ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
Հայաստանի Հանրապետության Քաղաքացիական գործ թիվ 3-538(ՏԴ)
տնտեսական դատարանի վճիռ 2007 թ.
Քաղաքացիական գործ թիվ Տ-583/2007 թ.
Նախագահող դատավոր` Ռ. Սարգսյան
ՈՐՈՇՈՒՄ
ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան),
նախագահությամբ Հ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆԻ
մասնակցությամբ դատավորներ Ա. ՄԿՐՏՈՒՄՅԱՆԻ
Վ. ԱԲԵԼՅԱՆԻ
Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆԻ
Է. ՀԱՅՐԻՅԱՆԻ
Ս. ՍԱՐԳՍՅԱՆԻ
2007 թվականի մարտի 18-ին
դռնբաց դատական նիստում, քննելով ՀՀ առողջապահության նախարարության վճռաբեկ բողոքն ըստ հայցի «Կուրամուս» ՍՊԸ-ի (այսուհետ` Ընկերություն) ընդդեմ ՀՀ առողջապահության նախարարության, ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության, երրորդ անձինք «Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲԸ-ի և «Ալֆա-ֆարմ» ՍՊԸ-ի` ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից 16.10.2006 թվականին տրված թիվ 001286 ներմուծման հավաստագիրը մասնակի` «Ալֆա-ֆարմ» ՍՊԸ-ի կողմից 31.08.2006 թվականի թիվ 11-A հաշիվ-ապրանքագրով ներմուծված «Տետրացիկլին 1% 3 գ, աչքի քսուկ», «Էրիթրոմիցին աչքի քսուկ 10000 ՄՄ/գ 10 գ», «Մուկալտին հաբ թիվ 10», «Դեղահատեր հազի դեմ թիվ 10» դեղերի մասով անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին քաղաքացիական գործով ՀՀ տնտեսական դատարանի 22.01.2007 թվականի վճռի դեմ
ՊԱՐԶԵՑ
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.
Դիմելով դատարան, հայցվորը պահանջել է անվավեր ճանաչել ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից 16.10.2006 թվականին տրված թիվ 001286 ներմուծման հավաստագիրը մասնակի` «Ալֆա-ֆարմ» ՍՊԸ-ի կողմից 31.08.2006 թվականի թիվ 11-A հաշիվ-ապրանքագրով ներմուծված «Տետրացիկլին 1% 3 գ, աչքի քսուկ», «Էրիթրոմիցին աչքի քսուկ 10000 ՄՄ/գ 10 գ», «Մուկալտին հաբ թիվ 10», «Դեղահատեր հազի դեմ թիվ 10» դեղերի մասով:
ՀՀ տնտեսական դատարանի 22.06.2007 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոքը ներկայացրել է ՀՀ առողջապահության նախարարությունը:
Վճռաբեկ բողոքին պատասխան չի ներկայացվել:
2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքը, փաստարկները և պահանջը.
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում` ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.
Դատարանը սխալ է մեկնաբանել «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 8-րդ հոդվածի, ՀՀ կառավարության 20.09.2000 թվականի թիվ 581 որոշմամբ հաստատված «Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի և դեղանյութերի ներմուծման ու արտահանման» Կարգի 9-րդ, 31-րդ և 34-րդ կետերի պահանջները:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.
Հայաստանի Հանրապետությունում թույլատրվում է ներմուծել միայն ՀՀ-ում գրանցված դեղեր:
Վիճահարույց հավաստագրում նշված բոլոր դեղերը ՀՀ-ում գրանցված են: «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 8-րդ հոդվածի համաձայն` դեղը կարող է մտնել շրջանառության մեջ, եթե արտաքին և կամ առաջնային փաթեթավորման վրա պարզ ընթերցվում է դեղն արտադրող ֆիրմայի հասցեն և անվանումը, դեղի անվանումը, պատրաստման ամսաթիվը, օգտագործման ձևը, յուրաքանչյուր միավորի և նրա մեջ ազդող նյութի կշիռը և քանակը, պիտանիության ժամկետը, պահպանման պայմանները: Դատարանի վճռում վկայակոչված` «Դիստրիբյուտոր նա տերիտորիի ՌԱ ՕՕՕ Կուրամուս» գրառումը, աչքի նկարը, ինչպես նաև գրառումների լեզուն հանդիսանում են օրենսդրությամբ չպահանջվող լրացուցիչ գրառումներ և կապ չունեն սահմանված պահանջներին դեղի համապատասխանության հետ: Դրանք լրացուցիչ գրառումներ են և օրենքով կամ այլ իրավական ակտերով նախատեսված պարտադիր պահանջ չեն հանդիսանում:
«Ալֆա-ֆարմ» ՍՊԸ-ի կողմից ներկրված դեղերի գրառումները կատարված են ռուսերեն լեզվով, ապահովում են մեկ լեզվի առկայությունը, հետևաբար համապատասխանում են ՀՀ առողջապահության նախարարի 07.02.2006 թվականի հրամանի պահանջներին:
Վերոգրյալի հիման վրա վճռաբեկ բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել ՀՀ տնտեսական դատարանի 22.06.2007 թվականի վճիռը` հայցը բավարարելու մասով, և գործն ուղարկել նույն դատարան` այլ կազմով նոր քննության:
3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.
1) «Ալֆա-ֆարմ» ՍՊԸ-ն Հայաստանի Հանրապետություն է ներմուծել ՌԴ «Թաթքիմֆարմպրեպարատի» ԲԲԸ-ի կողմից արտադրված և Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղեր:
2) Ներմուծված դեղերի նմուշառման, նմուշների նույնականացման, լաբորատոր և փաստաթղթային փորձաքննության արդյունքում «Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲԸ-ի կողմից 09.10.2006 թվականին կազմվել է թիվ 001144 փորձագիտական եզրակացությունը, ըստ որի պարզվել է, որ.
1. Ներմուծվող դեղերը գրանցված են Հայաստանի Հանրապետությունում:
2. Ներկրված դեղերի նմուշները համապատասխանում են գրանցման նմուշներին, բացառությամբ.
- «Մուկալտին 0,05 գ դեղահատեր թիվ 10», «Դեղահատեր հազի դեմ թիվ 10» դեղերի գրանցված նմուշների գրառումները կատարված են հայերեն և ռուսերեն լեզուներով, իսկ ներկրված նմուշների գրառումները միայն ռուսերեն են:
- «Տետրացիկլին 1% ակնաքսուկ 3 գ», «Էրիթրոմիցին 10000 ՄՄ/գ ակնաքսուկ 10 գ» դեղի գրանցված նմուշների վրա առկա են «Դիստրիբյուտոր նա տերիտորիի ՌԱ ՕՕՕ Կուրամուս» գրառումը, աչքի նկար, հայերեն և ռուսերեն լեզուներով ներդիր թերթիկներ, իսկ ներկրվող նմուշների ներդիր թերթիկները կազմված են միայն ռուսերեն լեզվով:
3) Նշված եզրակացության հիման վրա ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից 16.10.2006 թվականին «Ալֆա-ֆարմ» ՍՊԸ-ին տրվել է թիվ 001286 ներմուծման հավաստագիրը:
4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.
Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ բողոքը հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.
«Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետությունում թույլատրվում է ներմուծել, արտադրել, պահպանել, բաշխել, իրացնել և կիրառել միայն Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերը, բացառությամբ ՀՀ կառավարության սահմանած դեպքերի:
Նույն օրենքի 8-րդ հոդվածի համաձայն` դեղի պիտակը, պիտակավորված փաթեթը, թուղթ-ներդիրը, դեղի օգտագործման հրահանգը պետք է պարունակեն տվյալներ` հաստատված պահանջներին դեղի համապատասխանության մասին, նախազգուշացումներ` դեղաչափի գերազանցումից առաջացած վտանգի և դեղը երեխաներին անմատչելի տեղերում պահելու մասին: Դեղը կարող է մտնել շրջանառության մեջ, եթե արտաքին կամ առաջնային փաթեթավորման վրա պարզ ընթերցվում է դեղն արտադրող ֆիրմայի հասցեն և անունը, դեղի անվանումը, պատրաստման ամսաթիվը, օգտագործման ձևը, յուրաքանչյուր միավորի և նրա մեջ ազդող նյութի կշիռը (ծավալը) և քանակը, պիտանիության ժամկետը, պահպանման պայմանները:
ՀՀ կառավարության 20.09.2000 թվականի թիվ 581 որոշմամբ հաստատված «Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի և դեղանյութերի ներմուծման ու արտահանման» Կարգի 4-րդ գլխի համաձայն` ՀՀ դեղերի ներմուծման հավաստագիրը փաստաթղթային և (կամ) լաբորատոր փորձաքննությունների հիման վրա տալիս է ՀՀ առողջապահության նախարարությունը հետևյալ կարգով.
- դիմորդը ՀՀ դեղեր ներմուծելու նպատակով առողջապահության նախարարություն է ներկայացնում ներմուծման թույլտվության հայտ` պահանջվող փաստաթղթերի հետ միասին, որոնց ցանկը հաստատում է առողջապահության նախարարությունը:
- Փաստաթղթերի ուսումնասիրության դրական արդյունքի դեպքում առողջապահության նախարարության ներկայացուցիչը ՀՀ մաքսային օրենսդրությամբ սահմանված կարգով, դիմորդի և մաքսային մարմնի պաշտոնատար անձանց ներկայությամբ, մաքսատանը կատարում է դեղերի նախնական զննում և նմուշառում` կազմելով երեք օրինակից նմուշառման ակտ, որոնք ստորագրվում են նմուշառման երեք մասնակցի կողմից:
- ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից կատարվում է դեղերի նմուշների նույնականացում պետական գրանցում ունեցող դեղերի նմուշների հետ, ստուգվում են ապրանքաուղեկից փաստաթղթերը, դրանց և նմուշների համապատասխանությունը:
- Փաստաթղթային ուսումնասիրության և նույնականացման արդյունքների հիման վրա ընդունվում է որոշում որակի հսկման լաբորատորիայում ընտրված նմուշների լաբորատոր փորձաքննություն կատարելու մասին:
- Փաստաթղթային փորձաքննությունների, դեղերի նմուշների նույնականացման և լաբորատոր փորձաքննության դրական արդյունքի դեպքում տվյալ ապրանքախմբի համար տրվում է ներմուծման հավաստագիր:
Այսինքն, ՀՀ կառավարության վերոհիշյալ որոշմամբ, մինչև Հայաստանի Հանրապետություն դեղերի ներմուծման հավաստագրի տրամադրման գործընթացի շրջանակներում սահմանված է ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից հետևյալ հերթական գործողությունների իրականացում.
1. Փաստաթղթային փորձաքննություն,
2. ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից դեղերի նմուշների նույնականացում պետական գրանցում ունեցող դեղերի նմուշների հետ, ստուգվում են ապրանքաուղեկից փաստաթղթերը, դրանց և նմուշների համապատասխանությունը,
3. Փաստաթղթային ուսումնասիրության և նույնականացման արդյունքների հիման վրա ընդունվում է որոշում որակի հսկման լաբորատորիայում ընտրված նմուշների լաբորատոր փորձաքննություն կատարելու մասին:
Սույն գործի փաստերի համաձայն` վիճելի հավաստագրով ներմուծման թույլատրված դեղերը գրանցված են Հայաստանի Հանրապետությունում և դրանց նմուշները համապատասխանում են գրանցման նմուշներին, հետևյալ բացառություններով.
- ՀՀ տարածքում ներկայացուցչի վերաբերյալ գրառումներ առկա չեն,
- փաթեթի վրա աչքի նկարը բացակայում է,
- ներկրվող նմուշների ներդիր թերթիկները կազմված են միայն ռուսերեն լեզվով (գրանցված նմուշների վրա գրառումները կատարված են հայերեն և ռուսերեն լեզուներով):
Դատարանը, հիմք ընդունելով վերը նշված բացառությունները, գտել է, որ ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից «Ալֆա-ֆարմ» ՍՊԸ-ին վիճելի հավաստագիրը վերը նշված դեղերի մասով տրամադրելիս չեն պահպանվել ՀՀ կառավարության 20.09.2000 թվականի թիվ 581 որոշման 2-րդ, 9-րդ և 31-րդ կետերի պահանջները, որոնց համաձայն` Հայաստանի Հանրապետություն դեղերի և(կամ) դեղանյութերի ներմուծման հավաստագիր տալու համար ստուգվում են դեղերի և դեղանյութերի որակի ցուցանիշները և կիրառվում փաստաթղթային կամ լաբորատոր փորձաքննության այնպիսի մեթոդներ, որոնք թույլ են տալիս`
ա) կատարել դեղերի և դեղանյութերի նույնականացում` ստուգելով Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի պետական գրանցման առկայությունը.
բ) հավաստել դեղերի և դեղանյութերի համապատասխանությունը Հայաստանի Հանրապետությունում ընդունված դեղագրքերի և(կամ) տեխնիկական պայմանների պահանջներին:
Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ ՀՀ կառավարության 20.09.2000 թվականի թիվ 581 որոշմամբ հաստատված Կարգի համաձայն` ՀՀ առողջապահության նախարարության կողմից պետական գրանցում ունեցող դեղերի նմուշների հետ ներկրվող նմուշների նույնականացումը, ապրանքաուղեկից փաստաթղթերի, դրանց և նմուշների համապատասխանության ստուգումը հետապնդում է վերը նշված հանգամանքները պարզելու, ինչպես նաև դեղերի և դեղանյութերի որակական ցուցանիշները ստուգելու նպատակ: Տվյալ դեպքում խոսքը գնում է միայն դեղի և դեղանյութի նույնականացման, դրանց` ՀՀ-ում ընդունված դեղագրքերի և(կամ) տեխնիկական պայմանների պահանջներին համապատասխանության մասին, այլ ոչ թե դեղի և դեղամիջոցների փաթեթների, պիտակների, ներդիր թերթիկների կամ արտաքին ձևավորման այլ տարրերի կամ մատուցման ձևերի լիակատար նույնականության մասին: Փաթեթի կամ պիտակի վրա դեղն արտադրող ընկերության ՀՀ տարածքում ներկայացուցչի վերաբերյալ գրառման բացակայությունը, փաթեթի վրա աչքի նկարի բացակայությունը, ներկրվող նմուշների ներդիր թերթիկների ռուսերեն լեզվով կազմված լինելը չեն կարող հիմք հանդիսանալ ներմուծման հավաստագրի մերժման համար, քանի որ դրանք չեն կարող ազդել դեղի կամ դեղանյութի որակական ցուցանիշների վրա:
Բացի այդ, վերը նշված գրառումները ՀՀ օրենքներով կամ այլ իրավական ակտերով սահմանված չեն որպես պարտադիր գրառումներ, որոնց չպահպանելը կարող է հիմք հանդիսանալ դեղերի ներմուծման հավաստագրի տրամադրումը մերժելու համար:
Վերը նշված պատճառաբանությունների հիման վրա, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ «Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲԸ-ի կողմից 09.10.2006 թվականին կազմված թիվ 001144 փորձագիտական եզրակացության մեջ նշված բացառությունները դեղերի ներմուծման հավաստագիրն անվավեր ճանաչելու հիմք համարելով, տնտեսական դատարանը սխալ է մեկնաբանել ՀՀ կառավարության 20.09.2000 թվականի թիվ 581 որոշմամբ հաստատված` «Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի և դեղանյութերի ներմուծման ու արտահանման» Կարգի 9-րդ, 31-րդ և 34-րդ կետերի պահանջները:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի համաձայն` նյութական իրավունքի նորմերը համարվում են խախտված կամ սխալ կիրառված, եթե դատարանը սխալ է մեկնաբանել օրենքը:
Այսպիսով, սույն բողոքի հիմքը Վճռաբեկ դատարանը հիմնավոր է համարում, և դրա առկայությունը բավարար է համարում ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի ուժով բողոքը բավարարելու և ՀՀ տնտեսական դատարանի 22.01.2007 թվականի վճիռը մասնակի` ներմուծման հավաստագիրը մասնակի անվավեր ճանաչելու մասով բեկանելու համար:
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 236-239-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը
ՈՐՈՇԵՑ
1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ տնտեսական դատարանի 22.01.2007 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել նույն դատարան` նոր քննության:
2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:
ՆԱԽԱԳԱՀՈՂ` Հ. ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ ԴԱՏԱՎՈՐՆԵՐ` Ա. ՄԿՐՏՈՒՄՅԱՆ Վ. ԱԲԵԼՅԱՆ Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆ Է. ՀԱՅՐԻՅԱՆ Ս. ՍԱՐԳՍՅԱՆ