բնափայտային անտառային արտադրանքի մասնաբաժնի ավելացում ընդհանուր անտառօգտագործման ծավալներում,
9) Հայաստանի Հանրապետությունում անտառային մարքետինգի հիմունքների զարգացում,
10) ռեկրեացիոն և այլ նպատակներով անտառային հողերի վարձակալության տրամադրման մեխանիզմների բարելավում,
11) արդյունավետ հարկային քաղաքականության իրականացում` անտառվերականգնման, անտառապատման և այլ տնտեսապես ոչ եկամտաբեր անտառտնտեսական միջոցառումների նկատմամբ,
12) Հայաստանի Հանրապետության անտառների վերականգնման և զարգացման հիմնադրամի կարողությունների հզորացում,
13) անտառների բնապահպանական ֆունկցիաների (կլիմայակարգավորիչ, հողապաշտպան, ջրապաշտպան և այլն) ապահովման համար տնտեսական փոխհատուցման մեխանիզմների զարգացում,
14) հասարակական և այլ կազմակերպությունների ներգրավում:
Ելնելով անտառների բնապահպանական ազգային և գլոբալ նշանակությունից, անտառային ոլորտի խնդիրների լուծման նպատակով անհրաժեշտ է ապահովել միջազգային դոնոր կազմակերպությունների ֆինանսական աջակցությունը:
Անտառի ազգային ծրագրի իրականացման ֆինանսավորման միջազգային հիմնական աղբյուրներից են.
1) Գլոբալ էկոլոգիական Հիմնադրամը,
2) Կիոտոյի արձանագրության Մաքուր Զարգացման Մեխանիզմների շրջանակներում նախատեսված անտառապատման/անտառվերականգնման աշխատանքներին տրամադրվող ֆինանսական միջոցները,
3) Համաշխարհային բանկը,
4) Միջազգային զարգացման գործակալությունները,
5) Միացյալ Ազգերի Կազմակերպությունը և այլն:
V. Անտառի ազգային ծրագրի համակարգում և մոնիտորինգ
Անտառի ազգային ծրագրի հաջող իրականացման նպատակով կստեղծվի ազգային համակարգող խորհուրդ, որի կազմում կարող են ընդգրկվել հետևյալ հիմնական շահառուները` Հայաստանի Հանրապետության գյուղատնտեսության, Հայաստանի Հանրապետության բնապահպանության, Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի, Հայաստանի Հանրապետության տարածքային կառավարման նախարարությունները, անտառային ոլորտի գիտական և հասարակական կազմակերպությունները, միջազգային դոնոր կազմակերպությունները և այլն:
Ազգային համակարգող խորհրդի խնդիրներն են`
1) նպաստել շահագրգիռ կողմերի արդյունավետ համագործակցությանը,
2) համակարգել անտառի ազգային ծրագրի կազմակերպչական գործընթացները,
3) ապահովել շահագրգիռ կողմերի միջև տեղեկատվության փոխանակումը,
4) իրականացնել անտառի ազգային ծրագրի իրականացման մոնիտորինգ,
5) ապահովել անտառի ազգային ծրագրի իրականացման թափանցիկությունը,
6) ապահովել անտառի ազգային ծրագրի աշխատանքների վերաբերյալ հասարակության իրազեկությունը և շահագրգիռ կողմերի մասնակցությունը,
7) պարբերաբար ներկայացնել հաշվետվություններ ազգային համակարգող խորհրդի գործունեության, մարդկային, ֆինանսական և նյութական ռեսուրսների ներդրման և իրացման ընթացքի վերաբերյալ, ապահովել դրանց օգտագործման արդյունավետությունը, ինչպես նաև նախատեսված և փաստացի արդյունքների վերլուծությունը:
Հավելված N 2
ՀՀ կառավարության
2005 թվականի հուլիսի 21-ի
N 1232-Ն որոշման
ԱՆՏԱՌԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱՑՈՒՅՑ
Հայաստանի Հանրապետության անտառի ազգային ծրագրի միջոցառումները նախատեսվում են իրականացնել հետևյալ ժամկետներում`
1) կարճաժամկետ` 2006-2008 թթ.
2) միջնաժամկետ` 2008-2010 թթ.
3) երկարաժամկետ` 2010-2015 թթ.
._________________________________________________________________________.
|N | Ոլորտ |Միջոցառման |Կատարող |Ժամկետը|Ակնկալվող |
| | |անվանումը | | |արդյունքները |
| | | | | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|1.|Օրենսդրու- |1. ՀՀ անտառային |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |ՀՀ անտառային |
| |թյուն |օրենսգրքից բխող |տնտեսության |ժամկետ |օրենսգրքի |
| | |ենթաօրենսդրական |նախարարություն| |կիրարկումն |
| | |ակտերի մշակում և |ՀՀ բնապահպանու| |ապահովող |
| | |ընդունում (տես |թյան | |միջոցառումներ |
| | |հավելված 3) |նախարարություն| | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |2. ՀՀ անտառային |ՀՀ գյուղա- |կարճա- | |
| | |օրենսգրքի |տնտեսության |ժամկետ | |
| | |ընդունումից հետո |նախարարություն| | |
| | |համակարգին |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |առնչվող այլ |թյան | | |
| | |օրենքներում և |նախարարություն| | |
| | |ենթաօրենսդրական | | | |
| | |ակտերում | | | |
| | |համապատասխան | | | |
| | |փոփոխությունների | | | |
| | |կատարում | | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|2.|Կառուցվածքա|1. Անտառկառավար- |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառային |
| |յին բարեփո-|ման պետական |տնտեսության |ժամկետ |համակարգի |
| |խումներ |մարմինների |նախարարություն| |կառավարման |
| | |կառուցվածքային |ՀՀ բնապահպանու| |տնտեսական և |
| | |բարեփոխումներ |թյան | |բնապահպանական |
| | | |նախարարություն| |արդյունավետության|
| | | | | |բարձրացում, |
| | | | | |մարմինների |
| | | | | |գործառույթների |
| | | | | |հստակեցում, |
| | | | | |կայուն |
| | | | | |անտառկառավարում |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |1) Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| | |պահպանության |տնտեսության |ժամկետ |արդյունավետ |
| | |ծառայության |նախարարություն| |պահպանություն, |
| | |ստեղծում | | |ապօրինի |
| | | | | |գործողությունների|
| | | | | |նվազեցում |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |2) Անտառային |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառկառավարման |
| | |տնտեսության |տնտեսության |ժամկետ |պլանների |
| | |կառավարման |նախարարություն| |առկայություն, |
| | |պլանավորման | | |կայուն |
| | |(անտառշինական | | |անտառկառավարում |
| | |նախագծեր) | | | |
| | |ստորաբաժանման | | | |
| | |ստեղծում | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |3) Անտառպաշտպանա-|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառի |
| | |կան հիմնարկի |տնտեսության |ժամկետ |վնասատուների և |
| | |ստեղծում |նախարարություն| |հիվանդությունների|
| | | | | |վնասակարության |
| | | | | |մոնիտորինգ և |
| | | | | |կանխարգելում, |
| | | | | |կենսունակ |
| | | | | |անտառների |
| | | | | |առկայություն |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |4) Անտառսերմնային|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Ստուգված և |
| | |լաբորատորիայի |տնտեսության |ժամկետ |որակյալ |
| | |ստեղծում |նախարարություն| |սերմնանյութի |
| | | | | |առկայություն, |
| | | | | |որակյալ |
| | | | | |տնկանյութի |
| | | | | |ստացում, |
| | | | | |անտառվերականգնման|
| | | | | |և անտառապատման |
| | | | | |արդյունավետության|
| | | | | |բարձրացում |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |5) Անտառմելիորա- |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառապատված |
| | |տիվ հիմնարկի |տնտեսության |ժամկետ |տարածքների |
| | |ստեղծում |նախարարություն|միջնա- |ընդլայնում |
| | | | |ժամկետ | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |6) Անտառգիտա- |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառային ոլորտի |
| | |սփյուռ |տնտեսության |ժամկետ |շահագրգիռ կողմերի|
| | |ծառայության |նախարարություն|միջնա- |իրազեկության |
| | |ստեղծում | |ժամկետ |բարձրացում և |
| | | | | |մարդկային |
| | | | | |ռեսուրսների |
| | | | | |զարգացում |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
| | |7) Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Կայուն |
| | |հաշվառման, |տնտեսության |ժամկետ |անտառկառավարման |
| | |մոնիտորինգի և |նախարարություն| |արդյունավետ |
| | |կադաստրի վարման |ՀՀ բնապահպանու| |պլանավորում; |
| | |համակարգի |թյան | |ԱԿԲ-ի, |
| | |ստեղծում |նախարարություն| |պահպանության, |
| | | | | |պաշտպանության, |
| | | | | |վերարտադրության |
| | | | | |և օգտագործման |
| | | | | |վերաբերյալ |
| | | | | |տվյալների բազայի |
| | | | | |ստեղծում, |
| | | | | |վերլուծություն |
| | | | | |և տրամադրում |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառվերականգնման|
| | |վերականգնման և |տնտեսության |ժամկետ-|և անտառապատման |
| | |զարգացման |նախարարություն|միջնա- |աշխատանքների |
| | |հիմնադրամի |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|խթանում |
| | |հզորացում |թյան |երկարա-| |
| | | |նախարարություն|ժամկետ | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական և | | |
| | | |միջազգային | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|3.|Անտառկառա- |1. ՀՀ Տավուշի և |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Տավուշի և |
| |վարման |Գեղարքունիքի |տնտեսության |ժամկետ |Գեղարքունիքի |
| |պլանավորում|մարզերի անտառային|նախարարություն| |մարզերի |
| |(անտառշինա-|հողերի շուրջ |ՀՀ բնապահպանու| |անտառային ֆոնդի |
| |կան |180 հազ. հա |թյան | |կառավարման |
| |նախագծերի |անտառշինության և |նախարարություն| |պլաններ |
| |մշակում) |անտառկառավարման | | | |
| | |պլանների կազմում,| | | |
| | |այդ թվում | | | |
| | |համայնքային | | | |
| | |անտառների (Կողբ, | | | |
| | |Բերդավան, | | | |
| | |Ենոքավան, Հովք) | | | |
| | |համար` փորձնական | | | |
| | |ծրագրեր | | | |
| |___________|_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. ՀՀ Արարատի, |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Արարատի, Լոռու, |
| | |Լոռու, |տնտեսության |ժամկետ |Արագածոտնի, |
| | |Արագածոտնի, |նախարարություն| |Կոտայքի, Շիրակի, |
| | |Կոտայքի, Շիրակի, |ՀՀ բնապահպանու| |Վայոց ձորի, |
| | |Վայոց ձորի, |թյան | |Սյունիքի |
| | |Սյունիքի |նախարարություն| |անտառային ֆոնդի |
| | |անտառային հողերի | | |կառավարման |
| | |շուրջ 280 հազ. հա| | |պլաններ |
| | |անտառշինության և | | | |
| | |անտառկառավարման | | | |
| | |պլանների կազմում | | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|4.|Անտառների |1. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| |հաշվառում, |հաշվառման, |տնտեսության |ժամկետ |հաշվառում, |
| |կադաստր և |կադաստրի վարման |նախարարություն| |կադաստրի վարում |
| |մոնիտորինգ |և մոնիտորինգի |ՀՀ բնապահպանու| |և մոնիտորինգի |
| | |համակարգի |թյան | |իրականացում |
| | |ստեղծման |նախարարություն| | |
| | |ծրագրային առաջար-|Անշարժ գույքի | | |
| | |կությունների |կադաստրի | | |
| | |մշակում |պետական կոմիտե| | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| | |հաշվառման |տնտեսության |ժամկետ-|հաշվառման և |
| | |իրականացում |նախարարություն|միջնա- |անտառկառավարման |
| | |(460,0 հազ. հա) |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |պլանավորման |
| | | |թյան | |իրականացում |
| | | |նախարարություն| | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |3. Անտառի համալիր|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| | |մոնիտորինգի |տնտեսության |ժամկետ |պահպանության, |
| | |իրականացում |նախարարություն|միջնա- |ապօրինի |
| | |(460,0 հազ. հա) |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |գործողությունների|
| | | |թյան |երկարա-|կանխարգելման, |
| | | |նախարարություն|ժամկետ |անտառների |
| | | |տեղական ինքնա-| |ֆիտոսանիտարական |
| | | |կառավարման | |վիճակի և այլնի |
| | | |մարմիններ | |գնահատում և |
| | | |(համաձայնու- | |կանխատեսում |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ (համա| | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |4. Անտառի |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառային |
| | |կադաստրի վարում |տնտեսության |ժամկետ |ռեսուրսների |
| | |(460,0 հազ. հա) |նախարարություն|միջնա- |գնահատում, |
| | | |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |արդյունավետ |
| | | |թյան |երկարա-|անտառօգտագործում,|
| | | |նախարարություն|ժամկետ |անտառի |
| | | | | |սեփականության |
| | | | | |տարբեր ձևերի |
| | | | | |գրանցում |
| | |________________________________|_______|_________________|
| | |5. Անտառային ոլորտում |կարճա- |Տվյալների |
| | |երկրատեղեկատվական համակարգի |ժամկետ |օպերատիվ մշակման |
| | |ստեղծում |միջնա- |և տրամադրման |
| | |ՀՀ գյուղատնտեսության |ժամկետ |համակարգի |
| | |նախարարություն | |առկայություն |
|__|___________|________________________________|_______|_________________|
|5.|Անտառի |1. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| |պահպանու- |պահպանության |տնտեսության |ժամկետ |պահպանության |
| |թյուն, |ծառայության |նախարարություն| |ծառայության |
| |ապօրինի |անձնակազմի համար |ՀՀ բնապահպանու| |բարելավված |
| |հատումների |նյութատեխնիկական |թյան | |նյութատեխնիկական |
| |նվազեցում |բազայի ապահովում |նախարարություն| |բազա, անտառների |
| | |(փոխադրամիջոցներ,| | |արդյունավետ |
| | |հանդերձանք, կապի | | |պահպանություն |
| | |միջոցներ, զենք և | | | |
| | |այլն) | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. ա) |ՀՀ բնապահպանու|կարճա- |Անտառների |
| | |Բնապահպանական |թյան |ժամկետ |պահպանության |
| | |տեսչության |նախարարություն| |արդյունավետության|
| | |անտառների | | |ապահովում |
| | |վերահսկողության | | | |
| | |բաժնի | | | |
| | |հզորությունների | | | |
| | |ամրապնդում, | | | |
| | |բ) Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Կայուն |
| | |մոնիտորինգի |տնտեսության |ժամկետ |անտառկառավարման |
| | |համակարգի |նախարարություն| |ապահովում |
| | |հզորությունների |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |ամրապնդում |թյան | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |3. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառներում |
| | |պահպանության |տնտեսության |ժամկետ |հրդեհների |
| | |ծառայությանը |նախարարություն| |կանխարգելում, |
| | |հակահրդեհային |ՀՀ բնապահպանու| |արդյունավետ |
| | |տեխնիկայով |թյան | |պայքար անտառային |
| | |ապահովում |նախարարություն| |հրդեհների դեմ |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |4. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Աշխատողների |
| | |պահպանության |տնտեսության |ժամկետ |բարելավված |
| | |ծառայության |նախարարություն| |սոցիալական և |
| | |աշխատողների |ՀՀ բնապահպանու| |բարոյական վիճակ, |
| | |նյութական և |թյան | |արդյունավետ |
| | |բարոյական |նախարարություն| |աշխատանք |
| | |խրախուսման | | | |
| | |համակարգի | | | |
| | |ներդրում | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |5. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| | |պահպանության |տնտեսության |ժամկետ |պահպանության |
| | |ծառայության |նախարարություն| |ծառայության |
| | |աշխատողների |ՀՀ բնապահպանու| |աշխատողների |
| | |աշխատավարձի |թյան | |բարելավված |
| | |բարձրացում |նախարարություն| |սոցիալական վիճակ |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |6. Համայնքների, |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| | |ֆիզիկական և |տնտեսության |ժամկետ-|պահպանության |
| | |իրավաբանական |նախարարություն|միջնա- |բարելավում |
| | |անձանց, այդ թվում|ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|շահագրգիռ կողմերի|
| | |հասարակական |թյան |երկարա-|ներգրավմամբ |
| | |կազմակերպություն-|նախարարություն|ժամկետ | |
| | |ների ներգրավում` | | | |
| | |անտառպահպանության| | | |
| | |միջոցառումներին | | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|6.|Անտառների |1. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| |պաշտպանու- |ֆիտոսանիտարական |տնտեսության |ժամկետ-|ուսումնասիրված |
| |թյուն |վիճակի ուսումնա- |նախարարություն|միջնա- |ֆիտոսանիտարական |
| | |սիրություն և |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|վիճակ |
| | |անտառին հասցված |թյան |երկարա-| |
| | |վնասի գնահատում |նախարարություն|ժամկետ | |
| | | |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| | |պաշտպանության |տնտեսության |ժամկետ-|բարելավված |
| | |ինտեգրված |նախարարություն|միջնա- |ֆիտոսանիտարական |
| | |(կենսաբանական և |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|վիճակ |
| | |այլն) եղանակների |թյան |երկարա-| |
| | |կիրառում, |նախարարություն|ժամկետ | |
| | |անտառների | | | |
| | |ավիացիոն և | | | |
| | |վերգետնյա պայքարի| | | |
| | |իրականացում | | | |
| | |(կանխարգելիչ | | | |
| | |գործողություններ,| | | |
| | |տարեկան մոտ | | | |
| | |10 000 հա) | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |3. Անտառպաշտպա- |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառպաշտպանական |
| | |նական համակարգի |տնտեսության |ժամկետ |համակարգի |
| | |նյութատեխնիկական |նախարարություն| |բարելավված |
| | |բազայի բարելավում| | |նյութատեխնիկական |
| | | | | |բազա, անտառների |
| | | | | |արդյունավետ |
| | | | | |պաշտպանություն |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|7.|Անտառվերա- |1. ՀՀ օպտիմալ |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառվերականգնման|
| |կանգնում, |անտառապատվածու- |տնտեսության |ժամկետ-|անտառապատման և |
| |անտառապա- |թյան, անտառվերա- |նախարարություն|միջնա- |ագրոանտառաբուծու-|
| |տում, |կանգնման, |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|թյան մշակված |
| |ագրոանտառա-|անտառապատման և |թյան |երկարա-|ծրագրեր |
| |բուծություն|ագրոանտառաբուծու-|նախարարություն|ժամկետ | |
| | |թյան ծրագրերի |տեղական ինքնա-| | |
| | |մշակում և |կառավարման | | |
| | |իրականացում |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | | |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. Անտառսերմնային|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Որակյալ անտառային|
| | |և տնկարանային |տնտեսության |ժամկետ-|տնկանյութի |
| | |տնտեսությունների |նախարարություն|միջնա- |տեսականու |
| | |(Մարտունի` 46 հա,|ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|ապահովում` |
| | |Ստեփանավան` 17 |թյան |երկարա-|անտառվերականգնման|
| | |հա, Նոյեմբերյան` |նախարարություն|ժամկետ |և անտառապատման |
| | |21 հա, Հրազդան` |հասարակական | |միջոցառումների |
| | |21 հա, Գորիս` 5 |կազմակերպու- | |իրականացման |
| | |հա, Գուգարք` 12 |թյուններ | |համար, |
| | |հա, Երևան` 10 |(համաձայնու- | |դեգրադացված |
| | |հա, տնկարաններ) |թյամբ), | |անտառային |
| | |վերակառուցում, |մասնավոր | |տարածքների |
| | |փակ և բաց |սեկտոր (համա- | |կրճատում |
| | |գրունտում |ձայնությամբ) | | |
| | |տնկանյութի | | | |
| | |աճեցման նոր (փակ | | | |
| | |արմատային | | | |
| | |համակարգով) | | | |
| | |տեխնոլոգիաների | | | |
| | |ներդրում | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |3. Ծառահատված և |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Վերականգնված |
| | |դեգրադացված |տնտեսության |ժամկետ-|անտառներ, |
| | |անտառների |նախարարություն|միջնա- |անտառապատված |
| | |վերականգնում և |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|տարածքներ |
| | |նոր տարածքների |թյան |երկարա-| |
| | |անտառապատում |նախարարություն|ժամկետ | |
| | |(տարեկան շուրջ |տեղական ինքնա-| | |
| | |5000 հա) |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |4. Անտառային |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Համայնքային և |
| | |ֆոնդի հողերից |տնտեսության |ժամկետ-|մասնավոր |
| | |դուրս գտնվող |նախարարություն|միջնա- |անտառների |
| | |հողերում |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|հիմնադրում |
| | |անտառապատման |թյան |երկարա-| |
| | |ծրագրերի |նախարարություն|ժամկետ | |
| | |իրականացման |տեղական ինքնա-| | |
| | |խթանում |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |5. Պաշտպանական |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Հողապաշտպան և |
| | |ագրոանտառբուծու- |տնտեսության |ժամկետ-|դաշտապաշտպան |
| | |թյան զարգացում, |նախարարություն|միջնա- |անտառաշերտերի |
| | |պաշտպանական |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|առկայություն, |
| | |անտառաշերտերի |թյան |երկարա-|գյուղատնտեսական |
| | |հիմնադրում |նախարարություն|ժամկետ |հողերի |
| | |(տարեկան 1000 հա,|տեղական ինքնա-| |բերրիության |
| | |ընդհանուր |կառավարման | |բարձրացում |
| | |10000 հա) |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |6. Վերականգնվող |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Ածխածնի կլանման |
| | |և հիմնադրվելիք |տնտեսության |ժամկետ-|առումով գնահատված|
| | |անտառտարածքների |նախարարություն|միջնա- |անտառներ |
| | |մթնոլորտից |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-| |
| | |ածխածնի կլանման |թյան |երկարա-| |
| | |կարողությունների |նախարարություն|ժամկետ | |
| | |գնահատում |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|8.|Անտառօգտա- |1. Նորագույն, |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Արդյունավետ |
| |գործում |անվտանգ և |տնտեսության |ժամկետ-|անտառօգտագործում,|
| | |արդյունավետ |նախարարություն|երկարա-|բնապահպանական |
| | |անտառային մեքենա-|ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |նորմերի |
| | |սարքավորումների |թյան | |ապահովում |
| | |և տեխնոլոգիաների|նախարարություն| | |
| | |ներդրում |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. Անտառները |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Կատարելագործված |
| | |հավատարմագրային |տնտեսության |ժամկետ-|անտառկառավարման |
| | |կառավարման |նախարարություն|երկարա-|համակարգ |
| | |հանձնելու |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ | |
| | |համակարգի |թյան | | |
| | |զարգացում |նախարարություն| | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |3. Օրինական |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Ստվերային |
| | |անտառօգտագործումը|տնտեսության |ժամկետ-|անտառօգտագործման |
| | |խթանող և ապօրինի|նախարարություն|երկարա-|նվազեցում, |
| | |օգտագործմանը |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |Փայտանյութի |
| | |խոչընդոտող |թյան | |օրինական |
| | |տնտեսական |նախարարություն| |օգտագործման և |
| | |մեխանիզմների |տեղական ինքնա-| |պետական բյուջեի |
| | |ներդրում` |կառավարման | |մուտքերի |
| | |անտառօգտագործման |մարմիններ | |ավելացում, |
| | |հետ կապված |(համաձայնու- | |անտառների վիճակի |
| | |գործունեության |թյամբ), | |բարելավում |
| | |որոշ տեսակների |հասարակական | | |
| | |լիցենզավորում |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |4. Համայնքների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- | |
| | |կողմից |տնտեսության |ժամկետ | |
| | |փայտանյութի |նախարարություն| | |
| | |օրինական |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |օգտագործմանը |թյան | | |
| | |խթանող |նախարարություն| | |
| | |մեխանիզմների |պետական | | |
| | |ներդրում |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ, | | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |5. Նպաստել |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Բնափայտի կորստի |
| | |ընդհանուր |տնտեսության |ժամկետ-|նվազում, |
| | |անտառմթերվող |նախարարություն|միջնա- |արդյունավետ |
| | |ծավալներում |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |օգտագործում |
| | |շինափայտի ելքի |թյան | | |
| | |բարձրացմանը և |նախարարություն| | |
| | |ռացիոնալ |տեղական ինքնա-| | |
| | |օգտագործմանը |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |6. Բնափայտի |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Բնափայտի |
| | |վերամշակման |տնտեսության |ժամկետ-|վերամշակման |
| | |ժամանակակից |նախարարություն|միջնա- |արդյունավետության|
| | |տեխնոլոգիաների |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |բարձրացում, |
| | |ներդրում |թյան | |բնափայտի կորստի |
| | |փայտամշակման |նախարարություն| |նվազում |
| | |ոլորտում |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |7. Անտառային |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Բարելավված |
| | |լեռնային |տնտեսության |ժամկետ |անտառային |
| | |ճանապարհների |նախարարություն| |ճանապարհներ |
| | |պլանավորման և |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |նախագծման |թյան | | |
| | |հիմունքների |նախարարություն| | |
| | |բարելավում |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |8. Գործող և |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Դժվարամատչելի |
| | |նախագծվող |տնտեսության |ժամկետ-|անտառային |
| | |անտառային |նախարարություն|միջնա- |տարածքների |
| | |ճանապարհների |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |հասանելիություն, |
| | |ցանցի |թյան | |դրանց |
| | |օպտիմալացում, |նախարարություն| |արդյունավետ |
| | |վերանորոգում և |պետական | |օգտագործում |
| | |կառուցում |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ, | | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |9. Անտառօգտագործ-|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Կանխատեսելի |
| | |ման բնագավառում |տնտեսության |ժամկետ-|անտառօգտագործում,|
| | |մասնավոր սեկտորի |նախարարություն|միջնա- |անտառային |
| | |ընդգրկման համար |տեղական ինքնա-|ժամկետ |ոլորտում |
| | |երկարաժամկետ և |կառավարման | |մասնավոր սեկտորի |
| | |կանխատեսելի |մարմիններ | |զարգացում |
| | |պայմանների |(համաձայնու- | | |
| | |ստեղծում |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |10. Գիտականորեն |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Փայտանյութի |
| | |հիմնավորել |տնտեսության |ժամկետ-|մթերման օրինական |
| | |տարեկան |նախարարություն|երկարա-|ծավալների |
| | |թույլատրելի |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |ավելացում հիմնված|
| | |հատատեղային ֆոնդի|թյան | |անտառկառավարման |
| | |չափաքանակները` |նախարարություն| |պլանների վրա, |
| | |ըստ ծառատեսակների|ՀՀ կրթության | |անտառների |
| | |և անտառհատման |և գիտության | |արդյունավետ |
| | |տեսակների |նախարարություն| |վերարտադրություն |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |11. Աջակցել |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Ոչ բնափայտային |
| | |անտառօգտագործման |տնտեսության |ժամկետ-|անտառային |
| | |ընդհանուր |նախարարություն|երկարա-|արտադրանքի |
| | |ծավալներում ոչ |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |ավելացում, |
| | |բնափայտային |թյան | |բնափայտի մթերման |
| | |անտառային |նախարարություն| |ծավալների |
| | |արտադրանքի |պետական | |նվազեցում, |
| | |մթերման աճին. |կառավարման | |բնակչության |
| | |ա) անտառային |մարմիններ, | |սոցիալական վիճակի|
| | |կողմնարդյունքի |տեղական ինքնա-| |բարելավում |
| | |արդյունավետ |կառավարման | | |
| | |օգտագործման |մարմիններ | | |
| | |ծավալների |(համաձայնու- | | |
| | |ավելացում, |թյամբ), | | |
| | |բ) էկոտուրիզմի և |հասարակական | | |
| | |ռեկրեացիայի |կազմակերպու- | | |
| | |զարգացում, |թյուններ | | |
| | |գ) որստնտեսության|(համաձայնու- | | |
| | |զարգացում, |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |12. Համայնքային |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառօգտագործման |
| | |կամ միջհամայնքա- |տնտեսության |ժամկետ-|բնագավառում |
| | |յին անտառօգտագոր-|նախարարություն|միջնա- |համայնքների |
| | |ծողների |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |ներգրավվածության |
| | |միավորումների/ |թյան | |և շահագրգռվածու-|
| | |ընկերությունների |նախարարություն| |թյան բարձրացում |
| | |ստեղծման |պետական | | |
| | |խրախուսում |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ, | | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|9.|Անտառի |1. Ազգային |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Վկայագրված |
| |վկայագրում |ստանդարտի մշակման|տնտեսության |ժամկետ |անտառներ և |
| | |և վկայագրման |նախարարություն| |անտառանյութ, |
| | |գործընթացն |ՀՀ բնապահպանու| |բարելավված |
| | |իրականացնելու |թյան | |անտառկառավարում |
| | |համար ծրագրային |նախարարություն| |և շուկայավարում,|
| | |առաջարկի մշակում |ՀՀ կրթության | |ապօրինի |
| | |_________________|և գիտության |_______|գործողությունների|
| | |2. Ազգային |նախարարություն|կարճա- |նվազեցում, |
| | |անտառվկայագրման |ՀՀ առևտրի և |ժամկետ-|անտառի վիճակի |
| | |ստանդարտի մշակում|տնտեսական |երկարա-|բարելավում |
| | | |զարգացման |ժամկետ | |
| | |_________________|նախարարություն|_______| |
| | |3. Անտառի |պետական |կարճա- | |
| | |վկայագրման |կառավարման |ժամկետ-| |
| | |փորձնական |մարմիններ, |միջնա- | |
| | |ծրագրերի |տեղական ինքնա-|ժամկետ | |
| | |իրականացում |կառավարման | | |
| | |_________________|մարմիններ |_______| |
| | |4. Ազգային |(համաձայնու- |միջնա- | |
| | |անտառվկայագրման |թյամբ), |ժամկետ | |
| | |համակարգի |հասարակական | | |
| | |ներդրում |կազմակերպու- | | |
| | |_________________|թյուններ |_______| |
| | |5. Բնափայտի |(համաձայնու- |միջնա- | |
| | |առանձին տեսակների|թյամբ), |ժամկետ | |
| | |սերտիֆիկացման |մասնավոր | | |
| | |համակարգի |սեկտոր (համա- | | |
| | |ներդրում |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________| |_______| |
| | |6. Արտադրական | |միջնա- | |
| | |նշանակության | |ժամկետ | |
| | |անտառների | |երկարա-| |
| | |վկայագրում: | |ժամկետ | |
| | |Պետական, | | | |
| | |համայնքային և | | | |
| | |մասնավոր | | | |
| | |անտառների | | | |
| | |վկայագրման | | | |
| | |գործընթացի | | | |
| | |խթանում | | | |
| | |_________________| |_______| |
| | |7. Անտառվկայա- | |կարճա- | |
| | |գրման | |ժամկետ-| |
| | |գործընթացների և | |երկարա-| |
| | |վկայագրված | |ժամկետ | |
| | |անտառային | | | |
| | |արտադրանքների | | | |
| | |վերաբերյալ | | | |
| | |հասարակության | | | |
| | |իրազեկության | | | |
| | |ապահովում | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |8. Վկայագրված | | | |
| | |անտառային | | | |
| | |արտադրանքների | | | |
| | |արտահանման | | | |
| | |ծավալների | | | |
| | |ավելացում | | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|10|Ֆինանսա- |1. Անտառվերա- |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Վերականգնված և |
| |տնտեսական |կանգնման և |տնտեսության |ժամկետ-|անտառապատված |
| |ոլորտ |անտառապատման |նախարարություն|միջնա- |տարածքներ, |
| | |աշխատանքները |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |համայնքների և |
| | |խթանող ֆինանսական|թյան | |մասնավոր սեկտորի |
| | |նոր մեխանիզմների |նախարարություն| |ներգրավվածություն|
| | |(հարկային և |ՀՀ ֆինանսների | | |
| | |այլն) կիրառում, |և էկոնոմիկայի| | |
| | |համայնքների և |նախարարություն| | |
| | |մասնավոր սեկտորի |պետական | | |
| | |ներգրավում |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ, | | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. Հատատեղերի |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Վերականգնված |
| | |անտառվերականգ- |տնտեսության |ժամկետ |հատատեղեր |
| | |նումը խթանող |նախարարություն| | |
| | |տնտեսական |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |մեխանիզմների |թյան | | |
| | |կիրառում |նախարարություն| | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |3. Ժամանակակից |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառային |
| | |հաշվապահական |տնտեսության |ժամկետ |սեկտորի |
| | |հաշվառման |նախարարություն| |հաշվապահական |
| | |համակարգի |ՀՀ բնապահպանու| |հաշվառման |
| | |ներդրում |թյան | |թափանցիկ և |
| | | |նախարարություն| |արդյունավետ |
| | | | | |համակարգ |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |4. Անտառտնտեսական|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառտնտեսական և |
| | |և անտառվերա- |տնտեսության |ժամկետ |անտառվերականգնման|
| | |կանգնման |նախարարություն| |աշխատանքների |
| | |աշխատանքների |ՀՀ բնապահպանու| |արդյունավետ |
| | |միավոր արժեքի և |թյան | |ֆինանսավորում և |
| | |ընդհանուր ծախսերի|նախարարություն| |ծախսերի |
| | |օպտիմալացում | | |օպտիմալացում |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |5. Անտառային |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Պետական բյուջեի |
| | |պաշարների |տնտեսության |ժամկետ |մուտքերի |
| | |բնօգտագործման |նախարարություն| |ավելացում, դրանց |
| | |վճարների |ՀՀ բնապահպանու| |նպատակային |
| | |դրույքաչափերի |թյան | |վերաբաշխում, |
| | |օպտիմալացում, |նախարարություն| |համայնքների և |
| | |դրանց հաշվարկման | | |այլ շահագրգիռ |
| | |և վճարման | | |կողմերի |
| | |մեխանիզմների | | |ներգրավվածության |
| | |կատարելագործում, | | |ավելացում |
| | |այդ թվում | | | |
| | |համայնքների | | | |
| | |շահագրգռվածության| | | |
| | |մեծացման նպատակով| | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |6. Փայտանյութի |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառային |
| | |վաճառքի |տնտեսության |ժամկետ |սեկտորում |
| | |աճուրդային |նախարարություն| |շուկայական |
| | |եղանակի ներդրում |ՀՀ բնապահպանու| |հարաբերություն- |
| | |_________________|թյան | |ների և թափանցիկ |
| | |7. Բնափայտի |նախարարություն| |մրցակցային դաշտի |
| | |մթերման և |տեղական ինքնա-| |առկայություն |
| | |վաճառքի թափանցիկ,|կառավարման | | |
| | |մրցակցային դաշտի |մարմիններ | | |
| | |ձևավորում |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |8. Ապօրինի |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Ապօրինի |
| | |անտառօգտագործող- |տնտեսության |ժամկետ-|անտառօգտագործման |
| | |ներին հարկման |նախարարություն|միջնա- |նվազեցում, |
| | |օրինական դաշտ |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |պետական բյուջեի |
| | |բերելու |թյան | |մուտքերի |
| | |մեխանիզմների |նախարարություն| |ավելացում |
| | |ներդրում |պետական | | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ, | | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |9. Փայտանյութի |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Շուկայավարման |
| | |ներքին և արտաքին|տնտեսության |ժամկետ-|կատարելագործում, |
| | |շուկաների |նախարարություն|միջնա- |եկամուտների |
| | |ուսումնասիրու- |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |ավելացում, |
| | |թյուն և |թյան | |ներքին շուկայի |
| | |առևտրայնացման |նախարարություն| |զարգացում |
| | |զարգացում |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր (համա- | | |
| | | |ձայնությամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |10. Անմշակ |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անմշակ բնափայտի |
| | |բնափայտի |տնտեսության |ժամկետ |արտահանման |
| | |արտահանմանը |նախարարություն| |կանխարգելում, |
| | |խոչընդոտող և |ՀՀ բնապահպանու| |փայտամշակման |
| | |անտառանյութի |թյան | |արտադրանքի |
| | |ներմուծմանը |նախարարություն| |ծավալների |
| | |խրախուսող |ՀՀ ֆինանսների | |մեծացում |
| | |մեխանիզմների |և էկոնոմիկայի| | |
| | |(մաքսային, |նախարարություն| | |
| | |հարկային և այլն)| | | |
| | |ներդրում | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |11. Անտառային |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառվերականգնման|
| | |ոլորտում |տնտեսության |ժամկետ-|անտառապատման և |
| | |միջազգային |նախարարություն|երկարա-|այլ ոլորտներում |
| | |ֆինանսավորման |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |միջազգային |
| | |մեխանիզմների |թյան | |ներդրումների |
| | |առավել |նախարարություն| |ավելացում, |
| | |արդյունավետ | | |անտառային սեկտորի|
| | |օգտագործում. | | |զարգացում, |
| | |ա) Կիոտոյի | | |անտառների |
| | |արձանագրությամբ | | |արտադրողականու- |
| | |նախատեսված | | |թյան բարձրացում |
| | |ֆինանսավորման | | |և անտառապատվածու|
| | |մեխանիզմներ | | |թյան ընդլայնում |
| | |(մաքուր զարգացման| | | |
| | |մեխանիզմ և այլն)| | | |
| | |բ) «Երկրի արտաքին| | | |
| | |պարտք-բնություն» | | | |
| | |հաշվանցման | | | |
| | |մեխանիզմի | | | |
| | |կիրառում | | | |
| | |գ) սփյուռքի | | | |
| | |հնարավորություն- | | | |
| | |ների արդյունավետ | | | |
| | |օգտագործման | | | |
| | |խթանում | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |12. Անտառի` որպես|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Անտառների |
| | |անշարժ գույքի |տնտեսության |ժամկետ-|սեփականատերերի |
| | |ապահովագրության |նախարարություն|երկարա-|պաշտպանվածություն|
| | |համակարգի |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |վնասված անտառների|
| | |ներդրում` |թյան | |վերականգնման |
| | |հրդեհներից, այլ |նախարարություն| |երաշխիք |
| | |տարերային | | | |
| | |աղետներից և | | | |
| | |անտառխախտումներից| | | |
| | |պաշտպանելու համար| | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |13. Ոչ շահութաբեր|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Արդյունավետ |
| | |բայց անհետաձգելի |տնտեսության |ժամկետ-|անտառկառավարում |
| | |անտառտնտեսական |նախարարություն|երկարա-| |
| | |միջոցառումների |ՀՀ ֆինանսների |ժամկետ | |
| | |իրականացման համար|և էկոնոմիկայի| | |
| | |(խնամքի հատումներ|նախարարություն| | |
| | |անտառվերականգնում|ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |և անտառապատում |թյան | | |
| | |և այլն) |նախարարություն| | |
| | |օրենսդրությամբ | | | |
| | |սահմանված կարգով | | | |
| | |պետական բյուջեից | | | |
| | |սուբսիդիաների | | | |
| | |ավելացում | | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|N | Ոլորտ |Միջոցառման |Կատարող |Ժամկետը|Ակնկալվող |
| | |անվանումը | | |արդյունքները |
| | | | | | |
|__|___________|__________________________________________________________|
|11|Անտառի | 1. Անտառային կենսաբազմազանություն |
| |բնապահպանա-|__________________________________________________________|
| |կան հարցեր |1. Անտառային |ՀՀ բնապահպանու|կարճա- |Անտառային կենսա- |
| | |կենսաբազմազանու- |թյան |ժամկետ |բազմազանության |
| | |թյան մոնիտորինգի |նախարարություն| |վերաբերյալ |
| | |համակարգի |ՀՀ գյուղա- | |տվյալների |
| | |ստեղծման համար |տնտեսության | |հավաքագրում, |
| | |չափորոշիչների |նախարարություն| |գնահատում, |
| | |որոշման և |ՀՀ կրթության | |մոնիտորինգի և |
| | |մոնիտորինգի |և գիտության | |տեղեկատվության |
| | |ծրագրի մշակում |նախարարություն| |փոխանակության |
| | | | | |համակարգի հիմնման|
| | | | | |համար |
| | | | | |նախադրյալների |
| | | | | |ստեղծում |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. Անտառային |ՀՀ բնապահպանու|երկարա-|Անտառային կենսա- |
| | |կենսաբազմազանու- |թյան |ժամկետ |բազմազանության |
| | |թյան գույքագրում |նախարարություն| |պահպանության |
| | |և հաշվառում |ՀՀ գյուղա- | |ներկա վիճակի |
| | | |տնտեսության | |գնահատում, |
| | | |նախարարություն| |կրիտիկական |
| | | |ՀՀ կրթության | |վիճակում գտնվող |
| | | |և գիտության | |տեսակների |
| | | |նախարարություն| |բացահայտում, |
| | | | | |մոնիտորինգի |
| | | | | |համար տվյալների |
| | | | | |ապահովում |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |3. Անտառային |ՀՀ բնապահպանու|երկարա-|Անտառային կենսա- |
| | |կենսաբազմազանու- |թյան |ժամկետ |բազմազանության |
| | |թյան վերաբերյալ |նախարարություն| |վերաբերյալ |
| | |տեղեկատվական |ՀՀ գյուղա- | |տեղեկատվության |
| | |բանկի ստեղծում |տնտեսության | |հավաքում, |
| | | |նախարարություն| |համակարգում և |
| | | |ՀՀ կրթության | |փոխանակում` |
| | | |և գիտության | |պահպանության |
| | | |նախարարություն| |միջոցառումների |
| | | |հասարակական | |արդյունավետու- |
| | | |կազմակերպու- | |թյունը ապահովելու|
| | | |թյուններ | |համար |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |4. Անտառային |ՀՀ բնապահպանու|միջնա- |Առավել արժեքավոր |
| | |կենսաբազմազանու- |նության |ժամկետ |անտառային |
| | |թյան հազվագյուտ |նախարարություն| |էկոհամակարգերի |
| | |և անհետացող |ՀՀ գյուղա- | |և կենսաբազմազա- |
| | |տեսակների |տնտեսության | |նության |
| | |պահպանության |նախարարություն| |պահպանության |
| | |համար էտալոնային |ՀՀ կրթության | |ապահովում |
| | |էկոհամակարգերի/ |և գիտության | | |
| | |տեղամասերի |նախարարություն| | |
| | |բացահայտում և | | | |
| | |քարտեզագրում | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |5. Անտառային |ՀՀ բնապահպանու|երկարա-|Անտառների օգտակար|
| | |էկոհամակարգերի և |նության |ժամկետ |հատկությունների, |
| | |կենսաբազմազանու- |նախարարություն| |մարդուն |
| | |թյան վրա |ՀՀ գյուղա- | |տրամադրվող |
| | |տնտեսական և |տնտեսության | |բարիքների ու |
| | |ռեկրեացիոն |նախարարություն| |ծառայությունների |
| | |գործունեության |ՀՀ կրթության | |ուժեղացում |
| | |ազդեցության |և գիտության | | |
| | |բացահայտում և |նախարարություն| | |
| | |դրա մեղմացմանն |ինքնակառավար- | | |
| | |ուղղված |ման մարմիններ | | |
| | |միջոցառումների |(համաձայնու- | | |
| | |իրականացում |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |6. Դենդրոպարկերի |ՀՀ բնապահպանու|միջնա- |Դենդրոպարկերի և |
| | |և անտառային |նության |ժամկետ |անտառային |
| | |պուրակների |նախարարություն| |պուրակների վիճակի|
| | |վերականգնման և |ՀՀ գյուղա- | |բարելավման |
| | |զարգացման ծրագրի |տնտեսության | |միջոցով տեղական |
| | |խթանում |նախարարություն| |և ներմուծված |
| | | | | |ծառաթփային |
| | | | | |բույսերի կենդանի |
| | | | | |հավաքածուների |
| | | | | |ex-situ |
| | | | | |պահպանության, |
| | | | | |վերարտադրության |
| | | | | |և կայուն |
| | | | | |օգտագործման |
| | | | | |ապահովում |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |7. Անտառային |ՀՀ բնապահպանու|երկարա-|Առավել արժեքավոր |
| | |կենսաբազմազանու- |նության |ժամկետ |անտառային |
| | |թյան առանձին |նախարարություն| |էկոհամակարգերի |
| | |տեսակների |ՀՀ գյուղա- | |և կենսատոպերի |
| | |բնակմիջավայրի |տնտեսության | |առանձնացում և |
| | |կորստի |նախարարություն| |պահպանության |
| | |կանխարգելմանը և | | |ապահովում |
| | |առանցքային | | | |
| | |կենսատոպերի | | | |
| | |պահպանությանն | | | |
| | |ուղղված ծրագրերի | | | |
| | |իրականացում | | | |
| | |__________________________________________________________|
| | | 2. Կլիմայի փոփոխություն |
| | |__________________________________________________________|
| | |1. Մաքուր |ՀՀ գյուղա- |երկարա-|Անտառվերականգնման|
| | |զարգացման |տնտեսության |ժամկետ |և անտառապատման |
| | |մեխանիզմների |նախարարություն| |աշխատանքների |
| | |շրջանակում |ՀՀ բնապահպանու| |ծավալների |
| | |անտառապատման/ |նության | |ընդլայնում, |
| | |անտառվերականգնման|նախարարություն| |միջազգային |
| | |աշխատանքների |ՀՀ կրթության | |ֆինանսավորման |
| | |իրականացման |և գիտության | |աղբյուրների |
| | |խթանում |նախարարություն| |ներգրավում |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |2. Ջերմոցային |ՀՀ գյուղա- |միջնա- |Միջազգային |
| | |գազերի կլանում/ |տնտեսության |ժամկետ |ֆինանսավորման |
| | |արտանետում, |նախարարություն| |աղբյուրների |
| | |կադաստրի վարման |ՀՀ բնապահպանու| |ներգրավման համար |
| | |առաջարկների |նության | |նախադրյալների |
| | |նախապատրաստում |նախարարություն| |ստեղծում |
| | | |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |3. Անտառային |ՀՀ գյուղա- |երկարա-| |
| | |ոլորտից |տնտեսության |ժամկետ | |
| | |ջերմոցային գազերի|նախարարություն| | |
| | |կադաստրի |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |գնահատման որակի |նության | | |
| | |բարելավում |նախարարություն| | |
| | | |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |4. Կլիմայի |ՀՀ գյուղա- |միջնա- |Անտառների վիճակի |
| | |փոփոխության |տնտեսության |ժամկետ-|բարելավմանն |
| | |արդյունքում |նախարարություն|երկարա-|ուղղված |
| | |կանխատեսվող |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ |կանխարգելիչ |
| | |անտառի |նության | |միջոցառումների |
| | |խոցելիության |նախարարություն| |իրականացում |
| | |գնահատում |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
| | |5. Անտառների |ՀՀ գյուղա- |միջնա- | |
| | |հարմարվողականու- |տնտեսության |ժամկետ-| |
| | |թյան բարձրացմանն |նախարարություն|երկարա-| |
| | |ուղղված |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ | |
| | |միջոցառումների |նության | | |
| | |մշակում |նախարարություն| | |
| | | |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
| | |6. Հայաստանի |ՀՀ գյուղա- |միջնա- |Հայաստանի օպտիմալ|
| | |օպտիմալ անտառ- |տնտեսության |ժամկետ-|անտառպատվածու- |
| | |պատվածությանը |նախարարություն|երկարա-|թյուն |
| | |հասնելու նպատակով|ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ | |
| | |ինտեգրացված |նության | | |
| | |հողօգտագործման |նախարարություն| | |
| | |պլանավորման |ՀՀ կրթության | | |
| | |մոտեցումների |և գիտության | | |
| | |զարգացում |նախարարություն| | |
| | |__________________________________________________________|
| | | 3. Հողի և ջրի փոփոխություն |
| | |__________________________________________________________|
| | |1. Հակաէրոզիոն ու|ՀՀ բնապահպանու|միջնա- |Անապատացման և |
| | |հողապաշտպան |նության |ժամկետ-|անտառային հողերի |
| | |անտառապատման |նախարարություն|երկարա-|դեգրադացիայի |
| | |ծրագրերի մշակում |ՀՀ գյուղա- |ժամկետ |կանխում, |
| | |և իրականացում |տնտեսության | |արդյունավետ |
| | | |նախարարություն| |կառավարվող |
| | | |ՀՀ կրթության | |ջրհավաք ավազաններ|
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |2. Խթանել ջրհավաք|ՀՀ բնապահպանու|միջնա- | |
| | |ավազանների |նության |ժամկետ-| |
| | |կառավարման |նախարարություն|երկարա-| |
| | |ծրագրերում |ՀՀ գյուղա- |ժամկետ | |
| | |անտառային |տնտեսության | | |
| | |բաղադրիչի |նախարարություն| | |
| | |ինտեգրումը |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | | |պետական | | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ, | | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |3. Իրականացնել |ՀՀ բնապահպանու|կարճա- | |
| | |հողերի կայուն |նության |ժամկետ-| |
| | |կառավարման և |նախարարություն|միջնա- | |
| | |ինտեգրված |ՀՀ գյուղա- |ժամկետ | |
| | |հողօգտագործման |տնտեսության | | |
| | |պլանավորում |նախարարություն| | |
| | | |Անշարժ գույքի | | |
| | | |կադաստրի | | |
| | | |պետական կոմիտե| | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|12|Անտառի |1. Անտառամերձ |ՀՀ գյուղա- |միջնա- |Անտառամերձ |
| |սոցիալական |համայնքներին մոտ |տնտեսության |ժամկետ |համայնքների |
| |ասպեկտները |մթերման կետերի |նախարարություն| |բնակչության համար|
| | |ստեղծում` ստացվող|ՀՀ բնապահպանու| |աշխատատեղերի |
| | |ոչ բնափայտային |նության | |ստեղծում, |
| | |անտառային |նախարարություն| |արտադրվող |
| | |արդյունքի համար |տեղական ինքնա-| |արտադրանքի |
| | | |կառավարման | |սպառում, |
| | | |մարմիններ | |չքավորության |
| | | |(համաձայնու- | |կրճատում, անտառի |
| | | |թյամբ), | |վրա անտրոպոգեն |
| | | |հասարակական | |ճնշման նվազում |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |2. Տեղերում |ՀՀ գյուղա- |միջնա- | |
| | |գյուղատնտեսական |տնտեսության |ժամկետ | |
| | |մթերքների և ոչ |նախարարություն| | |
| | |բնափայտային |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |անտառային |նության | | |
| | |արդյունքի |նախարարություն| | |
| | |վերամշակման փոքր |տեղական ինքնա-| | |
| | |և միջին |կառավարման | | |
| | |արտադրությունների|մարմիններ | | |
| | |ստեղծում |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |3. Հանգստի և |ՀՀ առևտրի և |միջնա- | |
| | |կայուն |տնտեսական |ժամկետ-| |
| | |զբոսաշրջության, |զարգացման |երկարա-| |
| | |մասնավորապես |նախարարություն|ժամկետ | |
| | |էկոտուրիզմի |տեղական ինքնա-| | |
| | |բազայի ստեղծում |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |4. Համայնքներին |ՀՀ |միջնա- | |
| | |էներգակիրներով |էներգետիկայի |ժամկետ | |
| | |ապահովման |նախարարություն| | |
| | |աջակցություն |ՀՀ տրանսպորտի | | |
| | |_________________|և կապի | | |
| | |ա) անտառամերձ |նախարարություն| | |
| | |բնակավայրերի |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |առաջնահերթ |նության | | |
| | |գազիֆիկացում, |նախարարություն| | |
| | |գազի համար |ՀՀ գյուղա- | | |
| | |կանխավճարի, |տնտեսության | | |
| | |էլեկտրաէներգիայի |նախարարություն| | |
| | |և վառելիքի գների|տեղական ինքնա-| | |
| | |մատչելիության |կառավարման | | |
| | |խնդրի լուծում |մարմիններ | | |
| | |բ) այլընտրանքային|(համաձայնու- | | |
| | |էներգիայի |թյամբ), | | |
| | |աղբյուրների |հասարակական | | |
| | |զարգացում |կազմակերպու- | | |
| | |(վերականգնվող |թյուններ | | |
| | |էներգիայի |(համաձայնու- | | |
| | |աղբյուրներ` փոքր |թյամբ), | | |
| | |հիդրոէներգետիկա, |մասնավոր | | |
| | |կենսագազ, |սեկտոր | | |
| | |արևային |(համաձայնու- | | |
| | |էներգետիկա, |թյամբ) | | |
| | |հողմաէներգետիկա | | | |
| | |և այլն) | | | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |գ) թափուկի |ՀՀ գյուղա- |կարճա- | |
| | |իրացման մեխանիզմի|տնտեսության |ժամկետ-| |
| | |կատարելագործում, |նախարարություն|միջնա- | |
| | |իրացման գների |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ | |
| | |կարգավորում |նության | | |
| | |_________________|նախարարություն|_______| |
| | |5. Աջակցություն |պետական |միջնա- | |
| | |մեղվաբուծությանը |կառավարման |ժամկետ | |
| | |_________________|մարմիններ |_______| |
| | |6. Ոչ բնափայտային|տեղական ինքնա-|միջնա- | |
| | |անտառային |կառավարման |ժամկետ | |
| | |արդյունքի |մարմիններ | | |
| | |օգտագործման համար|(համաձայնու- | | |
| | |գնագոյացման |թյամբ), | | |
| | |համակարգի |հասարակական | | |
| | |վերանայում` զգալի|կազմակերպու- | | |
| | |կրճատելով ոչ |թյուններ | | |
| | |բնափայտային |(համաձայնու- | | |
| | |անտառային |թյամբ), | | |
| | |արդյունքի |մասնավոր | | |
| | |բնավճարները |սեկտոր | | |
| | |_________________|(համաձայնու- |_______| |
| | |7. Խոտհարքների և |թյամբ) |միջնա- | |
| | |արոտավայրերի | |ժամկետ | |
| | |արդյունավետ | | | |
| | |օգտագործման | | | |
| | |խթանում | | | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |8. Համայնքային |ՀՀ գյուղա- |միջնա- | |
| | |անտառների |տնտեսության |ժամկետ | |
| | |զարգացման խթանում|նախարարություն| | |
| | | |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | | |նության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | | |պետական | | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | |_________________|______________|_______| |
| | |9. Համայնքամերձ |ՀՀ գյուղա- |միջնա- | |
| | |պետական անտառները|տնտեսության |ժամկետ | |
| | |համայնքի |նախարարություն| | |
| | |կառավարմանը |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |տրամադրելու |նության | | |
| | |մեխանիզմների |նախարարություն| | |
| | |խթանում |պետական | | |
| | |(տեխնիկական |կառավարման | | |
| | |օժանդակություն, |մարմիններ | | |
| | |տնկարանների |տեղական ինքնա-| | |
| | |հիմնադրում և |կառավարման | | |
| | |այլն) համայնքային|մարմիններ | | |
| | |անտառկառավարման |(համաձայնու- | | |
| | |ծրագրեր` |թյամբ), | | |
| | |աղքատության |հասարակական | | |
| | |մակարդակի |կազմակերպու- | | |
| | |կրճատման նպատակով|թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|13|Անտառային |1. Անտառային |ՀՀ բնապահպանու|կարճա- |Կայուն |
| |գիտություն |գիտության |թյան |ժամկետ,|անտառկառավարման |
| | |ռազմավարական |նախարարություն|միջնա- |գիտական |
| | |զարգացման |ՀՀ գյուղա- |ժամկետ-|հիմունքների |
| | |ուղղությունների |տնտեսության |երկարա-|ստեղծում, |
| | |ուսումնասիրում և |նախարարություն|ժամկետ |ուսումնասիրված |
| | |դրանց իրականացման|ՀՀ կրթության | |անտառային |
| | |համալիր ծրագրերի |և գիտության | |տարածքներ, հետագա|
| | |մշակում |նախարարություն| |արդյունավետ |
| | |_________________|հասարակական | |կառավարմանը |
| | |2. Հանրապետությու|կազմակերպու- | |նպաստող մշակված |
| | |նում մոդելային |թյուններ | |առաջարկներ |
| | |անտառային ցանցի |(համաձայնու- | | |
| | |ստեղծման` |թյամբ) | | |
| | |անտառտնտեսվարման | | | |
| | |նոր մեթոդների, | | | |
| | |առաջավոր | | | |
| | |տեխնոլոգիաների | | | |
| | |ներդրման խթանում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |3. Անտառային | | | |
| | |գիտահետազոտական | | | |
| | |կազմակերպություն-| | | |
| | |ներում | | | |
| | |նյութատեխնիկական | | | |
| | |հագեցվածության | | | |
| | |բարելավում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |4. Անտառկազմող | | | |
| | |հիմնական | | | |
| | |ծառատեսակների | | | |
| | |բնական | | | |
| | |վերարտադրության, | | | |
| | |դրանց աճի ու | | | |
| | |պտղաբերության | | | |
| | |բարձրացմանն | | | |
| | |ուղղված հետազոտու| | | |
| | |թյունների | | | |
| | |իրականացում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |5. Անտառային | | | |
| | |դենդրաբազմազանու-| | | |
| | |թյան, հազվագյուտ | | | |
| | |և վտանգված | | | |
| | |ծառատեսակների | | | |
| | |ուսումնասիրում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |6. Անտառների | | | |
| | |արտադրողականու- | | | |
| | |թյան բարձրացման | | | |
| | |ուղիների մշակում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |7. Անտառային | | | |
| | |էկոհամակարգերի | | | |
| | |ամբողջական | | | |
| | |կառուցվածքի, | | | |
| | |դրանց փոխկապակցվա| | | |
| | |ծության և | | | |
| | |սուկցեսիոն | | | |
| | |փոփոխությունների | | | |
| | |բացահայտում ու | | | |
| | |գնահատում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |8. Դեգրադացված | | | |
| | |անտառային | | | |
| | |տարածքների | | | |
| | |վերականգնման | | | |
| | |համար գիտական | | | |
| | |հիմունքների | | | |
| | |մշակում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |9. Անտառային | | | |
| | |էկոհամակարգերի | | | |
| | |վրա կլիմայի | | | |
| | |փոփոխության | | | |
| | |ազդեցության | | | |
| | |ուսումնասիրում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |10. Անտառային | | | |
| | |էկոհամակարգերում | | | |
| | |ածխածնի կուտակման| | | |
| | |հնարավորություն- | | | |
| | |ների գնահատում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |11. Հայկական | | | |
| | |գյուղատնտեսական | | | |
| | |ակադեմիայի | | | |
| | |անտառագիտության | | | |
| | |ամբիոնի (ստեղծվել| | | |
| | |է 2003 թ-ին) | | | |
| | |լաբորատորիաների | | | |
| | |հիմնում և | | | |
| | |Երևանի պետական | | | |
| | |համալսարանի | | | |
| | |Իջևանի | | | |
| | |մասնաճյուղի | | | |
| | |անտառագիտություն | | | |
| | |մասնագիտության | | | |
| | |զարգացում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |12. Հայկական | | | |
| | |գյուղատնտեսական | | | |
| | |ակադեմիայի | | | |
| | |գիտամանկավարժական| | | |
| | |կադրերի | | | |
| | |վերապատրաստման և | | | |
| | |որակավորման | | | |
| | |բարձրացման | | | |
| | |համակարգի | | | |
| | |ստեղծում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |13. Զիկատարում | | | |
| | |անտառի նպատակային| | | |
| | |և կայուն | | | |
| | |օգտագործման | | | |
| | |ուսուցողական | | | |
| | |կենտրոնի | | | |
| | |ստեղծում, | | | |
| | |գործնական | | | |
| | |կրթության և | | | |
| | |ուսուցման բազայի | | | |
| | |հիմնում | | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|14|Կրթություն |1. Մայրենի լեզվով|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Մարդկային |
| |և |դասագրքերի և |տնտեսության |ժամկետ,|ռեսուրսների |
| |ուսուցում |ուսումնամեթոդական|նախարարություն|միջնա- |զարգացում, |
| | |հենքի ստեղծում |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|կադրերի |
| | |_________________|թյան |երկարա-|պատրաստում և |
| | |2. Անտառային |նախարարություն|ժամկետ |վերապատրաստում, |
| | |բարձրագույն |ՀՀ կրթության | |կառավարման |
| | |կրթության համար |և գիտության | |համակարգի |
| | |ըստ մարզերի |նախարարություն| |մասնագետներով |
| | |նպատակային տեղերի|հասարակական | |համալրում |
| | |հատկացում |կազմակերպու- | | |
| | |_________________|թյուններ | | |
| | |3. Պետական |(համաձայնու- | | |
| | |պատվերով |թյամբ) | | |
| | |շրջանավարտներին | | | |
| | |անտառային | | | |
| | |ոլորտում | | | |
| | |մասնագիտական | | | |
| | |աշխատանքով | | | |
| | |ապահովման | | | |
| | |մեխանիզմների | | | |
| | |կիրառում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |4. Միջազգային | | | |
| | |համապատասխան | | | |
| | |կրթական | | | |
| | |հաստատությունների| | | |
| | |հետ համագործակցու| | | |
| | |թյան զարգացում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |5. Միջնակարգ | | | |
| | |անտառագիտական | | | |
| | |կրթության | | | |
| | |համակարգի հիմնում| | | |
| | |_________________| | | |
| | |6. Տարբեր | | | |
| | |որակավորման և | | | |
| | |կարգավիճակի | | | |
| | |անձնակազմի համար | | | |
| | |ուսուցման | | | |
| | |համապատասխան | | | |
| | |ծրագրերի մշակում | | | |
| | |և տարբեր | | | |
| | |ուսուցողական | | | |
| | |միջոցառումների | | | |
| | |իրականացում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |7. Հայկական | | | |
| | |գյուղատնտեսական | | | |
| | |ակադեմիայի և | | | |
| | |«Զիկատար»-ի | | | |
| | |ուսուցողական | | | |
| | |կենտրոնների հենքի| | | |
| | |վրա գործնական | | | |
| | |դասընթացների | | | |
| | |իրականացում` | | | |
| | |տարբեր տեսակի | | | |
| | |անտառային | | | |
| | |միջոցառումներ | | | |
| | |իրականացնող | | | |
| | |տեխնիկական | | | |
| | |աշխատակազմի | | | |
| | |համար, ինչպես | | | |
| | |նաև | | | |
| | |հավատարմագրային | | | |
| | |կառավարման, | | | |
| | |երկրորդական | | | |
| | |անտառանյութի, | | | |
| | |անտառային | | | |
| | |կողմնարդյունքի, | | | |
| | |ռեկրեացիայի, | | | |
| | |շուկայավարման և | | | |
| | |այլ հարցերին | | | |
| | |առնչվող | | | |
| | |դասընթացներ | | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|15|Իրազեկում |1. Տվյալների |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Հասարակության |
| | |կենտրոնացված |տնտեսության |ժամկետ,|իրազեկության |
| | |բազա` |նախարարություն|միջնա- |բարձրացում, |
| | |անտառկառավարման |ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|որոշումների |
| | |պլանների, անտառի |թյան |երկարա-|կայացման |
| | |աճի և աճի |նախարարություն|ժամկետ |մասնակցային |
| | |ընթացքի |ՀՀ կրթության | |գործընթացի և |
| | |մոդելների, |և գիտության | |կառավարման |
| | |հատումների և |նախարարություն| |համակարգի |
| | |կենսաբազմազանու- |պետական | |թափանցիկության |
| | |թյան վերաբերյալ |կառավարման | |ապահովում |
| | |ամբողջական |մարմիններ | | |
| | |տեղեկատվության |տեղական ինքնա-| | |
| | |պահպանման համար |կառավարման | | |
| | |_________________|մարմիններ | | |
| | |2. Տվյալների |(համաձայնու- | | |
| | |բազայի |թյամբ), | | |
| | |մատչելիություն |հասարակական | | |
| | |ինտերնետում |կազմակերպու- | | |
| | |_________________|թյուններ | | |
| | |3. Զանգվածային |(համաձայնու- | | |
| | |լրատվամիջոցների |թյամբ) | | |
| | |արդյունավետ |մասնավոր | | |
| | |օգտագործում |սեկտոր | | |
| | |_________________|(համաձայնու- | | |
| | |4. Գիտահանրամատչե|թյամբ) | | |
| | |լի նյութերի | | | |
| | |հրատարակություն | | | |
| | |_________________| | | |
| | |5. Միասնական | | | |
| | |տեղեկատվական | | | |
| | |ցանցի ստեղծում, | | | |
| | |անտառգիտասփյուռի | | | |
| | |ձևավորում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |6. Բնակչության | | | |
| | |էկոլոգիական | | | |
| | |իրազեկության | | | |
| | |բարձրացմանն | | | |
| | |ուղղված | | | |
| | |միջոցառումներ | | | |
| | |_________________| | | |
| | |ա) համայնքների | | | |
| | |համար | | | |
| | |բնապահպանական և | | | |
| | |բնօգտագործման | | | |
| | |դասընթացների | | | |
| | |կազմակերպում` | | | |
| | |հատուկ | | | |
| | |կարևորելով | | | |
| | |կայուն | | | |
| | |անտառօգտագործման | | | |
| | |անհրաժեշտությունը| | | |
| | |և նշանակությունը| | | |
| | |տեղի համայնքի | | | |
| | |բարեկեցության | | | |
| | |համար | | | |
| | |_________________| | | |
| | |բ) աջակցություն | | | |
| | |էկոլոգիական | | | |
| | |կրթության | | | |
| | |զարգացմանը բոլոր | | | |
| | |մակարդակներում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |գ) տեղեկատվության| | | |
| | |հրապարակայնու- | | | |
| | |թյուն և | | | |
| | |մատչելիություն | | | |
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
|16|Միջազգային |1. Զարգացնել |ՀՀ գյուղա- |կարճա- |Միջազգային |
| |համագործակ-|միջազգային |տնտեսության |ժամկետ,|փորձի, առաջավոր |
| |ցություն |անտառային |նախարարություն|միջնա- |տեխնոլոգիաների, |
| | |ծրագրերի մշակումը|ՀՀ բնապահպանու|ժամկետ-|ֆինանսական |
| | |հետևյալ |թյան |երկարա-|միջոցների, |
| | |ուղղություններով.|նախարարություն|ժամկետ |ոլորտի զարգացման |
| | |_________________|ՀՀ կրթության | |ապահովման |
| | |ա) միջազգային |և գիտության | |խթանում, շրջակա |
| | |համագործակցության|նախարարություն| |միջավայրի |
| | |անտառային |պետական | |բարելավում, |
| | |ծրագրերի մշակման |կառավարման | |անտառային |
| | |և ֆինանսական |մարմիններ | |տարածքների |
| | |աղբյուրների |տեղական ինքնա-| |ընդլայնում |
| | |ներգրավման |կառավարման | | |
| | |նպատակով |մարմիններ | | |
| | |աշխատանքային խմբի|(համաձայնու- | | |
| | |ստեղծում |թյամբ), | | |
| | |_________________|հասարակական | | |
| | |բ) անտառապատման/ |կազմակերպու- | | |
| | |անտառվերականգնման|թյուններ | | |
| | |ծրագրերի |(համաձայնու- | | |
| | |իրականացում |թյամբ) | | |
| | |անտառային |մասնավոր | | |
| | |էկոհամակարգերի |սեկտոր | | |
| | |ածխածնի կլանման |(համաձայնու- | | |
| | |ունակության |թյամբ) | | |
| | |շնորհիվ կիրառելով| | | |
| | |Մաքուր զարգացման | | | |
| | |մեխանիզմներ | | | |
| | |_________________| | | |
| | |գ) միջազգային | | | |
| | |մոդելային | | | |
| | |անտառային | | | |
| | |ծրագրերի | | | |
| | |իրականացում | | | |
| | |_________________| | | |
| | |2. Միջազգային և | | | |
| | |գլոբալ | | | |
| | |նշանակության | | | |
| | |անտառային գիտական| | | |
| | |թեմաների համատեղ | | | |
| | |ուսումնասիրու- | | | |
| | |թյուններ | | | |
| | |_________________| | | |
| | |3. Նպաստել | | | |
| | |անտառային | | | |
| | |ոլորտում նոր | | | |
| | |տեխնոլոգիաների | | | |
| | |ներդրմանը և | | | |
| | |փորձի փոխանակմանը| | | |
| | |_________________| | | |
| | |4. Անտառային | | | |
| | |ոլորտի ինտեգրումը| | | |
| | |միջազգային | | | |
| | |գործընթացներին | | | |
| | |_________________|______________|_______|_________________|
|__|___________|_________________|______________|_______|_________________|
| | |5. Անտառի ազգային|ՀՀ գյուղա- |կարճա- |ԱԱԾ առաջնահերթ |
| | |ծրագրի առաջնահեր-|տնտեսության |ժամկետ |գործողությունների|
| | |թությունների |նախարարություն| |իրականացում |
| | |իրականացման |ՀՀ բնապահպանու| | |
| | |առաջարկների |թյան | | |
| | |մշակում և |նախարարություն| | |
| | |իրականացում |ՀՀ կրթության | | |
| | | |և գիտության | | |
| | | |նախարարություն| | |
| | | |տեղական ինքնա-| | |
| | | |կառավարման | | |
| | | |մարմիններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ), | | |
| | | |հասարակական | | |
| | | |կազմակերպու- | | |
| | | |թյուններ | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
| | | |մասնավոր | | |
| | | |սեկտոր | | |
| | | |(համաձայնու- | | |
| | | |թյամբ) | | |
._________________________________________________________________________.
Նշումներ
1. Պետական բյուջեում նշված ծախսերի նախատեսման հնարավորության հարցը կքննարկվի յուրաքանչյուր տարվա պետական բյուջեի նախագծի կազմման ժամանակ համապատասխան հայտերի և հիմնավորող հաշվարկների առկայության պայմաններում:
2. Միջազգային ֆինանսավորման հարցերը կքննարկվեն դոնոր կազմակերպությունների առկայության դեպքում:
Հավելված N 3
ՀՀ կառավարության
2005 թվականի հուլիսի 21-ի
N 1232-Ն որոշման
ՑԱՆԿ
ԱՆՏԱՌԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՀԱՄԱՐ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ԱԿՏԵՐԻ
1. Անտառային տնտեսության կառավարման պլանների հրահանգ
2. Անտառային պետական կադաստրի վարման և անտառների պետական հաշվառման և տվյալների տրամադրման կարգ
3. Անտառային մոնիտորինգի իրականացման կարգ
4. Անտառային հողերի կատեգորիայի փոփոխման կարգ
5. Ըստ հիմնական նպատակային նշանակության անտառների դասակարգման կարգ
6. Անտառային հողերի հակահրդեհային պահպանության կարգ
7. Անտառների հիվանդություններից և վնասատուներից պաշտպանության կարգ
8. Անտառների բնական վերականգնմանն աջակցության կարգ
9. Անտառվերականգնման և անտառապատման կարգ
10. Անտառմշակույթների և բնական վերաճին օժանդակման եղանակով վերականգնված օբյեկտների և տնկարանների տեխընդունման և գույքագրման կարգեր
11. Անտառմշակույթների և բնական վերաճին օժանդակման եղանակով վերականգնված օբյեկտների` անտառի շարք փոխադրելու կարգ
12. Անտառային սերմերի որակավորման կարգ
13. Խնամքի և սանիտարական հատումների իրականացման կարգ
14. Գլխավոր (անտառվերականգնման) հատումների իրականացման կարգ
15. Հատման տարիքի սահմանման կարգ
16. Այլ հատումների իրականացման կարգ
17. Հատատեղերի հատկացման և տեղազննման կարգ
18. Արմատի վրա անտառանյութի բացթողնման կարգ
19. Անտառային հողերի և անտառին պատճառված վնասի հաշվառման կարգ
20. Պետական պահպանության ծառայության գործունեության կարգ
21. Պետական անտառների անտառօգտագործման կարգ
22. Գիտահետազոտական և կրթական նպատակներով անտառային հողերից օգտվելու կարգ
23. Մշակութային, առողջարարական, սպորտի և զբոսաշրջության նպատակներով անտառներից և անտառային հողերից օգտվելու կարգ
24. Անտառի կողմնակի օգտագործման կարգ
25. Որսորդական կարիքների, կենդանական աշխարհի օգտագործման և վերարտադրության կազմակերպման նպատակներով պաշտպանական, արտադրական և հատուկ նշանակության պետական և համայնքային անտառներում անտառային հողերից օգտվելու կարգ
26. Անտառային հողերում անտառային տնտեսության և անտառօգտագործման հետ չկապված շինարարական ու պայթեցման աշխատանքները, օգտակար հանածոների արդյունահանումը, մալուխների, խողովակաշարերի և այլ կոմունիկացիաների անցկացման, հորատման և այլ աշխատանքների իրականացման կարգ
27. Պետական անտառների հավատարմագրային կառավարման անցկացման կարգ
28. Անտառային տնտեսության համայնքային կառավարման կարգ
29. Անտառային հողերի և անտառների վարձակալության տրամադրելու կարգ
30. Անտառօգտագործման լիցենզավորման կարգ
31. Ցածրարժեք ծառատեսակների տնկարկների վերակառուցման կարգ
32. Անտառտնտեսական աշխատանքներում կենսաբազմազանության պահպանության կարգ
33. Ոչ բնափայտային անտառային պաշարների հաշվառման և մոնիտորինգի իրականացման կարգ
34. Բնափայտի մթերման տարեկան նորմայի (հաշվարկային հատատեղ) հաշվարկման կարգ