ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ
28 օգոստոսի 2008 թվականի N 35
5. ՀԱՇՄԱՆԴԱՄՆԵՐԻ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 2009 ԹՎԱԿԱՆԻ ՏԱՐԵԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԵՎ ԱՅԴ ԾՐԱԳՐՈՎ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿԻ ՆԱԽԱԳԾԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հավանություն տալ հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության 2009 թվականի տարեկան ծրագրի և այդ ծրագրով նախատեսված միջոցառումների ցանկի նախագծին` համաձայն NN 1, 2 հավելվածների, և այն «Հայաստանի Հանրապետության 2009 թվականի պետական բյուջեի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի նախագծի կազմում` սահմանված կարգով ներկայացնել Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2008 ԹՎԱԿԱՆԻ ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ 3-ԻՆ
Հավելված N 1
ՀՀ կառավարության
2008 թվականի օգոստոսի 28-ի
նիստի N 35 արձանագրային
որոշման
ՀԱՇՄԱՆԴԱՄՆԵՐԻ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 2009 ԹՎԱԿԱՆԻ ՏԱՐԵԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ
ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ
1. Հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության 2009 թ. տարեկան ծրագիրը (այսուհետ` Տարեկան ծրագիր) մշակվել է «Հայաստանի Հանրապետությունում հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5.1 հոդվածին համապատասխան:
2. Ծրագիրը կազմելիս հաշվի են առնվել ՀՀ կառավարության 2005 թ. նոյեմբերի 3-ի արձանագրային որոշմամբ հավանության արժանացած «Հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության 2006-2015 թթ. ռազմավարության» հիմնական ուղղությունները: Ծրագիրը համահունչ է ՀՀ կառավարության կողմից հաստատված Աղքատության հաղթահարման ռազմավարական ծրագրի, «Հաշմանդամների իրավունքների մասին» ՄԱԿ-ի կոնվենցիայի և Եվրոպայի Խորհրդի «Հաշմանդամների իրավունքների և հասարակության կյանքում նրանց լիարժեք մասնակցության խթանման. 2006-2015 թթ. Եվրոպայում հաշմանդամների կյանքի որակի բարելավման մասին» գործողությունների ծրագրի դրույթներին:
Տարեկան ծրագրի հիմնական խնդիրներն են`
1. հաշմանդամների համար կենսագործունեության բոլոր ոլորտներում հավասար պայմանների ստեղծմանն ու հավասար հնարավորությունների ապահովմանն ուղղված միջոցառումների իրականացումը,
2. հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերով զբաղվող ազգային և մարզային հանձնաժողովների աջակցությամբ հաշմանդամություն ունեցող անձանց հավասար իրավունքների և հավասար հնարավորությունների ապահովումը,
3. հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության հարցերին առնչվող օրենսդրության կատարելագործումը,
4. հաշմանդամների բժշկական, մասնագիտական և սոցիալական վերականգնման համար անհրաժեշտ միջոցառումների ապահովումը,
5. հաշմանդամների խնամքի, բժշկական և սոցիալական սպասարկման կազմակերպումը,
6. հաշմանդամների կրթության, մասնագիտական ուսուցման կազմակերպումն ու զբաղվածության խթանումը,
7. հաշմանդամների համար մարզական և մշակութային ծրագրերի իրականացումը,
8. հաշմանդամների հարցերով զբաղվող պետական և հասարակական կազմակերպությունների հետ համագործակցության ընդլայնումը,
9. պետության և հասարակության ուշադրության բևեռումը հաշմանդամների հիմնախնդիրների վրա:
ՆԵՐԿԱ ԻՐԱՎԻՃԱԿԸ
1. Հաշմանդամության ոլորտում իրականացվող պետական քաղաքականությունը, հիմնական մոտեցումները և պետական նպատակային ծրագրերը ուղղված են հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանությանն ու հավասար պայմանների և հավասար հնարավորությունների ապահովմանը:
Շարունակվել են իրականացվել աշխատանքներ 2005 թ. նոյեմբերի 3-ին ՀՀ կառավարության հավանությանն արժանացած «Հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության 2006-2015 թթ. ռազմավարության» դրույթների իրականացման ուղղությամբ:
Կատարվել են լրացումներ «Հաշմանդամների վերականգնման բազային ծրագրում» (ՀՀ կառավարության 2008 թ. հունիսի 26-ին N 644-Ն որոշում): Պետության կողմից երաշխավորված ծառայությունների ցանկում ընդգրկվել են հաշմանդամների աչքի պրոթեզավորման և ձայնալարերը հեռացված հաշմանդամներին ձայնաստեղծ սարքերով ապահովման ծրագրերը:
2. Հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության ոլորտում ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը համագործակցում է այլ նախարարությունների, գերատեսչությունների, հաշմանդամների հացերով զբաղվող հասարակական և միջազգային կազմակերպությունների հետ:
Կազմակերպվել են հաշմանդամների հիմնահարցերին նվիրված լայն քննարկումներ, հայտարարվել է հաշմանդամների խնդիրների հասարակությանն իրազեկելու միամսյակ, որի շրջանակներում մամուլի ասուլիսներ են հրավիրվել, տեղի են ունեցել հանդիպումներ համալսարանների ուսանողների հետ, հայտարարվել է մրցույթ հաշմանդամների մասին լավագույն լրատվական հաղորդման համար: Նման աշխատանքները շարունակվելու են:
Հաշմանդամներին ծառայություններ տրամադրող համայնքային ցերեկային կենտրոնների ստեղծման նպատակով պետական աջակցություն է ցուցաբերվում «Առաքելություն Հայաստան» և «Փրկություն» հասարակական կազմակերպություններին: Հինգ հասարակական կազմակերպություններին ֆինանսական աջակցություն է ցուցաբերվում USAID-ի սոցիալական պաշտպանության հզորացման ծրագրերի շրջանակներում:
Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների և շահերի պաշտպանության համար պատասխանատու պետական կառավարման ու տեղական ինքնակառավարման մարմինների և այդ ոլորտում գործող հասարակական, քաղաքական, գիտական և այլ կազմակերպությունների համագործակցությունն ապահովելու, իրականացվող աշխատանքները համակարգելու նպատակով 2008 թ. փետրվարի 25-ին ՀՀ վարչապետի որոշմամբ ստեղծվել է Հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերով զբաղվող ազգային հանձնաժողով: Ստեղծվել են նաև նմանատիպ մարզային և Երևան քաղաքի հանձնաժողովներ:
3. Տարեցտարի ավելացվում են պրոթեզաօրթոպեդիկ և վերականգնողական տեխնիկական պարագաների ձեռք բերման համար հատկացվող միջոցները, դրանց որակի բարձրացման, տեսականու ընդլայնման, ինչպես նաև երեխաների ու երիտասարդ հաշմանդամների համար եվրոպական արտադրության լսողական ապարատներ ձեռք բերելու համար:
Բարեփոխումներ են իրականացվել նաև հաշմանդամների բժշկասոցիալական փորձաքննության, ինչպես նաև վերականգնողական օգնության տրամադրման ոլորտում:
Հաշմանդամների բժշկասոցիալական վերականգնումն իրականացվում է «Արթմեդ» բուժվերականգնողական կենտրոնում, «Սթրես-կենտրոն» ՓԲԸ-ում, ինչպես նաև Միջազգային Կարմիր խաչի հետվնասվածքային վերականգնողական, Գյումրու վերականգնողական, Կուրորտաբանության և ֆիզիկական բժշկության գիտահետազոտական կենտրոններում, «Օշական» մանկական վերականգնողական կենտրոնում, «Արարատ» մոր և մանկան կենտրոններում և այլն:
«Տեսողության խնդիրներ ունեցող անձանց «Արև» համակարգի ուսուցման և համակարգչային տեխնիկայի տրամադրման կարգը հաստատելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշման ընդունումը (ՀՀ կառավարության 2008 թ. մարտի 6-ի N 211-Ն որոշում) նպատակ ունի տեսողության խնդիրներ ունեցող անձանց հասարակություն ինտեգրելու, նրանց համար, առանց այլ անձի օգնության, սովորելու և աշխատելու համար պայմաններ ապահովելու: 2008 թ.-ին առաջին անգամ պետական բյուջեի միջոցների հաշվին իրականացվում է տեսողությունից հաշմանդամ անձանց «Արև» համակարգով ուսուցանում, որի նպատակն է այդ հաշմանդամներ համար կազմակերպել անվճար համակարգչային ուսուցում և նրանց ապահովել համակարգիչներով:
4. «Հայաստանի Հանրապետությունում հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության մասին», «Կրթության մասին» և «Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող անձանց կրթության մասին» ՀՀ օրենքները կանոնակարգում են հաշմանդամների և հաշմանդամ երեխայի կարգավիճակ ունեցող անձանց կրթության հարցերը: Վերջին երեք տարիների ընթացքում քառակի ավելացվել են ներառական կրթության մոդելով աշխատող դպրոցների թիվը: 2008 թվականին շարունակվել են աշխատանքներ հատուկ կրթական կարիքներ ունեցող անձանց համար նախատեսված միջոցառումների և ներառական կրթության ընդլայնման և բարելավման ուղղությամբ:
5. Հաշմանդամների զբաղվածության ապահովման խնդիրը շարունակում է մնալ սոցիալական ոլորտի դժվար լուծելի հիմնախնդիրների շարքում: «Բնակչության զբաղվածության մասին և գործազրկության դեպքում սոցիալական պաշտպանության» ՀՀ օրենքում հաշմանդամներն ամրագրվեցին որպես աշխատաշուկայում անմրցունակ խումբ և որպես այդպիսիք նրանց համար ստեղծվեցին լրացուցիչ երաշխիքներ:
2008 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ վիճակագրական տվյալների համաձայն հանրապետությունում հաշվառված 158758 հաշմանդամներից 61%-ը աշխատանքային տարիքի են, որոնցից միայն 8% է զբաղված: Վերջին երեք տարիների ընթացքում զբաղվածության կենտրոնների կողմից աշխատանքի է տեղավորվել 186 հաշմանդամ, որից 125-ը իրականացվող ծրագրերի արդյունքում: Մասնագիտական ուսուցման արդյունքում աշխատանքի են տեղավորվել «Զբաղվածության պետական ծառայություն» գործակալության մարզային և տարածքային կենտրոններում հաշվառված աշխատանք փնտրող հաշմանդամների 30%-ը:
Հաշմանդամներ աշխատանքի վերականգնման և զբաղվածության ապահովման նպատակով բնակչության զբաղվածության ամենամյա պետական ծրագրի շրջանակներում իրականացվում են հետևյալ ծրագրերը` խորհրդատվություն, հաշմանդամների մասնագիտական ուսուցում, աշխատանքային ունակությունների վերականգնում, աշխատաշուկայում անմրցունակ խմբերին աշխատանքի ընդունելիս աշխատավարձի մասնակի փոխհատուցում գործատուին, ձեռնարկատիրական գործունեությամբ զբաղվելու նպատակով պետական գրանցման համար հաշմանդամներին ֆինանսական աջակցության տրամադրում:
Հաշվի առնելով միջազգային փորձը` նախատեսվում է ներդնել հաշմանդամների զբաղվածության ապահովման նոր մեխանիզմներ, որոնցից մեկը սոցիալական ձեռնարկությունն է:
6. Հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության բնագավառում կարևոր տեղ ու դեր ունի հաշմանդամներին խնամքի ու սոցիալական սպասարկման տրամադրման ծառայությունների համակարգը:
Հաշմանդամների խնամքը և սոցիալական սպասարկումը իրականացվում է ինչպես շուրջօրյա խնամքի հաստատություններում, այնպես էլ տնային պայմաններում: Սպասարկման և խնամքի որակը ապահովելու, ինչպես նաև տրամադրվող ծառայությունները պետական չափորոշիչներին համապատասխանեցնելու նպատակով հաշմանդամների խնամքը և սոցիալական սպասարկումը իրականացնող կազմակերպությունների գործունեությունը լիցենզավորվում է:
ՀԱՇՄԱՆԴԱՄՆԵՐԻ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏՈՒՄ 2009 ԹՎԱԿԱՆԻՆ ՆԱԽԱՏԵՍՎՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԸ
1. Ինչպես անցած տարիներին, այնպես էլ 2009 թ. իրականացվելու են հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության և նրանց կյանքի որակի բարելավմանն ուղղված միջոցառումներ: Հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանության ոլորտում 2009 թ. տարեկան ծրագրով նախատեսվող միջոցառումները բխում են հաշմանդամների իրավունքների ու շահերի պաշտպանությունից, հաշմանդամներին հասարակություն ինտեգրելու, նրանց համար հնարավորինս հավասար պայմաններ և հնարավորություններ ապահովելու, հաշմանդամների բժշկական, սոցիալական և մասնագիտական վերականգնողական գործընթացն առավելագույնս արդյունավետ իրականացնելու, հաշմանդամ երեխաների ներառական կրթության ու հաշմանդամների զբաղվածության խնդիրների լուծման անհրաժեշտությունից:
2. Իրականացվելու են աշխատանքներ հաշմանդամների հիմնախնդիրներին առնչվող ազգային օրենսդրությունը ՄԱԿ-ի կողմից 2006 թ.-ի դեկտեմբերին ընդունված «Հաշմանդամների իրավունքների մասին» կոնվենցիայի դրույթներին համապատասխանեցնելու ուղղությամբ:
3. Նախատեսվում է ավելի ընդլայնել համագործակցությունը հաշմանդամների հիմնահարցերով զբաղվող հասարակական կազմակերպությունների հետ:
4. Հաշմանդամների սոցիալական պաշտպանությանն ուղղված 2009 թվականի համար նախատեսված միջոցառումների ցանկը կցվում է:
Հավելված N 2
ՀՀ կառավարության
2008 թվականի օգոստոսի 28-ի
նիստի N 35 արձանագրային
որոշման
ՑԱՆԿ
ՀԱՇՄԱՆԴԱՄՆԵՐԻ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ 2009 ԹՎԱԿԱՆԻ ՏԱՐԵԿԱՆ ԾՐԱԳՐՈՎ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ
._____________________________________________________________________.
|հ/հ|Միջոցառման անվանումը|Պատասխանատու |Կատարման |Ֆինանսավորման|
| | |կատարողը |ժամկետը |աղբյուրը |
|___|_________________________________________________________________|
|1 |Հաշմանդամների իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված միջոցառումների |
| |իրականացում և հանրային իրազեկում |
|___|_________________________________________________________________|
|1.1|Հաշմանդամություն |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |ունեցող անձանց |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|չի պահանջում |
| |հիմնախնդիրներին |նախարարություն, | | |
| |առնչվող ՀՀ |Հաշմանդամություն | | |
| |օրենսդրությունը |ունեցող անձանց | | |
| |ՄԱԿ-ի ընդունած |հարցերով զբաղվող | | |
| |«Հաշմանդամ անձանց |ազգային հանձնաժողով,| | |
| |իրավունքների մասին» |հաշմանդամների | | |
| |կոնվենցիայի |հիմնահարցերով | | |
| |դրույթներին |զբաղվող Հ/Կ-ներ | | |
| |համապատասխանեցնելու | | | |
| |ուղղությամբ | | | |
| |իրականացվող | | | |
| |աշխատանքներ: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|1.2|«Հաշմանդամների |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |սոցիալական |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|չի պահանջում |
| |պաշտպանության |նախարարություն, | | |
| |2006-2015 թթ. |այլ շահագրգիռ | | |
| |ռազմավարության» |նախարարություններ | | |
| |(մշակվող` Սոցիալական|և հաշմանդամների | | |
| |պաշտպանության ոլորտի|հիմնահարցերով | | |
| |կայուն զարգացման |զբաղվող հասարակական | | |
| |ռազմավարության |կազմակերպություններ | | |
| |շրջանակներում) | | | |
| |դրույթների ապահովման| | | |
| |ուղղությամբ | | | |
| |աշխատանքների | | | |
| |իրականացում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|1.3|Հաշմանդամություն |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |ունեցող անձանց |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|չի պահանջում |
| |հարցերով զբաղվող |նախարարություն | | |
| |ազգային հանձնաժողովի| | | |
| |աշխատանքների | | | |
| |ապահովում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|1.4|Հաշմանդամ անձանց |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Դոնոր |
| |իրավունքների և |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |շահերի |նախարարություն, | |թյուն |
| |պաշտպանության, |Հաշմանդամություն | | |
| |նրանց համար հավասար |ունեցող անձանց | | |
| |պայմանների ստեղծման |հարցերով զբաղվող | | |
| |և հավասար |ազգային հանձնաժողով | | |
| |հնարավորությունների | | | |
| |ապահովմանն ուղղված | | | |
| |միջոցառումների | | | |
| |իրականացում, | | | |
| |քննարկումների, կլոր | | | |
| |սեղանների | | | |
| |կազմակերպում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|1.5|Հաշմանդամություն |ՀՀ մարզպետարաններ, |Տարվա |Դոնոր |
| |ունեցող անձանց |Երևանի |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |հիմնախնդիրների |քաղաքապետարան | |թյուններ |
| |վերաբերյալ | | | |
| |սեմինարների, | | | |
| |քննարկումների, կլոր | | | |
| |սեղանների | | | |
| |կազմակերպում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|1.6|Հաշմանդամ անձանց |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |հիմնախնդիրների |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե, |
| |լուսաբանում, |նախարարություն, | |Դոնոր |
| |գրքույկների, |Հաշմանդամություն | |կազմակերպու- |
| |ամսագրերի, մեթոդական|ունեցող անձանց | |թյուն |
| |ուղեցույցների |հարցերով զբաղվող | | |
| |տպագրում: |ազգային հանձնաժողով | | |
|___|_________________________________________________________________|
|2 |Հաշմանդամների համար հավասար և մատչելի պայմանների ապահովում |
|___|_________________________________________________________________|
|2.1|Հաշմանդամություն |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա | |
| |ունեցող անձանց համար|սոցիալական հարցերի |ընթացքում| |
| |մատչելի միջավայրի |նախարարություն, | | |
| |ստեղծմանն ուղղված |Հաշմանդամություն | | |
| |միջոցառումների |ունեցող անձանց | | |
| |կազմակերպում և |հարցերով զբաղվող | | |
| |իրականացում: |ազգային հանձնաժողով,| | |
| | |Հաշմանդամների | | |
| | |հիմնահարցերով | | |
| | |զբաղվող Հ/Կ-ներ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|2.2|Նախագծային փաթեթների|Երևանի |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |մշակման հիմք |քաղաքապետարան |ընթացքում|չի պահանջում |
| |հանդիսացող ճարտարա- | | | |
| |պետահատակագծային | | | |
| |առաջադրանքներում | | | |
| |որպես պարտադիր | | | |
| |պայման` | | | |
| |հաշմանդամների համար | | | |
| |մատչելի պայմանների | | | |
| |ապահովման նպատակով | | | |
| |ճարտարաշինարարական | | | |
| |նախագծերի | | | |
| |համաձայնություն: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|2.3|«Բնակչության |ՀՀ քաղաքաշինության |2009- |ՀՀ պետական |
| |սակավաշարժուն խմբերի|նախարարություն |2011 թթ. |բյուջե |
| |և հաշմանդամների | | | |
| |համար շենքերի և | | | |
| |շինությունների | | | |
| |մատչելիության | | | |
| |ապահովման նախագծման | | | |
| |ձեռնարկի» մշակում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|2.4|Կույր և թույլ |ՀՀ մշակույթի |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |տեսնող անձանց |նախարարություն |ընթացքում|բյուջե |
| |տեղեկատվության | | | |
| |ապահովման նպատակով | | | |
| |գրադարաններում | | | |
| |«Արև» տեղեկատվական | | | |
| |հաղորդակցման ծրագրի | | | |
| |իրականացում | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|2.5|Սակավ շարժունակ |ՀՀ մշակույթի |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |անձանց համար |նախարարություն |ընթացքում|բյուջե |
| |գրադարանային | | | |
| |ծառայություններից | | | |
| |օգտվելու | | | |
| |մատչելիության | | | |
| |ապահովման նպատակով | | | |
| |«Ընտանեկան | | | |
| |գրադարանավար» ծրագրի| | | |
| |իրականացում | | | |
|___|_________________________________________________________________|
|3 |Հաշմանդամների կրթության և մասնագիտական ուսուցմանն ուղղված |
| |ծրագրեր |
|___|_________________________________________________________________|
|3.1|Հանրապետության 30 |ՀՀ կրթության և |Տարվա |Համայնքային |
| |նախադպրոցական |գիտության |ընթացքում|բյուջե, |
| |ուսումնական |նախարարություն, | |Դոնոր |
| |հաստատություններում |«Վորլդ Վիժն» հ/կ | |կազմակերպու- |
| |ներառական կրթության | | |թյուններ |
| |իրականացում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3.2|Հանրապետության 31 |ՀՀ կրթության և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |հանրակրթական |գիտության |ընթացքում|բյուջե, |
| |դպրոցում ներառական |նախարարություն | |Դոնոր |
| |կրթության | | |կազմակերպու- |
| |իրականացում: | | |թյուններ |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3.3|Կրթության |ՀՀ կրթության և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |առանձնահատուկ |գիտության |ընթացքում|բյուջե |
| |պայմանների կարիք |նախարարություն | | |
| |ունեցող երեխաների | | | |
| |կրթության | | | |
| |կազմակերպում 18 | | | |
| |հատուկ հանրակրթական | | | |
| |ուսումնական | | | |
| |հաստատություններում:| | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3.4|Հատուկ կրթության |ՀՀ կրթության և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |ոլորտում դասագրքերի,|գիտության |ընթացքում|բյուջե |
| |ձեռնարկների, |նախարարություն | | |
| |ուսումնական այլ | | | |
| |նյութերի մշակում և | | | |
| |հրատարակում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3.5|Կրթության |ՀՀ կրթության և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |առանձնահատուկ |գիտության |ընթացքում|բյուջե, |
| |պայմանների կարիք |նախարարություն, | |Դոնոր |
| |ունեցող անձանց համար|«Հույսի կամուրջ» հ/կ| |կազմակերպու- |
| |առնվազն հիմնական | | |թյուններ |
| |ընդհանուր կրթության | | | |
| |հիմք չպահանջող | | | |
| |մասնագիտություններով| | | |
| |անվճար հիմունքներով | | | |
| |նախնական | | | |
| |մասնագիտական | | | |
| |(արհեստագործական) | | | |
| |կրթության ապահովում | | | |
| |Հանրապետական թիվ 2 | | | |
| |հատուկ | | | |
| |կրթահամալիրում և | | | |
| |Երևանի պետական | | | |
| |հումանիտար քոլեջում:| | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3.6|Կրթության |ՀՀ կրթության և |Հունիս - |Լրացուցիչ |
| |առանձնահատուկ |գիտության |Օգոստոս |ֆինանսավորում|
| |պայմանների կարիք |նախարարություն | |չի պահանջվում|
| |ունեցող անձանց համար| | | |
| |անվճար հիմունքներով | | | |
| |տնային պայմաններում | | | |
| |վարպետային ուսուցման| | | |
| |նախնական | | | |
| |մասնագիտական | | | |
| |(արհեստագործական) | | | |
| |կրթության ապահովում:| | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3.7|Միջին մասնագիտական |ՀՀ կրթության և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |ուսումնական |գիտության |ընթացքում|բյուջե |
| |հաստատություններում,|նախարարություն | | |
| |առնվազն անցումային | | | |
| |միավոր ստացած | | | |
| |հաշմանդամ, ինչպես | | | |
| |նաև ուսման | | | |
| |ընթացքում հաշմանդամ | | | |
| |դարձած անձանց համար | | | |
| |անվճար հիմունքներով | | | |
| |միջին մասնագիտական | | | |
| |կրթության ապահովում:| | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3.8|Երևան քաղաքում |Երևանի |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |կրթության |քաղաքապետարան |ընթացքում|չի պահանջում |
| |առանձնահատուկ | | | |
| |պայմանների կարիք | | | |
| |ունեցող երեխաների | | | |
| |մասին | | | |
| |տեղեկությունների | | | |
| |հավաքագրում և | | | |
| |վերլուծություն: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3.9|Երեխաների կրթության |Երևանի |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |առանձնահատուկ |քաղաքապետարան |ընթացքում|չի պահանջում |
| |պայմանների կարիքի | | | |
| |վկայագրում` հատուկ | | | |
| |և ներառական դպրոց | | | |
| |ուղարկելու նպատակով:| | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3. |Բարձրագույն |ՀՀ կրթության և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| 10|ուսումնական |գիտության |ընթացքում|բյուջե |
| |հաստատությունների |նախարարություն | | |
| |ընդունելության | | | |
| |ժամանակ վճարովի | | | |
| |համակարգի համար | | | |
| |առնվազն անցումային | | | |
| |միավորներ ստանալու | | | |
| |դեպքում 1-ին և 2-րդ| | | |
| |խմբերի, ինչպես նաև | | | |
| |մինչև 18 տարեկան | | | |
| |հաշմանդամ երեխայի | | | |
| |կարգավիճակ ունեցող | | | |
| |անձանց համար անվճար | | | |
| |հիմունքներով | | | |
| |կրթության ապահովում:| | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3. |Բժշկահոգեբանա- |ՀՀ կրթության և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| 11|մանկավարժական |գիտության |ընթացքում|բյուջե |
| |կենտրոնի |նախարարություն | |Դոնոր |
| |կարողությունների | | |կազմակերպու- |
| |հզորացում | | |թյուններ |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3. |Վայոց ձորի մարզի |ՀՀ կրթության և |Տարվա |Բարեգործական |
| 12|հանրակրթական |գիտության |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |դպրոցների տարրական |նախարարություն, | |թյուններ |
| |դասարաններում |Վայոց ձորի | | |
| |սովորող հաշմանդամ |մարզպետարան | | |
| |երեխաներին անվճար | | | |
| |դասագրքերով և | | | |
| |գրենական | | | |
| |պիտույքներով | | | |
| |ապահովում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3. |Արարատի մարզի |ՀՀ կրթության և |Տարվա |Բարեգործական |
| 13|հանրակրթական |գիտության |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |դպրոցների տարրական |նախարարություն, | |թյուններ |
| |դասարաններում |Արարատի մարզպետարան | | |
| |սովորող հաշմանդամ | | | |
| |երեխաներին անվճար | | | |
| |դասագրքերով և | | | |
| |գրենական | | | |
| |պիտույքներով | | | |
| |ապահովում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3. |«Երեխաների հատուկ |ՀՀ մշակույթի |Տարվա |ՀՀ պետական |
| 14|ստեղծագործական |նախարարություն |ընթացքում|բյուջե |
| |կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի | | | |
| |նյութատեխնիկական | | | |
| |բազայի ստեղծում | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|3. |«Երեխաների հատուկ |ՀՀ մշակույթի |Տարվա |ՀՀ պետական |
| 15|ստեղծագործական |նախարարություն |ընթացքում|բյուջե |
| |կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի | | | |
| |Վանաձորի | | | |
| |մասնաճյուղում նոր, | | | |
| |այդ թվում` | | | |
| |արհեստագործության | | | |
| |ուսուցման ծրագրերի | | | |
| |ներդրում | | | |
|___|_________________________________________________________________|
|4 |Հաշմանդամների զբաղվածության խթանմանն ուղղված ծրագրեր |
|___|_________________________________________________________________|
|4.1|Հաշմանդամների |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |մասնագիտական |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |ուսուցում, |նախարարություն | | |
| |աշխատանքային | | | |
| |ունակությունների | | | |
| |վերականգնում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|4.2|Ձեռնարկատիրական |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |գործունեությամբ |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |զբաղվելու նպատակով |նախարարություն | | |
| |պետական գրանցման | | | |
| |համար հաշմանդամներին| | | |
| |և գործազուրկներին | | | |
| |ֆինանսական | | | |
| |աջակցության | | | |
| |տրամադրում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|4.3|Աշխատաշուկայում |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |անմրցունակ անձանց |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |աշխատանքի տեղավորման|նախարարություն | | |
| |աջակցության նպատակով| | | |
| |աշխատավարձի | | | |
| |փոխհատուցում | | | |
| |(նախատեսվում է, որ | | | |
| |ծրագրում | | | |
| |ընդգրկվողների 50%-ը | | | |
| |կլինեն հաշմանդամներ)| | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|4.4|Վարձատրվող |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |հասարակական |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |աշխատանքների |նախարարություն | | |
| |կազմակերպում | | | |
| |(նախատեսվում է, որ | | | |
| |ծրագրում | | | |
| |ընդգրկվողների 10%-ը | | | |
| |կլինեն հաշմանդամներ)| | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|4.5|Սոցիալական |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Դոնոր |
| |ձեռնարկության |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |հիմնում, որի |նախարարություն | |թյուն |
| |աշխատողների առնվազն | | | |
| |50%-ը կլինեն | | | |
| |հաշմանդամություն | | | |
| |ունեցող մարդիկ: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|4.6|Գյումրիում |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Դոնոր |
| |հաշմանդամների |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |աշխատանքի |նախարարություն | |թյուն |
| |վերականգնման | | | |
| |կենտրոնի գործարկման | | | |
| |աշխատանքների ավարտ: | | | |
|___|_________________________________________________________________|
|5 |Հաշմանդամների սոցիալական սպասարկմանն ուղղված ծրագրեր |
|___|_________________________________________________________________|
|5.1|Տուն-ինտերնատներում |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |տարեցների ու |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |հաշմանդամների |նախարարություն | | |
| |սոցիալական | | | |
| |սպասարկման | | | |
| |իրականացում | | | |
| |(հաշմանդամները | | | |
| |կազմում են | | | |
| |տուն-ինտերնատներում | | | |
| |խնամվողների 46%) | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|5.2|Տնային պայմաններում |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |հաշմանդամների |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |սոցիալական |նախարարություն | | |
| |սպասարկման | | | |
| |ծառայությունների | | | |
| |տրամադրում | | | |
| |(հաշմանդամները | | | |
| |կազմում են | | | |
| |սպասարկվողների շուրջ| | | |
| |30%) | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|5.3|Խնամքի և սոցիալական|ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |սպասարկման |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |ծառայությունների |նախարարություն | | |
| |տրամադրում Վարդենիսի| | | |
| |նյարդահոգեբուժական | | | |
| |տուն-ինտերնատին կից | | | |
| |հոգեկան առողջության | | | |
| |ցերեկային | | | |
| |կենտրոնում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|5.4|Հոգեկան խնդիրներ |«Հոգեկան առողջության|Տարվա |Դոնոր |
| |ունեցող |հիմնադրամ» Հ/Կ |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |հաշմանդամներին | | |թյուն |
| |սոցիալ-հոգեբանական | | | |
| |ծառայությունների | | | |
| |մատուցում ցերեկային | | | |
| |կենտրոնում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|5.5|Մտավոր խնդիրներ |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |ունեցող դեռահասներին|սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե, |
| |և երիտասարդներին |նախարարություն, | |Դոնոր |
| |սոցիալ-հոգեբանական |«Փրկություն» Հ/Կ | |կազմակերպու- |
| |ծառայությունների | | |թյուն |
| |մատուցում ցերեկային | | | |
| |կենտրոնում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|5.6|Հատուկ կարիքներով |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Դոնոր |
| |անձանց սոցիալական և |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |կրթական |նախարարություն, | |թյուն |
| |ծառայությունների |«Լիարժեք կյանք» Հ/Կ | | |
| |մատուցում ցերեկային | | | |
| |կենտրոնում | | | |
| |(ք. Ստեփանավան): | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|5.7|Հաշմանդամ երեխաներին|ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Դոնոր |
| |խնամքի և |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |և սոցիալական |նախարարություն, | |թյուն |
| |ծառայությունների |«Աստղացոլք» Հ/Կ | | |
| |մատուցում ցերեկային | | | |
| |կենտրոնում | | | |
| |(ք. Ճամբարակ) | | | |
| | | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|5.8|Լսողության |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Դոնոր |
| |խանգարումներ ունեցող|սոցիալական հարցերի |ընթացքում|կազմակերպու- |
| |երեխաներին |նախարարություն, | |թյուն |
| |սոցիալ-հոգեբանական |«Հավատ» Հ/Կ | | |
| |ծառայությունների | | | |
| |մատուցում | | | |
| |ինտեգրացիոն | | | |
| |կենտրոնում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|5.9|Հաշմանդամներին |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |մատուցվող |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|չի պահանջում |
| |ծառայությունների |նախարարություն, | | |
| |ծրագրի շրջանակներում|«Նորք» | | |
| |«Փյունիկ» |տեղեկատվավերլուծական| | |
| |տեղեկատվական |կենտրոն | | |
| |համակարգի | | | |
| |կատարելագործման և | | | |
| |շահագործման | | | |
| |աշխատանքների | | | |
| |իրականացում: | | | |
|___|_________________________________________________________________|
|6 |Հաշմանդամների բժշկական օգնությանն ու սպասարկմանն ուղղված ծրագրեր,|
| |ինչպես նաև վերականգնողական |
|___|_________________________________________________________________|
|6.1|Հաշմանդամների |ՀՀ առողջապահության |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |բուժօգնության, |նախարարություն |ընթացքում|բյուջե |
| |բուժսպասարկման և | | | |
| |բժշկական | | | |
| |վերականգնման | | | |
| |աշխատանքների | | | |
| |կազմակերպում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|6.2|Հաշմանդամների |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |բժշկական և |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |սոցիալական |նախարարություն | | |
| |վերականգնման | | | |
| |աշխատանքների | | | |
| |կազմակերպում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|6.3|Հաշմանդամներին |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |վերականգնողական |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|չի պահանջում |
| |օգնության ծրագրեր |նախարարություն | | |
| |իրականացնող | | | |
| |կազմակերպությունների| | | |
| |աշխատանքների | | | |
| |համակարգում, | | | |
| |տեղեկատվության | | | |
| |ստացում և ամփոփում:| | | |
|___|_________________________________________________________________|
|7 |Հաշմանդամներին վերականգնողական, տեխնիկական և օժանդակ այլ |
| |պարագաներով ապահովում |
|___|_________________________________________________________________|
|7.1|Հաշմանդամներին |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |տրամադրվող |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |պրոթեզա-օրթոպեդիկ և |նախարարություն | | |
| |վերականգնողական | | | |
| |պարագաների | | | |
| |արտադրություն և | | | |
| |վերանորոգում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|7.2|Վերականգնողական |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |պարագաների |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |ձեռքբերում և |նախարարություն | | |
| |տրամադրում | | | |
| |հաշմանդամներին | | | |
| |(սայլակներ, լսողական| | | |
| |և ձայնաստեղծ | | | |
| |սարքեր, կրծքագեղձի | | | |
| |պրոթեզներ): | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|7.3|Մինչև 14 տարեկան |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |«Հովարդ |
| |երեխաներին լսողական |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|Կարագյոզյան» |
| |սարքերով ապահովում |նախարարություն | |բարեգործական |
| |(OTIKON և SIMENS | | |հիմնադրամ |
| |ֆիրմաների) | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|7.4|14-25 տարեկան |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |հաշմանդամ երեխաներին|սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |և երիտասարդներին |նախարարություն | | |
| |թվային և | | | |
| |անալոգիական լսողական| | | |
| |սարքերով ապահովում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|7.5|Տեսողությունից |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |հաշմանդամություն |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |ունեցող անձանց |նախարարություն | | |
| |հատուկ (Բրայլյան) | | | |
| |տառատեսակներով | | | |
| |գրքերի տպագրում, | | | |
| |տետրերի ձեռք բերում | | | |
| |և «Խոսող գրքերի» | | | |
| |ձայնագրության | | | |
| |ապահովում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|7.6|Տեսողությունից |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |հաշմանդամություն |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |ունեցող անձանց |նախարարություն | | |
| |«Արև» համակարգով | | | |
| |ուսուցանում և | | | |
| |համակարգչային | | | |
| |տեխնիկայով ապահովում| | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|7.7|Հաշմանդամություն |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| |ունեցող անձանց աչքի |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|բյուջե |
| |պրոթեզով ապահովում: |նախարարություն | | |
|___|_________________________________________________________________|
|8 |Հաշմանդամների ինտեգրումը հասարակություն մշակույթի և սպորտի |
| |միջոցով |
|___|_________________________________________________________________|
|8.1|Աշխարհի ձմեռային |ՀՀ սպորտի և |Փետրվար |ՀՀ պետական |
| |խաղերին |երիտասարդության | |բյուջե |
| |մասնակցության |հարցերի | | |
| |ապահովում: |նախարարություն, | | |
| | |«Հայկական հատուկ | | |
| | |օլիմպիադաներ» ՀԿ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8.2|Խուլերի ազատ ոճի |ՀՀ սպորտի և |Ապրիլ |ՀՀ պետական |
| |ըմբշամարտի |երիտասարդության | |բյուջե |
| |առաջնության |հարցերի | | |
| |կազմակերպում: |նախարարություն, | | |
| | |«Խուլերի Հայկական | | |
| | |Սպորտային Կոմիտե» | | |
| | |Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8.3|Շախմատի խուլերի ՀՀ |ՀՀ սպորտի և |Ապրիլ |ՀՀ պետական |
| |առաջնության |երիտասարդության | |բյուջե |
| |կազմակերպում: |հարցերի | | |
| | |նախարարություն, | | |
| | |«Խուլերի Հայկական | | |
| | |Սպորտային Կոմիտե» | | |
| | |Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8.4|Հաշմանդամների |ՀՀ սպորտի և |Մայիս |ՀՀ պետական |
| |հանրապետական |երիտասարդության | |բյուջե |
| |մարզական փառատոնի |հարցերի | | |
| |կազմակերպում: |նախարարություն, | | |
| | |«Հայաստանի ազգային | | |
| | |պարալիմպիկ կոմիտե» | | |
| | |Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8.5|Հաշմանդամների սեղանի|ՀՀ սպորտի և |Մայիս |ՀՀ պետական |
| |թենիսի ՀՀ |երիտասարդության | |բյուջե |
| |առաջնության |հարցերի | | |
| |կազմակերպում: |նախարարություն, | | |
| | |«Հայաստանի ազգային | | |
| | |պարալիմպիկ կոմիտե» | | |
| | |Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8.6|Հաշմանդամների |ՀՀ սպորտի և |Մայիս |ՀՀ պետական |
| |ծանրամարտի ՀՀ |երիտասարդության | |բյուջե |
| |առաջնության |հարցերի | | |
| |կազմակերպում: |նախարարություն, | | |
| | |«Հայաստանի ազգային | | |
| | |պարալիմպիկ կոմիտե» | | |
| | |Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8.7|«Հայկական հատուկ |ՀՀ սպորտի և |Մայիս |ՀՀ պետական |
| |օլիմպիադաների |երիտասարդության | |բյուջե |
| |համաեվրոպական |հարցերի | | |
| |ֆուտբոլի շաբաթ» |նախարարություն, | | |
| |ծրագրով ՀՀ ֆուտբոլի |«Հայկական հատուկ | | |
| |առաջնության |օլիմպիադաներ» Հ/Կ | | |
| |կազմակերպում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8.8|Խուլերի սեղանի |ՀՀ սպորտի և |Մայիս |ՀՀ պետական |
| |թենիսի ՀՀ |երիտասարդության | |բյուջե |
| |առաջնության |հարցերի | | |
| |կազմակերպում: |նախարարություն, | | |
| | |«Խուլերի Հայկական | | |
| | |Սպորտային Կոմիտե» | | |
| | |Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8.9|ՀՀ հունա-հռոմեական |ՀՀ սպորտի և |Հունիս |ՀՀ պետական |
| |ոճի ըմբշամարտի |երիտասարդության | |բյուջե |
| |խուլերի առաջնության |հարցերի | | |
| |կազմակերպում: |նախարարություն, | | |
| | |«Խուլերի Հայկական | | |
| | |Սպորտային Կոմիտե» | | |
| | |Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8. |Հաշմանդամային |ՀՀ սպորտի և |Հունիս |ՀՀ պետական |
| 10|ծանրամարտի Եվրոպայի |երիտասարդության | |բյուջե |
| |առաջնությանը |հարցերի | | |
| |մասնակցության |նախարարություն, | | |
| |ապահովում: |«Հայաստանի | | |
| | |պարալիմպիկ կոմիտե» | | |
| | |Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8. |Հայաստանի կույր |ՀՀ սպորտի և |Օգոստոս |ՀՀ պետական |
| 11|շաշիստների (64 |երիտասարդության | |բյուջե |
| |վանդակ) տղամարդկանց |հարցերի | | |
| |հանրապետական |նախարարություն, | | |
| |անհատական |«Հայաստանի կույրերի | | |
| |առաջնության |միավորում» Հ/Կ | | |
| |կազմակերպում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8. |Հայաստանի կույր |ՀՀ սպորտի և |Սեպտեմբեր|ՀՀ պետական |
| 12|շախմատիստների |երիտասարդության | |բյուջե |
| |տղամարդկանց |հարցերի | | |
| |հանրապետական |նախարարություն, | | |
| |անհատական եզրափակիչ |«Հայաստանի կույրերի | | |
| |առաջնության |միավորում» Հ/Կ | | |
| |կազմակերպում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8. |Խուլերի 22-րդ |ՀՀ սպորտի և |Դեկտեմբեր|ՀՀ պետական |
| 13|ամառային օլիմպիական |երիտասարդության | |բյուջե |
| |խաղերին |հարցերի | | |
| |մասնակցություն |նախարարություն, | | |
| |(Թայվան): |«Խուլերի հայկական | | |
| | |սպորտային կոմիտե» | | |
| | |Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8. |Հարավկովկասյան |ՀՀ սպորտի և |Դեկտեմբեր|ՀՀ պետական |
| 14|հանրապետությունների |երիտասարդության | |բյուջե |
| |կույրերի շախմատի |հարցերի | | |
| |թիմային առաջնությանը|նախարարություն, | | |
| |մասնակցություն |«Հայաստանի կույրերի | | |
| |(Վրաստան): |միավորում» Հ/Կ | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8. |Հաշմանդամ երեխաների |ՀՀ կրթության և |Տարվա |ՀՀ պետական |
| 15|համար տարաբնույթ |գիտության |ընթացքում|բյուջե, |
| |մարզամշակութային |նախարարություն | |Դոնոր |
| |միջոցառումների | | |կազմակերպու- |
| |(մրցույթներ, | | |թյուններ |
| |ստուգատեսներ, | | | |
| |փառատոններ, | | | |
| |ցուցահանդեսներ), և | | | |
| |ամառային հանգստի | | | |
| |կազմակերպում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|8. |Հաշմանդամություն |Երևանի |Դեկտեմբեր|Ֆինանսավորում|
| 16|ունեցող երեխաների |քաղաքապետարան | |չի պահանջում |
| |աշխատանքների | | | |
| |ցուցահանդեսի | | | |
| |կազմակերպում: | | | |
|___|_________________________________________________________________|
|9 |Սոցիալական գործընկերություն հաշմանդամների հիմնահարցերով զբաղվող |
| |պետական և հասարակական կազմակերպությունների միջև |
|___|_________________________________________________________________|
|9.1|Հաշմանդամների |ՀՀ աշխատանքի և |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |հիմնահարցերով |սոցիալական հարցերի |ընթացքում|չի պահանջում |
| |զբաղվող պետական և |նախարարություն, | | |
| |ոչ պետական |Հաշմանդամություն | | |
| |կազմակերպությունների|ունեցող անձանց | | |
| |հետ |հարցերով զբաղվող | | |
| |համագործակցություն |ազգային հանձնաժողով | | |
| |և նրանց կողմից | | | |
| |իրականացվող ծրագրերի| | | |
| |համակարգում: | | | |
|___|____________________|____________________|_________|_____________|
|9.2|Հաշմանդամների |ՀՀ մարզպետարաններ, |Տարվա |Ֆինանսավորում|
| |հիմնահարցերով |Երևանի |ընթացքում|չի պահանջում |
| |զբաղվող Հ/Կ-ների |քաղաքապետարան | | |
| |կողմից իրականացվող | | | |
| |ծրագրերին | | | |
| |մասնակցություն և | | | |
| |աջակցություն | | | |
| |(խորհրդատվություն, | | | |
| |տեղեկատվություն, | | | |
| |տարածքի տրամադրում, | | | |
| |համագործակցող | | | |
| |մասնագետների | | | |
| |ապահովում): | | | |
._____________________________________________________________________.
1. Հավանություն տալ տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի զարգացման հայեցակարգին` համաձայն հավելվածի:
2. Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի զարգացման հայեցակարգի իրականացման աշխատանքների համակարգումը վերապահել Հայաստանի Հանրապետության տրանսպորտի, կապի և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների նախարարությանը:
(2-րդ կետը փոփ. 10.08.17 թիվ 34 արձանագրային որոշում)
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2008 ԹՎԱԿԱՆԻ ՍԵՊՏԵՄԲԵՐԻ 4-ԻՆ
Հավելված
ՀՀ կառավարության
2008 թվականի օգոստոսի 28-ի
նիստի N 35 արձանագրային
որոշման
ՏԵՂԵԿԱՏՎԱԿԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐԻ ՈԼՈՐՏԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳ
Բովանդակություն
I. Ամփոփ նկարագիր
1.1 ՏՏ ոլորտի զարգացման տեսլականը
1.2. Ներածություն
1.3. Գործողությունների ծրագիրն ուղղված է հետևյալ հիմնական նպատակների
իրականացմանը.
1.4. Մեկնարկային միջոցառումների ամփոփ նկարագիր
1.5. Ազդեցության ոլորտներ II. Նախապատմություն III. Ներկա իրավիճակն ու համեմատական ցուցանիշները IV. ՏՏ ոլորտի զարգացման և տեղեկատվական հասարակության կայացման նպատակային
ցուցանիշները V. Մարտահրավերներ ու դրանց հաղթահարման ռազմավարական մոտեցումներ
5.1. Իրավական դաշտ
5.2. Ֆինանսական և տնտեսական խթաններ
5.3. Կրթություն
5.4. Ոլորտի կառավարման քաղաքականություն
5.5. Գործարար միջավայր և ենթակառուցվածք
5.6. Միջազգային համագործակցություն VI. Քաղաքականության արդյունավետության գնահատման և մոնիթորինգի չափանիշները VII. Ռիսկերը VIII. Հայեցակարգի իրականացման ժամանակացույց և մեկնարկային միջոցառումների
ծրագրեր
8.1. Հայաստանում տեղեկատվական հասարակության կայացմանն ուղղված
միջոցառումներն են`
8.2. Հայաստանի ՏՏ ոլորտի զարգացմանն ուղղված միջոցառումներն են`
I. ԱՄՓՈՓ ՆԿԱՐԱԳԻՐ
Սույն հայեցակարգը մշակվել է ՀՀ նախագահի 2007 թվականի հուլիսի 3-ի N ՆԿ-113-Ա կարգադրությամբ ստեղծված աշխատանքային խմբի կողմից և քննարկվել է շահագրգիռ պետական մարմինների, մասնավոր և հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչների, ինչպես նաև տեղական և միջազգային փորձագետների հետ:
Հայեցակարգի հիմնական նպատակն է ամրագրել Հայաստանի Հանրապետությունում Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի` Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների արդյունաբերության զարգացման և Տեղեկատվական հասարակության կայացման տեսլականն ու նպատակները, մարտահրավերները, դրանց հաղթահարման ռազմավարական մոտեցումներն ու իրականացման փուլերը:
Քանի որ հայեցակարգի իրագործման արդյունքում հասարակության բոլոր խավերը, կառավարման բոլոր օղակները և ձեռնարկատերերը անմիջականորեն կզգան դրա ազդեցությունը, կարևոր նպատակներից մեկն է հասարակության ջանքերի կոնսոլիդացիան Հայաստանի պատշաճ դիրքը զարգացած երկրների շարքում ապահովելու համար:
1.1. ՏՏ ոլորտի զարգացման տեսլականն է`
. Կայացած տեղեկատվական հասարակություն` ՏՀՏ կատարելագործված ենթակառուցվածքներով, համակարգչային բարձր գրագիտությամբ, համակարգչային հագեցվածության և ինտերնետ հասանելիության բարձր աստիճանով, համատարած կիրառվող էլ-ծառայությունների համակարգերով, մեծածավալ տեղական ՏՏ շուկայի առկայությամբ և առաջադեմ գիտելիքահենք արդյունաբերությամբ:
. Զարգացած և համաշխարհային ճանաչում ունեցող Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտ` մեծ հավելյալ արժեք ստեղծող հետազոտական և բարդ ինժեներական լուծումներ և ծառայություններ մատուցող ընկերություններով, միջազգային շուկաներում մրցունակ տեղական ՏՏ արտադրանքով:
1.2. Ներածություն
Հայաստանը ձգտում է դառնալ առաջատար երկիր ընտրված թիրախային ՏՏ շուկաներում, ինչպես նաև ունենալ զարգացած և առաջադեմ տեղեկատվական հասարակություն ու գիտելիքների վրա հիմնված տնտեսություն: Իր վերջնական նպատակին հասնելու համար Հայաստանը պետք է արտապատվիրվող ցածր արժեք ունեցող ՏՏ ծառայություններ մատուցող երկրից դառնա բարձր արժեքով առաջատար ՏՏ արտադրանք և ծառայություններ տրամադրող երկիր: ՈՒնենալ հասարակություն, որը ձևավորված է միջազգային բարձր չափանիշներին համապատասխանող տեխնիկական կրթության, տեղեկատվական և հաղորդակցման տեխնոլոգիաների ենթակառուցվածքի և համակարգչային գրագիտության հիման վրա:
Սույն Հայեցակարգը հստակորեն ձևակերպված ուղղվածություն ունեցող ռազմավարական մոտեցումների վրա հիմնված գործողությունների ծրագիր է, որի նպատակն է խթանել երկրում տեղեկատվական և հեռահաղորդակցման տեխնոլոգիաների (ՏՀՏ) կտրուկ զարգացումը` ապահովելով աշխարհում Հայաստանի առաջատար դիրքն ու երկրում Տեղեկատվական հասարակության կայացումը:
Հաշվի առնելով վերոգրյալը, սույն Հայեցակարգը ներառում է Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների արտադրությանը, հեռահաղորդակցությանն ու տեղեկատվական հասարակությանն առնչվող խնդիրներն ու դրանց լուծման համադրված ուղղությունները:
Սույն Հայեցակարգի դրույթներն իրականացվելու են`
1) հստակ ծրագրերով և ժամկետներում` որոնք մշակվելու և մեկնարկելու են համաձայն Բաժին VIII-ում բերված ժամանակացույցի,
2) տեսանելի արդյունքների գնահատմամբ և պարբերական մոնիթորինգների իրականացմամբ` հաջորդող քայլերն ու հետագա ծրագրերը հստակեցնելու և ճիշտ ուղղորդելու նպատակով:
3) միջազգային լավագույն փորձի և առկա ռեսուրսների համադրմամբ,
4) պետական, մասնավոր և հասարակական հատվածների սերտ համագործակցությամբ, ինչպես նաև համատեղ ջանքերով ներգրավված տեղական և օտարերկրյա այլ գործընկերների և ներդրումների մասնակցությամբ:
1.3. Գործողությունների ծրագիրն ուղղված է հետևյալ հիմնական նպատակների իրականացմանը.
1) Կարճաժամկետ (1-3 տարում)` ստեղծել միջազգային լավագույն չափանիշներին համապատասխանող ՏՀՏ ենթակառուցվածք, որը կխթանի Հայաստանում ՏՏ ոլորտի և տեղեկատվական հասարակության զարգացմանը,
2) Միջնաժամկետ (3-5 տարում)` ամրապնդել Հայաստանի ՏՀՏ ենթակառուցվածքը, ինչպես նաև ապահովել «Հայկական ՏՏ ապրանքային նշան»-ի ներթափանցումն ու ներկայությունը համաշխարհային շուկայում,
3) Երկարաժամկետ (5-10 տարում)` ապահովել «Հայկական ՏՏ ապրանքային նշան»-ի լիարժեք մասնակցությունը միջազգային շուկաներում և, հատկապես, աճի բարձր պոտենցիալով շուկայական թիրախային սեգմենտներում: ՏՀՏ ենթակառուցվածքների և տեղեկատվական հասարակության զարգացմամբ ապահովել տեղեկատվական և բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտների աճին, եկամուտների բարձրացմանը և գիտելիքահենք տնտեսության կայացմանը:
1.4. Մեկնարկային միջոցառումների ամփոփ նկարագիր
Ստորև ներկայացվում են սույն հայեցակարգի իրականացման մեկնարկային միջոցառումներն ու դրանց հիմնական նպատակները` ամփոփ կերպով: Նշված միջոցառումների ծրագրի իրականացման ավելի մանրամասն նկարագրությունը տրված է Գլուխ VIII-ում:
ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄ Հիմնական արդյունքները
1) Համաշխարհային մակարդակի ՏՀՏ
1. Ներդնել համատարած լայնաշերտ ենթակառուցվածքի ձևավորում
հեռահաղորդակցության ցանց, 2) Վենչուրային և օտարերկրյա ուղղակի
տվյալների կենտրոններ, ներդրողների ներգրավում
մասնագիտացված ցանցեր, համատեղելի 3) ՏՏ ոլորտի և տեղեկատվական
համակարգեր և ծրագրային հասարակության զարգացում
լուծումներ: 4) էլ-առևտրի, էլ-կառավարման,
էլ-ուսուցման և այլ էլեկտրոնային
ծառայությունների խթանում
2. Սարքավորել և շահագործել 1) ՀՀ մարզերում, քաղաքային և
(տարեկան առնվազն 100) հանրային ՏՀՏ գյուղական համայնքներում հասանելի
հասանելիության կենտրոններ և մատչելի ինտերնետային
Հայաստանի ընտրված վայրերում` 5 ծառայությունների ապահովում
տարում հասցնելով դրանց քանակը 2) էլ-գրագիտության, էլ-ուսուցման և
նվազագույնը 500-ի: այլ էլ-ծառայությունների զարգացում
3. Իրականացնել պետական ու տեղական 1) Բնակչության կենսապայմանների և
ինքնակառավարման մարմինների կողմից հաղորդակցության բարելավում
մատուցվող էլ-ծառայությունների 2) էլ-գրագիտության, էլ-ուսուցման և
(առնվազն 3) փորձնական ծրագրեր այլ էլ-ծառայությունների զարգացում
առաջին 3 տարիների ընթացքում և 3) էլ-կառավարության ծառայությունների
հետագայում ապահովել դրանց լայն պահանջարկի և դրանց կիրարկման
տարածումն ու օգտագործումը: խթանում:
4. Մեծացնել բարձր որակավորմամբ ՏՏ 1) Աշխատուժի աճի և զարգացման խթանում
շրջանավարտների և աշխատուժի 2) ՏՏ հմուտ աշխատուժի ներգրավում և
քանակը` տարեկան առնվազն 1500-ով պահպանում,
3) վենչուրային և օտարերկրյա ուղղակի
ներդրողների խթանում և ներգրավում,
4) Սովորողների և գիտամանկավարժական
կադրերի ՏՏ կիրառական հմտությունների
զարգացում և արդիականացում
5. Նախագծել, կառուցել և գործարկել 1) Տեխնոպարկում տեղակայված տեղական
համաշխարհային մակարդակի 1 խոշոր ՏՏ և օտարերկրյա ՏՏ ընկերություններին
և ԲՏ տեխնոպարկ (տեխնոլոգիական հատուկ տնտեսական և ֆինանսական
ավան) Երևանի մոտակայքում: խթանիչների տրամադրում,
համաշխարհային մակարդակի ՏՀՏ
ենթակառուցվածքով, կոմունալ
հարմարություններով և հարակից
աջակցվող ծառայություններով
ապահովում
2) Վենչուրային և օտարերկրյա ուղղակի
ներդրողների ներգրավում,
3) ՏՏ հմուտ աշխատուժի ներգրավում և
վերապատրաստում
4) Ոլորտի զարգացում և եկամուտների աճ
6. Ստեղծել ՏՏ ձեռնարկությունների 1) Վենչուրային և օտարերկրյա ուղղակի
զարգացման հիմնադրամ ներդրողների խթանում և ներգրավում
2) Գիտահետազոտական աշխատանքների
զարգացմանն ու սկսնակ
ձեռնարկությունների կայացմանն
ուղղված դրամաշնորհային ծրագրերի
խթանում
3) ՏՏ ոլորտի զարգացման ու
նորարարության խթանում
4) Երևանի մոտակայքում գտնվող
տեխնոպարկի գործունեության խթանում
7. Հիմնել համակարգչային ծրագրերի 1) ՏՏ ոլորտի եկամուտների աճ
ճարտարագիտական որակավորման կենտրոն 2) ՏՏ ընկերությունների արդյունավետության բարձրացում
3) Համակարգչային ծրագրերի լավագույն համաշխարհային փորձի
և չափանիշների ներդրում «Հայկական ՏՏ ապրանքային նշան»-ով
արտադրանքում
4) ՏՏ ոլորտի աշխատուժի կիրառական հմտությունների զարգացում
8. Զարգացնել գործող ինկուբատորներն 1) Սկսնակ ՏՏ ընկերությունների
ու նպատակային մարզերում կառուցել, ձևավորման և Հայաստանում
սարքավորումներով հագեցնել և ինկուբացիոն գործունեության խթանում
գործարկել տեխնոպարկեր, բիզնես 2) Մարզերում ՏՏ ինովացիայի և
ինկուբատորներ և համալսարանական արտադրանքի զարգացման խթանում
հենքով տեխնոլոգիաների փոխանցման 3) ՏՏ արտոնագրերի, արտադրանքի և
կենտրոններ: աշխատուժի համար
«համալսարանից-ինկուբատորներ»
նորարարական շղթայի ստեղծում:
9. Իրականացնել «Հայկական ՏՏ 1) Մրցակցային առավելություններ ունեցող
ապրանքային նշան» մարքեթինգային «Հայկական ՏՏ ապրանքային նշան»-ների,
քարոզարշավ` աճի բարձր պոտենցիալ թիրախային հանրույթի, հիմնական
ունեցող թիրախային ՏՏ շուկաներ ուղերձների ընտրություն, շուկայի
թափանցելու համար: ուսումնասիրության վրա հիմնված
արժեքային առաջարկի ներկայացում
2) ՏՏ թիրախային շուկայական
սեգմենտներում «Հայկական ՏՏ
ապրանքային նշան»-ի ներկայության
ապահովում` ուշադրություն գրավելու
և շուկայի մասնաբաժին ձեռք բերելու
նպատակով
3) Համակարգչային ծրագրերի
ճարտարագիտական կենտրոնի,
վենչուրային հիմնադրամի, տեխնոպարկի,
տեխնոլոգիաների փոխանցման կենտրոնի,
ինկուբատորի հիմնական
առաքելությունների իրացման խթանում:
1.5. Ազդեցության ոլորտներ
. Տնտեսության մրցունակության բարձրացում, արտադրողականության աճ
. ՀՀ բնակչության կենսամակարդակի բարձրացում
. Գիտական և հետազոտական աշխատանքների ծավալի աճ
. Բարձր վարձատրվող աշխատատեղերի ստեղծում
. ՏՏ արդյունաբերության աճ
. Կրթության որակի շեշտակի բարձրացում
II. ՆԱԽԱՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ
Վերջին տասնամյակում Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների (ՏՏ) արդյունաբերության զարգացումն ու Տեղեկատվական հասարակության կայացումը կարևորագույն խթան են հանդիսացել աշխարհի բոլոր զարգացած երկրների տնտեսության մրցունակության և արտադրողականության բարձրացման, կառավարման, ինովացիոն և գիտակրթական համակարգերի, ինչպես նաև համապատասխան ենթակառուցվածքների զարգացման համար և ճանաչվել է գերակա ուղղություն` որպես գիտելիքահենք տնտեսության կառուցման հիմնաքար:
Հայաստանում Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի զարգացման անհրաժեշտությունը պայմանավորված է երկրի զարգացման այնպիսի ձևի ընտրության հրամայականով, որտեղ համակողմանիորեն հաշվի են առնված առկա իրողությունները, այդ թվում` ազգաբնակչության գիտակրթական ներուժի համեմատական բարձր մակարդակը, ստեղծագործ, գիտահետազոտական և կիրառական աշխատանքների ավանդական արդյունավետությունը, ինչպես նաև տարածքային, բնական պաշարների և տրանսպորտային ուղիների սահմանափակումները:
ՀՀ կառավարությունը կարևորելով ՏՏ արդյունաբերության զարգացումը ոչ միայն որպես առանձին ոլորտ, այլ նաև որպես Հայաստանի տնտեսության ընդհանուր առաջընթացի, արտադրողականության բարձրացման և համաշխարհային տնտեսության մեջ մրցունակությունն ապահովելու հիմնական գործոն, հատուկ շեշտադրել է Հայաստանում ՏՏ ոլորտի արդյունավետության շարունակական աճի ապահովումը, տնտեսության այլ բնագավառներում ոլորտի արտադրանքի և ծառայությունների կիրառումն ու երկրում Տեղեկատվական հասարակության ձևավորումը:
Դեռևս 2000 թ. դեկտեմբերի 28-ին Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների արդյունաբերությունը ճանաչվեց ՀՀ տնտեսության զարգացման գերակա ճյուղերից մեկը: Այնուհետև` 2001 թ.-ին ՀՀ կառավարության հավանությանն արժանացավ «ՀՀ Ինֆորմացիոն (Տեղեկատվական) տեխնոլոգիաների արդյունաբերության զարգացման հայեցակարգը» և ՀՀ նախագահի 2001 թվականի հուլիսի 20-ի N ՆՀ-896 հրամանագրով ստեղծվեց Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացմանն աջակցող խորհուրդը, որի նախագահը ՀՀ վարչապետն է: Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացմանն աջակցող խորհուրդը (ՏՏԶԱԽ), հանդիսանալով կապող օղակ կառավարության և ՏՏ բիզնեսի, կրթական հաստատությունների, ՏՏ հասարակական կազմակերպությունների, դոնոր և միջազգային կազմակերպությունների միջև, կազմակերպում և անց է կացնում տեղեկատվական հասարակության կայացմանն և ՏՏ արդյունաբերության խնդիրների լուծմանն նպաստող քննարկումներ:
Հայաստանի Հանրապետության ՏՏ ոլորտը միջազգային չափանիշներին հասցնելու համար նախապայմաններ ստեղծելու նպատակով ՀՀ կառավարության 2001 թ. նոյեմբերի 27-ի N 1165 որոշմամբ` Համաշխարհային Բանկի հետ կնքված վարկային պայմանագրի շրջանակներում հիմնվեց «Ձեռնարկությունների ինկուբատոր» Հիմնադրամը: 2001 թ. գործում է «Վիասֆեր տեխնոպարկ» ՓԲԸ-ն,որի տարածքում գործում են ոլորտի 30-ից ավել ընկերություններ:
Ընդունվել են ոլորտին առնչվող մի շարք իրավական ակտեր, մասնավորապես` 2004 թ.-ի դեկտեմբերի 14-ի` «Էլեկտրոնային փաստաթղթի և էլեկտրոնային թվային ստորագրության մասին» N ՀՕ-40 և 2005 թ.-ի հուլիսի 8-ի` «Էլեկտրոնային հաղորդակցության մասին» N ՀՕ-176 ՀՀ օրենքները: ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարության հետ համագործակցության արդյունքում 2005 թ. ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից մշակվել և գործողության մեջ է դրվել «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների մասին», ձև թիվ 1-ՏՏ (Տեղեկատվական տեխնոլոգիա), ամսական պետական վիճակագրական հաշվետվության ձևը:
Կնքվել են համագործակցության մի շարք պայմանագրեր և փոխըմբռնման հուշագրեր ինչպես այլ պետությունների` Հնդկաստանի Հանրապետության, Եգիպտոսի Արաբական Հանրապետության և այլն, այնպես էլ համաշխարհային ճանաչում ունեցող այնպիսի ընկերությունների հետ, ինչպիսիք են «Մայքրոսոֆթը», «Ալկատելը», «Հյուլեթ Փակարդը», «Սան Մայքրոսիսթեմսը», «նեյշնլ Ինսթրումենթսը» և այլն:
Ավանդական են դարձել ամենամյա «Դիջիթեք» տեղեկատվական, հեռահաղորդակցման և բարձր տեխնոլոգիաների մասնագիտացված միջազգային ցուցահանդեսի և «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ամիս» խորագրի ներքո անցկացվող բազմաթիվ միջոցառումների կազմակերպումը: 2007 թ. ԱՄՆ Սան-Ֆրանցիսկո քաղաքում կայացել է առաջին «Արմթեք» Հայաստանի բարձր տեխնոլոգիաների միջազգային համաժողովը:
III. ՆԵՐԿԱ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆ ՈՒ ՀԱՄԵՄԱՏԱԿԱՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԸ
2006 թ. հայաստանյան ՏՏ արտադրության ծավալը կազմել է շուրջ 84 մլն ԱՄՆ դոլար, 2003 թ. 38 մլն ԱՄՆ դոլարի դիմաց` ապահովելով 122% աճ: 1998-2006 թթ. ոլորտի միջին տարեկան հավելաճը մոտ 30% է:
Ներկայումս Հայաստանում գործում են ավելի քան 200 ՏՏ ընկերություններ, որոնցից 50-ը` օտարերկրյա (կազմելով ՏՏ արտադրանքի շուկայի 30%-ը): Վերջին տասնամյակում հայաստանյան ՏՏ շուկա են ներգրավվել բազմաթիվ օտարերկրյա ներդրողներ: 2003 թ. համեմատ զգալիորեն աճել են ոլորտում եվրոպական (17-23%) և ԱՄՆ ներդրումների (70%) մասնաբաժինները:
ՏՏ ոլորտի ընկերությունների շուրջ 70%-ի արտադրանքն ու ծառայությունները ունեն արտահանման ուղղվածություն` ավելի քան 20 երկրներ: 2006 թ. ոլորտի արտահանման ծավալները կազմել են շուրջ 60 մլն ԱՄՆ դոլար: Արտահանման ծավալները շուրջ 60%-ը բաժին է ընկնում ԱՄՆ-ին և Կանադային, 20%-ը` Եվրամիության երկրներին, 16%-ը` Ռուսաստանին և ԱՊՀ երկրներին:
2006 թ. դրությամբ ՏՏ ոլորտում ներգրավված են մոտ 5000 մասնագետ: 2003 թ. համեմատ այս ցուցանիշը աճել է տարեկան 17%-ով:
Այնուամենայնիվ հայաստանյան ՏՏ ոլորտի ներկայիս իրավիճակը բնութագրվում է որպես հիմնականում մասնակի նվաճումների ամբողջություն, որի արդյունքները միջազգային շուկայի մասշտաբներով էական չի կարելի համարել:
Տեղեկատվական հասարակությունն ըստ ՄԱԿ-ի e-readiness տարեկան զեկույցների ընդունված չափանիշների բնութագրվում է e-կառավարման սահմաններում տրամադրվող էլեկտրոնային WEB ծառայություններով` Ծառայություններին միտված ճարտարագիտական շրջանակներում (Service oriented Arshitecture-SOA): Ինչպես նշված է e-readiness Reports, 2004, 2005 և 2008 թվականներին Հայաստանը դասվել է աշխարհի 100 երկրներից հետո և, որն առավել մտահոգիչ է, վերջին տարիներին հետընթաց է ապրել:
Էլեկտրոնային պատրաստվածության տեսակետից համեմատաբար լավ դիրքեր ունենք մարդկային կապիտալի ցուցիչով (աշխարհում 57-րդ տեղը), որը բնորոշում է բնակչության գրագիտությունը և ընդգրկվածությունը կրթական համակարգում: Ըստ այդ ցուցիչի` ՀՀ կրթական մակարդակը բարձր է, քանի որ ունենք դպրոցների լայն ցանց, բարձր ընդգրկվածություն, ԲՈՒՀ-երի զգալի քանակ և մասնագիտացումների սպեկտր: Գոյություն ունի դպրոցների համակարգչավորման պետական ծրագիր:
Կապի ինֆրակառուցվածքի ցուցիչով (Internet մուտք, համակարգչային մատչելիություն, կապի այլ միջոցներ) զբաղեցնում ենք 114-րդ, իսկ ամենաբարդ` WEB ներկայությամբ, որը բնորոշ է e-կառավարմանը, 117-րդ տեղը: Ելնելով առկա փորձից, կարելի է համարել, որ 5 տարվա ընթացքում հնարավոր է իրագործել առաջնահերթ WEB ծառայությունների 80 տոկոսը:
IV. ՏՏ ՈԼՈՐՏԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԵՎ ՏԵՂԵԿԱՏՎԱԿԱՆ ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅԱՆ ԿԱՅԱՑՄԱՆ ՆՊԱՏԱԿԱՅԻՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԸ
Հիմնական տվյալներ 2006 թ. 2013 2018թ.
Տնային տնտեսությունների 20% 50% 70%
համակարգչային հագեցվածությունը
Կրթական հաստատությունների 10% 80-90%
համակարգչային հագեցվածությունը
Պետական և տեղական 10% 80% 100%
ինքնակառավարման մարմինների համակարգչային հագեցվածությունը
Ինտերնետ հասանելիությունը 15% 70% 90%
բնակչությանը (ֆիզիկական, ֆինանսական, բովանդակային և լեզվական հասանելիություն)
ՀՀ պետական մարմինների ծախսերը <0.1% 0.5% >1%
հայրենական ՏՏ արտադրանքի վրա` պետբյուջեի ընդհանուր ծախսերում
Ներքին շուկայում հայրենական ՏՏ <0.5% 1% >2%
արտադրանքի սպառման մասնաբաժինը ՀՆԱ-ում
Էլ-ծառայությունների մասնաբաժինը ՀՀ <1% 50% 80%
պետական մարմինների կողմից մատուցվող ընդհանուր ծառայություններում
ՏՏ ոլորտի ընկերությունների քանակը 160 400 1000
որից`
օտարերկրյա կապիտալի 50 100 200
մասնակցությամբ
ՏՏ ոլորտի աշխատուժ 5000 12000 20000
ՏՏ ոլորտի արտադրողականությունը` մեկ 17000 25000 50000
աշխատողի կտրվածքով ԱՄՆ ԱՄՆ ԱՄՆ
դոլար դոլար դոլար
ՏՏ ոլորտի եկամուտները 85 մլն 400 մլն 1 մլրդ
ԱՄՆ ԱՄՆ ԱՄՆ
դոլար դոլար դոլար
ՏՏ ոլորտի արտահանման ծավալը 53 մլն 250 մլն 700 մլն
ԱՄՆ ԱՄՆ ԱՄՆ
դոլար դոլար դոլար
ՏՏ ոլորտի ընկերություններ >=1000 0 - >1
աշխատողներով
ՏՏ ոլորտի հետազոտական <10 60 100-200
ընկերություններ
Խոր տեխնոլոգիական ավան 0 1 1
Տեխնոպարկեր և ինկուբատորներ 2 5 >10
Ներգրավված վենչուրային կապիտալ <1 մլն 100 մլն >700 մլն
ԱՄՆ ԱՄՆ ԱՄՆ
դոլար դոլար դոլար
Արժեթղթերի տեղական բորսայում 1 30 50-100
հաշվառված ՏՏ ոլորտի տեղական բաց բաժնետիրական ընկերություններ
Արժեթղթերի միջազգային բորսաներում 0 2 >5
հաշվառված ՏՏ ոլորտի տեղական բաց բաժնետիրական ընկերություններ
V. ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ՀԱՂԹԱՀԱՐՄԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐԱԿԱՆ ՄՈՏԵՑՈՒՄՆԵՐ
Նշված մարտահրավերները մշակվել են ելնելով ոչ միայն ՏՏ ոլորտի զարգացման և տեղեկատվական հասարակության կայացման առկա նախադրյալներից և Հայաստանում բարձր տեխնոլոգիաների և գիտելիքի վրա հիմնված տնտեսության ձևավորման կարևորությունից, այլ նաև հաշվի առնելով տարածաշրջանի այլ երկրների կողմից այս ոլորտում վարվող նպատակային քաղաքականությունն ու տարածաշրջանում Հայաստանի մրցակցային առավելությունները պահպանելու և զարգացնելու անհրաժեշտությունը:
Ստորև բերված են ՏՏ ոլորտի զարգացմանն ու տեղեկատվական հասարակության կայացմանն ուղղված քաղաքականության հիմնական մարտահրավերները և լուծումները.
5.1. Իրավական դաշտ
ՏՏ ոլորտի առաջնային զարգացումն ու տեղեկատվական հասարակության կայացումն ապահովող օրենսդրության և կիրարկման մեխանիզմների թերիություն կամ բացակայություն:
ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է`
Վերանայել, լրամշակել կամ մշակել Հայաստանում ՏՏ ոլորտի զարգացումն ու առաջնային նշանակությունն ապահովող, ինչպես նաև տեղեկատվական հասարակության կայացումը խթանող իրավական դաշտ` համապատասխանեցնելով այն այս ոլորտում հաջողակ երկրների միջազգային չափանիշներին և ռազմավարության նպատակներին, սահմանել և ապահովել դրա արդյունավետ կիրարկման մեխանիզմները, մասնավորապես հետևյալ ուղղություններով` ա. էլ-կառավարման, էլ-առևտրի և էլ-ուսուցման զարգացում, բ. ներդրումների խթանում, սկսնակ ձեռնարկությունների աջակցություն, գ. հեղինակային իրավունքի պաշտպանություն, դ. բիզնեսի գրանցման գործընթացի հեշտացում, ե. հարկային և մաքսային վարչարարության կատարելագործում, զ. ՏՀՏ գործիքների և արտադրանքի ներմուծման և արտահանման մեխանիզմների
պարզեցում, է. օրինակելի հարկատուների ինստիտուտի ձևավորում:
5.2. Ֆինանսական և տնտեսական խթաններ
ՏՏ ոլորտի սահմանափակ պետական ֆինանսավորում, մասնագիտացված ֆինանսական կառույցների, ներդրումային ընկերությունների և վենչուրային հիմնադրամների բացակայություն: ՏՏ ոլորտի զարգացմանն ու տեղեկատվական հասարակության կայացմանը նպաստող ուղղակի և անուղղակի ֆինանսական և տնտեսական խթանիչների բացակայություն:
ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է`
ա. Իրականացնել պետական և մասնավոր հատվածների մասնակցությամբ դրամաշնորհային ծրագրեր` ուղղված գիտահետազոտական աշխատանքների զարգացմանն ու սկսնակ ձեռնարկությունների կայացմանը:
բ. Ստեղծել պետական մասնակցությամբ ներդրումային և վենչուրային հիմնադրամներ` Ոլորտի ձեռնարկություններին և նպատակային ծրագրերի իրականացմանն աջակցելու նպատակով:
գ. Մշակել և կիրառել Ոլորտի զարգացմանն ուղղված հատուկ` տարբերակված ֆինանսական և տնտեսական խթանիչներ, հստակեցնելով պետական և մասնավոր հատվածների դերակատարումները:
5.3. Կրթություն
Էլեկտրոնային գրագիտության համեմատաբար ցածր մակարդակ, ՏՀՏ ոլորտի տեխնիկական, շուկայավարման և կառավարման որակյալ մասնագետների անբավարար քանակ:
ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է`
ա. էլեկտրոնային գրագիտության բարձրացմանն ուղղված նպատակային ծրագրերի իրականացում` կրթական և պետական համակարգերում, հանրային կենտրոններում և այլն:
բ. Կրթական-տեղեկատվական միջավայրի և բովանդակության ստեղծում, կրթական համակարգում ժամանակակից ՏՀՏ միջոցների, ուսումնական գործընթացի կառավարման և հեռավար էլ-ուսուցման համակարգերի ներդրում, դասավանդողների վերապատրաստում, ուսուցման ժամանակակից մեթոդների կիրառում:
գ. Համապատասխանեցնել ՏՏ մասնագետներ պատրաստող և վերապատրաստող ուսումնական հաստատությունների կրթական ծրագրերը, տեխնիկական հագեցվածությունն ու շրջանավարտների որակը միջազգային լավագույն չափանիշներին և շուկայի` պետության ու մասնավոր հատվածի պահանջարկին:
դ. Հիմնել Բիզնես և ՏՀՏ մասնագիտացված կրթական հաստատություններ, որոնք կապահովեն ոլորտին մասնագիտացված երիտասարդ ձեռներեցներով, կառավարիչներով և որակյալ մասնագետներով:
ե. Խթանել ուսումնական հաստատությունների և մասնավոր հատվածի համատեղ կրթական և գիտահետազոտական ծրագրերի իրականացումը` ներգրավելով ոլորտի տեղական և համաշխարհային ճանաչում ունեցող ընկերություններին (այդ թվում` Մայքրոսոֆթ, Սան Մայքրոսիսթեմս, Ինթել, ԱյԲիԷմ, Հյուլեթ Պակկարդ, Ալքաթել, Նեյշնլ Ինսթրումենթս)
զ. Մշակել աշխատուժի պահանջարկի գնահատման և շրջանավարտների որակի կառավարման մեխանիզմներ:
5.4. Ոլորտի կառավարման քաղաքականություն
Ոլորտի և դրա ենթակառուցվածքների կենտրոնացված և համակարգված կառավարմանն ու զարգացմանը ուղղված քաղաքականության բացակայություն: Ոլորտի պետական և մասնավոր հատվածների, ինչպես նաև կրթության, գիտության և արդյունաբերության ոչ բավարար համագործակցություն:
ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է`
ա. Սահմանել սույն հայեցակարգով որդեգրվող պետական քաղաքականության և դրանից բխող ծրագրերի իրականացումը համակարգող պետական մարմին, ապահովել քաղաքականության իրականացման կենտրոնացված համակարգման մեխանիզմների առկայությունը` (հստակեցնելով դերաբաշխումները) իրականացվող քաղաքականության արդյունավետությունը բարձրացնելու նպատակով:
բ. Ձևավորել և զարգացնել սույն հայեցակարգից բխող ծրագրերի ու քաղաքականության արդյունավետ իրականացումն ապահովող ենթակառուցվածքները (գործակալություններ, միություններ, հիմնադրամներ):
գ. Կազմակերպել ոլորտի ամբողջական վիճակագրական և հաշվետվական պարզեցված ընթացակարգերով համակարգ:
դ. Մշակել և իրականացնել ոլորտի զարգացմանն ուղղված Պետական նպատակային ծրագրեր:
ե. Ապահովել պետության կողմից վարվող քաղաքականության թափանցիկությունը և դրա մշակման և իրականացման գործընթացին հասարակության և մասնավոր հատվածի ներգրավվածությունը:
զ. Իրականացնել պետական ու տեղական ինքնակառավարման մարմինների գոյություն ունեցող տեղեկատվական համակարգերի գույքագրում և գնահատում, մասնավոր հատվածի մասնակցությամբ համապատասխան ՏՀՏ ենթակառուցվածքների ստեղծմանն ու զարգացմանն ուղղված նպատակային ծրագրեր` խրախուսելով այլ հավասար պայմաններով տեղական արտադրողների ներգրավումը:
է. Ընդլայնել պետության կողմից մատուցվող էլ-ծառայությունների շրջանակը` ապահովելով դրանց լիարժեք հասանելիությունը և խրախուսելով օգտագործումը:
ը. Մշակել և իրականացնել հայալեզու և Հայաստանի մշակույթի, գրականության, արվեստի, գիտության և տնտեսության հնարավորությունները ընդգրկող էլեկտրոնային բովանդակության ռազմավարություն: Ներկայացնել Հայաստանի անցյալ և ներկա նվաճումները գիտության, տեխնիկայի, գրականության և արվեստի մեջ ժամանակակից մուլտիմեդիայի միջոցներով:
թ. Խթանել մասնավոր հատվածի կողմից իրականացվող ծրագրերը, մասնավորապես` դպրոցների փոխկապակցման, լայնաշերտ հեռահաղորդակցության ցանցի կառուցման և շահագործման, «Համակարգիչ բոլորի համար» ազգային ծրագրի իրականացման, էլեկտրոնային կրթական բովանդակության ձևավորման, տարաբնույթ էլեկտրոնային ծառայությունների ներդրման, ինչպես նաև տեխնոպարկերի և ինկուբատորների ստեղծման ու զարգացման ուղղություններով:
5.5. Գործարար միջավայր և ենթակառուցվածք
ՏՏ ոլորտում գործունեության ծավալման և ՏՏ գործիքների համատարած կիրառման համար բարենպաստ գործարար միջավայրի և համաշխարհային չափանիշներին համապատասխանող անհրաժեշտ ՏՀՏ ենթակառուցվածքների թերիություն:
ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է`
ա. Ձևավորել և զարգացնել ՏՀՏ ենթակառուցվածք (համատարած էլեկտրոնային հաղորդակցության ցանց, ինտերնետ հասանելիություն և մատչելիություն, համակարգչային հագեցվածություն, ունիվերսալ ծառայություններ):
բ. Զարգացնել և հիմնել տեխնոպարկեր, ինկուբատորներ, տեխնոլոգիաների փոխանցման և տարածաշրջանային ուսումնական կենտրոններ, հատուկ տնտեսական, տեխնոլոգիական և ենթակառուցվածքային պայմաններով ՏՏ գոտիներ:
գ. Աջակցել սկսնակ ձեռնարկությունների ձևավորմանն ու զարգացմանը, խթանել օտարերկրյա ուղղակի ներդրումները, նպաստել տեղական կազմակերպությունների արդյունավետության բարձրացմանը (բիզնես գործընթացների և որակի կատարելագործում, սերտիֆիկացում և այլն):
դ. Խթանել ՏՏ լուծումների և արտադրանքի նկատմամբ տեղական պահանջարկի ձևավորումը և դրանց կիրառումը պետական կառավարման, տնտեսության և հասարակության տարբեր բնագավառներում:
ե. Իրականացնել միջոցառումներ և նպատակային ծրագրեր ուղղված ՏՀՏ ենթակառուցվածքների և համակարգերի անվտանգության ապահովմանը և կիբերհանցագործությունների նվազեցմանը:
զ. Նպաստել ՏՏ ձեռնարկությունների կապիտալի շուկայի ձևավորմանը:
է. Իրականացնել Ոլորտային միջոցառումներ` ուղղված հասարակության իրազեկմանը հայկական ՏՏ արտադրանքի պարբերական ներկայացմանն ու առաջմղմանը, Ոլորտի ապագա զարգացումների և հաջորդ սերնդի անելիքների քննարկմանը:
5.6. Միջազգային համագործակցություն
Համաշխարհային ՏՏ շուկայում «Հայկական ՏՏ ապրանքային նշան»-ի բացակայություն, Հայաստանի ՏՏ արտադրանքի և ծառայությունների արտահանման շուկաների սահմանափակություն, Հայաստանում համաշխարհային ճանաչում ունեցող ՏՏ կազմակերպությունների սահմանափակ ներկայություն,
ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ Է`
ա. Հաստատել և ընդլայնել համագործակցությունը ՏՏ ոլորտում հաջողությունների հասած երկրների և համապատասխան միջազգային կառույցների հետ, անդամակցել միջազգային ՏՏ կազմակերպություններին, կոնվենցիաներին և ծրագրերին: Ապահովել Հայաստանի ակտիվ մասնակցությունը Ժնևյան և Թունիսյան գագաթաժողովների հայեցակետերի և դրանց ներքո ընդունված համապատասխան փաստաթղթերի զարգացման և իրականացման գործընթացներում, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի ՏՀՏ և զարգացման գլոբալ ալյանսի գործունեությանը:
բ. Հիմնել և զարգացնել հայկական ՏՏ ներկայացուցչություններ աշխարհի հիմնական ՏՏ շուկաներում և ընդունել համագործակցությունը սփյուռքահայության հետ` ներդրումների ներգրավման և «Հայկական ՏՏ ապրանքային նշան»-ի առաջմղման նպատակով:
գ. Իրականացնել նպատակային երկարաժամկետ ծրագրեր և երկրի տնտեսական դաշտ ներգրավել Համաշխարհային ճանաչում ունեցող ՏՏ ընկերություններ` վերջիններիս փորձի, հեղինակության ու կապերի շնորհիվ Հայաստանի վարկանիշի բարձրացման և «Հայկական ՏՏ ապրանքային նշան»-ի առաջխաղացման նպատակով:
դ. Ձևավորել Հայաստանի վարկանիշը, որպես ՏՏ տարածաշրջանային կենտրոն, այդ թվում` նպաստելով Հայաստանում մի շարք միջազգային նշանակության միջոցառումների պարբերական անցկացմանը:
ե. Աջակցել և ապահովել ոլորտի հեղինակավոր ցուցահանդեսներում Հայաստանի ՏՏ արտադրանքի և ծառայությունների, «Հայկական ՏՏ ապրանքային նշան»-ի ներկայացմանը:
VI. ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆԱՎԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԵՎ ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳԻ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԸ
Սույն հայեցակարգի իրականացման արդյունավետությունը հիմնականում պայմանավորված է վարվող քաղաքականության ոլորտային ձեռքբերումներով և տնտեսության այլ ճյուղեր տեղեկատվական և հեռահաղորդակցման տեխնոլոգիաների ներթափանցմամբ:
Այդ տեսանկյունից անհրաժեշտ է իրականացնել պարբերական մոնիթորինգներ` հետևյալ չափանիշներով. 1) Համակարգչային հագեցվածություն 2) Ինտերնետ օգտագործողների թիվ` պետական և մասնավոր կազմակերպությունների
և բնակչության կողմից 3) Պետական ու տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից մատուցվող
էլ-ծառայությունների որակ, կիրառելիություն և արժեք 4) ՏՀՏ միջոցների և էլեկտրոնային ձեռնարկների կիրառումը կրթական
հաստատություններում 5) Առանց գործարքների համար ծախսվող միջին ժամանակահատվածը 6) ՏՏ ընկերությունների քանակը 7) ՏՏ ոլորտում զբաղվածության մակարդակը` մասնագիտական և ընդհանուր 8) ՏՏ շրջանավարտների թիվը 9) ՏՏ ոլորտում դրամաշնորհային, վենչուրային և օտարերկրյա ուղղակի
ներդրումների ծավալը, միջազգային ծրագրերի ներգրավվածությունը
(գիտահետազոտական, ՏՏ և այլ) 10) ՏՏ ոլորտի արտադրանքի ծավալի աճը` ըստ սեգմենտների 11) ՏՏ ոլորտի արտահանման ծավալի աճը 12) ՏՏ տեղական շուկայի աճը 13) Պետական և մասնավոր հատվածների կողմից ֆինանսավորվող Ոլորտային ծրագրերի
աճը` կրթական, գիտահետազոտական և այլն 14) Պետական պատվերով իրականացվող ծրագրերի աճը 15) Սերտիֆիկացված կազմակերպությունների քանակը 16) ՀՆԱ-ում ՏՏ մասնաբաժինը
VII. ՌԻՍԿԵՐԸ
ՏՏ ոլորտի զարգացմանն ու տեղեկատվական հասարակության կայացմանն ուղղված քաղաքականության հաջողությունը մեծապես կախված է այս ուղղությամբ նախատեսվող բոլոր ծրագրերի մշակման և իրականացման գործընթացում ներգրավված և հարակից բոլոր շահագրգիռ կողմերի ընդհանուր նպատակադրումից և համատեղ ջանքերից: ՏՏ զարգացման պետական քաղաքականությունը պետք է ուղղված լինի ՏՏ արդյունաբերության կայուն աճի տեմպերի ապահովմանն ու երկարաժամկետ նպատակների իրականացմանն այնպիսի նախաձեռնությունների միջոցով, ինչպիսիք են թափանցիկ և բարենպաստ գործարար մթնոլորտի ստեղծումը, մեծ ծավալներով ուղղակի ներդրումների ներգրավումը, ճկուն օրենսդրական դաշտի ձևավորումը, մարդկային կապիտալի զարգացումն ու մրցունակության բարձրացումը, նորարարությունների խթանումը:
Այս տեսակետից, հետևողական քաղաքականությունը, ինչպես նաև դրա ներքո որոշումների ընդունման գործընթացի համակարգվածությունը պետական քաղաքականության արդյունավետության և ոլորտի մրցունակության ապահովման գլխավոր նախապայմաններն են:
Սույն քաղաքականության իրականացման ռիսկեր կարող են հանդիսանալ նաև`
1) Պետական և մասնավոր հատվածների, ինչպես նաև դոնորների կողմից ոչ բավարար ֆինանսական միջոցների հատկացումը
2) Քաղաքականության ոչ համակարգված իրականացումը` չհամաձայնեցված և անհամադրելի ծրագրերի զուգահեռաբար իրականացումը
3) Աճող ծախսերի և գլոբալ շուկայի փոփոխություններով պայմանավորված մրցունակ դիրքի կորուստը
4) ՏՏ համաշխարհային տնտեսության միտումների և զարգացումների կտրուկ փոփոխությունները:
VIII. ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՄԵԿՆԱՐԿԱՅԻՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ԺԱՄԱՆԱԿԱՑՈՒՅՑ
8.1. Հայաստանում տեղեկատվական հասարակության կայացմանն ուղղված միջոցառումներն են`
ա. Ազգային լայնաշերտ հեռահաղորդակցության ցանց
._________________________________________________________________________.
| Միջոցառում |Ժամկետ| Նպատակ | Հիմնական քայլեր |
|______________________|______|___________________|_______________________|
|Նախագծել, մշակել և |2008- |Պետական և |Մշակել և ապահովել |
|կառուցել միջազգային |2018 |մասնավոր հատվածի |միջազգային չափանիշներին|
|չափանիշներին | |համագործակցությամբ |բավարարող ՏՀՏ |
|բավարարող ՏՀՏ | |ազգային լայնաշերտ |ենթակառուցվածք: |
|ենթակառուցվածք, որը | |հեռահաղորդակցության|. Ապագա Սերնդի |
|կծառայի Հայաստանի | |ցանցի, տվյալների | համացանց, |
|մարզերին, քաղաքային | |կենտրոնների, |. Տվյալների կենտրոններ |
|և գյուղական | |ցանցային, |. Անվտանգություն |
|համայնքներին, | |համակարգերի և |Պայմաններ ապահովել ՀՀ |
|պետական ու տեղական | |համակարգչային |պետական ու տեղական |
|ինքնակառավարման | |ծրագրերի հարթակների|ինքնակառավարման |
|մարմիններին և | |ձևավորում` |մարմինների ցանցերը, |
|մասնավոր հատվածին: | |էլ-ծառայությունների|տվյալների կենտրոնները, |
| | |հասանելիությունը և |համակարգերն ու |
| | |պահանջարկը խթանելու|համակարգչային ծրագրերն |
| | |նպատակով: |ինտեգրելու համար: |
| | | |ՀՀ կառավարությունը |
| | | |համագործակցում է |
| | | |մասնավոր |
| | | |ընկերությունների հետ և |
| | | |արտաքին ուղղակի |
| | | |ներդրումներ է |
| | | |ներգրավում նշված |
| | | |նպատակի իրականացման |
| | | |համար |
| | | |Ընդլայնել ազգային |
| | | |համացանցը` |
| | | |ընկերությունների, |
| | | |բուհերի և քաղաքացիների|
| | | |միջև կապերը |
| | | |բարելավելու և |
| | | |ընդլայնելու համար` |
| | | |օգտագործելով Պետության |
| | | |կողմից ֆինանսավորվող |
| | | |. Կրթական պորտալները |
| | | |. Հեռաուսուցումը |
| | | |Համակարգչի վրա հիմնված |
| | | |ուսուցում` |
| | | |էլ-ուսուցումը |
._________________________________________________________________________.
բ. Հանրային ՏՀՏ հասանելիության կենտրոններ
._________________________________________________________________________.
| Միջոցառում |Ժամկետ| Նպատակ | Հիմնական քայլեր |
|______________________|______|___________________|_______________________|
|Սարքավորել և |2008- |Սարքավորել և |. ներդնել պետական |
|շահագործել Հայաստանի |2013 |շահագործել (տարեկան| հիմնական |
|մարզերի, քաղաքային և | |առնվազն 100) | ենթակառուցվածք |
|գյուղական համայնքների | |հանրային ՏՀՏ |էլ-ծառայությունները |
|բնակիչներին սպասարկող | |հասանելիության |հնարավոր դարձնելու |
|հանրային | |կենտրոններ |համար |
|հեռահաղորդակցության | |Հայաստանի ընտրված |Ընտրել տեղանքները, |
|կենտրոնները: | |վայրերում` |համակարգել զարգացումը, |
| | |հասցնելով դրանց |պահպանումը և |
| | |քանակը նվազագույնը |շահագործումը: |
| | |500-ի: |Հայտարարել մրցույթներ |
| | | |և պայմանագրեր կնքել |
| | | |ծրագրային ապահովման, |
| | | |համակարգչային և |
| | | |ինտերնետ |
| | | |ծառայություններ |
| | | |մատուցողների հետ: |
| | | |Խթանել |
| | | |էլ-գրագիտությունը` |
| | | |կրթության և աշխատուժի |
| | | |որակը բարելավելու |
| | | |համար: |
| | | |Հանրային |
| | | |հեռահաղորդակցության |
| | | |կենտրոններում |
| | | |հանրության համար |
| | | |ապահովել ինտերնետ |
| | | |մուտքի հասանելիություն |
| | | |և մատչելիություն: |
| | | |Նշում: Վերջիններս |
| | | |կարելի է տեղակայել ՀՀ |
| | | |պետական ու տեղական |
| | | |ինքնակառավարման |
| | | |մարմինների, ԱրմենՏելի, |
| | | |ՀայՓոստի և այլ, արդեն |
| | | |իսկ գոյություն ունեցող |
| | | |գրասենյակներում, ինչպես|
| | | |նաև դպրոցների |
| | | |ինտերնետ-համակարգչային |
| | | |կենտրոններում: Սա փոքր |
| | | |ծախսատարությամբ, |
| | | |փորձված մոտեցում է |
| | | |համատարած |
| | | |էլ-գրագիտությունը |
| | | |խթանելու համար: |
._________________________________________________________________________.
գ. Էլեկտրոնային կառավարում
._________________________________________________________________________.
| Միջոցառում |Ժամկետ| Նպատակ | Հիմնական քայլեր |
|______________________|______|___________________|_______________________|
|Ընտրել, մշակել և |2008- |Խթանել ՏՏ ոլորտի և |Հաստատել և կիրառել |
|իրականացնել |2011 |տեղեկատվական |էլ-կառավարման |
|էլ-կառավարման | |հասարակության |ստանդարտներ. |
|փորձնական ծրագրեր: | |զարգացումը |. անվտանգություն |
| | | |. հեղինակային |
| | | |իրավունքների |
| | | |պաշտպանություն |
| | | |. ֆունկցիոնալ |
| | | | համատեղելիություն |
| | | |. ենթակառուցվածք և |
| | | | ցանց |
| | | |Որոշել փորձնական |
| | | |ծրագրերի |
| | | |բովանդակությունը, |
| | | |ընտրության չափանիշները,|
| | | |տեխնիկական և |
| | | |սարքավորումների առումով|
| | | |առկա պահանջները: |
| | | |Պոտենցիալ փորձնական |
| | | |ծրագրերից են. |
| | | |. վարչական բիզնես |
| | | | ռեգիստր |
| | | |. էլ-կենսաթոշակային |
| | | | համակարգ |
| | | |. էլ-կրթություն |
| | | |. էլ-հարկային համակարգ |
| | | |. էլ-առողջապահական |
| | | | համակարգ |
| | | |. էլ-փոստ |
| | | | ծառայությունների |
| | | | համակարգ |
| | | |. էլ-բանկային համակարգ |
| | | |Օգտագործել ազգային |
| | | |համացանցը ցանցային |
| | | |համալիր ստեղծելու և ՀՀ|
| | | |պետական ու տեղական |
| | | |ինքնակառավարման |
| | | |մարմինների ցանցերը, |
| | | |տվյալների կենտրոնները, |
| | | |համակարգերն ու |
| | | |համակարգչային ծրագրերն |
| | | |ինտեգրելու համար: |
| | | |Ապահովել բնակչության |
| | | |իրավունքները, նրանց |
| | | |տվյալների |
| | | |գաղտնիությունը և |
| | | |պաշտպանվածությունը |
| | | |համակարգչային |
| | | |հանցագործություններից: |
| | | |Օգտագործել ՀՀ |
| | | |կառավարության |
| | | |էլ-կառավարման փորձնական|
| | | |ծրագրերը կյանքի |
| | | |որակի/կենսամակարդակի |
| | | |բարելավման և |
| | | |էլ-ծառայությունների |
| | | |նկատմամբ պահանջարկի |
| | | |խթանման նպատակով. |
| | | |. էլ-կրթություն |
| | | |. էլ-մշակույթ |
| | | |. էլ-վարչական բիզնես |
| | | | ռեգիստր |
| | | |. էլ-կենսաթոշակային |
| | | | համակարգ |
| | | |. էլ-հարկային համակարգ |
| | | |. էլ-առողջապահության |
| | | |. էլ-գյուղատնտեսություն|
| | | |. էլ-փոստային |
| | | | ծառայությունների |
| | | | համակարգ |
| | | |. էլ-բանկային համակարգ |
| | | |Մշակել համապատասխան |
| | | |էլ-բովանդակությամբ |
| | | |ժամանակակից |
| | | |մուլտիմեդիական նյութեր |
| | | |գիտության, տեխնիկայի, |
| | | |գրականության և արվեստի|
| | | |Հայաստանի անցյալ և |
| | | |ներկա նվաճումները |
| | | |համակարգչային |
| | | |միջոցներով |
| | | |ներկայացնելու նպատակով:|
| | | |Մշակել և իրականացնել |
| | | |հայոց լեզվի կոմպլեքս |
| | | |ավտոմատացման ծրագրեր: |
._________________________________________________________________________.
8.2. Հայաստանի ՏՏ ոլորտի զարգացմանն ուղղված միջոցառումներն են`
ա. Որակյալ աշխատուժ
._________________________________________________________________________.
| Միջոցառում |Ժամկետ| Նպատակ | Հիմնական քայլեր |
|______________________|______|___________________|_______________________|
|Մշակել և իրականացնել |2008- |Մեծացնել բարձր |Համագործակցել բուհերի |
|նպատակային ծրագրեր` |2018 |որակավորմամբ ՏՏ |և մասնագիտական այլ |
|ուղղված ՏՏ ոլորտի | |շրջանավարտների և |ուսումնական |
|շրջանավարտների և | |աշխատուժի քանակը` |հաստատությունների, |
|աշխատուժի քանակի | |տարեկան առնվազն |ինչպես նաև միջազգային |
|մեծացմանը: | |1500-ով |դոնոր |
| | | |կազմակերպությունների և |
| | | |սփյուռքահայ համայնքի |
| | | |հետ` գործընթացի մեջ |
| | | |նրանց ներգրավելու |
| | | |նպատակով: |
| | | |Մշակել կրթաթոշակային, |
| | | |հավաստագրման, |
| | | |վերապատրաստման և այլ |
| | | |ուսումնական ծրագրեր: |
| | | |Ապահովել տեղական ՏՏ |
| | | |ընկերությունների |
| | | |մասնակցությունը ծրագրի |
| | | |իրականացման |
| | | |գործընթացում: |
| | | |Համադրել |
| | | |հեռահաղորդակցության |
| | | |լայնաշերտ լարային և |
| | | |անլար ցանցերի ներդնումը|
| | | |և բուհերի ու |
| | | |մասնագիտական |
| | | |ուսումնական այլ |
| | | |հաստատություններում |
| | | |առկա ենթակառուցվածքները|
| | | |և սարքավորումները: |
| | | |Ընդլայնել ՀՀ |
| | | |կառավարության, բուհերի,|
| | | |այլ ուսումնական |
| | | |կենտրոնների և մասնավոր|
| | | |հատվածի և |
| | | |հասարակության |
| | | |համագործակցությունը |
| | | |հետևյալ |
| | | |ուղղություններով. |
| | | |. կրթաթոշակներ |
| | | |. հավաստագրման համար |
| | | | տրամադրվող |
| | | | ֆինանսավորում |
| | | |. ՏՏ մասնագիտական |
| | | | ուսուցում |
| | | |Խթանել էլեկտրոնային |
| | | |կրթական բովանդակության |
| | | |ձևավորմանը |
| | | |Բուհերում ուսումնական |
| | | |կենտրոններում |
| | | |նախաձեռնել կարճաժամկետ |
| | | |ծրագրեր, մասնագետների |
| | | |արագ պատրաստման և |
| | | |վերապատրաստման համար |
| | | |Նշում. |
| | | |1- տրամադրել |
| | | |կրթաթոշակներ |
| | | |շրջանավարտներին` |
| | | |արտասահմանում ՏՏ |
| | | |ոլորտում մեկ տարվա |
| | | |ուսումնառության |
| | | |նպատակով |
| | | |2- Ֆինանսավորել ՏՏ |
| | | |կառավարիչների և |
| | | |տեխնիկական հավաստագրման|
| | | |ուսումնական ծրագրեր |
| | | |3- Իրականացնել ՏՏ |
| | | |դասախոսների և |
| | | |մասնագետների |
| | | |վերապատրաստման ծրագրեր |
| | | |4- խթանել ԵՊՀ-ի, |
| | | |ՀՊՃՀ-ի, Գյումրու ՏՏ |
| | | |կենտրոնի, ՀԲ-ի ՁԻ |
| | | |ծրագրի շրջանակում և |
| | | |այլ ՏՏ ուսումնական |
| | | |կենտրոնների կրթական |
| | | |մոդելների զարգացումն ու|
| | | |տարածումը |
._________________________________________________________________________.
բ. Տեղեկատվական և բարձր տեխնոլոգիաների 1 խոշոր տեխնոպարկի
(տեխնոլոգիական ավանի) կառուցում
._________________________________________________________________________.
| Միջոցառում |Ժամկետ| Նպատակ | Հիմնական քայլեր |
|______________________|______|___________________|_______________________|
|Հիմնել հայկական |2008- |Խթանել երկրում ՏՏ |Նշանակել Ծրագրի ղեկավար|
|տեխնոպարկ` հագեցած |2011 |ոլորտի |տեղանքի ընտրության, |
|առաջնակարգ ՏՀՏ, | |արտադրողականության |զարգացման, պահպանման և |
|կոմունալ | |աճը: |շահագործման |
|ենթակառուցվածքով և | | |աշխատանքներն |
|ծառայություններով: | | |իրականացնելու համար: |
| | | |Ընտրել շինարարության |
| | | |կառավարման |
| | | |ընկերություն` |
| | | |ՀՀ Կառավարությունը |
| | | |համագործակցում է |
| | | |մասնավոր |
| | | |ընկերությունների հետ և |
| | | |արտաքին ուղղակի |
| | | |ներդրումներ է |
| | | |ներգրավում` |
| | | |ինկուբատորները և |
| | | |ուսումնական կենտրոնները|
| | | |համապատասխան |
| | | |ենթակառուցվածքով (ՏՀՏ, |
| | | |ջրամատակարարում, |
| | | |էլեկտրաէներգիա, |
| | | |կոյուղի, ճանապարհներ) |
| | | |ապահովելու նպատակով: |
| | | |Մոբիլիզացնել և |
| | | |գործընկերության |
| | | |հիմունքներով ապահովել |
| | | |մասնավոր հատվածի |
| | | |մասնակցությունը, մշակել|
| | | |ռազմավարական մարքեթինգի|
| | | |արշավ` տեխնոպարկի և ՏՏ|
| | | |ոլորտի առաջխաղացման |
| | | |համար: ՀՀ |
| | | |կառավարությունն |
| | | |առաջարկում է խթաններ |
| | | |գիտահետազոտական |
| | | |աշխատանքների համար`- |
| | | |հարկային խթաններ, |
| | | |հետազոտությունների |
| | | |իրականացման համար, |
| | | |դրամաշնորհներ: |
| | | |ՀՀ կառավարությունը պետք|
| | | |է ապահովի մտավոր |
| | | |սեփականության |
| | | |պաշտպանությունը, խթանի |
| | | |գիտահետազոտական ոլորտից|
| | | |դեպի արտադրություն |
| | | |արտոնագրերի փոխանցման |
| | | |իրավունքները: |
| | | |Վերապատրաստում և |
| | | |հավաստագրում է |
| | | |տեխնոպարկի |
| | | |աշխատակիցներին և |
| | | |կազմակերպություններին |
| | | |Նշում. Նախագծել, |
| | | |կառուցել և գործարկել |
| | | |1 խոշոր տեխնոպարկ |
| | | |(տեխնոլոգիական ավան) |
| | | |Երևանի շրջակայքում: |
._________________________________________________________________________.
գ. ՏՏ ձեռնարկությունների զարգացման հիմնադրամ
._________________________________________________________________________.
| Միջոցառում |Ժամկետ| Նպատակ | Հիմնական քայլեր |
|______________________|______|___________________|_______________________|
|Հիմնել ՏՏ |2008- |գլոբալ |Ընտրել և նշանակել |
|ձեռնարկությունների |2018 |տեխնոլոգիական |ՏՏՁԶՀ-ի խորհրդի |
|զարգացման հայկական | |ընկերություններից |անդամներ, վարձել |
|հիմնադրամ (ՏՏՁԶՀ)` | |և վենչուրային |ղեկավար աշխատակազմ: |
|մասնավոր ՏՏ | |ներդրողներից 10 |Ղեկավարությունը պետք է |
|ընկերություններն | |տարվա ընթացքում |մշակի ՏՏՁԶՀ-ի բիզնես |
|առաջխաղացնելու, | |ներգրավել 700 |ծրագիր` տնօրենների |
|արտաքին ուղղակի | |միլիոնից 1 միլիարդ |խորհրդի հաստատման |
|ներդրումներ և | |ԱՄՆ դոլարի արտաքին |համար: Աջակցել ՏՏՁԶՀ-ին|
|վենչուրային կապիտալ | |ուղղակի ներդրումներ|«Հայկական ՏՏ ապրանքային|
|ներգրավելու նպատակով` | |և վենչուրային |նշան» մարքեթինգային |
|ՏՏ նորարարությունն ու | |կապիտալ: ՀՀ |քարոզարշավի գործում` |
|արտադրանքը զարգացնելու| |կառավարության |արտաքին ուղղակի |
|և առևտրայնացնելու | |սեփական միջոցների |ներդրումներ և |
|համար: | |ներդրումը` 5-10%: |վենչուրային կապիտալ |
| | | |ներգրավելու նպատակով: |
| | | |ՏՏՁԶՀ-ի «Հայկական ՏՏ |
| | | |ապրանքային նշան» |
| | | |մարքեթինգային |
| | | |քարոզարշավը արտաքին |
| | | |ուղղակի ներդրումներ է |
| | | |գրավում` |
| | | |գիտահետազոտական |
| | | |աշխատանքների վրա |
| | | |հիմնված ՏՏ ապրանքների |
| | | |մշակումը ֆինանսավորելու|
| | | |համար: |
| | | |Օգտագործել |
| | | |պետական-մասնավոր |
| | | |հատվածների |
| | | |համագործակցությունները.|
| | | |ՏՏ ընկերությունների |
| | | |աջակցությամբ արտաքին |
| | | |ուղղակի ներդրումները |
| | | |ավելացնելու և ՏՏ |
| | | |ապրանքի մշակումը |
| | | |զարգացնելու նպատակով: |
| | | |ՏՏ ինկուբատորներն |
| | | |աջակցում են ՏՏ ոլորտի |
| | | |սկսնակ |
| | | |ձեռնարկություններին` |
| | | |մատուցելով գործնական |
| | | |խորհրդատվական |
| | | |ծառայություններ. |
| | | |. Ձեռներեցություն |
| | | |. Ծրագրերի կառավարում, |
| | | |. Ռազմավարական բիզնես |
| | | | ծրագրեր |
| | | |. վաճառք և մարքեթինգ |
| | | |. «Հայկական ՏՏ |
| | | | ապրանքային նշան» |
| | | | մարքեթինգային |
| | | | քարոզարշավը խթանում է|
| | | | ուղղակի արտաքին |
| | | | ներդրումները, |
| | | | վենչուրային կապիտալ |
| | | | ներդրողներին և |
| | | | սկսնակ |
| | | | ընկերությունների |
| | | | ներդրումային |
| | | | առաջարկները: |
| | | | Նշում. Այս |
| | | |գործողությունը |
| | | |ենթադրում է. |
| | | |. պետության կողմից |
| | | | կապիտալիզացված, բայց |
| | | | մասնավորի կողմից |
| | | | ղեկավարվող մասնավոր |
| | | | միջոցների/վենչուրային|
| | | | կապիտալի հիմնադրամի |
| | | | հիմնում ՀՀ |
| | | | Կառավարության կողմից:|
| | | |. 50-100 միլիոն ԱՄՆ |
| | | | դոլարի չափով նախնական|
| | | | ֆինանսավորում |
| | | | հայկական սփյուռքից, |
| | | | զարգացման բանկերից և |
| | | | դոնորներից: |
._________________________________________________________________________.
դ. ՏՏ արտադրանքի որակի գնահատում (սերտիֆիկացում)
._________________________________________________________________________.
| Միջոցառում |Ժամկետ| Նպատակ | Հիմնական քայլեր |
|______________________|______|___________________|_______________________|
|Հիմնել Հայաստանի |2008- |Իրականացնել CMMI և |Ապահովել CMMI և այլ |
|համակարգչային ծրագրերի|2013 |այլ չափանիշների |չափանիշների պահպանումը`|
|ճարտարագիտական | |ամենամյա ուսուցում |համակարգչային ծրագրերի |
|որակավորման կենտրոն | |ՏՏ (20) |շուկայից ստացվող |
|(ՀՀԾՃՈԿ) (Armenian | |ընկերությունների |եկամուտների աճի խթանման|
|Software Engineering | |համար |նպատակով: |
|Competence Center) | | |Մասնավոր հատվածը |
|համակարգչային ծրագրեր | | |ներկայացնող |
|մշակող մասնագետներին | | |համակարգչային ծրագրեր |
|հավաստագրելու, | | |մշակողների գնահատման, |
|ուսուցանելու և | | |ուսուցման, հավաստագրման|
|վերահսկելու համար` | | |և վերահսկման նպատակով |
|ուղղված CMMI և այլ | | |ստեղծել ՀՀԾՃՈԿ` |
|միջազգային լավագույն | | |ապահովելու համար նրանց |
|չափանիշներին և | | |աշխատանքի |
|հմտություններին | | |համապատասխանությունը |
|համապատասխանության | | |CMMI և այլ |
|ապահովմանը: | | |չափանիշներին: |
| | | |Նշանակել ՀՀԾՃՈԿ |
| | | |գլխավոր կառավարիչ, |
| | | |մշակել ՀՀԾՃՈԿ |
| | | |ռազմավարական բիզնես |
| | | |ծրագրեր: ՀՀԾՃՈԿ |
| | | |աշխատակիցների համար |
| | | |անցկացնել CMMI և այլ |
| | | |չափանիշների վերաբերյալ |
| | | |դասընթացներ. |
| | | |. դասընթաց հաճախորդ |
| | | | ընկերությունների |
| | | | համակարգողների համար |
| | | |. դասընթաց |
| | | | խորհրդատվական |
| | | | հմտությունների |
| | | | վերաբերյալ |
| | | |. դասընթաց |
| | | | համակարգչային |
| | | | ծրագրերի բարելավման |
| | | | վերաբերյալ |
| | | |. դասընթաց |
| | | | համակարգչային |
| | | | ծրագրերի տեղայնացման |
| | | | վերաբերյալ |
| | | |Իրականացված շուկայի |
| | | |ուսումնասիրության |
| | | |արդյունքում որոշել |
| | | |ծրագրավորման ոլորտի այն|
| | | |հմտությունները, որոնք |
| | | |անհրաժեշտ են |
| | | |համաշխարհային շուկայում|
| | | |մրցակցելու համար: |
| | | |Նշում. |
| | | |Մեծացնել համակարգչային |
| | | |ծրագրերի իրացումը` 5 |
| | | |տարի անց հասցնելով այն |
| | | |500 միլիոն ԱՄՆ դոլարի: |
._________________________________________________________________________.
ե. Մարզային ՏՏ տեխնոպարկերի և ինկուբատորների հիմնում և զարգացում
._________________________________________________________________________.
| Միջոցառում |Ժամկետ| Նպատակ | Հիմնական քայլեր |
|______________________|______|___________________|_______________________|
|Կրկնօրինակել ՁԻՀ-ի |2008- |ստեղծել, |ՀՀ կառավարությունը |
|բիզնես ինկուբատորի |2015 |սարքավորումներով |համագործակցում է |
|մոդելը և ստեղծել | |հագեցնել և |մասնավոր |
|մարզային տեխնոպարկեր, | |գործարկել (5) |ընկերությունների և |
|բուհական հենքով | |տեխնոպարկեր կամ |արտաքին ուղղակի |
|տեխնոլոգիաների | |բիզնես |ներդրումներ կատարողների|
|փոխանցման կենտրոններ | |ինկուբատորներ և |հետ` կայուն |
|(ՏՓԿ) և ինկուբատորներ| |(3) ՏՓԿ-ներ (5) |ենթակառուցվածքի (ՏՀՏ, |
|ՏՏ ինովացիայի, | |նպատակային |ջրամատակարարում, |
|ապրանքների մշակման | |մարզերում: |էլեկտրաէներգիա, |
|խթանման և եկամուտների| | |կոյուղի, ճանապարհներ) |
|բարձրացման նպատակով: | | |ստեղծման ուղղությամբ: |
| | | |Ապահովել մասնավոր |
| | | |հատվածի |
| | | |մասնակցությունը, մշակել|
| | | |տեխնոպարկերի, |
| | | |ինկուբատորների և |
| | | |ՏՓԿ-ների խթանմանն |
| | | |ուղղված ռազմավարական |
| | | |մարքեթինգային |
| | | |քարոզարշավ: |
| | | |ՀՀ կառավարությունն |
| | | |առաջարկում է խթաններ |
| | | |գիտահետազոտական |
| | | |աշխատանքների համար, |
| | | |հարկային |
| | | |արտոնություններ, |
| | | |հետազոտությունների |
| | | |իրականացման |
| | | |դրամաշնորհներ, |
| | | |ինովացիոն ֆոնդեր, |
| | | |մրցանակներ: |
| | | |ՏՓԿ-ները և |
| | | |ինկուբատորները |
| | | |պարտավորվում են զբաղվել|
| | | |կիրառական/գործնական |
| | | |արդյունքների |
| | | |ինովացիայով և |
| | | |զարգացմամբ, այլ ոչ |
| | | |տեսական գիտահետազոտական|
| | | |աշխատանքներով: |
| | | |ՏՏ ինկուբատորները |
| | | |ստանձնում են |
| | | |պարտավորություններ CMMI|
| | | |և այլ ծրագրերի |
| | | |ուսուցման և վերջինիս |
| | | |չափանիշների պահպանմանն |
| | | |ուղղված |
| | | |գործողությունների |
| | | |ծրագրի առումով: |
| | | |ՏՏ ինկուբատորներն |
| | | |աջակցում են ՏՏ ոլորտի |
| | | |սկսնակ |
| | | |ձեռնարկություններին` |
| | | |գործնական խորհրդատվական|
| | | |ծառայություններ |
| | | |մատուցելով. |
| | | |. Ձեռներեցություն |
| | | |. Ծրագրերի կառավարում, |
| | | |. Ռազմավարական բիզնես |
| | | |նախագծեր |
| | | |. վաճառք և մարքեթինգ |
| | | |Նշում. ՈՒշադրությունը |
| | | |պետք է կենտրոնացնել |
| | | |կիրառական/գործնական, |
| | | |այլ ոչ տեսական |
| | | |գիտահետազոտական |
| | | |արդյունքի մշակման վրա: |
| | | |Առաջին տարածաշրջանային |
| | | |տեխնոպարկ-ինկուբատորը |
| | | |նախաձեռնել Գյումրիում |
._________________________________________________________________________.
զ. «Հայկական ՏՏ ապրանքային նշան» մարքեթինգային քարոզարշավ
._________________________________________________________________________.
| Միջոցառում |Ժամկետ| Նպատակ | Հիմնական քայլեր |
|______________________|______|___________________|_______________________|
|Մշակել և իրականացնել |2008- |- Ընտրել մրցակցային|ՀՀ կառավարությունն |
|համաշխարհային |2018 |առավելություններ |ապահովում է |
|մակարդակի ռազմավարական| |ունեցող «Հայկական |ազատականացված, բաց և |
|մարքեթինգի և խթանման | |ՏՏ ապրանքային |թափանցիկ գործարար |
|փուլային ծրագիր` | |նշան»-ները, |միջավայր. |
|դիրքավորելու համար | |նպատակային |. կիրարկել արտոնագրային|
|«Հայկական ՏՏ | |շուկաները, հիմնական|իրավունքների |
|ապրանքային նշան»-ը | |ուղերձները, շուկայի|պաշտպանություն |
|բարձր աճի պոտենցիալով | |ուսումնասիրության |. խթանել ՏՀՏ |
|ՏՏ թիրախային | |վրա հիմնված արժեքի |ենթակառուցվածքը, |
|շուկաներում: | |առաջարկը |. կիրարկել |
| | |- Դիրքավորել |էլ-անվտանգության |
| | |«Հայկական ՏՏ |օրենսդրություն: |
| | |ապրանքային նշան»-ը |. Հիմնել արտասահմանյան |
| | |ՏՏ նպատակային |ՏՏ |
| | |շուկայական |ներկայացուցչություններ |
| | |սեգմենտներում |Վարձել ՏՏ ոլորտի |
| | |ուշադրություն |իրացման փորձառու |
| | |գրավելու և շուկայի|մասնագետների «Հայկական |
| | |մասնաբաժին ձեռք |ՏՏ ապրանքային նշան» |
| | |բերելու նպատակով |մարքեթինգային |
| | |- ՀՀԾՃՈԿ-ի կողմից |քարոզարշավի նախագծման |
| | |որակավորված |և իրականացման, ինչպես |
| | |համակարգչային |նաև վենչուրային և |
| | |ծրագրերի վաճառքը |արտաքին ուղղակի |
| | |ավելացնել 500 |ներդրողներին գրավելու |
| | |միլիոն ԱՄՆ դոլարով |և գործընթացում |
| | |- ապահովել 700 |ընդգրկելու համար: |
| | |մլն-ից 1 միլիարդ |Ընտրել սեգմենտային |
| | |ԱՄՆ դոլարի արտաքին |բարձր արժեքով, բարձր |
| | |ուղղակի և |աճի պոտենցիալով |
| | |վենչուրային |թիրախային շուկաներ. |
| | |կապիտալի |. աշխարհագրական |
| | |ներդրումներ |. ապրանքների/ |
| | |- ապահովել |ծառայությունների |
| | |տեխնոպարկերի, |ծրագրեր |
| | |հիմնական |. ուղղահայաց շուկաներ |
| | |առաքելությունների |Ընտրել մարքեթինգի |
| | |իրացումը: |առումով փորձառու և |
| | | |համաշխարհային մակարդակի|
| | | |գովազդային և |
| | | |հասարակայնության հետ |
| | | |կապերի գործակալություն:|
| | | |Ընտրել մրցակցային |
| | | |առավելություններ |
| | | |ունեցող «Հայկական ՏՏ |
| | | |ապրանքային նշան»-ները, |
| | | |նպատակային շուկաները, |
| | | |հիմնական ուղերձները, |
| | | |արժեքի առաջարկը: |
| | | |Իրականացնել քարոզարշավ |
| | | |փուլերով. |
| | | |. ԱՄՆ և Ռուսաստան |
| | | |. Եվրոպա, Մերձավոր |
| | | | արևելք |
._________________________________________________________________________.