ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇ ...

(ուժը կորցրել է 10.07.2019 թիվ 01-Ն հրաման)

i

110.0060.030310

ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ

                                      «03»        03            2010 Թ.

                                        ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 11010120

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ ՀՐԱՄԱՆ

 

19 փետրվարի 2010 թվականի N 60-Ն

 

i

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Հիմք ընդունելով «Բարձրագույն և հետբուհական մասնագիտական կրթության մասին» ՀՀ օրենքի 21-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին ենթակետը և ՀՀ կառավարության «Բարձրագույն մասնագիտական և հետբուհական կրթության պետական կրթական չափորոշիչների ձևավորման և հաստատման կարգը հաստատելու մասին» 2005 թ. ապրիլի 14-ի N 449-Ն որոշմամբ հաստատված կարգի 9-րդ կետը.

 

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ`

 

1. Հաստատել բարձրագույն մասնագիտական կրթության բակալավրի որակավորման պետական կրթական չափորոշիչները` համաձայն հավելվածի:

2. ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության բարձրագույն և հետբուհական մասնագիտական կրթության վարչությանը /պետի ժ/պ` Ռ. Սուքիասյան/, օրենսդրության և իրավաբանական վարչությանը /պետ` Մ. Գրիգորյան/, սահմանված կարգով սույն չափորոշիչները ներկայացնել ՀՀ արդարադատության նախարարություն` պետական գրանցման:

3. Սույն հրամանի կատարման հսկողությունը հանձնարարել ՀՀ կրթության և գիտության նախարարի տեղակալ Ա. Ավետիսյանին:

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310102 Ագրոնոմիա

 

Որակավորման աստիճանը` Գյուղատնտեսության բակալավր

 

310102-Ագրոնոմիա

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310102- Ագրոնոմիա մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ին թ. 1038 -Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` գյուղատնտեսության բակալավր:

310102- Ագրոնոմիա մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը:

 

310102-Ագրոնոմիա մասնագիտությամբ ագրոնոմ բակալավրը ԲՈՒՀ-ն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

1. Լայն պրոֆիլի ագրոնոմ

1.1. Բուսաբույծ (դաշտային մշակաբույսեր)

1.2. Պտղաբույծ

1.3. Խաղողագործ

1.4. Բանջարաբույծ

1.5. Գյուղատնտես

1.6. Գիտական աշխատող

 

2. Արտադրատնտեսական գործունեություն` արտադրական կոլեկտիվների կազմակերպում և ղեկավարում:

 

3. Գիտահետազոտական գործունեություն:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

 

310102-Ագրոնոմիա մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությունը, որն ուղղված է դաշտային, բանջարանոցային, պտղատու մշակաբույսերի և դրանց սորտերի, հողի և դրա բերրիության, բուսաբուծական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտա-գործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

 

Մասնագետը նախատեսվում է աշխատելու ագարակային, ֆերմերային, գյուղացիական, պետական տնտեսություններում և գիտահետազոտական հիմնարկներում:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

 

310102-Ագրոնոմիա մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է իրականացնել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները.

արտադրա-տեխնոլոգիական

կազմակերպա-տնտեսական

գիտա-հետազոտական

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

 

310102-Ագրոնոմիա մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրը կապված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

. ագրոլանդշաֆտների պիտանելիության գնահատում

. գյուղատնտեսական մշակաբույսերի մշակության տեխնոլոգիայի իրականացում և հողի բերրիության պահպանում

. պարարտանյութերի, բույսերի քիմիական պաշտպանության միջոցների, գյուղատնտեսական տեխնիկայի, գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սերմերի, սորտերի և հիբրիդների արդյունավետ կիրառում, բուսաբուծական արտադրանքի օգտագործում և որակի գնահատում

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բերքատվության բարձրացման հեռանկարների սահմանում, հողի բերրիության վերարտադրություն

. դաշտային փորձերի կատարում; դաշտային փորձերի արդյունքների ամփոփում, ստացված տվյալների վիճակագրական մշակում, եզրակացությունների ձևակերպում

գ/ կազմակերպա-կառավարչական գործունեության`

. ագարակային, ֆերմերային, գյուղացիական տնտեսությունների կազմակերպում և ղեկավարում

. դաշտային աշխատանքների կազմակերպում և կառավարման որոշումների մշակում տարբեր կլիմայական և նյութատեխնիկական պայմաններում

. տնտեսագիտական և էներգետիկ արդյունավետության սահմանում:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

 

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով գյուղատնտեսության բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառությունները` վար (խորը, կրկնավար, երեսվար), ցանք (գարնանային, ամառային, աշնանային), պարարտացում (հիմնական, ցանքակից, սնուցումներ), ոռոգում, բույսերի քիմիական պայքարի միջոցառումներ, բուսաբուծական մթերքների պահպանում և վերամշակում:

 

. մասնակցում է գյուղատնտեսության արտադրության մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմմանն և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին.

. իրականացնում է հողի բերրիության բարձրացման, հողերի մելիորացման և պահպանման միջոցառումներ

. ելնելով կոնկրետ հողակլիմայական պայմաններից մշակում է ցանքերի և տնկարկների նպատակահարմար կառուցվածքը, կատարում է մշակաբույսերի և նրանց սորտերի ճիշտ ընտրություն, կիրառում դրանց նկատմամբ տարբերակված ագրոտեխնիկա

. մշակում է ցանքաշրջանառությունների, հողի մշակության, բույսերի պաշտպանության, պարարտացման համակարգեր

. իրականացնում է դաշտային, բանջարանոցային և պտղաբուծական արտադրանքի որակի հսկողություն

. արդյունավետ է օգտագործում պարարտանյութերը և թունաքիմիկատները, որոշում նրանց ազդեցությունը գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բերքատվության, բերքի որակի և շրջակա միջավայրի վրա: Կոնկրետ պայմաններից ելնելով կազմում նրանց մշակության գիտականորեն հիմնավորված տեխնոլոգիական քարտերը և սահմանում հսկողություն աշխատանքների կատարման ժամկետների և որակի նկատմամբ, որոշում կիրառվող միջոցառումների տեխնիկական և տնտեսական արդյունավետությունը

. արդյունավետ կազմակերպում դաշտային մշակաբույսերի սերմնաբուծությունը, հսկողություն սահմանում ցանքանյութի և տնկանյութի պահպանման և որակի նկատմամբ

. իրականացնում է դաշտային մշակաբույսերի բերքի, խաղողի և պտուղների պահպանման և առաջնային վերամշակման տեխնոլոգիաները և իրացումը կապված շուկայական հարաբերությունների պահանջներից

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառություններ

. մասնակցում է գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին

. ուսումնասիրում է մասնագիտական գրականությունը և գիտա-տեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթանում է բնագավառի գիտա-տեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին

. օգտվում է ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից

. կազմակերպում է իր ենթակայության տակ գտնվող ստորաբաժանման աշխատանքը:

. իրագործում է անհրաժեշտ միջոցառումներ աշխատանքի պաշտպանության արտադրական տրավմատիզմի և պրոֆեսիոնալ հիվանդությունների կանխման ուղղությամբ:

 

Գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորումներին, ինֆորմատիկայի միջոցներին, տեխնիկա-տնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքում ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

 

Գյուղատնտեսության բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին`

- Բույսերի պաշտպանություն

- Ագրոէկոլոգիա

- Գյուղ. մշակաբույսերի սելեկցիա և գենետիկա

- Գյուղ. մեքենայացում

- Գյուղ. մելիորացիա

- Անասնաբուծություն

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

 

310102 «Ագրոնոմիա» մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած ագրոնոմ-բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու` մագիստրատուրայում, ասպիրանտուրայում:

- կրճատված ժամկետներում ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում ստանալու ագրոնոմ-մագիստրոսի որակավորման աստիճան,

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏՎԱԾՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

310102 ԱԳՐՈՆՈՄԻԱ

3. __________________________________ դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ Գյուղատնտեսության բակալավր -ի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ

____________________________

                        որակավորման աստիճան

 

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Գյուղատնտեսության բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

__________________________

            որակավորման աստիճան

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Գյուղատնտեսության բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

__________________________

            որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

 

3.3. Գյուղատնտեսության բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________________

            որակավորման աստիճան

ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

 

3.4. Գյուղատնտեսության բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

__________________________

            որակավորման աստիճան

պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

 

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական` ՀՍՏ,

 

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`         ԸԲ,

 

    ընդհանուր մասնագիտական`                       ԸՄԴ,

 

    մասնագիտացման`                                 ՄԴ,

 

    ֆակուլտատիվ                                     Ֆ

 

Ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Գյուղատնտեսության բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական

__________________________

            որակավորման աստիճան

ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 310102 ԱԳՐՈՆՈՄԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱ ժամ 240

 

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առաձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները, օրգանիզմների վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-18-րդ դարերում: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայաստանի խորհրդային Հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.:

 

3. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը և այլն/ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը, ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

4. ՌՈՒՍԱՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ԽՈՍՔԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹ  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:

Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն/:

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:

Վարչագործարարական ոճ /դիմում,ստացական,արձանագրություն,տեղեկանք և այլն/:

Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

5. ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒՆԵՐ (ԱՆԳԼԵՐԵՆ, ԳԵՐՄԱՆԵՐԵՆ, ՖՐԱՆՍԵՐԵՆ) ժամ 240 Կրեդիտ 8

 

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ըստ կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն (հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածքաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումը ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց):

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները, կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

    6. ՄՇԱԿՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ   ժամ 60    Կրեդիտ 2

 

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն:

Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը:

Հին աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:

Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

«Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7. ՔԱՂԱՔԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ    ժամ 90    Կրեդիտ 3

 

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառույթները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները, քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական փուլերը:

Քաղաքագիտություն և քաղաքական իշխանություն:

Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարանականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ:

Քաղաքական գլոբալիստիկա: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. ԻՐԱՎԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը:

Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:

Սահմանադրական իրավունք:

Քաղաքացիական իրավունք:

Հեղինակային իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք:

Վարչական իրավունք:

Քրեական իրավունք:

Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:

Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: Արտադրությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

9. ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության ու մշակույթի ոլորտում:

Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը:

ՈՒսմունք կեցության մասին: Օրենք և օրինաչափություն:

Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

Ճանաչողություն:

Ճշմարտության հիմնախնդիրը:

Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը:

Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն:

Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

 

10. ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Տնտեսագիտության հիմունքները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա: Առաջարկ և պահանջարկ:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ներդրում: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում:

Սպառում և խնայողություն: Ներդրում: Պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հարկաբյուջետային քաղաքականություն:

Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի փոխարժեքը:

Անցման շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. Բարձրագույն մաթեմատիկա  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Նախաբան. մաթեմատիկայի դերը բնական գիտությունների զարգացման գործում: Անալիտիկ երկրաչափության և գծային հանրահաշվի տարրերը: Մաթեմատիկական անալիզի հիմունքները, սահմանների տեսությունը: Մեկ և մի քանի փոփոխականների ֆունկցիայի դիֆերենցիալ հաշիվ: Ինտեգրալ հաշվի հիմունքները և դրանց կիրառությունները: Առաջին կարգի դիֆերենցիալ հավասարումներ: Հավանականության տեսության հիմունքները:

 

    2. Ինֆորմատիկա     ժամ 150   Կրեդիտ 5

 

Ինֆորմատիկայի զարգացման հիմնական փուլերը, ուղղություններն ու բովանդակությունը: Ընդհանուր տեղեկություններ դասընթացի մասին: Դասընթացի առարկան, խնդիրները, նպատակը և դերը:

Գաղափար ինֆորմացիայի և տվյալների մասին: Տվյալների տեսակները: Հաշվիչ (հաշվողական) մեքենայի, տեխնիկայի և ցանցերի բնութագրերը: Համակարգիչների թվաբանական հիմունքները: Համակարգիչների տրամաբանական հիմունքները: Ինֆորմացիայի չափման ու պահպանման միավորները:

Համակարգիչների հիմնական տարրերը, հանգույցները, բլոկները և ֆունկցիոնալ սարքերը, դրանց նշանակությունը, հիմնական բնութագրերը և ընդհանուր կառուցվածքը: Կենտրոնական պրոցեսոր, հիշասարքեր, արտաքին սարքեր: Տեսատիպ, ստեղնաշար, տպիչ, մոդեմ, ֆաքս-մոդեմ, ջոյստիկ, մկնիկ, սկաներ: Համակարգչի միացման, սկզբնական բեռնավորման և անջատման կարգը:

Ալգորիթմի հասկացողությունը և հատկությունները, հաշվողական պրոցեսների տեսակները: Ալգորիթմի ներկայացման բառային, բառաբանաձևային, գծապատկերային և ծրագրային եղանակները: Գծային, ճյուղային և ցիկլային կառուցվածքով ալգորիթմների նկարագրում: Ալգորիթմի մշակման փուլերը:

Համակարգային ծրագրային ապահովումը, նշանակությունն ու ֆունկցիաները: Օպերացիոն համակարգեր, Windows օպերացիոն համակարգ, կիրառական ծրագրեր (Word, Excel, Paint), ծրագրավորման համակարգեր (BASIC, C++): Դրանց նշանակությունը, գործածման և կիրառման մեթոդները: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը: Ծրագրավորման լեզուների տարրերը: Basic լեզվի այբուբենը, տվյալների տեսակները, նույնարկիչները, ծառայողական բառերը և ստանդարտ ֆունկցիաները: Լեզվի արտահայտությունները, օպերատորները:

 

    3. Ֆիզիկա` կենսաֆիզիկայի հիմունքներով    ժամ 150   Կրեդիտ 5

 

Կինեմատիկա, դինամիկա, հարաբերականության տեսության էլեմենտները: Հեղուկների և գազերի շարժումը, մոլեկուլյար ֆիզիկա, էլեկտրաստատիկա: Հաստատուն հոսանքի օրենքները: Էլեկտրամագնիսականություն, օպտիկա, ատոմի և միջուկային ֆիզիկա: Հիդրո-դինամիկա: Պուազեյլի և Ստոքսի օրենքները, լամինար և տուրբուլենտ հոսքեր: Ակուստիկայի ֆիզիկական հիմունքները, ուլտրաձայնը և նրա ազդեցությունը կենսաբանական համակարգերի վրա: Ստացիոնար վիճակները կենդանի օրգանիզմներում: Էնտրոպիայի փոփոխությունը կենդանի օրգանիզմներում: Կոնդենսատորներ: Կենսաբանական կոնդեսատոր: Բևեռացման երևույթները կենսաբանական հյուսվածքներում: Հասկացողություն ֆոտոկենսաբանական ռեակցիաների մասին: Լազեր, լազերային ճառագայթումը կենսաբանության մեջ:

 

4. Անօրգանական քիմիա  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Ատոմի կառուցվածք, կապերի տեսակները, V խմբի տարրեր, նրանց միացությունները: Ազոտական և ֆոսֆորական պարարտանյութեր: Օքսիդա-վերականգման ռեակցիաներ, օքսիդացման աստիճան: Քիմիական կինետիկա, կատալիզ, ֆոտոքիմիական ռեակցիաներ: Լուծույթներ: Քիմիական հատկությունները, կոնցենտրացիաների արտահայտման ձևերը:

 

    5. Անալիտիկ քիմիա    ժամ 60    Կրեդիտ 2

 

Որակական անալիզ: Կատիոնների և անիոնների անալիտիկ խմբերը: Խմբակային ռեակտիվները: Կատիոնների և անիոնների մասնակի ռեակցիաներ: Քանակական անալիզ: Թթվա-հիմնային տիտրում: Թթվաչափություն և հիմքաչափություն: Տիտրման վերօքս եղանակներ: Պերմանգանատաչափություն: Յոդաչափություն:Կոմպլեքսոնոմետրիա: Հասկացություն անալիզի ֆիզիկա-քիմիական եղանակների վերաբերյալ:Կոլորիմետրիա:

 

6. Օրգանական քիմիա  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Ածխաջրածիններ: Սպիրտներ: Օքսոմիացություններ: Կարբոնաթթուներ (միահիմն, երկհիմն, հագեցած, չհագեցած, օքսի-, օքսոթթուներ), ճարպեր: Ածխաթթվի ածանցյալները: Ածխաջրեր: Ազոտի միացություններ: Ամիններ, ամինաթթուներ, սպիտակուցներ: Հետերոցիկլեր: Ալկալոիդներ:

 

    7. Ֆիզկոլոիդ քիմիա    ժամ 60    Կրեդիտ 2

 

Քիմիական թերմոդինամիկա, թերմոքիմիա: Ռեակցիաների կինետիկական դասակարգումը: Լուծույթների հատկությունները` էլեկտրահաղորդականություն: Էլեկտրաքիմիա: Դիսպերս համակարգեր: Ադսորբիցիա, նրա տեսակները: Զոլերի ստացումը, հատկությունները: Միցելի կառուցվածքը, կոագուլում: Բարձրամոլեկուլային միացությունների լուծույթները, նրանց հատկությունները: Կոպիտ-դիսպերս համակարգեր` սուսպենզիաներ, էմուլսիաներ, փոշիներ, փրփուրներ, ծուխ - ստացումը, հատկությունները:

 

    8. Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պահպանություն    ժամ 120   Կրեդիտ 4

 

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմների և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործման հիմնախնդիրները: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Հողակենսաբանական համալիրը և ագրոէկոհամակարգերի կայունությունը: Բույսերի պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    9. Գենետիկա    ժամ 120     Կրեդիտ 4

 

Գենետիկա առարկան, համառոտ պատմությունը, հետազոտությունների մեթոդները, գիտագործնական նշանակությունը և կապը մյուս կենսաբանական գիտությունների հետ: Գենետիկայի բջջբանական և մոլեկուլային հիմունքները: Հատկանիշների ժառանգման օրինաչափությունները սեռական և անսեռ բազմացման ժամանակ: Մենդելիզմ, ալելային և ոչ ալելային գեների փոխազդեցության ձևերը: Ժառանգականության քրոմոսոմային տեսությունը: Մորգանի օրենքը, հատկանիշների լրիվ և ոչ լրիվ շղթայակցման ձևով ժառանգումը: Փոփոխականությունը,դասակարգումը, պոպուլյացիոն գենետիկան: Հեռավոր հիբրիդացում: Գենետիկական գործընթացները պոպուլյացիայի մեջ: Ինբեդային դեպրեսիա և հետերոզիս: Օնթոգենեզի գենետիկական հիմունքները:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. Բուսաբանություն  ժամ 240  Կրեդիտ 8

 

Սերմնավոր բույսերի անատոմիա և ձևաբանություն (մորֆոլոգիա): Բուսական բջիջ: Կառուցվածքային մասերը, օրգանոիդները և կենսագործունեությունը: Հյուսվածքաբանություն (հիստոլոգիա): Հյուսվածքների տիպերը, նրանց կատարած ֆունկցիաները: Բույսերի վեգետատիվ օրգանները: Արմատ, ընձյուղ, տերև և ցողուն, դրանց կառուցվածքը ու ձևափոխությունները (մետամորֆոզները): Բույսերի բազմացման եղանակները: Վեգետատիվ, անսեռ և սեռական բազմացումներ: Բույսերի կարգաբանություն (սիստեմատիկա): Բուսական աշխարհի համակարգը և նրա էվոլյուցիան: Ստորակարգ բույսեր (բակտերիաներ, ջրիմուռներ, լորձուկներ (միքսոմիցենտներ), սնկեր և քարաքոսեր): Բարձրակարգ սաղմնավոր բույսեր (մամռանմաններ, պտերանմաններ, սոճանմաններ և մագնոլիանմաններ): Ծաղիկներ, ծաղկաբույլեր, սերմեր և պտուղներ, դրանց կառուցվածքը ու տիպերը: Ծաղկավոր բույսերի դասերը, դրանց մեջ մտնող ընտանիքները: Բույսերի էկոլոգիա (միջավայրագիտություն): Աբիոտիկ, բիոտիկ և անթրոպոգեն գործոններ: Բույսերի աշխարհագրություն (ֆլորիստիկա): Տարրերը: Հայաստանի ֆլորան:

 

2. Բույսերի Ֆիզիոլոգիա  ժամ 210  Կրեդիտ 7

 

Բուսական բջիջի ֆիզիոլոգիան և կենսաքիմիան, առանձնահատկությունները, ֆոտոսինթեզ, շնչառություն, ջրային փոխանակություն, բույսերի հանքային սննդառություն, աճ և զարգացում, հարմարվողականություն և տոկունություն, բերքի որակի ձևավորում:

 

3. Բույսերի կենսաքիմիա  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Բջջի քիմիական կազմ: Նյութափոխանակության պրոցես: Կենսաքիմիական պրոցեսների ընդհանրություն: Օրգանիզմների կենսասինթետիկ ակտիվություն: Ժառանգական ինֆորմացիայի փոխանակում: Օրգանիզմի հարմարվողական և պաշտպանողական մեխանիզմներ:

 

4. Մանրէակենսաբանություն  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Ներածություն: Մանրէների մորֆոլոգիան և ֆիզիոլոգիան, մանրէների մետաբոլիզմը, դասակարգումը: Արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը մանրէների կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով ածխածնային, ազոտային և այլ միացությունների փոխակերպումը:

Հողի մանրէները և նրանց դերը բերրիության բարձրացման համար: Ագրոտեխնիկական տարբեր միջոցառումների ազդեցությունը մանրէների կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով բակտերիալ պարարտանյութերի ստացումը և օգտագործումը: Հողում պեստիցիդների քայքայումը մանրէների միջոցով: Ջրի և օդի միկրոֆլորան: Գոմաղբի հասունացման միկրոբիոլոգիական հիմունքները:

Էպիֆիտային և ռիզոսֆերային միկրոֆլորան, նրանց նշանակությունը: Կենսապատրաստուկները և նրանց օգտագործումը բույսերի պաշտպանությունում: Կերերի միկրոբիոլոգիան, պտուղների և բանջարեղենների էպիֆիտ միկրոֆլորան, դրանց նշանակությունը պահպանման և վերամշակման համար:

 

5. Ագրոօդերևութաբանություն  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Մթնոլորտ, մթնոլորտային ճնշում, ճնշման փոփոխությունը ըստ բարձրության և հորիզոնական ուղղությամբ, ճնշումային համակարգեր, օդային հոսանքներ, արեգակնային ճառագայթարձակումը և նրա արդյունավետ օգտագործման ուղիները գյուղատնտեսական արտադրությունում, հողի և օդի ջերմաստիճանների գյուղատնտեսական նշանակությունը, ակտիվ և էֆեկտիվ ջերմաստիճաններ, ջուրը մթնոլորտում և հողում, գոլորշիացում, ամպեր, տեղումներ, եղանակը և նրա կանխատեսումը, Հայաստանի բնակլիմայական առանձնահատկությունները, գյուղատնտեսության համար վտանգավոր երևույթները և պայքարը նրանց դեմ, ագրոօդերևութաբանական կանխագուշակումներ:

 

6. Հողագիտություն երկրաբանության հիմունքներով  ժամ 288  Կրեդիտ 10

 

Երկրաբանության հիմունքները: Հողագոյացման գործընթաց: Հողի մորֆոլոգիական (ձևաբանական) հատկանիշները; հողի կազմը, հատկությունները և բերրիությունը, հողերի ծագումը և զարգացումը (էվոլյուցիան); հողերի կարգաբանման սկզբունքները; հողային ծածկույթի ստրուկտուրան (կառուցվածքը); հողերի բնութագիրը, աշխարհագրությունը և գյուղատնտեսական օգտագործումը; հողի էրոզիան; հողային քարտեզներ և քարտոգրամներ; հողերի ագրո-էկոլոգիական գնահատականը, հողային տիպերի կարգաբանումը, պրակտիկա:

 

7. Գեոդեզիա հողաշինարարության հիմունքներով  ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Հասկացողություն երկրի ձևի և չափերի մասին: Գեոիդ, պտտման էլիպսոիդ: Երկրակեղևի կետերի դիրքերի արտահայտումը գեոիդի և պտտման էլիպսոիդի վրա: Բացարձակ բարձրություն: Երկրի կորության ազդեցությունը ուղղաձիգ և հորիզոնական հեռավորությունների որոշման վրա: Հատակագիծ, քարտեզ, պրոֆիլ: Գեոդեզիայում կիրառվող կոորդինատային համակարգ: Մասշտաբ, մասշտաբի ճշտությունը: Տեղագրական քարտեզների ճշտությունը: Ռելիեֆի և իրադրության արտահայտումը պայմանական նշաններով, մակագրություններ քարտեզների և հատակագծերի վրա: Հատակագծերի ներքին ձևավորումը: Քարտեզների միջազգային համարակալումը: Հանույթների տեսակներն ու եղանակները: Տեղամասի գծի նախապատրաստումը չափման համար: Գծի նշաձողումը տարբեր պայմաններում, չափող սարքերը, նրանց ստուգաչափումը:

Գծի չափման ճշտությունը, թեքման անկյուն, գծի պրոյեկցիայի որոշումը: Գծի հորիզոնական պրոյեկցիայի անմիջական չափումը տեղավայրում: Գծի կողմնորոշումը: Աշխարհագրական և մագնիսական ազիմուտ, ռումբ, դիրեկցիոն անկյուն, կապը նրանց միջև: Մագնիսական սլաքի շեղումը, միջօրեականների մերձեցումը, ուղիղ և հակադարձ ազիմուտների միջև եղած կապը, մագնիսական ազիմուտները չափող սարքեր: Բուսոլ, նրա աշխատանքի սկզբունքը:

Հորիզոնական հանույթ: Թեոդոլիտ, հիմնական մասերը, աշխատանքը և ստուգումները: Հորիզոնական ու ուղղաձիգ անկյունների չափումը թեոդոլիտով: Հեռավորությունների չափումը հեռաչափով: Պլանային աշխատանքային հիմք և նրա կազմման եղանակները: ՈՒղիղ և հակադարձ գեոդեզիական խնդիրներ: Աշխատանքային հիմքի կետերի կոորդինատների որոշումը թեոդոլիտային բաց և փակ ընթացքների դեպքում: Բարձրությունների գեոդեզիական հիմք: Բացարձակ և հարաբերական բարձրություններ: Վերազանցումների չափման եղանակները: Երկրաչափական նիվելիրացում: Նիվելիրային ձող: Նիվելիրացում «դեպի աջ» և «մեջտեղից» եղանակներով: Նիվելիրացման ժամանակ երկրի կորության և ռեֆրակցիայի ազդեցության հաշվառումը: Բարդ նիվելիրացում: Նիվելիրային կայաններ: Նիվելիրների տիպերը, աշխատանքը և ստուգումները:

Հատակագծի վրա մակերեսների չափումը և հողաշինարարական նախագծումներ:

 

8. Գյուղ. մեքենայացման հիմունքներ  ժամ 60  Կրեդիտ 2

 

Գյուղ.արտադրությունում օգտագործվող տրակտորների ընդհանուր կառուցվածքը, տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները: Հողամշակող, ցանքի ու տնկման, բույսերի խնամքի ու պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու տեսակավորման, ինչպես նաև մելիորատիվ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքը: Գյուղ. տեխնիկայի շահագործումը:

 

9. Դաշտային փորձերի մեթոդիկա  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Գիտական ագրոնոմիայի հետազոտությունների մեթոդները: Ընդհանուր հասկացություն հետազոտությունների և դրանց դասակարգման մասին: Դաշտային փորձերի մեթոդիկայի հիմնական տարրերը: Գյուղատնտեսական փորձերի պլանավորումը, դիտումներ և հաշվառումներ: Փորձերի տեղադրումը և կատարումը: Փաստաթղթերի ձևակերպումը և հաշվետվություններ: Վիճակագրական մեթոդների անալիզի կիրառումը, ամբողջություն և ընտրանք, տեսական և փորձնական բաշխումներ: Գիտական երկրագործության (հիպոթեզ) վիճակագրական ստացումը: Դիսպերսիոն անալիզ: Պրակտիկա:

 

10. Անտառագիտություն և բնակավայրերի կանաչապատում  ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Հասկացողություն անտառի մասին: Անտառը որպես բուսական ծածկույթի հիմնական տիպերից մեկը: Հասկացողություն անտառային ֆոնդի մասին: ՀՀ անտառային ռեսուրսները: Անտառպատվածություն: Անտառների հիմնական կատեգորիաները: Անտառը և էկոլոգիական գործոնները: Անտառը և կլիման: Անտառը և ջերմությունը: Անտառը և խոնավությունը: Անտառը և հողագրունտային պայմանները: Անտառային համակեցությունների ձևավորման և զարգացման օրինաչափությունները: Մաքուր և խառը ծառուտների առաջացումը, պարզ և բարդ ծառուտներ: Ծառուտների հասակային փոփոխությունները և կառուցվածքը: Ծառուտների կազմի փոփոխությունը և հերթափոխությունը անտառում: Անտառի կենսաէկոլոգիական և անտառտնտեսական հատկությունները: Անտառային ծառատեսակների աճման ու զարգացման առանձնահատկությունները, դրանց դասակարգումը: Հասկացողություն կցվածության ու լրիվության, ծառուտի խտության և ծագման մասին: Անտառի տնտեսական հատկությունները` բոնիտետ, ապրանքայնություն, բնափայտի պաշար և այլն:

Անտառի պահպանման, վերականգնման և օգտագործման հիմնախնդիրները: Անտառի վերականգնման եղանակները` սերմնային, վեգետատիվ: Անտառի հատումները, դրանց եղանակները: Տեսակների և սերունդների հերթափոխությունը անտառում: Անտառի տիպոլոգիա:

Հասկացողություն կանաչապատման տիպերի և կատեգորիաների մասին: Կանաչապատման մեջ օգտագործվող հիմնական հասկացողությունները: Կանաչ տնկարկների տիպերը և կատեգորիաները: Ծառերի և թփերի զուգակցման կենսաբանական առանձնահատկությունները: Գեղազարդ կոմպոզիցիաների ստեղծման սկզբունքները և առանձնահատկությունները տարբեր տիպի և կատեգորիայի կանաչ տնկարկներում:

 

11. Գյուղատնտեսական մեքենաներ  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Հողերի բնութագիրը որպես մշակության օբյեկտ: Հողի մեխանիկական մշակության եղանակները և խնդիրները: Հողի մշակության մեքենաների դասակարգումը: Վարի եղանակները և խնդիրները, ագրոտեխնիկական պահանջները: Գութանների կառուցվածքը, աշխատանքը: Հողի մակերեսային մշակության եղանակները, խնդիրները, մեքենաների տեսակները, կառուցվածքը, աշխատանքը:Պարարտանյութերի ցրման տեխնոլոգիաները և միջոցները: Մեքենաների դասակարգումը և կառուցվածքը: Ցանքի և տնկման եղանակները, մեքենաների դասակարգումը, կառուցվածքը, աշխատանքը: Վնասատուներից և հիվանդություններից գյուղատնտեսական մշակաբույսերի պաշտպանության խնդիրները: Մեքենաների դասակարգումը և կառուցվածքը: Սրսկիչներ, փոշոտիչներ, ախտահանիչներ, կառուցվածքը, աշխատանքը: Կերի կուտակման առանձնահատկությունները, մեքենաների նշանակությունը, տիպերը, կառուցվածքը, աշխատանքը:

 

12. Գյուղատնտեսական մելիորացիա  ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Ընդհանուր հասկացողություն մելիորացիա առարկայի մասին: Ոռոգման մելիորացիա: Գումարային ջրասպառում և նրա որոշման մեթոդիկան: Ջրասպառման գործակիցը և նրա որոշման մեթոդիկան: Ոռոգման համակարգը և նրա տարրերը: Ոռոգման համակարգի սխեման: Գյուղ.մշակաբույսերի ջրելու եղանակներն և տեխնիկան: Չորացման մելիորացիա: Տեսակներն ու խնդիրները: Չորացման հիմնական մեթոդները, եղանակներն ու տեխնիկան, ազդեցությունը հողի, բույսի և գյուղ.մշակաբույսերի բերքատվության վրա: Ոռոգելի հողերի աղակալումն ու ճահճացումը կանխելու միջոցառումները: Ոռոգելի հողերի առաջնային և երկրորդական աղակալման և ճահճացման պատճառները: Հողերի մելիորացման խնդիրները: Հողերի ջրային էրոզիան:

 

13. Էնտոմոլոգիա  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Միջատների մորֆոլոգիան, անատոմիան և ֆիզիոլոգիան, միջատների պոպուլյացիների հատկությունները (միջտեսակային, ներտեսակային և ներպոպուլյացիոն), միջատների բազմացումը և զարգացումը, միջատների էկոլոգիան, նրանց դասակարգումը, գ/տ մշակաբույսերի վնասատուների կենսաբանական առանձնահատկությունները, հասցրած վնասի բնույթը և չափերը, պայքարի մեթոդները և բույսերի պաշտպանության համակարգ վնասատուների դեմ: Պայքարի մեթոդները վնասատուների դեմ: Գյուղատնտեսական գլխավոր մշակաբույսերի (հացահատիկային, թիթեռնածաղկավոր խոտաբույսեր, հատիկաընդեղեններ, տեխնիկական, կարտոֆիլ, բանջար-բոստանային, պտղատու և հատապտղատու, խաղողի վազ) վնասակար էնտոմոֆաունան, առանձին տեսակների հասցրած վնասի բնույթը, կենսաբանական առանձնահատկությունները, էկոլոգիան: Պայքարի միջոցառումների համակարգեր դրանց դեմ:

 

14. Ֆիտոպաթոլոգիա  ժամ 90 Կրեդիտ 3

 

Բույսերի հիվանդությունների դասակարգումը: Ոչ վարակիչ հիվանդություններ, նրանց առաջացման պատճառները, վարակիչ հիվանդությունների գլխավոր խմբերը (ինֆեկցիոն, բակտերիաներ, միկրոպլազմաներ, ճառագայթասնկեր, սնկեր), բույսերի ինֆեկցիոն հիվանդությունների էկոլոգիան և զարգացման դինամիկան, գ/տ մշակաբույսերի հիվանդությունները, հարուցիչների կենսաբանական առանձնահատկությունները, հասցրած վնասի բնույթը և չափերը, բույսերի պաշտպանության համակարգ գ/տ մշակաբույսերի հիվանդությունների դեմ: Լաբորատոր պարապմունքներ:

 

15. Բույսերի քիմիական պաշտպանություն  ժամ 60  Կրեդիտ 2

 

Պեստիցիդների դասակարգումը: Ագրոնոմիական թունագիտության հիմունքները: Պեստիցիդների ազդեցությունը շրջակա միջավայրի և պաշտպանվող բույսերի վրա: Պեստիցիդների կիրառման առանձնահատկությունները: Վնասատուների, հիվանդությունների և մոլախոտային բուսականության դեմ կիրառվող պայքարի քիմիական միջոցներ (ինսեկտիցիդներ, ակարիցիդներ, ֆունգիցիդներ, հերբիցիդներ), դրանց ծախսի նորմաները, կիրառման ժամկետները և եղանակները: Պայքարի ինտեգրացված մեթոդը, դրա դերը:

 

16. Մեղվաբուծություն  ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Մեղվաբուծություն: Մեղվաընտանիքի կազմը, մեղվի մորֆոլոգիական առանձնահատկությունները, աշխատանքի բաժանումը, մեղվի կերը, բազմացումը, մեղվաընտանիքի կյանքը ձմռանը, ձմեռային կծիկի ձևավորումը: Փեթակներ, գույք և մեղվանոցային կառույցներ, մեղվաընտանիքների բուծումը և կառուցվածքը: Մեղուների կերի բազա: Մեղուների միջոցով գյուղատնտեսական բույսերի փոշոտումը, մեղուների հիվանդությունները և վնասատուները, մեղվաբուծական տնտեսությունների կազմակերպումը:

 

17. ԿԵՆՍԱՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

1. Կենսատեխնոլոգիա առարկան` նպատակը, խնդիրները, բնորոշումը, գիտագործնական նշանակությունը, հեռանկարները:

2. Գենետիկական ինժեներիա: Բակտերիաների, սնկերի և ֆերմենտների դերը կենսատեխնոլոգիայում: Գենային բջջային ինժեներիան որպես գենետիկական ինժեներիայի բաղկացուցիչ մասեր: Գենի նուրբ կառուցվածքը և գործունեությունը: Գենային ինժեներիայի գործնական կիրառումը անթափոն արտադրության կազմակերպում թիթեռնածաղկավոր բույսերի ազոտ ֆիքսող պալարաբակտերիաների գենի փոխատեղումը հացազգիների գենոմի մեջ:

3. Բջջային ինժեներիա: Հասկացողություն բջջի տոտիպոտեստության մասին: Մեկուսացված բջիջների և հյուսվածքների կուլտուրաների մեթոդը բույսերի բերքատվության բարձրացման և մշակաբույսերի վիրուսազերծ սորտերի ստեղծման գործընթացում:

4. Վեգետատիվ հիբրիդացում: Հիբրիդային հզորության շարունակական պահպանումը վեգետատիվ հիբրիդացման մեթոդով:

 

18. ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ  ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Անասնաբուծության հիմունքներ; գյուղ.կենդանիների և թռչնի ֆիզիոլոգիա անատոմիայի հիմունքներով; գյուղ.կենդանիների բուծում; գյուղ.կենդանիների կերակրում; տավարաբուծության և կաթի ու մսի արտադրության տեխնոլոգիա; խոզաբուծություն և խոզի մսի արտադրության տեխնոլոգիա; ոչխարաբուծություն և այծաբուծություն; ոչխարի և բրդի արտադրության տեխնոլոգիա; թռչնաբուծություն, թռչնի և ձվի արտադրության տեխնոլոգիա; ձիաբուծություն:

 

19. ԳԻՆՈՒ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ  ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Խաղողի գինիների դասակարգումը: Խաղողը որպես հումք գինեգործության համար: Խաղողի վերամշակումը, քաղծուի և փլուշի մշակումը: Խմորում: Գինենյութերի հնացումը: Գինիների պարզեցումը և կայունացումը: Գինիների կոնդիցիան և դրա ապահովումը:

Բուրավետ գինիներ: Ածխածնի երկօքսիդով հագեցած գինիներ: Պտղամրգային գինիներ: Կոնյակի տեխնոլոգիա: Խաղողի վերամշակումից ոչ ալկոհոլային մթերքների ստացման տեխնոլոգիա: Գինեգործության երկրորդային հումքի վերամշակման տեխնոլոգիա:

 

20. ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՐՏԱԿԱՐԳ

ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐՈՒՄ     ժամ 150    Կրեդիտ 5

 

Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդներ: Բնակչության և բույսերի պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

21. ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 60  Կրեդիտ 2

 

Մարդ-մեքենա-միջավայր համակարգը:

Կենսագործունեության անվտանգության բնագավառին վերաբերող նորմատիվաիրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: Կենսագործնեության անվտանգության ծառայության կառուցվածքը: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները: Անվտանգությունը թունաքիմիկատների և պարարտանյութերի տեղափոխման, օգտագործման և պահպանման ընթացքում: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներ: Ամպրոպապաշտպանություն: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները:

 

22. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ ԵՎ ՄԱՐՔԵԹԻՆԳԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Հողային և արտադրական ֆոնդերը, աշխատանքային ռեսուրսները, արտադրության ծախքերը, ճյուղային էկոնոմիկայի հիմունքները, բուսաբուծական արտադրանքի արտադրության էկոնոմիկան:

Մարքեթինգի դերն ագրոպարենային համակարգում: Մարքեթինգի գործառույթներն ու շուկայաբանական հետազոտությունները:

 

23. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ ԵՎ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ ժամ 90 Կրեդիտ 3

 

Արտադրության կազմակերպման օրինաչափությունները, սկզբունքները և ձևերը: Արտադրության պլանավորման հիմունքները: Արտադրության միջոցների օգտագործումը: Աշխատանքի կազմակերպման հիմունքները: Բուսաբուծության ճյուղերի կազմակերպումը: Ձեռնարկատիրական գործունեության բովանդակությունը և տեսակները: Բիզնես - պլան, լիզինգ և առևտրային գործունեություն:

 

24. ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐԸ ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Հաշվապահական հաշվառման հասկացությունը: Դրամական միջոցների և հաշվարկների հաշվառման հիմունքները:

Ֆինանսները և ֆինանսական համակարգը: Վարկային համակարգը: Ձեռնարկության ֆինանսները:

 

25. ԱՊՀ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐ  ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Ֆինանսները և ֆինանսական համակարգը: Վարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը, հարկային ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական հիմունքները: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը, տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում: Վարկավորման գործընթացի կարգավորման ուղիները: Ձեռնարկության ֆինանսները: Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական վերահսկողություն: Ֆինանսական վերլուծության անհրաժեշտությունը: Ֆինանսական հաշվետվությունների էությունը և վերլուծությունը: Ընթացիկ և ոչ ընթացիկ ակտիվների էությունն ու օգտագործման արդյունավետության գնահատումը: Ֆինանսական արդյունքները և դրանց գործոնային վերլուծությունը: Ֆինանսական կայունություն, գործարար ակտիվություն և իրացվելիության գնահատումը: Սնանկացումը և դրանից խուսափման ուղիները:

 

26. ԱՊՀ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ  ժամ 60  Կրեդիտ 2

 

Կառավարման գիտության առարկան, մեթոդաբանությունը և սկզբունքները:

Գյուղատնտեսական մթերքներ արտադրող կազմակերպությունների տեսակները, դրանց արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործառույթները, մեթոդները, կոմունիկացիաները և կառավարչական որոշումները: Հանրային կառավարման էությունը և ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կառավարման առանձնահատկությունները:

Խմբերի կառավարումը: Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների և սթրեսների կառավարումը: Արտադրության կառավարումը, անձնակազմի կառավարման փուլերը:

Կառավարչական աշխատանքի արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

27. ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲԻՈՄԵՏՐԻԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ  ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Ծրագրում զետեղվել են այն հիմնական հարցերը, որոնք վերաբերում են ժամանակակից վիճակագրության և բիոմետրիայի հիմունքներին: Նրա առաջին մասում արտացոլված են «Վիճակագրության և բիոմետրիայի ընդհանուր տեսության», իսկ երկրորդ մասում` «Բիոմետրիայի», որպես գիտության, հիմունքները:

«Վիճակագրության և բիոմետրիայի ընդհանուր տեսության» մեջ պարզաբանվում են գիտության առարկան, մեթոդը, խնդիրները, ուսումնասիրվում են վիճակագրական չափորոշիչները, վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և խմբավորման մեթոդաբանությունը, միջին և վարիացիայի ցուցանիշների, փոխկապակցությունների և դինամիկայի վերլուծությունը:

Բիոմետրիայում օգտագործվում են մաթեմատիկական - վիճակագրական հետևյալ կարևոր մեթոդները.

- սկզբնական տվյալների խմբավորումը և ընտրանքային մեթոդը, վարիացիայի ցուցանիշները և միջին մեծություններ, բաշխման օրենքների ստուգման հիպոթեզները, կոռելյացիոն և ռեգրեսիոն վերլուծությունը, հետազոտությունների պլանավորման հարցերը:

 

28. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ՈՒ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Բուսական հումքի բնութագիրը և որակի գնահատումը, հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր կիրառման առանձնահատկությունները:

Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն ու եղանակները:

Պահածոյագործության և գինեգործության հիմունքները, կոմբինացված կերերի արտադրություն:

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. ԵՐԿՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 288  Կրեդիտ 10

 

Երկրագործության գիտական հիմունքները, բույսերի կյանքի գործոնները և երկրագործության օրենքները, գյուղատնտեսական բույսերի կյանքի պայմանների օպտիմալացումը, հողերի բերրիության վերարտադրումը երկրագործության մեջ, մոլախոտային բուսականությունը և պայքարի միջոցառումները նրանց դեմ, ցանքաշրջանառություններ, նրանց դասակարգումը և կազմակերպումը, հողի մշակումը և նրա հողապահպան ուղղվածությունը, հողը էրոզիայից պահպանելը, հողի մշակման առանձնահատկությունները լեռնային ռելիեֆի պայմաններում:

 

2. ԱԳՐՈՔԻՄԻԱ  ժամ 270  Կրեդիտ 9

 

Ագրոքիմիայի բնորոշումը: Պարարտանյութերի կիրառման նշանակությունը գյուղ.մշակաբույսերի բերքատվության բարձրացման գործում:

Բույսի ագրոքիմիա: Հանքային տարրերի կենսաբանական նշանակությունը, բույսերի արմատային համակարգի գործունեությունը սննդանյութերի կլանման գործում, պարարտանյութերի ֆիզիոլոգիական ռեակցիաները:

Սննդալուծույթներ: Հիդրոպոնիկա:

Հողի ագրոքիմիա: Ազոտի, ֆոսֆորի և կալիումի ձևափոխությունները հողում:

Հողերի քիմիական մելիորացիա:

ՀՀ հողերի ագրոքիմիական բնութագիրը:

Գործարանային պարարտանյութեր:Տեղական (օրգանական) պարարտանյութեր:

Պարարտացման համակարգի հիմնական օղակները: Առանձին մշակաբույսերի պարարտացման համակարգի նախագծումը ծրագրավորվող բերքի ստացման համար:

 

3. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 390  Կրեդիտ 13

 

Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և գյուղատնտեսական արտադրության ճյուղ: Դաշտային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմը, բերքի ձևավորման հիմնական օրինաչափությունները, առավել նվազագույն ծախսերով էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու որակով բերքի ստացման տեսական հիմունքները և պրակտիկ միջոցառումները: Առանձին բույսերի մշակության տեխնոլոգիաները` դերը ցանքաշրջանառության մեջ, նախորդները, հողի մշակման և պարարտացման համակարգերը, ցանքի համար սերմերի նախապատրաստումը, ցանքի (սածիլման) առանձնահատկությունները, վեգետացիայի ընթացքում բույսերի նկատմամբ կիրառվող խնամքի աշխատանքները, առանձին մշակաբույսերի բերքի նախնական մշակումը և պահպանումը: Կիրառվող տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները ագարակային (ֆերմերային) տնտեսություններում:

 

4. ՊՏՂԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 300  Կրեդիտ 10

 

Պտղաբուծության կենսաբանական հիմունքները` պտղատու ծառերի անատոմիան և մորֆոլոգիան, պտղատու բույսերի աճի և պտղաբերման օրինաչափությունները, էկոլոգիական գործոնների դերը պտղատու տեսակների կյանքում, պտղատուների դասակարգումը, դրանց բուսաբանական և կենսաբանական առանձնահատկությունները, պտղատու և հատապտղատու տնկարան, այգիների հիմնում և պտղատուների արտադրության տեխնոլոգիան` այգու տեղի ընտրություն, հողի մշակման և խնամքի համակարգ, պարարտացում, ոռոգում, ծառերի ձևավորում և էտ, պտղատու և հատապտղատու տնկարկների վերանորոգում և վերականգնում, բերքահավաք, Հայաստանում տարածված պտղահատապտղային բույսերի սորտերի տնտեսատեխնոլոգիական բնութագրումը: Լաբորատոր - գործնական պարապմունքներ:

 

5. ՍԵԼԵԿՑԻԱ ԵՎ ՍԵՐՄՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Սելեկցիայի համառոտ պատմությունը: Գենետիկան որպես սելեկցիայի տեսական հիմունք: Սելեկցիայի ելանյութի աղբյուրները և մեթոդները` անալիտիկ սելեկցիա, սինթետիկ սելեկցիա, ներտեսակային, միջտեսակային, միջցեղային հիբրիդիզացիա: Փորձարարական մուտագենեզի մեթոդի կիրառումը սելեկցիայում: Պոլիպլոիդայի, հապլոիդայի, հետերոզիսի օգտագործումը բույսերի սելեկցիայում: Կենսատեխնոլոգիայի կիրառումը սելեկցիայում: Սելեկցիոն աշխատանքների կազմակերպումը և հերթականությունը:

Սերմնաբուծությունը որպես գյուղատնտեսական արտադրության կարևոր ճյուղ: Սորտափոխում, սորտաթարմացում: Էլիտային սերմերի արտադրությունը, նրանց նկատմամբ առաջադրվող պահանջները: Սերմնաբուծության մեթոդները: Սերմնաբուծության բնագավառում կիրառվող սորտային և սերմային հսկողությունը:

 

6. ԲԱՆՋԱՐԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 294  Կրեդիտ 10

 

Բանջարաբուծությունը որպես գյուղատնտեսական արտադրության կարևոր ճյուղ: Բանջարեղենների օգտագործման տարեկան սննդաբաժնի գիտական հիմնավորումը: Բաց դաշտի և պաշտպանված գրունտի բանջարաբուծության զարգացումը: Բանջարաբոստանային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմը, նրանց բնութագրումը, նվազագույն ծախսերով, էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու որակով բերքի ստացման տեսական հիմունքները և պրակտիկ միջոցառումները: Առանձին բույսերի մշակության տեխնոլոգիաները բաց դաշտում և փակ գրունտում, նրանց բերքատվության առանձնահատկությունները: Գիտության դերը բանջարաբոստանային մշակաբույսերի մշակության տեխնոլոգիաների կատարելագործման և նոր, արժեքավոր սորտերի ստացման գործում

 

7. ՊԱՇՏՊԱՆՎԱԾ ԳՐՈՒՆՏԻ ԲԱՆՋԱՐԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Առարկան կազմված է երկու բաժնից:

1. պաշտպանված հիմնական կառույցների (սնկաբուծարանների) կառուցվածքային (կոնստրուկցիոն) համակարգերը և նրանց ջեռուցման էներգախնայողության եղանակները, շահագործման առանձնահատկությունները, ագրոտնտեսական պահանջները:

2. առանձին բանջարանոցային մշակաբույսերի և ուտելի սնկերի (շամպինիոն, կախակն, կոլցեվիկ, տրյուֆել) տարբեր տեսակների մշակության ագրոտեխնոլոգիաները, ժամանակակից ֆիտոտրոպ կառույցները կուլտուր շրջանառությունների և շրջանակա-շրջանառությունների կազմակերպման և շուրջ տարին թարմ բանջարեղենով ապահովվման խնդիրը:

 

8. ԽԱՂՈՂԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 270  Կրեդիտ 9

 

Խաղողագործության կենսաբանական հիմունքները` խաղողի վազի անատոմիական և մորֆոլոգիական կառուցվածքը, վազերի աճի, զարգացման և պտղաբերման օրինաչափությունները, կենսաբանական ցիկլերը (հարաբերական հանգստի և վեգետացիայի ժամանակաշրջան), էկոլոգիական գործոնների դերը վազի աճման համար, խաղողի բերքի ստացման տեխնոլոգիան, ամպելագրաֆիա և սելեկցիա, տնկարանի հիմնում և խնամք, խաղողի այգիների հիմնում (տեղի ընտրություն, տնկման սխեմաներ, խաղողի վազի խնամքի և մշակման համակարգ, պարարտացում, ոռոգում, վազերի էտ և ձևավորում, թերարժեք այգիների լրացում և վերականգնում, բերքահավաք), խաղողի մշակության առանձնահատկությունները ՀՀ խաղողագործության տարբեր գոտիներում: ՀՀ-ում խաղողագործության մասնագիտացումը և սորտերի վերաբաշխումը: Լաբորատոր - գործնական պարապմունքներ:

 

9. ՄԱՐԳԱԳԵՏՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Մարգագետնային կերարտադրության խնդիրները: Բնական խոտհարքներում և արոտավայրերում տարածված խոտաբույսերի կենսաբանական և էկոլոգիական առանձնահատկությունները: Բնական կերհանդակները և նրանց դասակարգումը: Խոտհարքների և արոտավայրերի մակերեսային բարելավման եղանակները: Արոտավայրերի արմատական բարելավումը, նրանց արդյունավետ օգտագործումը: Արոտավայրերում կիրառվող ընթացիկ խնամքի աշխատանքների կազմակերպումը: Բազմամյա խոտաբույսերի սերմնաբուծությունը և նրա խնդիրները:

 

10. ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 120  Կրեդիտ 4

 

Օրգանական գյուղատնտեսության խնդիրները: Օրգանական գյուղատնտեսության տարբերությունը ավանդական գյուղատնտեսությունից: Պահանջները արտադրանքի նկատմամբ, ստանդարտները, սերտիֆիկացումը և պիտակավորումը:

Հողի բերրիության պահպանման և բարելավման ուղիները, թույլատրվող պարարտանյութերի տեսականին:

Բանջարանոցային և պտղատու մշակաբույսերի մշակության տեխնոլոգիան օրգանական գյուղատնտեսության վարման ժամանակ:

Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

310102 «Ագրոնոմիա»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Գյուղատնտես բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

 

    . տեսական ուսուցումը`                              150 շաբաթ,

    . քննաշրջանները`                                    27 շաբաթ,

    . պրակտիկաները` ուսումնական`                         5 շաբաթ,

                     արտադրական`                        10 շաբաթ,

    նախադիպլոմային պրակտիկա`                             5 շաբաթ

. եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի

պատրաստումը և  պաշտպանությունը`                         10 շաբաթ

    . արձակուրդները`                                    35 շաբաթ:

Դիպլոմային աշխատանքին ներկայացվող հիմնական պահանջները.

Դիպլոմային աշխատանքի պլանը, ընդհանուր բովանդակությունը և ձևակերպումը

Թեմայի ընտրությունը կատարվում է երրորդ կուրսում` արտադրական պրակտիկա մեկնելուց առաջ: Փորձնական բնույթի դիպլոմային աշխատանքների նպատակն է որևէ միջոցառման կամ համալիր միջոցառումների արդյունավետության ուսումնասիրությունը, որն ապահովում է բերքատվության բարձրացումը:

ՈՒսանողը դիպլոմային աշխատանքի թեման ընտրում է ըստ պրոֆիլի, այնուհետև դիմում է ֆակուլտետի դեկանին, որը ներկայացնում է համապատասխան ամբիոն: Ամբիոնը նշանակում է ղեկավար, որից հետո դեկանի կարգադրագրով նշվում է թեման, ղեկավարը և կոնսուլտանտները` տնտեսագիտական հարցերի և աշխատանքի պաշտպանության գծով:

Դիպլոմային աշխատանքը համարվում է ինքնուրույն գիտական հետազոտություն և ցույց է տալիս ուսանողի գիտելիքները տվյալ մասնագիտության բնագավառում: Արժեքավոր է, երբ դիպլոմային աշխատանքի արդյունքների հիման վրա ուսանողը կարող է կատարել գիտականորեն հիմնավորված առաջարկություններ, որոնք կարելի է ներդնել արտադրության մեջ:

Դիպլոմային աշխատանքի պլանը - ըստ բնույթի, դիպլոմային աշխատանքը կարող է լինել փորձարարական, կամ որպես տվյալ գոտու առաջավոր փորձի ընդհանրացում: Դիպլոմային աշխատանքի կատարումը սկսվում է դիպլոմային աշխատանքի պլանի կազմամբ, որը պետք է արտահայտի աշխատանքի բովանդակությունը և համապատասխանի ընդհանուր սկզբունքին:

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար ագրոնոմ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2.-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքների անցկացումը:

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է լինեն 7-10 շաբաթ, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310102 «ԱԳՐՈՆՈՄԻԱ» ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա ԲՈՒՀ-ն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում գյուղատնտեսության բակալավր պատրաստման հիմնական

___________________________

                          որակավորման աստիճան

կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը ԲՈՒՀ-ը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է ԲՈՒՀ-ը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացում և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25-ից 30%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստուգման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդնումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է Ագրոնոմիա արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: ԲՈՒՀ-ը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում, սակայն կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում ԲՈՒՀ-ն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր են հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության:

Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով ԲՈՒՀ-ի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողերի մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

    - իրականացնել       310102 «Ագրոնոմիա»        մասնագիտությամբ

                  _______________________________

                   դասիչ, մասնագիտության անվանում

գյուղատնտեսության բակալավրի ___________________________ պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված որակավորման աստիճան ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված 310102 «Ագրոնոմիա»

___________________

                                                     դասիչ, մասնագիտության

                                                     անվանում

մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

___________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0.25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

___________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի կողմից տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներից օգտվելը` ներառյալ Internet-ը: գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

___________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության` համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________________

        որակավորման աստիճան

իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմիանար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկայի կազմակերպման պահանջները

 

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում` նախատեսված և կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

    7.       310506 - ագրոնոմիա

________________________________

        դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել

սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է.

____________________________

        որակավորման աստիճան

ա/ հումանիտար և սոցիալ - տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի հոգեբանության և մանկավարժության տարրերին,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- մասնագիտական խնդիրների լուծման գործում ագրոնոմ-բակալավրը հաստատում և իրականացնում է ժամանակակից էկոլոգիապես անվտանգ տեխնոլոգիաներ բուսաբուծական մթերքների արտադրության, հողի բերրիության պահպանման և բարձրացման խնդիրները տվյալ համայնքի պայմաններում

- ապահովում է գյուղատնտեսական հանդակների ռացիոնալ օգտագործում.

- կատարում է տվյալ պայմանների համար մշակաբույսերի սորտերի ընտրություն, գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սերմաբուծական ցանքերի ապրոբացիա

- կազմում է անհրաժեշտ փաստաթղթեր, իրականացնում է սորտային և սերմստուգման հսկողություն

- մշակում է ցանքաշրջանառությունների համակարգ, հողի արդյունավետ մշակման եղանակներ, պարարտանյութերի արդյունավետ օգտագործում, բույսերի պաշտպանության միջոցառումներ

- իրականացնում է դաշտային, բանջարանոցային, պտղաբուծական արտադրանքի որակական ցուցանիշների հսկողություն

- սահմանում բուսաբուծական արտադրանքի պահպանման եղանակները

- կատարում է արտադրության և իրացման տնտեսագիտական արդյունավետության հաշվարկներ

- իրականացնում է հսկողություն դաշտային աշխատանքների անցկացման տեխնոլոգիական վերահսկողություն և մեքենաների ու սարքավորումների շահագործում

- մասնակցում է գիտական հետազոտություններում` ուսումնասիրելով տարբեր տեխնոլոգիաների ազդեցությունը գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բերքատվության, հողի բերրիության բարձրացման խնդիրների և նրանց ներդրման արտադրության մեջ

- իրականացնում է խորհրդատվական աշխատանքներ, մրցունակ բուսաբուծական մթերքների արտադրության և առաջավոր տեխնոլոգիաների իրացման համար

- ուսումնասիրում է մասնագիտական գրականություն և այլ գիտա-տեխնիկական լրատվություններ ագրոնոմ-բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից: Նշված փորձառությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակությունները,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

ագրոնոմ-բակալավրի մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու և հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

ագրոնոմ-բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Ագրոնոմ-բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Ագրոնոմ-բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2 Գյուղատնտեսության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

 

7.2.1. 310102 - Ագրոնոմիա մասնագիտությամբ

 

Գյուղատնտեսության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Ագրոնոմ - բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

 

310102 «Ագրոնոմիա» մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները, որոնք պետք է ուղղված լինեն ժամանակակից երկրագործության հրատապ հարցերի ուսումնասիրությանը: Աշխատանքը կատարվում է փորձարարական տվյալների հիման վրա` խստագույնս պաշտպանելով գիտական հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները:

Աշխատանքում պետք է արտացոլվեն երկրագործության համակարգերի վերլուծությունը: Մշակաբույսերի մշակման տեխնոլոգիաները: Հողի բերրիության վերարտադրությունը և առաջարկվող միջոցառումների էկոլոգիական, տնտեսագիտական արդյունավետությունը:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու ագարակային, ֆերմերային, և գիտա-հետազոտական հիմնարկներում,

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

 

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադրի կարգով պետք է ներառվեն` դաշտային փորձերի տվյալները, երկրագործության համակարգերի վերլուծության, մշակաբույսերի (միամյա և բազմամյա) ագրոտեխնիկայի առանձնահատկությունների, որոնք պետք է ուղղված լինեն հողի բերրիության պահպանմանը և վերարտադրությանը, ինչպես նաև ներկայացվող առաջարկությունների տնտեսագիտական արդյունավետության առաջնահերթ և հրատապ հարցերը հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

1. Ներածություն

Թեմայի հիմնավորումը

Համայնքի բնութագիրը

Գրականության ակնարկ

2. Հիմնական մաս

2.1 Աշխատանքի կատարման մեթոդները

2.2 Աշխատանքի արդյունքները

2.3 Աշխատանքի տնտեսագիտական հիմնավորումը

3. Աշխատանքի անվտանգության և էկոլոգիական հիմնավորումը

4. Եզրակացություններ և առաջարկություններ

5. Օգտագործված գրականություն

6. Հավելված (փորձնական տվյալների արժանահավատության հաշվարկ)

7. Բովանդակություն

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

 

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` Բուսաբուծություն, Պտղաբուծություն, Խաղողագործություն, Բանջարաբուծություն, Երկրագործություն, Ագրոքիմիա, Հողագիտություն երկրաբանության հիմունքներով, Բույսերի պաշտպանություն, Գյուղ. մթերքների պահպանում և վերամշակում:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310102 - Ագրոնոմիա

    Որակավորումը, անվանումը`         Գյուղատնտեսության բակալավր

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 8 ամիս

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

._______________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր|Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |         |           |              |           |

|______________________________________________________________|

|                                ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6|7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | | |0| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | | | |0| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | |x| | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | |x| | | | |x|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|17| | |+|+| | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

._______________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | x|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| | =| =|14|  |  |  |  | +| x|  | +|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | =| =|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| 0| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  3  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| |::| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| |::| +| x| x| =| =| =| =| =|  31  |  6  |     |  5  |   3  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  17  |  3  |     |     |   2  |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  5  | 10  |   5  |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       |  9  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 35  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-1 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն -1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն -1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն մաթեմատիկա| 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա կենսաֆիզիկայի  | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անօրգանական և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |անալիտիկ քիմիա        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բուսաբանություն - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբանություն` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 26 |  27 |459 +36* | 153 | 221 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն -2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն -2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ագրոօդերևութաբանու-   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |թյուն                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |քիմիա                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բուսաբանություն - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գեոդեզիա,             | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |հողաշինարարության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Ինֆորմատիկա և         | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբանություն` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հողագիտություն` 0.5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 29 | 30  |510+36*  | 187 | 272 | 51  |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     | 34  |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     | 34  |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գենետիկա              | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բույսերի ֆիզիոլոգիա -1| 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մանրէակենսաբանություն | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Օրգանական քիմիա       | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հողագիտություն,       | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |երկրաբանության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրագործություն` 0.5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագրոքիմիա` 0.5 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 29 | 30  | 510+36* | 221 | 204 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը`17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գյուղատնտեսության     | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |մեքենայացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Կենսաքիմիա            | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բույսերի ֆիզիոլոգիա -2| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |քիմիա                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Հողագիտություն,       | 6  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |երկրաբանության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գյուղատնտեսական       | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72*   |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծություն` 0.5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բանջարաբուծություն`   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0.5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խաղողագործություն`0.5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Պտղաբուծություն` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 32 | 30  | 510+72* | 221 | 187 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Դաշտային փորձերի      | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մեթոդիկա              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գյուղատնտեսական       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |էնտոմոլոգիա           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Անտառագիտություն և    | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |բնակավայրերի          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կանաչապատում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գյուղատնտեսության     | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Երկրագործություն-1    | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ագրոքիմիա 1           | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Քաղաքաց. պաշտպան. և   | 5  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |անվտանգ. արտ.         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Մելիորացիայի          | 3  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Կենսագործունեության   | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա`  | 1  |     |  30 *   |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրագործություն` 0.5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագրոքիմիա` 0.5 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 32 | 29  | 493+30 *| 255 | 187 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ագրոքիմիա - 2         | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսատեխնոլոգիա       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Գյուղատնտեսական       | 3  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գյուղատնտեսական       | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |ֆիտոպաթոլոգիա և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իմունիտետ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Անասնաբուծության      | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Վիճակագրություն       | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մեղվաբուծություն      | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Երկրագործություն - 2  | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա`  | 4  |     |   120 * |     |     |     |

|  |    |4 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրագործություն` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագրոքիմիա` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բույս.պաշտ.           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |(էնտոմոլոգիա,         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ֆիտոպատալոգիա)` 2     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 35 | 29  |493+120* | 272 |  136|  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ                   | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Բույսերի քիմիական     | 2  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |պաշտպանություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Սելեկցիա և            | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |սերմնաբուծություն     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բանջարաբուծություն - 1| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մարգագետնաբուծություն | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բուսաբուծություն-1    | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Օրգանական             | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |գյուղատնտեսություն    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 2| 2  |     |   60 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծություն` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բանջարաբուծություն` 1 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 30 | 29  |493+60*  | 221 | 255 |  17 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Բուսաբուծություն -2   | 8  |  6  |    84   |  42 |  28 |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Բանջարաբուծություն - 2| 6  |  5  |    70   |  42 |  14 |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Խաղողագործություն - 1 | 4  |  4  |    56   |  28 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Պտղաբուծություն -1    | 5  |  5  |    70   |  42 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Պաշտպանված գրունտի    | 4  |  4  |    56   |  28 |  28 |     |

|  |    |բանջարաբուծություն    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 3| 3  |     |   90 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծություն` 0,5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խաղողագործություն` 1  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Պտղաբուծություն` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բանջարաբուծություն`   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Նախադիպլոմային        |2.5 |     |  72 *   |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 3 շաբաթ,    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |որից                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրագործություն` 0.5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագրոքիմիա` 0.5 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծություն` 0.5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բանջարաբուծություն`   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0.5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Պտղաբուծություն` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խաղողագործություն` 0.5|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         |32,5|  24 | 336+162*| 182 | 126 |  28 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հարկեր հարկային       | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Խաղողագործություն -2  | 5  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Պտղաբուծություն -2    | 5  |  4  |    68   |  17 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գինու տեխնոլոգիա      | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բուս. մթ. պահպան. և   | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |վերամշակման տեխն.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Նախադիպլոմային        | 1.5|     |   48 *  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 2 շաբաթ,    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |որից                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրագործություն` 0.5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագրոքիմիա` 0.5 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Պտղաբուծություն` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խաղողագործություն` 0.5|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         |26.5|  23 | 391+48* | 187 | 102 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 10

|______________________________________________________________________

|Ամփոփիչ ատեստավորում          |  2 |     |         |     |     |     |

|______________________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ավարտական որակավորման         |  6 |     |         |     |     |     |

|աշխատանքի թեզ                 |    |     |         |     |     |     |

|______________________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ընդամենը 10-րդ կիսամյակում    |  8 |     |         |     |     |     |

|______________________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ընդամենը                      | 280|     |4195+600*| 1899| 1690| 606 |

|                              |    |     |         |     |     |     |

|_____________________________________________________________________|

|Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                                    |

|Բուսաբուծություն                                                     |

|Երկրագործություն                                                     |

|Ագրոքիմիա                                                            |

|Խաղողագործություն                                                    |

|Պտղաբուծություն                                                      |

|Բանջարաբուծություն                                                   |

|Բույսերի պաշտպանություն                                              |

.______________________________________________________________________

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |   քնն. |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   քնն. |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    351  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |   1    |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |   1    |   390   |8 ստ.,  |

|  |  |     |        |         |3 քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   390   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  | Կ/Ա |        |   100   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   438   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   437   |4 ստ.,  |

|  |  |     |        |         |5 քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |   112   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |  ստ    |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  ստ    |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  ստ    |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  | Կ/Ա |        |   100   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   425   |3 ստ.,  |

|  |  |     |        |         |5 քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |     9   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   347   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |   156   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |   104   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    80   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   468   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   359   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  8  |   2    |   3605  | 41 ստ.,|

|  |  |     |        |         | 34 քնն.|

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310104 Բույսերի պաշտպանություն

 

Որակավորման աստիճանը` Գյուղատնտեսության բակալավր

 

310104 -  Բույսերի պաշտպանություն

_____________________________

            դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310104 - Բույսերի պաշտպանություն

________________________________

          դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ին թ. 1038 -Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` գյուղատնտեսության բակալավր

___________________________

                                     որակավորման աստիճան

 

310104 - Բույսերի պաշտպանություն մասնագիտությամբ

________________________________________________

        դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

գյուղատնտեսության բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման

__________________________

որակավորման աստիճան նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

310104 - Բույսերի պաշտպանություն մասնագիտությամբ

_________________________________________________

           դասիչ, մասնագիտության անվանում

գյուղատնտեսության բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` բույսերի պաշտպանության գծով ագրոնոմ, լաբորանտ (կրտսեր գիտ.աշխատող) գ/տ բնագավառի գիտական կենտրոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը:

310104 - բույսերի պաշտպանություն մասնագիտություն

_________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

Առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությունը որն ուղղված է հետևյալ միջոցառումների կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը. գյուղատնտեսական մշակաբույսերի վնասատուների և հիվանդությունների հայտնաբերում և ախտորոշում, նրանց զարգացման ցիկլերում վնասակար փուլերի հանդես գալու ժամկետների ճշտում կախված կլիմայական պայմաններից, վնասատուների մասսայական բազմացման (էպիզոոտիա) և հիվանդությունների համաճարակային զարգացման (էպիֆիտոտիա) կանխատեսում և ահազանգում, վնասատուների և հիվանդությունների տնտեսական վնասակարության ներքին շեմերի ճշտում, վնասատուների և հիվանդությունների դեմ պայքարի միջոցառումների համակարգերի մշակում և դրանց ինտեգրացում, պեստիցիդների (ինսեկտիցիդներ, ակարիցիդներ, ֆունգիցիդներ, ախտահանիչներ, զոոցիդներ և այլն) կիրառման կանոնակարգում, նորագույն պեստիցիդների փորձարկում կլիմայական կոնկրետ պայմաններում և դրանց գնահատում, կենսաբանական պայքարի մշակում, պայքարի միջոցառումների ժամկետների ճշտում` կախված վնասատուների բազմացման, հիվանդությունների զարգացման ընթացքից տվյալ վեգետացիայի համար, բույսերի կարանտին միջոցառումների իրականացում:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի վնասատուների և հիվանդությունների ուսումնասիրություններ կոլեկտիվ ֆերմերային տնտեսություններում, ագրոֆերմաներում և նրանց դեմ պայքարի միջոցառումների կազմակերպում:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310104 - Բույսերի պաշտպանություն մասնագիտությամբ

_________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

գյուղատնտեսության բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված

___________________________

որակավորման աստիճան հիմնարար և մասնագիտական պատրաստվածությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

1. Անհրաժեշտ պեստիցիդների պահանջի հաշվարկ

2. Պայքարի միջոցառումների օրացույցային պլանների կազմում վնասատուների և հիվանդությունների դեմ ըստ մշակաբույսերի:

3. Հսկողություն պեստիցիդների բանվորական խառնուրդների պատրաստման և կիրառման վրա:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310104 - Բույսերի պաշտպանություն մասնագիտությամբ

________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում գյուղատնտեսության բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից,

____________________________

որակավորման աստիճան պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

 

ա) մասնագիտական գործունեության`

բույսերի պաշտպանությունը վնասատուներից և հիվանդություններից:

բ) փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

վնասատուների և հիվանդությունների զարգացման ցիկլերի ուսումնասիրություն, պայքարի միջոցառումների կենսաբանական արդյունավետության որոշում և դրանց կիրառման տնտեսական արդյունավետության հաշվարկում:

 

գ) կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

պայքարի քիմիական միջոցառումներին մասնակցող աշխատողների հրահանգավորում և այդ աշխատանքների հսկողություն:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

 

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով գյուղատնտեսության բակալավրը

___________________________

                                                 որակավորման աստիճան

կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

 

Վնասատուների և հիվանդությունների դեմ.

1. Պայքարի միջոցառումների համակարգերի մշակում ըստ մշակաբույսերի:

2. Պեստիցիդների կիրառման համար անհրաժեշտ գործիքների, ապարատուրայի և մեքենաների ձեռք բերում:

3. Անհրաժեշտ պեստիցիդների պահանջի հաշվարկ և ձեռք բերում:

4. Սերմացուի (տնկանյութի) ֆիտոսանիտարական վիճակի ստուգում:

5. Կրթական ծրագրերի իրականացում բույսերի պաշտպանության աշխատանքների

մասնակցող աշխատողների համար:

. Մասնակցում է Բույսերի պաշտպանություն մասնագիտական խնդիրների

________________________

                            բնագավառ

առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Բույսերի պաշտպանության (Բ/Պ) -ի գիտահետազոտական

______________________________

                             բնագավառ

աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Բ/Պ-ին առնչվող մասնագիտական գրականությունը և

________

                      բնագավառ

 

գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Բ/Պ -ի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից,

_______

                բնագավառ

փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից, կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

 

գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

___________________________

        որակավորման աստիճան

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

գյուղատնտեսության բակալավր կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական

__________________________

որակավորման աստիճան գործունեության հետևյալ տեսակներին` ագրոնոմ, կրտսեր գիտ.աշխատող

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310104 - Բույսերի պաշտպանություն մասնագիտությամբ բարձրագույն

________________________________________________

                 դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած գյուղատնտեսության բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

___________________________

որակավորման աստիճան

. կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

    . մագիստրատուրայում` ստանալու    մագիստրոսի      որակավորման աստիճան,

                                 ___________________

                                  որակավորման աստիճան

. ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթության:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310104-Բույսերի պաշտպանություն

_______________________________

        դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ գյուղատնտեսության բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ

___________________________

                        որակավորման աստիճան

 

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________________

            որակավորման աստիճան

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________________

            որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

 

3.3. գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________________

            որակավորման աստիճան

ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

 

3.4. գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________________

             որակավորման աստիճան

պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը

 

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական` ՀՍՏ,

 

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`         ԸԲ,

 

    ընդհանուր մասնագիտական`                       ԸՄԴ,

 

    մասնագիտացման`                                 ՄԴ,

 

    ֆակուլտատիվ`                                    Ֆ,

 

Ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________________

             որակավորման աստիճան

բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

310104 ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

    1. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱ     340 ժամ

 

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիլացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ: Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները, օրգանիզմների վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-18-րդ դարերում:

Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայաստանի խորհըրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայաստանի հանրապետությունը 1991-2003 թթ.:

 

3. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները:Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման,ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային այլ ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական,հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

4. ՌՈՒՍԱՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ԽՈՍՔԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:

Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները / բանավոր հաղորդում,զեկույց և այլն/:

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն, համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:

Վարչագործարարական ոճ /դիմում,ստացական,արձանագրություն,տեղեկանք և այլն/:

Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

5. ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒՆԵՐ (ԱՆԳԼԵՐԵՆ, ԳԵՐՄԱՆԵՐԵՆ, ՖՐԱՆՍԵՐԵՆ)  240 ժամ  Կրեդիտ 8

 

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ըստ կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն) հասկացության բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումը ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց):

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները, կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

6. ՄՇԱԿՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն:

Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը:

Հին աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնադիցաբանական, կրոնափիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

Անտիկ Աշխարհի մշակույթը: Հունաստան, Հռոմ: Կրոնադիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:

Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

«Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

7. ՔԱՂԱՔԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ  90 ժամ  Կրեդիտ 3

 

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառույթները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները, քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական փուլերը:

Քաղաքագիտություն և քաղաքական իշխանություն:

Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարանականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում:

Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ:

Քաղաքական գլոբալիստիկա: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. ԻՐԱՎԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը:

Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:

Սահմանադրական իրավունք:

Քաղաքացիական իրավունք:

Հեղինակային իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք:

Վարչական իրավունք:

Քրեական իրավունք:

Հողային իրավունք: ՀՀ հողային օրենսդրությունը:

 

Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: Արտադրությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

9. ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅՈՒՆ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության ու մշակույթի ոլորտում:

Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը:

ՈՒսմունք կեցության մասին: Օրենք և օրինաչափություն:

Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

Ճանաչողություն:

Ճշմարտության հիմնախնդիրը:

Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը:

Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն:

Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

 

10. ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա: Առաջարկ և պահանջարկ:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ներդրում: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում:

Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հարկաբյուջետային քաղաքականություն:

Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի փոխարժեքը:

Անցման շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԲԼՈԿ (ԸԲ)

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

1. ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Նախաբան. մաթեմատիկայի դերը բնական գիտությունների զարգացման գործում: Անալիտիկ երկրաչափության և գծային հանրահաշվի տարրերը: Մաթեմատիկական անալիզի հիմունքները, սահմանների տեսությունը: Մեկ և մի քանի փոփոխականների ֆունկցիայի դիֆերենցիալ հաշիվ: Ինտեգրալ հաշվի հիմունքները և դրանց կիրառությունները: Առաջին կարգի դիֆերենցիալ հավասարումներ: Հավանականության տեսության հիմունքները:

 

2. ԻՆՖՈՐՄԱՏԻԿԱ ԵՎ ԻՆՖՈՐՄԱՑԻՈՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐ  150 ժամ  Կրեդիտ 5

 

Ինֆորմատիկայի զարգացման հիմնական փուլերը, ուղղություններն ու բովանդակությունը: Ընդհանուր տեղեկություններ դասընթացի մասին: Դասընթացի առարկան, խնդիրները, նպատակը և դերը:

Գաղափար ինֆորմացիայի և տվյալների մասին: Տվյալների տեսակները: Հաշվիչ (հաշվողական) մեքենայի, տեխնիկայի և ցանցերի բնութագրերը: Համակարգիչների թվաբանական հիմունքները: Համակարգիչների տրամաբանական հիմունքները: Ինֆորմացիայի չափման ու պահպանման միավորները:

Համակարգիչների հիմնական տարրերը, հանգույցները, բլոկները և ֆունկցիոնալ սարքերը, դրանց նշանակությունը, հիմնական բնութագրերը և ընդհանուր կառուցվածքը: Կենտրոնական պրոցեսոր, հիշասարքեր, արտաքին սարքեր: Տեսատիպ, ստեղնաշար, տպիչ, մոդեմ, ֆաքս-մոդեմ, ջոյստիկ, մկնիկ, սկաներ: Համակարգչի միացման, սկզբնական բեռնավորման և անջատման կարգը:

Ալգորիթմի հասկացողությունը և հատկությունները, հաշվողական պրոցեսների տեսակները: Ալգորիթմի ներկայացման բառային, բառաբանաձևային, գծապատկերային և ծրագրային եղանակները: Գծային, ճյուղային և ցիկլային կառուցվածքով ալգորիթմների նկարագրում: Ալգորիթմի մշակման փուլերը:

Համակարգչային ծրագրային ապահովումը, նշանակությունն ու ֆունկցիաները: Օպերացիոն համակարգեր, Windows օպերացիոն համակարգ, կիրառական ծրագրեր (Word, Excel, Paint), ծրագրավորման համակարգերի (BASIC, C++): Դրանց նշանակությունը, գործածման և կիրառման մեթոդները: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը: Ծրագրավորման լեզուների տարրերը: Basic լեզվի այբուբենը, տվյալների տեսակները, նույնարկիչները, ծառայողական բառերը և ստանդարտ ֆունկցիաները: Լեզվի արտահայտությունները, օպերատորները:

 

3. ՖԻԶԻԿԱ ԿԵՆՍԱՖԻԶԻԿԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐՈՎ  150 ժամ  Կրեդիտ 5

 

Կինեմատիկա, դինամիկա, հարաբերականության տեսության էլեմենտները: Հեղուկների և գազերի շարժումը, մոլեկուլյար ֆիզիկա, էլեկտրաստատիկա: Հաստատուն հոսանքի օրենքները: Էլեկտրամագնիսականություն, օպտիկա, ատոմի և միջուկային ֆիզիկա: Հիդրոդինամիկա: Պուազեյլի և Ստոքսի օրենքները, լամինար և տուրբուլենտ հոսքեր: Ակուստիկայի ֆիզիկական հիմունքները, ուլտրաձայնը և նրա ազդեցությունը կենսաբանական համակարգերի վրա: Ստացիոնար վիճակները կենդանի օրգանիզմներում: Էնտրոպիայի փոփոխությունը կենդանի օրգանիզմներում: Կոնդենսատորներ: Կենսաբանական կոնդենսատոր: Բևեռացման երևույթները կենսաբանական հյուսվածքներում: Հասկացողություն ֆոտոկենսաբանական ռեակցիաների մասին: Լազեր, լազերային ճառագայթումը կենսաբանության մեջ:

 

4. ԱՆՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՔԻՄԻԱ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Ատոմի կառուցվածք, կապերի տեսակները, v խմբի տարրերը, նրանց միացությունները: Ազոտական և ֆոսֆորական պարարտանյութեր: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ, օքսիդացման աստիճան: Քիմիական կինետիկա, կատալիզ, ֆոտոքիմիական ռեակցիաները: Լուծույթներ: Քիմիական հատկությունները, կոնցենտրացիաների արտահայտման ձևերը: Քիմիական հավասարակշռություն, ուժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Ջրածնական ցուցիչ` pH, բուֆերային ազդեցություն, pH-ի որոշումը գունաչափական եղանակով, ինդիկատորներ:

 

5. ԱՆԱԼԻՏԻԿ ՔԻՄԻԱ  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Հիդրոլիզ, հիդրոլիզի հաստատուն, հիդրոլիզի աստիճան: Լուծելիության արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանը: Կոմպլեքս միացություններ, նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Որակական անալիզ` կատիոնների, անիոնների խմբերը, խմբային և մասնակի ռեակցիաներ: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզ: Ծավալային անալիզ` չեզոքացման մեթոդ: Օքսիդա-վերականգնման մեթոդ` պերմանգանատչափություն, յոդաչափություն: Քրոմատոգրաֆիա:

 

6. ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՔԻՄԻԱ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Ածխաջրածիններ: Սպիրտներ: Օքսոմիացություններ: Կարբոնաթթուներ (միահիմն, երկհիմն, հագեցած, չհագեցած, օքսի-, օքսաթթուներ), ճարպեր: Ածխաթթվի ածանցյալները: Ածխաջրեր: Ազոտի միացություններ: Ամիններ, ամինաթթուներ, սպիտակուցներ: Հետերոցիկլեր: Ալկալոիդներ:

 

7. ՖԻԶԿՈԼ ՔԻՄԻԱ  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Քիմիական թերմոդինամիկա, թերմոքիմիա: Ռեակցիաների կինետիկական դասակարգումը: Լուծույթների հատկությունները` էլեկտրահաղորդականություն: Էլեկտրա-քիմիա: Դիսպերս համակարգեր: Ադսորբցիա, նրա տեսակները: Զոլերի ստացումը, հատկությունները: Միցելի կառուցվածքը, կոագուլում: Բարձրամոլեկուլային միացությունների լուծույթները, նրանց հատկությունները: Կոպիտ-դիսպերս համակարգեր` սուսպենզիաներ, էմուլսիաներ, փոշիներ, փրփուրներ, ծուխ - ստացումը, հատկությունները:

 

8. ԱԳՐՈԷԿՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմների և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործման հիմնախնդիրները: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Հողակենսաբանական համալիրը և ագրոէկոհամակարգերի կայունությունը: Բույսերի պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

9. ԳԵՆԵՏԻԿԱ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Գենետիկա առարկան, համառոտ պատմությունը, հետազոտությունների մեթոդները, գիտագործնական նշանակությունը և կապը մյուս կենսաբանական գիտությունների հետ: Գենետիկայի բջջաբանական և մոլեկուլային հիմունքները: Հատկանիշների ժառանգման օրինաչափությունները սեռական և անսեռ բազմացման ժամանակ: Մենդելիզմ, ալելային և ոչ ալելային գեների փոխազդեցության ձևերը: Ժառանգականության քրոմոսոմային տեսությունը: Մորգանի օրենքը, հատկանիշների լրիվ և ոչ լրիվ շղթակայակցման ձևով ժառանգումը: Փոփոխականություն, դասակարգումը, պոպուլյացիոն գենետիկան: Հեռավոր հիբրիդացում: Գենետիկական գործընթացները պոպուլյացիայի մեջ: Ինբրեդային դեպրեսիա և հետերոզիս: Օնթոգենեզի գենետիկական հիմունքները:

 

10. ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Մարդ-մեքենա-միջավայրի համակարգը:

Կենսագործունեության անվտանգության բնագավառին վերաբերող նորմատիվաիրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: Կենսագործունեության անվտանգության ծառայության կառուցվածքը: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները: Անվտանգությունը թունաքիմիկատների և պարարտանյութերի տեղափոխման, օգտագործման և պահպանման ընթացքը: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներ: Ամպրոպապաշտպանություն: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները:

 

11. ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐՈՒՄ  150 ժամ  Կրեդիտ 5

 

Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդներ: Բնակչության և բույսերի պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

12. ԳՅՈՒՂ. ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՄԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Գյուղ.արտադրությունում օգտագործվող տրակտորների ընդհանուր կառուցվածքը, տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները: Հողամշակող, ցանքի ու տնկման, բույսերի խնամքի ու պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու տեսակավորման, ինչպես նաև մելիորատիվ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքը: Գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում:

 

13. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Հողերի բնութագիրը որպես մշակության օբյեկտ: Հողի մեխանիկական մշակության եղանակները և խնդիրները: Հողի մշակության մեքենաների դասակարգումը: Վարի եղանակները և խնդիրները, ագրոտեխնիկական պահանջները: Գութանների կառուցվածքը, աշխատանքը:

Հողի մակերեսային մշակության եղանակները, խնդիրները, մեքենաների տեսակները, կառուցվածքը, աշխատանքը:

Պարարտանյութերի ցրման տեխնոլոգիաները և միջոցները: Մեքենաների դասակարգումը և կառուցվածքը:

Ցանքի և տնկման եղանակները, մեքենաների դասակարգումը, կառուցվածքը, աշխատանքը:

Վնասատուներից և հիվանդություններից գյուղատնտեսական մշակաբույսերի պաշտպանության խնդիրները: Մեքենաների դասակարգումը և կառուցվածքը: Սրսկիչներ, փոշոտիչներ, ախտահանիչներ, կառուցվածքը, աշխատանքը:

Կերի կուտակման առանձնահատկությունները, մեքենաների նշանակությունը, տիպերը, կառուցվածքը, աշխատանքը:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ (ԸՄԴ)

 

1. ԲՈՒՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ  240 ժամ  Կրեդիտ 8

 

Սերմնավոր բույսերի անատոմիա և ձևաբանություն (մորֆոլոգիա): Բուսական բջիջ: Կառուցվածքային մասերը, օրգանոիդները և կենսագործունեությունը: Հյուսվածքաբանություն (հիստալոգիա): Հյուսվածքների տիպերը, նրանց կատարած ֆունկցիաները: Բույսերի վեգետատիվ օրգանները: Արմատ, ընձյուղ, տերև և ցողուն, դրանց կառուցվածքը ու ձևափոխությունները (մետամորֆոզները): Բույսերի բազմացման եղանակները: Վեգետատիվ, անսեռ և սեռական բազմացումներ: Բույսերի կարգաբանություն (սիստեմատիկա): Բուսական աշխարհի սիստեմը և նրա էվոլյուցիան: Ստորակարգ բույսեր (բակտերիաներ, ջրիմուռներ, լորձուկներ (միքսոմիցենտներ), սնկեր և քարաքոսեր): Բարձրակարգ սաղմնավոր բույսեր (մամռանմաններ, պտերանմաններ, սոճանմաններ և մագնոլիանմաններ): Ծաղիկներ, ծաղկաբույլեր, սերմեր և պտուղներ, դրանց կառուցվածքը ու տիպերը: Ծաղկավոր բույսերի դասերը, դրանց մեջ մտնող ընտանիքները: Բույսերի էկոլոգիա (միջավայրագիտություն): Աբիոտիկ, բիոտիկ և անթրոպոգեն գործոններ: Բույսերի աշխարհագրություն (ֆլորիստիկա): Տարրերը: Հայաստանի ֆլորան և բուսականությունը:

 

2. ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՖԻԶԻՈԼՈԳԻԱ  180 ժամ  Կրեդիտ 6

Բուսական բջջի ֆիզիոլոգիան և կենսաքիմիան, առանձնահատկությունները, ֆոտոսինթեզ, շնչառություն, ջրային փոխանակություն, բույսերի հանքային սննդառություն, օրգանական նյութերի փոխանակությունը և տեղաշարժը, աճ և զարգացում, հարմարվողականություն և տոկունություն, բերքի որակի ձևավորում:

 

3. ԿԵՆՍԱՔԻՄԻԱ  90 ժամ  Կրեդիտ 3

Բջջի քիմիական կազմ: Նյութափոխանակության պրոցես: Կենսաքիմիական պրոցեսների ընդհանրություն: Օրգանիզմների կենսասինթետիկ ակտիվություն: Ժառանգական ինֆորմացիայի փոխանակում: Օրգանիզմի հարմարվողական և պաշտպանողական մեխանիզմներ:

 

4. ՄԱՆՐԷԱԿԵՆՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Ներածություն: Մանրէների մորֆոլոգիան և ֆիզիոլոգիան, մանրէների մետաբոլիզմը, դասակարգումը: Արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը մանրէների կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով ածխածնային, ազոտային և այլ միացությունների փոխակերպումը:

Հողի մանրէները և նրանց դերը բերրիության բարձրացման համար: Ագրոտեխնիկական տարբեր միջոցառումների ազդեցությունը մանրէների կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով բակտերիալ պարարտանյութերի ստացումը և օգտագործումը: Հողում պեստիցիդների քայքայումը մանրէների միջոցով: Ջրի և օդի միկրոֆլորան: Գոմաղբի հասունացման միկրոբիոլոգիական հիմունքները:

Էպիֆիտային և ռիզոսֆերային միկրոֆլորան, նրանց նշանակությունը: Կենսապատրաստուկները և նրանց օգտագործումը բույսերի պաշտպանությունում: Կերերի միկրոբիոլոգիան, պտուղների և բանջարեղենների էպիֆիտ միկրոֆլորան, դրանց նշանակությունը պահպանման և վերամշակման համար:

 

5. ԱԳՐՈՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Մթնոլորտ, մթնոլորտային ճնշում, ճնշման փոփոխությունը ըստ բարձրության և հորիզոնական ուղղությամբ, ճնշումային համակարգեր, օդային հոսանքներ, արեգակնային ճառագայթարձակումը և նրա արդյունավետ օգտագործման ուղիները գյուղատնտեսական արտադրությունում, հողի և օդի ջերմաստիճանների գյուղատնտեսական նշանակությունը, ակտիվ և էֆեկտիվ ջերմաստիճաններ, ջուրը մթնոլորտում և հողում, գոլորշիացում, ամպեր, տեղումներ, եղանակը և նրա կանխատեսումը, Հայաստանի բնակլիմայական առանձնահատկությունները, գյուղատնտեսության համար վտանգավոր երևույթները և պայքարը նրանց դեմ, ագրոօդերևութաբանական կանխագուշակումներ:

 

6. ՀՈՂԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Երկրաբանության հիմունքները: Հողագոյացման գործընթաց: Հողի մորֆոլոգիական (ձևաբանական) հատկանիշները, հողի կազմը, հատկությունները և բերրիությունը, հողերի ծագումը և զարգացումը (էվոլյուցիան), հողերի կարգաբանման սկզբունքները, հողային ծածկույթի ստրուկտուրան (կառուցվածքը), հողերի բնութագիրը, աշխարհագրությունը և գյուղատնտեսական օգտագործումը, հողի էրոզիան, հողային քարտեզներ և քարտագրամաներ, հողերի ագրոէկոլոգիական գնահատականը, հողային տիպերի կարգաբանումը, պրակտիկա:

 

7. ԴԱՇՏԱՅԻՆ ՓՈՐՁԵՐԻ ՄԵԹՈԴԻԿԱ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Գիտական ագրոնոմիայի հետազոտությունների մեթոդները: Ընդհանուր հասկացություն հետազոտությունների և դրանց դասակարգման մասին: Դաշտային փորձերի մեթոդիկայի հիմնական տարրերը: Գյուղատնտեսական փորձերի պլանավորումը, դիտումներ և հաշվառումներ: Փորձերի տեղադրումը և կատարումը: Փաստաթղթերի ձևակերպումը և հաշվետվություններ: Վիճակագրական մեթոդների անալիզի կիրառումը, ամբողջություն և ընտրանք, տեսական և փորձնական բաշխումներ: Գիտական երկրագործության (հիպոթեզ) վիճակագրական ստացումը: Դիսպերսիոն անալիզ: Պրակտիկա:

 

8. ԵՐԿՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ  240 ժամ  Կրեդիտ 8

 

Երկրագործության գիտական հիմունքները, բույսերի կյանքի գործոնները և երկրագործության օրենքները, գյուղատնտեսական բույսերի կյանքի պայմանների օպտիմալացումը, հողերի բերրիության վերարտադրումը երկրագործության մեջ, մոլախոտային բուսականությունը և պայքարի միջոցառումները դրանց դեմ, ցանքաշրջանառություններ, դրանց դասակարգումը և կազմակերպումը, հողի մշակումը և դրա հողապահպան ուղղվածությունը, հողը էրոզիայից պահպանելը, հողի մշակման առանձնահատկությունները լեռնային ռելիեֆի պայմաններում:

 

9. ԱԳՐՈՔԻՄԻԱ  210 ժամ  Կրեդիտ 7

 

Ագրոքիմիայի բնորոշումը: Պարարտանյութերի կիրառման նշանակությունը գյուղ.

մշակաբույսերի բերքատվության բարձրացման գործում:

Բույսի ագրոքիմիա: Հանքային տարրերի կենսաբանական նշանակությունը, բույսերի արմատային համակարգի գործունեությունը սննդանյութերի կլանման գործում, պարարտանյութերի ֆիզիոլոգիական ռեակցիաները:

Սննդալուծույթներ: Հիդրոպոնիկա:

Հողի ագրոքիմիա: Ազոտի, ֆոսֆորի և կալիումի ձևափոխությունները հողում:

Հողերի քիմիական մելիորացիա:

ՀՀ հողերի ագրոքիմիական բնութագիրը:

Գործարանային պարարտանյութեր: Տեղական (օրգանական) պարարտանյութեր:

Պարարտացման համակարգի հիմնական օղակները: Առանձին մշակաբույսերի պարարտացման համակարգի նախագծումը ծրագրավորվող բերք ստանալու համար:

 

10. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  150 ժամ  Կրեդիտ 5

 

Բուսաբուծությունը որպես գիտության և գյուղատնտեսական արտադրության ճյուղ: Դաշտային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմը, բերքի ձևավորման հիմնական օրինաչափությունները, առավել նվազագույն ծախսերով էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու որակով բերքի ստացման տեսական հիմունքները և պրակտիկ միջոցառումները: Առանձին բույսերի մշակության տեխնոլոգիաները` դերը ցանքաշրջանառության մեջ, նախորդները, հողի մշակման և պարարտացման համակարգերը, ցանքի համար սերմերի նախապատրաստումը, ցանքի (սածիլման) առանձնահատկությունները, վեգետացիայի ընթացքում բույսերի նկատմամբ կիրառվող խնամքի աշխատանքները, առանձին մշակաբույսերի բերքի նախնական մշակումը և պահպանումը: Կիրառվող տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները ագարակային (ֆերմերային) տնտեսություններում:

 

11. ՊՏՂԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  150 ժամ  Կրեդիտ 5

 

Պտղաբուծության կենսաբանական հիմունքները` պտղատու ծառերի անատոմիան և մորֆոլոգիան, պտղատու բույսերի աճի և պտղաբերման օրինաչափությունները, էկոլոգիական գործոնների դերը պտղատու տեսակների կյանքում, պտղատուների դասակարգումը, դրանց բուսաբանական և կենսաբանական առանձնահատկությունները, պտղատու և հատապտղատու տնկարան, այգիների հիմնում և պտղատուների արտադրության տեխնոլոգիան` այգու տեղի ընտրություն, հողի մշակման և խնամքի համակարգ, պարարտացում, ոռոգում, ծառերի ձևավորում և էտ, պտղատու և հատապտղատու տնկարկների վերանորոգում և վերականգնում, բերքահավաք, Հայաստանում տարածված պտղահատապտղային բույսերի սորտերի տնտեսատեխնոլոգիական բնութագրումը: Լաբորատոր-գործնական պարապմունքներ:

 

12. ԽԱՂՈՂԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ  150 ժամ  Կրեդիտ 5

 

Խաղողագործության կենսաբանական հիմունքները` խաղողի վազի անատոմիական և մորֆոլոգիական կառուցվածքը, վազերի աճի, զարգացման և պտղաբերման օրինաչափությունների, կենսաբանական ցիկլերը (հարաբերական հանգստի և վեգետացիայի ժամանակաշրջան), էկոլոգիական գործոնների դերը վազի աճման համար, խաղողի բերքի ստացման տեխնոլոգիան ամպելագրաֆիա և սելեկցիա, տնկարանի հիմնում և խնամք, խաղողի այգիների հիմնում (տեղի ընտրություն, տնկման սխեմաներ խոտի խնամքի և մշակման համակարգ, պարարտացում, ոռոգում, վազերի էտ և ձևավորում, թերարժեք այգիների լրացում և վերականգնում, բերքահավաք), խաղողի մշակության առանձնահատկությունները ՀՀ խաղողագործության տարբեր գոտիներում: ՀՀ-ում խաղողագործության մասնագիտացումը և սորտերի վերաբաշխումը: Լաբորատոր-գործնական պարապմունքներ:

 

13. ԲԱՆՋԱՐԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  150 ժամ  Կրեդիտ 5

 

Բանջարաբուծությունը որպես գյուղատնտեսական արտադրության կարևոր ճյուղ: Բանջարեղենների օգտագործման տարեկան սննդաբաժնի գիտական հիմնավորումը: Բաց դաշտի և պաշտպանված գրունտի բանջարաբուծության զարգացումը: Բանջարաբոստանային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմը, նրանց բնութագրումը, նվազագույն ծախսերով, էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու որակով բերքի ստացման տեսական հիմունքները և պրակտիկ միջոցառումները: Առանձին բույսերի մշակության տեխնոլոգիաները բաց դաշտում և փակ գրունտում, դրանց բերքատվության առանձնահատկությունները: Գիտության դերը բանջարաբոստանային մշակաբույսերի մշակության տեխնոլոգիաների կատարելագործման և նոր, արժեքավոր սորտերի ստացման գործում:

 

14. ՍԵԼԵԿՑԻԱ ԵՎ ՍԵՐՄՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Սելեկցիայի համառոտ պատմությունը: Գենետիկան որպես սելեկցիայի տեսական հիմունք: Սելեկցիայի ելանյութի աղբյուրները և մեթոդները` անալիտիկ սելեկցիա, սինթետիկ սելեկցիա, ներտեսակային, միջտեսակային, միջցեղային հիբրիդիզացիա: Փորձարարական մուտագենեզի մեթոդի կիրառումը սելեկցիայում: Պոլիպլոիդայի, հապլոիդայի, հետերոզիսի օգտագործումը բույսերի սելեկցիայում: Կենսատեխնոլոգիայի կիրառումը սելեկցիայում: Սելեկցիոն աշխատանքների կազմակերպումը և հերթականությունը:

Սերմնաբուծությունը որպես գյուղատնտեսական արտադրության կարևոր ճյուղ: Սորտավորում, սորտաթարմացում: Էլիտային սերմերի արտադրությունը, նրանց նկատմամբ առաջադրվող պահանջները: Սերմնաբուծության մեթոդները: Սերմնաբուծության բնագավառում կիրառվող սորտային և սերմնային հսկողությունը:

 

15. ԱՆՏԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ԿԱՆԱՉԱՊԱՏՈՒՄ  90 ժամ  Կրեդիտ 3

 

Հասկացողություն անտառի մասին: Անտառը որպես բուսական ծածկույթի հիմնական տիպերից մեկը: ՀՀ անտառային ռեսուրսներ: Անտառապատվածություն: Անտառների հիմնական կատեգորիաները: Անտառը և էկոլոգիական գործոնները: Անտառը և կլիման: Անտառը և ջերմությունը: Անտառը և խոնավությունը: Անտառը և հողագրունտային պայմանները: Անտառային համակեցությունների ձևավորման և զարգացման օրինաչափությունները: Ծառուտների կազմի փոփոխությունը և հերթափոխությունը անտառում:

Անտառի պահպանման, վերականգնման և օգտագործման հիմնախնդիրները: Անտառի վերանորոգման եղանակները` սերմնային վեգետատիվ: Բազմացում սերմերով, կտրոններով, անդալիսով և այլն: Անտառի հատումները, դրանց եղանակները: Գլխավոր օգտագործման հատումներ: Աստիճանական և ընտրողական հատումներ: Խնամքի և սանիտարական հատումներ: Տեսակների հերթափոխության կենսաբանական և տնտեսական գնահատականը:

Հասկացողություն կանաչապատման տիպերի և կատեգորիաների մասին: Կանաչ շինարարության դերն ու նշանակությունը քաղաքաշինության մեջ: Կանաչապատման մեջ օգտագործվող հիմնական հասկացությունները: Ծառերի և թփերի զուգակցման կենսաբանական առանձնահատկությունները: Գեղազարդ կոմպոզիցիաների սկզբունքները տարբեր տիպի կանաչ տնկարկների:

 

16. ՄԵՂՎԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ  90 ժամ  Կրեդիտ 3

 

Մեղվաբուծություն: Մեղվաընտանիքի կազմը, մեղվի մորֆոլոգիական առանձնահատկությունները, աշխատանքի բաժանումը, մեղվի կերը, բազմացումը, մեղվաընտանիքի կյանքը ձմռանը, ձմեռային կծիկի ձևավորումը: Փեթակներ, գույք և մեղվանոցային կառույցներ, մեղվաընտանիքների բուծումը և կառուցվածքը: Մեղուների կերի բազան, մեղուների միջոցով գյուղատնտեսական բույսերի փոշոտումը, մեղուների հիվանդությունները և վնասատուները, մեղվաբուծական տնտեսությունների էկոնոմիկան և կազմակերպումը:

 

17. ԱԳՐԱՐԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ ԵՎ ՄԱՐՔԵԹԻՆԳ  90 ժամ  Կրեդիտ 3

 

Հողային և արտադրական ֆոնդերը, աշխատանքային ռեսուրսները, արտադրության ծախքերը, ճյուղային էկոնոմիկայի հիմունքները, բուսաբուծական արտադրանքի արտադրության էկոնոմիկան:Մարքեթինգի դերն ագրոպարենային համակարգում: Մարքեթինգի գործառույթներն ու շուկայաբանական հետազոտությունները:

 

18. ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ ԵՎ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Արտադրության կազմակերպման օրինաչափությունները, սկզբունքները և ձևերը: Արտադրության պլանավորման հիմունքները: Արտադրության միջոցների օգտագործումը: Աշխատանքի կազմակերպման հիմունքները: Բուսաբուծության ճյուղերի կազմակերպումը: Ձեռնարկատիրական գործունեության բովանդակությունը և տեսակները: Բիզնես պլան, լիզինգ և առևտրային գործունեություն:

 

19. ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐԸ  ժամ 60  Կրեդիտ 2

 

Հաշվապահական հաշվառման հասկացությունը: Դրամական միջոցների և հաշվարկների հաշվառման հիմունքները:

 

20. ԱՊՀ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐ  ժամ 90  Կրեդիտ 3

 

Ֆինանսները և ֆինանսական համակարգը: Վարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը, հարկային ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական հիմունքները: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը, տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում: Վարկավորման գործընթացի կարգավորման ուղիները: Ձեռնարկության ֆինանսները: Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական վերահսկողություն: Ֆինանսական վերլուծության անհրաժեշտությունը: Ֆինանսական հաշվետվությունների էությունը և վերլուծությունը: Ընթացիկ և ոչ ընթացիկ ակտիվների էությունն ու օգտագործման արդյունավետության գնահատումը: Ֆինանսական արդյունքները և դրանց գործոնային վերլուծությունը: Ֆինանսական կայունություն, գործարար ակտիվություն և իրացվելիության գնահատումը: Սնանկացումը և դրանից խուսափման ուղիները:

 

21. ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԲԻՈՄԵՏՐԻԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐԸ  90 ժամ  Կրեդիտ 3

 

Ծրագրում զետեղվել են այն հիմնական հարցերը, որոնք վերաբերում են ժամանակակից վիճակագրության և բիոմետրիայի հիմունքներին: Նրա առաջին մասում արտացոլված են «Վիճակագրության և բիոմետրիայի ընդհանուր տեսության», իսկ երկրորդ մասում` «Բիոմետրիայի», որպես գիտություն, հիմունքները:

«Վիճակագրության և բիոմետրիայի ընդհանուր տեսության» մեջ պարզաբանվում են գիտության առարկան, մեթոդը, խնդիրները, ուսումնասիրվում են վիճակագրական չափորոշիչները, վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և խմբավորման մեթոդաբանությունը, միջին և վարիացիայի ցուցանիշների, փոխկապակցությունների և դինամիկայի վերլուծությունը:

Բիոմետրիայում օգտագործվում են մաթեմատիկական - վիճակագրական հետևյալ կարևոր մեթոդները.

- սկզբնական տվյալների խմբավորումը և ընտրանքային մեթոդը, վարիացիայի ցուցանիշները և միջին մեծություններ, բաշխման օրենքների ստուգման հիպոթեզները, կոռելյացիոն և ռեգրեսիոն վերլուծությունը, հետազոտությունների պլանավորման հարցերը:

 

21. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ

90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Բուսական հումքի բնութագիրը և որակի գնահատումը, հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր կիրառման առանձնահատկությունները:

Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն ու եղանակները:

Պահածոյագործության և գինեգործության հիմունքները, կոմբինացված կերերի արտադրություն:

 

22. ԳՅՈՒՂ.ԿԵՆՍԱՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ 120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Կենսատեխնոլոգիայի նպատակը, խնդիրները, բնագավառները և նվաճումները: Կենսատեխնոլոգիայի մեթոդները:

Գենային ինժեներիան որպես գենետիկական ինժեներիայի բաղկացուցիչ մաս: Գենային ինժեներիայի մոլեկուլային հիմունքները (գենի սինթեզը, անջատումը դոնորի օրգանիզմից, հիբրիդային ԴՆԹ-ի ստացումը և ներածումը ռեցիպիենտի օրգանիզմ: Գենետիկական ինժեներիան բուսաբուծության մեջ: Բջջային ինժեներիա` հյուսվածքների և բջիջների կուլտիվացիա կենսաբանական առանձնահատկությունները, in vitro մեթոդի կիրառումը բույսերի սելեկցիայում, բույսերի միկրոկլոնալ բազմացմանը: Սոմատիկ հիբրիդացում: Տրասենոզ: Միկրոօրգանիզմների օգտագործումը կենսատեխնոլոգիայում:

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ (ՄԴ)

 

1. Կենդանաբանություն  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Կենդանիների գլխավոր տիպերի կառուցվածքը, կենսաբանական առանձնահատկությունները, էկոլոգիան և նրանց նշանակությունը: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերին վնասող կենդանիների գլխավոր խմբերը (նեմատոդներ, տզեր, կրծողներ):

 

2. Ընդհանուր էնտոմոլոգիա  300 ժամ  Կրեդիտ 10

 

Միջատների մորֆոլոգիան, անատոմիան և ֆիզիոլոգիան: Միջատների բազմացման և զարգացման առանձնահատկությունները, զարգացման ցիկլերը, էկոլոգիան: Միջատների դասի դասակարգումը, գլխավոր կարգերի և ընտանիքների բնութագրումը:

 

3. Ընդհանուր ֆիտոպաթոլոգիա  300 ժամ  Կրեդիտ 10

 

Պաթոլոգիական պրոցես և նրա վրա ազդող գործոնները: Բույսերի մեջ տեղի ունեցող փոփոխությունները (անատոմոմորֆոլոգիական, կենսաքիմիական-ֆիզիոլոգիական) պաթոգենեզի ժամանակ: Հիվանդությունների դասակարգման հիմունքները: Ոչ վարակիչ և վարակիչ հիվանդություններ: Սնկերը որպես բույսերի հիվանդությունների հարուցիչներ (մորֆոլոգիան, բազմացման եղանակները, դասակարգումը և դասերի բնութագրումը, վնասակար ներկայացուցիչները): Բակտերիաները և ճառագայթասնկերը, որպես բույսերի հիվանդությունների հարուցիչներ: Վիրուսները և միկոպլազմաները, որպես բույսերի հիվանդությունների հարուցիչներ: Բարձրակարգ ծաղկավոր մակաբույծ բույսեր: Պաշտպանական միջոցառումներ բույսերի հիվանդությունների դեմ:

 

4. Գյուղատնտեսական էնտոմոլոգիա  360 ժամ  Կրեդիտ 12

 

Պայքարի մեթոդները վնասատուների դեմ: Գյուղատնտեսական գլխավոր մշակաբույսերի (հացահատիկային, թիթեռնածաղկավոր խոտաբույսեր, հատիկաընդեղեններ, տեխնիկական, կարտոֆիլ, բանջար-բոստանային, պտղատու և հատապտղատու, խաղողի վազ) վնասակար էնտոմոֆաունան, առանձին տեսակների հասցրած վնասի բնույթը, կենսաբանական առանձնահատկությունները, էկոլոգիան: Պայքարի միջոցառումների համակարգեր դրանց դեմ:

 

5. Գյուղատնտեսական ֆիտոպաթոլոգիա  360 ժամ  Կրեդիտ 12

 

Խաղողի վազի, պտղատու և հատապտղատու բանջարբոստանային. տեխնիկական. հատիկաընդեղեն մշակաբույսերի, բազմամյա թիթեռնածաղկավոր խոտաբույսերի, կարտոֆիլի, հացահատիկային մշակաբույսերի հիվանդությունները, դրանց հասցրած վնասի բնույթը, զարգացման և տարածման առանձնահատկությունները: Պայքարի միջոցառումների համակարգեր բույսերի հիվանդությունների դեմ:

 

6. Բույսերի քիմիական պաշտպանություն  300 ժամ  Կրեդիտ 10

 

Պեստիցիդների դասակարգումը: Ագրոնոմիական թունագիտության հիմունքները: Պեստիցիդների ազդեցությունը շրջակա միջավայրի և պաշտպանվող բույսերի վրա: Պեստիցիդների կիրառման առանձնահատկությունները: Վնասատուների, հիվանդությունների և մոլախոտային բուսականության դեմ կիրառվող պայքարի քիմիական միջոցներ (ինսեկտիցիդներ, ակարիցիդներ, ֆունգիցիդներ, հերբիցիդներ), դրանց ծախսի նորմաները, կիրառման ժամկետները և եղանակները: Պայքարի ինտեգրացված մեթոդը, դրա դերը:

 

7. Բույսերի իմունիտետ  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Բույսերի իմունիտետի կատեգորիաները: Միկրոօրգանիզմների մակաբուծության տիպերը: Պաթոլոգիական պրոցես և բույսերի պաշտպանական ռեակցիաներ: Հիվանդությունների հարուցիչների մասնագիտացումը և փոփոխականությունը, տեր բույսի և մակաբույծի փոխհարաբերությունները: Հիվանդությունների նկատմամբ դիմացկուն սորտերի ստացման հիմնական ուղղությունները սելեկցիայում: Բույսերի իմունիտետը վնասատուների նկատմամբ:

 

8. Բույսերի պաշտպանության կենսաբանական մեթոդ  120 ժամ  Կրեդիտ 4

 

Էնտոմոֆագերի և ակարիֆագերի օգտագործումը բույսերի կենսաբանական պաշտպանության գործում: Միջատների հիվանդությունների հարուցիչները, որպես կարևոր գործոն դրանց քանակության նվազեցման գործում: Կենսաբանական պատրաստուկներ բույսերի վնասատուների դեմ: Վնասատուների դեմ պայքարի գենետիկական մեթոդ: Կենսաբանական ակտիվ նյութեր: Ֆիտոպաթոգեն հարուցիչների անտոգոնիստ միկրոօրգանիզմներ: Հիպերպարազիտիզմ և նրա կիրառական նշանակությունը: Հակաբիոտիկները բույսերի հիվանդություններից պաշտպանության գործում:

 

9. Վնասակար տիզեր, նեմատոդներ և կրծողներ  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Բուսակեր տիզեր, զարգացման առանձնահատկությունները, վնասակար տեսակները: Պայքարը դրանց դեմ: Բույսերի նեմատոդային հիվանդությունները, նեմատոդների վնասակար տեսակները, պայքարը դրանց դեմ: Մկնանման կրծողներ, կենսաբանական առանձնահատկությունները, մասսայական բազմացման պատճառները, պայքարի միջոցառումները դրանց դեմ:

 

10. Վնասատուների և հիվանդությունների կանխատեսում և ահազանգում

120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Վնասատուների զարգացման և տարածման տեսական հիմունքները: Ընդհանուր տեղեկություններ վնասատուների հայտնաբերման և հաշվառման մեթոդներ: Վնասատուների և հիվանդությունների զարգացման կանխատեսման ձևերը: Պայքարի միջոցառումների կիրառման ժամկետների ահազանգում:

 

11. Բույսերի կարանտինի հիմունքները  60 ժամ  Կրեդիտ 2

 

Բույսերի կարանտին վնասատուներ, հիվանդություններ և մոլախոտեր ՀՀ տարածքում: Կարանտին ծառայության կառուցվածքը և նրա կողմից իրականացվող միջոցառումների համակարգ: Կարանտինի տեսակները:

Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը

 

310104 - Բույսերի պաշտպանություն

_________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ գյուղատնտեսության բակալավրի

___________________________

                                   որակավորման աստիճան

 

ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Գյուղատնտեսության բակալավրի

_____________________________

             որակավորման աստիճան

պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 241 շաբաթ է, որից.

    . տեսական ուսուցումը                               150 շաբաթ,

    . քննաշրջանները`                                    27 շաբաթ,

    . պրակտիկաները` ուս.պրակտիկա`                        5 շաբաթ,

    - արտ.պրակտիկա                                      10 շաբաթ:

    - նախադիպլոմային                                     5 շաբաթ

. եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի

պատրաստումը և  պաշտպանությունը`                         10 շաբաթ,

. արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8-շաբաթյա

արձակուրդը)`                                            35 շաբաթ

Դիպլոմային աշխատանքի թեման տրվում է 3-րդ կուրսի գարնանային քննական սեսիայի ավարտին, արտադրական պրակտիկայի մեկնելուց առաջ: Թեմաները և ընտրված ղեկավարները հաստատվում են ամբիոնի նիստում:

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման

__________________________

ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամը: Նշված ծավալում չեն ընդգրկված ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն,այդ թվում 2 շաբաթից ոչ պակաս ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310104 - «Բույսերի պաշտպանություն»

___________________________________

Մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակման և իրականացման պայմաններին ներկայացվող պահանջները:

6.1. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները:

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհը ինքնուրույն է մշակում, հաստատում բույսերի պաշտպան-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոխել կամ լրացնել բուհը: ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, լաբորատոր, սեմինար պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքներ, խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի Ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը:

Տվյալ դասընթացին ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհ-ի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողի գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստուգման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց»,»լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է (Բույսերի պաշտպանություն) արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

. 5%-ի սահմաններում փոփոխելու դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10 %-ի սահմաններում,

. ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում է ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

. ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով, բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

. սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸՄ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար.

 

. իրականացնել 310104 -»Բույսերի պաշտպանություն»

_________________________________

                  դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրի

____________________________

                         որակավորման աստիճան

պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

. առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված`

310104 - «Բույսերի պաշտպանություն» մասնագիտության համար բուհերն

__________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

 

գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

___________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում և այլն) և կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները. գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

___________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (բույսերի հիվանդությունների և վնասատուների բացահայտում, դրանց դեմ պայքարի միջոցառումների մշակում, կիրառվող պեստիցիդների ծախսի նորմաների հաշվարկ, կիրառման ժամկետների հաշվարկ, կիրառված պայքարի միջոցների կենսաբանական, տնտեսական և բերքային արդյունավետությունների հաշվարկ), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանող մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_____________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատի-վիրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները. գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող

___________________________

որակավորման աստիճան բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310104 - «Բույսերի պաշտպանություն»

__________________________________

         դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել

սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2. կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է.

___________________________

         որակավորման աստիճան

ա) հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

. իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

. ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

. ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

. իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

. ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

. գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

. ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

. գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ) բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

. ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

. տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

. տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն միջոցներ,

գ) մասնագիտական գործունեության բնագավառում` բույսերի պաշտպան-բակալավրը պետք է`

 

1. ունենա խորը գիտելիքներ մասնագիտական առարկաներից (ֆիտոպաթոլոգիա, էնտոմոլոգիա, բույսերի քիմիական պաշտպանություն և այլն),

2. տիրապետի գիտական ուսումնասիրությունների մեթոդներին,

3. կարողանա ամփոփել գիտական հետազոտությունների արդյունքները և հանգել ճիշտ եզրակացությունների,

4. իրագործի գ/տ մշակաբույսերը վնասատուներից և հիվանդություններից պաշտպանության գիտականորեն հիմնավորված ծրագրեր պրակտիկ աշխատանքում,

5. ծանոթ լինի ընդհանուր մասնագիտական առարկաների կարևոր դրույթներին,

6. կարողանա ճիշտ համադրել բույսերի պաշտպանության միջոցառումները գ/տ մշակաբույսերի մշակության առաջավոր տեխնոլոգիաների համակարգերում: գյուղատնտեսության բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները

___________________________

որակավորման աստիճան սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառությունները ներառում են`

. հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

. անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

. մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

գյուղատնտեսության բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը

___________________________

        որակավորման աստիճան

ենթադրում է նրա ունակությունները`

. այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

. խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

. մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

. ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

. տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

. մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

. տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

գյուղատնտեսության բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը

___________________________

         որակավորման աստիճան

պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

. պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

. լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

. բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման

___________________________

որակավորման աստիճան երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

 

գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը

___________________________

որակավորման աստիճան և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. գյուղատնտեսության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման

__________________________

            որակավորման աստիճան

 

պահանջները 310104 - «Բույսերի պաշտպանություն» մասնագիտությամբ

__________________________________

             դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

գյուղատնտեսության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է`

__________________________

որակավորման աստիճան ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. գյուղատնտեսության բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային)

___________________________

              որակավորման աստիճան

աշխատանքին ներկայացվող պահանջները

310104 - «Բույսերի պաշտպանություն» մասնագիտությամբ

___________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

գյուղատնտեսության բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքն

___________________________

որակավորման աստիճան ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները գ/տ մշակաբույսերի վնասատուների և հիվանդությունների կենսաբանական առանձնահատկությունների ուսումնասիրության հիման վրա դրանց դեմ պայքարի կազմակերպման, կիրառված պեստիցիդների կենսաբանական և տնտեսական արդյունավետության գնահատման ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

. ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

. ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

. կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

. բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու արտադրության և գիտության ոլորտներում,

______________________________________

(նշել գործունեության ոլորտները)

. համապատասխանի նյութի տրամաբանական և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

. արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

. ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն`

Բույսերին վնաս հասնող նեմատոդների, տիզերի, միջատների զարգացման ցիկլերը, սնկային, բակտերիալ, վիրուսային, միկոպլազմային հիվանդությունների հարուցիչների կենսաբանական առանձնահատկությունները և պայքարի միջոցառումների համակարգերը նրանց դեմ, բույսերի իմունիտետին վերաբերվող առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Ներածություն

1.  Թեմայի հիմնավորումը

2.  Գրական ակնարկ

3.  ՈՒսումնասիրությունների վայրի բնութագիրը

4.  Փորձարարական մաս

4.1. ՈՒսումնասիրությունների նպատակը, խնդիրները և մեթոդները

4.2. ՈՒսումնասիրությունների արդյունքների քննարկումը

4.3. Ստացված արդյունքների տնտեսական հիմնավորումը

5.  Կենսագործունեության անվտանգություն

6.  Եզրակացություններ և առաջարկություններ

Օգտագործված գրականություն

Հավելվածներ

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

գ/տ էնտոմոլոգիա, գ/տ ֆիտոպաթոլոգիա, բույսերի քիմիական պաշտպանություն, պայքարի կենսաբանական մեթոդ, բույսերի կարանտին, բույսերի իմունիտետ:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310104 - Բույսերի պաշտպանություն

    Որակավորումը, անվանումը`         Գյուղատնտեսության բակալավր

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 8 ամիս

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

._______________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր|Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |         |           |              |           |

|______________________________________________________________|

|                                ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6|7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | | | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | | | |0| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | |x| | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | |x| | | | |x|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|17| | |+|+| | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

._______________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | x|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| | =| =|14|  |  |  |  | +| x|  |  | +|  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | =| =|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| 0| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  3  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| |::| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| |::| +| x| x| =| =| =| =| =|  31  |  6  |     |  5  |   3  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  17  |  3  |     |     |   2  |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  5  | 10  |   5  |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       |  9  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 35  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310105 Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և

գենետիկա

 

Որակավորման աստիճանը` Գյուղատնտեսության բակալավր

 

1. 310105 -Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և գենետիկա

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310105 - Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և գենետիկա

մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության

կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ին թ. 1038-Ն որոշմամբ:

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` գյուղատնտեսության բակալավր

310106 - Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և գենետիկա մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

310105 - Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և գյուղատնտեսության սելեկցիոներ բակալավրը ԲՈՒՀ-ն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` գյուղատնտես, գյուղ.մշակաբույսերի սելեկցիոներ, գիտական աշխատող, ավագ լաբորանտ, լաբորանտ և այլն:

1.3.1. Մասնագիտության գործունեության բնագավառը.

310105 - Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և գենետիկա մասնագիտությունը առնչվում է գիտության և գյուղատնտեսական արտադրության այն բնագավառներին, որոնք ներառում են գյուղատնտեսական մշակաբույսերի նոր սորտերի ստացմանը, փորձարկմանը ու ներդրմանը, գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սերմնաբուծության կազմակերպմանը:

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

Գիտահետազոտական կենտրոնները և ինստիտուտները, պետական սորտափորձարկման կազմակերպությունները, գյուղացիական /ֆերմերային/ տնտեսությունները, ուսումնական հաստատությունները, մասնագիտությանն առնչվող պետական հանրապետական և մարզային կառույցները:

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310105-Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և գենետիկա մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

- Սելեկցիոն-սերմնաբուծական բնագավառ

- Գյուղմթերքների արտադրության բնագավառ

- Կենսատեխնոլոգիական բնագավառ

- Բույսերի գենետիկական-բջջաբանական հետազոտությունների բնագավառ

- Գյուղատնտեսական ոլորտի խորհրդատվական-տեղեկատվական բնագավառ:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310105-Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և գենետիկա մասնագիտությամբ ագրոնոմ սելեկցիոներ բակալավրը, կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ Մասնագիտական գործունեության`

- օգտագործվող հողատարածությունների պիտանիության գնահատումը` գյուղատնտեսական մշակաբույսերի մշակության համար;

- ճիշտ իրականացնի գյուղատնտեսական մշակաբույսերի մշակության տեխնոլոգիաները;

- սերմնաբուծական ցանքերում ընդունված տեխնոլոգիաների ճիշտ կիրառումը;

- կայանային և պետական սորտափորձարկումների գործունեության իմացությունը:

բ/ Կազմակերպական - կառավարչական.

- արդյունավետ կազմակերպի դաշտային մշակաբույսերի սերմնաբուծությունը, հսկողություն սահմանի ցանքանյութի և տնկանյութի պահպանման և որակի նկատմամբ;

- հսկողություն սահմանի կիրառվող միջոցառումների որակի նկատմամբ, որոշի դրանց տեխնիկական և տնտեսական արդյունավետությունը:

գ/ Գիտահետազոտական գործունեությունը.

- ժամանակակից տեխնոլոգիաների կիրառմամբ ստեղծի գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բարձր բերքատու և որակյալ սորտեր;

- ընդհանրացնի փորձնական ուսումնասիրությունների արդյունքները, ենթարկի դրանք վիճակագրական մշակման, ձևակերպի եզրակացությունները;

- սելեկցիայի բնագավառում օգտագործի գենետիկայի նվաճումները, որոնք հնարավորություն կտան լուծելու այնպիսի արմատական հարցեր, ինչպիսինն են` բույսերի իմունիտետը, հիվանդությունների և վնասատուների նկատմամբ դիմացկունության բարձրացումը, ցրտադիմացկունությունը, երաշտադիմացկունությունը, բերքատու հատկանիշների և ստացված բերքի որակի բարձրացումը:

- մեծ տեղ հատկացնի նոր, արժեքավոր սորտերի պահպանման հարցերին, օգտագործելով սերմնաբուծության առաջավոր մեթոդներ:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով գյուղատնտեսության բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները.

- ճշտում և իրագործում է գյուղատնտեսական մշակաբույսերի նոր սորտերի ստացման էկոլոգիապես անվտանգ տեխնոլոգիաները;

- ճշտում և իրագործում է արտադրությանը առաջարկվող նոր սորտերի մշակության էկոլոգիապես անվտանգ տեխնոլոգիաներ;

- կոնկրետ տնտեսության կամ տարածաշրջանի համար կատարում է սորտերի ընտրություն, անձնական մասնակցություն է ունենում սերմնաբուծական ցանքերի խնամքի, ապրոբացիայի և բերքահավաքի աշխատանքների: Կազմում է անհրաժեշտ փաստաթղթեր սերմնային և սորտային մաքրության մասին;

- կատարում է հաշվարկներ մշակվող սորտերի տնտեսական արդյունավետության վերաբերյալ;

- ունենա տեսական ու գործնական բարձր պատրաստականություն, կենսաբանական և գյուղատնտեսական գիտությունների նվաճումների վերաբերյալ, որոնք անհրաժեշտ են բուսաբուծության արդյունավետ վարման, նոր սորտերի ստացման ու ներդրման, սերմնաբուծության կազմակերպման, գյուղատնտեսական մշակաբույսերից բարձր ու կայուն բերք ապահովելու համար;

- մասնակցում է գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիայի և գենետիկայի բնագավառների մասնագիտական խնդիրների առաջադրմանը, ծրագրերի կազմմանն և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին;

- կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ;

- մասնակցում է սելեկցիայի բնագավառի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին;

- ուսումնասիրում է սելեկցիային և գենետիկային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին;

- օգտվում է ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից:

 

Գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի.

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող օրենքներին, իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին;

- գործող չափանիշներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկա-տնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին;

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին;

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310105-Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և գենետիկա մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած ագրոնոմ սելեկցիոներ բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու.

- կրճատված ժամկետներում ստանալու բակալավրի կամ դիպլոմավորված մասնագետի որակավորման աստիճան երկրորդ մասնագիտության գծով;

- մագիստրատուրայում ստանալու մագիստրոսի որակավորման աստիճան;

- ասպիրանտուրայում /մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո/ ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

2. Դիմորդի պատրաստականության մակարդակին ներկայացվող պահանջները.

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը` միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթության մասին:

3. 310105-Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի սելեկցիա և գենետիկա մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրին ներկայացվող ընդհանուր պահանջները:

3.1. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

3.2. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմանների և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

3.3. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

3.4. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը նախատեսում է հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը.

    - ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսագիտական`         ՀՍՏ;

    - ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                 ԸԲ;

    - ընդհանուր մասնագիտական`                               ԸՄԴ;

    - մասնագիտական`                                          ՄԴ;

    - ֆակուլտատիվ`                                            Ֆ;

- ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

3.5. գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

3101065 - ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄՇԱԿԱԲՈՒՅՍԵՐԻ ՍԵԼԵԿՑԻԱ ԵՎ ԳԵՆԵՏԻԿԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ և ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

/ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ/

 

1. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱ  ժամ 240

 

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ: Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով Ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

 

ՍՊՈՐՏ - Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները, օրգանիզմների վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ  ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման և զարգացման փուլերը:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգման 5-18-րդ դարերում: Ազատագրական պատերազմները Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում: Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին:Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի առաջին հանրապետությունն /1918-1920 թթ./: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը /1920-1940 թթ./: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.

 

3. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման,ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական,հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

4. ՌՈՒՍԱՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ԽՈՍՔԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:

Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները / բանավոր հաղորդում,զեկույց ևն./:

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:

Վարչագործարարական ոճ /դիմում,ստացական,արձանագրություն,տեղեկանք և այլն/:

Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

5. ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒՆԵՐ (ԱՆԳԼԵՐԵՆ, ԳԵՐՄԱՆԵՐԵՆ, ՖՐԱՆՍԵՐԵՆ) ժամ 240 Կրեդիտ 8

 

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ըստ կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն) հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածքաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումը ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց):

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները, կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

6. ՄՇԱԿՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ: Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

«Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հանդիսանում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

8. ՔԱՂԱՔԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 90 Կրեդիտ 3

 

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառույթները: Քաղաքագիտության և այլ հասարագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները: քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական փուլերը: Քաղաքագիտություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ:Քաղաքական գլոբալիստիկա: Քաղաքական կանխատեսում:

 

9. ԻՐԱՎԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:

Սահմանադրական իրավունք:

Քաղաքացիական իրավունք:

Հեղինակային իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք:

Վարչական իրավունք:

Քրեական իրավունք:

Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:

Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: Արտադրությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

10. ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը:ՈՒսմունք կեցության մասին: Օրենք և օրինաչափություն:Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն: Ճանաչողություն:

Ճշմարտության հիմնախնդիրը:

Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը:

Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

 

11. ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա: Առաջարկ և պահանջարկ:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում:

Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հարկաբյուջետային քաղաքականություն:

Փողը և նրա ֆունկցիաները: հավասարակշռությունը փողի շուկայում: փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիակայի ձևավորումը:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ /ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ/

 

1. ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Նախաբան (մաթեմատիկայի դերը բնական գիտությունների զարգացման մեջ): Անալիտիկ երկրաչափության և գծային հանրահաշվի տարրերը: Մաթեմատիկական անալիզի հիմունքները, սահմանների տեսությունը: Մեկ և մի քանի փոփոխականների ֆունկցիայի դիֆերենցիալ հաշիվ: Ինտեգրալ հաշվի հիմունքները և դրանց կիրառությունները: Առաջին կարգի դիֆերենցիալ հավասարումներ: Հավանականության տեսության հիմունքները:

 

2. ԻՆՖՈՐՄԱՏԻԿԱ ԵՎ ԻՆՖՈՐՄԱՏԻԿԱՅԻ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ ժամ 180 Կրեդիտ 6

 

Ինֆորմատիկայի զարգացման հիմնական փուլերը, ուղղություններն ու բովանդակությունը: Ընդհանուր տեղեկություններ դասընթացի մասին: Դասընթացի առարկան, խնդիրները, նպատակը և դերը: Գաղափար ինֆորմացիայի և տվյալների մասին: Տվյալների տեսակները: Հաշվիչ (հաշվողական) մեքենայի, տեխնիկայի և ցանցերի բնութագրերը: Համակարգիչների թվաբանական հիմունքները: Համակարգիչների տրամաբանական հիմունքները: Ինֆորմացիայի չափման ու պահպանման միավորները: Համակարգիչների հիմնական տարրերը, հանգույցները, բլոկները և ֆունկցիոնալ սարքերը, դրանց նշանակությունը, հիմնական բնութագրերը և ընդհանուր կառուցվածքը: Կենտրոնական պրոցեսոր, հիշասարքեր, արտաքին սարքեր: Տեսատիպ, ստեղնաշար, տպիչ, մոդեմ, ֆաքս-մոդեմ, ջոյստիկ, մկնիկ, սկաներ: Համակարգչի միացման, սկզբնական բեռնավորման և անջատման կարգը:Ալգորիթմի հասկացողությունը և հատկությունները, հաշվողական պրոցեսների տեսակները: Ալգորիթմի ներկայացման բառային, բառաբանաձևային, գծապատկերային և ծրագրային եղանակները: Գծային, ճյուղային և ցիկլային կառուցվածքով ալգորիթմների նկարագրում: Ալգորիթմի մշակման փուլերը: Համակարգային ծրագրային ապահովումը, նշանակությունն ու ֆունկցիաները: Օպերացիոն համակարգեր, Windows օպերացիոն համակարգ, կիրառական ծրագրեր (Word, Excel, Paint), ծրագրավորման համակարգեր (BASIC, C++): Դրանց նշանակությունը, գործածման և կիրառման մեթոդները: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը: Ծրագրավորման լեզուների տարրերը: Basic լեզվի այբուբենը, տվյալների տեսակները, նույնարկիչները, ծառայողական բառերը և ստանդարտ ֆունկցիաները: Լեզվի արտահայտությունները, օպերատորները:

 

3. ՖԻԶԻԿԱ ԿԵՆՍԱՖԻԶԻԿԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐՈՎ ժամ 150 Կրեդիտ 5

 

Կինեմատիկա, դինամիկա, հարաբերականության տեսության էլեմենտները: Հեղուկների և գազերի շարժումը, մոլեկուլյար ֆիզիկա, էլեկտրաստատիկա: Հաստատուն հոսանքի օրենքները: Էլեկտրամագնիսականություն, Օպտիկա, ատոմի և միջուկային ֆիզիկա: Հիդրոդինամիկա: Պուազեյլի և Ստոքսի օրենքները, լամինար և տուրբուլենտ հոսքեր: Ակուստիկայի ֆիզիկական հիմունքները, ուլտրաձայնը և նրա ազդեցությունը կենսաբանական համակարգերի վրա: Ստացիոնար վիճակները կենդանի օրգանիզմներում: Էնտրոպիայի փոփոխությունը կենդանի օրգանիզմներում: Կոնդենսատորներ: Կենսաբանական կոնդեսատոր: Բևեռացման երևույթները կենսաբանական հյուսվածքներում: Հասկացողություն ֆոտոկենսաբանական ռեակցիաների մասին: Լազեր, Լազերային ճառագայթումը կենսաբանության մեջ:

 

4. ԱՆՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՔԻՄԻԱ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Ատոմի կառուցվածք` միջուկի բաղադրությունը, իզոտոպներ: Ատոմի էլեկտրոնային թաղանթների կառուցվածքը: Պարբերական օրենք և համակարգ: Քիմիական կապ: Քիմիական հավասարակշռություն: Էլեկտրոլիտների և ոչ էլեկտրոլիտների լուծույթներ: Քիմիական կինետիկա և կատալիզ: Կենսածին տարրերի քիմիա: Ստացման եղանակները, ստացումը, կիրառումը գյուղատնտեսությունում:

 

5. ԱՆԱԼԻՏԻԿ ՔԻՄԻԱ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Որակական անալիզ: Կատիոնների և անիոնների անալիտիկ խմբերը: Խմբակային ռեակտիվներ: Կատիոնների և անիոնների մասնակի ռեակցիաներ: Քանակական անալիզ: Թթվա-հիմնային տիտրում: Թթվաչափություն և հիմքաչափություն: Յոդաչափություն: Կոմպլեքսոմետրիա: Հասկացություն անալիզի ֆիզիկա-քիմիական եղանակների վերաբերյալ: Կոլորիմետրիա:

 

6. ՕՐԳԱՆԱԿԱՆ ՔԻՄԻԱ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Ածխաջրածիններ: Սպիրտներ: Օքսոմիացություններ: Կարբոնաթթուներ (միահիմն, երկհիմն, հագեցած, չհագեցած, օքսի-, օքսոթթուներ), ճարպեր: Ածխաթթվի ածանցյալները: Ածխաջրեր: Ազոտի միացություններ: Ամիններ, ամինաթթուներ, սպիտակուցներ: Հետերոցիկլեր: Ալկալոիդներ:

 

7. ՖԻԶԿՈԼՈԻԴ ՔԻՄԻԱ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Քիմիական թերմոդինամիկա, թերմոքիմիա: Ռեակցիաների կինետիկական դասակարգումը: Լուծույթների հատկությունները` էլեկտրահաղորդականություն: Էլեկտրաքիմիա: Դիսպերս համակարգեր: Ադսորբիցիա, նրա տեսակները: Զոլերի ստացումը, հատկությունները: Միցելի կառուցվածքը, կոագուլում: Բարձրամոլեկուլային միացությունների լուծույթները, նրանց հատկությունները: Կոպիտ դիսպերս համակարգեր` սուսպենզիաներ, էմուլսիաներ, փոշիներ, փրփուրներ, ծուխ - ստացումը, հատկությունները:

 

8. ԱԳՐՈԷԿՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմների և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործման հիմնախնդիրները: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Հողա-կենսաբանական համալիրը և ագրոէկոհամակարգերի կայունությունը: Բույսերի պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

9. ԳԵՆԵՏԻԿԱ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Գենետիկա առարկան, համառոտ պատմությունը, հետազոտությունների մեթոդները, գիտգործնական նշանակությունը և կապը մյուս կենսաբանական գիտությունների հետ: Գենետիկայի բջջաբանական և մոլեկուլային հիմունքները: Հատկանիշների ժառանգման օրինաչափությունները սեռական և անսեռ բազմացման ժամանակ: Մենդիլիզմ, ալելային և ոչ ալելային գեների փոխազդեցության ձևերը: Ժառանգականության քրոմոսոմային տեսությունը: Մորգանի օրենքը, հատկանիշների լրիվ և ոչ լրիվ շղթակայակցման ձևով ժառանգումը: Փոփոխականություն, դասակարգումը, պոպուլյացիոն գենետիկա: Հեռավոր հիբրիդացում: Գենետիկական գործընթացները պոպուլյացիայի մեջ: Օնթոգենեզի գենետիկական հիմունքները:

 

10. ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐՈՒՄ ժամ 150 Կրեդիտ 5

 

Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը: Ռադիացիոն և քիմիական վարակվածության օջախները: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Բնակչության և բույսերի պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ վարակվածության պայմաններում:

 

11. ԳՅՈՒՂ. ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՄԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Գյուղ.արտադրությունում օգտագործվող տրակտորների ընդհանուր կառուցվածքը, տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները: Հողամշակող, ցանքի ու տնկման, բույսերի խնամքի ու պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու տեսակավորման, ինչպես նաև մելիորատիվ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքը: Գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում:

 

12. ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Մարդ - մեքենա - միջավայր համակարգը:

Կենսագործունեության անվտանգության բնագավառի վերաբերող նորմատիվաիրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: Կենսագործունեության անվտանգության ծառայության կառուցվածքը: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները: Անվտանգությունը թունաքիմիկատների և պարարտանյութերի տեղափոխման, օգտագործման և պահպանման ընթացքը: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումները: Ամպրոպապաշտպանություն: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները:

Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդներ: Բնակչության և բույսերի պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակների: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ /ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ/

 

1. ԲՈՒՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 240 Կրեդիտ 8

 

Սերմնավոր բույսերի անատոմիա և ձևաբանություն (մորֆոլոգիա): Բուսական բջիջ: Կառուցվածքային մասերը, օրգանոիդները և կենսագործունեությունը: Հյուսվածքաբանություն (հիստալոգիա): Հյուսվածքների տիպերը, նրանց կատարած ֆունկցիաները: Բույսերի վեգետատիվ օրգանները: Արմատ, ընձյուղ, տերև և ցողուն, դրանց կառուցվածքը ու ձևափոխությունները (մետամորֆոզները): Բույսերի բազմացման եղանակները: Վեգետատիվ, անսեռ և սեռական բազմացումներ: Բույսերի կարգաբանություն (սիստեմատիկա): Բուսական աշխարհի սիստեմը և նրա էվոլյուցիան: Ստորակարգ բույսեր (բակտերիաներ, ջրիմուռներ, լորձուկներ (միքսոմիցենտներ), սնկեր և քարաքոսեր): Բարձրակարգ սաղմնավոր բույսեր (մամռանմաններ, պտերանմաններ, սոճանմաններ և մագնոլիանմաններ): Ծաղիկներ, ծաղկաբույլեր, սերմեր և պտուղներ, դրանց կառուցվածքը ու տիպերը: Ծաղկավոր բույսերի դասերը, դրանց մեջ մտնող ընտանիքները: Բույսերի էկոլոգիա (միջավայրագիտություն): Աբիոտիկ, բիոտիկ և անթրոպոգեն գործոններ: Բույսերի աշխարհագրություն (ֆլորիստիկա): Տարրերը: Հայաստանի ֆլորան և բուսականությունը:

 

2. ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՖԻԶԻՈԼՈԳԻԱ ժամ 180 Կրեդիտ 6

 

Բուսական բջիջի ֆիզիոլոգիան և բիոքիմիան առանձնահատկություններ, ֆոտոսինթեզ, շնչառություն, ջրային փոխանակություն, բույսերի հանքային սննդառություն, օրգանական նյութերի փոխանակությունը և տեղաշարժը, աճ և զարգացում, հարմարվողականություն և տոկունություն, բերքի որակի ձևավորում:

 

3. ԿԵՆՍԱՔԻՄԻԱ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Բջջի քիմիական կազմ: Նյութափոխանակության պրոցես: Կենսաքիմիական պրոցեսների ընդհանրություն: Օրգանիզմների կենսասինթետիկ ակտիվություն: Ժառանգական ինֆորմացիայի փոխանակում: Օրգանիզմի հարմարվողական և պաշտպանողական մեխանիզմներ:

 

4. ՄԱՆՐԷԱԿԵՆՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Ներածություն: Մանրէների մորֆոլոգիան և ֆիզիոլոգիան, մանրէների մետաբոլիզմը, դասակարգումը: Արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը մանրէների կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով ածխածնային, ազոտային և այլ միացությունների փոխակերպումը:

Հողի մանրէները և նրանց դերը բերրիության բարձրացման համար: Ագրոտեխնիկական տարբեր միջոցառումների ազդեցությունը մանրէների կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով բակտերիալ պարարտանյութերի ստացումը և օգտագործումը: Հողում պեստիցիդների քայքայումը մանրէների միջոցով: Ջրի և օդի միկրոֆլորան: գոմաղբի հասունացման միկրոբիոլոգիական հիմունքները:

Էպիֆիտային և ռիզոսֆերային միկրոֆլորան նրանց նշանակությունը: Կենսապատրաստուկները և նրանց օգտագործումը բույսերի պաշտպանությունում: Կերերի միկրոբիոլոգիան, պտուղների և բանջարեղենների էպիֆիտ միկրոֆլորան, դրանց նշանակությունը պահպանման և վերամշակման համար:

 

5. ԱԳՐՈՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Մթնոլորտ, մթնոլորտային ճնշում, ճնշման փոփոխությունը ըստ բարձրության և հորիզոնական ուղղությամբ, ճնշումային համակարգեր, օդային հոսանքներ, արեգակնային ճառագայթարձակումը և նրա արդյունավետ օգտագործման ուղիները գյուղատնտեսական արտադրությունում, հողի և օդի ջերմաստիճանների գյուղատնտեսական նշանակությունը, ակտիվ և էֆեկտիվ ջերմաստիճաններ, ջուրը մթնոլորտում և հողում, գոլորշիացում, ամպեր, տեղումներ, եղանակը և նրա կանխատեսումը, Հայաստանի բնակլիմայական առանձնահատկությունները, գյուղատնտեսության համար վտանգավոր երևույթները և պայքարը նրանց դեմ, ագրոօդերևութաբանական կանխագուշակումներ:

 

6. ԴԱՇՏԱՅԻՆ ՓՈՐՁԵՐԻ ՄԵԹՈԴԻԿԱ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Գիտական ագրոնոմիայի հետազոտությունների մեթոդները: Ընդհանուր հասկացություն հետազոտությունների և դրանց դասակարգման մասին: Դաշտային փորձերի մեթոդիկայի հիմնական տարրերը: Գյուղատնտեսական փորձերի պլանավորումը, դիտումներ և հաշվառումներ: փորձերի տեղադրումը և կատարումը: Փաստաթղթերի ձևակերպումը և հաշվետվություններ: Վիճակագրական մեթոդների անալիզի կիրառումը, ամբողջություն և ընտրանք, տեսական և փորձնական բաշխումներ: Գիտական երկրագործության (հիպոթեզ) վիճակագրական ստացումը: Դիսպերսիոն անալիզ: Պրակտիկա:

 

7. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԷՆՏՈՄՈԼՈԳԻԱ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Միջատների մորֆոլոգիան, անատոմիան և ֆիզիոլոգիան, միջատների պոպուլյացիների հատկությունները (միջտեսակային, ներտեսակային և ներպոպուլյացիոն), միջատների բազմացումը և զարգացումը, միջատների էկոլոգիան նրանց դասակարգումը, գ/տ մշակաբույսերի վնասատուների կենսաբանական առանձնահատկությունները, հասցրած վնասի բնույթը և չափերը, պայքարի մեթոդները և բույսերի պաշտպանության համակարգ վնասատուների դեմ:

 

8. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՖԻՏՈՊԱԹՈԼՈԳԻԱ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Բույսերի հիվանդությունների դասակարգումը: Ոչ վարակիչ հիվանդություններ, նրանց առաջացման պատճառները, վարակիչ հիվանդությունների գլխավոր խմբերը (վիրուսներ, բակտերիաներ, միկրոպլազմաներ, ճառագայթասնկեր, սնկեր), բույսերի վարակիչ հիվանդությունների էկոլոգիան և զարգացման դինամիկան, հիվանդությունների կանխատեսում և ահազանգում, գ/տ մշակաբույսերի հիվանդությունները, հարուցիչների կենսաբանական առանձնահատկությունները, հասցրած վնասի բնույթը և չափերը, բույսերի պաշտպանության համակարգ գ/տ մշակաբույսերի հիվանդությունների դեմ: Լաբորատոր պարապմունքներ:

 

9. ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՔԻՄԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Պեստիցիդների դասակարգումը: Ագրոնոմիական թունագիտության հիմունքները: Պեստիցիդների ազդեցությունը շրջակա միջավայրի և պաշտպանվող բույսերի վրա: Պեստիցիդների կիրառման առանձնահատկությունները: Վնասատուների, հիվանդությունների և մոլախոտային բուսականության դեմ կիրառվող պայքարի քիմիական միջոցներ (ինսեկտիցիդներ, ակարիցիդներ, ֆունգիցիդներ, հերբիցիդներ), դրանց ծախսի նորմաները, կիրառման ժամկետները և եղանակները: Պայքարի ինտեգրացված մեթոդը, դրա դերը:

 

10. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ ԵՎ ՄԱՐՔԵԹԻՆԳ ժամ 90 Կրեդիտ 3

 

Հողային և արտադրական ֆոնդերը, աշխատանքային ռեսուրսները, արտադրության ծախքերը, ճյուղային էկոնոմիկայի հիմունքները, բուսաբուծական արտադրանքի արտադրության էկոնոմիկա:

Մարքեթինգի դերն ագրոպարենային համակարգում: Մարքեթինգի գործառություններն ու շուկայաբանական հետազոտությունները:

 

11. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ ԵՎ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Արտադրության կազմակերպման օրինաչափությունները, սկզբունքներն ու ձևերը: Արտադրության պլանավորման հիմունքները: Արտադրության միջոցների օգտագործումը: Աշխատանքի կազմակերպման հիմունքները: Բուսաբուծության ճյուղերի կազմակերպումը: Ձեռնարկատիրական գործունեության բովանդակությունը և տեսակները: Բիզնես պլան, լիզինգ և առևտրային գործունեություն:

Կառավարման էությունը, գործառությունները, մեթոդները, գործընթացները: Անձնակազմի կառավարումը, արտադրության կառավարումը, որակի համակարգի կառավարումը: Ագրարային ոլորտի կազմակերպությունների կառավարման համակարգի կառավարումը: Պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման հիմունքները: Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և կառավարման արդյունավետությունը:

 

12. ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՄԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Հաշվապահական հաշվառման հասկացությունը: Դրամական միջոցների և հաշվարկների հաշվառման հիմունքները:

 

13. ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ և ԲԻՈՄԵՏՐԻԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ ժամ 60 Կրեդիտ 3

 

Ծրագրում զետեղվել են այն հիմնական հարցերը, որոնք վերաբերում են ժամանակակից վիճակագրության և բիոմետրիայի հիմունքներին: նրա առաջին մասում արտացոլված են «Վիճակագրության և բիոմետրիայի ընդհանուր տեսության» իսկ երկրորդ մասում` «Բիոմետրիայի», որպես գիտություն, հիմունքները:

«Վիճակագրության և բիոմետրիայի ընդհանուր տեսության» մեջ պարզաբանվում են գիտության առարկան, մեթոդը, խնդիրները, ուսումնասիրվում են վիճակագրական չափորոշիչները, վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և խմբավորման մեթոդաբանությունը, միջին և վարիացիայի ցուցանիշների, փոխկապակցությունների և դինամիկայի վերլուծությունը:

Բիոմետրիայում օգտագործվում են մաթեմատիկական - վիճակագրական հետևյալ կարևոր մեթոդները.

- սկզբնական տվյալների խմբավորումը և ընտրանքային մեթոդը, վարիացիայի ցուցանիշները և միջին մեծությունները, բաշխման օրենքների ստուգման հիպոթեզները, կոռելացիոն և ռեգրեսիոն վերլուծությունը, հետազոտությունների պլանավորման հարցեր:

 

14. ՀՈՂԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Երկրաբանության հիմունքները հողագոյացման գործընթաց; հողի մորֆոլոգիական (ձևաբանական) հատկանիշները, հողի կազմը, հատկությունները և բերրիությունը, հողերի ծագումը և զարգացումը (էվոլյուցիան), հողերի կարգաբանման սկզբունքները; հողային ծածկույթի ստրուկտուրան (կառուցվածքը), հողերի բնութագիրը, աշխարհագրությունը և գյուղատնտեսական օգտագործումը; հողի էրոզիան; հողային քարտեզներ և քարտոգրամներ; հողերի ագրոէկոլոգիական գնահատականը, հողային տիպերի կարգաբանումը, պրակտիկա:

 

15. ԵՐԿՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 180 Կրեդիտ 6

 

Երկրագործության գիտական հիմունքները, բույսերի կյանքի գործոնները և երկրագործության օրենքները, գյուղատնտեսական բույսերի կյանքի պայմանների օպտիմալացումը, հողերի բերրիության վերարտադրումը երկրագործության մեջ, մոլախոտային բուսականությունը և պայքարի միջոցառումները նրանց դեմ, ցանքաշրջանառություններ, նրանց դասակարգումը և կազմակերպումը, հողի մշակումը և նրա հողապահպան ուղղվածությունը, հողը էրոզիայից պահպանելը, հողի մշակման առանձնահատկությունները լեռնային ռելիեֆի պայմաններում:

 

16. ԱԳՐՈՔԻՄԻԱ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Ագրոքիմիայի բնորոշումը: Պարարտանյութերի կիրառման նշանակությունը գյուղատնռտեսական մշակաբույսերի բերքատվության բարձրացման գործում: Բույսերի ագրոքիմիա: Հանքային տարրերի կենսաբանական նշանակությունը, բույսերի արմատային համակարգի գործունեությունը սննդանյութերի կլանման գործում, պարարտանյութերի ֆիզիոլոգիական ռեակցիաներ:

Սննդալուծույթներ, հիդրոպոնիկա:

Հողի ագրոքիմիա: Ազոտի, ֆոսֆորի և կալիումի ձևափոխությունները հողում:

Հողերի քիմիական մելիորացիա:

ՀՀ հողերի ագրոքիմիական բնութագիրը:

Գործարանային պարարտանյութեր: Տեղական /օրգանական/ պարարտանյութեր:

Պարարտացման համակարգի հիմնական օղակները: Առանձին մշակաբույսերի պարարտացման համակարգի նախագծումը ծրագրավորվող բերք ստանալու համար:

 

17. ՄԵՂՎԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Մեղվաբուծություն: Մեղվաընտանիքի կազմը, մեղվի մորֆոլոգիական առանձնահատկությունները, աշխատանքի բաժանումը, մեղվի կերը, բազմացումը, մեղվաընտանիքի կյանքը ձմռանը, ձմեռային կծիկի ձևավորումը: Փեթակներ, գույք և մեղվանոցային կառույցներ, մեղվաընտանիքների բուծումը և կառուցվածքը: Մեղուների կերի բազան: Մեղուների միջոցով գյուղատնտեսական բույսերի փոշոտումը, մեղուների հիվանդությունները և վնասատուները, մեղվաբուծական տնտեսությունների էկոնոմիկան և կազմակերպումը:

 

18. ՄԱՐԳԱԳԵՏՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 90 Կրեդիտ 3

 

Մարգագետնային կերարտադրության խնդիրները: Բնական խոտհարքներում և արոտավայրերում տարածված խոտաբույսերի կենսաբանական և էկոլոգիական առանձնահատկությունները: Բնական կերհանդակները և նրանց դասակարգումը: Խոտհարքների և արոտավայրերի մակերեսային բարելավման եղանակները: Արոտավայրերի արմատական բարելավումը, նրանց արդյունավետ օգտագործումը: Արոտավայրերում կիրառվող ընթացիկ խնամքի աշխատանքների կազմակերպումը: Բազմամյա խոտաբույսերի սերմնաբուծությունը և նրա խնդիրները:

 

19. ԿԵՐԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Գիտականորեն հիմնավորված ցանքաշրջանառությունների և խոտհարքաարոտային շրջանառությունների արմատավորում, կերային մշակաբույսերի ցանքատարածությունների կառուցվածքի բարելավում, կերերի արտադրության արդյունավետացում, միավոր տարածությունից հնարավոր առավելագույն քանակի և որակի կերեր արտադրելու համար:

Բարձրակարգ կերային մշակաբույսերի շրջանառություն, բնական կերային հանդակների բարելավում:

 

20. ԱԳՐՈԿԵՆՍԱԲԱԶՄԱԶԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Ագրոկենսաբազմազանության հիմունքների պարզաբանում: ՀՀ տարածքում հաշվառված և նկարագրված կարևորագույն բուսատեսակների ագրոկենսաբանական, կարգաբանական, տնտեսական - կիրառական և սելեկցիոն նշանակությունները: Գենոբանկերի հարստացում և դրանցում պահպանվող բուսատեսակների օգտագործման հիմունքները:

 

21. ԱՆՏԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՊԱՐՏԵԶԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Հասկացողություն անտառի մասին: Անտառը, որպես բուսական ծածկույթի հիմնական տիպերից մեկը: Հասկացողություն անտառային ֆոնդի մասին: ՀՀ անտառային ռեսուրսները: Անտառպատվածություն: Անտառների հիմնական կատեգորիաները: Անտառը և էկոլոգիական գործոնները: Անտառը և կլիման: Անտառը և ջերմությունը: Անտառը և խոնավությունը: Անտառը և հողագրունտային պայմանները: Անտառային համակեցությունների ձևավորման և զարգացման օրինաչափությունները: Մաքուր և խառը ծառուտների առաջացումը, պարզ և բարդ ծառուտներ: Ծառուտների հասակային փոփոխությունները և կառուցվածքը: Ծառուտների կազմի փոփոխությունը և հերթափոխությունը անտառում: Անտառի կենսաէկոլոգիական և անտառտնտեսական հատկությունները: Անտառային ծառատեսակների աճման ու զարգացման առանձնահատկությունները, դրանց դասակարգումը: Հասկացողություն կցվածության և լրիվության, ծառուտի խտության և ծագման մասին: Անտառի տնտեսական հատկությունները` բոնիտետ, ապրանքայնություն, բնափայտի պաշար և այլն: Անտառի պահպանման, վերականգման և օգտագործման հիմնախնդիրները: Անտառի վերականգման եղանակները` սերմնային, վեգետատիվ:Անտառի հատումները, դրանց եղանակները: Տեսակների և սերունդների հերթափոխությունը անտառում: Անտառի տիպոլոգիա:Հասկացողություն կանաչապատման տիպերի և կատեգորիաների մասին: Կանաչապատման մեջ օգտագործվող հիմնական հասկացողությունները: Կանաչ տնկարկների տիպերը և կատեգորիաները:Ծառերի և թփերի զուգակցման կենսաբանական առանձնահատկությունները: Գեղազարդ կոմպոզիցիաների ստեղծման սկզբունքները և առանձնահատկությունները տարբեր տիպի և կատեգորիայի կանաչ տնկարկներում:

 

22. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և որակի գնահատումը; հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի նախապատրաստման սկզբունքները, մեթոդներն ու գործընթացները; դրանց էությունը և արտադրության տարբեր ոլորտներում կիրառման առանձնահատկությունները: Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն ու եղանակները; հացահատիկի, լոբազգիների,յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի պահպանության տեխնոլոգիաները:

Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի ու հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի վերամշակման տեխնոլոգիաները; պահածոյագործության և գինեգործության հիմունքները; կոմբինացված կերերի արտադրություն: Ստանդարտացման հիմունքները; հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի, տեխնիկական մշակաբույսերի, անասնակերերի, սերմնանյութերի և տնկանյութի ստանդարտացումը:

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 330 Կրեդիտ 11

 

Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և գյուղատնտեսական արտադրության ճյուղ: Դաշտային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմը, բերքի ձևավորման հիմնական օրինաչափությունները, առավել նվազագույն ծախսերով էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու որակով բերքի ստացման տեսական հիմունքները և պրակտիկ միջոցառումները: Առանձին բույսերի մշակության տեխնոլոգիաները` դերը ցանքաշրջանառության մեջ, նախորդները, հողի մշակման և պարարտացման համակարգերը, ցանքի համար սերմերի նախապատրաստումը, ցանքի (սածիլման) առանձնահատկությունները, վեգետացիայի ընթացքում բույսերի նկատմամբ կիրառվող խնամքի աշխատանքները, առանձին մշակաբույսերի բերքի նախնական մշակումը և պահպանումը: Կիրառվող տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները ագարակային (ֆերմերային) տնտեսություններում:

 

2. ՊՏՂԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՍՈՐՏԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 240 Կրեդիտ 8

 

Պտղաբուծության կենսաբանական հիմունքները` պտղատու ծառերի անատոմիան և մորֆոլոգիան, պտղատու բույսերի աճի և պտղաբերման օրինաչափությունները, էկոլոգիական գործոնների դերը պտղատու տեսակների կյանքում, պտղատուների դասակարգումը, դրանց բուսաբանական և կենսաբանական առանձնահատկությունները, պտղատու և հատապտղատու տնկարան, այգիների հիմնում և պտղատուների արտադրության տեխնոլոգիան` այգու տեղի ընտրություն, հողի մշակման և խնամքի համակարգ, պարարտացում, ոռոգում, ծառերի ձևավորում և էտ, պտղատու և հատապտղատու տնկարկների վերանորոգում և վերականգնում, բերքահավաք, Հայաստանում տարածված պտղահատապտղային բույսերի սորտերի տնտեսատեխնոլոգիական բնութագրումը: Լաբորատոր - գործնական պարապմունքներ:

 

3. ԽԱՂՈՂԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՍՈՐՏԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 240 Կրեդիտ 8

 

Խաղողագործության կենսաբանական հիմունքները` խաղողի վազի անատոմիական և մորֆոլոգիական կառուցվածքը, վազերի աճի, զարգացման և պտղաբերման օրինաչափությունների, կենսաբանական ցիկլերը (հարաբերական հանգստի և վեգետացիայի ժամանակաշրջան), էկոլոգիական գործոնների դերը վազի աճման համար, խաղողի բերքի ստացման տեխնոլոգիան ամպելագրաֆիա և սելեկցիա, տնկարանի հիմնում և խնամք, խաղողի այգիների հիմնում (տեղի ընտրություն, տնկման սխեմաներ, վազի խնամքի և մշակման համակարգ, պարարտացում, ոռոգում, վազերի էտ և ձևավորում, թերարժեք այգիների լրացում և վերականգնում, բերքահավաք) խաղողի մշակության առանձնահատկությունները ՀՀ խաղողագործության տարբեր գոտիներում: ՀՀ-ում խաղողագործության մասնագիտացումը և սորտերի վերաբաշխումը: Լաբորատոր-գործնական պարապմունքներ:

 

4. ԲԱՆՋԱՐԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 240 Կրեդիտ 8

 

Բանջարաբուծությունը որպես գյուղատնտեսական արտադրության կարևոր ճյուղ: Բանջարեղենի օգտագործման տարեկան սննդաբաժնի գիտական հիմնավորումը: Բաց դաշտի և պաշտպանված գրունտի բանջարաբուծության զարգացումը: Բանջարաբոստանային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմը, նրանց բնութագրումը, նվազագույն ծախսերով, էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու որակով բերքի ստացման տեսական հիմունքները և պրակտիկ միջոցառումները: Առանձին բույսերի մշակության տեխնոլոգիաները բաց դաշտում և փակ գրունտ, նրանց բերքատվության առանձնահատկությունները: Գիտության դերը բանջարաբոստանային մշակաբույսերի մշակության տեխնոլոգիաների կատարելագործման և նոր, արժեքավոր սորտերի ստացման գործում:

 

5. ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԲՋՋԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Բջիջը որպես կյանքի հիմնական միավոր: Պրոկարիոտ և էուկարիոտ օրգանիզմների էվոլյուցիան: Բուսական բջջի ուլտրակառուցվածքը և բջջի կառուցվածքային տարրերի դերը կենսական ցիկլում: Քրոմոսոմների կառուցվածքը, ֆունկցիան և դրանց բնորոշող առանձնահատկությունները: Բջջի բազմացման առանձնահատկությունները: Միկրոսպորոգենեզը և արական գամետոֆիտի զարգացումը: Մեգասպորոգենեզը և իգական գամետոֆիտի զարգացումը: Կրկնակի բեղմնավորումը, էնդոսպերմայի և սաղմի առաջացումը:

 

6. ՊԱՇՏՊԱՆՎԱԾ ԳՐՈՒՆՏԻ ԲԱՆՋԱՐԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 90 Կրեդիտ 3

 

Առարկան կազմված է երկու բաժնից:

1. պաշտպանված հիմնական կառույցների (սնկաբուծարանների) կառուցվածքային (կոնստրուկցիոն) համակարգերը և նրանց ջեռուցման էներգախնայողության եղանակները, շահագործման առանձնահատկությունները, ագրոտնտեսական պահանջները:

2. առանձին բանջարանոցային մշակաբույսերի և ուտելի սնկերի (շամպինիոն, կախակն, կոլցեվիկ, տրյուֆել) տարբեր տեսակների մշակության ագրոտեխնոլոգիաները, ժամանակակից ֆիտոտրոպ կառույցները կուլտուր շրջանառությունների և շրջանակա-շրջանառությունների կազմակերպման և շուրջ տարին թարմ բանջարեղենով ապահովվման խնդիրը:

 

7. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄՇԱԿԱԲՈՒՅՍԵՐԻ ՄԱՍՆԱՎՈՐ ՍԵԼԵԿՑԻԱ ԵՎ ԳԵՆԵՏԻԿԱ ժամ 330 Կրեդիտ 11

 

Տարբեր մշակաբույսերի մասնավոր սելեկցիայի յուրահատկությունները:

Ցորենի մասնավոր սելեկցիա, նրա խնդիրներն ու առանձնահատկությունները: Ցորենի սելեկցիայի մեթոդները, ելանյութի աղբյուրները: Գենետիկական ինժեներիայի կիրառման հեռանկարները ցորենի սելեկցիայում:

Եգիպտացորենի մասնավոր սելեկցիան, մեթոդները, խնդիրները և ելանյութի աղբյուրները: Իմբրիդինգի կիրառումը եգիպտացորենի սելեկցիայում:

Գարու մասնավոր սելեկցիան, խնդիրները և առանձնահատկությունները, ելանյութի աղբյուրները:

Կարտոֆիլի մասնավոր սելեկցիան, մեթոդները, անալիտիկ և կլոնային սելեկցիայի պատճառաբանվածությունը: Սինթետիկ սելեկցիա: Գենետիկական ինժեներիայի կիրառման անհրաժեշտությունը վիրուսազերծ սորտեր ստեղծելու աշխատանքներում:

Շաքարի ճակնդեղի, ծխախոտի, բանջարաբոստանային մշակաբույսերի /պոմիդոր, բադրիջան, տաքդեղ, ձմերուկ, սեխ, վարունգ/ մասնավոր սելեկցիան, խնդիրներն և նրանց առանձնահատկությունները:

Խնձորենու, տանձենու, ծիրանենու, դեղձենու և խաղողի վազի սելեկցիայի մեթոդները, խնդիրները և ելանյութի աղբյուրները:

 

8. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄՇԱԿԱԲՈՒՅՍԵՐԻ ՍԵՐՄՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՍԵՐՄՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Սերմնաբուծության բնորոշումը և խնդիրները: Սերմնաբուծության կազմակերպումը կախված մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկություններից և բազմացման ձևերից: Սերմնաբուծության բնագավառում կիրառվող մեթոդները: Սորտափոխում և սորտաթարմացում: Էլիտային սորտերի արտադրությունը: Սորտային և սերմնային հսկողություն:

Բարձրորակ սերմանյութի դերը բերքատվության բարձրացման գործում: Սերմացուի բերքատու հատկանիշները, սորտային և ցանքային որակը, սերմանյութի որակի բնութագրումը, նրա նկատմամբ առաջադրվող պահանջները պետական ստանդարտով: Սերմնանյութի որակի բարելավման միջոցառումները:

 

9. ԲՈԻՅՍԵՐԻ ԻՄՈՒՆԻՏԵՏ ԵՎ ՀԵՏԵՐՈԶԻՍԱՅԻՆ ՍԵԼԵԿՑԻԱ ժամ 180 Կրեդիտ 6

 

Հիվանդությունների և վնասատուների հանդեպ դիմացկուն /իմուն/ սորտերի և հիբրիդների ստեղծման անհրաժեշտությունը: Իմունիտետի տիպերը, դրանց էությունը: Իմուն սորտերի ստացման համար ելանյութի ընտրությունը սելեկցիայում: Հեռավոր հիբրիդիզացիա և մուտագենեզ: Կենսատեխնոլոգիա: Իմուն մշակաբույսերի ստեղծման մեթոդները:

Հետերոզիսի բնորոշումը, նրա տեսական և տնտեսական նշանակությունը: Հետերոզիսի հնարավոր մեխանիզմները, նրա ամրացման ուղիները, դիպլոիդ հիբրիդների փոխադրումը պոլիպլոիդ վիճակի: Եգիպտացորենի հետերոզիսային հիբրիդների ստացման փուլերը: Ցիտոպլազմատիկական արական ստերիլություն /ՑԱՍ/, նրա կիրառումը հետերոզիսային սելեկցիայում: Հետերոզիսի դրսևորման առանձնահատկությունները տարբեր մշակաբույսերի մոտ: Հետերոզիսային սերմնաբուծության առանձնահատկությունները տարբեր բույսերի մոտ:

 

10. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵՆՍԱՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ժամ 150 Կրեդիտ 5

 

Կենսատեխնոլոգիայի նպատակը, խնդիրները, բնագավառները և նվաճումները: Կենսատեխնոլոգիայի մեթոդները: Գենային ինժեներիան որպես գենետիկական ինժեներիայի բաղկացուցիչ մաս: Գենային ինժեներիայի մոլեկուլային հիմունքները /գենի սինթեզը, անջատումը դոնորի օրգանիզմից, հիբրիդային ԴՆԹ-ի ստացումը և ներածումը ռեցիպիենտի օրգանիզմ: Գենետիկական ինժեներիան բուսաբուծության մեջ: Բջջային ինժեներիա` հյուսվածքների և բջիջների կուլտիվացիայի կենսաբանական առանձնահատկությունները, in vitro մեթոդի կիրառումը բույսերի սելեկցիայում, բույսերի միկրոկլոնալ բազմացումը: Սոմատիկ հիբրիդացում: Տրանսենոզ: Միկրոօրգանիզմների օգտագործումը կենսատեխնոլոգիայում:

 

11. ՄՈՒՏԱԳԵՆԵԶ ԵՎ ՄՈՒՏԱՑԻՈՆ ԱՆԱԼԻԶ ժամ 90 Կրեդիտ 3

 

Մուտացիոն փոփոխականության վերաբերյալ Գ. Դեֆրիզի տեսությունը: Մուտագենեզ և մուտացիոն գործոններ /քիմիական, ֆիզիկական, կենսաբանական/: Մուտացիաների դասակարգումը` ինքնաբեր /սպոնտան/ և ինդուկցված /արհեստական/: Գենոմային, քրոմոսոմային և գենային մուտացիաները: Արհեստական մուտագենեզը բույսերի և միկրոօրգամիզմների սելեկցիայում: Արհեստական մուտագենեզի ժամանակ կիրառվող մուտագեն գործոնները` քիմիական և ֆիզիկական: Բույսերի սելեկցիայի սկզբունքները արհեստական մուտագենեզի ժամանակ և մուտացիայի արդյունքների վերլուծության մեթոդները:

 

12. ՓՈՐՁԱՐԱՐԱԿԱՆ ՄՈՒՏԱԳԵՆԵԶ ԵՎ ՄՈՒՏԱՑԻՈՆ ՍԵԼԵԿՑԻԱ ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Մուտացիոն փոփոխություն: Ֆիզիկական մուտագեններ` ռադիոակտիվ ճառագայթներ, գամմա ճառագայթներ, ռենտգենյան ճառագայթներ, նեյտրոններ, բետտա ճառագայթներ: Քիմիական մուտագեններ` էթիլեն իմին, HEM, HMM, դիմեթիլսուլֆատ: Փորձարարական մուտացիներ` գենային և քրոմոսոմային:

 

13. ԲՈՒՅՍԵՐԻ ԳԵՆԵՏԻԿԱ ժամ 120 Կրեդիտ 4

 

Հասկացություն ժառանգականության և փոփոխականության մասին: Բույսերի գենետիկան և սելեկցիան: Հետերոզիս, էքսպերիմենտալ պոլիպլոիդա, ինդուկցված մուտացիաների ստացումը ռադիացիայի և քիմիական նյութերի ազդեցության ներքո: Ժառանգականության բջջաբանական և մոլեկուլային հիմունքներ, հատկանիշների ժառանգական օրինաչափություններ, ժառանգականության քրոմոսոմային տեսություն, սեռի և պոպուլյացիայի գենետիկա, օնթոգենեզի գենետիկա, հետերոպլոիդա, մուտացիոն փոփոխականության բաժին:

 

14. ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ԾԱՌԱԲՈՒՅՍԵՐԻ ՍԵԼԵԿՑԻԱ ԵՎ ԳԵՆԵՏԻԿԱ  ժամ 106 Կրեդիտ 4

 

Անտառային ծառատեսակների նոր սորտերի և հիբրիդների ստեղծում: Ելանյութի ընտրություն` համաշխարհային գենոֆոնդի ներգրավմամբ: Սելեկցիոն նյութի գնահատման մեթոդները: Սելեկցիոն աշխատանքների կազմակերպման տեխնիկան: Անտառաբույսերի բարձրորակ սերմերի արտադրության մեթոդները: Անտառային բույսերի նոր ձևերի ստեղծման գործում համաշխարհային սելեկցիայի նվաճումները:

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310111- «Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և

____________________________________________________

                                    դասիչ, անվանում

 

տեղեկատվություն»

_________________

Որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր

________________________

                          անվանում

 

1. 310111- «Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

_____________________________________________________________________

                          դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310111-»Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

_____________________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր

_________________________

                                     որակավորման աստիճան

310111 - Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

____________________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                 որակավորման աստիճան

ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

310111 Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

___________________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավր

_________________________

                  որակավորման աստիճան

 

բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` գյուղատնտես, գիտական աշխատող, ավագ լաբորանտ, լաբորանտ, Ագրոգիտասփյուռի մասնագետ, Ագրոգիտասփյուռի համակարգող, Ագրոգիտասփյուռի տեղական գործակալ, խորհրդատվության մասնագետ, դասախոս:

1.3.1.Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310111 Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

___________________________________________________________________

                        դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, և ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությունը, որն ուղղված է գիտական հիմք ունեցող գիտելիքների տարածման, նոր տեխնոլոգիաների կիրառման բացատրական աշխատանքների, գյուղմթերք արտադրողների և վերամշակողների համար ուսուցողական ծրագրերի կազմակերպման, առաջավոր գիտական մտքի վրա հիմնված խորհրդատվություն մատուցելու, գյուղական երիտասարդությանն ուսուցանելու հարցերին:

1.3.2.Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները. անհատական գյուղացիական /ագարակային/ տնտեսություններ, ֆերմերային խմբեր, գյուղացիական միություններ, ասոցիացիաներ և կոոպերատիվներ, գյուղական համայնքներ, վերամշակող ձեռնարկություններ, գյուղմթերքի ներկրմամբ և արտահանմամբ զբաղվող անհատներ և ձեռնարկություններ, տեղական, մարզային և հանրապետական խորհրդատվական կառույցներ, գիտահետազոտական կենտրոններ և ինստիտուտներ, ուսումնական հաստատություններ, պատանեկան ակումբներ, մասնագիտությանն առնչվող պետական կառույցներ, ագրոբիզնեսի ձեռնարկություններ և հասարակական կազմակերպություններ:

1.3.3.Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310111- «Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

___________________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավր սույն պետական

________________________

                  որակավորման աստիճան

կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

ա) ուսումնական-խորհրդատվական,

բ) փորձարարական-հետազոտական,

գ) կազմակերպչական - կառավարչական:

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310111-»Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

___________________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավր կախված մասնագիտական

________________________

                 որակավորման աստիճան

գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ խնդիրները.

ա/ մասնագիտական (ուսումնական-խորհրդատվական) գործունեության` փորձա-ցուցադրական աշխատանքների պլանավորման, մոնիտորինգի և գնահատման համակարգի մշակում: Խորհրդատվության տնտեսական արդյունավետության որոշում: Առաջավոր գիտելիքի և նոր տեխնոլոգիայի ազդեցության որոշում:

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեություն` ժամանակակից տեխնոլոգիաների կիրառմամբ ստեղծի, ա) մշակաբույսերի բարձր բերքատու և որակով սորտեր, բ) անասնապահական մթերքի քանակի և որակի բարձրացման պայմաններ: Ընդհանրացնի փորձնական ուսումնասիրությունների արդյունքները, ենթարկի դրանք վիճակագրական մշակման և վերլուծի տվյալները: Տեղայնացնի և հրապարակի արտասահմանյան առաջավոր փորձը` ագրոնոմիայի, անասնապահության ոլորտներում:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեություն` արդյունավետ կազմակերպել դաշտային մշակաբույսերի սերմնաբուծությունը, սահմանել հսկողություն ցանքանյութի և տնկանյութի պահպանման և որակի նկատմամբ: Ճիշտ կազմակերպել սելեկցիոն-գենետիկ աշխատանքները: Կազմակերպել վնասատուների և հիվանդությունների դեմ ինտեգրացված պայքար: Կազմակերպել կենդանիների արհեստական սերմնավորման, ճիշտ կերակրման և առողջ պահվածքի աշխատանքներ:

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տնտեսագիտության բակալավրը

որակավորման աստիճան

կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

- Ճշտում և իրականացնում է գյուղատնտեսական մշակաբույսերի նոր սորտերի ստացման և մշակության էկոլոգիապես մաքուր տեխնոլոգիաներ:

- Ճշտում և իրականացնում է անասունների արհեստական սերմնավորման, բուծման, ճիշտ կերակրման և առողջ պահվածքի նոր տեխնոլոգիաներ:

- Տեղայնացնում և մասսայականացնում է հիվանդությունների և վնասատու օրգանիզմների դեմ ինտեգրացված պայքարի համակարգը:

- Կատարում է ագրոէկոլոգիական գոտիների և համայնքի մակարդակներով կարիքների բացահայտում և վերլուծություն, որի հիման վրա կազմում ֆերմերային ուսուցողական ծրագրեր:

- Կազմակերպում է կառավարման ուսուցում գյուղացիական (ագարակային) տնտեսություններում:

- Պարբերաբար ընդհանրացնում և տարածում է արտասահմանյան և տեղական առաջավոր փորձը:

- Մասնակցում է գյուղատնտեսական գիտական և զարգացման ոլորտի ծրագրի կազմման և իրականացման աշխատանքների բոլոր փուլերին:

. մասնակցում է Ագրոգիտասփյուռ-ի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման,

________________

                      բնագավառ

ծրագրերի կազմմանն ու լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է ագրոգիտասփյուռի գիտահետազոտական աշխատանքների

________________

                      բնագավառ

կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է ագրոգիտասփյուռին առնչվող մասնագիտական

________________

                           բնագավառ

գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է ագրոգիտասփյուռի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների

________________

                     բնագավառ

բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

_________________________

        որակավորման աստիճան

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

տնտեսագիտության բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական

_________________________

որակավորման աստիճան

 

գործունեության հետևյալ տեսակներին` կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության ագրոպարենային խորհրդատվական տեղեկատվական ոլորտի տարբեր կազմակերպություններում ԳԱՀԿ, ԱԴ, ինչպես նաև ձևավորված ֆերմերային տնտեսություններում, որպես նոր տեխնոլոգիաների ներդրման մասնագետ:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310111 - Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

____________________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ:

բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տնտեսագիտության բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

__________________________

որակավորման աստիճան

. կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

1. մագիստրատուրայում` ստանալու տնտեսագետ, մագիստրոսի որակավորում

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր, կամ միջին մասնագիտական, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310111-»Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

____________________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ տնտեսագիտության բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

_________________________

                           որակավորման աստիճան

 

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

           որակավորման աստիճան

 

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

           որակավորման աստիճան

ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

 

3.4. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

          որակավորման աստիճան

պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսագիտական`         ՀՍՏ,

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                 ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                               ԸՄԴ,

    մասնագիտացման`                                         ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                            Ֆ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

3.5. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

 

բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորաշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 310111-»Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

___________________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ տնտեսագիտության բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

_________________________

                            որակավորման աստիճան

 

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

Դաս-  Դասընթացների անվանումը և նրանց հիմնական բաժինները

ընթաց

 

      1                           2

ՀՍՏ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.          Հայ ժողովրդի պատմություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական պատմությունը

         անցյալում և ներկայում: Հայոց պատմությունը որպես համաշխարհային

         պատմության անքակտելի մաս:

 

Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ և օտար

աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին: Հայ ժողովրդի ծագումը և

կազմավորումը:

 

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը:

Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը (9-6-րդ դդ.

մ.թ.ա.): Երվանդունիների (Հայկազյան) համահայկական պետությունը:

Աքեմենյան Պարսկաստանը և Երվանդունիները: Ալեքսանդր Մակեդոնացին և

հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և

Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ: Արտաշեսյան արքայատոհմի

անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական

մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները:

Քրիստոնեության ընդունումն ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի

գոյապահպանության կռվաններ:

 

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

դարերում: Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը ընդդեմ

պարսկա-բյուզանդական բռնատիրության և ձուլման քաղաքականության

5-6-րդ դարերում: Արաբական արշավանքները Հայաստան և ժողովրդական

ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Հայկական մշակույթը 5-8-րդ

դարերում:

 

Բագրատունիների թագավորության հիմնումը, ամրապնդումը, վերելքը և

անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների

իշխանությունը:

Կիլիկիայի հայկական պետությունը (11-14-րդ դդ.): Ռուբինյան

իշխանությունը և թագավորության հռչակումը Կիլիկիայում:

Հայ-մոնղոլական դաշինքը, Եգիպտական արշավանքները և թագավորության

անկումը:

 

Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և

2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական

շարժումների սկիզբը և հետագա ծավալումը 17-18-րդ դարերում: Իսրայել

Օրի: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թթ.

և դրանց վախճանը: Հովսեփ Էմինը և հայ ազատագրական շարժումը:

Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ

դարերում:

 

Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: 1804-1813թթ. և 1826-1828

թթ. ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի նվաճումը

Ռուսաստանի կողմից: 1806-1812 թթ. և 1828-1829 թթ. ռուս-թուրքական

պատերազմները և Հայաստանը: Պարսկահայերի և արևմտահայերի ներգաղթը:

 

Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի

երկրորդ կեսին: Հայ հասարակական-քաղաքական միտքը 1850-1860-ական թթ.:

1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և հայկական հարցի

միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը,

նրանց ծրագրերն ու գործելակերպը: Արևմտահայերի զանգվածային

կոտորածները 1895-1896 թթ.: Հայկական մշակույթը 19-րդ դարում:

 

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայկական հարցը

1912-1914 թթ.: Առաջին աշխարհամարտի սկիզբն ու ընթացքը: Հայոց

ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ

եղեռնը: Հայ ժողովրդի ինքնապաշտպանական մարտերը: 1917 թ. փետրվարյան,

հոկտեմբերյան հեղափոխությունները Ռուսաստանում և Հայաստանը:

 

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայ

ժողովրդի 1918 թ. մայիսյան հերոսամարտերը և Հայաստանի առաջին

հանրապետության հռչակումը: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական

հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Արտաքին

քաղաքականությունը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը:

Հանրապետության անկումը:

 

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:

Խորհրդային իշխանության հաստատումը, առաջին քայլերը և տնտեսական ու

քաղաքական կարևոր իրադարձությունները: Բռնաճնշումները և դրանց

հետևանքները:

 

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Պատերազմի

սկիզբը: Հայրենական Մեծ պատերազմը: Հանրապետության տնտեսության

վերակառուցումը պատերազմի պահանջներին համապատասխան: Հայ ժողովրդի

մասնակցությունը պատերազմին: Թիկունքի հերոսական աշխատանքը:

Սփյուռքահայերի մասնակցությունը երկրորդ համաշխարհային պատերազմին:

Հայրենական Մեծ պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի

կոնֆերանսում:

 

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991թթ.: Երկրի

տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը Խրուշչովյան բարենորոգումների,

Բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման տարիներին:

 

Գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականությունը, Արցախյան շարժումը

և Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժը:

 

Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը:

Հայաստանի երկրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումն

ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը շուկայական

հարաբերություններին: Թույլ տրված սխալներն ու հետևանքները:

Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունը: Ցեղասպանության ճանաչման

գործընթացը: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք-սփյուռք կապերը: Հայկական

մշակույթը:

 

    2.                 Մշակութաբանություն 2 կրեդիտ, 60 ժամ

             Ժամանակակից մշակութաբանության կազմը և կառուցվածքը, մշակույթի

         փիլիսոփայությունը և մշակութային մարդաբանությունը:

         Մշակութաբանությունը և մշակույթի պատմությունը, տեսական և

         կիրառական մշակութաբանության հետազոտությունների մեթոդիկան:

         Մշակութաբանության հիմնական հասկացությունները, մշակույթ,

         քաղաքակրթություն, մշակույթի ձևաբանություն, գործառնություններ և

         սուբյեկտներ, մշակույթի ծագումնաբանությունը և դինամիկան: Մշակույթի

         լեզուն և խորհրդանիշները, միջմշակութային հաղորդակցում, մշակութային

         արժեքներ և ավանդույթներ, աշխարհի մշակութային պատկերը: Մշակույթի

         սոցիալական ինստիտուտներ, մշակութային նույնականությունը և

         արդիականացումը, մշակույթների տիպաբանությունը: Էթնիկական, ազգային,

         վերնախավային և զանգվածային մշակույթներ, մշակույթների Արևելյան և

         Արևմտյան տիպերը առանձնահատուկ և միջին մշակույթներ: Տեղային

         մշակույթներ, ժամանակակից համաշխարհային գործընթացներում մշակութային

         ընդհանրացման միտումները: Մշակույթը և բնությունը, մշակույթը և

         անհատը, մշակույթը և հասարակությունը, մշակույթը և արդիականության

         գլոբալ հիմնախնդիրները:

 

    3.            Հայոց լեզու և  հայ գրականություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

             Լեզվի հիմնական գործառնությունները, լեզուն որպես մարդկային

         մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

         հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

         պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

         միտումների կրող:

 

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը

Հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

 

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները (գրաբար, միջին

հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական

լեզուներ): Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման

համազգային պատմական նշանակությունը:

 

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից

համակարգերը, որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

չափանիշներ:

 

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և

ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

 

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը.

գործառնական, իրադրական և անհատական ոճեր:

 

Գործառնական ոճեր:

 

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա

վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական

ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց

գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

 

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և

կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային

չափանիշները:

 

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական,

օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական,

միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային

չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող

փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները:

Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական

եղանակները: Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:

Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու

տրամաբանական մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության

հիմնական սկզբունք:

 

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

չափանիշների պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն

արժեքների օրինակով:

 

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների

համառոտ ակնարկ:

 

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի

դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման

տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական

և տրամաբանական մեխանիզմները:

 

    4.             Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

             Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

         որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

         բնույթը անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

         ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

 

Գործառնական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

բաշխվածության հաշվառումը: Նվազագույնի հասցված բառային քերականական

նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

 

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

 

Խոսքի բարեկանոնության (կանոնավարության) տարբեր միջոցների

կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

 

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության

կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների

կիրառմամբ:

 

Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց և

այլն):

 

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը

կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

 

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և

մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

 

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում,

դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ (դիմում, ստացական, արձանագրություն,

տեղեկանք և այլն):

 

    5.                  Օտար լեզու 8 կրեդիտ, 240 ժամ

         

                             Անգլերեն լեզու

             Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

         և ուսուցանվող լեզվի խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության

         ընթերցանությունը:

 

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային

միավորով բառապաշարի նվազագույն:

 

Ընդհանուր կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական,

ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

տարբերակման մասին:

 

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

 

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

դարձվածաբանական միավորների մասին:

 

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի

աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական

երևույթներ:

 

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթը և սովորույթները:

 

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր

հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող

հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը

երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի

հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

 

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

 

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի

և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

 

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները.

կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ,

ռեֆերատ:

 

Ֆրանսերեն լեզու

Դասընթացի ուսուցումը, որը պայմանականորեն բաժանվում է փուլերի,

հետապնդում է հետևյալ պահանջները.

. ուսանողը պետք է ուսումնասիրի և յուրացնի ֆրանսերեն

հնչյունների արտաբերման առանձնահատկությունները, շեշտադրությունն ու

ռիթմիկ խմբերը, խոսքի մեջ ֆրանսերենին բնորոշ հնչյունների կապակցման

ձևերը, ֆրանսերեն նախադասության ինտոնացիան` կախված նախադասության

բնույթից, ուղղագրական նշանները,

. նվազագույն բառապաշարը` մոտ 2000 բառային միավոր, պետք է լինի

ինչպես ընդհանուր բնույթի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի,

. խոսքային գիտելիքների ուսուցանումը պետք է ունենա տարբերակված

բնույթ` ըստ գործածության ոլորտի /կենցաղային, տերմինաբանական,

ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/,

. գաղափար կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական

միավորների մասին,

. գաղափար բառակազմական հիմնական ձևերի մասին,

. քերականական այնպիսի գիտելիքների և հմտությունների

ձեռքբերում, որոնք հնարավոր են դարձնում ուսանողի գրավոր կամ բանավոր

հաղորդակցությունը ընդհանուր թեմաների շուրջ, ինչպես նաև այնպիսի

գիտելիքների ուսուցում, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական խոսքի

զարգացման համար,

. Ֆրանսիայի մշակույթի, քաղաքակրթության, ազգային ավանդույթների

մասին տեղեկատվություն,

. հնարավորինս շատ և վարժ խոսելու հմտություն. առավել գործնական

և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգնությամբ

երկխոսության ծավալում կամ շարադրանք հիմնական հաղորդակցային

իրավիճակներում` պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփումների ժամանակ,

. ծանոթացում մամուլի լեզվին /բանավոր տեղեկատվություն,

զեկուցումներ/,

. ընթերցանություն. ոչ բարդ տեքստերի ընթերցում ինչպես լայն

պրոֆիլի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի,

. գրավոր խոսք. զեկույցներ, շարադրություններ:

Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների`

մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

Գերմաներեն լեզու

Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական

կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն:

Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռքբերումը, նրանց կիրառումը

բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսանողական ընդհանուր

բառապաշարի տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային նվազագույն միավոր:

Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային,

տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական/:

Ընդհանուր հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների

մասին:

Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների

ու դարձվածաբանության վերաբերյալ:

Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և բանավոր

հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի

հաղորդակցումն ապահովելու համար:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրների մշակույթի և սովորույթների

յուրացում:

 

Ընկալումը բանավոր խոսքի ընթացքում:

 

Առաջադրված հարցերին համապատասխանորեն արձագանքելու

կարողություն:

 

Անհատական խոսքով և երկխոսությամբ ներկայացվող տեքստեր:

 

Հրապարակային խոսքի հիմունքներ /բանավոր հաղորդում, զեկույց և

այլն/:

 

Տեքստերի ճիշտ ընտրություն` ոչ բարդ գործնական և լայն

մասնագիտական բնույթի:

 

Գրավոր խոսքի զարգացում, որն ուղեկցվում է տարբեր խոսքային

ստեղծագործություների հիմքի վրա` զեկույցներ, ռեֆերատներ:

 

Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների`

մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    6.                Ֆիզիկական կուլտուրա 240 ժամ

         

             Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

         մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա

         սոցիալ-կենսաբանական հիմունքները: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը

         որպես հասարակական երևույթներ:

 

Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի

մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

 

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության

օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման

առանձնահատկությունները:

 

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

դաստիարակության համակարգում:

 

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի

անհատական ընտրություն:

 

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական, ֆիզիկական պատրաստությունը:

 

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական

օրգանիզմի վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

    7.               Քաղաքագիտություն 3 կրեդիտ, 90 ժամ

             Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները, գործառույթները:  

         Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների

         փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական

         փուլերը (Անտիկ աշխարհ, միջնադար, նոր և նորագույն շրջան): Հայ

         քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները, սոցիոմշակութային հիմքերը:

         Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

             Քաղաքագիտություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական

         իշխանության իրականացման մեխանիզմները, արդյունավետությունը և

         լեգիտիմությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ):

         Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,

         գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները

         Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն:  Խորհրդարան և

         խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և

         խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

             Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

             Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ,

         էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական

         համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

         Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում:

             Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական

         արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և

         դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

             Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային

         հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների

         աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր

         աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

             Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային

         հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.              Փիլիսոփայություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

             Փիլիսոփայություն առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

         հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

         Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և

         դերը գիտության և մշակույթի ոլորտում:

             Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի,

         միջին դարերի, հայոց քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն

         ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը:

             ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը

         կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության

         վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները: Շարժում և

         զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն:

             Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և

         անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

             Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

         ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:

         Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

         բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

         հետազոտություններում:

             Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության կոնկրետությունը,

         բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը, հարաբերականությունը:

         Ճշմարտության չափանիշները:

             Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ

         և տեսական մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները:

         Գիտության դերի արժեվորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

         հեղափոխություն:

             Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք,

         կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն: Ազատություն և

         պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք:

         Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի

         ազատություն:

             Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման

         հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և

         անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ

         գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն:

             Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ

         դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

             Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները:

         Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական

         շարժումներ:

 

9.  Իրավագիտության հիմունքներ և ԶԼՄ օրենսդրություն 3 կրեդիտ, 90 ժամ

Սահմանադրաման իրավունքի հասկացությունը և ընդհանուր բնութագիրը,

ՀՀ Սահմանադրության կառուցվածքը, ընդհանուր բնութագիրը: - 2 ժամ

 

- Պետական մարմինների համակարգը, տեսակները և լիազորությունները

(ՀՀ նախագահ, ԱԺ, կառավարություն, դատական համակարգ, դատախազություն

- 6 ժամ) - Քաղաքացիական իրավունք

- Քաղաքացիական իրավահարաբերություններ

- Իրավաբանական անձինք, տեսակները, ծագումը, դադարումը

- Ձեռնարկատիրական գործունեություն

- Քաղաքացիական իրավահարաբերությունների ծագման հիմքերը,

օբյեկտները, պաշտպանության եղանակները

- գործարքներ

- ապահովագրություն

- ներկայացուցչություն

- գրավի իրավունք

- Աշխատանքային իրավունք - 2 ժամ

- Քաղաքացիական դատավարություն - 2 ժամ

- Քրեական իրավունք - 2 ժամ

- Քրեական դատավարություն

- Վարչական իրավունք

- Հողային իրավունք

- Անտառային իրավունք

- Բնապահպանական իրավունք

 

Զանգվածային լրատվամիջոցներ

- Խոսքի ազատության իրավունք (տեղեկատվություն ստանալու,

տարածելու իրավունք)

- Պատվի, արժանապատվության և գործարար համբավի պաշտպանություն

(քաղաքացիական, քրեական պաշտպանություն)

- Հերքում, պատասխան

- Զանգվածային լրատվության միջոցների, տեղեկատվության ազատության

մասին, հեղինակային իրավունքի և հարակից իրավունքների վերաբերյալ

օրենսդրություն:

 

    10.       Տնտեսագիտության տեսություն 10 կրեդիտ, 300 ժամ

             Տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր հիմունքները:

             Տնտեսագիտության տեսության առարկան, գործառույթները և

         մեթոդները: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը:

         Տնտեսական մտածելակերպի հիմնական սկզբունքները: Բարիքը և նրա

         դասակարգումը: Պահանջմունքներ: Ռեսուրսներ և արտադրության

         գործոններ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:  

         Սեփականություն և տնտեսվարում: Տնտեսական համակարգերը, դրանց

         տիպերը և մոդելները: Արտադրական հնարավորությունների կոր: Տնտեսական

         արդյունավետություն: Տնտեսական ռազմավարություն և տնտեսական

         քաղաքականություն:

             Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա: Առաջարկի օրենք, պահանջարկի

         օրենք: Անհատական և շուկայական պահանջարկ, առաջարկ, հավասարակշռված

         գին: Սպառողի և արտադրողի վարքագծերի տեսությունները: Պահանջարկի

         գործոնները: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն:

         Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման

         օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտ: Գնի էությունը, գործառույթները և

         համակարգը, գնային խտրականություն: Մրցակցությունը և նրա տեսակները:

         Մենաշնորհ, բնական մենաշնորհ, օլիգոպոլիա, մենաշնորհային

         մրցակցություն, մուտքի և ելքի արգելքները ճյուղում, համեմատական

         առավելություն: Ձեռնարկության հասկացությունը, արտադրության

         համակենտրոնացումը և կենտրոնացումը, դեվիրսիֆիկացիա: Արտադրական

         գործառույթ: Արտադրության գործոնների շուկաներ: Ծախսերը և դրանց

         տեսակները (հաստատուն, փոփոխուն, հաշվապահական, տնտեսական,

         սահմանային ծախքեր, այլընտրանքային ծախքեր): Հաշվապահական և

         տնտեսական շահույթ: Հասույթի և ծախքերի միջին և սահմանային

         մեծությունները, արդյունավետություն, փոխհատուցում արտադրության

         մասշտաբից /նվազող, անփոփոխ, աճող/: Ձեռներեցության տնտեսական

         բնույթը, գործառույթները և ակտիվացման պայմանները, տնտեսական ռիսկ:

             Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ

         և զբաղվածություն, բյուջետային սահմանափակում, անտարբերության կոր:

         Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա:

         Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների

         բաշխումը: Անհավասարություն: Պետության դերը:

             Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

         ամբողջություն:  Մակրոտնտեսական ցուցանիշներ: Համախառն ներքին

         արդյունք, նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող

         անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Ազգային հարստություն, նրա

         կառուցվածքը: Համախառն ներքին արդյունքի դինամիկան ՀՀ-ում: Ազգային

         տնտեսության ճյուղային և բաժանմունքային կառուցվածքներ: Ամբողջական

         պահանջարկ և ամբողջական առաջարկ, դրանց հավասարակշռություն (AD-AS

         մոդելը): Սպառում, խնայողություն, դրանց միջին և սահմանային

         հակումները, գործառույթները: Խնայողություն և ինվեստիցիա:

         Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն և իրական տոկոսադրույք (IS-LM

         մոդելը): Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Գործազրկությունը և նրա ձևերը:

         Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:

         Տնտեսական աճը և տնտեսական զարգացումը: Տնտեսական աճի մոդելը:

         Պետական ծախսեր և հարկեր: Փողի էությունը, փողի շուկա, փողի

         պահանջարկը և առաջարկը, դրամաշրջանառություն, փողի տեսությունները:  

         Պետական բյուջե, նրա դեֆիցիտը և ավելցուկը, արժույթի ֆիքսված և

         լողացող կուրս: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն:

         Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և

         արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը:

             Անցումային շրջանի հիմնական գծերը և առանձնահատկությունները

         ՀՀ-ում: Սեփականաշնորհում: Բաշխումը և եկամուտները: Տնտեսության

         կառուցվածքային տեղաշարժերը: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Բաց

         տնտեսության ձևավորումը:

 

    11.             Տնտեսագիտական սոցիոլոգիա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

             Դասընթացը ընդգրկում է հետևյալ թեմաները`

 

- սոցիոլոգիան որպես գիտություն, ուսումնասիրության առարկան,

օբյեկտը, խնդիրները, գործառույթները: Սոցիոլոգիայի զարգացման փուլերը

և դպրոցները,

- ուսումնասիրության մեթոդները: Ընտրանք: Փաստաթղթերի

վերլուծություն, դիտում, հարցում: Հետազոտության արդյունքների

վերլուծություն,

- տնտեսական մոտիվացիա և ռացիոնալիզմի տիպեր: Պահանջմունքների

դասակարգման Ա. Մասլոուի սանդղակի բնութագիրը,

- աշխատաշուկայի ձևավորումը և զարգացումը սոցիոլոգիայում:

Գործազրկության ձևերը և դրա սոցիալ-հոգեբանական հետևանքները,

- տնտեսական ադապտացիա, դրա ձևերը և էտապները: Ադապտացիայի

ղեկավարման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները,

- աշխատանքային կոնֆլիկտներ: Կոնֆլիկտների ծագման պատճառները,

ձևերը և լուծման ուղիները,

- սոցիալ-տնտեսական շերտավորում, դրա պատճառները, չափանիշները,

ձևերը,

- գործարարության հիմնախնդիրները, զարգացման պատմական տիպերը:

Գործարարի սոցիալ-հոգեբանական կերպարի բնութագրությունը,

- մարդը տնտեսական գաղափարախոսության համակարգում: Տնտեսական

գաղափարախոսության ձևերը,

- փող, ֆինանսներ, բորսա, հարկեր: Դրանց սոցիալ-հոգեբանական

տեսանկյունները:

 

Բուհական բաղադրիչ

1.

    ԸԲ.        ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ ԸԲ. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ

            ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

    1.             Բարձրագույն մաթեմատիկա 11 կրեդիտ, 330 ժամ

             Անալիտիկ երկրաչափություն: Կոորդինատների մեթոդ: Հիմնական

         խնդիրները հարթության վրա: ՈՒղղի հավասարման տարբեր տեսքերը

         հարթության վրա: Երկու ուղիղների կազմած անկյունը: Երկրորդ կարգի

         կորեր:

             Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ և նրանց հատկությունները:

         Գործողություններ մատրիցների հետ: Հակադարձ մատրից: n անհայտով n

         գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի

         կանոնը: n անհայտով m գծային հավասարումների համակարգեր: Գաուսի

         մեթոդը: Մատրիցի ռանգը: Կոմպլեքս թվեր: n չափանի վեկտորական և

         էվլիդյան տարածություններ: n չափանի վեկտորների սիստեմի գծային

         կախվածությունը և անկախությունը: Բազիս: Վեկտորների սիստեմի ռանգը:  

         Գծային ձևափոխություններ և նրանց մատրիցը: Անցում մի բազիսից

         մյուսին: Մատրիցի սեփական արժեք և սեփական վեկտոր: Նրանց

         հատկությունները: Քառակուսային ձևեր: Քառակուսային ձևի բերումը

         կանոնական տեսքի:

             Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Անվերջ փոքր

         և անվերջ մեծ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները:

         Զուգամետ հաջորդականությունների հատկությունները: Մոնոտոն

         հաջորդականություններ:»e» թիվը: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիա:

         Ֆունկցիայի սահմանը և անընդհատությունը:  Երկու նշանավոր սահմաններ:

         Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը և նրա

         երկրաչափական իմաստը: Ֆունկցիայի դիֆերենցիալը: Բարձր կարգի

         ածանցյալներ և դիֆերենցիալներ: Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական

         թեորեմները:  Անորոշությունների բացումը: Ֆունկցիայի հետազոտումը

         դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի

         փոփոխականների ֆունկցիաներ:  Հիմնական հասկացողություններ, սահմանը

         և անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, դիֆերենցիալ: Ածանցյալ

         ըստ ուղղության: Գրադիենտ: Ֆունկցիայի էքստրեմումները: Նվազագույն

         քառակուսիների մեթոդը: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի հաշվման

         եղանակները: Ռացիոնալ կոտորակների, իռացիոնալ և եռանկյունաչափական

         արտահայտությունների ինտեգրումը: Որոշյալ ինտեգրալ և նրա

         հատկությունները: Նյուտոն-Լայբնիցի բանաձևը: Որոշյալ ինտեգրալի

         հաշվման եղանակները: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի

         կիրառությունները:  Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Անջատվող

         փոփոխականներով, համասեռ և համասեռի բերվող հավասարումներ: Առաջին

         կարգի գծային և գծայինի բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային

         հաստատուն գործակիցներով համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ:

         Թվային շարքեր: Շարքի զուգամիտությունը և տարամիտությունը: Դրական

         անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները:  Նշանափոխ շարքեր:

         Կամայական անդամներով շարքերի զուգամտությունը: Բացարձակ և

         պայմանական զուգամետ շարքեր: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային

         շարքեր: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր:

 

2.  Ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանություն 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմները և միջավայրի

փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:

Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Երկրագործության

ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Կենսաբազմազանությունը և

էկոհամակարգերի կայունությունը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ

գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն

էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական

տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ,

տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական

քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման

հիմնախնդիրները:

 

    3.          Կենսագործունեության անվտանգություն 3 կրեդիտ, 90 ժամ

             Ներածություն: «Կենսագործունեության անվտանգություն» առարկայի

         դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը:

         Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու

         անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

         Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների ներդրման

         տնտեսական արդյունավետության որոշումը: «Կենսագործունեության

         անվտանգության» բնագավառին վերաբերող նորմատիվաիրավական փաստաթղթերը,

         հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական

         օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության

         կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն

         ու պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության

         և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները,

         տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները:

         Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների պլանավորումը և

         ֆինանսավորումը: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական

         պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և

         հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և

         վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման

         և հսկման միջոցները: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական

         միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպաշտպանություն: Հրդեհ,

         հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների

         հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա:

         Տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային

         ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց

         էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

    4.                 Էկոնոմետրիկա 5 կրեդիտ, 150 ժամ

             Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` էկոնոմետրիկ մոդելավորման

         հիմնական ասպեկտները, էտապները և հիմնահարցերը: Զույգային ռեգրեսիա

         և կոռելացիա, բազմակի ռեգրեսիա և կոռելյացիա, փոքր քառակուսիների

         մեթոդը, կոռելացիայի բազմակի և մասնակի գործակիցները,

         դետերմինացիայի բազմակի գործակիցը ժամանակային շարքերը էկոնոմետրիկ

         հետազոտություններում, տրենդաին /միտումի/, պարբերական բաղադրիչի և

         սեզոնայնության բացահայտումը, ժամանակային շարքերի մոդելների հիման

         վրա կանխատեսման իրականացումը: Վիճակագրական տվյալների վերլուծության

         և ընդհանրացման հիմնախնդիրները, ավտոկոռելյացիա, Դարվին Վոթսոնի

         չափանիշը:

 

5.  Քաղ. պաշտպանություն և անվտ. արտ. իրավիճակներում 4 կրեդիտ, 120 ժամ

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ

իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը, և կանխարգելման

ուղիները: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի

ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և

ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր

քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը

և դրանցից պաշտպանվելու եղանակները: Ռադիացիոն և քիմիական

իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափական և քիմիական

հետախուզության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի

սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և

պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և

պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները,

դրանց պահպանման բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ

իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական

ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

անցկացումը: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության

պայմաններում:

 

    6.              Երկրագործություն 5 կրեդիտ, 150 ժամ

         

             Գյուղատնտեսության արտադրության առաձնահատկությունները:

         Երկրագործության առարկան, խնդիրները և կապը այլ առարկաների հետ:

         Բույսի կյանքի անհրաժեշտ գործոնները, դրանց դերը բույսի կյանքում:

         Երկրագործության օրենքները: Բույսի կյանքի գործոնների կանոնավորումը

         (ռեժիմները) երկրագործության մեջ:

             Մոլախոտային բուսականությունը և նրա դեմ պայքարի

         միջոցառումները: Հողի մշակումը, խնդիրները: Հողի մշակման

         համակարգերը: Ցանքաշրջանառությունների գիտական հիմնավորումը,

         դասակարգումը և դրանց ագրոտեխնիկական և տնտեսակազմակերպական դերը:

             Երկրագործության համակարգերը և դրանց ժամանակակից բաղկացուցիչ

         մասերը:

             Հողը և դրա բերրիությունը, բերրիության տեսակները: Բերրիության

         բարձրացման միջոցառումները:

             Հայաստանի հիմնական հողային տիպերը, հիմնական հատկությունները և

         գյուղատնտեսական օգտագործումը:

             Հողային կադաստր, նշանակությունը: Հողերի բոնիտումը և տնտեսական

         գնահատումը:

             Հանքային և օրգանական պարարտանյութերի հիմնական տեսակները:

             Հաշվարկներ պարարտանյութերի չափաբաժինների վերաբերյալ.

         ծրագրավորվող բերքի անհրաժեշտ պարարտանյութերի քանակի և տնտեսական

         արդյունավետության հաշվարկներ:

         

    7.        Բուսաբուծություն և  բանջարաբուծություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և գյուղատնտեսական

         արտադրության ճյուղ: Դաշտային մշակաբույսերի կենսաբանական

         առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմը, բերքի

         ձևավորման հիմնական օրինաչափությունները, առավել նվազագույն

         ծախսերով էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու որակով բերքի ստացման

         տեսական հիմունքները և պրակտիկ միջոցառումները: Առանձին բույսերի  

         մշակության տեխնոլոգիաները` դերը ցանքաշրջանառության մեջ,

         նախորդները, հողի մշակման և պարարտացման համակարգերը, ցանքի համար

         սերմերի նախապատրաստումը, ցանքի (սածիլման) առանձնահատկությունները,

         վեգետացիայի ընթացքում բույսերի նկատմամբ կիրառվող խնամքի

         աշխատանքները, առանձին մշակաբույսերի բերքի նախնական մշակումը և

         պահպանումը: Կիրառվող տեխնոլոգիաների առարձնահատկությունները

         ագարակային (ֆերմերային) տնտեսություններում:

             Բանջարաբուծությունը որպես գյուղատնտեսական արտադրության կարևոր

         ճյուղ: Բանջարեղենի օգտագործման տարեկան սննդաբաժնի գիտական

         հիմնավորումը: Բաց դաշտի և պաշտպանված գրունտի բանջարաբուծության

         զարգացումը: Բանջարաբոստանային մշակաբույսերի կենսաբանական

         առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմը նրանց

         բնութագրումը, նվազագույն ծախսերով, էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու

         որակով բերքի ստացման տեսական հիմունքները և պրակտիկ

         միջոցառումները:  Առանձին բույսերի մշակության տեխնոլոգիաները բաց

         դաշտում և փակ գրունտում, նրանց բերքատվության

         առանձնահատկությունները: Գիտության դերը բանջարաբոստանային

         մշակաբույսերի մշակության տեխնոլոգիաների կատարելագործման և նոր

         արժեքավոր սորտերի ստացման գործում:

 

    8.              Այգեպտղաբուծություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և արտադրության ճյուղ, նրա

         խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը, նրանց ընդհանուր

         բնութագիրը և ժող. տնտեսական նշանակությունը: Հանրապետության համար

         կարևորագույն մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության

         առաձնահատկությունները, սորտային կազմը: Դրանց մշակության

         տեխնոլոգիաների առաձնահատկությունները գյուղացիական (ֆերմերային)

         տնտեսություններում:

             Բանջարաբուծությունը որպես բուսաբուծության ճյուղ: Հիմնական

         բանջարային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները,

         սորտային կազմը և մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրունտում:

             Առարկան ընդգրկում է խաղողի վազի և պտղատու մշակաբույսերի

         ագրոկենսաբանական հիմունքները: Վեգետատիվ բազմացում և տնկանյութի

         աճեցման տեխնոլոգիա, այգու հիմնումը և խնամքը, խաղողի և պտուղների

         արտադրության մասնագիտացումը և սորտերի տեղաբաշխումը ըստ ՀՀ

         գյուղատնտեսական գոտիների:  Սորտերի կենսաբանական և

         արտադրա-տնտեսական առաձնահատկությունները:

             Դասընթացի տեսական և գործնական բնույթի բոլոր բաժինները

         հետապնդում են մեկ նպատակ` մատնանշել տարեց-տարի ցածր ինքնարժեքով,

         բարձր, լավորակ բերք ստանալու հիմնախնդիրների լուծման ուղիները:

 

    9.             Անշարժ գույքի կադաստր 3 կրեդիտ, 90 ժամ

         

             Հասկացողություն անշարժ գույքի և անշարժ գույքի կադաստրի մասին:

         Անշարժ գույքի կադաստրի խնդիրները: Տարածագնահատման գոտիականություն:

         Անշարժ գույքի կադաստրային գնահատում: Գույքահարկ և հողի հարկ:

         Անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունք և այլ գույքային

         իրավունքներ: Բազմաբնակարան բնակելի շենքերի բնակարանների

         կադաստրային արժեքի որոշումը: Անհատական բնակելի տների, այգետնակների

         և դրանց կից շինությունների կադաստրային արժեքի որոշումը:  

         Հասարակական և արտադրական նշանակության շենքերի և շինությունների

         կադաստրային արժեքի որոշումը: Հողերի կադաստրային գնահատման

         էությունը: Հողի հարկման բազայի ձևավորման համակարգը ՀՀ-ում: Անշարժ

         գույքի գնահատման ստանդարտ: Հասկացողություն անշարժ գույքի

         շուկայական արժեքի և գնի մասին:  Արժեքի տեսակները: Լավագույն և

         առավել արդյունավետ օգտագործում: Անշարժ գույքի շուկայական արժեքի

         որոշման համեմատական մեթոդ: Անշարժ գույքի շուկայական արժեքի որոշման

         եկամտային մեթոդ: Կապիտալավերքածման գործակից: Անշարժ գույքի

         շուկայական արժեքի որոշման ծախսային մեթոդ: Հողերի գնահատման

         մեթոդները: Գնահատման մեթոդների կիրառումից ստացվող արդյունքների

         համաձայնեցումը: Անշարժ գույքի գնահատման հաշվետվության կառուցվածքը:

         

    10.           Գյուղ. մեքենայացում 2 կրեդիտ, 60 ժամ

         

             Գյուղատնտեսության մեքենայացում առարկան բաղկացած է չորս

         բաժիններից` 1. տրակտորներ և ավտոմոբիլներ, 2. գյուղատնտեսական

         մեքենաներ, 3. անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում,

         4. գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում:

             1. Տրակտորներ և ավտոմոբիլներ բաժնում ուսանողը պետք է ծանոթանա

                գյուղ. արտադրությունում օգտագործվող տրակտորների ընդհանուր

                կառուցվածքին, աշխատանքին և տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին:

             2. Գյուղատնտեսական մեքենաներ բաժնում ուսանողը պետք է ծանոթանա

                հողի մշակության, ցանքի ու տնկման, բույսերի խնամքի ու

                պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային

                մշակաբույսերի բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու

                տեսակավորման, ինչպես նաև մելիորատիվ մեքենաների

                կառուցվածքին ու աշխատանքներին:

             3. Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում բաժնում ուսանողը պետք

                է ծանոթանա կերերի նախապատրաստման ու բաշխման,

                ջրամատակարարման, կաթի նախնական մշակման, ոչխարների խուզի ու

                բրդի տեսակավորման, ինչպես նաև գոմաղբի հավաքման ու հեռացման

                մեքենասարքավորումների հետ:

             4. Գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում բաժնում ուսանողը պետք

                է ծանոթանա արտադրական գործընթացի տեսակներին,

                մեքենատրակտորային ագրեգատների (ՄՏԱ) դասակարգման

                սկզբունքներին, դրանց տեխնոլոգիական և շահագործման

                բնութագրերին, ՄՏԱ համալրման եղանակներին, դրանց

                կինեմատիկական ու տեխնիկա-տնտեսական ցուցանիշների

                (աշխատածախսումների, վառելանյութի ծախսի) որոշման

                սկզբունքներին, պատկերացում կազմի ՄՏԱ շրջադարձի ձևերի ու

                շարժման եղանակների մասին, ծանոթանա բուսաբուծությունում ՄՏԱ

                շահագործման դրույթներին (օպերացիոն-տեխնոլոգիա, մեքենայացված

                աշխատանքների տեխնոլոգիական քարտ, հացահատիկի, կարտոֆիլի և

                այլ մշակաբույսերի մշակության և բերքահավաքի տեխնոլոգիաներ

                և այլն), գաղափար կազմի տրակտորների տեխնիկական

                սպասարկումների և ախտորոշման մասին, ծանոթանա

                մեքենատրակտորային պարկի նախագծման, նավթային տնտեսության

                կազմակերպման և տեխնիկական միջոցների պահպանման հարցերին:  

 

    11.            ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ 2 կրեդիտ, 60 ժամ

             Գյուղատնտեսական մեքենաների նշանակությունը և դասակարգումը:

         Նրանց դերը գյուղատնտեսական արտադրության ինտենսիֆիկացման գործում:

             Հողամշակման մեքենաներ, նրանց տեսակները, նշանակությունը,

         կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները ըստ հողային գոտիների:

             Ցանքի ու տունկի մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները,

         կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական

         ցուցանիշները: Պարարտացման մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները,

         կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական

         ցուցանիշները: Բույսերի պաշտպանության մեքենաներ, նշանակությունը,

         տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական

         ցուցանիշները: Կերերի հավաքման, վերամշակման մեքենաներ,

         կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական

         ցուցանիշները: Հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի և բերքի

         հետագա վերամշակման մեքենաներ, նրանց կառուցվածքային

         առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

         Արմատապտուղների բերքահավաքի մեքենաներ, կառուցվածքային

         առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները: Հողերի

         բարելավման և մելիորացման մեքենաներ, տեսակները, կառուցվածքային

         առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները: Փոքրաչափ

         գյուղատնտեսական տեխնիկա, նրանց կիրառման առանձնահատկությունները և

         արդյունավետությունը ժամանակակից ֆերմերային տնտեսություններում

 

    12.              Գյուղ. մելիորացիա 2 կրեդիտ, 60 ժամ

             Հողերի բնական պայմանների արմատական բարեփոխումները,

         մելիորացիայի զարգացման դերը երկրի կայունության և ամրապնդման

         գործում: Հիդրոտեխնիկական մելիորացիայի տնտեսական

         արդյունավետությունը և նրա բարձրացման ուղիները:  Ոռոգման

         մելիորացիա: Ոռոգում և ոռոգման համակարգեր: Ոռոգման տեսակները,

         նրանց կիրառման պայմանները: Ոռոգման ջրի աղբյուրները, ջրառու

         կառուցվածքները, կարգավորող և ուղևորող, ջրհավաք և ջրման և

         դրենաժային ցանցը, ճանապարհային ցանցը ոռոգման համակարգերում: Գյուղ

         մշակաբույսերի ոռոգման ռեժիմը: Գումարային ջրասպառումը, նրա

         բաղադրիչները և որոշման մեթոդիկան: Ոռոգման նորմը: Ջրման նորմ:

         Ջրումների տեսակները: Հիդրոմոդուլի գրաֆիկի կազմումը և

         կոմպլեկտավորումը: Մակերեսային ինքնահոս ջրման հիմնական

         սկզբունքները: Ջրի հողի մեջ ներծծման օրինաչափությունը: Գյուղ

         մշակաբույսերի ոռոգման եղանակները ու տեխնիկան: Մակերեսային ոռոգում:

         Ակոսներով և մարգերով ջրման տեխնիկան:  Ոռոգումը անձրևացմամբ:

         Արհեստական անձրևացման հիմնական սկզբունքները:  Անձրևացնող

         ապարատներ և մեքենաներ: Աշխատանքի արտադրողականությունը

         անձրևացմամբ ջրելու ժամանակ: Ենթահողային ոռոգում: Ոռոգման հիմնական

         սկզբունքները: Առավելություններն ու թերությունները: Կաթիլային

         ոռոգում: Ոռոգման բաց ցանց: Ցանցի ջրանցքների դասակարգումը ոռոգվող

         տարածքներում: Մայր ջրանցքի նախագծումը: Ոռոգման ջրանցքների

         հաշվարկային ծախսերի սահմանումը: Մշտական և ընդհատումներով աշխատող

         ջրանցքների ծախսերի որոշումը: Ոռոգման համակարգի ՕԳԳ-ի որոշումը:

         Ջրանցքներից ջրի ֆիլտրացիոն և գոլորշիացման կորուստների որոշումը:

         Ջրանցքների հաշվարկային բրուտտո ծախսերի որոշումը: Ոռոգման

         ջրանցքների երկայնական պրոֆիլի կազմումը, նրա ընդլայնական չափերի

         որոշումը հիդրավլիկական հաշվարկի միջոցով: Ոռոգման ջրանցքներից ջրի

         կորուստների դեմ պայքարի միջոցները և նրանց կիրառման պայմանները:

         Ոռոգման ջրանցքների կոնստրուկցիաները: Ճանապարհային ցանց ոռոգման

         համակարգերում: Ջրհավաք ջրման ցանցի ջրանցքների հաշվարկային ծախսերի

         որոշումը: Ոռոգելի հողերի աղակալումն ու ճահճացումը: Ջրային և

         աղային հաշվեկշիռը: Հողերի աղակալման տեսակաները: Հողերի մելիորոցման

         մեթոդները: Աղակալված ալկալի հողերի մելիորացիոն լվացման միջոցով:

         Դրենաժի կիրառման պայմաններն ու տիպերը:  Հորիզոնական և ուղղաձիգ

         դրենաժ աղակալված հողերի ժամանակ: Ոռոգման ջրի աղբյուրները: Ոռոգման

         ջրի աղբյուրների տիպերը: Ոռոգման աղբյուրների ոռոգման ունակությունը:

         Դարավանդների տեսակները և նրանց հաշվարկը:

                                            

    13.       Հողաշինարարություն և  հողային կադաստր 2 կրեդիտ, 60 ժամ

             Հողային կադաստր հասկացողությունը, նշանակությունը և խնդիրները:

         Հողային կադաստրի բաղկացուցիչ մասերը, կադաստրի ձևերը և

         սկզբունքները: Կադաստրի զարգացման պատմությունը: Հողային ֆոնդը որպես

         հողային կադաստրի օբյեկտ:  Հողային կադաստրի վարման նպատակով

         ելակետային տեղեկատվության ստացման, մշակման և վերլուծման

         մեթոդները: Հողային կադաստրը հողային հարաբերությունների կարգավորման

         և ղեկավարման մեխանիզմ: Հողատիրման հողօգտագործման գրանցումը,

         հողագրանցման փաստաթղթերը: Հողերի հաշվառման հասկացությունը և

         օրինաչափությունները, հողահաշվառման միավորները: Հողատեսքերի

         դասակարգումը, հողերի հաշվառման ձևերը և սկզբունքները,

         հողահաշվառման փաստաթղթերը, բովանդակությունը և ձևերը:

         Հատակագծաքարտեզագրական և այլ նյութերի բովանդակությունը հողերի

         հաշվառման ընթացքում: Հողերի գրանցման և հաշվառման մեքենայացումը:

         Տվյալների մոդելները և բազաները: Հողային պաշարների ղեկավարման

         ավտոմատացված համակարգը: Հողերի գնահատման հիմնահարցերը: Հողերի

         գնահատման հասկացությունը, հողերի բոնիտավորումը, հողերի

         բոնիտավորման նյութերը և փաստաթղթերը, հողերի հատկությունները և

         ցուցանիշները, հողերի դասակարգման և խմբավորման մեթոդները: Հողերի

         տնտեսական գնահատման ցուցանիշները: Հողերի գնահատման սանդղակների

         կազմման սկզբունքները տարբեր հողատեսքերի և կատեգորիաների համար:  

         Ներհամայնքային հողերի գնահատումը: Հողերի արժեքային գնահատումը:

         Հողերի գնահատման նյութերը և փաստաթղթերը: Հողագնահատման

         աշխատանքների մեքենայացումը: Հողա-գնահատման աշխատանքները

         արտասահմանում: Հողա-գնահատման տվյալների կիրառման ոլորտները:

         Համայնքի հողային կադաստրը, մարզի հողային կադաստրը, հանրապետության

         հողային կադաստրը:  Հողատեղեկատվական համակարգը: Հողային կադաստրը և

         հողաշինարարությունը:  Հողային կադաստրը և հողերի մոնիթորինգը:

             Հողաշինարարության գիտության սահմանումը, կառուցվածքը, նպատակը

         և խնդիրները: Հողաշինարարական նախագծումը որպես հողաշինարարության

         անցկացման մեթոդոլոգիա: Հողաշինարարական նախագծի տեսակները: Հողային

         և ագրարային հարաբերությունները արդի պայմաններում: Միջտեսակային

         հողաշինարարություն: Միջհամայնքային հողաշինարարական նախագծերի

         կազմումը, նպատակը և խնդիրները: Հանրապետության հողային ֆոնդը ըստ

         նպատակային նշանակության: Հանրապետության հողային հաշվեկշիռը:

         Միջտնտեսական հողաշինարարական նախագծերի բովանադակությունը, կազմը և

         կառուցվածքը` կապված ջրամբարների շինարարության արդյունքում նրանց

         ազդեցության գոտում հայտնված հողօգտագործողների վերակազմավորման հետ:

         Միջտնտեսական հողաշինարարական նախագծերով տնտեսությունների

         սահմանների ճշգրտման, վերականգնման և անցկացման գործողությունների

         հաջորդականությունը: Խախտված հողերի վերականգնման նախագծի կազմումը,

         հողալվացման հողատարածքների խոշորացման և արդյունավետ

         հողօգտագործման կազմակերպման սկզբունքները: Հողօգտագործման

         թերությունները և նրանց վերացման ուղիները: Ներհամայնքային

         հողաշինարարական նախագծերի կազմման նպատակը, խնդիրները:

         Ներհամայնքային ճանապարհային ցանցի տեղաբաշխումը և նախագծումը,

         ճանապարհի ծանրաբեռնվածությունը, ծածկույթը, լայնական պարամետրերի

         սահմանումը, երկայնական պրոֆիլների կազմումը, հողային աշխատանքների

         ծավալների հաշվարկը: Ճարտարագիտական, մելիորատիվ և ջրատնտեսական

         տարբեր նշանակության կառուցվածքների տեղաբաշխումը: Ոռոգման ցանցի

         նախագծումը և նրա լծորդումը հողօգտագործման պարամետրերի հետ:

         Բանվորական նախագծեր: ՀՀ հողային ֆոնդի վերլուծությունը: Վարելահողերի

         հողաշինարարական կազմակերպումը, ցանքաշրջանառության սխեմաների

         կազմումը: Դաշտապաշտպան անտառաշերտերը և նրանց տեղաբաշխումը:

         Կուլտուր-տեխնիկական աշխատանքների բովանդակությունը: Քարքարոտ հողերի

         յուրացում, քարքարոտ հողերի յուրացման դիֆերենցիալ տեխնոլոգիան:  

         Բազմամյա տնկարկների տարածքի հողաշինարարական կազմակերպումը,

         արոտավայրերի մակերեսային և արմատական բարելավում, մշակովի արոտային

         տարածքի կազմակերպումը: Արոտավայրերի ջրարբիացում: Հակաէրոզիոն

         միջոցառումների դասակարգումը, թեք լանջերի դարավանդումը, հաշվարկը և

         նախագծումը հատակագծում: Հակաձորակային միջոցառումներ: Հողերի

         հարթագծումը թեք կամ հորիզոնական հարթության տակ: Ոռոգելի հողերի

         հարթագծում: Նախագծի տեղափոխումը բնության մեջ: Հողաշինարարական

         նախագծերի տնտեսական, սոցիալական և էկոլոգիական արդյունավետության

         հիմնավորումը:

 

    14.         Բույսերի պաշտպանություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

             Միջատների մորֆոլոգիան, անատոմիան և ֆիզիոլոգիան, միջատների

         պոպուլյացիաների (միջտեսակային, ներտեսակային և ներպոպուլյացիոն),

         միջատների բազմացումը և զարգացումը, միջատների էկոլոգիան, նրանց

         դասակարգումը, գ/տ մշակաբույսերի վնասատուների կենսաբանական

         առանձնահատկությունները, հասցրած վնասի բնույթը և չափերը, պայքարի

         մեթոդները և բույսերի պաշտպանության համակարգ վնասատուների դեմ:

             Բույսերի հիվանդությունների դասակարգումը: Ոչ վարակիչ

         հիվանդություններ: Վարակիչ հիվանդությունների գլխավոր խմբերը

         (վիրուսներ, բակտերիաներ, միկրոպլազմաներ, ճառագայթասնկեր, սնկեր),

         բույսերի ինֆեկցիոն հիվանդությունների էկոլոգիան և զարգացման

         դինամիկան, հիվանդությունների կանխատեսում և ահազանգում, գ/տ

         մշակաբույսերի հիվանդությունները, հարուցիչների կենսաբանական

         առանձնահատկությունները, հասցրած վնասի բնույթը և չափերը բույսերի

         պաշտպանության համակարգ գ/տ մշակաբույսերի հիվանդության դեմ:

         Լաբորատոր պարապմունքներ:

 

    15.        Անասնաբուծական արտադրանքի արտադրության տեխնոլոգիա

                              4 կրեդիտ, 120 ժամ

             Անասնապահությունը որպես ժողովրդական տնտեսության առաջատար

         ճյուղ, վարման համակարգը, նախապայմանները և հիմնախնդիրները:

         Ռեգիոնալ անասնապահության կողմնորոշիչները:

             Գյուղատնտեսական կենդանիների տնտեսական հատկանիշները,

         ցեղագոյացման գործոնները, ցեղերի դասակարգումը և կատարելագործման ու

         շրջայնացման խնդիրները:

             Կենդանիների համակազմվածքը, աճի ու զարգացման

         օրինաչափությունները, հաշվառման մեթոդները: Նախիրների և հոտերի

         սերնդատվությունը, վերարտադրությունը և մթերատվությունը:

 

    16      Անասնաբուծական մթերքների վերամշակման և  պահպանման տեխնոլոգիա

                                     3 կրեդիտ, 90 ժամ

             Կաթի և կաթնամթերքների սննդային և կենսաբանական արժեքները:

         Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի նախնական

         մշակումը տնտեսություններում: Անարատ կաթնամթերքների, պաղպաղակի,

         պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների արտադրության

         տեխնոլոգիաները:

             Մսի քիմիական կազմը: Անասունների մորթի տեխնոլոգիան: Մսի

         նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների, կիսաֆաբրիկատների և

         մսային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը, նրանից

         պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների արտադրության

         տեխնոլոգիան:

             Կաշիների ստացման տեխնոլոգիան: Կաշիների դասակարգումը: Կաշիների

         ներկրման գործընթացները: Կաշիների դաբաղումը, պիկելումը: Թավշակաշվի

         և մորթիների ստացման արտադրական գործընթացները:

 

    17.    Բուսաբուծական մթերքների վերամշակման և  պահպանման տեխնոլոգիա

                                 4 կրեդիտ, 120 ժամ

             Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և որակի

         գնահատումը, հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի,

         կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի

         և ծխախոտի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները, մեթոդներն

         ու գործընթացները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր

         ոլորտներում կիրառման առանձնահատկությունները:

             Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն

         ու եղանակները, հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի,

         կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի

         և ծխախոտի պահպանության տեխնոլոգիաները:

             Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի,

         բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի

         վերամշակման տեխնոլոգիաները, պահածոյացման և գինեգործության

         հիմունքները, կոմբինացված կերերի արտադրություն:

 

    18.               Ինֆորմատիկա 4 կրեդիտ, 120 ժամ

             Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

         համակարգիչների տեսական հիմունքները:

             Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ

         սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման:

         Տրամաբանական դիզունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:  

             Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր,

         պրոցեսոր:

             Ինֆորմատիկայի մուտքագրման, ելքավորման և հաղորդման սարքեր:

             Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր,

         թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային

         ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի և

         միջավայրի համակարգը և ստանդարտ գործառույթների գրադարանը:

             Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների

         կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

             Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման

         եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման

         փուլերը և կարգը:

             Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր

         կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,

         ծրագրերի մշակումը և կատարման փուլերը:

             Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցերը և

         դրանց տիպերը:

 

    19.              Վիճակագրություն 9 կրեդիտ, 270 ժամ

             Ծրագրում զետեղվել են այն հիմնական հարցերը, որոնք վերաբերում են

         ժամանակակից վիճակագրության հիմունքներին: Նրա առաջին մասում

         արտացոլված են «Վիճակագրության ընդհանուր տեսության», իսկ երկրորդ

         մասում` «Սոցիալ տնտեսական վիճակագրության» հիմունքները:

             «Վիճակագրության ընդհանուր տեսության» մեջ տրվում է գիտության

         առարկայի սահմանումը, մեթոդը, խնդիրները, ուսումնասիրվում է

         վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և խմբավորման

         մեթոդաբանությունը, միջին մեծություններն ու վարիացիայի

         ցուցանիշները, փոխկապակցությունները, սոցիալ-տնտեսական երևույթների

         դինամիկան:

             «Սոցիալ տնտեսական վիճակագրության» մեջ առանձնակի ուշադրության

         են արժանացել գների, ֆինանսների, պետ բյուջեի և բանկերի,

         ապահովագրության, վարկի և դրամաշրջանառության, արտադրության և

         շրջանառության ծախքերի վիճակագրության, ազգային հաշիվների համակարգի,

         մակրոտնտեսական ցուցանիշների վիճակագրության, վճարային և առևտրային

         հաշվեկշիռների, ապրանքաշրջանառության (մեծածախ, մանրածախ, համախառն

         և զուտ) վիճակագրության ցուցանիշներին վերաբերող բաժինները:

         Ժողովրդագրության, բնակչության, աշխատաշուկայի տնտեսության առանձին

         ճյուղերի արտադրանքի, մասնավորապես գյուղատնտեսության արտադրանքի

         հաշվառման, բուսաբուծության և անասնաբուծության ճյուղերի

         արտադրանքների, միջազգային համադրումների, աշխատանքի, աշխատավարձի և

         արտադրողականության, բնակչության կենսամակարդակի:

 

    20.    Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ և  համակարգեր 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Դասընթացի բովանդակությունը և խնդիրները:

             Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաները որպես հաշվիչ տեխնիկայի միջոցների,

         կապի, ինֆորմացիայի պահպանման և արտապատկերման միջոցներ:

         Տնտեսագիտական ինֆորմացիան, նրա դերը, դասակարգումը, ինֆորմացիայի

         ֆիզիկական ու տրամաբանական կառուցվածքները, քանակական բնութագրերը:

         Ինֆորմացիայի հավաքագրման, գրանցման, նախապատրաստման և մշակման

         տեխնոլոգիական գործընթացի նախագծումը: Ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակման

         համակարգի նախագծման մեթոդիկան ու կազմակերպումը: Խնդիրների

         ալգորիթմացում, համակարգերի մաթեմատիկական, ծրագրային և տեխնիկական

         ապահովում, կիրառական ծրագրերի փաթեթներ: Տվյալների բանկեր և

         բազաներ: Տվյալների ինտեգրացված մշակումը և պահպանումը:

             Տվյալների բազաների կառավարման համակարգեր: Ինֆորմացիայի ավտոմատ

         մշակումն ու կառավարման գործառույթները: Օպերատիվ կառավարման

         ինֆորմացիայի մշակման ավտոմատացումը: Կոմերցիոն ցանցի կիրառումը:

         «Բանկ-կլիենտ» համակարգը: Կառավարման տակտիկական և ռազմավարական

         խնդիրների ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակումը: Ինֆորմացիոն համակարգերն

         ու ավտոմատացված աշխատատեղերը: Բազմաֆունկցիոնալ ծրագրային

         կոմպլեքսները որպես ինտեգրացված ինֆորմացիոն համակարգի ստեղծված

         հիմք: Ցանցային տեխնոլոգիաներ: Համակարգչային ցանցեր, ինֆորմացիոն

         տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները: Լոկալ համակարգչային ցանցեր,

         գլոբալ ցանցեր: Ինֆորմացիայի պաշտպանությունը ինֆորմացիոն

         համակարգում: Ինֆորմացիայի պաշտպանման միջոցներն ու եղանակները:

 

    21.             Տեխնիկական գրավոր խոսք 2 կրեդիտ, 60 ժամ

         

             Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և

         ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

 

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը.

գործառնական, իրադրական և անհատական ոճեր:

 

Գործառնական ոճեր:

 

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա

վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական

ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց

գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

 

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և

կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային

չափանիշները:

 

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական,

օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական,

միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային

չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող

փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները:

Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական

եղանակները:

 

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:

Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու

տրամաբանական մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության

հիմնական սկզբունք:

 

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

չափանիշների պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն

արժեքների օրինակով:

 

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների

համառոտ ակնարկ:

 

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի

դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման

տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և

տրամաբանական մեխանիզմները:

 

22. Տնտեսա-մաթեմատիկական մեթոդներ և մոդելավորում 4 կրեդիտ, 120 ժամ

Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման

հիմնական խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

սահմանափակումների համակարգը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

անասնաբուծության մեջ: Կերային ռացիոնի, հոտի օպտիմալ կազմի որոշման,

կերերի օպտիմալ օգտագործման խնդիրների մոդելավորումը: Տնտեսագիտական

պրոցեսների մոդելավորումը բուսաբուծության մեջ:

Ցանքատարածությունների օպտիմալ կառուցվածքի, ցանքաշրջանառության

օպտիմալ տարբերակի որոշման խնդիրների մաթեմատիկական մոդելների

մշակումը: Արտադրության օպտիմալ մասնագիտացման և տեղաբաշխման խնդրի

մոդելավորումը: Մեքենա-տրակտորային հավաքակայանի օպտիմալ կազմի

որոշման, օպտիմալ համալրման և օպտիմալ օգտագործման խնդիրների

առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

   ԸՄԴ.          ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

    1.        Անասնաբուժական գործի կազմակերպում 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Ներածություն, Առարկային նշանակությունը, նրա սոցիալ-տնտեսական

         և պաշտպանական նշանակությունը, անասնաբուժական ծառայության

         խնդիրները: Անասնաբուժական ծառայության հիմունքները: Անասնաբուժական

         հարցերի օրենսդրությունը. ՀՀ օրենքը «Անասնաբուժության» մասին: ՀՀ

         անասնաբուժական ծառայության կառուցվածքը: Անասնաբուժական գործի

         կազմակերպումը մարզերում, քաղաքներում և տնտեսություններում:

         Անասնաբուժական միջոցառումների ծրագրավորումը, նրա տեսակները:

         Անասնաբուժական միջոցառումների կազմակերպումը:  

         Անասնաբուժասանիտարական հսկողության հիմունքները:

         Անասնաբուժասանիտարական հսկողության կազմակերպումը անասնապահական

         տնտեսություններում: Անասնաբուժասանիտարական հսկողությունը

         տրանսպորտում և պետական սահմանում: Անասնաբուժասանիտարական

         հսկողության կազմակերպումը մսի վերամշակման ձեռնարկություններում և

         հումքի արդյունաբերությունում: Անասնաբուժական միջոցառումների

         ֆինանսավորումը: Անասնաբուժական հաշվառում և հաշվետվություն:  

         Անասնաբուժական գործավարություն: Միջազգային անասնաբուժական

         կազմակերպություններ: Անասնաբուժական միջոցառումների էկոնոմիկան:

         

    2.        Հաշվապահական հաշվառում և  աուդիտ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Հաշվապահական հաշվառման դասընթացի առարկան, մեթոդը, մեթոդի

         տարրերը և դրանց փոխադարձ կապը: Հաշվապահական տեղեկատվությանը

         ներկայացվող պահանջները, տեղեկատվության օգտագործողները:

         Հաշվապահական հաշվետվություններ, կազմման և ներկայացման կարգը

         գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում:

             Հաշվեկշռի էությունը, կառուցվածքը, հաշվեկշռային նույնություն,

         բովանդակությունը:

             Հաշիվների էությունը, գրանցումների կարգը, կրկնակի գրանցման

         մեթոդի գործառույթները:

             Աուդիտի էությունը, սկզբունքները և կազմակերպման ընթացակարգերը:

         Աուդիտի տեսակները և անցկացման փուլերը:

             Ոչ ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը, գնահատումը, մաշվածքի

         հաշվարկումը, օտարման հաշվառումը: Ոչ ընթացիկ ակտիվների աուդիտի

         կազմակերպումը:

             Ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը գյուղատնտեսական

         ձեռնարկություններում:  Ընթացիկ ակտիվների աուդիտի կազմակերպումը:

             Պաշարների հաշվառման սկզբունքները և մնացորդի գնահատման

         մեթոդները համաձայն ՀՀՀՀՍ-2 ստանդարտի: Պաշարների աուդիտի

         կազմակերպումը:

             Դրամական միջոցների, դեբիտորական պարտքերի հաշվառման

         հիմնահարցերը գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում: Դրամական

         միջոցների աուդիտի կազմակերպումը:

             Կապիտալի, պահուստների հաշվառման սկզբունքները գյուղատնտեսական

         ձեռնարկություններում:

             Հիմնական արտադրության ծախսումների հաշվառման սկզբունքները,

         դասակարգումը ուղղակի և անուղղակի, հաստատուն և փոփոխական ծախսեր:

         Անուղղակի ծախսերի բաշխումը, ծախսերի կլանումը: Պատրաստի արտադրանքի

         հաշվառման սկզբունքները:

             Իրացում, իրացումից ստացված ֆինանսական հետևանքների որոշումը:

         Ֆինանսական հաշվետվությունների ձևերը և աուդիտի կազմակերպումը:

         

    3.               ԱԱՀ էկոնոմիկա 5 կրեդիտ, 150 ժամ

         

             Տնտեսական օրենքների դրսևորման բնույթը գյուղատնտեսության մեջ:

         Գյուղատնտեսության արտադրական ռեսուրսների (հողի, ջրի, կապիտալի,

         աշխատանքի) գնահատման, պահանջի և տնտեսական արդյունավետության

         որոշման մեթոդաբանությունը, ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և

         շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

             Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

         գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

             Գյուղատնտեսության ընդլայնված վերարտադրությունը`

         առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

         Ինտենսիվացումը որպես վերարտադրության ձև` ներկա փուլի

         առանձնահատկությունները: Ինտենսիվության և ինտենսիվացման տնտեսական

         արդյունավետության որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշների համակարգը:

             Գյուղատնտեսության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

         արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

         անվտանգություն:

             Արտադրության տնտեսական արդյունավետության էությունը,

         մակարդակները, ցուցանիշները, կանոնական և իրական տնտեսության

         պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակների հաշվարկման մեթոդաբանությունը,

         արտերկրների փորձը, իջեցման հիմնախնդիրները: Աշխատանքի

         արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

         դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

         արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

         օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

         եկամտաբերություն և շահութաբերություն:  Ռեսուրսների ամբողջական

         արդյունավետություն:

             Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների տեղաբաշխման և

         մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների համակարգը

         գյուղատնտեսության մեջ:  Կենտրոնացում, համակենտրոնացում և

         ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա:  Տարածաշրջանների էկոնոմիկա:

             Գնագոյացումը և ագրարային շուկայի գների համակարգը:

         Բուսաբուծական և անասնաբուծական առանձին ճյուղերի էկոնոմիկան: SWOT

         վերլուծություն:

 

    4.                 Մարքեթինգ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Մարքեթինգի մուտքը ՀՀ: Առանձնահատկությունները և

         առաքելությունները, հիմնադրույթները, սկզբունքները, ռազմավարությունն

         ու մարտավարությունը, տեսակետները, ծրագրերը, կազմակերպման

         սկզբունքները:

             Մարքեթինգի շրջակա միջավայրը, գործոնների դասակարգումը,

         մակրոմիջավայրի /չվերահսկվող/ միկրոմիջավայրի /վերահսկվող/

         գործոնները: ՈՒժեղ և թույլ կողմերը:

             Մարքեթինգի հետազոտության համակարգը: Սպառողների ապրանքների,

         ապրանքային շուկաների, մրցակցության, մատակարարների, առևտրային

         միջնորդների, տեղեկատվության համակարգերի ուսումնասիրություն:

             Սպառողական շուկաներ և գնորդների գնային ուսումնասիրությունը:

         Սպառողների սպառման վարքի «Սև արկղ»: Մարքեթինգի դրդիչ գործոնները

         և սպառողների պատասխան ռեակցիան: Սպառողների բնութագիրը և

         գնումների գործընթացը:

             Շուկայի հատվածավորման էությունը, սկզբունքները, չափանիշները:

         Շուկայի հատվածի բնութագրիչները: Նպատակային հատվածի գրավման

         ալգորիթմը:

             Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Էությունը, մակարդակները,

         կենսացիկլերը, ներկայացումը շուկայում: Ապրանք-նորույթ:

             Գները և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգային

         գների համակարգը: ՀՀ շուկայում գործող գների համակարգը, մակարդակը և

         դինամիկան: Գյուղատնտեսական արտադրանքի և գյուղին վաճառվող

         արտադրամիջոցների գների համարժեքությունը:

             Մարքեթինգի կազմակերպման սկզբունքները: Մարքեթինգը տարբեր

         ոլորտներում: Ագրոմարքեթինգ և քոնսալթինգ: Ֆինանսական մարքեթինգ,

         մարքեթինգը մտավոր կապիտալի շուկայում, կապիտալ շինարարության

         օբյեկտների մարքեթինգ, ապահովագրական և արտերկրների հետ համատեղ

         ձեռնարկությունների մարքեթինգ: Միջազգային մարքեթինգ:

             Ագրարային շուկաներ: Էությունը, տեղը, դերը,

         առանձնահատկությունները, պաշտպանվածությունը, ապրանքային և

         ֆինանսական կառուցվածքը: Գների համակարգը: Պահանջարկը և առաջարկը:

         Ներմուծում և արտահանում:

         

    5.           Ագրոբիզնեսի հիմունքներ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

             Ագրոբիզնեսի էությունը, առարկան, տեղը մյուս տնտեսագիտական

         գիտությունների համակարգում, ուսումնասիրության մեթոդները,

         եղանակները և խնդիրները:  Ագրոբիզնեսի համակարգը և ագրարային

         քաղաքականության առաջնային ուղղությունները:

             Գյուղատնտեսության աջակցության բնութագիրը: Ագրարային հատվածի

         զարգացմանն ու ագրոբիզնեսին աջակցող ծրագրերը: Ագրոբիզնեսի

         կազմակերպմանն աջակցող կառույցներն ու մարմինները: Տեղատվություն և

         խորհրդատվության ապահովումը որպես ագրոգործարարության կազմակերպման

         ու աջակցության կարևոր գործոն: Բիզնես պլանը որպես ագրոբիզնեսի

         արդյունավետ կազմակերպման առաջնահերթ պայման:

             Ագրարային շուկայի ձևավորումը և կոմերցիոն գործունեության

         կազմակերպումը: Բիզնեսի կազմակերպման հիմունքները բուսաբուծության,

         անասնաբուծության ճյուղերում և վերամշակման ձեռնարկություններում:

 

    6.              Գյուղ. ապահովագրություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Ապահովագրության էությունն ու գործառույթների

առանձնահատկությունը ապահովագրական պաշտպանվածության գծով:

Ապահովագրական գործի պատմությունը: Հայաստանի ապահովագրական շուկայի

զարգացման հիմնական փուլերը և երկրի տնտեսական զարգացման

կարևորագույն նշանակությունը: Ապահովագրության իրականացման

կանոնակարգման հիմնական սկզբունքները: Պարտադիր և կամավոր

ապահովագրության իրականացման հիմնական սկզբունքները: Պետությունը և

ապահովագրությունը Ապահովագրական գործի կազմակերպման հիմնական

սկզբունքները: Ապահովագրական շուկայի հիմնական մասնակիցները և նրանց

բնութագիրը: Ապահովագրական շուկայի մասնակիցների

փոխհարաբերությունները: Ապահովագրության հիմնական տեսակներն ու

օբյեկտները: Ապահովագրության տեսակների դասակարգման հիմնական

սկզբունքները և դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական ռիսկի,

կորուստի և ապահովագրական հատուցման էությունը: Ռիսկային

իրադրություն և ապահովագրական պատահար: Ապահովագրական ռիսկերի

տեսակներն ու դրանց կառավարումը: Անձնական, գույքային և

պատասխանատվության ապահովագրության տեսակներն կազմակերպումը:

Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի և բազմամյա տնկարկների

ապահովագրություն: Գյուղատնտեսական կենդանիների ապահովագրություն:

Ապահովագրական դրույքի (սակագնի) կառուցվածքը և հաշվարկման հիմնական

եղանակները: Անձնական և գույքային ապահովագրության դրույքի (սակագնի)

հաշվարկման մեթոդներն ու դրանց առանձնահատկությունները:

Ապահովագրական պահուստների էությունը և հիմնական տեսակները:

Վերաապահովագրության էությունն ու դրա գործառույթների

առանձնահատկությունը: Վերաապահովագրական շուկայի զարգացման հիմնական

փուլերը: Ապահովագրական կազմակերպության կառուցվածքը: Ապահովագրական

կազմակերպության տեսակները:

 

    7.      Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպում 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման և կառավարման գիտական

         հիմունքները, սկզբունքներն ու օրինաչափությունները:

             Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման և կառավարման

         առանձնահատկությունները:

             Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների (տնտեսավարման առկա բոլոր

         ձևերի) կազմակերպատնտեսական հիմունքերը:

             Ռեսուրսային ներուժի (հողի, արտադրամիջոցների, աշխատուժի)

         ձևավորումը և ռացիոնալ օգտագործման կազմակերպումը և կառավարումը:

             Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրության (տնտեսության

         վարման համակարգ, ներտնտեսային կանխատեսում և պլանավորում,

         մասնագիտացում, ճյուղերի ռացիոնալ զուգակցում, արտադրության

         համակենտրոնացում, ձեռնարկությունների և ստորաբաժանումների չափեր,

         տնտեսական հաշվարկ շուկայի պայմաններում և աշխատողների նյութական

         խթանում) ռացիոնալ կազմակերպումը և կառավարումը:

             Բուսաբուծական ու անասնաբուծական ճյուղերի և օժանդակ

         արդյունաբերական արտադրության կազմակերպումը և կառավարումը:

             Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրատնտեսական կապերն

         ագրոպարենային համակարգի մյուս ոլորտի (գյուղատնտեսական հումք

         վերամշակող, նյութատեխնիկական միջոցներ ապահովող, սպասարկումներ

         կազմակերպող) ձեռնարկությունների (կազմակերպությունների) հետ:

         Գյուղատնտեսական արտադրանքի պահպանման, վերամշակման և իրացման

         կազմակերպումը:

             Կառավարման տեսության հիմնական կատեգորիաները: Կառավարման դասական

         դպրոցները և կառավարչական մտքի զարգացման փուլերը:

 

Գյուղատնտեսական մթերքներ արտադրող կազմակերպությունների

տեսակները: Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի

բնութագրումը:

 

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Կառավարման մեթոդները

և դրանց կիրառումը ՀՀ ագրոպարենային համակարգի

կազմակերպություններում:

 

Կոմունիկացիաների նշանակությունը կառավարման գործընթացում:

Կառավարչական որոշումները և դրանց ընդունման գործընթացը:

 

Հանրային կառավարման էությունը, գործառույթները և կազմակերպումը:

 

Խմբերի կառավարումը: Իշխանությունը և առաջնորդումը: Ղեկավարման

ոճերը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և սթրեսի կառավարումը:

 

Արտադրության կառավարումը և օպերատիվ կառավարման էությունն ու

խնդիրները: Պաշարների կառավարումը: Որակի կառավարումը:

 

Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման և կառավարման

արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

Անձնակազմի հասկացությունը, կառուցվածքը և կառավարման փուլերը:

 

Նորամուծությունների կառավարումը: Ներդրումների ռիսկի կառավարման

խնդիրները: Ներդրումների ռազմավարական կառավարումը:

 

    8.       Ֆինանսներ, դրամաշրջանառություն, վարկեր 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների (կազմակերպությունների)

         ֆինանսները որպես պետության ֆինանսական համակարգի հիմք:

         Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների ֆինանսական արդյունքների

         ձևավորումը և բաշխումը: Ձեռնարկությունների ընթացիկ ակտիվների

         (շրջանառու միջոցների) ձևավորման և օգտագործման ֆինանսական

         հիմնախնդիրներն արդի պայմաններում, դրանց գործունեության ֆինանսական

         վերլուծությունը և ռազմավարությունը, գործարարության (բիզնես) պլան

         կազմելու ֆինանսական կողմերը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների

         սնանկացման (անվճարունակության) ֆինանսական հիմնահարցերը:  Վարկի

         էությունը և անհրաժեշտությունը արդի պայմաններում, վարկի

         սկզբունքները, ֆունկցիաները, ձևերը և տեսակները: Ագրարային ոլորտի

         սեզոնային վարկավորման կազմակերպումը: Վարկի սահմանների որոշումը

         շուկայական տնտեսության պայմաններում: Փոխատվական կապիտալը,

         փոխատվական տոկոսը և դրա տնտեսական նշանակությունը: Վարկային

         համակարգի բնութագրերը և գնահատումը: Բանկերի ծագումը, էությունը և

         գործառույթները:

 

    9.      Ագրոպարենային համակարգի զարգացման կանխատեսում և   պլանավորում

                              4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Առարկայի ուսումնասիրությունն իրականացվում է հետևյալ հիմնական

         թեմաների գծով`

             - առարկայի էությունը և խնդիրները,

             - ագրոպարենային համակարգի ռազմավարության պլանավորման

         մեթոդաբանական հիմունքները,

             - ռազմավարության էությունը և ուղղությունները,

             - ագրոպարենային համակարգի ռազմավարության պլանավորման հիմնական

         մեթոդները,

             - սոցիալ-տնտեսական զարգացման պլանների համակարգը և դրանց

         կառուցվածքը,

             - բիզնես-պլանի էությունը, կառուցվածքը և մշակման կարգը,

             - գիտատեխնիկական առաջադիմության ռազմավարության պլանավորում,

             - ԱԱՀ-ի ռեգիոնալ և մթերային ենթահամալիրների և

         գյուղատնտեսության վարման համակարգերի, ենթակառուցվածքների,

         վերամշակող արդյունաբերության ու առևտրի, փոխադրումների զարգացման

         ռազմավարություն և պլանավորում

             - ներդրումների և սոցիալական զարգացման ռազմավարության

         պլանավորում

             Գնագոյացման և շահույթի գոյացման պետական կարգավորումը:

         

    10.      ԱՊՀ կազմակերպությունների կառավարում 4 կրեդիտ 120 ժամ

         

             Դասընթացը կազմված է 26 թեմաներից, որոնք խմբավորված են հետևյալ

         բաժիններում`

             - գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման գիտական

         հիմունքները, սկզբունքներն ու օրինաչափությունները,

 

- գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների /տնտեսավարման առկա բոլոր

ձևերի/ կազմակերպատնտեսական հիմունքերը,

 

- ռեսուրսային ներուժի /հողի, արտադրամիջոցների, աշխատուժի/

ձևավորումը և ռացիոնալ օգտագործման կազմակերպումը,

 

- գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրության /տնտեսության

վարման համակարգ, ներտնտեսային կանխատեսում և պլանավորում,

մասնագիտացում, ճյուղերի ռացիոնալ զուգակցում, արտադրության

համակենտրոնացում, ձեռնարկությունների և ստորաբաժանումների չափեր,

տնտեսական հաշվարկ շուկայի պայմաններում և աշխատողների նյութական

խթանում/ ռացիոնալ կազմակերպումը,

 

- բուսաբուծական ու անասնաբուծական ճյուղերի և օժանդակ

արդյունաբերական արտադրության կազմակերպումը,

 

գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրատնտեսական կապերն

ագրոպարենային համակարգի մյուս ոլորտի /գյուղատնտեսական հումք

վերամշակող, նյութատեխնիկական միջոցներ ապահովող, սպասարկումներ

կազմակերպող/ ձեռնարկությունների /կազմակերպությունների/ հետ:

Գյուղատնտեսական արտադրանքի պահպանման, վերամշակման և իրացման

կազմակերպումը:

 

    11.          Ագրարային քաղաքականություն 6 կրեդիտ, 180 ժամ

         

             Գյուղական տարածաշրջանի զարգացման մասին գիտության կարծիքը և

         նրա դերը ու նշանակությունը տնտեսագիտության կառուցվածքում:

         Տարածաշրջանի տնտեսության զարգացման օբյեկտը, առարկան և խնդիրները,

         ուսումնասիրման մեթոդները:

             Տարածաշրջանի տնտեսագիտական պոտենցիալի որոշումը, տարածքի

         պոտենցիալի կառուցվածքի և կազմի որոշումը, տնտեսագիտական պոտենցիալի

         և ազգային հարստության ու արտաքին ուժերի կապը, սոցիալ-տնտեսական

         պոտենցիալի սխեման, բնական ռեսուրսների պաշարը և նրա իրացման

         մեխանիզմը: Տարածաշրջանային սեփականության և տարածաշրջանի

         տնտեսվարման ու կառավարման տնտեսագիտական հիմնավորումը:

             Հայաստանի ագրարային արտադրության կազմակերպումը, տարածաշրջանի

         շուկան, նրա կառուցվածքը, ձևավորման պայմանները, վերարտադրության

         գործընթացի կազմակերպումը, ֆինանսավորման համակարգը, համալիր

         զարգացման հիմնախնդիրները:

             Ագրարային քաղաքականության ռազմավարության մշակման և նրա

         իրականացման մեխանիզմները: Արտաքին հարաբերությունը, նրանց

         բովանդակությունը, կարգավորման ու կառավարման հիմնական սկզբունքները:

         

    12.       ՀԱՐԿԵՐ ԵՎ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

         

             Բյուջետային համակարգը: Հարկերի տնտեսական էությունը: Հարկերի

         տարրերը և հարկատըրման սկզբունքները: Հարկային համակարգը: Պետության

         հարկային քաղաքականությունը: Շահութահարկ: Եկամտահարկ: Ավելացված

         արժեքի հարկ: Ակցիզային հարկ: Հաստատագրված վճարների մասին: Հողի

         հարկ: Պարզեցված հարկ: Տեղական տուրքեր և վճարներ: Պետական տուրք:  

         Մաքսատուրք:

 

    13.      Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորում 3 կրեդիտ, 90 ժամ

         

             Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորում առարկան և

         խնդիրները: Շուկայական տնտեսության կարգավորման պետական մարմինները,  

         դրանց գործառույթները: Պետության ճյուղային տնտեսական

         քաղաքականությունը: Ներդրումային քաղաքականություն: Արտաքին

         տնտեսական քաղաքականությունը և բաց տնտեսության զարգացման

         օրինաչափությունները: Բնակչության զբաղվածության ապահովման

         մակրոտնտեսական քաղաքականությունը: Դրամավարկային և արժութային

         պետական քաղաքականությունը: Հարկաբյուջետային քաղաքականությունը և

         ֆինանսական կարգավորումը: Կապիտալի շուկայի պետական կարգավորման

         հարցերը շուկայական տնտեսությունում: Մենաշնորհային և

         հակամենաշնորհային քաղաքականություն: Պետական գույքի կառավարման

         հիմնահարցերը: Սոցիալական քաղաքականության պետական կարգավորումը:

 

    ՄԴ                 ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

         

    1.       Ագրարային խորհրդատվության պատմություն և  մեթոդիկա

                            5 կրեդիտ, 120 ժամ

             Ագրարային խորհրդատվության արդյունավետության բարձրացման ուղիները

         գյուղատնտեսությունում: ՀՀ-ում և արտերկրում գյուղատնտեսության

         զարգացման հասարակական պայմանները:

             Հողային հարաբերությունները, որպես ագրարային հարաբերությունների

         բաղկացուցիչ մաս, հողերի սեփականաշնորհման գործընթացը, գյուղացիական,

         գյուղացիական կոլեկտիվ և ֆերմերային տնտեսությունների ձևավորումը:

         Տեսական առաջին խոշոր մշակումները տեղեկատվական խորհրդատվական

         ծառայության դերի բացահայտման ուղղությամբ, շուկայական

         հարաբերությունները և խորհրդատվության ու տեղեկատվության դերը ու

         նշանակությունը:

             Ագրարային խորհրդատվության դերը գյուղատնտեսական զարգացման, հողի,

         աշխատանքի, կապիտալի և այլ ռեսուրսների ավելացումը և դրանց

         արդյունավետ օգտագործումը:

             Նոր տեխնոլոգիաների, աշխատանքային ռեսուրսների, տնտեսության

         վարման համակարգի, մասնագիտացման, գյուղատնտեսական հողօգտագործման

         տրանսֆորմացիայի, մարքեթինգի և արտաքին քաղաքականության

         հիմնախնդիրների ուսումնասիրումը:

             Ագրարային խորհրդատվության պատմության զարգացման

         օրինաչափությունը ՀՀ-ում և նրա դերը գյուղատնտեսական արտադրության

         բարելավման գործում: «Ագրոգիտասփյուռ»-ի գործունեությունը ՀՀ-ում,

         նրա կառուցվածքը, կազմը նպատակը ու խնդիրները: «Ագրոգիտասփյուռ»-ի

         մեթոդիկան ագրարային նոր հարաբերությունների պայմաններում:

         

2.   Ագրարային խորհրդատվության գործի կազմակերպում  9 կրեդիտ, 270 ժամ

Ագրարային խորհրդատվության գործի կազմակերպման սկզբունքները և

նրա գործունեությունը գյուղատնտեսական արտադրության կամ ուսումնական

հաստատության կառուցվածքում:

Ագրարային խորհրդատվության համապատասխան մոդելը, խորհրդատվական

ծառայությունները, մասնավոր խորհրդատվական ծառայությունները,

խորհրդատվական գործի կազմակերպման ձևերը: Ագրարային խորհրդատվական

գործի կազմակերպումը ապրանքարտադրող և ֆերմերային

կազմակերպությունների միավորման հիման վրա:

Ագրարային խորհրդատվական ծառայության գործունեության զանգվածային

մեթոդները, անհատական քննարկումները, խմբակային /թիմային/

քննարկումները, դաշտային օրեր, սեմինարներ, այցելություններ

ֆերմերային տնտեսություններ և ապրանք արտադրող կազմակերպություններ:

 

    3.      Գյուղ. աջակցության ծառայության կազմակերպում և  կառավարում

                            4 կրեդիտ, 120 ժամ

             Գյուղաջակցության ծառայության կազմակերպման և կառավարման

         հիմնախնդրի լուծման մեթոդները:

             Ֆունկցիոնալ չափանիշը, տարածքային չափանիշներ, ցուցաբերված

         ծառայություններից, մատրիցային մոտեցում, խառը մոտեցում:

             Ըստ ֆունկցիոնալ չափանիշների տրվելու է առանձին աշխատանքների

         գնահատականը: Տարածքային չափանիշներով կազմվում են տարածաշրջանային

         կամ միջմարզային խորհրդատվական խմբեր, աջակցության ամբողջ ոլորտը

         կառավարվում է մեկ ղեկավարի կողմից: ՈՒսումնասիրվելու է

         գյուղաջակցության ծառայության կազմակերպումը և կառավարումը կախված

         ցուցաբերված ծառայություններից կամ մատրիցային մոտեցմամբ, որտեղ

         առաջարկվում է վարչարարական կառավարում առանձին ծրագրերի, որը և

         ձևավորում է մատրիցան:

             Կառավարման հասկացությունը, ղեկավարի և ենթակայի անձնական

         բնութագրերը, աշխատանքային բնութագրերը, գործոններ, որոնք կապ են

         հաստատում միջավայրի և ղեկավարի միջև:

 

    4.       Խորհրդատվական ծրագրեր և  հետադարձ կապ 8 կրեդիտ, 240 ժամ

         

             Առարկայի նպատակն է գործնական եղանակներով ուսումնասիրել և

         ուսուցանել տեսական խորհրդատվական, տեղեկատվական գործունեությունը

         Ագրարային համակարգում:

             ՈՒսուցման ընթացքում տրվում է պատկերացում թե, ինչ են իրենցից

         ներկայացնում տեղեկատվական և խորհրդատվական ծրագրերը, այդ ծրագրերի

         բովանդակությունը, շեշտվում է խորհրդատվական ծրագրերի

         անհրաժեշտությունը ու կարևորությունը ֆերմերային տնտեսությունների,

         համայնքների և տարածաշրջանի զարգացման գործում:

             Խնդիր է դրվում լուսաբանել խորհրդատվական ծրագրերի կազմման

         փուլերը, օպերատիվ պլանավորել ծրագրերի կատարման հաջորդականությունը:

         Խորհրդատվական ծրագրերի կազմման համար պետք է իրականացնել

         նախապատրաստական աշխատանքներ, առաջնահերթ ձևակերպել հիմնախնդիրը,

         բացահայտել խնդրի քանակական և որակական առանձնահատկությունները,

         ծրագրի նպատակի համալիր ձևակերպում, ցույց տալ այդ նպատակին

         հասնելու հնարավոր միջոցները ու եղանակները: «Հետադարձ կապ»

         հասկացությունը, տեսակները, մեթոդները և գործոնները, որոնք ազդում

         են հետադարձ կապի կայացման մեխանիզմի վրա:

             Ծանոթացում մոնիթորինգի և հետադարձ կապի փոխադարձ կապվածության

         մասին: Հետադարձ կապի ուսուցում անհատական կամ խմբակային

         եղանակներով: Կոնկրետ օրինակներով յուրաքանչյուր ուսանող պետք է

         իրականացնի հետադարձ կապի ամբողջ գործընթացը:

         

    5.               Ժուռնալիստիկա 4 կրեդիտ, 120 ժամ

             Դասընթացի նպատակն ու խնդիրները: Ժուռնալիստիկան որպես

         հասարակական-քաղաքական լրատվական գործունեության ձև:

         «Ժուռնալիստիկա» հասկացության բովանդակությունը: Ժուռնալիստիկան  

         սոցիալական ինստիտուտների համակարգում:

             Ժուռնալիստի մասնագիտությանը ներկայացվող պահանջները:

         Ժուռնալիստիկան կեցության ձև է, այլ ոչ պարզապես մասնագիտություն:

         Ժուռնալիստի մտահորիզոնը և տեղեկացվածությունը նրա զենքերն են:

 

    6.     Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ 5 կրեդիտ, 150 ժամ

         

             Միջազգային տնտեսական հարաբերությունների հասկացությունը,

         բնորոշումը, առարկան, մեթոդները, խնդիրները և գործառույթները:

         Միջազգային տնտեսական հարաբերությունների դերը տնտեսական և

         սոցիալական զարգացման գործում: Աշխատանքի միջազգային բաժանումը,

         տնտեսական կապերի զարգացման փուլերը: Արտադրության միջազգային

         մասնագիտացում, կոոպերացում: Արտաքին առևտրի տեսությունները:

         Տնտեսական կապերի ձևերը և տեսակները: Միջազգային առևտուրը

         տնտեսական հարաբերությունների համակարգում: Համաշխարհային շուկայական

         գների համակարգ: Տեխնոլոգիաների միջազգային առևտուր:

         Ծառայությունների միջազգային առևտրի տեսակները, շուկայի

         կարգավորումը: Ազատ տնտեսական գոտիների կազմակերպման

         անհրաժեշտությունը: Արտաքին տնտեսական գործարքներ, պայմանագրերի

         տեսակները: Առևտրային տերմիններ: Միջազգային արժույթային

         հարաբերություններ, արժույթային քաղաքականություն: Կապիտալի

         արտահանում, միջազգային հաշվարկներ: Ֆինանսավարկային միջազգային

         կազմակերպություններ: Տնտեսական ինտեգրացիա, զարգացման փուլերը և

         ձևերը: Տնտեսական համագործակցության կազմակերպման

         անհրաժեշտությունը:

             Աշխատուժի միջազգային միգրացիա, պատճառները, կարգավորումը:

         Հայաստանի արտաքին տնտեսական կապերը: Օտարերկրյա ներդրումներ:

         Արտաքին կապերի հետագա զարգացումը: Հայաստանի ինտեգրացումը

         միջազգային կառույցներին: Պետության դերը արտաքին կապերի կարգավորման

         գործում:

 

    7.       Լրատվական և  տեղեկատվական ծառայություններ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Հաղորդակցությունն իբրև քաղաքական գործընթաց:

         տեղեկատվական-հաղորդակցական գործընթացների տեսական

         մեկնաբանությունները: Քաղաքական հաղորդակցության կառուցվածքը:

         Զանգվածային քաղաքական հաղորդակցություն: քաղաքական հաղորդակցության  

         միջոցների զարգացումը: ԶԼՄ-ը քաղաքական հաղորդակցության համակարգում:  

         ԶԼՄ-ի կառուցվածքը և խնդիրները:

             Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել Հանրային կապեր`PR

         մասնագիտության հիմունքներին: Դասընթացի յուրացմամբ ուսանողները ձեռք

         կբերեն ինչպես տեսական գիտելիքներ PR մասնագիտության պատմության,

         հասարակության մեջ ունեցած դերի, նրա տեսությունների, էթիկական և

         իրավական կողմերի մասին, այնպես էլ PR-ի ասպարեզում աշխատանքի

         գործնական փորձ: Հանձնարարությունների միջոցով ուսանողները

         գործնականորեն կներգրավվեն PR արշավների բոլոր փուլերին`

         հետազոտություն, պլանավորում, իրականացում և գնահատում, ձեռք կբերեն

         մամուլի համար հաղորդագրություններ, տարեկան հաշվետվություններ,

         կորպորատիվ ինտերնետային հանգույցներ, PR գործունեությանն առնչվող

         այլ նյութեր պատրաստելու և PR միջոցառումներ կազմակերպելու

         հմտություններ:

             Պահանջվող սարքավորումներ և պիտույքներ

             Դասընթացի ընթացքում ուսանողները պետք է ունենան.

             1. մեկ նոթատետր A4 ֆորմատի (ցանկալի է հաստ)

             2. մեկ Floppy disk

             էլ-փոստի հասցե (բոլոր հանձնարարություններն ընդունվում են

         միմիայն էլեկտրոնային ձևով):

 

    8.     Հռետորական արվեստ և  խոսքի մշակույթ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Խոսքի մշակույթի հիմքերն ու բաղկացուցիչները, ոճաբանություն և

         ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

             Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը,

         գործառնական, իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառնական ոճեր: Առօրյա

         խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ընդհանուր վիճակի

         և նրա հետագա ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության

         դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

         անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

         բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների

         գործունեության լեզվական խոսքային չափանիշները:  վարչագործարարական

         ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, միջազգային,

         դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական խոսքային չափանիշների

         առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

         կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

         տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

         Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական հոգեբանական

         ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

         մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

         սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

         չափանիշների (գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

         գեղագիտականությունը և այլն) պարզաբանումը հայ և համաշխարհային

         գրական մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի

         պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

             Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը, ձայնի

         դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման

         տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական

         և տրամաբանական մեխանիզմները: Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին

         մասնագիտացումների` մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և

         տեքստեր:

 

    9.             Հեռուստառադիո ժուռնալիստիկա 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Դասընթացի առարկան և խնդիրները, տեղը և դերը պրոֆեսիոնալ

         հեռուստալրագրողներ պատրաստելու գործում, գիտական գրականության

         բնութագիրը:

             Ռադիոժուռնալիստիկան որպես զանգվածային լրատվության բաղկացուցիչ

         մաս: Ռադիոժուռնալիստիկայի առաջացման պայմաններն ու զարգացման

         փուլերը: Ռադիոյի տեղն ու դերը հասարակության կյանքում:

             Ռադիոն ԶԼՄ-ի մասին ընդունված օրենքների համակարգում: Ռադիոյի

         յուրահատկությունը և նրա դերը հասարակական կարծիքի ձևավորման և

         արտահայտման ժամանակ:

 

    10.    Տեղեկատվական աշխատանքների կազմակերպում 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

             Ներածություն` առարկան, խնդիրները: Լրատվամիջոցի խնդիրները,

         ընթերցողների շրջանակը: Խմբագրական կոլեկտիվ` կոլեկտիվ և անհատական

         աշխատանքի միասնությունը: Խմբագրական աշխատանքի կազմակերպման

         սկզբունքները` գաղափարայնություն, հայրենասիրություն,

         մասսայականություն, ճշմարտացիություն, հումանիզմ: Ճշմարտությունը

         որպես լրագրողական հաջողության գրավական: Խմբագրական աշխատանքի

         համակարգում: Խմբագրության ղեկավարում` խորհրդակցական և խմբագրական

         խորհուրդ: Խմբագրության քարտուղարությունը, ֆունկցիոնալ բաժիններ`

         գաղափարական, ինֆորմացիայի, նամակների, հրապարակախոսության: Հատուկ

         թղթակից: Օրաթերթ, շաբաթաթերթ, ամսաթերթ: Ինչպես զետեղել և

         տեղաբաշխել նյութերը համարում: Նյութերի մատուցման ձևերն ու

         եղանակները: Վերնագիրը թերթում: Լրագրողի աշխատանքի կազմակերպում`

         անհատական պլանավորում, տեղեկատվության հավաքում, ժամանակակից

         տեխնիկայի կիրառում:

         

    11.            Ժուռնալիստական էթիկա 2 կրեդիտ, 60 ժամ

             Էթիկական արժեքների ձևավորումը:

             Էթիկայի երեք փիլիսոփայական տեսությունները (դեոնթոլոգիա,

         թելեոլոգիա, իրավիճակային էթիկայի կանոններ):

             ԶԼՄ-ի գործունեության էթիկական կարգավորում (էթիկայի կանոնների

         համակարգի անհրաժեշտությունը, ձևավորումը, զանգվածային

         լրատվամիջոցների գործունեությունը այդ համակարգում, համակարգի

         պահանջները (իմաստություն, արդարություն, ազատություն,

         հաշվետվություն)):

             Դեպքերի քննարկում:

             Էթիկական որոշումների կայացում և կիրառում:

             Որոշումների կայացման գործընթացը (էթիկական երկընտրանքի

         ճշգրտում, այլընտրանքային լուծումների որոնում, «Փոթթերի արկղ»

         մոդելը, որոշումների կայացման գործընթացը պայմանավորող գործոնները,

         հասարակական, սոցիալական արժեքների և ժուռնալիստական սկզբունքների

         ազդեցությունը էթիկական որոշումների կայացման գործընթացի վրա:

             Դեպքերի քննարկում: Ժուռնալիստական էթիկայի կարևորագույն

         սկզբունքները (մի՞ֆ, թե՞ իրականություն): Ճշգրտություն և

         անկողմնապահություն: Օբյեկտիվություն և արդարություն:

         Պատասխանատվություն և հաշվետվություն:

             Ժուռնալիստական էթիկայի հիմնական պրոբլեմները: Շահերի բախում,

         գրագողություն, լրատվության անանուն աղբյուրների օգտագործում,

         կասկածելի մեթոդների կիրառում (թաքնված տեսախցիկներ և ձայնագրիչ,

         ինքնության կեղծում), կաշառք, դրամի միջոցով ինֆորմացիայի

         հայթայթում, սենսացիոն լուսաբանում, թաքնված գովազդ:

             Տնտեսական ճնշումները և հասարակական պատասխանատվությունը:

         Կորպորատիվ շահերը ընդդեմ հասարակական պատասխանատվության,

         պրագմատիզմը և էթիկան:

             Գովազդ: «Որա՞կ, թե՞ եկամուտ» հիմնական երկընտրանքը:

             Փողը, խմբագիրը, լրագրողը և էթիկան:

             Ողբերգական պատահարների, աղետների, զինված բախումների,

         ահաբեկչությունների լուսաբանում:

             Նոր տեխնոլոգիաները և էթիկայի կանոնները: Անպատասխանատվությունը

         ինտերնետում. էլեկտրոնային ոլորտը կարգավորող էթիկայի կանոնների

         ստեղծման անհրաժեշտությունը:

             Օրենքը և էթիկան (կապը, առնչությունները), անձի մասնավոր կյանքի

         իրավունքը և էթիկան, զրպարտությունը և էթիկան, դեպի էթիկական

         ժուռնալիստիկա:

         

12.   Խորհրդատվական տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ  8 կրեդիտ, 240 ժամ

Խորհրդատվական տեղեկատվական ծառայության (ԽՏԾ) հիմնական դերը

կայանում է նրանում, որպեսզի օգնի գյուղացիական տնտեսության վարողին

ընդունելու ճիշտ որոշում, որը կօգնի նրան լավագույն ձևով հասնի

սեփական նպատակների իրականացմանը:

ԽՏԾ-ը պետք է աջակցի ագարակատերերին և գյուղական համայնքներին

արդիականացնելու գյուղատնտեսական արտադրությունը, շուկայավարման

ձևերը և բարելավել կենսամակարդակը:

ԽՏԾ նպատակներն են.

- իրականացնել խորհրդատվական և տեղեկատվական ծառայություններ,

- ուսումնասիրել պարենի ներքին պահանջարկը և նպաստել դրա

ապահովմանը,

- աջակցել բնապահպանական տեսակետից նպաստավոր գյուղատնտեսական,

վերամշակման և իրացման համակարգի ստեղծմանը: ԽՏԾ-յան դերը կայանում

է նրանում, որպեսզի ուսուցանի հողագործին և նրանց ընտանիքի

անդամներին արտադրության աճին նպաստող որոշումների ընդունմանը, որի

իրականացման համար անհրաժեշտ է.

- օգնել բացահայտելու ծագած հիմնախնդիրները վաղ փուլերում,

- օգնել բացահայտելու արտաքին գործոնների ծագումը` շուկայի նոր

հնարավորությունները,

- օգնել հիմնահարցի լուծման այլընտրանքային հնարավորությունը,

- օգնել այլընտրանքային որոշումների իրականացման արդյունքում ճիշտ

գնահատելու ծագող հետևանքները,

- օգնել ընտրված որոշման իրականացման գործընթացում:

ԽՏԾ-ն առավել արդյունավետ մեթոդը կայանում է նրանում, որպեսզի

օգնել ագարակատիրոջը հիմնահարցերի լուծման համար փորձել տարբեր

հնարավորություններ: Սեփական փորձից ստացված գիտելիքները առավել

արդյունավետ միջոցն է որոշումներ ընդունելու գործընթացում:

Մյուս արդյունավետ մեթոդը կայանում է նրանում, որպեսզի

ագարակատերերը սովորեն իրենց կոլեգաների փորձից կամ

փորձա-ցուցադրական աշխատանքներից: Այդ առումով ԽՏԾ-ն աշխատողների

կարևոր առաքելությունն է գյուղատնտեսական արտադրողների միջև փորձի

փոխանակման խթանումը:

 

    13.          Հասարակության հետ կապերի և  տեղեկատվ. կազմակերպում

                            8 կրեդիտ, 240 ժամ

             Խորհրդատվական տեղեկատվական ծառայության (ԽՏԾ) կարևոր և

         առաջնային խնդիրներից է հասարակության լայն շրջաններին

         տեղեկատվությամբ ապահովումը (սեմինարներ, տեղեկատվական թերթիկներ,

         մամուլ, ռադիո և հեռուստատեսություն):

             Ժամանակակից տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կարևոր

         առանձնահատկությունն է` կանոնավոր և օպերատիվ տեղեկատվության

         նորացումը և մատչելիությունը հասարակության լայն զանգվածներին

         փոխանցելու համար:

             Տեղեկատվության նորագույն տեխնոլոգիաների օգտագործումը

         հնարավորություն է տալիս ապահովելու.

             - գյուղատնտեսության աշխատողների համար ԽՏԾ-յան մասնագետների և

         գործակալների կողմից կարևոր նորագույն տեղեկատվության ապահովումը,

         հասարակության հետ մշտական կապերի ստեղծումը և հետադարձ կապի

         ապահովումը:

             - գիտելիքների, տեղեկատվության և առաջավոր փորձի տարածումը

         գյուղատնտեսական արտադրողների շրջանում (արտադրության նորագույն

         տեխնոլոգիաներ, շուկայի ուսումնասիրություն, օրենսդրություն և

         այլն):

             ԽՏԾ-յան բնագավառում, որպես տվյալների բանկ, որից կարող են

         օգտվել գյուղատնտեսության բնագավառի աշխատողներ, կարելի է նշել

         իրավաբանական փաստաթղթերը, որոնք կարգավորում են հողօգտագործման

         հարկային, պարարտանյութերի և թունաքիմիկատների ձևերի,

         գյուղատնտեսական տեխնիկայի տեսակների, մշակաբույսերի ներմուծված և

         շրջանացված սորտերի և սերմերի մասին տեղեկատվությունը:

             Հասարակության հետ կապերի կազմակերպումը ներառում է լայն

         մասշտաբի խորհրդատվություն, ուսուցում, ինչպես նաև համայնքների

         զարգացման ծրագրերի իրականացում.

             - համայնքների կարիքների և չլուծված հիմնահարցերի բացահայտում,

             - մարքեթինգի վերաբերյալ կողմնորոշվելու ունակությունների

         ուսուցում

             - համայնքներում տնային էկոնոմիկայի, տնայնագործության, մթերքի

         վերամշակման վերաբերյալ ուսուցողական ծրագրեր,

             - գյուղատնտեսական արտադրության և իրացման միավորումների

         ստեղծման խթանում,

             - գյուղական երիտասարդության կրթական, պատանեկան ակումբների

         հիմնման և ագրոտուրիզմի զարգացման ծրագրեր,

             - վարկային և դրամաշնորհային ծրագրերից օգտվելու ուսուցողական

         ծրագրեր:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

Կարիքների բացահայտման մեթոդոլոգիա

Խորհրդատ. և տեղեկատ. արդյունավ. գնահատում

Խորհրդատ. և տեղեկատ. աշխ. պլանավ. և կանխատեսում

ՖԱԿՈՒԼՏԱՏԻՎ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

5. 310111 Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

___________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

          ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ տնտեսագիտության բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

                          _________________________

                              որակավորման աստիճան

              ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    . տեսական ուսուցումը`                            150 շաբաթ,

    . քննաշրջանները`                                  27 շաբաթ,

    . պրակտիկաները`                                   19 շաբաթ,

    այդ թվում ուսումնական պրակտիկա                     4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                               10 շաբաթ

    ն/դ պրակտիկա                                       5 շաբաթ

    . արձակուրդները                                   36 շաբաթ

եզրափակիչ պետական որակավորում և դիպլոմային

աշխատանքի պաշտպանությունը`                            10 շաբաթ

    ընդ. -                                           242 շաբաթ

Դիպլոմային աշխատանքի թեման հանձնարարվում է ուսանողին ուսուցման 3-րդ կուրսում, արտադրական պրակտիկայի աշխատանքներից առաջ: Դիպլոմային աշխատանքի ղեկավարը նշանակվում է ամբիոնի կողմից պրոֆեսորներից, դոցենտներից և առաջատար ասիստենտներից:

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տնտեսագետ, բակալավր -ի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման

____________________

որակավորման աստիճան ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական ծանրաբեռնվածության առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310111 Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

____________________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ տնտեսագիտության բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

_________________________

                            որակավորման աստիճան

 

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1 տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

         որակավորման աստիճան

մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական

_________________________

                       որակավորման աստիճան

կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստուգման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է ագրարային արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

. 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

. ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և հայ գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

. ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

. սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸԲ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ, պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

 

- իրականացնել 310111 Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և

____________________________________________

                               դասիչ, մասնագիտության անվանում

տեղեկատվություն մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի  պատրաստման

_________________________

                                 որակավորման աստիճան

 

հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

. առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված`

. 310111 Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

____________________________________________________________________

                         դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում, արվեստի ոլորտի պատվավոր կոչում և այլն) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները. տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը

_________________________

որակավորման աստիճան պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում, ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող

_________________________

որակավորման աստիճան ՀՊԱՀ պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական արտադրական նախադիպլոմային պրակտիկաներ: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

7. 310111- Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

___________________________________________________________________

                        դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

տնտեսագիտության բակալավրը պետք է.

__________________________

որակավորման աստիճան

ա. հումանիտար և սոցիալ-տնտեսական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ սահմանադրությունը և իր բնագավառի օրենքները

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր)

- հաղորդակցվի, օգտվի գրականությունից և ինտերնետային գրականության աղբյուրներից երկու օտար լեզվով

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքական զարգացումները.

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա էթիկական և իրավական նորմեր, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները

- գիտենա տնտեսագիտություն, կառավարում, միկրո և մակրոտնտեսական օրենքները, անցումային շրջանի առանձնահատկությունները

բ. բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ

գ. մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

տնտեսագիտության բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները

_________________________

որակավորման աստիճան սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

տնտեսագիտության բակալավրիի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը

__________________________

որակավորման աստիճան ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցությունների վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

տնտեսագիտության բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը

__________________________

որակավորման աստիճան պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պատշպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիոն որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից

__________________________

որակավորման աստիճան ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

տնտեսագիտության բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը

__________________________

որակավորման աստիճան և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

7.2. տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

__________________________

           որակավորման աստիճան

 

8.1. 310111 Ագրոպարենային համակարգի խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

____________________________________________________________________

                         դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

մասնագիտացմամբ տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը

__________________________

                 որակավորման աստիճան

ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

. ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

. ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

. կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

. բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու գիտական, ուսումնական, խորհրդատվական կառույցներում ինչպես նաև գյուղատնտեսության արտադրանքի, վերամշակման և ագրոբիզնեսի ոլորտում:

. համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

. արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

. ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` թեմայի անվանումը, հիմնավորումը և արդիականությունը, նպատակը, խնդիրները և ուսումնասիրության մեթոդիկան, փորձարարական ուսումնասիրությունների արդյունքները, էկոլոգիական և տնտ. արդյունավետությունը, եզրակացությունները ու առաջարկությունները, օգտագործած գրականության ցանկը:

8.2. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Պետական քննություն հանձնվում են հետևյալ առարկաներից.

. Ագրարային քաղաքականություն

. Խորհրդատեղեկատվական տեխնոլոգիաներ և ծրագրեր

. Հասարակության հետ կապեր և տեղեկատվության կազմակերպում

. ԱԱՀ էկոնոմիկա, կազմակերպում և կառավարում

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                 310111- Ագրոպարենային համակարգի

                                      խորհրդատվություն և տեղեկատվություն

 

    Որակավորումը, անվանումը`          Տնտեսագիտության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                    առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

._______________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր|Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |         |           |              |           |

|______________________________________________________________|

|                                ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6|7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | | | | | |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | | | | | |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | | | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | | | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | | | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

._______________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |   5  |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |   5  |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|  - |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն -1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |   102   |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկան - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Երկրագործություն,     | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |հողագիտ. ագրոքիմ.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գյուղատնտեսության     | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենայացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գյուղատնտեսական       | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Գյուղատնտեսության     | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մելիորացիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրագործություն,     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հողագիտ. ագրոքիմ.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով` 0,5     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենայացում` 0,5     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 28 |  29 | 493+36* | 187 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն -2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն -2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսագիտության       | 5  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկան - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բուսաբուծություն և    | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |բանջարաբուծություն    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծություն և    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |բանջարաբուծություն`   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա|    |     |         |     |     |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն 0,5     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 26 | 27  | 459+36* | 187 | 119 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տնտեսագիտության       | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բուսաբուծ. մթերքների  | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |պահպան. և  վերամշակ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուծական արտադր.| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Վիճակագրություն - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուծական արտադր.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0,5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Այգեպտղաբուծություն`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 27 | 28  | 476+36* | 204 | 170 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը`17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հողաշինարարություն և  | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |հողային կադաստր       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |ԱԱՀ էկոնոմիկա         | 5  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Անասնապահական         | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |մթերքների վերամշակման |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուժական գործի  | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Վիճակագրություն - 2   | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ագրարային             | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |խորհրդատվության       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պատմություն և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեթոդիկա              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ինֆորմատիկա           | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36*   |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասն. մթերքների      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերամշակման տեխնոլոգիա|    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուժական գործի  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում 0,5 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 31 | 30  | 510+36* | 221 | 170 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |(Համակարգչ. տեխն.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |օպեր. գործ)           |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Բույսերի              | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |պաշտպանություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Էկոնոմետրիկա          | 5  |  5  |   85    |  34 |     |  51 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ագրոբիզնեսի հիմունքներ| 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Քաղ. պաշտպան. և  անվ. | 4  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|  |    |արտակարգ              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հռետորական արվեստ     | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տեխնիկական գրավոր խոսք| 2  |  2  |   34    |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Մարքեթինգ             | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Իրավունքի հիմունքներ  | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |և  ԶԼՄ օրենսդրություն |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 32 | 31  |   527   | 255 | 102 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնտեսագիտական         | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |սոցոլոգիա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գյուղատնտեսական       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |արտադրանքի            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրարային             | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |խորհրդատվության գործի |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ժուռնալիստիկա         | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հարկեր, հարկային      | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ինֆորմացիոն           | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համակարգեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անշարժ գույքի կադաստր | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա`  | 5  |     |   150 * |     |     |     |

|  |    |5 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագրարային             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |խորհրդատվության գործի |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում` 2 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հեռուստառադիոժուռնա-  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |լիստիկա` 1 շաբաթ      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խորհրդատվական տեղեկատվ|    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 2 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 34 | 29  |493+150* | 255 |  34 | 204 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ագրարային             | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |խորհրդատվության գործի |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հաշվապահական հաշվառում| 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |և  աուդիտ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Գյուղատնտեսության     | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |ապահովագրություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Խորհրդատվական         | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեղեկատվական          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հեռուստառադիոժուռնա-  | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |լիստիկա               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ժուռնալիստիկական էթիկա| 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆինանսներ             | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |դրամաշրջանառություն և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վարկեր                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 27 | 26  |   442   | 221 |     | 221 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տեղեկատվ. աշխատ.      | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գյուղ. աջակցության    | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |ծառայության կազմ. և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Խորհրդատվական ծրագրեր | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |և  հետադարձ կապ - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հասարակության հետ     | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |կապերի և  տեղ.        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Լրատվական և           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեղեկատվական          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ծառայություններ       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Խորհրդատվական         | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեղեկատվական          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսամաթեմատիկական   | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մեթոդներ և            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Շուկայական տնտեսության| 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |պետական կարգավորում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հասարակ. հետ կապերի և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեղ. կազմակերպում` 2  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խորհրդատվական ծրագրեր |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  հետադարձ կապ` 2    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Լրատվական և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեղեկատվական          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ծառայություններ` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 34 |  29 | 493+150*| 272 |  34 | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Միջազգային տնտեսական  | 5  |  5  |    70   |  42 |     |  28 |

|  |    |հարաբերություններ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |ԱՊՀ զարգ. կանխ. և     | 4  |  4  |    56   |  28 |     |  28 |

|  |    |պլանավորում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրարային             | 6  |  6  |    84   |  42 |     |  42 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Խորհրդատվական ծրագրեր | 5  |  5  |    70   |  42 |     |  28 |

|  |    |և  հետադարձ կապ - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |ԱՊՀ                   | 4  |  4  |    56   |  28 |     |  28 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հասարակության հետ     | 5  |  5  |    70   |  42 |     |  28 |

|  |    |կապերի և  տեղ.        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 29 |  29 |   406   | 224 |     | 182 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

._______|______________________________________________________________

|        5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 10

|______________________________________________________________

|Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |   120*  |     |     |     |

|կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ընդամենը              | 280|     |4299+564*| 2026| 833 |1440 |

|                      |    |     |         |     |     |     |

|_____________________________________________________________|

|Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|                                                             |

|Ագրարային քաղաքականություն                                   |

|Խորհրդատվական տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ                     |

|Հասարակության հետ կապեր և  տեղեկատվության կազմակերպում       |

|ԱԱՀ էկոնոմիկա                                                |

|Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպում                    |

|ԱՊՀ կազմակերպությունների կառավարում                          |

.______________________________________________________________

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    377  | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    351  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    364  | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |    420  | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |    433  | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    377  | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |    368  | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |    377  | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    80   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    96   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    86   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |    470  | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |        |    3537 | 40 ստ.,|

|  |  |     |        |         | 34 քնն.|

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310112 - «Ապահովագրական գործ» (ագրոպարենային

համակարգում)

_______________________________________________________________

                             դասիչ, անվանում

 

Որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր

________________________

                         անվանում

 

1. 311110 - «ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾ (ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ)» ____________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1.310112 - «Ապահովագրական գոՐծ (ագրոպարենային համակարգում)»

__________________________________________________

                        դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. oգոստոսի 30-ի թ. 1038-ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր

__________________________

                                     որակավորման աստիճան

310112 - «Ապահովագրական գործ (ագրոպարենային համակարգում)»

________________________________________________

                   դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի որակավորման աստիճան յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

________________

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը

310112 - «Ապահովագրական գործ (ագրոպարենային համակարգում)» մասնագիտությունը տնտեսագետ բակալավրին տալիս է մասնագիտական գիտելիքների համալիր հետևյալ բնագավառներում` տնտեսագիտության տեսության, մաթեմատիկական վիճակագրության և հավանականության տեսության, ընդհանուր և ապահովագրական վիճակագրության, հարկերի և հարկային քաղաքականության, արժեթղթերի շուկա, ապահովագրական կազմակերպությունների կազմակերպման և կառավարման, դրամաշրջանառության և բանկային գործունեության, միջազգային ապահովագրության, ապահովագրական իրավունքի, ապահովագրության տեսության, գյուղատնտեսության ապահովագրություն, ապահովագրական մարքեթինգի և այլն:

ՈՒսումնառության ընթացքում ուսանողն ուսումնասիրում է շուկայական տնտեսության պայմաններում ապահովագրության միջոցով երկրում գոյություն ունեցող ռիսկերի` հատկապես գյուղատնտեսական ռիսկերի կառավարման հիմնական սկզբունքներն ու դրանց փաստացի կիրառման մեթոդները: ՈՒսանողը ուսումնասիրում է նաև ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարման գործընթացները; ապահովագրական կազմակերպություններում հաշվառման և հաշվետվության վարման; դրամական հոսքերի և տնտեսավարող սուբյեկտների ներդրումային գործունեության կամզակերպումը և կառավարումը; ինչպես նաև ապահովագրական միջնորդների գործունեության կազմակերպման ու կառավարման, այդ թվում նաև` ապահովագրական կազմակերպությունների կազմակերպման ու կառավարման առանձնահատկությունները:

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310112 - «Ապահովագրական գործ» մասնագիտության գծով բակալավրի մասնագիտական գործունեությունն իրականացվում է տնտեսության տարբեր ոլորտներում` հատկապես գյուղատնտեսության ոլորտում և ծառայում է պետական ինստիտուցիոնալ կառուցվածքների, սեփականության տարբեր իրավական ձևեր ունեցող տնտեսավարող սուբյեկտների գործառույթների մասնագիտական սպասարկմանը: Նա պետք է պատրաստ լինի աշխատելու պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների տարբեր մակարդակների ծառայություններում, բանկերում և դրամավարկային, ներդրումային և ապահովագրական կազմակերպություններում, կազմակերպաիրավական բոլոր ձևերի տնտեսավարող սուբյեկտների, այդ թվում նաև ագրոպարենային ոլորտի տնտեսագիտական ծառայություններում: Բացի տնտեսագետի գործառույթների կատարումից, նա պետք է ապահովի երկրի հասարակության և տնտեսության մեջ գոյություն ունեցող ռիսկերի վերլուծությունը և գնահատումը, առաջարկություններ ներկայացնի ապահովագրության միջոցով դրանց կառավարման գծով:

Կարողանա վերլուծության ենթարկել ապահովագրողների, գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների և տնտեսության մյուս ոլորտների ձեռնարկությունների ակտիվների, պարտավորությունների, կապիտալի, դրամական հոսքերի շարժի, եկամուտների և ծախսերի, ինչպես նաև կազմակերպությունների ֆինանսական գործունեության արդյունքների մասին տեղեկատվության կառավարման հարցերը: Նա պետք է տիրապետի գիտելիքների` ապահովագրական մենեջմենթի, մարքեթինգի, հաշվառման և հաշվետվության, խորհրդատվական-փորձագիտական, վերահսկման-վերստուգման գործունեություն ծավալելու համար, ինչպես նաև աջակցի իրավաբանական անձանց ու քաղաքացիների սեփականության և գույքային շահերի պաշտպանությանը:

Բակալավրի մասնագիտական գործունեության ոլորտներն են`

Ապահովագրական ընկերություններն ու ապահովագրական հիմնադրամները, բոլոր կազմակերպաիրավական ձևերի կազմակերպությունների ռիսկերի կառավարման ու ֆինանսատնտեսագիտական ծառայությունները, ՀՀ պետական, տարածքային և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ֆինանսատնտեսագիտական ստորաբաժանումները, հարկային և մաքսային ծառայությունները, բանկերը, ֆինանսական ու ներդրումային կազմակերպությունները: Միաժամանակ կարող են աշխատել այն պաշտոններում, որոնք համաձայն ղեկավարների, մասնագետների և ծառայողների պաշտոնների որակավորման սանդղակի պահանջում են բարձրագույն տնտեսագիտական կրթության առկայություն:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

Բոլոր տեսակի տնտեսավարող սուբյեկտների, այդ թվում` ագրոպարենային ոլորտի սուբյեկտների ապահովագրական ռիսկերը: Ապահովագրական կազմակերպությունների, ինչպես նաև տնտեսության մյուս ոլորտների ձեռնարկությունների և քաղաքացիների (ֆերմերների, անհատ ձեռնարկատերերի) ակտիվներն ու պարտավորությունները, կապիտալը, եկամուտները և ծախսերը, շահույթը և հարկերը, ֆինանսական տվյալների բազաները և արդյունքները, տնտեսական վերլուծության, փորձագիտության և խորհրդատվության օբյեկտները, հաշվառման, հաշվետվության և աուդիտի, վերահսկման և վերստուգման օբյեկտները` ֆինանսավարկային կազմակերպությունների և տնտեսավարող սուբյեկտների հիմնական, գործառնական, ներդրումային և այլ ֆինանսատնտեսական գործունեություններում:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

Ապահովագրական, կազմակերպա-կառավարչական, ֆինանսական և վարկային, բանկային և բորսային, ներդրումային, փորձագիտական, հարկային, սեփականության գնահատման, վիճակագրական, գիտահետազոտական:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները

310112 - «Ապահովագրական գործ (ագրոպարենային համակարգում)»

__________________________________________________

                   դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի կախված մասնագիտական

________________________

                  որակավորման աստիճան

գործունեության տեսակից պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա) մասնագիտական գործունեության`

1. ապահովագրական ռիսկերի կառավարման սկզբունքի իրականացում

2. ֆինանսական գործառնությունների իրականացում

3. հարկային պարտավորությունների կատարում

4. ապահովագրական պայմանագրի կնքում

5. ապահովագրական վկայականի ձևակերպում

6. ապահովագրական ռիսկերի գնահատում և գրանցում

7. ապահովագրական գնահատման, գումարի, վճարի ու վնասի չափի սահմանում և ապահովագրական հատուցման իրականացում

8. ֆինանսական և կառավարչական համակարգերի մշակում

9. գործարար, առևտրային և աշխատանքային իրավունքների օգտագործում

10. ֆինանսական հաշվետվությունների վերլուծության իրականացում

 

բ) փորձարարական-հետազոտական գործունեության

1. վիճակագրական տվյալների հավաքագրում, ամփոփում և վերլուծություն

2. ապահովագրական ռիսկերի հավանականությունների ուսումնասիրություն

3. ապահովագրության ռազմավարության տեխնոլոգիայի մշակում

4. ապահովագրական դրույքաչափերի հաշվարկում

5. տեղեկատվական ու խորհրդատվական տվյալների մշակում

6. ապահովագրական պահուստների ձևավորում

7. ներդրումային հնարավորությունների որոշումների կայացում

8. երկարաժամկետ ֆինանսական ծրագրավորում

 

գ) կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

1. ապահովագրական քաղաքականության մշակում

2. գործարար պլանի կազմում

3. ապահովագրական ծառայության ինքնարժեքի հաշվարկում

4. ներքին վերահսկողության և կառավարչական որոշումների կայացում

5. դրամական հոսքերի կառավարում

6. ապահովագրական պայմանագրերի կազմում

7. ագրոպարենային համակարգի ձեռնարկություններում առևտրային համաձայնագրերի կազմում

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տնտեսագիտության բակալավրը

__________________________

                                                որակավորման աստիճան

կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

1. ապահովագրական ռիսկերի գնահատում և գրանցում

2. ապահովագրության պայմանագրի մշակում

3. ապահովագրական պայմանագրերի կնքում

4. ապահովագրական գործառնությունների փաստաթղթավորում և ձևակերպում

5. ապահովագրական սակագների հաշվարկում

6. ապահովագրական ռիսկերի կառավարում

7. ապահովագրական պահուստների ձևավորում

. մասնակցում է ապահովագրական համակարգի մասնագիտական խնդիրների

_______________________

                          բնագավառ

առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է ապահովագրական համակարգի գիտահետազոտական աշխատանքների

_______________________

                         բնագավառ

կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է ապահովագրական համակարգի առնչվող մասնագիտական

_______________________

                               բնագավառ

գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է ապահովագրական համակարգի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից,

_______________________

                          բնագավառ

տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

__________________________

որակավորման աստիճան

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտությանը հարմարվելու հնարավորությունը.

Բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` հաշվեվերլուծական, հաշվապահական հաշվառման, վերահսկման-վերստուգման, մարքեթինգի, աուդիտորական, խորհրդատվական, նորմատիվային, գիտամեթոդական և գիտամանկավարժական (իր մասնագիտության գծով), արտաքին տնտեսական, արտարժույթի և արժեթղթերի շուկայի, իրավական:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310112 - «Ապահովագրական գործ (ագրոպարենային համակարգում)»

_________________________________________________

                  դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տնտեսագիտության բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

__________________________

            որակավորման աստիճան

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու տնտեսագետ մագիստրոսի որակավորման

______________________

                                   որակավորման աստիճան

աստիճան:

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո) ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող նվազագույն կրթական մակարդակը` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310112 - «ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾ (ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ)» __________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ __________________________

որակավորման աստիճան

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

__________________________

            որակավորման աստիճան

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

__________________________

           որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

 

3.3. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

__________________________

            որակավորման աստիճան

ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացների անվանացանկը:

 

3.4. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք

__________________________

           որակավորման աստիճան

է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսգիտական`        ՀՍՏ,

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`               ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                             ԸՄԴ,

    մասնագիտացման`                                       ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                          Ֆ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

__________________________

            որակավորման աստիճան

բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

4. 310112 - «ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾ (ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ)» ____________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

Դասի-  Դասընթացների անվանումը և նրանց հիմնական բաժինները

չը

     1                                  2

    ՀՍՏ     ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ

                                      ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

     1.       ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱ 240 ժամ

              Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

          մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա

          սոցիալ-կենսաբանական հիմունքները: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը

          որպես հասարակական երևույթներ: Հայաստանի Հանրապետության

          օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական

          կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության

          օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման

          առանձնահատկությունները: Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ

          պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

              ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի

          անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական,

          ֆիզիկական պատրաստությունը: Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի

          հիմունքները և սեփական օրգանիզմի վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

     2.       ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

              Հայ ժողովրդի նախապատմությունը, Հայկական լեռնաշխարհի հնագույն

          ցեղերը և ցեղային միությունները, հայ ժողովրդի կազմավորումը: Վանի

          թագավորությունը Երվանդունիների թագավորությունը» Մեծ Հայքի

          միասնական թագավորությունը:  Հայաստանի հզորացումը Տիգրան Մեծի

          օրոք. Արտաշեսյան թագավորության անկումը:  Արշակունյաց

          թագավորության հաստատումը Հայաստանում (I-IV դդ.) հայ ժողովրդի

          ազատագրական պայքարը (V-VI դդ.): Ավարայրի ճակատամարտը, Հայաստանի

          նոր բաժանումը: Հայաստանը արաբական խալիֆայության տիրապետության տակ

          (VII-IX դդ.), Հայաստանի անկախության վերականգնումը և

          Բագրատունիների թագավորության հաստատումը (IX-XI դդ.): Հայաստանը

          սելջուկ-թուրքերի և մոնղոլների տիրապետության շրջանում (XI-XV դդ.)

          Կիլիկիայի հայկական պետությունը (XI-XIV դդ.): Հայաստանը

          XV-XVIII դդ., թուրք պարսկական պատերազմները և Հայաստանի

          բաժանումը, հայ ազատագրական պայքարի վերելքը XYIII դարում: Հայ

          մշակույթը X-XVIII դդ.: Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին,

          XIX դ. ռուս-թուրքական պատերազմները: Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական և

          քաղաքական կեցությունը XIX դ. կեսերին: Հայ ժողովրդի

          ազգային-ազատագրական շարժումները և ազգային կուսակցությունների

          ձևավորումը: Հայաստանը XX դ. սկզբներին, հայ ժողովուրդը Առաջին

          Աշխարհամարտի տարիներին, Մեծ եղեռնը, ինքնապաշտպանական մարտերը:

          Հայաստանի անկախության հռչակումը և Հայաստանի առաջին

          հանրապետության ստեղծումը (1917-1921): Հայաստանի երկրորդ

          հանրապետությունը, հայ ժողովուրդը Երկրորդ Աշխարհամարտի տարիներին

          և Հետպատերազմյան շրջանում, Հայկական Սփյուռքը (1921-2000 թ.):

          Հայաստանը վերակառուցման շրջանում, ազգային-ազատագրական շարժումը և

          Արցախյան գոյամարտը: Հայաստանի անկախության հռչակումը և երկրորդ

          հանրապետության ստեղծումը: Հայաստանը արդի շրջանում: Հայկական

          մշակույթը, գիտությունը և տնտեսությունը, XX դ. 2-րդ կեսերին:

 

     3.       ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

              Լեզուն, որպես հաղորդակցման միջոց, լեզու և խոսք, լեզու և

          մտածողություն, լեզու և հոգեբանություն: Բանավոր խոսք,

          ճարտասանության հիմունքներ, խոսքի ներգործման միջոցները, հնչերանգ,

          առոգանություն, դիմախաղ: Խոսքի տրամաբանվածություն, նպատակահարմար

          կառուցվածք, համոզչականություն, հուզականություն:

              Գրավոր խոսք. տրամաբանություն և քերականություն, մայրենի լեզու

          և լեզվամտածություն, գրավոր և բանավոր խոսքի ընդհանրությունները

          և տարբերությունները:Հայերենը հնդեվրոպական լեզու, զարգացման

          փուլերը:  Ժամանակակից հայոց լեզուն որպես ազգային, պետական, գրական

          և գրականության լեզու: Ժողավրդախոսակցական լեզու, ժամանակակից

          հայոց լեզվի զարգացման միտումները: Հասկացություն բառապաշարի մասին,

          ընդհանուր բնութագիրը, հիմնական բառաֆոնդը, ծագումնաբանությունը,

          բնիկ հայերենը, փոխառյալ բառեր: Բառապաշարի հարստացման ուղիները,

          բառապաշար և ոճ: Իմաստաբանություն, բառի իմաստային տիպերը և

          տեսակները, իմաստափոխություն և նրա տեսակները, հոմանիշ, համանիշ,

          և հականիշ բառեր, նրանց ոճական արժեքը: Դարձվածքաբանություն.

          գաղափար դարձվածքի մասին, դարձվածքի տեսակները ըստ իմաստի և

          կառուցվածքի, ըստ ծագման և գործածության:

              Տերմինաբանություն. տերմին և բառ, տերմինների

          համակարգայնությունը, մասնագիտական և զբաղմունքային բառապաշար,

          տարբեր բնագավառների տերմինահամակարգեր: Փոխառությունը և նրա

          անհրաժեշտությունը, փոխառությունը, որպես բառապաշարի հարստացման

          միջոց: Փոխառության եղանակները և տեսակները:

              Ոճաբանություն. գաղափար ոճի մասին, ոճի տեսակները` խոսակցական,

          վարչագործարարական, գիտական, հրապարակախոսական, գեղարվեստական,

          իրավիճակային և անհատական:

              Թարգմանություն և նրա տեխնիկական` տողացի, բնագրին հարազատ և

          ազատ թարգմանություն. թարգմանության հիմունքները` բնագրի

          բովանդակության վերարտադրման ստույգություն, հեղինակային ոճի

          պահպանում: Տեխնիկական թարգմանությունը որպես գիտատեխնիկական մտքի

          զարգացման նախադրյալ. տեխնիկական և գեղարվեստական տեքստերի

          թարգմանության ընդհանրությունները և տարբերությունները:

              Տեքստագիտություն և խմբագրում. տեքստերի տեսակները,

          կառուցվածքը` վերնագիր, առաջաբան, վերջաբան, ծանոթագրություն, ցանկ,

          հավելված: Տեխնիկական և գեղարվեստական տեքստերի խմբագրման

          առանձնահատկությունները: Մասնագիտական և գիտական խմբագրում,

          գիտական ոճի պահպանում: Փաստաթղթավորության հիմունքները.  

          փաստաթղթերի հիմնական տեսակները` գործնական գրություններ և

          մասնագիտական փաստաթղթեր:

 

     4.       ՌՈՒՍԱՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ԽՈՍՔԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

              Արդի ռուսաց լեզվի ոճը, լեզվային նորմը և նրա դերը գրական

          լեզվի կայացման և գործառնության մեջ: Խոսքային փոխգործողություն,

          հաղորդակցման հիմնական միավորները, լեզվի բանավոր և գրավոր

          տարատեսակները, բանավոր և գրավոր խոսքի նորմատիվային,

          հաղորդակցական և էթիկական տեսակները: Արդի ռուսաց լեզվի

          գործառնային ոճերը և դրանց փոխգործողությունը: Գիտական ոճ. գիտական

          խոսքում լեզվային տարբեր մակարդակների տարրերի օգտագործման

          առանձնահատկությունները, ուսումնական և գիտական գործունեության

          ոլորտների լեզվային նորմերը: Պաշտոնական-գործարար ոճը և նրա

          գործառնական ոլորտը, ժանրային տարատեսակությունները, պաշտոնական

          փաստաթղթերի լեզվային ձևերը, ծառայողական փաստաթղթերի

          միասնականացման եղանակները, ռուսական պաշտոնական-գործարար գրավոր

          խոսքի հատկությունները, կարգադրական փաստաթղթերի լեզուն և ոճը:

          Առևտրային ոլորտի թղթարարության, կարգացույցային-մեթոդական

          փաստաթղթերի լեզուն և ոճը: Գովազդը գործարար խոսքում, խոսքային

          էթիկետը և փաստաթղթերի ձևավորման կանոնները: Ժանրային

          տարբերակումը և լեզվային միջոցների ընտրությունը հրապարակախոսական

          ոճում, բանավոր հրապարակախոսական լեզվի առանձնահատկությունները,

          հռետորը և նրա լսարանը, արգումենտների հիմնական տեսակները: Ելույթի

          նախապատրաստումը, թեմայի ընտրությունը, ելույթի նպատակը, նյութի

          որոնումը, խոսքի սկիզբը, զարգացումը և ավարտը, նյութի ընտրության

          հիմնական ձևերը և օժանդակ նյութերի տեսակները: Հրապարակային

          ելույթի լեզվային ձևավորումը, ելույթի արտահայտչականությունը,

          տեղեկատվությունը և հասկանալի լինելը: Ռուսաց գրական լեզվի ոճը:

          Խոսքի մշակույթը, գրավոր և բանավոր խոսքի ունակությունների

          կատարելագործման ուղիները:

 

     5.       ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒ 8 կրեդիտ, 240 ժամ

              Անգլերել լեզու

              _____________

              Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

          և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

          տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

          բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

          Ընդհանուր կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական,

          ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն) հասկացություն

          բառապաշարների տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական

          հիմնական միջոցների մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն

          բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր

          և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման

          ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:  

          ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթը և սովորույթները:

              Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր

          հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող

          հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը

          երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի

          հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց): ՈՒնկնդրում: Կենցաղային

          և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և

          անհատական խոսքի ըմբռնումը:

              Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական

          բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

              Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները.

          կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ,

          ռեֆերատ:

              Գերմաներեն լեզու

              _________________

              Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական

          կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն:

          Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը

          բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական

          ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային

          նվազագույն միավոր: Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի

          (կենցաղային, տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական): Ընդհանուր

          հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին:

          Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների և

          դարձվածաբանության վերաբերյալ: Քերականական հմտությունների

          իմացությունը գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց

          աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովելու համար:

          ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթի և սովորույթների

          յուրացում: Ընկալումը բանավոր խոսքի ընթացքում: Առաջադրված հարցերին

          համապատասխանորեն արձագանքելու կարողություն: Անհատական խոսքով և

          երկխոսությամբ ներկայացվող տեքստեր: Հրապարակային խոսքի հիմունքները

          (բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն): Տեքստերի ճիշտ ընտրություն`

          ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական բնույթի: Գրավոր

          խոսքի զարգացում, որն ուղեկցվում է տարբեր խոսքային

          ստեղծագործությունների հիմքի վրա` զեկույցներ, ռեֆերատներ:

              Ֆրանսերեն լեզու

              _______________

              Ֆրանսերեն հնչյունների արտաբերման առանձնահատկությունները,

          շեշտադրությունն ու ռիթմիկ խմբերը, խոսքի մեջ ֆրանսերենին բնորոշ

          հնչյունների կապակցման ձևերը, ֆրանսերեն նախադասության ինտոնացիան`

          կախված նախադասության բնույթից, ուղղագրական նշանները: Նվազագույն

          բառապաշարը` մոտ 2000 բառային միավոր, պետք է լինի ինչպես ընդհանուր

          բնույթի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի: Խոսքային գիտելիքների

          ուսուցանումը պետք է ունենա տարբերակված բնույթ` ըստ գործածության

          ոլորտի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական

          և այլն): Գաղափար կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական

          միավորների մասին: Գաղափար բառակազմական հիմնական ձևերի մասին:

          Քերականական այնպիսի գիտելիքների և հմտությունների ձեռքբերում,

          որոնք հնարավոր են դարձնում ուսանողի գրավոր կամ բանավոր

          հաղորդակցությունը ընդհանուր թեմաների շուրջ, ինչպես նաև այնպիսի

          գիտելիքների ուսուցում, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական խոսքի

          զարգացման համար: Ֆրանսիայի մշակույթի, քաղաքակրթության, ազգային

          ավանդույթների մասին տեղեկատվության: Հնարավորին շատ և վարժ

          խոսելու հմտություն. առավել գործնական և հարաբերականորեն պարզ

          բառային-քերականական միջոցների օգնությամբ երկխոսության ծավալում

          կամ շարադրանքի հիմնական հաղորդակցային իրավիճակներում` պաշտոնական

          և ոչ պաշտոնական շփումների ժամանակ, ծանոթացում մամուլի լեզվին

          (բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն):

              Ընթերցանություն. ոչ բարդ տեքստերի ընթերցում ինչպես լայն

          պրոֆիլի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի,

              Գրավոր խոսք. զեկուցումներ, շարադրություններ:

 

     6.       ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅՈՒՆ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

              Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

          հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

          Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և

          դերը գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

          հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

          քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

          փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

          ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման,

          ժամանակի, տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության

          տեսությունները: Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և

          ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն: Գիտակցություն:

          Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և

          մտածողություն: Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական,

          փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և

          բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները:

          Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը

          կենսաբանական հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը:

          Ճշմարտության կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

          հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

          ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

          մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

          արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

          հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական

          միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի

          ամբողջություն: Ազատություն և պատասխանատվություն:  

          Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք:

          Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և

          հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը:

          Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և

          անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ

          գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական

          ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական

          հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական

          հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական

          աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

         

     7.       ԻՐԱՎԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

              Պետությունն ու իրավունքը: Պետության և իրավունքի ծագումը,

          էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը:

          Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի

          հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

          Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:  

          Սահմանադրական իրավունք: Քաղաքացիական իրավունք: Իրավաբանական

          անձինք: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

          ներկայացուցչություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր: Ժառանգական

          իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Վարչական իրավունք: Քրեական

          իրավունք: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: ՀՀ

          դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ

          ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:  

          Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության

          իրավունքը: Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները

          և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի

          աղբյուրները:

         

     8.       ՔԱՂԱՔԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

              Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

          գործառնությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

          առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների

          հիմնական փուլերը (Անտիկ Աշխարհի, միջնադար, նոր և նորագույն

          շրջան): Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները,

          սոցիալ-մշակութային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

          Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության

          իրականացման մեխանիզմը, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը:

          Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի

          ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,

          գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները

          Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և

          խորհրդարանականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և

          խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը: Քաղաքական

          իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական

          լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և

          ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական

          կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական

          համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական գործընթացներ:  

          Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

          առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց

          լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային

          քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի

          համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն:  

          Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:  

          Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային

          հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:  

                                              

     9.       ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻՈԼՈԳԻԱ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

              Տնտեսագիտական սոցիոլոգիան որպես գիտություն, ուսումնասիրության

          առարկան, օբյեկտը և խնդիրները: Տնտեսագիտական սոցիոլոգիայի

          զարգացման փուլերը և դպրոցները: «Տնտեսական մարդու» և

          «սոցիոլոգիական մարդու» մոդելներն ու նրանց դերը տնտեսագիտական

          սոցիոլոգիայի զարգացման գործում: Տնտեսագիտական սոցիոլոգիայի

          ուսումնասիրության մեթոդները. փաստաթղթերի վերլուծություն, դիտում,

          հարցում: Հետազոտության արդյունքների վերլուծություն: Տնտեսական

          մոտիվացիա և ռացիոնալիզմի տիպեր: Անհատի պահանջմունքներ, խթաններ,

          շահեր, արժեքներ: Աշխատաշուկայի ձևավորումը և զարգացումը,

          գործազրկության ձևերը և դրա սոցիալ-հոգեբանական հետևանքները:

          Միգրացիա և դրա ազդեցությունը աշխատաշուկայի վրա: Մարդը տնտեսական

          կազմակերպությունում և աշխատանքային հարաբերություններում:

          Տնտեսական կազմակերպության հիմնական տիպերը և սոցիալական

          կառուցվածքը: Ղեկավարման ձևեր և մեթոդներ: Տնտեսական ադապտացիա:  

          Ադապտացիայի ձևերը և կառուցվածքը, փուլերը: Ղեկավարման օբյեկտիվ

          և սուբյեկտիվ գործոնները: Տնտեսական մշակույթի կառուցվածքը և

          ֆունկցիաները: Տնտեսական մշակույթի կառուցվածքը, տիպերը և ձևերը,

          ֆունկցիաները: Սոցիալ-տնտեսական շերտավորում և դրա ընդհանուր

          բնութագիրը: Սոցիալական շերտավորման էությունը, կապերը,

          ֆունկցիաները, չափանիշները: Սոցիալ-տնտեսական շարժունություն:  

          Շարժունության բովանդակությունը, պատճառները, ձևերը, գործոնները:

          Շեղված տնտեսական վարքագիծ: Մարդու շեղված վարքագծի պատճառները,

          չափանիշները, ձևերը: Գործարարության հիմնախնդիրները տնտեսագիտական

          սոցիոլոգիայում: Գործարարության զարգացման պատմական տիպերը:

          Գործարարի սոցիալ-հոգեբանական կերպարի բնութագրություն:

          Սոցիալ-տնտեսական կոնֆլիկտներ: Կոնֆլիկտների հիմնական պատճառները,

          դրսևորման ձևերը, լուծման ուղիները: Մարդը տնտեսական

          գաղափարախոսության համակարգում: Տնտեսական գաղափարախոսության

          հիմնական տիպերը, կոնսերվատիզմ, լիբերալիզմ, սոցիալիզմ: Փող,

          ֆինանսներ, բորսա, հարկեր: Դրանց սոցիալ-հոգեբանական

          տեսանկյունները: Փողի նկատմամբ վերաբերմունք. հարկերից խուսափելու

          հոգեբանություն:

         

     10.      ՄՇԱԿՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 2 կրեդիտ, 60 ժամ

              Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

          տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

          մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում,

          նորարարություն, ավանդապահություն:  Զանգվածային և էլիտար

          մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ

          և քաղաքակրթություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական

          աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացում: Հին աշխարհի մշակույթը.

          Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան:  

          Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

          Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական

          հավատալիքներ և արվեստ: Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական

          ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ

          դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

          «Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում

          ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության

          գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի

          անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից

          դուրս:

         

     11.      ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ 10 կրեդիտ, 300 ժամ

              Տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր հիմունքները:

              _________________________________________________

              Տնտեսագիտության տեսության առարկան, գործառույթները և

          մեթոդները: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը:

          Տնտեսական մտածելակերպի հիմնական սկզբունքները: Բարիքը և նրա

          դասակարգումը: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Արտադրության

          գործոններ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

          Սեփականություն և տնտեսավարում: Տնտեսական համակարգերը, դրանց

          տիպերը և մոդելները: Արտադրական հնարավորությունների կորեր:

          Տնտեսական արդյունավետություն: Տնտեսական ռազմավարություն և

          տնտեսական քաղաքականություն:

              Միկրոտնտեսագիտություն:

              _______________________

              Շուկա: Առաջարկի օրենք, պահանջարկի օրենք: Անհատական և

          շուկայական պահանջարկ, հավասարակշռված գին: Սպառողի և արտադրողի

          ավելցուկներ, սպառողի և արտադրողի վարքագծերի տեսությունները:

          Պահանջարկի գործոնները: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ:

          Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային

          արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտ: Մենաշնորհ,

          բնական մենաշնորհ, գնի էությունը, գործառույթները և համակարգը,

          գնային խտրականություն: Մրցակցությունը և նրա տեսակները:

          Օլիգոպոլիա, մենաշնորհային մրցակցություն, մուտքի և ելքի

          արգելքները ճյուղում, համեմատական առավելություն: Ձեռնարկության

          հասկացությունը, արտադրության համակենտրոնացումը և կենտրոնացումը,

          դիվերսիֆիկացիա: Արտադրական գործառույթ: Արտադրության գործոնների

          շուկաներ: Ծախսերը և դրանց տեսակները, հաստատուն, փոփոխուն,

          հաշվապահական, տնտեսական, սահմանային ծախքեր, այլընտրանքային

          ծախքեր: Հաշվապահական և տնտեսական շահույթ: Հասույթի և ծախքերի

          միջին և սահմանային մեծությունները, արդյունավետության,

          փոխհատուցում արտադրության մասշտաբից (նվազող, անփոփոխ, աճող):

          Ձեռներեցության տնտեսական բնույթը, գործառույթները և ակտիվացման

          պայմանները, տնտեսական ռիսկ: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը

          և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն, բյուջետային

          սահմանափակում, անտարբերության կոր: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք

          և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և

          բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխումը: Անհավասարություն: Պետության

          դերը:

              Մակրոտնտեսագիտություն:

              ______________________

              Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: Մակրոտնտեսական

          ցուցանիշներ: Համախառն ներքին արդյունք, նրա հաշվարկման

          եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների

          ինդեքսները: Ազգային հարստություն, նրա կառուցվածքը: Համախառն

          ներքին արդյունքի դինամիկան ՀՀ-ում: Ազգային տնտեսության ճյուղային

          և բաժանմունքային կառուցվածքներ: Ամբողջական պահանջարկ և

          ամբողջական առաջարկ, դրանց հավասարակշռություն (AD-AS մոդելը):

          Սպառում, խնայողություն, դրանց միջին և սահմանային հակումները,

          գործառույթները: Խնայողություն և ինվեստիցիա: Մակրոտնտեսական

          հավասարակշռություն և իրական տոկոսադրույք (IS-LM մոդելը):

          Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Գործազրկությունը և նրա ձևերը:

          Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:  

          Տնտեսական աճը և տնտեսական զարգացումը: Տնտեսական աճի մոդելները:

          Պետական ծախսեր և հարկեր: Փողի էությունը, փողի շուկա, փողի

          պահանջարկը և առաջարկը, դրամաշրջանառություն, փողի տեսությունները:  

          Պետական բյուջե, նրա դեֆիցիտը և ավելցուկը, արժույթի ֆիքսված և

          լողացող կուրս: Բանկային համակարգ:  Դրամավարկային

          քաղաքականություն: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ:  

          Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ:

          Տարադրամի կուրսը: Անցումային շրջանի հիմնական գծերը և

          առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Սեփականաշնորհում: Բաշխումը և

          եկամուտները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Սոցիալական

          ոլորտի վերափոխումները: Բաց տնտեսության ձևավորումը:

         

                      ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

     1.                      ԿՐՈՆԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ

         

     ԸԲ      ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

             (68 կրեդիտ)

             Հանրապետական բաղադրիչ

     1.       ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ 11 կրեդիտ, 330 ժամ

              Անալիտիկ երկրաչափություն: Կոորդինատների մեթոդ: Հիմնական

          խնդիրները հարթության վրա: ՈՒղղի հավասարման տարբեր տեսքերը

          հարթության վրա: Երկու ուղիղների կազմած անկյունը: Երկրորդ կարգի

          կորեր: Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ և նրանց հատկությունները:

          Վեկտորների սիստեմի գծային կախվածությունը և անկախությունը: Բազիս:

          Վեկտորների սիստեմի ռանգը: Գծային ձևափոխություններ և նրանց

          մատրիցը: Անցում մի բազիսից մյուսին: Մատրիցի սեփական արժեք և

          սեփական վեկտոր: Նրանց հատկությունները: Քառակուսային ձևեր:  

          Քառակուսային ձևի բերումը կանոնական տեսքի: Մաթեմատիկական անալիզ:

          Թվային հաջորդականություններ: Անվերջ փոքր և անվերջ մեծ

          հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Զուգամետ

          հաջորդականությունների հատկությունները:  Մոնոտոն

          հաջորդականություններ: «Պի» թիվը: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիան:

          Ֆունկցիայի սահմանը և անընդհատությունը: Երկու նշանավոր սահմաններ:  

          Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը և նրա

          երկրաչափական իմաստը: Ֆունկցիայի դիֆերենցիալը: Բարձր կարգի

          ածանցյալներ և դիֆերենցիալներ: Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական

          թեորեմները: Անորոշությունների բացումը: Ֆունկցիայի հետազոտումը

          դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի

          փոփոխականների ֆունկցիաներ: Հիմնական հասկացողություններ, սահմանը

          և անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, դիֆերենցիա: Ածանցյալ

          ըստ ուղղության:  Գրադիենտ: Ֆունկցիայի էքստրեմումները: Նվազագույն

          քառակուսիների մեթոդը:  Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի հաշվման

          եղանակները: Ռացիոնալ կոտորակների, իռացիոնալ և եռանկյունաչափական

          արտահայտությունների ինտեգրումը: Որոշյալ ինտեգրալ և նրա

          հատկությունները: Նյուտոն-Լայբնիցի բանաձևը: Որոշյալ ինտեգրալի

          հաշվման եղանակները: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի

          կիրառությունները: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Անջատվող

          փոփոխականներով, համասեռ և համասեռի բերվող հավասարումներ: Առաջին

          կարգի գծային և գծայինի բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի

          գծային հաստատուն գործակիցներով համասեռ և ոչ համասեռ

          հավասարումներ: Թվային շարքեր: Շարքի զուգամիտությունը և

          տարամիտությունը: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության

          հայտանիշները: Նշանափոխ շարքեր: Կամայական անդամներով շարքերի

          զուգամիտությունը: Բացարձակ և պայմանական զուգամետ շարքեր:

          Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Թեյլորի և Մակլորենի

          շարքեր:

 

     2.       ԻՆՖՈՐՄԱՏԻԿԱ 6 կրեդիտ, 180 ժամ

              Ինֆորմատիկայի զարգացման հիմնական փուլերը, ուղղություններն ու

          բովանդակությունը: Ընդհանուր տեղեկություններ դասընթացի մասին:

          Դասընթացի առարկան, խնդիրները, նպատակը և դերը: Գաղափար

          ինֆորմացիայի և տվյալների մասին: Տվյալների տեսակները: Հաշվիչ

          (հաշվողական) մեքենայի, տեխնիկայի և ցանցերի բնութագրերը:

          Համակարգիչների թվաբանական հիմունքները: Համակարգիչների

          տրամաբանական հիմունքները: Ինֆորմացիայի չափման ու պահպանման

          միավորները:

              Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը

              Համակարգիչների հիմնական տարրերը, հանգույցները, բլոկները և

          ֆունկցիոնալ սարքերը, դրանց նշանակությունը, հիմնական բնութագրերը

          և ընդհանուր կառուցվածքը: Կենտրոնական պրոցեսոր, հիշասարքեր,

          արտաքին սարքեր: Տեսատիպ, ստեղնաշար, տպիչ, մոդեմ, ֆաքս-մոդեմ,

          ջոյստիկ, մկնիկ, սկաներ: Համակարգչի միացման, սկզբնական բեռնավորման

          և անջատման կարգը:

              Ալգորիթմացում

              Ալգորիթմի հասկացողությունը և հատկությունները, հաշվողական

          պրոցեսների տեսակները: Ալգորիթմի ներկայացման բառային,

          բառաբանաձևային, գծապատկերային և ծրագրային եղանակները: Գծային,

          ճյուղային և ցիկլային կառուցվածքով ալգորիթմների նկարագրում:

          Ալգորիթմի մշակման փուլերը: Ծրագրային ապահովում, ծրագրավորում:

          Համակարգային ծրագրային ապահովումը, նշանակությունն ու

          ֆունկցիաները: Օպերացիոն համակարգեր, օպերացիոն համակարգ, կիրառական

          ծրագրեր (Word) ծրագրավորման համակարգեր (BASIC, C++): Դրանց

          նշանակությունը, գործածման և կիրառման մեթոդները: Ծրագրավորման

          լեզուների դասակարգումը: Ծրագրավորման լեզուների տարրերը: Basic

          լեզվի այբուբենը, տվյալների տեսակները, նույնարկիչները, ծառայողական

          բառերը և ստանդարտ ֆունկցիաները:  Լեզվի արտահայտությունները,

          օպերատորները:

         

     3.      ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

              «Կենսագործունեության անվտանգություն» առարկայի դերը, նպատակն

          ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր և

          վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

          աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

          Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների ներդրման

          տնտեսական արդյունավետության որոշումը: «Կենսագործունեության

          անվտանգության» բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական

          փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային,

          քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության

          անվտանգության» ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների

          և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականությունները այս

          բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական

          հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

          հետևանքները և գնահատման եղանակները: Կենսագործունեության

          անվտանգության միջոցառումների պլանավորումը և ֆինանսավորումը:

          Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի

          նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն

          ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

          ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

          միջոցները: Էլեկտրոհարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական

          միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն:

          Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և

          շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները:

          Կրակմարիչ տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:  

          Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ

          մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման

          կարգը:

         

4.   ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՐՏԱԿԱՐԳ

ԻՐԱՎԻՃԱԿՈՒՄ 5 կրեդիտ, 150 ժամ

Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը,

խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության

կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց

դասակարգումը, բնութագրերը, և կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիոն և

քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի

դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից

պաշտպանվելու եղանակները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության

գնահատման մեթոդները: Դոզաչափական և քիմիական հետախուզության

սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները:

Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական

իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն

թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց

պահպանման բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների

ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի

ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական

իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության

կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները:

Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

անցկացումը: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության

պայմաններում:

 

     5.       ԱԳՐՈԷԿՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 3 կրեդիտ,

              90 ժամ

              Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմները և միջավայրի

          փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

          տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

          հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

          բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

          համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

          հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու

          կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ

          օգտագործումը:  Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի

          պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը:

          Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը:

          Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը:  

          Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների

          արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման

          սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության

          մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

          գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

          էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

     6.       ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ 2 կրեդիտ, 60 ժամ

              Գյուղ. արտադրությունում օգտագործվող տրակտորների ընդհանուր

          կառուցվածքը, դրանց աշխատանքների և տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները:

          Հողի մշակության, ցանքի և տնկման, բույսերի խնամքի ու

          պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային մշակաբույսերի

          բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու տեսակավորման, ինչպես նաև

          մելիորատիվ մեքենաների կառուցվածքն ու աշխատանքը: Կերերի

          նախապատրաստման ու բաշխման, ջրամատակարարման, կթի և կաթի նախնական

          մշակման, ոչխարների խուզի և բրդի տեսակավորման, ինչպես նաև

          գոմաղբի հավաքման ու հեռացման մեքենասարքավորումները: Արտադրական

          գործընթացների տեսակները, մեքենատրակտորային ագրեգատների (ՄՏԱ)

          դասակարգման սկզբունքները, դրանց տեխնոլոգիական և շահագործական

          բնութագրերը, ՄՏԱ համալրման եղանակները, դրանց կինեմատիկական ու

          տեխնիկատնտեսական ցուցանիշների (արտադրողականության,

          աշխատածախսումների, վառելանյութի ծախսի) որոշման սկզբունքները:

 

     7.       ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ 2 կրեդիտ, 60 ժամ

              Գյուղատնտեսական մեքենաների նշանակությունը և դասակարգումը:

          Նրանց դերը գյուղատնտեսական արտադրության ինտենսիֆիկացման գործում:

              Հողամշակման մեքենաներ, նրանց տեսակները, նշանակությունը,

          կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները ըստ հողային գոտիների:

              Ցանքի ու տունկի մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները,

          կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական

          ցուցանիշները: Պարարտացման մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները,

          կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական

          ցուցանիշները: Բույսերի պաշտպանության մեքենաներ, նշանակությունը,

          տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական

          ցուցանիշները: Կերերի հավաքման, վերամշակման մեքենաներ,

          կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական

          ցուցանիշները: Հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի և բերքի

          հետագա վերամշակման մեքենաներ, նրանց կառուցվածքային

          առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

          Արմատապտուղների բերքահավաքի մեքենաներ, կառուցվածքային

          առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները: Հողերի

          բարելավման և մելիորացման մեքենաներ, տեսակները, կառուցվածքային

          առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները: Փոքրաչափ

          գյուղատնտեսական տեխնիկա, նրանց կիրառման առանձնահատկությունները և

          արդյունավետությունը ժամանակակից ֆերմերային տնտեսություններում:

 

     8.       ԵՐԿՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ, ՀՈՂԱԳԻՏ., ԱԳՐՈՔԻՄԻԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ

              3 կրեդիտ, 90 ժամ

              Երկրագործություն

              ________________

              Գյուղատնտեսության արտադրության առանձնահատկությունները:

          Երկրագործություն առարկան, խնդիրները և կապը այլ առարկաների հետ:

          Բույսի կյանքի անհրաժեշտ գործոնները, դրանց դերը բույսի կյանքում:

          Երկրագործության օրենքները: Բույսի կյանքի գործոնների կանոնավորումը

          (ռեժիմները) երկրագործության մեջ: Մոլախոտային բուսականությունը և

          նրա դեմ պայքարի միջոցառումները: Հողի մշակումը, խնդիրները: Հողի

          մշակման համակարգերը: Ցանքաշրջանառությունների գիտական

          հիմնավորումը, դասակարգումը և դրանց ագրոտեխնիկական և

          տնտեսակազմակերպական դերը: Երկրագործության համակարգերը և դրանց

          ժամանակակից բաղկացուցիչ մասերը:

              Հողագիտություն

             ________________

              Հողը և դրա բերրիությունը, բերրիության տեսակները: Բերրիության

          բարձրացման միջոցառումները: Հայաստանի հիմնական հողային տիպերը,

          հիմնական հատկությունները և գյուղատնտեսական օգտագործումը: Հողային

          կադաստր, նշանակությունը: Հողերի բոնիտումը և տնտեսական

          գնահատումը:

              Ագրոքիմիա

             ________________

              Հանքային և օրգանական պարարտանյութերի հիմնական տեսակները:

          Հաշվարկներ պարարտանյութերի չափաբաժինների վերաբերյալ. ծրագրավորվող

          բերքի անհրաժեշտ պարարտանյութերի քանակի և տնտեսական

          արդյունավետության հաշվարկներ:

 

     9.       ԲՈՒՍԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ

              4 կրեդիտ, 120 ժամ

              Բուսաբուծությունը որպես` արտադրության ճյուղ, նրա խնդիրները:

          Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը: Սերմնաբուծությունը որպես

          բերքատվության բարձրացման կարևոր պայման: Հացահատիկային և

          հատիկաընդեղեն մշակաբույսերի սորտային կազմը, կենսաբանական

          առանձնահատկությունները և մշակության տեխնոլոգիաները: Կարտոֆիլի,

          շաքարի և կերի ճակնդեղների, ծխախոտի և կերային մշակաբույսերի

          կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները:  

          Բանջարաբուծությունը որպես բուսաբուծության ճյուղ:

          Բանջարաբոստանային մշակաբույսերի սորտային կազմը և մշակության

          տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրանտում:

         

     10.      ԱՅԳԵՊՏՂԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ 3 կրեդիտ» 90 ԺԱՄ

              Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և արտադրության ճյուղ, նրա

          խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը, նրանց ընդհանուր

          բնութագիրը և ժող. տնտեսական նշանակությունը: Հանրապետության համար

          կարևորագույն մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության

          առանձնահատկությունները, սորտային կազմը: Դրանց մշակության

          տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները գյուղացիական /ֆերմերային/

          տնտեսություններում: Հիմնական մշակաբույսերի կենսաբանական

          առանձնահատկությունները, սորտային կազմը և մշակության

          տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրունտում: Խաղողի վազի և պտղատու

          մշակաբույսերի ագրոկենսաբանական հիմունքները: Վեգետատիվ բազմացում

          և տնկանյութի աճեցման տեխնոլոգիա, այգու հիմնումը և խնամքը,

          խաղողի և պտուղների արտադրության մասնագիտացումը և սորտերի

          տեղաբաշխումը ըստ ՀՀ գյուղատնտեսական գոտիների: Սորտերի

          կենսաբանական և արտադրատնտեսական առանձնահատկությունները:

 

     11.      ԲՈՒՍԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ

              2 կրեդիտ, 60 ժամ

              Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և որակի

          գնահատումը, հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի,

          կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի     

          և ծխախոտի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները, մեթոդներն

          ու գործընթացները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր

          ոլորտներում կիրառման առանձնահատկությունները: Բուսաբուծական

          արտադրանքի պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն ու եղանակները,

          հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի,

          բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի

          պահպանության տեխնոլոգիաները: Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու

          մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների,

          շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի վերամշակման տեխնոլոգիաները,

          պահածոյագործության և գինեգործության հիմունքները, կոմբինացված

          կերերի արտադրություն:

 

     12.      ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ

              4 կրեդիտ, 120 ժամ

              Անասնապահությունը որպես ժողովրդական տնտեսության առաջատար

          ճյուղ, վարման համակարգը, նախապայմանները և հիմնախնդիրները:

          Ռեգիոնալ անասնապահության կողմնորոշիչները: Գյուղատնտեսական

          կենդանիների տնտեսական հատկանիշները, ցեղագոյացման գործոնները,

          ցեղերի դասակարգումը և կատարելագործման ու շրջայնացման խնդիրները:

          Կենդանիների համակազմվածքը, աճի ու զարգացման օրինաչափությունները,

          հաշվառման մեթոդները: Նախիրների և հոտերի սերնդատվությունը,

          վերարտադրությունը և մթերատվությունը: Բուծման հիմունքները

          սելեկցիոն տոհմային պլան: Կենդանիների կերակրման հիմունքները:

          Կերերի դասակարգումը, դրանց սննդարարության համալիր գնահատումը:

          Նորմավորված կերակրման խնդիրները: Անասնապահության կերի բազայի

          ամրապնդման ուղիները: Տավարաբուծության, ոչխարաբուծության,

          խոզաբուծության, թռչնաբուծության և մասնավոր անասնաբուծության այլ

          ճյուղերի արտադրատեխնոլոգիական խնդիրները: Անասնաբուժական

          համակարգի, սպասարկող այլ ծառայությունների և անասնաբուծական  

          մթերքներում հումք վերամշակող ձեռնարկությունների

          ներդաշնակվածությունը ճյուղին:

         

     13.      ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ

              2 կրեդիտ 60 ժամ

              Կաթի և կաթնամթերքների սննդային և կենսաբանական արժեքները:

          Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի նախնական

          մշակումը տնտեսություններում: Անարատ կաթնամթերքների, պաղպաղակի,

          պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների արտադրության

          տեխնոլոգիաները: Մսի քիմիական կազմը:  Անասունների մորթի

          տեխնոլոգիան: Մսի նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների,

          կիսաֆաբրիկատների և մսային պահածոների արտադրության

          տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը, նրանից պատրաստված սառեցված և չորացված

          ձվամթերքների արտադրության տեխնոլոգիան: Կաշիների ստացման

          տեխնոլոգիան: Կաշիների դասակարգումը: Կաշիների ներկրման

          գործընթացները: Կաշիների դաբաղումը, պիկելումը: Թավշակաշվի և

          մորթիների ստացման արտադրական գործընթացները:

 

     14.      ԱԳՐՈՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

              Արեգակնային ճառագայթարձակումը և նրա օգտագործման

          արդյունավետությունը, հողի և օդի ջերմային և ջրային ռեժիմները,

          եղանակը և նրա կանխատեսումը, գյուղատնտեսության համար վտանգավոր

          երևույթները և պայքարը նրանց դեմ, կլիման և նրա գնահատումը,

          ագրոօդերևութաբանական դիտումները և կանխատեսումները,

          գյուղատնտեսական արտադրությունում ագրոօդերևութաբանական

          տեղեկատվության օգտագործումը:

         

     15.      ԷԿՈՆՈՄԵՏՐԻԿԱ 5 կրեդիտ, 150 ժամ

              Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` էկոնոմետրիկ մոդելավորման

          հիմնական ասպեկտները, էտապները և հիմնահարցերը: Զույգային ռեգրեսիա

          և կոռելացիա, բազմակի ռեգրեսիա և կոռելյացիա, փոքր քառակուսիների  

          մեթոդը, կոռելացիայի բազմակի և մասնակի գործակիցները,

          դետերմինացիայի բազմակի գործակիցը ժամանակային շարքերը էկոնոմետրիկ

          հետազոտություններում, տրենդաին /միտումի/, պարբերական բաղադրիչի և

          սեզոնայնության բացահայտումը, ժամանակային շարքերի մոդելների հիման

          վրա կանխատեսման իրականացումը: Վիճակագրական տվյալների

          վերլուծության և ընդհանրացման հիմնախնդիրները, ավտոկոռելյացիա,

          Դարվին Վոթսոնի չափանիշը:

         

     16.      ՄԵԼԻՈՐԱՑԻԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

              Ոռոգման մելիորացիա: Ոռոգման ազդեցությունը հողի, բույսի և

          գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բերքատվության վրա: Գյուղատնտեսական

          մշակաբույսերի ոռոգման ռեժիմը: Ոռոգման համակարգը և նրա

          կառուցվածքը: Ոռոգման աղբյուրները և ջրի վերցման եղանակները:

          Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ոռոգման եղանակներն ու ջրման

          տեխնիկան: Պայքար ոռոգվող հողերի աղակալման և գերխոնավացման դեմ:

          Ոռոգման համակարգի շահագործումը: Չորացման մելիորացիա: Չորացման

          մեթոդները և եղանակները: Չորացման համակարգը և նրա կառուցվածքը:  

          Պայքար հողերի էրոզիայի դեմ: Մելիորացիայի տնտեսական

          արդյունավետությունը: Ոռոգման մելիորացիայի տնտեսական

          արդյունավետության բարձրացման ուղիները:

         

     17.      Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ և  համակարգեր 6 կրեդիտ, 180 ժամ

              Դասընթացի բովանդակությունը և խնդիրները:

              Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաները որպես հաշվիչ տեխնիկայի միջոցների,

          կապի, ինֆորմացիայի պահպանման և արտապատկերման միջոցներ:

          Տնտեսագիտական ինֆորմացիան, նրա դերը, դասակարգումը, ինֆորմացիայի

          ֆիզիկական ու տրամաբանական կառուցվածքները, քանակական բնութագրերը:

          Ինֆորմացիայի հավաքագրման, գրանցման, նախապատրաստման և մշակման

          տեխնոլոգիական գործընթացի նախագծումը: Ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակման

          համակարգի նախագծման մեթոդիկան ու կազմակերպումը: Խնդիրների

          ալգորիթմացում, համակարգերի մաթեմատիկական, ծրագրային և տեխնիկական

          ապահովում, կիրառական ծրագրերի փաթեթներ: Տվյալների բանկեր և բազաներ:

          Տվյալների ինտեգրացված մշակումը և պահպանումը:

              Տվյալների բազաների կառավարման համակարգեր: Ինֆորմացիայի

          ավտոմատ մշակումն ու կառավարման գործառույթները: Օպերատիվ

          կառավարման ինֆորմացիայի մշակման ավտոմատացումը: Կոմերցիոն ցանցի

          կիրառումը: «Բանկ-կլիենտ» համակարգը: Կառավարման տակտիկական և

          ռազմավարական խնդիրների ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակումը: Ինֆորմացիոն

          համակարգերն ու ավտոմատացված աշխատատեղերը: Բազմաֆունկցիոնալ

          ծրագրային կոմպլեքսները որպես ինտեգրացված ինֆորմացիոն համակարգի

          ստեղծված հիմք: Ցանցային տեխնոլոգիաներ: Համակարգչային ցանցեր,

          ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները: Լոկալ

          համակարգչային ցանցեր, գլոբալ ցանցեր: Ինֆորմացիայի պաշտպանությունը

          ինֆորմացիոն համակարգում: Ինֆորմացիայի պաշտպանման միջոցներն ու

          եղանակները:  

 

    ԸՄԴ         ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

     1.       ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԵՎ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 10 կրեդիտ, 300 ժամ

              Ընդհանուր վիճակագրություն

              __________________________

              «Վիճակագրության ընդհանուր տեսության» մեջ տրվում է գիտության

          առարկայի սահմանումը, մեթոդը, խնդիրները, ուսումնասիրվում է

          վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և խմբավորման

          մեթոդաբանությունը, միջին մեծություններն ու վարիացիայի

          ցուցանիշները, փոխկապակցությունները, սոցիալ-տնտեսական երևույթների

          դինամիկան:

              «Սոցիալ տնտեսական վիճակագրության» մեջ առանձնակի ուշադրության

          են արժանացել գների, ֆինանսների, պետ բյուջեի և բանկերի,

          ապահովագրության, վարկի և դրամաշրջանառության, արտադրության և

          շրջանառության ծախքերի վիճակագրության, ազգային հաշիվների

          համակարգի, մակրոտնտեսական ցուցանիշների վիճակագրության, վճարային

          և առևտրային հաշվեկշիռների, ապրանքաշրջանառության (մեծածախ,

          մանրածախ, համախառն և զուտ) վիճակագրության ցուցանիշներին

          վերաբերող բաժինները: Ժողովրդագրության, բնակչության, աշխատաշուկայի

          տնտեսության առանձին ճյուղերի արտադրանքի, մասնավորապես

          գյուղատնտեսության արտադրանքի հաշվառման, բուսաբուծության և

          անասնաբուծության ճյուղերի արտադրանքների, միջազգային

          համադրումների, աշխատանքի, աշխատավարձի և արտադրողականության,

          բնակչության կենսամակարդակի:

              Ապահովագրական վիճակագրություն

              ______________________________

              Ապահովագրական վիճակագրության առարկան, մեթոդները, խնդիրները և

          կազմակերպումը: Ապահովագրական վիճակագրության առաջին խնդիրը:

          Դեմոգրաֆիա: Ապահովագրական կազմակերպությունների ֆինանսների

          վիճակագրություն, բանկային, վարկային, բորսային և մյուս ֆինանսական

          կառույցների վիճակագրական տվյալների վերլուծություն: Գների և

          արժեզրկման, արտարժութային փոխարժեքների վիճակագրություն, Հայաստանի

          ֆինանսական դրության վիճակագրություն: Ապահովագրական վիճակագրության

          երկրորդ խնդիրը: Վիճակագրությունը և հաշվետվությունները:

          Ապահովագրության գծով ֆինանսա-տնտեսական հաշվարկների հիմունքները,

          ֆինանսական հոսքերի արտացոլման առանձնահատկությունները:

 

     2.       Տնտեսա-մաթեմատիկական մեթոդներ և  մոդելավորում 7 կրեդիտ,

              210 ժամ

              Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

          մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման

          հիմնական խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

          ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

          երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

          նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

          տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

          ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

          տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

          օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

          սահմանափակումների համակարգը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական

          մոդելավորումը անասնաբուծության մեջ: Կերային ռացիոնի, հոտի օպտիմալ

          կազմի որոշման, կերերի օպտիմալ օգտագործման խնդիրների

          մոդելավորումը: Տնտեսագիտական պրոցեսների մոդելավորումը

          բուսաբուծության մեջ:  Ցանքատարածությունների օպտիմալ կառուցվածքի,

          ցանքաշրջանառության օպտիմալ տարբերակի որոշման խնդիրների

          մաթեմատիկական մոդելների մշակումը: Արտադրության օպտիմալ

          մասնագիտացման և տեղաբաշխման խնդրի մոդելավորումը:  

          Մեքենա-տրակտորային հավաքակայանի օպտիմալ կազմի որոշման, օպտիմալ

          համալրման և օպտիմալ օգտագործման խնդիրների առանձնահատկությունները

          և մոդելավորումը:

         

     3.       ԱՊՀ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

              Գյուղատնտեսության կառավարման էությունը, հասկացությունը,

          օրինաչափությունները, սկզբունքները, կազմակերպության ներքին ու

          արտաքին միջավայրը, կառավարման համակարգի հասկացությունը և այլն:  

          Կառավարման նպատակները, դրանց ընտրությունը, հստակ առաքելության

          սահմանումը: Նպատակների նվաճման գործում իրականացվող ֆունկցիաները

          (գործառույթները)` ռազմավարական պլանավորում, նրա տիպերը և

          իրացումը, շարժառիթի դերը պահանջմունքների և վարձահատույցի

          կազմակերպման գործում: Կառավարչական որոշումների ընդունման,

          վերահսկողության և հաղորդակցման կազմակերպման հարցերը: Կատարողների

          վրա ներգործության մեթոդները` տնտեսական, կազմակերպա-կարգադրական և

          սոցիալ-հոգեբանական: Կառավարման կադրերին` նրանց ընտրության,

          գնահատման, տեղաբաշխման, դաստիարակման, ռեզերվի պատրաստման,

          աշխատանքի կազմակերպման ու նորմավորման հարցերին: Կազմակերպության

          գործունեության արդյունավետության ապահովումն է հակամարտությունների

          ռիսկի, գիտատեխնիկական առաջադիմության, աշխատանքի և արտադրանքի

          որակի, մատակարարման և իրացման կառավարման հարցերին և այլն:

 

     4.       ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ ԱՊՀ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ 3 կրեդիտ,

              90 ժամ

              Աշխատանքը որպես հասարակականորեն օգտակար գործունեություն:

          Աշխատանքի շուկան շուկայական տնտեսության համակարգում: Աշխատանքային

          ռեսուրսներ, զբաղվածություն, աշխատանքի բաժանում և կոոպերացիա:

          Աշխատանքի արտադրողականություն և արդյունավետություն: Աշխատանքի

          պայմաններ, աշխատանքի և հանգստի ռեժիմ, աշխատանքային գործընթացների

          կազմակերպում: Աշխատանքի նորմավորում, եկամուտներ և աշխատանքի

          վարձատրություն: Սոցիալական զարգացում և կենսամակարդակ: Աշխատանքի

          կառավարում շուկայական հարաբերությունների համակարգում:  

 

     5.       ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ 4 կրեդիտ, 150 ժամ

              Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման գիտական

          հիմունքները, սկզբունքներն ու օրինաչափությունները: Գյուղատնտեսական

          ձեռնարկությունների (տնտեսավարման առկա բոլոր ձևերի)

          կազմակերպա-տնտեսական հիմունքները:  Ռեսուրսային ներուժի (հողի,

          արտադրամիջոցների, աշխատուժի) ձևավորումը և ռացիոնալ օգտագործման

          կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրության

          (տնտեսության վարման համակարգ, ներտնտեսային կանխատեսում և

          պլանավորում, մասնագիտացում, ճյուղերի ռացիոնալ զուգակցում,

          արտադրության համակենտրոնացում, ձեռնարկությունների և

          ստորաբաժանումների չափեր, տնտեսական հաշվարկ շուկայի պայմաններում  

          և աշխատողների նյութական խթանում) ռացիոնալ կազմակերպումը:

          Բուսաբուծական ու անասնաբուծական ճյուղերի և օժանդակ

          արդյունաբերական արտադրության կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական

          ձեռնարկությունների արտադրատնտեսական կապերն ագրոպարենային

          համակարգի մյուս ոլորտի (գյուղատնտեսական հումք վերամշակող,

          նյութատեխնիկական միջոցներ ապահովող, սպասարկումներ կազմակերպող)

          ձեռնարկությունների (կազմակերպությունների) հետ:

 

     6.       ՀՀ-ՈՒՄ ԱՐՏԱԴՐՈՂԱԿԱՆ ՈՒԺԵՐԻ ՏԵՂԱԲԱՇԽՈՒՄ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

              Առարկայի նպատակն է հաշվառման և աուդիտի մասնագետներին տալ

          որոշակի գիտելիքներ ՀՀ բնական և արտադրողական ներուժի,

          բնակչության, տնտեսության կարևորագույն ճյուղերի տեղաբաշխման ներկա

          վիճակի և զարգացման հեռանկարների միտումների վերաբերյալ: Առարկան

          ուսումնասիրում է արտադրողական ուժերի էությունը, սոցիալ-տնտեսական

          բնույթը, նրա կազմը, կառուցվածքը, տեղաբաշխման ուժեղ և թույլ

          կողմերը տարածության և ժամանակի մեջ, տեղաբաշխման

          օրինաչափություններն ու առանձնահատկությունը, սահմաններն ու ներքին  

          կապերը: Ռեսուրսների տեղաբաշխումը բնականի և տնտեսականի հետ

          ընդգրկում է նաև արտադրանքները, վերամշակման կարողությունները,

          պահպանումը, կուտակումները, ապրանքային շղթաները, նրանց վեկտորական

          և ծավալային արժեքները: Կարևորվում է ռեսուրսների պաշարների և

          վիճակի գնահատումը, օգտագործման կանոնակարգման ժամկետավորման,

          գնահատման և աուդիտի համար: ՈՒսումնասիրում է հաղորդակցման

          ուղիների նպաստավորությունը, անվտանգությունը, ծախսատարությունը,

          այլընտրանքը, միջազգային տնտեսական կապերը և այլն: Այստեղ

          ընդգրկվում է ագրարային և մյուս ոլորտների բնական և արտադրական

          ռեսուրսների տեղաբաշխումը: Առարկայի ուսուցման անհրաժեշտությունը էլ

          ավելի է մեծանում, քանի որ շուկայի պայմաններում ռեսուրսների

          տիրապետման, տնօրինման և օգտագործման գործում նվազում է պետության

          և աճում` առանձին տնտեսավարող սուբյեկտների դերը, հետևապես, աճում

          է նաև այդ գործին քաջատեղյակ տնտեսագետ մասնագետի դերը:

 

     7.       ՄԱՐՔԵԹԻՆԳ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

              Ապահովագրողների մարկետինգային քաղաքականության իրականացման

          հիմնական սկզբունքները: Ապահովագրական մարկետինգի ռազմավարությունը  

          և արդյունավետությունը: Ապահովագրական շուկային

          ուսումնասիրությունը ընկերության մարկետինգի ռազմավարության

          իրականացման համակարգի շրջանակներում: Այդ գործընթացի իրականացման

          հիմնական սկզբունքները, մեթոդները և աշխատանքների կազմակերպումը:

          Ապահովագրական ծառայությունների մատուցման մարկետինգի պլանի

          կազմումը և կատարված աշխատանքների վերլուծության մեթոդները:

 

     8.       ԴԵՄՈԳՐԱՖԻԱ 2 կրեդիտ, 60 ժամ

              Բնակչության թիվը և կառուցվածքը: Դեմոգրաֆիական գործակիցներ:

          Բնակչության վերարտադրության ռեժիմը: Ամուսնության և ապահարզան:

          Դեմոգրաֆիական կանխատեսումներ և բնակչության հաշվեկշիռներ:

          Բնակչության կենսամակարդակի, նրանց զբաղվածության և ազատ ժամանակի

          և բնակչության վիճակագրությանը վերաբերող այլ կարևոր հարցեր:

          Դեմոգրաֆիական մոդելներ` մակրոդեմոգրաֆիկական և

          միկրոդեմոգրաֆիկական մոդելներ:

 

     9.       ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐ

              5 կրեդիտ, 150 ժամ

              Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների

          (ձեռնարկությունների) ֆինանսները որպես պետության ֆինանսական

          համակարգի հիմք: Գյուղատնտեսական կազմակերպություններում դրամական

          միջոցների և հաշվարկների կազմակերպումը:  Ագրոպարենային համալիրի

          կազմակերպությունների ֆինանսական արդյունքների ձևավորումը և

          բաշխումը: Գյուղատնտեսական կազմակերպությունների հարկումը ՀՀ-ում:

          Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների ընթացիկ ակտիվների

          (շրջանառու միջոցների) ձևավորման և օգտագործման ֆինանսական

          պրոբլեմները արդի պայմաններում: Ագրարային ոլորտի սեզոնային

          վարկավորման կազմակերպումը: Ագրոպարենային համալիրի

          կազմակերպությունների գործունեության ֆինանսական վերլուծությունը և

          ռազմավարությունը: Գյուղատնտեսական կազմակերպությունների

          ինվեստիցիոն (երկարատև ներդրումների) գործունեությունը:

          Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների համար գործարարության

          (բիզնես) պլան կազմելու ֆինանսական կողմերը: Ագրոպարենային համալիրի

          կազմակերպությունների սնանկացման (անվճարունակության) ֆինանսական

          հիմնահարցերը: Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների

          ֆինանսական պլանավորումը որպես ներտնտեսական պլանավորման համակարգի

          տարր:

 

     10.      ՀԱՐԿԵՐ ԵՎ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 3 կրեդիտ,90 ժամ

              Բյուջետային համակարգը: Հարկերի տնտեսական էությունը: Հարկերի

          տարրերը և հարկատրման սկզբունքները: Հարկային համակարգը:

          Պետության հարկային քաղաքականությունը: Շահութահարկ: Եկամտահարկ:

          Ավելացված արժեքի հարկ: Ակցիզային հարկ: Հաստատագրված վճարների

          մասին: Հողի հարկ: Պարզեցված հարկ: Տեղական տուրքեր և վճարներ:

          Պետական տուրք: Մաքսատուրք:

 

     11.      ԱՐԺԵԹՂԹԵՐԻ ՇՈՒԿԱ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

              Արժեթղթերի էությունը: Բաժնետոմսեր: Պարտատոմսեր: Պետական

          արժեթղթեր: Այլ հիմնական արժեթղթեր: Արժեթղթերի շուկա: Էմիտենտներ

          և ինվեստորներ: Արժեթղթերի շուկայի կանոնավոր գործունեությունը

          ապահովող մասնակիցներ: Ֆոնդային բորսա և արտաբորսայական շուկա:

          Արժեթղթերի շուկան և դրա կարգավորումը: Արժեթղթերի տեղաբաշխումը և

          շրջանառությունը: Արժեթղթերի երկրորդային շուկան: Ֆուչերսային և

          օպցիոն պայմանագրերը որպես արժեթղթերի շուկայի գործիքներ: Ֆոնդային

          շուկայի վերլուծությունը: Ռիսկերի տեսակները արժեթղթերի շուկայում:

          Բորսային ինդեքսներ:

 

     12.      ԱԱՀ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ 5 կրեդիտ, 150 ժամ

              Տնտեսական օրենքների դրսևորման բնույթը գյուղատնտեսության մեջ:  

          Գյուղատնտեսության արտադրական ռեսուրսների (հողի, ջրի, կապիտալի,

          աշխատանքի) գնահատման պահանջի և տնտեսական արդյունավետության

          որոշման մեթոդաբանությունը, ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և

          շրջապտույտի փուլերի գնահատումը: Կապիտալ ներդրումների պահանջի և

          ներդրման արդյունավետության գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և

          տարբերակների ընտրությունը: Գյուղատնտեսության ընդլայնված

          վերարտադրությունը` առանձնահատկությունները, աղբյուրները,

          ցուցանիշները, տիպերը: Ինտենսիվացումը որպես վերարտադրության ձև`

          ներկա փուլի առանձնահատկությունները: Ինտենսիվության և

          ինտենսիվացման տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդիկան,

          ցուցանիշների համակարգը: Գյուղատնտեսության համախառն և ապրանքային

          արտադրանքը, վերջնական արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը:

          Պարենային ազգային անվտանգություն: Արտադրության տնտեսական

          արդյունավետության էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները,

          կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք`

          տեսակների հաշվարկման մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը,

          իջեցման հիմնախնդիրները: Աշխատանքի արտադրողականության հաշվարկման  

          մեթոդաբանությունը, մակարդակը, դինամիկան և ցուցանիշները:

          Ռեսուրսների ամբողջական արտադրողականություն:  «Նվազող հատույց» և

          «Սահմանային օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

          եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

          արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

          տեղաբաշխման ու մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

          համակարգը գյուղատնտեսության մեջ: Կենտրոնացում, համակենտրոնացում

          և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա:  Տարածաշրջանների էկոնոմիկա:

          Գնագոյացումը և ագրարային շուկայի համակարգը:  Բուսաբուծական և

          անասնաբուծական առանձին ճյուղերի էկոնոմիկան (արտադրության

          զարգացում, տեղաբաշխում մասնագիտացում, ինտենսիվացում, տնտեսական

          արդյունավետության բարձրացման հիմնախնդիրներ): SWOT վերլուծություն:

 

     13.      Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ 5 կրեդիտ, 150 ժամ

 

Միջազգային տնտեսական հարաբերությունների հասկացությունը,

_______________________________________

          բնորոշումը, առարկան, մեթոդները, խնդիրները և գործառույթները:

          Միջազգային տնտեսական հարաբերությունների դերը տնտեսական և

          սոցիալական զարգացման գործում: Աշխատանքի միջազգային բաժանումը,

          տնտեսական կապերի զարգացման փուլերը: Արտադրության միջազգային

          մասնագիտացում, կոոպերացում: Արտաքին առևտրի տեսությունները:

          Տնտեսական կապերի ձևերը և տեսակները: Միջազգային առևտուրը

          տնտեսական հարաբերությունների համակարգում: Համաշխարհային

          շուկայական գների համակարգ: Տեխնոլոգիաների միջազգային առևտուր:

          Ծառայությունների միջազգային առևտրի տեսակները, շուկայի

          կարգավորումը: Ազատ տնտեսական գոտիների կազմակերպման

          անհրաժեշտությունը: Արտաքին տնտեսական գործարքներ, պայմանագրերի

          տեսակները: Առևտրային տերմիններ: Միջազգային արժույթային

          հարաբերություններ, արժույթային քաղաքականություն: Կապիտալի

          արտահանում, միջազգային հաշվարկներ:  Ֆինանսավարկային միջազգային

          կազմակերպություններ: Տնտեսական ինտեգրացիա, զարգացման փուլերը և

          ձևերը: Տնտեսական համագործակցության կազմակերպման

          անհրաժեշտությունը:  

              Աշխատուժի միջազգային միգրացիա, պատճառները, կարգավորումը:

          Հայաստանի արտաքին տնտեսական կապերը: Օտարերկրյա ներդրումներ:

          Արտաքին կապերի հետագա զարգացումը: Հայաստանի ինտեգրացումը

          միջազգային կառույցներին: Պետության դերը արտաքին կապերի

          կարգավորման գործում:

 

     ՄԴ               ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

     1.       ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ ԵՎ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ

              ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ 6 կրեդիտ 180 ժամ

              Ապահովագրական կազմակերպություն: Տեսակները:

          Կազմակերպա-իրավական ձևերը: Բաժնետիրական ապահովագրական

          ընկերության կազմակերպման առանձնահատկությունները: Կանոնադրական

          կապիտալի և այլ ակտիվների ձևավորումը: դրանց կառուցվածքը և

          նշանակությունը: Փոխադարձ ապահովագրության ընկերության

          կազմակերպության կազմակերպման առանձնահատկությունները:

          Ապահովագրական կազմակերպության կազմակերպական կառուցվածքը:

          Ապահովագրական գործունեության կազմակերպման հիմնական սկզբունքները:

          Ապահովագրական կազմակերպության միջոցների ձևավորումը և դրանց

          օգտագործման արդյունավետությունը: Ապահովագրական կազմակերպության

          կառավարման գործառույթներն ու մեթոդները: Կազմակերպական

          կառուցվածքը: Արտաքին և ներքին միջավայրը: Ապահովագրական

          մենեջմենտի հիմնական չափանիշները: Ապահովագրական կազմակերպության

          կառավարման ռազմավարության մշակումը: Կարճաժամկետ ու երկարաժամկետ,

          ինչպես նաև քանակական և որակական ցուցանիշների մշակումը:

          Ապահովագրական կազմակերպության աշխատակազմի ձևավորումը:  

          Ապահովագրական ընկերության կառավարման մարմինները, դրանց

          իրավասություններն ու պարտականությունները: Ապահովագրական

          ընկերության կառավարման կազմակերպական կառուցվածքի

          առանձնահատկությունները: Ապահովագրական մենեջերի հիմնական

          գործառույթները, ինչպես նաև մասնագիտական որակավորման գծով

          սահմանված չափանիշներն ու գործնական ունակությունների գնահատման

          մեթոդները:  Ապահովագրական կազմակերպության կադրային ծառայության

          գործունեության իրականացման մոտեցումները: Կադրերի ընտրության

          հիմնական մեթոդները:  Աշխատակիցների միջև պարտականությունների

          բաշխումը և աշխատանքի վարձատրության կատարման հիմնական

          սկզբունքները և եղանակները: Աշխատանքային պայմանագիր (կոնտրակտ):

          Ապահովագրական կազմակերպության կադրերի հետ աշխատանքների

          իրականացման մեթոդները: Ապահովագրական ընկերության առևտրային

          գաղտնիքների պաշտպանության հիմնական մեթոդներն ու եղանակները:

 

     2.       ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ և  ԱՈՒԴԻՏ 5 կրեդիտ, 150 ժամ

              Հաշվապահական հաշվառման առարկան: Հաշվապահական տեղեկատվությանը

          ներկայացվող պահանջներ: Հաշվառման կազմակերպումը ապահովագրական

          կազմակերպություններում: Հաշվապահական հաշիվների գրանցման կարգը:

          Հաշիվների դասակարգումը ապահովագրական կազմակերպություններում:

          Հաշվապահական հաշիվների պլանը ապահովագրական

          կազմակերպություններում: Դրամական միջոցների հաշվառման սկզբունքները

          ապահովագրական կազմակերպություններում: Ոչ ընթացիկ ակտիվների

          հաշվառման սկզբունքները ապահովագրական կազմակերպություններում:

          Դեբիտորական պարտքերի և կրեդիտորական պարտքերի հաշվառման

          սկզբունքները ապահովագրական կազմակերպություններում: Տարերային

          աղետների հետևանքով առաջացած վնասների հաշվառման փոխհատուցման

          կարգը ա) բուսաբուծության ճյուղում; բ) անասնաբուծության ճյուղում:

          Հաշվապահական հաշվետվությունների ներկայացման կարգը ապահովագրական

          կազմակերպություններում:

 

     3.       ԴՐԱՄԱՇՐՋԱՆԱՌՈՒԹՅՈՒՆ, ՎԱՐԿԵՐ ԵՎ ԲԱՆԿԵՐ 5 կրեդիտ, 150 ժամ

              Փողի վերաբերյալ տեսություններ: Թղթադրամը և վարկադրամը, դրանց

          շրջանառության օրինաչափությունները: Դրամական համակարգը և

          դրամաշրջանառության կազմակերպումը: Կանխիկ դրամական շրջապտույտը և

          դրամաշրջանառության տնտեսական օրենքը: Անկանխիկ հաշվարկների

          կազմակերպման ընդհանուր դրույթները: Ինֆլյացիա (արժեզրկում),

          էությունը, դրսևորման ձևերը: Դրամաշրջանառության կայունացման

          մեթոդները: Դրամական ռեֆորմները: Միջազգային արժութային

          (վալյուտային) հարաբերություններ: Վճարային և հաշվարկային

          հաշվեկշիռը: Վարկի էությունը և անհրաժեշտությունը արդի

          պայմաններում: Վարկի սկզբունքները, ֆունկցիաները, ձևերը և

          տեսակները: Վարկի սահմանների որոշումը շուկայական էկոնոմիկայի

          պայմաններում: Փոխատվական կապիտալը և վարկը: Փոխատվական տոկոսը և  

          դրա տնտեսական նշանակությունը: Վարկը միջազգային

          հարաբերություններում: Կապիտալի միջազգային շուկան: Վարկային

          համակարգի բնութագրերը և գնահատումը: Բանկերի ծագումը, էությունը

          և ֆունկցիաները: Բանկային գործառնությունները:

 

     4.       ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 6 կրեդիտ, 180 ժամ

              Միջազգային ապահովագրական շուկա և դրա կանոնակարգումը

              _____________________________________________________

              Միջազգային ապահովագրական շուկայի զարգացումը և ընդհանուր

          բնութագիրը: Ապահովագրության միջազգային կանոնակարգման հիմնական

          սկզբունքները (ՄԱԿ-ի, Առևտրի համաշխարհային կազմակերպություն և

          այլն): Ապահովագրական ընկերությունների գործունեության օրենսդրական

          կանոնակարգման առանձնահատկությունները տարբեր երկրներում

          (Եվրոմիության, Մեծ Բրիտանիա, Ռուսաստան): ա) Ապահովագրական

          գործունեության օրենսդրական կարգավորման սկզբունքները;

          բ) Ապահովագրողների գործունեության նկատմամբ իրականացվող

          վերահսկողությունը; գ) Հարկային քաղաքականությունը;

          դ) Ապահովագրության մասնակիցների շահերի պաշտպանության ապահովման

          սկզբունքները: Միջազգային ապահովագրությունում կիրառվող տերմիններ

          և հասկացություններ:

              Վերաապահովագրություն

              ____________________

              Վերաապահովագրության էությունը, մասնակիցներն և նրանց

          բնութագիրը: Վերաապահովագրության իրականացման հիմնական

          սկզբունքները: Վերապահովագրության պահանջարկ: Վերաապահովագրության  

          առաջարկ: Պատահարի հասկացությունը վերաապահովագրությունում, ինչպես

          նաև վնասի հիմնական բնութագիրը վերաապահովագրությունում:

          Առավելագույն հնարավոր վնաս և հատուցման համար ընդունելի կորուստ:  

          Վերաապահովագրական գործառնությունների հաշվառման

          առանձնահատկությունները: Վերաապահովագրության պայմանագրերի

          տեսակները և դրանց առանձնահատկությունները: Ֆակուլտատիվ

          վերաապահովագրության հիմնական տեսակները և դրանց կազմակերպման

          առանձնահատկությունները: Օբլիգատորային վերաապահովագրության

          հիմնական տեսակները և դրանց կազմակերպման առանձնահատկությունները:

          Ֆակուլտատիվ-օբլիգատորային վերաապահովագրություն: Համամասնական և

          անհամամասնական վերաապահովագրություն: Վնասի էքսցեդենտի բազայի

          հիման վրա վերաապահովագրություն: Վերաապահովագրողների

          գործունեության օրենսդրական կանոնակարգումը և նրանց նկատմամբ

          կիրառվող վերհսկողության հիմնական մեթոդները:

          Վերաապահովագրությունում օգտագործվող հիմնական տերմիններն ու

          հասկացությունները:

 

     5.       ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔ 5 կրեդիտ, 150 ժամ

              Ապահովագրական իրավունքը` որպես իրավունքի ճյուղ:

          Ապահովագրության էությունը, հասկացությունը և ապահովագրական

          հարաբերությունների բնույթը: Ապահովագրական իրավունքը և նրա տեղն

          ու դերն իրավական համակարգում: Ապահովագրական իրավունքի նորմերը:

          Ապահովագրական իրավահարաբերությունների կառուցվածքը, տեսակները և

          տարրերը: Կամավոր և պարտադիր ապահովագրություն: Կյանքի և ոչ

          կյանքի ապահովագրություն: Ապահովագրական գործունեության

          սուբյեկտները: Ապահովագրական իրավունքի և ապահովագրական

          օրենսդրության համակարգը: Ապահովագրական կազմակերպության գույքի

          իրավական կարգավիճակը: Ապահովագրության պայմանագիրը` որպես

          ապահովագրական իրավահարաբերությունների իրագործման հիմք: Գույքային

          ապահովագրության իրավական կարգավորումը: Ապահովագրական ռիսկերը:

          Ապահովագրական գումարը: Համաապահովագրություն:

          Վերաապահովագրություն: Անձնական ապահովագրության իրավական

          կարգավորումը: Պատասխանատվության ապահովագրության իրավական

          կարգավորումը: Ապահովագրության պետական կարգավորումը:  

          Ապահովագրական վեճերը և դրանց լուծումը:

 

     6.       ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾ 11 կրեդիտ, 330 ժամ

              Ապահովագրական ընկերության գործունեության պետական

          կանոնակարգումը:  Ապահովագրողների լիցենզավորումը: Ապահովագրողների

          վճարունակության նկատմամբ սահմանված նորմատիվները և դրանց

          պահպանման գծով իրականացվող վերահսկողությունը: Ապահովագրական

          ընկերությունների կազմակերպաիրավական տեսակները: Առևտրային

          ապահովագրական ընկերություններ, դրանց կառուցվածքը և աշխատանքների

          կազմակերպման հիմնական սկզբունքները: Ապահովագրական գործունեության

          իրականացման պլանավորումը: Ապահովագրական ծառայությունների

          մատուցման ծրագրի մշակումը և դրանց հիմնավորման մեթոդները:

          Ապահովագրողների շահութաբերության ցուցանիշները և դրանց վրա ազդող

          գործոնները: Ապահովագրողների ակտիվների եկամտաբերության

          կառուցվածքային վերլուծությունը: Ապահովագրական պայմանագրերի

          կնքման ծավալների ազդեցությունը նրա գործունեության արդյունքների

          վրա: Վերաապահովագրության աշխատանքների կազմակերպումը:

          Վերաապահովագրության դեպքում ապահովագրողի սեփական պահման չափաբաժնի

          որոշումը և դրա վրա ազդող գործոնները: Ապահովագրական

          գործառնությունների ֆինանսական կայունության գործակցի հաշվարկումը:

              ա) վերաապահովագրողի գործունեության ամբողջական վերլուծությունը

              բ) տեխնիկական արդյունքների վերլուծությունը

              գ) արտադրողականության վերլուծությունը

              դ) վճարունակության վերլուծությունը

              ե) գումարային ինդեքս (combined ratio - մեթոդ)

         

     7.       ԳՈՒՅՔԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ ԵՎ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ 7 կրեդիտ, 210 ժամ

              Գույքի գնահատման անհրաժեշտությունը և էությունը: Գույքի

          գնահատումը, դերը, հիմնախնդիրները և հեռանկարը: Անշարժ գույքի

          գնահատման անհրաժեշտությունը, սկզբունքները և հիմնական

          մոտեցումները: Անշարժ գույքի գնահատումը եկամուտի կապիտալացման

          մեթոդով Եկամուտի կապիտալացման մեթոդով գնահատման ընթացակարգի

          հիմնական փուլերը: Կապիտալացման գործակից հասկացությունը:

          Կապիտալացման գործակցի դրույքաչափի որոշման մեթոդները: Անշարժ

          գույքի գնահատման համեմատական մոտեցումը: Անշարժ գույքի գնահատման

          ծախսային մոտեցումը: Վերականգնողական արժեքի գնահատումը:

          Շինարարության արժեքի որոշման ընդհանուր դրույքները: Անշարժ գույքի

          օբյեկտի մաշվածությունը: Հողի գնահատման մեթոդները, մասնավորապես

          գնահատման համեմատական և ծախսային մեթոդների

          առանձնահատկությունները: Քաղաքային հողերի կադաստրային գնահատումը:

          Մեքենաների ու սարքավորումների գնահատումը: Մեքենաների ու

          սարքավորումների դասակարգումը և նույնականացումը: Մեքենաների ու

          սարքավորումների մաշվածությունը և հաշվարկման մեթոդները: Դրամական

          հոսքերի ժամանակային գնահատման էությունը և արժեքի որոշման

          ֆունկցիաները: Դրամական հոսքերի գնահատման զեղչման մեթոդը:  

          Փորձաքննության էությունը և այդ աշխատանքների իրականացման

          ընդհանուր սկզբունքները: Ապահովագրական կազմակերպությունում

          վթարային կոմիսարի (սյուրվեյերի) աշխատանքների կազմակերպումը:

          Վնասված օբյեկտների և բեռների զննումը: Վթարային հավաստագիր և այլ

          պաշտոնական փաստաթղթեր: Վթարային հավաստագրի կազմում:

 

     8.       ԱԿՏՈՒԱՐԱՅԻՆ ՀԱՇՎԱՐԿՆԵՐ 8 կրեդիտ, 216 ժամ

              Ակտուարային հաշվարկների էությունը, առանձնահատկությունները և

          խնդիրները կյանքի ապահովագրությունում: Ակտուարային հաշվարկների

          մեթոդական հարցերը:  Ապահովագրական վիճակագրության ցուցանիշները:

          Ակտուրարային հաշվարկների իրականացման մաթեմատիկական հիմունքները:

          Ներդրումների կառավարումը և վերլուծությունը, առանձնահատուկ

          ուշադրություն դարձնելով ապահովագրական պարտավորությունների

          կատարման ժամկետների համապատասխանության հարցերի վրա:  

          Ապահովագրողների ներդրումների եկամտաբերության մակարդակի,

          հուսալիության և վերդարձվելության վերլուծությունը:

          Ապահովագրողների ակտիվների կառավարման սահմանված չափանիշների

          պահպանումը և դրանց որոշումների ընտրության չափանիշները, այդ

          թվում` սեփական ընթացիկ ակտիվների և ապահովագրական պահուստների

          ներդրումների խորացված վերլուծությունը: Ֆինանսական մարքետինգի

          արդյունքում ներդրումների եկամտաբերության մակարդակի ապահովման և

          ապահովագրական պարտավորությունների համալիր կառավարում:

 

     9.       ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ 9 կրեդիտ, 270 ժամ

              Ապահովագրության ընդհանուր բնութագիրը և զարգացումը:

          Ապահովագրության հիմնական հասկացություններն ու տերմինները:

          Հայաստանի ապահովագրական շուկայի զարգացումը: Ապահովագրության

          պետական կանոնակարգման հիմնական սկզբունքները: Ապահովագրական

          կազմակերպության ընդհանուր բնութագիրը: Ապահովագրության պայմանագիր:  

          Ապահովագրական դրույք: Ապահովագրական պահուստների էությունն ու

          նշանակությունը: Ապահովագրության հիմնական տեսակներն ու դրանց

          դասակարգման հիմնական սկզբունքները: Կյանքի ապահովագրության

          հիմնական տեսակները և դրանց կազմակերպման առանձնահատկությունները:

          Անձնական ապահովագրության պայմանագիր: Ոչ կյանքի ապահովագրություն:

          Դժբախտ դեպքերից և հիվանդություններից ապահովագրություն:

          Գույքային ապահովագրության հիմնական տեսակները և դրանց

          կազմակերպման առանձնահատկությունները: Գույքային ապահովագրության

          պայմանագիր: Ֆինանսական և ձեռնարկատիրական ռիսկերի

          ապահովագրություն: Պատասխանատվության ապահովագրության հիմնական

          տեսակները և դրանց կազմակերպման առանձնահատկությունները:

          Պայմանագրով պատասխանատվության ապահովագրություն: Քաղաքացիական

          պատասխանատվության ապահովագրություն: Վերաապահովագրություն և

          համաապահովագրություն: Վերաապահովագրության իրականացման հիմնական

          խնդիրները:

 

     10.      ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 11 կրեդիտ, 330 ժամ

              Գյուղատնտեսության ապահովագրության ընդհանուր բնութագիրը և

          զարգացումը: Գյուղատնտեսական ռիսկերի կառավարումը ապահովագրության

          միջոցով: Գյուղատնտեսության ապահովագրության օբյեկտներն ու

          սուբյեկտները, հիմնական մասնակիցները և նրանց բնութագիրը: Կողմերի

          փոխհարաբերությունները: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի և բազմամյա

          տնկարկների (բերքի) ապահովագրություն: Ապահովագրության պայմանագիր:

          Ապահովագրական ռիսկ, դրանց ռիսկերի տեսակներն ու կառավարումը:

          Ապահովագրական դրույք: Ապահովագրության այս տեսակի գծով

          ապահովագրական դրույքների հաշվարկման ու կանխատեսման եղանակները:  

          Գյուղատնտեսական ռիսկերի ապահովագրության ժամանակ ապահովագրողների

          շահութաբերության ցուցանիշները և դրանց վրա ազդող գործոնները:

          Հայաստանում գյուղատնտեսության ապահովագրության զարգացման խնդիրները

          և հեռանկարները:

 

     11.      ՊԱՐՏԱԴԻՐ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 6 կրեդիտ, 180 ժամ

              Պարտադիր ապահովագրության իրականացման սկզբունքները: Պարտադիր

          ապահովագրության հիմնական տեսակները: Պարտադիր կենսաթոշակային

          ապահովագրություն: Պարտադիր բժշկական ապահովագրություն:

          Գործազրկության դեպքի պարտադիր ապահովագրություն: Պարտադիր

          գյուղատնտեսական մշակաբույսերի և բազմամյա տնկարկների (բերքի)

          ապահովագրություն: Պարտադիր գյուղատնտեսական կենդանիների

          ապահովագրություն: Ապահովագրության օբյեկտները, սուբյեկտները:  

          Ապահովագրական դրույքը և դրանց հաշվարկման հիմունքները: Պետական

          քաղաքականությունը պարտադիր ապահովագրության դրույքաչափերի

          հաշվարկման և դրանց կիրառման գծով: Պարտադիր ապահովագրության գծով

          գանձված ապահովագրավճարների օգտագործման ուղղությունները: Պետական

          վերահսկողությունը պարտադիր ապահովագրության իրականացման նկատմամբ,

          մասնավորապես գանձված ապահովագրավճարներից համապատասխան

          հիմնադրամների ստեղծման և այդ միջոցների նպատակային և արդյունավետ

          օգտագործման գծով: Պարտադիր ապահովագրության տեսակների զարգացման

          խնդիրները և հեռանկարները:

 

     12       Ինվեստիցիաների տնտեսական գնահատում 4 կրեդիտ, 120 ժամ

         

              Ինվեստիցիաների և ինվեստիցիոն նախագծերի հասկացությունն ու

          դասակարգումը: Ինվեստիցիոն նախագծի կենսափուլերը:

              Նախագծի վերլուծության ասպեկտները: Չփոխհատուցվող ծախսեր:

          Ինվեստիցիոն նախագծի մասնակիցների ֆինանսական վիճակի

          վերլուծությունը: Պարտքի սպասարկման հիմնական սխեմաները

          (դասակարգումը): Ֆինանսավորման հատուկ դեպքեր: Հիմնական պարտքի

          վճարումների հետաձգումը: Հիմնական պարտքի վճարումների հետաձգումը

          տոկոսների կապիտալացմամբ: «Վճարումների կրիտիկական պահի» պրոբլեմը:

          Հիմնական պարտքի և տոկոսների վճարումները հավասար գումարներով:

          Ինֆլյացիայի հաշվառումը ֆինանսավորման և պարտքի սպասարկման

          սխեմաների գնահատման ժամանակ: Վարկի չափի և պարտքի սպասարկման

          սխեմայի ազդեցությունը վարկառուի ֆինանսական վիճակի ու նախագծի

          ֆինանսական իրացվելիության վրա: Ռիսկերի վերլուծությունը:

          Ինվեստիցիոն նախագծերի գործարարության (բիզնես)-պլանների մշակումը:

          Ինվեստիցիոն նախագծերի բիզնես-պլանների դերն ու նշանակությունը:

          Բիզնես-պլանի կազմը և կառուցվածքը: Ինվեստիցիաների տնտեսական

          գնահատման ծրագրային ապահովվածությունը:

         

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

5. 310112 - «ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾ (ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ)» ___________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ___________________________________________________________

որակավորման աստիճան

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                      150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                            27 շաբաթ,

    - պրակտիկաները`                                             19 շաբաթ,

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի ձևակերպումը և

պաշտպանությունը`                                                10 շաբաթ,

- արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8-շաբաթյա արձակուրդ)` 36 շաբաթ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի թեման ուսանողին տրվում և թեմայի ղեկավար է նշանակվում 5-րդ ուսումնական կիսամյակի 2-րդ շաբաթից ոչ ուշ, այն մշակվում է 5-րդ և 6-րդ կիսամյակներում` տեսական ուսուցմանը զուգահեռ, ճշտվում նախադիպլոմային պրակտիկայի ընթացքում և կարող է ներառել նույն կիսամյակներում կատարվող կուրսային աշխատանքների նյութերը: Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևերը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման

_________________________

որակավորման աստիճան ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածության առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամը: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310112 - «ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾ (ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ)» __________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

 

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

________________________

           որակավորման աստիճան

մշակմանը ներկայացվող պահանջները

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                       որակավորման աստիճան

ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25-ից 30%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստուգման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդնումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնություն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում, սակայն կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր են հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և հայ գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության:

Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸԲ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

- իրականացնել 310112 - «Ապահովագրական գործ (ագրոպարենային համակարգում)»

________________________________________________

                                  դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի  պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                  որակավորման աստիճան

ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված 311110 - «Ապահովագրական գործ (ագրոպարենային համակարգում)» մասնագիտության համար

________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկաավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0.25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում, ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` անհատական համակարգիչներով կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ Internet-ը:

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության` համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկայի կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում` նախատեսված կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

 

7. 310112 - «ԱՊԱՀՈՎԱԳՐԱԿԱՆ ԳՈՐԾ (ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ)» __________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել

Սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է.

ա) հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության հիմնադրույթները և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- գիտենա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի շրջանի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, պատմությունը, զարգացման մեխանիզմները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները,

բ) բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթ. վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին, որոնք օգտագործվում են ֆինանսատնտեսական բնագավառի խնդիրների լուծման համար,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

 

գ) մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- ունենա համակարգային պատկերացում ՀՀ և համաշխարհային տնտեսության կառուցվածքի և զարգացման միտումների մասին,

- հասկանա արդի աշխարհում տնտեսական գործընթացների բազմազանությունը և դրանց կապը հասարակական գործընթացների հետ,

- կարողանա իր գործունեությունում օգտագործել ստացած գիտելիքները կազմակերպությունների տնտեսության, մենեջմենթի և մարքեթինգի, վիճակագրության, համաշխարհային տնտեսագիտության և վերլուծության, հաշվապահական հաշվառման, հաշվետվության և աուդիտի, դրամի, բանկերի, արժեթղթերի շուկայի, ապահովագրման, հարկերի և հարկավորման, ներդրումների և այլ բնագավառներում,

- գիտենա դրամավարկային կարգավորման կազմակերպման հիմունքները, դրամաշրջանառության տարբեր մասերի միջև փոխադարձ կապի, դրամային և առևտրային շրջանառության, բանկային և բորսային գործի հիմունքները, ապահովագրման և հարկավորման կազմակերպման, պետական և մունիցիպալ ֆինանսների հիմունքները,

- պատրաստ լինի մասնագիտական գործունեության` ֆինանսավարկային համակարգի և տնտեսական ոլորտի կազմակերպություններում, ներառյալ արտաքին տնտեսական ոլորտը,

- կարողանա ինքնուրույն աշխատել ոչ ստանդարտ իրավիճակներում վերլուծական մոտեցում պահանջող պաշտոններում, լուծել ոչ ստանդարտ խնդիրներ, կանխագուշակել դրամային և ֆինանսավարկային ոլորտների տնտեսական գործընթացները,

- լուծի որոշակի իրավիճակային խնդիրներ` կիրառելով ֆինանսաբանկային ոլորտը կանոնակարգող իրավական նորմեր,

- որոշակի օրինակների վրա հաշվարկի բանկերի և վարկային կազմակերպությունների հիմնական տնտեսական նորմատիվները,

- կազմակերպության կամ բանկի ֆինանսատնտեսական հաշվետվության հիման վրա կատարի դրանց ֆինանսատնտեսական գործունեության վերլուծություն,

- տեսնի ֆինանսավարկային հարաբերությունների զարգացման և իր մասնագիտական գործունեության հեռանկարները,

- լինի մրցունակ, ունենա գիտելիքներ հարակից բնագավառներում,

- կարողանա գիտականորեն կազմակերպել իր աշխատանքը:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները

_________________________

որակավորման աստիճան սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ մարդկանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, անհատական համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը

_________________________

որակավորման աստիճան և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալ կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

7.2.1. 310112 - «Ապահովագրական գործ (ագրոպարենային համակարգում)»

__________________________________________________________

                    դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը

_________________________

                   որակավորման աստիճան

ներառում է ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը և պետական քննությունը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական պատրաստությունը մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

310112 - «Ապահովագրական գործ (ագրոպարենային համակարգում)»

___________________________________________________________

                 դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման

_________________________

                   որակավորման աստիճան

(դիպլոմային) աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարվում է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի համակարգել, ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ֆինանսների և վարկի, հարկերի և հարկման, ապահովագրման, ֆինանսական մենեջմենթի, բանկային գործի, արժեթղթերի շուկայի, ինչպես նաև հարակից ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական, փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս իրեն ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական-համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու ՀՀ արդի տնտեսության պայմաններում,

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործել տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվա-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն ֆինանսների և վարկերի ոլորտի առաջնահերթ ու հրատապ հարցեր, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատվում բուհի գիտական խորհրդում: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

- Ապահովագրական գործ

- Գյուղատնտեսության ապահովագրություն

- ԱԱՀ էկոնոմիկա, կազմակերպում և կառավարում

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                 310112- Ապահովագրական գործ

                                      (ագրոպարենային համակարգի)

 

    Որակավորումը, անվանումը`          Տնտեսագիտության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                    առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

._______________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր|Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |         |           |              |           |

|______________________________________________________________|

|                                ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6|7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | | | | | |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | | | | | |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | | | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | | | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | | | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

._______________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |   5  |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |   5  |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն -1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |   102   |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկան - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Երկրագործություն,     | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |հողագիտ. ագրոքիմիայի  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Բուսաբուծական         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |արտադրանքի            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտադրության տեխն.    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծական         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտադր. արտադր.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 27 |  28 | 476+36* | 170 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն -2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն -2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկան - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ինֆորմատիկա           | 6  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ապահովագրության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Տնտեսագիտության       | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ապահովագրության       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեսություն - 1 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 29 | 29  | 493+36* | 153 | 153 | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գյուղատնտեսության     | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենայացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բուսաբուծական մթ.     | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պահպանման և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերամշակման տեխն.     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ընդհանուր և           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |ապահովագրական         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վիճակագրություն - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ապահովագրության       | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գյուղատնտեսական       | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Դեմոգրաֆիա            | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդհանուր և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ապահովագր.            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վիճակագրություն` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 25 | 25  | 425+36* | 170 | 102 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը`17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Էկոնոմետրիկա          | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Անասնաբուծական արտ.   | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |արտ. տեխնոլոգիա       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մելիորացիայի          | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ընդհանուր և           | 6  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |ապահովագրական         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վիճակագրություն - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |ԱԱՀ էկոնոմիկա         | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36*   |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուծական արտ.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ. տեխնոլոգիա` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 30 | 28  | 476+36* | 187 | 102 | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնտեսագիտական         | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |սոցիոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |ՀՀ արտադրողական ուժերի| 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեղաբաշխում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Անասնաբուծական        | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |մթերքների պահպ. և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերամշակ. տեխն.       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Աշխատանքի կազմակերպում| 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |ԱՊՀ կազմակերպում      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Միջազգային տնտեսական  | 5  |  5  |   85    |  51 |     |  34 |

|  |    |հարաբերություններ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ինֆորմացիոն           | 6  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համակարգեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Քաղ. պաշտպ. և         | 5  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|  |    |անվտանգությունը       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտակարգ իրավիճակ.    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 28 | 25  |   425   | 204 |  68 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Գյուղատնտեսական       | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ագրոօդերևութաբանու-   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |թյուն                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հաշվապահական հաշվառում| 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |և  աուդիտ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մարքեթինգ             | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ապահովագրական գործ - 1| 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Իրավագիտություն       | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա`  | 5  |     |   150 * |     |     |     |

|  |    |5 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ապահովագրական գործ` 2 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մարքեթինգ` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հաշվապահական հաշվառում|    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  աուդիտ` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ. կազմակերպում` 1  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 35 | 27  |459+150* | 272 |  17 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ                   | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ֆինանսներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |ԱՊՀ                   | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ապահովագրական իրավունք| 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ապահովագրական գործ - 2| 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գյուղատնտեսական       | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |ապահովագրություն - 1  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ինվեստիցիաների        | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տնտեսական գնահատում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 29 | 24  |   408   | 204 |     | 204 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ապահովագրական ընկերութ| 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հարկեր և  հարկային    | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գույքի գնահատում և    | 7  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|  |    |փորձաքննություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Դրամ, վարկ և  բանկեր  | 5  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Գյուղատնտեսության     | 6  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |ապահովագրություն - 2  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ապահովագրական գործ` 2 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ապահովագրություն` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գույքի գնահատում և    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ապահովագրական ընկեր.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմ. և  կառավարում` 1|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 35 |  24 | 408+150*| 238 |  17 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնտեսամաթեմատիկական   | 7  |  6  |    84   |  42 |  42 |     |

|  |    |մեթոդներ և            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Արժեթղթերի շուկա      | 3  |  3  |    42   |  28 |     |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Միջազգային            | 6  |  5  |    70   |  42 |     |  28 |

|  |    |ապահովագրություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ակտուարային հաշվարկներ| 8  |  6  |    84   |  42 |     |  42 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Պարտադիր              | 6  |  5  |    70   |  42 |     |  28 |

|  |    |ապահովագրություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 30 |  25 |   350   | 196 |  42 | 112 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

._______|______________________________________________________________

|        5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________

|Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|Ընդամենը              | 280|     |3920+564*| 1794| 705 |1421 |

|                      |    |     |         |     |     |     |

|_____________________________________________________________|

|Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|                                                             |

|Ապահովագրական գործ                                           |

|Գյուղատնտեսության ապահովագրություն                           |

|ԱԱՀ էկոնոմիկա, կազմակերպում և  կառավարում                    |

.______________________________________________________________

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    364  | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    407  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    65   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    355  | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |   112   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   454   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |    415  | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    441  | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |   112   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |    462  | 1 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |   112   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |   125   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |   112   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |    492  | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |   126   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |   110   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |   132   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |   110   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   526   | 1 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  5  |        |   3916  | 35 ստ.,|

|  |  |     |        |         | 33 քնն.|

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310201 Անասնաբուծություն

_________________________

                           դասիչ, անվանում

 

Որակավորման աստիճանը` Գյուղատնտեսության բակալավր

___________________________

                                  անվանում

 

1. 310201, Անասնաբուծություն

_____________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

    1.1. 310201 Անասնաբուծություն     մասնագիտությունը հաստատված է

        ____________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոս -ի 30 -ի

                                      ______   _________    ____

թ. 1038-Ն որոշմամբ:

______

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` գյուղատնտեսության բակալավր

__________________________

                                           անվանում

 

    310201 Անասնաբուծություն    մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրի

    ___________________________                 ___________________________

    դասիչ, մասնագիտության անվանում                       անվանում

 

պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

    310201 Անասնաբուծություն       մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության

_______________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

. արտադրական օբյեկտի ղեկավար և անասնաբույծ մասնագետ,

. ԳԱՄԿԻ մասնագետ և ղեկավար,

. մասնագետ խորհրդատու,

. տոհմային կայանների մասնագետ,

. արհեստական սերմնավորման կայանների մասնագետ:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

    310201 Անասնաբուծություն     մասնագիտությունը առնչվում է գիտության

_____________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է` անասնաբուծության տարբեր ճյուղերի կենդանիների բուծման, կերակրման, պահվածքի և մթերքների ու հումքի արտադրության բնագավառների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

Գյուղատնտեսական կենդանիները, ընտանի և որսորդական կենդանիները, թռչունները, գազանները, մեղուն, ձկները, անասնաբուծության մթերքների արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսները, բուսական և կենդանական ծագման կերերը և դրանց արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

    310201 Անասնաբուծություն     մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության

_____________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

արտադրա-տեխնոլոգիական

կազմակերպական-կառավարչական

գիտա-հետազոտական

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

    310201 Անասնաբուծություն     մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության

_____________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության որակավորման աստիճան տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ ապահովել բոլոր տեսակի կենդանիների և թռչունի ռացիոնալ կերակրումը» պահվածքը, բուծումը և մթերքների ու հումքի արտադրության տեխնոլոգիաները,

բ/ կենդանիների ընտրասերման, կերակրման, նոր տեխնոլոգիաների ներդրման գիտահետազոտական աշխատանքների պլանավորում և իրագործում,

գ/ բարձրորակ արտադրանքի արտադրության կառավարում:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով գյուղատնտեսության բակալավրը

___________________________

                                                որակավորման աստիճան

կատարում է հետևյալ գործառությունները`

. ապահովում է հոտի վերարտադրությունը, մատղաշի աճեցումը, կենդանիների արդյունավետ օգտագործումը;

. կատարում է անասնաբուծական մթերքների և հումքի արտադրության տնտեսապես արդյունավետ և առաջադեմ տեխնոլոգիաների ընտրություն;

. պլանավորում է անասնաբուծական մթերքների և հումքի արտադրությունը, գնահատում է արտադրվող արտադրանքի որակը;

. ընտրում է կենդանիների բուծման և կերակրման առավել արդյունավետ եղանակներ և տեխնոլոգիաներ:

. մասնակցում է անասնաբուծական տնտեսությունների մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառություններ, մասնակցում է անասնաբուծության բնագավառի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման

__________________________

իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է անասնաբուծության բնագավառին առնչվող մասնագիտական

_________________

գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է անասնաբուծության բնագավառի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից,

__________________________

տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

Գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

___________________________

որակավորման աստիճան

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

1.3.6 Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը

Գյուղատնտեսության բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական

___________________________

որակավորման աստիճան գործունեության հետևյալ տեսակներին` կերարտադրություն, գենետիկա և սելեկցիա, աշխատատար պրոցեսների մեքենայացում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310201 Անասնաբուծություն  մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական

__________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած գյուղատնտեսության բակալավրը

__________________________

պատրաստ է կրթությունը շարունակելու

. կրճատված ժամկետներում ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան` 2-րդ մասնագիտության գծով,

    . մագիստրատուրայում` ստանալու   մագիստրոսի    որակավորման աստիճան,

                                 _________________

                                 որակավորման աստիճան

. ասպիրանտուրայում` /միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո/` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. Դիմորդի պատրաստականության մակարդակին ներկայացվող պահանջները

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը` միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթության:

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական, միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

    3. 310201 Անասնաբուծություն     ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

____________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

Գյուղատնտեսության բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ

___________________________

                    ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________________

            որակավորման աստիճան

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________________

            որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

3.3. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________________

             որակավորման աստիճան

ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

3.4. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________________

             որակավորման աստիճան

պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

 

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսագիտական`        ՀՍՏ,

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                              ԸՄԴ,

    մասնագիտացման`                                        ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                           Ֆ,

 

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________________

             որակավորման աստիճան

բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 310201 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ________________________ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ____________________________ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

._____________________________________________________________________.

|     |ընթացների անվանումը և  հիմնական բաժինները         |կրեդիտ|Ժամեր|

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  1  |                         2                        |   3  |  4  |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ      |      |     |

|     |ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ                             |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Հանրապետական բաղադրիչ                             |      |     |

|     |_____________________                             |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  1  |Ֆիզիկական կուլտուրա. ֆիզիկական կուլտուրայի        |      | 240 |

|     |____________________                              |      |     |

|     |սոցիալ-կենսաբանական հիմքերը, անհատի ֆիզիկական     |      |     |

|     |կուլտուրան, ընդհանուր ֆիզիկական և  հատուկ         |      |     |

|     |պատրաստությունը ֆիզդաստիարակության համակարգում:   |      |     |

|     |Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները |      |     |

|     |և  սեփական օրգանիզմի վիճակի ինքնավերահսկումը:     |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  2  |Հայ ժողովրդի պատմություն. Պատմական գիտության      |  4   | 120 |

|     |________________________                          |      |     |

|     |էությունը, մեթոդները Հայ ժողովրդի ծագումը և       |      |     |

|     |կազմավորումը, հին հայկական պետության կազմավորման  |      |     |

|     |ու զարգացման փուլերը Բագրատունիների թագավորության |      |     |

|     |հիմնումն, Կիլիկիայի հայկական պետությունը,         |      |     |

|     |Հայաստանը 19-րդ դարի 1-ին և  2-րդ կեսին: Հայաստանի|      |     |

|     |առաջին հանրապետությունը: Հայաստանը 1991-2003 թ.   |      |     |

|     |արցախյան հիմնահարցը, հայկական մշակույթը:          |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  3  |Հայոց լեզու և  հայ գրականության                   |  4   | 120 |

|     |_______________________________                   |      |     |

|     |Լեզուն, որպես հաղորդակցության միջոց, աշխարհի      |      |     |

|     |լեզուները և  լեզվաընտանիքները: Հայոց գիրը և       |      |     |

|     |գրչությունը: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերը և          |      |     |

|     |բաղկացուցիչները գործառարական ոճեր, գիտական և      |      |     |

|     |հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:        |      |     |

|     |Ճարտասանական արվեստի պատմություն և  հիմնական      |      |     |

|     |սկզբունքների համառոտ ակնարկ, ձայնի դրվածքը,       |      |     |

|     |շնչառության տեխնիկան: խոսքի կազմակերպման          |      |     |

|     |հոգեբանական, հուզական և  տրամաբանական             |      |     |

|     |մեխանիզմները:                                     |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  4  |Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ                    |  4   | 120 |

|     |______________________________                    |      |     |

|     |Ռուսաց լեզու դասընթացի հաղորդակցական և  պրակտիկ   |      |     |

|     |բնույթը, քերականական գիտելիքների ուսուցումը:      |      |     |

|     |ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և               |      |     |

|     |ավանդույթները: Խոսքի բարեկանոնության տարբեր       |      |     |

|     |միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում,       |      |     |

|     |խոսելու ունակությունը: Հրապարակային խոսքի         |      |     |

|     |հիմունքները ընթերցանություն, տեքստերի տեսակները:  |      |     |

|     |Գրավոր խոսքի ունակություն, համառոտագրում,         |      |     |

|     |հաղորդում, դիմում, տեղեկանք և  այլն:              |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  5  |Օտար լեզու Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի,|  8   | 240 |

|     |__________                                        |      |     |

|     |շեշտադրական համակարգի և  խոսքի ռիթմի              |      |     |

|     |յուրահատկությունը, տառադարձության                 |      |     |

|     |ընթերցանությունը: Ընդհանուր և  տերմինաբանական     |      |     |

|     |բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով        |      |     |

|     |բառապաշարի նվազագույն: Հասկացություն բառակազմական |      |     |

|     |հիմնական միջոցների մասին: Գրավոր և  բանավոր       |      |     |

|     |հաղորդակցության ժամանակ քերականական երևույթներ,   |      |     |

|     |բանավոր և  գրավոր խոսք, ունկնդրում, զեկույցներ,   |      |     |

|     |ռեֆերատ կենսագրություն և  այլն:                   |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  6  |Մշակութաբանություն. Մշակութաբանություն և          |  2   |  60 |

|     |___________________                               |      |     |

|     |մշակույթի պատմություն, մշակույթի կառուցվածքը և    |      |     |

|     |գործառությունները, մշակույթ և  քաղաքակրթության    |      |     |

|     |արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի         |      |     |

|     |մշակույթ, անտիկ աշխարհի մշակույթ, միջնադարյան     |      |     |

|     |մշակույթ, վերածննդի մշակույթ, հումանիզմ և  արվեստ,|      |     |

|     |դարաշրջաններ և  գեղարվեստական ուղղություններ:     |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  7  |Քաղաքագիտություն. Քաղաքագիտության օբյեկտը,        |  3   |  90 |

|     |_________________                                 |      |     |

|     |մեթոդները, քաղաքական ուսմունքերի զարգացման        |      |     |

|     |հիմնական փուլերը, քաղաքականություն և  քաղաքական   |      |     |

|     |իշխանություն, քաղաքական համակարգ, ռեժիմ, քաղաքական|      |     |

|     |իշխանության սոցիալական սուբյեկտները, քաղաքական    |      |     |

|     |գործընթացներ, քաղաքական տեխնոլոգիաներ, քաղաքական  |      |     |

|     |օրոբազիստիկա:                                     |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  8  |Իրավագիտության                                    |  4   | 120 |

|     |________________                                  |      |     |

|     |Պետությունն ու իրավունքը, իրավունքի նորմերը և     |      |     |

|     |աղբյուրները, համակարգը, ճյուղերը, սահմանադրական   |      |     |

|     |իրավունք,քաղաքացիական իրավունք, հեղինակային       |      |     |

|     |իրավունք, վարչական, աշխատանքային իրավունք,        |      |     |

|     |վարչական իրավունք, քրեական իրավունք, հողային      |      |     |

|     |իրավունք: Քաղաքացիական դատավարության իրավունք,    |      |     |

|     |միջազգային իրավունք:                              |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  9  |Փիլիսոփայություն: Փիլիսոփայության գիտելիքների     |  4   | 120 |

|     |__________________                                |      |     |

|     |կառուցվածքը, ուսմունք կեցության մասին, օրենք և    |      |     |

|     |օրինաչափություն, գիտակցություն, նյութականը և      |      |     |

|     |իդեալականը, լեզու և  մտածողություն, ճշմարտության  |      |     |

|     |հիմնախնդիրները, ազատություն և                     |      |     |

|     |պատասխանատվություն, արդարություն, իրավունք,       |      |     |

|     |բնություն և  հասարակություն, բնապահպանական        |      |     |

|     |շարժումներ:                                       |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

| 10  |Տնտեսագիտության տեսություն                        |  4   | 120 |

|     |__________________________                        |      |     |

|     |Բարիք, պահանջմունքներ, ռեսուրսներ տնտեսական       |      |     |

|     |համակարգեր տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:   |      |     |

|     |Շուկա, առաջարկ և  պահանջարկ: Մասշտաբի էֆեկտը,     |      |     |

|     |ծախսերի տեսակները, ձեռնարկություն, հասույթը և     |      |     |

|     |շահույթը, մենաշնորհ, աշխատանքի շուկա, աշխատավարձ  |      |     |

|     |և  զբաղվածություն, պետության դերը: Ազգային        |      |     |

|     |եկամուտ, գների ինդեքսները, գործազրկությունը և     |      |     |

|     |նրա ձևերը,  սպառում և  խնայողություն, փողը և  նրա |      |     |

|     |ֆունկցիաները, բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:         |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Բուհական բաղադրիչ                                 |      |     |

|     |____________________                              |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  1  |Հաշվապահական հաշվառման հիմունքներ և  հարկ. քաղ.   |  3   |  90 |

|     |_______________________________________________   |      |     |

|     |Հաշվապահական հաշվառման կազմակերպումը սեփականության|      |     |

|     |տարբեր ձևերում,  վարձատրություն դրամային միջոցների|      |     |

|     |կենդանիների աճեցման, հիմնական միջոցների և  ոչ     |      |     |

|     |նյութական ակտիվների, կապիտալ ներդրման հաշվառում;  |      |     |

|     |արտադրության, պատրաստի արտադրանքի, ֆոնդերի,       |      |     |

|     |փոխառությունների և  ռեզերվների հաշվառում,         |      |     |

|     |ֆինանսական արդյունքների և  շահույթի հաշվառում,    |      |     |

|     |եկամտահարկի հաշվառում և  բաշխում:                 |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  2  |Վիճակագրություն                                   |  3   |  90 |

|     |_________________                                 |      |     |

|     |Մաթեմատիկական մեթոդների օգտագործումը              |      |     |

|     |անասնաբուծությունում /միջին մեծություններ,        |      |     |

|     |տարբերության հավաստիություն, կոռելացիոն տիպեր,    |      |     |

|     |ռեգրեսիա, ժառանգելիության գործակից, դիսպերսիոն    |      |     |

|     |անալիզ/:                                          |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  3  |Գյուղ. էկոնոմիկա և  մարքեթինգի հիմունքներ         |  4   | 120 |

|     |____________________________________________      |      |     |

|     |Բիզնեսի ոլորտի ընտրություն, նվազագույն ռեսուրսը,  |      |     |

|     |արտադրության տնտեսական արդյունավետությունը այլ    |      |     |

|     |ընտրանքային ներդրումներն ու ծառայությունը, ցեղի   |      |     |

|     |տնտեսական գնահատումը, հողի, ջրի, հիմնական և       |      |     |

|     |շրջանառու կապիտալի գնահատում և  նրանց             |      |     |

|     |արդյունավետության որոշման մեթոդիկան:              |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  4  |Գյուղ. արտադրության կազմակերպում և  կառավարում    |  3   | 107 |

|     |_______________________________________________   |      |     |

|     |Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների ձևերը  և       |      |     |

|     |արտադրական գործունեության սկզբունքները, հողային   |      |     |

|     |տարածքի օգտագործումը, մասնագիտացումը և  ճյուղերի  |      |     |

|     |զուգակցումը գյուղ. ձեռնարկություններում:          |      |     |

|     |Արտադրական միջոցների օգտագործման կազմակերպումը:   |      |     |

|     |Նյութա-տեխնիկական ապահովումը, աշխատանքի           |      |     |

|     |կազմակերպումը, բուսաբուծության, կերարտադրության և |      |     |

|     |գյուղ. կենդանիների պահվածքի կազմակերպումը:        |      |     |

|     |Կառավարման գործընթացները, մեթոդները, դասակարգումը,|      |     |

|     |համակարգը, կառավարման արդյունավետությունը:        |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Ընտրովի դասընթացներ                               |      |  60 |

|     |____________________                              |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ|      |     |

|     |ԿՐԹԱԲԼՈԿ                                          |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Հանրապետական բաղադրիչ                             |      |     |

|     |______________________                            |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  1  |Բարձրագույն մաթեմատիկա                            |   4  | 120 |

|     |_______________________                           |      |     |

|     |Կոորդինատների մեթոդը, ուղիղ գիծ, երկրորդ կարգի    |      |     |

|     |կորեր, սահմանների տեսություն, ածանցյալ և          |      |     |

|     |դիֆերենցիալ, անորոշ ինտեգրալ, որոշյալ ինտեգրալ,   |      |     |

|     |դիֆերենցիալ հավասարումներ, շատ փոփոխականով        |      |     |

|     |ֆունկցիաներ, հավասարությունների տեսություն,       |      |     |

|     |պատահական մեծություններ:                          |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  2  |Ֆիզիկա, կենսաֆիզիկայի հիմունքներով                |   5  | 150 |

|     |___________________________________               |      |     |

|     |Մեխանիկա, մոլեկուլյար ֆիզիկա, տատանումներ և       |      |     |

|     |ալիքներ, էլեկտրականություն և  մագնիսականություն,  |      |     |

|     |օպտիկա, ատոմի ֆիզիկա, հիդրավլիկ դիմադրություն,    |      |     |

|     |հեմոլիզ, սիրտը մեխանիկական պոմպ, արյան հոսքը,     |      |     |

|     |զարկերակային ճնշում, արյան դերը, կազմը, ուլտրաձայն|      |     |

|     |և  ինֆրաձայն կոնդեսատոր, բիոպոտենցիալ, թաղանթային |      |     |

|     |պոտենցիալների տարբերությունը:                     |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  3  |Ինֆորմատիկա և  ինֆ. տեխ. հիմունքներ.              |   4  | 120 |

|     |____________________________________              |      |     |

|     |Գաղափար ինֆորմացիայի և  տվյալների մասին, հաշվիչ   |      |     |

|     |տեխնիկայի և  ցանցերի բնութագիրը համակարգիչների    |      |     |

|     |հիմնական տարրերը, բնութագիրը և  ընդհանուր         |      |     |

|     |կառուցվածքը, ալգորիթմացում, ծրագրային ապահովում,  |      |     |

|     |ծրագրավորում, ինֆորմատիկայի հիմունքները,          |      |     |

|     |համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը: Տեստատիպ,   |      |     |

|     |ստեղնաշար, տպիչ, մոդեմ, ֆաքս, մոդեմ, ջոյստիկ,     |      |     |

|     |մկնիկ, սկաներ:                                    |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  4  |Անօրգանական քիմիա                                 |   4  | 120 |

|     |__________________                                |      |     |

|     |Նյութի կառուցվածքը, քիմիական ռեակցիաների          |      |     |

|     |էներգետիկան քիմիական հավասարակշռություն,          |      |     |

|     |լուծույթների տեսություն, էլեկտրաքիմիա, քիմիական   |      |     |

|     |կինետիկա և  կատալիզի բաժին, բիոգեն տարրերի քիմիա, |      |     |

|     |որակական անալիզ, կատիոնների անալիզ, անիոնների     |      |     |

|     |անալիզ, քանակական անալիզ, էլեկտրաքիմիա:           |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  5  |Օրգանական քիմիա. Ածխաջրածիններ, ֆունկցիոնալ       |   4  | 120 |

|     |________________                                  |      |     |

|     |խմբերով ածխաջրածիններ, օքսիմիացություններ, օքսո   |      |     |

|     |միացություններ, կարբոնական թթուներ, ճարպեր,       |      |     |

|     |ածխաջրեր, ամինաթթուներ, հետերոցիկլիկ              |      |     |

|     |միացություններ:                                   |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  6  |Կենսաքիմիա: Կենսաէներգետիկա, ածխաջրերի            |   6  | 180 |

|     |___________                                       |      |     |

|     |նյութափոխանակությունը, ճարպերի և  ազոտական        |      |     |

|     |նյութափոխանակության ինտեգրացումը, բուֆերային      |      |     |

|     |համակարգեր, սպիտակուցները, ֆերմենտները, կյանքը    |      |     |

|     |որպես մոլեկուլյար պրոցես:                         |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  7  |Անալիտիկ քիմիա                                    |   2  | 60  |

|     |_______________                                   |      |     |

|     |Որակական անալիզ: Կատիոնների անալիզ, անիոնների     |      |     |

|     |անալիզ: Չոր աղի անալիզ: Քանակական անալիզ:         |      |     |

|     |Թթվահիմնային տիտրում: Օքսիդավերականգնման          |      |     |

|     |եղանակներ: Պերմանգանաչափություն, յոդաչափություն:  |      |     |

|     |Կոմպլեքսանոմետրիա: Անալիզի ֆիզիկա-քիմիական        |      |     |

|     |եղանակներ: Ֆոտոկոլորիմետրիա: Քրոմատագրաֆիա:       |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  8  |Կենդանաբանություն. Կենդանիների ապրելավայրը,       |   5  | 150 |

|     |__________________                                |      |     |

|     |համակեցության ձևերը,  նախակենդանիների, սպունգների,|      |     |

|     |աղեխորշավորների տիպերը: Տափակ, կլոր, օղակավոր     |      |     |

|     |որդերի տիպերը:                                    |      |     |

|     |Հոդվածոտանիների, փափկամարմինների տիպերի           |      |     |

|     |բնութագրումը, երկրորդաբերանավորներ, քորդավորներ:  |      |     |

|     |Անգանգերի ենթատիպ: Ողնաշարավորների ենթատիպ, դասերի|      |     |

|     |կարգաբանությունը, ձկների և  սողունների            |      |     |

|     |բազմազանությունը: Թռչունների դաս: Կաթնասունների   |      |     |

|     |դաս: Թռչունների ու կաթնասունների բուծվող          |      |     |

|     |տեսակները:                                        |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  9  |Բուսաբանություն. Բուսական բջիջների ձևերը  և       |   3  | 90  |

|     |________________                                  |      |     |

|     |չափսերը, բուսական հյուսվածքներ, բույսերի          |      |     |

|     |ձևաբանություն,  գեներատիվ օրգաններ, բույսերի աճը, |      |     |

|     |զարգացումը և  բազմացումը: Բույսերի                |      |     |

|     |կարգաբանությունը, բարձրակարգ բույսերը և  նրա      |      |     |

|     |բաժինները, ծածկասերմերի դասերի բնութագիրը և       |      |     |

|     |կարգաբանությունը: Միաշաքիլավորների դասին պատկանող |      |     |

|     |ընտանիքները:                                      |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  10 |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պահպանություն.   |   4  | 120 |

|     |_______________________________________________   |      |     |

|     |Բիոսֆերան և  մարդը, շրջակա միջավայրի գլոբալ       |      |     |

|     |խնդիրները, բնական ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման|      |     |

|     |և  բնության պահպանության սկզբունքները, էկոլոգիական|      |     |

|     |պրակտիկում, էկոլոգիան որպես գիտությունների        |      |     |

|     |կոմպլեքս, որը կարգավորում է բնության և  հանրության|      |     |

|     |փոխհարաբերությունները:                            |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  11 |Կենսատեխնոլոգիա Գենային ինժեներիան որպես          |   4  | 120 |

|     |_______________                                   |      |     |

|     |գենետիկական ինժեներիայի բաղկացուցիչ մաս, գեների   |      |     |

|     |սինթեզումը, ԴՆԹ-ի հիբրիդային մոլեկուլի ստացումը,  |      |     |

|     |վիրուսային գեների փոխատեղությունը և  տեղադրումը,  |      |     |

|     |սոմատիկ հիբրիդացում, հիբրիդոմներ, սաղմերի         |      |     |

|     |փոխպատվաստումը և  կլոնավորումը, գնահատումը և      |      |     |

|     |պահպանումը:                                       |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  12 |Կենսագործունեության անվտանգություն                |    2 |  60 |

|     |__________________________________                |      |     |

|     |Մարդ-միջավայր-մեքենա-կենդանի համակարգը,           |      |     |

|     |կենսագործունեության անվտանգություն,               |      |     |

|     |նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, ծառության         |      |     |

|     |կառուցվածքը և  խնդիրները, գյուղ. կենդանիների      |      |     |

|     |խնամքի, ֆիքսման, ռեկտալ հետազոտման և              |      |     |

|     |վարակազերծման աշխատանքներին ներկայացվող           |      |     |

|     |անվտանգության պահանջները, էլեկտրահարվածից         |      |     |

|     |պաշտպանվելը, ամպրոպապաշտպանության կրակմարիչ       |      |     |

|     |տեխնիկա, էվակուացիայի խնդիրները:                  |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  13 |Քաղ. պաշտպանության և  անվտանգությունը արտակարգ    |   5  | 141 |

|     |______________________________________________    |      |     |

|     |իրավիճակներում:                                   |      |     |

|     |_______________                                   |      |     |

|     |Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքը և          |      |     |

|     |խնդիրները, արտակարգ իրավիճակների դասակարգումը և   |      |     |

|     |կանխարգելումը, ռադիացիոն և  քիմիական վարակման     |      |     |

|     |օջախներ և  պաշտպանման մեթոդները: Բնակչության և    |      |     |

|     |կենդանիների պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ  |      |     |

|     |և  պատերազմական իրավիճակներում, անհատական         |      |     |

|     |պաշտպանական միջոցներ: Անասնաբուծության վարումը    |      |     |

|     |ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:           |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  14 |Հարկեր և  հարկային քաղաքականություն               |    2 |  60 |

|     |____________________________________              |      |     |

|     |Հայաստանի Հանրապետության հարկային                 |      |     |

|     |հարաբերությունների իրավական կարգավորման հարցերը,  |      |     |

|     |նոր տնտեսական համակարգի ձևավորմամբ,  շուկայական   |      |     |

|     |հարաբերությունների հաստատմամբ, սեփականաշնորհման և |      |     |

|     |ապապետականացման գործընթացի խորացմամբ: Հարկային    |      |     |

|     |հարաբերությունների և  հարկման գործընթացի նոր      |      |     |

|     |բովանդակությունը: Տնտեսության մասնավոր հատվածի    |      |     |

|     |ծավալի ընդլայնումը և  հարկային գործընթացի         |      |     |

|     |կարգավորման դերը և  նշանակությունը, դրանց         |      |     |

|     |կատարելագործման անհրաժեշտությունը: Հարկային       |      |     |

|     |քաղաքականությունը իրազեկ լինելը, դրա ճիշտ         |      |     |

|     |ըմբռնումը և  մեկնաբանումը կենսական                |      |     |

|     |անհրաժեշտություն է ոչ միայն հարկային մարմինների   |      |     |

|     |աշխատակիցների, հարկատուների, այլ նաև              |      |     |

|     |յուրաքանչյուր ձեռնարկատիրոջ և  քաղաքացու համար:   |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ                     |      |  50 |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Համակարգչային տեխնիկա (օպերատորական գործ)         |      |  68 |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ      |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Հանրապետական բաղադրիչ                             |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  1  |Գյուղ. կենդանիների անատոմիա                       |   9  | 270 |

|     |____________________________                      |      |     |

|     |Շարժողական համակարգ, մաշկային ծածկույթը և  նրա    |      |     |

|     |ածանցյալները: Անոթաբանություն, ներքին սեկրեցիայի  |      |     |

|     |գեղձեր, անալիզատորներ, բջջաբանություն,            |      |     |

|     |սաղմնաբանություն, հյուսվածքաբանություն, զգայական  |      |     |

|     |օրգաններ, արյունաստեղծ օրգաններ մարսողական,       |      |     |

|     |շնչառական, միզային, բազմացման օրգաններ:           |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  2  |Հյուսվածքաբանություն                              |   3  |  90 |

|     |_____________________                             |      |     |

|     |Բջիջը կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքային,        |      |     |

|     |կենսագործունեության և  զարգացման միավոր: Բջջի     |      |     |

|     |կառուցվածքային բաղադրամասերը` բջջաթաղանթ,         |      |     |

|     |պլազմային մեմբրան, դրանց կառուցվածքն ու           |      |     |

|     |գործունեությունը: Ցիտոպլազմայի ֆիզիկոքիմիական     |      |     |

|     |առանձնահատկությունները, մանրադիտակային և          |      |     |

|     |գերմանրադիտակային կառուցվածքը: Կորիզային          |      |     |

|     |կառուցվածքների դերը բջիջների կենսագործունեության  |      |     |

|     |մեջ: Բջջային ցիկլ, ծերացում, մահ: Բջիջների միացման|      |     |

|     |ձևերը:  սպերմատազոիդ, սպերմատոգենեզ: Ձվաբջիջ,     |      |     |

|     |օվոգենեզ: Ձվաբջիջների դասակարգումը: Նշտարիկի,     |      |     |

|     |երկկենցաղների, ձկների, թռչունների, կաթնասունների, |      |     |

|     |սաղմի զարգացման օրինաչափությունները: Էպիթելային,  |      |     |

|     |շարակցական, մկանային, նյարդային հյուսվածքների     |      |     |

|     |բնութագիրը, զարգացումը, դասակարգումը, կառուցվածքը:|      |     |

|     |Պարենխիմատոզ, շերտավոր օրգանների հյուսվածքաբանական|      |     |

|     |կառուցվածքի սկզբունքը: Գլխուղեղի կեղևի,  ուղեղիկի |      |     |

|     |և  ողնուղեղի հյուսվածքաբանական կառուցվածքը:       |      |     |

|     |Ռեֆլեկտոր աղեղ: Զգայարաններ: Աչքի խնձորիկի        |      |     |

|     |հյուսվածքաբանական կառուցվածքը: Էնդոկրին գեղձերի   |      |     |

|     |հյուսվածքաբանական կառուցվածքը: Սիրտ-անոթային      |      |     |

|     |համակարգի օրգանների հյուսվածքաբանական կառուցվածքի |      |     |

|     |սկզբունքը: Մաշկի և  նրա ածանցյալների              |      |     |

|     |հյուսվածքաբանական կառուցվածքը: Խողովակազմ         |      |     |

|     |օրգանների /մարսողության, շնչառության, միզասեռական/|      |     |

|     |հյուսվածքաբանական կառուցվածքը: Սեռական ցիկլը և    |      |     |

|     |դրա հորմոնալ կարգավորումը:                        |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  3  |Գյուղ. կենդանիների ֆիզիոլոգիա                     |   7  | 210 |

|     |_____________________________                     |      |     |

|     |Գյուղ. կենդանիների ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները և   |      |     |

|     |նրանց կարգավորումը, արյան համակարգի, շնչառության, |      |     |

|     |մարսողության ֆիզիոլոգիա, նյութերի և  էներգիայի    |      |     |

|     |փոխանակություն, արտաթորության պրոցեսները,         |      |     |

|     |նյարդային համակարգը:                              |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  4  |Մանրէակենսաբանություն                             |   4  | 120 |

|     |______________________                            |      |     |

|     |Միկրոօրգանիզմների դասակարգումը և  անվանակարգումը, |      |     |

|     |ձևը  և  կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան, նրանց           |      |     |

|     |ժառանգականությունը և  փոփոխականությունը, արտաքին  |      |     |

|     |միջավայրի ազդեցությունը միկրոօրգանիզմների         |      |     |

|     |կենսագործունեության վրա, միկրոօրգանիզմների        |      |     |

|     |տարածվածությունը բնության մեջ և  դերը նյութերի    |      |     |

|     |շրջանառությունում: ՈՒսմունք ինֆեկցիայի և          |      |     |

|     |իմունիտետի մասին, վարակիչ հիվանդությունների       |      |     |

|     |հարուցիչներ, կերերի, կաթի, մսի ձվի, կաշվի,        |      |     |

|     |մորթեղենի մանրէակենսաբանություն:                  |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  5  |Ռադիոկենսաբանություն                              |   2  |  60 |

|     |_____________________                             |      |     |

|     |Միջուկային ֆիզիկայի էլեմենտները, իոնացնող         |      |     |

|     |ճառագայթաչափում և  դոզաչափում, միջավայրի          |      |     |

|     |ռադիոակտիվ ախտոտումը, կենդանիների ճառագայթային    |      |     |

|     |ախտահարումները, ճառագայթային անվտանգության        |      |     |

|     |հիմունքները և  աշխատանքի կազմակերպումը ռադիոակտիվ |      |     |

|     |նյութերով աշխատելիս:                              |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  6  |Գենետիկա և  կենսաչափություն                       |   5  | 150 |

|     |____________________________                      |      |     |

|     |Հատկանիշների ժառանգման օրինաչափությունները,       |      |     |

|     |քրոմոսոմային տեսություն, փոփոխականության          |      |     |

|     |ուսումնասիրման մեթոդները, արյան խմբերը, իմունիտետի|      |     |

|     |գենետիկական հիմքը, ի ծնե անոմալիաներ և            |      |     |

|     |կանխարգելումը ժառանգական հիվանդությունների        |      |     |

|     |նկատմամբ: Ժառանգական կայունության բարձրացումը,    |      |     |

|     |մուտացիաներ և  մուտագենեզ:                        |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  7  |Զոոհիգիենա                                        |   5  | 150 |

|     |___________                                       |      |     |

|     |Գ/կ ընդհանուր հիգիենա, օդի, ջրի, հողի, կերի,      |      |     |

|     |խնամքի, պահվածքի, անասնաշենքի հիգիենա, կենդանական |      |     |

|     |ծագման հումքի և  մթերքների հիգիենա:  Անասնաշենքերի|      |     |

|     |միկրոկլիման, գոմաղբի պահպանման և  վարակազերծման,  |      |     |

|     |կենդանիների կերակրման, մատղաշի աճեցման,           |      |     |

|     |կենդանիների բազմացման, աշխատանքի և                |      |     |

|     |անասնապահության մեջ աշխատող մարդկանց հիգիենա:     |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  8  |Անասնաբուժության հիմունքներ                       |   4  | 120 |

|     |___________________________                       |      |     |

|     |Ախտաբանական ֆիզիոլոգիա և  անատոմիա, ոչ վարակիչ,   |      |     |

|     |ինֆեկցիոն և  պարազիտար հիվանդություններ:          |      |     |

|     |Անասնաբուժական ծառայության դերը, խնդիրները և      |      |     |

|     |կենդանիների պահպանման, բուժման և  մթերատվության   |      |     |

|     |բարձրացման բնագավառում: կենդանիների               |      |     |

|     |սանիտարահիգիենիկ վիճակի ապահովումը, որպես երաշխիք |      |     |

|     |կենդանիների և  մարդկանց առողջական վիճակի          |      |     |

|     |պահպանման:                                        |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  9  |Ծննդագիտություն և  բազմացման կենսատեխնիկա         |   5  | 150 |

|     |_________________________________________         |      |     |

|     |Բազմացման անատոմա-ֆիզիոլոգիական հիմունքները,      |      |     |

|     |հղիության ֆիզիոլոգիան և  շեղումները, ծնի          |      |     |

|     |ախտաբանությունը,                                  |      |     |

|     |կենդանիների ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները  |      |     |

|     |և  հիվանդությունները, անոմալիաներ և  կաթնագեղձի   |      |     |

|     |հիվանդություններ և  նրանց կանխարգելումը,          |      |     |

|     |անպտղություն և  իմպոտենցիա; Բազմացման             |      |     |

|     |կենսատեխնիկա:                                     |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  10 |Կերարտադրություն ագրոնոմիայի հիմունքներով         |   5  | 150 |

|     |__________________________________________        |      |     |

|     |Բուսաբանության և  ագրոնոմիայի հիմունքները,        |      |     |

|     |հողագիտություն, բույսերի կյանքի պայմանները,       |      |     |

|     |ցանքաշրջանառություն, հողի մշակում, պայքար         |      |     |

|     |մոլախոտերի դեմ, պարարտանյութերի օգտագործումը,     |      |     |

|     |դաշտային կերարտադրություն, հատիկային մշակաբույսեր,|      |     |

|     |արմատապտուղներ և  այլ հյութալի կերեր,             |      |     |

|     |մարգագետնային կերարտադրություն, բնական            |      |     |

|     |կերահանդակներ և  նրանց բարելավումը, արոտավայրեր:  |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  11 |Անասնապահության մեքենայացում                      |   4  | 120 |

|     |______________________________                    |      |     |

|     |Ֆերմայում աշխատատար պրոցեսների մեքենայացում.      |      |     |

|     |կերերի կուտակման, բաշխման, մշակման և              |      |     |

|     |նախապատրաստման, ջրամատակարարման, գոմաղբի հավաքման |      |     |

|     |և  հեռացման, կովերի կթի և  կաթի նախնական մշակման, |      |     |

|     |ոչխարների խուզի, պրոֆիլակտիկ լողացման,            |      |     |

|     |սարքավորումների տեխնիկական սպասարկում:            |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  12 |Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացում                 |   2  | 60  |

|     |_________________________________                 |      |     |

|     |Հաստատուն և  փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքների     |      |     |

|     |միաֆազ և  եռաֆազ համակարգեր: էլեկտրական           |      |     |

|     |լուսավորում և  ճառագայթում, ֆերմաներում կերի      |      |     |

|     |պատրաստման և  բաշխման, ջրամատակարարման, կթի, կաթի |      |     |

|     |մշակման, գոմաղբի հեռացման տեղակայանքների          |      |     |

|     |էլեկտրահաղորդակներ, էլեկտրատաքացուցիչ             |      |     |

|     |տեղակայանքներ, էլեկտրական ցանկապատում:            |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  13 |Անասնաբուծության հետազոտության մեթոդիկա           |   2  | 90  |

|     |________________________________________          |      |     |

|     |Անասնաբուծությունում գիտաարտադրական առաջընթացը    |      |     |

|     |պայմանավորող հետազոտությունների դիտարկման և       |      |     |

|     |փորձարարական մեթոդները: Հետազոտությունների        |      |     |

|     |կազմակերպման և  մեթոդիկայի կազմման սկզբունքները:  |      |     |

|     |Դիտարկման մեթոդի էությունը, ուսումնասիրվող նյութի |      |     |

|     |դասակարգումը, չափումը, փաստերի համակարգումը:      |      |     |

|     |Փորձարարական մեթոդի էությունը, հետազոտությունների |      |     |

|     |միավորները, կենսաբանական և  արտադրական պրոցեսների |      |     |

|     |ուսումնասիրումը: Փորձերի կատարման համար           |      |     |

|     |կենդանիների խմբավորման մեթոդները: Փորձի ընդհանուր |      |     |

|     |մեթոդական չափանիշները, հավաստիությունը ապահովող   |      |     |

|     |պայմանները, տվյալների մշակումը և                  |      |     |

|     |վերլուծությունը:                                  |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ                     |      | 50  |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ               |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Բուհական բաղադրիչ                                 |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  1  |Գյուղ. կենդանիների կերակրում                      |   13 | 390 |

|     |____________________________                      |      |     |

|     |Գյուղատնտեսական կենդանիների կերակրման հիմունքներ  |      |     |

|     |բաժինը ներառում է կերերի քիմիական կազմի և         |      |     |

|     |սննդարարության, սննդարար նյութերի մարսելիության,  |      |     |

|     |մարսողության, ազոտի և  ածխածնի հաշվեկշռի,         |      |     |

|     |նյութափոխանակության և  էներգափոխանակության        |      |     |

|     |թեմաները: Կերերի պրոտեինային, ճարպային,           |      |     |

|     |ածխաջրային, վիտամինային, հանքային սննդարարությունը|      |     |

|     |և  կերերի ու կերաբաժինների ընդհանուր              |      |     |

|     |սննդարարության գնահատման մեթոդները: Կերերի        |      |     |

|     |դասակարգման մոտեցումները, արտադրության,           |      |     |

|     |պատրաստման, պաշարման, պահպանման և  օգտագործման    |      |     |

|     |տեխնոլոգիական պահանջները: Կերատեսակները ըստ       |      |     |

|     |սննդարարության, լիարժեքության, ուտելիության և     |      |     |

|     |կերային ու կերակրման առանձնահատկությունների:      |      |     |

|     |Տրվում են նաև  դրանց նախնական վերամշակման,        |      |     |

|     |սննդարարության և  ուտելիության բարձրացման         |      |     |

|     |լուծումները:                                      |      |     |

|     |Գյուղատնտեսական կենդանիների տարբեր սեռահասակային  |      |     |

|     |կազմի լիարժեք կերակրման տեխնոլոգիական լուծումները,|      |     |

|     |կերաբաժինների կազմման, կերախառնուրդների և         |      |     |

|     |համակցված կերերի պատրաստման պահանջները: Կերի      |      |     |

|     |բազայի, կերապահովվածության, կերօգտագործման և      |      |     |

|     |հատուցման մեկնաբանությունները                     |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  2  |Գյուղատնտեսական կենդանիների բուծում               |   11 | 330 |

|     |____________________________________              |      |     |

|     |Գյուղատնտեսական կենդանիների ծագումը և  ընտանեացման|      |     |

|     |էվոլյուցիան: Հասկացություն ցեղի մասին: Ցեղստեղծման|      |     |

|     |գործոնները: Ցեղերի կառուցվածքը, հատկանիշները,     |      |     |

|     |դասակարգումը և  կատարելագործումը: Կենդանիների     |      |     |

|     |անհատական զարգացում /օնտոգենեզ/: Կապը ֆիլոգենեզի  |      |     |

|     |հետ: Օնտոգենեզի փուլերը և  դրսևորման  հիմնական    |      |     |

|     |օրինաչափությունները /անհամաչափություն,            |      |     |

|     |պարբերականություն և  ռիթմիկություն/: Աճի ու       |      |     |

|     |զարգացման վրա ազդող գործոնները: Թերզարգացման      |      |     |

|     |էությունը և  համակշռման հնարավորությունները:      |      |     |

|     |ՈՒսմունք համակազմվածքի մասին: Նրա և  օրգանիզմի    |      |     |

|     |կենսագործունեության դրսևորումների  կապը:          |      |     |

|     |Համակազմվածքի տիպերի դասակարգումը: Դրանց վրա ազդող|      |     |

|     |գործոնները: Արտակազմվածքի և  ներքնակազմվածքի      |      |     |

|     |գնահատման մեթոդները: Դրանց գիտագործնական          |      |     |

|     |նշանակությունը: Գյուղատնտեսական կենդանիների       |      |     |

|     |կենսաբանական և  տնտեսական հատկանիշները:           |      |     |

|     |Կենդանիների գնահատումը և  բոնիտավորումը:          |      |     |

|     |Ընտրության տեսական հիմունքները, ձևերը  և          |      |     |

|     |մեթոդները: Դրա արդյունավետության վրա ազդող        |      |     |

|     |գործոնները: Զույգընտրություն, սկզբունքները,       |      |     |

|     |մեթոդները և  փոխկապակցվածությունը ընտրության հետ: |      |     |

|     |Ընտրության և  զույգընտրության կազմակերպումը:      |      |     |

|     |Բուծման մեթոդները: Մաքրացեղ բուծում և             |      |     |

|     |տրամախաչում: Դրանց նպատակը և  խնդիրները: Ցեղի     |      |     |

|     |կառուցվածքի բարելավման և  կատարելագործման         |      |     |

|     |ուղիները: Տրամախաչման եղանակները և  դրանց         |      |     |

|     |նշանակությունը: Տոհմային աշխատանքների             |      |     |

|     |հիմունքները:                                      |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  3  |Տոհմային գործ                                     |   4  | 120 |

|     |______________                                    |      |     |

|     |Տոհմային կենդանիների գնահատման և  փորձարկման      |      |     |

|     |համակարգը: Կենսատեխնոլոգիայի կիրառումը բարձրարժեք |      |     |

|     |կենդանիների բազմացման և  ընտրասերման ընթացքի      |      |     |

|     |արագացման համար: Տոհմային ընտրության և            |      |     |

|     |զույգընտրության անասնաբուծական հնարքներն ու       |      |     |

|     |կազմակերպական միջոցառումները: Ցեղի կառուցվածքային |      |     |

|     |տարրերի` գծերի և  ընտանիքների ստեղծումը: Գծային   |      |     |

|     |բուծման կազմակերպումը, ինբրեդային դեպրեսիայի      |      |     |

|     |կանխումը: Միջգծային կրոսներ: Սինթետիկ գծերի       |      |     |

|     |ստեղծումը: Ցեղերի և  հոտերի կատարելագործման       |      |     |

|     |տոհմասելեկցիոն պլանի կազմումը: Տոհմային           |      |     |

|     |աշխատանքում միջցեղային և  միջտեսակային տրամախաչման|      |     |

|     |կիրառումը: Նոր ցեղերի ստեղծման մեթոդիկան: Ցեղի    |      |     |

|     |ստանդարտների մշակումը: Խոշորամասշտաբ սելեկցիայի   |      |     |

|     |կազմակերպումը, տոհմային կորիզի ստեղծումը,         |      |     |

|     |ընտրության արդյունավետության բարձրացման           |      |     |

|     |միջոցառումները:                                   |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  4  |Կաթի գործ: Կովի կաթի քիմիական կազմը, նրա ֆիզիկական|   4  | 120 |

|     |__________                                        |      |     |

|     |և  քիմիական հատկությունները, լավորակ կաթի         |      |     |

|     |ստացումը, կաթի նախնական մշակումը                  |      |     |

|     |տնտեսություններում, մթերվող կաթի ստանդարտները:    |      |     |

|     |Անարատ և  թթու կաթնամթերքների, պաղպաղակի,         |      |     |

|     |պանիրների, կարագի, կաթնային պահածոների            |      |     |

|     |արտադրության տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները:|      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  5  |Ագրոպարենային համակարգի կազմակերպությունների      |    3 |  90 |

|     |_____________________________________________     |      |     |

|     |կառավարում                                        |      |     |

|     |___________                                       |      |     |

|     |Կառավարման գիտության առարկան, մեթոդաբանությունը և |      |     |

|     |սկզբունքները: Գյուղատնտեսական մթերքներ արտադրող   |      |     |

|     |կազմակերպությունների տեսակները, դրանց արտաքին և   |      |     |

|     |ներքին միջավայրերի բնութագրումը: Կառավարման       |      |     |

|     |գործառույթները, մեթոդները, կոմունիկացիաները և     |      |     |

|     |կառավարչական որոշումները: Հանրային կառավարման     |      |     |

|     |էությունը և  ՀՀ ագորպարենային համակարգի կառավարման|      |     |

|     |առանձնահատկությունները: Խմբերի կառավարումը:       |      |     |

|     |Իշխանությունը և  առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների և     |      |     |

|     |սթրեսների կառավարումը: Արտադրության կառավարումը,  |      |     |

|     |անձնակազմի կառավարման փուլերը: Կառավարչական       |      |     |

|     |աշխատանքի արդյունավետությունը և  դրա բարձրացման   |      |     |

|     |հիմնական ուղիները:                                |      |     |

._____________________________________________________________________.

|  6  |Տավարաբուծություն                                 |   12 | 252 |

|     |__________________                                |      |     |

|     |Տավարի կենսաբանական առանձնահատկությունները,       |      |     |

|     |մթերատվության ուղղության հետ կապված նրա           |      |     |

|     |մարմնակազմության տիպը, կաթնային և  մսային         |      |     |

|     |մթերատվության ձևավորումը  և  հաշվառման մեթոդները: |      |     |

|     |Տավարի տոհմակից տեսակների օգտագործումը մթերք      |      |     |

|     |ստանալու և  նոր տիպերի ստացման գործում, կաթնային  |      |     |

|     |և  մսային ուղղության տավարաբուծությունում տարվող  |      |     |

|     |աշխատանքների առանձնահատկությունները:              |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  7  |Ոչխարաբուծություն և  այծաբուծություն              |   9  | 287 |

|     |_____________________________________             |      |     |

|     |Ոչխարաբուծության և  այծաբուծության նշանակությունը |      |     |

|     |և  զարգացման հեռանկարները հանրապետությունում,     |      |     |

|     |նրանց կենդանաբանական և  տնտեսական դասակարգումը,   |      |     |

|     |կենսաբանական առանձնահատկությունները, արտակազմվածքը|      |     |

|     |և  համակազմվածքը կապված բրդային, մսային, կաթնային,|      |     |

|     |մուշտակատու, գառնենիատու, ինչպես նաև  այծերի      |      |     |

|     |աղվամազային մթերատվության հետ, ոչխարների          |      |     |

|     |վերարտադրությունը, խուզի կազմակերպումը, տոհմային  |      |     |

|     |պլանի կազմելը, ոչխարների և  այծերի կերակրումը և   |      |     |

|     |խնամքը:                                           |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  8  |Խոզաբուծություն                                   |      |     |

|     |________________                                  |      |     |

|     |Խոզերի կենսաբանական առանձնահատկությունները,       |      |     |

|     |ցեղային կազմը, կերակրման պահվածքի և  տոհմային     |      |     |

|     |աշխատանքի առանձնահատկությունները: Խոզաբուծական    |      |     |

|     |տարբեր տիպի տնտեսություններում խոզի մսի           |      |     |

|     |արտադրության տեխնոլոգիական չափանիշները:  9 260    |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  9  |Թռչնաբուծություն                                  |   7  | 179 |

|     |_________________                                 |      |     |

|     |Թռչունների ծագումը, կենսաբանական                  |      |     |

|     |առանձնահատկությունները, արտակազմվածքը և           |      |     |

|     |համակազմվածքի տիպերը; թռչունների մթերատվությունը, |      |     |

|     |տեսակները, ցեղերը և  կրոսները, տոհմային աշխատանքը |      |     |

|     |թռչնաբուծությունում, ձվերի ինկուբացիան, տոհմային  |      |     |

|     |և  արդյունաբերական թռչունի առանձնահատկությունները:|      |     |

|     |Սննդային ձվերի և  բրոյլերների արտադրության        |      |     |

|     |տեխնոլոգիական պրոցեսի էությունը; բադերի, սագերի,  |      |     |

|     |լորերի, աղավնիների, հնդկահավերի մսի արտադրության  |      |     |

|     |առանձնահատկությունները և  նրանց հետ տարվող        |      |     |

|     |տոհմային աշխատանքի կազմակերպումը:                 |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  10 |Մեղվաբուծություն                                  |   4  | 120 |

|     |________________                                  |      |     |

|     |Մեղվաընտանիքների կենսաբանությունը, փեթակներ, գույք|      |     |

|     |և  մեղվանոցային կառույցներ, մեղվաընտանիքների      |      |     |

|     |բուծումը և  պահվածքը:Մեղուների կերաբազան,         |      |     |

|     |մեղուների միջոցով բույսերի փոշոտումը, մեղուների   |      |     |

|     |հիվանդությունները և  վնասատուները, մեղվաբուծական  |      |     |

|     |տնտեսությունների էկոնոմիկան և  կազմակերպումը:     |      |     |

|     |                                                  |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  11 |Ճագարաբուծություն և  գազանաբուծություն            |   4  | 120 |

|     |______________________________________            |      |     |

|     |Ճագարների կենսաբանական առանձնահատկությունները,    |      |     |

|     |մսային և  մորթեղենային մթերատվությունը, ճագարների |      |     |

|     |հոտի վերարտադրությունը, կերակրումը և  պահվածքը,   |      |     |

|     |տոհմային աշխատանքի կազմակերպումը: Ճագարների       |      |     |

|     |ցեղերը: Մորթեղենային գազանների  բնութագիրը        |      |     |

|     |/ջրաքիսներ, ճահճակուղբեր, բևեռաղվեսներ,  աղվեսներ/|      |     |

|     |բազմացման ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները,   |      |     |

|     |կերակրումը և  պահվածքը:                           |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  12 |Ձկնաբուծություն                                   |   4  | 120 |

|     |_______________                                   |      |     |

|     |Ձկնաբուծության ներկայիս վիճակը և  զարգացման       |      |     |

|     |հեռանկարները, ձկնաբուծության կենսաբանական         |      |     |

|     |հիմունքները, տնտեսությունների նախագծումը,         |      |     |

|     |կառուցվածքը, դասակարգումը: Արտադրողների ձեռք      |      |     |

|     |բերումը, բոնիտավորումը, ձկնկիթի ստացումը,         |      |     |

|     |ինկուբացիան, թրթուրների և  մատղաշի աճեցումը,      |      |     |

|     |ընտրասերումը և  տոհմային գործը ձկնաբուծությունում:|      |     |

|     |Բնական և  արհեստական կերեր, ձկների կերակրումը:    |      |     |

|     |Ապրանքային ձկնաբուծություն,բազմակուլտուրա,        |      |     |

|     |լճակային տնտեսություններ, ծովային ապրանքային      |      |     |

|     |ձկնաբուծությունը և  դրա ձևերը:                    |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  13 |Ձիաբուծություն                                    |   4  | 120 |

|     |_______________                                   |      |     |

|     |Ձիերի կենսաբանական առանձնահատկությունները.        |      |     |

|     |համակազմվածքի տիպերը, նշանները և  երանգները,      |      |     |

|     |արատներն և  թերությունները, տարիքի որոշելը        |      |     |

|     |ատամների միջոցով, ձիերի ցեղերը, մթերատվությունը   |      |     |

|     |/կաթնային և  մսային/, բանող ունակությունները,     |      |     |

|     |վերաարտադրությունը, կերակրման և  խնամքի           |      |     |

|     |առանձնահատկությունները, վարժեցումը, բոնիտավորումը:|      |     |

|     |Ձիաբուծության զարգացման հիմնական միջոցառումները:  |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|  14 |Անասնամթերքների նախնական վերամշակման տեխնոլոգիա և |   4  | 120 |

|     |_________________________________________________ |      |     |

|     |ստանդարտավորում                                   |      |     |

|     |_______________                                   |      |     |

|     |Սպանդային կենդանիների իրացման կարգի ընդհանուր     |      |     |

|     |դրույթները և  մթերումների ձևերի  կատարելագործումը,|      |     |

|     |սպանդային կենդանիների փոխադրումը, հանձնման և      |      |     |

|     |ընդունման կարգը, սպանդային կենդանիների մշակումը,  |      |     |

|     |մսի ձևաբանական  և  քիմիական կազմը,                |      |     |

|     |ապրանքագիտությունը, պետական ստանդարտը, սպանդից    |      |     |

|     |հետո մսի մեջ կատարվող փոփոխությունները:           |      |     |

|     |Ենթամթերքների, սննդի ճարպի, աղիքային հումքի և     |      |     |

|     |արյան վերամշակման տեխնոլոգիան, տեխնիկական         |      |     |

|     |ենթամթերքներ:                                     |      |     |

|     |Կաշվե-մորթյա հումքի նախնական վերամշակման          |      |     |

|     |տեխնոլոգիա, սպանդային մթերքների                   |      |     |

|     |անասնաբուժա-սանիտարական գնահատման հիմունքները, մսի|      |     |

|     |պահածոյացման տեխնոլոգիան, ընտանի թռչունների ձվի   |      |     |

|     |հավաքման և  գնահատման տեխնոլոգիան, մեղրի          |      |     |

|     |գնահատումը: Անասնաբուծական մթերքների              |      |     |

|     |ստանդարտավորման առանձնահատկությունները:           |      |     |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ                     |      |  50 |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ                 |      |  70 |

|_____|__________________________________________________|______|_____|

|     |Տեսական ուսուցման ընդհանուր ժամաքանակը` 136 շաբաթ |      |     |

._____________________________________________________________________.

 

Ծանոթություն. Յուրաքանչյուր առարկային հատկացված ժամաքանակի մեջ մտնում է լսարանային և արտալսարանային ժամաքանակը (70 : 30% հարաբերությամբ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում 10%-ից ոչ պակասը:

 

5. 310201 Անասնաբուծություն

____________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ Գյուղատնտեսության բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

___________________________

                            որակավորման աստիճանը

 

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________________

           որակավորման աստիճան

յուրացման ժամկետը ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    . տեսական ուսուցումը`                                150 շաբաթ,

    . քննաշրջանները`                                      27 շաբաթ,

    . պրակտիկաները`                                       19 շաբաթ, որից`

    ուսումնական -                                          4

    արտադրական -                                          10

    նախադիպլոմային -                                       5

. եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ

ավարտական որակավորման (դիպլոմային աշխատանքի

    պատրաստումը և  պաշտպանությունը`                       10 շաբաթ

    . արձակուրդները`                                      36 շաբաթ:

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար Անասնաբույծ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը, չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամը: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5 Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310201 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________________

            որակավորման աստիճան

մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները /դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն/ և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության /ստուգարքի/ արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի /ների/ ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը եզրափակիչ քննության /ստուգարքի/ արդյունքով: Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է:

Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը:

Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի /ստուգարք կամ քննություն/ ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային /կրեդիտային/ համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին /»գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»/:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացված դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է անասնաբուծություն. արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացված ժամաքանակների 30% -ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

. 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

. ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ,որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռական և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողներին համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

. Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ պարապմունքների, առաջադրանքների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

. սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են

. օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

    . իրականացնել 310201 Անասնաբուծություն     մասնագիտությամբ

                 _____________________________

                դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված

___________________________

որակավորման աստիճան ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

. առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ

 

համաձայնեցված 310201 Անասնաբուծություն  մասնագիտության համար բուհերն

______________________________

                  դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

իրավունք ունեն մինչև 20% -ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

___________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացին ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

___________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում: Կենդանիների կերակրման, խնամքի, պահվածքի,նախիրների և հոտերի վերարտադրության, մթերքների արտադրության և ընդհանուր առմամբ անասնապահության վարման վերաբերյալ նաև ուսումնական և արտադրական պրակտիկաների անցկացումը ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում:Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրները, ներառյալ Internet -ը:

գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

___________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ,որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

6.4 ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

գյուղատնտեսության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր

___________________________

որակավորման աստիճան իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում, այդ թվում տավարաբուծական, ոչխարաբուծական, այծաբուծական, թռչնաբուծական, ձիաբուծական, մեղվաբուծական և գազանաբուծական տոհմային և ապրանքային առաջատար տնտեսություններում, կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (ուսումնահետազոտական նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310201 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒծՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները: գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է.

___________________________

որակավորման աստիճան

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

. իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

. ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցի երկու օտար լեզուներով,

. ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

. իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

. ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային,

. իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

. գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

. ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

. գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ Բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

. ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքերին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

. տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժինների մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին,

. տիրապետի իմֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

. ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու

. տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու

. մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու

. տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

գ/ Մասնագիտական գործունեության բնագավառում.

. տիրապետի գյուղատնտեսական կենդանիների կերակրման և սնման տեսական ու կիրառական գիտելիքներ,

. դրսևորի գյուղատնտեսական կենդանիների աճի ու զարգացման ընթացավորման, բուծման մեթոդների կիրառական հմտություններ,

. կարողանա մշակել և իրականացնել տոհմա-սելեկցիոն համակարգի համալիր աշխատանքներ, ցեղերի կատարելագործման և ընդհանուր առմամբ սելեկցիոն նվաճումների ձեռքբերման ուղղությամբ,

. դրսևորի անասնաբուծական տարբեր ճյուղերի վարման իմացություն և արտադրատեխնոլոգիական խնդիրների լուծումներ,

. գիտենա և կարողանա կազմակերպել անասնաբուծական որակյալ մթերքների արտադրությունը և դրանց վերամշակման և իրացման աշխատանքները,

. կարողանա լուծել նախիրների և հոտերի վերարտադրությունը, բարձր մթերատվությունը և սերնդատվությանը վերաբերվող խնդիրները,

. դրսևորի ռեսուրսները նպատակամետ օգտագործելու, էկոլոգիական պահանջները կատարելու իմացություններ:

Գյուղատնտեսության բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը

___________________________

որակավորման աստիճան պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

. պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

. լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

. բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Գյուղատնտեսության բակալավրը` պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման

___________________________

որակավորման աստիճան երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային, ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Գյուղատնտեսության բակալավրը` պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը

___________________________

որակավորման աստիճան և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Գյուղատնտեսության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման

___________________________

որակավորման աստիճան պահանջները

7.2.1. 310201, անասնաբուծություն մասնագիտությամբ

___________________________

         դասիչ, մասնագիտության անվանում

Գյուղատնտեսության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը որակավորման աստիճան ներառում է`

. ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննությունների հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. Գյուղատնտեսության բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային)

___________________________

               որակավորման աստիճան

աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

310201 Անասնաբուծություն մասնագիտությամբ Գյուղատնտեսության բակալավրի

    ___________________________              ___________________________

    դասիչ, մասնագիտության անվանում              որակավորման աստիճան      

ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները, վերլուծված և ընդհանրացված են գիտա-արտադրական փորձերի արդյունքները, նաև անասնատեսակների կերակրման, բուծման,պահվածքի, մթերքների և հումքի արտադրության, շրջակա միջավայրի պահպանության կենսագործունեության անվտանգության և արտադրության ծրագրավորման և կազմակերպման ոլորտները:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

. ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս իրեն ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

. ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

. կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

. բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու անասնաբուծության, կերարտադրության, անասնաբուծական մթերքների և հումքի արտադրության տեխնոլոգիաներին, նոր ցեղերի ստացման և կատարելագործման հիմնահարցերին, ապրանքի որակին ներկայացվող պահանջներին,

. համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

. արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը` օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

. ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` ընդհանուր և մասնավոր անասնաբուծության, ինչպես նաև ընդհանուր անասնաբուծության առանցքային առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները` տնտեսության կազմակերպա-տնտեսական և անասնաբուծական բնութագիրը, կենսագործունեության անվտանգության, աշխատանքի պաշտպանության:

Գրականության ակնարկ, սեփական ուսումնասիրությունների արդյունքները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականության ցանկ:

 

7.2.3. Պետական քննություններին ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` գյուղատնտեսական կենդանիների կերակրում և բուծում, տավարաբուծություն, խոզաբուծություն, ոչխարաբուծություն, թռչնաբուծություն, ճագարաբուծություն, մեղվաբուծություն, գազանաբուծություն, ձկնաբուծություն, ձիաբուծություն:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                 310201- Անասնաբուծություն        

 

    Որակավորումը, անվանումը`          Գյուղատնտեսության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                    առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  |0| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| +|+|+|+|+|14| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | =| =|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |  -  |   -  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |  -  |   -  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  -  |  5  |   -  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  -  |  5  |   -  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |  -  |  -  |   5  |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |   5  |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|  - |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն -1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկան           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անօրգանական քիմիա     | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Կենդանաբանություն     | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գյուղ. կենդանիների    | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |անատոմիա - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կենդանաբանություն     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գ/կ կերակրում, բուծում|    |     |         |     |     |     |

|  |    |0.5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 28 |  29 | 493+36* | 187 | 221 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն -2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ֆիզիկա կենսաֆիզիկայի  | 5  |  5  |    85   |  51 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անալիտիկ քիմիա        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բուսաբանություն       | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

| 9|    |Գյուղ. կենդանիների    | 5  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |անատոմիա - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբանություն` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մասնավոր              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անասնաբուծություն` 0.5|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 24 | 24  | 408+36* | 119 | 221 |  68 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օրգանական քիմիա       | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հյուսվածքաբանություն  | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

| 5|    |Գյուղ. կենդանիների    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |ֆիզիոլոգիա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մանրէակենսաբանություն | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գենետիկա և            | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |կենսաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Կերարտադրություն      | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |ագրոնոմ. հիմունքներով |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կերարտադրություն      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ագրոնոմ. հիմունքներով |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0,5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գենետիկա և            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսաչափություն` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 27 | 28  | 476+36* | 170 | 272 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը`17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ֆիզիոլոգիա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Կենսաքիմիա - 1        | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Վիճակագրություն       | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 6  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |կերակրում - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36*   |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. կենդանիների    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |բուծում, կերակրում`   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասն. ֆերմ.          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենայացում 0,5 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 30 | 30  | 510+36* | 204 | 136 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Կենսաքիմիա - 2        | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 7  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |կերակրում - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ինֆորմատիկա և  ինֆ.   | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեխ. հիմունքներ       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կենսագործունեության   | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում| 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուծ. հետազոտ.  | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |մեթոդիկա              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 5  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |բուծում - 1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անասնապահական         | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |ֆերմաների մեքենայացում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 34 | 31  |   527   | 255 | 187 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսատեխնոլոգիա       | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |բուծում - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |միջ. պահպան.          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Զոոհիգիենա            | 5  |  5  |   85    |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուժության      | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ռադիոկենսաբանություն  | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա`  | 5  |     |   150 * |     |     |     |

|  |    |5 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գ/կ կերակրում` 2 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գ/կ բուծում` 2 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մանր անասնաբուծություն|    |     |         |     |     |     |

|  |    |0.5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խոշոր                 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անասնաբուծություն` 0.5|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 33 | 26  |442+150* | 204 | 153 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գյուղատնտեսության     | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Քաղ. պաշտպ. և  անվ.   | 5  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |արտ. իրավիճակներում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ծննդագիտություն և     | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |բազմաց.               |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կաթի գործ             | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Խոզաբուծություն       | 9  |  6  |  102    |  51 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ձկնաբուծություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Հարկեր, հարկային      | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 33 | 28  |   476   | 221 | 170 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գյուղ. արտադր.        | 3  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Անասն. մթ. նախն.      | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |վերամշ. տեխ. և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ստանդարտավորում       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տավարաբուծություն - 1 | 5  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ձիաբուծություն        | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Թռչնաբուծություն      | 7  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մեղվաբուծություն      | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ոչխարաբուծություն և   | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |այծաբուծություն - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |Գ/կ բուծում` 0.5 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գ/կ կերակրում` 0.5    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մանր անասնաբուծություն|    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խոշոր                 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անասնաբուծություն` 2  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 36 |  29 | 493+150*| 238 | 221 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ կազմակերպ.        | 3  |  3  |    42   |  28 |     |  14 |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Տավարաբուծություն - 2 | 7  |  7  |    98   |  28 |  42 |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ոչխարաբուծություն և   | 5  |  4  |    56   |  28 |  28 |     |

|  |    |այծաբուծություն - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճագարաբուծություն և   | 4  |  4  |    56   |  28 |  28 |     |

|  |    |գազանաբուծություն     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Տոհմային գործ         | 4  |  4  |    56   |  28 |  28 |     |

|  |    |և  հետադարձ կապ - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Նախադիպլոմային        | 4  |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 27 |  22 | 308+120*| 140 | 126 |  42 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 10

|___    .______________________________________________________________

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|    |______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|    |______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        |  8 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|    |______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4133+564*| 1738|1707 | 688 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|    |_____________________________________________________________|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|  |    |                                                             |

|  |    |Տավարաբուծություն                                            |

|  |    |Ոչխարաբուծություն                                            |

|  |    |Խոզաբուծություն                                              |

|  |    |Թռչնաբուծություն                                             |

|  |    |Ձիաբուծություն                                               |

|  |    |Ճագարաբուծություն և  գազանաբուծություն                       |

|  |    |Գ/կ կերակրում                                                |

|  |    |Գ/կ բուծում                                                  |

.___    .______________________________________________________________

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    65   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    65   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    377  | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |ստ., քնն|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

| 9|  |     |        |    82   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    342  | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___ ___________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |ստ., քնն|

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

| 5|  |     |        |    39   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   364   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    95   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    420  | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |ստ., քնն|

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |    125  | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    82   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |    493  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    112  | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    65   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |    398  | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |    90   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    65   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    158  | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |    495  | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    74   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    94   | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  ստ.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    415  | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    48   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |    112  | քնն.   |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    111  | քնն.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    64   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    64   |  ստ.   |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |    399  | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |        |   3703  |42 ստ., |

|  |  |     |        |         |32 քնն. |

|__|  __________________________________|

|  |                                    |

|  |                                    |

|  |                                    |

|  |                                    |

|  |                                    |

|  |                                    |

|  |                                    |

|  |                                    |

|  |                                    |

|  |                                    |

.___  __________________________________.

 

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսաքիմիա                                              |  6   | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսաքիմիայի խնդիրները: Կյանքը որպես մոլեկուլային       |      |     |

|պրոցես: Ինֆորմացիոն մոլեկուլները: Ժառանգական            |      |     |

|ինֆորմացիայի կոդավորումը, պահպանումը և  պահպանումը      |      |     |

|կենսաբանական համակարգերում: Սպիտակուցի սինթեզը:         |      |     |

|Ամինաթթուները, պեպտիդները, սպիտակուցները:               |      |     |

|Հատկությունները բաժանման, հայտնաբերման և  նմանեցման     |      |     |

|եղանակները: Պեպտիդների առաջնային կառուցվածքի            |      |     |

|պարզաբանում: Սպիտակուցի կազմավորման մակարդակները,       |      |     |

|պայմանավորող կապերը և  գոյացությունները: Սպիտակուցի     |      |     |

|կառուցվածքը և  ֆունկցիան: Ֆերմենտներ: Ֆերմենտային       |      |     |

|կատալիզ: Սուբստրատի խտության ազդեցությունը:             |      |     |

|Միքաելիս-Մենթենի տեսությունը: Կոֆակտոր և  կոֆերմենտ     |      |     |

|հասկացությունը: Ֆերմենտների սուբստրատային               |      |     |

|սպեցիֆիկությունը, գործունեության կարգավորումը:          |      |     |

|Ֆերմենտների կիրառումը: Վիտամինները և  միկրոտարրերը:     |      |     |

|Վիտամինները որպես սննդի անփոխարինելի օրգանական          |      |     |

|միկրոբաղադրամասեր: Վիտամիների դասակարգումը ըստ          |      |     |

|լուծելիությանը և  ֆունկցիայի` կոֆերմենտային, հորմոնալ և |      |     |

|հակաօքսիդանտային: Մակրո և  միկրոտարրերի դերը            |      |     |

|նյութափոխանակության պրոցեսներում: Կենսաէներգետիկա:      |      |     |

|Թերմոդինամիկայի օրենքները և  կենդանի համակարգերը:       |      |     |

|Քիմիական էներգիայի սինթեզը: Շնչառություն: Օքսիդացիոն    |      |     |

|ֆոսֆորիլացում: Ֆոսֆորիլացման մեխանիզմները: Ածխաջրատները,|      |     |

|դրանց ֆունկցիաները, քայքայումը և  սինթեզը: Գլյուկոզի    |      |     |

|աէրոբ և  անաէրոբ քայքայումը, նրա քայքայման լրացուցիչ    |      |     |

|ուղիները, դրանց նշանակությունը բջջի                     |      |     |

|կենսագործունեությանը: Այլ մոնոսախարիդների մուտքը        |      |     |

|գլիկոլիտիկ շղթա: Գլյուկոզի և  գլիկոգենի սինթեզը:        |      |     |

|Ածխաջրեր նյութափոխանակության կարգավորումը: Լիպիդները և  |      |     |

|նրանց նյութափոխանակությունը: Լիպիդների դերը կենսաբանական|      |     |

|թաղանթների կազմավորմանը և  ֆունկցիաներում: Ճարպաթթուների|      |     |

|նյութափոխանակությունը` նրանց կատաբոլիզմը և  սինթեզը:    |      |     |

|Բևեռացված  լիպիդների նյութափոխանակությունը:             |      |     |

|Ֆոսֆատիդների, գլիկոլիպիդների և  ստերինների կենսասինթեզը:|      |     |

|Ազոտային նյութափոխանակությունը: Ամոնիակի առաջացման և    |      |     |

|չեզոքացման ուղիները: Տրանս- և  դեզամինացման ռեակցիաները:|      |     |

|Առանձին ամինաթթուների քայքայումը և  սինթեզը: Միզանյութի |      |     |

|սինթեզը: Ամինաթթվային նյութափոխանակության ժառանգական    |      |     |

|խանգարումները: Պուրինային և  պիրիմիդինային հիմքերի      |      |     |

|սինթեզը և  քայքայումը: Նյութափոխանակային գործընթացների  |      |     |

|ինտեգրացումը, դրա կարգավորման նյարդահումորալ            |      |     |

|մեխանիզմները:                                           |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսագործունեության անվտանգություն                      |  2   | 60  |

|________________________________________________________|______|_____|

|«Մարդ-մեքենա-արտադրական միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր  |      |     |

|ու վնասակար արտադրական գործոնները, դժբախտ դեպքերի       |      |     |

|առաջացման պատճառները: Կենսագործունեության անվտանգության |      |     |

|իրավական հիմքերը: Աշխատանքի և  հանգստի ռեժիմները:       |      |     |

|Անվտանգության հսկումը և  վերահսկումը,                   |      |     |

|հրահանգավորումները, բուժ-կանխարգելիչ միջոցառումները,    |      |     |

|անհատական պաշտպանական միջոցները, սանիտարա-հիգիենիկ      |      |     |

|միջոցառումները: Անասնաբուժական-սանիտարական անցակետերը և |      |     |

|ախտահանիչ պատնեշները ֆերմերային տնտեսություններում:     |      |     |

|Գյուղատնտեսական կենդանիների խնամքը և  պրոֆիլակտիկան     |      |     |

|անվտանգության տեսանկյունից: Ֆերմաներում գյուղատնտեսական |      |     |

|տեխնիկայի շահագործման անվտանգությունը, անասնաշենքերի    |      |     |

|միկրոկլիմայի պարամետրերը, օդափոխությունը, ջեռուցումը,   |      |     |

|լուսավորությունը: Արտադրական աղմուկ և  վիբրացիա:        |      |     |

|Ճառագայթումներ: Վնասակար ու թունավոր նյութերի պահման և  |      |     |

|օգտագործման անվտանգությունը: Ազդանշանային համակարգեր:   |      |     |

|Արտակարգ իրավիճակներում գյուղատնտեսական կենդանիների     |      |     |

|էվակուացիան և  խնամքը, էլեկտրաանվտանգությունը:          |      |     |

|Ստատիկական էլեկտրականությունն անասնագոմերում:           |      |     |

|Պաշտպանական անջատում, հողանցում, ամպրոպաշտպանություն:   |      |     |

|Հրդեհային անվտանգությունը ֆերմաներում: Կրակմարիչ        |      |     |

|նյութեր, հրշեջ պաշտպանություն, հրշեջ ջոկատներ:          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Քաղաքացիական պաշտպանություն և  անվտանգությունը արտակարգ |  2   | 60  |

|իրավիճակներում                                          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Քաղաքացիական պաշտպանության սկզբունքները: Քաղաքացիների   |      |     |

|իրավունքներ ու պարտականություններ: Արտակարգ իրավիճակներ,|      |     |

|աղետի գոտի, տարհանում և  պատսպարում, անհետաձգելի        |      |     |

|վթարա-վերականգնողական աշխատանքներ, վտանգի ազդեցության   |      |     |

|վերացում: Տարածքի սանիտարական մշակում: Անհատական        |      |     |

|պաշտպանություն, փրկարարական ուժեր: Վտանգավոր օբյեկտների |      |     |

|անվթար գործունեության ու կայունության ապահովում:        |      |     |

|Տարածքների, օբյեկտների, մարդկանց և  կենդանիների         |      |     |

|ճառագայթային-քիմիական-մանրէաբանական վարակվածության      |      |     |

|դիտարկման և  հսկողության կազմակերպում:                  |      |     |

|Միջուկային-քիմիական-կենսաբանական զենք: Աղետի գոտում     |      |     |

|կարանտինային և  այլ սանիտարա-հակահամաճարակային          |      |     |

|միջոցառումների իրականացում: Գյուղատնտեսական             |      |     |

|մշակաբույսերի և  կենդանիների սպանդի կազմակերպում:       |      |     |

|Մարդկանց կյանքի և  առողջության ապահովման                |      |     |

|գերակայունություն, ապաստարան, հակառադիացիոն թաքստոց,    |      |     |

|գազապաստարան, մարդկանց անհատական պաշտպանության          |      |     |

|միջոցներով ապահովման իրականացում: Բնակչության           |      |     |

|ազդարարում, պատսպարում, քողարկում, վտանգավոր տարածքների |      |     |

|բացահայտում, բժշկական ապահովում, սննդամթերքի պաշարների  |      |     |

|ստեղծում: Դեզակտիվացիա, դերատիզացիա, դեզինֆեկցիա:       |      |     |

|Հատուկ-կարևորագույն  նշանակության օբյեկտ, քաղաքացիական  |      |     |

|պաշտպանության կազմավորումներ, քաղաքացիական պաշտպանության|      |     |

|նախապատրաստական միջոցառումներ:                          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ                     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ            |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բուհական բաղադրիչ                                       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների բուծում                     |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների ծագումը և  ընտանեացման      |      |     |

|էվոլյուցիան: Հասկացություն ցեղի մասին: Ցեղստեղծման      |      |     |

|գործոնները: Ցեղերի կառուցվածքը, հատկանիշները,           |      |     |

|դասակարգումը և  կատարելագործումը: Կենդանիների անհատական |      |     |

|զարգացում (օնտոգենեզ). կապը ֆիլոգենեզի հետ: Օնտոգենեզի  |      |     |

|փուլերը և  դրսևորման  հիմնական օրինաչափությունները      |      |     |

|(անհամաչափություն, պարբերականություն և  ռիթմիկություն): |      |     |

|Աճի ու զարգացման վրա ազդող գործոնները: Թերզարգացման     |      |     |

|էությունը և  համակշռման հնարավորությունները: ՈՒսմունք   |      |     |

|համակազմվածքի մասին: Նրա և  օրգանիզմի                   |      |     |

|կենսագործունեության դրսևորումների  կապը: Համակազմվածքի  |      |     |

|տիպերի դասակարգումը: Դրանց վրա ազդող գործոնները:        |      |     |

|Արտակազմվածքի և  ներքնակազմվածքի գնահատման մեթոդները,   |      |     |

|դրանց գիտագործնական նշանակությունը: Գյուղատնտեսական     |      |     |

|կենդանիների կենսաբանական և  տնտեսական հատկանիշները:     |      |     |

|Կենդանիների գնահատումը և  բոնիտավորումը: Ընտրության     |      |     |

|տեսական հիմունքները, ձևերը  և  մեթոդները, դրա           |      |     |

|արդյունավետության վրա ազդող գործոնները:                 |      |     |

|Զույգընտրություն, սկզբունքները, մեթոդները և             |      |     |

|փոխկապակցվածությունը ընտրության հետ: Ընտրության և       |      |     |

|զույգընտրության կազմակերպումը: Բուծման մեթոդները:       |      |     |

|Մաքրացեղ բուծում և  տրամախաչում, դրանց նպատակը և        |      |     |

|խնդիրները: Ցեղի կառուցվածքի բարելավման և                |      |     |

|կատարելագործման ուղիները: Տրամախաչման եղանակները և      |      |     |

|դրանց նշանակությունը: Տոհմային աշխատանքների հիմունքները:|      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների անատոմիա                    |  12  | 360 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Շարժողական համակարգի ապարատների (ոսկրային, հոդային,     |      |     |

|մկանային) ընդհանուր մորֆո-ֆունկցիոնալ բնութագիրը: Կմախքի|      |     |

|ընդհանուր բնութագիրը: Կմախքի ստորաբաժանումները: Իրանի,  |      |     |

|գլխի, վերջավորությունների կմախքի անատոմիական            |      |     |

|կառուցվածքը:                                            |      |     |

|Ոսկորների անընդհատ և  ընդհատվող միացումներ: Կմախքի      |      |     |

|ոսկորների միացումները ըստ հոդերի: Մկանների դասակարգումը |      |     |

|ըստ ծագման, գործունեության և  տեղադրվածության: Իրանի,   |      |     |

|գլխի, վերջավորությունների մկաններ: Մաշկի և  նրա         |      |     |

|ածանցյալների (մազեր, փափկաններ, ճանկեր, սմբակներ,       |      |     |

|մաշկային գեղձեր) անատոմիական կառուցվածքը: Մարսողական,   |      |     |

|շնչառական, միզային, արական և  իգական սեռական ապարատների |      |     |

|օրգանների անատոմիական կառուցվածքը: Արյան և  ավշային     |      |     |

|շրջանառության ապարատների օրգանների անատոմիական կազմը:   |      |     |

|Ներքին սեկրեցիայի գեղձերի (վահանագեղձ, հարվահանաձև      |      |     |

|գեղձեր, ուրցագեղձ, մակերիկամներ, հիպոֆիզ, էպիֆիզ)       |      |     |

|կառուցվածքը: Կենտրոնական և  ծայրամասային նյարդային      |      |     |

|բաժիններ: Ողնուղեղ, գլխուղեղ, ծայրամասային նյարդեր:     |      |     |

|Վեգետատիվ նյարդային բաժին: Տեսողական, լսողական և        |      |     |

|հավասարակշռության օրգաններ: Ընտանի թռչունների           |      |     |

|մարմնակազմության առանձնահատկությունները:                |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մասնավոր անասնաբուծություն                              |   5  | 140 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Տավարի ծագումը, նշանակությունը, արտակազմվածքի,          |      |     |

|ներքնակազմվածքի, համակազմվածքի առանձնահատկությունները և |      |     |

|գնահատումը, տարիքի որոշելը: Կովերի կաթնային             |      |     |

|մթերատվությունը, դրա վրա ազդող գործոնները և  հաշվառումը:|      |     |

|Տավարի մսային մթերատվությունը և  դրա վրա ազդող          |      |     |

|գործոնները, մսային մթերատվության քանակական և  որակական  |      |     |

|գնահատումը: Կաթի և  մսի արտադրության տեխնոլոգիան,       |      |     |

|մատղաշի աճեցումը մսի համար: Տավարի վերարտադրությունը,   |      |     |

|նորոգման մատղաշի աճեցումը: Ձիերի արտակազմվածքային       |      |     |

|առանձնահատկությունները, տարիքի որոշելը, երանգները և     |      |     |

|նշանները, չափումները, ինդեքսները: Ձիերի բանող           |      |     |

|հատկությունները, մթերատվությունը աշխատանքի տարբեր       |      |     |

|կատեգորիաներում, ձիերի գլխաքանակի և  արտադրողականության |      |     |

|հաշվարկը: Ձիերի վերարտադրությունը և  մատղաշի աճեցումը:  |      |     |

|Տավարի և  ձիերի ցեղերի ուսումնասիրումը: Ոչխարաբուծության|      |     |

|նշանակությունը, զարգացման հեռանկարները, ոչխարների       |      |     |

|կենսաբանական առանձնահատկությունները, բրդաթելերի տիպերը  |      |     |

|և  հյուսվածաբանական կառուցվածքը: Ոչխարների բրդային      |      |     |

|մթերատվությունը, խուզի կազմակերպումը, գեղմի կառուցվածքը,|      |     |

|բրդի դասակարգումը, բրդաթելերի ֆիզիկա-տեխնիկական         |      |     |

|հատկությունները: Ոչխարների մսային, կաթնային և           |      |     |

|մորթեղենային մթերատվությունը, ոչխարների համարակալումը,  |      |     |

|տարիքի որոշումը ատամների միջոցով, ոչխարների             |      |     |

|բոնիտավորումը: Ոչխարների հոտի վերարտադրությունը, գառների|      |     |

|աճեցումը և  ցեղերի ուսումնասիրումը: Խոզաբուծության      |      |     |

|նշանակությունը, զարգացման հեռանկարները, խոզերի          |      |     |

|կենսաբանական առանձնահատկությունները, արտակազմվածքը և    |      |     |

|նրա գնահատումը: Խոզերի մթերատվությունը և  դրանց         |      |     |

|հաշվառման ձևերը,  համարակալումը: Խոզերի հոտի            |      |     |

|վերարտադրությունը, հոտի կառուցվածքը և  շարժը, խոճկորների|      |     |

|աճեցումը: Խոզերի մսաճարպային մթերատվությունը, բտումը և  |      |     |

|մթերման ստանդարտները, խոզերի բոնիտավորումը: Թռչնամսի և  |      |     |

|ձվի արտադրության տեխնոլոգիան: Ճագարամսի և  հումքի       |      |     |

|արտադրության տեխնոլոգիան:                               |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հյուսվածաբանություն, բջջաբանություն, սաղմնաբանություն   |  6   | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բջիջը և  նրա կառուցվածքային տարրերը: Բջջաթաղանթ,        |      |     |

|ցիտոպլազմա, կորիզ: Թաղանթապատ և  ոչ թաղանթապատ          |      |     |

|օրգանոիդներ, ներառումներ: Բջիջների միացման ձևերը:       |      |     |

|Բջիջների բաժանումը` միթոզ, ամիթոզ, մեյոզ: Ոչ բջջային    |      |     |

|կառուցվածքներ:  Բջիջների վերարտադրում, բջջային ցիկլ,    |      |     |

|ծերացում, մահ: Սպերմատազոիդ, սպերմատոգենեզ: Ձվաբջիջ,    |      |     |

|դասակարգումը օվոգենեզ: Սաղմի զարգացման                  |      |     |

|օրինաչափությունները բեղմնավորում, տրոհում, գաստրոլացում,|      |     |

|սաղմնային հյուսվածքների առանցքային օրգանների            |      |     |

|տարբերակում, արտասաղմնային օրգանների առաջացում:         |      |     |

|Էպիթելային, շարակցական, մկանային,նյարդային հյուսվածքների|      |     |

|ընդհանուր բնութագիրը, զարգացումը, դասակարգումը,         |      |     |

|կառուցվածքը: Մեծ ուղեղի կեղևի,  ուղեղիկի, ողնուղեղի,    |      |     |

|միջողնային և  վեգետատիվ նյարդային հանգույցների, աչքի    |      |     |

|խնձորիկի հյուսվածաբանական կառուցվածքը: Ներզատիչ         |      |     |

|համակարգի կենտրոնական և  ծայրամասային օրգանների         |      |     |

|հյուսվածաբանական կառուցվածքը: Արյունատար, ավշային       |      |     |

|անոթների, սրտի պատի հյուսվածաբանական կառուցվածքը: Մաշկը |      |     |

|և  նրա ածանցյալները: Մարսողական, շնչառական, միզասեռական,|      |     |

|օրգանների հյուսվածաբանական կառուցվածքը, որպես           |      |     |

|խողովակակազմ օրգաններ: Սեռական ցիկլը և  դրա հումորալ    |      |     |

|կարգավորումը:                                           |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական մանրէակենսաբանություն և  իմունաբանություն|  7   | 210 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական մանրէակենսաբանության խնդիրները,          |      |     |

|միկրոօրգանիզմների դասակարգումը և  անվանակարգումը,       |      |     |

|միկրոօրգանիզմների ձևը,  կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան,       |      |     |

|գենետիկան` ժառանգականությունը և  փոփոխականությունը,     |      |     |

|արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը              |      |     |

|միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա,              |      |     |

|միկրոօրգանիզմների տարածվածությունը բնության մեջ և  դերը |      |     |

|նյութերի շրջանառությունում: ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին,  |      |     |

|իմունաբանություն: Բակտերիալ ինֆեկցիաների (վարակների)    |      |     |

|հարուցիչները` գրամ դրական գնդաձև  բակտերիաներ, սպոր     |      |     |

|չառաջացնող գրամ դրական ցուպիկաձև  բակտերիաներ, սպոր     |      |     |

|առաջացնող գրամ դրական ցուպիկաձև  բակտերիաներ, ախտածին   |      |     |

|անաէրոբներ, գրամ բացասական սպոր չառաջացնող ցուպիկաձև    |      |     |

|բակտերիաներ, ախտածին պսևդոմոնանդներ  և  միկոպլազմներ,   |      |     |

|պտուտակաձև  բակտերիաներ, ախտածին ռիկետսիաներ և          |      |     |

|խլամիդիաներ, միկրոսկոպիկ սնկեր և  նրանց կողմից առաջացվող|      |     |

|հիվանդություններ:                                       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների ֆիզիոլոգիա                  |  8   | 240 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Դրդունակ հյուսվածքների ֆիզիոլոգիա: Մկանների, նյարդերի և |      |     |

|սինապսների ֆիզիոլոգիա: Նյարդային համակարգի ֆիզիոլոգիա:  |      |     |

|Ներզատիչ գեղձեր (հիպոթալամուս, հիպոֆիզ, վահանագեղձ,     |      |     |

|հարվահանագեղձ, ենթաստամոքսային գեղձ, մակերիկամներ,      |      |     |

|սեռական գեղձեր) և  հորմոններ: Արյան համակարգի           |      |     |

|ֆիզիոլոգիա: Արյան և  ավշի շրջանառություն: Մարսողության  |      |     |

|և  շնչառության ֆիզիոլոգիա: Էներգիա և                    |      |     |

|նյութափոխանակություն: Արտազատիչ օրգանների ֆիզիոլոգիա:   |      |     |

|Կենտրոնական նյարդային համակարգի ֆիզիոլոգիա: Պայմանական  |      |     |

|և  ոչ պայմանական ռեֆլեքսների առաջացումը: Զգայական       |      |     |

|օրգանների (տեսողության, լսողության, հոտառության, համի,  |      |     |

|շոշափելիքի, մկանային զգացողության) ֆիզիոլոգիա:          |      |     |

|Բարձրագույն նյարդային գործունեություն: Բարձրագույն      |      |     |

|նյարդային համակարգի տիպերը:                             |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական գենետիկա                                 |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գենետիկա առարկան, բնորոշումը, նպատակը և  խնդիրները,     |      |     |

|զարգացման համառոտ պատմությունը: Ժառանգականության        |      |     |

|բջջաբանական և  մոլեկուլային հիմունքները: Բջիջը որպես    |      |     |

|գենետիկական համակարգ և  նրա կառուցվածքային տարրերի դերը |      |     |

|բջջի կենսական ցիկլում, կարիոտիպը որպես տեսական          |      |     |

|առանձնահատկություն: Փոփոխականության տեսակները և  նրա    |      |     |

|ուսումնասիրության մեթոդները: Կենսաչափություն և          |      |     |

|վարիացիոն շարքի հիմնական պարամետրերը: Հատկանիշների      |      |     |

|ժառանգման օրինաչափությունները սեռական և  անսեռ բազմացման|      |     |

|ժամանակ: Մենդելի 1-ին, 2-րդ և  3-րդ օրենքները, ալելային |      |     |

|և  ոչ ալելային փոխազդեցության ձևերը:  Ժառանգականության  |      |     |

|քրոմոսոմային տեսությունը: Միկրոօրգանիզմների և           |      |     |

|վիրուսների գենետիկան: Տրանսֆորմացիա, տրանսդուկցիա,      |      |     |

|կոնյուգացիա, տրանսդուկցիա և  սեքսդուկցիա: Մուտացիոն     |      |     |

|փոփոխականություն, գենետիկական սինդրոմներ:               |      |     |

|Իմունագենետիկական և  գենետիկական բազմաձևություն:  Արյան |      |     |

|խմբերը, մոնոազեցեֆիկ շիճուկների ստացումը և  կիրառումը:  |      |     |

|Իմունաբանական անհամատեղելիություն: Իմունիտետի           |      |     |

|գենետիկական հիմունքները, իմուն պատասխանի գենետիկական    |      |     |

|վերահսկողությունը, հիստոհամատեղելիության համակարգը և    |      |     |

|նրա կապը որոշ հիվանդությունների հետ: Կենդանիների        |      |     |

|գենետիկական անոմալիաները և  միջավայրային                |      |     |

|հիվանդությունների նկատմամբ ունեցած գենետիկական          |      |     |

|դիմադրողականությունը: Գենետիկական անոմալիաների և        |      |     |

|հիվանդությունների նկատմամբ ունեցած կենդանիների          |      |     |

|ժառանգական դիմադրողականությունը բարձրացնելու մեթոդները: |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների կերակրում                   |  4   | 120 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կերերի քիմիական կազմը և  սննդարարությունը, սննդարար     |      |     |

|նյութերի մարսելիությունը, ազոտի և  ածխածնի հաշվեկշիռը,  |      |     |

|նյութափոխանակություն և  էներգափոխանակություն: Կերերի    |      |     |

|պրոտեինային, ճարպային, ածխաջրային, վիտամինային, հանքային|      |     |

|սննդարարությունը և  կերերի ու կերաբաժինների ընդհանուր   |      |     |

|սննդարարության գնահատման մեթոդները: Կերերի դասակարգման  |      |     |

|մոտեցումները, արտադրության, պատրաստման, պաշարման,       |      |     |

|պահպանման և  օգտագործման տեխնոլոգիական պահանջները:      |      |     |

|Կերատեսակների բնութագրումը ըստ սննդարարության,          |      |     |

|լիարժեքության, ուտելիության և  կերային ու կերակրման     |      |     |

|առանձնահատկությունների: Կերերի նախնական վերամշակման,    |      |     |

|սննդարարության և  ուտելիության բարձրացման լուծումները:  |      |     |

|Տավարի, ոչխարի, խոզերի, թռչունների, ձիերի և             |      |     |

|գյուղատնտեսական մյուս կենդանիների տարբեր սեռահասակային  |      |     |

|խմբերի լիարժեք կերակրման տեխնոլոգիական լուծումները,     |      |     |

|կերաբաժինների կազմման, կերախառնուրդների և  համակցված    |      |     |

|կերերի պատրաստման պահանջները: Կերի բազայի,              |      |     |

|կերապահովվածության, կերօգտագործման և  հատուցման         |      |     |

|մեկնաբանությունները:                                    |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական վիրուսաբանություն                        |   5  | 150 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Վիրուսների ձևը,  կառուցվածքը, քիմիական կազմը,           |      |     |

|դասակարգումը, վերարտադրումը: Ֆիզիկական և  քիմիական      |      |     |

|գործոնների ազդեցությունը վիրուսների վրա: Վիրուսների     |      |     |

|էկոլոգիան, գենետիկան` ժառանգականությունը և              |      |     |

|փոփոխականությունը, վիրուսային հիվանդությունների         |      |     |

|ախտածնությունը բջջի և  օրգանիզմի մակարդակով,            |      |     |

|հակավիրուսային իմունիտետի առանձնահատկությունները:       |      |     |

|Վիրուսային հիվանդությունների ախտորոշումը, քիմիոթերապիան,|      |     |

|յուրահատուկ պրոֆիլակտիկան և  բուժումը: Վիրուսային       |      |     |

|հիվանդությունների ախտորոշման սկզբունքները:              |      |     |

|Վիրուսաբանությունում կիրառվող շճաբանական ռեակցիաները:   |      |     |

|Վիրուսների տիտրումը: Վիրուսների հետ աշխատելու կարգը և   |      |     |

|անվտանգության կանոնները, ախտաբանական նյութի ընտրությունը|      |     |

|և  պատրաստումը: Կենսաբանական զգայուն համակարգերի        |      |     |

|օգտագործումը վիրուսաբանությունում: Մանրադիտակային       |      |     |

|հետազոտման եղանակները: Մի քանի տեսակի ընդհանուր         |      |     |

|վիրուսային հիվանդությունների հարուցիչները: Խոշոր և  մանր|      |     |

|եղջերավոր անասունների, խոզերի, ձիերի, մսակերների,       |      |     |

|ճագարների, թռչունների վիրուսային հիվանդությունների      |      |     |

|հարուցիչները: Դաբաղի, կատաղության, խոշոր եղջերավոր      |      |     |

|անասունների պարագրիպ 3-ի, թռչունների գրիպի, նյուկասլ    |      |     |

|հիվանդության, ծաղկի լաբորատոր ախտորոշումը:              |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ախտաբանական ֆիզիոլոգիա                                  |  7   | 210 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ընդհանուր ուսմունք հիվանդության մասին, հիվանդության     |      |     |

|առաջացման պատճառները, զարգացման մեխանիզմը, ընթացքը,     |      |     |

|ելքը: Արտաքին միջավայրի գործոնների ախտաբեր              |      |     |

|ազդեցությունը` ֆիզիկական, քիմիական, կենսաբանական,       |      |     |

|մեխանիկական: Հասակի, ժառանգականության, կառուցվածքի դերը |      |     |

|ախտաբանությունում: Ռեակտիվականության դերը և             |      |     |

|նշանակությունը ախտաբանությունում: Ալերգիա, ալերգիկ      |      |     |

|հիվանդություններ: Ռեզիստենտականություն, իմունիտետ`      |      |     |

|տեսակները, նշանակությունը: Ծայրամասային արյան           |      |     |

|շրջանառության խանգարումներ` հիպերեմիա, իշեմիա, տրոմբ,   |      |     |

|էմբոլիա, ինֆարկտ: Բորբոքում, տեսակները, դասակարգումը:   |      |     |

|Ջերմակարգավորում` հիպոթերմիա, հիպերթերմիա, տենդ:        |      |     |

|Հյուսվածքներում առաջացած ախտաբանական գործընթացներ`      |      |     |

|հիպերտրոֆիա, հիպերպլազիա, դիստրոֆիա, ատրոֆիա,           |      |     |

|ռեգեներացիա: ՈՒռուցքային աճ: Նյութափոխանակության        |      |     |

|խանգարումներ` սպիտակուցային, ճարպային, ածխաջրատային,    |      |     |

|ջրա-աղային, հանքային: Քաղցի ախտաբանական ֆիզիոլոգիա`     |      |     |

|լրիվ, թերի և  որակական քաղց; Արյան համակարգի, արյան     |      |     |

|շրջանառության, շնչառական, մարսողական, արտաթորման,       |      |     |

|ներզատիչ, նյարդային համակարգի և  լյարդի ախտաբանական     |      |     |

|ֆիզիոլոգիա:                                             |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսատեխնոլոգիա                                         |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսատեխնոլոգիայի առարկան. բնորոշումը, նպատակը,         |      |     |

|խնդիրները: Կենսատեխնոլոգիայի զարգացման համառոտ          |      |     |

|պատմությունը: Կենսատեխնոլոգիայի բնագավառները,           |      |     |

|նվաճումները և  մեթոդները. անասնաբուծություն,            |      |     |

|անասնաբուժության բժշկագիտություն, առողջապահություն,     |      |     |

|բուսաբուծություն, էկոլոգիա և  այլն: Գենային ինժեներիան  |      |     |

|որպես գենետիկական ինժեներիայի բաղկացուցիչ մաս, գեների   |      |     |

|սինթեզումը, գենի անջատումը դոնորի ԴՆԹ-ից, ԴՆԹ-ի         |      |     |

|հիբրիդային մոլեկուլի ստացումը և  ներածումը ռեցիպիենտի   |      |     |

|օրգանիզմ: Գենային ինժեներիայի գործնական կիրառումը:      |      |     |

|Միկրոօրգանիզմների հետ կատարվող գենային ինժեներիայի      |      |     |

|առանձնահատկությունները, վիրուսային գեների               |      |     |

|փոխատեղությունը և  տեղադրումը այլ օրգանիզմների մեջ:     |      |     |

|Սոմատիկ հիբրիդացում: Հիբրիդոմներ: Սաղմերի փոխպատվաստումը|      |     |

|և  կլոնավորումը: Սաղմերի փոխպատվաստման գիտագործնական    |      |     |

|նշանակությունը, դոնորների և  ռեցիպիենտների ընտրությունը:|      |     |

|Սաղմերի գնահատումը և  պահպանումը, սաղմերի գնահատման     |      |     |

|մեթոդները, գենոֆոնդային բանկերի ստեղծումը: Միազիգոտանի  |      |     |

|երկվորյակների ստացումը վաղ սաղմերի կլոնավորման միջոցով: |      |     |

|Մոնոզիգոտ երկվորյակների ստացման գիտագործնական           |      |     |

|նշանակությունը:                                         |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Զոոհիգիենա                                              |  5   | 150 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Զոոհիգիենայի խնդիրները և  ուսումնասիրման մեթոդները:     |      |     |

|Օդային միջավայրի զոոհիգիենիկ նշանակությունը: Հիգիենիկ   |      |     |

|պահանջները հողի նկատմամբ և  նրա սանիտարական             |      |     |

|պահպանությունը: Ջրի, ջրամատակարարման և  կենդանիներին    |      |     |

|ջրելու սանիտարա-հիգիենիկ պահանջները: Կերերի սանիտարական |      |     |

|որակի նկատմամբ ներկայացվող հիգիենիկ պահանջները:         |      |     |

|Անասնապահական շենքերի նկատմամբ ներկայացվող              |      |     |

|սանիտարա-հիգիենիկ պահանջները: Անասնաշենքերում և  հարակից|      |     |

|տարածքներում կազմակերպվող դեռատիզացիոն, դեզինսեկցիոն,   |      |     |

|դեզինֆեկցիոն և  դեզոդորացիոն աշխատանքները: Կենդանիների  |      |     |

|արոտային պահվածքի հետ կապված սանիտարա-հիգիենիկ          |      |     |

|աշխատանքները: Կենդանիների ողջ մարմնի հիգիենան:          |      |     |

|Կենդանիների բազմացման հիգիենան: Կենդանիների տեղափոխման  |      |     |

|ժամանակ իրականացվող սանիտարական և  հիգիենիկ պահանջները: |      |     |

|Տավարի հիգիենա: Խոզերի հիգիենա: Ոչխարների հիգիենա: Ձիերի|      |     |

|հիգիենա: Ճագարների և  մուշտակատու գազանների հիգիենա:    |      |     |

|Գյուղատնտեսական թռչունների հիգիենա: Աշխատանքի և         |      |     |

|աշխատողների անձնական հիգիենան անասնապահության մեջ:      |      |     |

|Արդյունաբերական հիմունքներով վարվող անասնապահության     |      |     |

|անասնաբուժական սանիտարական և  զոոհիգիենիկ               |      |     |

|հիմնախնդիրները:                                         |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կլինիկական ախտորոշաբանություն և  ռենտգենաբանություն     |   6  | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Սիմպտոմներ (սինդրոմ) և  նրանց դասակարգումը:             |      |     |

|Կանխագուշակում, ախտորոշում և  նրա զարգացումը: Ընդհանուր |      |     |

|և  հատուկ հետազոտության եղանակները: Տեսանելի            |      |     |

|լորձաթաղանթների և  մակերեսային ավշային հանգույցների     |      |     |

|հետազոտություն: Ջերմաչափում և  նրա նշանակությունը:      |      |     |

|Շնչական համակարգի դերը և  հետազոտումը: Շնչական          |      |     |

|աղմուկների առաջացումը, տեսակները և  խանգարումները:      |      |     |

|Թոքերի բախում և  լսում: Հետազոտման հատուկ մեթոդներ:     |      |     |

|Մարսողական համակարգի օրգանների տեղագրությունը և         |      |     |

|հետազոտման եղանակները: Ախորժակ և  նրա խանգարումները:    |      |     |

|Փսխում և  նրա նշանակությունը: Ստամոքսի պարունակության   |      |     |

|ֆիզիկաքիմիական ու մանրադիտակային հետազոտում: Կղկղանքի   |      |     |

|հետազոտում: Սրտի հրոց, տոները, նրանց տեսակները և        |      |     |

|հետազոտության եղանակները: Սրտի աղմուկների դասակարգումը: |      |     |

|Սրտի արատներ: Հետազոտման հատուկ եղանակները:             |      |     |

|Միզագոյացում, միզազատություն և  նրա խանգարումները: Մեզի |      |     |

|լաբորատոր հետազոտում (ֆիզիկական, քիմիական) և  նստվածքի  |      |     |

|մանրադիտակային հետազոտություն: Գանգի և  ողնաշարի        |      |     |

|հետազոտությունը: Զգայարանների հետազոտությունը:          |      |     |

|Զգացողական ոլորտի հետազոտություն: Շարժողական ոլորտի     |      |     |

|հետազոտություն: Շարժման կոորդինացիայի խանգարումները:    |      |     |

|Արյան համակարգի հետազոտման նշանակությունը: Արյան ստացման|      |     |

|եղանակները: Արյան ֆիզիկաքիմիական հետազոտություն:        |      |     |

|Հեմոգլոբինի և  գունային ցուցանիշի, բիլիռուբինի,         |      |     |

|ացետոնային մարմնիկների, կարոտինի որոշելը: Ձևաբանական    |      |     |

|հետազոտություն (էրիթրոցիտ, լեյկոցիտ, թրոմբոցիտ): Տարբեր |      |     |

|կենդանիների էրիթրոցիտների և  լեյկոցիտների ձևաբանական    |      |     |

|առանձնահատկությունները, նրանց ախտաբանական               |      |     |

|փոփոխությունները: Լեյկոֆորմուլա և  նրա փոփոխությունները:|      |     |

|Արյան կենսաքիմիական հետազոտության նշանակությունը:       |      |     |

|Ոսկրածուծի և  նրանից ստացված նմուշի հետազոտությունը:    |      |     |

|Նյութափոխանակության խանգարումների ախտորոշումը:          |      |     |

|Սպիտակուցների, ածխաջրատների, ճարպերի, մակրո և           |      |     |

|միկրոտարրերի, վիտամինների նյութափոխանակության           |      |     |

|խանգարումների ախտորոշումը: Ռենտգենագիտության            |      |     |

|հիմունքները: Ռենտգենյան ճառագայթների                    |      |     |

|առանձնահատկությունները, ռենտգեն սարքավորումներ: Մատղաշի |      |     |

|հասակային առանձնահատկությունները: Հասակային             |      |     |

|հիվանդությունների հիմնական համախտանիշները (սինդրոմները):|      |     |

|Բիոգեոցենոտիկայի ախտորոշում: Բիոգեոցենոտիկայի ախտորոշման|      |     |

|նշանակությունը կենդանիների զանգվածային հիվանդությունների|      |     |

|ժամանակ (հողի, ջրի, մթնոլորտի, բուսականության և  այլն): |      |     |

|Կենդանիների պոպուլյացիաներ (նախիրներ, հոտեր),           |      |     |

|բիոգեոցենոզների էկոլոգիական նշանակությունը, նրանց       |      |     |

|զանգվածային հիվանդությունների (էնզոտիաների) ախտորոշման  |      |     |

|համար:                                                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական դեղաբանություն                           |   5  | 150 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ընդհանուր ռեցեպտուրա: Մասնավոր դեղաբանություն: Կ.Ն.Հ.-ն |      |     |

|ընկճող դեղեր: Կենտրոնական նյարդային համակարգը գրգռող    |      |     |

|դեղեր: Առավելապես աֆերենտ (զգացող) նյարդավերջույթների   |      |     |

|վրա ազդող դեղեր: Զգացող նյարդավերջույթները ընկճող դեղեր:|      |     |

|Զգացող նյարդավերջույթները գրգռող դեղեր: Առավելապես      |      |     |

|կենտրոնախույս (էֆերենտ) նյարդավերջույթների հատվածում    |      |     |

|ազդող դեղեր: Խոլինէրգիկ (խոլինոմիմետիկ և  խոլինոլիտիկ), |      |     |

|ադրէներգիկ (ադրենոմիմետիկ և  ադրենոլիտիկ) ազդեցությամբ  |      |     |

|դեղեր: Գանգլիոլիտիկներ: Միոռելաքսանտներ:                |      |     |

|Հակադեպրեսանտներ և  հակահիստամինային պատրաստուկներ:     |      |     |

|Առանձին օրգան համակարգերի վրա ազդող դեղեր: Սիրտ-անոթային|      |     |

|համակարգի և  արյան շրջանառության վրա ազդող դեղեր:       |      |     |

|Հյուսվածքային նյութափոխանակության վրա ազդող դեղեր:      |      |     |

|Արսենի, յոդի, ֆոսֆորի պատրաստուկներ: Ալկալիական և       |      |     |

|հողալկալիական մետաղների աղեր: Հորմոններ, ֆերմենտներ,    |      |     |

|վիտամիններ, իմունոխթանիչներ: Հակամանրէային և            |      |     |

|հակապարազիտային դեղեր: Ֆորմալդեհիդի խումբ: Թթվածնատու   |      |     |

|նյութեր: Թթուներ և  հիմքեր: Ֆենոլներ, կրեզոլներ:        |      |     |

|Քիմիոթերապևտիկ  դեղեր: Ներկանյութերի խումբ:             |      |     |

|Սուլֆանիլամիդային պատրաստուկներ: Հակաբիոտիկներ:         |      |     |

|Հակապարազիտային, հակաճիճվային, ինսեկտիցիդ դեղեր:        |      |     |

|Զոոցիդներ:                                              |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական ռադիոկենսաբանություն                     |   3  |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական ռադիոկենսաբանության խնդիրները,           |      |     |

|նպատակները: Ռադիացիոն անվտանգության հիմունքները և       |      |     |

|ռադիոակտիվ նյութերի հետ աշխատանքների կազմակերպումը:     |      |     |

|Անասնաբուժական ռադիոկենսաբանության ֆիզիկական            |      |     |

|հիմունքները, ռադիոակտիվականության երևույթը,  բնական և   |      |     |

|արհեստական ռադիոակտիվականություն, ռադիոակտիվ տրոհման    |      |     |

|օրենքը, ռադիոակտիվ ընտանիքներ: Ալֆա, բետտա, գամմա,      |      |     |

|ճառագայթների փոխազդեցությունը նյութի հետ: Իոնացնող      |      |     |

|ճառագայթների դոզաչափում և  ճառագայթաչափում: Իոնացնող    |      |     |

|ճառագայթման կենսաբանական ազդեցությունը,                 |      |     |

|ռադիոռեզիստենտականություն: Իոնիզացնող ճառագայթների      |      |     |

|թունաբանություն, դասակարգումը ըստ ռադիոթունաբանության,  |      |     |

|ռադիոնուկլիդների բաշխումը օրգանիզմում, կուտակումը       |      |     |

|օրգաններում և  հյուսվածքներում: Ճառագայթային            |      |     |

|ախտահարումներ: Ճառագայթային հիվանդության սուր և  քրոնիկ,|      |     |

|ճառագայթային այրվածքներ և  ճառագայթման հեռավոր          |      |     |

|հետևանքներ:  ռադիոէկոլոգիայի խնդիրները, ռադիոնուկլիդների|      |     |

|միգրացիան, կենսաբանական շղթայով` հող-բույս-կենդանի-գյուղ|      |     |

|մթերք-մարդ: Գյուղ. մթերքի ռադիոնուկլիդների ներթափանցման |      |     |

|կանխարգելումը, սահմանային թույլատրելի դոզաներ, կերերում,|      |     |

|գյուղ.  մթերքում, կենդանական և  բուսական ծագում ունեցող |      |     |

|հումքում: Ռադիոակտիվ ախտոտվածության պայմաններում        |      |     |

|գյուղատնտեսության կազմակերպումը: Անասնաբուժական         |      |     |

|հսկողության օբյեկտների ռադիացիոն էքսպերտիզա: Ռադիացիոն  |      |     |

|ստուգման մեթոդները: Ռադիոմետրիկ էքսպերտիզայի խնդիրները  |      |     |

|և  նպատակները: Նմուշների ընտրումը և  տեղափոխումը:       |      |     |

|Անասնաբուժական ռադիոքիմիական էքսպերտիզա, խնդիրները:     |      |     |

|Ռադիոակտիվ իզոտոպների օգտագործումը ռադիացիոն            |      |     |

|կենսատեխնոլոգիայում:                                    |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական էկոնոմիկա                               |   2  |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Աշխատանքի կազմակերպում առարկան, մեթոդը և  խնդիրները:    |      |     |

|Աշխատանքի կազմակերպման սկզբունքները և  հիմնական         |      |     |

|ուղղությունները: Աշխատանքի պայմանները: Աշխատանքի        |      |     |

|հոգեֆիզիոլոգիական, սանիտարահիգիենիկ և  գեղագիտական      |      |     |

|պայմանները: Աշխատանքի և  հանգստի ռացիոնալ ռեժիմները:    |      |     |

|Մարդու աշխատունակությունը և  նրա դինամիկան աշխատանքային |      |     |

|օրվա, շաբաթվա, ամսվա և  տարվա ընթացքում: Աշխատատեղերի   |      |     |

|կազմակերպումը, ատեստացիան և  ռացիոնալացումը:            |      |     |

|Աշխատանքային գործընթացների ռացիոնալ կազմակերպման        |      |     |

|սկզբունքները: Հիմնական աշխատանքային գործընթացների       |      |     |

|կազմակերպումը անասնաբուծությունում: Աշխատանքի           |      |     |

|նորմավորման հիմնական հարցերը գյուղատնտեսությունում:     |      |     |

|Հիմնական նորմագոյացնող գործոնները անասնաբուծությունում: |      |     |

|Անասունների սպասարկման նորմաների հաշվարկման մեթոդիկան:  |      |     |

|Աշխատանքի վարձատրության կազմակերպումը: Տարիֆային        |      |     |

|համակարգը, նշանակությունը և  տարրերը: Տարբեր            |      |     |

|կազմակերպաիրավական ձևերի  ձեռնարկություններում նյութական|      |     |

|խրախուսումը: Տնտեսագիտական սոցիոլոգիան որպես գիտություն:|      |     |

|Աշխատաշուկայի ձևավորումը  և  զարգացումը սոցիոլոգիայում: |      |     |

|Մարդը տնտեսական կազմակերպությունում և  աշխատանքային     |      |     |

|հարաբերություններում:  Սոցիալ-տնտեսական շերտավորումը և  |      |     |

|դրա բնութագրումը: Գործարարության հիմնախնդիրները         |      |     |

|տնտեսագիտական սոցիոլոգիայում: Սոցիալ-տնտեսական          |      |     |

|կոնֆլիկտներ: Մարդը տնտեսական գաղափարախոսության          |      |     |

|համակարգում: Փող, ֆինանսներ, բորսա, հարկեր, դրանց       |      |     |

|սոցիալ-հոգեբանական տեսանկյունները:                      |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպում             |   2  |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ձեռնարկատիրական գործունեության իրավական կարգավորումը:   |      |     |

|Մասնավոր անասնաբուժական գործունեություն: Անասնաբուժական |      |     |

|ընկերություն: Անասնաբուժական կոոպերատիվ և  մանր         |      |     |

|ձեռնարկություն: Պետական անասնաբուժական                  |      |     |

|հիմնարկությունների կողմից իրականացվող վճարովի           |      |     |

|անասնաբուժական ծառայություն: Անասնաբուժական             |      |     |

|գործունեության արտոնագրումը: Ձեռնարկատիրական            |      |     |

|անասնաբուժական գործունեության ռիսկը: Գնագոյացումը       |      |     |

|ձեռնարկատիրական ոլորտում: Ֆինանսավորումը անասնաբուժական |      |     |

|ձեռնարկությունում: Անասնաբույժ ձեռներեցի բիզնես պլանը:  |      |     |

|Անասնաբուժական ձեռներեցության հարկադրումը: Մարքետինգ    |      |     |

|անասնաբուժական ձեռնարկատիրությունում: Անասնաբուժական    |      |     |

|մենեջմենտ: Պետական կարգավորումը և  հսկողությունը        |      |     |

|ձեռնարկատիրական գործունեության ոլորտում: Անասնաբուժական |      |     |

|գործավարություն: Անասնաբույժ ձեռներեցի էթիկան: Կոմերցիոն|      |     |

|անասնաբուժական հիմնարկությունների բիզնես ծրագրի կազմման |      |     |

|նորմատիվային նյութերը:                                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնապահական մթերքների արտադրության հիգիենա            |   2  |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կաթի ստացման սանիտարա-հիգիենիկ ռեժիմը: Կաթի նախնական    |      |     |

|մշակման, պահպանման, տեղափոխման հիգիենա: Ձեռքի և         |      |     |

|մեքենայացված կթի հիգիենիկ նշանակությունը: Կաթնամանեղենի |      |     |

|և  կաթի սարքավորումների մաքրումն ու ախտահանումը,        |      |     |

|սանիտարական վիճակի հսկողության կազմակերպումը: Կաթի      |      |     |

|սանիտարական որակի գնահատականը: Հիվանդ կենդանիներից      |      |     |

|ստացված կաթի վնասազերծման եղանակները: Մսի արտադրության  |      |     |

|ձեռնարկություններին և  սարքավորումներին ներկայացվող     |      |     |

|հիգիենիկ և  սանիտարական պահանջները: Մսի վերամշակման     |      |     |

|ձեռնարկությունների տեղի, կառույցի, շինանյութի           |      |     |

|ընտրությանը ներկայացվող հիգիենիկ պահանջները: Մսի        |      |     |

|ձեռնարկություններում սանիտարա-մանրէաբանական հսկողության |      |     |

|կազմակերպումը: Մսի արտադրությունից ստացված հոսքային     |      |     |

|ջրերի վարակազերծումը: Կենդանիների նախասպանդային պահվածքի|      |     |

|հիգիենա: Կենդանիների վերամշակման արտադրական պրոցեսների  |      |     |

|հիգիենա: Մսի արդյունաբերության ձեռնարկություններում     |      |     |

|սանիտարական մշակման սկզբունքները և  միջոցները: Մսի      |      |     |

|արդյունաբերության արտադրամասերի սանիտարական մշակման     |      |     |

|առանձնահատկությունները: Անասնաբուժական և  հիգիենիկ      |      |     |

|պահանջները թռչնի վերամշակման ժամանակ: Ձվի սանիտարական   |      |     |

|զննում: Երշիկեղենի արտադրության հիգիենա: Մսի պահածոների |      |     |

|արտադրության հիգիենա: Ձկան արդյունաբերությունում        |      |     |

|սանիտարական մշակման առանձնահատկությունները:             |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ախտաբանական անատոմիա                                    |   5  | 150 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ապոպտոզ, նեկրոզ, մահ, հետմահյա նշաններ` դիակային        |      |     |

|սառեցում, փայտացում, հիպոստազներ, իմբիբիցիա: Ատրոֆիա,   |      |     |

|պատճառները, ախտածնությունը, ձևաբանական                  |      |     |

|փոփոխությունները: Դիստրոֆիաների ընդհանուր               |      |     |

|բնութագրությունը, պարենքիմատոզ,                         |      |     |

|անոթահենքային և  խառը դիսպրոտեինոզներ: Հատիկային,       |      |     |

|հիալինակաթիլային, հիդրոպիկ, եղջերային դիստրոֆիա:        |      |     |

|Պարենքիմատոզ ճարպային դիստրոֆիա, պարենքիմատոզ ածխաջրային|      |     |

|դիստրոֆիա, գլիկոգենի փոխանակության խանգարումները:       |      |     |

|Անոթահենքային դիստրոֆիաների բնութագիրը, մուկոիդ         |      |     |

|ուռչեցում, ֆիբրինոիդ ուռչեցում, հիալինոզ, ամիլոիդոզ:    |      |     |

|Չեզոք ճարպերի փոխանակության խանգարումները: Անոթահենքային|      |     |

|ածխաջրային դիստրոֆիաներ: Խառը դիստրոֆիաներ,             |      |     |

|քրոմոպրոտեիդների փոխանակության խանգարումներ`            |      |     |

|հեմոսիդերին, հեմատոիդին, լեղվային գունակներ: էնդոգեն և  |      |     |

|էկզոգեն գունակների փոխանակության խանգարումներ:          |      |     |

|Նուկլեոպրոտեիդների և  գլիկոպրոտեիդների փոխանակության    |      |     |

|խանգարումներ: Հանաքային փոխանակության խանգարումներ:     |      |     |

|ՈՒռուցքներ. Լեյկոզներ: Գ/Կ կրուպոզ բրոնխոպնևմոնիա,      |      |     |

|դիսպեպսիա, ցիռոզ, գլոմերուլոնեֆրիտ: Սիբիրախտ,           |      |     |

|սալմոնելյոզ, կոլիբակտերիոզ, պաստերելյոզ, լեպտոսպիրոզ,   |      |     |

|բրադզոտ, խշխշան պալար, բոտուլիզմ, կատաղություն,         |      |     |

|տուբերկուլյոզ, բրուցելյոզ, խլնախտ, ժանտախտ, դաբաղ,      |      |     |

|բոտրիոմիկոզ, ակտինոմիկոզ, դիկտիոկաուլյոզ, տրիխինելյոզ,  |      |     |

|դելաֆանդիոզ հիվանդությունների պաթոմորֆոլոգիան           |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հերձում և  դատաանասնաբուժական փորձաքննություն           |   7  | 175 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Դատաանասնաբուժական առարկան ու բովանդակությունը,         |      |     |

|Դատաանասնաբուժական հերձման նպատակները, մեթոդները և      |      |     |

|խնդիրները, փորձագետի իրավունքներն ու                    |      |     |

|պարտականությունները: Փորձաքննության հիմնական տեսակները  |      |     |

|և  դրանց կատարման կարգը, թանատալոգիա: Գ/Կ դիակների      |      |     |

|դատաանասնաբուժական փորձաքննություն, մահվան վաղեմության  |      |     |

|որոշում, դիակային երևույթներ`  դիակային սառեցում,       |      |     |

|փայտացում, հիպոստազներ, հետմահյա արյան մակարդում, գ/կ   |      |     |

|ոսկորների ներքին օրգանների դատաանասնաբուժական           |      |     |

|փորձաքննություն, ասֆիքսիաներից առաջացած մահվան          |      |     |

|փորձաքննություն, ջրահեղձման լաբորատոր ուսումնասիրության |      |     |

|եղանակները, արյան հետքի, մազի, դատակենսաբանական         |      |     |

|փորձաքննություն, դիակների և  առանձին օրգանների          |      |     |

|դատաանասնաբուժական փորձաքննություն արտաշիրիմում,        |      |     |

|հանկարծամահություն, փորձաքննություն առք ու վաճառքի      |      |     |

|դեպքում, դատական թունաբանություն, հիվանդ և  անկած       |      |     |

|կենդանիների մսի փորձաքննություն, անասնաբուժական         |      |     |

|աշխատողների դատական պատասխանատվությունը, մեխանիկական    |      |     |

|վնասվածքների փորձաքննություն, բարձր և  ցածր ջերմաստիճանի|      |     |

|ներգործությունից առաջացած վնասվածքների փորձաքննություն: |      |     |

|Վնասվածքները և  մահը էլեկտրականության ու ճառագայթային   |      |     |

|էներգիայի ներգործությունից: Պտղի և  նորածինների դիակների|      |     |

|փորձաքննություն, Գյուղ. կենդանիների փորձաքննություն     |      |     |

|ծննդօգնության, պերինատալ պաթոլոգիայի և  գինեկոլոգիայի   |      |     |

|դեպքում: Ախտաբանական նյութի հետազոտումը և  դիակների     |      |     |

|ոչնչացման կարգը: Դատական եզրակացությունների ձևակերպման  |      |     |

|կարգը:                                                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կլինիկական կենսաքիմիա                                   |  4   | 105 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ամինաթթուները, պեպտիդները, սպիտակուցները:               |      |     |

|Հատկությունները բաժանման, հայտնաբերման և  նմանեցման     |      |     |

|եղանակները: Պեպտիդների առաջնային կառուցվածքի            |      |     |

|պարզաբանում: Սպիտակուցի կազմավորման մակարդակները,       |      |     |

|պայմանավորող կապերը և  գոյացությունները: Սպիտակուցի     |      |     |

|կառուցվածքը և  ֆունկցիան: Ֆերմենտները: Ֆերմենտային      |      |     |

|կատալիզ: Սուբստրատի խտության ազդեցությունը:             |      |     |

|Միքաելիս-Մենթենի տեսությունը: Կոֆակտոր և  կոֆերմենտ     |      |     |

|հասկացությունը: Ֆերմենտների սուբստրատային               |      |     |

|սպեցիֆիկությունը, գործունեության կարգավորումը:          |      |     |

|Ֆերմենտների կիրառումը: Վիտամինները և  միկրոտարրերը:     |      |     |

|Վիտամինները որպես սննդի անփոխարինելի օրգանական          |      |     |

|միկրոբաղադրամասեր: Վիտամիների դասակարգումը ըստ          |      |     |

|լուծելիությանը և  ֆունկցիայի` կոֆերմենտային, հորմոնալ և |      |     |

|հակաօքսիդանտային: Մակրո և  միկրոտարրերի դերը            |      |     |

|նյութափոխանակության պրոցեսներում: Կենսաէներգետիկա:      |      |     |

|Թերմոդինամիկայի օրենքները և  կենդանի համակարգերը:       |      |     |

|Քիմիական էներգիայի սինթեզը: Շնչառություն: Օքսիդացիոն    |      |     |

|ֆոսֆորիլացում: Ֆոսֆորիլացման մեխանիզմները: Ածխաջրատները,|      |     |

|դրանց ֆունկցիաները, քայքայումը և  սինթեզը: Գլյուկոզի    |      |     |

|աէրոբ և  անաէրոբ քայքայումը, նրա քայքայման լրացուցիչ    |      |     |

|ուղիները, դրանց նշանակությունը բջջի                     |      |     |

|կենսագործունեությանը: Այլ մոնոսախարիդների մուտքը        |      |     |

|գլիկոլիտիկ շղթա: Գլյուկոզի և  գլիկոգենի սինթեզը:        |      |     |

|Ածխաջրերի նյութափոխանակության կարգավորումը: Լիպիդները և |      |     |

|նրանց նյութափոխանակությունը: Լիպիդների դերը կենսաբանական|      |     |

|թաղանթների կազմավորմանը և  ֆունկցիաներում: Ճարպաթթուների|      |     |

|նյութափոխանակությունը` նրանց կատաբոլիզմը և  սինթեզը:    |      |     |

|Բևեռացված  լիպիդների նյութափոխանակությունը:             |      |     |

|Ֆոսֆատիդների, գլիկոլիպիդների և  ստերինների կենսասինթեզը:|      |     |

|Ազոտային նյութափոխանակությունը: Ամոնիակի առաջացման և    |      |     |

|չեզոքացման ուղիները: Տրանս- և  դեզամինացման ռեակցիաները:|      |     |

|Առանձին ամինաթթուների քայքայումը և  սինթեզը: Միզանյութի |      |     |

|սինթեզը: Ամինաթթվային նյութափոխանակության ժառանգական    |      |     |

|խանգարումները: Պուրինային և  պիրիմիդինային հիմքերի      |      |     |

|սինթեզը և  քայքայումը: Նյութափոխանակային գործընթացների  |      |     |

|ինտեգրացումը, դրա կարգավորման նյարդահումորալ            |      |     |

|մեխանիզմները: Մսի հյուսվածքների (մկանային, շարակցական,  |      |     |

|ճարպային, ոսկրային և  կրճիկային) կենսաքիմիական կազմը:   |      |     |

|Մսի հասունացման ժամանակ ընթացող ավտոլիտիկ կենսաքիմիական |      |     |

|փոխարկումները` պիգմենտների, ածխաջրերի, լիպիդների        |      |     |

|փոփոխությունները: Մսի սառեցման, աղադրման ջերմային       |      |     |

|մշակման համի և  բուրմունքի ձևավորման  ժամանակ տեղի      |      |     |

|ունեցող կենսաքիմիական փոխարկումները: Արյան կենսաքիմիական|      |     |

|կազմը, շնչառական ֆունկցիան, մակարդման քիմիական սխեման:  |      |     |

|Կաթի կենսաքիմիական բաղադրությունը, մթերային արժեքը      |      |     |

|պայմանավորվող ցուցանիշները: Կաթնամթերքների հասունացման, |      |     |

|համային և  արոմատիկ միացությունների առաջացման           |      |     |

|կենսաքիմիական սխեմաները: Լիպոլիտիկ, օքսիդացնող և        |      |     |

|կենսաքիմիական բնույթ կրող արատներ:                      |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ                     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ                     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բուհական բաղադրիչ                                       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական սանիտարիա                                |  5   | 150 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ախտահանությունը և  նրա նշանակությունը վարակիչ           |      |     |

|հիվանդությունների պայքարի և  պրոֆիլակտիկայի գործում:    |      |     |

|Ախտահանության տեսակները, մեթոդները և  միջոցները:        |      |     |

|Միջատների դեմ պայքարի ձևերը  և  սանիտարական             |      |     |

|նշանակությունը: Կրծողների դեմ տարվող պայքարի ձևերը  և   |      |     |

|դրանց սանիտարական նշանակությունը: Անասնապահական         |      |     |

|օբյեկտների օդի սանիտարական վիճակի գնահատումը, օդային    |      |     |

|միջավայրի նկատմամբ ներկայացվող հիգիենիկ և  սանիտարական  |      |     |

|պահանջները: Գոմաղբի հավաքման և  վարակազերծման           |      |     |

|եղանակները: Արդյունաբերական ձեռնարկություններից հոսքային|      |     |

|ջրերի վարակազերծումը: Ջրաղբյուրների սանիտարիան և        |      |     |

|հիգիենան: Հողի սանիտարական գնահատումը: Անասնաբուժական   |      |     |

|սանիտարիան տրանսպորտում: Կաթի ստացման հիգիենան և        |      |     |

|սանիտարիան ֆերմաներում: Կենդանական ծագման հումքի ստացման|      |     |

|և  վերամշակման ժամանակ անասնաբուժա-սանիտարական          |      |     |

|միջոցառումները: Անասնաբուժական սանիտարական բացթողիչ,    |      |     |

|կառուցվածքը, դերն ու նշանակությունը: Անասնաբուժական     |      |     |

|սանիտարական միջոցառումների անցկացման ժամանակ անձնական   |      |     |

|հիգիենան և  անվտանգության տեխնիկան: Կենդանիների խնամքի  |      |     |

|և  պահվածքի սանիտարիան: Անասնապահական շենքերի           |      |     |

|մեխանիկական մաքրում և  վարակազերծում: Անասնաբուժական    |      |     |

|սանիտարական միջոցառումները անասնապահական թափոնների      |      |     |

|օգտագործման ժամանակ: Անասնաբուժական սանիտարիան մսի և    |      |     |

|թռչնամսի վերամշակման ձեռնարկություններում, սպանդի       |      |     |

|կետերում: Անասնաբուժական սանիտարիան արտահանման և        |      |     |

|ներմուծման գործողությունների ժամանակ: Կենդանիների       |      |     |

|դիակների վարակազերծման մեթոդները: Խմելու ջրի մաքրումը և |      |     |

|վարակազերծումը:                                         |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բուսաբուծական մթերքների ապրանքագիտություն և             |  3   | 90  |

|ստանդարտացում                                           |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հացահատիկը և  նրա վերամշակումից ստացված մթերքները:      |      |     |

|Հատիկաընդեղենները և  նրանց վերամշակումից ստացվող        |      |     |

|մթերքները: Արմատապտղավորներ և  պալարապտղավորներ, դրանց  |      |     |

|վերամշակումից ստացվող մթերքները: Յուղատուներ և          |      |     |

|եթերայուղատուներ, նրանց վերամշակումից ստացվող մթերքները:|      |     |

|Ծխախոտ և  այլ նարկոտիկ բույսեր, նրանց վերամշակումից     |      |     |

|ստացվող ապրանքներ: Բանջարեղեններ, նրանց թարմ և          |      |     |

|վերամշակված մթերքների օգտագործումը, պտուղներ,           |      |     |

|հատապտուղներ, նրանց թարմ և  վերամշակված մթերքները:      |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մսի և  մսամթերքի տեխնոլոգիա և  տեխնոքիմիական            |   3  |  90 |

|վերահսկողություն                                        |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենդանիների տեսակները որպես հումք, անասունների          |      |     |

|տեղափոխումը, նախամորթյան խնամքը: Մսի կազմը և            |      |     |

|հատկությունները, մսի հյուսվածքային կառուցվածքը: Խոշոր   |      |     |

|եղջերավոր անասունների մորթի կազմակերպում: Խոզերի մորթը  |      |     |

|առանց մաշկահանման և  կրուպոնով մշակման: Թռչունների մորթը|      |     |

|և  փետուրների մշակումը: Մսի սառնարանային մշակումը:      |      |     |

|Երշիկների արտադրության տեխնոլոգիան (եփված, կիսաապխտած և |      |     |

|հումապխտած երշիկներ): Խոզապուխտների արտադրության        |      |     |

|տեխնոլոգիան: Պահածոների արտադրության տեխնոլոգիան:       |      |     |

|Կիսաֆաբրիկատների արտադրության տեխնոլոգիան: Մսի          |      |     |

|որակավորումը:                                           |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

 

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը`  310302 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԺՈՒԹՅՈՒՆ

_________________________

                            դասիչ, անվանում

 

Որակավորման աստիճանը` ԱՆԱՍՆԱԲՈՒՅԺ-ԲԺԻՇԿ ԲԱԿԱԼԱՎՐ

_________________________

                                    անվանում

 

1. 310302 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԺՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ ______________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

1.1. 310302 Անասնաբուժություն  մասնագիտությունը հաստատված է

__________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավր

__________________________

                                      որակավորման աստիճան

310302 Անասնաբուժություն   մասնագիտությամբ Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի

__________________________                 __________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում                որակավորման աստիճան

պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 10 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

310302 Անասնաբուժություն մասնագիտությամբ Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը

__________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

1. Անասնաբուժական տեղամասի վարիչ

2. Տարածքային անասնաբուժական սպասարկման կենտրոնի տնօրեն

3. Անասնապահական տնտեսության գլխավոր անասնաբույժ

4. Անասնաբուժական լաբորատորիայի վարիչ

5. Անասնաբուժական սանիտարական փորձաքննության լաբորատորիայի վարիչ

6. Գյուղապետ

7. Անասնապահական կոոպերատիվ տնտեսության ղեկավար

8. Սահմանային հսկիչ անասնաբուժական կետի վարիչ

9. Տրանսպորտի անասնաբուժա-սանիտարական կետի վարիչ

10. Արհեստական սերմնավորման կայանի սերմնավորող-օպերատոր և վարիչ

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310302 Անասնաբուժություն մասնագիտությունը առնչվում է գիտության

__________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է.

. մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր հիվանդությունների կանխարգելման,

. տարբեր տեսակի կենդանիների և թռչունների հիվանդությունների բուժման և կանխարգելման,

. կենդանիների մթերատվության բարձրացման միջոցների,

. սանիտարահիգիենիկ պահանջներին համապատասխանող կենդանական ծագման մթերքների և հումքի ստացման պայմանների,

. կենդանական և բուսական ծագման մթերքների և հումքի որակի հսկողության պայմանների և միջոցների,

. կենդանիների պահվածքի, խնամքի և կերակրման սանիտարահիգիենիկ պայմանների

ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

1. Գյուղատնտեսական, ընտանի և վայրի կենդանիները, թռչունները, գազանները, մեղուները, ձկները: 2. Ախտահանման, դեզինսեկցիայի և դերատիզացիայի ենթակա անասնաշենքերի, անասնաբակերի, կենդանական ծագման մթերքի և հումքի պահպանման, վերամշակման օբյեկտները: 3. Կենդանիների, կենդանական ծագման մթերքի և հումքի իրացման վայրերը: 4. Կենդանական ծագման մթերքի և հումքի պահպանման սառնարանները: 5. Կաթի և մսի վերամշակման ձեռնարկությունները: 6. Մաշկի և նրա ածանցյալների վերամշակման ձեռնարկությունները: 7. Կենսապատրաստուկների և դեղամիջոցների արտադրության ֆաբրիկաները: 8. Հսկիչ կարանտինային կետերը: 9. Անասնաբուժական լաբորատորիաները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310302 Անասնաբուժություն մասնագիտությամբ Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը

   __________________________                 __________________________

  դասիչ, մասնագիտության անվանում                 որակավորման աստիճան

սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

1. կենդանիների և թռչունների վարակիչ ու ոչ վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելում և բուժում,

2. կենդանական և բուսական ծագման մթերքի և հումքի սանիտարական փորձաքննություն և համապատասխան գնահատում,

3. գիտահետազոտական:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310302 Անասնաբուժություն մասնագիտությամբ Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը

__________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

. պլանավորել կենդանիների վարակիչ և ոչ վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելիչ միջոցառումների ընթացիկ օպերատիվ և հեռանկարային պլաններ, կազմակերպել պլանային միջոցառումների անցկացում (դիսպանսերացիա), պատրաստել կենդանիների հիվանդությունների կանխարգելման և բուժման կենսաբանական և քիմիական պատրաստուկներ,

. կատարել կենդանիների վիրահատումներ, ծննդօգնություն, անասնաբուժասանիտարական փորձաքննություն, հիվանդությունների ախտորոշում, բուժում, հիվանդությունների մանրէաբանական, արյունաբանական, շիճուկաբանական, կենսաբանական, հելմինթոլոգիական հետազոտություններ,

. ձեռնարկել և կազմակերպել կենդանիների հիվանդությունների դեմ պայքարի միջոցառումներ,

. աշխատել անասնամթերքի վերամշակման արտադրամասերում

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. բնագավառի գիտահետազոտական հիմնախնդրի վերլուծություն, առաջադրանքի ձևակերպում, հետազոտության նպատակի և խնդիրների առաջադրում, գրական և պատենտային աղբյուրների ուսումնասիրման և ընտրության հիմքով,

. հետազոտության թեմայով գիտատեխնիկական ինֆորմացիայի վերլուծություն, համակարգում և ընդհանրացում օգտագործելով արդի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաները,

. մասնագիտական գործունեությունում և այլ ոլորտներում (հետազոտական, արտադրական, կառավարման, սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական, հումանիտար և այլն) հետազոտվող գործընթացների և երևույթների գնահատման համար մաթեմատիկական մոդելների և մեթոդների, համակարգչային տեխնոլոգիաների մշակում և ներդնում,

. իրականացված հետազոտությունների գիտագործնական նշանակության վերլուծություն և մշակումների տեխնիկատնտեսական արդյունավետության գնահատում,

. հետազոտության արդյունքները գիտական մամուլում հրատարակման նախապատրաստում, ինչպես նաև ելույթների, ռեֆերատների, գիտական ակնարկների և հաշվետվությունների ձևակերպում,

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

. մասնագիտական գործունեության օբյեկտների մշակման և հետազոտման գործընթացների, ինչպես նաև դրանք իրականացնող կոլեկտիվների աշխատանքի ծրագրավորում և կազմակերպում` անհրաժեշտ որակով և տրված ժամկետներում,

. նշված գործընթացների իրականացման համար կազմակերպական մեթոդների, ինչպես նաև տեխնոլոգիական, ծրագրային և գործիքային միջոցների ընտրություն,

. նույն գործընթացների որակի գնահատում, կառավարում և վերահսկում, ինչպես նաև դրանց իրականացման շրջանակներում անձնակազմի ուսուցում և վերաորակավորում,

. ստացված արդյունքների ներդրման գործընթացի ծրագրավորում և կազմակերպում:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը

__________________________

                                                 որակավորման աստիճան

կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

. մասնակցում է վարչական տարածքում համաճարակային հիվանդությունների կանխագուշակմանը և տալիս համապատասխան գնահատական համաճարակային հիվանդությունների տարածվածության վերաբերյալ, բացահայտում այդ հիվանդությունների բնական օջախավորումը,

. կազմակերպում է հիվանդությունների կանխարգելման համար օգտագործվող տարբեր պատրաստուկների պիտանելիության ներկայացվող պահանջների որոշում: Փորձարկում է տվյալ պատրաստուկի անվտանգությունը և թերապևտիկ ակտիվությունը,

. կազմակերպում է վարակիչ և ոչ վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելումը և բուժումը: Աշխատանք է տանում կենդանական ծագման մթերքի և հումքի անասնաբուժա-սանիտարական տեսանկյունից բարենպաստ արտադրություն կազմակերպելու կապակցությամբ,

. կազմակերպում է բնակչության պահպանումը մարդկանց և կենդանիների համար ընդհանուր հիվանդություններից (անտրոպոզոոնոզներից),

. պաշտպանում է ՀՀ տերիտորիան այլ երկրներից հիվանդությունների հնարավոր թափանցումից, ինչպես նաև պաշտպանում է շրջակա միջավայրը աղտոտումից,

. մասնակցում է անասնապահական տնտեսությունների մասնագիտական խնդիրների

________________________________

                                բնագավառ

առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է անասնաբուժության բնագավառի գիտահետազոտական աշխատանքների

__________________

                        բնագավառ

կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է անասնաբուժությանը առնչվող մասնագիտական

__________________

                           բնագավառ

գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է անասնաբուժության և անասնապահության բնագավառի համակարգչային

____________________________________________________________

                                        բնագավառ

ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

 

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

__________________

որակավորման աստիճան

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` բժշկական գիտահետազոտական հիմնարկներ (լաբորատոր գ/հ կառույցներ), պոլիկլինիկաների և հիվանդանոցների լաբորատորիաներ, ախտահանիչ և հակաժանտախտային կայաններ, անասնաբուծական սելեկցիոն կայաններ:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310302 Անասնաբուժություն մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական

__________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը

__________________

                                             որակավորման աստիճան

պատրաստ է կրթությունը շարունակելու

. կրճատված ժամկետներում ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

. մագիստրատուրայում` ստանալու Անասնաբույժ-բժիշկ մագիստրոսի

__________________

                                  որակավորման աստիճան

որակավորման աստիճան,

. ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո) ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան.

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթության:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310302 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԺՈՒԹՅՈՒՆ  ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԱՆԱՍՆԱԲՈՒՅԺ -ԲԺԻՇԿ

     ___________________________                   ___________________

    դասիչ, մասնագիտության անվանում                 որակավորման աստիճան

 

ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________

        որակավորման աստիճան

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________

        որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

 

3.3. Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________

        որակավորման աստիճան

ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

 

3.4 Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

___________________

որակավորման աստիճան պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսագիտական`       ՀՍՏ,

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`               ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                             ԸՄԴ,

    մասնագիտացման`                                       ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                          Ֆ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________

որակավորման աստիճան բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

    4. 310302 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԺՈՒԹՅՈՒՆ    ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԱՆԱՍՆԱԲՈՒՅԺ-ԲԺԻՇԿ

     __________________________                    _________________

    դասիչ, մասնագիտության անվանում                 որակավորման աստիճան

 

ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

._____________________________________________________________________.

|Դասընթացների անվանումը և  նրանց հիմնական բաժինները      |կրեդիտ|ժամեր|

|________________________________________________________|______|_____|

|                            1                           |   2  |  3  |

|________________________________________________________|______|_____|

|ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ            |      |     |

|ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ                                   |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հանրապետական բաղադրիչ                                   |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ֆիզիկական կուլտուրա                                     |      | 216 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական |      |     |

|և  մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա      |      |     |

|սոցիալ-կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և     |      |     |

|սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:  ՀՀ օրենսդրությունը|      |     |

|ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական           |      |     |

|կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը:          |      |     |

|Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական        |      |     |

|կուլտուրայի միջոցների օգտագործման                       |      |     |

|առանձնահատկությունները: Ընդհանուր ֆիզիկական և  հատուկ   |      |     |

|պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:  |      |     |

|Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական|      |     |

|ընտրություն: ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական         |      |     |

|ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն պարապմունքների    |      |     |

|մեթոդիկայի հիմունքները և  սեփական օրգանիզմի վիճակի      |      |     |

|ինքնավերահսկումը:                                       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հայոց լեզու և  գրականություն                            |  4   | 120 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային|      |     |

|մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման  միջոց,    |      |     |

|որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների|      |     |

|ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես           |      |     |

|հասարակական-քաղաքական միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները|      |     |

|և  լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական      |      |     |

|լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական         |      |     |

|շրջանները (գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց     |      |     |

|լեզու` արևելահայ  և  արևմտահայ  գրական լեզուներ): Հայոց |      |     |

|գիրը և  գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման       |      |     |

|համազգային պատմական նշանակությունը: ՈՒղղագրության,      |      |     |

|կետադրության և  ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը  |      |     |

|որպես գրավոր և  բանավոր խոսքի կարևորագույն  չափանիշներ: |      |     |

|Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.           |      |     |

|ոճաբանություն և  ճարտասանական արվեստի հիմունքները:      |      |     |

|Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների           |      |     |

|բնութագրումը. գործառական, իրադրական և  անհատական ոճեր:  |      |     |

|Ճարտասանական արվեստի պատմության և  հիմնական սկզբունքների|      |     |

|համառոտ ակնարկ:                                         |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ                          |  4   | 120 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անհատական խոսքի և  երկխոսության, ընթերցելու և  գրելու,  |      |     |

|ընկալման և  խոսակցական ունակությունների ձևավորումը  և   |      |     |

|զարգացումը: Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբագրված|      |     |

|քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների|      |     |

|և  ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:         |      |     |

|Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի          |      |     |

|մատուցումը: ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և         |      |     |

|ավանդույթները: Խոսքի բարեկանոնության տարբեր միջոցների   |      |     |

|կիրառումը որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը.|      |     |

|անհատական խոսքի և  երկխոսության կազմակերպումը           |      |     |

|օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների          |      |     |

|կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր      |      |     |

|հաղորդում, զեկույց և  այլն): Խոսքի ընկալումը. անհատական |      |     |

|խոսքի և  երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և            |      |     |

|մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում: Ընթերցանություն. |      |     |

|տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և  մասնագիտական     |      |     |

|ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.       |      |     |

|համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:           |      |     |

|Վարչագործարարական ոճ (դիմում, ստացական,                 |      |     |

|արձանագրություն, տեղեկանք և  այլն):                     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Օտար լեզու                                              |  8   | 240 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական     |      |     |

|համակարգի և  ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի            |      |     |

|յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:     |      |     |

|Ընդհանուր և  տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական   |      |     |

|բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն: Հասկացություն   |      |     |

|բառակազմական հիմնական միջոցների, բառապաշարների          |      |     |

|տարբերակման, ազատ և  կայուն բառակապակցությունների,      |      |     |

|դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և  բանավոր     |      |     |

|հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր |      |     |

|բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական              |      |     |

|սովորույթները: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն  |      |     |

|ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և  ոչ       |      |     |

|պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական                |      |     |

|իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և           |      |     |

|հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների      |      |     |

|օգտագործումը երկխոսության մեջ և  անհատական խոսքում:     |      |     |

|ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և  մասնագիտական հաղորդակցման     |      |     |

|բնագավառներում երկխոսության և  անհատական խոսքի ըմբռնում:|      |     |

|Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական  |      |     |

|բնույթի և  լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:     |      |     |

|Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները, |      |     |

|կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,        |      |     |

|գործնական նամակ, ռեֆերատ:                               |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հայ ժողովրդի պատմություն                                |  4   | 120 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական     |      |     |

|պատմությունը անցյալում և  ներկայում: Հայոց պատմությունը |      |     |

|որպես համաշխարհային պատմության անքակտելի մաս: Հին       |      |     |

|հայկական պետության կազմավորման և  զարգացման փուլերը:    |      |     |

|Արարատյան թագավորության կազմավորումը և  անկումը:        |      |     |

|Երվանդունիների /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը:    |      |     |

|Աքեմենյան Պարսկաստանը և  Երվանդունիները: Ալեքսանդր      |      |     |

|Մակեդոնացին և  հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան       |      |     |

|արքայատոհմի հաստատումը և  Արտաշես 1-ին քաղաքական        |      |     |

|գործիչը: Հին հայկական մշակույթը: Քրիստոնեության         |      |     |

|ընդունումը ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի             |      |     |

|գոյապահպանության կովաններ: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն  |      |     |

|անկախության վերականգնման 5-9-րդ դերերում: Հայ ժողովրդի  |      |     |

|ազատագրական պայքարն ընդդեմ պարսկա-բյուզանդական          |      |     |

|բռնատիրության և  ձուլման քաղաքականության 5-6-րդ         |      |     |

|դարերում: Արաբական արշավանքներն Հայաստան և  ժողովրդական |      |     |

|ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Բագրատունիների      |      |     |

|թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը, վերելքը և  անկումը:|      |     |

|Սելջուկ թուրքերի արշավանքը և  Զաքարյանների              |      |     |

|իշխանությունը: Կիլիկիայի հայկական պետությունը           |      |     |

|/11-14-րդ դդ/: Ռուբինյան իշխանությունը և  թագավորության |      |     |

|հռչակումը Կիլիկիայում: Հայ-մոնղոլական դաշինքը: Հայաստանի|      |     |

|1-ին և  2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և  Թուրքիայի      |      |     |

|միջև:  Ազատագրական շարժումների սկիզբը և  հետագա         |      |     |

|ծավալումը 17-18-րդ դդ: Իսրայել Օրի: Ազատագրական         |      |     |

|պատերազմմերն Արցախում և  Սյունիքում 1720-ական թթ: Հովսեփ|      |     |

|Էմինը և  հայ ազատագրական շարժումը: Հայաստանը 19-րդ դարի |      |     |

|առաջին կեսին: 1804-1813 թթ. և  1826-1828 թթ.            |      |     |

|ռուս-պարսկական պատերազմները և  Արևելյան  Հայաստանի      |      |     |

|նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: 1806-1812 թթ. և  1828-1829  |      |     |

|թթ. ռուս-թուրքական պատերազմները և  Հայաստանը: Հայ       |      |     |

|ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ |      |     |

|դարի երկրորդ կեսին: Հայ հասարակական-քաղաքական միտքը     |      |     |

|1850-1860-ական թթ.: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական        |      |     |

|պատերազմը և  հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ        |      |     |

|քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը,  նրանց ծրագրերն|      |     |

|ու գործելակերպը: Արևմտահայերի  զանգվածային կոտորածները  |      |     |

|1895-1896 թթ.: Հայկական մշակույթը 19-րդ դարում: Հայ     |      |     |

|ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի  տարիներին: Հայկական     |      |     |

|հարցը 1912-1914 թթ.: Հայոց ցեղասպանության թուրքական     |      |     |

|ծրագիրն ու իրականացման փուլերը: Մեծ Եղեռն: 1917 թ.      |      |     |

|փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունը և  Հայաստանը:  |      |     |

|Հայաստանի առաջին հանրապետությունը: Հայ ժողովրդի 1918 թ. |      |     |

|մայիսյան հերոսամարտերը և  Հայաստանի առաջին              |      |     |

|հանրապետության հռչակումը: Հանրապետության                |      |     |

|սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և  մշակութային  |      |     |

|կյանքը: Արտաքին քաղաքականությունը: Սևրի  պայմանագիրը:   |      |     |

|Թուրք-հայկական պատերազմը, Հանրապետության անկումը:       |      |     |

|Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Հայ|      |     |

|ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայրենական   |      |     |

|մեծ պատերազմը: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը պատերազմին: |      |     |

|Սփյուռքահայերի մասնակցությունը երկրորդ համաշխարհային    |      |     |

|պատերազմին: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում:       |      |     |

|Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.:    |      |     |

|Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը Խրուշչովյան  |      |     |

|բարենորոգումների, Բրեժնևյան  հասարակական-քաղաքական      |      |     |

|կյանքի լճացման տարիներին: Գորբաչովյան վերակառուցման     |      |     |

|քաղաքականությունը, Արցախյան շարժումը և  Սպիտակի         |      |     |

|երկրաշարժը: Հայաստանի հանրապետությունը 1991-2003 թթ.:   |      |     |

|ԽՍՀՄ փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության         |      |     |

|հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումը ու ձեռնարկությունների |      |     |

|ապապետականացումը: Հանրապետության արտաքին                |      |     |

|քաղաքականությունը: Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը:  |      |     |

|Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք-սփյուռք կապերը: Հայկական  |      |     |

|մշակույթը:                                              |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Քաղաքագիտություն                                        |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Քաղաքագիտության օբյեկտը և  առարկան, մեթոդները և         |      |     |

|գործառույթները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման        |      |     |

|հիմնական փուլերը: Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները,     |      |     |

|արմատները, հիմքերը: Արդի քաղաքական դպրոցները:           |      |     |

|Քաղաքականություն և  քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական   |      |     |

|համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ: Դեմոկրատիայի ժամանակակից     |      |     |

|տեսություններն ու մոդելները: Պետության գործառույթները,  |      |     |

|ձևերը:  Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում:     |      |     |

|Իրավական և  սոցիալական պետություն: Կառավարման           |      |     |

|նախագահական, կիսանախագահական և  խորհրդարանական ձևերի    |      |     |

|համեմատական վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության      |      |     |

|սոցիալական սուբյեկտները: Ընտրություններ և  ընտրական     |      |     |

|համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական            |      |     |

|կուսակցություններ և  կուսակցական համակարգեր: Քաղաքական  |      |     |

|գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական        |      |     |

|կոնֆլիկտներ և  դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական        |      |     |

|տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և   |      |     |

|միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային        |      |     |

|հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն:     |      |     |

|Քաղաքական գլոբալիստիկա, դրա ընդհանուր բնութագիրը,       |      |     |

|համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները:  |      |     |

|Քաղաքական կանխատեսում:                                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մշակութագիտություն                                      |  2   | 60  |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մշակութաբանություն և  մշակույթի պատմություն:            |      |     |

|Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և   |      |     |

|գործառույթներ: Հոգևոր  մշակույթը և  նրա տարրերը:        |      |     |

|Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն,               |      |     |

|ավանդապահություն: Զանգվածային և  էլիտար մշակույթ:       |      |     |

|Մշակույթ և  քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և      |      |     |

|դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը:  |      |     |

|Հին աշխարհի մշակույթը: Անտիկ աշխարհի մշակույթը:         |      |     |

|Միջնադարյան մշակույթ և  գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի   |      |     |

|մշակույթ: Հումանիզմ և  արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ       |      |     |

|դարերում: Դարաշրջաններ և  գեղարվեստական ուղղություններ: |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Փիլիսոփայություն                                        |  3   | 90  |

|________________________________________________________|______|_____|

|Փիլիսոփայության ձևավորումը,  հետազոտության ոլորտները,   |      |     |

|աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: Փիլիսոփայական           |      |     |

|գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության զարգացման      |      |     |

|հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց |      |     |

|քրիստոնեության ջատագովական, նոր և  նորագույն            |      |     |

|ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության  |      |     |

|մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը կեցության      |      |     |

|դրսևորման  եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության       |      |     |

|վերաբերյալ դասական և  հարաբերականության տեսությունները: |      |     |

|Շարժում և  զարգացում: Դետերմինիզմ և  ինդետերմինիզմ:     |      |     |

|Օրենք և  օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և   |      |     |

|իդեալականը: Գիտակցականը և  անգիտակցականը: Լեզու և       |      |     |

|մտածողություն: Ճանաչողություն: Գիտելիք և  հավատ:        |      |     |

|Ըմբռնում և  բացատրություն: Իմացության զգայական և        |      |     |

|ռացիոնալ աստիճանները: Ճշմարտության հիմնախնդիրը:         |      |     |

|Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական ճանաչողության         |      |     |

|կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և  տեսական      |      |     |

|մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Մարդու   |      |     |

|կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք,  |      |     |

|կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:        |      |     |

|Ազատություն և  պատասխանատվություն: Բարոյականություն,    |      |     |

|արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և  |      |     |

|կրոնական արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և        |      |     |

|հասարակություն: Քաղաքացիական հասարակություն և           |      |     |

|պետություն: Ազատություն և  անհրաժեշտություն:            |      |     |

|Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և  սուբյեկտիվ          |      |     |

|գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայական    |      |     |

|հիմնական ուղղությունները և  դպրոցները: 20-րդ դարի       |      |     |

|փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և     |      |     |

|էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և    |      |     |

|քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական      |      |     |

|շարժումներ:                                             |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Իրավագիտություն                                         |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Պետություն և  իրավունք: Դրանց դերը հասարակական կյանքում:|      |     |

|Պետության և  իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,|      |     |

|գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը:  Իրավունքի նորմերը  |      |     |

|և  աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի            |      |     |

|հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության               |      |     |

|հասկացությունը: ՀՀ իրավունքի համակարգը: Իրավունքի       |      |     |

|ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք: Պետության և  անհատի   |      |     |

|փոխհարաբերությունները, քաղաքացիների իրավական վիճակի     |      |     |

|սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և  տեսակները:|      |     |

|Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:|      |     |

|Իրավաբանական անձինք: Գործարքներ և  ներկայացուցչություն: |      |     |

|Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր:  |      |     |

|Հեղինակային իրավունք: ժառանգական նոր իրավունք: Բույսերի |      |     |

|նոր սորտերի և  կենդանիների նոր ցեղերի նկատմամբ          |      |     |

|իրավունքների պահպանություն: Աշխատանքային իրավունք:      |      |     |

|Վարչական իրավունք: Քրեական իրավունք: Հողային իրավունք:  |      |     |

|ՀՀ դատական համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:      |      |     |

|Արդարադատությունը և  դրա խնդիրները: Քաղաքացիական        |      |     |

|դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության          |      |     |

|իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն ապացույցներ: Ձերբակալում:|      |     |

|Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը: Միջազգային         |      |     |

|պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Տնտեսագիտության տեսություն                              |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Տնտեսագիտության տեսության առարկան և  մեթոդը: Տնտեսական  |      |     |

|զարգացման ընդհանուր գծերն ու հիմնական հասկացությունները:|      |     |

|Շուկայական տնտեսության ընդհանուր բնութագիրը: Պահանջարկ, |      |     |

|առաջարկ, գին: Ձեռնարկություն և  ձեռնարկատիրական         |      |     |

|գործունեություն: Արտադրության ծախսեր և  շահույթ:        |      |     |

|Մրցակցություն և  մենաշնորհ: Կապիտալի շուկա և  տոկոս:    |      |     |

|Հողային ռեսուրսների շուկա և  ռենտա: Աշխատանքի շուկա և   |      |     |

|աշխատավարձ: Եկամտի բաշխում: Ազգային տնտեսություն:       |      |     |

|Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն և  տնտեսական աճ:      |      |     |

|Շուկայական տնտեսության ցիկլային զարգացումը:             |      |     |

|Գործազրկություն, ինֆլյացիա: Դրամավարկային համակարգ:     |      |     |

|Բանկեր: Ֆինանսներ և  ֆիսկալ քաղաքականություն: Միջազգային|      |     |

|տնտեսական հարաբերություններ:                            |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բուհական բաղադրիչ                                       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Լատիներեն լեզու                                         |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Լատիներենի ուղղագրական, ուղղախոսական                    |      |     |

|առանձնահատկությունները: Լատինական և  հունական ծագում    |      |     |

|ունեցող մոտ 350 բառերի և  բառակազմական միավորների       |      |     |

|յուրացում: Անասնաբուժական, անասնաբուծական,              |      |     |

|անատոմիական-հյուսվածաբանական, կլինիկական տերմինների     |      |     |

|թարգմանություն: Բառազարգացման եղանակներ: Դեղագրական     |      |     |

|բառապաշար, դեղատոմսային կրճատումներ, դեղատոմսերի        |      |     |

|կազմում: Լատիներեն լեզու, քերականական մինիմում          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ                     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ      |      |     |

|ԿՐԹԱԲԼՈԿ                                                |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հանրապետական բաղադրիչ                                   |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բարձրագույն մաթեմատիկա                                  |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կոորդինատների մեթոդ: ՈՒղիղ գիծ: Որոշիչներ: Գծային       |      |     |

|հավասարումների համակարգեր: Գաուսի մեթոդը: Վեկտորներ:    |      |     |

|Հարթություն: Թվային հաջորդականություններ:               |      |     |

|Հաջորդականության սահման: Ֆունկցիա: Ֆունկցիայի սահման:   |      |     |

|I և  II նշանավոր սահմաններ: Ֆունկցիայի անընդհատություն  |      |     |

|և  խզումներ: Ֆունկցիայի ածանցյալ: Ֆունկցիայի            |      |     |

|դիֆերենցիալ: Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմներ:      |      |     |

|Ֆունկցիայի էքստրեմումներ: Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ     |      |     |

|ինտեգրալ: Որոշյալ ինտեգրալ: Որոշյալ ինտեգրալի           |      |     |

|կիրառությունները: Թվային շարքեր: Աստիճանային շարքեր:    |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բուսաբանություն ագրոնոմիայի հիմունքներով                |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բուսաբանության խնդիրները և  զարգացման փուլերը: Բուսական |      |     |

|բջջի առանձնահատկությունները: Տուրգոր և  պլազմոլիզ:      |      |     |

|Օսմոտիկ համակարգ: Բուսական հյուսվածքներ: Բուսական       |      |     |

|ռեսուրսների օգտագործումը բժշկության, անասնաբուժության և |      |     |

|անասնաբուծության մեջ:  Բույսերի ձևաբանություն:  Բույսերի|      |     |

|վեգետատիվ և  գեներատիվ օրգանների բնորոշումը: Վեգետատիվ  |      |     |

|օրգանների (արմատ, ցողուն, տերև)  ֆունկցիաները և         |      |     |

|կառուցվածքը, ձևաբանությունը  և  անատոմիան: Գեներատիվ    |      |     |

|օրգանների կառուցվածքը, ձևաբանությունը  և  դասակարգումը: |      |     |

|Բույսերի աճը, զարգացումը և  բազմացումը: Վեգետատիվ, անսեռ|      |     |

|և  սեռական բազմացում: Բույսերի կարգաբանությունը:        |      |     |

|Կարգաբանական միավորներ, ստորակարգ բույսերի              |      |     |

|ենթաթագավորությունը: Բարձրակարգ բույսերը և  նրա         |      |     |

|բաժինները` մամռանմաններ, գետնամուշկայիներ,              |      |     |

|ձիաձեթանմաններ, պտերանմաններ, մերկասերմեր: Դրանց        |      |     |

|բազմացումը, զարգացումը, նշանակությունը ժողտնտեսության   |      |     |

|մեջ: Ծածկասերմերի դասերի բնութագիրը և  կարգաբանությունը:|      |     |

|Միաշաքիլ և  երկշաքիլ բույսերի համեմատական մորֆոլոգիան:  |      |     |

|Միաշաքիլ և  երկշաքիլ բույսերի բնութագրումը և  առավել    |      |     |

|տարածված մշակովի, կերային, թունավոր և  դեղատու տեսակների|      |     |

|բնութագրումը: Գյուղատնտեսական և  ագրոնոմիական           |      |     |

|արտադրություն: Կլիմա, ագրարային կլիմայագիտություն: Հող, |      |     |

|հողի հատկությունների բարելավումը: Ջուր և  ոռոգում:      |      |     |

|Պարարտացում:                                            |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անօրգանական և  անալիտիկ քիմիա                           |  4   | 120 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Նյութի կառուցվածքը: Քիմիական ռեակցիաների էներգետիկան,   |      |     |

|քիմիական թերմոդինամիկայի հասկացությունները և            |      |     |

|թերմոքիմիայի օրինաչափությունները: Քիմիական              |      |     |

|հավասարակշռություն, զանգվածների ներգործության սկզբունքը,|      |     |

|հավասարակշռության հաշվարկը, Լե-Շատելյեյի սկզբունքը:     |      |     |

|Ֆազային հավասարակշռություններ, նյութերի ագրեգատային     |      |     |

|վիճակներ: Լուծույթների տեսությունը: Էլեկտրոլիտների և  ոչ|      |     |

|էլեկտրոլիտների լուծույթների հատկությունները: Իոնական    |      |     |

|հավասարակշռություններ: Էլեկտրաքիմիա, էլեկտրոլիզ և       |      |     |

|գալվանական էլեմենտներ: Քիմիական կինետիկա և  կատալիզ:    |      |     |

|Բիոգեն s-, p- և  d-էլեմենտների հատկությունները, ստացման |      |     |

|եղանակները և  կիրառումը բժշկական պրակտիկայում: Որակական |      |     |

|անալիզ: Կատիոնների անալիզ, կատիոնների դասակարգումը,     |      |     |

|մասնակի ռեակցիաները: Կոտորակային և  սիստեմատիկ անալիզ:  |      |     |

|Անիոնների անալիզ:  Անիոնների հայտնաբերման ռեակցիաները:  |      |     |

|Չոր աղի անալիզ: Քանակական անալիզ, նրա էությունը:        |      |     |

|Կշռային և  ծավալային անալիզ: Թթվա-հիմնային տիտրում,     |      |     |

|աշխատանքային լուծույթներ: Թթվաչափություն և              |      |     |

|հիմնաչափություն, կիրառումը բժշկական պրակտիկայում: Վերօքս|      |     |

|տիտրման եղանակներ` պերմանգանատոմետրիա, յոդաչափության    |      |     |

|կիրառության ոլորտները: Կոմպլեքսոնոմետրիկ տիտրում, դրա   |      |     |

|կիրառումը: Հասկացողություն անալիզի ֆիզիկաքիմիական       |      |     |

|եղանակների վերաբերյալ:                                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենդանաբանություն                                       |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենդանիների ապրելավայրը: Կենդանիների համակեցության      |      |     |

|ձևերը:  Նախակենդանիների տիպ: Տիպի բնութագրումը:         |      |     |

|Նախակենդանիների կազմությունը, շարժումը, սննդառությունը, |      |     |

|բազմացումը, կարգաբանությունը: Սարկոդյաների,             |      |     |

|մտրակավորների, սպորավորների դասերի բնութագրումը և       |      |     |

|կարգաբանությունը: Կոկցիդիաների, արյան սպորավորների      |      |     |

|զարգացման ցիկլերի առաջացված հիվանդությունները և  նրանց  |      |     |

|դեմ պայքարի միջոցառումները: Սիմբիոտիկ ինֆուզորիաներ:    |      |     |

|Սպունգների տիպ, դրանց կառուցվածքային                    |      |     |

|առանձնահատկությունները: Աղեխորշավորների տիպ, դրանց      |      |     |

|կազմության առանձնահատկությունները, սննդառությունը և     |      |     |

|բազմացումը: Տափակ, կլոր, օղակավոր որդերի տիպերի         |      |     |

|բնութագրումը, կառուցվածքային առանձնահատկությունները,    |      |     |

|մակաբույծ տեսակների կառուցվածքային                      |      |     |

|առանձնահատկությունները, բազմացումը և  զարգացման ցիկլերը:|      |     |

|Օղակավոր որդերի տիպի կարգաբանությունը, նրանց            |      |     |

|նշանակությունը ձկների սննդառության, հողագոյացման,       |      |     |

|բժշկության մեջ: Հոդվածոտանիների տիպի բնութագրումը,      |      |     |

|կառուցվածքային առանձնահատկությունները, բազմացումը,      |      |     |

|զարգացումը և  կարգաբանությունը: Փափկամարմինների տիպի    |      |     |

|բնութագրումը, կառուցվածքային առանձնահատկությունները:    |      |     |

|Փորոտանի, երկփեղկանի և  գլխոտանի փափկամարմինների դասերի |      |     |

|առանձնահատկությունները և  նրանց նշանակությունը: Փորոտանի|      |     |

|փափկամարմինները որպես հիվանդությունների միջնորդ տերեր:  |      |     |

|Երկրորդաբերանավորներ: Հասկացություն մարմնի երկրորդական  |      |     |

|խոռոչի, երկկողմանի համաչափության, երկրորդական բերանի    |      |     |

|մասին: Փշամորթերի տիպ: Քորդավորների տիպ: Տիպի           |      |     |

|բնութագրումը և  կարգաբանությունը: Թրթուրաքորդավորների   |      |     |

|ենթատիպի համառոտ բնութագրումը: Անգանգների ենթատիպ:      |      |     |

|Ողնաշարավորների ենթատիպի կառուցվածքային                 |      |     |

|առանձնահատկությունները: Անծնոտների, ձկների,             |      |     |

|երկկենցաղների, սողունների, թռչունների և  կաթնասունների  |      |     |

|դասերի բնութագրումը, կազմության և  կենսագործունեության  |      |     |

|առանձնահատկությունները: Ողնաշարավորների դասերի մանրամասն|      |     |

|նկարագրությունը: Ձկների, սողունների, թռչունների         |      |     |

|բազմազանությունը և  նշանակությունը: Կաթնասունների       |      |     |

|կարգաբանությունը և  նշանակությունը: Կաթնասունների       |      |     |

|բուծվող տեսակները: Ողնաշարավորների ֆիլեգենեզը:          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պաշտպանություն         |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսոլորտը և  մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմների ու     |      |     |

|միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և   |      |     |

|դրանց գործելակերպը տեխնոգենազիայի պայմաններում: Բնական  |      |     |

|ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և  բնության         |      |     |

|պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային       |      |     |

|համագործակցությունը և  շրջական միջավայրի պահպանության   |      |     |

|հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու |      |     |

|կենդանական աշխարհի պահպանությունը և  դրանց արդյունավետ  |      |     |

|օգտագործումը: Շրջակա միջավայրի պահպանության             |      |     |

|հիմնախնդիրները անասնապահական ֆերմաներում ու             |      |     |

|համալիրներում: Կենսատեխնոլոգիայի օգտագործումը           |      |     |

|անասնապահության թափոնների վերամշակման համար: Էկոլոգիական|      |     |

|տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության|      |     |

|տեխնոլոգիաները: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և         |      |     |

|գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիայի հիմունքներ      |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ինֆորմատիկայի հիմունքները, համակարգիչների կառուցվածքային|      |     |

|սխեման, նրա առանձին սարքերի դերն ու նշանակությունը:     |      |     |

|Համակարգչի թվաբանական և  տրամաբանական հիմունքները:      |      |     |

|Ինֆորմացիայի չափման սկզբունքները և  միավորները, նրա     |      |     |

|ներածման, արտածման և  պահպանման սկզբունքները: Համակարգչի|      |     |

|հիշողության տարողությունն ու արագագործությունը, նրա     |      |     |

|համակարգային, ծրագրային ապահովումը, նշանակությունն ու   |      |     |

|ֆունկցիաները: Սարքավորումների սպասարկման ծրագրեր        |      |     |

|(դրայվերները), օժանդակ սպասարկման ծրագրեր (ուտիլիտներ և |      |     |

|ծրագրեր-թաղանթներ): Windows օպերացիոն համակարգի         |      |     |

|ընդհանուր նկարագիրը և  կիրառական եղանակները:            |      |     |

|Ալգորիթմները, նրանց ներկայացման եղանակները, մշակման     |      |     |

|փուլերը: Ծրագրավորման լեզուների տարրերը, կառուցվածքները,|      |     |

|դասակարգումը, ծրագրերի մշակման և  կատարման փուլերը:     |      |     |

|Կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Համակարգչային համակարգեր  |      |     |

|և  ցանցեր:                                              |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ֆիզիկա և  կենսաֆիզիկայի հիմունքներ                      |  4   | 120 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Նյութական կետի և  պինդ մարմնի համընթաց, պտտական,        |      |     |

|տատանողական շարժումների կինեմատիկա և  դինամիկա: ՈՒժեր:  |      |     |

|Առաձգական մարմինների հատկությունները: Էներգիա: Աշխատանք,|      |     |

|հզորություն: Հիդրոդինամիկայի ֆիզիկական հիմունքները:     |      |     |

|Մոլեկուլյար ֆիզիկայի, թերմոդինամիկայի հիմունքները:      |      |     |

|Նյութերի կառուցվածքը: Էլեկտրաստատիկա: Հաստատուն հոսանքի |      |     |

|օրենքները: Էլեկտրամագնիսականություն: Փոփոխական հոսանք:  |      |     |

|Լույսի բնույթը: Երկրաչափական և  ալիքային օպտիկա:        |      |     |

|Քվանտա-օպտիկական երևույթներ:  Ատոմի և  միջուկի          |      |     |

|կառուցվածքները: Ռադիոակտիվություն: Ռենտգենյան           |      |     |

|ճառագայթում: Տարրական մասնիկներ: Հիդրոդինամիկայի        |      |     |

|օրենքների կիրառումը հեմոդինամիկայում: Սիրտ-անոթային     |      |     |

|համակարգի ֆիզիկական մոդելը և  էլեկտրական                |      |     |

|համանմանությունները: Արյան ճնշման և  արագության չափման  |      |     |

|ֆիզիկական հիմունքները: Ակուստիկայի ֆիզիկական            |      |     |

|հիմունքները: Ինֆրաձայնի և  ուլտրաձայնի ազդեցությունները |      |     |

|կենդանի օրգանիզմների վրա: ՈՒլտրաձայնի ստացումը և  դրա   |      |     |

|կիրառման մեթոդները անասնաբուժական կլինիկաներում,        |      |     |

|վիրաբուժությունում և  դիագնոստիկայում: Կենսաբանական     |      |     |

|համակարգի թերմոդինամիկայի հիմունքները: Անասնաբուժական   |      |     |

|ֆոտոթերապիայում կիրառվող թերմոդինամիկական մեթոդների     |      |     |

|մասին: Էլեկտրական երևույթները  կենսաբանական             |      |     |

|համակարգերում: Բջջային մեմբրանի ֆիզիկական               |      |     |

|հատկությունները: Կենսապոտենցիալներ: Հասկացություն       |      |     |

|էլեկտրակարդիոգրաֆիայի մասին: Փոփոխական հոսանքի          |      |     |

|ազդեցությունը կենդանիների օրգանիզմի վրա:                |      |     |

|Էլեկտրամագնիսական դաշտի և  ռենտգենյան ճառագայթման       |      |     |

|կենսաբանական ազդեցությունները:                          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Օրգանական քիմիա                                         |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Սահմանային և  ոչ սահմանային ածխաջրածիններ:              |      |     |

|Օքսի-միացություններ: Սահմանային միատոմ, երկատոմ, եռատոմ |      |     |

|սպիրտներ, դրանց ֆիզիկական և  քիմիական հատկությունները:  |      |     |

|Ալդեհիդների և  կետոնների հոմոլոգիական շարքը, դրանց      |      |     |

|ստացման եղանակները, ֆիզիկական, քիմիական հատկությունները`|      |     |

|միացման, կոնդեսացման ռեակցիաները: Կարբոնատային թթուներ: |      |     |

|Միահիմն, երկհիմն հագեցած կարբոնաթթուների հոմոլոգիական   |      |     |

|շարքը, իզոմերները, անվանակարգը, ստացման եղանակները,     |      |     |

|ֆիզիկական և  քիմիական հատկությունները:                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսաքիմիա                                              |  6   | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսաքիմիայի խնդիրները: Կյանքը որպես մոլեկուլային       |      |     |

|պրոցես: Ինֆորմացիոն մոլեկուլները: Ժառանգական            |      |     |

|ինֆորմացիայի կոդավորումը, պահպանումը և  պահպանումը      |      |     |

|կենսաբանական համակարգերում: Սպիտակուցի սինթեզը:         |      |     |

|Ամինաթթուները, պեպտիդները, սպիտակուցները:               |      |     |

|Հատկությունները բաժանման, հայտնաբերման և  նմանեցման     |      |     |

|եղանակները: Պեպտիդների առաջնային կառուցվածքի            |      |     |

|պարզաբանում: Սպիտակուցի կազմավորման մակարդակները,       |      |     |

|պայմանավորող կապերը և  գոյացությունները: Սպիտակուցի     |      |     |

|կառուցվածքը և  ֆունկցիան: Ֆերմենտներ: Ֆերմենտային       |      |     |

|կատալիզ: Սուբստրատի խտության ազդեցությունը:             |      |     |

|Միքաելիս-Մենթենի տեսությունը: Կոֆակտոր և  կոֆերմենտ     |      |     |

|հասկացությունը: Ֆերմենտների սուբստրատային               |      |     |

|սպեցիֆիկությունը, գործունեության կարգավորումը:          |      |     |

|Ֆերմենտների կիրառումը: Վիտամինները և  միկրոտարրերը:     |      |     |

|Վիտամինները որպես սննդի անփոխարինելի օրգանական          |      |     |

|միկրոբաղադրամասեր: Վիտամինների դասակարգումը ըստ         |      |     |

|լուծելիությանը և  ֆունկցիայի` կոֆերմենտային, հորմոնալ և |      |     |

|հակաօքսիդանտային: Մակրո և  միկրոտարրերի դերը            |      |     |

|նյութափոխանակության պրոցեսներում: Կենսաէներգետիկա:      |      |     |

|Թերմոդինամիկայի օրենքները և  կենդանի համակարգերը:       |      |     |

|Քիմիական էներգիայի սինթեզը: Շնչառություն: Օքսիդացիոն    |      |     |

|ֆոսֆորիլացում: Ֆոսֆորիլացման մեխանիզմները: Ածխաջրատները,|      |     |

|դրանց ֆունկցիաները, քայքայումը և  սինթեզը: Գլյուկոզի    |      |     |

|աէրոբ և  անաէրոբ քայքայումը, նրա քայքայման լրացուցիչ    |      |     |

|ուղիները, դրանց նշանակությունը բջջի կենսագործունեությանը|      |     |

|Այլ մոնոսախարիդների մուտքը գլիկոլիտիկ շղթա: Գլյուկոզի և |      |     |

|գլիկոգենի սինթեզը: Ածխաջրեր նյութափոխանակության         |      |     |

|կարգավորումը: Լիպիդները և  նրանց նյութափոխանակությունը: |      |     |

|Լիպիդների դերը կենսաբանական թաղանթների կազմավորմանը և   |      |     |

|ֆունկցիաներում: Ճարպաթթուների նյութափոխանակությունը`    |      |     |

|նրանց կատաբոլիզմը և  սինթեզը: Բևեռացված  լիպիդների      |      |     |

|նյութափոխանակությունը: Ֆոսֆատիդների, գլիկոլիպիդների և   |      |     |

|ստերինների կենսասինթեզը: Ազոտային նյութափոխանակությունը:|      |     |

|Ամոնիակի առաջացման և  չեզոքացման ուղիները: Տրանս- և     |      |     |

|դեզամինացման ռեակցիաները: Առանձին ամինաթթուների         |      |     |

|քայքայումը և  սինթեզը: Միզանյութի սինթեզը: Ամինաթթվային |      |     |

|նյութափոխանակության ժառանգական խանգարումները: Պուրինային|      |     |

|և  պիրիմիդինային հիմքերի սինթեզը և  քայքայումը:         |      |     |

|Նյութափոխանակային գործընթացների ինտեգրացումը, դրա       |      |     |

|կարգավորման նյարդահումորալ մեխանիզմները:                |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսագործունեության անվտանգություն                      |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|«Մարդ-մեքենա-արտադրական միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր  |      |     |

|ու վնասակար արտադրական գործոնները, դժբախտ դեպքերի       |      |     |

|առաջացման պատճառները: Կենսագործունեության անվտանգության |      |     |

|իրավական հիմքերը: Աշխատանքի և  հանգստի ռեժիմները:       |      |     |

|Անվտանգության հսկումը և  վերահսկումը,                   |      |     |

|հրահանգավորումները, բուժ-կանխարգելիչ միջոցառումները,    |      |     |

|անհատական պաշտպանական միջոցները, սանիտարա-հիգիենիկ      |      |     |

|միջոցառումները: Անասնաբուժական-սանիտարական անցակետերը և |      |     |

|ախտահանիչ պատնեշները ֆերմերային տնտեսություններում:     |      |     |

|Գյուղատնտեսական կենդանիների խնամքը և  պրոֆիլակտիկան     |      |     |

|անվտանգության տեսանկյունից: Ֆերմաներում գյուղատնտեսական |      |     |

|տեխնիկայի շահագործման անվտանգությունը, անասնաշենքերի    |      |     |

|միկրոկլիմայի պարամետրերը, օդափոխությունը, ջեռուցումը,   |      |     |

|լուսավորությունը: Արտադրական աղմուկ և  վիբրացիա:        |      |     |

|Ճառագայթումներ: Վնասակար ու թունավոր նյութերի պահման և  |      |     |

|օգտագործման անվտանգությունը: Ազդանշանային համակարգեր:   |      |     |

|Արտակարգ իրավիճակներում գյուղատնտեսական կենդանիների     |      |     |

|էվակուացիան և  խնամքը, էլեկտրաանվտանգությունը:          |      |     |

|Ստատիկական էլեկտրականությունն անասնագոմերում:           |      |     |

|Պաշտպանական անջատում, հողանցում, ամպրոպապաշտպանություն: |      |     |

|Հրդեհային անվտանգությունը ֆերմաներում: Կրակմարիչ        |      |     |

|նյութեր, հրշեջ պաշտպանություն, հրշեջ ջոկատներ:          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Քաղաքացիական պաշտպանություն և  անվտանգությունը արտակարգ |  2   |  60 |

|իրավիճակներում                                          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Քաղաքացիական պաշտպանության սկզբունքները: Քաղաքացիների   |      |     |

|իրավունքներ ու պարտականություններ: Արտակարգ իրավիճակներ,|      |     |

|աղետի գոտի, տարհանում և  պատսպարում, անհետաձգելի        |      |     |

|վթարա-վերականգնողական աշխատանքներ, վտանգի ազդեցության   |      |     |

|վերացում: Տարածքի սանիտարական մշակում: Անհատական        |      |     |

|պաշտպանություն, փրկարարական ուժեր: Վտանգավոր օբյեկտների |      |     |

|անվթար գործունեության ու կայունության ապահովում:        |      |     |

|Տարածքների, օբյեկտների, մարդկանց և  կենդանիների         |      |     |

|ճառագայթային-քիմիական-մանրեաբանական վարակվածության      |      |     |

|դիտարկման և  հսկողության կազմակերպում:                  |      |     |

|Միջուկային-քիմիական-կենսաբանական զենք: Աղետի գոտում     |      |     |

|կարանտինային և  այլ սանիտարա-հակահամաճարակային          |      |     |

|միջոցառումների իրականացում: Գյուղատնտեսական             |      |     |

|մշակաբույսերի և  կենդանիների սպանդի կազմակերպում:       |      |     |

|Մարդկանց կյանքի և  առողջության ապահովման                |      |     |

|գերակայունություն, ապաստարան, հակառադիացիոն թաքստոց,    |      |     |

|գազապաստարան, մարդկանց անհատական պաշտպանության          |      |     |

|միջոցներով ապահովման իրականացում: Բնակչության           |      |     |

|ազդարարում, պատսպարում, քողարկում, վտանգավոր տարածքների |      |     |

|բացահայտում, բժշկական ապահովում, սննդամթերքի պաշարների  |      |     |

|ստեղծում: Դեզակտիվացիա, դերատիզացիա, դեզինֆեկցիա:       |      |     |

|Հատուկ-կարևորագույն  նշանակության օբյեկտ, քաղաքացիական  |      |     |

|պաշտպանության կազմավորումներ, քաղաքացիական պաշտպանության|      |     |

|նախապատրաստական միջոցառումներ:                          |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ                     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ            |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բուհական բաղադրիչ                                       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների բուծում                     |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների ծագումը և  ընտանեացման      |      |     |

|էվոլյուցիան: Հասկացություն ցեղի մասին: Ցեղստեղծման      |      |     |

|գործոնները: Ցեղերի կառուցվածքը, հատկանիշները,           |      |     |

|դասակարգումը և  կատարելագործումը: Կենդանիների անհատական |      |     |

|զարգացում (օնտոգենեզ). կապը ֆիլոգենեզի հետ: Օնտոգենեզի  |      |     |

|փուլերը և  դրսևորման  հիմնական օրինաչափությունները      |      |     |

|(անհամաչափություն, պարբերականություն և  ռիթմիկություն): |      |     |

|Աճի ու զարգացման վրա ազդող գործոնները: Թերզարգացման     |      |     |

|էությունը և  համակշռման հնարավորությունները: ՈՒսմունք   |      |     |

|համակազմվածքի մասին: Նրա և  օրգանիզմի                   |      |     |

|կենսագործունեության դրսևորումների  կապը: Համակազմվածքի  |      |     |

|տիպերի դասակարգումը: Դրանց վրա ազդող գործոնները:        |      |     |

|Արտակազմվածքի և  ներքնակազմվածքի գնահատման մեթոդները,   |      |     |

|դրանց գիտագործնական նշանակությունը: Գյուղատնտեսական     |      |     |

|կենդանիների կենսաբանական և  տնտեսական հատկանիշները:     |      |     |

|Կենդանիների գնահատումը և  բոնիտավորումը: Ընտրության     |      |     |

|տեսական հիմունքները, ձևերը  և  մեթոդները, դրա           |      |     |

|արդյունավետության վրա ազդող գործոնները:                 |      |     |

|Զույգընտրություն, սկզբունքները, մեթոդները և             |      |     |

|փոխկապակցվածությունը ընտրության հետ: Ընտրության և       |      |     |

|զույգընտրության կազմակերպումը: Բուծման մեթոդները:       |      |     |

|Մաքրացեղ բուծում և  տրամախաչում, դրանց նպատակը և        |      |     |

|խնդիրները: Ցեղի կառուցվածքի բարելավման և                |      |     |

|կատարելագործման ուղիները: Տրամախաչման եղանակները և      |      |     |

|դրանց նշանակությունը: Տոհմային աշխատանքների հիմունքները:|      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների անատոմիա                    |  12  | 360 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Շարժողական համակարգի ապարատների (ոսկրային, հոդային,     |      |     |

|մկանային) ընդհանուր մորֆո-ֆունկցիոնալ բնութագիրը: Կմախքի|      |     |

|ընդհանուր բնութագիրը: Կմախքի ստորաբաժանումները: Իրանի,  |      |     |

|գլխի, վերջավորությունների կմախքի անատոմիական            |      |     |

|կառուցվածքը:                                            |      |     |

|Ոսկորների անընդհատ և  ընդհատվող միացումներ: Կմախքի      |      |     |

|ոսկորների միացումները ըստ հոդերի: Մկանների դասակարգումը |      |     |

|ըստ ծագման, գործունեության և  տեղադրվածության: Իրանի,   |      |     |

|գլխի, վերջավորությունների մկաններ: Մաշկի և  նրա         |      |     |

|ածանցյալների (մազեր, փափկաններ, ճանկեր, սմբակներ,       |      |     |

|մաշկային գեղձեր) անատոմիական կառուցվածքը: Մարսողական,   |      |     |

|շնչառական, միզային, արական և  իգական սեռական ապարատների |      |     |

|օրգանների անատոմիական կառուցվածքը: Արյան և  ավշային     |      |     |

|շրջանառության ապարատների օրգանների անատոմիական կազմը:   |      |     |

|Ներքին սեկրեցիայի գեղձերի (վահանագեղձ, հարվահանաձև      |      |     |

|գեղձեր, ուրցագեղձ, մակերիկամներ, հիպոֆիզ, էպիֆիզ)       |      |     |

|կառուցվածքը: Կենտրոնական և  ծայրամասային նյարդային      |      |     |

|բաժիններ: Ողնուղեղ, գլխուղեղ, ծայրամասային նյարդեր:     |      |     |

|Վեգետատիվ նյարդային բաժին: Տեսողական, լսողական և        |      |     |

|հավասարակշռության օրգաններ: Ընտանի թռչունների           |      |     |

|մարմնակազմության առանձնահատկությունները:                |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մասնավոր անասնաբուծություն                              |  5   | 150 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Տավարի ծագումը, նշանակությունը, արտակազմվածքի,          |      |     |

|ներքնակազմվածքի, համակազմվածքի առանձնահատկությունները և |      |     |

|գնահատումը, տարիքի որոշելը: Կովերի կաթնային             |      |     |

|մթերատվությունը, դրա վրա ազդող գործոնները և  հաշվառումը:|      |     |

|Տավարի մսային մթերատվությունը և  դրա վրա ազդող          |      |     |

|գործոնները, մսային մթերատվության քանակական և  որակական  |      |     |

|գնահատումը: Կաթի և  մսի արտադրության տեխնոլոգիան,       |      |     |

|մատղաշի աճեցումը մսի համար: Տավարի վերարտադրությունը,   |      |     |

|նորոգման մատղաշի աճեցումը: Ձիերի արտակազմվածքային       |      |     |

|առանձնահատկությունները, տարիքի որոշելը, երանգները և     |      |     |

|նշանները, չափումները, ինդեքսները: Ձիերի բանող           |      |     |

|հատկությունները, մթերատվությունը աշխատանքի տարբեր       |      |     |

|կատեգորիաներում, ձիերի գլխաքանակի և  արտադրողականության |      |     |

|հաշվարկը: Ձիերի վերարտադրությունը և  մատղաշի աճեցումը:  |      |     |

|Տավարի և  ձիերի ցեղերի ուսումնասիրումը: Ոչխարաբուծության|      |     |

|նշանակությունը, զարգացման հեռանկարները, ոչխարների       |      |     |

|կենսաբանական առանձնահատկությունները, բրդաթելերի տիպերը  |      |     |

|և  հյուսվածաբանական կառուցվածքը: Ոչխարների բրդային      |      |     |

|մթերատվությունը, խուզի կազմակերպումը, գեղմի կառուցվածքը,|      |     |

|բրդի դասակարգումը, բրդաթելերի ֆիզիկա-տեխնիկական         |      |     |

|հատկությունները: Ոչխարների մսային, կաթնային և           |      |     |

|մորթեղենային մթերատվությունը, ոչխարների համարակալումը,  |      |     |

|տարիքի որոշումը ատամների միջոցով, ոչխարների             |      |     |

|բոնիտավորումը: Ոչխարների հոտի վերարտադրությունը,        |      |     |

|գառների աճեցումը և  ցեղերի ուսումնասիրումը:             |      |     |

|Խոզաբուծության նշանակությունը, զարգացման հեռանկարները,  |      |     |

|խոզերի կենսաբանական առանձնահատկությունները,             |      |     |

|արտակազմվածքը և  նրա գնահատումը: Խոզերի մթերատվությունը |      |     |

|և  դրանց հաշվառման ձևերը,  համարակալումը: Խոզերի հոտի   |      |     |

|վերարտադրությունը, հոտի կառուցվածքը և  շարժը, խոճկորների|      |     |

|աճեցումը: Խոզերի մսաճարպային մթերատվությունը, բտումը և  |      |     |

|մթերման ստանդարտները, խոզերի բոնիտավորումը: Թռչնամսի և  |      |     |

|ձվի արտադրության տեխնոլոգիան: Ճագարամսի և  հումքի       |      |     |

|արտադրության տեխնոլոգիան:                               |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հյուսվածաբանություն, բջջաբանություն, սաղմնաբանություն   |  6   | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բջիջը որպես կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքային միավոր: |      |     |

|Բջջի կառուցվածքային բաղադրամասերը` բջջաթաղանթ, պլազմային|      |     |

|մեմբրան, դրանց կառուցվածքն ու գործունեությունը:         |      |     |

|Ցիտոպլազմայի ֆիզիկոքիմիական առանձնահատկությունները,     |      |     |

|մանրադիտակային և  գերմանրադիտակային կառուցվածքը:        |      |     |

|Կորիզային կառուցվածքների դերը բջիջների                  |      |     |

|կենսագործունեության մեջ: Բջջային ցիկլ, ծերացում, մահ:   |      |     |

|Բջիջների միացման ձևերը:  Սպերմատոզոիդ, սպերմատոգենեզ:   |      |     |

|Ձվաբջիջ, օվոգենեզ: Ձվաբջիջների դասակարգումը: Նշտարիկի,  |      |     |

|երկկենցաղների, ձկների, թռչունների, կաթնասունների սաղմի  |      |     |

|զարգացման օրինաչափությունները:  Էպիթելային, շարակցական, |      |     |

|մկանային, նյարդային հյուսվածքների բնութագիրը,           |      |     |

|զարգացումը, դասակարգումը և  կառուցվածքը: Պարենխիմատոզ,  |      |     |

|շերտավոր օրգանների հյուսվածաբանական կառուցվածքի         |      |     |

|սկզբունքը: Գլխուղեղի կեղևի,  ուղեղիկի, ողնուղեղի,       |      |     |

|միջողնային և  վեգետատիվ նյարդային հանգույցների          |      |     |

|հյուսվածաբանական կառուցվածքը: Ռեֆլեկտոր աղեղ:           |      |     |

|Զգայարաններ: Աչքի խնձորիկի հյուսվածաբանական             |      |     |

|կառուցվածքը: Էնդոկրին համակարգի կենտրոնական և           |      |     |

|ծայրամասային օրգանների հյուսվածաբանական կառուցվածքը:    |      |     |

|Սիրտ-անոթային համակարգի օրգանների հյուսվածաբանական      |      |     |

|կառուցվածքի սկզբունքը: Մաշկի և  նրա ածանցյալների        |      |     |

|հյուսվածաբանական կառուցվածքը: Խողովակակազմ օրգանների    |      |     |

|(մարսողության, շնչառության, միզասեռական)                |      |     |

|հյուսվածաբանական կառուցվածքի սկզբունքը:                 |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական մանրէակենսաբանություն և  իմունաբանություն|  7   | 210 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական մանրէակենսաբանության խնդիրները,          |      |     |

|միկրոօրգանիզմների դասակարգումը և  անվանակարգումը,       |      |     |

|միկրոօրգանիզմների ձևը,  կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան,       |      |     |

|գենետիկան` ժառանգականությունը և  փոփոխականությունը,     |      |     |

|արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը              |      |     |

|միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա,              |      |     |

|միկրոօրգանիզմների տարածվածությունը բնության մեջ և  դերը |      |     |

|նյութերի շրջանառությունում: ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին,  |      |     |

|իմունաբանություն:  Բակտերիալ ինֆեկցիաների (վարակների)   |      |     |

|հարուցիչները` գրամ դրական գնդաձև  բակտերիաներ, սպոր     |      |     |

|չառաջացնող գրամ դրական ցուպիկաձև  բակտերիաներ, սպոր     |      |     |

|առաջացնող գրամ դրական ցուպիկաձև  բակտերիաներ, ախտածին   |      |     |

|անաէրոբներ, գրամ բացասական սպոր չառաջացնող ցուպիկաձև    |      |     |

|բակտերիաներ, ախտածին պսևդոմոնանդներ  և  միկոպլազմներ,   |      |     |

|պտուտակաձև  բակտերիաներ, ախտածին ռիկետսիաներ և          |      |     |

|խլամիդիաներ, միկրոսկոպիկ սնկեր և  նրանց կողմից          |      |     |

|առաջացվող հիվանդություններ:                             |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների ֆիզիոլոգիա և  էթոլոգիա      |  9   | 270 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Դրդունակ հյուսվածքների ֆիզիոլոգիա: Մկանների, նյարդերի և |      |     |

|սինապսների ֆիզիոլոգիա: Նյարդային համակարգի ֆիզիոլոգիա:  |      |     |

|Ներզատիչ գեղձեր (հիպոթալամուս, հիպոֆիզ, վահանագեղձ,     |      |     |

|հարվահանագեղձ, ենթաստամոքսային գեղձ, մակերիկամներ,      |      |     |

|սեռական գեղձեր) և  հորմոններ: Արյան համակարգի           |      |     |

|ֆիզիոլոգիա: Արյան և  ավշի շրջանառություն: Մարսողության  |      |     |

|և  շնչառության ֆիզիոլոգիա: Էներգիա և                    |      |     |

|նյութափոխանակություն: Արտազատիչ օրգանների ֆիզիոլոգիա:   |      |     |

|Կենտրոնական նյարդային համակարգի ֆիզիոլոգիա: Պայմանական  |      |     |

|և  ոչ պայմանական ռեֆլեքսների առաջացումը: Զգայական       |      |     |

|օրգանների (տեսողության, լսողության, հոտառության, համի,  |      |     |

|շոշափելիքի, մկանային զգացողության) ֆիզիոլոգիա:          |      |     |

|Բարձրագույն նյարդային գործունեություն: Բարձրագույն      |      |     |

|նյարդային համակարգի տիպերը: Կենդանիների էթոլոգիա. վարքի |      |     |

|ձևերը  և  սիստեմները, բնածին և  ձեռքբերովի վարք:        |      |     |

|Համակեցության էթոլոգիական կառուցվածքը:                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական գենետիկա                                 |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գենետիկա առարկան, բնորոշումը, նպատակը և  խնդիրները,     |      |     |

|զարգացման համառոտ պատմությունը: Ժառանգականության        |      |     |

|բջջաբանական և  մոլեկուլային հիմունքները: Բջիջը որպես    |      |     |

|գենետիկական համակարգ և  նրա կառուցվածքային տարրերի դերը |      |     |

|բջջի կենսական ցիկլում, կարիոտիպը որպես տեսական          |      |     |

|առանձնահատկություն: Փոփոխականության տեսակները և  նրա    |      |     |

|ուսումնասիրության մեթոդները: Կենսաչափություն և          |      |     |

|վարիացիոն շարքի հիմնական պարամետրերը: Հատկանիշների      |      |     |

|ժառանգման օրինաչափությունները սեռական և  անսեռ բազմացման|      |     |

|ժամանակ: Մենդելի 1-ին, 2-րդ և  3-րդ օրենքները, ալելային |      |     |

|և  ոչ ալելային փոխազդեցության ձևերը:  Ժառանգականության  |      |     |

|քրոմոսոմային տեսությունը: Միկրոօրգանիզմների և           |      |     |

|վիրուսների գենետիկան: Տրանսֆորմացիա, տրանսդուկցիա,      |      |     |

|կոնյուգացիա, տրանսդուկցիա և  սեքսդուկցիա:               |      |     |

|Մուտացիոն փոփոխականություն, գենետիկական սինդրոմներ:     |      |     |

|Իմունագենետիկական և  գենետիկական բազմաձևություն:  Արյան |      |     |

|խմբերը, մոնոսպեցեֆիկ շիճուկների ստացումը և  կիրառումը:  |      |     |

|Իմունաբանական անհամատեղելիություն: Իմունիտետի           |      |     |

|գենետիկական հիմունքները, իմուն պատասխանի գենետիկական    |      |     |

|վերահսկողությունը, հիստոհամատեղելիության համակարգը և    |      |     |

|նրա կապը որոշ հիվանդությունների հետ: Կենդանիների        |      |     |

|գենետիկական անոմալիաները և  միջավայրային                |      |     |

|հիվանդությունների նկատմամբ ունեցած գենետիկական          |      |     |

|դիմադրողականությունը: Գենետիկական անոմալիաների և        |      |     |

|հիվանդությունների նկատմամբ ունեցած կենդանիների          |      |     |

|ժառանգական դիմադրողականությունը բարձրացնելու մեթոդները: |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական կենդանիների կերակրում                   |  6   | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կերերի քիմիական կազմը և  սննդարարությունը, սննդարար     |      |     |

|նյութերի մարսելիությունը, ազոտի և  ածխածնի հաշվեկշիռը,  |      |     |

|նյութափոխանակություն և  էներգափոխանակություն: Կերերի    |      |     |

|պրոտեինային, ճարպային, ածխաջրային, վիտամինային, հանքային|      |     |

|սննդարարությունը և  կերերի ու կերաբաժինների ընդհանուր   |      |     |

|սննդարարության գնահատման մեթոդները: Կերերի դասակարգման  |      |     |

|մոտեցումները, արտադրության, պատրաստման, պաշարման,       |      |     |

|պահպանման և  օգտագործման տեխնոլոգիական պահանջները:      |      |     |

|Կերատեսակների բնութագրումը ըստ սննդարարության,          |      |     |

|լիարժեքության, ուտելիության և  կերային ու կերակրման     |      |     |

|առանձնահատկությունների: Կերերի նախնական վերամշակման,    |      |     |

|սննդարարության և  ուտելիության բարձրացման լուծումները:  |      |     |

|Տավարի, ոչխարի, խոզերի, թռչունների, ձիերի և             |      |     |

|գյուղատնտեսական մյուս կենդանիների տարբեր սեռահասակային  |      |     |

|խմբերի լիարժեք կերակրման տեխնոլոգիական լուծումները,     |      |     |

|կերաբաժինների կազմման, կերախառնուրդների և  համակցված    |      |     |

|կերերի պատրաստման պահանջները: Կերի բազայի,              |      |     |

|կերապահովվածության, կերօգտագործման և  հատուցման         |      |     |

|մեկնաբանությունները:                                    |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական վիրուսաբանություն                        |  5   | 150 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Վիրուսների ձևը,  կառուցվածքը, քիմիական կազմը,           |      |     |

|դասակարգումը, վերարտադրումը: Ֆիզիկական և  քիմիական      |      |     |

|գործոնների ազդեցությունը վիրուսների վրա: Վիրուսների     |      |     |

|էկոլոգիան, գենետիկան` ժառանգականությունը և              |      |     |

|փոփոխականությունը, վիրուսային հիվանդությունների         |      |     |

|ախտածնությունը բջջի և  օրգանիզմի մակարդակով,            |      |     |

|հակավիրուսային իմունիտետի առանձնահատկությունները:       |      |     |

|Վիրուսային հիվանդությունների ախտորոշումը, քիմիոթերապիան,|      |     |

|յուրահատուկ պրոֆիլակտիկան և  բուժումը: Վիրուսային       |      |     |

|հիվանդությունների ախտորոշման սկզբունքները:              |      |     |

|Վիրուսաբանությունում կիրառվող շճաբանական ռեակցիաները:   |      |     |

|Վիրուսների տիտրումը: Վիրուսների հետ աշխատելու կարգը և   |      |     |

|անվտանգության կանոնները, ախտաբանական նյութի ընտրությունը|      |     |

|և  պատրաստումը: Կենսաբանական զգայուն համակարգերի        |      |     |

|օգտագործումը վիրուսաբանությունում: Մանրադիտակային       |      |     |

|հետազոտման եղանակները: Մի քանի տեսակի ընդհանուր         |      |     |

|վիրուսային հիվանդությունների հարուցիչները: Խոշոր և  մանր|      |     |

|եղջերավոր անասունների, խոզերի, ձիերի, մսակերների,       |      |     |

|ճագարների, թռչունների վիրուսային հիվանդությունների      |      |     |

|հարուցիչները: Դաբաղի, կատաղության, խոշոր եղջերավոր      |      |     |

|անասունների պարագրիպ 3-ի, թռչունների գրիպի, նյուկասլ    |      |     |

|հիվանդության, ծաղկի լաբորատոր ախտորոշումը:              |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ախտաբանական ֆիզիոլոգիա                                  |  7   | 210 |

|________________________________________________________|______|_____|

|ՈՒսմունք հիվանդության մասին: Հիվանդության տեսակները և   |      |     |

|զարգացման փուլերը: Ախտածնություն: Պատճառագիտություն:    |      |     |

|Հիվանդություն առաջացնող արտաքին և  ներքին գործոնները:   |      |     |

|Օրգանիզմի ռեակտիվականություն: Ալերգիա և  տեսակները:     |      |     |

|Իմունիտետ: Չարորակ և  բարորակ ուռուցքներ: Ախտաբանական   |      |     |

|պրոցեսները հյուսվածքներում (ատրոֆիա, հիպերտրոֆիա,       |      |     |

|հիպոտրոֆիա): Արյան շրջանառության տեղային խանգարումներ:  |      |     |

|Ջերմակարգավորման ախտաբանական ֆիզիոլոգիա: Բորբոքում,     |      |     |

|արտաքին նշանները,փուլերը և  նշանակությունը:             |      |     |

|Նյութափոխանակության ախտաբանական ֆիզիոլոգիա: Արյան       |      |     |

|ախտաբանական ֆիզիոլոգիա, արյան շրջանառության ախտաբանական |      |     |

|ֆիզիոլոգիա: Սիրտ անոթային համակարգի ախտաբանական         |      |     |

|ֆիզիոլոգիա: Սրտի հիվանդություններ: Սրտի արատներ:        |      |     |

|Շնչառության ախտաբանական ֆիզիոլոգիա, շնչառության         |      |     |

|ախտաբանական ձևերը:  Մարսողության ախտաբանական ֆիզիոլոգիա,|      |     |

|մարսողության խանգարումը բերանի խոռոչում, ստամոքսում,    |      |     |

|աղիներում: Լյարդի ախտաբանական ֆիզիոլոգիա: Դեղնախտի      |      |     |

|տեսակները: Երիկամների ախտաբանական ֆիզիոլոգիա, նեֆրիտ,   |      |     |

|և  նեֆրոզ: Ներզատիչ գեղձերի ախտաբանական ֆիզիոլոգիա:     |      |     |

|Նյարդային համակարգի ախտաբանական ֆիզիոլոգիա:             |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսատեխնոլոգիա                                         |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենսատեխնոլոգիայի առարկան. բնորոշումը, նպատակը,         |      |     |

|խնդիրները: Կենսատեխնոլոգիայի զարգացման համառոտ          |      |     |

|պատմությունը: Կենսատեխնոլոգիայի բնագավառները,           |      |     |

|նվաճումները և  մեթոդները. անասնաբուծություն,            |      |     |

|անասնաբուժության բժշկագիտություն, առողջապահություն,     |      |     |

|բուսաբուծություն, էկոլոգիա և  այլն: Գենային ինժեներիան  |      |     |

|որպես գենետիկական ինժեներիայի բաղկացուցիչ մաս, գեների   |      |     |

|սինթեզումը, գենի անջատումը դոնորի ԴՆԹ-ից, ԴՆԹ-ի         |      |     |

|հիբրիդային մոլեկուլի ստացումը և  ներածումը ռեցիպիենտի   |      |     |

|օրգանիզմ: Գենային ինժեներիայի գործնական կիրառումը:      |      |     |

|Միկրոօրգանիզմների հետ կատարվող գենային ինժեներիայի      |      |     |

|առանձնահատկությունները, վիրուսային գեների               |      |     |

|փոխատեղությունը և  տեղադրումը այլ օրգանիզմների մեջ:     |      |     |

|Սոմատիկ հիբրիդացում: Հիբրիդոմներ: Սաղմերի               |      |     |

|փոխպատվաստումը և  կլոնավորումը: Սաղմերի փոխպատվաստման   |      |     |

|գիտագործնական նշանակությունը, դոնորների և  ռեցիպիենտների|      |     |

|ընտրությունը: Սաղմերի գնահատումը և  պահպանումը, սաղմերի |      |     |

|գնահատման մեթոդները, գենոֆոնդային բանկերի ստեղծումը:    |      |     |

|Միազիգոտանի երկվորյակների ստացումը վաղ սաղմերի          |      |     |

|կլոնավորման միջոցով: Մոնոզիգոտ երկվորյակների ստացման    |      |     |

|գիտագործնական նշանակությունը:                           |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Զոոհիգիենա, սանիտարիայի հիմունքներով                    |  6   | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Զոոհիգիենայի խնդիրները և  ուսումնասիրման մեթոդները:     |      |     |

|Օդային միջավայրի զոոհիգիենիկ նշանակությունը: Հիգիենիկ   |      |     |

|պահանջները հողի նկատմամբ և  նրա սանիտարական             |      |     |

|պահպանությունը: Ջրի, ջրամատակարարման և  կենդանիներին    |      |     |

|ջրելու սանիտարա-հիգիենիկ պահանջները: Կերերի սանիտարական |      |     |

|որակի նկատմամբ ներկայացվող հիգիենիկ պահանջները:         |      |     |

|Անասնապահական շենքերի նկատմամբ ներկայացվող              |      |     |

|սանիտարա-հիգիենիկ պահանջները: Անասնաշենքերում և  հարակից|      |     |

|տարածքներում կազմակերպվող դեռատիզացիոն, դեզինսեկցիոն,   |      |     |

|դեզինֆեկցիոն և  դեզոդորացիոն աշխատանքները: Կենդանիների  |      |     |

|արոտային պահվածքի հետ կապված սանիտարա-հիգիենիկ          |      |     |

|աշխատանքները: Կենդանիների ողջ մարմնի հիգիենան:          |      |     |

|Կենդանիների բազմացման հիգիենան: Կենդանիների տեղափոխման  |      |     |

|ժամանակ իրականացվող սանիտարական և  հիգիենիկ պահանջները: |      |     |

|Տավարի հիգիենա: Խոզերի հիգիենա: Ոչխարների հիգիենա:      |      |     |

|Ձիերի հիգիենա: Ճագարների և  մուշտակատու գազանների       |      |     |

|հիգիենա: Գյուղատնտեսական թռչունների հիգիենա: Աշխատանքի  |      |     |

|և  աշխատողների անձնական հիգիենան անասնապահության մեջ:   |      |     |

|Արդյունաբերական հիմունքներով վարվող անասնապահության     |      |     |

|անասնաբուժական սանիտարական և  զոոհիգիենիկ               |      |     |

|հիմնախնդիրները:                                         |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կլինիկական ախտորոշաբանություն և  ռենտգենաբանություն     |  6   | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Սիմպտոմներ (սինդրոմ) և  նրանց դասակարգումը:             |      |     |

|Կանխագուշակում, ախտորոշում և  նրա զարգացումը: Ընդհանուր |      |     |

|և  հատուկ հետազոտության եղանակները: Տեսանելի            |      |     |

|լորձաթաղանթների և  մակերեսային ավշային հանգույցների     |      |     |

|հետազոտություն: Ջերմաչափում և  նրա նշանակությունը:      |      |     |

|Շնչական համակարգի դերը և  հետազոտումը: Շնչական          |      |     |

|աղմուկների առաջացումը, տեսակները և  խանգարումները:      |      |     |

|Թոքերի բախում և  լսում: Հետազոտման հատուկ մեթոդներ:     |      |     |

|Մարսողական համակարգի օրգանների տեղագրությունը և         |      |     |

|հետազոտման եղանակները: Ախորժակ և  նրա խանգարումները:    |      |     |

|Փսխում և  նրա նշանակությունը: Ստամոքսի պարունակության   |      |     |

|ֆիզիկաքիմիական ու մանրադիտակային հետազոտում: Կղկղանքի   |      |     |

|հետազոտում: Սրտի հրոց, տոները, նրանց տեսակները և        |      |     |

|հետազոտության եղանակները: Սրտի աղմուկների դասակարգումը: |      |     |

|Սրտի արատներ: Հետազոտման հատուկ եղանակները:             |      |     |

|Միզագոյացում, միզազատություն և  նրա խանգարումները: Մեզի |      |     |

|լաբորատոր հետազոտում (ֆիզիկական, քիմիական) և  նստվածքի  |      |     |

|մանրադիտակային հետազոտություն: Գանգի և  ողնաշարի        |      |     |

|հետազոտությունը: Զգայարանների հետազոտությունը:          |      |     |

|Զգացողական ոլորտի հետազոտություն: Շարժողական ոլորտի     |      |     |

|հետազոտություն: Շարժման կոորդինացիայի խանգարումները:    |      |     |

|Արյան համակարգի հետազոտման նշանակությունը: Արյան ստացման|      |     |

|եղանակները: Արյան ֆիզիկաքիմիական հետազոտություն:        |      |     |

|Հեմոգլոբինի և  գունային ցուցանիշի, բիլիռուբինի,         |      |     |

|ացետոնային մարմնիկների, կարոտինի որոշելը: Ձևաբանական    |      |     |

|հետազոտություն (էրիթրոցիտ, լեյկոցիտ, թրոմբոցիտ): Տարբեր |      |     |

|կենդանիների էրիթրոցիտների և  լեյկոցիտների ձևաբանական    |      |     |

|առանձնահատկությունները, նրանց ախտաբանական               |      |     |

|փոփոխությունները: Լեյկոֆորմուլա և  նրա փոփոխությունները:|      |     |

|Արյան կենսաքիմիական հետազոտության նշանակությունը:       |      |     |

|Ոսկրածուծի և  նրանից ստացված նմուշի հետազոտությունը:    |      |     |

|Նյութափոխանակության խանգարումների ախտորոշումը:          |      |     |

|Սպիտակուցների, ածխաջրատների, ճարպերի, մակրո և           |      |     |

|միկրոտարրերի, վիտամինների նյութափոխանակության           |      |     |

|խանգարումների ախտորոշումը: Ռենտգենագիտության            |      |     |

|հիմունքները: Ռենտգենյան ճառագայթների                    |      |     |

|առանձնահատկությունները, ռենտգեն սարքավորումներ: Մատղաշի |      |     |

|հասակային առանձնահատկությունները: Հասակային             |      |     |

|հիվանդությունների հիմնական համախտանիշները               |      |     |

|(սինդրոմները): Բիոգեոցենոտիկայի ախտորոշում:             |      |     |

|Բիոգեոցենոտիկայի ախտորոշման նշանակությունը կենդանիների  |      |     |

|զանգվածային հիվանդությունների ժամանակ (հողի, ջրի,       |      |     |

|մթնոլորտի, բուսականության և  այլն): Կենդանիների         |      |     |

|պոպուլյացիաներ (նախիրներ, հոտեր), բիոգեոցենոզների       |      |     |

|էկոլոգիական նշանակությունը, նրանց զանգվածային           |      |     |

|հիվանդությունների (էնզոտիաների) ախտորոշման համար:       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական և  կլինիկական դեղաբանություն             |  9   | 270 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ընդհանուր դեղաբանություն: Ընդհանուր ռեցեպտուրա: Մասնավոր|      |     |

|դեղաբանություն: Կ.Ն.Հ.-ն ընկճող դեղեր: Կենտրոնական      |      |     |

|նյարդային համակարգը գրգռող դեղեր: Առավելապես աֆերենտ    |      |     |

|(զգացող) նյարդավերջույթների վրա ազդող դեղեր: Զգացող     |      |     |

|նյարդավերջույթները ընկճող դեղեր: Զգացող                 |      |     |

|նյարդավերջույթները գրգռող դեղեր: Առավելապես             |      |     |

|կենտրոնախույս (էֆերենտ) նյարդավերջույթների հատվածում    |      |     |

|ազդող դեղեր: Խոլինէրգիկ (խոլինոմիմետիկ և  խոլինոլիտիկ), |      |     |

|ադրէներգիկ (ադրենոմիմետիկ և  ադրենոլիտիկ) ազդեցությամբ  |      |     |

|դեղեր: Գանգլիոլիտիկներ: Միոռելաքսանտներ:                |      |     |

|Հակադեպրեսանտներ և  հակահիստամինային պատրաստուկներ:     |      |     |

|Առանձին օրգան համակարգերի վրա ազդող դեղեր: Սիրտ-անոթային|      |     |

|համակարգի և  արյան շրջանառության վրա ազդող դեղեր:       |      |     |

|Հյուսվածքային նյութափոխանակության վրա ազդող դեղեր:      |      |     |

|Արսենի, յոդի, ֆոսֆորի պատրաստուկներ:  Ալկալիական և      |      |     |

|հողալկալիական մետաղների աղեր: Հորմոններ, ֆերմենտներ,    |      |     |

|վիտամիններ, իմունոխթանիչներ: Հակամանրէային և            |      |     |

|հակապարազիտային դեղեր: Ֆորմալդեհիդի խումբ: Թթվածնատու   |      |     |

|նյութեր: Թթուներ և  հիմքեր: Ֆենոլներ, կրեզոլներ:        |      |     |

|Քիմիոթերապևտիկ  դեղեր: Ներկանյութերի խումբ:             |      |     |

|Սուլֆանիլամիդային պատրաստուկներ: Հակաբիոտիկներ:         |      |     |

|Հակապարազիտային, հակաճիճվային, ինսեկտիցիդ դեղեր:        |      |     |

|Զոոցիդներ: Ընդհանուր կլինիկական դեղաբանություն: Մասնավոր|      |     |

|կլինիկական դեղաբանություն: Ներքին ոչ վարակիչ            |      |     |

|հիվանդությունների բուժման ֆարմակոթերապիան և             |      |     |

|ֆարմակոկոռեկցիան: Վարակիչ մակաբուծային հիվանդությունների|      |     |

|բուժման ֆարմակոթերապիան և  ֆարմակոկոռեկցիան:            |      |     |

|Ծննդագիտական հիվանդությունների բուժման ֆարմակոթերապիան  |      |     |

|և  ֆարմակոկոռեկցիան: Դեղորայքային և  այլ բնույթի        |      |     |

|նյութերով թունավորումների ֆարմակոթերապիան և             |      |     |

|ֆարմակոկոռեկցիան: Վիրաբուժական հիվանդությունների        |      |     |

|ֆարմակոթերապիան և  ֆարմակոկոռեկցիան:                    |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական ռադիոկենսաբանություն                     |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական ռադիոկենսաբանության խնդիրները,           |      |     |

|նպատակները: Ռադիացիոն անվտանգության հիմունքները և       |      |     |

|ռադիոակտիվ նյութերի հետ աշխատանքների կազմակերպումը:     |      |     |

|Անասնաբուժական ռադիոկենսաբանության ֆիզիկական            |      |     |

|հիմունքները, ռադիոակտիվականության երևույթը,  բնական և   |      |     |

|արհեստական ռադիոակտիվականություն, ռադիոակտիվ տրոհման    |      |     |

|օրենքը, ռադիոակտիվ ընտանիքներ: Ալֆա, բետտա, գամմա,      |      |     |

|ճառագայթների փոխազդեցությունը նյութի հետ: Իոնացնող      |      |     |

|ճառագայթների դոզաչափում և  ճառագայթաչափում: Իոնացնող    |      |     |

|ճառագայթման կենսաբանական ազդեցությունը,                 |      |     |

|ռադիոռեզիստենտականություն: Իոնացնող ճառագայթների        |      |     |

|թունաբանություն, դասակարգումը ըստ ռադիոթունաբանության,  |      |     |

|ռադիոնուկլիդների բաշխումը օրգանիզմում, կուտակումը       |      |     |

|օրգաններում և  հյուսվածքներում: Ճառագայթային            |      |     |

|ախտահարումներ, Ճառագայթային հիվանդության սուր և  քրոնիկ |      |     |

|տեսակները, պաթոգենեզը, կլինիկական նշանները,             |      |     |

|ախտաանատոմիական փոփոխությունները, ախտորոշումը, բուժումը |      |     |

|և  կանխարգելումը: ճառագայթային այրվածքներ, պատճառները   |      |     |

|պաթոգենեզը, կլինիկական նշանները և  ելքը: Ռադիացիոն      |      |     |

|մուտագենեզ: Ռադիոէկոլոգիայի խնդիրները, ռադիոնուկլիդների |      |     |

|տեղաշարժը սննդային կենսաբանական շղթայով:                |      |     |

|Ռադիոնուկլիդների անցումը գյուղատնտեսական մթերք:         |      |     |

|Ռադիացիոն ախտոտվածության պայմաններում գյուղատնտեսության |      |     |

|կազմակերպումը: Ռադիացիոն էքսպերտիզա և  ռադիոլոգիական    |      |     |

|մոնիթորինգ: Ռադիոակտիվ իզոտոպների և  ռադիոնուկլիդ       |      |     |

|մեթոդների օգտագործումը կենսատեխնոլոգիայում,             |      |     |

|գյուղատնտեսությունում և  անասնաբուժությունում, ռադիացիոն|      |     |

|տեխնոլոգիաների օգտագործումը հիվանդությունների բուժման,  |      |     |

|ախտորոշման համար:                                       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գյուղատնտեսական էկոնոմիկա                               |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Աշխատանքի կազմակերպում առարկան, մեթոդը և  խնդիրները:    |      |     |

|Աշխատանքի կազմակերպման սկզբունքները և  հիմնական         |      |     |

|ուղղությունները: Աշխատանքի պայմանները: Աշխատանքի        |      |     |

|հոգեֆիզիոլոգիական, սանիտարահիգիենիկ և  գեղագիտական      |      |     |

|պայմանները: Աշխատանքի և  հանգստի ռացիոնալ ռեժիմները:    |      |     |

|Մարդու աշխատունակությունը և  նրա դինամիկան աշխատանքային |      |     |

|օրվա, շաբաթվա, ամսվա և  տարվա ընթացքում: Աշխատատեղերի   |      |     |

|կազմակերպումը, ատեստացիան և  ռացիոնալացումը:            |      |     |

|Աշխատանքային գործընթացների ռացիոնալ կազմակերպման        |      |     |

|սկզբունքները: Հիմնական աշխատանքային գործընթացների       |      |     |

|կազմակերպումը անասնաբուծությունում: Աշխատանքի           |      |     |

|նորմավորման հիմնական հարցերը գյուղատնտեսությունում:     |      |     |

|Հիմնական նորմագոյացնող գործոնները անասնաբուծությունում: |      |     |

|Անասունների սպասարկման նորմաների հաշվարկման մեթոդիկան:  |      |     |

|Աշխատանքի վարձատրության կազմակերպումը: Տարիֆային        |      |     |

|համակարգը, նշանակությունը և  տարրերը: Տարբեր            |      |     |

|կազմակերպաիրավական ձևերի  ձեռնարկություններում նյութական|      |     |

|խրախուսումը: Տնտեսագիտական սոցիոլոգիան որպես գիտություն:|      |     |

|Աշխատաշուկայի ձևավորումը  և  զարգացումը սոցիոլոգիայում: |      |     |

|Մարդը տնտեսական կազմակերպությունում և  աշխատանքային     |      |     |

|հարաբերություններում:  Սոցիալ-տնտեսական շերտավորումը և  |      |     |

|դրա բնութագրումը: Գործարարության հիմնախնդիրները         |      |     |

|տնտեսագիտական սոցիոլոգիայում: Սոցիալ-տնտեսական          |      |     |

|կոնֆլիկտներ: Մարդը տնտեսական գաղափարախոսության          |      |     |

|համակարգում: Փող, ֆինանսներ, բորսա, հարկեր, դրանց       |      |     |

|սոցիալ-հոգեբանական տեսանկյունները:                      |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպում             |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ձեռնարկատիրական գործունեության իրավական կարգավորումը:   |      |     |

|Մասնավոր անասնաբուժական գործունեություն: Անասնաբուժական |      |     |

|ընկերություն: Անասնաբուժական կոոպերատիվ և  մանր         |      |     |

|ձեռնարկություն: Պետական անասնաբուժական                  |      |     |

|հիմնարկությունների կողմից իրականացվող վճարովի           |      |     |

|անասնաբուժական ծառայություն: Անասնաբուժական             |      |     |

|գործունեության արտոնագրումը: Ձեռնարկատիրական            |      |     |

|անասնաբուժական գործունեության ռիսկը: Գնագոյացումը       |      |     |

|ձեռնարկատիրական ոլորտում: Ֆինանսավորումը անասնաբուժական |      |     |

|ձեռնարկությունում: Անասնաբույժ ձեռներեցի բիզնես պլանը:  |      |     |

|Անասնաբուժական ձեռներեցության հարկադրումը: Մարքետինգ    |      |     |

|անասնաբուժական ձեռնարկատիրությունում: Անասնաբուժական    |      |     |

|մենեջմենտ: Պետական կարգավորումը և  հսկողությունը        |      |     |

|ձեռնարկատիրական գործունեության ոլորտում: Անասնաբուժական |      |     |

|գործավարություն: Անասնաբույժ ձեռներեցի էթիկան: Կոմերցիոն|      |     |

|անասնաբուժական հիմնարկությունների բիզնես ծրագրի կազմման |      |     |

|նորմատիվային նյութերը:                                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բիոէթիկա                                                |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բիոէթիկա առարկայի նշանակությունը: էթիկական սկզբունքերը  |      |     |

|և  մեթոդները, էթիկական սահմանները: Էթիկան և             |      |     |

|գիտությունը, կենդանիները, շրջակա միջավայրը,             |      |     |

|կենսատեխնոլոգիան: Էթիկան և  փորձերը կենդանիների վրա:    |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ախտաբանական անատոմիա                                    |  6   | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ներածություն, ուսումնասիրության օբյեկտը և  մեթոդները:   |      |     |

|Վնասման ձևաբանությունը:  Դիստրոֆիաների ընդհանուր        |      |     |

|բնութագրությունը, առաջացման պատճառները, ախտածնությունը, |      |     |

|մակրո-միկրո պաթոլոգիան, պարենքիմատոզ, անոթահենքային և   |      |     |

|խառը դիսպրոտեինոզներ: Պարենքիմատոզ ճարպային դիստրոֆիա,  |      |     |

|պարենքիմատոզ ածխաջրային դիստրոֆիա, գլիկոգենի            |      |     |

|փոխանակության խանգարումները: Անոթահենքային դիստրոֆիաների|      |     |

|բնութագիրը, անոթահենքային սպիտակուցային դիստրոֆիաներ,   |      |     |

|մուկոիդ ուռչեցում, ֆիբրինոիդ ուռչեցում, հիալինոզ,       |      |     |

|ամիլոիդոզ: Չեզոք ճարպերի փոխանակության խանգարումներ,    |      |     |

|խոլեսթերինի և  նրա եթերների փոխանակության խանգարումները:|      |     |

|Անոթահենքային ածխաջրային դիստրոֆիաներ: Խառը             |      |     |

|դիսպրոտեինոզների, քրոմոպրոտեիդների փոխանակության        |      |     |

|խանգարումներ, էնդոգեն և  էկզոգեն գունակների             |      |     |

|փոխանակության խանգարումներ: Նուկլեոպրոտեիդների և        |      |     |

|գլիկոպրոտեիդների փոխանակության խանգարումներ: Հանքային   |      |     |

|փոխանակության խանգարումներ: Ապոպտոզ, նեկրոզ, մահ,       |      |     |

|հետմահյա նշաններ: Արյան և  ավշային շրջանառության        |      |     |

|խանգարումներ: Բորբոքումների ընդհանուր բնութագրությունը, |      |     |

|դրանց առաջացման պատճառները, ախտածնությունը, մակրո-միկրո |      |     |

|պաթոլոգիան: Իմունապաթոլոգիական պրոցեսներ:               |      |     |

|Փոխհատուցման-հարմարողական պրոցեսներ: ՈՒռուցքներ.        |      |     |

|լեյկոզներ: Գ/կ շնչառության, ստամոքս-աղիքային,           |      |     |

|միզասեռական ուղիների ոչ վարակիչ հիվանդությունների       |      |     |

|պաթոմորֆոլոգիան: Գ/կ վիրուսային հիվանդությունների       |      |     |

|պաթոմորֆոլոգիան: Գ/կ միկրոբային հիվանդությունների       |      |     |

|պաթոմորֆոլոգիան: Գ/կ ինվազիոն և  սնկային                |      |     |

|հիվանդությունների պաթոմորֆոլոգիան:                      |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կլինիկական կենսաքիմիա                                   |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ամինաթթուները, պեպտիդները, սպիտակուցները:               |      |     |

|Հատկությունները բաժանման, հայտնաբերման և  նմանեցման     |      |     |

|եղանակները: Պեպտիդների առաջնային կառուցվածքի            |      |     |

|պարզաբանում: Սպիտակուցի կազմավորման մակարդակները,       |      |     |

|պայմանավորող կապերը և  գոյացությունները: Սպիտակուցի     |      |     |

|կառուցվածքը և  ֆունկցիան: Ֆերմենտները: Ֆերմենտային      |      |     |

|կատալիզ: Սուբստրատի խտության ազդեցությունը:             |      |     |

|Միքաելիս-Մենթենի տեսությունը: Կոֆակտոր և  կոֆերմենտ     |      |     |

|հասկացությունը: Ֆերմենտների սուբստրատային               |      |     |

|սպեցիֆիկությունը, գործունեության կարգավորումը:          |      |     |

|Ֆերմենտների կիրառումը: Վիտամինները և  միկրոտարրերը:     |      |     |

|Վիտամինները որպես սննդի անփոխարինելի օրգանական          |      |     |

|միկրոբաղադրամասեր: Վիտամինների դասակարգումը ըստ         |      |     |

|լուծելիությանը և  ֆունկցիայի` կոֆերմենտային, հորմոնալ և |      |     |

|հակաօքսիդանտային: Մակրո և  միկրոտարրերի դերը            |      |     |

|նյութափոխանակության պրոցեսներում: Կենսաէներգետիկա:      |      |     |

|Թերմոդինամիկայի օրենքները և  կենդանի համակարգերը:       |      |     |

|Քիմիական էներգիայի սինթեզը: Շնչառություն: Օքսիդացիոն    |      |     |

|ֆոսֆորիլացում: Ֆոսֆորիլացման մեխանիզմները: Ածխաջրատները,|      |     |

|դրանց ֆունկցիաները, քայքայումը և  սինթեզը: Գլյուկոզի    |      |     |

|աէրոբ և  անաէրոբ քայքայումը, նրա քայքայման լրացուցիչ    |      |     |

|ուղիները, դրանց նշանակությունը բջջի                     |      |     |

|կենսագործունեությանը: Այլ մոնոսախարիդների մուտքը        |      |     |

|գլիկոլիտիկ շղթա: Գլյուկոզի և  գլիկոգենի սինթեզը:        |      |     |

|Ածխաջրերի նյութափոխանակության կարգավորումը: Լիպիդները և |      |     |

|նրանց նյութափոխանակությունը: Լիպիդների դերը կենսաբանական|      |     |

|թաղանթների կազմավորմանը և  ֆունկցիաներում: Ճարպաթթուների|      |     |

|նյութափոխանակությունը` նրանց կատաբոլիզմը և  սինթեզը:    |      |     |

|Բևեռացված  լիպիդների նյութափոխանակությունը:             |      |     |

|Ֆոսֆատիդների, գլիկոլիպիդների և  ստերինների կենսասինթեզը:|      |     |

|Ազոտային նյութափոխանակությունը: Ամոնիակի առաջացման և    |      |     |

|չեզոքացման ուղիները: Տրանս- և  դեզամինացման ռեակցիաները:|      |     |

|Առանձին ամինաթթուների քայքայումը և  սինթեզը: Միզանյութի |      |     |

|սինթեզը: Ամինաթթվային նյութափոխանակության ժառանգական    |      |     |

|խանգարումները: Պուրինային և  պիրիմիդինային հիմքերի      |      |     |

|սինթեզը և  քայքայումը: Նյութափոխանակային գործընթացների  |      |     |

|ինտեգրացումը, դրա կարգավորման նյարդահումորալ            |      |     |

|մեխանիզմները: Մսի հյուսվածքների (մկանային, շարակցական,  |      |     |

|ճարպային, ոսկրային և  կրճիկային) կենսաքիմիական կազմը:   |      |     |

|Մսի հասունացման ժամանակ ընթացող ավտոլիտիկ կենսաքիմիական |      |     |

|փոխարկումները` պիգմենտների, ածխաջրերի, լիպիդների        |      |     |

|փոփոխությունները: Մսի սառեցման, աղադրման ջերմային       |      |     |

|մշակման համի և  բուրմունքի ձևավորման  ժամանակ տեղի      |      |     |

|ունեցող կենսաքիմիական փոխարկումները:Արյան կենսաքիմիական |      |     |

|կազմը, շնչառական ֆունկցիան, մակարդման քիմիական սխեման:  |      |     |

|Կաթի կենսաքիմիական բաղադրությունը, մթերային արժեքը      |      |     |

|պայմանավորվող ցուցանիշները: Կաթնամթերքների հասունացման, |      |     |

|համային և  արոմատիկ միացությունների առաջացման           |      |     |

|կենսաքիմիական սխեմաները: Լիպոլիտիկ, օքսիդացնող և        |      |     |

|կենսաքիմիական բնույթ կրող արատներ:                      |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հերձում և  դատաանասնաբուժական փորձաքննություն           |  6   | 164 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Դատաանասնաբուժական փորձաքննության առարկան ու            |      |     |

|բովանդականությունը: Ընդհանուր դրույթներ: կլինիկական և   |      |     |

|կենսաբանական մահ: Դիակային երևույթներ:                  |      |     |

|Դատաանասնաբուժական հերձման նպատակները, խնդիրները և      |      |     |

|մեթոդներ, հերձման վայրը, գործիքները, ախտահանության      |      |     |

|նյութերը, անվտանգության կանոնները, խոշոր և  մանր        |      |     |

|եղջերավորների, ձիերի, խոզերի, շների և  թռչունների       |      |     |

|հերձման առանձնահատկությունները: Փորձագետի իրավունքներն  |      |     |

|ու պարտականությունները: Փորձաքննության հիմնական         |      |     |

|տեսակները և  դրանց կատարման կարգը, թանատալոգիա,         |      |     |

|դատանասնաբուժական թունաբանություն: Ասֆիքսիաներից        |      |     |

|առաջացած մահվան փորձաքննություն, ջրահեղձման լաբորատոր   |      |     |

|ուսումնասիրության եղանակները, արյան հետքի, մազի,        |      |     |

|դատակենսաբանական փորձաքննություն: Դիակների և  առանձին   |      |     |

|օրգանների արտաշիրիմում, հանկարծամահություն: Առք ու      |      |     |

|վաճառքի դեպքում անասնաբուժական աշխատողների դատական      |      |     |

|պատասխանատվությունը: Բարձր և  ցածր ջերմաստիճանի         |      |     |

|ներգործությունից առաջացած վնասվածքների փորձաքննություն: |      |     |

|Գյուղ. կենդանիների փորձաքննություն ծննդօգնության,       |      |     |

|պերինատալ պաթոլոգիայի և  գինեկոլոգիական                 |      |     |

|հիվանդությունների դեպքում: Ախտաբանական նյութի           |      |     |

|հետազոտումը և  դիակների ոչնչացման կարգը: Դատական և      |      |     |

|դիագնոստիկ ակտերի եզրակացությունների ձևակերպման  կարգը: |      |     |

|                                                        |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ                     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ                     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Բուհական բաղադրիչ                                       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Օպերատիվ վիրաբուժություն                                |  6   | 180 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ընդհանուր տեղեկություններ վիրահատումների մասին: Կենդանու|      |     |

|նախապատրաստումը վիրահատության, ֆիքսումը և  անզգայացումը:|      |     |

|Ինֆեկցիայի կանխարգելումը վիրահատումների ժամանակ:        |      |     |

|Ցավազրկումներ (ընդհանուր և  տեղային): Վիրահատման        |      |     |

|բաղկացուցիչ տարրերը` հյուսվածքների հատում և  միացում:   |      |     |

|Արյունահոսություն և  դադարեցման եղանակները, արյան       |      |     |

|փոխներարկում: ՈՒսմունք վիրակապերի մասին: Գլխի դիմային և |      |     |

|ուղեղային բաժինների վիրահատություններ: Ծոծրակի և        |      |     |

|պարանոցի հատվածների վիրահատություններ. լծային երակի,    |      |     |

|կերակրափողի, շնչափողի վիրահատություններ: Մնդավի հատվածի |      |     |

|վիրահատություններ:  Կրծքի հատվածի վիրահատություններ`    |      |     |

|թոքամզի, սրտապարկի ծակումներ, կողի բացահայտում: Որովայնի|      |     |

|պատի և  խոռոչի օրգանների վիրահատություններ: Կենդանիների |      |     |

|սեռական գեղձերի ֆունկցիայի դադարեցում: Աճուկափոշտային   |      |     |

|ճողվածքների, սերմնածորանների, մակամորձու վիրահատումներ: |      |     |

|Առնանդամի և  թլիփի, միզապարկի, կաթնագեղձի և  արգանդի    |      |     |

|անզգայացումներ և  վիրահատումներ: Կրծքային և  կոնքային   |      |     |

|վերջույթների վիրահատություններ: Հոդերի, հոդապարկերի,    |      |     |

|լորձապարկերի, ջլաբունոցների ծակումներ:                  |      |     |

|Վերջավորությունների նյարդերի բլոկադա և  մատների հատում: |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ծննդագիտություն, գինեկոլոգիա և  բազմացման կենսատեխնիկա  |  11  | 330 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենդանիների սեռական օրգանների անատոմաֆիզիոլոգիական      |      |     |

|առանձնահատկությունները, սպերմիոգենեզ և  օվոգենեզ:       |      |     |

|Սեռական ցիկլ, նրա փուլերը, ֆենոմենները և  սեռական ցիկլի |      |     |

|տեսակային առանձնահատկությունները: Սերմնավորման օպտիմալ  |      |     |

|ժամանակը: Արտադրողներից սերմնահեղուկի ստացումը,         |      |     |

|գնահատումը, նոսրացումը և  պահպանումը: Էգ կենդանիների    |      |     |

|արհեստական սերմնավորումը: Կենդանիների հղիության         |      |     |

|որոշումը: Բեղմնավորում, զիգոտի փոխպատվաստում: Հղիության |      |     |

|ֆիզիոլոգիա: Հղի կենդանիների հիվանդությունների           |      |     |

|ախտորոշումը և  բուժումը: Ծննդաբերության և  հետծննդյան   |      |     |

|շրջանի ֆիզիոլոգիան և  ախտաբանությունը: Ծննդօգնություն,  |      |     |

|օպերատիվ ծննդագիտություն և  ֆետոտոմիա: Նորածինների      |      |     |

|հիվանդությունները, դրանց բուժումը: Կաթնագեղձի           |      |     |

|կառուցվածքը և  գործունեությունը: Մաստիտների ախտորոշումը,|      |     |

|բուժումը և  կանխարգելումը: Կրծի մաշկի և  պտուկների      |      |     |

|հիվանդությունների բուժումը: Անասնաբուժական գինեկոլոգիա: |      |     |

|Կենդանիների անպտղություն (բնածին, ծերունական,           |      |     |

|շահագործական, կլիմայական, արհեստական և  սիմպտոմատիկ):   |      |     |

|Գինեկոլոգիական հիվանդությունների ախտորոշումը, բուժումը  |      |     |

|և  կանխարգելումը: Արտադրողների անկարողություն:          |      |     |

|Կենդանիների սեռական գործունեության խթանման բնական և     |      |     |

|արհեստական եղանակները:                                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Տնային փոքր, լաբորատոր և  էկզոտիկ կենդանիների           |  3   |  90 |

|հիվանդություններ                                        |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մարսողական համակարգի հիվանդություններ` ստոմատիտ,        |      |     |

|ֆարինգիտ, կերակրափողի բորբոքում և  խցանում, գաստրիտ,    |      |     |

|ստամոքսի խոց, գաստրոէնտերիտ, էնտերոկոլիտ, աղիների       |      |     |

|մեխանիկական խցանում և  անանցելիություն, հեպտիտ, հեպատոզ,|      |     |

|լյարդի ցիռոզ, խոլեցեստիտ, խոլինգիտ, ասցիտ: Սիրտ-անոթային|      |     |

|համակարգի հիվանդություններ` պերիկարդիտ, միոկարդիտ,      |      |     |

|միոկարդիոզ, սրտամկանի ինֆարկտ, էնդոկարդիտ, սրտի արատներ,|      |     |

|արտերիոսկլերոզ: Շնչառական համակարգի հիվանդություններ`   |      |     |

|ռինիտ, լարինգիտ, տրախեիտ, բրոնխիտ, բրոնխոպնևմոնիա,      |      |     |

|թոքերի հիպերեմիա և  այտուց, թոքերի գանգրենա և  աբցես,   |      |     |

|կրուպոզ պնևմոնիա,  թոքերի էնիզեմա, պլևրիտ:  Միզային     |      |     |

|համակարգի հիվանդություններ` նեֆրիտ, պիելոնեֆրիտ,        |      |     |

|նեֆրոզ, հեֆրոսկլերոզ, պիելիտ, ուրոցիստիտ, միզաքարային   |      |     |

|հիվանդություն: Նյարդային համակարգի հիվանդություններ`    |      |     |

|մենինգոէնցեֆալիտ, միելիտ, գլխուղեղի անեմիա և  հիպերեմիա,|      |     |

|էպիլեպսիա, նևրոզներ:  Նյութափոխանակության խանգարումներ` |      |     |

|շաքարային և  ոչ շաքարային դիաբետ, ավիտամինոզներ,        |      |     |

|ալերգիաներ, անաֆիլակտիկ շոկ, կերային ալերգիա, բրոնխիալ  |      |     |

|ասթմա: Թունավորումներ` նիտրատներով, նիտրիտներով, կերակրի|      |     |

|աղով, ֆոսֆորօրգանական նյութերով, զոոկումարինով,         |      |     |

|դեղանյութերով, փչացած կերերով: Անեմիաներ և  դիաթեզներ:  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ներքին ոչ վարակիչ հիվանդություններ                      |  13  | 358 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ներքին ոչ վարակիչ հիվանդությունների ախտորոշումը,        |      |     |

|կանխարգելումը և  բուժումը: Նյութափոխանակության խանգարման|      |     |

|հիվանդություններ (հիպովիտամինոզներ, հանքային նյութերի`  |      |     |

|կալցիումի, ֆոսֆորի, յոդի և  այլնի փոխանակության         |      |     |

|խանգարումներ): Արյան համակարգի հիվանդություններ`        |      |     |

|թրոմբոցիտոպենիա, անեմիաներ և  դրանց տեսակները,          |      |     |

|լեյկոցիտոպենիա: Սիրտ-անոթային համակարգի                 |      |     |

|հիվանդություններ` տրավմատիկ և  ոչ տրավմատիկ             |      |     |

|պերիկարդիտներ, միոկարդիտներ և  միոկարդիոզներ, թրոմբոզ,  |      |     |

|թրոմբոֆլեբիտ: Նյարդային համակարգի ֆունկցիոնալ և         |      |     |

|օրգանական հիվանդություններ` էպիլեպսիա, տետանիա, խորեա և |      |     |

|նևրոզներ:  Շնչառական համակարգի հիվանդություններ`        |      |     |

|բրոնխոպնևմոնիա,  կատառային և  կրուպոզ պնևմոնիա,  չոր և  |      |     |

|թաց պլևրիտներ:  Մարսողական համակարգի հիվանդություններ`  |      |     |

|գաստրիտներ, գաստրոէնտերիտներ, նախաստամոքսների հիպատոնիա |      |     |

|և  գերլցում, գրքի խցանում, նախաստամոքսների փքանք,       |      |     |

|կոլիկներով ընթացող հիվանդություններ` ձիերի ստամոքսի սուր|      |     |

|լայնացում, աղիների մեթիորիզմ, աղիների ներբնում և        |      |     |

|ոլորում, աղիքային քարեր: Լյարդի և  լեղուղիների          |      |     |

|հիվանդություններ` հեպատիտ, դիստրոֆիա, ցիռոզ, խոլանգիտ և |      |     |

|խոլիցիստիտ: Միզային համակարգի հիվանդություններ`         |      |     |

|նեֆրիտներ, նեֆրոզներ, պիելոնեֆրիտ, միզաքարային          |      |     |

|հիվանդություններ: Ներզատիչ գեղձերի հիվանդություններ`    |      |     |

|վահանաձև  գեղձի բորբոքում (խպիպ): Իմուն համակարգի       |      |     |

|հիվանդություններ` իմունային անբավարարություն: Մատղաշների|      |     |

|հիվանդություններ` բրոնխոպնևմոնիա,  դիսպեպսիա, խոճկորների|      |     |

|ալիմենտար անեմիա, սպիտակմկանային հիվանդություն):        |      |     |

|Թռչունների և  մորթատու գազանների ոչ վարակիչ             |      |     |

|հիվանդություններ` պերոզ, քուչի խցանում, հիպովիտամինոզներ|      |     |

|և  թունավորումներ:                                      |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Համաճարակաբանություն և  ինֆեկցիոն հիվանդություններ      |  14  | 388 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Համաճարակաբանություն առարկան և  խնդիրները, հետազոտության|      |     |

|մեթոդները, ինֆեկցիոն հիվանդություններ: Օրգանիզմի        |      |     |

|իմունաբանական ռեակտիվությունը և  իմունիտետ:             |      |     |

|Համաճարակային պրոցես և  նրա շարժիչ ուժերը: Համաճարակային|      |     |

|օջախ և  ինֆեկցիոն հիվանդությունների բնական օջախավորումը:|      |     |

|Համաճարակաբանական հետազոտության հիմունքները: Կենդանիների|      |     |

|ինֆեկցիոն հիվանդությունների էվոլյուցիան: Կենդանիների    |      |     |

|ինֆեկցիոն հիվանդությունների անվանակարգումը և            |      |     |

|դասակարգումը: Ինֆեկցիոն հիվանդությունների կանխարգելումը:|      |     |

|Առողջացման և  վերացման միջոցառումները ինֆեկցիոն         |      |     |

|հիվանդությունների դեպքում: Ախտահանություն: Կենդանիների  |      |     |

|բուժումը ինֆեկցիոն հիվանդությունների դեպքում: Մի քանի   |      |     |

|կենդանական տեսակների համար ընդհանուր հիվանդություններ   |      |     |

|(սիբիրախտ, դաբաղ, տուբերկուլյոզ, բրուցելյոզ,            |      |     |

|կատաղություն, լեպտոսպիրոզ, լիստերիոզ, պաստերելյոզ, ծաղիկ|      |     |

|և  այլն): Որոճող կենդանիների հիվանդություններ (խշխշան   |      |     |

|պալար, պարատուբերկուլյոզ, խ.ե.կ. ժանտախտ, չարորակ       |      |     |

|հարբուխային տենդ, խ.ե.կ. լեյկոզ, բրադզոտ և  այլն):      |      |     |

|Խոզերի հիվանդություններ (ժանտախտ, աֆրիկյան ժանտախտ,     |      |     |

|կարմրախտ և  այլն): Ձիերի հիվանդություններ (խլնախտ,      |      |     |

|գեղձատապ և  այլն): Մատղաշների հիվանդություններ          |      |     |

|(սալմոնելյոզ, կոլիբակտերիոզ): Թռչունների                |      |     |

|հիվանդություններ: Շների և  մուշտակատու գազանների        |      |     |

|հիվանդություններ:                                       |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մակաբուծաբանություն և  ինվազիոն հիվանդություններ        |  11  | 314 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Տրեմատոդներ և  տրեմատոդոզներ, դրանց ախտորոշումը,        |      |     |

|բուժումը և  կանխարգելումը: Ցեստոդներ և  ցեստոդոզներ,    |      |     |

|դրանց ախտորոշումը, բուժումը և  կանխարգելումը: Նեմատոդներ|      |     |

|և  նեմատոդոզներ` օքսիուրատոզներ, ասկարիդատոզներ,        |      |     |

|մարսողական և  շնչառական համակարգի ստրոնգիլյատոզներ,     |      |     |

|կենդանիների տրիխոցեֆալյոզներ, կենդանիների ֆիլարիատոզներ,|      |     |

|օնխոցերկոզներ, ականտոցեֆալյոզներ, դրանց ախտորոշումը,    |      |     |

|բուժումը և  կանխարգելումը:  Սպորավորների, մտրակավորների,|      |     |

|նախակորիզավորների կողմից հարուցվող հիվանդություններ,    |      |     |

|դրանց ախտորոշումը, բուժումը և  կանխարգելումը:           |      |     |

|Պարազիտոֆորմային տզեր` իքսոդային, արգասային և           |      |     |

|գամազոիդային տզեր: Պայքարի միջոցառումները: Ակարիֆորմային|      |     |

|տզեր և  նրանց կողմից հարուցվող հիվանդությունների        |      |     |

|ախտորոշումը, բուժումը և  կանխարգելումը: Կենդանիների     |      |     |

|էնտոմոզներ: Բոռերի կողմից հարուցվող հիվանդությունները:  |      |     |

|Մշտական մակաբույծվող միջատների կողմից հարուցվող         |      |     |

|հիվանդությունները, մելոֆագոզներ, լվակրություն,          |      |     |

|փայտոջիլներ, զոոֆիլ ճանճեր, զազիրք: Խավարասերներ և      |      |     |

|մաշկակերներ, դրանց ախտորոշումը, բուժումը, կանխարգելումը |      |     |

|և  պայքարի միջոցառումները:                              |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Թունաբանություն                                         |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ընդհանուր անասնաբուժական թունաբանություն: Մասնավոր      |      |     |

|թունաբանություն: Կենդանիների թունավորումները            |      |     |

|պարարտանյութերից, թունաքիմիկատներից (ինսեկտիցիդներ,     |      |     |

|ֆունգիցիդներ, հերբիցիդներ, զոոցիդներ և  այլն),          |      |     |

|օրգանական, անօրգանական, սինթետիկ, հանքային, մետաղական և |      |     |

|այլ բնույթի քիմիական միացություններից (քիմիական         |      |     |

|տոքսիկոզներ): Կերային տոքսիկոզներ:                      |      |     |

|Թունավորումներ նյարդային, մարսողական, շնչառական,        |      |     |

|արյունային համակարգերը ախտահարող, կաթի և  մսեղիքի որակը |      |     |

|փոխող բույսերից (ֆիտոտոքսիկոզներ): Կենդանիների          |      |     |

|թունավորումները սնկերով վարակված կերերով                |      |     |

|(միկոտոքսիկոզներ): Կենդանիների դեղորայքային             |      |     |

|թունավորումները: Կենդանիների թունավորումները մարտական   |      |     |

|թունավոր նյութերից: Կենդանիների թունավորումները         |      |     |

|կենդանական ծագման թույներից (միջատների, օձի և  այլն):   |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական սանիտարական փորձաքննություն              |  8   | 208 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Հասկացողություն անասնաբուժական սանիտարական              |      |     |

|փորձաքննության մասին: Մսի արդյունաբերության հումքը:     |      |     |

|Սպանդային կենդանիների ընդհանուր բնութագիրը և            |      |     |

|բտվածության որոշումը: Կենդանիների փոխադրումը և  նրանց   |      |     |

|անասնաբուժական սպասարկումը ճանապարհին: Կենդանիների      |      |     |

|վերամշակման ձեռնարկությունները: Կենդանիների ընդունումը, |      |     |

|նախասպանդային պահպանումը և  անասնաբուժական զննումը:     |      |     |

|Կենդանիների առաջնային վերամշակման տեխնոլոգիան և         |      |     |

|հիգիենան: Մսի մորֆոլոգիան, քիմիան և  հասունացման        |      |     |

|էությունը: Մսեղիքի դրոշմումը: Մսեղիքի և  օրգանների      |      |     |

|անասնաբուժական սանիտարական փորձաքննությունը վարակի,     |      |     |

|ինվազիոն և  ոչ վարակիչ հիվանդություններ հայտնաբերելիս:  |      |     |

|Մսի անասնաբուժական սանիտարական փորձաքննությունը         |      |     |

|կենդանիների հարկադիր սպանդի ժամանակ: Պայմանական պիտանի  |      |     |

|մսի վնասազերծման եղանակները: Սննդային                   |      |     |

|տոքսիկոինֆեկցիաներ և  տոքսիկոզներ: Կենդանական           |      |     |

|ճարպահումքի, սննդային ենթամթերքների էնդոկրին և          |      |     |

|ֆերմենտատու հումքի, արյան, աղիների և  կաշվեհումքի       |      |     |

|վերամշակումը և  անասնաբուժական սանիտարական              |      |     |

|փորձաքննությունը: Կաթի և  կաթնամթերքի, ձվի և  ձվամթերքի |      |     |

|անասնաբուժական սանիտարական փորձաքննությունը: Ձկների     |      |     |

|հիվանդությունները և  նրանց անասնաբուժական սանիտարական   |      |     |

|փորձաքննությունը: Բուսական սննդային մթերքների           |      |     |

|սանիտարական փորձաքննությունը: Մեղրի սանիտարական         |      |     |

|փորձաքննությունը: Սննդային մթերքների սանիտարական        |      |     |

|փորձաքննությունը շուկաներում:                           |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական գործի կազմակերպում և  հասարակական        |  7   | 194 |

|առողջապահություն                                        |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական ծառայության կազմակերպչական կառուցվածքը և |      |     |

|անասնաբուժական գործի ղեկավարումը: Անասնաբուժական գործի  |      |     |

|կազմակերպումը գյուղական շրջաններում: Անասնաբուժական     |      |     |

|գործի կազմակերպումը քաղաքում: Արտադրական անասնաբուժական |      |     |

|ծառայությունը գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում:     |      |     |

|Տնտեսական հաշվարկը անասնաբուժական հիմնարկություններում: |      |     |

|Անասնաբուժական սպասարկման կազմակերպումը: Անասնաբուժական |      |     |

|միջոցառումների պլանավորումը: Անասնաբուժական             |      |     |

|միջոցառումների էկոնոմիկան: Տնտեսական ցուցանիշների       |      |     |

|համակարգը: Տնտեսական վնասները և  նրանց հաշվարկման       |      |     |

|մեթոդիկան: Անասնաբուժական միջոցառումների                |      |     |

|արդյունավետությունը: Անասնաբուժական հսկողության         |      |     |

|կազմակերպումը: Անասնաբուժական միջոցառումների            |      |     |

|ֆինանսավորումը: Անասնաբուժական մատակարարման             |      |     |

|կազմակերպումը: Անասնաբուժական հաշվառում: Անասնաբուժական |      |     |

|հաշվետվություն: Անասնաբուժական գործավարություն:         |      |     |

|Միջազգային անասնաբուժական կազմակերպություններ և         |      |     |

|անասնաբուժական ծառայությունը արտասահմանյան երկրներում:  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մեղուների հիվանդություններ                              |  2   |  60 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մեղուների հիվանդությունների կանխարգելումը: Բուժումը     |      |     |

|մեղուների հիվանդությունների դեպքում: Առողջացման և       |      |     |

|վերացման միջոցառումները մեղուների հիվանդությունների     |      |     |

|դեպքում: Մեղուների հիվանդությունների անվանակարգումը և   |      |     |

|դասակարգումը: Ախտահանություն: Մեղուների ինֆեկցիոն       |      |     |

|հիվանդություններ (ամերիկյան և  եվրոպական փտախտներ,      |      |     |

|պարագնիլեց, տոպրակաձև  թրթուր, ասկոսֆերոզ, ասպերգիլյոզ, |      |     |

|մելանոզ, սեպտիցեմիա և  հաֆնիոզ,կոլիբակտերիոզ, ռիկետսիոզ,|      |     |

|վիրուսային կաթված): Մեղուների պարազիտային               |      |     |

|հիվանդություններ (նոզեմատոզ, ակարապիդոզ, վարոատոզ,      |      |     |

|բրաուլյոզ, լեպտոմոնոզ, մերիմիտիդոզ, էկզոակարապիդոզ):    |      |     |

|Մեղուների ոչ վարակիչ հիվանդություններ (մրսած թրթուրներ  |      |     |

|և  հարսնյակներ, սառած սերմանում, մանանայի տոքսիկոզ,     |      |     |

|նեկտարային տոքսիկոզ, ծաղկափոշու տոքսիկոզ, աղային        |      |     |

|տոքսիկոզ, սպիտակուցային դիստրոֆիա, ածխաջրային           |      |     |

|դիստրոֆիա):                                             |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ընդհանուր վիրաբուժություն                               |  3   |  90 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ընդհանուր վիրաբուժություն առարկան և  նրա խնդիրները:     |      |     |

|Կենդանիների տրավմատիզմը և  նրա տեսակները: Բորբոքում, դրա|      |     |

|ձևերը  և  բուժման եղանակները: Վիրաբուժական ընդհանուր և  |      |     |

|յուրահատուկ ինֆեկցիաներ, դրանց բուժումը: Մեխանիկական բաց|      |     |

|և  փակ վնասվածքներ: Օտար մարմիններն օրգանիզմում,        |      |     |

|մեռուկներ, խոցեր և  խուղակներ: Ջերմային, քիմիական       |      |     |

|էլեկտրական և  ճառագայթային վնասվածքներ, դրանց բուժումը: |      |     |

|Մաշկի, մկանների, ջլերի, ջլաբունոցների, ձուսպա- և        |      |     |

|լորձապարկերի, հոդերի, ոսկրերի, նյարդային համակարգի,     |      |     |

|արյան և  ավշային անոթների հիվանդությունների ախտորոշումը |      |     |

|և  բուժումը: Նորագոյացություններ, առաջացման պատճառները, |      |     |

|դասակարգումը, ախտորոշումը և  բուժումը:                  |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Մասնավոր վիրաբուժություն                                |  5   | 134 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Գլխի, ծոծրակի, պարանոցի, մնդավի, կրծքի, մեջքի, գոտկի    |      |     |

|որովայնի պատի և  խոռոչի օրգանների հիվանդությունները,    |      |     |

|դրանց պատճառները, ախտածնությունը, կլինիկական նշանները և |      |     |

|բուժումը: Միզասեռական համակարգի օրգանների               |      |     |

|հիվանդությունները, պատճառները, ախտածնությունը,          |      |     |

|կլինիկական նշանները և  բուժումը: Հետամորձատման          |      |     |

|բարդությունների բուժումը: Վերջավորությունների           |      |     |

|հիվանդությունները, դրանց պատճառները, ախտածնությունը,    |      |     |

|կլինիկական նշանները և  բուժումը: Արմնկի հոդի, նախաբազկի,|      |     |

|դաստակի, նախադաստակի, նախագարշապարի, ծնկի հոդի, սրունքի,|      |     |

|ցատկիչ հոդի հատվածի հիվանդությունները, դրանց պատճառները,|      |     |

|ախտածնությունը, կլինիկական նշանները և  բուժումը:        |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Անասնաբուժական օրթոպեդիա և  ակնաբուժություն             |  4   | 104 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Կենդանիների մատի համառոտ նկարագրությունը: Սմբակների     |      |     |

|եղջրի աճը, ֆիզիկական հատկությունները, ձևը:  Մատի        |      |     |

|ոսկորների առանցքը և  ֆունկցիան: Կենդանիների պայտումը:   |      |     |

|Կճղակների և  սմբակի խնամքը: Սմբակների, կճղակների, պսակի |      |     |

|հատվածի,մաշկահիմքի, միջկճղակային ճեղքի, փափկանի հատվածի,|      |     |

|կճղակի և  սմբակի ներբանի, սմբակի հոդի, մակույկային      |      |     |

|ճախարակի հատվածի, կճղակի վարակիչ հիվանդություններ, դրանց|      |     |

|պատճառները, ախտածնությունը, կլինիկական նշանները և       |      |     |

|բուժումը: Տեսողական օրգանի կառուցվածքը և  ֆունկցիան:    |      |     |

|Ակնակապճի հատվածի, կոպերի, շաղկապենու, արցունքային      |      |     |

|օրգանների, եղջերենու, սպիտակուցային թաղանթի, աչքի առջևի |      |     |

|կամերայի, անոթային ուղու, ցացենու, տեսողական նյարդի,    |      |     |

|ոսպնյակի, ապակենման մարմնի հիվանդություններ, դրանց      |      |     |

|պատճառները, ախտածնությունը, կլինիկական նշանները և       |      |     |

|բուժումը:                                               |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ձկների հիվանդություններ                                 |  2   |  50 |

|________________________________________________________|______|_____|

|Ջրավազանների տիպերը Հայաստանում: Ձկնաբուծական           |      |     |

|տնտեսությունների լճակների համաճարակաբանական բնութագիրը  |      |     |

|Հայաստանում: Ձկնային տնտեսություններում կիրառվող        |      |     |

|ընդհանուր սանիտարա-կանխարգելիչ միջոցառումները:          |      |     |

|Իխթիո-ախտաբանական հետազոտման ժամանակակից մեթոդները:     |      |     |

|Մոնոգենետիկ ծծանների կողմից հարուցվող հիվանդություններ: |      |     |

|Ցեստոդների կողմից հարուցվող հիվանդություններ: Կլոր      |      |     |

|որդերի կողմից հարուցվող հիվանդություններ: Խեցգետնիկների |      |     |

|կողմից հարուցվող հիվանդություններ: Նախակենդանիների      |      |     |

|կողմից հարուցվող հիվանդություններ: Ինֆուզորիաների կողմից|      |     |

|հարուցվող հիվանդություններ: Ձկների վարակիչ և  ոչ վարակիչ|      |     |

|հիվանդություններ, պայքարի միջոցառումները դրանց դեմ:     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ                     |      |     |

|________________________________________________________|______|_____|

|Տեսական ուսուցման ընդհանուր ժամաքանակը` 154 շաբաթ       | 300  | 9000|

._____________________________________________________________________.

 

Ծանոթություն. Յուրաքանչյուր առարկային հատկացված ժամաքանակի մեջ մտնում է լսարանային և արտալսարանային ժամաքանակը (70:30% հարաբերությամբ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում 10%-ից ոչ պակասը:

 

5. 310302 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԺՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԱՆԱՍՆԱԲՈՒՅԺ-ԲԺԻՇԿ

       _________________________                  __________________

         դասիչ, մասնագիտություն                   որակավորման աստիճան

ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

__________________

        որակավորման աստիճան

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 247 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                154 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                      28 շաբաթ,

    - պրակտիկաները`                                       28 շաբաթ,

    ա/ ուսումնական                                        15

    բ/ արտադրական                                         13,

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և

 պաշտպանությունը`                                          3 շաբաթ

    - արձակուրդները`                                      34 շաբաթ:

 

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

__________________

որակավորման աստիճան յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամը: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է, բացառությամբ 9-րդ և 10-րդ կիսամյակների, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի 9-ական շաբաթ:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310302 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԺՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԱՆԱՍՆԱԲՈՒՅԺ-ԲԺԻՇԿ

       _________________________                  __________________

     դասիչ, մասնագիտության անվանում               որակավորման աստիճան

ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՄՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակման պահանջները.

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորված բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողների գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակ (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելը կատարվում է գնահատման ավանդական համակարգով («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացված դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, որոնց քանակը սահմանում է բուհը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է անասնաբուժություն արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացված ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է.

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացված ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված առարկաներից պարտադիր են. «Օտար լեզու» (340 ժամից ոչ պակաս ծավալով), «Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ», «Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ», «Ֆիզիկական կուլտուրա» (408 ժամից ոչ պակաս), «Հայ ժողովրդի պատմություն», «Փիլիսոփայություն»: Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական ու կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղաքացիական պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

- իրականացնել 310302 Անասնաբուժություն մասնագիտությամբ Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, հմտությունների և ունակությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետում ուսուցումը թույլ է տրվում այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը կամ ընդունակությունները դրա համար համարվում են բավարար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված 310302 Անասնաբուժություն մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրերային ապահովման պահանջները.

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք որպես կանոն ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը: Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0.25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (կենդանիների ախտորոշիչ հետազոտություններ, արյան, մեզի, արտաթորանքի լաբորատոր ստուգումներ, դեղանյութերի և կենսապատրաստուկների ներարկումներ, վիրահատական միջամտություններ, ախտահանության, դեզինսեկցիայի և դեռատիզացիայի եղանակներ, կենդանական ծագման մթերքների և հումքի փորձաքննություն, անասնաշենքերի հիգիենիկ պայմանների որոշում), ներառյալ որպես պարտադրի բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադրիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ Internet-ը:

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչների (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով, նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով անասնաբուժական բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում` անասնաբուժական սպասարկման կայաններում, անասնապահական տնտեսություններում, սահմանային հսկիչ կետերում, անասնաբուժական դեղատներում, անասնաբուժական լաբորատորիաներում, կենդանական ծագման մթերքների և հումքի ստացման և իրացման կետերում, կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (կլինիկական) պրակտիկաներ: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղվում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում: Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310302 ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԺՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ __________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը պետք է.

___________________

որակավորման աստիճան

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժինների մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- տիրապետի գյուղատնտեսական կենդանիների և թռչունների վարակիչ և ոչ վարակիչ հիվանդությունների ախտորոշման, նրանց դեմ պայքարի ու կանխարգելման միջոցառումների կազմակերպման ու անցկացման մեթոդներին,

- մշակի կենդանիների ու թռչունների վարակիչ և ինվազիոն հիվանդությունների դեմ պայքարի ընթացիկ և հեռանկարային պլաններ,

- կարողանա բուժել ընտանի և վայրի կենդանիների ու թռչունների տարբեր տեսակի հիվանդություններ,

- տիրապետի ախտահանության, դեզինսեկցիայի և դեռատիզացիայի տարբեր մեթոդներին,

- ճիշտ կազմակերպի կենդանիների պահվածքին, խնամքին և կերակրմանը ներկայացվող անհրաժեշտ պայմանները,

- տիրապետի կենդանական և բուսական ծագման հումքի և մթերքի սանիտարական փորձաքննության մեթոդներին և եղանակներին:

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչներ մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառությունները ներառում են.

- հետազոտական աշխատանքներ վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ:

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում,

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրում աշխատելու:

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման

___________________

որակավորման աստիճան երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը

___________________

որակավորման աստիճան և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2 Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման

___________________

որակավորման աստիճան պահանջները

 

7.2.1. 310302 Անասնաբուժություն մասնագիտությամբ Անասնաբույժ-բժիշկ

          __________________________                __________________   

        դասիչ, մասնագիտության անվանում              որակավորման աստիճան   

բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Անասնաբույժ-բժիշկ բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային)

__________________

         որակավորման աստիճան

աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

310302 Անասնաբուժություն մասնագիտությամբ Անասնաբույժ-բժիշկ

   _________________________                 __________________

  դասիչ, մասնագիտության անվանում             որակավորման աստիճան

բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները անասնապահության (ներառյալ թռչունները, գազանները, մեղուները և ձկները), կենդանիների վարակիչ և ոչ վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման (այն իրականացվում է ախտորոշիչ, բուժկանխարգելիչ միջոցառումներով) արտադրական, տեխնոլոգիական և կազմակերպչական գործունեության, անասնաբուժասանիտարական տեսակետից կենդանական ծագման բարձրորակ մթերքի և հումքի արտադրության և այլ ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործման բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու ֆերմերային և գյուղացիական անասնապահական տնտեսություններում, տոհմային կայաններում, անասնաբուժական տեղամասերում, սահմանային հսկիչ կետերում, սպանդանոցներում, կենդանական ծագման մթերքների ստացման և իրացման կետերում,

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` Անասնաբուժական բժշկագիտության հիմնական (կլինիկական) առարկաները, ոչ վարակիչ, ինֆեկցիոն և ինվազիոն հիվանդությունների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների.

1. Ոչ վարակիչ հիվանդություններ,

2. Ինֆեկցիոն և ինվազիոն հիվանդություններ,

3. Անասնաբուժական սանիտարական փորձաքննություն:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

1. Ներածություն,

2. Գրականության տեսություն,

3. Սեփական հետազոտություններ,

4. Եզրակացություններ,

5. Առաջարկություններ:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

1. Ներքին ոչ վարակիչ հիվանդություններ,

2. Ծննդագիտություն և գինեկոլոգիա,

3. Վիրաբուժություն,

4. Համաճարակաբանություն և վարակիչ հիվանդություններ,

5. Մակաբուծաբանություն և ինվազիոն հիվանդություններ,

6. Անասնաբուժական սանիտարական փորձաքննություն,

7. Անասնաբուժական գործի կազմակերպում և հասարակական առողջապահություն:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                 310302 - Անասնաբուժություն

 

    Որակավորումը, անվանումը`          Անասնաբույժ բժիշկ բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 10 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                     առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

._______________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր|Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |         |           |              |           |

|______________________________________________________________|

|                                ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6|7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | | | |0| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | | | | |0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | | | | | | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | | | | | |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| x|x|x|x|9| | | | |  |  |  |  |::|::| =| =| x| x| x| x| x|

._______________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| | =|17|  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| | =|17|  |  |  |  | 0| 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | x| x| 9|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::| =|//|//|//|  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| 0| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  3  |  -  |  -   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| 0| 0| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  4  |  -  |  -   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| |::| 0| 0| 0| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  5  |  -  |  -   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| |::|::| =| =| =| =| =| x| x|  34  |  6  |  3  |  2  |  -   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  18  |  4  |  -  | 11  |  -   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 154  | 28  | 15  | 13  |  -   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |   -   |  9  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |   -   |  8  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |   -   |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |   -   |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |   3   |  3  |   39   |

._____  |_______|_____|________|

|   3   | 34  |  247   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բարձրագույն           | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |մաթեմատիկան           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բուսաբանություն       | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |ագրոնոմիայի           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Լատիներեն լեզու       | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |բուծում               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անօրգանական և         | 4  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |անալիտիկ քիմիա        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Կենդանաբանություն     | 3  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|12|    |Գյուղ. կենդանիների    | 4  |  4  |    68   |  17 |  51 |     |

|  |    |անատոմիա - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. կենդանիների    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |բուծում և  կերակրում -|    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. կենդանիների    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անատոմիա - 3 օր       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 30 |  33 | 561+36* | 170 | 323 |  68 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |միջ. պաշտպանություն   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն -2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ինֆորմատիկա և  ինֆ.   | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |տեխնոլոգիայի          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 4  |  4  |    68   |  17 |  51 |     |

|  |    |անատոմիա - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ֆիզիկան և             | 4  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |կենսաֆիզիկայի         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Մասնավոր              | 5  |  6  |   102   |  51 |  51 |     |

|  |    |անասնաբուծություն     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Օրգանական քիմիա       | 2  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբանություն       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ագրոնոմիայի           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով - 2 օր   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կենդանաբանություն -3օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մասնավոր              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անասնաբուծություն -6օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. կենդանիների    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անատոմիա - 1 օր       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 30 |  33 | 561+72* | 187 | 323 |  51 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Քաղաքագիտություն      | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մշակութագիտություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Կենսաքիմիա - 1        | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հյուսված.,            | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |բջջաբանություն,       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սաղմնաբանություն - 1  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուժ. մանրէակենս| 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |և  իմունաբանություն -1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ֆիզիոլոգիա և  էթոլոգիա|    |     |         |     |     |     |

|  |    |- 1                   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Փիլիսոփայություն      | 3  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անասնաբուժական        | 3  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |գենետիկա              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Գյուղ. կենդանիների    | 4  |  4  |    68   |  17 |  51 |     |

|  |    |անատոմիա - 3          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. կենդանիների    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անատոմիա - 4 օր       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուժական        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |գենետիկա - 2 օր       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 30 |  33 | 561+36* | 221 | 255 |  85 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը`17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Իրավագիտություն       | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 3  |  4  |    68   |  17 |  51 |     |

|  |    |կերակրում - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Անասնաբուժական        | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |վիրուսաբանություն - 1 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ախտաբանական ֆիզիոլոգիա| 3  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    | - 1                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կենսաքիմիա - 2        | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հյուսված.,            | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |բջջաբանություն,       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սաղմնաբանություն - 2  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Անասնաբուժ. մանրէակենս| 4  |  4  |    68   |  17 |  51 |     |

|  |    |և  իմունաբանություն -2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գյուղ. կենդանիների    | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |ֆիզիոլոգիա և  էթոլոգիա|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 2                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 3  |     |  108*   |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. կենդանիների    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |բուծում և  կերակրում -|    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կենսաքիմիա - 3 օր     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. կենդանիների    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ֆիզիոլոգիա - 4 օր     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուժ.           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մանրէակենսաբ. և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իմունաբան. - 4 օր     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ախտաբանական ֆիզիոլոգիա|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 4 օր               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 30 | 31  | 527+108*| 170 | 306 |  51 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Անանսաբուժական        | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |ռադիոկենսաբանություն  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպ. և         | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |անվտանգ. արտ.         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կենսատեխնոլոգիա       | 2  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Զոոհիգիենա սանիտարիայի| 2  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներով - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Կլինիկական            | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |ախտորոշաբանություն և  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ռենտգեն. - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուժ. և         | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |կլինիկական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |դեղաբանություն - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Տնտեսագիտության       | 2  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գյուղ. կենդանիների    | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |կերակրում -           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անասնաբուժական        | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |վիրուսաբանություն - 2 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Ախտաբանական           | 4  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |ֆիզիոլոգիա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36*   |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կլինիկական ախտորոշ. և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ռենտգենաբանություն -  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուժ. և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կլինիկական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |դեղաբանություն - 3 օր |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 30 | 33  | 561+36* | 238 | 289 |  34 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գյուղատնտեսության     | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ձեռնարկատիրական       | 2  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |գործունեութ.          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Բիոէթիկա              | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ախտաբանական անատոմիա-1| 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օպերատիվ              | 3  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |վիրաբուժություն - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ծննդագիտ., գին. և     | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |բազմացման կենսատեխ.-1 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուժական և      | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |կլինիկական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |դեղաբանություն - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Զոոհիգիենա սանիտարիայի| 4  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |հիմունքներ - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Կլինիկական            | 3  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |ախտորոշաբանություն և  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ռենտգեն. - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 4  |     |   144 * |     |     |     |

|  |    |4 շաբաթ,              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կլինիկական ախտորոշ. և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ռենտգենաբան. - 3 օր   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուժ. և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կլինիկական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |դեղաբանություն - 3 օր |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուժական        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վիրուսաբանություն -3օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Զոոհիգիենա սանիտարիայի|    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ - 2 օր     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ռադիոկենսաբանություն -|    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Օպերատիվ              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վիրաբուժություն - 5 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ծննդագիտ., գինեկոլ.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  բազմացման          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխ.- 5 օր       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կենսատեխնոլոգիա 1 օր  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 30 | 30  |510+144* | 204 | 272 |  34 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ծննդագիտ. գինեկոլոգիա | 4  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |և  բազմաց. կենսատեխ- 2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կլինիկական կենսաքիմիա | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ներքին ոչ վարակիչ     | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիվանդություններ - 1  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Համաճարակ և  ինֆեկցիոն| 4  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |հիվանդություններ - 1  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մակաբուծաբ. և  ինվ.   | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |հիվանդություններ - 1  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուժ. և         | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |կլինիկական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |դեղաբանություն - 3    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ախտաբանական անատոմիա-2| 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Թունաբանություն       | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Օպերատիվ              | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |վիրաբուժություն - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա -| 1  |     |    36 * |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ծննդագիտ., գինեկոլ. և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |բազմաց. կենսատեխ.- 2օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Թունաբանություն - 2 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Համաճարակ և  ինֆեկցիոն|    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ - 2օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 30 | 31  | 527+36* | 187 | 340 |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնային փոքր, լաբ. և   | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |էկգ. կենդ. հիվանդ.    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Անասնաբ. սանիտ.       | 3  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |փորձաքննություն - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Անաս. գործի կազմ. և   | 3  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |հասարակական առողջապահ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |- 1                   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մեղուների             | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |հիվանդություններ      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ընդհանուր             | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |վիրաբուժություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ծննդագիտ., գինեկոլ. և | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |բազմացման կենսատեխնիկա|    |     |         |     |     |     |

|  |    |- 3                   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ներքին ոչ վարակիչ     | 3  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |հիվանդություններ - 2  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Համաճարակ և  ինֆեկցիոն| 3  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |հիվանդություններ - 2  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Մակաբուծաբ. և  ինվ.   | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիվանդություններ - 2  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա -| 2  |     |    72 * |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մակաբուծաբ. և  ինվ.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ -3 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդհանուր և  մասնավոր |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վիրաբուժություն - 3 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անաս. սան.            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն - 3 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ներքին ոչ վարակիչ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ -3 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա - | 2  |     |    60 * |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ախտաբանական անատոմիա -|    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ներքին ոչ վարակիչ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ -1 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդհանուր և  մասնավոր |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վիրաբուժություն - 1 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ծննդագիտ., գինեկոլ. և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |բազմացման կենսատեխ. - |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Համաճարակ և  ինֆեկցիոն|    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդութ. - 1 օր     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մակաբուծաբ. և  ինվ.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ -1 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուժ. գործի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում - 2 օր   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Թունաբանություն - 2 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անաս. սան.            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն - 2 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 30 | 31  | 527+132*| 170 | 357 |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 9

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մասնավոր              | 5  |  6  |   54    |  18 |  36 |     |

|  |    |վիրաբուժություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ներքին ոչ վարակիչ     | 3  |  4  |   36    |  18 |  18 |     |

|  |    |հիվանդություններ - 3  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Համաճարակ և  ինֆեկցիոն| 4  |  4  |   36    |  18 |  18 |     |

|  |    |հիվանդութ. - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Անաս. սան.            | 3  |  4  |   36    |  18 |  18 |     |

|  |    |փորձաքննություն - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ձկների                | 2  |  3  |   27    |   9 |  18 |     |

|  |    |հիվանդություններ      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մակաբուծաբ. և  ինվ.   | 5  |  6  |   54    |  27 |  27 |     |

|  |    |հիվանդություններ - 3  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անաս. գործի կազմ. և   | 4  |  5  |   45    |  18 |  27 |     |

|  |    |հասարակական առողջապահ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 2                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա - | 4  |     |   120 * |     |     |     |

|  |    |4 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ախտաբանական անատոմիա -|    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ներքին ոչ վարակիչ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ -4 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդհանուր և  մասնավոր |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վիրաբուժություն - 3 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ծննդագիտ., գինեկոլ. և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |բազմացման կենսատեխ. - |    |     |         |     |     |     |

|  |    |4 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Համաճարակ և  ինֆեկցիոն|    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ- 3 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մակաբուծաբ. և  ինվ.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ -3 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուժ. գործի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում - 2 օր   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անաս. սան.            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն - 3 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 30 | 32  | 288+120*| 126 | 162 |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 9

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հերձում և             | 6  |  8  |   72    |  18 |  54 |     |

|  |    |դատաանասնաբուժ.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Անասնաբուժական        | 4  |  6  |   54    |  18 |  36 |     |

|  |    |օրթոպեդիա և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ակնաբուժություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ներքին ոչ վարակիչ     | 4  |  6  |   54    |  18 |  36 |     |

|  |    |հիվանդություններ - 4  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Համաճարակ և  ինֆեկցիոն| 3  |  4  |   36    |  18 |  18 |     |

|  |    |հիվանդութ. - 4        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Անաս. սան.            | 2  |  4  |   36    |  18 |  18 |     |

|  |    |փորձաքննություն - 3   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա - | 7  |     |   210 * |     |     |     |

|  |    |7 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ախտաբանական անատոմիա -|    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ներքին ոչ վարակիչ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ -6 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդհանուր և  մասնավոր |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վիրաբուժություն - 6 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ծննդ., գինեկոլոգ. և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |բազմացման կենսատեխ.-  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |7 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Համաճարակ և  ինֆեկցիոն|    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդ. - 7 օր        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մակաբուծաբ. և  ինվ.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիվանդություններ -7 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուժ. գործի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հասարակ. առողջ. - 2 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անաս. սան.            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն - 4 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 26 |  28 | 252+210*|  90 | 162 |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ               |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |ատեստավորումներ (2    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համալիր քննություն)   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              |300 |     |4875+930*|1763 |2789 | 323 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |I Վարակիչ հիվանդություններ                                   |

|       |1. Համաճարակաբանություն և  ինֆեկցիոն հիվանդություններ        |

|       |2. Մակաբուծաբանություն և  ինվազիոն հիվանդություններ          |

|       |3. Անասնաբուժական սանիտարական փորձաքննություն                |

|       |4. Անասնաբուժական գործի կազմակերպում և  հասարակական          |

|       |առողջապահություն                                             |

|       |_____________________________________________________________|

|       |II Ոչ վարակիչ հիվանդություններ                               |

|       |1. Ներքին ոչ վարակիչ հիվանդություններ                        |

|       |2. Վիրաբուժություն                                           |

|       |3. Ծննդագիտություն, գինեկոլոգիա և  բազմացման կենսատեխնոլոգիա |

.___    ._____________________________________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    35   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    22   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|12|  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    363  | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    35   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    48   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |     9   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    333  | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    363  | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    337  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | կ/ա |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |     9   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |     9   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |     9   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  | կ/ա |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |    309  | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |     9   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    1   |    35   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  | կ/ա |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |   1    |    270  | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  | կ/ա |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |    343  | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | կ/ա |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | կ/ա |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |    253  | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    80   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    38   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | կ/ա |        |    68   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    38   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    23   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | կ/ա |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | կ/ն |        |    59   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  3  |        |    386  | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    92   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | կ/ա |        |    50   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    50   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    38   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | կ/ա |        |     8   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |    238  | 5 քնն. |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  11 |    1   |   3195  |59 ստ., |

|  |  |     |        |         |35 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

    Մասնագիտությունը`      310404 Անտառային տնտեսություն և  բնակավայրերի

                           կանաչապատում

 

Որակավորման աստիճանը` Անտառագիտության բակալավր

 

1. 310404 - «ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ _________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ԿԱՆԱՉԱՊԱՏՈՒՄ» ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310404 - «Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում»

_______________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30 -ի թ. 1038-ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` անտառագիտության բակալավր

_________________________

                                     որակավորման աստիճան

310404-»Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում»

___________________________________________________________

           դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________________

որակավորման աստիճան ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3 Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը

 

310404 «Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում» մասնագիտությամբ բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

- Անտառային տնտեսության ինժեներ

- Անտառային տնտեսության անտառապետ

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը

 

310404 «Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում» մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությունը, որն ուղղված է հանրապետության էկոլոգիական իրավիճակի բարելավմանը, անտառային ռեսուրսների` որպես մարդկության կենսակայունության և շրջակա միջավայրի բարենպաստ պայմանների ապահովման երաշխիքի պահպանմանը և կայուն կառավարմանը, ինչպես նաև քաղաքներում, արդյունաբերական կենտրոններում և բնակավայրերում ռեկրեացիոն գեղազարդ և արդյունավետ գոտիների ստեղծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

 

- անտառները և անտառտնտեսությունները, անտառապետությունները

- հատուկ պահպանվող տարածքները` արգելոցներ, ազգային պարկեր և այլն

- կանաչապատ տարածքները և անտառպուրակները

- անտառային և կանաչապատման ոլորտներին առնչվող գիտահետազոտական և նախագծային հիմնարկությունների, բուսաբանական այգիների և դենդրոպարկերի տնկարկներն ու հավաքածուները

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

 

310404-»Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում» մասնագիտությամբ բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները

- կազմակերպել անտառտնկարկների տնօրինության տակ եղած տնկարկների, անտառային ֆոնդերի գույքագրումն ու հաշվառումը

- տնկարկների խնամքը, մելիորացիան

- տնկարկների վերակառուցման, ընդարձակման միջոցառումները

- անտառային ռեսուրսների օգտագործում և շահագործում:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանուր խնդիրները

 

310404-»Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում» մասնագիտությամբ բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

 

ա/ մասնագիտական գործունեության`

Անտառտնտեսությունների և կանաչապատ տնկարկների խնամքի արդյունավետ իրականացումը, մելիորացումը, պահպանությունը և պաշտպանությունը: Անտառպուրակային տնկարկների աճեցման, ընդարձակման, բնական վերարտադրության ապահովումը, ինչպես նաև խնամքի և սանիտարական հատումների նպատակային իրականացումը:

 

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

- անտառվերականգնման, անտառմելիորատիվ և պաշտպանական տնկարկների ստեղծման նախագծերի կազմում և իրականացում, համապատասխան տեսակաշարի առաջարկում և տեսակների զուգակցման սխեմաների մշակում

- գիտահետազոտական և փորձարարական ուսումնասիրությունների կատարում անտառպուրակային տնտեսություններում

 

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

- ժամանակակից տեղեկատվական տեխնոլոգիաների տիրապետում և օգտագործում տնտեսությունում

- ժամանակակից կենսաանվտանգության տեխնիկայի կանոնների իմացություն և կիրառում տնտեսության արտադրական գործունեությունում

- ինքնուրույն որոշումների ընդունման, փաստաթղթերի մշակման, նախապատրաստման և վարման կարողություն

- տվյալ ոլորտում օրենսդրության (ՀՀ Անտառային օրենսգիրք, ՀՀ Օրենք բուսական աշխարհի մասին, ՀՀ Օրենք կենդանական աշխարհի մասին, ՀՀ Օրենք հատուկ պահպանվող տարածքների մասին և այլն) իմացություն և դրանց կատարում

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները

 

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով անտառագիտության բակալավրը կատարում է հետևյալ գործողությունները`

 

. մասնակցում է անտառային և պարկաշինության ոլորտներում իրականացվող գիտական հետազոտությունների և տեխնոլոգիական մշակումներին

. իրականացնում է տվյալ ոլորտում գիտատեխնիկական տեղեկատվության հավաքագրումը, մշակումը, վերլուծությունը և կանոնակարգումը,

. կազմում է տվյալ ոլորտի գործունեության վերաբերյալ հաշվետվություններ

. մասնակցում է մեթոդական և նորմատիվային փաստաթղթերի մշակմանը և նպաստում է դրանց գործնական կիրառմանը

. ցույց է տալիս մեթոդական և գործնական օգնություն` նախագծերի և պլանների օգտագործման և իրացման հարցում

 

- մասնակցում է անտառային ոլորտի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

- կազմակերպվում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

- մասնակցում է անտառային ոլորտի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

- ուսումնասիրում է անտառային ոլորտին առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

- օգտվում է անտառային ոլորտի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

- կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

Անտառագետ-բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Անտառագետ-բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին`

ա/ գիտահետազոտական

բ/ արտադրական-տեխնոլոգիական

գ/ կազմակերպական-կառավարչական

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

 

310404-»Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում» մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած անտառագետ-բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով;

- մագիստրատուրայում ստանալու մագիստրոսի որակավորման աստիճան.

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող նվազագույն կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310404 ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ԿԱՆԱՉԱՊԱՏՈՒՄ ___________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԱՆՏԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

            որակավորման աստիճան

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

 

3.3. Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

           որակավորման աստիճան

ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացների անվանացանկը:

 

3.4. Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

           որակավորման աստիճան

ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսգիտական`               ՀՍՏ,

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                      ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                                    ԸՄԴ,

    մասնագիտացման`                                              ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                                 Ֆ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

            որակավորման աստիճան

բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 310404 «ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ԿԱՆԱՉԱՊԱՏՈՒՄ» ___________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԱՆՏԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ __________________________

որակավորման աստիճան

 

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

    1       ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱ 240 ժամ

 

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ-կենսաբանական

հիմունքները: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

երևույթներ: Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական

ընտրություն: ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական, ֆիզիկական

պատրաստությունը: Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները

և սեփական օրգանիզմի վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

    2       ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Հայ ժողովրդի նախապատմությունը, Հայկական լեռնաշխարհի հնագույն

ցեղերը և ցեղային միությունները, հայ ժողովրդի կազմավորումը: Վանի

թագավորությունը,Երվանդունիների թագավորությունը, Մեծ Հայքի միասնական

թագավորությունը: Հայաստանի հզորացումը Տիգրան Մեծի օրոք. Արտաշեսյան

թագավորության անկումը: Արշակունյաց թագավորության հաստատումը

Հայաստանում (I-IV դդ.) հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը (V-VI դդ.):

Ավարայրի ճակատամարտը, Հայաստանի նոր բաժանումը: Հայաստանը արաբական

խալիֆայության տիրապետության տակ (VII-IX դդ.), Հայաստանի անկախության

վերականգնումը և Բագրատունիների թագավորության հաստատումը

(IX-XI դդ.): Հայաստանը սելջուկ-թուրքերի և մոնղոլների տիրապետության

շրջանում (XI-XV դդ.) Կիլիկիայի հայկական պետությունը (XI-XIV դդ.):

Հայաստանը XV-XVIII դդ., թուրք պարսկական պատերազմները և Հայաստանի

բաժանումը, հայ ազատագրական պայքարի վերելքը XYIII դարում: Հայ

մշակույթը X-XVIII դդ.: Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին,

XIX դ. ռուս-թուրքական պատերազմները: Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական և

քաղաքական կեցությունը XIX դ. կեսերին: Հայ ժողովրդի

ազգային-ազատագրական շարժումները և ազգային կուսակցությունների

ձևավորումը: Հայաստանը XX դ. սկզբներին, հայ ժողովուրդը Առաջին

Աշխարհամարտի տարիներին, Մեծ եղեռնը, ինքնապաշտպանական մարտերը:

Հայաստանի անկախության հռչակումը և Հայաստանի առաջին հանրապետության

ստեղծումը (1917-1921): Հայաստանի երկրորդ հանրապետությունը, հայ

ժողովուրդը Երկրորդ Աշխարհամարտի տարիներին և Հետպատերազմյան

շրջանում, Հայկական Սփյուռքը (1921-2000 թ.): Հայաստանը վերակառուցման

շրջանում, ազգային-ազատագրական շարժումը և Արցախյան գոյամարտը:

Հայաստանի անկախության հռչակումը և երկրորդ հանրապետության

ստեղծումը: Հայաստանը արդի շրջանում: Հայկական մշակույթը, գիտությունը

և տնտեսությունը, XX դ. 2-րդ կեսերին:

 

    3       ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Լեզուն, որպես հաղորդակցման միջոց, լեզու և խոսք, լեզու և

մտածողություն, լեզու և հոգեբանություն: Բանավոր խոսք,

ճարտասանության հիմունքներ, խոսքի ներգործման միջոցները, հնչերանգ,

առոգանություն, դիմախաղ: Խոսքի տրամաբանվածություն, նպատակահարմար

կառուցվածք, համոզչականություն, հուզականություն:

Գրավոր խոսք. տրամաբանություն և քերականություն, մայրենի լեզու

և լեզվամտածություն, գրավոր և բանավոր խոսքի ընդհանրությունները և

տարբերությունները: Հայերենը հնդեվրոպական լեզու, զարգացման փուլերը:

Ժամանակակից հայոց լեզուն որպես ազգային, պետական, գրական և

գրականության լեզու: Ժողավրդախոսակցական լեզու, ժամանակակից հայոց

լեզվի զարգացման միտումները: Հասկացություն բառապաշարի մասին,

ընդհանուր բնութագիրը, հիմնական բառաֆոնդը, ծագումնաբանությունը, բնիկ

հայերենը, փոխառյալ բառեր: Բառապաշարի հարստացման ուղիները, բառապաշար

և ոճ: Իմաստաբանություն, բառի իմաստային տիպերը և տեսակները,

իմաստափոխություն և նրա տեսակները, հոմանիշ, համանիշ, և հականիշ

բառեր, նրանց ոճական արժեքը: Դարձվածքաբանություն. գաղափար դարձվածքի

մասին, դարձվածքի տեսակները ըստ իմաստի և կառուցվածքի, ըստ ծագման և

գործածության:

Տերմինաբանություն. տերմին և բառ, տերմինների

համակարգայնությունը, մասնագիտական և զբաղմունքային բառապաշար,

տարբեր բնագավառների տերմինահամակարգեր: Փոխառությունը և նրա

անհրաժեշտությունը, փոխառությունը, որպես բառապաշարի հարստացման

միջոց: Փոխառության եղանակները և տեսակները: Ոճաբանություն. գաղափար

ոճի մասին, ոճի տեսակները` խոսակցական, վարչագործարարական, գիտական,

հրապարակախոսական, գեղարվեստական, իրավիճակային և անհատական:

Թարգմանություն և նրա տեխնիկական` տողացի, բնագրին հարազատ և

ազատ թարգմանություն. թարգմանության հիմունքները` բնագրի

բովանդակության վերարտադրման ստույգություն, հեղինակային ոճի

պահպանում: Տեխնիկական թարգմանությունը որպես գիտատեխնիկական մտքի

զարգացման նախադրյալ. տեխնիկական և գեղարվեստական տեքստերի

թարգմանության ընդհանրությունները և տարբերությունները:

Տեքստագիտություն և խմբագրում. տեքստերի տեսակները,

կառուցվածքը` վերնագիր, առաջաբան, վերջաբան, ծանոթագրություն, ցանկ,

հավելված: Տեխնիկական և գեղարվեստական տեքստերի խմբագրման

առանձնահատկությունները: Մասնագիտական և գիտական խմբագրում, գիտական

ոճի պահպանում: Փաստաթղթավորության հիմունքները. փաստաթղթերի հիմնական

տեսակները` գործնական գրություններ և մասնագիտական փաստաթղթեր:

 

4  ՌՈՒՍԱՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ԽՈՍՔԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Արդի ռուսաց լեզվի ոճը, լեզվային նորմը և նրա դերը գրական լեզվի

գրական լեզվի կայացման և գործառնության մեջ: Խոսքային

փոխգործողություն, հաղորդակցման հիմնական միավորները, լեզվի բանավոր

և գրավոր տարատեսակները, բանավոր և գրավոր խոսքի նորմատիվային,

հաղորդակցական և էթիկական տեսակները: Արդի ռուսաց լեզվի գործառնային

ոճերը և դրանց փոխգործողությունը: Գիտական ոճ. գիտական խոսքում

լեզվային տարբեր մակարդակների տարրերի օգտագործման

առանձնահատկությունները, ուսումնական և գիտական գործունեության

ոլորտների լեզվային նորմերը: Պաշտոնական-գործարար ոճը և նրա

գործառնական ոլորտը, ժանրային տարատեսակությունները, պաշտոնական

փաստաթղթերի լեզվային ձևերը, ծառայողական փաստաթղթերի միասնականացման

եղանակները, ռուսական պաշտոնական-գործարար գրավոր խոսքի

հատկությունները, կարգադրական փաստաթղթերի լեզուն և ոճը:

Առևտրային ոլորտի թղթարարության, կարգացույցային-մեթոդական

փաստաթղթերի լեզուն և ոճը: Գովազդը գործարար խոսքում, խոսքային

էթիկետը և փաստաթղթերի ձևավորման կանոնները: Ժանրային տարբերակումը

և լեզվային միջոցների ընտրությունը հրապարակախոսական ոճում, բանավոր

հրապարակախոսական լեզվի առանձնահատկությունները, հռետորը և նրա

լսարանը, արգումենտների հիմնական տեսակները: Ելույթի նախապատրաստումը,

թեմայի ընտրությունը, ելույթի նպատակը, նյութի որոնումը, խոսքի

սկիզբը, զարգացումը և ավարտը, նյութի ընտրության հիմնական ձևերը և

օժանդակ նյութերի տեսակները: Հրապարակային ելույթի լեզվային

ձևավորումը, ելույթի արտահայտչականությունը, տեղեկատվությունը և

հասկանալի լինելը: Ռուսաց գրական լեզվի ոճը: Խոսքի մշակույթը, գրավոր

և բանավոր խոսքի ունակությունների կատարելագործման ուղիները:

 

    5       ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒ 240 ժամ Կրեդիտ 8

 

Անգլերեն լեզու

_____________

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ընդհանուր կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն) հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթը և սովորույթները:

            Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր

        հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող

        հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը

        երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի

        հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց): ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և

        մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական

        խոսքի ըմբռնումը:

            Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի

        և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

            Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները.

        կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ,

        ռեֆերատ:

 

Գերմաներեն լեզու

________________

            Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական

        կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն:

        Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը

        բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական ընդհանուր

        բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային նվազագույն

        միավոր: Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի (կենցաղային,

        տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական): Ընդհանուր հասկացություն

        բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին: Ընդհանուր հասկացություն

        ազատ և կայուն բառակապակցությունների և դարձվածաբանության

        վերաբերյալ: Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և

        բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի

        հաղորդակցումն ապահովելու համար: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթի և սովորույթների յուրացում: Ընկալումը բանավոր խոսքի

        ընթացքում: Առաջադրված հարցերին համապատասխանորեն արձագանքելու

        կարողություն: Անհատական խոսքով և երկխոսությամբ ներկայացվող

        տեքստեր: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց

        և այլն): Տեքստերի ճիշտ ընտրություն` ոչ բարդ գործնական բնույթի և

        լայն մասնագիտական բնույթի: Գրավոր խոսքի զարգացում, որն ուղեկցվում է

        տարբեր խոսքային ստեղծագործությունների հիմքի վրա` զեկույցներ,

        ռեֆերատներ:

 

Ֆրանսերեն լեզու

________________

            Ֆրանսերեն հնչյունների արտաբերման առանձնահատկությունները,

        շեշտադրությունն ու ռիթմիկ խմբերը, խոսքի մեջ ֆրանսերենին բնորոշ

        հնչյունների կապակցման ձևերը, ֆրանսերեն նախադասության ինտոնացիան`

        կախված նախադասության բնույթից, ուղղագրական նշանները: Նվազագույն

        բառապաշարը` մոտ 2000 բառային միավոր, պետք է լինի ինչպես ընդհանուր

        բնույթի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի: Խոսքային գիտելիքների

        ուսուցանումը պետք է ունենա տարբերակված բնույթ` ըստ գործածության

        ոլորտի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական

        և այլն): Գաղափար կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական

        միավորների մասին: Գաղափար բառակազմական հիմնական ձևերի մասին:

        Քերականական այնպիսի գիտելիքների և հմտությունների ձեռքբերում, որոնք

        հնարավոր են դարձնում ուսանողի գրավոր կամ բանավոր հաղորդակցությունը

        ընդհանուր թեմաների շուրջ, ինչպես նաև այնպիսի գիտելիքների

        ուսուցում, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական խոսքի զարգացման համար:

        Ֆրանսիայի մշակույթի, քաղաքակրթության, ազգային ավանդույթների մասին

        տեղեկատվության: Հնարավորին շատ և վարժ խոսելու հմտություն. առավել

        գործնական և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների

        օգնությամբ երկխոսության ծավալում կամ շարադրանքի հիմնական

        հաղորդակցային իրավիճակներում` պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփումների

        ժամանակ, ծանոթացում մամուլի լեզվին (բանավոր հաղորդում, զեկույց և

        այլն):

            Ընթերցանություն. ոչ բարդ տեքստերի ընթերցում ինչպես լայն

        պրոֆիլի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի:

            Գրավոր խոսք. զեկուցումներ, շարադրություններ:

 

    6       ՄՇԱԿՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն,

ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և

քաղաքակրթություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

Արվեստի տեսակների առաջացում: Հին աշխարհի մշակույթը. Միջագետք,

Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը.

Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:

Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7       ՔԱՂԱՔԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

գործառնությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների հիմնական

փուլերը (Անտիկ Աշխարհի, միջնադար, նոր և նորագույն շրջան): Հայ

քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները, սոցիալ-մշակութային

հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

մեխանիզմը, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից

տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը:

Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական

պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարանականություն: Կառավարման

նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական

վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա:

Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը:

Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:

Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց

լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8       ԻՐԱՎԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Պետությունն ու իրավունքը: Պետության և իրավունքի ծագումը,

էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը:

Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի

հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի

ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք: Քաղաքացիական իրավունք:

Իրավաբանական անձինք: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք:

Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր:

Ժառանգական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Վարչական իրավունք:

Քրեական իրավունք: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: ՀՀ

դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ

ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության

իրավունքը: Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները

և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի

աղբյուրները

 

    9       ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅՈՒՆ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական

փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց քրիստոնեական

ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը:

ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը

կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության

վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները: Շարժում և

զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն:

Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և

անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն: Ճանաչողություն: Առօրեական,

գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ:

Ըմբռնում և բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ

աստիճանները: Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի

դերը կենսաբանական հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը:

Ճշմարտության կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

արժեքավորումը փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական հեղափոխություն:

Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք,

կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն: Ազատություն և

պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք:

Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի

ազատություն: Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային

շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն:

Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ

և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն:

Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի

փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի

փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը:

Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10      ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր հիմունքները:

________________________________________________

            Տնտեսագիտության տեսության առարկան, գործառույթները և մեթոդները:

        Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսական

        մտածելակերպի հիմնական սկզբունքները: Բարիքը և նրա դասակարգումը:

        Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Արտադրության գործոններ: Տնտեսական

        ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Սեփականություն և

        տնտեսավարում: Տնտեսական համակարգերը, դրանց տիպերը և մոդելները:

        Արտադրական հնարավորությունների կորեր: Տնտեսական արդյունավետություն:

        Տնտեսական ռազմավարություն և տնտեսական քաղաքականություն:

 

Միկրոտնտեսագիտություն:

______________________

            Շուկա: Առաջարկի օրենք, պահանջարկի օրենք: Անհատական և

        շուկայական պահանջարկ, հավասարակշռված գին: Սպառողի և արտադրողի

        ավելցուկներ, սպառողի և արտադրողի վարքագծերի տեսությունները:

        Պահանջարկի գործոնները: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ:

        Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային

        արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտ: Մենաշնորհ, բնական

        մենաշնորհ, գնի էությունը, գործառույթները և համակարգը, գնային

        խտրականություն: Մրցակցությունը և նրա տեսակները: Օլիգոպոլիա,

        մենաշնորհային մրցակցություն, մուտքի և ելքի արգելքները ճյուղում,

        համեմատական առավելություն: Ձեռնարկության հասկացությունը,

        արտադրության համակենտրոնացումը և կենտրոնացումը, դիվերսիֆիկացիա:

        Արտադրական գործառույթ: Արտադրության գործոնների շուկաներ: Ծախսերը և

        դրանց տեսակները, հաստատուն, փոփոխուն, հաշվապահական, տնտեսական,

        սահմանային ծախքեր, այլընտրանքային ծախքեր:  Հաշվապահական և

        տնտեսական շահույթ: Հասույթի և ծախքերի միջին և սահմանային

        մեծությունները, արդյունավետության, փոխհատուցում արտադրության

        մասշտաբից (նվազող, անփոփոխ, աճող): Ձեռներեցության տնտեսական

        բնույթը, գործառույթները և ակտիվացման պայմանները, տնտեսական ռիսկ:

        Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և

        զբաղվածություն, բյուջետային սահմանափակում, անտարբերության կոր:

        Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա:

        Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների

        բաշխումը: Անհավասարություն: Պետության դերը:  

        

            Մակրոտնտեսագիտություն:  

            ______________________

            Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: Մակրոտնտեսական

        ցուցանիշներ: Համախառն ներքին արդյունք, նրա հաշվարկման եղանակները:

        Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները:

        Ազգային հարստություն, նրա կառուցվածքը: Համախառն ներքին արդյունքի

        դինամիկան ՀՀ-ում: Ազգային տնտեսության ճյուղային և բաժանմունքային

        կառուցվածքներ: Ամբողջական պահանջարկ և ամբողջական առաջարկ, դրանց

        հավասարակշռություն (AD-AS մոդելը): Սպառում, խնայողություն, դրանց

        միջին և սահմանային հակումները, գործառույթները: Խնայողություն և

        ինվեստիցիա: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն և իրական

        տոկոսադրույք (IS-LM մոդելը): Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը:

        Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները:

        Տնտեսական պարբերաշրջանները: Տնտեսական աճը և տնտեսական զարգացումը:  

        Տնտեսական աճի մոդելները: Պետական ծախսեր և հարկեր: Փողի էությունը,

        փողի շուկա, փողի պահանջարկը և առաջարկը, դրամաշրջանառություն, փողի

        տեսությունները: Պետական բյուջե, նրա դեֆիցիտը և ավելցուկը, արժույթի

        ֆիքսված և լողացող կուրս: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային

        քաղաքականություն: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին  

        առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի

        կուրսը: Անցումային շրջանի հիմնական գծերը և առանձնահատկությունները

        ՀՀ-ում: Սեփականաշնորհում: Բաշխումը և եկամուտները: Տնտեսության

        կառուցվածքային տեղաշարժերը: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Բաց

        տնտեսության ձևավորումը:

 

    ԸԲ                ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

                          ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

    1       ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ 240 ժամ Կրեդիտ 8

            Անալիտիկ երկրաչափություն: Կոորդինատների մեթոդ: Հիմնական

        խնդիրները հարթության վրա: ՈՒղղի հավասարման տարբեր տեսքերը

        հարթության վրա: Երկու ուղիղների կազմած անկյունը: Երկրորդ կարգի

        կորեր: Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ և նրանց հատկությունները:

        Գործողություններ մատրիցների հետ: Հակադարձ մատրից n անհայտով գծային

        հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: m

        գծային հավասարումների համակարգեր: Գաուսի մեթոդը: Մատրիցի ռանգը:

        Կոմպլեքս թվեր: n չափանի վեկտորական և էվլիդյան տարածություններ:

        Վեկտորների սիստեմի գծային կախվածությունը և անկախությունը: Բազիս:

        Վեկտորների սիստեմի ռանգը: Գծային ձևափոխություններ և նրանց

        մատրիցը:  Անցում մի բազիսից մյուսին: Մատրիցի սեփական արժեք և

        սեփական վեկտոր: Նրանց հատկությունները: Քառակուսային ձևեր:

        Քառակուսային ձևի բերումը կանոնական տեսքի: Մաթեմատիկական անալիզ:

        Թվային հաջորդականություններ: Անվերջ փոքր և անվերջ մեծ

        հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Զուգամետ

        հաջորդականությունների հատկությունները: Մոնոտոն

        հաջորդականություններ: «Պի» թիվը: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիան:

        Ֆունկցիայի սահմանը և անընդհատությունը:  Երկու նշանավոր սահմաններ:  

        Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը և նրա

        երկրաչափական իմաստը: Ֆունկցիայի դիֆերենցիալը: Բարձր կարգի

        ածանցյալներ և դիֆերենցիալներ: Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական

        թեորեմները: Անորոշությունների բացումը: Ֆունկցիայի հետազոտումը

        դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի

        փոփոխականների ֆունկցիաներ: Հիմնական հասկացողություններ, սահմանը և

        անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, դիֆերենցիա: Ածանցյալ ըստ

        ուղղության: Գրադիենտ: Ֆունկցիայի էքստրեմումները: Նվազագույն

        քառակուսիների մեթոդը: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի հաշվման

        եղանակները: Ռացիոնալ կոտորակների, իռացիոնալ և եռանկյունաչափական

        արտահայտությունների ինտեգրումը: Որոշյալ ինտեգրալ և նրա

        հատկությունները: Նյուտոն-Լայբնիցի բանաձևը: Որոշյալ ինտեգրալի

        հաշվման եղանակները: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի

        կիրառությունները: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Անջատվող

        փոփոխականներով, համասեռ և համասեռի բերվող հավասարումներ: Առաջին  

        կարգի գծային և գծայինի բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային  

        հաստատուն գործակիցներով համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Թվային

        շարքեր: Շարքի զուգամիտությունը և տարամիտությունը: Դրական

        անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Նշանափոխ շարքեր:

        Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Բացարձակ և

        պայմանական զուգամետ շարքեր: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր:  

        Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր:

                                    

    2       ԻՆՖՈՐՄԱՏԻԿԱ ԵՎ ԻՆՖՈՐՄԱՑԻՈՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐ 150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Ինֆորմատիկայի զարգացման հիմնական փուլերը, ուղղություններն ու

բովանդակությունը: Ընդհանուր տեղեկություններ դասընթացի մասին:

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, նպատակը և դերը: Գաղափար ինֆորմացիայի

և տվյալների մասին: Տվյալների տեսակները: Հաշվիչ (հաշվողական)

մեքենայի, տեխնիկայի և ցանցերի բնութագրերը: Համակարգիչների

թվաբանական հիմունքները: Համակարգիչների տրամաբանական հիմունքները:

Ինֆորմացիայի չափման ու պահպանման միավորները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը

Համակարգիչների հիմնական տարրերը, հանգույցները, բլոկները և

ֆունկցիոնալ սարքերը, դրանց նշանակությունը, հիմնական բնութագրերը և

ընդհանուր կառուցվածքը: Կենտրոնական պրոցեսոր, հիշասարքեր, արտաքին

սարքեր: Տեսատիպ, ստեղնաշար, տպիչ, մոդեմ, ֆաքս-մոդեմ, ջոյստիկ,

մկնիկ, սկաներ: Համակարգչի միացման, սկզբնական բեռնավորման և

անջատման կարգը:

Ալգորիթմացում

Ալգորիթմի հասկացողությունը և հատկությունները, հաշվողական

պրոցեսների տեսակները: Ալգորիթմի ներկայացման բառային,

բառաբանաձևային, գծապատկերային և ծրագրային եղանակները: Գծային,

ճյուղային և ցիկլային կառուցվածքով ալգորիթմների նկարագրում:

Ալգորիթմի մշակման փուլերը:

Ծրագրային ապահովում, ծրագրավորում: Համակարգային ծրագրային

ապահովումը, նշանակությունն ու ֆունկցիաները: Օպերացիոն համակարգեր,

օպերացիոն համակարգ, կիրառական ծրագրեր (Word) ծրագրավորման

համակարգեր (BASIC, C++): Դրանց նշանակությունը, գործածման և

կիրառման մեթոդները: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը:

Ծրագրավորման լեզուների տարրերը: Basic լեզվի այբուբենը, տվյալների

տեսակները, նույնարկիչները, ծառայողական բառերը և ստանդարտ

ֆունկցիաները: Լեզվի արտահայտությունները, օպերատորները:

 

    3       ՖԻԶԻԿԱ` ԿԵՆՍԱՖԻԶԻԿԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐՈՎ 120 ժամ Կրեդիտ 6

 

Կինեմատիկա, դինամիկա, հարաբերականության տեսության էլեմենտները:

Հեղուկների և գազերի շարժումը, մոլեկուլյար` ֆիզիկա, էլեկտրաստատիկա:

Հաստատուն հոսանքի օրենքները: Էլեկտրամագնիսականություն, օպտիկա,

ատոմի և միջուկային ֆիզիկա: Հիդրոդինամիկա: Պուազեյլի և և Ստոքսի

օրենքները, լամինար և տուրբուլենտ հոսքեր: Ակուստիկայի ֆիզիկական

հիմունքներ, ուլտրաձայնը և նրա ազդեցությունը կենսաբանական

համակարգերի վրա: Ստացիոնար վիճակները կենդանի օրգանիզմներում:

Կոնդենսատորներ: Կենսաբանական կոնդենսատոր: Բևեռացման երևույթները

կենսաբանական հյուսվածքներում: Հասկացողություն ֆոտոկենսաբանական

ռեակցիաների մասին: Լազեր, լազերային ճառագայթումը կենսաբանության

մեջ:

 

    4       ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՔԻՄԻԱ 210 ժամ Կրեդիտ 7

 

Ատոմի կառուցվածքը, կապերի տեսակները, V խմբի տարրերը, նրանց

միացությունները: Ազոտական և ֆոսֆորական պարարտանյութեր:

Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ, օքսիդացման աստիճան: Քիմիական

կինետիկա, կատալիզ, ֆոտոքիմիական ռեակցիաներ: Քիմիական

հավասարակշռություն, ուժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Ջրածնային ցուցիչ`

pH, բուֆերային ազդեցություն, pH-ի որոշումը գունաչափական եղանակով,

ինդիկատորներ: Հիդրոլիզ, հիդրոլիզի հաստատուն, հիդրոլիզի աստիճան:

Լուծելիության արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանը: Կոմպլեքս

միացություններ: Որակական անալիզ` կատիոնների, անիոնների խմբերը,

խմբային և մասնակի ռեակցիաներ: Քիմիական անալիզ: Կշռային անալիզ:

Ծավալային անալիզ` չեզոքացման մեթոդ: Օքսիդա-վերականգնման մեթոդ`

պերմանգանատչափություն, յոդաչափություն: Քրոմոգրաֆիա:

 

    5       ԱԳՐՈԷԿՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ՇՐՋԱԿԱՆ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

            120 ժամ Կրեդիտ 5

 

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմները և միջավայրի

փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները:

Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության

էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա

միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի,

բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ

օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի

պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը:

Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը:

Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը:

Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների

արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման

սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության

մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    7       ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ 90 ժամ կրեդիտ 3

 

Ներածություն: «Կենսագործունեության անվտանգություն» առարկայի

դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա» համակարգը: Վտանգավոր և

վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

«Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:

«Կենսագործունեության անվտանգության» ծառայության կառուցվածքը և

խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցները:

Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների, ագրեգատների

և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և նորոգման

աշխատանքների անվտանգությունը: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու

կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:

Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և

աշխատանքի սկզբունքները: Հակահրդեհային ահազանգում և

ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական

միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

    8       ՔԱՂ. ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐՈՒՄ

            142 ժամ Կրեդիտ 5

 

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիոն

և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի

դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից

պաշտպանվելու ձևերը: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման

մեթոդները: Դոզաչափական և քիմիական հետախուզության սարքերի

տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքների սկզբունքները: Բնակչության

պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական

իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն

թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց

պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների

ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի

ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական

իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության

կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները:

Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի

վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը:

Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության

պայմաններում:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

    1       ՀԱՄԱԿԱՐԳՉԱՅԻՆ ԳՐԱՖԻԿԱ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները: ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում:

Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և բազմանիստերի պրոյեկտումը:

Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ: Գծագրական երկրաչափության մեջ

կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր գծեր: Մակերևույթներ, պտտման

մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական խնդիրներ: Պտուտական

մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

 

    2       ՀՈՂԱՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԳԾԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 210 ժամ Կրեդիտ 7

 

Կոնստրուկտորական փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը:

Երկրաչափական գծագրություն: Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ:

Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և

նշանակումները: Միացումների պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ

քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի էսքիզավորում: Մեքենամասերի

աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական միավորների պատկերումը:

Հավաքական գծագրերի մասնատում: Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

    3       ԳԵՈԴԵԶԻԱ 210 ժամ Կրեդիտ 7

 

Ներածություն: Հասկացողություն երկրի ձևի և չափերի մասին:

Մակարդակային մակերևույթ, գեոիդ, պտտման էլիպսոիդ: Երկրի

մակերևույթի կետերի դիրքի որոշումը գեոիդի և պտտման էլիպսոիդի վրա:

Բացարձակ բարձրություններ: Երկրի կորության ազդեցությունը ուղղաձիգ և

հորիզոնական հեռավորությունների վրա: Հատակագիծ, քարտեզ և պրոֆիլ:

Գեոդեզիայում կիրառվող կոորդինատային համակարգեր: Մասշտաբը և նրա

ճշտությունը: Տեղագրական քարտեզների բովանդակությունը, պայմանական

նշաններ իրադրության և ռելիեֆի պատկերման համար, մակագրություններ

հատակագծի և քարտեզների վրա: Հատակագծերի արտաքին ձևավորումը:

Հանույթների դասակարգումը և եղանակները: Կետերի նշումը տեղանքում:

Գծերի նախապատրաստումը նրանց երկարությունների չափման համար: Գծերի

ձողումը, ձողման տարբեր դեպքեր, գծային չափման գործիքներ (ժապավեն և

ռուլետկա): Չափվող գործիքների ստուգաչափումը: Գծերի չափման

ճշտություն: Թեքման անկյուն, չափումը էկլիմետրով: Գծերի հորիզոնական

պրոյեկցիաների որոշումը: Գծերի հորիզոնական պրոյեկցիաների ուղղակի

չափումը: Գծերի կողմնորոշումը: Իսկական (աշխարհագրական) և մագնիսական

ազիմուտներ, կապը նրանց միջև: Մագնիսական սլաքի շեղվածության

(խետորման) անկյուն, միջօրեականների մերձեցման անկյուն: Դիրեկցիոն

անկյուն: Դիրեկցիոն անկյուններից ռումբային անկյուններին անցնելը և

հակառակը: Բուսոլ, նրա կիրառումը: Թեոդոլիտային հորիզոնական հանույթ:

Թեոդոլիտ հիմնական մասերը և նրանց դերը: Թեոդոլիտով ուղղաձիգ և

հորիզանական անկյունների չափումը: Գծերի երկարությունների չափումը

թելային հեռաչափով: Աշխատանքային (բանվորական) գեոդեզիական պլանային

հիմքի ստեղծման եղանակները: ՈՒղիղ և հակադարձ գեոդեզիական խնդիրներ:

Աշխատանքային գեոդեզիական կետերի կոորդինատների հաշվարկը փակ և բաց

թեոդոլիտային ընթացքներում: Գեոդեզիական բարձրության հիմք: Բացարձակ

և հարաբերական բարձրություններ: Երկրաչափական նիվելիրացում:

Նիվելիրային ռեյկաներ: Նիվելիրացում «առջևից» և «մեջտեղից»

եղանակներով:

 

    4       ՔԱՐՏԵԶԱԳՐՈՒՄ ԵՎ ԱԷՐՈՏԻԵԶԵՐԱԿԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԸ ԱՆՏԱՌՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ  

            80 ժամ Կրեդիտ 3

 

Գաղափար երկրի ձևի և չափերի մասին, գեոիդ, պտտման էլիպսոիդ:

Երկրակեղևի կետերի դիրքի արտահայտումը գեոիդ և պտտման էլիպսոիդի

վրա: Հատակագծում, քարտեզ, պրոֆիլ: Քարտեզագրման համար կիրառվող

պրոեկցիաներ: Քարտեզների կազմումը և ընդհանրացումը: Ռելիեֆի և

իրադրության արտահայտումը պայմանական նշաններով: Մակագրություններ

քարտեզների և հատակագծերի վրա: Քարտեզների միջազգային համարակալումը:

Հանույթի տեսակները, գծի նախապատրաստումը չափման համար, գծերի

ձողումն, գծային չափման սարքեր, նրանց ստուգումը և չափման

ճշտությունները: Գծի պրոեկցիայի որոշումը թեքման անկյան կիրառմամբ:

Թեք գծի անմիջական չափումը տեղանքում հորիզոնական պրոեկցիայով: Գծի

կողմնորոշումը: Աշխարհագրական և մագնիսական ազիմուտ, ռումբ,

դիրեկցիոն անկյուն, կապը դիրեկցիոն անկյան և ռումբի միջև:

Մագնիսական սլաքի խոտորում, միջօրեականների մերձեցման անկյուն:

մագնիսական ազիմուտ, չափող սարքավորումներ, բուսոլ: Հորիզոնական

հանույթ, թեոդոլիտ, հիմնական մասերը, թեոդոլիտի հետազոտությունները և

ստուգումները: Հորիզոնական և ուղղաձիգ անկյունների չափումը

թեոդոլիտով: Հեռավորությունների չափումը թելային հեռաչափով: Պլանային

հիմքի կառուցումը: ՈՒղիղ և հակադարձ գեոդեզիական խնդիրներ:

Աշխատանքային հիմքի կետերի կոորդինատների որոշումը թեոդոլիտային բաց

և փակ ընթացքներ համար: Բարձրունքային գեոդեզիական հիմք: Բացարձակ

և հարաբերական բարձրություններ: Վերազանցումների չափման եղանակները:

Երկրաչափական նիվելիրացում: Նիվելիրային ռեյկաներ: Նիվելիրացում դեպի

առաջ և մեջտեղից եղանակներով: Երկրի կորություն և ռեֆրակցիայի

ազդեցության հաշվարկը: Բարդ և պարզ նիվելիրացում: Նիվելիրների

դասակարգումը ըստ ճշտությունների: Աշխատանքի կարգը: Հատակագծի վրա

մակերեսների չափումը գրաֆիկական, անալիտիկ և մեխանիկական

եղանակներով:

 

Աէրոտիեզերական մեթոդների էությունը և կիրառման օրինակները

գյուղատնտեսության, շրջակա միջավայրի պահպանության և տնտեսության

տարբեր ճյուղերում:

Աէրոտիեզերական մեթոդների ֆիզիկական հիմքերը: Էլեկտրամագնիսական

ալիքների սպեկտրը, երկրի մակերևույթի առարկաների ճառագայթումը և

մթնոլորտի ֆիզիկական վիճակի բնութագիրը:

Անտառային տարբեր էկոհամակարգերի ճառագայթարձակման

առանձնահատկությունները և դրանց գրանցումը Երկրի արհեստական

արբանյակների էլեկտրամագնիսական սենսորների միջոցով: Անտառային

էկոհամակարգերի ուսումնասիրությունը աէրոնկարների և տիեզերական

նկարների միջոցով: Անտառի հիմնական բնութագրիչների ուսումնասիրումը

աէրոնկարների և տիեզերական նկարների միջոցով և դրանց համադրումը

դաշտային ուսումնասիրությունների ընթացքում ստացված համապատասխան

տվյալների հետ:

Աէրոտիեզերական մեթոդներով ստացված տվյալների համակարգչային

մշակումը և համապատասխան տեղեկատվության ապահովումը տարբեր շահագրգիռ

կողմերին: Համակարգչային անտառային քարտեզագրումը աէրոնկարների և

տիեզերական նկարների վերծանման տվյալներով:

Երկրի բնառեսուրսային արհեստական արբանյակների տեսակները,

սենսորների առանձնահատկությունները: Ամերիկյան «Լանդսատ» և

Եվրամիության «Սպորտ» բնառեսուրսային արբանյակներ: Բարձր

թույլատրելության արհեստական արբանյակներ:

Աէրոտիեզերական մեթոդների դերը անտառների մոնիթորինգի հարցում:

 

    5       ՀՈՂԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ` ԵՐԿՐԱԲԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐՈՎ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Երկրաբանության հիմունքները: Հողագոյացման գործընթաց: Հողի

մորֆոլոգիական (ձևաբանական) հատկանիշները; հողի կազմը;

հատկությունները և բերրիությունը;հողերի ծագումը և զարգացումը;

հողերի կարգաբանական սկզբունքները; հողային ծածկույթի կառուցվածքը;

հողերի բնութագիրը; աշխարհագրությունը և գյուղատնտեսության մեջ

օգտագործումը; հողի էրոզիան; հողային քարտեզներ և քարտոգրամներ;

հողերի ագրոէկոլոգիական գնահատականը; հողային տիպերի կարգաբանումը;

պրակտիկա:

 

    6       ԲՈՒՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Սերմնավոր բույսերի անատոմիա և ձևաբանություն

(մորֆոլոգիա): Բուսական բջիջ: Կառուցվածքային մասերը, օրգանոիդները և

կենսագործունեությունը: Հյուսվածաբանություն (հիստալոգիա):

Հյուսվածքների տիպերը, նրանց կատարած ֆունկցիաները: Բույսերի

վեգետատիվ օրգանները: Արմատ, ընձյուղ, տերև և ցողուն, դրանց

կառուցվածքը ու ձևափոխությունները (մետամորֆոզները): Բույսերի

բազմացման եղանակները: Վեգետատիվ, անսեռ և սեռական բազմացումներ:

Բույսերի կարգաբանություն (սիստեմատիկա): Բուսական աշխարհի համակարգ

և նրա էկոլոգիան: Ստորակարգ բույսեր (բակտերիաներ, ջրիմուռներ,

լորձուկներ (միքսոմիցենտներ), սնկեր քարաքոսեր): Բարձրակարգ սաղմնավոր

բույսեր (մամռնմաններ, պտերանմաններ, սոճանմաններ և

մագնոլիանմաններ): Ծաղիկներ, ծաղկաբույսեր, սերմեր և պտուղներ, դրանց

կառուցվածքը ու տիպերը: Ծաղկավոր բույսերի դասերը, դրանց մեջ մտնող

ընտանիքները: Բույսեր էկոլոգիա (միջավայրագիտություն): Աբիոտիկ,

բիոտիկ և անթրոպոգեն գործոններ: Բույսերի աշխարհագրություն

(ֆլորիստիկա): Տարրերը: Հայաստանի ֆլորան և բուսականությունը:

 

    7       ԲՈՒՅՍԵՐԻ ՖԻԶԻՈԼՈԳԻԱ 180 ժամ Կրեդիտ 6

 

Բուսական բջջի ֆիզիոլոգիական և կենսաքիմիական

առանձնահատկությունները, ֆոտոսինթեզ, շնչառություն,

ջրափոխանակություն, բույսերի հանքային սննդառություն, օրգանական

նյութերի փոխանակությունը և տեղաշարժը, աճ և զարգացում,

հարմարվողականություն և տոկունություն, բերքի որակի ձևավորում:

 

    8       ՄԱՆՐԷԱԿԵՆՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Ներածություն: Մանրէների մորֆոլոգիան և ֆիզիոլոգիան, մանրէների

մետաբոլիզմը, դասակարգումը: Արտաքին միջավայրի գործոնների

ազդեցությունը մանրէների կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով

ածխածնային, ազոտային և այլ միացությունների փոխակերպումը:

Հողի մանրէները և նրանց դերը բերրիության բարձրացման համար:

Ագրոտեխնիկական տարբեր միջոցառումների ազդեցությունը մանրէների

կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով բակտերիալ

պարարտանյութերի ստացումը և օգտագործումը: Հողում պեստիցիդների

քայքայումը մանրէների միջոցով: Ջրի և օդի միկրոֆլորան: Գոմաղբի

հասունացման միկրոբիոլոգիական հիմունքները:

Էպիֆիտային և ռիզոսֆերային միկրոֆլորան, նրանց նշանակությունը:

Կենսապատրաստուկները և նրանց օգտագործումը բույսերի

պաշտպանությունում: Կերերի միկրոբիոլոգիան, պտուղների և

բանջարեղենների էպիֆիտ միկրոֆլորան, դրանց նշանակությունը պահպանման

և վերամշակման համար:

 

    9       ԿԵՆՍԱՔԻՄԻԱ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Բջջի քիմիական կազմ: Նյութափոխանակության պրոցես: Կենսաքիմիական

պրոցեսների ընդհանրություն: Օրգանիզմների կենսասինթետիկ ակտիվություն:

Ժառանգական ինֆորմացիայի փոխանակում: Օրգանիզմի հարմարվողական և

պաշտպանողական մեխանիզմներ:

 

    10      ԿԼԻՄԱՅԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՕԴԵՐԵՎՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Մթնոլորտ, մթնոլորտային ճնշում, ճնշման փոփոխությունը ըստ

բարձրության և հորիզոնական ուղղությամբ, ճնշումային համակարգեր,

օդային հոսանքներ, արեգակնային ճառագայթարձակումը և նրա արդյունավետ

օգտագործման ուղիները գյուղատնտեսական արտադրությունում, հողի և օդի

ջերմաստիճանների գյուղատնտեսական նշանակությունը, ակտիվ և էֆեկտիվ

ջերմաստիճաններ, ջուրը մթնոլորտում և հողում, գոլորշիացում, ամպեր,

տեղումներ, եղանակը և նրա կանխատեսումը, Հայաստանի բնակլիմայական

առանձնահատկությունները, գյուղատնտեսության համար վտանգավոր

երևույթները և պայքարը նրանց դեմ, ագրոօդերևութաբանական

կանխագուշակումներ:

 

    11      ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ԾԱՌԱԲՈՒՅՍԵՐԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 180 ժամ Կրեդիտ 6

 

Անտառային վնասատուների մորֆոլոգիական, անատոմիական և

ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները, միջատների բազմացումը,

զարգացումը և էկոլոգիան: Անտառային ծառատեսակներին և թփերին վնասող

միջատների կենսաբանական առանձնահատկությունները, հասցրած վնասի

բնույթը:

Ծառատեսակների հիվանդությունների դասակարգումը (ոչ վարակիչ,

բարձրակարգ ծաղկավոր պարազիտ բույսեր), ոչ վարակիչ հիվանդություններ,

նրանց առաջացման պատճառները, վարակիչ հիվանդությունների հարուցիչների

գլխավոր խմբերը (սնկեր, բակտերիաներ, վիրուսների, միկրոպլազմաներ),

նրանց կենսաբանական առանձնահատկությունները, էկոլոգիան և զարգացման

դինամիկան, հիվանդությունների զարգացման կանխատեսում և ահազանգում:

Անտառային վնասատուները և հիվանդությունների դեմ պայքարի

մեթոդները, պայքարի միջոցառումների համակարգը նրանց դեմ: Պրակտիկում:

 

    12      ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ԾԱՌԱԲՈՒՅՍԵՐԻ ԳԵՆԵՏԻԿԱ ԵՎ ՍԵԼԵԿՑԻԱ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Սելեկցիայի համառոտ պատմությունը: Գենետիկան որպես սելեկցիայի

տեսական հիմք: Սելեկցիայի ելանյութի աղբյուրները և մեթոդները`

անալիտիկ սելեկցիա, սինթետիկ սելեկցիա, ներտեսակային, միջտեսակային,

միջցեղային հիբրիդիզացիա: Փորձարարական մուտագենեզի մեթոդի կիրառումը

սելեկցիայում: Պոլիպլոիդայի, հապլոիդայի, հետերոզիսի օգտագործումը

բույսերի սելեկցիայում: Կենսատեխնոլոգիայի կիրառումը սելեկցիայում:

սելեկցիոն աշխատանքների կազմակերպումը և հերթականությունը:

 

    13      ՀՈՂԱՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Հողաշինարարության գիտության սահմանումը, կառուցվածքը, նպատակը և

խնդիրները: Հողային և ագրարային հարաբերությունները արդի

պայմաններում: Միջհամայնքային հողաշինարարական նախագծերի կազմումը,

նպատակը և խնդիրները: Հանրապետության հողային ֆոնդը ըստ նպատակային

նշանակության: Հանրապետության հողային հաշվեկշիռը: Միջտնտեսային

հողաշինարարական նախագծերով տնտեսությունների սահմանների ճշգրտման,

վերականգնման և անցկացման գործողությունների հաջորդականությունը:

Խախտված հողերի վերականգնման նախագծի կազմումը, հողալվացման

հողատարածքների խոշորացման և արդյունավետ հողօգտագործման

կազմակերպման սկզբունքները: Հողօգտագործման թերությունները և նրանց

վերացման ուղիները: Վարելահողերի հողաշինարարական կազմակերպումը,

ցանքաշրջանառության սխեմաների կազմումը: Դաշտապաշտպան անտառաշերտերը

և նրանց տեղաբաշխումը: Կուլտուր-տեխնիկական աշխատանքների

բովանդակությունը: Քարքարոտ հողերի յուրացում: Բազմամյա տնկարկների

տարածքի հողաշինարարական կազմակերպումը: Բնական կերհանդակների տարածքի

հողաշինարարական կազմակերպումը, արոտավայրերի մակերեսային և

արմատական բարելավում, մշակովի արոտային տարածքի կազմակերպումը:

Արոտավայրերի ջրարբիացում: Հակաէրոզիոն միջոցառումների դասակարգումը,

թեք լանջերի դարավանդումը: Հողերի հարթագծումը թեք կամ հորիզոնական

հարթության տակ: Նախագծի տեղափոխումը բնության մեջ: Հողաշինարարական

նախագծերի տնտեսական, սոցիալական և էկոլոգիական արդյունավետության

հիմնավորումը:

 

    14      ԱԷՐՈՏԻԵԶԵՐԱԿԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԸ ԱՆՏԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ժամ 90 Կրեդիտ 3

 

Անտառագիտական հետազոտությունների մեթոդները: Ընդհանուր

հասկացություն հետազոտությունների և դրանց դասակարգման մասին:

Դաշտային փորձերի մեթոդիկայի հիմնական տարրերը: Փորձերի պլանավորումը,

դիտումներ և հաշվառումներ: Փորձերի տեղադրումը և կատարումը:

Փաստաթղթերի ձևակերպումը և հաշվետվություններ: Վիճակագրական

մեթոդների անալիզի կիրառումը, ամբողջություն և ընտրանք: Դիսպերսիոն

անալիզ: Պրակտիկա:

 

    15      ԾԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ 210 ժամ Կրեդիտ 7

 

Ծառաբույսերի (ծառեր, թփեր, թփիկներ, կիսաթփեր և բնափայտավոր

լիաններ) մորֆոլոգիական բնութագիրը, էկոլոգիական և ֆիտոցենոտիկ

առանձնահատկությունները: Կլիմայական էկոլոգիական գործոններ: Էդաֆիկ

կամ հողագրունտային գործոններ: Լեռագրական գործոններ: Բիոտիկ

գործոններ: Անթրոպոգեն գործոններ: Մերկասերմ ծառաբույսերի ընդհանուր

բնութագիրը: Առանձին կարգաբանական խմբեր, դրանց բուսաբանական

բնութագիրը և կենսա-էկոլոգիական առանձնահատկությունները: Աբորիգեն

(տեղածին) և ներմուծված (օտարածին) դենդրոֆլորոների կարևորագույն

(տնտեսապես արժեքավոր և բարձր գեղազարդ) ներկայացուցիչները, դրանց

աճման, զարգացման և բազմացման առանձնահատկությունները:

 

    16      ԱՆՏԱՌՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ 80 ժամ Կրեդիտ 3

 

Հողային և արտադրական ֆոնդերը, աշխատանքային ռեսուրսները,

արտադրության ծախքերը, ճյուղային էկոնոմիկայի հիմունքները, անտառային

արտադրանքի արտադրության էկոնոմիկան:

Մարքեթինգի դերն ու նշանակությունը անտառային համակարգում:

Մարքեթինգի գործառույթներն ու շուկայաբանական հետազոտությունները:

 

    17      ԿԵՆԴԱՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ` ՈՐՍԱԲԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐՈՎ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Ներածություն: Կենդանաբանության նշանակությունը բնության

պահպանման և բնական պաշարների ռացիոնալ օգտագործման համար: Կարմիր

գիրք, արգելոցներ: Անողնաշարավոր կենդանիների տիպերի

(նախակենդանիներ, տափակ, կլոր, օղակավոր որդեր, փափկամարմիններ,

հոդվածոտանիներ) համառոտ բնութագրումը և կարգաբանությունը: Այդ

տիպերի մակաբույծ տեսակների ուսումնասիրությունը:

Ողնաշարավորների ենթատիպի դասերը: Ձկների, թռչունների,

կաթնասունների դասերի մանրամասն նկարագրությունը և կարգաբանությունը:

Արդյունագործական և սպորտային որսի օբյեկտ հանդիսացող թռչունների և

կաթնասունների կարգերի և ներկայացուցիչների տարածվածությունը և

ուսումնասիրությունը:

Որսաբանության հիմունքներ: Որսագիտություն: Որսորդության

գործիքները և մեթոդները: Որսորդական տնտեսության էկոնոմիկան և

ապրանքագիտությունը, կենդանիների գլխաքանակի հաշվառումը:

ՀՀ որսորդների և ձկնորսների միության կանոնադրությունը:

Որսի սեզոնի բացումը: Որս կատարելու թույլատրությունը: Լիցենզիոն

որս: Որսի արգելված մեթոդները և այլ արգելումներ:

Պատասխանատվությունը որսի կանոնների խախտման դեպքում:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

    1       ԱՆՏԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ 240 ժամ Կրեդիտ 8

 

Հասկացողություն անտառի մասին: Անտառը որպես բուսական ծածկույթի

հիմնական տիպերից մեկը: Հասկացողություն անտառային ֆոնդի մասին: ՀՀ

անտառային ֆոնդը: ՀՀ անտառային ռեսուրսները: Անտառապատվածություն:

Անտառների հիմնական կատեգորիաները: Անտառը և էկոլոգիական գործոնները:

Անտառը և կլիման: Անտառը և ջերմությունը: Անտառը և խոնավությունը:

Անտառը և հողագրունտային պայմանները: Անտառային համակեցությունների

ձևավորման և զարգացման օրինաչափությունները: Մաքուր և խառը

ծառուտների առաջացումը, պարզ և բարդ ծառուտներ: Ծառուտների հասակային

փոփոխությունները և կառուցվածքը: Ծառուտների կազմի փոփոխությունը և

հերթափոխությունը անտառում: Անտառի կենսաէկոլոգիական և

անտառտնտեսական հատկությունները: Անտառային ծառատեսակների աճման ու

զարգացման առանձնահատկությունները, դրանց դասակարգումը:

Հասկացողություն կցվածության ու լրիվության, ծառուտի խտության և

ծագման մասին: Անտառի տնտեսական հատկությունները` բոնիտետ,

ապրանքայնություն, բնափայտի պաշար և այլն:

Անտառի պահպանման, վերականգնման և օգտագործման հիմնախնդիրները:

Անտառի վերականգնման եղանակները` սերմնային, վեգետատիվ: Բազմացում

սերմերով, կտրոններով, մացառներով, անդալիսով և այլն: Անտառի

հատումները, դրանց եղանակները: Գլխավոր օգտագործման հատումներ:

Աստիճանական և ընտրողական հատումներ: Խնամքի և սանիտարական

հատումներ: Տեսակների և սերունդների հերթափոխությունը անտառում:

Տեսակների հերթափոխության կենսաբանական և տնտեսական գնահատականը:

Անտառի տիպոլոգիան: Անտառի տիպոլոգիայի գործնական ու տեսական

նշանակությունը:

 

    2       ԾԱՂԿԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԳԵՂԱԶԱՐԴ ՊԱՐՏԵԶԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ

            150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Ծանոթացում ծաղկաբույսերի հետ: Ծաղկաբուծության դերն ու

նշանակությունը: Տեղեկություններ գեղազարդ խոտաբույսերի և ծաղկային

մշակաբույսերի մասին: Ծաղկային մշակաբույսերի դասակարգումը ըստ

կյանքի տևողության և կենսա-էկոլոգիական առանձնահատկությունների:

Սոխուկավոր, պալարասոխուկավոր և կոճղարմատավոր ծաղկաբույսեր, դրանց

աճեցման առանձնահատկությունները: Երկամյա ծաղկաբույսեր, դրանց աճեցման

և ծաղկային ձևավորումներում օգտագործման առանձնահատկությունները:

Բազմամյա ծաղկաբույսեր, դրանց աճման և ծաղկային ձևավորումներում

օգտագործման առանձնահատկությունները: Տեղեկություններ դեկորատիվ

պարտեզագործության և ծաղկային օջախների, ծաղկային տարբեր տիպի

ձևավորումների մասին: Ծանոթացում ծածկած գրունտի ծաղկային

բուսատեսակների և կոլեկցիոն ջերմատնային արևադարձային և

մերձարևադարձային բուսական հավաքածուների հետ:

Կանաչապատման դերը և նշանակությունը: Դեկորատիվ ձևերի

նշանակությունը կանաչապատման մեջ: Բույսերի ֆիտոցիդ հատկությունները:

Պարտեզային ձևեր: Ընդհանուր հասկացողություն պարտեզային ձևերի

մասին: Նրանց ծագումը, առանձնահատկությունները, վեգետատիվ հիբրիդներ:

Երիտասարդ ձևեր, նրանց նշանակությունը: Դեկորատիվ ձևերի բազմացումը:

Ծառաթփատեսակների աճը և երկարակեցությունը: Ծառաթփատեսակների պահանջը

արտաքին միջավայրի հետ: Ծառաթփատեսակների բարձրությունը, սաղարթի

գեղազարդ հատկանիշները: Տերևների գեղազարդ հատկությունները:

Ծաղիկների գեղազարդ հատկանիշները: Պտուղների գեղազարդ հատկանիշները:

Ծաղկաթփատեսակների բների գեղազարդ հատկանիշները: Փաթաթվող բույսերը:

Տոպիար արվեստի ծագումը և նրանց զարգացումը: Կանաչ տնկարկների

հիմնական կոմպոզիցիոն էլեմենտները:

 

    3       ԲՆԱՓԱՅՏԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՓԱՅՏԻ ԱՊՐԱՆՔԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ 150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Բնափայտագիտությունը, նրա առարկան, ուսումնասիրման բնագավառները,

խնդիրները, նշանակությունը: Ծառաթփային բույսերի մակրոսկոպիկ

կառուցվածքը` բնամիջուկային, արտաբնափայտային, հասուն բնափայտային

ձևերը և այլն: Բնափայտի բջջապատերի կազմությունը` ցելյուլոզա,

հեմիցելյուլոզա, լիգնին: Բնափայտի ֆիզիկական հատկությունները` գույնի

քանակական բնութագիրը, խոնավությունը, նրա հետ կապված

փոփոխությունները, ուռճացումը, ջրաթափանցությունը,

խոնավակլանողականությունը, ջրակլանողականությունը: Բնափայտի

խտությունը: Բնի ձևի արատները` փախչող կառուցվածք, կոշտավոր բնափայտ:

Բնափայտի կառուցվածքի արատներ` շեղաշերտավորություն, կրկնակի

բնամիջուկ, կեղծ բնամիջուկ, ներքին արտաբնափայտ: Հայաստանի հիմնական

անտառկազմող տեսակների բնափայտի առանձնահատկությունները (կաղնի,

ընկուզենի, հացենի, հաճար, սոճի), կիրառման բնագավառները:

 

    4       ԱՆՏԱՌՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄ ԵՎ ՓԱՅՏԱՄԹԵՐՈՒՄ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Անտառօգտագործում առարկան, նպատակը և խնդիրները:

Անտառօգտագործման տեսակները (ՀՀ Անտառային օրենսգիրք): Բնափայտի

մթերում, երկրորդական անտառանյութի մթերում, կողմնակի

անտառօգտագործում: Անտառօգտագործումն իրականացնելու ժամկետները:

Անտառօգտագործողներ: Անտառային ֆոնդի տարածքները օգտագործման

հատկացնելու կարգը (Անտառային օրենսգիրք): Գլխավոր օգտագործման

(անտառվերականգնման) հատումները, նրանց եղանակները: Գլխավոր

օգտագործման առանձնահատկությունները 1-ին կարգի անտառներում (լեռնային

պայմաններում): Միջանկյալ (խնամքի) հատումները և նրանց

առանձնահատկությունները լեռնային պայմաններում: Սանիտարական

հատումներ: Հատատեղերի մաքրում: Կողմնակի անտառօգտագործումը և նրա

տեսակները: Խոտհունձը և արածեցումը անտառում: Վայրի հատապտուղների,

պտուղների և սնկերի պահեստավորման աշխատանքների կազմակերպում:

 

    5       ԱՆՏԱՌԲԱՐԵԼԱՎՈՒՄ ԵՎ ՊԱՇՏՊԱՆԱԿԱՆ ԱՆՏԱՌԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ

            240 ժամ Կրեդիտ 8

 

Հասկացողություն պաշտպանական անտառաբուծության մասին:

Դաշտապաշտպան անտառաշերտերի նշանակությունը: Դաշտապաշտպան

անտառաշերտեր ձյունահավաք դերը: Դաշտապաշտպան անտառաշերտերը անջրդի և

ոռոգվող հողերում: Նրանց լայնությունը, միջբույսային և միջշարքային

տարածությունը: Դաշտապաշտպան անտառաշերտերի հակաէրոզիոն դերը:

Ավազուտներ, նրանց ամրացումը և անտառպատումը: Ճանապարհապաշտպան

տնկարկներ, նրանց նշանակությունը, առանձնահատկությունները: Բնակետերի

կանաչապատում, նրա նշանակությունը, այդ տնկարկների դասակարգումը:

Ծառաթփատեսակների տեսականին և աճեցման տեխնիկան: Հասկացողություն

կանաչ ցանկապատերի մասին, նրանց նշանակությունը և աճեցման

առանձնահատկությունները:

 

    6       ԱՆՏԱՌՄՇԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՏԱՌՎԵՐԱԿԱՆԳՆՈՒՄ 260 ժամ Կրեդիտ 9

 

Անտառաճեցման հիմնական դրույթները: Անտառմշակույթների տեսակները:

Անտառսերմնային պլանտացիաներ: Սերմերի մթերում և վերամշակում:

Սերմերի որակի որոշումը և որոշման եղանակները: Անտառային տնկարաններ

և տարածքի կազմակերպում: Ցանքսի բաժանմունք: Տնկարանի դպրոց:

Անտառմշակույթների փոխանցում անտառի շարք: Հողի մշակումը

անտառմշակույթների տակ և պարարտանյութերի օգտագործումը: Անտառի

տնկում: Անտառի ցանքսը: Քիչ արժեքավոր տնկարկների ռեկոնստրուկցիա:

Անտառմշակույթների խնամքը: Անտառմշակույթների ստեղծումը հատատեղերում

և հողերի ռեկուլտիվացիա:

 

    7       ԱՆՏԱՌԳՆԱՀԱՏՈՒՄ /ՏԱՔՍԱՑԻԱ/ 180 ժամ Կրեդիտ 6

 

Անտառգնահատման մեթոդները, դրանց առանձնահատկությունները և

կիրառման բնույթը: Անտառգնահատման հիմնական մեթոդները:

Անտառտնտեսությունների աշխատակիցների կողմից կիրառվող տաքսացիայի

հատուկ մեթոդները` անտառհատման ֆոնդի տաքսացիան: Անտառգնահատման

հիմնական ցուցանիշները (տրամագիծ, բարձրություն, ծավալ, տարիք) և

դրանց հաշվառման գլխավոր եղանակները: Ծառաբնի և ծառուտների բնափայտի

ծավալի որոշման եղանակները և համապատասխան բանաձևերի կիրառման

առանձնահատկությունները: Անտառանյութի դասակարգումը ըստ տեսակների:

Ծառաբնի վազք, տեսակային թիվ և գործակից: Սղոցանյութի ծավալի

որոշումը: Հասկացողություն շինանյութի և վառելափայտի մասին:

Անտառգնահատման հաշվացուցակները և դրանց լրացման մեթոդիկան: Կանգուն

(արմատի վրա) ծառերի և ծառուտների անտառգնահատման մեթոդիկան: Սղոցած

փայտանյութի հիմնական տեսակները և դրանց գնահատումը: Անտառգնահատման

այլ կարևոր ցուցանիշները (լրիվություն, հասակային դասեր և խմբեր,

բոնիտետ, ապրանքայնություն): Անտառային ոչ բնափայտային մթերքների և

օգուտների գնահատումը: Անտառգնահատումը և բնապահպանական

հիմնահարցերը: Առանձին ծառերի և ծառուտների աճի գնահատումը: Միջին և

տարեկան աճ: Աճի վերլուծության մեթոդիկան: Հատատեղերի գնահատում:

Անտառային տարածքների գնահատումը: Տաքսացիոն ցուցանիշներ և

աղյուսակներ: Անտառգնահատում և հատատեղերի հատկացման

առանձնահատկությունները: Հատված տարածքների գնահատումը: Ծառերի

նշանակում և անտառտաքսացիոն նորմատիվային փաստաթղթերի լրացում:

Անտառգնահատման տվյալների համակարգչային մշակում և վերլուծություն:

 

    8       ԱՆՏԱՌՊՈՒՐԱԿԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ

            210 ժամ Կրեդիտ 7

 

Առարկան բաղկացած է հետևյալ բաժիններից` 1. Տրակտորներ,

2. Անտառպուրակային մեքենաներ, 3. Անտառպուրակային մեքենաների

շահագործում:

 

1. Տրակտորներ: Տրակտորը որպես անտառպուրակային տնտեսության

էներգետիկ միջոց, ընդհանուր կառուցվածքը, անտառային տրակտորների

կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Ներքին այրման շարժիչների

(ՆԱՇ) կառուցվածքը, աշխատանքային ցիկլը, մեխանիզմները և համակարգերը:

Փոքրաչափ տրակտորներ և դրանց օգտագործումը անտառպուրակային

տնտեսություններում:

 

2. Անտառպուրակային մեքենաներ: Տեղամասերը քարերից ու կոճղերից

մաքրման և հարթեցման (թփուտահատիչ, փխրիչ և այլն), հողամշակման

(գութաններ, երեսվարիչներ և այլն), պարարտացման, ցանիչ և տնկող

մեքենաներ: Անտառների և տնկարանների հիվանդությունների ու

վնասատուների դեմ պայքարի մեքենաներ: Անտառային մշակաբույսերի

սերմերի հավաքման ու մշակման, ոռոգման մեքենաներ ու սարքավորումներ:

Անտառային հրդեհների դեմ պայքարի մեքենաներ ու ապարատներ:

Անտառպուրակների խնամքի ու սանիտարական հատման մեքենաներ:

 

3. Անտառպուրակային մեքենաների շահագործում: Անտառպուրակային

մեքենաների շահագործման առանձնահատկությունները: Անտառային

մեքենատրակտորային ագրեգատ (Անտ. ՄՏԱ): Անտ. ՄՏԱ-ի դասակարգումը,

բնութագրերը, համալրումը, կինեմատիկան և շահագործական ցուցանիշները:

Անտառպուրակային մեքենայացված աշխատանքների տեխնոլոգիաները

(տնկարանների և անտառհիմնման տակ հողի նախապատրաստման, տնկիների և

սերմնաբույսերի աճեցման ու խնամքի և այլն) և մեքենաների համալիրը:

Տրանսպորտային աշխատանքների մեքենայացումն անտառպուրակային

տնտեսություններում (բեռների և ճանապարհների դասակարգումը, շարժման

երթուղիներ, տրանսպորտային ագրեգատների համալրման

առանձնահատկությունը): Անտառային մեքենաների տեխնիկական շահագործումը,

տեխնիկական սպասարկման համակարգը, պարկի կազմի ճշտումը, մեքենաների

պահպանումը և նավթամթերքով ապահովումը:

 

    9       ԱՆՏԱՌՊՈՒՐԱԿԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ ԵՎ ՍԱՐՔԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐ

            210 ժամ Կրեդիտ 7

 

Գյուղատնտեսության զարգացման հիմնական հեռանկարները,

անտառմեքենաների շահագործման խնդիրները արդի էտապում:

Մեքենատրակտորային ագրեգատների (ՄՏԱ) շահագործման տեսական

հիմունքները: Արտադրական գործընթացները, ՄՏԱ բնութագրերը և

դասակարգումը: ՄՏԱ դինամիկան, շարժման հավասարումը: ՄՏԱ համալրումը,

կազմի ճշտումը և շահագործական ցուցանիշների որոշումը: Ագրեգատի

կինեմատիկան, մանևրային հատկանիշները: ՄՏԱ շրջադարձի ձևերը և

շարժման եղանակները, դաշտի կինեմատիկական պարամետրերի որոշումը: ՄՏԱ

արտադրողականությունը, հերթափոխի ժամանակի բալանս, պայմանական

էտալոնային տրակտոր և պայմ. էտ. հա: ՄՏԱ շահագործման ծախսեր:

Տրանսպորտը անտառտնտեսությունում, բեռներ, բեռնաշրջանառություն,

բեռնահոսք, երթուղի, տրանսպորտային ագրեգատների համալրումը:

Անտառմեքենաների տեխնիկական շահագործումը: Մեքենաների տեխնիկական

բնութագրերը և անսարքությունները: Մեքենաների տեխնիկական սպասարկման

համակարգը: Տեխնիկական ախտորոշումը: Մեքենաների պահպանման տեխնոլոգիան:

Մեքենատրակտորների պարկի շահագործման գծով ինժեներատեխնիկական

ծառայությունը: ՄՏ պարկի կազմի հաշվարկը և նախագծումը, տեխնիկական

շահագործման ծրագրավորումը և կազմակերպումը: ՄՏՊ ապահովումը

վառելանյութով և քսանյութերով: Ինժեներատեխնիկական ծառայության

կազմակերպումը:

 

    10      ԱՆՏԱՌՆԱԽԱԳԾՈՒՄ ԵՎ ԱՆՏԱՌՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆ 260 ժամ Կրեդիտ 9

 

Անտառաշինությունը որպես գիտական առարկա: Անտառաշինությունը և

անտառային տնտեսության պլանավորում: Անտառաշինության նպատակներն ու

խնդիրները: Անտառաշինական միջոցառումները: Առաջնային և կրկնողական

անտառշինություն: Անտառաշինական աշխատանքների բովանդակությունը:

Անտառաշինական ձեռնարկությունները և դրանց գործունեության

առանձնահատկությունները: Անտառշինական բրիգադներ: Դաշտային տվյալների

գրանցումը և մշակումը: Անտառշինական նախագիծ և դրա մշակման

հիմնական փուլերը: Չափիչ սարքեր և գործիքներ, որոնք օգտագործվում են

անտառշինական աշխատանքների ժամանակ: Գործիքների նկարագրությունը և

օգտագործման սկզբունքները: Անտառտնտեսությունների ներտնտեսական

տարրական միավորների (անտառպետություն, քառակուսի, հատված) և դրանց

սահմանազատման սկզբունքները: Հասկացություն անտառային ֆոնդի և դրա

պետական հաշվառման, կադաստրի և մոնիթորինգի մասին: Անտառգնահատման

և քարտեզագրական նյութերի մշակման սկզբունքները և մեթոդները:

Անտառտնտեսվարման պլանի հիմնական դրույթները և դրանց

վերլուծությունը: Անտառշինության իրավաբանական բնութագիրը: ՀՀ

Անտառային օրենսգրքի պահանջները անտառշինության և անտառտնտեսվարման

համար: Ժամանակակից սարքավորումներ և տեխնիկա, որոնք օգտագործվում են

անտառշինական աշխատանքների ընթացքում: Անտառի կենսաբազմազանության

պոտենցիալի գնահատումը անտառշինության ժամանակ: Անտառշինության

նյութա-տեխնիկական ապահովումը և անվտանգության տեխնիկայի հիմնական

դրույթները: Անտառշինության և պլանավորման աշխատանքների

ֆինանսավորման առանձնահատկությունները և ծախսերի հաշվառման

մեթոդիկան:

 

    11      ԼԱՆԴՇԱՖՏԱՅԻՆ ԴԻԶԱՅՆ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Հասկացողություն լանդշաֆտագիտության մասին: Լանդշաֆտների

առաջացումը, կառուցվածքը, դինամիկան: Լանդշաֆտների վերափոխումը մարդու

տնտեսական գործունեության հետևանքով: Լանդշաֆտների ուսումնասիրման

մեթոդները, զարգացման ու փոխազդեցությունների օրենքներն ու

օրինաչափությունները:

ՀՀ բնական լանդշաֆտները, դրանց փոխազդեցությունն ու դինամիկան:

Հայաստանի և Անդրկովկասի լանդշաֆտային շրջանացումը, առանձին

լանդշաֆտային շրջանների գնահատումը` որպես ռեկրեացիոն ռեսուրս:

Լանդշաֆտների կենսաբազմազանությունը, դրա ձևավորման ու զարգացման

ուղիները:

 

    12      ՍԵՐՄՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՏՆԿԱՐԱՆԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ 208 ժամ Կրեդիտ 7

 

Անտառային և գեղազարդ ծառաբույսերի պտղաբերման բնույթն ու

առանձնահատկությունները: Սերմերի որակական ցուցանիշները, դրանց

կենսունակությունը: Տարբեր կենսա-էկոլոգիական և բուսաբանական խմբերի

պատկանող ծառաբույսերի սերմերի ծլունակությունը և նախացանքային

մշակության (նախապատրաստման) առանձնահատկությունները (ստրատիֆիկացիա,

սկարիֆիկացիա, քիմիական տարբեր նյութերով և այլն), սերմերի

հասունացման և ցանքի ժամկետներն ու պայմանները:

Տնկարանային տնտեսությունների տեսակները, կառուցվածքն ու

առանձնահատկությունները: Տնկարանների մեծությունը: Ծառաբույսերի

ցանքի, տնկանյութի աճեցման ու խնամքի առանձնահատկությունները

տնկարանային տնտեսության պայմաններում:

 

    13      ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ԿԱՆԱՉԱՊԱՏՈՒՄ ԵՎ ՆԱԽԱԳԾՈՒՄ 230 ժամ Կրեդիտ 8

 

Հասկացողություն կանաչապատման տիպերի և կատեգորիաների մասին:

Կանաչ շինարարության դերն ու նշանակությունը քաղաքաշինության մեջ:

Կանաչապատման մեջ օգտագործվող հիմնական հասկացողությունները:

Ծառաթփային բույսերի գեղազարդությունը բնութագրող ցուցանիշներ: Կանաչ

տնկարկների տիպերն ու կատեգորիաներ: Ծառերի ու թփերի զուգակցման

կենսաբանական առանձնահատկությունները: Գեղազարդ կոմպոզիցիաների

ստեղծման սկզբունքները և առանձնահատկությունները տարբեր տիպի և

կատեգորիայի կանաչ տնկարկներում: Գեղազարդ աբորիգեն և ներմուծված

ծառեր և թփեր, լայնատերև և ասեղնատերև տեսակներ, դրանց

օգտագործման և զուգակցման առանձնահատկությունները կանաչ

տնկարկներում:

 

    14      ԱՆՏԱՌՊՈՒՐԱԿԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Կառավարման էությունը, գործառույթները, մեթոդները, գործընթացները:

Անձնակազմի կառավարումը, արտադրության կառավարումը, որակի համակարգի

կառավարումը: Անտառային ոլորտի կազմակերպությունների կառավարման

համակարգի կառավարումը: Պետական կառավարման և տեղական

ինքնակառավարման հիմունքները: Անտառային համակարգի կառավարումը և

կառավարման արդյունավետությունը:

 

    15      ԱՆՏԱՌԱՀԱՏ ԵՎ ԱՄԲԱՐՁԻՉ ՓՈԽԱԴՐԱԿԱՆ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ 110 ժամ Կրեդիտ 4

            

            Ներածություն:

            Անտառհատման նշանակությունը և ձևերը` սանիտարական, լուսավորման,

        արտադրական:

            Ծառահատիչ մեքենաներ: Ձեռքի մեքենայացված ծառակտրիչներ`

        բենզա-շարժիչային, էլեկտրական: Ծառահատիչ մեքենայացված ագրեգատներ,

        անտառտնտեսական մեքենաներ: Փայտի քարշափոխադրման մեքենաներ,

        կառուցվածքը և տեխնիկական բնութագիրը:

            Ընդհանուր տեղեկություններ ամբարձիչ փոխադրական մեքենաների մասին:

            Ամբարձիչ փոխադրական մեքենաների դասակարգումը: Պարզագույն

        ամբարձիչ մեքենաներ, դոմկրատներ, կարապիկներ: Ավտոկռունկներ,

        քարշափոխադրման մեքենաներ, աշտարակային կռունկներ:

            Ամբարձիչ մեքենաների ընդհանուր օգտագործման մեխանիզմներ`

        բեռաբռնիչ հարմարանքներ,կեռեր,ճոպաններ,ճախարակներ, բազմաճախարակներ,

        թմբուկներ, դադարակներ, արգելակներ:

            Ամբարձիչ մեքենաների մեխանիզմները` բեռի բարձրացման մեխանիզմ,

        տեղաշարժման մեխանիզմ, դարձի մեխանիզմ, բեռի կախոցի թռիչքի փոխադրման

        մեխանիզմ:

            Փայտանյութի նախապատրաստման, տրանսպորտային միջոցներին բարձման,

        բեռնաթափման և պահեստավորման աշխատանքների մեքենայացումը:

            Մեքենայացման միջոցների ընտրության սկզբունքները և

        տեխնիկատնտեսական հիմնավորումը:

 

    16      ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ՊՏՂԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Անտառային պտղատու ծառատեսակները, հատապտղատու թփերը և բույսերը,

դրանց կենսաբանական առանձնահատկությունները, տարածվածությունը:

Անտառային պտուղների և հատապտուղների տնտեսական դերը

տարածաշրջանների պայմաններում:

Անտառային պտուղների և հատապտուղների մթերման, վերամշակման և

իրացման առանձնահատկությունները:

 

    17      ՀՀ ԱՆՏԱՌԻ ԿԱԴԱՍՏՐ ԵՎ ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

ՀՀ Անտառային կադաստրի էությունը և բաղադրիչ մասերը: Անտառների

բնապահպանական, սոցիալական և տնտեսական գործառույթները և

նշանակությունը:

Անտառային գույքագրման խորհրդային շրջանի և ներկա աշխատանքների

առանձնահատկությունները ու դրանց ազդեցությունը անտառային կադաստրի

կազմման վրա: Անտառային կադաստրի ազդեցությունը արդյունավետ

անտառտնտեսվարման և անտառկառավարման վրա: Անտառային կադաստրը և

անտառային օրենսգիրքը:

Անտառային մոնիթորինգի ժամանակակից մեթոդները և տեղեկատվության

փոխանակման ընդհանուր ֆորմատների մշակման առանձնահատկությունները և

նշանակությունը:

Անտառային կադաստրի և անտառային մոնիթորինգի փոխկապվածությունը և

փոխադարձ ազդեցությունները:

 

    18      ԱՆՏԱՌԻ ՈՉ ԲՆԱՓԱՅՏԱՅԻՆ ՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Անտառային ֆոնդի հողերում առանց անտառին վնաս պատճառելու ոչ

բնափայտային անտառօգտագործում:

Անտառի կողմնակի օգտագործման տեսակները և բնութագրումը: Կողմնակի

անտառօգտագործման համար հատկացվող տարածքներին ներկայացվող

պահանջները: Դեղաբույսերի և սնկերի մթերում: Մեղվանոցների,

փեթակների տեղադրումը: Որսորդական կարիքների, կենդանական աշխարհի

օգտագործումն է /վերարտադրության կազմակերպման պայմանով/: Անտառների

կանաչ գոտիներում և բնակչության հանգստի համար օգտագործվող այլ

տարածքներում ծառայությունների կազմակերպումը: Զբոսաշրջիկության,

սպորտային և մանկապատանեկական ճամբարների կազմակերպման

ծառայությունները: Անտառօգտագործում գիտահետազոտական և կրթական

նպատակներով:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

5. 310404 «ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ______________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ԿԱՆԱՉԱՊԱՏՈՒՄ» ԱՆՏԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _____________ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

             որակավորման աստիճան

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 241 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                  150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                        27 շաբաթ,

    - ուսումնական պրակտիկա`                                  5 շաբաթ,

    - արտադրական պրակտիկա`                                  10 շաբաթ,

    - նախադիպլոմային պրակտիկա                                5 շաբաթ,

- պետական քննությունների և դիպլոմային աշխատանքների

նախապատրաստման և  պաշտպանության շրջան                        9 շաբաթ,

- արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8 շաբաթյա

արձակուրդ)`                                                 35 շաբաթ:

 

Դիպլոմային աշխատանքի պլանը, ընդհանուր բովանդակությունը և

ձևակերպումը

 

Թեմայի ընտրությունը - լավ է երբ դիպլոմային աշխատանքը գրվում է 2 տարվա տվյալներով: Այդ իսկ պատճառով թեման ընտրվում է երրորդ կուրսում: Փորձնական բնույթի դիպլոմային աշխատանքների նպատակն է որևէ միջոցառման կամ համալիր միջոցառումների արդյունավետության ուսումնասիրությունը, որն ապահովում է բերքատվության բարձրացումը:

ՈՒսանողը դիպլոմային աշխատանքի թեման ընտրում է ըստ պրոֆիլի, այնուհետև դիմում է ֆակուլտետի դեկանին, որը ներկայացնում է համապատասխան ամբիոն: Ամբիոնը նշանակում է ղեկավար, որից հետո դեկանի կարգադրագրով նշվում է թեման, ղեկավարը և կոնսուլտանտները` տնտեսագիտական հարցերի և աշխատանքի պաշտպանության գծով:

Դիպլոմային աշխատանքը համարվում է ինքնուրույն գիտական հետազոտություն և ցույց է տալիս ուսանողի գիտելիքները տվյալ մասնագիտության բնագավառում: Արժեքավոր է դիպլոմային աշխատանքի արդյունքների հիման վրա ուսանողը կարող է ներդնել արտադրության մեջ:

Դիպլոմային աշխատանքի պլանը - ըստ բնույթի, դիպլոմային աշխատանքը կարող է լինել փորձարարական, կամ որպես տվյալ գոտու առաջավորների փորձի ընդհանրացում: Դիպլոմային աշխատանքի կատարումը սկսվում է դիպլոմային աշխատանքի պլանի կազմման, որը պետք է արտահայտի աշխատանքի բովանդակությունը և համապատասխանի ընդհանուր սկզբունքին:

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման

_________________________

որակավորման աստիճան ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածության առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամը: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310404 «ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ԿԱՆԱՉԱՊԱՏՈՒՄ» _____________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԱՆՏԱՌԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

            որակավորման աստիճան

մշակմանը ներկայացվող պահանջները

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա ԲՈՒՀ-ն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                       որակավորման աստիճան

ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25-ից 30%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստուգման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդնումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է անտառագիտության բակալավր արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնություն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում, սակայն կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր են հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության:

Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

- իրականացնել 310404 «Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի

_______________________________________________

                           դասիչ, մասնագիտության անվանում

կանաչապատում» մասնագիտությամբ անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական

_____________                 _________________________

                                  որակավորման աստիճան

կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված 310404 «Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում» մասնագիտության

____________________________________________________________

          դասիչ, մասնագիտության անվանում

համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6. 2.ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները

Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0.25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները

Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում, ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` անհատական համակարգիչներով կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ Internet-ը:

Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

        որակավորման աստիճան

իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության` համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Անտառագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկայի կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս:

Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կամզակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում` նախատեսված կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցած է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310404 «ԱՆՏԱՌԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ԿԱՆԱՉԱՊԱՏՈՒՄ» ____________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել

Սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

 

Անտառագիտության բակալավրը պետք է.

ա) հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության հիմնադրույթները և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- գիտենա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի շրջանի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, պատմությունը, զարգացման մեխանիզմները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները,

 

բ) բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթ. վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին, որոնք օգտագործվում են ֆինանսատնտեսական բնագավառի խնդիրների լուծման համար,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

 

գ) մասնագիտական գործունեության բնագավառում` անտառագիտության բակալավրը պետք է տիրապետի.

- ընդհանուր տեսական առարկաների հիմունքներին այն ծավալով, որքանով անհրաժեշտ է արտադրական, նախագծային և հետազոտական աշխատանքների կատարման համար,

- ընդհանուր կենսաբանական և ագրոնոմիական, ինչպես նաև ճարտարագիտական առարկաներին. քարտեզագիտություն և անտառքարտեզագիտություն, հողագիտություն ագրոքիմիայի հիմունքներով, բուսաբանություն, բույսերի ֆիզիոլոգիա, անտառային ծառատեսակների սելեկցիա և գենետիկա, ֆիզիկա` կենսաֆիզիկայի հիմունքներով, տեղեկատվություն և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների հիմունքներ, հողաշինարարական գծագրություն, գեոդեզիա և այլն

- մասնագիտական առարկաներին. անտառագիտություն, ծառագիտություն, անտառի գույքագրում, անտառմշակություն և անտառ վերականգնում, անտառպուրակային աշխատանքների կազմակերպման տեխնոլոգիա, անտառմելիորացիա, անտառպուրակային աշխատանքների մեքենայացում, անտառշինություն և նախագծում, անտառի պաշտպանություն, անտառօգտագործում և շահագործում, տնկարանային տնտեսություն և սերմնաբուծություն, բնակավայրերի կանաչապատում և նախագծում, բնափայտագիտություն և այլն

- անտառների ընդհանուր պաշարների օգտագործման հիմունքներին, անտառտնտեսական աշխատանքների նախագծմանը, անտառային տնտեսությունների արդյունավետության բարձրացմանը և նյութատեխնիկական մատակարարման խնդիրներին

- անտառի զարգացման բնույթին, տնկարկների աճեցման մեթոդներին, անտառային պաշարների գնահատմանը և հաշվառմանը, դրանց օգտագործմանը

- կանաչապատվող օբյեկտների և տարածքների նախագծման հիմունքներին, դրանց շինարարության տեխնոլոգիական առանձնահատկություններին, գեղազարդ ծառա-թփատեսակների կենսաբանական և էկոլոգիական առանձնահատկություններին, բնակավայրերի կանաչ տնկարկների խնամքին

- անտառների պահպանության կենսաբանական բնույթին և միջոցներին, անտառպաշտպանության տեխնոլոգիաներին, վայրի կենդանիների և թռչունների բազմազանությանը և բազմացման առանձնահատկություններին

- անտառային և պուրակային տնտեսությունների էկոնոմիկային, կազմակերպմանը և կառավարմանը, արտադրության գիտական կազմակերպմանը, անտառային ռեսուրսների կառավարմանը

- բնապահպանության ոլորտում ընդունված միջազգային կոնվենցիաներին, դրանցում առկա անտառային ոլորտին առնչվող դրույթներին. այդ թվում` «Կենսաբազմազանության մասին», «Անապատացման դեմ պայքարի», «Կլիմայի փոփոխության վերաբերյալ» կոնվենցիաներին: Եվ վերջապես

- Հայաստանի պաշարների կայուն կառավարման և չքավորության դեմ պայքարի, միջազգային այլ դրամաշնորհային ծրագրերի, անտառային նոր քաղաքականության և ռազմավարության հիմնադրույթներին:

 

Բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար. բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

 

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Անտառագիտության բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով անտառագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, անհատական համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

 

Անտառագիտության բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և

_________________________

որակավորման աստիճան սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալ կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Անտառագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

7.2.1 310404 - «Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում»

_______________________________________________________________

              դասիչ, մասնագիտության անվանում մասնագիտությամբ

անտառագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է

_________________________

որակավորման աստիճան ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական պատրաստությունը մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

310404 - «Անտառային տնտեսություն և բնակավայրերի կանաչապատում»

_______________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ անտառագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները անտառային ռեսուրսների, դրանց վիճակի, վերարտադրողականության, արդյունավետության բարձրացման, անտառմշակույթների, պաշտպանական և պարտեզպուրակային տնկարկների ստեղծման ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու անտառային տնտեսության, պարկաշինության, կանաչապատման, պահպանվող (անտառային) տարածքների (արգելոցներ, ազգային պարկեր) ոլորտներում, ինչպես նաև գիտահետազոտական, նախագծային հիմնարկություններում, բուսաբանական այգիներում ու դենդրոպարկերում:

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածքը և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն`

- Անտառային տնտեսության և կանաչ շինարարության համար առավել հրատապ (արդիական) խնդիրներ և դրանց լուծման մեխանիզմներ

- առաջադրված խնդիրների առավել օպտիմալ լուծումներ, ինչպես նաև առաջարկած (մշակած) միջոցառումների, լուծման մեխանիզմների էկոլոգիական և տնտեսագիտական գնահատում առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`ներածություն,թեմայի հիմնավորում, գրական ակնարկ.

- տվյալ (հետազոտվող) տարածաշրջանի անտառբուսական պայմանների բնութագիրը

- տվյալ շրջանի (մարզի) անտառային կամ կանաչապատ զանգվածների ընդհանուր բնութագիրը

- հետազոտվող անտառային (գեղազարդ) տնկարկների (տեսակների) կենսա-էկոլոգիական, անտառտնտեսական (գեղազարդ, ռեկրեացիոն) հատկությունները.

- հետազոտվող (քննարկվող) հիմնախնդրի ուսումնասիրություն, տվյալների հավաքագրում և վերլուծություն

- տվյալ (հետազոտվող) հիմնախնդրի լուծման մեխանիզմների վերլուծություն և գործնական առաջարկություններ

- եզրակացություններ

 

7.2.3 Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

 

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանուն պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից.

Ծառագիտություն, Անտառագիտություն, Անտառի գնահատում, Անտառշինություն և նախագծում, Անտառմելիորացիա, Անտառմշակույթներ և Անտառի պաշտպանություն, Բնակավայրերի կանաչապատման հիմունքներ, Բնափայտագիտություն և այլն:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                 310404 - Անտառային տնտեսություն և  

                                      բնակավայրերի կանաչապատում

 

    Որակավորումը, անվանումը`          Անտառագիտության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                     առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

._______________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր|Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |         |           |              |           |

|______________________________________________________________|

|                                ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6|7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | | |0| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | | | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | |x| | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | |x| | | | |x|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|_|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|  | | |+|+| | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

._______________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | x|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| | =| =|14|  |  |  |  | +| x|  |  | +|  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | =| =|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| 0| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  3  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| |::| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| |::| +| x| x| =| =| =| =| =|  31  |  6  |     |  5  |  3   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  17  |  3  |     |     |  2   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  5  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       |  9  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 35  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա -1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա` կենսաֆիզիկայի | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ընդհանուր քիմիա       | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ինֆորմատիկա և         | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Հողաշինարարական       | 3  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գծագրություն - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբանություն` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ծառագիտություն` 0.5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 30 |  30 | 510+36* | 153 | 272 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն -2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անալիտիկ քիմիա        | 2  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բուսաբանություն       | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գեոդեզիա              | 7  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Հողաշինարարական       | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գծագրություն - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գեոդեզիա` 0.5 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հողագիտություն` 0.5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 29 |  29 | 493+36* | 136 | 255 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մշակութագիտություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Կենսաքիմիա            | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անտառային ծառաբույսերի| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |գենետիկա և  սելեկցիա  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ծառագիտություն - 1    | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Հողաշինարարական       | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գծագրություն - 3      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Կենդանաբանություն     | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |որսաբանության         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառագիտություն` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  29 | 493+36* | 204 | 221 |  68 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հողագիտություն        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բույսերի ֆիզիոլոգիա   | 6  |  6  |    102  |  51 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անտառային ծառաբույսերի| 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |պաշտպանություն - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ծառագիտություն - 2    | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72*   |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բնակավայրերի          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կանաչապատում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառպուր. տնտ.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանք. մեքենայացում|    |     |         |     |     |     |

|  |    |0.5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառմեքենաներ,       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավոր. և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենայացում 0.5 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 31 | 30  | 510+72 *| 204 | 221 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Անտառային ծառաբույսերի| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |պաշտպանություն - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հողաշինարարություն    | 3  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Անտառագիտություն - 1  | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ծառաբուծություն և     | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |գեղազարդ              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պարտեզագործություն - 1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բնափայտագիտություն և  | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |փայտի                 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ապրանքագիտություն - 1 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կլիմայագիտություն և   | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |օդերևութաբանություն   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անտառբարելավում և     | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |պաշտ.                 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անտառաբուծություն - 1 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 1| 1  |     |   30*   |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառագիտություն` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 29 | 30  | 510+30* | 255 | 255 |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Անտառագիտ.            | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հետազոտությունների    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեթոդաբանություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Անտառային տնտեսության | 3  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Անտառագիտություն - 2  | 4  |  4  |   68    |  17 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ծառաբուծություն և     | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |գեղազարդ              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պարտեզագործություն - 2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անտառպուրակ. տնտ.     | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |մեքենա և  սարքավոր.-1 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բնակավայրերի          | 2  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |կանաչապատում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անտառբարելավում և     | 5  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |պաշտ.                 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անտառաբուծություն - 2 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Մանրէակենսաբանություն | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 4| 4  |     |   120 * |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ծառաբուծ. և  գեղազարդ |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պարտեզագործություն` 1 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ծառագիտություն` 1շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառնախագծում և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անտառշինություն` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառպուրակ. տնտ.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանք. մեքենայացում|    |     |         |     |     |     |

|  |    |0.5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառագիտություն` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բնակավայրերի          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կանաչապատում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում` 0.5 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 34 | 30  |510+120* | 221 | 187 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Անտառպուրակային       | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |տնտեսության կառավարում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Անտառմշակություն և    | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անտառվերականգնում     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Անտառգնահատում        | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |(տաքսացիա) - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Անտառպուրակային տնտ.  | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |աշխատանքների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենայացում - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Անտառպուրակ. տնտ.     | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |մեքենան և             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավոր.-1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անտառնախագծում և      | 6  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |անտառշինություն - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բնակավայրերի          | 6  |  4  |   68    |  17 |  34 |  17 |

|  |    |կանաչապատում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անտառպուրակային       | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |տնտեսության կառավարում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա -2| 2  |     |    60 * |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ծառագիտություն` 1շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառագիտություն` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 32 | 26  | 442+60* | 238 | 136 |  68 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Անտառմշակություն և    | 6  |  5  |   70    |  28 |  28 |  14 |

|  |    |անտառվերականգնում -2  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Անտառգնահատում        | 3  |  5  |   70    |  28 |  28 |  14 |

|  |    |(տաքսացիա) - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Անտառպուրակային տնտ.  | 3  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |աշխատանք.             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենայացում - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Անտառնախագծում և      | 3  |  4  |   56    |  28 |  14 |  14 |

|  |    |անտառշինություն - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սերմնաբուծություն և   | 2  |  2  |   28    |  14 |  14 |     |

|  |    |տնկարանային           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տնտեսություն - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Քաղ. պաշտպանություն և | 5  |  3  |   42    |  28 |     |  14 |

|  |    |անվտանգ. արտ.         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |ՀՀ անտառի կադաստր և   | 3  |  3  |   42    |  28 |  14 |     |

|  |    |մոնիթորինգ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա - | 3  |     |    90 * |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառնախագծում և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անտառշինություն` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բնակավայրերի          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կանաչապատում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անտառ. աշխատ. մեքենան.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  սարքավորումներ` 1  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Նախադիպլոմային        | 2,5|     |    72 * |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 3 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         |30,5| 26  | 364+162*| 182 | 126 |  56 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Սերմնաբուծություն և   | 5  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|  |    |տնկարանային           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տնտեսություն - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Քարտեզագրում և        | 5  |  5  |   85    |  34 |  34 |  17 |

|  |    |աէրոտիեզեր. մեթոդ.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անտառտնտեսութ.        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Անտառային             | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |պտղաբուծություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Անտառօգտագործում և    | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |փայտամթերում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Լանդշաֆտային դիզայն   | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անտառի ոչ բնափայտային | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |օգտագործում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անտառահատ և  ամբարձիչ | 4  |  5  |   85    |  51 |  34 |     |

|  |    |փոխադրական մեքենաներ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Նախադիպլոմային        | 1,5|     |    48 * |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 2 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         |28,5| 26  | 442+48 *| 221 | 187 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 10

|______________________________________________________________________

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    | աշխատանքի թեզ        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        |  8 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4274+600*|1814 |1860 | 600 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Անտառագիտություն                                             |

|       |Բնակավայրի կանաչապատում և  նախագծում                         |

|       |Անտառգնահատում                                               |

|       |Անտառնախագծում և  անտառաշինություն                           |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    66   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |    430  | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |     9   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  | Կ/Ա |        |    125  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |    407  | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |    377  | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    56   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |    420  | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    330  | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |     9   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  | Կ/Ն |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |    390  | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    102  |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    102  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |     39  |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |    438  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ն |        |    100  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    20   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    1   |    34   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    34   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    30   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    100  |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    1   |    366  | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    65   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    35   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |    368  | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |    8   |   3526  |48 ստ., |

|  |  |     |        |         |30 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

    Մասնագիտությունը`          310504 Հողաբարելավում, հողային և  ջրային

                               պաշարների օգտագործում և պահպանում

 

    Որակավորման աստիճանը`      Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և

_________________________________________________________________

                                դասիչ, անվանում

պահպանում

__________

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1 310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և

__________________________________________________________________

                                    դասիչ, անվանում

պահպանում  մասնագիտությանը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության

_________

կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թիվ 1038-Ն որոշմամբ

 

1.2 Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

__________________________________

                                         որակավորման աստիճան

310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և

__________________________________________________________________

                                   դասիչ, անվանում

պահպանում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________              _____________________

                        որակավորման աստիճան

ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3 Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և

__________________________________________________________________

                                   դասիչ, անվանում

պահպանում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես

_________              ______________________

                         որակավորման աստիճան

հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

1. ՀՀ կառավարությանն առընթեր ջրային տնտեսության պետական կոմիտե

_____________________________________________________________

1.1 ջրատնտեսական համակարգերի շահագործման համակարգային վարչություն (գլխամասային հիդրոտեխնիկական կառույցների պոմպակայանների և էներգո-տնտեսության շահագործման համակարգման բաժին, կոլեկտորա-դրենաժային համակարգերի, ջրատարների և կոյուղու մաքրման կայանների շահագործման համակարգման բաժին)

1.2 խմելու և ոռոգման ջրերի հաշվառման և իրացման համակարգման վարչություն (բաժանորդային հաշվառման համակարգման բաժին, խմելու և ոռոգման ջրերի պլանավորման և էլեկտրաէներգիայի հաշվառման բաժին. խմելու և ոռոգման ջրերի իրացման համակարգման բաժին)

1.3 պետական կոմիտեի «Ոռոգում» ՊՓԲԸ-ի մասնաճյուղեր, տեղամասեր

1.4 «Ջրառ» կառուցվածքների շահագործման մասնաճյուղեր, տեղամասեր վարչության պետ, բաժնի վարիչ, գլխավոր մասնագետ, առաջատար մասնագետ, I կարգի մասնագետ, ճարտարագետ:

2. Ջրային հիմնահարցերի և հիդրոտեխնիկայի ինստիտուտ

_________________________________________________

տնօրեն, փոխտնօրեն, գիտական բաժանմունքի վարիչ, առաջատար գիտնական, ավագ գիտական աշխատող, կրտսեր գիտական աշխատող, լաբորատորիայի վարիչ, ճարտարագետ:

3. «Հայջրնախագիծ» ինստիտուտ ՓԲԸ

_____________________________

տնօրեն, փոխտնօրեն, գլխավոր ճարտարագետ, բաժնի վարիչ, ճարտարագետ

4. Բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ

__________________________________________________

դասախոս, ասիստենտ, լաբորատորիայի վարիչ, լաբորանտ

5. Միջնակարգ ուսումնական հաստատություններ

_______________________________________

տնօրեն, փոխտնօրեն, ուսումնական մասի վարիչ, ուսուցիչ

6. Շինարարական կազմակերպություններ ՊՓԲԸ «Ջրշին», «Զվարդնոց»

____________________________________________________________

«Հիդրոշինարար», «Վայոց ձոր», «Անի», «Մուշ», «Թալին», «Աղուտներ», «Հրազդան»

__________________________________________________________________________

և այն

________

տնօրեն, փոխտնօրեն, գլխավոր ճարտարագետ, բաժնի վարիչ, գլխավոր մասնագետ, ճարտարագետ

7. Որոտան-Արփա-Սևան թունելների շահագործման վարչություն

______________________________________________________

տնօրեն, փոխտնօրեն, գլխավոր ճարտարագետ, բաժնի վարիչ, գլխավոր մասնագետ, ճարտարագետ

8. Ջրօգտագործողների աջակցության կենտրոն, տեղամասեր

_________________________________________________

տեղամասի պետ, ճարտարագետ

9. Ոռոգման համակարգերի վերականգնման ծրագիր

_________________________________________

տնօրեն, փոխտնօրեն, գլխավոր ճարտարագետ, ճարտարագետ,

10. Գյուղատնտեսության նախարարություն, ոռոգման վարչություն

_______________________________________________________

վարչության պետ, գլխավոր ճարտարագետ, ճարտարագետ

11. բնապահպանության նախարարություն

________________________________

բաժնի վարիչ, գլխավոր մասնագետ, մասնագետ ճարտարագետ

12.»Հայհիդրոնախագիծ» նախագծային ինստիտուտ

________________________________________

բաժնի վարիչ, գլխավոր մասնագետ, մասնագետ ճարտարագետ

1.3.1 Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և

_________________________________________________________________

                                  դասիչ, անվանում

պահպանում առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և

_________

այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է`

 

Շրջանավարտը պատրաստվում է հետևյալ գործունեությունների իրականացման համար.

- նախագծային

- տեխնոլոգիական

- կազմակերպչա-կառավարման

- գիտա-հետազոտական

1. Նախագծային գործունեություն

___________________________

1.1 Մասնակցում է մելիորացիայի և ռեկուլտիվացիայի, ինչպես նաև ջրային ճարտարագիտական համակարգերի ժամանակակից կատարելագործված տեխնոլոգիաներով նախագծման տարածքների, բնապահպանական բարեկարգման, կատարելագործման, լանդշաֆտների ստեղծման, ջրային պաշարների համալիր օգտագործման և պահպանման աշխատանքներին:

1.2 Մասնակցում է բարձր արդյունավետությամբ բնապահպանական տեխնոլոգիական նախագծման աշխատանքներին` պահպանելով շրջակա միջավայրի պահպանման պահանջները, կանխարգելելով մարդկային գործունեության վնասակար ազդեցությունը:

1.3 Կատարում է էկոլոգիական, տնտեսական և մասնագիտական փորձաքննություն

2. Արտադրական, տեխնոլոգիական գործունեություն

__________________________________________

2.1 Կատարում է հողերի մելիորացիայի, ռեկուլտիվացիայի, ջրային պաշարների օգտագործման և պահպանման բարձր տեխնոլոգիաներով կազմված նախագծերի իրականացման աշխատանքներ:

2.2 Մասնակցում է բնապահպանական և ջրային պաշարների օգտագործման և պահպանման նախագծային աշխատանքներին: Հետախուզման օբյեկտների վիճակի գնահատման և նախագծային պարամետրերի ճշգրտման աշխատանքներին:

2.3 Կատարում է բնական պայմանների վերլուծություն մարդու գործունեության սոցիալ-տնտեսական միջոցների և միջավայրի պայմանների փոփոխման գնահատման համար:

2.4 Կատարում է տեղեկատվության աշխատանքներ տարածքային և պաշարային կադաստրների կազմման համար:

3. Կազմակերպչական կառավարական գործունեություն

__________________________________________

3.1 Կատարում է աշխատանքներ տեխնիկական, կազմակերպչական, ղեկավարական բնապահպանական և ՋՌՀՕՊ օբյեկտների կառուցվածքների շինարարության, նորոգման, վերափոխման ուղղությամբ` նրանց բոլոր նորմերին և կանոններին համապատասխան` ապահովելով աշխատանքի բարձր արդյունավետությունը:

3.2 Կատարում է աշխատանքներ ինֆորմացիոն ծառայությունների ուղղությամբ, կազմակերպման աշխատանքներ, աշխատանքի և ղեկավարման մետեորոլոգիայի ապահովման, տեխնիկական վերահսկման և այլ բնագավառներում:

3.3 Մշակում է մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթեր, տեխնիկական դոկումենտացիաներ և միջոցառումներ մշակած նախագծերի իրականացման համար` ապահովելով բոլոր կառուցվածքների անընդհատ և անվթար աշխատանքները:

3.4 Մասնակցում է տեխնիկական միջոցների համակարգերի և գործընթացների, սարքավորումների ստանդարտացման և անհրաժեշտ ակնարկների և կարծիքների, եզրակացությունների կատարման աշխատանքներին:

3.5 Մասնակցում է օբյեկտների և նախագծերի էկոլոգիական-տնտեսական, տեխնիկա-տնտեսական վերլուծություններին:

3.6 Մասնակցում է ջրային և հողային օրենսդրությունների պահանման աշխատանքներին, մելիորատիվ, շինարարական ձեռնարկությունների և կազմակերպությունների ջրօգտագործողների և հողօգտագործողների գործունեություններին:

3.7 Խորհրդատվության օգնություն է ցուցաբերում նախագծերի և ծրագրերի պլանների և պայմանագրերի իրականացման գործում:

 

4. Գիտահետազոտական գործունեություն

________________________________

4.1 Մասնակցում է հետազոտական աշխատանքներին, որոնք վերաբերվում են բնօգտագործման, բնապահպանման, ջրային պաշարների օգտագործման, հողերի մելիորացիայի, հողերի վերականգնման և այլ ուղղություններին:

4.2 Հետազոտում և վերլուծում է նախագծի իրականացման հետևանքով շրջակա միջավայրում սպասվելիք փոփոխությունները, հաշվի առնելով հողերի և ջրերի հիդրոերկրաբանական, հիդրոլոգիական և մելիորատիվ ռեժիմները:

4.3 Կազմակերպում է աշխատանքներ տեխնիկական անձնակազմի գիտելիքների բարձրացման ուղղությամբ` ապահովելով ինքնուրույն ստեղծագործական զարգացման պահանջները, գիտության առաջատար փորձերի ներդրումը` ձեռնարկության արդյունավետ աշխատանքի ակնկալիքով:

1.3.2 Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

______________________________________

- Բնական օբյեկտները` գեոհամակարգերի տարբեր մակարդակների աշխարհագրական բաղադրիչները, հողը, գրունտը, մակերևույթային և ստորգետնյա ջրերը, կենդանական և բուսական աշխարհը:

- Բնական-տեխնոգեն համակարգերը` կառուցվածքներ և միջոցառումներ, բնական բաղադրիչների օգտագործման բարձրացումը, հիդրոմելիորատիվ համակարգերը, ճարտարագիտական համակարգերը, բնապահպանական համակարգերը, ջրատնտեսական համակարգերը:

 

Մասնագիտական գործունեության տեսակները

______________________________________

 

310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և

_________________________________________________________________

                               դասիչ, անվանում

պահպանում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր սույն պետական կրթական

_________              _____________________

                        որակավորման աստիճան

չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

 

1. Նախագծային

2. Արտադրական տեխնոլոգիական

3. Կազմակերպչական ղեկավարական

4. Գիտահետազոտական

1. Հիդրոմելիորատիվ համակարգերի (հողերի բարելավման, ոռոգման, չորացման, ջրամատակարարման, ջրարբիացման) նախագծման համար անհրաժեշտ գեոդեզիական, հիդրոլոգիական, երկրաբանական. հողագիտական և այլ նյութերի ստեղծման մշակման մասնագիտական գործունեություն:

2. Հողերի բարելավման, ջրային ռեսուրսների օգտագործման հիդրոմելիորատիվ համակարգերի նախագծման գործունեություն:

3. Հիդրոմելիորատիվ համակարգերի իրականացման ժամանակ պետք է կատարել շինարարական գործունեություն, պետք է կառուցել ոռոգման, չորացման ցանցեր, ջրանցքներ, հիդրոտեխնիկական կառուցվածքներ, ջրամբարներ, պոմպային կայաններ:

4. Պատշաճ կերպով կազմակերպել համակարգերի, կառուցվածքների և սարքավորումների շահագործման աշխատանքները, միջոցներ ձեռնարկել կառուցվածքների սարքավորումների տեխնիկական վիճակը բարելավելու, պատշաճ որակով կատարելու նորոգման աշխատանքները, կազմակերպելու հողերի և ջրային պաշարների արդյունավետ օգտագործումը, կատարել ջրի կորուստների կրճատման աշխատանքներ, կատարել ջրի վարձի գանձման աշխատանքներ:

5. Պետք է մասնակցեն ամբիոնի կողմից տարվող գիտահետազոտական և լաբորատոր աշխատանքներին:

 

1.3.4 310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում

_____________________________________________________________________

                                  դասիչ, անվանում

և պահպանում  տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր կախված մասնագիտական ____________ __________________________________

որակավորման աստիճան գործունեության տեսակետից պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա. մասնագիտական գործունեության`

_______________________________

Կարողանա լուծել մելիորացիայի և ռեկուլտիվացիայի, ինչպես նաև ջրային ճարտարագիտական համակարգերի ժամանակակից, կատարելագործված տեխնոլոգիաներով նախագծման, բնապահպանական բարեկարգման, կատարելագործման, լանդշաֆտների ստեղծման, ջրային պաշարների համալիր օգտագործման և պահպանման հարցերը: Մասնակցում է բարձր արդյունավետությամբ բնապահպանական տեխնոլոգիական նախագծման աշխատանքներին` պահպանելով շրջակա միջավայրի պահպանման պահանջները, կանխարգելելով մարդկային գործունեության վնասակար ազդեցությունը:

 

բ. փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

____________________________________________

Մասնակցում է հետազոտական աշխատանքներին բնօգտագործման, բնապահպանման, ջրային պաշարների օգտագործման, հողերի մելիորացիայի, հողերի վերականգնման և այլ ուղղություններով: Հետազոտում և վերլուծում է նախագծի իրականացման հետևանքով շրջակա միջավայրում սպասվելիք փոփոխությունները` հաշվի առնելով հողերի և ջրերի հիդրոերկրաբանական, հիդրոլոգիական և մելիորատիվ ռեժիմները: Կազմակերպում է աշխատանքներ տեխնիկական անձնակազմի գիտելիքների բարձրացման ուղղությամբ` ապահովելով ինքնուրույն ստեղծագործական զարգացման պահանջները, գիտության առաջատար փորձերի ներդրումը` ձեռնարկության արդյունավետ աշխատանքի ակնկալիքով:

 

գ. կազմակերպչական-կառավարական գործունեության

____________________________________________

Կատարում է տեխնիկական, կազմակերպչական, ղեկավարական բնապահպանական և ՋՌՀՕՊ օբյեկտների կառուցվածքների շինարարության, նորոգման, վերափոխման ուղղությամբ, նրանց բոլոր նորմերին և կանոններին համապատասխան` ապահովելով աշխատանքի բարձր արդյունավետությունը: Կատարում է աշխատանքներ ինֆորմացիոն ծառայությունների ուղղությամբ, կազմակերպման աշխատանքներ, աշխատանքի և ղեկավարման մետեորոլոգիայի ապահովման, տեխնիկական վերահսկման և այլ բնագավառներում: Մշակում է մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթեր, տեխնիկական դոկումենտացիաներ և միջոցառումներ մշակած նախագծերի իրականացման համար` ապահովելով բոլոր կառուցվածքների անընդհատ և անվթար աշխատանքները: Մասնակցում է տեխնիկական միջոցների համակարգերի և գործընթացների, սարքավորումների ստանդարտացման և անհրաժեշտ ակնարկների և կարծիքների, եզրակացությունների կատարման աշխատանքներին: Մասնակցում է օբյեկտների և նախագծերի էկոլոգիական-տնտեսական, տեխնիկա-տնտեսական վերլուծություններին: Մասնակցում է ջրային և հողային օրենսդրությունների պահանման աշխատանքներին, մելիորատիվ, շինարարական ձեռնարկությունների և կազմակերպությունների ջրօգտագործողների և հողօգտագործողների գործունեություններին: Խորհրդատվության օգնություն է ցուցաբերում նախագծերի և ծրագրերի պլանների և պայմանագրերի իրականացման գործում:

1.3.5 Որակավորման պահանջները.

_______________________

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և

 

տեխնոլոգիայի բակալավր կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

______________________

որակավորման աստիճան

1. Նախագծային

2. Արտադրական տեխնոլոգիական

3. Կազմակերպչական ղեկավարական

4. Գիտահետազոտական

- Մասնակցում է ջրային տնտեսությունների մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին:

- Կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

- մասնակցում է ջրային տնտեսությունների գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

- ուսումնասիրում է ջրային տնտեսություններին առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

- օգտվում է ջրային տնտեսությունների ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազայից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

- կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր պետք է ծանոթ լինի`

_____________________

                 որակավորման աստիճան

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6 Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը

______________________________________________

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր կարող է հարմարվել հարակից

_____________________

                  որակավորման աստիճան

մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին`

1. Հողաշինարարական նախագծերի կազմման, հետախուզական, նախագծային և շինարարական աշխատանքներին:

2. Հողակադաստրային նախագծման աշխատանքներին

3. Քաղաքացիական և արդյունաբերական նախագծային և շինարարական աշխատանքներին:

 

1.4 Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

__________________________________________________________

 

310504_Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և

___________________________________________________________________

                        դասիչ, անվանում

պահպանում բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը

_________

յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր պատրաստ է կրթությունը

______________________

                        որակավորման աստիճան

շարունակելու

- կրճատված ժամկետներում ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան` 2-րդ մասնագիտության գծով,

 

- մագիստրատուրայում ստանալու տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի մագիստրոսի

_____________________________________

                                         որակավորման աստիճան

որակավորման աստիճան,

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1 Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

2.2 Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում

_________________________________________________________________

                             դասիչ, անվանում

 

և պահպանում ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի

        ____________                 __________________________________

                                           որակավորման աստիճան

        ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ

                               ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1 տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________________

              որակավորման աստիճան

ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչներով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

3.2 տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________________

              որակավորման աստիճան

ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

3. տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________________

             որակավորման աստիճան

ծրագիրը ձևավորում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

3.4 տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________________

                որակավորման աստիճան

ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսական`            ՀՍՏ

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                ԸԲ

    ընդհանուր մասնագիտական`                              ԸՄԴ

    մասնագիտացման`                                        ՄԴ

    ֆակուլտատիվ`                                           Ֆ

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

3. տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________________

              որակավորման աստիճան

ծրագիրը բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 310504_Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում

__________________________________________________________________

                             դասիչ, անվանում

և պահպանում

____________

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ

___________________________________

           որակավորման. աստիճան   

ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

    Դաս-          Դասընթացի անվանումը և  նրանց հիմնական բաժինը

ընթաց

    1                                    2

 

Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական

դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

    1         Ֆիզիկական կուլտուրա - 136 ժամ

              Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական

          մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ

          կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես

          հասարակական երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը

          ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

          ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման

          նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման

          առանձնահատկությունները: Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ

          պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ.

          Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական

          ընտրություն: ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական

          պատրաստություն: Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները

          և սեփական օրգանիզմների վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2

Հայ ժողովրդի պատմություն - 120 ժամ 4 կրեդիտ

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական

պատմությունը անցյալում և ներկայում: Հայոց պատմությունը որպես

համաշխարհային պատմության անքակտելի մաս: Առարկայի պարբերացումը,

ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ և օտար աղբյուրները Հայաստանի և

հայերի մասին: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական

պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան

թագավորության կազմավորումը և անկումը (9-6-րդ դդ. մ.թ.ա.):

Երվանդունիների (Հայկազյան) համահայկական պետությունը: Աքեմենյան

Պարսկաստանը և Երվանդունիները: Ալեքսանդր Մակեդոնացին և

հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և

Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ: Արտաշեսյան

արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների Արքայատոհմի հաստատումը: Հին

հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի

բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունումն ու հայոց գրերի գյուտը:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

դարերում: Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարն ընդդեմ

պարսկա-բյուզանդական բռնատիրության և ձուլման քաղաքականության

5-6-րդ դարերում: Արաբական արշավանքները Հայաստան և ժողովրդական

ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Հայկական մշակույթը 5-8-րդ

դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումը, ամրապնդումը,

վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների

իշխանությունը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը (11-14-րդ դդ.):

Ռուբինյան իշխանությունը և թագավորության հռչակումը Կիլիկիայում:

Հայ-մոնղոլական դաշինքը, Եգիպտական արշավանքները և թագավորության

անկումը: Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին

և 2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական

շարժումների սկիզբը և հետագա ծավալումը 17-18-րդ դդ.: Իսրայել Օրի:

Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թթ. և

դրանց վախճանը: Հովսեփ Էմինը և հայ ազատագրական շարժումը:

Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ

դարերում: Հայաստանը 19-րդ դարի 1-ին կեսին: 1804-1813 թթ. և

1826-1828 թթ. ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: 1806-1812 թթ. և 1828-1829 թթ.

ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը: Պարսկահայերի և

արևմտահայերի ներգաղթը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու

քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի 2-րդ կեսին: Հայ

հասարակական-քաղաքական միտքը 1850-1860-ական թթ.: 1877-1878 թթ.

ռուս-թուրքական պատերազմը և հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ

քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը, նրանց ծրագրերն ու

գործելակերպը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896

թթ.: Հայկական մշակույթը 19-րդ դարում: Հայ ժողովուրդը աշխարհամարտի

տարիներին: Հայկական հարցը 1912-1914 թթ.: Առաջին աշխարհամարտի

սկիզբն ու ընթացքը: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու

իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: Հայ ժողովրդի ինքնապաշտպան

մարտերը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և

Հայաստանը: Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայ

ժողովրդի 1918 թ. մայիսյան հերոսամարտերը և Հայաստանի առաջին

հանրապետության հռչակումը: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական,

հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Արտաքին

քաղաքականությունը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը:

Հանրապետության անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

1920-1940 թթ.: Խորհրդային իշխանության հաստատումը, առաջին քայլերը

և տնտեսական ու քաղաքական կարևոր իրադարձությունները:

Բռնաճնշումները և դրանց հետևանքները: Հայ ժողովուրդը երկրորդ

աշխարհամարտի տարիներին: Պատերազմի սկիզբը: Հայրենական Մեծ

պատերազմը: Հանրապետության տնտեսության վերակառուցումը պատերազմի

պահանջներին համապատասխան: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը

պատերազմին: Թիկունքի հերոսական աշխատանքը: Սփյուռքահայերի

մասնակցությունը երկրորդ համաշխարհային պատերազմին: Հայրենական Մեծ

պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի

խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության

վերականգնումը: Հայաստանը Խրուշչովյան բարենորոգումների, Բրեժնևյան

հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման տարիներին: Գորբոչովյան

վերակառուցման քաղաքականությունը, Արցախյան շարժումը և Սպիտակի

ավերիչ երկրաշարժը: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

շուկայական հարաբերությունների: Թույլ տրված սխալներն ու

հետևանքները: Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունը:

Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը: Արցախյան հիմնահարցը:

Հայրենիք-սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

3

Հայոց լեզու և հայ գրականություն - 120 ժամ 4 կրեդիտ

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների

ստեղծման,պահպանման ու կուտակման միջոց,որպես հասարակական-քաղաքական

միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց

լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման

պատմական շրջանները /գրաբար,միջին հայերեն,ժամանակակից հայոց լեզու`

արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

նշանակությունը: ՈՒղղագրության,կետադրության և ուղղախոսության

ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի

կարևորագույն չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու

բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի

հիմունքները: Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների

բնութագրումը. գործառական,իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական

ոճեր: Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի

ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա

խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները:

Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական

խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և

կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային

չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:

Վարչատնտեսական, օրենսդիր,օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես

նաև քաղաքական, միջազգային,դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող

լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ

ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման

հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց

մատուցման հիմնական եղանակները: Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր

բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և

փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը

որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի

ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների /գրական լեզվի

մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը ևն./

պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների

օրինակով: Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական

սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական արվեստի

կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

տեխնիկան,հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու

կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական,հուզական և

տրամաբանական մեխանիզմները:

 

    4         Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ - 120 ժամ 4 կրեդիտ

              Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

          որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

          բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

          ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և

          զարգացումը: Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված

          քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և

          ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված

          բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի

          կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց

          վերացման լեզվական հիմք: ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և

          ավանդույթները: Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր

          միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու

          ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը

          օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:  

          Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց ևն./:  

          Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը

          կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

          Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և

          մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.

          համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական

          ոճ /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/:

 

    5          Օտար լեզու - 240 ժամ 8 կրեդիտ

              Անգլերեն լեզու

              Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

          և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

          տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

          բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

          Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

          գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

          տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

          մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

          դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր

          հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի

          հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող

          լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը:

          Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական

          իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն

          պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ

          և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

          հաղորդում, զեկույց/: ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական

          հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի

          ըմբռնումը: Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական

          բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը:

          Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր

          զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

              Գերմաներեն լեզու

              Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական

          կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն:

          Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը

          բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական

          ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային

          նվազագույն միավոր: Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի

          /կենցաղային, տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական/: Ընդհանուր

          հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին:

          Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների ու

          դարձվածաբանության վերաբերյալ: Քերականական հմտությունների

          իմացությունը գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց

          աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովելու համար:

          ՈՒսուցանվող լեզվի երկրների մշակույթի և սովորույթների յուրացում:

          Ընկալումը բանավոր խոսքի ընթացքում: Առաջադրված հարցերին

          համապատասխանորեն արձագանքելու կարողություն: Անհատական խոսքով և

          երկխոսությամբ ներկայացվող տեքստեր: Հրապարակային խոսքի հիմունքները

          /բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն/: Տեքստերի ճիշտ ընտրություն`

          ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական բնույթի: Գրավոր

          խոսքի զարգացում, որն ուղեկցվում է տարբեր խոսքային

          ստեղծագործությունների հիմքի վրա` զեկույցներ, ռեֆերատներ:

              Ֆրանսերեն լեզու

              Դասընթացի ուսուցումը, որը պայմանականորեն բաժանվում է փուլերի,

          հետապնդում է հետևյալ պահանջները: ՈՒսանողը պետք է ուսումնասիրի և

          յուրացնի ֆրանսերեն հնչյունների արտաբերման առանձնահատկությունները,

          շեշտադրությունն ու ռիթմիկ խմբերը, խոսքի մեջ ֆրանսերենին բնորոշ

          հնչյունների կապակցման ձևերը, ֆրանսերեն նախադասության ինտոնացիան`

          կախված նախադասության բնույթից, ուղղագրական նշանները,նվազագույն

          բառապաշարը` մոտ 4000 բառային միավոր, պետք է լինի ինչպես ընդհանուր

          բնույթի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի, խոսքային գիտելիքների

          ուսուցանումը պետք է ունենա տարբերակված բնույթ` ըստ գործածության

          ոլորտի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական

          և այլն/, գաղափար կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական

          միավորների մասին, գաղափար բառակազմական հիմնական ձևերի մասին,

          քերականական այնպիսի գիտելիքների և հմտությունների ձեռքբերում,

          որոնք հնարավոր են դարձնում ուսանողի գրավոր կամ բանավոր

          հաղորդակցությունը ընդհանուր թեմաների շուրջ, ինչպես նաև այնպիսի

          գիտելիքների ուսուցում, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական խոսքի

          զարգացման համար, Ֆրանսիայի մշակույթի, քաղաքակրթության, ազգային

          ավանդույթների մասին տեղեկատվության,հնարավորինս շատ և վարժ

          խոսելու հմտություն. առավել գործնական և հարաբերականորեն պարզ

          բառային-քերականական միջոցների օգնությամբ երկխոսության ծավալում

          կամ շարադրանք հիմնական հաղորդակցային իրավիճակներում` պաշտոնական

          և ոչ պաշտոնական շփումների ժամանակ, ծանոթացում մամուլի լեզվին

          /բանավոր տեղեկատվություն, զեկուցումներ/, ընթերցանություն. ոչ բարդ

          տեքստերի ընթերցում ինչպես լայն պրոֆիլի, այնպես էլ մասնագիտական

          բնույթի, գրավոր խոսք.  զեկուցումներ, շարադրություններ:

 

    6         Մշակութաբանություն - 60 ժամ 2 կրեդիտ

              Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն:

          Մշակութաբանության տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և

          գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային

          ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և

          էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ:

          Մշակույթ և քաղաքակրթություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական

          աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին Աշխարհի մշակույթը.  

          Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան:

          Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

          Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական

          հավատալիքներ և արվեստ:  Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական

          ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ

          դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

          «Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում

          ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության

          գործում, ձևավորում նրանց մեջ նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար

          է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7         Քաղաքագիտություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

              Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

          գործառույթները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

          առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների

          զարգացման հիմնական փուլերը (Անտիկ աշխարհ, միջնադար, նոր և

          նորագույն շրջան): Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները,

          սոցիոմշակութային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

          Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության

          իրականացման մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը:  

          Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի

          ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,

          գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները

          Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և

          խորհրդարանականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և

          խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը: Քաղաքական

          իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական

          լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և

          ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական

          կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական

          համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական գործընթացներ:  

          Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

          առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց

          լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:  Համաշխարհային

          քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի

          համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն:  

          Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

          Քաղաքական գլոբալիստիկա.  ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային

          հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8         Իրավագիտություն - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Պետությունն ու իրավունքը, դրանց դերը հասարակության կյանքում:

          Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

          գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

          աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

          տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:  Հայաստանի

          Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:  

          Սահմանադրական իրավունք: Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային

          իրավունք: Վարչական իրավունք: Քրեական իրավունք: Հողային իրավունք:

          Տրանսպորտային իրավունք: Միջազգային իրավունք: ՀՀ դատական

          համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության

          մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական

          դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը:

 

    9         Փիլիսոփայություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

              Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

          հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

          Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և

          դերը գիտության մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

          հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

          քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

          փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

          ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման,

          ժամանակի, տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության

          տեսությունները: Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և

          ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն: Գիտակցություն:

          Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը:  Լեզու և

          մտածողություն: Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական,

          փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և

          բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները:

          Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը

          կենսաբանական հետազոտություններում:  Ճշմարտության հիմնախնդիրը:

          Ճշմարտության կոնկրետությունը, Բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

          հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

          ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

          մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

          արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

          հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական

          միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի

          ամբողջություն: Ազատություն և պատասխանատվություն:  

          Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք: Գեղագիտական և կրոնական

          արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և հասարակություն:

          Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական

          հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն:

          Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները:

          Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական

          ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական  

          հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական

          հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ:  

          Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10        Տնտեսագիտության տեսություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

              Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Առարկան և

          գործառույթները: Բարիք: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Տնտեսական

          ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ և համակարգեր:

          Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը, մեթոդները:

          Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա, առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական

          նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի

          գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի և

          փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները:

          Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը:

          Ծախսերի տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

          Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքները, կատարյալ

          մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ:

          Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային

          կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

          Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և

          զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի

          շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն:

          Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և

          հասարակական բարիքներ: Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն:

          Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման

          եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների

          ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա

          տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական

          հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և պահանջարկ: Կայունացման

          քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքնային շուկայում:

          Սպառում և խնայողություն: ԻՆվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր:

          Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հարկաբյուջետային քաղաքականություն: Փողը

          և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային

          մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային

          քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական

          հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն:

          Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման շրջանի

          առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները:  

          Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի

          ձևավորումը:

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1         Մելիորացիայի և  ջրային տնտեսության կազմակերպում -

              90 ժամ, 3 կրեդիտ

              Գիտության առարկան, մեթոդը և խնդիրները: Շինարարական և

          շահագործող կազմակերպությունների գործունեության հիմունքները:

          Տրանսպորտային միջոցների շահագործման կազմակերպումը: Համալիր

          մեքենայացման աշխատանքների կազմակերպումը: Հիմնական արտադրական

          միջոցների օգտագործման կազմակերպումը: Աշխատանքի նորմավորման

          կազմակերպումը: Աշխատանքի վարձատրության կազմակերպումը: Մելիորատիվ

          հողերի յուրացման և շահագործման աշխատանքների կազմակերպումը:  

          Շինարարական կազմակերպությունները, տնտեսական վերլուծությունը,

          հաշվառումը և հաշվետվությունը:

 

    2         Մելիորացիայի և  ջրային տնտեսության կառավարում -

              60 ժամ, 2 կրեդիտ

              Պլանավորման հիմունքները: Բիզնես պլանի մշակումը: Կառավարման

          էությունը, բովանդակությունը և նպատակները, կառավարման

          գործառույթները, դրանց կատարման մեխանիզմները: Կառավարման

          մեթոդները, կառավարման կադրերի դասակարգումը, նրանց

          պատասխանատվությունը կառավարչական որոշումների ընդունման ու

          կատարման, ինչպես նաև արտադրության արդյունավետ աշխատանքի և դրա

          բարձրացման ուղղությամբ: Մելիորատիվ և ջրային տնտեսությունների

          կառավարման համակարգերի կառուցվածքները, կադրերի ընտրությունը,

          պատրաստումը, որակավորման բարձրացման և տեղաբաշխման ու

          ատեստավորման խնդիրները, դրանց կատարելագործումը: Կառավարման

          ապարատի աշխատողների աշխատանքային պայմանները, սոցիալ-հոգեբանական,

          խթանման խրախուսման հարցերը:

 

    2         Մաթեմատիկական վիճակագրություն և  հետազոտման մեթոդներ -

              90 ժամ 3 կրեդիտ

              Հավանականությունների դասական, երկրաչափական, վիճակագրական

          սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման թեորեմները: Լրիվ

          հավանականությունների, հիպոթեզների հավանականությունների,

          Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ բանաձևերը: Հարաբերական

          հաճախության, նրա հավանականությունից շեղման հավանականությունը:  

          Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմիական, Պուասոնի, երկրաչափական

          բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի, դիսպերսիայի

          հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ պատահական

          մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը: Բաշխման

          և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ,

          ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական

          մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վրճակագրության

          թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի

          միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման

          ճշտությունը: Գծային ռեգրեսիա երկու երեք չափանի պատահական

          մեծությունների համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման

          եղանակները: Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

    4         Ջրային տնտեսության էկոնոմիկա - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Ջրային տնտեսության էկոնոմիկան որպես գիտություն, նրա

          հետազոտման նյութը և մեթոդները: Ջուրը բնական և տնտեսական

          պաշարների համակարգում: ՀՀ ջրային պաշարների գնահատումը,

          օգտագործումը: Ջուրը որպես ստրատեգիական ներգործման միջոց:

          Ջրատնտեսական կազմակերպությունների հիմնական և շրջանառու կապիտալը,

          հիմնական և շրջանառու ֆոնդերը, նրանց պահանջի հաշվարկման բիզնես

          ծրագրերը: Կապիտալի կազմը, կառուցվածքը, վիճակը բնութագրող

          ցուցանիշները: Կապիտալի գնահատումը, ներկա վիճակը: Մաշումը և

          ամորտիզացիան: Արտադրական կապիտալի աճման աղբյուրները: Օգտագործման

          տնտեսական արդյունավետության ցուցանիշները, որոշման մեթոդիկան:

          Արդյունավետության բարձրացման ուղիները: Կապիտալ ներդրումները:

          Էությունը, առաջնային ուղղությունները ՀՀ-ում և առանձին

          տարածաշրջաններում: Աղբյուրները: Կապիտալ ներդրումների տնտեսական

          արդյունավետության որոշման ցուցանիշներ: Բերովի ծախսեր, լագ:

          Աշխատանքային ռեսուրսները և աշխատանքի արտադրողականությունը:

          Հաշվարկման մեթոդիկան, ցուցանիշները: Արտադրողականության բարձրացման

          ուղիները: Ջրատնտեսական կազմակերպությունների արտադրության ծախքերը

          և արտադրանքի ինքնարժեքը: 1 մ3 ջրի 1 հեկտար ոռոգվող հողերի,

          ինքնարժեքի որոշումը: Ինքնարժեքի ծախսերի դասակարգումը, կազմը,

          կառուցվածքը և դրանց գնահատումը: Գինը և գնագոյացումը

          ջրատնտեսական ձեռնարկությունում: 1 մ3 ջրի սակագների հաշվարկման

          մեթոդիկան, գների տնտեսական հիմնավորումը: Ոռոգման, խմելու

          կենցաղային, արդյունաբերական նպատակով օգտագործվող ջրի գնի

          սահմանումը: Ջրատնտեսական կազմակերպությունների արտադրության

          տնտեսական արդյունավետության ժամանակակից հասկացությունները:  

          Դրամական հոսքեր, ինքնարժեք, համախառն եկամուտ, շահույթի նորմա,

          շահութաբերություն: Դրանց որոշման մեթոդիկան: Ոռոգման ջրարբիացման

          և ոռոգման ջրի այլընտրանքային օգտագործման տնտեսական

          արդյունավետությունը: Ոռոգելի, ոռոգված և ջրարբիացված հողերի,

          ջրային ռեսուրսների օգտագործման վիճակը, արդյունավետությունը, ծագած

          հիմնախնդիրները: Ոռոգման ջրի օգտագործման տնտեսական

          արդյունավետության բարձրացման ուղիները: Մարքեթինգի էությունը և

          դերը ջրային ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման գործում:

 

    5         ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ - 60 ժամ-2 կրեդիտ

              Մելիորատիվ աշխատանքներում հաշվապահական հաշվառման նպատակը,

          խնդիրները, ուսումնասիրման օբյեկտները: Հիմնական տնտեսական

          գործընթացների բնութագրումը և փոխադարձ կապը: Հաշվառման

          ռեգիստրներ, հաշվառման ձևերը: Հաշվետարության կազմակերպման կարգը,

          փաստաթղթավորում, գույքագրում: Հաշվապահական հաշիվներ, հաշիվների

          դասակարգումը, հաշվային պլան, կրկնակի գրանցում, սինթետիկ և

          անալիտիկ հաշվառում:

              Ֆինանսական հաշվետվություններ, կազմման սկզբունքները

          գյուղատնտեսության մեջ: Հաշվեկշիռ, առանձին հատվածների և

          հոդվածների բովանդակությունը և դրանց կապը: Ծախսերի և եկամուտների

          հիմնադրումը: Ծախսերի դասակարգումը, ուղղակի և անուղղակի,

          հիմնական և վերադիր, հաստատուն և փոփոխում ծախսերի հաշվառումը:  

          Աշխատանքի և աշխատավարձի հաշվառում: Դրամական միջոցների սկզբնական

          և հաշվապահական հաշվառումը դրամարկղում և բանկային հաշիվներում:

 

    6.        ՋՐԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԴՐՈՒԹՅՈՒՆ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

              ՀՀ ջրային օրենսդրությունը: ՀՀ կառավարության իրավասությունները

          և խնդիրները: Ջրային ռեսուրսների կառավարման մարմինները:

 

Վեճեր լուծող հանձնաժողովի իրավական լիազորությունները և

ջրավազանների կառավարման մարմինները: Ազգային ջրային պաշարների

իրավական պաշտպանությունը: Ջրօգտագործման թույլտվությունը: Ջրային

հողերի օգտագործման իրավունքները: Ջրային համակարգերի կառավարչի

իրավունքներն ու պարտականությունները: Ջրային ընկերությունների

հիմնադրումը և նրանց իրավունքները: Ընկերությունների աուդիտը,

սերվիտուտը և վերահսկողությունը: Ընկերությունների լուծարումը և

վերակազմակերպումը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթաց

Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1         Բարձրագույն մաթեմատիկա - 420 ժամ 14 կրեդիտ

              Անալիտիկ երկրաչափություն: ՈՒղիղ գիծը հարթության վրա: Երկրորդ

          կարգի կորեր: Կոորդինատների ձևափոխությունը: Հարթությունը և ուղիղ

          գիծը տարածության մեջ: Երկրորդ կարգի մակերևույթներ: Գծային

          հանրահաշիվ: Որոշիչներ: Հակադարձ մատրից: Գծային հավասարումների

          համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: Գաուսի մեթոդը:

          Վեկտորական հանրահաշիվ: Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային

          հաջորդականություններ: Զուգամետ հաջորդականություններ և նրանց

          հատկությունները: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիա:  Ֆունկցիայի

          անընդհատությունը: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները:  

          Ֆունկցիայի ածանցյալը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի

          մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաներ:

          Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Կոմպլեքս թվեր: Անորոշ և որոշյալ

          ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Անիսկական

          ինտեգրալներ: Բազմապատիկ և կորագիծ ինտեգրալներ: Նրանց

          կիրառությունները: Մակերևույթային ինտեգրալներ: Դաշտի տեսության

          Էլեմենտները: Թվային շարքեր: Դրական անդամներով շարքերի

          զուգամիտության հայտանիշները: Կամայական անդամներով շարքերի

          զուգամիտությունը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարք: Թեյլորի

          և Մակլորենի շարքեր: Ֆուրյեի շարք: Սովորական դիֆերենցիալ

          հավասարումներ: Առաջին կարգի համասեռ գծային և դրանց բերվող

          հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային համասեռ և ոչ համասեռ

          հավասարումներ: Հավանականությունների տեսություն:

 

    2         Ֆիզիկա -300 ժամ 10 կրեդիտ

              Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

          Կինեմատիկա, օպտիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

          էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

          Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

          Մոլեկուլյար դինամիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

          Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

          Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

          Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

          էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

          կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

          Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

          ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա:  Ճառագայթային օպտիկա:

          Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման

          օրենքները, ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմպտոնի էֆեկտը: Ատոմային  

          և միջուկային ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական

          մասնիկներ: Միջուկային ռեակցիա, դրա տրոհում: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3         Քիմիա - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Նյութի կառույցը; Ատոմի, մոլեկուլի կառուցվածքը, քիմիական կապ:

          Քիմիական համակարգեր` լուծույթներ, դիսպերս համակարգեր,

          էլեկտրոքիմիական համակարգեր:  Քիմիական թերմոդինամիկա և կինետիկա`

          քիմիական պրոցեսների էներգետիկական, քիմիական և ֆազային

          հավասարակշռություններ: Քիմիական ռեակցիայի արագությունը, կատալիտիկ

          ռեակցիաներ: Պարբերական համակարգը և բիոգեն էլեմենտների քիմիան,

          նրանց հատկությունը, ստացումը, կիրառումը: Անալիտիկ քիմիայի

          հիմունքները: Որակական և քանակական անալիզ: Անալիզի

          ֆիզիկա-քիմիական մեթոդները: Օրգանական միացությունների քիմիան`

          ածխաջրածիններ, ֆունկցիոնալ խմբերով միացություններ, ճարպեր,

          ածխաջրեր, սպիտակուցներ, պոլիմերներ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    4         Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պահպանում - 60 ժամ 2 կրեդիտ

              Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմի և միջավայրի

          փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

          տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

          հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

          բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

          համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

          հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի, օդի, ջրի, հողերի, բուսական և

          կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ

          օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները:

          Մեքենայացման, հողերի ոռոգման և չորացման էկոլոգիական

          հիմնախնդիրները: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային

          համակարգերը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական

          մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի

          ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները

          գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների

          էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և

          գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    5         Մելիորատիվ հողագիտություն և  լանդշաֆտագիտություն -

              120 ժամ 4 կրեդիտ

              Հողի դերը կենսոլորտում, հողագոյացման գործոններն ու

          պայմանները, հիմնական հողային գործընթացներ, լիթոսֆերայի,

          կենսոլորտի ու արտաքին միջավայրի միջև էներգիայի և նյութերի

          փոխանակում, գոտիականության օրինաչափությունը, հիմնական հողատիպերը

          և դրանց հատկություններն ըստ բնահողային գոտիների, հողերի

          կառուցվածքն ու կազմը, հողային գործընթացների կանխատեսումը, հողերի

          փոփոխությունները, դրանց իրացման, մելիորացման և ռեկուլտիվացիայի

          հետևանքով, հողերի բոնիտում և տնտեսական գնահատում, հողերի

          կուլտուրականացում, հողերի էրոզիա: Լանդշաֆտագիտությունը որպես

          բնապահպանման և բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման հիմք,  

          բնական լանդշաֆտների կազմը, կառուցվածքը, լեռնային երկրների

          լանդշաֆտների ձևավորման առանձնահատկությունը, ուղղաձիգ

          գոտիականություն, լեռնային լանդշաֆտների դինամիկ հավասարակշռության

          խախտման պատճառները, կուլտուրական լանդշաֆտներ, լանդշաֆտների

          պահպանման ձևերը:

 

    6         Երկրաբանություն և  հիդրոերկրաբանություն - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Ներածություն: Երկրագունդը տիեզերական տարածությունում, նրա

          առաջացման հիմնական հիպոթեզները: Ձևը, չափերը, կառուցվածքը:

          Գեոսֆերաների բաղադրությունը, հատկությունները: Պատկերացում

          կենսոլորտի և տեխնոսֆերայի մասին: Երկրակեղև: Միներալներ,

          ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները:  Դասակարգումը:

          Ագրոմիներալներ: Լեռնային ապարներ: Դասակարգումը:  

          Երկրաժամանակագրություն: Երկրաբանական պրոցեսներ և երևույթներ:

          (էնդոգեն և էկզոգեն): Գեոմորֆոլոգիա: Չորրորդական նստվածքներ:

          Երկրաբանական քարտեզներ և կտրվածքներ: Հիդրոերկրաբանություն:

          Խնդիրները, հիմնական բաժինները և նշանակությունը: Ջուրը բնության

          մեջ: Ջրի շրջապտույտը բնության մեջ: Ջրի տիպերը միներալներում և

          լեռնային ապարներում: Լեռնային ապարների ջրային և ֆիզիկական

          հատկությունները: Ստորերկրյա ջրերի առաջացման պայմանները,

          դասակարգումը: Ստորերկրյա ջրերի հատկությունները և բաղադրությունը:  

          Ստորերկրյա ջրերի հիմնական տարատեսակները և դրանց բնութագիրը:

          Աղբյուրները: Ստորերկրյա ջրերի դինամիկայի հիմունքները: Ստորերկրյա

          ջրերի ռեժիմը և բալանսը: Գրունտաբանության հիմունքները:

          Ինժեներա-երկրաբանական երևույթներ և պրոցեսներ:

          Ինժեներա-երկրաբանական և հիդրոերկրաբանական հետազոտությունների

          խնդիրները և նշանակությունը: Ստորերկրյա ջրերի պաշարները և

          պահպանումը: Ինժեներա-երկրաբանական և հիդրոերկրաբանական

          հետազոտությունների ձևերը և էությունը:

 

    7         Կլիմատալոգիա, օդերևութաբանություն  և  հիդրոլոգիա -

              90 ժամ 3 կրեդիտ

              Կլիման և նրան ձևավորող գործոնները: Մթնոլորտը, ջերմաստիճանը,

          ճնշումը քամին, արևի ռադիացիան, ռադիացիոն հաշվեկշիռը,

          ջերմաշրջանառությունը: Օդի և հողի ջերմաստիճանը, օդի ճնշումը,

          օդային զանգվածներ և մթնոլորտի ցիրկուլյացիան, օդի խոնավությունը

          և գոլորշիացումը ջրի և հողի մակերեսից:  Տրանսպիրացիա: Եղանակը,

          դրան պայմանավորող ֆիզիկական և մեթեորոլոգիական գործոնները:

          Միկրոկլիման, կլիմատիկ գործոնների դերը հոսքի ձևավորման հարցում:  

          Տեղումների առաջացումը, դրանց չափումները: Ջրի խորությունների,

          մակարդակների, արագությունների, ելքերի և ջրաբերուկների չափման

          եղանակներ և սարքեր:  Մակերեսային հոսքի ձևավորում: երկրագնդի,

          ցամաքի, գետային ջրավազանի ջրային հաշվեկշիռը: Հոսքը բնութագրող

          գործոնները: Ջրաբանությունում կիրառվող ստրատեգիական եղանակները,

          բաշխման և ապահովվածության կորերը: Հոսքի բազմամյա և ներտարեկան

          բաշխումը: Առավելագույն և նվազագույն հոսքի հաշվարկ:  

          Հիդրոլոգիական կանխագուշակումները, դրանց տեսակները: Ջրային կադաստր:

 

    8         Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ -

              120 ժամ 4 կրեդիտ

              Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

          համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու

          զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական

          ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական

          դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:  

          Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր,

          պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր (ստեղնաշար,

          ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ և այլն):  

          Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն):

          Արտաքին հիշասարք (Ինֆորմացիայի երկարատև պահպանման սարքեր):

          Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի

          տերմինալներ): Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային

          ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և

          ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման

          համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի

          համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական

          ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը,

          օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

          Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների

          կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական

          գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները,

          ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և

          կարգը: Ծրագրավորում:  Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ,

          ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների

          դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի

          կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը:

          Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց

          տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու

          ծրագրային ապահովումը:

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1        Գծագրական երկրաչափություն, ճարտարագիտական գրաֆիկա -

             270 ժամ 9 կրեդիտ

             1. Գծագրական երկրաչափություն: Ներածություն: Պրոյեկտման

         մեթոդները:  ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի,

         հարթության և բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ:

         Մետրական խնդիրներ:Կետի, ուղղի, հարթության և մակերևույթների

         կառուցումը ըստ թվանշանակիր պրոյեկցիաների: Գծագրական

         երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր գծեր:  

         Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական

         խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը:

         Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

             2. Ճարտարագիտական գրաֆիկա:

             Կոնստրուկտորական փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևավորումը: Գծեր և

         տառատեսակներ: Երկրաչափական գծագրություն: Տեսքեր, գրառումներ,

         նշանակումներ:  Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Մեքենամասերի տարրերի

         պատկերումը և նշանակումները: Միացումների պատկերումը: Քանդովի

         միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի էսքիզավորում:

         Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական միավորների

         պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում: Շինարարական գծագրության

         տարրեր:

 

    2          Համակարգչային գրաֆիկա - 60 ժամ 2 կրեդիտ

               Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման

           ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված

           համակարգեր, գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics,

           ProEngineer, StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը:

           AutoCAD ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները:

           AutoCAD-ի պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային

           վահանակներ: Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային

           միջավայրի կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց

           ընտրությունը, չափման միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների

           դույմական և մետրական համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն:

           Երկրաչափական օբյեկտների կառուցման հրամանները: Կառուցման

           ռեժիմները (երկչափ համակարգում): Շերտեր և դրանց

           առավելությունները: Օբյեկտների գործիքաշարքը: Խմբագրման

           հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի ստեղծումը:

           Չափերի կիրառումը, երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ: Չափերի

           խմբագրումը: Չափերի ոճը և չափային համակարգային փոփոխականներ:

           Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության

           մեջ: Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը

           փլոթերի (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը:

           Տեքստի ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ,

           դրանց կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և

           խմբագրման հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում,

           երկրաչափական հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և

           մարմինների մոդելավորում: Եռաչափ մակերևույթների կառուցում:

           Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում: Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և

           անիմացիան եռաչափ գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: Եռաչափ

           մոդելի ռենդեռինգը: Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում:  

           Oբյեկտների երանգավորում: Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը:

           Ստանդարտ գծագրեր` տեսքը վերևից, առջևից և ձախից: Բանվորական

           գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական գծագիր և մեքենամասերի

           մասնատում):

 

    3         Շինարարական նյութեր - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Շինարարական նյութերի, դետալների, կոնստրուկցիաների տեխնիկական

          հատկությունները և նրանց էֆեկտիվ օգտագործման սկզբունքները

          շինարարությունում: Գրունտների ֆիզիկո-մեխանիկական հատկությունները:  

          Շինարարական նյութերի, դետալների և կոնստրուկցիաների արտադրության

          տեխնոլոգիայի հիմունքները: Շինարարական նյութերի, դետալների և

          կոնստրուկցիաների որակի ստուգման և գնահատման մեթոդները:

          Շինարարական նյութերի հիմնական հատկությունները: Շինարարական

          նյութերի, դետալների և կոնստրուկցիաների ընտրման և արդյունավետ

          օգտագործման սկզբունքները: Շինարարական նյութերի և

          կոնստրուկցիաների որակի նկատմամբ պահանջները, դրանց կիրառման

          բնագավառը, հաշվի առնելով գործող բեռնվածքների և արտաքին միջավայրի

          պայմանների բնույթը, շինարարական նյութերի որակի բարձրացման

          ուղիներ, դրանց երկարակեցության և տեխնիկա-տնտեսական ցուցանիշների

          բարձրացման համապատասխան պայմաններ: Շինարարական նյութերի,

          դետալների և կոնստրուկցիաների տեղափոխման, պահպանման և ընդունման

          պահանջներ:

 

    4         Տեսական մեխանիկա - 240 ժամ 8 կրեդիտ

              Տեսական մեխանիկան և նրա տեղն ու դերը բնական և տեխնիկական

          գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր,

          դրանց հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգ:

          Զուգամետ ուժահամակարգի հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ

          պայմանները: ՈՒժի մոմենտ կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ:

          ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

          կենտրոն բերված դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

          հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

          հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և շփման կոն:

          Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

          կինեմատիկա: Շարժման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության

          վեկտոր: Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ

          մարմնի համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

          արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

          արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

          հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ

          միասին համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի

          շարժման օրենքը, հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ)

          շարժում: Կորիոլիսի թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական

          օրենքները: Նյութական կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները:

          Նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի

          հարաբերական շարժման և հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ

          նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական

          կետի ուղղաձիգ տատանումներ: ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման

          քանակ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:

          ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ էներգիա և

          թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ: Արտաքին և

          ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական

          համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի

          իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ

          հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների

          կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ:

          Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:

          Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ:

          Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի

          վերաբերյալ թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի

          կինետիկ էներգիա: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի

          փոփոխման վերաբերյալ: Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի

          իներցիայի ուժ: Դալամբերի սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական

          համակարգի համար: Լագրանժի հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի

          ընդհանրացված կոորդինատներ, ընդհանրացված արագություններ և

          ընդհանրացված ուժեր: Լագրանժի առաջին և երկրորդ սեռի

          հավասարումները:

 

    5         Նյութերի դիմադրություն - 300 ժամ 10 կրեդիտ

              Նյութերի դիմադրություն դասընթացի դերն ու նշանակությունը և

          դրա տեղը ուսումնական պրոցեսում: Շին. և մեքենաշինական

          կառուցատարրերի և դրանց մասերի ամրության, կոշտության,

          կայունության և դիմացկունության խնդիրները կառուցատարրերի առանձին

          մասերի նախագծման համար կտրվածքի չափերի ընտրության մեթոդները:

          Նյութերի դիմադրություն առարկայի օրենքներ և հիպոթեզներ: Առանձին

          կառուցվածքների և մեխանիզմների չափերի որոշում, կառուցվածքների

          տնտեսապես արդյունավետ ձևի ընտրություն, գյուղատնտեսական

          մեքենաների և շինարարական կառուցատարրերի և այլ սարքերի առանձին

          մասերի նախագծման գիտական մեթոդների հիմնավորում: Արտաքին բեռնվածքի

          ազդեցության տակ գտնվող ճարտարագիտական կառուցվածքների ամրության,

          կոշտության, կայունության որոշման տեսություններ: Կոնստրուկցիաների

          չափեր ի ընտրություն: Գոյություն ունեցող կառուցվածքների չափերի

          բավարարության ստուգում: Կառուցվածքների ձևի ու չափերի

          գնահատականը:

 

    6         Կառուցվածքների տեսություն - 120 ժամ 4 կրեդիտ

              Կառուցվածքների տեսություն առարկան, խնդիրները և

          նշանակությունը: Կառուցվածքների ամրության, կոշտության և

          կայունության որոշումը: Շինարարության տարբեր ոլորտների

          կառուցվածքների ամրության և կոշտության ռացիոնալ, ինչպես նաև

          տնտեսապես ձեռնատու կոնստրուկցիաների նախագծումը ապահովող հաշվարկի

          մեթոդները: Կառուցվածքի պարզեցված հաշվարկային սխեման:  

          Կառուցվածքների տեսությունում կիրառվող անալիտիկ և գրաֆիկական

          մեթոդներ և դրանց ճշտությունները:

 

    7         Հիդրավլիկա - 330 11 կրեդիտ

              Հիդրավլիկա առարկան և նրա զարգացումը: Հիդրավլիկական

          ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկի ֆիզիկական հատկությունները:

          Հիդրոստատիկ ճնշումը և նրա հատկությունները: Հեղուկի

          հավասարակշռության դիֆերենցիալ հավասարումը, ճնշման հարթություններ:

          Հիդրոստատիկայի հիմնական հավասարումը: Բացարձակ և ավելցուկային

          ճնշումներ, ճնշման էպյուրաներ: Պասկալի օրենքը և նրա գործնական

          կիրառությունը: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկ ճնշման

          ուժը հարթ և կոր հարթությունների վրա: Արքիմեդի օրենքը: Մարմինների

          լողալը: Լագրանժի և Էյլերի մեթոդը հեղուկի շարժման

          ուսումնասիրության համար: Հասկացություն հեղուկի շիթային շարժման

          մասին (հոսքի գծեր), տարրական շիթ: Կենդանի կտրվածքի տարրերը:

          Անխզելիության հավասարումները: Հասկացություն մրրկային և պոտենցիալ

          շարժման մասին, մրրկային գծեր: Հիդրոդինամիկա: Շարժումների

          դասակարգումը: Հեղուկի անխզելիության դիֆերենցիալ հավասարումները:

          Էյլեր-Գրոմեկոյի հավասարումների ընդհանուր ինտեգրալը: Բեռնուլիի

          հավասարումը, նրա մեկնաբանումը, կիրառման սահմանները: Բեռնուլիի

          հավասարումը մասնավոր դեպքերի և ամբողջ հոսքի համար: Հոսքի լրիվ

          ճնշումը: Հիդրավլիկական և պյեզոմետրական թեքություն: Հեղուկի

          շարժման երկու ռեժիմները: Հիդրավլիկական դիմադրություններ: Ճնշման

          տեղական և երկայնական կորուստների որոշումը: Ճնշման երկայնական

          կորուստները հավասարաչափ լամինար շարժման դեպքում (արագությունների

          բաշխումը կենդանի կտրվածքում, բաշխման գործակիցը կտրվածքում):

          Ճնշման երկայնական կորուստները հեղուկի տուրբուլենտ շարժման

          ժամանակ: Տուրբուլացիայի մեխանիզմը, արագությունների բաշխումը,

          Նիկուրաձեի փորձերը:Դիմադրությունների էմպիրիկ բանաձևերը: Շեզիի

          բանաձևը: Խողովակաշարերի հիդրավլիկական հաշվարկը: Հեղուկի

          արտահոսումը անցքերից, կցափողերից և կարճ խողովակներից հաստատուն

          և փոփոխական ճնշման տակ: Հեղուկի չհաստատված շարժումը ճնշումային

          խողովակաշարերում: Հիդրավլիկական հարվածը ճնշումային

          խողովակաշարում: Հավասարակշռող աշտարակի կամ ռեզերվուարի

          հիդրավլիկական հաշվարկը: Հաստատված հավասարաչափ շարժումը բաց

          հուներում: Ջրանցքների հաշվարկը: Կտրվածքի տեսակարար էներգիա:

          Կրիտիկական թեքություն: Հանդարտ և բուռն շարժումներ: Ֆռուդի թիվը:  

          Անհավասարաչափ շարժման դիֆերենցիալ հավասարումը ոչ պրիզմատիկ

          հուներում: Անհավասարաչափ շարժման դիֆերենցիալ հավասարման և ազատ

          մակերևույթի տեսքի որակական անալիզը: Ազատ մակերևույթի կորերի

          կառուցումը ոչ պրիզմատիկ հուներում Չառնոմսկու մեթոդով: Պրիզմատիկ

          հուներում անհավասարաչափ շարժման դիֆերենցիալ հավասարման ինտեգրումը

          Բախմետևի և Պավլովսկու մեթոդներով: Հիդրավլիկական թռիչք: Ջրթափեր:

          Լծորդող կառուցվածքների հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսում վահանի

          տակից: Հողաջրային խառնուրդի շարժումը, մոդելավորման հիմունքներ:

          Պոտենցիալ շարժում: Հիդրոդինամիկ ցանց: Գրունտային ջրերի շարժումը:

          Ֆիլտրացիայի օրենքը: Գրունտային և արտեզյան հորերի հաշվարկը:  

          Ֆիլտրացիան անջրպետից և հողային պատվարից: Գրունտային ջրերի

          չկայունացված շարժումը: Շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները

          ճնշումային և ոչ ճնշումային շարժումների դեպքում, դրանց ինտեգրումը

          պրիզմատիկ հուներում: Հորիզոնական ցամաքուրդի հաշվարկը անկայուն

          շարժման դեպքում: Փորձնական ջրհանումների հիդրոլոգիական տարրերի

          որոշումը:

 

    8         Էլեկտրոտեխնիկա և  էլեկտրոնիկայի հիմունքներ - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ, և դրանց

          հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

          Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ

          գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

          հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

          Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

          վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

          աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային

          ռեժիմներ: Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ:

          Ասինխրոն եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի

          սկզբունքը: Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

          Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    9         Ավտոմատիկա և  արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում -

              90 ժամ 3 կրեդիտ

              Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

          համակարգերի վերաբերյալ:

              Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ բնութագրերը և

          դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ, կատարող

          մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման օբյեկտներ և  

          դրանց ընդհանուր հատկությունները:  Ինքնահավասարման երևույթը

          ավտոմատացման օբյեկտներում: Ավտոմատ կառավարման համակարգեր, դրանց

          դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական բնութագրեր:  

          Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ օղակներ,

          դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ կառավարման

          համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի կայունության

          որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները կարգավորման պրոցեսի

          որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի կայունության որոշման

          մեթոդները:

 

    10        Նյութաբանություն և  չափագրման հիմունքներ - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Չափագիտության դերը արտադրանքի որակի բարձրացման մեջ:

          Հասկացություն ֆիզիկական մեծությունների մասին, դրանց չափումը:

          Չափման հիմնական հավասարումը: Ֆիզիկական մեծությունների չափը:

          Ֆիզիկական մեծությունների միավորները և նրանց դասակարգումը:

          Ֆիզիկական մեծությունների միավորներ համակարգերը, միավորների

          ընտրությունը, ածանցյալ միավորներ, առաջացման կանոնները: Միավորների

          միջազգային համակարգ (ISO): Չափման ձևերի և եղանակների

          չափագիտական դասակարգումը ըստ արդյունքի, ճշգրտությունը որոշող

          պայմանները: Չափման եղանակների առանձնահատկությունները: Չափման

          սխալանքների դասակարգումը` բացարձակ և հարաբերական: Չափման

          սխալանքները. սիստեմատիկ և պատահական: Չափումների ճշգրությունը,

          զուգամիտությունը և վերարտադրելիությունը: Պատահական սխալանքների

          քանակական գնահատման հավանականության տեսության տարրերը:

          Կվալիմետրիա, որակի ցուցանիշները, գնահատման հիմնական

          հասկացությունները: Ստանդարտացման հիմնական խնդիրները: Հայաստանի

          ստանդարտացման ծառայությունները: Ստանդարտացման պետական համակարգ:

          Ստանդարտացում և որակ: Ստանդարտացման դերը համափոխարինելիության

          ապահովման մեջ: Հասկացություն սերտիֆիկացման մասին, սերտիֆիկացման

          սխեման: Սերտիֆիկացման համակարգի հիմնական օրենքները: Սերտիֆիկացման

          համար փորձարկումները:  Միջազգային սերտիֆիկացում:

 

    11        Կենսագործունեության անվտանգություն - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Ներածություն: Առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները:

          «Մարդ-մեքենա-միավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական

          գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների

          ստեղծման հիմնական ուղիները: «Կենսագործունեության անվտանգություն»

          բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական

          օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական

          օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգության» ծառայության

          կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների

          իրավունքներն ու պարտականությունները: Արտադրական վնասվածության և

          մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները,

          տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

          օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

          սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

          եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

          ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

          միջոցները: Հիդրոտեխնիկական և շինարարական ու մելիորատիվ

          մեքենաների և տեխնոլոգիական սարքավորումների մոնտաժի, շահագործման

          և նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը: Անվտանգությունը

          հիդրոտեխնիկական-շինարարական, մելիորատիվ, բետոնային և պայթեցման

          աշխատանքների ընթացքում: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու

          կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:

          Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

          շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

          հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

          բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը

          և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և

          ջրամատակարարում: Մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների

          հեռացումն և պահպանումը:  

          

    12        Քաղ. պաշտպանություն և  անվտանգությունը արտակարգ

              իրավիճակներում - 180 ժամ 6 կրեդիտ

              Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

          պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը:

          Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները:

          Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և

          կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ:

          Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության

          աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորներ: Մարտական

          թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը,

          ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը: Ռադիացիոն և

          քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափական և

          քիմիական հետախուզության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

          աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

          արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

          հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

          միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման

          կարգը: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի

          կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման

          մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում

          գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման

          հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական

          իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի

          վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

          անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

          աղտոտվածության պայմաններում:

 

    13        Հոսքի կանոնավորում - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Հոսքի կանոնավորման խնդիրները: Հոսքի կանոնավորման եղանակների

          դասակարգումը: Ջրամբարները, նրանց նշանակությունը, դասակարգումը:

          Ջրամբարի նորմատիվ մակարդակները և ծավալները: Ջրի գոլորշիացման և

          ֆիլտրացիայի կորուստները ջրամբարից: Կորուստների հաշվառումը և

          միջոցառումներ ջրի կորուստների կանխման վերաբերյալ: Ջրամբարի

          տղմակալումը, նրա հաշվարկը: Ջրամբարի հաշվարկի ընդհանուր եղանակը:

          Հաշվարկի աղյուսակաբալանսային և գրաֆիկ եղանակները: Հոսքի

          պահանջարկի գումարային կորերը: Տարբերական և կրճատ կորեր: Հոսքի

          սեզոնային-տարեկան կանոնավորումը: Հոսքի բազմամյա կանոնավորումը:  

          Հեղեղային հոսքի տրանսֆորմացիան ջրամբարի միջոցով: Հաշվարկի

          պարզեցված եղանակը: Հոսքի կանոնավորումը փոփոխական պահանջարկի

          դեպքում: Ջրամբարների շահագործումը: Հոսքի կանոնավարման տնտեսական

          արդյունավետությունը: Բնական պայմանների փոփոխումը ջրամբարների

          ազդեցության շրջանում:

 

    14        Մելիորատիվ և  շինարարական մեքենաներ -120 ժամ 4 կրեդիտ

              Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ մելիորատիվ և

          շինարարական մեքենաների, դրանց մասերի և մեխանիզմների մասին:

          Մեքենայի, մեխանիզմի հասկացությունը, հիմնական կառուցվածքային

          էլեմենտները, մեքենաշինական նյութեր:  Միացություններ` անջատվող և

          չանջատվող միացություններ: Փոխանցումներ` մեխանիկական, հիդրավլիկ և

          պնևմատիկ: Լիսեռներ և սռնիներ, առանցքակալներ, գանձիչներ,

          փոխանցման տուփեր, կցորդման ագույցներ: ՈՒժային սարքավորում`

          դիզելային և կարբյուրատորային շարժիչներ: Կառավարման համակարգեր:

          Ընթացիկ սարքավորում: Բազային, ամբարձիչ և բեռնաթափիչ մեքենաներ:

          Տրակտորներ` թրթուրավոր և անիվավոր, ավտոմեքենաներ, կցորդիչներ:

          Անընդհատ տրակտորային մեքենաներ և հարմարանքներ` ժապավենային,

          շղթայավոր և պարուրային փոխադրիչներ: Ամբարձիչ մեքենաներ և

          սարքավորումներ: Շինարարական մեքենաներ:  Հողային աշխատանքների

          մեքենաներ: Բետոնային և երկաթ-բետոնային աշխատանքների մեքենաներ:

          Մելիորատիվ մեքենաներ: Ջրանցքափորիչներ: Առվաթմբերի հարթեցման,

          հատակի և շեպերի հարթագծման մեքենաներ: Ջրանցքներում

          հակաֆիլտրացիոն երեսապատման մեքենաներ: Ջրանցքի նորոգման և խնամքի

          մեքենաներ: Ջրանցքամաքրիչներ: Փակ հորիզոնական դրենաժի և

          խողովակաշարի անցկացման մեքենաներ: Հողերի իրացման նախապատրաստման

          և կուլտուր-տեխնիկական աշխատանքների մեքենաներ` թփուտահանիչ,

          անտառի ջարդման և կտրման մեքենաներ, ակցանավոր ծառատապալման

          մեքենաներ, բնահանիչ մեքենաներ, բուսականության հավաքման,

          բարձրացման և տեղափոխման մեքենաներ, քարհանք մեքենաներ, հողերի

          մշակման մեքենաներ: Հողերի ջրման նախապատրաստման մեքենաներ` դաշտերի

          հարթեցման և հարթագծման մեքենաներ, կոշտ բացվող և շարժական

          շրջանակով մեքենաներ, շերեփի ծավալի և բարձրության ավտոմատ

          կանոնավորման հարթագծիչներ: Գ. մշակաբույսերի ոռոգման մեքենաներ և

          տեղակայանքներ:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

 

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1         Մելիորացիա - 390 ժամ 13 կրեդիտ

              Ներածություն: Հողերի բնական պայմանների արմատական

          բարեփոխումները, մելիորացիայի զարգացման դերը երկրի կայունության և

          ամրապնդման գործում:  Հիդրոտեխնիկական մելիորացիայի տնտեսական

          արդյունավետությունը և նրա բարձրացման ուղիները: Ոռոգման

          մելիորացիա: Ոռոգում և ոռոգման համակարգեր:  Ոռոգման տեսակները,

          նրանց կիրառման պայմանները: Ոռոգման ջրի աղբյուրները, ջրառու

          կառուցվածքները, կարգավորող և ուղևորող, ջրհավաք ու ջրվան և

          դրենաժային ցանցը, ճանապարհային ցանցը ոռոգման համակարգերում:

          Գ. մշակաբույսերի ոռոգման ռեժիմը: Գումարային ջրասպառումը, նրա

          բաղադրիչները և որոշման մեթոդիկան: Ոռոգման նորմը: Ջրման նորմ:

          Ջրումների տեսակները: Հիդրոմոդուլի գրաֆիկի կազմումը և

          կոմպլեկտավորումը: Բրնձի ոռոգման ռեժիմը:  Մակերեսային ինքնահոս

          ջրման հիմնական սկզբունքները: Ջրի հողի մեջ ներծծման

          օրինաչափությունը: Գ. մշակաբույսերի ոռոգման եղանակներն ու

          տեխնիկան: Մակերեսային ոռոգում: Ակոսներով և մարգերով ջրման

          տեխնիկան: Ոռոգումը անձրևացմամբ: Արհեստական անձրևացման հիմնական

          սկզբունքները: Անձրևացնող ապարատներ և մեքենաներ: Աշխատանքի

          արտադրողականությունը անձրևացմամբ ջրելու ժամանակ: Ենթահողային

          ոռոգում: Ոռոգման հիմնական սկզբունքները: Առավելություններն ու

          թերությունները: Կաթիլային ոռոգում: Ոռոգման բաց ցանց: Ցանցի

          ջրանցքների դասակարգումը ոռոգվող տարածությունում: Մայր ջրանցքի

          նախագծումը: Ոռոգման ջրանցքների հաշվարկային ծախսերի սահմանումը:

          Մշտական և ընդհատումներով աշխատող ջրանցքների ծախսերի որոշումը:

          Ոռոգման համակարգի ՕԳԳ-ի որոշումը: Ջրանցքներից ջրի ֆիլտրացիոն և

          գոլորշիացման կորուստների որոշումը: Ջրանցքների հաշվարկային բրուտտո

          ծախսերի որոշումը: Ոռոգման ջրանցքների երկայնական պրոֆիլի կազմումը,

          նրա ընդլայնական չափերի որոշումը հիդրավլիկական հաշվարկի միջոցով:

          Ոռոգման ջրանցքներից ջրի կորուստների դեմ պայքարի միջոցները և

          նրանց կիրառման պայմանները: Ոռոգման ջրանցքների կոնստրուկցիաները:

          Ճանապարհային ցանց ոռոգման համակարգերում: Ջրհավաք-ջրվան ցանցի

          ջրանցքների հաշվարկային ծախսերի որոշումը: Հիդրոտեխնիկական

          կառուցվածքները ոռոգման համակարգում: Ոռոգման համակարգի վաքային

          ցանց: Չորացման հատուկ տեսակները: Ոռոգելի հողերի աղակալումն ու

          ճահճացումը: Ջրային և աղային հաշվեկշիռը: Հողերի աղակալման

          տեսակները: Հողերի մելիորացման մեթոդները: Աղակալված և ալկալի

          հողերի մելիորացիան լվացման միջոցով: Դրենաժի կիրառման պայմաններն

          ու տիպերը: Հորիզոնական և ուղղաձիգ դրենաժ աղակալված հողերի

          լվացման ժամանակ: Ոռոգման ջրի աղբյուրները: Ոռոգման ջրի աղբյուրների

          տիպերը: Ոռոգման աղբյուրների ոռոգման ունակությունը: Աղբյուրի

          ունակության բարձրացման ուղիները, ոռոգման ջրի նկատմամբ ներկայացվող

          պահանջները: Իռիգացիոն գործակցի որոշումը: Լիմանային ոռոգում:

          Ոռոգման հատուկ տեսակներ: Ոռոգումը մեքենայական ջրամբարձով:

          Կուլտուրական արոտավայրերի տերիտորիայի կազմակերպումը և ոռոգումը:

          Կուլտուրական արոտավայրերի հողերի ոռոգումը անձրևացմամբ: Ոռոգումը

          կեղտաջրերով: Կեղտաջրերի տեսակները և որակը: Կեղտաջրերով ոռոգման

          առանձնահատկությունները: Սանիտարա-հիգենիկ պահանջները: Հողերի

          ջրային էրոզիան: Հողերի ջրային էրոզիայի տեսակները, նրա առաջացման

          պատճառները: Դարավանդների տեսակները և նրանց հաշվարկը:

 

    2         Մելիորատիվ երկրագործություն - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Մելիորատիվ երկրագործություն առարկայի խնդիրները կապված

          գյուղատնտեսության առանձնահատկությունների և երկրագործության

          վարման հետ: Բուսական բջիջը, կառուցվածքը և ֆունկցիաները, բջջի

          օսմոտիկ հատկությունները: Բույսերի օրգանները, կառուցվածքը,

          ֆունկցիաները, աճի փուլերը: Բույսի կյանքին անհրաժեշտ գործոնները

          (լույս, օդ, ջերմություն, սննդանյութեր և ջուր): Ջրային ռեժիմը և

          նրա կարգավորումը երկրագործության մեջ: Մոլախոտային

          բուսականությունը և պայքար նրաց դեմ: Հողի մշակման խնդիրները

          մելիորացված հողերում: Մելիորացված հողերի պարարտացումը:

          Ցանքաշրջանառությունները մելիորացված հողերում:  Երկրագործության

          համակարգերի կիրառումը մելիորացված հողատարածքներում:

 

    3         Բուսաբուծություն, բանջարաբուծություն և  մարգագետնաբուծության

              հիմունքներ - 60 ժամ 2 կրեդիտ

              Բուսաբուծությունը որպես գիտության և արտադրության ճյուղ, նրա

          խնդիրները:  Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը: Շրջայնացված

          սորտեր, նրանց կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները:

          Գյուղատնտեսական մեքենաների և գործիքների նկատմամբ առաջադրվող

          պահանջները: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի մշակության

          առանձնահատկությունները գյուղացիական (ֆերմերային)

          տնտեսություններում: Մարգագետնային կերարտադրություն, բնական

          կերևանդակների դասակարգումը: Մարգագետինների և խոտհարքների

          մակերեսային և արմատական բարելավումը: Բանջարաբուծությունը որպես

          արտադրության ճյուղ: Կարևորագույն բանջարային բույսերի

          կենսաբանական առանձնահատկությունները, մշակության տեխնոլոգիաները

          բաց և փակ ջրանցում:

 

    4         Այգեպտղաբուծություն - 60 ժամ 2 կրեդիտ

              Պտղաբուծության կենսաբանական հիմունքները (պտղատու բույսերի

          կողմից աճման և զարգացման մեծ և փոքր շրջանների անցման և

          կիրառվող ագրոտեխնիկայի առանձնահատկությունները): Տնկանյութի

          աճեցման տեխնոլոգիան` հողի նախապատրաստման, կիրառվող ագրոտեխնիկական

          միջոցառումների առանձնահատկությունները և օգտագործվող գյուղ.

          տեխնիկան պտղատու բույսերի տնկանյութի արտադրման ընթացքում: Պտղատու

          այգու հիմնումը և խնամքը` հողի բարելավմանն ուղղված միջոցառումները

          և կիրառվող մեքենայական աշխատանքները պտղատու այգու հիմնադրման

          ժամանակ, պտուղների արտադրության ընթացքում միջշարքային և

          մերձբնային տարածությունների մշակության, ձևավորման, էտի,

          հիվանդությունների և վնասատուների դեմ տարվող պայքարի

          միջոցառումների, բերքահավաքի առանձնահատկությունները և օգտագործվող

          մեքենաներն ու գործիքները:  Խաղողագործություն: Խաղողագործության

          կենսաբանական հիմունքները (խաղողի վազի կենսաբանական և

          ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները, կենսաբանական ցիկլերը` վազի

          հարաբերական հանգստի և վեգետացիայի ժամանակաշրջանի վեց փուլերի

          նկարագրումը և այգու խնամքի աշխատանքների կազմակերպումը): Խաղողի

          վազի էկոլոգիան` արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը վազի

          աճի և բերքատվության վրա: Հողամասի ընտրությունը, նախապատրաստումը

          այգի հիմնադրելու և այգետնկման համար, բերքատու այգու խնամքը

          (հողամասի ընտրության և նախապատրաստման աշխատանքները, տեղաձևումը,

          այգու հիմնադրումը` օգտագործվող տնկանյութը, նրա նախապատրաստումը

          տնկման համար, տնկման եղանակները և տեխնիկան, ընթացքում կիրառվող

          գյուղ. մեքենաները, բերքատու այգու հողի մշակությունը,

          պարարտացումը, ոռոգումը, շպալերայի հիմնադրումը, թեք լանջերի

          դարավանդումը և այդ աշխատանքները կատարելու համար կիրառվող գյուղ.

          տեխնիկան:

 

    5         Հիդրոտեխնիկական կառուցվածքներ - 420 ժամ 14 կրեդիտ

              Ներածություն: Ջրային տնտեսությունը և նրա ճյուղերը: Ջրային

          ռեսուրսները և նրանց համալիր օգտագործումը: Ընդհանուր

          տեղեկություններ հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների մասին: ՀՏԿ-ի

          աշխատանքի առանձնահատկությունները, նախագծման էտապները: Պատվարներ,

          տիպերը, դասակարգումը: Ընդլայնական կտրվածքի նախագծումը,

          կոնստրուկտիվ տարրերը, շեպերի ամրացումը: Հողային պատվարների

          հակաֆիլտրացիոն տարրերը: Պոլիմերային նյութերի օգտագործումը:

          Հողային պատվարների կառուցման եղանակները: Հիմնատակի

          հակաջրածծանցման միջոցառումներ, ցեմենտացիա, շպունտներ, ատամների

          կիրառումը: Ջրածծանցումը և նրա խնդիրները հողային միջուկով,

          էկրանով պատվարներում: Հողային պատվարների շեպերի կայունության

          հաշվարկները: Քարե-հողային և քարային պատվարներ: Հակաֆիլտրացիոն

          միջոցառումների տարրերը:  Շինարարական ելքերի հեռացման սխեմաները:

          Ջրհեռ կառուցվածքների տիպերը և կոնստրուկցիաները հողային

          պատվարների դեպքում: Ոչ ժայռային գրունտների վրա բետոնային

          գրավիտացիոն պատվարների կոնստրուկցիաները, սխեմաները ամրության

          հաշվարկները: Բետոնային ջրթափային պատվարների ստորգետնյա եզրագծի

          նախագծումը, սկզբունքային սխեմաները: Ստորգետնյա եզրագծի

          կոնստրուկտիվ տարրերը: Սահքը խառը և խորքային սխեմաներով:

          Բետոնային գրավիտացիոն պատվարների կոնստրուկտիվ տարրերը:

          Ջրընդունիչներ: Անպատվարային ջրընդունիչներ, տիպերը, կիրառման

          ոլորտը: Մակերևույթային ջրընդունիչներ, կիրառման ոլորտը:

          Մակերևույթային պատվարային ջրընդունիչներ, կիրառման ոլորտը,

          կոնստրուկցիաները և հիդրավլիկական հաշվարկը: Խորքային

          ջրընդունիչներ, տիպերը, կոնստրուկցիաները: Բետոնային պատվարներ

          ժայռային գրունտների վրա: Գրավիտացիոն պատվարների տեսություն:

          Ժայռային հիմնատակերի ամրացման և լվացման աշխատանքները: Ժայռային

          գրունտների վրա բետոնային պատվարների կոնստրուկտիվ տիպերը, կիրառման

          ոլորտը: Կամարային պատվարների դասակարգումը: Հիմնատակի ամրացման

          առանձնահատկությունները: Որմնանեցուկային պատվարների տիպերը,

          կոնստրուկցիաները հարթ ծածկերի դեպքում: Որմնանեցուկների հաշվարկի

          հիմունքները, սեյսմիկ ազդեցության հաշվարկները: Ոռոգման և չորացման

          համակարգերի վրայի ջրանցքները և կանոնավորող կառուցվածքները:

          Կանոնավորող կառուցվածքների տիպերը: Վթարային պաշտպանության

          շագոներներ: Ջրթափային սարքավորումներից ոռոգման համակարգերի ջրի

          մատակարարման սկզբունքները: Ակվեդուկներ և սելավատարեր, նրանց

          օգտագործման պայմանները, հիդրավլիկական և ստատիկական հաշվարկները:

          Դյուկերներ և ջրանցքների վրայի խողովակներ, կոնստրուկցիան և

          կիրառման պայմանները, հիդրավլիկական և ստատիկական հաշվարկները:

          Խողովակներ, սելավատարեր, նրանց հիդրավլիկական հաշվարկները,

          հավաքովի կոնստրուկցիաների կիրառումը: Հիդրոտեխնիկական թունելներ,

          դասակարգումը և կիրառության սահմանները: Լծորդող կառուցվածքներ:

          Անցումային մասեր: Հաստատուն և փոփոխվող լայնությամբ ուղղաձիգ և

          կոր արագահոսներ, կոնսոլային ջրանկումների և արագահոսների

          համակցումը: Հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների փականները: Փականների

          վերամբարձ մեխանիզմները: Հուների կանոնավորումը, կանոնավորման

          տեսակները և խնդիրները: Բերվածքների շարժումը: Կանոնավորող

          կառուցվածքներ, ֆաշինաներ, գաբիոններ, գաբիոնային տյուֆակներ:

          Գետային հիդրոհանգույցներ: Ջրամբարներ:

 

    6         Պոմպեր և  պոմպային կայաններ - 180 ժամ 6 կրեդիտ

              Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ պոմպերի, պոմպային

          կայանների մասին: Առարկայի սահմանումը, բաժինները: Մեքենայական

          ջրհանման նշանակությունը հողերի ոռոգման, չորացման,

          ջրամատակարարման, ջրատնտեսական շինարարության և ժողովրդական

          տնտեսության այլ բնագավառների պրակտիկայում: Ջրամբարձ մեքենաների

          դասակարգումը, կիրառման պայմանները: Պոմպային կայանների աշխատանքի

          հիմնական պարամետրերը: Պոմպի ճնշման որոշումը գործիքների

          ցուցմունքով: Թիակավոր պոմպեր: Կենտրոնախույս պոմպերի

          կոնստրուկցիաները, դասակարգումը և մակնիշները: Բազմաստիճան

          կենտրոնախույս պոմպեր, ուղղաձիգ կենտրոնախույս պոմպեր: Թիակավոր

          պոմպերի փորձարկումը, բնութագիրը, պոմպի և խողովակաշարի համատեղ

          աշխատանքը: Դինամիկական նմանության օրենքը: ՈՒնիվերսալ

          բնութագրերը: Կենտրոնախույս պոմպերի զուգահեռ աշխատանքը: Պոմպերի

          հաջորդական աշխատանքը: Պոմպի աշխատանքը երկու ջրամբարների մեջ:

          Բանվորական անվի կտրումը: Կենտրոնախույս պոմպի գործողության

          սկզբունքը: Հեղուկի շարժումը բանվորական անվի առվակներում:  

          Կենտրոնախույս պոմպի հիմնական հավասարումը: Կորուստները

          կենտրոնախույս պոմպերում: Թիակավոր պոմպերի նմանությունը և

          մոդելավորումը: Պտույտների տեսակարար հաճախականություն

          (արագընթացության գործակիցը): Առանցքային և անկյունագծային պոմպերի

          առանձնահատկությունները: Թիակավոր պոմպերի կավիտացիան, առաջացման

          պայմանները, կանխման միջոցառումները: Պոմպային կայանների

          հիդրոհանգույցի սխեմաները հողերի ոռոգման, չորացման, ինչպես նաև

          ջրամատակարարման և կոյուղու համակարգերում: Հանգույցի էլեմենտները,

          պոմպային կայանի տիպերը, շենքերի տիպերը: Շենքի չափերի որոշումը:

          Մելիորատիվ պոմպային կայաններ, ոռոգման պոմպային կայաններ:

          Նախագծման համար անհրաժեշտ նյութերը:  Ջրի մատուցման գրաֆիկները:

          Հաշվարկային ծախսերի որոշումը: Պոմպային ագրեգատների թվի ընտրումը

          և պոմպի տիպի ընտրումը: Պոմպային կայանների հիմնական և օժանդակ

          հիդրոմեխանիկական և էներգետիկական սարքավորումներ:  Պոմպային

          կայանների ներքին սարքավորումներ: Ներծծման և մղման խողովակաշարեր:  

          Մղման խողովակաշարի գծածրի, թելերի թվի, նյութի ընտրումը: Մղման

          խողովակաշարի էկոնոմիկ տրամագծի որոշումը: Հիդրավլիկական հարվածը

          մղման խողովակաշարում և պաշտպանությունը: Պոմպային կայանների

          էներգամատակարարումը: Շարժիչների ընտրումը: Ջրթող կառուցվածքներ,

          տիպերը, չափերի որոշումը: Հիդրավլիկական և ջրաէներգետիկ

          հաշվարկներ: Տեխնիկատնտեսական հաշվարկներ, տեսակարար ցուցանիշները,

          պոմպային կայանների շահագործումը: Ծավալային պոմպեր և այլ

          ջրամբարձներ: Ոռոգման փակ համակարգերի պոմպային կայաններ: Չորացման

          կայաններ: Ջրամատակարարման պոմպային կայաններ: Կոյուղու պոմպային

          կայաններ: Սարքավորումների ընտրումը և շահագործման

          առանձնահատկությունները:

 

    7         Ճարտարագիտական գեոդեզիա - 240 ժամ 8 կրեդիտ

              Ներածություն: Հասկացողություն երկրի ձևի և չափերի մասին:

          Մակարդակային մակերևույթ, գեոիդ, պտտման էլիպսոիդ: Երկրի

          մակերևույթի կետերի դիրքի որոշումը գեոիդի և պտտման էլիպսոիդի

          վրա: Բացարձակ բարձրություններ: Հատակագիծ, քարտեզ և պրոֆիլ:

          Գեոդեզիայում կիրառվող կոորդինատային համակարգեր: Մասշտաբը և նրա

          ճշտությունը: Տեղագրական քարտեզների բովանդակությունը, պայմանական

          նշաններ իրադրության և ռելիեֆի պատկերման համար, մակագրություններ

          հատակագծի և քարտեզների վրա: Հատակագծերի արտաքին ձևավորումը:

          Հանույթների դասակարգումը և եղանակները: Գծերի նախապատրաստումը,

          նրանց երկարությունների չափման համար: Գծերի ձողումը, ձողման տարբեր

          դեպքեր, գծային չափման գործիքներ (ժապավեն և ռուլետկա): Չափվող

          գործիքների կոմպարիրովկան (ստուգաչափումը): Գծերի չափման

          ճշտություն: Թեքման անկյուն, չափումը էկլիմետրով: Գծերի հորիզոնական

          պրոեկցիաների որոշումը: Գծերի հորիզոնական պրոեկցիաների ուղղակի

          չափումը: Գծերի կողմնորոշումը: Իսկական (աշխարհագրական) և

          մագնիսական ազիմուտներ, կապը նրանց միջև: Դիրեկցիոն անկյուն: ՈՒղիղ

          և հակադարձ ազիմուտների կապը, մագնիսական ազիմուտների չափման

          գործիքներ: Բուսոլ, նրա կիրառումը: Թեոդոլիտային հորիզոնական

          հանույթ: Թեոդոլիտ, հիմնական մասերը և նրանց դերը: Թեոդոլիտով

          ուղղաձիգ և հորիզոնական անկյունների չափումը: Գծերի

          երկարությունների չափումը թելային հեռաչափով: Աշխատանքային

          (բանվորական) գեոդեզիական պլանային հիմքի ստեղծման եղանակները:  

          ՈՒղիղ և հակադարձ գեոդեզիական խնդիրներ: Աշխատանքային գեոդեզիական

          կետերի կոորդինատների հաշվարկը փակ և բաց թեոդոլիտային

          ընթացքներում: Գեոդեզիական բարձրության հիմք: Բացարձակ և

          հարաբերական բարձրություններ: Մակարդակային մակերևույթ:

          Վերազանցումների չափման եղանակները: Երկրաչափական նիվելիրացում:  

          Նիվելիրային ռեյկաներ: Նիվելիրացում «առջևից» և «մեջտեղից»

          եղանակներով:  Երկրի կորության և լուսաբեկման միացյալ սլաքի

          ազդեցության հաշվառումը նիվելիրացման ժամանակ: Բարդ նիվելիրացում:

          Նիվելիրային կայաններ: Նիվելիրների տիպերը և ստուգումները:

          Վերազանցումների մաթեմատիկական պայմանը: Չորրորդ դասի նիվելիրացում:

          Գծային կառուցվածքների հետախուզումը: Պիկետաժ: Կորի գլխավոր կետերի

          նշահարումը: Կորի մանրամասն նշահարումը: Պիկետաժային մատյան

          (գրքույկ): Պիկետներով տեխնիկական նիվելիրացում: Կապող, միջանկայլ

          և իքսային կետեր: Գործիքի հորիզոն և նիվելիրացման մատյանների

          մշակումը:Երկայնական պրոֆիլի կառուցումը: Կարմիր գիծ, թեքություն,

          կարմիր նիշեր: Պիկետների և կետերի կարմիր նիշերի հաշվարկը:

          Ընդլայնական պրոֆիլներ և հողային աշխատանքների ծավալների հաշվումը:

          Մակերեսային նիվելիրովկա: 4-րդ դասի նիվելիրովկա, գործիքներ,

          ռեյկաներ, կատարման կարգը: T-30 թեոդոլիտի կառուցվածքը,

          ստուգումները, աշխատանքը: Հարաբերական բարձրությունների չափման

          գեոդեզիական եղանակները: Տախոմետրական հանույթ, պլանային և

          բարձրության հիմքի կետերի ստեղծումը: Տախոմետրական ընթացքներ:

          Տախոմետրական հանույթի մատյանի մշակումը: Ռելիեֆի պատկերումը

          հորիզոնականներով: Մենզուլային հանույթ: Մակերեսների չափումը

          հատակագծի վրա:

 

    8         Գյուղատնտեսական ջրամատակարարում և  ջրարբիացում -

              120 ժամ 4 կրեդիտ

              Ներածություն: «Գյուղատնտեսական ջրամատակարարում և

          ջրարբիացում» առարկայի հիմնական բաժինները, խնդիրները, զարգացման

          հեռանկարները: Ջրամատակարարման համակարգերը ու սխեմաները:

          Ջրասպառումը բնակավայրերում: Ջրի հաշվարկային ծախսերի որոշումը:

          Ջրամատակարարման և ջրարբիացման աղբյուրները: Ստորերկրյա ջրերի

          ընդունման (կապտաժային) կառուցվածքներ, ջրի հոսքը դեպի ուղղաձիգ

          ջրհավաք (ջրհոր), ջրընդունիչ հորատանցքեր, ֆիլտրեր, առանց ֆիլտրի

          ջրհորներ: Հորանային ջրհորներ, ջրընդունիչ մասի կառուցվածքը,

          կոմբինացված ջրհորներ, ճառագայթային ջրընդունիչներ, խմբային

          ջրհորներ, կառուցվածքը և հաշվարկը: Հորիզոնական ջրհավաքներ,

          աղբյուրների կապտաժը: Մակերեսային ջրերի ընդունման կառուցվածքներ,

          տիպերը և հաշվարկը: Ջրի փոխադրումը և բաշխումը: Ջրի փոխադրման

          հիմնական մեթոդները: Ջրմուղային խողովակներ, կառուցվածքը, հիմնական

          չափերը, միացումները, ընտրումը: Ձևավոր մասեր և ջրմուղային

          արմատուրա: Խողովակների տեղադրման խորությունը, խողովակաշարի

          տեղադրումը, փորձարկումը և հանձնումը շահագործման: Խողովակաշարի

          հիդրավլիկական հաշվարկը: Ջրմուղային բաշխիչ ցանց (արտաքին և

          ներքին): Սնման հիմնական սխեմաները, արտաքին ցանցերի տիպերը: Ջրի

          տեսակարար, ճանապարհային, հանգուցային և հաշվարկային ծախսերի

          որոշումը: Փակուղային ցանցի հաշվարկը: Օղային ցանցի հաշվարկը:

          Հակահրդեհային ջրամատակարարում, դիտահորեր, ցանցի մասավորումը:

          Ջրատարներ, դասակարգումը, հիդրավլիկական հաշվարկը, կառուցվածքը,

          սարքավորումները, ներքին ջրմուղներ, ջրաչափեր: Պաշարային և

          կարգավորման կառուցվածքներ: Ջրամբարներ և ջրաճնշիչ աշտարակներ,

          կառուցվածքը և սարքավորումները: Ջրամբարների ծավալի և չափերի

          որոշումը: Ջրի որակի լավացումը: Բնական աղբյուրների ջրի

          հատկությունները: Պահանջը ջրի որակի նկատմամբ: Ջրի որակի

          գնահատումն` ըստ անալիզների տվյալների: Ջրի որակի լավացման հիմնական

          մեթոդները: Կոագուլում: Հիմնական կառուցվածքները, ռեագենտային

          տնտեսություն, խառնիչներ, փաթիլագոյացման կամերաներ, պարզարաններ,

          ֆիլտրեր (դանդաղ, արագ, գերարագ): Ջրի վարակազերծումը, փափկացումը,

          անալիացումը և ջրի մաքրման այլ մեթոդները: Ջրարբիացումը,

          համակարգերը, նախագծումը: Ջրարբիացման տեխնիկան, անասնապահական

          ֆերմաների ներքին ջրմուղները: Խմբային ջրմուղներ: Ջրմուղների

          շահագործումը, ջրի հաշվառումը, սանիտարական պահպանության գոտիները:

          Հորատում, նշանակությունը և տիպերը:  Հորատման սարքավորումները,

          հորատման գործընթացը:

 

    9         Գրունտի մեխանիկա, հիմքեր և  հիմնատակեր - 180 ժամ 6 կրեդիտ

              Հիմնատակեր և հիմքեր առարկայի ուսումնասիրության նպատակն է`

          ծանոթացնել ուսանողներին շինարարական գիտության և տեխնիկայի

          կարևորագույն ճյուղերից մեկին` ժամանակակից հիմքաշինարարությանը և

          ապագա բարձրորակ մասնագետների պատրաստումը, որոնք ընդունակ լինեն

          ակտիվ մասնակցելու հիդրոտեխնիկ-մելիորատորների առջև դրված

          խնդիրների հաջող լուծմանը, որը կնպաստի մեր հասարակության

          նյութատեխնիկական բազայի ստեղծմանը: Հիմնատակեր և հիմքեր առարկան

          ուսումնասիրող ուսանողը պարտավոր է տիրապետել գրունտների տարբեր

          հատկությունների ցուցանիշների որոշման մեթոդներին, որոնք անհրաժեշտ

          են հիմնատակերի հաշվարկի և հիմքերի նախագծման համար`համաձայն

          գոյություն ունեցող նորմաների և տեխնիկական պայմանների, իմանալ

          գրունտների հատկություններն ու նրանց տեսակները, որը անհրաժեշտ է

          տարբեր հիդրոտեխնիկական կառույցների հիմքերին հիմնատակեր ծառայող

          գրունտներին գնահատական տալու համար, իմանալ կառույցների սեփական

          կշռի և արտաքին բեռներից գրունտներում առաջացող լարումների բաշխման

          օրինաչափությունները: Պատկերացում ունենալ կառույցների շինարարական

          հրապարակի գնահատման նպատակով կատարվող երկրաբանական և

          հիդրոերկրաբանական հետազոտությունների մասին` հիմքերի նախագծման և

          հիմնատակերի հաշվարկման ժամանակ, նախքան կառույցի շինարարության

          սկսելը հիմնատակերի նախապատրաստման ժամանակ հնարավոր սխալների և

          նրանց հետևանքների մասին, հատուկ պայմաններում հիմնատակերի

          նախագծման առանձնահատկությունների մասին, գրունտների, որպես

          կառույցների հիմնատակերի, հատկությունների բարելավման մեթոդների

          մասին, հիմքաշինարարության` այլ երկրներում գոյության ունեցող

          տեխնիկական առաջընթացի գլխավոր ուղղությունների մասին, նախագծման և

          հաշվարկման նոր մեթոդների մշակման և գործնական ներդրման մասին,

          ինչպես նաև հիմքերի և հիմնատակերի կառուցման ավելի կատարյալ և

          տնտեսավոր տեխնիկական լուծումների մասին:

 

 

    10        Ճարտարագիտական կոնստրուկցիաներ - 330 ժամ 11 կրեդիտ

              Երկաթբետոնե կոնստրուկցիաներ ճարտարագիտական կառուցվածքների

          հիմնական տեսակները, դրանց հաշվարկային մեթոդները, կոնստրուկցիայի

          նախագծման սկզբունքները, ԷՀՄ-ի կիրառմամբ ճարտարագիտական

          կառուցվածքների տեխնիկական և նորմատիվային գրականությունը,

          կառուցվածքների օպտիմալ կոնստրուկտիվ սխեմայի ընտրությունը

          տեխնոլոգիական առաջադրանքին համապատասխան, կոնստրուկցիաների

          հաշվարկային սխեմաները, էլեմենտների լայնական կտրվածքների

          հաշվարկումն ու կոնստրուկտավորումը, միացումների և կցվածքների

          տեսակները, նախագծված կոնստրուկցիաների տեխնիակատնտեսական

          ցուցանիշները: Ճարտարագիտական կոնստրուկցիաները հիդրոմելիորատիվ և

          հիդրոտեխնիկական շինարարության մեջ, նրանց տարատեսակները,

          ճարտարագիտական կոնստրուկցիաների զարգացման համառոտ պատմությունը:

          Հայրենական գիտնականների առաջատար դերը ճարտարագիտական

          կառուցվածքների հաշվարկային տեսության զարգացման և գործնական

          օգտագործման մեջ: Ճարտարագիտական կոնստրուկցիաներին ներկայացվող

          պահանջները, բետոնե և երկաթբետոնե կոնստրուկցիաների

          առավելություններն ու թերությունները, նրանց հաշվարկման եղանակները:

          Կոնստրուկցիաների հաշվարկման մասին ընդհանուր տեղեկություններ ըստ

          թույլատրելի լարումների ու քայքայող ճիգերի և այդ եղանակների

          թերությունները: Կոնստրուկցիաների հաշվարկման հիմնական դրույթները

          ըստ սահմանային վիճակների: Հասկացություն սահմանային վիճակների

          մասին, սահմանային վիճակների երկու խմբերը: Բեռների կլասիֆիկացիան,

          զուգակցությունը և դրանց ազդեցությունը կոնստրուկցիաների վրա,

          բեռների նորմատիվ մեծությունները, հուսալիության գործակիցն ըստ

          բեռների, հաշվարկային բեռներ: Նյութերի հաշվարկային և նորմատիվ

          դիմադրությունները: Դրանց հուսալիության գործակիցը և աշխատանքի

          պայմանների գործակիցը: Մետաղե կոնստրուկցիաներ առարկայի դասավանդման

          հիմնական նպատակն է, պատրաստել ճարտարագետ - հիդրոտեխնիկներ, որոնք

          տիրապետեն կուրսի հիմնական դրույթները: Կարողանան ընտրել

          կոնստրուկցիաների հաշվման համակարգեր, օգտվել հաշվման մեթոդներից և

          կատարել կոնստրուկցիաների նախագծում: Ապահովել կոնստրուկցիաների

          շահագործման, տեխնիկա-տնտեսական և հուսալիության պայմանները:

          Կարողանալ օգտվել ճարտարագիտական կոնստրուկցիաների ժամանակակից

          գրականությունից և նորմերից:  Կոնստրուկցիաների հաշվման և

          նախագծման ժամանակ օգտվել հաշվարկային մեքենաներից և դրանց հաշվման

          ծրագրերից:

 

    11        Ջրային ռեսուրսների համալիր օգտագործում և  պահպանում -

              270 ժամ 9 կրեդիտ

 

Առարկայի նպատակը և խնդիրները: Երկրագնդի ջրային ռեսուրսները,

նրանց առանձնահատկությունները: Ժողտնտեսության զարգացման հիպոթեզը:

Ժողտնտեսության զարգացման մաթեմատիկական մոդելները: Ջրատնտեսական

բալանսը, նրա տեսակները, կազմման եղանակը, հիմնական մասերը:

Ջրատնտեսական համակարգի (ՋՏՀ) հասկացողությունը, նրա կազմը,

խնդիրները, մասնակիցները: Ջրամատակարարումը ՋՏՀ-ի մասնակից:

Ոռոգումը և չորացումը ՋՏՀ-ի մասնակից: Արդյունաբերությունը ՋՏՀ-ի

մասնակից: ՋՏՀ-ի այլ մասնակիցները` նավագնացությունը,

ձկնարդյունաբերությունը և ռեկրեացիան` ՋՏՀ-ի մասնակից:

Հիդրոէներգետիկան` ՋՏՀ-ի մասնակից: Երկրի հիդրոէներգետիկ

պոտենցիալը: Էլեկտրական էներգիայի սպառողները: Ջրային էներգիայի

օգտագործման սկզբունքները: Ճնշման ստեղծման եղանակները:

Հիդրավլիկական էներգիայի վերափոխումը էլեկտրականի:

Էլեկտրաէներգիայի սպառողները, էներգոհամակարգեր: Էլեկտրական

բեռնվածության գրաֆիկները: Ջրատնտեսական և ջրաէներգետիկ

հաշվարկների ելակետային տվյալները: ՀԷԿ-ի պարամետրերի հաշվարկային

ապահովվածությունը: ՀԷԿ-ի հիմնական էներգետիկ պարամետրերը: ՀԷԿ-ի

մասնակցությունը էներգոհամակարգի բեռնվածության գրաֆիկ ծածկման

հարցում: ՀԷԿ-ի էներգետիկ պարամետրերը, մեկուսացված աշխատանքի

դեպքում: ՀԷԿ-ի պարամետրերը կանոնավորման տարբեր եղանակների

դեպքում: Հիդրոտուրբինները, նրանց տեսակները, հիմնական

պարամետրերը: Տուրբինային կամերաներ, արտածծման խողովակներ:

Կավիտացիայի երևույթը հիդրոտուրբիններում: Արտածծման թույլատրելի

բարձրությունը: Հիդրոտուրբինների անվանակարգը: Հիդրոտուրբինների

նմանությունը, նրանց փորձարկումը և կարգավորումը:

Հիդրոտուրբինների բնութագրիչները: ՀԷԿ-ի հիդրոուժային սարքավորումը:

Հիդրոտուրբինների ընտրությունը: Հիդրոգեներատորներ, հիմնական

պարամետրերը և ընտրությունը: ՀԷԿ-ի շենքի տեսակները, շենքի

կոմպանովկան: Կոմպլեքսային հիդրոհանգույցի հիմնական պարամետրերը:

ՀԷԿ-ի հիմնական էներգետիկ պարամետրերը, նրա դերը էներգոհամակարգում:

Կոմլեքսային հիդրոհանգույցի կառուցվածքների կոմպանովկան:

Կոպլեքսային հիդրոհանգույցի կառուցվածքների վերադասավորումը

հունային ՀԷԿ-ի դեպքում: Ջրային ռեսուրսների ներկա վիճակը, նրանց

ցուցանիշները: Աղտոտման հիմնական աղբյուրները, բնական ջրերի

ինքնամաքրումը: Ջրային ռեսուրսները աղտոտումից պահպանման

միջոցառումները: Կեղտաջրերի մաքրման եղանակները: Ջրային ռեսուրսների

սակավացումը, ջրաղբյուրների պահպանումը սակավացումից: Շրջակա

միջավայրի պահպանման հարցերը ջրատնտեսական միջոցառումների

իրականացման դեպքում:

 

    12        Հիդրոմելիորատիվ աշխատանքների կազմակերպում և  տեխնոլոգիա -

              180 ժամ 6 կրեդիտ

 

Ներածություն: Հիդրոմելիորատիվ աշխատանքների գլխավոր

առանձնահատկությունները: Հիդրոմելիորատիվ շինարարության խնդիրները:

Հողային աշխատանքներ: Բնահողերի շինարարական հատկությունները,

դասակարգումը: Փխրունացման գործակից և մնացորդային փխրունացում:

Հողային աշխատանքների կատարման միջոցները և նրանց կիրառման

պայմանները: Անընդհատ գործողության և ցիկլային գործողության

հողափոր մեքենաներ: Միաշերեփ էքսկավատորներ, նրանց տիպերը,

կառուցվածքը, դասակարգումը: Մետաղաճոպանային էքսկավատորների

աշխատանքի կազմակերպումը, կիրառման բնագավառները, հանքախորշերի

տիպերը, աշխատանքային սխեմաները: ՈՒղիղ բահ և հակադարձ-բահ

էքսկավատորներ, կիրառման բնագավառները, բնահողի մշակման եղանակները,

աշխատանքային սխեմաները: Սկրեպերներ և գրեյդերներ նրանց կիրառման

բնագավառները, նրանց ընտրումը, աշխատանքային սխեմաները: Մեքենաներ

բնահողերի խտացման համար: Բնահողերի խտացումը, խտացման վրա ազդող

գործոնները: Հողային աշխատանքների կատարումը հիդրոմեքենայացման

միջոցով: Հողային աշխատանքների կատարումը ձմեռային պայմաններում:

Պայթեցման աշխատանքներ, նրանց օգտագործումը հիդրոմելիորատիվ

շինարարության մեջ: Լիցքի քանակի հաշվարկը: Բետոնային և

երկաթ-բետոնային աշխատանքներ, նրանց կիրառումը հիդրոմելիորատիվ

շինարարության մեջ: Ոչ հանածո շինանյութերի հանքերը: Հատուկ տիպի

բետոնային աշխատանքներ: Բետոնային աշխատանքների կատարումը ձմեռային

պայմաններում: Բացասական ջերմաստիճանի ազդեցությունը բետոնի

ամրացման վրա: Լրացուցիչ միջոցառումներ բետոնի ամրացումն

արագացնելու համար: Բետոնի խնամքը ձմեռային պայմաններում: Բետոնի

տեղադրումը ջրի տակ: Պահանջվող սարքավորումները,

առանձնահատկությունները: Ջրանցքների երեսապատումը բետոնով և

երկաթ-բետոնով: Ջրանցքների երեսապատումը հավաքովի ե/բետոնային

կոնստրուկցիաներով, շինարարական կարերի իրականացման տեխնոլոգիան:

Ցցային աշխատանքներ, ցցերի տեսակները և նրանց կիրառումը

հիդրոտեխնիկական շինարարության մեջ: Ցցերի ձևերը, չափերը: Ցցերի

ընկղմման եղանակները և օգտագործվող սարքավորումները: Ցցերի

դասավորությունը կառուցվածքի հիմքում: Շպունտներ, շպունտային

շարքեր, կիրառման բնագավառները, շպունտների ձևերը և ընկղմման

եղանակները: ՀՏԿ-ի աշխատանքի կազմակերպումը: Հողային աշխատանքների

կոմպլեքսային մեքենայացումը: Մեքենաների ընտրման համար անհրաժեշտ

ցուցանիշները, արտադրողականության բարձրացման ուղիները: Ջրանցքների

կառուցումը փորվածքներում, օգտագործվող մեխանիզմները,

կիսալիցք-կիսափորվածքներում և լիցքերում օգտագործվող մեխանիզմները:

Ոռոգման մանր ցանցի ջրանցքների կառուցման առանձնահատկությունները և

կիրառվող մեխանիզմները: Չորացման բաց ցանցի կառուցման

առանձնահատկությունները, տեխնոլոգիան, կիրառվող մեխանիզմները:

Չորացման փակ ցանցի կառուցման առանձնահատկությունները և կիրառվող

մեքենաները: Անընդհատ գործողության մեքենաներ: Բնահողի հանք:

Ժամանակավոր ճանապարհային ցանց: Դաշտերի հարթեցման աշխատանքների

կազմակերպումը, մեխանիզմների ընտրումը: Քարերի հավաքումը և

օգտագործվող մեխանիզմները: Շինարարության տեխնիկական նորմավորումը:

Օրացուցային պլանների կազմումը, շինարարության գլխավոր հատակագծի

մշակումը: Շինարարության նախագծման փուլերը: Նախահաշվային գործը

շինարարության մեջ, նախահաշվային արժեքի որոշումը:

 

    13        Հիդրոմելիորատիվ համակարգերի շահագործում - 90 ժամ 3 կրեդիտ

              Ընդհանուր հասկացողություն հիդրոմելիորատիվ համակարգերի

          շահագործման վերաբերյալ: Շահագործման աշխատանքների կազմակերպումը:

              Պլանային ջրօգտագործման սկզբունքները: Ջրօգտագործման պլանների

          կազմելու կարգը և բովանդակությունը: Ընդհանուր տեղեկություններ

          շահագործման ջրաչափության վերաբերյալ: Հողերի մելիորատիվ վիճակի

          վերահսկումը: Համակարգում եղած ջրի կորուստները և դրանց դեմ

          պայքարի շահագործման միջոցառումները:  Ջրանցքների մաքրման աշխատանքի

          կազմակերպումը: Ոռոգման համակարգերում եղած կառուծվածքների, վաքերի,

          փակ ցանցի, ջրամբարների, պոմպային կայանների շահագործումը:

          Ջրարբիացման համակարգերի, կեղտաջրերով պարարտացման համակարգերի,

          լիմանների շահագործումը: Չորացման համակարգերի շահագործումը:

          ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

          Ֆակուլտատիվ դասընթացի կրթաբլոկ

 

4.1 Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում

______________________________________________________________

                             դասիչ, անվանում

և պահպանում ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի

   ____________                  ___________________________________

                                          որակավորման աստիճան

 

ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1 տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________________

               որակավորման աստիճան

ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                      150 շաբաթ

    - քննաշրջանները`                                            27 շաբաթ

    - պրակտիկաները`                                             21 շաբաթ

    - ՈՒսումնական պրակտիկա -                                     10 շաբաթ

    - Արտադրական պրակտիկա -                                       6 շաբաթ

    - նախադիպլոմային պրակտիկա -                                   5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                                10 շաբաթ

- արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8-շաբաթյա արձակուրդը)`36 շաբաթ:

Դիպլոմային նախագծի թեմատիկան մշակում է թողարկող ամբիոնը և հատկացվում է դիպլոմնիկներին իրենց դիմումի համաձայն մեկ տարի առաջ, ղեկավարը նշանակվում է ամբիոնի դասախոս կամ նախագծային ինստիտուտի մասնագետ:

Դիպլոմային նախագիծը կազմվում է ամբիոնում, ղեկավարի և ամբիոնի վարիչի հսկողությամբ և ղեկավարման պայմաններում:

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

5.2 Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________________________

որակավորման աստիճան յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում է մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3 ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4 Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5 Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6 ուսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում

______________________________________________________________

                             դասիչ, անվանում

և պահպանում ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի

   _____________                 ___________________________________

                                        որակավորման աստիճան

        ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ

                   ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6. տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________________

            որակավորման աստիճան

ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1 Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման

___________________________________

                             որակավորման աստիճան

կրթական ծրագիրը:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, լաբորատոր, սեմինար պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որն ըստ ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռք բերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և պահպանում արտահայտությունը ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2 Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

- Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ:

- Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան.

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է քաղ. պաշտպանության» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար:

իրականացնել 310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների

___________________________________________________

օգտագործում և պահպանում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի

___________________________________________________________________

բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը  կրճատված ժամկետով

______________________________________________

որակավորման աստիճան համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար.

առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և պահպանում մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2 ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

_________________________________________________________

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

________________________________________________________________

                      որակավորման աստիճան

ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում, պատվավոր կոչում և այլն) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0.25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնապես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

 

6.3 ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները

___________________________________________________________________

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

____________________________________

          որակավորման աստիճան

ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

 

Աշխատանքների ցանկը

__________________

1. ՀՏԿ - Հողային պատվարների ֆիլտրացիայի ուսումնասիրումը, ջրհեռ կառուցվածքների լաբորատոր հետազոտությունները

2. Հիդրավլիկա - Հիդրոստատիկական ճնշման չափումը, հեղուկի շարժման ռեժիմների ուսումնասիրումը, տեղական և երկայնական դիմադրության գործակիցների որոշումը, բեռնուլիի հավասարման ցուցադրումը

3. Պոմպեր և Պ/Կ - Թիակավոր պոմպերի ուսումնասիրումը, պոմպերի զուգահեռ և հաջորդական աշխատանքները,

4. Մելիորացիա - Հողում խոնավության պաշարների որոշումը, հողում ջրի ներծծման արագության որոշումը, ջրման տեխնիկաների հաշվարկ

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________________

         որակավորման աստիճան

ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցադրումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

_________________________________________________________________

 

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________________

           որակավորման աստիճան

ծրագրիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

_________________________________________

 

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտական գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր կազմակերպություններում (Հայջրնախագիծ, Հայհիդրոնախագիծ ինստիտուտներում և «Ոռոգում-ջրառ»-ի տարբեր մասնաճյուղերում), հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական մանկավարժական, կլինիկական, նախադիպլոմային) պրակտիկաներ: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրերով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում

___________________________________________________________________

                             դասիչ, անվանում

և պահպանում ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ

____________

                         ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

___________________________________

           որակավորման աստիճան

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու, հասարակության և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- ոռոգման հիմնավորումը

- ոռոգման ջրի քանակի հիմնավորումը և նրա արդյունավետ օգտագործման միջոցների մշակումը

- հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների տիպերի և նրանց համադրության հիմնավորումը

- հիդրոմելիորատիվ աշխատանքների տեխնոլոգիաների մշակումը և ֆինանսական հիմնավորումը

- ոռոգման արդյունավետության հիմնավորումը:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող

___________________________________

          որակավորման աստիճան

պահանջները սահմանում է մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի մարդկանց հետ աշխատելու

___________________________________

            որակավորման աստիճան

փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու

___________________________________

            որակավորման աստիճան

փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու, բանավոր տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պետք է ծանոթ լինի տվյալների

___________________________________

            որակավորման աստիճան

մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պետք է հասկանա իր մասնագիտության

___________________________________

          որակավորման աստիճան

էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2 տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման

___________________________________

              որակավորման աստիճան

պահանջները.

310504 Հողաբարելավում, հողային և ջրային պաշարների օգտագործում և

__________________________________________________________

                                դասիչ, անվանում

պահպանում

_________

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային)

___________________________________

           որակավորման աստիճան

աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները հողերի մելիորացիայի, ոռոգման կամ չորացման, ջրատնտեսական հաշվարկման, հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների ջրամբարային կամ պատվարային ջրընդունիչով հիդրոհանգույցի, մայր ջրանցքի վրա գտնվող հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների (ակվեդուկ, դյուկեր), հիդրոմելիորատիվ աշխատանքների կազմակերպման տեխնոլոգիայի, աշխատանքների կազմման ֆինանսավորման, շահագործման, տնտեսական արդյունավետության և կառուցվածքների անվթարայնության հարցերը:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու հիդրոմելիորատիվ համակարգերի նախագծման, շինարարության, շահագործման, գիտահետազոտական, ուսումնական ինստիտուտներում:

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն մելիորացիայի, հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների, աշխատանքի կազմակերպման, համակարգերի շահագործման, տնտեսական արդյունավետության և կենսագործունեության անվտանգության առաջնահերթ և հրատապ հարցերը` հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքներում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները

1. Հողերի ոռոգում

2. Հիդրոտեխնիկական կառուցվածքներ

3. Հիդրոմելիորատիվ աշխատանքների կազմակերպում և տեխնոլոգիա

4. ՀՄՀ շահագործում

5. Տնտեսական արդյունավետություն

6. Կենսագործունեության անվտանգություն

 

7.2.3 Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները

_________________________________________

 

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

1. Մելիորացիա

2. Հիդրոտեխնիկական կառուցվածքներ

3. Պոմպեր և պոմպային կայաններ

4. Գ. ջրամատակարարում

5. Ջրաբանություն, հոսքի կանոնավորում և ՋՌՀՕՊ

6. Հիդրոմելիորատիվ աշխատանքների կազմակերպում և տեխնոլոգիա

7. Հիդրոմելիորատիվ համակարգերի շահագործում

8. Ճարտարագիտական կոնստրուկցիաներ

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                   310504 - Հողաբարելավում, հողային

                                        և ջրային պաշարների օգտագործում

                                        և պահպանում

 

    Որակավորումը, անվանումը`            Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի

                                        բակալավր

 

    ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`     4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                      առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| +|+|+|+|+|14| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | =| =|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| 0| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  3  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| 0| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  3  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | 0| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |  3  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | 0| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |  3  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  | 10  |  6  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       |  9  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       |  9  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 34  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա -1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ընդհանուր քիմիա       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Ճարտարագիտական        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |գեոդեզիա - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 27 |  29 |   493   | 170 | 221 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն -2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Տեսական մեխանիկա - 1  | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Ճարտարագիտական        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |գեոդեզիա - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 3  |     |   108*  |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճարտարագիտական        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |գեոդեզիա` 3 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 31 |  30 | 510+108*| 153 | 204 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ֆիզիկա - 2            | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հողագիտություն և      | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |լանդշաֆտագիտություն   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 3           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տեսական մեխանիկա - 2  | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Նյութերի              | 5  |  5  |    85   |  34 |  17 |  34 |

|  |    |դիմադրություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  30 |    510  | 187 | 170 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 3  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Երկրաբանություն և     | 3  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |հիդրոերկրաբանություն  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հիդրոօդերևութաբանութ- | 3  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |յուն, կլիմատոլոգիա և  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիդրոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Շինարարական նյութեր   | 3  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Նյութերի              | 5  |  5  |    85   |  34 |  17 |  34 |

|  |    |դիմադրություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճարտարագիտական        | 6  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |կոնստրուկցիաներ - 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |(Մետաղ. կոնստ.)       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բուսաբուծ.,           | 2  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |բանջարաբուծ. և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մարգագետնաբուծ.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 3  |     |  108*   |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Շինարարական նյութեր`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |4 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրաբանություն և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիդրոերկրաբանություն` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |5 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հողագիտություն և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |լանդշաֆտագիտություն`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |4 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հիդրոօդերևութաբանութ- |    |     |         |     |     |     |

|  |    |յուն, կլիմատոլոգիա և  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիդրո.` 5 օր          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 30 | 32  | 544+108*| 238 | 136 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հիդրավլիկա - 1        | 5  |  5  |    85   |  34 |  17 |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Նյութաբանության և     | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |չափագրման հիմունքներ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մելիորատիվ            | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |երկրագործություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գրունտների մեխանիկա և | 6  |  5  |    85   |  34 |  17 |  34 |

|  |    |հիմնատակեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճարտարագիտ.           | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |կոնստրուկցիաներ - 2   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |(Ե/Բ կոնստրուկց.)     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մաթեմատիկական         | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |վիճակագրություն և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հետազոտ. մեթոդներ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 29 | 28  |   476   | 238 | 119 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մելիորատիվ և          | 4  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |շինարարական մեքենաներ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հիդրավլիկա - 2        | 6  |  5  |   85    |  34 |  17 |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հոսքի կանոնավորում    | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Պոմպեր և  պոմպային    | 6  |  5  |   85    |  34 |  17 |  34 |

|  |    |կայաններ              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Գյուղատնտեսական       | 4  |  5  |   85    |  34 |  17 |  34 |

|  |    |ջրամատակարարում և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ջրարբիացում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |    72 * |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մելիորատիվ            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |երկրագործություն` 2 օր|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ջրամատակարարում և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ջրարբիացում` 5 օր     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մելիորատիվ և          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շինարարական մեքենաներ`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 օր                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Պոմպեր և  պոմպային    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կայաններ` 2 օր        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 3| 3  |     |    90 * |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հետախուզական գեոդեզիա`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 32 | 27  |459+162* | 187 | 102 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 2  |  2  |   34    |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Կառուցվածքների        | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Էլեկտրատեխնիկայի և    | 3  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |էլեկտրիֆիկացիայի      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մելիորացիա - 1        | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հիդրոտեխնիկական       | 6  |  5  |   85    |  34 |  17 |  34 |

|  |    |կառուցվածքներ - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |ՋՊՀՕ և  Պ - 1         | 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ջրային օրենսդրություն | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 30 | 28  |   476   | 221 | 102 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Իրավագիտություն       | 3  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ջրային տնտեսության    | 3  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ավտոմատիկա և          | 3  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|  |    |արտադրական պրոցեսների |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մելիորացիա - 2        | 5  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հիդրոտեխնիկական       | 6  |  5  |   85    |  34 |  17 |  34 |

|  |    |կառուցվածքներ - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |ՋՊՀՕ և  Պ - 2         | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հարկեր և  հարկային    | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա- | 2  |     |    72 * |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հիդրոտեխնիկական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառուցվածքներ` 4 օր   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մելիորացիա` 4 օր      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՋՊՀՕ և  Պ` 4 օր       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա   |  3 |     |    90 * |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Շինարարական նյութեր`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1.5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հիդրոմելիորատիվ       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համակարգերի           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շահագործում` 1.5 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 33 | 28  | 476+162*| 221 |  51 | 204 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մելիորացիա և  ջրային  | 3  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |տնտեսության           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մելիորացիա և  ջրային  | 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |տնտեսության կառավարում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպ և  անվտանգ.| 5  |  3  |   42    |  14 |  14 |  14 |

|  |    |արտակարգ              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 2  |  3  |   42    |  28 |  14 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մելիորացիա - 3        | 3  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հիդրոտեխնիկական       | 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |կառուցվածքներ - 3     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Հիդրոմելիորատիվ       | 6  |  6  |   84    |  42 |     |  42 |

|  |    |աշխատանքների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում և  տեխն. |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հիդրոմելիորատիվ       | 3  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |համակարգերի           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շահագործում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120 * |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 32 | 30  | 420+120*| 210 |  28 | 182 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 10

|______________________________________________________________________

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        |  8 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4364+660*|1825 |1133 |1406 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Հիդրոտեխնիկական կառուցվածքներ                                |

|       |Մելիորացիա                                                   |

|       |Պոմպեր և  պոմպային կայաններ                                  |

|       |Հոսքի կանոնավորում, ՋՊՀՕ և  Պ                                |

|       |Ճարտարագիտական կոնստրուկցիաներ                               |

|       |Հիդրոմելիորատիվ աշխատանքների կազմակերպում և  տեխնոլոգիա      |

|       |Հիդրոմելիորատիվ համակարգերի  շահագործում                     |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    11   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    39   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    5   |   362   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    11   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ., քնն|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    5   |   375   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    11   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |ստ., քնն|

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    5   |   375   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    11   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    65   |ստ., քնն|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  | Կ/Ա |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |     9   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    3   |   311   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    3   |    65   |ստ., քնն|

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    3   |   394   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    35   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    3   |    35   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    5   |   351   | 1 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    2   |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    112  |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    5   |   424   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   364   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    34   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    108  |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    18   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    34   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    96   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    34   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    6   |   420   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  11 |   37   |  3376   |45 ստ., |

|  |  |     |        |         |36 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

    Մասնագիտությունը`             310506 Ագրոէկոլոգիա

 

    Որակավորման աստիճանը`         Գյուղատնտեսության բակալավր

 

    1.       310506-Ագրոէկոլոգիա

______________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

    1.1.  310506-Ագրոէկոլոգիա    մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի

_____________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` գյուղատնտեսության բակալավր

___________________________

                                        որակավորման աստիճան

1.2. 310506-ագրոէկոլոգիա մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրի

  ___________________________                ___________________________

 դասիչ, մասնագիտության անվանում                  որակավորման աստիճան

պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի, 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

310506-ագրոէկոլոգիայի մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրը

  ___________________________             ___________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում                որակավորման աստիճան

ԲՈՒՀ-ն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

- օրինակելի ֆերմերային տնտեսությունների և համայնքների ագրոնոմ-ագրոէկոլոգ,

- մարզերի գյուղատնտեսության և բնապահպանության վարչություններում մասնագետ,

- բնապահպանության նախարարության վարչություններում մասնագետ,

- բնապահպանական ծրագրերի մշակման խմբերում կատարող-մասնագետ,

- էկոլոգիական փորձաքննության հանձնաժողովների կազմում մասնագետ,

- ագրոէկոլագիական մոնիթորինգի իրականացման խմբերում մասնագետ:

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310506-ագրոէկոլոգիայի մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի,

___________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է

- գյուղատնտեսական արտադրության շրջակա միջավայրի պահպանություն և ագրոէկոհամակարգերի ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործում,

- ագրոէկոհամակարգերի կայունության պահպանում,

- օպտիմալ կառուցվածքի ագրոլանդշաֆտների ստեղծում,

- գյուղատնտեսության էկոլոգիացում ու էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ մթերքներ արտադրելը,

- գյուղատնտեսության մեջ ռեսուրսախնայողական ու բնապահպանական տեխնոլոգիաների կիրառում,

- բնապահպանական նախագծերի մշակում ու էկոլոգիական փորձաքննություն:

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

- մարզերի գյուղատնտեսության և բնապահպանության վարչությունները,

- համայնքներն ու ֆերմերային տնտեսությունները,

- գյուղատնտեսության ոլորտի գիտական կենտրոնները,

- կեղտաջրեր մաքրող կայանները,

- բնապահպանության նախարարության վարչությունները,

- բնապահպանության նախարարության համակարգի բնապահպանության տեսչությունները:

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310506-ագրոէկոլոգիայի մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրը

 ___________________________              ___________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում               որակավորման աստիճան

սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

- արտադրական-տեխնոլոգիական,

- կազմակերպչական-կառավարչական,

- գիտահետազոտական:

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310506-ագրոէկոլոգիայի մասնագիտությամբ գյուղատնտեսության բակալավրը

___________________________               ___________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում               որակավորման աստիճան

կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- իրականացնել ագրոէկոհամակարգերի ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և ագրոէկոհամակարգերի կայունության պահպանման միջոցառումներ,

- մշակել ու իրականացնել գյուղատնտեսական արտադրության շրջակա միջավայրը աղտոտումից պաշտպանելու միջոցառումներ,

- իրականացնել էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ արտադրանք ստանալու տեխնոլոգիաներ,

- իրականացնել ռեսուրսախնայողական ու բնապահպանական տեխնոլոգիաներ,

- իրականացնել բույսերի հիվանդությունների ու վնասատուների դեմ պայքարի միջոցառումների համակարգ:

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

- փորձարարական աշխատանքներ կատարել տեխնոգեն աղտոտված հողերը վերակուլտիվացնելու համար,

- փորձարարական աշխատանքներ կատարել բուսաբուծական ու անասնապահական թափոնները վերամշակելու և արդյունավետ օգտագործելու նպատակով,

- ուսումնասիրել մշակաբույս-մոլախոտ փոխներգործության էկոլոգիական վերահսկման ուղիները,

- ուսումնասիրել ագրոէկոհամակարգերում բույս-հոտվածոտանի փոխներգործությունը:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

- կազմակերպել ֆերմերային տնտեսություններում իրականացնելու ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաներ,

- կազմակերպել մշակելու բնապահպանական ծրագրեր,

- կազմակերպել և ֆերմերային տնտեսություններում ներդնել բուսաբուծական ու անասնապահական թափոնների վերամշակման տեխնոլոգիաներ:

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով գյուղատնտեսության բակալավրը

____________________________

                                                որակավորման աստիճան

կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

- որակավորման խնդիրները լուծելու համար ագրոէկոլոգը ճշտում ու գնահատում է համայնքի տարածքի էկոլոգիական վիճակը,

- հստակեցնում ու իրականացնում է էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ արտադրանք ստանալու տեխնոլոգիաներ,

- ապահովում է ագրոէկոհամակարգերի ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործումը,

- ապահովում է ագրոէկոհամակարգերում ու բնական էկոհամակարգերում կենսաբազմազանության ընդարձակումը,

- վերահսկում է արտադրվող արտադրանքի որակը, մշակում էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ արտադրանք ստանալու տեխնոլոգիաներ,

- որոշում է բուսաբուծական ու անասնապահական թափոնների վերամշակման ու օգտագործման տեխնոլոգիաները,

- հաշվարկներ է կատարում ավանդական և այլընտրանքային երկրագործության տնտեսական արդյունավետության վերաբերյալ,

- խորհրդատվություն է իրականացնում ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաներ իրականացնելու համար,

- մասնակցում է գիտահետազոտական աշխատանքների կատարմանը,

- ուսումնասիրում է գրական նյութեր ու տարբեր կարգի տեղեկատվություններ էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ արտադրանք արտադրելու, ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաներ կիրառելու, անասնապահության և բուսաբուծության ճյուղերի թափոնները վերամշակելու և արդյունավետ օգտագործելու նպատակով:

- մասնակցում է գյուղատնտեսական արտադրության շրջակա միջավայրի պահպանության և ագրոէկոհամակարգերի ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման ու լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին:

- կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

մասնակցում է ագրոէկոլոգիայի և շրջակա միջավայրի պահպանության բնագավառին առնչվող գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

- ուսումնասիրում է ագրոէկոլոգիայի և շրջակա միջավայրի պահպանության բնագավառին առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

- օգտվում է բնապահպանության ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների

_______________

                   բնագավառ

բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

- կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

 

Գյուղատնտեսության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

___________________________

որակավորման աստիճան

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Գյուղատնտեսության բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական

___________________________

որակավորման աստիճան գործունեության հետևյալ տեսակներին`

ա) բնապահպանական ծրագրերի նախագծում,

բ) ագրոէկոլոգիական մոնիտորինգի իրականացում,

գ) էկոլոգիական ծրագրերի փորձաքննություն,

դ) տեխնածին աղտոտված հողերի քարտեզագրում:

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310506-ագրոէկոլոգիայի մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական

___________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած գյուղատնտեսության բակալավրը

___________________________

                                                 որակավորման աստիճան

պատրաստ է կրթությունը շարունակելու

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորման աստիճան,

________________________

                                  որակավորման աստիճան

 

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթության:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310506-ագրոէկոլոգիայի  ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

________________________

             դասիչ, մասնագիտության անվանում

գյուղատնտեսության բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ

____________________________

        որակավորման աստիճան

                    ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

____________________________

           որակավորման աստիճան

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

____________________________

          որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

 

3.3. Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

____________________________

           որակավորման աստիճան

ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

 

3.4. Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

____________________________

            որակավորման աստիճան

պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսագիտական`            ՀՍՏ,

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                    ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                                  ԸՄԴ,

    մասնագիտացման`                                            ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                               Ֆ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

3.5. Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

____________________________

            որակավորման աստիճան

բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 310506 ԱԳՐՈԷԿՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

1. Ֆիզիկական կուլտուրա 240 ժամ

 

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմի վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. Հայ ժողովրդի պատմություն 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-18-րդ դարերում:

Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայաստանի Խորհրդային Հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.:

 

3. Հայոց լեզու և հայ գրականություն 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

ՀՀ բուհական կրթական համակարգի հիմնական պահանջներին համապատասխանող չափորոշիչները /Հայկական գյուղատնտեսական ակադեմիա/

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության գործնական լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշները /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

Ըստ գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

4. Ռուսաց լեզու 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:

Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավորության/ տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց ևն./:

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/:

Ըստ գյուղատնտեսական ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

Խոսելու ունակությունը առարկայի երկամյա դասընթացի առաջին տարվա ընթացքում, ի նկատի ունենալով վերջին տասնամյակում ռուսաց լեզվի դասավանդման դպրոցական դրվածքի վատթարացումը, առաջին կուրսի ծրագրով ուսուցանվում են ընդհանուր բնույթի լեզվական-քերականական գիտելիքներ, իսկ երկրորդ կուրսի ծրագրով` անհրաժեշտ մասնագիտական տերմիններ և տեքստեր: Նման գործնական ռացիոնալ մոտեցումը իսկապես նպատակային բնույթ է կրում, հատկապես եթե ի նկատի ունենանք այն հանգամանքը, որ գյուղատնտեսական, ինչպես նաև ճարտարագիտական մասնագիտությունների ճնշող մասի գծով գրականությունը ուսանողին կարող է հասու լինել միայն ռուսերեն լեզվով:

Քանի որ օտար լեզուների դասավանդման ոլորտում առկա են ըստ էության նույն խնդիրները, այդ պատճառով էլ ռուսաց լեզվի ուսուցման սկզբունքներն ու մոտեցումները հիմնականում կիրառվում են օտար լեզուների` անգլերենի, ֆրանսերենի, գերմաներենի ուսուցման գործընթացում: Առանձնահատուկ մոտեցում է կիրառվում լատիներեն լեզվի դասավանդման դեպքում` հիմնական շեշտը դնելով անասնաբուժական-բժշկագիտության տերմինների, կապակցությունների և տեքստերի վրա:

 

5. Օտար լեզուներ (անգլերեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն) 240 ժամ Կրեդիտ 8

 

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

6. Մշակութաբանություն 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք և Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն:

Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը:

Հին աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:

Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

«Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

7. Քաղաքագիտություն 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները, գործառույթները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները, քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական փուլերը:

Քաղաքագիտություն և քաղաքական իշխանություն:

Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում:

Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ:

Քաղաքական գլոբալիստիկա: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. Իրավագիտություն 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը:

Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:

Սահմանադրական իրավունք:

Քաղաքացիական իրավունք:

Հեղինակային իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք:

Վարչական իրավունք:

Քրեական իրավունք:

Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:

Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: ունքը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

9. Փիլիսոփայություն 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Փիլիսոփայություն առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության և մշակույթի ոլորտում:

Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը:

ՈՒսմունք կեցության մասին: Օրենք և օրինաչափություն:

Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

Ճանաչողություն:

Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը, հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները:

Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը:

Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն:

Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

 

10. Տնտեսագիտության տեսություն 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր հիմունքները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա: Առաջարկ և պահանջարկ:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխումը: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշներ: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում:

Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հակաբյուջետային քաղաքականություն;

Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը:

Անցման շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

1. Բարձրագույն մաթեմատիկա 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Նախաբան. մաթեմատիկայի դերը բնական գիտությունների զարգացման գործում: Անալիտիկ երկրաչափություն և գծային հանրահաշվի տարրերը: Մաթեմատիկական անալիզի հիմունքները, սահմանների տեսությունը: Մեկ և մի քանի փոփոխականների ֆունկցիայի դիֆերենցիալ հաշիվ: Ինտեգրալ հաշվի հիմունքները և դրանց կիրառությունները: Առաջին կարգի դիֆերենցիալ հավասարումներ: Հավանականության տեսության հիմունքները:

 

2. Ինֆորմատիկա և ինֆորմացիոն տեխնիկայի հիմունքներ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Ինֆորմատիկայի զարգացման հիմնական փուլերը, ուղղություններն ու բովանդակությունը: Ընդհանուր տեղեկություններ դասընթացի մասին: Դասընթացի առարկան, խնդիրները, նպատակը և դերը:

Գաղափար ինֆորմացիայի և տվյալների մասին: Տվյալների տեսակները: Հաշվիչ (հաշվողական) մեքենայի, տեխնիկայի և ցանցերի բնութագրերը: Համակարգիչների թվաբանական հիմունքները: Համակարգիչների տրամաբանական հիմունքները: Ինֆորմացիայի չափման ու պահպանման միավորները:

Համակարգիչների հիմնական տարրերը, հանգույցները, բլոկները և ֆունկցիոնալ սարքերը, դրանց նշանակությունը, հիմնական բնութագրերը և ընդհանուր կառուցվածքը: Կենտրոնական պրոցեսոր, հիշասարքեր, արտաքին սարքեր: Տեսատիպ, ստեղնաշար, տպիչ, մոդեմ, ֆաքս-մոդեմ, ջոյստիկ, մկնիկ, սկաներ: Համակարգչի միացման, սկզբնական բեռնավորման և անջատման կարգը:

Ալգորիթմի հասկացողությունը և հատկությունները, հաշվողական պրոցեսների տեսակները: Ալգորիթմի ներկայացման բառային, բառաբանաձևային, գծապատկերային և ծրագրային եղանակները: Գծային, ճյուղային և ցիկլային կառուցվածքով ալգորիթմների նկարագրում: Ալգորիթմի մշակման փուլերը:

Համակարգային ծրագրային ապահովումը, նշանակությունն ու ֆունկցիաները: Օպերացիոն համակարգեր, Windows օպերացիոն համակարգ, կիրառական ծրագրեր (Word, Excel, Paint), ծրագրավորման համակարգեր (BASIC, C++):Դրանց նշանակությունը, գործածման և կիրառման մեթոդները: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը: Ծրագրավորման լեզուների տարրերը: Basic լեզվի այբուբենը, տվյալների տեսակները, նույնարկիչները, ծառայողական բառերը և ստանդարտ ֆունկցիաները: Լեզվի արտահայտությունները, օպերատորները:

 

3. Ֆիզիկա` կենսաֆիզիկայի հիմունքներով 150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Կինեմատիկա, դինամիկա, հարաբերականության տեսության էլեմենտները: Հեղուկների և գազերի շարժումը, մոլեկուլյար ֆիզիկա, էլեկտրաստատիկա: Հաստատուն հոսանքի օրենքները: Էլեկտրամագնիսականություն, օպտիկա, ատոմի և միջուկային ֆիզիկա: Հիդրոդինամիկա: Պուազեյլի և Ստոքսի օրենքները, լամինար և տուրբուլենտ հոսքեր: Ակուստիկայի ֆիզիկական հիմունքները, ուլտրաձայնը և նրա ազդեցությունը կենսաբանական համակարգերի վրա: Ստացիոնար վիճակները կենդանի օրգանիզմներում: Էնտրապիայի փոփոխությունը կենդանի օրգանիզմներում: Կոնդենսատորներ: Կենսաբանական կոնդենսատոր; Բևեռացման երևույթները կենսաբանական հյուսվածքներում: Հասկացություն ֆոտոկենսաբանական ռեակցիաների մասին: Լազեր, լազերային ճառագայթումը կենսաբանության մեջ:

 

4. Անօրգանական և անալիտիկ քիմիա 150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Ատոմի կառուցվածք, կապերի տեսակները, V խմբի տարրերը, նրանց միացությունները: Ազոտական և ֆոսֆորական պարարտանյութեր: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ, օքսիդացման աստիճան: Քիմիական կինետիկա, կատալիզ, ֆոտոքիմիական ռեակցիաներ: Լուծույթներ: Քիմիական հատկությունները, կոնցենտրացիաների արտահայտման ձևերը: Քիմիական հավասարակշռություն, ուժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Ջրածնական ցուցիչ` pH, բուֆերային ազդեցություն, pH-ի որոշումը գունաչափական եղանակով, ինդիկատորներ: Հիդրոլիզ, հիդրոլիզի հաստատուն, հիդրոլիզի աստիճան: Լուծելիության արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանը: Կոմպլեքս միացություններ, նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Որակական անալիզ` կատիոնների, անիոնների խմբերը, խմբային և մասնակի ռեակցիաներ: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզ: Ծավալային անալիզ` չեզոքացման մեթոդ: Օքսիդա-վերականգնման մեթոդ` պերմանգանատչափություն, յոդաչափություն: Քրոմատոգրաֆիա:

 

5. Օրգանական քիմիա 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Ածխաջրածիններ: Սպիրտներ: Օքսոմիացություններ: Կարբոնաթթուներ (միահիմն, երկհիմն, հագեցած, չհագեցած, օքսի-, օքսոթթուներ), ճարպեր: Ածխաթթվի ածանցյալները: Ածխաջրեր: Ազոտի միացություններ: Ամիններ, ամինաթթուներ, սպիտակուցներ: Հետերոցիկլեր: Ալկալոիդներ:

 

6. ֆիզկոլոիդ քիմիա 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Քիմիական թերմոդինամիկա, թերմոքիմիա: Ռեակցիաների կինետիկական դասակարգումը: Լուծույթների հատկությունները` էլեկտրահաղորդականություն: Էլեկտրաքիմիա: Դիսպերս համակարգեր: Ադսորբցիա, նրա տեսակները: Զոլերի ստացումը, հատկությունները: Միցելի կառուցվածքը, կոագուլում: Բարձրամոլեկուլային միացությունների լուծույթները, նրանց հատկությունները: Կոպիտ-դիսպերս համակարգեր` սուսպենզիաներ, էմուլսիաներ, փոշիներ, փրփուրներ, ծուխ-ստացումը, հատկությունները:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. Բուսաբանություն 240 ժամ Կրեդիտ 8

 

Սերմնավոր բույսերի անատոմիա և ձևաբանություն (մորֆոլոգիա): Բուսական բջիջ: Կառուցվածքային մասերը, օրգանոիդները և կենսագործունեությունը: Հյուսվածքաբանություն (հիստոլոգիա): Հյուսվածքների տիպերը, նրանց կատարած ֆունկցիաները: Բույսերի վեգետատիվ օրգանները: Արմատ, ընձյուղ, տերև և ցողուն, դրանց կառուցվածքը ու ձևափոխությունները (մետամորֆոզները): Բույսերի բազմացման եղանակները: Վեգետատիվ, անսեռ և սեռական բազմացումներ: բույսերի կարգաբանություն (սիստեմատիկա): Բուսական աշխարհի սիստեմը և նրա էվոլյուցիան: Ստորակարգ բույսեր (բակտերիաներ, ջրիմուռներ, լորձուկներ (միքսոմիցենտներ), սնկեր և քարաքոսեր): Բարձրակարգ սաղմնավոր բույսեր (մամռանմաններ, պտերանմաններ, սոճանմաններ և մագնոլիանմաններ): Ծաղիկներ, ծաղկաբույլեր, սերմեր և պտուղներ, դրանց կառուցվածքը ու տիպերը: Ծաղկավոր բույսերի դասերը, դրանց մեջ մտնող ընտանիքները; բույսերի էկոլոգիա (միջավայրագիտություն): Աբիոտիկ, բիոտիկ և անթրոպոգեն գործոններ: Բույսերի աշխարհագրություն (ֆլորիստիկա): Տարրերը: Հայաստանի ֆլորան և բուսականությունը:

 

2. Բույսերի ֆիզիոլոգիա 150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Բուսական բջիջի ֆիզիոլոգիական և կենսաքիմիական առանձնահատկությունները` ֆոտոսինթեզ, շնչառություն, ջրային փոխանակություն, բույսերի հանքային սննդառություն, օրգանական նյութերի փոխանակությունը և տեղաշարժը, աճ և զարգացում, հարմարվողականություն և տոկունություն, բերքի որակի ձևավորում:

 

3. Կենսաքիմիա 150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Բջջի քիմիական կազմ: Նյութափոխանակության պրոցես: Կենսաքիմիական պրոցեսների ընդհանրություն: Օրգանիզմների կենսասինթետիկ ակտիվություն: Ժառանգական ինֆորմացիայի փոխանակում: Օրգանիզմի հարմարվողական և պաշտպանողական մեխանիզմներ:

 

4. Կենսագործունեության անվտանգություն 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Մարդ-մեքենա-միջավայրի համակարգը:

Կենսագործունեության անվտանգության բնագավառին վերաբերող նորմատիվաիրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: Կենսագործունեության անվտանգության ծառայության կառուցվածքը: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները: Անվտանգությունը թունաքիմիկատների և պարարտանյութերի տեղափոխման, օգտագործման և պահպանման ընթացքը: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներ: Ամպրոպապաշտպանություն: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները:

 

5. Քաղաքացիական պաշտպանության և անվտանգության արտակարգ իրավիճակում

150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգ, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը: Ռադիացիան և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Բնակչության և բույսերի պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

6. Մանրէակենսաբանություն 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Ներածություն: Մանրէների մորֆոլոգիան և ֆիզիոլոգիան, մանրէների մետաբոլիզմը, դասակարգումը: Արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը մանրէների կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով ածխածնային, ազոտային և այլ միացությունների փոխակերպումը:

Հողի մանրէները և նրանց դերը բերրիության բարձրացման համար: Ագրոտեխնիկական տարբեր միջոցառումների ազդեցությունը մանրէների կենսագործունեության վրա: Մանրէների միջոցով բակտերիալ պարարտանյութերի ստացումը և օգտագործումը: Հողում պեստիցիդների քայքայումը մանրէների միջոցով: Ջրի և օդի միկրոֆլորան: Գոմաղբի հասունացման միկբիոլոգիական հիմունքները:

Էպիֆիտային և ռիզոսֆերային միկրոֆլորան, նրանց նշանակությունը: Կենսապատրաստուկները և նրանց օգտագործումը բույսերի պաշտպանությունում: Կերերի միկրոբիոլոգիան, պտուղների և բանջարեղենների էպիֆիտ միկրոֆլորան, դրանց նշանակությունը պահպանման և վերամշակման համար:

 

7. Ագրոօդերևութաբանություն 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Մթնոլորտ, մթնոլորտային ճնշում, ճնշման փոփոխությունը ըստ բարձրության և հորիզոնական ուղղությամբ, ճնշումային համակարգեր, օդային հոսանքներ, արեգակնային ճառագայթարձակումը և նրա արդյունավետ օգտագործման ուղիները գյուղատնտեսական արտադրությունում, հողի և օդի ջերմաստիճանների գյուղատնտեսական նշանակությունը, ակտիվ և էֆեկտիվ ջերմաստիճաններ, ջուրը մթնոլորտում և հողում, գոլորշիացում, ամպեր, տեղումներ, եղանակը և նրա կանխատեսումը, Հայաստանի բնակլիմայական առանձնահատկությունները, գյուղատնտեսության համար վտանգավոր երևույթները և պայքարը նրանց դեմ, ագրոօդերևութաբանական կանխագուշակումներ:

 

8. Հողագիտություն երկրաբանության հիմունքներով 270 ժամ Կրեդիտ 9

 

Երկրաբանության հիմունքները: Հողագոյացման գործընթաց: Հողի մորֆոլոգիական (ձևաբանական) հատկանիշները; հողի կազմը, հատկությունները և բերրիությունը, հողերի ծագումը և զարգացումը (էվոլյուցիան); հողերի կարգաբանման սկզբունքները; հողային ծածկույթի ստրուկտուրան (կառուցվածքը); հողերի բնութագիրը, աշխարհագրությունը և գյուղատնտեսական օգտագործումը; հողի էրոզիան; հողային քարտեզներ և քարտոգրամներ; հողերի ագրոէկոլոգիական գնահատականը, հողային տիպերի կարգաբանումը, պրակտիկա:

 

9. Երկրագործություն 150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Երկրագործության գիտական հիմունքները, բույսերի կյանքի գործոնները և երկրագործության օրենքները, գյուղատնտեսական բույսերի կյանքի պայմանների օպտիմալացումը, հողերի բերրիության վերարտադրումը երկրագործության մեջ, մոլախոտային բուսականությունը և պայքարի միջոցառումները նրանց դեմ, ցանքաշրջանառություններ, նրանց դասակարգումը և կազմակերպումը, հողի մշակումը և նրա հողապահպան ուղղվածությունը, հողը էրոզիայից պահպանելը, հողի մշակման առանձնահատկությունները լեռնային ռելիեֆի պայմաններում:

 

10. Ագրոքիմիա 204 ժամ Կրեդիտ 7

 

Ագրոքիմիայի բնորոշումը: Պարարտանյութերի կիրառման նշանակությունը գյուղ.մշակաբույսերի բերքատվության բարձրացման գործում:

Բույսի ագրոքիմիա: Հանքային տարրերի կենսաբանական նշանակությունը, բույսերի արմատային համակարգի գործունեությունը սննդանյութերի կլանման գործում, պարարտանյութերի ֆիզիոլոգիական ռեակցիաները:

Սննդալուծույթներ: Հիդրոպոնիկա:

Հողի ագրոքիմիա: Ազոտի, ֆոսֆորի և կալիումի ձևափոխությունները հողում:

Հողերի քիմիական մելիորացիա:

ՀՀ հողերի ագրոքիմիական բնութագիրը:

Գործարանային պարարտանյութեր: Տեղական (օրգանական) պարարտանյութեր:

Պարարտացման համակարգի հիմնական օղակները: Առանձին մշակաբույսերի պարարտացման համակարգի նախագծումը ծրագրավորվող բերք ստանալու համար:

 

11. Գյուղատնտեսության մեքենայացման հիմունքները 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Գյուղատնտեսությունում օգտագործվող տրակտորների ընդհանուր կառուցվածքը, տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները: Հողամշակող, ցանքի ու տնկման, բույսերի խնամքի ու պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու տեսակավորման, ինչպես նաև մելիորատիվ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքը: Գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում:

 

12. Գյուղատնտեսական մեքենաներ 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Հողերի բնութագիրը որպես մշակության օբյեկտ: Հողի մեխանիկական մշակության եղանակները և խնդիրները: Հողի մշակության մեքենաների դասակարգումը: Վարի եղանակները և խնդիրները, ագրոտեխնիկական պահանջները: Գութանների կառուցվածքը, աշխատանքը: Հողի մակերեսային մշակության եղանակները, խնդիրները, մեքենաների տեսակները, կառուցվածքը, աշխատանքը: Պարարտանյութերի ցրման տեխնոլոգիաները և միջոցները: Մեքենաների դասակարգումը և կառուցվածքը: Ցանքի և տնկման եղանակները, մեքենաների դասակարգումը, կառուցվածքը, աշխատանքը: Վնասատուներից և հիվանդություններից գյուղատնտեսական մշակաբույսերի պաշտպանության խնդիրները: Մեքենաների դասակարգումը և կառուցվածքը: Սրսկիչներ, փոշոտիչներ, ախտահանիչներ, կառուցվածքը, աշխատանքը: Կերի կուտակման առանձնահատկությունները, մեքենաների նշանակությունը, տիպերը, կառուցվածքը, աշխատանքը:

 

13. Դաշտային փորձի մեթոդիկա 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Գիտական ագրոնոմիայի հետազոտությունների մեթոդները: Ընդհանուր հասկացություն հետազոտությունների և դրանց դասակարգման մասին: Դաշտային փորձերի մեթոդիկայի հիմնական տարրերը: Գյուղատնտեսական փորձերի պլանավորումը, դիտումներ և հաշվառումներ: Փորձերի տեղադրումը և կատարումը: Փաստաթղթերի ձևակերպումը և հաշվետվություններ: Վիճակագրական մեթոդների անալիզի կիրառումը, ամբողջություն և ընտրանք, տեսական և փորձնական բաշխումներ: Գիտական երկրագործության (հիպոթեզ) վիճակագրական ստացումը: Դիսպերսիոն անալիզ: Պրակտիկա:

 

14. Բուսաբուծություն 150 ժամ Կրեդիտ 5

 

Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և գյուղատնտեսական արտադրության ճյուղ: Դաշտային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմը, բերքի ձևավորման հիմնական օրինաչափությունները, առավել նվազագույն ծախսերով էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու որակով բերքի ստացման տեսական հիմունքները և պրակտիկ միջոցառումները: Առանձին բույսերի մշակության տեխնոլոգիաները` դերը ցանքաշրջանառության մեջ, նախորդները, հողի մշակումն և պարարտացման համակարգերը, ցանքի համար սերմերի նախապատրաստումը, ցանքի (սածիլման)առանձնահատկությունները, վեգետացիայի ընթացքում բույսերի նկատմամբ կիրառվող խնամքի աշխատանքները, առանձին մշակաբույսերի բերքի նախնական մշակումը և պահպանումը: Կիրառվող տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները ագրակային (ֆերմերային տնտեսություններում):

 

15. Բանջարաբուծություն 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Բանջարաբուծությունը որպես գյուղատնտեսական արտադրության կարևոր ճյուղ: Բանջարեղենների օգտագործման տարեկան սննդաբաժնի գիտական հիմնավորումը: Բաց դաշտի և պաշտպանված գրունտի բանջարաբուծության զարգացումը: Բանջարանաբոստանային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, տեսակային և սորտային կազմումը, նրանց բնութագրումը, նվազագույն ծախսերով, էկոլոգիապես անվտանգ, բարձր ու որակով բերքի ստացման տեսական հիմունքները և պրակտիկ միջոցառումները: Առանձին բույսերի մշակության տեխնոլոգիաները բաց դաշտում և փակ գրունտում, նրանց բերքատվության առանձնահատկությունները:

 

16. Պտղաբուծություն 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Պտղաբուծության կենսաբանական հիմունքները` պտղատու ծառերի անատոմիան և մորֆոլոգիան, պտղատու բույսերի աճի և պտղաբերման օրինաչափությունները, էկոլոգիական գործոնների դերը պտղատու տեսակների կյանքում, պտղատուների դասակարգումը, դրանց բուսաբանական և կենսաբանական առանձնահատկությունները, պտղատու և հատապտղատու տնկարան, այգիների հիմնում և պտղատուների արտադրության տեխնոլոգիան` այգու տեղի ընտրության, հողի մշակման և խնամքի համակարգ, պարարտացում, ոռոգում, ծառերի ձևավորում և էտ, պտղատու և հատապտղատու տնկարկների վերանորոգում և վերականգնում, բերքահավաք, Հայաստանում տարածված պտղահատապտղային բույսերի սորտերի տնտեսատեխնոլոգիական բնութագրումը: Լաբորատոր-գործնական պարապմունքներ:

 

17. Խաղողագործություն 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Խաղողագործության կենսաբանական հիմունքները` խաղողի վազի անատոմիական և մորֆոլոգիական կառուցվածքը, վազերի աճի, զարգացման և պտղաբերման օրինաչափությունների, կենսաբանական ցիկլերը (հարաբերական հանգստի և վեգետացիայի ժամանակաշրջան), էկոլոգիական գործոնների դերը վազի աճման համար, խաղողի բերքի ստացման տեխնոլոգիան ամպելագրաֆիա և սելեկցիա, տնկարանի հիմնում և խնամք, խաղողի այգիների հիմնում (տեղի ընտրություն, տնկման սխեմաներ, խաղողի խնամքի և մշակման համակարգ, պարարտացում, ոռոգում, վազերի էտ և ձևավորում, թերարժեք այգիների լրացում և վերականգնում, բերքահավաք), խաղողի մշակության առանձնահատկությունները ՀՀ խաղողագործական տարբեր գոտիներում: ՀՀ-ում խաղողագործության մասնագիտացումը և սորտերի վերաբաշխումը: Լաբորատոր-գործնական պարապմունքներ:

 

18. Սելեկցիա և սերմնաբուծություն 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Սելեկցիայի համառոտ պատմությունը: Գենետիկան որպես սելեկցիայի տեսական հիմունք: Սելեկցիայի ելանյութի աղբյուրները և մեթոդները` անալիտիկ սելեկցիա, սինթետիկ սելեկցիա, ներտեսակային, միջտեսակային, միջցեղային հիբրիդրզացիա: Փորձարարական մուտագենեզի մեթոդի կիրառումը սելեկցիայում: Պոլիպլոիդայի, հապլոիդայի, հետերոզիսի օգտագործումը բույսերի սելեկցիայում: կենսատեխնոլոգիայի կիրառումը սելեկցիայում: Սելեկցիոն աշխատանքների կազմակերպումը և հերթականությունը:

Գենետիկա առարկան, համառոտ պատմությունը, հետազոտությունների մեթոդները, գիտագործնական նշանակությունը և կապը մյուս կենսաբանական գիտությունների հետ: Գենետիկայի բջջաբանական և մոլեկուլային հիմունքները: Հատկանիշների ժառանգման օրինաչափությունները սեռական և անսեռ բազմացման ժամանակ: Մենդելիզմ, ալելային և ոչ ալելային գեների փոխազդեցության ձևերը: Ժառանգականության քրոմոսոմային ձևերը: Ժառանգականության քրոմոսոմային տեսությունը: Մորգանի օրենքը, հատկանիշների լրիվ և ոչ լրիվ շղթակայակցման ձևով ժառանգումը: Փոփոխականություն, դասակարգումը, պոպուլյացիոն գենետիկան: Հեռավոր հիբրիդացում: Գենետիկական գործընթացները պոպուլյացիայի մեջ: Ինբրիդային դեպրեսիա և հետերոզիս: Օնթոգենեզի գենետիկական հիմունքները:

 

19. Մելիորացիայի հիմունքներ 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Ընդհանուր հասկացողություն մելիորացիա առարկայի մասին: Ոռոգման մելիորացիա: գումարային ջրասպառում և նրա որոշման մեթոդիկան: Ջրասպառման գործակիցը և նրա որոշման մեթոդիկան: Ոռոգման համակարգը և նրա տարրերը: Ոռոգման համակարգի սխեման: Գյուղ.մշակաբույսերի ջրելու եղանակներն և տեխնիկան: Չորացման մելիորացիա: Տեսակներն ու խնդիրները: Չորացման հիմնական մեթոդները, եղանակներն ու տեխնիկան, ազդեցությունը հողի, բույսի և գյուղ.մշակաբույսերի բերքատվության վրա: Ոռոգելի հողերի աղակալումն ու ճահճացումը կանխելու միջոցառումները: Ոռոգելի հողերի առաջնային և երկրորդական աղակալման և ճահճացման պատճառները: Հողերի մելիորացման խնդիրները: Հողերի ջրային էրոզիան:

 

20. Ջրային պաշարների համալիր օգտագործում և պահպանություն

150 ժամ Կրեդիտ 5

 

ՀՀ ջրային պաշարների բնութագրումը: Ջրային պաշարների օգտագործման պլանավորում: Ջրատնտեսական համալիրներ: ՋՏՀ-ի հիմնական մասնակիցները: Ջրային պաշարների համալիր օգտագործման ջրատնտեսական հաշվարկներ: Ջրային պաշարների համալիր օգտագործման օբյեկտների տնտեսական հիմնավորում: ՀՀ ջրային ռեսուրսների պահպանումը աղտոտումից և սակավացումից: Ջրատնտեսական շինարարության ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա:

 

21. Անասնաբուծության հիմունքներ 180 ժամ Կրեդիտ 6

 

Անասնաբուծության հիմունքներ; գյուղ.կենդանիների և թռչունների ֆիզիոլոգիա անատոմիայի հիմունքներով; գյուղ.կենդանիների բուծում; գյուղ.կենդանիների կերակրում; տավարաբուծության և կաթի ու մսի արտադրության տեխնոլոգիա; ոչխարաբուծություն և այծաբուծություն. ոչխարի և բրդի արտադրության տեխնոլոգիա; թռչնաբուծություն, թռչնի և ձվի արտադրության տեխնոլոգիա; ձիաբուծություն:

 

22. Մեղվաբուծություն 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Մեղվաբուծություն: Մեղվաընտանիքի կազմը, մեղվի մորֆոլոգիական առանձնահատկությունները, աշխատանքի բաժանումը, մեղվի կերը, բազմացումը, մեղվաընտանիքի կյանքը ձմռանը, ձմեռային կծիկի ձևավորումը: Փեթակներ, գույք և մեղվանոցային կառույցներ, մեղվաընտանիքների բուծումը և կառուցվածքը; Մեղուների կերի բազա; մեղուների միջոցով գյուղատնտեսական բույսերի փոշոտումը, մեղուների հիվանդությունները և վնասատուները, մեղվաբուծական տնտեսությունների էկոնոմիկան և կազմակերպումը:

 

23. Գյուղատնտեսական ռադիոէկոլոգիա 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Գյուղատնտեսական ռադիոէկոլոգիայի հիմնական խնդիրները և զարգացման հեռանկարները: Ռադիոէկոլոգիայի ֆիզիկական հիմունքները /համառոտ/: Հասկացություն դոզաչափման և ճառագայթաչափման մասին, դրանց մեթոդները և սարքավորումները, միավորները:

Իոնացնող ճառագայթների բնական և արհեստական աղբյուրները, կենսոլորտում տեղափոխման օրինաչափությունները: Ռադիոնուկլիդների միգրացիան ըստ սննդային շղթաների, սննդամթերքների մեջ պարունակվող ռադիոնուկլիդների սահմանային թույլատրելի դոզան: Ռադիոակտիվ նյութերի թունաբանությունը, ռադիոիզոտոպների օրգանիզմ թափանցման, կուտակման և դուրս բերման ուղիները: Իոնացնող ճառագայթների ազդեցության մեխանիզմները օրգանիզմի վրա:

Ճառագայթային ախտահարումներ /համառոտ/:

Ճառագայթային անվտանգության հիմունքները և աշխատանքի կազմակերպումը ռադիոակտիվ նյութերով աշխատելիս: Պաշտպանության միջոցները և եղանակները: Գյուղատնտեսական հսկողության օբյեկտների փորձաքննության եղանակները:

 

24. Հաշվապահական հաշվառում ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Հաշվապահական հաշվառման հասկացությունը: Դրամական միջոցների և հաշվարկների հաշվառման հիմունքները:

 

25. ԱՊՀ կազմակերպությունների կառավարում ժամ 60 Կրեդիտ 2

 

Կառավարման գիտության առարկան, մեթոդաբանությունը և սկզբունքները: Գյուղատնտեսական մթերքներ արտադրող կազմակերպությունների տեսակները, դրանց արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը: Կառավարման գործառույթները, մեթոդները, կոմունիկացիաները և կառավարչական որոշումները: Հանրային կառավարման էությունը և ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կառավարման առանձնահատկությունները: Խմբերի կառավարումը: Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների և սթրեսների կառավարումը: Արտադրության կառավարումը, անձնակազմի կառավարման փուլերը: Կառավարչական աշխատանքի արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

26. ՀՀ արտադրողական ուժերի տեղաբաշխում ժամ 90 Կրեդիտ 3

 

Հմտություններ և կարողություններ արտադրողական ուժերի օրինաչափությունների, աշխարհագրական միջավայրի առանձնահատկությունների, աշխատանքային ռեսուրսների` որպես հիմնական արտադրողական ուժի, բնական պայմանների և ռեսուրսների գնահատման, ՀՀ տնտեսության ճյուղային կառուցվածքի վառելիքաէներգետիկ, լեռնահանքային, քիմիական, թեթև և սննդի արդյունաբերության տեղաբաշխման և գյուղատնտեսական արտադրության ճյուղային կառուցվածքի սկզբունքների, բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման վրա ազդող գործոնների, մասնագիտացման և տեղաբաշխման գործում գյուղատնտեսական գոտիների առանձնահատկությունների, օդային և ջրային պայմանների բարելավման անհրաժեշտ ռեսուրսների վերաբերյալ:

 

27. Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպում և կառավարում

90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Արտադրության կազմակերպման օրինաչափությունները, սկզբունքները և ձևերը: Արտադրության պլանավորման հիմունքները: Արտադրության միջոցների օգտագործումը: Աշխատանքի կազմակերպման հիմունքները: Բուսաբուծության ճյուղերի կազմակերպումը: Ձեռնարկատիրական գործունեության բովանդակությունը և տեսակները: Բիզնես-պլան, լիզինգ և առևտրային գործունեություն:

Կառավարման էությունը, գործառույթները, մեթոդները, գործընթացները: Անձնակազմի կառավարումը, արտադրության կառավարումը, որակի համակարգի կառավարումը: Ագրարային ոլորտի կազմակերպությունների կառավարման համակարգի կառավարումը: Պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման հիմունքները: Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և կառավարման արդյունավետությունը:

 

28. Անտառագիտություն և բնակավայրերի կանաչապատում 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Հասկացողություն անտառի մասին: Անտառը որպես բուսական ծածկույթի հիմնական տիպերից մեկը: Հասկացողություն անտառային ֆոնդի մասին: ՀՀ անտառային ֆոնդը: ՀՀ անտառային ռեսուրսները: Անտառապատվածություն: Անտառների հիմնական կատեգորիաները: Անտառը և էկոլոգիական գործոնները: Անտառը և կլիման: Անտառը և ջերմությունը: Անտառը և խոնավությունը: Անտառը և հողագրունտային պայմանները: Անտառային համակեցությունների ձևավորման և զարգացման օրինաչափությունները: Մաքուր և խառը ծառուտների առաջացումը, պարզ և բարդ ծառուտներ: Ծառուտների հասակային փոփոխությունները և կառուցվածքը: Ծառուտների կազմի փոփոխությունը և հերթափոխությունը անտառում: Անտառի կենսաէկոլոգիական և անտառտնտեսական հատկությունները: Անտառային ծառատեսակների աճման ու զարգացման առանձնահատկությունները, դրանց դասակարգումը: Հասկացողություն կցվածության ու լրիվության, ծառուտի խտության և ծագման մասին: Անտառի տնտեսական հատկությունները` բոնիտետ, ապրանքայնություն, բնափայտի պաշար և այլն:

Անտառի պահպանման, վերականգնման և օգտագործման հիմնախնդիրները: Անտառի վերականգնման եղանակները` սերմնային, վեգետատիվ: Բազմացում սերմերով, կտրոններով, մացառներով, անդալիսով և այլն: Անտառի հատումները, դրանց եղանակները: Գլխավոր օգտագործման հատումներ: Աստիճանական և ընտրողական հատումներ: Խնամքի և սանիտարական հատումներ: Տեսակների և սերունդների հերթափոխությունը անտառում: Տեսակների հերթափոխության կենսաբանական և տնտեսական գնահատականը: Անտառի տիպոլոգիան: Անտառի տիպոլոգիայի գործնական ու տեսական նշանակությունը:

Հասկացողություն կանաչապատման տիպերի և կատեգորիաների մասին: Կանաչ շինարարության դերն ու նշանակությունը քաղաքաշինության մեջ: Կանաչապատման մեջ օգտագործվող հիմնական հասկացությունները: Ծառաթփային բույսերի գեղազարդությունը բնութագրող ցուցանիշներ: Կանաչ տնկարկների տիպերն ու կատեգորիաներ: Ծառերի ու թփերի զուգակցման կենսաբանական առանձնահատկությունները: Գեղազարդ կոմպոզիցիաների ստեղծման սկզբունքները և առանձնահատկությունները տարբեր տիպի և կատեգորիայի կանաչ տնկարկներում: Գեղազարդ աբորիգեն և ներմուծված ծառեր և թփեր, լայնատերև և ասեղնատերև տեսակներ, դրանց օգտագործման և զուգակցման առանձնահատկությունները կանաչ տնկարկներում:

 

29. Մարգագետնաբուծություն 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Մարգագետնային կերարտադրության խնդիրները: Բնական խոտհարքներում և արոտավայրերում տարածված խոտաբույսերի կենսաբանական և էկոլոգիական առանձնահատկությունները: Բնական կերհանդակները և նրանց դասակարգումը: Խոտհարքների և արոտավայրերի մակերեսային բարելավման եղանակները: Արոտավայրերի արմատական բարելավումը, նրանց արդյունավետ օգտագործումը: Արոտավայրերում կիրառվող ընթացիկ խնամքի աշխատանքների կազմակերպումը: Բազմամյա խոտաբույսերի սերմնաբուծությունը և նրա խնդիրները:

 

30. Կենդանաբանություն. 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Կենդանիների ապրելավայրը, համակեցության ձևերը, նախակենդանիների, սպունգների, աղեխորշավորների տիպերը,տափակ,կլոր, օղակավոր որդերի տիպերը:

Հոդվածոտանիների, փափկամարմինների տիպերի բնութագրումը, երկրորդաբերանավորներ, քորդավորներ: Անգանգերի ենթատիպ: Ողնաշարավորների ենթատիպ, դասերի կարգաբանությունը, ձկների և սողունների բազմազանությունը: Թռչունների դաս: Կաթնասունների դաս: Թռչունների ու կաթնասունների բուծվող տեսակները:

 

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

1. Էկոլոգիայի հիմունքները 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Էկոլոգիայի սահմանազատումը` բնագիտական, տեխնոգեն, սոցիալական: Հասկացողություն էկոլոգիական ճգնաժամի մասին: Էկոլոգիական գիտության դերը շրջակա միջավայրի պահպանության և բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման գործում: Բնական միջավայրը և էկոլոգիական գործոնները, էկոլոգիական գործոնների փոխներգործությունը և օրինաչափությունները: ՈՒսմունք կենսաբանական համակեցությունների մասին: Պոպույլացիաների դերը բնության հավասարակշռության և էկոհամակարգերի կայունության պահպանության գործում: Էկոլոգիական ինդիկատորներ: Հասկացողություն բիոգեոցենոզների և էկոհամակարգերի մասին: Բանական էկոհամակարգերի և ագրոէկոհամակարգերի գործելակերպը: Հասկացողություն բիոցենոզի մասին: Ֆիտոցենոզ, զոոցենոզ, միկրոցենոզ: Էկոլոգիական օրենքները, կանոնները, սկզբունքները: Կոնսորցիումների /մասնակիցների/ փոխհարաբերության տիպերը: Բիոցենոզի տարածական կառուցվածքը: Կենսազանգված, արտահայտման եղանակները: Ֆիտոցենոզի արտադրողականությունը: Բիոցենոզի ընդհանուր առաջնային և ընդհանուր երկրորդային արտադրանքը: Էկոլոգիական ուսումնասիրությունների մեթոդները, խնդիրներն ու նպատակները: Էկոլոգիական ուսումնասիրությունների մոդելավորումը: Շրջակա միջավայրի էկոլոգիական վիճակի մոնիթորինգ: Կենսաբանական մոնիթորինգի բովանդակությունը և նպատակները:

 

2. Ագրոէկոլոգիա 346 ժամ Կրեդիտ 13

 

Ագրոէկոլագիական գիտության տեսական հիմքը: Պոպուլյացիաների և համակցությունների էկոլոգիան: Բնական էկոհամակարգերի և ագրոէկոհամակարգերի գործելակերպը: Ագրոէկոհամակարգերի ռեսուրսները: Նյութերի շրջապտույտի առանձնահատկությունները բնական էկոհամակարգերում և ագրոէկոհամակարգերում: Էկոլոգիական պրոցեսները ագրոէկոհամակարգերում: Էկոլոգիական լարվածություն առաջ բերող գործոնները: Հող-բիոտ համալիրը որպես ագրոէկոհամակարգերի հիմք: Հողում ապրող օրգանիզմների դերը ագրոէկոհամակարգերի կայունության պահպանման գործում: Հողի ֆունկցիոնալ դերը էկոհամակարգերում: Գյուղատնտեսության քիմիացման, հողերի ոռոգման, չորացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության քիմիական միջոցառումների կիրառումը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Ավանդական և այլընտրանքային երկրագործության համակարգերը: Կենսահումուսի կիրառման ագրոէկոլոգիական նշանակությունը: Մշակաբույս-մոլախոտ փոխներգործության էկոլոգիական վերահսկումը: Բույս-հոտվածոտանի փոխներգործությունը ագրոէկոհամակարգերում: Կենսաբազմազանությունը որպես էկոհամակարգերի կայունության պահպանման կարևոր գործոն: Կենսաբազմազանության ընդարձակման ուղիները բնական էկոհամակարգերում և ագրոէկոհամակարգերում: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության հիմնախնդիրները: Օպտիմալ կառուցվածքի ագրոլանդշաֆտների ու կայուն ագրոէկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ: Տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

3. Շրջակա միջավայրի պահպանություն և էկոլոգիական փորձաքննություն

210 ժամ Կրեդիտ 7

 

Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Շրջակա միջավայրի պահպանության տեսական հիմունքները և մեթոդոլոգիան: Բնական օրենքների ու կանոնների ճանաչողության նշանակությունը շրջակա միջավայրի պահպանության գործում: Էկոլոգիական հավասարակշռության պահպանման հիմնախնդիրները: Կենսոլորտը և մարդը: Վ. Վերնադսկու ուսմունքը կենսոլորտի մասին: Կենդանի նյութի գործելակերպը կենսոլորտում: Բնական ռեսուրսները և դրանց դասակարգումը: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և շրջակա միջավայրի պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցության դերը շրջակա միջավայրի պահպանության գործում: Մթնոլորտի օդի, ջրի հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանության և արդյունավետ օգտագործման հիմնախնդիրները: Ջրերի կենսածին աղտոտումը ագրարային արտադրության ինտենսիվացման պայմաններում: Շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները ֆերմաներում ու համալիրներում: Ագրոէկոհամակարգերի ռադիոաղտոտումը և պահպանական միջոցառումները: Գյուղատնտեսությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Հատուկ պահպանվող տարածքները և դրանց նշանակությունը բնության վերականգնման ու հարստացման գործում: Հայաստանի Հանրապետության հատուկ պահպանվող տարածքները: Ժողովրդական տնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները: Էկոլոգիական ճգնաժամից դուրս գալու ուղիները: Էկոլոգիական փորձաքննության և շրջակա միջավայրի գնահատման իրավական և նորմատիվային բազան, սկզբունքները և չափանիշները: Էկոլոգիական փորձաքննության դերը բնության և հասարակության փոխհարաբերությունների կարգավորման, էկոլոգիական ճգնաժամից դուրս գալու և բնական ռեսուրսները արդյունավետ օգտագործելու գործում: Բնօգտագործման լիմիտավորումը: Բնական ռեսուրսների օգտագործման լիցենզիա տալու կարգը և լիցենզիայի տեսակները: Էկոլոգիական փորձաքննության շրջանակները: Փորձաքննություն իրականացնող մարմինները և նրանց իրավասիությունը: Վերահսկող պետական մարմինների ֆունկցիաները: Վարչական պատասխանատվություն իրավական խախտումների համար:

 

4. Շրջակա միջավայրի աղտոտման հսկողություն 210 ժամ Կրեդիտ 7

 

Շրջակա միջավայրի աղտոտման հսկողության դերը շրջակա բնական միջավայրի պահպանության գործում: Կենսոլորտի թույլատրելի ծանրաբեռնվածության նորմավորման սկզբունքները: Էկոլոգիական նորմավորումը որպես բնական միջավայրի պահպանության կարևորագույն պայման: Շրջակա միջավայրի մոնիտորինգի գիտական, մեթոդական ու կազմակերպական հիմունքները և խնդիրները: Անթրոպոգեն ներգործությամբ կենսոլորտում տեղի ունեցող փոփոխությունների մշտական դիտարկումների նշանակությունը: Կենսոլորտի և մարդու համար շրջակա միջավայրի աղտոտման հնարավոր վտանգի` ռիսկի գնահատումը: Կենսոլորտի համալիր մոնիթորինգը, մոնիթորինգ ցամաքից, ջրային ավազանից և կոսմոսից: Կլիմայական մոնիթորինգ: Օզոնային շերտի մոնիթորինգ: Գյուղատնտեսական արտադրության ոլորտում ռադիացիոն մոնիթորինգ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգի բաղադրամասերը: Տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատման չափանիշները և դասակարգումը: Մթնոլորտային օդի, ջրավազանների, ջրային էկոհամակարգերի, հողերի աղտոտման գնահատումը և վերահսկումը: Բնական լանդշաֆտների անվերադառնալի փոփոխությունների վերաբերյալ հսկողության սահմանումը:

 

5. Տեխնածին աղտոտված հողերի վերակուլտիվացման տեխնոլոգիաները

60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Հասկացություն տեխնածին աղտոտված հողերի մասին, առաջացման հիմնական աղբյուրները, տարածման արեալները Հայաստանի Հանրապետությունում: Տեխնածին աղտոտված հողերի դասակարգումը ըստ աղտոտվածության բնույթի, աղտոտվածության աստիճանի, զարգացման, բերքատվության և բերքի որակի:

Տեխնածին աղտոտված հողերի վերակուլտիվացումը: Ծանր մետաղներով աղտոտված հողերի վերակուլտիվացման տեխնոլոգիաները:

Ռադիոակտիվ տարրերով աղտոտված հողերի վերակուլտիվացման տեխնոլոգիաները:

Թունավոր տարբեր նյութերով աղտոտված հողերի վերակուլտիվացման տեխնոլոգիաները:

Տեխնածին աղտոտված հողերի վերակուլտիվացման ազդեցությունը հողերի բերքատվության և արտադրվող սննդի որակի վրա:

 

6. Էնտոմոլոգիա և բույսերի քիմիական պաշտպանություն 210 ժամ Կրեդիտ 7

 

Միջատների մորֆոլոգիան, անատոմիան և ֆիզիոլոգիան, միջատների պոպուլյացիաների հատկությունները (միջտեսակային, ներտեսակային և ներպոպուլյացիոն), միջատների բազմացումը և զարգացումը, միջատների էկոլոգիան, նրանց դասակարգումը, գ/տ մշակաբույսերի վնասատուների կենսաբանական առանձնահատկությունները, հասցրած վնասի բնույթը և չափերը: Բույսերի քիմիական պաշտպանության նշանակությունը, պայքարի մեթոդները, պայքարի միջոցները, դրանց կիրառման առանձնահատկությունները:

 

7. Ֆիտոպաթոլոգիա 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Բույսերի հիվանդությունների դասակարգումը: Ոչ վարակիչ հիվանդություններ, նրանց առաջացման պատճառները, վարակիչ հիվանդությունների հարուցիչների գլխավոր խմբերը (վիրուսներ, բակտերիաներ, միկրոպլազմաներ, ճառագայթա- սնկեր, սնկեր), բույսերի վարակիչ հիվանդությունների կանխատեսում և ահազանգում, գ/տ մշակաբույսերի հիվանդությունները, հարուցիչների կենսաբանական առանձնահատկությունները, հասցրած վնասի բնույթը և չափերը, բույսերի պաշտպանության համակարգ գ/տ մշակաբույսերի հիվանդությունների դեմ: Լաբորատոր պարապմունքներ:

 

8. Օրգանական գյուղատնտեսություն 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Օրգանական գյուղատնտեսության խնդիրները: Օրգանական գյուղատնտեսության տարբերությունը ավանդական գյուղատնտեսությունից: Պահանջները արտադրանքի նկատմամբ, ստանդարտները, սերտիֆիկացումը և պիտակավորումը:

Հողի բերրիության պահպանման և բարելավման ուղիները, թույլատրվող պարարտանյութերի տեսականին:

Բանջարանոցային և պտղատու մշակաբույսերի մշակության տեխնոլոգիան օրգանական գյուղատնտեսության վարման ժամանակ:

Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

9. Էկոհամակարգերի համակարգչային վերլուծություն և մոդելավորում

90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Հասկացողություն մոդելավորման մասին: in situ և ex situ մոդելավորում: Մոդելավորումը ագրոէկոհամակարգերի արդյունավետության բարձրացման գործում: ՀՀ գյուղատնտեսության սեկտորը: Ագրարային քաղաքականությունը որպես էկոհամակարգերի մոդելավորման բաղկացուցիչ մաս: Էկոհամակարգերի շահագործման պրոցեսների մոդելավորումը ըստ արտադրանքի տեսականի: ՖԻԱ-ՄՈԴԵԼԸ որպես էկոհամակարգերի մոդելավորման և վերահսկման միջոց: Էկոհամակարգերի պաշարների մոդելավորումը և գնահատումը:

 

10. Կենսատեխնոլոգիա 60 ժամ Կրեդիտ 2

 

Կենսատեխնոլոգիա առարկան` նպատակը, խնդիրները, բնորոշումը, գիտագործնական նշանակությունը, հեռանկարները:

Գենետիկական ինժեներիա: Բակտերիաների, սնկերի և ֆերմենտների դերը կենսատեխնոլոգիայում: Գենային բջջային ինժեներիան որպես գենետիկական ինժեներիայի բաղկացուցիչ մասեր: Գենի նուրբ կառուցվածքը և գործունեությունը: Գենային ինժեներիայի գործնական կիրառումը անթափոն արտադրության կազմակերպում թիթեռնածաղկավոր բույսերի ազոտ ֆիքսող պալարաբակտերիաների գենի փոխատեղումը հացազգիների գենոմի մեջ:

Բջջային ինժեներիա: Հասկացողություն բջջի տոտիպոտեստության մասին: Մեկուսացված բջջիների և հյուսվածքների կուլտուրաների մեթոդը բույսերի բերքատվության բարձրացման և մշակաբույսերի վիրուսազերծ սորտերի ստեղծման գործընթացում:

Վեգետատիվ հիբրիդացում: Հիբրիդային հզորության շարունակական պահպանումը վեգետատիվ հիբրիդացման մեթոդով:

 

11. Կենսոլորտի քիմիա 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Կենսոլորտի քիմիայի ուսումնասիրման նշանակությունը բնապահպանության գյուղատնտեսական արտադրության շրջակա միջավայրի էկոլոգիական պայմանների բարելավման գործում: Հասկացողություն լանդշաֆտների մասին, լանդշաֆտների բաղադրիչները, դրանց կապն ու փոխներգործությունը: Քիմիական տարրերի տեղաշարժը /միգրացիան/ կենսոլորտում և առաջ եկող էկոլոգիական փոփոխությունները: Քիմիական տարրերի տեղաշարժի առանձնահատկությունները Հայաստանի տարբեր խմբերի լանդշաֆտներում: Ջրերի տեղաշարժը և ազդեցությունը ջրաբանական ու էկոլոգիական պայմանների փոփոխության վրա: կենսական տարրերի կենսաբանական տեղաշարժը և ընդգրկման ոլորտները: Օրգանական նյութերի սինթեզն ու հանքայնացումը որպես կենսածին տարրերի փոփոխությունները, հետևանքները և ազդեցությունը շրջակա միջավայրի էկոլոգիական պայմանների վրա: Լեռնային ապարների հողմահարումը և նշանակությունը քիմիական տարրերի հետազոտությունների մեթոդները: Կենսաքիմիական լանդշաֆտների համակարգումը /սիստեմավորումը/: Հայաստանի Հանրապետության լանդշաֆտների կենսաքիմիան: լանդշաֆտների պատմական կենսաքիմիան: Տարբեր լանդշաֆտների քիմիական տարրերի տեղաշարժման առանձնահատկությունները: Ակտիվ օդային միգրանտներ, ջրային միգրանտներ: կենսոլորտի քիմիայի մոնիթորինգը և նրա դերը քիմիայի ուսումնասիրման նշանակությունը շրջակա միջավայրի էկոլոգիական պայմանների բարելավման ու բնական հարստությունների արդյունավետ օգտագործման գործում:

 

12. Բնօգտագործման էկոնոմիկա 120 ժամ Կրեդիտ 4

 

Տնտեսության զարգացումը, էկոլոգիական գործոնները և խնդիրները: Տնտեսության էկոլոգիացումը: Բնօգտագործման օրինաչափություններն ու սկզբունքները: Տեխնածինից զարգացման կայուն տիպի անցման ուղղությունները: Տնտեսության զարգացման տեխնոլոգիական տիպի սահմանափակումը` ՀՀ տնտեսության տնտեսավարման ռազմավարությունն է:

Տնտեսական համալիրների զարգացման էկոլոգիացումը և բնական ռեսուրսների օգտագործումը: ԱԱՀ, անտառային համալիր, ջրային ռեսուրսներ, վառելիքա-էներգետիկ, մետալուրգիական, պարենի վերամշակման, տրանսպորտային ենթահամալիրները:

Շրջակա միջավայրի աղտոտումից պաշտպանելու տնտեսական հիմունքները: Բնօգտագործման ցուցանիշների օպտիմալացման առանձնահատկությունները, հասցված վնասի որոշումը, տնտեսական ցուցանիշները:

Էկոլոգո-տնտեսագիտական շրջանացում: Բնական ռեսուրսների գնահատում: Նյութական արտադրության էկոլոգիական գնահատումը: Բնօգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը:

Տնտեսության էկոլոգիացման մեխանիզմները: Պետությունը և շուկան շրջակա միջավայրի պահպանության գործում: Էկոլոգիացման տնտեսական մեխանիզմները և էկոլոգիական ճգնաժամի հաղթահարումը:

Հիդրոսֆերայի էկոլոգիական և տնտեսական հիմունքները: Բնապահպանության և ԳՏՄ-ի փոխազդեցությունը: Մարդկային գործոնի դերը: Բնապահպանական անվտանգություն:

Էկոլոգիական համակարգերի կառավարումը և մոնիտորինգը: Բնապահպանական և ռեսուրսա-խնայողական բիզնես-ծրագրերի տնտեսական հիմնավորումը:

Ձեռնարկության բնատնտեսական դիագնոստիկան և նրա ցուցանիշները: ՀՀ բնօգտագործման իրավիճակը, շրջակա միջավայրի պահպանության ուժեղ և թույլ կողմերը, խոչընդոտները, հնարավորությունները:

Բնօգտագործման կազմակերպությունների արտադրական կապիտալը, արտադրական և աշխատանքային ծախսումները, դրանց արդյունավետության որոշման կարգը: Արդյունավետության ցուցանիշները: Արդյունավետ բնօգտագործման 21-րդ դարի առաջնային ուղղություններ: Շրջակա միջավայրի և բնական ռեսուրսների օգտագործման վրա տնտեսական գործունեության ազդեցությունը բնութագրող հիմնական տնտեսական ցուցանիշները: Ռեսուրսօգտագործման տնտեսական արդյունավետության ցուցանիշները, դրանց որոշման մեթոդիկան:

Շրջակա միջավայրի պահպանության համագործակցության և մոնիտորինգի կառույցները:

 

13. Էկոթունաբանության հիմունքներ 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Էկոթունաբանության առարկան և խնդիրները: Հանքային, կենսաբանական, սինթետիկ օրգանական, անօրգանական թույների և միջավայրի էկոլոգիական վիճակի ազդեցությունը բուսական ու կենդանական օրգանիզմների վրա` նրանց հետ փոխազդեցության պայմաններում: Ընդերածին և արտածին թույների դասակարգումը ըստ ներգործության բնույթի: Շրջակա բնական միջավայրի /հողի, օդի, ջրի/ թունանյութերով աղտոտումը բացառելու ուղիները: Թունավոր նյութերով ֆլորայի և ֆաունայի վարակումը կանխարգելելու միջոցառումները: Թունավոր նյութերով մարդկանց ու կենդանիների թունավորումների կանխարգելումը: Թունավոր նյութերով աղտոտված հողի, օդի, ջրի, կերերի, սննդամթերքների լաբորատոր հետազոտման սկզբունքներն ու մեթոդները: Թունավոր նյութերով աղտոտված սննդամթերքների և կերերի սանիտարական փորձաքննությունը: Շրջակա բնական միջավայրում թունավոր նյութերի թունազերծման ուղիները և միջոցները:

 

14. Անտառբարելավում 90 ժամ Կրեդիտ 3

 

Անտառաճման պատմությունը: Հայաստանի Հանրապետության անտառաճման շրջանացումը: Պաշտպանական անտառաշերտերի արդյունավետությունը: Անտառբարելավման աշխատանքների կազմակերպման առանձնահատկությունները էրոզիայի տարբեր տիպերի զարգացման ու սողանքների արտահայտման պայմաններում: Դաշտապաշտպան անտառաշերտերի ստեղծման առանձնահատկությունները ու տեսական հիմունքները: Ծառատեսակների աճեցման եղանակները: Տնկարաններ:

 

5. 310506 - Ագրոէկոլոգիա  ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

_________________________

            դասիչ, մասնագիտության անվանում

Գյուղատնտեսության բակալվրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ

_________________________

        որակավորման աստիճան

                          ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

          որակավորման աստիճան

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                       150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                             27 շաբաթ,

    - պրակտիկաները`                                              20 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                                 10 շաբաթ,

- արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8 շաբաթյա արձակուրդը)` 35 շաբաթ (տալ դիպլոմային աշխատանքի թեմայի տրման և ղեկավարի նշանակման կարգը, ժամկետները, կատարման ձևերը):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է ԲՈՒՀ-ը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2 Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3 ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4 Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամը: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5 Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6 ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7 - 10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310506 - Ագրոէկոլոգիա ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ Բակալավր ագրոէկոլոգի

     __________________________                ______________________

   դասիչ, մասնագիտության անվանում                որակավորման աստիճան

        ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ

                   ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1 Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

___________________________

          որակավորման աստիճանը

մշակմանը ներկայացվող պահանջները

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական

___________________________

                        որակավորման աստիճանը

ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացի և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը` ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողի գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է Ագրոէկոլոգ արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ - տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և Գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողի համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրոաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

- իրականացնել 310506-ագրոէկոլոգիա մասնագիտությամբ

________________________

              դասիչ, մասնագիտության անվանում

Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված

__________________________

որակավորման աստիճան ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310506 ագրոէկոլոգիա մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0.25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

 

6.3 ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացներ լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ Internet-ը:

Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

ԲՈՒՀ-ի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները Գյուղատնտեսության բակալվրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող

__________________________

որակավորման աստիճան ԲՈՒՀ-ը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները.

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (մանկավարժական, կլինիկական, նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցած է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310506 - ագրոէկոլոգիա ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

_________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել

սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Գյուղատնտեսության բակալվրի պետք է.

_________________________

որակավորման աստիճան

ա/ հումանիտար և սոցիալ - տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- ծանոթ լինի էկոլոգիա - տոքսիկոլոգիական նորմատիվների սկզբնաղբյուրների հետ,

- կարողանա կարդալ հողագիտական, հողամելիորատիվ, երկրաբուսաբանական, հողաէրոզիոն քարտեզները,

- իմանա ագրոէկոլոգիական մոնիտորինգի բաղադրիչները, դրա իրականացման ու ագրոէկոհամակարգերի էկոլոգիա - տոքսիկոլոգիական գնահատման սկզբունքները,

- կարողանա աշխատել ժամանակակից չափող սարքավորումների վրա,

- իմանա տարածքների էկոլոգիական վիճակի ուսումնասիրման մեթոդները և գնահատման սկզբունքները,

- իմանա լավագույն կառուցվածքի ագրոլանդշաֆտների նախագծման ու էկոլոգիական, տնտեսական ու սոցիլական տեսակետներից հիմնավորման սկզբունքները

- ծանոթ լինի տեխնոգեն աղտոտված հողերի բարելավման նպատակով օգտագործվող բնական մելիորանտների հանքապաշարների աշխարհագրական տեղաբաշխվածությանն ու դրանց պաշարների ու մելիորատիվ ցուցանիշների հետ,

- կարողանա հիմնավորել էկոլոգիական տեսակետից մաքուր արտադրանք ստանալու նպատակով այլընտրանքային երկրագործության համակարգի վարման անհրաժեշտությունը էկոլոգիական, տնտեսական ու սոցիալական առումով:

Գյուղատնտեսության բակալվրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները

_________________________

որակավորման աստիճան սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

 

Նշված փորձառությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ.

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն.

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

 

Գյուղատնտեսության բակալվրի մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճան ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

 

Գյուղատնտեսության բակալվրի ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճան պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

 

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով բակալավր - ագրոէկոլոգը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Գյուղատնտեսության բակալվրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը

_________________________

որակավորման աստիճան և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Գյուղատնտեսության բակալվրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

 

7.2.1. 310506 ագրոէկոլոգ մասնագիտությամբ

Գյուղատնտեսության բակալվրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է`

_________________________

որակավորման աստիճան ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. Գյուղատնտեսության բակալվրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային)

_________________________

             որակավորման աստիճան

աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

310506-ագրոէկոլոգիա մասնագիտությամբ Գյուղատնտեսության բակալվրի

 _________________________              _________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում            որակավորման աստիճան

ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները գյուղատնտեսական արտադրության, շրջակա միջավայրի աղտոտվածության ու ագրոէկոհամակարգերի և ընդհանրապես տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատման, էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ բուսաբուծական մթերքների արտադրության, հողերի դեգրադացման կանխման ուղիների որոշման, կենսաբազմազանության ընդարձակման և այլ ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու բնապահպանության նախարարության համակարգում, մարզերի գյուղատնտեսական և բնապահպանական վարչություններում, գիտական կենտրոններում և այլն ոլորտներում

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` Գյուղատնտեսական արտադրության շրջակա միջավայրի աղտոտվածության գնահատման ու վերահսկման, էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ մթերքների արտադրության, կենսաբազմազանության ընդարձակման, հողերի դեգրադացման կանխման, ագրոէկոհամակարգերից ջրերի կենսածին աղտոտման և էվտրոֆիկացման առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

ա) տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատում,

բ) էկոլոգիական լարվածություն առաջ բերող գործոնների բացահայտում,

գ) կենսաբազմազանության ընդարձակման ուղիների բացահայտում,

դ) հողերի դեգրադացմանը արգելակելու ուղիների մշակում,

ե) ագրոէկոհամակարգերի կայունության պահպանման ուղիների մշակում,

զ) էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների ստացման ուղիները

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

ա) ագրոէկոլոգիա

բ) շրջակա միջավայրի պահպանություն

գ) շրջակա միջավայրի աղտոտման վերահսկում (մոնիթորինգ)

դ) կենսոլորտի քիմիա

զ) անտառմելիորացիա:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                  310506 - Ագրոէկոլոգիա

 

    Որակավորումը, անվանումը`           Գյուղատնտեսության բակալավր

 

    ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`    4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                     առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  |0| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | |0| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | |x|  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | |x| |  | | |x|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|17| | |+|+|  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | x|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| | =| =|14|  |  |  |  | +| x|  |  | +|  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | =| =|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| 0| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  3  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| |::| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| |::| +| x| x| =| =| =| =| =|  31  |  6  |     |  5  |  3   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  17  |  3  |     |     |  2   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  5  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       |  9  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 35  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

    Մասնագիտությունը`        310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և  

                             անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում

 

    Որակավորման աստիճանը`    Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը

արտակարգ իրավիճակներում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

1.1. 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թիվ 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

1. ենթասպա և սպա (քաղ. պաշտպանության, փրկարարական և հակահրդեհային գնդերում),

2. քաղ.պաշտպանության գծով մասնագետ մարզպետարաններում, նախարարություններում, ձեռնարկություններում և հիմնարկներում

3. աշխատանքի անվտանգության գծով ճարտարագետ ձեռնարկություններում, խոշոր ֆերմային տնտեսություններում, ինչպես նաև Պետական վերահսկող կազմակերպություններում (Պետլեռտեխհսկողություն, Պետավտոհսկողություն, Ավտոպետտեսչություն, ՀՀ դատախազության և ՀՀ ներքին գործերի դեպարտամենտի տեխնիկա - փորձաքննական լաբորատորիաներ և այլն),

4. «Կենսագործունեության անվտանգություն» առարկայի ուսուցիչ և դասատու միջնակարգ դպրոցներում և քոլեջներում,

5. տեսուչ սոցիոլոգիական ուղղվածություն ունեցող կազմակերպություններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է.

- Մարդու արտադրական գործունեության և հանգստի գոտիների բնակավայրերում կոմֆորտային (նորմերին համապատասխան) վիճակի ստեղծմանը,

- վնասակար ազդեցություններից մարդուն և շրջակա միջավայրը պաշտպանելու միջոցների մշակմանը և իրագործմանը,

- շինարարական օբյեկտների, տեխնիկայի, տեխնոլոգիական գործընթացների նախագծմանը և շահագործմանը` համաձայն անվտանգ և էկոլոգիական պահանջների,

- օբյեկտների և տեխնիկական համակարգերի գործողության կայունության ապահովմանը սովորական և արտակարգ իրավիճակներում,

- վթարներից, բնական և տեխնածին աղետներից պաշտպանվելու և դրանց հետևանքները վերացնելու վերաբերյալ որոշումների ընդունմանը,

- վտանգավոր և վնասակար ազդեցությունների զարգացման նախագուշակմանը և դրանց արդյունքների գնահատմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները հանդիսանում են` արտադրական ձեռնարկությունները, գիտական, կրթական, նախագծային հաստատությունները, գյուղացիական և գյուղացիական կոլլեկտիվ տնտեսությունները, արտակարգ իրավիճակների գոտիները, տարածքները, որտեղ առաջանում են տարբեր ձևի վտանգներ:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

- կազմակերպչա-կառավարչական;

- շահագործական;

- մանկավարժական;

- գիտա-հետազոտական:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ կազմակերպչա-կառավարչական`

- իրագործել պոտենցիալ վտանգ կազմող էկոնոմիկայի օբյեկտների և մարդկանց բնակավայրերի դիտարկում;

- համագործակցել արտակարգ իրավիճակներում պաշտպանությամբ, էկոլոգիական և արտադրական անվտանգությամբ զբաղվող պետական ծառայությունների հետ,

- կազմակերպել աշխատանքի պաշտպանությունը արտադրական ձեռնարկություններում և տարբեր հաստատություններում,

- կազմակերպել և անցկացնել բանվորների, ծառայողների և ղեկավար կադրերի ուսուցումը անվտանգության տեխնիկայի և արտակարգ իրավիճակների վերաբերյալ,

- կազմակերպել փրկարարական աշխատանքներ, վերացնել արտակարգ իրավիճակների հետևանքները:

բ/ գիտա - հետազոտական`

- կատարել վտանգավոր և վնասակար գործոնների վերլուծությունը մարդու աշխատանքային պայմաններում, կենցաղում և շրջակա միջավայրում, Ինչպես նաև տեխնիկական համակարգերի ուսումնասիրությունը:

գ/ շահագործական`

- Իրագործել վթարները կանխող տեխնիկայի և սարքավորումների շահագործման կազմակերպումը, տեխնիկական սպասարկումը և նորոգումը,

- սահմանել վթարա-փրկարարական տեխնիկայի պահպանման կարգը, պահպանման և տրանսպորտավորման ժամանակ, ինչպես նաև շահագործման բարդ պայմաններում,

- իրագործել պլանավորում, հաշվառում և ստուգում` վթարա-փրկարարական տեխնիկայի շահագործման գծով,

- պահպանել պատրաստական վիճակում անհատական և կոլեկտիվ պաշտպանության միջոցները:

դ/ մանկավարժական`

- դասավանդել «Կենսագործունեության անվտանգություն» առարկան միջնակարգ և միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատություններում:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով ճարտարագետ-բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

1. Իմանա ՀՀ սահմանադրության հիմունքների, ՀՀ աշխատանքի, ՀՀ շրջակա միջավայրի, ՀՀ արտակարգ իրավիճակների օրենսդրությունը և այլն, կենսագործունեության անվտանգությանը, վերաբերող, պետական մարմինների կողմից ընդունված որոշումները:

2. Տիրապետի բնության իմացության ժամանակակից գիտական մեթոդներին մասնագիտական խնդիրներ լուծելու ընթացքում:

3. Տիրապետի աշխատանքի կազմակերպման գիտական հիմունքներին, ինչպես նաև նրա մասնագիտական գործունեության ընթացքում տեղեկատվության հավաքման, պահպանման և մշակման համար կիրառվող համակարգչային մեթոդներին:

4. Մասնագիտական խնդիրների լուծման ընթացքում կարողանա ձևակերպել նպատակը և խնդիրները, որոնց իրագործման համար օգտագործի իր կողմից ուսումնասիրած գիտությունները:

5. Իմանա էկոնոմիկայի օբյեկտներում աշխատանքի պաշտպանության կազմակերպման, ինչպես նաև արտակարգ իրավիճակներում անվտանգությունը ապահովելու սկզբունքները:

6. Տիրապետի կրթության և մշակույթի որոշակի մակարդակի իր մասնագիտական պարտականությունները արդյունավետ կատարելու համար:

- Մասնակցի Կենսագործունեության անվտանգություն մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

- Կազմակերպի նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

- մասնակցի Կենսագործունեության անվտանգություն գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

- ուսումնասիրի Կենսագործունեության անվտանգություն առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ լինի բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

- օգտվի Կենսագործունեության անվտանգություն տեղեկատվական տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

- կազմակերպի իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

7. Կարողանա վարել մասնագիտական գործունեությունը օտարերկրյա միջավայրում.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` հրդեհային պաշտպանություն, տեխնոլոգիական գործընթացների և արտադրությունների անվտանգություն, շրջակա միջավայրի ճարտարագիտական պաշտպանություն (գյուղ. արտադրություն), էկոլոգիական փորձաքննություն և բնօգտագործում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած ճարտարագետ-բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով;

- մագիստրատուրայում` ներքոհիշյալ մասնագիտությունների գծով

- հակահրդեհային պաշտպանություն

- տեխնոլոգիական պրոցեսների և արտադրությունների անվտանգություն,

- էկոլոգիական անվտանգություն

- կենսագործունեության անվտանգությունը տեխնամթնոլորտում,

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. Դիմորդի պատրաստականության մակարդակին ներկայացվող պահանջները

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը` միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր

կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը

արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի

բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրին ներկայացվող ընդհանուր

պահանջները

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է`

մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկած դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսական`                ՀՍՏ;

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                    ԸԲ;

    ընդհանուր մասնագիտական`                                  ԸՄԴ;

    մասնագիտացման`                                            ՄԴ;

    ֆակուլտատիվ`                                               Ֆ;

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնին ներկայացվող պահանջները

 

Դասընթացների անվանումը և նրանց հիմնական բաժինները

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

1. Ֆիզիկական կուլտուրա - 136 ժամ

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի ինքնավերահսկումը

 

2. Հայ ժողովրդի պատմություն - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայակական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ.մ.թ.ա./: Երվանդունիների /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ: Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը, վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների իշխանությունը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./: Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դ. առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը:

Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակույթային կյանքը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության անկումը:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնեվյան հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության տարիներին:

Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

3. Հայոց լեզու և հայ գրականություն - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները

 

4. Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:

Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց ևն./:

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:

Վարչագործարարական ոճ /դիմում,ստացական,արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/:

 

5. Օտար լեզու - 8 կրեդիտ - 240 ժամ

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

6. Մշակութաբանություն - 2 կրեդիտ - 60 ժամ

«Մշակագիտություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհատ է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

Մշակագիտություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակույթային ժառանգորդում, նորարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակույթային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն:

Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը:

Հին Աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:

Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ուճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ

 

7. Քաղաքագիտություն - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/: Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակույթային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,գործառությունները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում:

Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. Իրավագիտություն - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը:

Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:

Սահմանադրական իրավունք: Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղացիների իրավական վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն: Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր:

Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: աշխատանքային վեճեր;

Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և տեսակները:

Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: Հողային վեճերի լուծումը:

Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում: Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները

 

9. Փիլիսոփայություն - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը, հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության ու մշակույթի ոլորտում:

Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը:

ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները: Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն:

Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական հետազոտություններում:

Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը, հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները:

Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական հեղափոխություն:

Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն: Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի ազատություն:

Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն:

Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Բնապահպանական շարժումներ:

 

10. Տնտեսագիտության տեսություն - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության տեսության առարկան և գործառույթները: Բարիք: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա, առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի տեսակները:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ մրցանակային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղակականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում:

Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հարկաբյուջետային քաղաքականություն:

Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը:

Անցման շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Բուհական բաղադրիչ

 

1. Արտակարգ իրավիճակների տնտեսագիտություն - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Կենսագործունեության անվտանգության և արտակարգ իրավիճակների տնտեսագիտությունը որպես գիտություն, նրա խնդիրները և դերը ժողովրդական տնտեսության մեջ: ՈՒսումնասիրության մեթոդները: Կապը տնտեսագիտական, տեխնոլոգիական, բնական և բնապահպանական գիտությունների հետ:

ՈՒսումնասիրման օբյեկտները:

Բնական ռեսուրսների գնահատման և օգտագործման արդյունավետության որոշման մեթոդիկան:

Տնտեսական ռեսուրսներ: Հիմնական և շրջանառու կապիտալ: Նրանց վիճակի գնահատումը: Օգտագործման տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշները:

Իմացաբանական հասկացություններ` ՀՆԱ, համախառն արտադրանքի, դրամական հոսքեր, վերջնական արդյունք, համախառն եկամուտ, ինքնարժեք, շահույթ:

Ինվեստիցիաներ, նրանց պահանջի և տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշները:

Երկրի, մարզի, համայնքի, առանձին տնտեսության տնտեսական անվտանգության բնութագրող ցուցանիշների համակարգը և նրանց որոշումը: Պարենային անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում:

Շրջակա միջավայրի պահպանության համար միջոցների պահանջի և տնտեսական արդյունավետության որոշումը: Ցուցանիշների գնահատման մեթոդիկան:

Շրջակա միջավայրի աղտոտման հետևանքով տնտեսավարող սուբյեկտների (գյուղատնտեսության, արդյունաբերության, կապի, շինարարության), և մարդկանց ու կենդանիների առողջությանը հասցված վնասի որոշման մեթոդիկան: Դրանց վերացման համար անհրաժեշտ կապիտալ ներդրումների, ընթացիկ արտադրական ծախսերի արդյունավետության որոշման մեթոդիկան:

Ինվեստիցիաների ներդրման արդյունավետության և ռիսկի գնահատումը արտակարգ իրավիճակներում: Բնակչության տարաբնակեցման համար միջոցների պահանջը և արդյունավետությունը:

Մտավոր կապիտալի պատրաստման համար ներդրումների առանձնահատկությունները և արդյունավետությունը արտակարգ իրավիճակներում:

Արտադրության տեխնիկա-տեխնոլոգիական անվտանգության համար ներդրումների տնտեսական արդյունավետության գնահատման մեթոդիկան: Ձեռնարկության սանիտարա-հիգիենիկ պայմանների համար ներդրումների արդյունավետությունը:

Մարքեթինգի էությունը, ծագումը զարգացումը և մուտքը ՀՀ: Մարքեթինգի ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը, տակտիկան, ստրատեգիան, տեսակները:

Մարքեթինգը արտակարգ իրավիճակներում: Մարքեթինգի շրջակա միջավայրը: Մարքեթինգի հետազոտության համակարգը: Շուկայի հատվածավորումը: Ապրանքներ և ապրանքային քաղաքականությունը արտակարգ իրավիճակներում: Գնագոյացումը արտակարգ իրավիճակներում: Ապրանքաշարժը և առաջշարժը արտակարգ իրավիճակներում:

 

2. Կառավարման հիմունքներ - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Արտակարգ իրավիճակների կառավարման օրենսդրական և այլ իրավաբանական փաստաթղթերը: Կառավարման գործընթացի տեսական հիմունքները:

Կենսագործունեության անվտանգության ստանդարտների համակարգը:

Կենսագործունեության անվտանգության ապահովման համակարգը տնտեսության օբյեկտներում խաղաղ և արտակարգ իրավիճակներում: Աշխատանքի պաշտպանության կառավարման համակարգը ՀՀ-ում: Աշխատանքի անվտանգության և արտադրական սանիտարիայի սկզբունքները և մեթոդները: Կառավարման սկզբունքները արտակարգ իրավիճակներում:

Աշխատանքների պլանավորումը և կազմակերպումը բնական և տեխնածին աղետների ժամանակ: Տնտեսության օբյեկտների կայունության ապահովումը արտակարգ իրավիճակներում:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

 

Սոցիոլոգիա

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ և ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Բարձրագույն մաթեմատիկա - 10 կրեդիտ - 300 ժամ

Անալիտիկ երկրաչափություն: ՈՒղիղ գիծը հարթության վրա: Երկրորդ կարգի կորեր: Կոորդինատների ձևափոխությունը: Հարթությունը և ուղիղ գիծը տարածության մեջ: Երկրորդ կարգի մակերևույթներ: Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ: Հակադարձ մատրից: Գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: Գաուսի մեթոդը: Վեկտորական հանրահաշիվ: Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Զուգամետ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիա: Ֆունկցիայի անընդհատությունը: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաներ: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Կոմպլեքս թվեր: Անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Անիսկական ինտեգրալներ: Բազմապատիկ և կորագիծ ինտեգրալներ: Նրանց կիրառությունները: Մակերևույթային ինտեգրալներ: Դաշտի տեսության Էլեմենտները: Թվային շարքեր: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարք: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր: Ֆուրյեի շարք: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Առաջին կարգի համասեռ գծային և դրանց բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Հավանականությունների տեսություն:

 

2. Ֆիզիկա - 8 կրեդիտ - 240 ժամ

Մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները: Վիճակի հասկացողությունը դասական մեխանիկայում շարժման հավասարումները, պահպանման օրենքներ, ռելյատիվիստական մեխանիկայի հիմունքները, հարաբերության սկզբունքը մեխանիկայում, պինդ մարմնի, հեղուկի և գազերի կինեմատիկա և դինամիկա:

Էլեկտրականություն և մագնիսականություն:

Էլեկտրաստատիկական և մագնետոստատիկական վակուումում և նյութերում, Մաքսվելի հավասարումը ինտեգրալ և դիֆերենցիալ ձևով, նյութական հավասարումներ, հարաբերականության սկզբունքը էլեկտրոդինամիկայում:

Տատանումների և ալիքների ֆիզիկա

Նորմալ ալիքներ, ալիքների ինտերֆերենցիա և դիֆրակցիա, Ֆուրյե-օպտիկայի տարրերը:

Քվանտային ֆիզիկա

Ալիքակորպուսկուլյար դիալիզմ, անորոշության սկզբունքը, քվանտային վիճակները, շարժման քվանտային հավասարումը, ատոմների և մոլեկուլների էներգետիկ լուսապատկերը:

Ստատիկական ֆիզիկա և թերմոդինամիկա:

Թերմոդինամիկայի 3 սկզբունքները, վիճակի թերմոդինամիկական ֆունկցիաները, դասական և քվանտային ստատիստիկա, կինետիկ երևույթներ, լիցքավորված մասնիկների համակարգեր:

Միջուկային ֆիզիկա

Միջուկի հիմնական բնութագրերը, միջուկի պրոտոնո-նեյտրոնային կառուցվածքը, b- և a - ճառագայթումները, ռադիոակտիվության ընդհանուր բնութագիրը, միջուկային ռեակցիաներ, արհեստական ռադիոակտիվություն, միջուկների տրոհում, միջուկային շղթայական ռեակցիա, հասկացություն միջուկային էներգետիկայի մասին, թերմոդինամիկական ռեակցիաներ:

 

3. Քիմիա - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Նյութի կառույցը: Ատոմի, մոլեկուլի կառուցվածքը, քիմիական կապ: Քիմիական համակարգեր` լուծույթներ, դիսպերս համակարգեր, էլեկտրաքիմիական համակարգեր:

Քիմիական թերմոդինամիկա և կինետիկա` քիմիական պրոցեսների էներգետիկան, քիմիական և ֆազային հավասարակշռություններ: Քիմիական ռեակցիայի արագությունը, կատալիտիկ ռեակցիաներ:

Պարբերական համակարգը և բիոգեն էլեմենտների քիմիան, նրանց հատկությունը, ստացումը, կիրառումը:

Անալիտիկ քիմիայի հիմունքները:

Որակական և քանակական անալիզ: Անալիզի ֆիզիկա-քիմիական մեթոդները:

Օրգանական միացությունների քիմիան` ածխաջրածիններ, ֆունկցիոնալ խմբերով միացություններ,ճարպեր, ածխաջրեր, սպիտակուցներ, պոլիմերներ:

Քիմիական պրակտիկում:

 

4. Տեսական մեխանիկա - 5 կրեդիտ - 150 ժամ

Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և շփման կոն: Գլորման շփում:

Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր: Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը, հետագիծը և արագությունը:

Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ: ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Նյութական կետի շարժման քանակի մոմենտ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ: Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ: Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լանգրանժի հավասարումներ: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ, ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

5. Ինֆորմատիկա և ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,համակարգիչների տեսական հիմունքները:

Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր:

- Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ և այլն);

- Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն);

- Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր);

- Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը:

Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը:

Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

6. Գծագրական երկրաչափություն և ճարտարագիտական գրաֆիկա -

8 կրեդիտ - 240 ժամ

1. Գծագրական երկրաչափություն

Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները: ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ: Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

 

2. Ճարտարագիտական գրաֆիկա

Կոնստրուկտորական փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն: Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:

Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

7. Ֆիզիոլոգիայի հիմունքներ - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Մարդու օրգանիզմը և նրա հիմնական ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները: Նյութափոխանակություն, աճ և զարգացում, օրգանիզմը որպես մեկ ամբողջություն: Գործողությունների և ձևերի միասնություն: Առաջնային և երկրորդային ներվային գործունեություն, դրանց միասնությունը: Զգացողության օրգաններ, շարժողական ապարատի ֆիզիոլոգիա: Գործունեության ֆիզիոլոգիա:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

 

Ճառագայթային քիմիա

 

Բիոքիմիայի հիմունքներ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Մեքենամասեր և մեքենաների և մեխանիզմների տեսություն -

6 կրեդիտ - 180 ժամ

Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության չափանիշները և նախագծման հիմունքները:

Մեքենաների մասերի միացումներ: Չքանդվող միացումներ: Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ: Հաշվարկ ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային, երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության:

Մեխանիկական փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության:

Շարժմանը սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման: Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը: Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

ՄՄՏ հիմնական հասկացությունները: Մեխանիզմների կառուցվածքային վերլուծությունը, դրա մեթոդները և սինթեզ: Մեխանիզմների շարժունակությունը և կապերը: Հարթ մեխանիզմների դասակարգումն ըստ Ասուրի և Արտոպոլևսկու: Մեխանիզմների կինեմատիկական ուսումնասիրությունը, դրա մեթոդները: Մեխանիզմի դիրքերը, օղակների առանձին կետերի հետագծերը: Մեխանիզմների արագությունների և արագացումների պլանները և դրանց հատկությունները: Օղակների անկյունային արագությունները և անկյունային արագացումները, դրանց որոշումը: Կինեմատիկական դիագրամներ: Գրաֆիկական դիֆերենցում և գրաֆիկական ինտեգրում: Մեխանիզմների կինեմատիկայի անալիտիկական ուսումնասիրությունը և դրանց մեթոդները: Մեխանիզմների ուժային վերլուծությունը: Մեխանիզմների ուժային հաշվարկ-մեթոդը: Օղակների իներցիոն ուժերը հարթ մեխանիզմների մեջ: Հակազդումները կինեմատիկական զույգերում: Առաջնային օղակի կինետոստատիկան: ՈՒժային պլանը հարթ մեխանիզմների համար: Բերված ուժեր և բերված մոմենտներ: Մեխանիզմների դինամիկական վերլուծությունը: Մեխանիզմի օղակների վրա ազդող ուժերի բնութագրերը: Մեխանիզմի կինետիկ էներգիան: Բերված զանգվածներ և բերված իներցիայի մոմենտ: Մեքենայական ագրեգատի շարժման հավասարումները և դրանց ինտեգրումը: Մեքենայի շարժման ուսումնասիրությունը էներգոզանգված դիագրամը (Վիտենբաուերի) մեթոդով: Մեքենաների և մեխանիզմների շարժման անհավասարաչափությունը: Միջին արագությունը և շարժման անհավասարաչափության գործակից: Արագությունների կարգավորիչներ: Զանգվածների հավասարակշռում: Թափանիվը որպես արագության կարգավորիչ, դրա հաշվարկը: Մեխանիզմների էներգետիկ բնութագրերը: Մեքենային էներգետիկ բալանսի հավասարումը: Մեխանիկական ՕԳԳ: Բարձր կարգի մեխանիզմներ: Ատամնանիվային մեխանիզմներ: Ատամնանիվային մեխանիզմների դասակարգումը: Հիմնական երկրաչափական և որակական պարամետրերը: Ատամնանիվային բարդ մեխանիզմների կինեմատիկան: Տարածական ատամնանիվային մեխանիզմներ: Հիպերբոլոիդային և պտուտակային ատամնանիվային մեխանիզմներ: Բռունցքային մեխանիզմներ, դրանց դասակարգումը, կինեմատիկան և նախագծումը: Շփումը մեխանիզմների և մեքենաների մեջ: Շփման տեսակները:

 

2. Ամբարձիչ փոխադրական մեքենաներ - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Ամբարձիչ փոխադրական մեքենաներ: ԱՓՄ-ի դասակարգումը: Ամբարձիչ

մեքենաների հիմնական մեխանիզմները: Բեռ բարձրացնող մեխանիզմ: Շադարձային մեխանիզմ: Տեղափոխող մեխանիզմներ:

Ամբարձիչ մեքենաների կայունությունը:

Փոխադրական մեխանիզմների հիմնական հասկացություններ և հաշվարկի հիմունքներ:

Քարշային աշխատանքային օրգաններով փոխադրիչների հաշվարկը:

Ոչ քարշային աշխատանքային օրգաններով փոխադրիչների հաշվարկը:

 

3. Էլեկտրատեխնիկա և էլեկտրոնիկայի հիմունքներ - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

 

Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը: Պարամետրերը: Գրաֆիկական պատկերումը: Գծային և ոչ գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկը: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ: Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ: Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրոնական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

Արդյունաբերական էլեկտրոնիկայի հիմնական տարրերը: Կիսահաղորդչային տարրերի հիմնական պարամետրերը: Կիսահաղորդչային ուղղիչներ, ուժեղարարներ, տրիգերներ: Իմպուլսային տեխնիկայի տարրեր: Իմպուլսային գեներատորներ: Թվային միկրոէլեկտրոնիկայի հիմունքներ: Հասկացություն կիսահաղորդչային միկրոինտեգրալային սխեմաների և միկրոպրոցեսորների մասին: Տիրիստորային սարքեր: Հասկացություն էլեկտրահաղորդակների կառավարման համար օգտագործվող անկանտակտ տիրիստորային ապարատների մասին:

 

4. Հիդրավլիկայի հիմունքներ - 5 կրեդիտ - 150 ժամ

Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը: Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա: Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման ռեժիմները` լամինար և տուրբուլենտ շարժումներ: Հիդրավլիկական հարվածի երևույթը: Հիդրավլիկական մեքենաների նշանակությունը և աշխատանքային պարամետրերը:

Պոմպերի դասակարգումը և օգտագործման ոլորտները:

Կենտրոնախույզ պոմպի կոնստրուկցիան և աշխատանքը: Ծավալային պոմպերի կոնստրուկցիաները և աշխատանքի սկզբունքները:

 

5. Նյութագիտություն և ԿՆՏ - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Սև և գունավոր մետաղների արտադրությունը, ելանյութերը, սարքավորումները և մետալուրգիական հիմնական տեխնոլոգիական պրոցեսները:

Մեքենաշինության մեջ նախապատրաստական հիմնական տեխնոլոգիական պրոցեսների առանձնահատկություններն ու սարքավորումները «ձուլում, եռակցում և զոդում, մետաղների մշակումը ճնշմամբ-գլոցում, մամլում, քարշում, դրոշմում և այլն»:

Մետաղահատ հաստոցների դասակարգումը և մակնիշավորումը, մետաղների մշակումը կտրմամբ: Մշակման տեսակները, օգտագործվող գործիքները, գործիքների կառուցվածքը և երկրաչափությունը, գործիքանյութերը: Մետաղահատ հաստոցների կինեմատիկական սխեմաները և նրանց վերլուծումը: Մետաղահատ հաստոցների գլխավոր և մատուցման «օժանդակ» շարժումները, նրանց հիմնական հանգույցները, օգտագործվող հարմարանքները ու օժանդակ գործիքները:

Կտրման տարրերը (t,s,n,v,T), անհրաժեշտ հզորության և կտրման ուժերի հաշվարկման մեթոդիկան:

 

6. Չափագիտություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Չափագիտությունը որպես գիտություն չափումների, դրանց միասնականության մեթոդների և պահանջվող ճշգրտության վերաբերյալ: Չափումների ընդհանուր տեսություն: Կառուցվածքային վերլուծության, փորձերի և չափումների մեթոդների և միջոցների մշակումը: Չափումների ճշգրտության որոշման մեթոդները: Սիստեմատիկ սխալանք, պատահական սխալանք, գումարային սխալանք: Չափումների մեթոդների և գործիքների ընտրություն, չափիչ տեխնիկա: Լրիվ և ոչ լրիվ համափոխարինելիություն: Չափագիտության ստանդարտավորման և սերտիֆիկացման օրենսդրական հիմքը: Ստանդարտացման և սերտիֆիկացման բնագավառի տերմիններն ու հասկացությունները: Միջազգային ստանդարտացում: Սերտիֆիկացման կարգը: Սերտիֆիկացնող էլեկտրական, ոչ էլեկտրական և ռադիոտեխնիկական արժեքների բնութագիրը:

 

7. Ջերմատեխնիկա - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

 

«Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ: Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական գնահատման վերլուծությունը: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում: Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները: Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ: Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային մեքենաներ:

 

8. Բուսաբուծական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիա - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և գյուղատնտեսության արտադրության ճյուղ, նրա խնդիրները:

Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը, շրջանցված սորտերի բնութագրումը, նրանց հիմնական կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները: Մարգագետնային կերարտադրություն, խոտհարքների և մարգագետինների բարելավումը: Բանջարաբուծությունը որպես բուսաբուծության ճյուղ: Կարևորագույն բանջարային բույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները և մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ ջրանցքում:

 

9. Անասնաբուծական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիա - 3 կրեդիտ 90 ժամ

 

Գյուղ. կենդանիների ծագումը, կենսաբանական և տնտեսական առանձնահատկությունները, բուծման մեթոդները, լիարժեք և արդյունավետ կերակրման հիմունքները:

Տավարի կաթի և մսի արտադրության տեխնոլոգիան, խոզի մսի արտադրության չափորոշիչները և խոզերի բտման տեսակները:

Ոչխարների և այծերի բրդային, մսային, կաթնային մթերատվության արտադրության տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները:

Թռչունի մսի և ձևի արտադրության տեխնոլոգիան, բրոյլերների արտադրությունը:

Ձիաբուծության վարման տեխնոլոգիան և ձիերի օգտագործման հիմնախնդիրները: Մեղվաբուծության և ձկնաբուծության զարգացման հեռանկարները և մեղրի ու ձկնամսի արտադրության տեխնոլոգիան:

 

10. Հիդրոտեխնիկական կառուցվածքներ - 6 կրեդիտ - 180 ժամ

Ներածություն: Տեղեկություններ մակերևութային հոսանքների` հեղեղների և սելավների մասին, հուների ձևավորումը, հուների կտրվածքները, ջրաբերուկներ, քարացեխային զանգվածներ, հեղեղային հոսանքների ելքերի որոշումը, պայքար ջրհավաք մակերեսի էրոզիայի դեմ, կարգավորող կառուցվածքներ, ընդերկայնական և ընդլայնական թմբեր, շպորներ, հատակային շեմքեր, պայքար հեղեղների դեմ, պայքար սելավների դեմ, սելավատար և սելավուղղող կառուցվածքներ, հողային աշխատանքներ, բետոնային աշխատանքներ, երկաթ-բետոնային աշխատանքներ, հավաքովի երկաթ-բետոնային աշխատանքներ, պայթեցման աշխատանքներ, հողային աշխատանքների կատարումը հիդրոմեքենայացման միջոցով, ցցային և շպունտային աշխատանքներ, հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների աշխատանքների կազմակերպումը, շինարարության տեխնիկական նորմավորումը, շինարարության կազմակերպումը (օրացուցային պլան, շինարարության գլխավոր հատակագծի մշակում), շինարարության նախագծման փուլերը, շինարարության նախահաշվային արժեքի որոշումը:

11. Ավտոմոբիլներ և տրակտորներ - 5 կրեդիտ - 150 ժամ

Տրակտորների և ավտոմոբիլների դերը գյուղատնտեսական արտադրության համալիր մեքենայացման գործում, տրակտորների և ավտոմոբիլների սահմանումը, դասակարգումը և մակնիշավորումը, կիրառվող տերմինները, ընդհանուր կառուցվածքը` բաղկացուցիչները, դրանց նշանակությունը և հարմարադասման կիրառվող սխեմաները, շարժիչների սահմանումը և տարատեսակները, ավտո տրակտորային մխոցավոր ներքին այրման շարժիչների (ՆԱՇ) դասակարգումը և մակնիշավորումը, ընդհանուր կառուցվածքը` մեխանիզմներն ու համակարգերը, դրանց նշանակությունը, հարմարադասման սխեմաները, տարատեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքը, շահագործական պայմանների նկատառումով ՆԱՇ-երի ներկայացվող պահանջները և դրանց ընտրության սկզբունքները, ոչ ավանդական կառուցվածքի ՆԱՇ-երի տարատեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը, ՆԱՇ-երի արդիականացումը, դրանցում այլընտրանքային վառելանյութերի կիրառման նպատակով, տրակտորների և ավտոմոբիլների ուժային փոխանցումների, ընթացքային մասերի, ղեկավարման համակարգերի, բանվորական և օժանդակ սարքավորումների նշանակությունը, տարատեսակները, հարդարադասման կիրառվող սխեմաները, կառուցվածքը և աշխատանքը:

Դասընթացի խնդիրներն ու նպատակը, տրակտորա- և ավտոմոբիլաշինության զարգացման հիմնական միտումները; տրակտորների և ավտոմոբիլների շահագործական հատկանիշները և գնահատման ցուցանիշները; տրակտորների և ավտոմոբիլների վրա ազդող արտաքին ուժերը, դրանց բնույթը և որոշման մեթոդները; շարժման հավասարումները; անիվներին փոխանցվող տանող մոմենտ և շոշափող շարժիչ ուժ; նորմալ հակազդումներ; թրթուրավոր շարժիչների կինեմատիկական առանձնահատկությունները; ճնշման կենտրոն, թրթուրների նկատմամբ նորմալ ճնշումների բաշխումը; տրակտորի հզորության բալանս; ավտոմոբիլի դինամիկական գործոն և դինամիկական բնութագիր; թափառքի ժամանակ և ճանապարհ, արգելակային դինամիկա, վեռելիքային շահավետություն տրակտորների և ավտոմոբիլների կայունություն, ընթացքի սահունություն:

Շարժիչային և հնոցային վառելանյութերի, քսայուղերի և քսուկների նշանակությունը, դասակարգումը, մակնիշավորումը և արտասահմանյան համարժեքների հետ համափոխարինելիությունը; հումքերը, ստացման, վերամշակման և մաքրման եղանակները, բաղադրությունը և տարրական կազմը, ֆիզիկաքիմիական հատկությունները, կիրառելիության ոլորտները և սահմանափակիչները; վառելանյութերի ջերմաստեղծ ունակությունները, այրման առանձնահատկությունները դրանց նշանակությունից և օգտագործման պայմաններից կախված; այրման արգասիքների կազմը, դրանց բացասական ազդեցությունը շրջապատող միջավայրի վրա և վտանգավորության նվազեցման հնարավոր ու կիրառվող մեթոդները; այլընտրանքային շարժիչային վառելանյութերը և դրանց կիրառումը սահմանափակող գործոնները; վառելանյութերի և քսանյութերի որակի գնահատման ցուցանիշները և մեթոդները, դրանց պահպանման և ռացիոնալ օգտագործման, փոխադրման, ուտիլիզացման կանոնները:

 

12. Գյուղատնտեսական մթերքների վերամշակման տեխնոլոգիա և

սարքավորումներ - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Վերամշակման տեխնոլոգիաների գործընթացների կազմակերպման հիմնական դրույթները, նրանով օպտիմալացումը, մեխանիզացումը և ավտոմատացումը, չափանիշների ու սահմանափակումների համակարգերը:

Հումքի և կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիաներ և մեխանիկական մշակման սարքավորումներ:

Օգտագործվող սարքավորումների դասակարգումը, նրանց հաշվարկման եղանակները, գիտական նվաճումների լուսաբանումը:

Հումքի, կիսաֆաբրիկատների և պատրաստի արտադրանքի ջերմամշակման սարքավորումներ:

Բազմաչափիչ սարքավորումներ:

Փոխադրական սարքավորումներ:

Տարաների պատրաստման գործընթացների կազմակերպման հիմնական դրույթները, նրանց օպտիմալացումը, մեխանիզացումը և ավտոմատացումը, չափանիշների ու սահմանափակումների համակարգերը:

Փաթեթավորող մեքենաները և ավտոմատները:

Մթերքի հատկությունների և փաթեթավորման գործընթացի միջև եղած փոխազդեցությունները:

 

13. Գյուղատնտեսության մեքենայացում - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

 

Առարկան բաղկացած է «Գյուղատնտեսական և մելիորատիվ մեքենաներ», «Գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում» և «Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում» բաժիններից:

Առաջին բաժնում ուսանողը պետք է ծանոթանա հողի մշակության, ցանքի ու տնկման, բույսերի խնամքի ու պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային ու այլ մշակաբույսերի բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու տեսակավորման, ինչպես նաև շինարարական ու մելիորատիվ մեքենաների ընդհանուր կառուցվածքի ու աշխատանքի սկզբունքին:

Երկրորդ բաժնում ուսանողը պետք է ծանոթանա արտադրական գործընթացների տեսակներին, մեքենատրակտորային ագրեգատների (ՄՏԱ) տեխնոլոգիական և շահագործական բնութագրերի, տեխնիկատնտեսական ցուցանիշների որոշման սկզբունքների, պատկերացում կազմի շրջադարձի ձևերի և շարժման եղանակներին, ՄՏԱ համալրման սկզբունքների, գյուղատնտեսական հիմնական մշակաբույսերի (հացահատիկ, կարտոֆիլ) մշակության և բերքահավաքի տեխնոլոգիաների, ինչպես նաև տրակտորների և գյուղ. մեքենաների տեխնիկական շահագործման սկզբունքների մասին:

Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում բաժնում ուսանողը պետք է ծանոթանա կերերի նախապատրաստման ու բաշխման, ջրամատակարարման, կթի և կաթի նախնական մշակման, ոչխարների խուզի ու բրդի տեսակավորման, ինչպես նաև գոմաղբի հավաքման ու հեռացման մեքենասարքավորումների հետ:

 

14. Գյուղ. մելիորատիվ մեքենաներ - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ մելիորատիվ և շինարարական մեքենաների, դրանց հակաֆիլտրացիոն երեսապատման մեքենաներ: Ջրանցքի նորոգման և խնամքի մեքենաներ: Ջրանցքամաքրիչներ: Փակ հորիզոնական դրենաժի և խողովակաշարի անցկացման մեքենաներ: Հողերի իրացման նախապատրաստման և կուլտուր-տեխնիկական աշխատանքների մեքենաներ` թփուտահանիչ, անտառի ջարդման և կտրման մեքենաներ, աքցանավոր ծառատապալման մեքենաներ, քարհան մեքենաներ, հողերի մշակման մեքենաներ: Հողերի ջրման նախապատրաստման մեքենաներ, դաշտերի հարթեցման և հարթագծման մեքենաներ, կոշտ բացվող և շարժական շրջանակով մեքենաներ, շերեփի ծավալի և բարձրության ավտոմատ կանոնավորման հարթագծիչներ: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ոռոգման մեքենաներ և տեղակայանքներ:

 

15. Ճարտարագիտական հոգեբանություն և էրգոնոմիկայի հիմունքներ -

7 կրեդիտ - 210 ժամ

Ճարտարագիտական հոգեբանության նպատակը և խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգում օպերատորի դերը:

Հոգեբանության անատոմոֆիզիոլոգիական հիմունքները:

Մարդու գործունեության հոգեֆիզիոլոգիական և սոցիալական առանձնահատկությունները: Օպերատորի հոգեմոտորիկան և ռեակցիաները: Հիշողությունը և մտածելակերպը: Էմոցիաները և կամքը: Օպերատորի անհատականությունը և մասնագիտական գործունեությունը:

Օպերատորի աշխատունակությունը և հուսալիությունը: Բեզարեցումը և նրա հետևանքները, ծխախոտի և ալկոհոլի ազդեցությունը աշխատանքի անվտանգության և արտադրողականության վրա: Օպերատորի հմտությունը, նրա ձևավորումը, կատարելագործումը և այդ նպատակով օգտագործվող տեխնիկական միջոցները:

Լարված իրադարձությունների բնույթը և տեսակները: Լարված իրադարձությունում հոգեբանական ձևերը: Լարված իրադարձություններում գործողությունների պատրաստության ընդհանուր հոգեբանական բնութագիրը:

Էրգոնոմիկան որպես գիտական և նախագծման առարկա, նրա նշանակությունը, նպատակը և խնդիրները, կապը այլ գիտությունների հետ:

Էրգոնոմիկայի մեթոդները և տեխնիկական միջոցները: Էրգոնոմիկական հետազոտությունների ընդհանուր բնութագիրը: Էրգոնոմիկական մեթոդների դասակարգումը: Մարդու և մեքենայի միջև գործառությունների բաշխման մեթոդները: Էրգոնոմիկական գնահատումը:

Աշխատանքային և գործունեության տեսակների էրգոնոմիկական վերլուծության սկզբունքները և հետազոտությունները: Կատարողական (պերցեպտիվամոտորային) գործողությունների ֆունկցիոնալ կառուցվածքը: Կատարողական գործողությունների ուսումնասիրման կառուցվածքային ամբողջական մոտեցման ձևերը:

Էրգոնոմիկան տարբեր ոլորտներում: Էրգոնոմիկան արդյունաբերությունում, գյուղատնտեսությունում և անտառատնտեսությունում, շինարարությունում, տրանսպորտում, ռազմական ոլորտներում:

Մոդելավորումը էրգոնոմիկայում:

Էրգոնոմիկան և աշխատանքի անվտանգության հոգեբանությունը:

 

16. Ճանապարհային երթևեկության անվտանգություն - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Ճանապարհատրանսպորտային պատահարները (ՃՏՊ) որպես տեխնածին վթարներ և դրանց պատճառական հիմնավորումը: Վարորդ-ավտոմոբիլ-միջավայր համակարգի բաղադրիչների ազդեցությունը ՃՏՊ առաջացման վրա:

Երթևեկության կազմակերպման եղանակները բնակավայրերում, մայրուղիներում, խոշոր քաղաքներում, երթևեկության կազմակերպումը ճանապարհների խաչմերուկներում, լուսաֆորային կարգավարման նախագծում:

Ավտոմոբիլի ակտիվ և պասիվ անվտանգությունը և դրանց բարելավումը, էկոլոգիական անվտանգությունը և դրա բարելավումը, հետվթարային անվտանգությունը և դրա բարելավումը, վարորդի և ուղևորների էվակուացիան վթարված ավտոտրանսպորտային միջոցներից:

Վարորդների պատրաստումը և դրանց առանձնահատկությունները ժամանակակից երթևեկության պայմաններում:

Երթևեկության անվտանգության խնդիրների կազմակերպումը ավտոտրանսպորտային ընկերություններում:

 

17. Բժշկական օգնությունը արտակարգ իրավիճակներում - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Քաղաքացիական պաշտպանության բժշկական ծառայության գործունեության իրավական հիմքերը: Աղետների բժշկագիտական ծառայության կազմակերպչական կառուցվածքը և հիմնական խնդիրները, նրա տեղը և դերը փրկարարական աշխատանքների իրականացման ընթացքում: Անհատական պաշտպանության բժշկական միջոցների բնութագիրը և օգտագործման կարգը: Ֆարմակոլոգիայի և համաճարակաբանության հիմունքները: Վնասող գործոնների անատոմոֆիզիոլոգիական ազդեցությունը մարդու վրա: Առաջին բուժ. օգնության կազմակերպումը վնասման օջախներում: Կրիտիկական իրավիճակներ, վերակենդանացման միջոցառումներ: Արյունահոսություն, սրտային արյունահոսության դադարեցման ձևերը: Օգնության ձևերը սուր հոգեկան խանգարումների դեպքում:

 

18. Ինժեներա-տեխնիկական ապահովումն արտակարգ իրավիճակներում -

8 կրեդիտ - 240 ժամ

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը: արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

19. Նյութերի դիմադրություն - 7 կրեդիտ - 210 ժամ

«Նյութերի դիմադրություն» դասընթացի դերն ու նշանակությունը և դրա տեղը ուսումնական պրոցեսում:

«Նյութերի դիմադրություն» առարկան ուսումնասիրում է շինարարական և մեքենաշինական կառուցատարրերի և դրանց մասերի ամրության, կոշտության, կայունության և դիմացկունության խնդիրները, որոշում է կառուցատարրերի առանձին մասերի նախագծման համար կտրվածքի չափերի ընտրության մեթոդները: «Նյութերի դիմադրություն» առարկայի օրենքների և հիփոթեզների միջոցով կատարվում է մի շարք գործնական խնդիրների լուծումներ, դրանք են`

- առանձին կառուցվածքների և մեխանիզմների չափերի որոշումը;

- կառուցվածքների տնտեսապես արդյունավետ ձևի ընտրությունը;

- գյուղատնտեսական մեքենաների և շինարարական կառուցվածքների և այլ սարքերի առանձին մասերի նախագծման գիտական մեթոդների հիմնավորումը:

«Նյութերի դիմադրության» դասընթացի նպատակն է.

- ուսանողներին ծանոթացնել փորձնական և գործնական աշխատանքների կատարման հիմունքներին;

- ուսանողներին սովորեցնել արտաքին բեռնվածքի ազդեցության տակ գտնվող ճարտարագիտական կառուցվածքների ամրության, կոշտության, կայունության որոշման տեսություններն, որը թույլ է տալիս ճիշտ պատկերացնել ցանկացած կառուցվածքի և դրա բոլոր մասերի աշխատանքը, հնարավորություն է տալիս ստեղծել նպատակահարմար ձևի կառուցվածքներ;

- սովորեցնել ճիշտ նշանակել առանձին կոնստրուկցիաների չափերը և հակառակը` ստուգել գոյություն ունեցող կառուցվածքների չափերի բավարարությունը և տալ կառուցվածքների ձևի ու չափերի գնահատականը:

«Նյութերի դիմադրության» դասընթացը հիմնականում հիմնվում է մաթեմատիկայի, տեսական մեխանիկայի, ֆիզիկայի, ինչպես նաև քիմիայի օրենքների վրա: Նյութերի դիմադրության տեսական հետազոտությունների բոլոր ընդհանրացումները կատարվում են մաթեմատիկայի դրույթների օգնությամբ

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

 

Բիոէկոլոգիա

 

Հիդրոգազոդինամիկա

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Փրկարարական տեխնիկա և մեքենաներ - 2 կրեդիտ - 60 ժամ

Փրկարարական միջոցների դասակարգումը, նշանակությունը և բնութագիրը: Փրկարարական աշխատանքներում օգտագործվող մեքենաների և մեխանիզմների տեսակները, կառուցվածքը և գործողության սկզբունքը, դրանց շահագործման նորմերը, նորոգումների և ամորտիզացիոն ժամկետները, և տեխնիկական սպասարկումների իրականացումը: Փրկարարական տեխնիկայի և մեքենաների պահպանման կազմակերպումը:

 

2. Արտադրական սանիտարիա և աշխատանքի հիգիենա - 7 կրեդիտ - 210 ժամ

Հասկացություն արտադրական սանիտարիայի մասին, արտադրական միջավայրի ազդեցությունը մարդկանց վրա: Միջավայրի օդերևութաբանական պայմանները: Վնասակար և թունավոր նյութեր, դրանց նորմավորումը և դրանց ազդեցությունից պաշտպանվելու եղանակները: Արտադրական օդափոխություն, նպատակը, իրականացման ձևերը, հաշվարկի եղանակները, օգտագործվող սարքավորումները: Ջեռուցում, նպատակը, իրականացման ձևերը, հաշվարկի եղանակները, օգտագործվող սարքավորումները: Արտադրական լուսավորություն, նպատակը, իրականացման ձևերը, հաշվարկի եղանակները, օգտագործվող սարքավորումները: Ջրամատակարարում և կոյուղի, իրականացման ձևերը, կիրառվող սխեմաները, օգտագործվող տեխնիկական միջոցները: Աղմկապաշտպանություն և վիբրոպաշտպանություն: Պաշտպանություն ճառագայթահարումից: Անվտանգությունը թունաքիմիկատների և պատրաստանյութերի հետ աշխատելիս:

 

3. Արտադրական անվտանգության - 7 կրեդիտ - 210 ժամ

Անվտանգության տեխնիկայի ընդհանուր խնդիրները: Արտադրական վտանգավոր և վնասակար գործոններ: Մեքենաների և սարքավորումների վտանգավոր գոտիներ: Անվտանգության ապահովման ընդհանուր տեխնիկական միջոցներ: Էլեկտրաանվտանգություն: Պաշտպանական միջոցառումներ և անհատական պաշտպանական միջոցներ: Աշխատանքի անվտանգությունը բուսաբուծությունում և անասնաբուծությունում: Գյուղ տեխնիկայի նորացման և տեխ. սպասարկման աշխատանքների անվտանգությունը: Տրանսպորտային և բեռնման-բեռնաթափման աշխատանքների անվտանգությունը: Աշխատանքի անվտանգությունը էներգոուժային տեղակայանքների և սարքավորումների շահագործման ընթացքում:

 

4. Հրդեհապայթյունային անվտանգություն - 5 կրեդիտ - 94 ժամ

Հրդեհ, մարդկանց վրա հրդեհի վնասող գործոնների ազդման հավանականության որոշումը: Այրվող գազերի, դյուրավառ հեղուկների և այրվող փոշիների հնարավոր առավելագույն քանակությունների և պայթման ավելցուկային ճնշման արժեքի որոշումը: Արտադրությունների դասակարգումը ըստ հրդեհապայթյունավտանգության: Հրդեհների տեղայնացման և մարման միջոցներ: Տեխնոլոգիական սարքավորումների պայթյունապաշտպանություն: Հրդեհների և պայթյունների կանխարգելում: Պայթուցիկ նյութերի և պայթեցման միջոցների դասակարգումը: Պայթեցման աշխատանքների կազմակերպումը և անվտանգությունը: Պայթուցիկ նյութերի փոխադրման, պահպանման և հաշվառման կարգը: Տեղեկատվության կազմակերպումը հրդեհների և պայթեցման աշխատանքների ժամանակ:

 

5. Դժբախտ դեպքերի փորձաքննություն - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Փորձաքննության կազմակերպումն ու վարույթը. փորձագիտության նպատակը և խնդիրները, փորձաքննության տարատեսակներն ու դրանց համառոտ բնութագրերը, դատական և ծառայողական փորձագետների իրավունքներն ու պարտականությունները, փորձաքննության ելակետային նյութերը, փորձաքննություն նշանակելու մասին որոշումը և փորձագետի տեխնիկական միջոցի կամ սարքավորման պարամետրերի հաշվարկը:

Դժբախտ պատահարների առաջացման գործոնների գնահատումը, չափումը: Նախազգուշական միջոցների մշակումը տեխնածին և բնական աղետների կանխելու տեխնիկական հնարավորության փորձագիտական հետազոտումը և վերլուծությունը:

Փորձագետի աշխատանքի մեքենայացումը և ավտոմատացումը:

 

6. Տարերային և տեխնածին աղետներ - 7 կրեդիտ - 210 ժամ

Վտանգավոր բնական երևույթների (երկրաշարժեր, հրաբուխներ, սողանքներ, փլուզումներ, ձնահոսքեր, ցիկլոններ, ջրհեղեղներ, անտառային հրդեհներ, մրրիկներ, համաճարակներ և այլն) բնութագրերը և առաջացման գոտիները: Տարերային երևույթների զարգացման առանձնահատկությունները, դրանց ազդեցությունը մարդկանց, տնտեսության և շրջակա միջավայրի վրա: Պաշտպանության եղանակները և միջոցառումները:

Տնտեսության օբյեկտների դասակարգումը և հիմնական բնութագրերը, վտանգավոր տեխնոլոգիաների և արտադրությունների դասակարգումը: Քիմիական, ռադիացիոն, հրդեհային և պայթյունային վտանգավորության օբյեկտներ, մարդկանց հնարավոր վնասման տարածքներ և գոտիներ: Տնտեսության օբյեկտների գործունեության կայունությունը: Կայունության վրա ազդող գործոններ, կայունության որոշման մեթոդիկան: Տնտեսության օբյեկտների, տեխնիկական համակարգերի, տեխնոլոգիական պրոցեսների փաստացի կայունության գնահատումը արտակարգ իրավիճակներում: Կայունության բարձրացման եղանակները: Վնասման օջախների և վտանգավոր գոտիների պարամետրերի կանխագուշակումը:

 

7. Ռադիացիոն պաշտպանություն և գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ

աղտոտվածության պայմաններում - 7 կրեդիտ - 210 ժամ

Արտակարգ իրավիճակներում ռադիացիոն պաշտպանության եղանակները: Ռադիացիոն իրադրության գնահատման կարգը և հաշվարկը: Բնակչության և նյութական արժեքների պաշտպանության կանխարգելիչ միջոցառումներ: Հակառադիացիոն պաշտպանական միջոցառումներ իրականացնող ուժերը: Կիրառվող հակամիջոցառումները ռադիոակտիվ տեղումներին հաջորդող սկզբնական, միջին և ուշ ժամանակահատվածներում: Ռադիոնուկլիդների հեռացումը սննդամթերքից տեխնոլոգիական մշակման ընթացքում:

 

8. Քիմիկական պաշտպանություն - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Արտակարգ իրավիճակներում քիմիական պաշտպանության եղանակները: Քիմիական իրադրության գնահատման կարգը և հաշվարկը: Բնակչության և նյութական արժեքների պաշտպանության կանխարգելիչ միջոցառումներ: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը: Հակաքիմիական պաշտպանական միջոցառումներ իրականացնող ուժերը:

 

9. Տեղեկատվական տեխնիկա և կապի միջոց - 4 կրեդիտ - 120 ժամ

Կապի ցանցերի դասակարգումը: Կապի անալոգային և թվային համակարգեր: Էլեկտրական բազմահաղորդչային կապի համակարգեր: Ռադիո-ռելեային և արբանյակային կապի համակարգեր: Կապի երկրորդային ցանցեր: Ղեկավար կետերի կապի հանգույցները: Տեղեկատվական համակարգեր: Կապի և տեղեկատվական համակարգերի և միջոցների տեխնիկական վիճակի հսկումը: Կապի և տեղեկատվության կազմակերպման հիմունքները:

 

10. Կենսագործունեության անվտանգության տեսական հիմունքներ -

2 կրեդիտ - 60 ժամ

Հիմնական հասկացությունները և ձևակերպումները:

Ռիսկի թույլատրելի հիմնադրույթները: Կենսագործունեության անվտանգության ապահովման սկզբունքները, մեթոդները և միջոցները:

Կենսագործունեության անվտանգության կառավարման հիմունքները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգի ուսումնասիրությունը: Համակարգային մոտեցումը Կենսագործունեության անվտանգության կառավարման ընթացքում: Կառավարման ֆունկցիաները, միջոցները: Կենսագործունեության անվտանգության վերլուծության և նախագծման տրամաբանա-մեթոդական սխեման:

Կենսագործունեության անվտանգության բժշկակենսաբանական հիմունքները: Մարդու օրգանիզմի ադապտացիան տարբեր պայմանների նկատմամբ: Սենսորային համակարգերի բնութագիրը անվտանգության տեսակետից: Միջավայրի գործոնների կառավարումը:

Կենսագործունեության անվտանգության հոգեբանությունը: Մարդու հոգեկան պրոցեսները և վիճակը: Գործունեության մոտիվացիան: Անվտանգության բարձրացման հոգեբանական մեթոդները:

 

11. Ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանություն - 6 կրեդիտ - 180 ժամ

Կենսոլորտ և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմի և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Մեքենայացման, հողերի, ոռոգման և չորացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

12. Վթարային փրկարարական աշխատանքների կազմակերպում - 5 կրեդիտ - 150 ժամ

Վթարային-փրկարարական աշխատանքների տեսակները: ՈՒժերի և միջոցների կարգը փրկարարական աշխատանքներ իրականացնելիս: Փրկարարական աշխատանքներ իրականացնող ուժերի պատրաստականության մակարդակի որոշումը, փրկարարների պատրաստման և ատեստավորման կարգը: Փրկարարական-որոնողական աշխատանքների անցկացման հիմնական տեխնոլոգիաները: Փրկարարական աշխատանքների անցկացման առանձնահատկությունները բնական և տեխնոգեն բնույթի արտակարգ իրավիճակների պայմաններում: Արտակարգ իրավիճակներում վթարային-փրկարարական աշխատանքների անվտանգությունը: Անվտանգ պայմանների ապահովման մեթոդները: Փրկարարների մասնագիտական և բարոյա-հոգեբանական պատրաստվածության մակարդակի բարձրացման միջոցառումներ:

 

13. Մեքենաների հուսալիություն և նորոգում - 5 կրեդիտ - 105 ժամ

Հուսալիությունը որպես տեխնիկական օբյեկտի (սարքավորում, մեքենա, համակարգ) համալիր հատկություն: Երկարակեցությունը և անվտանգությունը որպես հուսալիության հիմնական տարրեր: Վթարները և կատաստրոֆաների հիմնական աղբյուրների անվանացանկը: Վթարների և կատաստրոֆաների դասակարգումը և վիճակագրությունը: Վթարների և կատաստրոֆաների կանխագուշակումը: Ռիսկի տեսության հիմունքները: Ռիսկի անալիզը և նորմատիվ արժեքները: Ռիսկի վտանգի նվազեցումը: Վթարային պատրաստականությունը: Ռիսկի կառավարում և թույլատրելի ռիսկ:

 

14. Ավտոմատիկայի կիրառումը տեխնիկական համակարգերում - 3 կրեդիտ - 90 ժամ

Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման համակարգերի վերաբերյալ:

Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ, կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ինքնահավասարման երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում:

Ավտոմատ կառավարման համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները:

Ավտոմատ կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

 

    Այրման և  պայթման տեսություն                       50+25

 

    Արտակարգ իրավիճ. հոգեբանական կայունություն         50+25

 

ՖԱԿՈՒԼՏԱՏԻՎ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Տեսական ուսուցման ընդհանուր ժամանակը

(45ժx---------շաբաթ)

 

4.1 Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

5. 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում (ագրոարդյունաբերական համալիրում) մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետները

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    . տեսական ուսուցումը`                                 150 շաբաթ:

    . քննաշրջանները`                                       27 շաբաթ:

. պրակտիկաները` 21 շաբաթ, որից

    ուսումնական`                                            6 շաբաթ

    արտադրական`                                            10 շաբաթ

    նախադիպլոմային`                                         5 շաբաթ:

. եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                           10 շաբաթ

    . արձակուրդները`                                       36 շաբաթ:

Մասնագիտացնող ամբիոնը յուրաքանչյուր ուս.տարի կազմում և հաստատում է դիպլոմային նախագծերի նորացված թեմատիկայի բանկ: Դիպլոմային նախագծի թեման ուսանողը ընտրում է երրորդ կուրսում արտադրական պրակտիկա մեկնելուց առաջ:

Դիպլոմային նախագծի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է ֆակուլտետը, որը հաստատում է ԲՈԻՀ-ի գիտական խորհուրդը:

Նախօրոք կազմվում է նախագծի կատարման ժամանակացույցը, ամբիոնի կողմից վերահսկվում է կատարման ընթացքը, կազմակերպվում է նախնական պաշտպանություն, որից հետո թույլատրվում է նախագիծը ներկայացնել պաշտպանության:

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար ճարտարագետ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրեր յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

6. 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակման և իրականացման պայմաններին ներկայացվող պահանջները

6.1. Ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա ԲՈՒՀ-ն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել, կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այլ պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավոր է:

Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարման գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է,բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներոմ նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերումը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է «կենսագործունեության անվտանգության և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում» արտահայտությունը ընտրված բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը,կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագրին իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում;

ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և Գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

«Քաղաքացիական պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակների անվտանգության հիմնահարցեր»

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ:

- իրականացնել 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար;

- առանձին դեպքում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք,որպես կանոն ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթության (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակաս:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում

 

Լաբորատոր աշխատանքներ

1. Մշտական աշխատատեղերի սերտիֆիկացումը:

2. Բանվորական գոտու օդի պարամետրերի ուսումնասիրությունը:

3. Արտադրական լուսավորության ստուգումը:

4. Աղմուկից պաշտպանվելու մեթոդների և միջոցների արդյունավետության ուսումնասիրությունը:

5. Վիբրացիայից պաշտպանվելու տեխնիկական միջոցների ուսումնասիրությունը:

6. Մեքենաների աղմկային բնութագրերի ուսումնասիրությունը:

7. Էլեկտրամագնիսային ճառագայթներից պաշտպանության տեխնիկական միջոցների և մեթոդների արդյունավետության ուսումնասիրությունը:

8. Ջերմային ճառագայթումներից պաշտպանության տեխնիկական միջոցների և մեթոդների արդյունավետության ուսումնասիրությունը:

9. Իոնիզացնող ճառագայթումներից պաշտպանության միջոցների արդյունավետության ուսումնասիրությունը:

10. Դոզիմետրիկ և քիմիական ստուգման սարքերի օգտագործման կարգը:

11. Էլեկտրաանվտանգության ապահովման միջոցների արդյունավետության ուսումնասիրությունը:

12. Ձեռքի էլեկտրիֆիկացված գործիքի անվտանգության սկզբունքը:

13. Օդային մթնոլորտի կեղտոտվածության ուսումնասիրությունը:

14. Արդյունաբերության կեղտատար ջրերի բնութագրերի ստուգումը և նրանց մաքրման ապարատների ուսումնասիրությունը:

15. Հրավտանգ հեղուկների բռնկման ջերմաստիճանի հետազոտումը:

Գործնական աշխատանքներ

1. Նախագծվող օբյեկտի վնասարար և վտանգավոր արտադրական գործոնների ուսումնասիրությունը:

2. Արդյունաբերության աղբյուրների թույլատրելի սահմանային արտանետումների որոշումը: Ձեռնարկության էկոլոգիական անձնագրի կազմումը:

3. Տեխնոլոգիական գործընթացի էկոլոգիական փորձաքննությունը:

4. Մթնոլորտում արտանետումների մաքրման միջոցների ընտրությունը և հաշվարկը:

5. Կրակմարիչ տեխնիկայի և հակահրդեհային ահազանգման սարքավորումների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

6. Արտադրությունում հրդեհային անվտանգության մակարդակի բարձրացման միջոցառումների ներդրման տնտեսական արդյունավետության որոշումը:

7. Աղմկի խլացման միջոցների ընտրությունը և հաշվարկը:

8. Մինչև 1000 վ լարմամբ փոփոխական ցանցերում էլեկտրապաշտպանության համակարգերի հաշվարկը:

9. Հրդեհապայթյունավտանգ օբյեկտների, շենքերի և շինությունների դասակարգումը:

10. Ամպրոպապաշտպանություն, նրա հաշվարկը և նախագծումը:

11. Արտակարգ իրավիճակներում արտադրությունում և վայրերում ճառագայթման դոզային որոշումը, այդ գոտիներում մարդկանց գտնվելու թույլատրելի ժամանակի հաշվարկը:

12. Ռադիոակտիվ և քիմիական վարակվածության սահմանների որոշումը:

13. Դժբախտ դեպքերի դասակարգումը, հարցաքննումը, ձևակերպումը և հաշվառումը

14. Բանվորական տեղի սերտիֆիկացումը:

15. Արտակարգ իրավիճակների հետևանքների վերացման աշխատանքների պլանավորումը, կազմակերպումը և փրկարարական գործընթացի անցկացումը:

16. Էկոնոմիկայի օբյեկտում վթարային հետևանքների վերացման պլանի մշակումը:

17. Կենսագործունեության անվտանգության ապահովման իրավաբանական, նորմատիվային և կազմակերպչական հիմունքները:Որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջն է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (նախադիպլոմային պրակտիկաներ):

Պրակտիկայի վայրերը

1. ՀՀ ԱԻ վարչություն

2. ՀՀ արտակարգ իրավիճակների վարչության արագ արձագանքման փրկարարական ջոկատ

3. ՀՀ ԱԻ վարչություն ճքնաժամային իրավիճակների որակավորման բարձրացման ինստիտուտ

4. ՀՀ ԱԻ վարչություն «Պետլեռտեխհսկում», «Էներգահսկում», «Հակահրդեհային պաշտպանություն», «Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչություն» կազմակերպությունները

5. Շահումյանի «Ագրոսպասարկում» ԲԲԸ

6. Գյուղատնտեսական մթերքների վերամշակման ձեռնարկություններ

7. Մետաղամշակման և փայտամշակման գործարաններ

8. «Հայ Ծառատունկ» ծրագրի ուսումնական կենտրոն:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է,որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային նախագծերը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազային վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը

արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ շրջանավարտի պատրաստման

մակարդակին ներկայացվող պահանջները

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2. կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին,տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներն,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներն և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ:

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում պետք է կարողանա լուծել`

- Բնակչության պաշտպանության միջոցառումների պլանավորումը,

- անվտանգ և առողջական պայմանների ստեղծումը աշխատանքային պայմաններում,

- քաղ. պաշտպանության բոլոր տեսակի միջոցառումների ապահովման իրագործումը,

- փրկարարական և այլ անհետաձգելի աշխատանքների կատարումը արտակարգ իրավիճակներում,

- տուժված բնակչության առաջնահերթ կենսագործունեության կազմակերպումը արտակարգ իրավիճակներում,

- նախազգուշական աշխատանքների կազմակերպումը և անցկացումը վտանգավոր օբյեկտների գոտիներում գտնվող քաղաքացիներին դժբախտ դեպքերից զերծ պահելու համար,

- էկոնոմիկայի օբյեկտների անձնագրումը աշխատանքի անվտանգության, բնապահպանության և քաղ. պաշտպանության տեսակետից,

- տարածաշրջանի ուսումնասիրության կազմակերպումը, ինչպես նաև եղած վտանգավոր օբյեկտների և սպասելիք երևույթների ճշգրիտ նկարագրումը,

- դժբախտ դեպքերի փորձաքննությունը արտադրություններում և արտակարգ իրավիճակներում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվական և մշակույթային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու, կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

7.2. Բակալավր-ճարտարագետի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

7.2.1. 310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

 

310511-Կենսագործունեության անվտանգությունը և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները: Այն ուղղված է արտակարգ իրավիճակների առաջացման հավանականության նվազեցմանը, վնասակար ազդեցության գոտիների լոկալիզացմանը, աղետների և վթարների հետևանքների իջեցմանը և վերացմանը, ինչպես նաև մարդու անվտանգության և առողջական վիճակի պահպանմանը աշխատանքային գործունեության ոլորտներում: Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացնի որպես կենսագործունեության անվտանգության բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու արտակարգ իրավիճակների և աշխատանքի պաշտպանության ոլորտներում,

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն`

Էկոնոմիկայի օբյեկտներում աշխատակազմի անվտանգության և սանիտարական պայմանները, կենցաղում և շրջակա միջավայրում բնակչության կենսագործունեության անվտանգության ապահովումը բնական և տեխնածին աղետներից և վթարներից, ինչպես նաև նախազգուշական միջոցառումների, փրկարարական և այլ անհետաձգելի աշխատանքների տեխնոլոգիայի մշակման և տեխնիկայի շահագործման առաջնահերթ և հրատապ հարցերը հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների

 

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

- ներածություն

- գրականության ակնարկ

- նախագծի արդիականությունը, նպատակը և խնդիրները

- մարդու գործունեության միջավայրում (արտադրական, կենցաղային բնության) և բնակավայրի պայմաններում (նորմալ, արտակարգ) վտանգների ուսումնասիրությունը

- տեսական ուսումնասիրությունները

- լաբորատոր և դաշտային փորձերի կատարման մեթոդիկան և արդյունքները

- նախագծի տնտեսական հիմնավորումն

- բնապահպանության հարցերի մշակումը

- առաջարկությունները և եզրակացությունը

- օգտագործված գրականությունը

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

1. Անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում

2. Արտակարգ իրավիճակների կառավարում

3. Վթարային փրկարարական աշխատանքների կազմակերպումը և անվտանգությունը

4. Ռադիացիոն պաշտպանությունը և գյուղատնտեսության վարումը ռադիաց. աղտոտվածության պայմաններում

5. Քիմիական պաշտպանություն

6. Արտադրական անվտանգություն և աշխատանքի պաշտպանություն

7. Արտադրական սանիտարիա և աշխատանքի հիգիենա

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                  310511 - Կենսագործունեության

                                       անվտանգություն և անվտանգությունն

                                       արտակարգ իրավիճակներում

 

    Որակավորումը, անվանումը`           Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

    ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`    4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                     առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| +|+|+|+|+|14| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | =| =|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| 0| 0| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  4  |  -  |  -   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |  -  |  -   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  -  |  5  |  -   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  -  |  5  |  -   |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |  -  |  -  |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  6  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |   -   |  8  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |   -   | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |   -   |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |   -   |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 34  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գծագրական             | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գեոդեզիայի հիմունքներ | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 25 |  27 |   459   | 170 | 187 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն -2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բուսաբուծ. մթերքների  | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |պահպանման և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերամշակման տեխն.     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անասնաբուծական        | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |արտադրանքի            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտադրության տեխն.    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Քարտեզագրություն և    | 3  |  2  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |տեղագրություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 4  |     |   144*  |     |     |     |

|  |    |4 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավտոմոբիլներ և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տրանսպորտներ` 0,5     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենայացում`  5 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գեոդեզիայի հիմունքներ`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Քարտեզագրություն և    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեղագրություն` 1 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 31 |  29 | 510+144*| 170 | 238 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ընդհանուր քիմիա       | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տեսական մեխանիկա      | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսության     | 4  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |մեքենայացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գյուղատնտեսական և     | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Կենսագործունեության   | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|  |    |անվտանգության տեսական |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունք.              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 30 |  30 |    510  | 221 | 170 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ինֆորմատիկայի և       | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մեքենամասեր և  ՄՄՏ    | 6  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ամբարձիչ փոխադրական   | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հիդրավլիկայի          | 5  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Նյութագիտություն և    | 4  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |ԿՆՏ                   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Չափագիտություն,       | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |ստանդարտացում և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սերտիֆիկացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Նյութերի              | 5  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |դիմադրություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |  72 *   |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն` 1 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Տարերային և  տեխնածին |    |     |         |     |     |     |

|  |    |աղետներ` 1 շաբաթ      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 35 | 30  | 510+72 *| 221 | 153 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ֆիզիոլոգիայի          | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Էլեկտրատեխնիկա և      | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |էլեկտրոնայի հիմունքներ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տեղեկատվական          | 4  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |տեխնոլոգիաներ և  կապի |    |     |         |     |     |     |

|  |    |միջոցներ              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գյուղ. մթերքների      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |վերամշակման տեխն.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճանապարհային          | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |երթևեկության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Նյութերի              | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |դիմադրություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Փրկարար տեխնիկա և     | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Տրակտորներ և          | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |ավտոմոբիլներ          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 32 | 30  |    510  | 255 | 119 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ափապաշտպան,           | 6  |  6  |   102   |  51 |  34 |  17 |

|  |    |հակասելավային հիդրոտեխ|    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառուցվածքներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Բժշկական օգնությունը  | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |արտակարգ              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Արտադրական սանիտարիա  | 7  |  5  |   85    |  34 |  34 |  17 |

|  |    |և  աշխատանքի հիգիենա  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Արտադրական անվտանգ. և | 7  |  5  |   85    |  34 |  34 |  17 |

|  |    |աշխատանքի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պաշտպանություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տեխնիկական համակարգերի| 5  |  5  |   85    |  34 |  34 |  17 |

|  |    |հուսալիություն և  տեխ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |նորոգում              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |   150 * |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Փրկարար տեխնիկա և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենաներ` 2 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական անվտանգ. և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխ. պաշտպանություն` 2|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական սանիտարիա  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  աշխ. հիգիենա` 0,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. մթերքների      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերամշակման տեխ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարք.` 0,5 շաբաթ      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 36 | 27  |459+150* | 221 | 136 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ճարտարագիտ.           | 7  |  5  |   85    |  51 |     |  34 |

|  |    |հոգեբանություն և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |էրգոնոմիկայի          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ռադիացիոն պաշտ. և     | 7  |  5  |   85    |  34 |  17 |  34 |

|  |    |գյուղ. վար. ռադի.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |աղտոտ. պայման.        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Քիմիական              | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |պաշտպանություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 6  |  6  |   102   |  68 |     |  34 |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ավտոմատիկայի կիրառումը| 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |տեխնիկական համակարգում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 31 | 27  |   459   | 255 |  51 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Արտակարգ իրավիճակների | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Տարերային և  տեխնածին | 7  |  6  |   102   |  51 |     |  51 |

|  |    |աղետներ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ինժեներատեխ.          | 8  |  6  |   102   |  51 |     |  51 |

|  |    |ապահովումն արտակարգ   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ջերմատեխնիկա          | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |   150 * |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ռադիաց. պաշտպ. և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |գյուղ. վար. ռադիո.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |աղտ. պայմանն.` 1 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հրդեհապայթյունային    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ինժեներատեխ.          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ապահովումն արտ.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում` 2     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Քիմիական              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պաշտպանություն` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 27 | 19  | 323+150*| 170 |  17 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Կազմ. կենսագործ.      | 3  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |անվտանգ. և  արտ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակ. ստորաբաժան. |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կառավար. կենսագործ.   | 3  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |անվտանգ. և  արտ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակ. ստորաբաժ.   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Դժբախտ դեպքերի        | 4  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |փորձաքննություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հրդեհապայթյունային    | 6  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Վթարային փրկարար.     | 5  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |աշխատանք. կազմակերպ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  անվտանգ.           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Նախադիպլոմային        | 4  |     |   120 * |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 25 | 22  | 308+120*| 168 |     | 140 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 10

|______________________________________________________________________

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        |  8 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4048+636*|1851 |1071 | 1126|

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Արտադրական սանիտարիա և  աշխատանքի հիգիենա                    |

|       |Հրդեհապայթյունային անվտանգություն                            |

|       |Տարերային և  տեխնածին աղետներ                                |

|       |Ինժեներատեխնիկական ապահովումն արտակարգ իրավիճակներում        |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    14   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    39   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   339   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    14   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    35   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    3   |   348   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    14   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   438   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    1   |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    5   |   540   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   450   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    2   |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    125  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    125  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   471   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |   125   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |   125   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   471   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |   108   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |   138   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   337   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    34   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    34   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    50   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |   124   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   322   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |    19  |   3716  |42 ստ., |

|  |  |     |        |         |30 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

    Մասնագիտությունը`        310703 - Հացի, հրուշակեղենի և  մակարոնի

                             արտադրության տեխնոլոգիա

 

Որակավորման անվանումը`  Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310703 ՀԱՑԻ, ՀՐՈՒՇԱԿԵՂԵՆԻ և ՄԱԿԱՐՈՆԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310703 Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310703 Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիր

310703 Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ, ճարտարագետ-տեխնոլոգ, ճարտարագետ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղծառայության գլխավոր, առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310703 Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է բուսաբուծական մթերքների վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված հացամթերքների նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են հացահատիկի հումքի, հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի կազմը և հատկությունները, ինչպես նաև նրանց վերամշակման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, սարքավորումները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի մթերքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310703 Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստվածությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310703 Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների, տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արտադրական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկումներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների վերլուծությունը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաների/

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

- կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

- տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

- արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում արտադրանքի որակի ապահովման համար;

- տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

- կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին վերանորոգման անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպչական-կառավարչական գործունեության`

- աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների, վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

- տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել համակցված մթերքների հատկությունները;

- ժամանակակից տեխնոլոգիաների և մթերքների մշակում;

- մեթոդական, նորմատիվ և տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

- հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

- մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

- կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

- իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

- մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

- անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

- մասնակցում է Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

- կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորումների, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

- մասնակցում է Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիայի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

- ուսումնասիրում է Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթանում է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

- օգտվում է Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

- կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

- ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորումների, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքում ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` - հացահատիկի պահպանման և վերամշակման տեխնոլոգիա, չափագիտություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310703 Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորում, ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310703 ՀԱՑԻ, ՀՐՈՒՇԱԿԵՂԵՆԻ ԵՎ ՄԱԿԱՐՈՆԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական,

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական,

ընդհանուր մասնագիտական,

մասնագիտացման,

ֆակուլտատիվ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորաշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310703 ՀԱՑԻ, ՀՐՈՒՇԱԿԵՂԵՆԻ ԵՎ ՄԱԿԱՐՈՆԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

            Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

        մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

        հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

        երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

        կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

        կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

        ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:  

        Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

        դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

        վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

        մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

        պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

        ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ. մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ դ.  

        առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

        Հայաստանի առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակույթային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պատսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնեվյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

        ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր: Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:  Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը և այլն/ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային

        գրական մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի

        պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական

        արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները:

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության,ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և

        մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական

        ոճ /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/: Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:  Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակույթային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակույթային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը - Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը -

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակույթային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառությունները,

        ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և

        սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն:

        Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի

        համեմատական վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական

        սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական

        լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական

        համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական

        վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:  

        Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:

        Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման

        առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները:

        Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

        ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ:

        Պայմանագիր: Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի

        նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

        Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: Աշխատանքային

        վեճեր: Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը

        և տեսակները: Քրեական իրավունք: Հանցաքործության հասկացությունը և

        դրա տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և

        պատժի տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:

        Հողային վեճերի լուծումը: Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության

        դեմ պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական

        համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության

        մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական

        դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը:

        Ապացույցներ, իրեղեն ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի

        միջոցները: Ձերբակալում: Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը:

        Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և

        սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի

        աղբյուրները:

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց քրիստոնեական

        ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը:

        ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը

        կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության

        վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները: Շարժում և

        զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն:

        Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և

        անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն: Ճանաչողություն: Առօրեական,

        գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ:

        Ըմբռնում և բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ

        աստիճանները: Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի

        դերը կենսաբանական հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը:

        Ճշմարտության կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:  

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն,

        իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի

        ազատություն: Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավո

        հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և

        անհրաժեշտություն: Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ

        գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական

        ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական

        հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական

        հիմնախնդիրները: Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

         տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

         ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

         Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման

         հիմնական փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

         Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա, առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական

         նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի

         գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և

         փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները:

         Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը:

         Ծախսերի տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

         Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը,կատարյալ

         մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը:  Մրցակցային շուկաների

         արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

         Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների

         նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

         պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

         Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

         հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

         Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

         Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

         ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

         Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

         նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական

         պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական

         առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն:

         Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում: Սպառում և

         խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր:

         Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային քաղաքականություն: Փողը և

         նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային

         մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային

         քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական

         հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն:

         Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման շրջանի

         առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

         վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

         էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:  

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն:  Դրական անդամներով շարքեր:

            Նշանափոխ շարքեր: Լեյբնիցի հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր:

        Աստիճանային շարքեր: Աբելի թեորեմը: Զուգամիտության տիրույթ և

        շառավիղ: Աստիճանային շարքի գումարի հատկությունները, անդամ առ անդամ

        ածանցումը և ինտեգրումը: Թեյլորի և Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի

        վերլուծումը աստիճանային շարքի: Ֆուրյեի շարքերը:

        Հավանականությունների տեսության հիմնական հասկացությունները:  

        Պատահարի հավանականություն: Պատահարների լրիվ խումբ: Հավանականության

        վիճակագրական և դասական սահմանումներ: Պատահարների գումար: Թեորեմ

        անհամատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ

        երկու համատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ:

        Պատահարների արտադրյալ: Պայմանական հավանականություն: Պատահարների

        արտադրյալի հավանականության թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը:

        Բայեսի բանաձևը: Կրկնվող փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/:

        Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը, բինոմալ բաշխման

        հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու ամենահավանական թիվը:  

        Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի ինտեգրալային թեորեմը:

        Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները: Դիսկրետ և անընդհատ

        պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա: Մաթեմատիկական սպասում և

        դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում: Հավասարաչափ և նորմալ

        բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն:  Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

            (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

        համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու

        զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները,

        սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և

        բացասում գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը,

        ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման

        սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր`

        սկաներ և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ

        և այլն): Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման

        սարքեր): Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի

        տերմինալներ): Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային

        ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և

        ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման

        համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի

        համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական

        ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը,

        օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

        Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների

        կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական

        գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի

        որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

        Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր

        կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,

        ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները,

        ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային

        համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային,

        բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Համակարգչային գրաֆիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման

        ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր,

        գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer,

        StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD

        ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի

        պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ:

        Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի

        կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման

        միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական

        համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների

        կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում):

        Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը:

        Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի

        ստեղծումը: Չափերի կիրառումը,երկրաչափական չափեր և

        թույլտրվածքներ: չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային

        համակարգային փոփոխականներ: Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ

        և թղթի տարածության մեջ: Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման

        միջոցով: Գծագրի ելքը փլոթերի (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը

        և թղթի չափերը: Տեքստի ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում:

        Բլոկներ, դրանց կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների

        խմբավորում և խմբագրման հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի

        խմբագրում, երկրաչափական հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և

        մարմինների մոդելավորում: եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ

        ֆիգուրների ստեղծում: Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն

        եռաչափ գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: եռաչափ մոդելի

        ռենդեռինգը: Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում:  Օբյեկտների

        երանգավորում: Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր`

        տեսքեր վերևից, առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում

        (հանգույցի հավաքական գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

    5.      Տեսական մեխանիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական

        գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց

        հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի

        հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ

        կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական

        տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

        կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և շփման կոն:

        Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

        կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր:

        Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի

        համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

        արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

        արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

        հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին

        համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը,

        հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի

        թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական

        կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և

        հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ:

        ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն:

        Նյութական կետի կինետիկ էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ:

        Մեխանիկական համակարգ: Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի

        հատկությունները: Մեխանիկական համակարգի զանգված: Զանգվածների

        կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական

        համակարգի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգը:

        Մեխանիկական համակարգի զանգվածների կենտրոնի պահպանման օրենքը:

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգի շարժման

        քանակների գլխավոր մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների

        գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ թեորեմը և դրա հետևանքները:  

        Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի

        կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ: Դալամբերի սկզբունքը:

        Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի սկզբունքը նյութական կետի և

        մեխանիկական համակարգի համար: Լագրանժի հավասարումները: Մեխանիկական

        համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ, ընդհանրացված արագություններ և

        ընդհանրացված ուժեր: Լագրանժի առաջին և երկրորդ սեռի

        հավասարումները:

 

    6.      Գծագրական երկրաչափություն և  ճարտար.գրաֆիկա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Գծագրական երկրաչափություն: Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները:

        ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և

        բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ:

        Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր

        գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական

        խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը:

        Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Ճարտարագիտական գրաֆիկա Կոնստրուկտորական

        փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն:

        Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

        Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների

        պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի

        էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական

        միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:

            Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

    7.      Նյութերի դիմադրություն (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Ներածություն: Նյութերի դիմադրության խնդիրները: Հաշվարկային

        սխեմաներ, արտաքին բեռնվածքների դասակարգումը: ներքին ուժերի որոշումը

        հատույթների մեթոդով: Հասկացողություն դեֆորմացիայի և լարման

        մասին: Նյութերի դիմադրության հիպոթեզները: Ձգում, սեղմում: Հուկի

        օրենքը: Թույլատրելի լարում: Կտրվածքի ընտրությունը: Նյութերի

        մեխանիկական բնութագրերի հետազոտումը:  Սեփական քաշի հաշվառումը

        ձգման, սեղմման դեպքում: Դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Ստատիկորեն

        անորոշելի համակարգեր: Լարվածային վիճակների տեսություն:  Գլխավոր

        լարումներ, գլխավոր հարթակներ: Էքստրեմալ շոշափող լարումներ:  

        Ծավալային լարվածային վիճակ: Հուկի ընդհանրացված օրենքը: Սահքի

        դեֆորմացիա, մաքուր սահք: Սահքի դեֆորմացիա, մաքուր սահք: Սահքի

        գործնական հաշվարկներ (գամային և եռակցման միացությունների

        հաշվարկը): Պատկերների հարթ հատույթների երկրաչափական բնութագրերը:

        Ոլորում: Լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը լարման դեպքում:

        Ծռում: Հեծանների և հենարանների տեսակները: Հենարանային

        հակազդումների որոշումը: Կտրող ուժերի (Q) և ծռող մոմենտների (M)

        էպյուրաների կառուցումը: Ամրության պայմանը ծռման դեպքում: Կտրվածքի

        ընտրությունը: Տեղափոխությունների որոշումը ծռման դեպքում:

        Երկայնական ծռում: Կրիտիկական բեռնվածքի որոշումը: Էյլերի բանաձևը:

 

    8.      Մեքենաների մասեր (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության

        չափանիշները և նախագծման հիմունքները: Մեքենաների մասերի

        միացումները: Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ:

        Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ:

        Հաշվարկը ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային,

        երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական

        տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության: Մեխանիկական

        փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր

        պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր

        փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության: Շարժմանը

        սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ:

        Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և

        տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման:  

        Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և

        ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական

        կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը:

        Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

    9.      Նյութաբանություն և  չափագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Պարզ մետաղներ: Մետաղների բնորոշ առանձնահատկությունները:

        Մետաղների ատոմային և բյուրեղային կառուցվածքը: Մետաղների առաջնային

        և երկրորդային բյուրեղացումը: Մետաղների կոփումը և

        վերաբյուրեղացում: Երկակի համաձուլվածքների վիճակի դիագրամներ,

        տեսակները և վերլուծությունը: Երկաթ-ածխածնային համաձուլվածքների

        ֆազերն ու ստրուկտուրաները, վիճակի դիագրամի վերլուծությունը:

        Ածխածնային պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Թուջեր,

        ստրուկտուրան և հատկությունները: Պողպատների ջերմամշակման

        տեսությունը, ջերմամշակման եղանակները: Պողպատի հիմնական

        փոխակերպումները: Պողպատների ստրուկտուրան տաքացումից և սառեցումից

        հետո: Պողպատների ջերմամշակման տեխնոլոգիան: Պողպատի ջերմաքիմիական

        մշակում, պողպատի ցեմենտացումը, տեսակները, ջերմամշակումը: Պողպատի

        ազոտացումը, նիտրոցեմենտացումը, նիտրոցեմենտացումը և ցիանացումը:

        Լեգիրացված պողպատներ: Լեգիրող տարրերի ազդեցությունը պողպատներում

        տեղի ունեցող փոխակերպումների վրա: Լեգիրված պողպատների դասակարգումը

        և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատների դասակարգումը

        և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատներ: Գործիքային

        լեգիրված պողպատներ: Հատուկ ֆիզիկա-քիմիական հատկություններ ունեցող

        պողպատներ: Մետաղակերաքիմիական կարծր համաձուլվածքներ; Գունավոր

        մետաղների և համաձուլվածքներ: Պղինձը և նրա համաձուլվածքները`

        արույր և բրոնզ: Ոչ մետաղական մեքենաշինական նյութեր: Պլաստմասսաներ:  

        Ապակիներ: Ռետիններ:

 

    10.     Անօրգանական քիմիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ. Ի. Մենդելեևի պարբերական օրենքը:

         Միջուկի բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի

         կառուցվածքի քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի

         կառուցվածքը: Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ: Բևեռային և

         ոչ բևեռային կապ: Դիպոլ մոմենտ:  Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը

         և երկրաչափական ձևերը: o/սիգմա/, (Pi /պի/ և a- կապեր: Կապի

         կարգը: Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա

         բացատրությունը ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական

         փոխարկումների հիմնական տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական

         ռեակցիայի ջերմային էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի

         հիմնական հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը

         ռեակցվող նյութերի բնույթից, կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և

         կատալիզատորից: Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների

         ներգործման օրենքը: Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության

         կախումը ջերմաստիճանից /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն

         ակտիվացման էներգիայի մասին առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին,

         նրա տեսակները: Քիմիական հավասարակշռություն և հավասարակշռության

         հաստատուն: Քիմիական հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի,

         Բրաունի սկզբունքը: Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ:

         Լուծույթներ: Դիսպերս համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր

         բնութագիրը: Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման ձևերը:

         Օսմոս, օսմոտիկ ճնշում: Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները:

         Էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման

         տեսությունը: Դիսոցման աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ

         Դիսոցման հաստատուն: Օստվալդի նոսրացման կանոնը Լուծելիության

         արտադրյալը: Իոնափոխանակային ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը: Ջրի

         իոնական արտադրյալը: Ջրածնական ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս

         միացություններ: Կոմպլեքս միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս

         միացությունների ստացման եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը

         քիմիական և կենսաբանական պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման

         ռեակցիաներ: Էլեկտրաքիմիական պրոցեսները էլեկտրոլիտների

         լուծույթներում: Օքսիդացման և վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական

         էլեմենտի կառուցվածքը և նրա էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան:

         Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը: տարրերի ընդհանուր բնութագիրը,

         քիմիական հատկությունները: Քիմիական պրակտիկում:

 

    11.     Անալիտիկ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում: Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով:  Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    12.     Օրգանական քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ: Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ:  

        Դասակարգումը, իզոմերիան,անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները:

        Քիմիական հատկությունները: Սպիրտներ Սպիրտներ. բնորոշումը և

        դասակարգումը: Սահմանային միատոմանի սպիրտներ /ալկոհոլներ/:

        Հոմոլոգիական շարքը, իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացման եղանակները.

        Քիմիական հատկությունները: Երկատոմ սպիրտներ/գլիկոլներ/: Իզոմերիան և

        անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական հատկությունները: Քիմիական

        հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ: Գլիցերին, տարածվածությունը

        բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ: Բնորոշումը, անվանակարգը:  

        Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը: Քիմիական

        հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը, դասակարգումը:

        Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ: Անվանակարգը, իզոմերիան:

        Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուների

        ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր: Տարածվածությունը

        բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը: D- և L շարքեր:

        Մոնոսախարիդներ. ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական իզոմերիա և

        տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:

        Արեններ Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի ածխաջրածինների անվանակարգը

        և իզոմերիան: Ստացման եղանակները: Ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ ալդեհիդների և

        կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ Բնորոշումը և

        դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը: Տարածվածությունը բնության

        մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Հետերոցիկլիկ միացություններ: Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ

        սիստեմների արոմատիկության մասին: Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին:

        Գաղափար ալկալոիդների մասին: Քիմիական պրակտիկում:

 

    13.     Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

        Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

        էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

        օրենքը: Ջերմունակություն: Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

        օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:

        Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

        Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

        իդեալական համակարգեր:

            Քիմիական հավասարակշռություն: Կինետիկական և թերմոդինամիկական

        մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

        ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

        Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

        հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

        համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

        Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

        սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

        Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ, կոմպոնենտ և ազատության

        աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

        բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

        Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա: Էլեկտրոլիտների

        լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

        էլեկտրաստատիկ տեսությունը: Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

        գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

        էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

        կինետիկա և կատալիզ:  Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոն ընդունակ ակտիվ

        մասնիկներ /ատոմներ, իոններ, ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

        Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

        Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

        էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

        հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:

        Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևույթային երևույթներ:

        Մակերևույթային ազատ էներգիա: Մակերևույթային լարվածություն:

        Ադհեզիա և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

        ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևույթային ակտիվություն:

        Շիշկովսկու հավասարումը: Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

        Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

        Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

        ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

        Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

        էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

        պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:

        Բրոունյան շարժում:Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա: Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն

        հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն անալիզ Կոլոիդների օպտիկական

        հատկությունները: Լույսի ցրումը և կլանումը կոլոիդ համակարգերում:

        Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա: ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային

        միկրոսկոպ: Դիսպերս համակարգերի կայունությունը և կոագուլյացիան:

        Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և կինետիկ կայունությունը:

        Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ:

        Շուլցե-Հարդիի կանոնը: Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի

        տեսությունը: Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ

        Նյուտոնյան հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը:Ազատ դիսպերս

        համակարգերի մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

        կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ: Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

        Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

        Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

        և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

        Կայունացումը: Փրփուրներ:Նրանց կայունացումը և քայքայումը:  

        Ֆլոտացիա: Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

        պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևույթային ակտիվ

        նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ

        կոնցենտրացիա:  Սոլյուբիլիզացիա:  Բարձրամոլեկուլային միացությունների

        լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

        կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

        մոլեկուլային մասսաների որոշումը: Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

        կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    14.     Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պաշտպանություն

            (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    15.     Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

        նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

        և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

        աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

        «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

        նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

        աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:  

        «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

        խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

        պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

        մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

        հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

        օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

        սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

        եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

        ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

        միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների,

        ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և

        նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը:  Էլեկտրահարվածից

        պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:

        Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

        շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

        հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

        բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում:

        Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման

        և պահպանման կարգը:

 

    16.     Քաղ. պաշտպանություն և  անվտանգ. արտ. իրավիճակներ

            (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

        պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

        դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

        և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

        ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

        չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,

        բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը:

        Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները:  Դոզաչափման

        և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

        արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

        հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

        միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:

        արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

        անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

        պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

        գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

        մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

        անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

        անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

        աղտոտվածության պայմաններում

 

    17.     Մաթ. վիճակ. հիմունքներ և  հետազոտ. մեթոդներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումների: Գումարման, բազմապատկման

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմիկան, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի,

        դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ

        պատահական մեծությունների համար: Շեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը:

        Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ,

        ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական

        մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության

        թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի

        միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

            Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների

        համար: Վիճակագրական հիպոտեզներ և նրանց ստուգման եղանակները:

        Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Համակարգչային տեխնիկա (օպերատորական գործ) - (68 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

    1.      Ճյուղի կենսաքիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Առարկայի նպատակն է նկարագրել կենդանական օրգանիզմի բջջի քիմիական

        կազմը և կենսագործունեության հիմքում ընկած նյութափոխանակության

        պրոցեսները: Բջջի ժառանգական ինֆորմացիան կրող մոլեկուլների /ԴՆԹ,

        ՌՆԹ/ կառուցվածքի և ֆունկցիաների ուսումնասիրումը, ինֆորմացիայի

        գրանցման, տեղափոխման ուղիները: Սպիտակուցի սինթեզը, կառուցվածքը,

        ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Սպիտակուցների դասակարգումը ըստ

        կառուցվածքի և ֆունկցիայի: Պեպտիդները և ամինաթթուները: ֆերմենտները

        և նրանց դերը նյութափոխանակության պրոցեսներում: Կենսաէներգետիկա:

        Քիմիական էներգիայի առաջացումը օրգանական նյութերի քայքայման

        ընթացքում: Ածխաջրերը և նրանց նյութափոխանակությունը: Ճարպերը և

        նրանց նյութափոխանակությունը: Սպիտակուցների և նուկլեինաթթուների

        նյութափոխանակությունը: Ջուրը և հանքային նյութերը: Կենսաակտիվ

        նյութերը` վիտամինները, հորմոնները, նեյրոհաղորդիչները: Սնուցման

        կենսաքիմիական հիմունքները: Հացաթխման կենսաքիմիայի հիմունքները:

 

    2.      Հիդրավլիկայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա

        հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական

        ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր

        մակերևույթների վրա:  Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը:

        Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների

        շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության

        հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա:

        Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական

        և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և

        իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի

        համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման

        ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը:

        Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և

        կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի

        երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական

        մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա

        աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները,

        բնութագրերը, համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ

        տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային

        հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

    3.      Ջերմատեխնիկա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            «Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը

        գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ:

        Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի

        փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային

        մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների

        իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական

        գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական

        դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում:

        Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման

        ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները:

        Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման

        պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային

        սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ:

        Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային

        մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

        Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

    4.      Ճյուղի մանրէակենսաբանություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Առարկայի խնդիրները: Միկրոօրգանիզմների խմբերը, դասակարգումը,

        անվանակարգումը: Միկրոօրգանիզմների ձևը և կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան,

        փոփոխականությունը, արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը

        միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա, միկրոօրգանիզմների

        տարածվածությունը բնության մեջ և դերը նյութերի շրջանառությունում:

        ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին, իմունիտետ: Հացի, հրուշակեղենի և

        մակարոնի արտադրատեսակների մանրէակենսաբանություն:

 

    5.      Ավտոմատիկա և  արտ. պրոց. ավտոմատացում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

        համակարգերի վերաբերյալ: Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ

        բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,

        կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման

        օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման

        երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում:  Ավտոմատ կառավարման

        համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական

        բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ

        օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ

        կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները

        կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները:  Տելեմեխանիկայի հիմունքները:

        Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները

        կազմակերպելիս:

 

    6.      Էլեկտրատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց

        հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

        Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ

        գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

        հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

        Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

        վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ:  

        Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն

        եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    7.      Սննդի արտ.պրոցեսներ և  ապարատներ (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Պրոցեսների և ապարատների գիտության հիմնական հասկացությունները:

        Սննդային տեխնոլոգիայում օգտագործվող ընդհանուր պրոցեսները`

        մեխանիկական, հիդրոմեխանիկական, ջերմային ու զանգվածափոխանակման, և

        այդ պրոցեսներում օգտագործվող ապարատներն ու մեքենաները: Պրոցեսների

        և ապարատների հետազոտման մեթոդները: Նմանության տեսության հիմնական

        դրույթները: Մեխանիկական ընթացքներ` մանրեցում, տեսակավորում,

        մամլեցումով նյութերի մշակում: Հիդրոմեխանիկական ընթացքներ.

        Հիդրոստատիկայի օրենքները: Հիդրոդինամիկայի օրենքները: Ջերմային

        ընթացքներ, ջերմափոխանցման հիմնական օրենքները: Կոնդենսատորներ և

        կոնդենսացում: Զանգվածափոխանցման տեսության հիմունքները: Աբսորբցիա և

        ադսորբցիա: Մեմբրանային ընթացքներ: Նշված պրոցեսների էությունը,

        կիրառումը: Պրոցեսները բնութագրող ֆիզիկական մեծությունների փոխադարձ

        կապը, պրոցեսների ընթացքի մեխանիզմը, օգտագործվող մեքենաների ու

        ապարատների կառուցվածքային հիմունքները, պրոցեսների ջերմային ու

        նյութական, ապարատների ու մեքենաների նախագծման ու ստուգիչ

        հաշվարկների կատարման մեթոդիկան:

 

    8.      Ճյուղի էկոնոմիկա և  մարքեթինգի հիմունքներ (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը,

        առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

        Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

        արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

        անվտանգությունը: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության

        էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական

        տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի

        արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

        դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

        արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

        օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

    9.      Սննդի արտադրության կազմակերպում: ԱՊՀ կազմակերպությունների

    10.     կառավարում (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

        տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:

        Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

        ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

        և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

        հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

        /խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

        մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

        վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

        ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

        գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

        մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:  

        Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

        Կառավարման գործընթացը և գործառույթները:  Տարածքային կառավարումը և

        տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

        Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և

        սթրեսի կառավարումը: Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:  

        Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

        Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը:

        Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

        արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

    11.     Հատիկաբանություն բուսաբուծության հիմունքներով

            (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Հատիկաբանությունը և բուսաբուծությունը որպես գիտության ճյուղեր,

        նրանց կապը և ուսումնասիրության օբյեկտները: Հատիկային ակաբույսերի

        կյանքի հիմնական գործոնները, նրանց աճման ու զարգացման

        առանձնահատկությունները: Հացահատիկային մշակաբույսերի հատիկի

        ձևաբանական և անատոմիական բնութագիրը ըստ տեսակների և սորտերի,

        հատիկ քիմիական կազմը և նրա վրա ազդող գործոնները, հացահատիկային

        մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, հատիկում ընթացող

        ֆիզիոլոգիական և կենսաքիմիական պրոցեսները, մշակության պայմանների

        ազդեցությունը հատիկի որակի և տեխնոլոգիական գնահատման վրա, հատիկի

        տեխնոլոգիական հատկությունները և որակի գնահատման մեթոդները և

        ցուցանիշները, հացահատիկի արտադրության ներկա վիճակը և հեռանկարները:

            Կարգաբանությունը, ձևաբանական, ֆիզիոլոգիական

        առանձնահատկությունները, բազմացումը, բույսերի աճը և զարգացումը,

        զարգացման փուլերը, մշակության տեխնոլոգիաները, հողի մշակումը,

        սերմացույի որակի նկատմամբ պահանջները, սերմացույի նախապատրաստումը,

        ցանքը, ցանքի խնամքը, սերմնաբուծության հարցերը: Բերքահավաքի

        առանձնահատկությունները, կորուստները, բերքահավաքի ձևերը:  

        Հացահատիկային մշակաբույսերի սերմերի ձևաբանական և անատոմիական

        առանձնահատկությունները: Սերմերի քիմիական կազմը, նրա վրա ազդող

        գործոնները: Հատիկների վնասվածությունը հիվանդություններից և

        վնասատուներից, հիմնական վնասատուները և հիվանդությունները,

        հատիկների վնասվածությունը բերքահավաքի ժամանակ: Պահպանման ժամանակ

        հատիկային զանգվածում ընթացող ֆիզիոլոգիական պրոցեսները, ֆիզիկական և

        ֆիզիոքիմիական հատկությունները: Հատիկի որակի գնահատման ընդհանուր

        սկզբունքները, որակի գնահատման ֆիզիկական մեթոդները` հատիկի

        ձևը, մեծությունը, ծավալը, համահավասարություն, 1000 հատիկի զանգվածի

        կշիռը, ապակենմանությունը, թաղանթավորությունը, ծավալային կշիռը,

        մեխանիկական վնասվածությունը աերոդինամիկ հատկությունները,

        վնասվածությունը հիվանդություններից և վնասատուներից, խարնուրդները:

        Հատիկի որակի գնահատման քիմիական մեթոդը` խոնավությունը,

        մոխրայնությունը, թթվայնությունը, սպիտակուցների պարունակությունը,

        սոսնձանյութերի քանակը և որակը: Հատիկի տեխնոլոգիական գնահատումը:

        Հասկացողություն հատիկի տեխնոլոգիական հատկությունների և արժողության

        մասին: Հատիկի ալրաղացային հատկությունների գնահատումը, հատիկի

        հացաթխման արժանիքները: Ձավարային մշակաբույսերի տեխնոլոգիական

        հատկությունների գնահատումը, հատիկի մակարոնային հատկությունների

        գնահատումը, հատիկի որակի նկատմամբ հրուշակեղենի արդյունաբերության

        տեխնոլոգիական պահանջները: Ստանդարտիզացումը, հասկացողություն

        ստանդարտի մասին, սկզբունքները, կոնդիցիան, նորմատիվները, հատիկի

        որակի նկատմամբ վերահսկումը:

 

    12.     Մաթեմատիկական մոդելավորում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

        տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

        ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

        տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

        օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

        սահմանափակումների համակարգը: Տնտեսագիտական պրոցեսների

        մոդելավորումը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

        անասնաբուծության մեջ: Տնտեսությունների օպտիմալ մասնագիտացման և

        ճյուղերի զուգակցման խնդրի մաթեմատիկական մոդելը: Բեռների տեղափոխման

        պլանավորման և արտադրության օպերատիվ պլանավորման խնդիրների

        մաթեմատիկական մոդելները: Արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսների

        օպտիմալ կազմակերպման խնդրի առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

    13.     Հաշվապահական հաշվառման հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման

        առանձնահատկությունները, դրվածքը, մեթոդի տարրերը: Մեքենաների և

        սարքավորումների վրա կատարված ծախսերի հաշվառումը: Միավոր արտադրանքի

        վրա կատարված ծախսերի հաշվում և ինքնարժեքի հաշվարկումը:

        Պահեստամասերի մուտքագրման և դուրս գրման հաշվառումը: Հացի,

        հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության սարքավորումների նորոգման վրա

        կատարվող ծախսերի հաշվառումը: Մեքենաների, սարքավորումների, ձեռք

        բերման փաստաթղթավորման կարգը: Գույքագրման անցկացման կարգը:

        Աշխատանքի վարձատրության ձևերը: Հումքի և նյութերի սկզբնական

        հաշվառումը: Տաբելային հաշվառում: Հաշվարկա-վճարային տեղեկագրեր:  

        Ստորաբաժանման արտադրական հաշվետվության ներկայացման ժամկետները:

 

    14.     Հարկային քաղաքականություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ֆինանսների էությունը և գործառույթները: Ֆինանսական ռեսուրսների

        կազմավորման հիմնական ուղիները: Տարբեր կազմակերպա-իրավական

        տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների առանձնահատկությունները:

        Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական

        վերահսկողություն: Հարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը: Հարկային

        ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական

        հիմունքները: Հարկերի տեսակները և դրանց դասակարգումը: Հարկերի

        տարրերը և հարկատրման սկզբունքները: Հարկի վճարման ձևերը: Հարկի

        դրույքաչափը: Հարկի հաշվարկման կարգը: Հարկի վճարման եղանակները:

        Գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողների հարկատրման

        առանձնահատկությունները: Գյուղարտադրանք արտադրողների հարկատրման

        միջազգային փորձը: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը,

        տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում: Վարկավորման

        գործընթացի կարգավորման ուղիները: Պարզ և բարդ տոկոսադրույքներով

        տոկոսային եկամուտների հաշվարկման մեթոդները: Հաճախորդի ֆինանսական

        վիճակի և վարկով ապահովման վերլուծությունը: Վարկի տրամադրման և

        գրավով ապահովվածության պայմանագրերի էությունը: Վարկային

        պայմանագրերի կատարման վերահսկումը բանկի կողմից:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.      Արտադրանքի որակի հսկում և  անվտանգություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն. Վտանգավոր գործոնի վերլուծության կրիտիկական

        ստուգիչ կետի կոնցեպցիա: Օտարածին նյութերի դասակարգումը: Շրջակա

        միջավայրը որպես հումքի և սննդամթերքի աղտոտման հիմնական աղբյուր:  

            Նյութերի տոկսիկության (թունավորության) չափերը Տոքսիկ (թունավոր)

        տարրերը: Ճառագայթաակտիվ աղտոտումը: Դիոքսիններ և դիոքսինանման

        միացություններ: Բազմացիկլային արոմատիկ ածխաջրածիններ: Աղտոտումներ

        բուսաբուծության մեջ կիրառվող նյութերով: Նիտրատներ, նիտրիտներ,

        նիտրոզամիններ: Բույսերի աճի կարգավորիչներ: Աղտոտումները

        անասնապահությունում կիրառվող նյութերով: Հակաբիոտիկներ:

        Սուլֆանիլամիդներ: Նիտրոֆուրաններ:  Հորմոնալ պատրաստուկներ:  

        Տրանկվիլիզատորներ:

            Բնական տոքսիկանտներ: Մանրէական տոքսիններ: Միկոտոքսիններ:

        Աֆլատոքսիններ: Տրիխոտեցենային միկոտոքսիններ: Ձեարալենոնը և նրա

        ածանցյալները: Պատուլինը և այլ միկոտոքսինները:

            Սնուցման հակաալիմենտար գործոնները: Մարսողական ֆերմենտների

        ինհիբիտորներ (արգելակիչներ): Ցիանոգեն գլիկոզիդներ: Ալկալոիդներ:

        Հակավիտամիններ: Հանքային նյութերի յուրացումը իջեցնող գործոնները:

        Լեկտիններ: Ալկոհոլը:

            Օտարածին միացությունների մետաբոլիզմը և նրա վրա ազդող

        գործոնները:

            Սննդամթերքի կեղծարարությունը: Անվտանգության տեսակետը:

        Գենետիկորեն (ծագումնաբանորեն) մոդիֆիկացված (վերափոխված)

        սննդամթերքը:

 

    2.      Ճյուղի կենսատեխնոլոգիայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հացը որպես կարևորագույն սննդամթերք: Հացի

        արտադրության պատմությունը հնագույն դարերից մինչև այսօր: Ալրային և

        շաքարային հրուշակեղենի առանձնահատկությունները և արտադրության

        խնդիրները: Մակարոնեղենը որպես սննդամթերք: Մակարոնի արտադրության

        պատմությունը և ժամանակակից արտադրության մակարդակը: Ցորենի և

        տարեկանի հատիկը: Հացահատիկի որակական գնահատականը: Հացաթխման ալյուր:

        Ալյուրի տեսակները: Ալյուրի քիմիական կազմվածքը: Ցորենի ալյուրի

        հացաթխման հատկությունները: Ալյուրի սեփական շաքարները: Ալյուրի

        շաքարագոյացման հատկությունները: Ալյուրի գազագոյացման հատկության

        որոշումը և նրա տեխնոլոգիական նշանակությունը: Ցորենի ալյուրի ուժը:

        Ալյուրի սպիտակուցապրոտեինազային համալիրը: Ալյուրի սպիտակուցային

        նյութերը: Ալյուրի պրոտեոլիտիկ ֆերմենտները, նրանց ակտիվացուցիչները

        և արգելակիչները (ինհիբիտորները): Ալյուրի օսլան որպես ալյուրի ուժի

        վրա ազդող գործոն: Լուծվող լորձերը: Լիպիդները և նրանց

        ազդեցությունը: Ցորենի ալյուրի սոսնձանյութը և ուժը: Ալյուրի ուժի

        տեխնոլոգիական նշանակությունը: Ալյուրի ուժի որոշման մեթոդները:

        Սոսնձանյութի քանակի և որակի որոշման մեթոդները:  Խմորի ռեոլոգիական

        (հոսքաբանական) հատկությունները: Ալյուրի գույնը: Ցորենի ալյուրի

        խոշորայնությունը: Փորձնական թուխերի անցկացման մեթոդները: Տարեկանի

        ալյուրի հացաթխման հատկությունները: Տարեկան ալյուրի գույնը,

        խոշորայնությունը: Մակարոնեղենի արտադրության համար օգտագործվող

        ալյուրը և նրա որակի ցուցանիշները: Լրացուցիչ հումքը: Հարստացուցիչ

        հավելումներ, համային և այլ հավելումներ: Արտադրությունում

        օգտագործվող ջուրը: Խմորիչները և նրանց տեսակները: Կերակրի աղը և

        նրա տեսակները: Հրուշակեղենի արտադրության հիմնական հումքը: Շաքարը և

        շաքարային նյութերը: Մրգա-հատապտղային հումքը և կիսապատրաստվածքները:

        Չամիչ: Սոյայի և եգիպտացորենի ալյուր: Օսլա: Կակաո-ունդ: Ընկույզներ

        և ձիթապտղի սերմեր: Նուշ: Կեշյու: Արախիս: Քունջութ:  Արևածաղկի

        սերմ: Կաթ և կաթնամթերք: Խտացված կաթ: Չոր կաթ: Սերուցք: Կաթի

        շիճուկ: Ձու և ձվամթերք: Ճարպեր: Սննդային թթուներ: Բուրավետ

        նյութեր: Համեմունքների տեսակները: Փխրեցուցիչներ: Քիմիական

        փխրեցուցիչներ:  Դոնդողագոյացուցիչներ: Փրփրագոյացուցիչներ: Սննդային

        ներկեր: Օժանդակ և փաթեթավորման նյութեր: Հումքի ընդունումը,

        պահպանումը և նախապատրաստումը: Ալյուրի խոնավության, գույնի,

        թթվայնության, ճարպի, սպիտակուցա-պրոթեինազային և ածխաջրա-ամիլազային

        համալիրի փոփոխումը: Ալյուրի պահպանումը պարկերում:  Ալյուրի առանց

        տարայի պահպանումը: Ալյուրի նախապատրաստումը: Ջրի, աղի, խմորիչների,

        շաքարի, ճարպերի, կաթնամթերքի, ձվամթերքի և այլ հումքի ընդունումը,

        պահպանումը և նախապատրաստումը: Հումքի դոզավորման եղանակները:  

        Սննդային հավելումները և նրանց դերը հացաթխման արտադրության

        տեխնոլոգիայում:  Բուրավետացուցիչներ: Քաղցրացնող նյութեր: Հացի

        փչացումը դանդաղեցնող սննդային հավելումներ: Համալիրային հացաթխման

        բարելավիչներ: Թթվացուցիչներ: Չոր կիսապատրաստվածքներ:

 

    3.      Հացի, հրուշակեղենի և  մակարոնեղենի կենսատեխնոլոգիա

            (20 կրեդիտ, 600 ժամ)

            Ներածություն: Հացաթխման զարգացման ակնարկը: Հացաբուլկեղենի

        արտադրության ընթացքի փուլերը: Ցորենի ալյուրից խմորի պատրաստման

        հիմնական եղանակները և բաղադրագիրը: Հումքի դոզավորում: Խաշխմորի և

        խմորի շաղախում: Խմորի հասունացում /խմորում/: Խմորի թթվայնության

        փոփոխում: Կոլոիդ և ֆիզիկական ընթացքներ: Խմորման ընթացքի արագացում:

        Խմորի շաղախման և կազմավորման ժամանակ ուժեղացված մեխանիկական

        ազդեցությունը: Խմորի ընթացքի արագացման քիմիական ճանապարհը: Խմորի

        տրորումը: Խմորի պատրաստականության որոշումը: Ջուրը որպես խմորի

        բաղադրամաս: Աղը որպես խմորի բաղադրամաս: Ճարպերը որպես խմորի

        բաղադրամաս: Շաքարը որպես խմորի բաղադրամաս: Խմորի ջերմաստիճանը:

        Տարեկանի ալյուրից խմորի պատրաստում: Հացի պատրաստման

        կենսատեխնոլոգիական հիմունքները: Խմորի մասնատում: Թխում: Հացի

        պահպանումը: Հացի ելքը: Ելք հասկացողությունը: Հացի ելքը բնորոշող

        գործոնները: Ալյուրի խոնավությունը և հացաթխման հատկությունները:

        Լրացուցիչ հումքի քանակությունը: Հացի և խմորի խոնավությունը:

        Տեխնոլոգիական կորուստներ և ծախսեր: Հացի որակի բարելավման

        եղանակները և ուղիները: Ալյուրի հացաթխման հատկությունների

        բարելավման ուղիները: Հացի որակի բարելավման մեթոդները: Հացի արատները

        և հիվանդությունները: Հացի տեսականին: Հաց տարեկան, տարեկան-ցորենի,

        ցորենի: Բուլկեղեն: Ամոքային բուլկեղեն: Օղաբլիթներ: Ամոքային

        պաքսիմատներ: Հասարակ պաքսիմատներ: Հացի ազգային տեսակներ: Հացի որակը

        և նրա սննդային արժեքը: Դիետիկ բուժիչ հացատեսակներ: Հրուշակեղենի

        արտադրության առանձնահատկությունները: Թխվածքաբլիթներ, կրեկերներ:

        Արտադրության սխեմաները: Շաքարային և ձգվող թխվածքաբլիթների

        մեխանիզացված հոսքային գծեր: Կրեկերի արտադրության հոսքային գիծ:

        Խմորի պատրաստում: Խմորի հիմնական բաղադրիչները: Հումքի տարբեր

        տեսակների ազդեցությունը խմորի կազմավորման վրա: Տեխնոլոգիական ռեժիմի

        ազդեցությունը խմորի կազմավորման վրա: Խմորի շաղախումը: Խմորային

        պատրաստվածքների ձևավորումը: Թխումը: Թխվածքաբլիթների, գալեթների և

        կրեկերի հովացումը, փաթեթավորումը: Անուշահացեր: Անուշահացերի

        արտադրության սխեմաները: Վաֆլիներ: Վաֆլիների արտադրության սխեմաներ:

        Տորթեր և հրուշակներ: Տորթերի և հրուշակների արտադրության սխեմաներ:

        Կեքսերի արտադրության տեխնոլոգիական սխեմաները: Արևելյան

        քաղցրավենիքների արտադրություն: Ալրային հրուշակեղենի բաղադրագրերի

        հաշվարկ: Միաֆազ և բազմաֆազ բաղադրագրերի հաշվարկ: Շաքարային

        հրուշակեղենի արտադրության զարգացումը: Շաքարային հրուշակեղենի

        դասակարգումը: Հրուշակեղենի զանգվածների արտադրություն: Անկերպարանք

        (ամորֆ) զանգվածների արտադրություն: Կարամելային զանգվածներ:

        Կարամելային զանգվածի պատրաստման ժամանակ ածխաջրերի ֆիզիկա-քիմիական

        փոփոխումները: Ձուլած իրիսային զանգված: Ձուլած իրիսային զանգվածի

        արտադրության ընթացքում տեղացող ֆիզիկա-քիմիական փոփոխումները:

        Բյուրեղյա կառուցվածքի զանգվածների արտադրություն: Շաքարաքսուկային

        կոնֆետային զանգվածներ: Կաթնային քսուքային կոնֆետային զանգվածներ:

        Բյուրեղյա իրիսային զանգվածներ: Մրգային և դոնդողային զանգվածների

        կիսապատրաստվածքների արտադրություն: Դոնդողային մարմելադի զանգվածներ:

        Փրփրանման զանգվածների արտադրություն: Փրփրագոյացուցիչների բնութագիրը

        և փրփրանման զանգվածների ստացման պայմանները: Պաստիլայի և զեֆիրի

        զանգվածներ: Հարած կոնֆետային զանգվածներ: Սուֆլե: Նուգա: Կրեմային

        զանգվածներ: Կակաո-ունդի վերամշակումը: Կակաո-ունդի ջերմային մշակումը:

        Մշակման ռեժիմները: Տրորած կակաոյի արտադրությունը: Կակաո-յուղի

        արտադրությունը: Կակաո-փոշու արտադրությունը: Շոկոլադային զանգվածներ:

        Հասարակ շոկոլադային զանգվածներ: Աղանդերային, շոկոլադային

        զանգվածներ: Ընկուզային զանգվածներ: Հեղուկ լցոնների և հալվայի

        զանգվածների արտադրություն: Մրգա-հատապտղային լցոններ: Հալվայի

        զանգվածներ: Սպիտակուցային զանգվածի արտադրություն: Կարամելային

        զանգվածի արտադրություն: Սապոնարմատի եփոցի պատրաստում և կարամելային

        զանգվածի հարում: Հալվայի խառնում: Մակարոնեղենի արտադրության

        հեռանկարները և զարգացման տեխնիկական լուծման ուղիները:  

        Մակարոնեղենի դասակարգումը: Արտադրության ընդհանուր նկարագիրը:

        Ավտոմատացված արտադրության հոսքային գծեր: Արտասահմանյան հոսքային

        գծեր: Մեխանիզացված արտադրության հոսքային գծեր: Մակարոնեղենի խմորի

        պատրաստումը: Խմորի շաղախումը: Ալյուրի աղացվածքի խոշորայնության և

        սոսնձանյութի դերը խմորի կազմավորման մեջ: Խմորի բաղադրագիրը: Հումքի

        ծախսը: Թափոնների վերամշակումը: Խմորի ջերմաստիճանը: Մակարոնեղենի

        ձևավորումը և մասնատումը: Մամլեցումը:  Խմորի վակուումային

        մշակումը: Մամլեցման ֆիզիկա-քիմիական հիմունքները:  Մամլեցման

        տեխնոլոգիական հիմունքները: Մամլեցման ճնշումը և արագությունը:  

        Ձևավորումը: Երկար արտադրատեսակների մասնատումը: Կարճ կտրված

        արտադրատեսակների մասնատումը: Հում մակարոնեղենի որակը: Գույնը:

        Մակերեսի վիճակը: Մակարոնեղենի չորացումը: Մակարոնեղենի` որպես

        չորացման օբյեկտի հատկությունները: Ռեոլոգիական հատկությունները:

        Չորացման ռեժիմները: Երեքփուլային ռեժիմ: Հաստատուն ռեժիմով

        չորացում: Օդի փոփոխական չորացնող ունակությամբ չորացում:

        Ջերմամշակված արտադրատեսակների չորացում: Թունելային չորանոցներ:

        Կասետային չորանոցներ: Պարբերական գործողության չորանոցներ:  

        Արտադրանքի կայունացում և հովացում: Փաթեթավորում: Մակարոնեղենի

        պահպանում:  Մակարոնեղենի սննդային արժեքը և որակը:

 

    4.      Ճյուղի քիմիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Սննդանյութերի քիմիա և մարդու սնունդը:

            Սպիտակուցային նյութեր: Սպիտակուցային դեֆիցիտի խնդիրը:

        Սպիտակուցակալորիական անբավարարվածությունը և նրա հետևանքները:

        Սննդային ալերգիաներ: Ամինաթթուներ և նրանց ֆունկցիաները

        օրգանիզմում: Անփոխարինելի ամինաթթուները: Սպիտակուցների սննդային և

        կենսաբանական արժեքը: Սպիտակուցների և պեպտիդների կառուցվածքը:

        Պեպտիդների ֆիզիոլոգիական դերը: Սննդային հումքի սպիտակուցները:

        Սպիտակուցային սննդի նոր ձևերը: Սպիտակուցների ֆունկցիոնալ

        հատկությունները: Տեխնոլոգիական սպիտակուցների վերափոխումները:

            Ածխաջրեր: Ընդհանուր բնութագիրը: Ածխաջրերի ֆիզիոլոգիական

        նշանակությունը: Սննդամթերքի արտադրությունում ածխաջրերի վերափոխումը:

        Միաշաքարների և օլիգօշաքարների ֆունկցիաները սննդամթերքում:

        Բազմաշաքարների ֆունկցիաները սննդամթերքում:

            Լիպիդներ: Կառուցվածքը և կազմը: Յուղերի և ճարպերի ճարպաթթվային

        կազմը: Ացիլգլիցերինների ռեակցիաները: Գլիցերոֆոսֆոլիպիդների

        հատկությունները և վերափոխումները: Յուղերի և ճարպերի սննդային

        արժեքը: Լիպիդների վերափոխումները սննդամթերքի արտադրության

        ընթացքում:

            Հանքային նյութեր: Հանքային նյութերի դերը օրգանիզմում:

        Միկրոտարրեր: Մակրոտարրեր: Տեխնոլոգիական մշակման ազդեցությունը

        սննդամթերքի հանքային կազմի վրա:

            Վիտամիններ: Ջրում լուծվող վիտամիններ: Ճարպում լուծվող

        վիտամիններ: Վիտամինանման միացություններ: Սննդամթերքի վիտամինացում:

            Սննդային թթուներ: Ընդհանուր բնութագիրը: Սննդային թթուները և

        մթերքների թթվայնությունը: Սննդային թթուների ազդեցությունը մթերքի

        որակի վրա: Սննդային համակարգերի թթվայնության կարգավորիչներ:

        Սննդային թթուները սնուցման մեջ:

            Ֆերմենտներ: Ֆերմենտների ընդհանուր հատկությունները: Ֆերմենտների

        դասակարգումը և անվանակարգը: Սննդի տեխնոլոգիաներում ֆերմենտների

        կիրառումը: Իմմոբիլիզացված ֆերմենտներ: Վերլուծության ֆերմենտատիվ

        եղանակները:

            Սննդային և կենսաբանորեն ակտիվ հավելումներ: Դասակարգումը:

        Սննդային հավելումների անվտանգությունը: Սննդամթերքի արտաքին տեսքը

        բարելավող նյութեր: Սննդամթերքի համի և բուրմունքի վրա ազդող

        նյութեր: Սննդային հումքի և պատրաստի արտադրանքի մանրակենսաբանական

        և օքսիդացնող փչացումը դանդաղեցնող սննդային հավելումներ:

        Կենսաբանորեն ակտիվ հավելումներ:

            Ջուրը: Ջրի և սառույցի ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները:

        Ազատ և կապված խոնավությունը սննդամթերքում: Ջրի ակտրիվությունը:

        Սառույցի դերը սննդամթերքի կայունության ապահովման հարցում:

            Ռացիոնալ սնուցման հիմունքները: Սննդային նյութերի քիմիայի

        ֆիզիոլոգիական ասպեկտները: Սնուցումը և մարսողությունը: Սնուցման

        տեսությունը և կոնցեպցիան: Սննդանյութերի և էներգիայի սպառման

        հանձնարարելի նորմերը: Սննդամթերքի հիմնական խմբերը: Առողջ սնուցման

        կոնցեպցիան: Ֆունկցիոնալ ինգրեդիենտներ և մթերքներ:

 

    5.      Ճյուղի սառնարանային տեխնոլոգիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արհեստական ցրտի կիրառման նշանակությունը

        սննդամթերքների պահպանման համար: Ցրտի արտադրության և կիրառման

        զարգացման խնդիրները սննդի արդյունաբերության առանձին ճյուղերում:

        Սննդամթերքների սառնարանային տեխնոլոգիա առարկան և խնդիրները: Ցրտի

        կիրառման զարգացման պատմությունը սննդամթերքների պահպանման համար:

        Ցածր ջերմաստիճանների կենսաբանական ազդեցությունը բուսական և

        կենդանական բջիջների, հյուսվացքների և օրգանիզմների վրա:

        Կենսաբանական օբյեկտների ֆիզիկա-քիմիական, կենսաֆիզիկական և

        կենսա-քիմիական գործոնները և կայունության մեխանիզմները ցածր

        ջերմաստիճանների պայմաններում: Ջրի վիճակը կենսաբանական օբյեկտներում,

        որպես ցածր ջերմաստիճանների հանդեպ կայունության գործոն:

        Ջերմաստիճանային ռեժիմների ազդեցությունը կենսաբանական օբյեկտների

        փոփոխությունների դարձելիության վրա: Ցածր ջերմաստիճանների

        ազդեցությունը միկրոօրգանիզմների ֆիզիոլոգիական պրոցեսների և նրանց

        զարգացման փուլերի վրա: Ցածր Ջերմաստիճանների ազդեցությունը լրացնող

        օժանդակ միջոցներ: Օզոնի, ածխաթթվի, ազոտի, ուլտրամանուշակագույն

        ճառագայթների և անտիբիոտիկների ազդեցությունը: Սննդամթերքների և

        սառնարանային խցիկների միկրոֆլորան: Սառնարանային պահածոյացման

        սկզբունքները: Անընդհատ սառնարանային շղթայի իրականացման

        անհրաժեշտությունը: Պտուղները և բանջարեղենը որպես կենդանի

        կենսաբանական օբյեկտներ: Ֆիզիոլոգիական պրոցեսների դերը բուսական

        մթերքների պահպանման ժամանակ: Շնչառության հետ կապված հիմնական

        պրոցեսները: Շնչառության ինտենսիվությունը կախված արտաքին միջավայրի

        պայմաններից: Անաէրոբ շնչառություն: Պտուղների հասունացում և

        ծերացում: Բջիջներում և հյուսվածքներում տեղի ունեցող պրոցեսներ և

        կենսաքիմիական փոփոխություններ: Կլիմակտերիկ վիճակ: Էթիլենի

        ֆիզիոլոգիական դերը հասունացման ժամանակ: Հասունացման պրոցեսների

        ազդեցությունը մթերքի որակի վրա: Բանջարեղենի դադարի վիճակ: Բնական և

        հարկադրական դադարի առանձնահատկությունները: Դադարի իրավիճակին բնորոշ

        պրոցեսները և կենսաքիմիական փոփոխությունները բջիջներում և

        հյուսվածքներում: Պտուղների և բանջարեղենի ֆիզիոլոգիական

        հիվանդությունները: Ջերմաստիճանի ազդեցությունը կենսաքիմիական

        պրոցեսների վրա: Պահպանման ժամանակ պտուղների և բանջարեղենի մեջ

        տեղի ունեցող փոփոխություններ: Սառեցման ազդեցությունը պտուղներում և

        բանջարեղենում ընթացող կենսաքիմիական պրոցեսների վրա: Ֆերմենտների,

        սպիտակուցների, ածխաջրերի, վիտամինների, եթերային յուղերի

        փոփոխությունները սառեցման և սառնարանային պահպանման ժամանակ:

        Սառեցման արագության, ջերմաստիճանի, պահպանման տևողության, հալեցման

        պայմանների ազդեցությունը պտուղների և բանջարեղենի փոփոխությունների

        վրա: Մսի որակի կապը հետսպանդային փոփոխությունների հետ: Ջերմաստիճանի

        հետսպանդային բարձրացումը, մսի այրվածք և նրա կանխարգելման

        միջոցները: Ավտոլիտիկ պրոցեսների բնութագիրը: Կենսաքիմիական և

        ստրուկտուրային փոփոխությունները մկանային և շարակցական

        հյուսվածքներում: Մսի հասունացում, նրա դերը որակի բարձրացման

        գործում: Մսի հասունացման ժամանակ տեղի ունեցող կենսաքիմիական

        փոփոխություններ: Սպիտակուցների պրոտեոլիզը, որպես մսի հասունացման

        հիմք: Ավտոլիտիկ պրոցեսների կախումը հովացման տեխնոլոգիական

        պայմաններից: Մսի, թռչնի, ձկան մեջ տեղի ունեցող փոփոխությունները

        հովացրած վիճակում պահպանելիս: Սննդամթերքների սառնարանային մշակման

        և պահպանման տեխնոլոգիական նշանակումը և ֆիզիկական էությունը:

        Սննդամթերքների հովացում:  Հովացման եղանակների դասակարգումը:

        Մթերքների հովացման և պահպանման ռեժիմների ընտրություն: Պտուղների և

        բանջարեղենի հովացման և պահպանման տեխնոլոգիան: Նախնական հովացում,

        հովացում սառնարանային խցիկներում: Պտուղների և բանջարեղենի առանձին

        տեսակների պահպանման տեխնոլոգիան: Պտուղների և բանջարեղենի պահպանման

        պայմանները կարգավորվող գազային միջավայրում: Մսի և մսամթերքների

        հովացման և պահպանման տեխնոլոգիան: Մսի հովացման եղանակները:  

        Հովացման աստիճանային ռեժիմները: Հովացրած մսի պահպանման

        տեխնոլոգիական պայմանները: Մսի հովացման և պահպանման տեխնոլոգիական

        պայմանների ընտրությունը կախված նրա նպատակային նշանակումից: Ձվերի

        հովացում և պահպանում: Հովացման եղանակները: Կաթի և կաթնամթերքների

        հովացում և պահպանում: Տեխնոլոգիական պրոցեսների նպատակները և

        առանձնահատկությունները կախված կաթի արդյունաբերության

        ձեռնարկությունների տեսակից: Կրիոսկոպիկ կետին մոտ ջերմաստիճանների

        կիրառումը բուսական և կենդանական ծագում ունեցող մթերքների

        սառնարանային մշակման և պահպանման համար: Սննդամթերքների առանձին

        տեսակների պահպանումը գերհովացրած վիճակում: Մսի, թռչնի և ձկան

        թեթևակի սառեցման, պահպանման և փոխադրման տեխնոլոգիան: Կրիոսկեպիկ

        կետին մոտ ջերմաստիճանում պտուղների և բանջարեղենի պահպանման

        տեխնոլոգիայի առանձնահատկությունները: Սննդամթերքների սառեցում և

        պահպանում սառեցրած վիճակում: Սառեցման եղանակների դասակարգումը:

        Մթերքների սառեցման պրոցեսների ռեժիմների ընտրություն և պահպանում:

        Մսի սառեցման տեխնոլոգիան: Սառեցման մեկ և երկփուլ եղանակները:  

        Ենթամթերքների սառեցում: Սառեցրած կիսաֆաբրիկատների արտադրություն:

        Սառեցրած ձվամթերքների արտադրություն: Ձվի մելանժի, սպիտակուցի,

        դեղնուցի սառեցման եղանակները: Կաթի և կաթնամթերքների սառեցում:

        Տեխնոլոգիական պայմանները պաղպաղակի արտադրության ժամանակ: Պտուղների

        և բանջարեղենի սառեցում: Սառեցրած պտուղների և բանջարեղենի,

        հատապտղային և բանջարեղենային խառնուրդների, հատապտղային պյուրեյի

        արտադրության եղանակները և տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները:

        Սառեցրած մթերքների որակը և սառեցման պրոցեսի դարձելիությունը

        բարձրացնող տեխնոլոգիական միջոցները` ջրախաշում, հակաօքսիդիչների

        կիրառում, սառեցում շաքարի օշարակում: Խմորի կիսապատրաստվածքների

        սառեցում: Ալրային հրուշակեղենի շերտավոր կիսաֆաբրիկատների սառեցում:

        Սառեցրած սննդամթերքների պահպանում: Պահպանման տեխնոլոգիական

        ռեժիմները և իրացման տեխնիկական միջոցները: Պահպանման ժամանակ

        սննդամթերքների չորապակասորդի վրա ազդող գործոնները: Սանիտարահիգիենիկ

        ռեժիմի պահպանումը սառնարաններում: Սննդամթերքների տաքացում և

        հալեցում: Հալեցման եղանակների դասակարգումը: Մթերքների առանձին

        տեսակների հալեցման պրոցեսի տեխնոլոգիական պայմանները և եղանակները:

 

    6.      Չորացման տեխնոլոգիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ներածություն: Առարկայի էությունը, զարգացման պատմական ակնարկ:

        Չորացման դերը բուս. ծագման հումքատեսակների վերամշակման

        գործընթացներում:

            Չորացման տեխնոլոգիայի ընդհանուր դրույթներ: Բուսական ծագում

        ունեցող հումքատեսակները և նրանց բնութագրերը որպես չորացման օբյեկտ:

        Չորացվող մթերքի կառուցվածքային-մեխանիկական և ջերմաֆիզիկական

        հատկությունները: Չորացման գործընթացում նյութի

        կառուցվածքային-մեխանիկական և ջերմաֆիզիկական հատկությունների

        փոփոխման օրինաչափությունները:

            Չորացման գործընթացի ստատիկան: Խոնավ օդի և գազերի

        հատկությունները: Օդը որպես խոնավության կլանիչ: Հարաբերական

        խոնավություն: Խոնավապարունակություն: Օդի խտություն: Խոնավ օդի

        ծավալ: Օդի հատկությունները որպես ջերմակիր: Ջրի գոլորշացումը ազատ

        մակերևույթից: Նյութի խոնավություն և խոնավապարունակություն:

        Կոնվեկտիվ չորացման տեղակայանքի նյութական և ջերմային հաշվեկշիռ:

            Չորացման գործընթացի դինամիկան: Հեղուկի և չոր նյութերի կապի

        տեսակները չորացվող մթերքում: Հավասարակշռված խոնավապարունակություն:

        Չորացման և խոնավացման իզոթերմեր: Չորացման գործընթացի փուլերը:

        Չորացման կոր, նրա վերլուծությունը: Նյութի ջերմաստիճանի

        փոփոխությունը չորացման գործընթացում: Չորացման եղանակները:

            Չորացման տեղակայանքներ, սարքավորումներ, սարքեր: Չորացման

        տեղակայանքների տիպերը և կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

        Ջեռուցման համակարգեր և սարքավորումներ: Գոլորշա-ջրային

        կալորիֆերներ, էլեկտրակալորիֆերներ, հեղուկ և ջրային վառելանյութով

        աշխատող ջերմագեներատոր-օդատաքացուցիչներ: Օդաշրջանառության

        համակարգեր և սարքավորումներ: Չորացման տեղակայանքների ավտոմատ

        կառավարման համակարգեր, սարքեր, սարքավորումներ: Ջերմակարգավորիչներ,

        խոնավության կարգավորիչներ, օդի արագության հսկում և կարգավորում:

            Չորացման մասնավոր տեխնոլոգիաներ: Հացահատիկային մշակաբույսերի

        չորացման տեխնոլոգիան: Հացահատիկը որպես չորացման օբյեկտ: Չորացում

        հումքի տարբեր վիճակներում (հաստ շերտով, թրթռաեռ և կոմբինացված

        եղանակով, պնևմատիկ չորացում): Հացահատիկի չորացման տեղակայանքների

        կառուցվածքային առանձնահատկությունները, չորացման ռեժիմները:

            Պաքսիմատի չորացման տեխնոլոգիան: Պաքսիմատը (հացը) որպես չորացման

        օբյեկտ: Չորացման մեխանիզմը և ռեժիմները: Պաքսիմատի չորացման

        տեղակայանքների կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

            Մակարոնային արտադրատեսակների չորացման տեխնոլոգիան: Մակարոնային

        արտադրատեսակները որպես չորացման օբյեկտ: Օդի պարամետրերի

        ազդեցությունը չորացման պրոցեսի վրա: Չորացման մեխանիզմը և

        ռեժիմները: Չորացման տեղակայանքների կառուցվածքային

        առանձնահատկությունները (խուցային և պահարանային չորացման

        տեղակայանքներ): Մակարոնային արտադրատեսակների չորացման նորագույն

        տեղակայանքներ, հոսքագծեր և համալիրներ:

            Թթխմորի չորացման տեխնոլոգիան: Թթխմորը որպես չորացման օբյեկտ:

        Ջերմակրի պարամետրերի ազդեցությունը թթխմորի չորացման գործընթացի վրա:

        Թթխմորի չորացման գործընթացի մեխանիզմը, չորացման ռեժիմները, չորացման

        տեղակայանքների կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

            Շաքարի չորացման տեխնոլոգիան: Շաքարավազի չորացման տեխնոլոգիան:

        Շաքարը որպես չորացման օբյեկտ, չորացման մեխանիզմը, չորացման

        ռեժիմները: Շաքարավազի չորացման տեղակայանքների կառուցվածքային

        առանձնահատկությունները: Շաքար-ռաֆինադի (հատ շաքարի) չորացման

        տեխնոլոգիան: Չորացման օրինաչափությունները, չորացման ռեժիմները,

        չորացման տեղակայանքների կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

        Մարմելադի (բանդակի) չորացման տեխնոլոգիան: Մարմելադը որպես չորացման

        օբյեկտ, գործընթացի բնույթը և մեխանիզմը, չորացման ռեժիմները,

        չորացման տեղակայանքների կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

        Պաստեղի չորացման տեխնոլոգիան: Պաստեղը որպես չորացման օբյեկտ,

        գործընթացի բնույթը և մեխանիզմը, չորացման ռեժիմները, չորացման

        տեղակայանքների կառուցվածքային առանձնահատկությունները:  

        Պտուղբանջարեղենի չորացման տեխնոլոգիան: Պտուղբանջարեղենի

        նախապատրաստումը չորացման: Պահպանում, լվացում, տեսակավորում,

        բաժանում, կտրատում, սուլֆիտացում, ջրախաշում: Մրգերի չորացման

        տեխնոլոգիան` խաղող, ծիրան, դեղձ, սալոր, կեռաս, բալ, հատապտուղներ:

 

    7.      Բուսաբուծական մթերքների պահպանման և  վերամշակման տեխնոլոգիա

            (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և որակի

        գնահատումը: Հացահատիկի հատիկաընդեղեն յուղատու մշակաբույսերի և

        շաքարի ճակնդեղի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները,

        մեթոդներն ու գործընթացները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր

        ոլորտներում կիրառման առանձնահատկությունները: Բուսաբուծական

        մթերքների պահպանության սկզբունքները մեթոդներն ու եղանակները:

        Հացահատիկի, հատիկաընդեղեն յուղատու մշակաբույսերի և շաքարի ճակնդեղի

        պահպանության տեխնոլոգիաները: Հացահատիկի, հատիկաընդեղեն յուղատու

        մշակաբույսերի և շաքարի ճակնդեղի վերամշակման տեխնոլոգիաները:

 

    8.      Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ (10 կրեդիտ, 300 ժամ)

            Առարկայի բովանդակությունն ու խնդիրները: Առարկայի ծագումն ու

        զարգացումը: Սարքավորումներին ներկայացվող տեխնոլոգիական ու

        էկոլոգիական պահանջները:Տեխնոլոգիական սարքավորումներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ գյուղատնտեսական մթերքների նախապատրաստման և

        վերամշակման տեխնոլոգիական սարքավորումների մասին: Հացի, հրուշակեղենի

        և մակարոնի արտադրության մեխանիկական մաքրման սարքավորումներ,

        փաթեթավորման սարքավորումներ, տարայի լվացման սարքավորումներ: Քարշի

        օրգանով և առանց քարշի օրգանի փոխադրամիջոցներ, տեսակավորող

        մեքենաներ, հումքի և կիսապատրաստվածքների մեխանիկական մշակման,

        մամլումով ձևավորող և կտրող մեքենաներ, բաժնաչափիչներ, խմորման

        սարքավորումներ, միացքային (ագրեգատային) սարքավորումներ և հոսքային

        մեքենայացված տեխնոլոգիական գծեր, ջերմամշակիչ սարքավորումներ, մթերքը

        փաթեթավորող մեքենաներ և ավտոմատներ:

 

    9.      Սառնարանային տեխնիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սառնարանային մեքենաների տեխնիկայի դասընթացը պետք է ընդգրկի շուտ

        փչացող մթերքների պահպանման և վերամշակման գործընթացում օգտագործվող

        սառնարանային մեքենաների և տեղակայանքների սարքավորումների

        ուսումնասիրությունը: Սառնարանային մեքենաների թերմոդինամիկ

        հիմունքները, աշխատանքային պրոցեսը կոմպրեսորի մեջ, երկաստիճանային և

        կասկադային սառնարանային մեքենաներ, սառնարանային ագենտներ և

        ջերմակիրներ, սառնարանային մեքենաների կոմպրեսորներ, սառնարանային

        տեղակայանքների ապարատներ, սառնարանային տեղակայանքների ավտոմատացման

        հիմունքները, ավտոմատիկայի սարքերը, ավտոմատացման սխեմաները,

        սառնարանային ագրեգատներ, աբսորբցիոն սառնարանային մեքենաներ,

        էժեկտորային սառնարանային մեքենաներ, սառնարաններ և սառնարանային

        տեղակայանքներ, սառնարանային խցերի պաղեցման ձևերը, սառնարանային

        տեղակայանքների սխեմաները, կալորիական հաշվարկները ու սառնարանների

        սարքավորումների ընտրությունը:  Առևտրի սառնարանային մեքենաներ, օդի

        կոնդենսացումը:

 

D

    10.     Ճյուղի ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական նախագծում և  սանտեխնիկա

            (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Արդյունաբերական շենքերի և ձեռնարկությունների նախագծման

        հիմունքները: Հիմնական նախագծային փաստաթղթերը, տեխնոլոգիական

        նախագծման կառուցվածքը և նորմերը: Հացի գործարանների, փռերի,

        հրուշակեղենի և մակարոնեղենի ֆաբրիկաների և տարբեր հզորության

        արտադրամասերի նախագծում: Տեխնոլոգիական հոսքերի բնութագրերը:

        Հացաթխման, հրուշակեղենի և մակարոնեղենի արտադրության տեխնոքիմիական

        վերահսկման կազմակերպում: Արտադրության տեխնոլոգիական պլանների

        կազմում:

                                           

    11.      Ճյուղի ձեռնարկությունների շինարարական նախագծման հիմունքները

             (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            «Ճյուղի ձեռնարկությունների շինարարական նախագծման հիմունքները»

        առարկան, դրա դերն ու խնդիրները:

            Շինարարական նյութեր: Շինարարական նյութերի դասակարգումը, դրանց

        ֆիզիկամեխանիկական հատկությունները: Փայտե շինարարական

        կոնստրուկցիաներ և դետալներ: Բնական քարանյութեր: Շինարարությունում

        կիրառվող մետաղները (տեսականին): Խեցեգործական շինածոներ: Կապակցող

        նյութեր: Ցեմենտներ: Շինարարական շաղախներ: Բետոն: Բետոնի տեսակները:

        Երկաթբետոնե շինածոներ: Արհեստական քարանյութեր: Ջերմա-, ջրա, և

        ձայնամեկուսիչ նյութեր:

            Շենքերի կոնստրուկցիաներ: Հիմքեր և հիմնատակեր: Պատեր: Ծածկեր,

        դրանց տեսակները և հիմնական կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

        Հատակի կոնստրուկցիաներ: Միջնորմային կոնստրուկցիաներ: Աստիճաններ,

        պատուհաններ, դռներ, դրանց տեսակները և կոնստրուկտիվ չաթերը:

            Արդյունաբերական շենքեր, դրանց դասակարգումը: Միահարկ և բազմահարկ

        արդյունաբերական շենքերի կարկասի կոնստրուկցիաները` հիմնատակեր, սյուներ,

        ենթաամբարձիչային հեծաններ, ֆախվերկներ և կապեր ե/բ սյուների միջև,

        ենթածպեղային համակարգեր, պողպատյա կարկասներ, պողպատյա

        ենթաամբարձիչային հեծաններ: Լուսանցներ (ֆօնարի): Ֆերմաներ և

        հեծաններ: Շինարարական ջերմատեխնիկայի հիմունքները: Ջեռուցման

        համակարգեր: Գոյություն ունեցող ձեռնարկությունների վերակառուցումը:

            Գլխավոր հատակագիծ: Ստորգետնյա կոմունիկացիաներ: Քամիների վարդը:

        Շենքերի և շինությունների հարմարադասումը (կօմպօնօվկա) գլխավոր

        հատակագծին: Շինարարական գծագրեր:

 

    12.     Ճյուղի արտադրանքի ստանդարտացում, սերտիֆիկացում և  

            փորձաքննություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Բուսական ծագման /ալկոհոլային և ոչ ալկոհոլային

        խմիչքներ, հացամթերքներ, պահածոյամթերքներ / մթերքները, որպես

        սննդամթերքներ: Ստանդարտացումը, որպես որակի բնագավառում

        կարգավորվածության առավելագույն աստիճանի հասնելուն ուղղված

        գործունեության և որպես մթերքների որակի նորմավորման հիմք:

        Սերտիֆիկացումը /համապատասխանության հավաստումը/, որպես

        գործունեություն, որի արդյունքում համապատասխանության սերտիֆիկատի կամ

        համապատասխանության մասին հայտարարագրի միջոցով հավաստվում է

        արտադրանքի կամ ծառայության համապատասխանությունը նորմատիվ

        /ստանդարտների/ պահանջներին: Փորձաքննությունը, որպես փաստաթղթերի և

        մթերքների որակի նորմավորման հաստատող գործունեություն: Համառոտ

        ակնարկ դասընթացի և գիտության զարգացման մասին: Պատմական

        տեղեկություններ ստանդարտացման մասին: Ստանդարտացման էությունը և

        դերը տնտեսության զարգացման մեջ: Ստանդարտացման հիմնական տերմինները և

        հասկացությունները` ստանդարտացում, ստանդարտ: Ստանդարտացման զարգացման

        նոր սկզբունքները և ուղղությունները: Բուսական ծագման մթերքների

        ստանդարտացման առանձնահատկությունները: Ստանդարտացման նորմատիվ

        փաստաթղթերը և ստանդարտների տեսակները: Ստանդարտացման նորմատիվ

        փաստաթղթերի կիրառումը: Ստանդարտացման հիմնական գլխավոր խնդիրներն ու

        նպատակները: Ստանդարտացման մարմինները և ծառայությունները:

        Ստանդարտների մշակման, փորձաքննության, հաստատման և ներդրման

        կանոնակարգը: Ստանդարտների մասին տեղեկատվության կազմակերպումը:  

        Ստանդարտացման գործընթացի մասնակիցները: Ազգային ստանդարտների մշակման

        և ընդունման կարգը ստանդարտներում մակնշմանը վերաբերող պահանջները

        որպես պարտադիր պահանջ: ՀՀ-ում ստանդարտացման իրավական հիմքերը:

        Տնտեսական, վարչական և քրեական պատժամիջոցները ոչ ստանդարտային /ՆՓ/  

        արտադրանքի թողարկման համար: Պարենային արտադրանքի որակի մասին

        տերմինների և սահմանումների հիմնական հասկացությունները, որոնք

        կիրառվում են ստանդարտներում: Հսկողության /վերահսկողության/

        տարատեսակները: ԻՍՕ 9000 շարքի ստանդարտները: Որակի մրցանակները և

        ինքնագնահատման գործընթացը: Գծիկային կոդավորման տեխնոլոգիան և դրա

        կիրառման ոլորտները: Միջազգային ստանդարտացում: Ստանդարտացման

        միջազգային կազմակերպությունը /ԻՍՕ/: ԻՍՕ-ի միջազգային ստանդարտների

        բնութագիրը: Համապատասխանության հավաստման էությունը և նպատակները:

        Համապատասխանության հավաստման իրավական հիմքերը ՀՀ-ում:

        Համապատասխանության հավաստումը և տեխնիկական խոչընդոտները առևտրում:

        Արտադրանքի համապատասխանության հավաստման սկզբունքները և իրականացման

        կանոնները: Համապատասխանության պարտադիր և կամավոր հավաստումը և

        մասնակիցները: Սերտիֆիկացման մարմինների և փորձարկման

        լաբորատորիաների հավատարմագրումը և նրանց ներկայացվող պահանջները:

        Սերտիֆիկացման մարմնի նորմատիվ փաստաթղթերին ներկայացվող պահանջները:

        Արտադրանքի սերտիֆիկացումը և սխեմաների նկարագրությունը: Արտադրանքի

        սերտիֆիկացման կարգը: Սերտիֆիկատի գործողության կասեցումը և

        դադարեցումը: Օտարերկրյա սերտիֆիկատների և համապատասխանության

        հսկողությունը: Սերտիֆիկացումն արտասահմանում /ընդհանուր

        հասկացողությունները/: Ընդհանուր հասկացողություն նորմատիվ

        փաստաթղթերի փորձաքննության վերաբերյալ: Փորձարկման լաբորատորիան և

        հավատարմագրման կարգը: Փորձարկման լաբորատորիաներին ներկայացվող

        ընդհանուր պահանջները և նրանց խնդիրներն, նպատակներն ու

        պարտականությունները: Արտադրանքի նմուշառում, նույնականացում և

        փորձարկումների կատարում` ա/ ալկոհոլային խմիչքների նմուշառում և

        փորձարկում; բ/ պահածոյամթերքների նմուշառում և փորձարկում;

        գ/ հացամթերքների նմուշառում և փորձարկում: Զգայորոշման ցուցանիշների

        որոշման մեթոդը /արտաքին տեսքը, ձևը և մակերևույթը, գույնը, փափուկ

        միջուկի վիճակը, համը և հոտը/ ըստ ՀՍՏ 33; 1/ա Նմուշառումը ըստ ՀՍՏ

        33: Խոնավության որոշման մեթոդը ըստ ՀՍՏ 37: Թթվայնության որոշման

        մեթոդը ըստ ՀՍՏ 34: Փափուկ միջուկի ծակոտկենության որոշման մեթոդը ըստ

        ՀՍՏ 36: Շաքարի զանգվածային մասի որոշման մեթոդը վերամշակված ըստ չոր

        նյութի ԳՕՍՏ 5672: Յուղի զանգվածային մասի որոշման մեթոդը,

        վերահաշվարկված ըստ չոր նյութի ԳՕՍՏ 5668: Շաքարի զանգվածային մասի

        որոշումը ըստ ԳՕՍՏ 5672: Թունավոր տարրերի որոշումը` ըստ ԳՕՍՏ 30538

        և ԳՕՍՏ 30178 կամ սնդիկի որոշումը ըստ ԳՕՍՏ 26927, արսենի` ըստ ԳՕՍՏ

        26930, պղնձի` ըստ ԳՕՍՏ 236931, կապարի` ըստ ԳՕՍՏ 26932, կադմիումի`

        ըստ ԳՕՍՏ 26933, ցինկի` ըստ ԳՕՍՏ 26934: Հացի դասավորումը, պահումը և

        փոխադրումը ըստ ԳՕՍՏ 8227:  Առանց փաթեթավորման հացի իրացումը

        կատարվում է տեղեկատվական թերթիկի առկայության դեպքում, որտեղ պետք է

        նշված լինեն` պատրաստողի անվանումն ու հասցեն, հացատեսակի անվանումը,

        վառարանից հանելու ժամը, իրացման ժամկետը, էներգիական

        արժեքավորությունը, 100 գ հացի մեջ սպիտակուցի, ճարպի և ածխաջրերի

        պարունակությունը, ստանդարտի նշագիրը: Հացի իրացման ժամկետը 24 ժամ է

        վառարանից հանելու պահից սկսած: Հացամթերքների արտադրության մեջ

        օգտագործվող լաբորատոր ՏՔՄՀ NN 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 մատյանները և

        նրանց նշանակությունը:

 

Մասնագիտացման դասընթացներ (68 ժամ)

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50% -ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310703 ՀԱՑԻ, ՀՐՈՒՇԱԿԵՂԵՆԻ ԵՎ ՄԱԿԱՐՈՆԻ ԵՎ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                  150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                        27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                     4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                     10 շաբաթ

    նախադիպլոմային պրակտիկա                                  5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և պաշտպանությունը` 10 շաբաթից ոչ պակաս,

    - արձակուրդները                                         36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 5-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310703 ՀԱՑԻ, ՀՐՈՒՇԱԿԵՂԵՆԻ ԵՎ ՄԱԿԱՐՈՆԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների, խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է, Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի տեխնոլոգիա, արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադիրչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 310703 «Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա» մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310703»Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. Ուսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում), և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (հումքի, պատրաստի արտադրանքի զգայաբանական և ֆիզիկաքիմիական ցուցանիշների որոշում համաձայն գործող ստանդարտների պահանջների, հումքի և պատրաստի արտադրանքի անվտանգության ցուցանիշների որոշման եղանակների իմացություն համաձայն գործող սանիտարահիգիենիկ պահանջների, բաղադրագրերի մշակման և հաշվարկման եղանակները, պատրաստի արտադրանքի ելքի հաշվարկում, արտադրությունում կիրառվող հաշվառման և հաշվետվության եղանակները), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում (հացի գործարաններ և փռեր, հրուշակեղենի արտադրություններ, մակարոնեղենի արտադրության տեղամասեր) կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորումներով և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310703 ՀԱՑԻ, ՀՐՈՒՇԱԿԵՂԵՆԻ ԵՎ ՄԱԿԱՐՈՆԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է`

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրություն և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- իմանա ժամանակակից օգտագործվող սարքավորումների կառուցվածքը և տեսակները

- տիրապետի ժամանակակից տեխնոլոգիական ընթացքների կիրառմանը

- արտադրությունում կարողանա ներդնել բուսական և կենդանական ծագման հումքի ոչ ավանդական տեսակները, ապահովելով վերջնական մթերքի որակը և անվտանգությունը

- ծանոթ լինի ժամանակակից փաթեթավորման եղանակներին

- կարողանա մշակել նոր, բուժա-պրոֆիլակտիկ և դիետիկ հատկություններով օժտված արտադրատեսակներ

- կարողանա կիրառել արտադրական ընթացքների մեքենայացման և ավտոմատիզացման ժամանակակից նվաճումները:

Մասնագիտական գործունեության բնագավառում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

 

7.2.1. 310703 Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները. 310703 Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիա մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար (արտադրության հզորության հաշվարկ, օգտագործվող հումքի պաշարների հաշվարկ, տեխնոլոգիական ընթացքների ընտրություն, տեխնոլոգիական սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, տեխնոքիմիական հսկողության մեթոդներ, սանտեխնիկական, էլեկտրամատակարարման, ջերմատեխնիկական, տնտեսագիտական, կենսագործունեության անվտանգության, ագրոէկոլոգիայի և շրջակա միջավայրի պաշտպանության հարցերի նկարագրությունը):

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 80-110 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` Հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության տեխնոլոգիայի և հումքի անթափոն վերամշակման հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Հաշվարկա-բացատրական ակնարկ` ներածություն, նախագծի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորում, մթերային հաշվարկ և մթերքների արտադրության տեխնոլոգիա, սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի և շինությունների ընտրություն և հաշվարկ, տեխնաքիմիական և մանրէաբանական վերահսկում, շինարարական և սանիտարատեխնիկական /տաք և սառը ջրամատակարարում, կոյուղի, օդափոխություն, ջեռուցում/ բաժինների հաշվարկ, ջերմատեխնիկական բաժնի /էլեկտրամատակարարման, ջերմության, սառնության/ հաշվարկ, աշխատանքի պաշտպանություն և անվտանգության տեխնիկա, արտադրանքի ինքնարժեքի և նախագծվող ձեռնարկության հիմնական տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

Գծագրական մասը պետք է պարունակի 4 գծագրեր`

1. Հիմնական արտադրամասի լայնակի կամ երկայնակի կտրվածքներ:

2. Հիմնական արտադրամասի հատակագիծ` տեխնոլոգիական սարքավորումների տեղաբաշխմամբ

3. Հանձնարարված տեսականու արտադրության տեխնոլոգիական սխեմա

4. Գլխավոր հատակագիծ

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` Ճյուղի ընդհանուր տեխնոլոգիա, հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրության մասնավոր կենսատեխնոլոգիա, Ճյուղի արտադրության տեխնոլոգիական սարքավորումներ:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                   310703-Հացի, հրուշակեղենի և  

                                        մակարոնի արտադրանքի տեխնոլոգիա

 

    Որակավորումը, անվանումը`            Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

    ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`     4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                      առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | |0| 0| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | |0| 0| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| |x|x|x| x|x| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| |x|x|x| x|x| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |::|::|::| =| =|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |::|::|::| =| =|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| |  |::|::|::| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| |  |::|::|::| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գծագրական             | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Անօրգանական քիմիա - 1 | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 26 |  26 | 442+72* | 136 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |խոսքի մշակույթ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճարտարագիտական գրաֆիկա| 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Նյութաբանություն և    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |չափագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անօրգանական քիմիա - 2 | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 27 |  29 |    493  | 153 | 238 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձրագույն           | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 4  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տեսական մեխանիկա      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անալիտիկ քիմիա - 1    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Օրգանական քիմիա - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հացի, հրուշակեղենի և  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մակարոնի տեխնոլոգիա`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 29 |  28 | 476+72* | 153 | 204 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Նյութերի դիմադրություն| 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մեքենաների մասեր      | 5  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անալիտիկ քիմիա - 2    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Օրգանական քիմիա - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 1 (Ֆիզիկական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Հատիկաբանություն      | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |բուսաբուծության       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 30 | 30  |    510  | 170 | 221 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 2 (Կոլոիդ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ճյուղի կենսաքիմիա     | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Էլեկտրատեխնիկա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սննդի արտադրության    | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 1                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճյուղի                | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հացի, հրուշակեղենի և  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մակարոնի տեխնոլոգիա`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 35 | 30  |510+150* | 255 | 221 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Սննդի արտադրության    | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 2                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մաթեմատիկական         | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |վիճակագրություն և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հետազոտ. մեթոդներ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հիդրավլիկայի          | 4  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի                | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մանրէակենսաբանություն |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդարդյունաբերության | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի քիմիա          | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Հացի, հրուշակեղենի և  | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |մակարոնի տեխնոլոգիա -1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բուս. ծագման մթերքների| 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |պահպան. և  վերամշակ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 32 | 29  |   493   | 238 | 204 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հացի, հրուշակեղենի և  | 6  |  5  |   85    |  51 |  34 |     |

|  |    |մակարոնի տեխնոլոգիա -2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպան. և       | 4  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |անվտանգ. արտակարգ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Սննդի                 | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |արդյունաբերության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Արտադրական պրոցեսների | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հացի, հրուշակեղենի և  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մակարոնի տեխնոլոգիա`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 33 | 26  |442+150* | 238 |  85 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հացի, հրուշակեղենի և  | 6  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մակարոնի տեխնոլոգիա -3|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |ԱՊՀ                   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մաթեմատիկական         | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի. ձեռնարկ. տեխն.| 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |նախագծում և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սանտեխնիկա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սառնարանային տեխնիկա  | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի. արտ. ստանդարտ.| 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |սերտիֆիկացում և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքն.              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 30 | 24  |    408  | 187 |  51 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հացի, հրուշակեղենի և  | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|  |    |մակարոնի տեխնոլոգիա -4|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Սառնարանային տեխնիկա  | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Չորացման տեխնոլոգիա   | 5  |  7  |   98    |  56 |  28 |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հարկեր և  հարկային    | 4  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի ձեռնարկություն.| 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |շինարարական նախագծման |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունք.              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բուսական ծագման հումքի| 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |և  մթերք. փորձաքնն. և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգ.              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 26 | 26  |   364   | 182 | 112 |  70 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ,    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |որից                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հացի, հրուշակեղենի և  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մակարոնի տեխնոլոգիա`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4138+564*|1712 |1540 | 886 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի կենսատեխնոլոգիայի հիմունքներ                          |

|       |Հացի, հրուշակեղենի և  մակարոնի տեխնոլոգիա                    |

|       |Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ                          |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   338   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    4   |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   377   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   394   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    99   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   450   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   390   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   467   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    95   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |     1  |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   398   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ն |        |    112  |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    102  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  3  |        |   482   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    78   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   402   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  6  |   15   |  3698   |53 ստ., |

|  |  |     |        |         |29 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

    Մասնագիտությունը`       310705 - Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա

                            և գինեգործություն

 

Որակավորման անվանումը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310705 ԽՄՈՐՄԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԳԻՆԵԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 10382-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիր

310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ, ճարտարագետ-տեխնոլոգ, ճարտարագետ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղծառայության գլխավոր, առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է բուսաբուծական մթերքների վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված մթերքների` գինու, կոնյակի, ոչ ալկոհոլային խմիչքների նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են խմորման արտադրությունների և գինեգործության հումքի և գինու, կոնյակի, ոչ ալկոհոլային խմիչքների կազմը և հատկությունները, ինչպես նաև նրանց վերամշակման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրէակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, սարքավորումները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի մթերքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արդյունաբերական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկումներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների անալիզը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների շահագործման հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաներ/

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

- կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

- տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

- արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում արտադրանքի որակի ապահովման համար;

- տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

- կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

- աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

- տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել կոմբինացված մթերքների հատկությունները;

- ժամանակակից տեխնոլոգիաների և մթերքների մշակում;

- մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթերի, տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5.Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

- հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

- մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

- կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

- իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

- մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

- անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների նշանակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

- մասնակցում է Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

- կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

- մասնակցում է Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտության գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

- ուսումնասիրում է Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիային և գինեգործությանը առնչվող մասնագիտական գրականությանը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթանում է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

- օգտվում է Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործության ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

- կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

- ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` լաբորատորիաներում, համապատասխան գիտահետազոտական և նախագծային ինստիտուտներում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորություն

310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորում, ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310705 ԽՄՈՐՄԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԳԻՆԵԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական,

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական,

ընդհանուր մասնագիտական,

մասնագիտացման,

ֆակուլտատիվ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորաշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310705 ԽՄՈՐՄԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԳԻՆԵԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

            Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

        մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

        հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

        երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

        կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

        կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

        ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:  

        Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

        դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

        վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

        մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

        պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

        ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ.մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակույթային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պատսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնեվյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը  

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

        ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր:Գործառական ոճեր: Առօրյա խոսակցական ոճի

        ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական

        մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի պատմության և

        հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական արվեստի

        կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր

        և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.  

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական

        ոճ /դիմում,ստացական,արձանագրություն,տեղեկանք և այլն/: Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակույթային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակույթային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը - Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը-

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակույթային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառությունները,

        ձևերը:  Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և

        սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն:

        Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի

        համեմատական վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական

        սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական

        լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական

        համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.              Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական

        վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

        Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:

        Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման

        առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները:

        Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

        ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ:

        Պայմանագիր: Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի

        նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

        Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: աշխատանքային

        վեճեր: Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և

        տեսակները: Քրեական իրավունք: Հանցաքործության հասկացությունը և դրա

        տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի

        տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: Հողային

        վեճերի լուծումը: Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ

        պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը:

        Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:

        Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության

        իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն

        ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում:

        Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը: Միջազգային իրավունք:

        Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային

        պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն,

        արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական

        արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և հասարակություն:  

        Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական

        հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն:

        Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական

        հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և

        դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

        Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները:  

        Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

        տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

        ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

        Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

        Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական

        նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները:

        Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման

        էֆեկտ: Առանգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային  

        արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի

        տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

        Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը,կատարյալ

        մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների

        արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

        Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների

        նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

        պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

        Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

        հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

        Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

        Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

        ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

        Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

        նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:  

        Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական

        պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը

        ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական

        ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային

        քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը

        փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը:  Բանկային համակարգ:

        Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում:

        Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

        քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման

        շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ:

            Անորոշ ինտեգրալի հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ

        ինտեգրալ: Նյուտոն - Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ:

        Որոշյալ ինտեգրալների կիրառությունները: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն: Դրական անդամներով շարքեր:

            Նշանափոխ շարքեր: Լեյբնիցի հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր:

        Աստիճանային շարքեր: Աբելի թեորեմը: Զուգամիտության տիրույթ և

        շառավիղ: Աստիճանային շարքի գումարի հատկությունները, անդամ առ անդամ

        ածանցումը և ինտեգրումը: Թեյլորի և Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի

        վերլուծումը աստիճանային շարքի: Ֆուրյեի շարքերը:

        Հավանականությունների տեսության հիմնական հասկացությունները:  

        Պատահարի հավանականություն: Պատահարների լրիվ խումբ: Հավանականության

        վիճակագրական և դասական սահմանումներ: Պատահարների գումար: Թեորեմ

        անհամատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ

        երկու համատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ:

        Պատահարների արտադրյալ: Պայմանական հավանականություն: Պատահարների

        արտադրյալի հավանականության թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը:

        Բայեսի բանաձևը:  Կրկնվող փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/:

        Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը, բինոմալ բաշխման

        հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու ամենահավանական թիվը:  

        Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի ինտեգրալային թեորեմը:

        Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները: Դիսկրետ և անընդհատ

        պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա: Մաթեմատիկական սպասում և

        դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում: Հավասարաչափ և նորմալ

        բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

            (4 կրեդիտ, 120  ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,համակարգիչների

        տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը:

        Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական

        սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում

        գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և

        արտաքին սարքեր,պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր

        (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ

        և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և

        այլն): Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր):  

        Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

        Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային ծրագրեր`

        օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ:

        Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ,

        ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը,

        ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային

        ապահովումը պարոնակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի

        կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Ալգորիթմացում:

        Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները:

        Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական գործընթացների տեսակները,

        ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման

        եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը: Ծրագրավորում:

        Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն

        ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,ծրագրավորման լեզվի

        տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը,

        ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր:

        Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային

        և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Համակարգչային գրաֆիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման

        ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր,

        գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer,

        StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD

        ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի

        պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ:

        Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի

        կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման

        միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական

        համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների

        կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում):

        Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը:

        Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի

        ստեղծումը; Չափերի կիրառումը, երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ:

        Չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային փոփոխականներ:

        Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ:

        Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը փլոթերի

        (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը: տեքստի

        ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց

        կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման

        հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական

        հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում:

        Եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում:

        Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն եռաչափ

        գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: Եռաչափ մոդելի ռենդեռինգը:  

        Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Օբյեկտների երանգավորում:

        Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից,

        առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական

        գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

    5.      Տեսական մեխանիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական

        գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց

        հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի

        հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ

        կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական

        տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

        կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և շփման կոն:

        Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

        կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր:

        Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի

        համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

        արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

        արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

        հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին

        համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը,

        հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի

        թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական

        կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և

        հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ:

        ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:Նյութական կետի շարժման քանակի

        մոմենտ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ

        էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ:

        Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական

        համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի

        իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ

        հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների

        կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ:  

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ

        թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ:

        Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի

        սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լանգրանժի

        հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ,

        ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին

        և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

    6.      Գծագրական երկրաչափություն և  ճարտար.գրաֆիկա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Գծագրական երկրաչափություն Ներածություն:Պրոյեկտման մեթոդները:

        ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և

        բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ:

        Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր

        գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական

        խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը:

        Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Ճարտարագիտական գրաֆիկա Կոնստրուկտորական

        փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն:

        Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

        Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների

        պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի

        էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական

        միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:  Շինարարական

        գծագրության տարրեր:

 

    7.      Նյութերի դիմադրություն (6 կրեդիտ, 180 ժա,)

            Ներածություն: Նյութերի դիմադրության խնդիրները: Հաշվարկային

        սխեմաներ, արտաքին բեռնվածքների դասակարգումը: ներքին ուժերի որոշումը

        հատույթների մեթոդով: Հասկացողություն դեֆորմացիայի և լարման

        մասին: Նյութերի դիմադրության հիպոթեզները: Ձգում, սեղմում: Հուկի

        օրենքը: Թույլատրելի լարում: Կտրվածքի ընտրությունը: Նյութերի

        մեխանիկական բնութագրերի հետազոտումը: Սեփական քաշի հաշվառումը

        ձգման, սեղմման դեպքում: Դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Ստատիկորեն

        անորոշելի համակարգեր: Լարվածային վիճակների տեսություն: Գլխավոր

        լարումներ, գլխավոր հարթակներ: Էքստրեմալ շոշափող լարումներ:  

        Ծավալային լարվածային վիճակ: Հուկի ընդհանրացված օրենքը: Սահքի

        դեֆորմացիա, մաքուր սահք: Սահքի դեֆորմացիա, մաքուր սահք: Սահքի

        գործնական հաշվարկներ (գամային և եռակցման միացությունների

        հաշվարկը): Պատկերների հարթ հատույթների երկրաչափական բնութագրերը:

        Ոլորում: Լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը լարման դեպքում:

        Ծռում: Հեծանների և հենարանների տեսակները: Հենարանային

        հակազդումների որոշումը: Կտրող ուժերի (Q) և ծռող մոմենտների (M)

        էպյուրաների կառուցումը: Ամրության պայմանը ծռման դեպքում: Կտրվածքի

        ընտրությունը: Տեղափոխությունների որոշումը ծռման դեպքում:

        Երկայնական ծռում: Կրիտիկական բեռնվածքի որոշումը: Էյլերի բանաձևը:

 

    8.      Մեքենաների մասեր (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության

        չափանիշները և նախագծման հիմունքները: Մեքենաների մասերի

        միացումները: Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ:

        Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ:

        Հաշվարկը ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային,

        երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական

        տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության: Մեխանիկական

        փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր

        պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր

        փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության: Շարժմանը

        սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ:

        Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և

        տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման:   

        Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և

        ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական

        կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը:

        Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

    9.      Նյութաբանություն և  չափագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Պարզ մետաղներ: Մետաղների բնորոշ առանձնահատկությունները:

        Մետաղների ատոմային և բյուրեղային կառուցվածքը: Մետաղների առաջնային

        և երկրորդային բյուրեղացումը: Մետաղների կոփումը և

        վերաբյուրեղացում: Երկակի համաձուլվածքների վիճակի դիագրամներ,

        տեսակները և վերլուծությունը: Երկաթ-ածխածնային համաձուլվածքների

        ֆազերն ու ստրուկտուրաները, վիճակի դիագրամի վերլուծությունը:

        Ածխածնային պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Թուջեր,

        ստրուկտուրան և հատկությունները: Պողպատների ջերմամշակման

        տեսությունը, ջերմամշակման եղանակները: Պողպատի հիմնական

        փոխակերպումները: Պողպատների ստրուկտուրան տաքացումից և սառեցումից

        հետո: Պողպատների ջերմամշակման տեխնոլոգիան: Պողպատի ջերմաքիմիական

        մշակում, պողպատի ցեմենտացումը, տեսակները, ջերմամշակումը: Պողպատի

        ազոտացումը, նիտրոցեմենտացումը, նիտրոցեմենտացումը և ցիանացումը:

        Լեգիրացված պողպատներ: Լեգիրող տարրերի ազդեցությունը պողպատներում

        տեղի ունեցող փոխակերպումների վրա: Լեգիրված պողպատների դասակարգումը

        և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատների դասակարգումը

        և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատներ: Գործիքային

        լեգիրված պողպատներ: Հատուկ ֆիզիկա-քիմիական հատկություններ ունեցող

        պողպատներ: Մետաղակերաքիմիական կարծր համաձուլվածքներ; Գունավոր

        մետաղների և համաձուլվածքներ: Պղինձը և նրա համաձուլվածքները`

        արույր և բրոնզ: Ոչ մետաղական մեքենաշինական նյութեր: Պլաստմասսաներ:  

        Ապակիներ: Ռետիններ:

 

    10.     Անօրգանական քիմիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ. Ի. Մենդելեևի պարբերական օրենքը:

        Միջուկի բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ:Իզոտոններ: Ատոմի

        կառուցվածքի քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի

        կառուցվածքը: Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ: Բևեռային և ոչ

        բևեռային կապ: Դիպոլ մոմենտ:  Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: (/սիգմա/, (/պի/ և (- կապեր:Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի հիմնական

        հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող

        նյութերի բնույթից, կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից:

        Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:

        Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի, Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ: Դիսպերս

        համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը: Լուծույթների

        կոնցենտրացիայի արտահայտման ձևերը: Օսմոս, օսմոտիկ ճնշում:

        Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ դիսոցման

        տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը: Դիսոցման

        աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ Դիսոցման հաստատուն: Օստվալդի

        նոսրացման կանոնը Լուծելիության արտադրյալը: Իոնափոխանակային

        ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական

        ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս միացություններ: Կոմպլեքս

        միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս միացությունների ստացման

        եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը քիմիական և կենսաբանական

        պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ: Էլեկտրաքիմիական

        պրոցեսները էլեկտրոլիտների լուծույթներում: Օքսիդացման և

        վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական էլեմենտի կառուցվածքը և նրա

        էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան: Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը:

        Տարրերի ընդհանուր բնութագիրը, քիմիական հատկությունները: Քիմիական

        պրակտիկում:

 

    11.     Անալիտիկ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում: Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով: Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    12.     Օրգանական քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ: Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ: Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Սպիրտներ Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը: Սահմանային

        միատոմանի սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը,իզոմերիան և

        անվանակարգը: Ստացման եղանակները. Քիմիական հատկությունները: Երկատոմ

        սպիրտներ/գլիկոլներ/: Իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական

        հատկությունները: Քիմիական հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ:

        Գլիցերին,տարածվածությունը բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական

        եղանակները: Քիմիական հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ:

        Բնորոշումը,անվանակարգը: Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը:

        Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը,

        դասակարգումը: Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ:

        Անվանակարգը,իզոմերիան: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:

        Կարբոնական թթուների ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր:

        Տարածվածությունը բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը:  

        D- և L շարքեր: Մոնոսախարիդներ. ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական

        իզոմերիա և տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական

        հատկությունները: Արեններ: Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի

        ածխաջրածինների անվանակարգը և իզոմերիան: Ստացման եղանակները:

        Ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ

        ալդեհիդների և կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ:  

        Բնորոշումը և դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը:  

        Տարածվածությունը բնության մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները:

        Քիմիական հատկությունները: Հետերոցիկլիկ միացություններ:

        Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ սիստեմների արոմատիկության մասին:

        Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին: Գաղափար ալկալոիդների մասին:

        Քիմիական պրակտիկում:

 

    13.     Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            ________________

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

            _______________________

        Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

        էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

        օրենքը: Ջերմունակություն: Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

        օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:  

        Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

        Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

        իդեալական համակարգեր:

            Քիմիական հավասարակշռություն: Կինետիկական և թերմոդինամիկական

           _____________________________

        մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

        ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

        Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

        հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

        համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

        Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

        սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

        Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ,կոմպոնենտ և ազատության

        աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

        բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

        Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա: Էլեկտրոլիտների

        լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

        էլեկտրաստատիկ տեսությունը: Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

        գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

        էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

        կինետիկա և կատալիզ:  Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոնընդունակ ակտիվ

        մասնիկներ /ատոմներ, իոններ,ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

        Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

        Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

        էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

        հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:

        Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            ____________

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևույթային երևույթներ:

        Մակերևույթային ազատ էներգիա: Մակերևույթային լարվածություն:

        Ադհեզիա և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

        ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևույթային ակտիվություն:

        Շիշկովսկու հավասարումը:  Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

        Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

        Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

        ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

        Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

        էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

        պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:

        Բրոունյան շարժում:Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա: Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն

        հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն անալիզ: Կոլոիդների օպտիկական

        հատկությունները: Լույսի ցրումը և կլանումը կոլոիդ համակարգերում:

        Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա: ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային

        միկրոսկոպ:  Դիսպերս համակարգերի կայունությունը և կոագուլյացիան:

        Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և կինետիկ կայունությունը:

        Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ:

        Շուլցե-Հարդիի կանոնը: Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի

        տեսությունը: Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ

        Նյուտոնյան հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը:Ազատ դիսպերս

        համակարգերի մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

        կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ: Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

        Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

        Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

        և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

        Կայունացումը: Փրփուրներ: Նրանց կայունացումը և քայքայումը:

        Ֆլոտացիա: Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

        պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևույթային ակտիվ

        նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ

        կոնցենտրացիա: Սոլյուբիլիզացիա: Բարձրամոլեկուլային միացությունների

        լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

        կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

        մոլեկուլային մասսաների որոշումը: Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

        կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    14.     Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պաշտպանություն

            (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    15.     Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

        նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

        և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

        աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

        «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

        նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

        աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:  

        «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

        խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

        պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

        մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

        հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

        օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

        սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

        եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

        ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

        միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների,

        ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և

        նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը: Էլեկտրահարվածից

        պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:  

        Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

        շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

        հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

        բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում:

        Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման

        և պահպանման կարգը:

 

    16.     Քաղ. պաշտպանություն և  անվտանգ. արտ. իրավիճակներում

            (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

        պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

        դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

        և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

        ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

        չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,

        բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը:

        Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման

        և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

        արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

        հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

        միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:  

        արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

        անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

        պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

        գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

        մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

        անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

        անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

        աղտոտվածության պայմաններում

 

    17.     Մաթ. վիճակ. հիմունքներ և  հետազոտ. մեթոդներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումների: Գումարման, բազմապատկման

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմիկան, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի, դիսպերսիայի

        և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ պատահական

        մեծությունների համար: Շեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը: Բաշխման և

        խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ, ցուցչային

        և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական մեծության

        թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության թվային

        բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի միջակայքերի

        որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

            Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների

        համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները:

        Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Համակարգչային գրաֆիկա (օպեր. գործ - 68 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ճյուղի կենսաքիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Առարկայի նպատակն է նկարագրել կենդանական օրգանիզմի բջջի քիմիական

        կազմը և կենսագործունեության հիմքում ընկած նյութափոխանակության

        պրոցեսները: Բջջի ժառանգական ինֆորմացիան կրող մոլեկուլների /ԴՆԹ,

        ՌՆԹ/ կառուցվածքի և ֆունկցիաների ուսումնասիրումը, ինֆորմացիայի

        գրանցման, տեղափոխման ուղիները: Սպիտակուցի սինթեզը, կառուցվածքը,

        ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Սպիտակուցների դասակարգումը ըստ

        կառուցվածքի և ֆունկցիայի: Պեպտիդները և ամինաթթուները: ֆերմենտները

        և նրանց դերը նյութափոխանակության պրոցեսներում: Կեսնաէներգետիկա:

        Քիմիական էներգիայի առաջացումը օրգանական նյութերի քայքայման

        ընթացքում: Ածխաջրերը և նրանց նյութափոխանակությունը: ճարպերը և

        նրանց նյութափոխանակությունը: Սպիտակուցների և նուկլեինաթթուների

        նյութափոխանակությունը: Ջուրը և հանքային նյութերը: Կենսաակտիվ

        նյութերը` վիտամինները, հորմոնները, նեյրոհաղորդիչները: Սնուցման

        կենսաքիմիական հիմունքները: Գինեգործության կենսաքիմիայի հիմունքները:

 

    2.      Հիդրավլիկայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա

        հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական

        ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր

        մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը:

        Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների

        շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության

        հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա:

        Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական

        և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և

        իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի

        համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման

        ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը:

        Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և

        կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի

        երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական

        մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա

        աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները,

        բնութագրերը, համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ

        տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային

        հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

    3.      Ջերմատեխնիկա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            «Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը

        գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ:

        Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի

        փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային  

        մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների

        իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական

        գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական

        դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում:

        Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման

        ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները:

        Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման

        պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային

        սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ:

        Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային

        մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

        Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

    4.      Ճյուղի մանրէակենսաբանություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

             Առարկայի խնդիրները: Միկրոօրգանիզմների խմբերը, դասակարգումը,

        անվանակարգումը: Միկրոօրգանիզմների ձևը և կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան,

        փոփոխականությունը, արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը

        միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա, միկրոօրգանիզմների

        տարածվածությունը բնության մեջ և դերը նյութերի շրջանառությունում:

        ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին, իմունիտետ: Խմորման արտադրությունների

        մանրէակենսաբանություն:

 

    5.      Ավտոմատիկա և  արտ. պրոց. ավտոմատացում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

        համակարգերի վերաբերյալ: Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ

        բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,

        կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման

        օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման

        երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում: Ավտոմատ կառավարման

        համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական

        բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ

        օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ

        կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները

        կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները: Տելեմեխանիկայի հիմունքները:

        Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները

        կազմակերպելիս:

 

    6.      Էլեկտրատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց

        հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

        Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ

        գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

        հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

        Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

        վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ:  

        Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն

        եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    7.      Սննդի արտ. պրոցեսներ և  ապարատներ (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Պրոցեսների և ապարատների գիտության հիմնական հասկացությունները:

        Սննդային տեխնոլոգիայում օգտագործվող ընդհանուր պրոցեսները`

        մեխանիկական, հիդրոմեխանիկական, ջերմային ու զանգվածափոխանակման, և

        այդ պրոցեսներում օգտագործվող ապարատներն ու մեքենաները: Պրոցեսների

        և ապարատների հետազոտման մեթոդները: Նմանության տեսության հիմնական

        դրույթները: Մեխանիկական ընթացքներ` մանրեցում, տեսակավորում,

        մամլեցումով նյութերի մշակում: Հիդրոմեխանիկական ընթացքներ:

        Հիդրոստատիկայի օրենքները: Հիդրոդինամիկայի օրենքները: Ջերմային

        ընթացքներ, ջերմափոխանցման հիմնական օրենքները: Կոնդենսատորներ և

        կոնդենսացում: Զանգվածափոխանցման տեսության հիմունքները: Աբսորբցիա և

        ադսորբցիա: Մեմբրանային ընթացքներ: Նշված պրոցեսների էությունը,

        կիրառումը: Պրոցեսները բնութագրող ֆիզիկական մեծությունների փոխադարձ

        կապը, պրոցեսների ընթացքի մեխանիզմը, օգտագործվող մեքենաների ու

        ապարատների կառուցվածքային հիմունքները, պրոցեսների ջերմային ու

        նյութական, ապարատների ու մեքենաների նախագծման ու ստուգիչ

        հաշվարկների կատարման մեթոդիկան:

 

    8.      Ճյուղի էկոնոմիկա և  մարքեթինգի հիմունքներ (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը,

        առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

        Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

        արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

        անվտանգությունը: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության

        էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական

        տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի

        արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

        դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

        արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

        օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

    9.      Ճյուղի արտադրության կազմակերպում: ԱՊՀ կազմակերպությունների

    10.     կառավարում (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

        տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:  

        Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

        ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

        և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

        հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

        /խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

        մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

        վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

        ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

        գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

        մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:  

        Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

        Կառավարման գործընթացը և գործառույթները:  Տարածքային կառավարումը և

        տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

        Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և

        սթրեսի կառավարումը: Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:  

        Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

        Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը:

        Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

        արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:  

 

    11.     Խաղողագործություն սորտագիտության հիմունքներով

            (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Խաղողագործության նշանակությունը ժող. տնտեսության

        մեջ, նրա վիճակը և զարգացման հեռանկարները` ընդգծելով նրա կապը

        գինեգործության հետ: Խաղողի վազի մշակության կենսաբանական

        հիմունքները: Վազի կենսաբանական և  ֆիզիոլոգիական

        առանձնահատկությունները վերգետնյա օրգանների աճի և զարգացման

        օրինաչափությունները, աճման կենսաբանական ցիկլերը: Խաղողի վազի

        էկոլոգիան: Շրջակա միջավայրի հիմնական գործոնները և նրանց

        ազդեցությունը վազի աճի բերքատվության և բերքից վերամշակված տարբեր

        մթերքների վրա: Հողամասի ընտրությունը և նախապատրաստումը այգի

        հիմնադրելու համար: Հողամասի ընտրությունը, նախապատրաստումը թեք

        լանջերի դարավանդումը և այդ աշխատանքների առանձնահատկությունները

        տարբեր հողային պայմաններում: Խաղողի այգու տնկումը: Տնկանյութի

        նախապատրաստում: Այգու հիմնադրման տեխնոլոգիան և սորտերի ճիշտ

        ընտրման նշանակությունը բերքից վերամշակված գինիների որակի գործում:

        Խաղողի այգու խնամքը համառոտակի նկարագրվի նորատունկ այգու խնամքի

        առանձնահատկությունները, վազերի էտին և ձևավորմանը և այլ

        աշխատանքներին: Հատուկ ուշադրություն է դարձվելու սեղանի և

        տեխնիկական սորտերի բերքահավաքի առանձնահատկություններին:

        Խաղողագործության մասնագիտացումը և տեղաբաշխումը ՀՀ-ում ըստ ՀՀ-ի

        խաղողագործության գոտիների կտրվի խաղողագործության մասնագիտացումը և

        կթվարկվեն այնտեղ մշակվող սեղանի, տեխնիկական և համապիտանի սորտերը:

 

    12.     Պտղաբուծություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Պտղաբուծության առարկան և նրա ժողովրդատնտեսական նշանակությունը

        ՀՀ գինեգործությունում տարբեր պտղատեսակների (նռնենի, խնձորենի,

        թթենի, բալենի, թզենի, կոկռոշենի, հաղարջենի և այլն) կիրառումը և

        նշանակությունը: Պտղատու բույսերի վերգետնյա մասի, արմատային

        համակարգի և պտղաբերության օրինաչափությունները: Պտղատու բույսերի

        աճման և զարգացման մեծ և փոքր շրջանները և կիրառվող ագրոտեխնիկան`

        բարձրորակ պտուղներից բարձրորակ խմիչքների արտադրության գործում:

        Տնկանյութի աճեցման և այգու հիմնադրման տեխնոլոգիաների կիրառման

        անհրաժեշտությունը` պտղատու ծառերի հետագա աճը ու բերքատվությունն

        ապահովելու նպատակով: Պտուղների արտադրության տեխնոլոգիաների (Էտի,

        ձևավորման, հողի պահպանման համակարգեր, ոռոգման և պարարտացման

        ժամկետներ, նորմաներ և ձևեր) կիրառման դերը բարձրորակ պտուղների

        արտադրությունում: Պտղատու այգում բերքի խնամքին ուղղված

        միջոցառումների կիրառման անհրաժեշտությունը` գինեգործությանը որակյալ

        հումք արտադրելու նպատակով:

 

    13.     Հատիկաբանություն բուսաբուծության հիմունքներով

            (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Հատիկաբանությունը և բուսաբուծությունը որպես գիտության ճյուղեր,

        նրանց կապը և ուսումնասիրության օբյեկտները: Հատիկային ակաբույսերի

        կյանքի հիմնական գործոնները, նրանց աճման ու զարգացման

        առանձնահատկությունները: Հացահատիկային մշակաբույսերի հատիկի

        ձևաբանական և անատոմիական բնութագիրը ըստ տեսակների և սորտերի,

        հատիկ քիմիական կազմը և նրա վրա ազդող գործոնները, հացահատիկային

        մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, հատիկում ընթացող

        ֆիզիոլոգիական և կենսաքիմիական պրոցեսները, մշակության պայմանների

        ազդեցությունը հատիկի որակի և տեխնոլոգիական գնահատման վրա, հատիկի

        տեխնոլոգիական հատկությունները և որակի գնահատման մեթոդները և

        ցուցանիշները, հացահատիկի արտադրության ներկա վիճակը և հեռանկարները:  

            Կարգաբանությունը, ձևաբանական, ֆիզիոլոգիական

        առանձնահատկությունները, բազմացումը, բույսերի աճը և զարգացումը,

        զարգացման փուլերը, մշակության տեխնոլոգիաները, հողի մշակումը,

        սերմացույի որակի նկատմամբ պահանջները, սերմացույի նախապատրաստումը,

        ցանքը, ցանքի խնամքը, սերմնաբուծության հարցերը: Բերքահավաքի

        առանձնահատկությունները, կորուստները, բերքահավաքի ձևերը:  

        Հացահատիկային մշակաբույսերի սերմերի ձևաբանական և անատոմիական

        առանձնահատկությունները: Սերմերի քիմիական կազմը, նրա վրա ազդող

        գործոնները: Հատիկների վնասվածությունը հիվանդություններից և

        վնասատուներից, հիմնական վնասատուները և հիվանդությունները,

        հատիկների վնասվածությունը բերքահավաքի ժամանակ: Պահպանման ժամանակ

        հատիկային զանգվածում ընթացող ֆիզիոլոգիական պրոցեսները, ֆիզիկական և

        ֆիզիոքիմիական հատկությունները: Հատիկի որակի գնահատման ընդհանուր

        սկզբունքները, որակի գնահատման ֆիզիկական մեթոդները` հատիկի

        ձևը, մեծությունը, ծավալը, համահավասարություն, 1000 հատիկի զանգվածի

        կշիռը, ապակենմանությունը, թաղանթավորությունը, ծավալային կշիռը,

        մեխանիկական վնասվածությունը աերոդինամիկ հատկությունները,

        վնասվածությունը հիվանդություններից և վնասատուներից, խառնուրդները:

        Հատիկի որակի գնահատման քիմիական մեթոդը` խոնավությունը,

        մոխրայնությունը, թթվայնությունը, սպիտակուցների պարունակությունը,

        սոսնձանյութերի քանակը և որակը: Հատիկի տեխնոլոգիական գնահատումը:

        Հասկացողություն հատիկի տեխնոլոգիական հատկությունների և արժողության

        մասին: Հատիկի ալրաղացային հատկությունների գնահատումը, հատիկի

        հացաթխման արժանիքները: Ձավարային մշակաբույսերի տեխնոլոգիական

        հատկությունների գնահատումը, հատիկի մակարոնային հատկությունների

        գնահատումը, հատիկի որակի նկատմամբ հրուշակեղենի արդյունաբերության

        տեխնոլոգիական պահանջները: Ստանդարտիզացումը, հասկացողություն

        ստանդարտի մասին, սկզբունքները, կոնդիցիան, նորմատիվները, հատիկի

        որակի նկատմամբ վերահսկումը:

 

    14.     Մաթեմատիկական մոդելավորում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

        տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

        ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

        տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

        օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

        սահմանափակումների համակարգը: Տնտեսագիտական պրոցեսների

        մոդելավորումը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

        անասնաբուծության մեջ: Տնտեսությունների օպտիմալ մասնագիտացման և

        ճյուղերի զուգակցման խնդրի մաթեմատիկական մոդելը: Բեռների տեղափոխման

        պլանավորման և արտադրության օպերատիվ պլանավորման խնդիրների

        մաթեմատիկական մոդելները: Արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսների

        օպտիմալ կազմակերպման խնդրի առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

    15.     Հաշվապահական հաշվառման հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման

        առանձնահատկությունները, դրվածքը, մեթոդի տարրերը: Մեքենաների և

        սարքավորումների վրա կատարված ծախսերի հաշվառումը: Միավոր արտադրանքի

        վրա կատարված ծախսերի հաշվում և ինքնարժեքի հաշվարկումը:

        Պահեստամասերի մուտքագրման և դուրս գրման հաշվառումը: Գինեգործական

        սարքավորումների նորոգման վրա կատարվող ծախսերի հաշվառումը:

        Մեքենաների, սարքավորումների, ձեռք բերման փաստաթղթավորման կարգը:

        Գույքագրման անցկացման կարգը: Աշխատանքի վարձատրության ձևերը: Հումքի

        և նյութերի սկզբնական հաշվառումը: Տաբելային հաշվառում:

        Հաշվարկա-վճարային տեղեկագրեր: Ստորաբաժանման արտադրական

        հաշվետվության ներկայացման ժամկետները:

 

    16.     Հարկային քաղաքականություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ֆինանսների էությունը և գործառույթները: Ֆինանսական ռեսուրսների

        կազմավորման հիմնական ուղիները: Տարբեր կազմակերպա-իրավական

        տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների առանձնահատկությունները:

        Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական

        վերահսկողություն: Հարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը: Հարկային

        ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական

        հիմունքները: Հարկերի տեսակները և դրանց դասակարգումը: Հարկերի

        տարրերը և հարկատրման սկզբունքները: Հարկի վճարման ձևերը: Հարկի

        դրույքաչափը: Հարկի հաշվարկման կարգը: Հարկի վճարման եղանակները:

        Գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողների հարկատրման

        առանձնահատկությունները: Գյուղարտադրանք արտադրողների հարկատրման

        միջազգային փորձը: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը,

        տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում: Վարկավորման

        գործընթացի կարգավորման ուղիները: Պարզ և բարդ տոկոսադրույքներով

        տոկոսային եկամուտների հաշվարկման մեթոդները: Հաճախորդի ֆինանսական

        վիճակի և վարկով ապահովման վերլուծությունը: Վարկի տրամադրման և

        գրավով ապահովվածության պայմանագրերի էությունը: Վարկային

        պայմանագրերի կատարման վերահսկումը բանկի կողմից:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.      Արտադրանքի որակի հսկում և  անվտանգություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն. Վտանգավոր գործոնի վերլուծության կրիտիկական

        ստուգիչ կետի կոնցեպցիա

            Օտարածին նյութերի դասակարգումը: Շրջակա միջավայրը որպես հումքի

        և սննդամթերքի աղտոտման հիմնական աղբյուր:

            Նյութերի տոկսիկության (թունավորության) չափերը Տոքսիկ (թունավոր)

        տարրերը: Ճառագայթաակտիվ աղտոտումը: Դիոքսիններ և դիոքսինանման

        միացություններ: Բազմացիկլային արոմատիկ ածխաջրածիններ: Աղտոտումներ

        բուսաբուծության մեջ կիրառվող նյութերով: Նիտրատներ, նիտրիտներ,

        նիտրոզամիններ: Բույսերի աճի կարգավորիչներ: Աղտոտումները

        անասնապահությունում կիրառվող նյութերով: Հակաբիոտիկներ:

        Սուլֆանիլամիդներ: Նիտրոֆուրաններ:  Հորմոնալ պատրաստուկներ:

        Տրանկվիլիզատորներ:

            Բնական տոքսիկանտներ: Մանրէական տոքսիններ: Միկոտոքսիններ:

        Աֆլատոքսիններ: Տրիխոտեցենային միկոտոքսիններ: Ձեարալենոնը և նրա

        ածանցյալները: Պատուլինը և այլ միկոտոքսինները:

            Սնուցման հակաալիմենտար գործոնները: Մարսողական ֆերմենտների

        ինհիբիտորներ (արգելակիչներ): Ցիանոգեն գլիկոզիդներ: Ալկալոիդներ:

        Հակավիտամիններ: Հանքային նյութերի յուրացումը իջեցնող գործոնները:

        Լեկտիններ: Ալկոհոլը:

            Օտարածին միացությունների մետաբոլիզմը և նրա վրա ազդող

        գործոնները:

            Սննդամթերքի կեղծարարությունը: Անվտանգության տեսակետը:

        Գենետիկորեն (ծագումնաբանորեն) մոդիֆիկացված (վերափոխված)

        սննդամթերքը:

 

    2.      Գինու կենսատեխնոլոգիա (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ներածություն: Առարկայի խնդիրները և բովանդակությունը:

        Գինեգործության տեխնոլոգիան և նրա նշանակությունը ճարտարագետ

        տեխնոլոգների պատրաստման գործում: Գինեգործության ներկայիս վիճակը և

        նրա զարգացման հեռանկարները:  Գիտության նվաճումները գինեգործության

        բնագավառում, հայրենական գիտնականների ներդրումները: Խաղողի գինիների

        դասակարգումը: Գինիների որակի օրգանոլեպտիկ գնահատումը:

        Գինեգործարանների արտադրական շենքերի և սարքավորումների նկատմամբ

        ներկայացվող տեխնոլոգիական և սանիտարահիգիենիկ պահանջները: Խաղողը

        որպես հումք գինեգործության համար: Խաղողի ողկույզի կառուցվածքը և

        նրա տեխնոլոգիական հատկությունները: Խաղողի որակը որոշող

        ցուցանիշները: Բերքահավաքի ժամկետի որոշումը և ձևերը: Խաղողի

        վերամշակումը, քաղցուի և փլուշի մշակումը: Խաղողի տեղափոխումը

        վերամշակման: Խաղողի ջարդումը և չանչանջատումը: Փլուշի մշակումը:

        Փլուշից քաղցուի անջատումը: Քաղցուի պարզեցումը: Խմորում: Սպիրտային

        խմորում: Գինու շաքարասնկերի տեխնոլոգիական բնութագիրը: Շաքարասնկերի

        մաքուր կուլտուրա: Խաղողի քաղցուի խմորումը: Խմորում փլուշի վրա:

        Գինենյութերի հնացումը: Հնացման ընթացքում գինենյութերում կատարվող

        ֆիզիկական երևույթները: Հնացման ընթացքում գինենյութերում կատարվող  

        կենսաքիմիական երևույթները: Գինիների գլուխլցում և փոխլցում:

        Գինիների պարզեցումը և կայունացումը: Գինու ֆիլտրում: Վերամշակում

        անօրգանական նյութերով: Վերամշակում օրգանական նյութերով: Գինիների

        ջերմային մշակումը: Գինիների մշակումը տիպային սխեմաներով: Գինիների

        կոնդիցիան և դրա ապահովումը: Կուպաժավորում: Էգալիզացում:

        Ասամբլյաժ: Սպիրտացում: Կոնտրակցիայի երևույթը: Թթվության իջեցման

        կենսաբանական և քիմիական եղանակները: Թթվության բարձրացում, կատարման

        ձևերը: Շշալից: Գինիների հնացումը շշերում: Գինիների լցակայունության

        հսկողություն: Շշերի լվացումը և փորձարկումը: Գինիների շշալից և

        խցանում: Գինիների թերությունները, արատներն ու հիվանդությունները:  

        Գինու հիվանդությունները, կանխարգելման և բուժման մեթոդները: Գինու

        արատները:  Գինու պղտորումները: Հատուկ գինիներ: Տարբեր տիպի գինիներ

        արտադրելիս կիրառվող հատուկ ձևերը` թրմեցում, ջերմային մշակում,

        թնդեցում: Խաղողի տեսակների ընտրությունը: Սեղանի գինիների

        տեխնոլոգիա: Սեղանի սպիտակ անապակ գինիներ: Սեղանի կարմիր անապակ

        գինիներ: Կիսաանապակ և կիսաքաղցր սեղանի սպիտակ, վարդագույն և

        կարմիր գինիներ: Թունդ գինիներ: Պորտվեյն: Մադերա: Խերես: Մարսալա:

        Աղանդերային գինիներ: Մուսկատ: Մալագա: Տոկայ: Կագոր: Բուրավետ

        գինիներ: Բուրավետ գինիների պատրաստման հումքը: Ածխածնի երկօքսիդով

        հագեցած գինիներ: Շամպայն, փրփրուն և գազացված գինիներ: Գինիներում

        ընթացող կենսաքիմիական և ֆիզիկոքիմիական գործընթացների բնութագիրը:

        Շամպայնի գինենյութերի պատրաստումը և մշակումը: Շամպայնի

        արտադրությունը շշերում: Շամպայնի արտադրությունը պահամաններում

        ընդհատ և հոսքային եղանակով:

 

Պտղամրգային գինիներ: Պտղամրգային գինեգործությունը Հայաստանում:

Պտղամրգային գինեգործության հումքը: Մրգերից և հատապտուղներից

պատրաստվող թունդ խմիչքներ: Կոնյակի տեխնոլոգիա: Կոնյակը որպես խմիչք:

Կոնյակագործության զարգացման պատմությունը: Կոնյակի արտադրությունը

Ֆրանսիայում: Կոնյակագործությունը Հայաստանում: Կոնյակի գինենյութի

տեխնոլոգիան: Կոնյակի սպիրտների թորման առանձնահատկությունը: Կոնյակի

սպիրտների հնացումը: Կոնյակների կուպաժը: Կոլեկցիոն կոնյակներ: Խաղողի

վերամշակումից ոչ ալկոհոլային մթերքների ստացման տեխնոլոգիա:

Խաղողահյութ: Խտածոներ: Չորացրած խաղող: Գինեգործության երկրորդային

հումքի վերամշակման տեխնոլոգիա: Գինեգործական մնացորդների տեսակները:

Նրանց բնութագիրը և քիմիական կազմը: Գինեգործական մնացորդները

վերամշակելիս կատարվող հիմնական ֆիզիկական, ֆիզիկոքիմիական,

կենսաքիմիական գործընթացները:

 

    3.      Խմորման արտադրությունների ընդհանուր կենսատեխնոլոգիա

            (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ընդհանուր հասկացություն խմորման մասին: Խմորումը որպես խմորման

        արտադրությունների հիմնական պրոցես: Մանրէների կենսագործունեության

        կիրառումը խմորվող միջավայրում:

            Արդյունաբերության մեջ օգտագործվող խմորման տեսակները: Խմորման   

        արտադրությունները, որոնք հիմնված են խմորասնկերի, բակտերիաների և

        բորբոսասնկերի կիրառման վրա: Խմորման հիմնական արտադրությունների

        համառոտ նկարագրությունը:

            Խմորման արտադրությունների հիմնական հումքը

            Հացահատիկային կուլտուրաներ

            Հատիկի կառուցվածքը: Խմորման արդյունաբերության գործարաններում

        վերամշակվող հատիկային կուլտուրաներ: Հատիկային կուլտուրաների

        համեմատական քիմիական կազմը: Խմորման արտադրություններում հատիկի

        տարբեր բաղադրիչ մասերի նշանակությունը: Հատիկային զանգվածի ֆիզիկական

        հատկությունները: Հիգրոսկոպիկ և հավասարակշիռ խոնավություն:

        Սորունություն: Ծակոտկենություն: Պահպանման ժամանակ հատիկի մեջ տեղի

        ունեցող կենսաքիմիական պրոցեսներ: Հետհավաքման հասունացում: Կապված և

        ազատ խոնավություն: Հատիկի շնչառությունը: Միկրոօրգանիզմների

        կենսագործունեությունը հատիկային զանգվածում: Հատիկային զանգվածի

        ինքնատաքացումը պահպանման ժամանակ: Կարտոֆիլը որպես սպիրտային

        արտադրության հումք: Պալարի կառուցվածքը, քիմիական կազմը և

        տեխնոլոգիական գնահատականը: Կարտոֆիլի տեխնիկական սորտերը: Կարտոֆիլի

        պահպանումը: Հմուլը որպես հումք գարեջրի արտադրության համար: Հմուլի

        քիմիական կազմը, առանձնահատկությունը: Հմուլի չորացումը և պահպանումը:

        Ջուրը խմորման արտադրությունների համար: Ջրի տեխնոլոգիական

        նշանակությունը խմորման արտադրություններում: Աղային կազմի

        ազդեցությունը ջրի հատկությունների վրա: Ջրի կոշտությունը: Ջրի

        բակտերիալ մաքրությունը (կոլի-ինդեքս, կոլի-տիտր): Արտադրական ջրի

        փափկեցումը: Ջրին ներկայացվող արտադրական պահանջները:  

        Միկրոօրգանիզմների և հատիկային կուլտուրաների ֆերմենտներ.

        ֆերմենտների հիմնական դասերը: Ֆերմենտների կառուցվածքը: Հատիկային

        կուլտուրաների ֆերմենտներ: Միկրոօրգանիզմները որպես ֆերմենտների

        աղբյուր: Խմորման արտադրություններում կիրառվող ֆերմենտային

        պատրաստուկներ: Ֆերմենտային ռեակցիաների կինետիկան: Նրանց արագության

        վրա ազդող հիմնական գործոնները` ֆերմենտների կոնցենտրացիան,

        ջերմաստիճանը, PH-ի մեծությունը: Հիդրոլիտիկ ֆերմենտների կիրառումը

        խմորման արտադրություններում: Օսլայի ֆերմենտատիվ հիդրոլիզը:

        Ամիլոլիտիկ ֆերմենտների ազդեցությունը: Ֆերմենտատիվ հիդրոլիզին

        ներկայացվող պահանջները: Պրոցեսի օպտիմալ ջերմաստիճանը: Ածիկի

        արտադրություն: Ածիկը որպես հումք և շաքարացման միջոց: Ածիկի

        արտադրության հիմնական փուլերը: Հատիկի մաքրումը և տեսակավորումը:

        Հատիկային և աղբային խառնուրդներ: Հիմնական կուլտուրայի մաքրում և

        տեսակավորում: Հատիկի թրջում: Հատիկի թրջման տեսական հիմունքները:

        Հատիկի խոնավապարունակության բարձրացումը որպես ծլեցման ակտիվացման

        միջոց: Ֆիզիկական, քիմիական և կենսաքիմիական պրոցեսները թրջման

        ժամանակ: Թթվածնի նշանակությունը թրջման ժամանակ: Հատիկի թրջման

        եղանակները և ռեժիմները: Հատիկի լվացում և ախտահանում: Հատիկի

        ծլեցում: Ածիկաճեցման տեսական հիմունքները: Ֆիզիոլոգիական պրոցեսներ:

        Ֆերմենտների ակտիվացում: Կենսաքիմիական պրոցեսներ ծլող հատիկում:

        Ածիկաճեցման ջերմաստիճանը և տևողությունը: Տարբեր հատիկային

        կուլտուրաների ծլեցման պայմանները և առանձնահատկությունները: Ծլեցման

        եղանակները և տեխնոլոգիական ռեժիմները: Կալային ածիկաճեցում:

        Պնևմատիկ ածիկաճեցում:

            Կանաչ ածիկի չորացում: Ածիկի չորացման նպատակը: Ֆիզիկական,

        կենսաքիմիական և քիմիական պրոցեսներ ածիկի չորացման ժամանակ:

            Չորացման ֆիզիկական, ֆերմենտատիվ և քիմիական փուլերը: Մուգ և

        բաց ածիկների ստացման ռեժիմները: Չոր ածիկի մշակումը և պահպանումը:

            Էթիլ սպիրտի արտադրություն: Էթիլ սպիրտի կիրառումը ժողովրդական

        տնտեսության մեջ: Էթիլ սպիրտի հատկությունները:

            Օսլա պարունակող հումքի ջերմային մշակում և օսլայի շաքարացում:

            Բուսական հյուսվածքների ամրությունը և օսլայի արտազատումը

        հատիկից և կարտոֆիլից: Օսլա պարունակող հումքի ջերմային մշակումը և

        օսլայի շաքարացում: Ֆիզիկա-քիմիական պրոցեսները հումքի ջերմային

        մշակման ժամանակ: Օսլայի շրեշացում և լուծում: Բջջային կազմության

        քայքայում: Սպիրտի արտադրության տեխնոլոգիական սխեման,

        ֆիզիկա-քիմիական փոփոխությունները եփման ժամանակ:

            Ածխաջրերի փոխարկումներ, շաքարների կարամելիզացիա: Շաքարացում,

        շաքարացման հիմնական եղանակները: Քաղցուի որակի հիմնական

        տեխնոլոգիական ցուցանիշները: Ցանովի և արտադրական խմորասնկեր:

        Քաղցուի խմորում: Խմորման պրոցեսի մեխանիզմը: Քաղցուի խմորման

        եղանակները: Սպիրտի անջատումը հասուն խմորված զանգվածից և նրա

        մաքրումը: Սպիրտի ստացումը մելասից: Մելասի վարակազերծում,

        սննդանյութերով հարստացում, մելասի հոմոգենիզացիա: Մելասային քաղցուի

        պատրաստում, մելասային քաղցուի խմորում:

            Գարեջրի արտադրություն

            Գարեջրի արտադրության տեխնոլոգիական սխեման: Գարեջրային քաղցուի

        պատրաստում: Հատիկային մթերքների մաքրում, ածիկի և գարու ջարդում:

        Ածիկային հատիկի մանրացման աստիճանի փոխադարձ կապը շաղախի ֆիլտրման

        եղանակի հետ: Աղացվածքի որակը:

            Շաղախում: Շաղախման պրոցեսի նպատակը: Կենսաքիմիական պրոցեսներ

        շաղախման ժամանակ: Օսլայի ֆերմենտատիվ հիդրոլիզը և գարեջրի

        արտադրության մեջ նրան ներկայացվող պահանջները: Սպիտակուցների

        ֆերմենտատիվ հիդրոլիզը և քայքայման մթերքների ազդեցությունը գարեջրի

        որակի վրա: Շաղախման եղանակները` թրմեցում և եփում:              

        Զածիկացված հումքի օգտագործումը շաղախման ժամանակ: Ֆիլտրում: Ֆիլտրման

        եղանակները: Առաջին քաղցուի և վերջին լվացահանման ջրի կոնցենտրացիան:

        Քաղցուի եփում և հմուլացում: Ֆիզիկա-քիմիական պրոցեսները քաղցուն

        հմուլի հետ եփելիս: Քաղցուի հմուլացման տեխնիկան: Հմուլի ծախսի

        նորմաները: Քաղցուի անջատումը հմուլային ջարդոնից: Լուծամզվածքի

        (էքստրակտի) արտադրական ելքը:

            Քաղցուի հովացում: Ֆիզիկա-քիմիական պրոցեսներ հովացման ժամանակ:

        Քաղցուի հովացման եղանակները: Գարեջրային քաղցուի խմորում: Գլխավոր և

        լրացուցիչ խմորումների բնորոշ առանձնահատկությունները: Գլխավոր

        խմորման ժամանակ տեղի ունեցող կենսաբանական, կենսաքիմիական և

        ֆիզիկական պրոցեսները: Խմորման աստիճանը: Խմորասնկերի տեսակները:

        Գարեջրի լրացուցիչ խմորում և հասունացում:  Երիտասարդ գարեջրի

        հասունացման կենսաքիմիական պրոցեսներ: Գարեջրի տարբեր տեսակների

        հասունացման ժամկետները:

            Գարեջրի ֆիլտրում և լցում: Գարեջրի պղտորությունը պայմանավորող

        նյութեր:

        Գարեջրի կայունության բարձրացման եղանակները, կարբոնիզացիա: Պարզեցրած

        գարեջրի պահպանում, լցում:

            Օղու արտադրություն: Օղիների տեսականին: Սպիրտաջրային խառնուրդի

        պատրաստում և մշակում: Օղու արտադրության տեխնոլոգիական սխեման:

            Անալկոհոլային ըմպելիքների արտադրություն: Գազավորված

        անալկոհոլային ըմպելիքների արտադրության տեխնոլոգիական սխեման: Մրգային

        ըմպելիքների պատրաստման տեխնոլոգիան: Շաքարային օշարակի եփում,

        ֆիլտրում: Կուպաժային օշարակի պատրաստում, կուպաժավորում, լցում:

        Գազավորված ջրի պատրաստում:  Սատուրացիա:

 

    4.      Ճյուղի քիմիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Առարկայի բովանդակությունը և խնդիրները: Գինու

        պատրաստման պրոցեսների հիմնական բովանդակությունը: Քիմիկա-տեխնիկական

        հսկողության նշանակությունը գինեգործական արտադրության մեջ: Գինու

        քիմիա առարկայի կապը կենսաքիմիա և մասնագիտական առարկաների հետ:

        «Գինու քիմիա» առարկայի հիմնական բաժինները և ուսումնասիրման

        մեթոդները:

            Խաղողի և գինու քիմիական կազմը

            Խաղողի ողկույզի կազմը: Խաղողի հատապտուղների հյութի քիմիական

        կազմը:

            Ածխաջրատներ, խաղողի և գինու մոնոշաքարներ: Գլյուկոզա և

        ֆրուկտոզա: Մոնոշաքարների պարունակությունը խաղողի հատապտղի զարգացման

        տարբեր փուլերում: Գլյուկոզայի և ֆրուկտոզայի տեխնոլոգիական

        նշանակությունը:

            Խաղողի պոլիշաքարները: Սախարոզա, օսլա, ցելուլոզա,

        հեմիցելուլոզաներ: Պենտոլներ, նրանց փոխարկումները խմորման և գինու

        հնացման ժամանակ: Խաղողի պեկտինային նյութերը և նրանց տեխնոլոգիական

        նշանակությունը:

            Թթուներ: Թթուների գոյացումը խաղողի հատապտուղներում: Գինեթթուն

        և նրա աղերը: Խնձորաթթու: Կիտրոնաթթու: Կետոթթուներ: Խաղողի թթուների

        փոխարկումը խմորման և գինու հնացման ժամանակ: Մրջնաթթու, քացախաթթու:

        Քացախաթթվի գոյացման աղբյուրները և նրա պարունակությունը գինու մեջ:

        Պրոպիանաթթու, կարագաթթու, մյուս ճարպային շարքի թթուները գինու մեջ:

        Գինու ցնդող թթուների տեխնոլոգիական նշանակությունը: Սաթաթթու:

        Սաթաթթվի գոյացման աղբյուրները գինու մեջ: Կաթնաթթու: Կաթնաթթվի

        գոյացման աղբյուրները գինու մեջ: Թրնջկաթթու, ֆումարաթթու,

        գլյուկոնաթթու: Օրգանական թթուների պարունակությունը խաղողի և գինու

        մեջ: Ածխաթթու: Խաղողի հյութի և գինու ակտիվ թթվությունը: Թթուների

        տեխնոլոգիական նշանակությունը:

            Դաբաղային նյութեր: Խաղողի դաբաղային նյութերը: Ֆենոլային

        միացությունների առաջացումը խաղողի մեջ: Ֆենոլային միացությունների

        պարունակությունը խաղողի և գինու մեջ: Ֆենոլային միացությունների

        տեխնոլոգիական նշանակությունը:

            Ներկող նյութեր: Խաղողի կարմիր սորտերի ներկող նյութերը: Խաղողի

        սպիտակ սորտերի ներկող նյութերը: Խաղողի մեջ ներկող նյութերի

        պարունակությունը: Ներկող նյութերի փոխարկումները գինիների

        պատրաստման և հնացման ժամանակ: Ներկող նյութերի տեխնոլոգիական

        նշանակությունը:

            Ազոտային նյութեր: Խաղողի և գինու ազոտային նյութեր:

        Ամինաթթուներ, ամիդներ, ամիններ: Պոլիպեպտիդներ: Սպիտակուցային

        նյութեր: Ազոտային նյութերի պարունակությունը խաղողի և գինու մեջ:

        Ազոտային նյութերի փոխարկումները գինու խմորման և հնացման ժամանակ:

        Ազոտային նյութերի տեխնոլոգիական նշանակությունը:

            Վիտամիններ: Վիտամինների պարունակությունը խաղողի և գինու մեջ:

        Վիտամինների տեխնոլոգիական նշանակությունը:

            Ֆերմենտներ: Խաղողի և գինու ֆերմենտները:

        b-ֆրուկտոֆուրանոզիդայի, օքսիդա-վերականգնող, պրոտեոլիտիկ ֆերմենտների

        դերը քաղցուի և գինու մեջ:

            Արոմատիկ նյութեր: Խաղողի եթերային յուղերը և նրանց

        տեխնոլոգիական նշանակությունը:

            Սպիրտներ: Մեթիլ սպիրտ: Մեթիլ սպիրտի պարունակությունը գինու մեջ

        և գոյացման աղբյուրները: Էթիլ սպիրտ: Էթիլ սպիրտի տեխնոլոգիական

        նշանակությունը: Գինու բարձրակարգ մեկատոմանի սպիրտներ: Սիվուխային

        յուղերը և նրա պարունակությունը գինու մեջ: Բարձրակարգ մեկատոմանի

        սպիրտների տեխնոլոգիական նշանակությունը: Մեկատոմանի սպիրտների

        փոխարկումները գինու մշակման և հնացման ժամանակ: Բազմատոմային

        սպիրտներ: Գլիցերին: Գլիցերինի գոյացման աղբյուրները գինու մեջ:

        Գլիցերինի պարունակությունը գինու մեջ: Նրա տեխնոլոգիական

        նշանակությունը:

            Ալդեհիդներ: Խաղողի և գինու ալդեհիդներ: Քացախալդեհիդ:

        Քացախալդեհիդի գոյացման աղբյուրները գինու մեջ: Քացախալդեհիդի

        պարունակությունը գինու մեջ: Ֆուրֆուրոոլ, օքսիմեթիլֆուրֆուրոլ և

        մեթիլֆուրֆուրոլ և նրանց գոյացման աղբյուրները գինու մեջ:

        Ալդեհիդների փոխարկումները գինու մշակման և հնացման ժամանակ:

        Ալդեհիդների տեխնոլոգիական նշանակությունը:

            Ացետալներ և եթերներ: Խաղողի և գինու ացետալներ: Ացետալների

        գոյացումը գինու մեջ: Գինու եթերները: Միջին և թթու եթերները:

        Ացետալների և եթերների պարունակությունը գինու մեջ: Ացետալների և

        եթերների տեխնոլոգիական նշանակությունը:

            Հանքային նյութեր: Խաղողի մոխրային տարրերի կազմը: Խաղողի

        միկրոտարրերը և նրանց նշանակությունը: Հանքային նյութերի

        պարունակության փոփոխումը քաղցուի խմորման ժամանակ: Գինու հանքային

        նյութերը: Հանքային նյութերի տեխնոլոգիական նշանակությունը:

            Գինու զարգացման առանձին շրջաններում ընթացող պրոցեսները

            Գինու գոյացում: Խաղողի քաղցուում տեղի ունեցող քիմիական

        փոխարկումներ: Ֆերմենտատիվ պրոցեսներ և քաղցուի սուլֆիտացում:

        Սպիրտային խմորում: Սպիրտային խմորման մեխանիզմի ժամանակակից

        տեսությունը: Սպիրտային խմորման հիմնական, երկրորդային և օժանդակ

        մթերքները և նրանց տեխնոլոգիական նշանակությունը: Քիմիական

        փոխարկումների ընդհանուր բնութագիրը խաղողի քաղցուի խմորման ժամանակ:

            Գինու ձևավորում: Ձևավորման շրջանում գինու մեջ ընթացող

        պրոցեսներ: Խնձորա-կաթնաթթվայն խմորում: Գինու հնացման ժամանակ

        ընթացող պրոցեսներ:

            Գինու հասունացում և հնացում: Գարու քիմիական կազմը: Ածիկի

        արտադրության ժամանակ ընթացող հիմնական պրոցեսները: Գարեջրի

        պատրաստման ժամանակ ընթացող հիմնական պրոցեսները: Գարեջրի

        կենսաբանական կայունությունը: Գարեջրի կոլոիդ կայունությունը:

 

    5.      Ճյուղի սառնարանային տեխնոլոգիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արհեստական ցրտի կիրառման նշանակությունը

        սննդամթերքների պահպանման համար: Ցրտի արտադրության և կիրառման

        զարգացման խնդիրները սննդի արդյունաբերության առանձին ճյուղերում:

        Սննդամթերքների սառնարանային տեխնոլոգիա առարկան և խնդիրները:

            Ցածր ջերմաստիճանների կենսաբանական ազդեցությունը բուսական և

        կենդանական բջիջների, հյուսվածքների և օրգանիզմների վրա:

        Կենսաբանական օբյեկտների ֆիզիկա-քիմիական, կենսաֆիզիկական և

        կենսա-քիմիական գործոնները և կայունության մեխանիզմները ցածր

        ջերմաստիճանների պայմաններում: Ջրի վիճակը կենսաբանական օբյեկտներում,

        որպես ցածր ջերմաստիճանների հանդեպ կայունության գործոն:

        Ջերմաստիճանային ռեժիմների ազդեցությունը կենսաբանական օբյեկտների

        փոփոխությունների դարձելիության վրա: Ցածր ջերմաստիճանների

        ազդեցությունը միկրոօրգանիզմների ֆիզիոլոգիական պրոցեսների և նրանց

        զարգացման փուլերի վրա: Ցածր Ջերմաստիճանների ազդեցությունը լրացնող

        օժանդակ միջոցներ: Օզոնի, ածխաթթվի, ազոտի, ուլտրամանուշակագույն

        ճառագայթների և անտիբիոտիկների ազդեցությունը: Սննդամթերքների և

        սառնարանային խցիկների միկրոֆլորան: Սառնարանային պահածոյացման

        սկզբունքները: Անընդհատ սառնարանային շղթայի իրականացման

        անհրաժեշտությունը:

            Բուսական ծագում ունեցող մթերքների փոփոխությունները սառնարանային

        մշակման և պահպանման ժամանակ

            Պտուղները և բանջարեղենը որպես կենդանի կենսաբանական օբյեկտներ:

        Ֆիզիոլոգիական պրոցեսների դերը բուսական մթերքների պահպանման ժամանակ:  

        Շնչառության հետ կապված հիմնական պրոցեսները: Շնչառության

        ինտենսիվությունը կախված արտաքին միջավայրի պայմաններից: Անաէրոբ

        շնչառություն: Պտուղների հասունացում և ծերացում: Բջիջներում և

        հյուսվածքներում տեղի ունեցող պրոցեսներ և կենսաքիմիական

        փոփոխություններ: Կլիմակտերիկ վիճակ: Էթիլենի ֆիզիոլոգիական դերը

        հասունացման ժամանակ: Հասունացման պրոցեսների ազդեցությունը մթերքի

        որակի վրա: Բանջարեղենի դադարի վիճակ: Բնական և հարկադրական դադարի

        առանձնահատկությունները: Դադարի իրավիճակին բնորոշ պրոցեսները և

        կենսաքիմիական փոփոխությունները բջիջներում և հյուսվածքներում:  

        Պտուղների և բանջարեղենի ֆիզիոլոգիական հիվանդությունները:

        Ջերմաստիճանի ազդեցությունը կենսաքիմիական պրոցեսների վրա: Պահպանման

        ժամանակ պտուղների և բանջարեղենի մեջ տեղի ունեցող փոփոխություններ:

        Սառեցման ազդեցությունը պտուղներում և բանջարեղենում ընթացող

        կենսաքիմիական պրոցեսների վրա:  Ֆերմենտների, սպիտակուցների,

        ածխաջրերի, վիտամինների, եթերային յուղերի փոփոխությունները սառեցման

        և սառնարանային պահպանման ժամանակ: Սառեցման արագության,

        ջերմաստիճանի, պահպանման տևողության, հալեցման պայմանների

        ազդեցությունը պտուղների և բանջարեղենի փոփոխությունների վրա:

            Սառնարանային մշակման և պահպանման տեխնոլոգիա

            Սննդամթերքների սառնարանային մշակման և պահպանման տեխնոլոգիական

        նշանակումը և ֆիզիկական էությունը: Սննդամթերքների հովացում: Հովացման

        եղանակների դասակարգումը: Մթերքների հովացման և պահպանման ռեժիմների

        ընտրություն: Պտուղների և բանջարեղենի հովացման և պահպանման

        տեխնոլոգիան: Նախնական հովացում, հովացում սառնարանային խցիկներում:

        Պտուղների և բանջարեղենի առանձին տեսակների պահպանման տեխնոլոգիան:

        Պտուղների և բանջարեղենի պահպանման պայմանները կարգավորվող գազային

        միջավայրում: Կրիոսկոպիկ կետին մոտ ջերմաստիճանների կիրառումը

        բուսական և կենդանական ծագում ունեցող մթերքների սառնարանային

        մշակման և պահպանման համար: Սննդամթերքների առանձին տեսակների

        պահպանումը գերհովացրած վիճակում: Մսի, թռչնի և ձկան թեթևակի

        սառեցման, պահպանման և փոխադրման տեխնոլոգիան: Կրիոսկեպիկ կետին մոտ

        ջերմաստիճանում պտուղների և բանջարեղենի պահպանման տեխնոլոգիայի

        առանձնահատկությունները: Սննդամթերքների սառեցում և պահպանում

        սառեցրած վիճակում: Սառեցման եղանակների դասակարգումը: Մթերքների

        սառեցման պրոցեսների ռեժիմների ընտրություն և պահպանում: Պտուղների

        և բանջարեղենի սառեցում: Սառեցրած պտուղների և բանջարեղենի,

        հատապտղային և բանջարեղենային խառնուրդների, հատապտղային պյուրեյի

        արտադրության եղանակները և տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները:

        Սառեցրած մթերքների որակը և սառեցման պրոցեսի դարձելիությունը

        բարձրացնող տեխնոլոգիական միջոցները` ջրախաշում, հակաօքսիդիչների

        կիրառում, սառեցում շաքարի օշարակում: Ցրտի կիրառումը գարեջրի

        արտադրության մեջ: Ցրտի կիրառումը գինու արտադրության մեջ: Սառեցրած

        սննդամթերքների պահպանում: Պահպանման տեխնոլոգիական ռեժիմները և

        իրացման տեխնիկական միջոցները: Պահպանման ժամանակ սննդամթերքների

        չորապակասորդի վրա ազդող գործոնները: Սանիտարահիգիենիկ ռեժիմի

        պահպանումը սառնարաններում: Սննդամթերքների տաքացում և հալեցում:

        Հալեցման եղանակների դասակարգումը:

 

    6.      Չորացման տեխնոլոգիա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Առարկայի էությունը, զարգացման պատմական ակնարկ:

        Չորացման դերը բուս. ծագման հումքատեսակների վերամշակման

        գործընթացներում:

            Չորացման տեխնոլոգիայի ընդհանուր դրույթներ: Բուսական ծագում

        ունեցող հումքատեսակները և նրանց բնութագրերը որպես չորացման օբյեկտ:

        Չորացվող մթերքի կառուցվածքային-մեխանիկական և ջերմաֆիզիկական

        հատկությունները: Չորացման գործընթացում նյութի

        կառուցվածքային-մեխանիկական և ջերմաֆիզիկական հատկությունների

        փոփոխման օրինաչափությունները: Չորացման գործընթացի ստատիկան:  Խոնավ

        օդի և գազերի հատկությունները: Օդը որպես խոնավության կլանիչ:  

        Հարաբերական խոնավություն: Խոնավապարունակություն: Օդի խտություն:

        Խոնավ օդի ծավալ: Օդի հատկությունները որպես ջերմակիր: Ջրի

        գոլորշացումը ազատ մակերևույթից: Նյութի խոնավություն և

        խոնավապարունակություն: Կոնվեկտիվ չորացման տեղակայանքի նյութական և

        ջերմային հաշվեկշիռ: Չորացման գործընթացի դինամիկան: Հեղուկի և չոր

        նյութերի կապի տեսակները չորացվող մթերքում: Հավասարակշռված

        խոնավապարունակություն: Չորացման և խոնավացման իզոթերմեր: Չորացման

        գործընթացի փուլերը: Չորացման կոր, նրա վերլուծությունը: Նյութի

        ջերմաստիճանի փոփոխությունը չորացման գործընթացում: Չորացման

        եղանակները: Չորացման տեղակայանքներ, սարքավորումներ, սարքեր:

        Չորացման տեղակայանքների տիպերը և կառուցվածքային

        առանձնահատկությունները: Ջեռուցման համակարգեր և սարքավորումներ:

        Գոլորշա-ջրային կալորիֆերներ, էլեկտրակալորիֆերներ, հեղուկ և ջրային

        վառելանյութով աշխատող ջերմագեներատոր-օդատաքացուցիչներ:  

        Օդաշրջանառության համակարգեր և սարքավորումներ: Չորացման

        տեղակայանքների ավտոմատ կառավարման համակարգեր, սարքեր,

        սարքավորումներ: Ջերմակարգավորիչներ, խոնավության կարգավորիչներ, օդի

        արագության հսկում և կարգավորում: Չորացման մասնավոր տեխնոլոգիաներ:

        Հացահատիկային մշակաբույսերի չորացման տեխնոլոգիան: Հացահատիկը որպես

        չորացման օբյեկտ: Չորացում հումքի տարբեր վիճակներում (հաստ շերտով,

        թրթռաեռ և կոմբինացված եղանակով, պնևմատիկ չորացում): Հացահատիկի

        չորացման տեղակայանքների կառուցվածքային առանձնահատկությունները,

        չորացման ռեժիմները: Պտուղբանջարեղենի չորացման տեխնոլոգիան:

        Պտուղբանջարեղենի նախապատրաստումը չորացման: Պահպանում, լվացում,

        տեսակավորում, բաժանում, կտրատում, սուլֆիտացում, ջրախաշում: Մրգերի

        չորացման տեխնոլոգիան` խաղող, ծիրան, դեղձ, սալոր, կեռաս, բալ,

        հատապտուղներ: Չորացման տեխնոլոգիայի կիրառումը գինեգործության

        երկրորդային հումքի վերամշակման գործընթացներում:  Հյութային

        խտանյութերի արտադրություն, խաղողի սերմերի վերամշակում:  

        Գինեգործության երկրորդային հումքի վերամշակման այլ տեխնոլոգիական

        գործընթացներ:

    7.      Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ (10 կրեդիտ, 300 ժամ)

            Առարկայի ուսումնասիրումը հիմնվում է ճյուղի ընդհանուր

        տեխնոլոգիայի և ընդհանուր տեխնիկական առարկաների իմացական բազայի

        վրա: Դասընթացը ընդգրկում է գինեգործության և խմորման

        արտադրություններում օգտագործվող հետևյալ խումբ սարքավորումների

        կառուցվածքի, կիրառման, տեղադրման, կարգաբերման, անվտանգ շահագործման

        ու վերանորոգման ուսումնասիրում, նրանց տեխնոլոգիական հաշվարկի և

        ընտրության կատարում, այն է` խաղողի փոխադրման, ընդունման ու լվացման

        սարքավորումներ, հատապտղային հումքի վերամշակման սարքավորումներ,

        գինիների պատրաստման ու փոխադրման սարքավորումներ, գինեգործության

        մթերքների ֆիզիկա-մեխանիկական և ջերմային մշակման սարքավորումներ,

        գինիների շշալցման և փաթեթավորման սարքավորումներ,

        բեռնման-բեռնաթափման ու պահեստավորման աշխատանքների մեքենայացման

        միջոցներ, գինեգործության երկրորդային արտադրանքի վերամշակման

        սարքավորումներ:

 

    8.      Սառնարանային տեխնիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սառնարանային մեքենաների տեխնիկայի դասընթացը պետք է ընդգրկի շուտ

        փչացող մթերքների պահպանման և վերամշակման գործընթացում օգտագործվող

        սառնարանային մեքենաների և տեղակայանքների սարքավորումների

        ուսումնասիրությունը: Սառնարանային մեքենաների թերմոդինամիկ

        հիմունքները, աշխատանքային պրոցեսը կոմպրեսորի մեջ, երկաստիճանային և

        կասկադային սառնարանային մեքենաներ, սառնարանային ագենտներ և

        ջերմակիրներ, սառնարանային մեքենաների կոմպրեսորներ, սառնարանային

        տեղակայանքների ապարատներ, սառնարանային տեղակայանքների ավտոմատացման

        հիմունքները, ավտոմատիկայի սարքերը, ավտոմատացման սխեմաները,

        սառնարանային ագրեգատներ, աբսորբցիոն սառնարանային մեքենաներ,

        էժեկտորային սառնարանային մեքենաներ, սառնարաններ և սառնարանային

        տեղակայանքներ, սառնարանային խցերի պաղեցման ձևերը, սառնարանային

        տեղակայանքների սխեմաները, կալորիական հաշվարկները ու սառնարանների

        սարքավորումների ընտրությունը:  Առևտրի սառնարանային մեքենաներ, օդի

        կոնդենսացումը:

 

    9.      Ճյուղի ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական նախագծում և  սանտեխնիկա

            (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Արդյունաբերական շենքերի և ձեռնարկությունների նախագծման

        հիմունքները: Հիմնական նախագծային փաստաթղթերը, տեխնոլոգիական

        նախագծման կառուցվածքը և նորմերը: Գինու գործարանների և տարբեր

        հզորության արտադրամասերի նախագծում: Տեխնոլոգիական հոսքային գծերի

        բնութագրերը: Գինեգործության արտադրության տեխնոքիմիական վերահսկման

        կազմակերպում: Արտադրության տեխնոլոգիական սխեմաների կազմում:

 

    10.     Ճյուղի ձեռնարկությունների շինարարական նախագծման հիմունքներ

            (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            «Ճյուղի ձեռնարկությունների շինարարական նախագծման հիմունքները»

        առարկան, դրա դերն ու խնդիրները:

            Շինարարական նյութեր: Շինարարական նյութերի դասակարգումը, դրանց

        ֆիզիկամեխանիկական հատկությունները: Փայտե շինարարական

        կոնստրուկցիաներ և դետալներ: Բնական քարանյութեր: Շինարարությունում

        կիրառվող մետաղները (տեսականին): Խեցեգործական շինածոներ: Կապակցող

        նյութեր: Ցեմենտներ: Շինարարական շաղախներ: Բետոն: Բետոնի տեսակները:

        Երկաթբետոնե շինածոներ: Արհեստական քարանյութեր: Ջերմա-, ջրա-, և

        ձայնամեկուսիչ նյութեր: Շենքերի կոնստրուկցիաներ: Հիմքեր և

        հիմնատակեր: Պատեր: Ծածկեր, դրանց տեսակները և հիմնական

        կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Հատակի կոնստրուկցիաներ:  

        Միջնորմային կոնստրուկցիաներ: Աստիճաններ, պատուհաններ, դռներ, դրանց

        տեսակները և կոնստրուկտիվ չաթերը:

            Արդյունաբերական շենքեր, դրանց դասակարգումը: Միահարկ և բազմահարկ

        արդյունաբերական շենքերի կարկասի կոնստրուկցիաները` հիմնատակեր,

        սյուներ, ենթաամբարձիչային հեծաններ, ֆախվերկներ և կապեր ե/բ

        սյուների միջև, ենթածպեղային համակարգեր, պողպատյա կարկասներ,

        պողպատյա ենթաամբարձիչային հեծաններ: Լուսանցներ (ֆօնարի):

        Ֆերմաներ և հեծաններ: Շինարարական ջերմատեխնիկայի հիմունքները:

        Ջեռուցման համակարգեր: Գոյություն ունեցող ձեռնարկությունների

        վերակառուցումը:

            Գլխավոր հատակագիծ: Ստորգետնյա կոմունիկացիաներ: Քամիների վարդը:

        Շենքերի և շինությունների հարմարադասումը (կօմպօնօվկա)

        գլխավոր հատակագծին: Շինարարական գծագրեր:

 

    11.     Ճյուղի արտադրանքի ստանդարտացում, սերտիֆիկացում և  

            փորձաքննություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Բուսական ծագման /ալկոհոլային և ոչ ալկոհոլային

        խմիչքներ, հացամթերքներ, պահածոյամթերքներ/ մթերքները, որպես

        սննդամթերքներ: Ստանդարտացումը, որպես որակի բնագավառում

        կարգավորվածության առավելագույն աստիճանի հասնելուն ուղղված

        գործունեության և որպես մթերքների որակի նորմավորման հիմք:

        Սերտիֆիկացումը /համապատասխանության հավաստումը/, որպես

        գործունեություն, որի արդյունքում համապատասխանության սերտիֆիկատի կամ

        համապատասխանության մասին հայտարարագրի միջոցով հավաստվում է

        արտադրանքի կամ ծառայության համապատասխանությունը նորմատիվ

        /ստանդարտների/ պահանջներին: Փորձաքննությունը, որպես փաստաթղթերի և

        մթերքների որակի նորմավորման հաստատող գործունեություն: Համառոտ

        ակնարկ դասընթացի և գիտության զարգացման մասին: Պատմական

        տեղեկություններ ստանդարտացման մասին: Ստանդարտացման էությունը և

        դերը տնտեսության զարգացման մեջ: Ստանդարտացման հիմնական տերմինները

        և հասկացությունները` ստանդարտացում, ստանդարտ: Ստանդարտացման

        զարգացման նոր սկզբունքները և ուղղությունները: Բուսական ծագման

        մթերքների ստանդարտացման առանձնահատկությունները: Ստանդարտացման

        նորմատիվ փաստաթղթերը և ստանդարտների տեսակները: Ստանդարտացման

        նորմատիվ փաստաթղթերի կիրառումը: Ստանդարտացման հիմնական գլխավոր

        խնդիրներն ու նպատակները: Ստանդարտացման մարմինները և

        ծառայությունները: Ստանդարտների մշակման, փորձաքննության, հաստատման

        և ներդրման կանոնակարգը: Ստանդարտների մասին տեղեկատվության

        կազմակերպումը: Ստանդարտացման գործընթացի մասնակիցները: Ազգային

        ստանդարտների մշակման և ընդունման կարգը ստանդարտներում մակնշմանը

        վերաբերող պահանջները որպես պարտադիր պահանջ: ՀՀ-ում ստանդարտացման

        իրավական հիմքերը: Տնտեսական, վարչական և քրեական պատժամիջոցները ոչ

        ստանդարտային /ՆՓ/ արտադրանքի թողարկման համար: պարենային

        արտադրանքի որակի մասին տերմինների և սահմանումների հիմնական

        հասկացությունները, որոնք կիրառվում են ստանդարտներում: Հսկողության

        /վերահսկողության/ տարատեսակները: ԻՍՕ 9000 շարքի ստանդարտները:

        Որակի մրցանակները և ինքնագնահատման գործընթացը: Գծիկային կոդավորման

        տեխնոլոգիան և դրա կիրառման ոլորտները: Միջազգային ստանդարտացում:

        Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպությունը /ԻՍՕ/: ԻՍՕ-ի միջազգային

        ստանդարտների բնութագիրը: Համապատասխանության հավաստման էությունը և

        նպատակները: Համապատասխանության հավաստման իրավական հիմքերը ՀՀ-ում:

        Համապատասխանության հավաստումը և տեխնիկական խոչընդոտները առևտրում:

        Արտադրանքի համապատասխանության հավաստման սկզբունքները և իրականացման

        կանոնները: Համապատասխանության պարտադիր և կամավոր հավաստումը և

        մասնակիցները: Սերտիֆիկացման մարմինների և փորձարկման

        լաբորատորիաների հավատարմագրումը և նրանց ներկայացվող պահանջները:

        Սերտիֆիկացման մարմնի նորմատիվ փաստաթղթերին ներկայացվող պահանջները:

        Արտադրանքի սերտիֆիկացումը և սխեմաների նկարագրությունը: Արտադրանքի

        սերտիֆիկացման կարգը: Սերտիֆիկատի գործողության կասեցումը և

        դադարեցումը: Օտարերկրյա սերտիֆիկատների և համապատասխանության

        հսկողությունը: Սերտիֆիկացումն արտասահմանում /ընդհանուր

        հասկացողությունները/: Ընդհանուր հասկացողություն նորմատիվ

        փաստաթղթերի փորձաքննության վերաբերյալ: Փորձարկման լաբորատորիան և

        հավատարմագրման կարգը: Փորձարկման լաբորատորիաներին ներկայացվող

        ընդհանուր պահանջները և նրանց խնդիրներն, նպատակներն ու

        պարտականությունները: Արտադրանքի նմուշառում, նույնականացում և

        փորձարկումների կատարում` ա/ալկոհոլային խմիչքների նմուշառում և

        փորձարկում; Դելեի կանոնը: Քաղցուի շաքարայնության որոշման մեթոդը:

        Նմուշառման մեթոդները ըստ ՀՍՏ 179, ԳՕՍՏ 18242-72: Ալկոհոլային

        խմիչքների /գինիների/ արտաքին տեսքը, գույնը և փրփրուն հատկությունը

        ստուգվում են դիտողաբար, համը և հոտը` զգայարանաբար, լցման

        լրիվությունը որոշվում է ըստ ԳՕՍՏ 23943: Էթիլ սպիրտի ծավալային բաժինը

        որոշվում է ըստ ԳՕՍՏ 13191: Շաքարի զանգվածային խտությունը որոշվում է

        ըստ ԳՕՍՏ 13192: Տիտրվող թթուների զանգվածային խտությունը որոշվում է

        ըստ ԳՕՍՏ 14252: Ցնդող թթուների զանգվածային խտությունը որոշվում է

        ըստ ԳՕՍՏ 13193: Ընդհանուր և ազատ ծծմբային թթուների զանգվածային

        խտությունը որոշվում է ըստ ԳՕՍՏ 14351: Գինեգործության մեջ

        օգտագործվող լաբորատոր ՏՔՀՄ NN 1,2,3,3-a,3-b,4,5,6,7,8,9 մատյանները

        և նրանց նշանակությունը: Երկաթի զանգվածային խտության որոշումը ըստ

        ԳՕՍՏ 26928: Պղնձի զանգվածային խտության որոշումը ըստ ԳՕՍՏ 26931:  

        Ալկոհոլային խմիչքների /գինիների/ մեջ թունավոր տարրերի

        պարունակությունը ստուգում են` Կապարը ըստ ԳՕՍՏ 26932, Կադմիումը ըստ

        ԳՕՍՏ 26933, Արսեն ըստ ԳՕՍՏ 26930, Սնդիկ ըստ ԳՕՍՏ 26927

 

Մասնագիտացման դասընթացներ (68 ժամ)

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50% -ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310705 ԽՄՈՐՄԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԳԻՆԵԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                   150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                         27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                      4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                      10 շաբաթ

    նախադիպլոմային                                            5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և պաշտպանությունը` 10 շաբաթից ոչ պակաս,

    - արձակուրդները                                          36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 5-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310705 ԽՄՈՐՄԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԳԻՆԵԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստուգման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում, և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (նյութական հաշվարկներ, սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, օժանդակ նյութերի հաշվարկ), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ (գինու, գարեջրի, օղու, կոնյակի, շամպայն գինիների գործարաններում): ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310705 ԽՄՈՐՄԱՆ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԳԻՆԵԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- իմանա ժամանակակից օգտագործվող սարքավորումների կառուցվածքը և տեսակները

- տիրապետի ժամանակակից տեխնոլոգիական ընթացքների կիրառմանը

- արտադրությունում կարողանա ներդնել բուսական հումքի ոչ ավանդական տեսակները, ապահովելով վերջնական մթերքի որակը և անվտանգությունը

- ծանոթ լինի ժամանակակից փաթեթավորման եղանակներին

- կարողանա մշակել նոր, բուժա-պրոֆիլակտիկ և դիետիկ հատկություններով օժտված արտադրատեսակներ

- կարողանա կիրառել արտադրական ընթացքների մեքենայացման և ավտոմատիզացման ժամանակակից նվաճումները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջադրած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները:

 

7.2.1. 310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները

310705 Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար (արտադրության հզորության հաշվարկ, օգտագործվող հումքի պաշարների հաշվարկ, տեխնոլոգիական պրոցեսների ընտրություն, տեխնոլոգիական սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, տեխնոքիմիական հսկողության մեթոդներ, սանտեխնիկական, էլեկտրամատակարարման, ջերմատեխնիկական, տնտեսագիտական, կենսագործունեության անվտանգության, ագրոէկոլոգիայի և շրջակա միջավայրի պաշտպանության հարցերի նկարագրությունը):

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործության բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տեխնոլոգիական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործության բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 80-110 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` խմորման արտադրությունների կենսատեխնոլոգիայի, գինեգործության անթափոն վերաակման հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Հաշվարկա-բացատրական ակնարկ` ներածություն, նախագծի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորում, մթերային հաշվարկ և մթերքների արտադրության տեխնոլոգիա, սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի և շինությունների ընտրություն և հաշվարկ, տեխնիկատնտեսական և մանրէաբանական վերահսկում, շինարարական և սանիտարատեխնիկական /տաք և սառը ջրամատակարարում, կոյուղի, օդափոխություն, ջեռուցում/ բաժինների հաշվարկ, ջերմատեխնիկական բաժնի /էլեկտրամատակարարման, ջերմության, սառնության/ հաշվարկ, աշխատանքի պաշտպանություն և անվտանգության տեխնիկա, մթերքների ինքնարժեքի և նախագծվող գործարանի հիմնական տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

Գծագրական մասը պետք է պարունակի 4 գծագրեր`

1. Հիմնական արտադրամասի լայնակի կամ երկայնակի կտրվածք

2. Հիմնական մասնաշենքի հատակագիծ` տեխնոլոգիական սարքավորումների տեղաբաշխմամբ

3. Հանձնարարված տեսականու արտադրության տեխնոլոգիական սխեմա

4. Գլխավոր հատակագիծ

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` Ճյուղի ընդհանուր կենսատեխնոլոգիա, Խմորման արտադրությունների կենսատեխնոլոգիա և գինեգործություն մասնավոր տեխնոլոգիա, Ճյուղի արտադրության տեխնոլոգիական սարքավորումներ, ճյուղի քիմիա, հումքի և սննդամթերքի անվտանգություն:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310705 - Խմորման արտադրությունների

                                     տեխնոլոգիա և գինեգործություն

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | |0| 0| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | |0| 0| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| |x|x|x| x|x| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| |x|x|x| x|x| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |::|::|::| =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |::|::|::| =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| |  |::|::|::| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| |  |::|::|::| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գծագրական             | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Անօրգանական քիմիա - 1 | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խմորման արտադրութ.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ընդհանուր տեխնոլոգիա` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 26 |  26 | 442+72* | 136 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճարտարագիտական գրաֆիկա| 4  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Նյութաբանություն և    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |չափագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անօրգանական քիմիա - 2 | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 28 |  29 |    493  | 153 | 238 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձրագույն           | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն տեխնոլոգ. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տեսական մեխանիկա      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անալիտիկ քիմիա - 1    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Օրգանական քիմիա - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գինու տեխնոլոգիա` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  28 | 476+72* | 153 | 204 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Նյութերի դիմադրություն| 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մեքենաների մասեր      | 5  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անալիտիկ քիմիա - 2    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Օրգանական քիմիա - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 1 (Ֆիզիկական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Հատիկաբանություն`     | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |բուսաբուծության       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 30 | 30  |    510  | 170 | 221 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 2 (Կոլոիդ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ճյուղի կենսաքիմիա     | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Էլեկտրատեխնիկա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սննդի արտադրության    | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 1                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Խմորման               | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |արտադրությունների     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ընդհանուր տեխնոլոգիա-1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գինու տեխնոլոգիա` 2   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խմորման արտադրութ.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ընդհանուր տեխնոլոգիա -|    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 35 | 30  |510+150* | 255 | 221 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Սննդի արտադրության    | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 2                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մաթ. վիճակագրության   | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |հիմունքներ և  հետազոտ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեթոդներ              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հիդրավլիկայի          | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի                | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մանրէակենսաբանություն |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդարդյունաբերության | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Պտղաբուծություն       | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գինու տեխնոլոգիա - 1  | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Խմորման արտադրություն.| 6  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |ընդհանուր տեխնոլոգիա-2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 31 | 28  |   476   | 238 | 187 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գինու տեխնոլոգիա - 2  | 6  |  5  |   85    |  51 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպան. և       | 4  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |անվտ. արտակարգ        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Սննդի                 | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |արդյունաբերության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի քիմիա          | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Խաղողագիտություն      | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |սորտագիտության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Արտադրական պրոցեսների | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գինու տեխնոլոգիա` 2   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խմորման արտադրութ.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ընդհանուր տեխնոլոգիա -|    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 36 | 30  |510+150* | 272 | 153 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |ԱՊՀ                   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մաթեմատիկական         | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գինու տեխնոլոգիական -3| 6  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Չորացման տեխնոլոգիա   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի ձեռնարկ. տեխնո.| 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |նախագծում և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սանտեխնիկա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Իրավագիտություն       | 3  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 31 | 27  |    459  | 238 |  68 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գինու տեխնոլոգիական -4| 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Սառնարանային          | 3  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Սառնարանային տեխնիկա  | 3  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հարկեր և  հարկային    | 3  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի ձեռնարկ.       | 5  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |նախագծման հիմունք.    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի արտ. ստանդարտ.,| 3  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |սերտիֆիկ. և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բուս. ծագման          | 3  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |սննդամթերքի որակի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հսկում և              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 23 | 25  |   350   | 168 | 112 |  70 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ,    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |որից                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խմորման արտ. ընդհանուր|    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 2 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գինու տեխնոլոգիական` 2|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4226+564*|1783 |1608 | 835 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Գինու տեխնոլոգիա                                             |

|       |Խմորման արտադրությունների ընդհանուր տեխնոլոգիա               |

|       |Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ                          |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   338   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    4   |    69   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   407   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   364   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    99   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   450   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   390   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |քնն. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   454   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    95   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   420   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    102  |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    102  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  3  |        |   451   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    34   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    34   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    62   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    90   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    34   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    34   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   336   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |   15   |  3610   |54 ստ., |

|  |  |     |        |         |29 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310707 -  Պահածոյացման և սննդախտանյութերի

տեխնոլոգիա

 

    Որակավորման անվանումը`       Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310707 ՊԱՀԱԾՈՅԱՑՄԱՆ ԵՎ ՍՆՆԴԱԽՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիր

310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ,ճարտարագետ-տեխնոլոգ, ճարտարագետ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղ ծառայության գլխավոր առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է բուսաբուծական մթերքների վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված պահածոյացման և սննդախտանյութերի մթերքների նպատակաուղղված օգտագործմանը, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են պահածոյացման և սննդախտանյութերի հումքի և պահածոների ու սննդախտանյութերի կազմը և հատկությունները, ինչպես նաև նրանց վերամշակման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրէակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, սարքավորումները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի մթերքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

- 310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը, կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արդյունաբերական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկումներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների անալիզը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների շահագործման հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաներ/:

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

. տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

. արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում արտադրանքի որակի ապահովման համար;

. տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

. կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

. աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

. տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել կոմբինացված մթերքների հատկությունները;

. ժամանակակից տեխնոլոգիաների և մթերքների մշակում;

. մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթերի, տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

. հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

. մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

. կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

. իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

. մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

. անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

. մասնակցում է Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգայի մասնագիտական խնդիրների առաջադրմանը, ծրագրերի կազմմանն և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիայի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիայի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

. ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին`

- ոչ ալկոհոլային ըմպելիքների արտադրություն

- հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի արտադրություն

- մանկական սննդի արտադրություն

- կաթնամթերքների և մսամթերքների արտադրություն:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորում

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթության:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310707 ՊԱՀԱԾՈՅԱՑՄԱՆ ԵՎ ՍՆՆԴԱԽՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադիրչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական,

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական,

ընդհանուր մասնագիտական,

մասնագիտացման,

ֆակուլտատիվ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310707 ՊԱՀԱԾՈՅԱՑՄԱՆ ԵՎ ՍՆՆԴԱԽՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

            Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

        մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

        հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

        երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

        կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

        կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

        ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:  

        Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

        դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

        վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

        մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

        պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

        ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ. մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակույթային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնեվյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը:  Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

        ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր:  Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական

        մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի պատմության և

        հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական արվեստի

        կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:  

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության,ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը: Անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները/ բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և

        մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:  Վարչագործարարական ոճ

        /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/:  Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:  

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակույթային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակույթային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը - Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ աշխարհի մշակույթը-

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակույթային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,գործառությունները, ձևերը:

        Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական

        պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման

        նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական

        վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

        Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա:

        Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը:

        Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:  Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական

        վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

        Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:

        Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման

        առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները:

        Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

        ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ:

        Պայմանագիր: Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի

        նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

        Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: աշխատանքային

        վեճեր: Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և

        տեսակները: Քրեական իրավունք: Հանցաքործության հասկացությունը և դրա

        տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի

        տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: Հողային

        վեճերի լուծումը: Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ

        պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը:

        Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:

        Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության

        իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն

        ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում:

        Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը: Միջազգային իրավունք:

        Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային

        պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում:  Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բաձարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն,

        արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական

        արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և հասարակություն:  

        Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական

        հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն:

        Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական

        հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և

        դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

        Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները:  

        Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

        տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

        ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

        Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

        Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա, առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական

        նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները:

        Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման

        էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային

        արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի

        տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

        Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը,կատարյալ

        մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը:  Մրցակցային շուկաների

        արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

        Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների

        նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

        պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

        Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

        հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

        Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

        Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

        ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

        Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

        նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:

        Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական

        պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը

        ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական

        ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային

        քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը

        փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը:  Բանկային համակարգ:

        Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում:

        Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

        քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման

        շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն: Դրական անդամներով շարքեր: Նշանափոխ շարքեր: Լեյբնիցի

        հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Աբելի թեորեմը:

        Զուգամիտության տիրույթ և շառավիղ: Աստիճանային շարքի գումարի

        հատկությունները, անդամ առ անդամ ածանցումը և ինտեգրումը: Թեյլորի և

        Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի վերլուծումը աստիճանային շարքի:

        Ֆուրյեի շարքերը: Հավանականությունների տեսության հիմնական

        հասկացությունները: Պատահարի հավանականություն: Պատահարների լրիվ

        խումբ: Հավանականության վիճակագրական և դասական սահմանումներ:

        Պատահարների գումար: Թեորեմ անհամատեղելի պատահարների գումարի

        հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ երկու համատեղելի պատահարների

        գումարի հավանականության վերաբերյալ: Պատահարների արտադրյալ:

        Պայմանական հավանականություն: Պատահարների արտադրյալի հավանականության

        թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը: Բայեսի բանաձևը: Կրկնվող

        փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/: Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը,

        բինոմալ բաշխման հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու

        ամենահավանական թիվը: Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի

        ինտեգրալային թեորեմը: Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները:

        Դիսկրետ և անընդհատ պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա:

        Մաթեմատիկական սպասում և դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում:

        Հավասարաչափ և նորմալ բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա:  Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 20 ժամ)

 

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու

զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները,

սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և

բացասում գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը,

ներքին և արտաքին սարքեր,պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր

(ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ

և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և

այլն): Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր):

Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային ծրագրեր`

օպերացիոն համակարգեր, ծրագեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ:

Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ,

ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը,

ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառարական ծրագրային

ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի

կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Ալգորիթմացում:

Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները:

Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական գործընթացների տեսակները,

ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման

եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը: Ծրագրավորում:

Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն

ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,ծրագրավորման լեզվի

տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը,

ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր:

Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային

և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Համակարգչային գրաֆիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման

        ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր,

        գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics,ProEngineer,

        StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD

        ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի

        պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ:

        Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի

        կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման

        միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական

        համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների

        կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում):

        Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը:

        Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի

        ստեղծումը; Չափերի կիրառումը,երկրաչափական չափեր և

        թույլտվածքներ:չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային

        փոփոխականներ: Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի

        տարածության մեջ: Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով:

        գծագրի ելքը փլոթերի (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի

        չափերը: տեքստի ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում:

        Բլոկներ,դրանց կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների

        խմբավորում և խմբագրման հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի

        խմբագրում, երկրաչափական հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և  

        մարմինների մոդելավորում: եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ

        ֆիգուրների ստեղծում: Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն

        եռաչափ գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: եռաչափ մոդելի

        ռենդեռինգը: Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Օբյեկտների

        երանգավորում: Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր`  

        տեսքեր վերևից, առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում

        (հանգույցի հավաքական գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

    5.      Տեսական մեխանիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական

        գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց

        հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի

        հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ

        կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական

        տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

        կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և ծփման կոն:

        Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

        կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր:

        Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի

        համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

        արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

        արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

        հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին

        համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը,

        հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի

        թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական

        կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և

        հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները:Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ:

        ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:Նյութական կետի շարժման քանակի

        մոմենտ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ

        էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ:

        Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական

        համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի

        իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ

        հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների

        կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ:  

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ

        թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ:

        Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի

        սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լանգրանժի

        հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ,

        ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին

        և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

    6.      Գծագրական երկրաչափություն և  ճարտար.գրաֆիկա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Գծագրական երկրաչափություն Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները:

        ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և

        բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ:

        Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր

        գծեր:  Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական

        խնդիրներ:  Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը:

        Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Ճարտարագիտական գրաֆիկա Կոնստրուկտորական

        փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն:

        Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

        Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների

        պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի

        էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական

        միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:  

            Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

    7.      Նյութերի դիմադրություն (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Ներածություն: Նյութերի դիմադրության խնդիրները: Հաշվարկային

        սխեմաներ, արտաքին բեռնվածքների դասակարգումը: ներքին ուժերի որոշումը

        հատույթների մեթոդով: Հասկացողություն դեֆորմացիայի և լարման

        մասին: Նյութերի դիմադրության հիպոթեզները: Ձգում, սեղմում: Հուկի

        օրենքը: Թույլատրելի լարում: Կտրվածքի ընտրությունը: Նյութերի

        մեխանիկական բնութագրերի հետազոտումը: Սեփական քաշի հաշվառումը

        ձգման, սեղմման դեպքում: Դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Ստատիկորեն

        անորոշելի համակարգեր: Լարվածային վիճակների տեսություն: Գլխավոր

        լարումներ, գլխավոր հարթակներ: Էքստրեմալ շոշափող լարումներ:  

        Ծավալային լարվածային վիճակ: Հուկի ընդհանրացված օրենքը: Սահքի

        դեֆորմացիա, մաքուր սահք: Սահքի դեֆորմացիա, մաքուր սահք: Սահքի

        գործնական հաշվարկներ (գամային և եռակցման միացությունների

        հաշվարկը): Պատկերների հարթ հատույթների երկրաչափական բնութագրերը:

        Ոլորում: Լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը լարման դեպքում:

        Ծռում: Հեծանների և հենարանների տեսակները: Հենարանային

        հակազդումների որոշումը: Կտրող ուժերի (Q) և ծռող մոմենտների (M)

        էպյուրաների կառուցումը: Ամրության պայմանը ծռման դեպքում: Կտրվածքի

        ընտրությունը: Տեղափոխությունների որոշումը ծռման դեպքում:

        Երկայնական ծռում: Կրիտիկական բեռնվածքի որոշումը: Էյլերի բանաձևը:

 

    8.      Մեքենաների մասեր (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության

        չափանիշները և նախագծման հիմունքները: Մեքենաների մասերի

        միացումները: Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ:

        Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ:

        Հաշվարկը ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային,

        երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական

        տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության: Մեխանիկական

        փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր

        պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր

        փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության: Շարժմանը

        սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ:

        Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և

        տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման:  

        Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և

        ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական

        կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը:

        Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

    9.      Նյութաբանություն և  չափագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Պարզ մետաղներ: Մետաղների բնորոշ առանձնահատկությունները:

        Մետաղների ատոմային և բյուրեղային կառուցվածքը: Մետաղների առաջնային

        և երկրորդային բյուրեղացումը: Մետաղների կոփումը և

        վերաբյուրեղացում: Երկակի համաձուլվածքների վիճակի դիագրամներ,

        տեսակները և վերլուծությունը: Երկաթ-ածխածնային համաձուլկվածքների

        ֆազերն ու ստրուկտուրաները, վիճակի դիագրամի վերլուծությունը:

        Ածխածնային պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Թուջեր,

        ստրուկտուրան և հատկությունները: Պողպատների ջերմամշակման

        տեսությունը, ջերմամշակման եղանակները: Պողպատի հիմնական

        փոխակերպումները: Պողպատների ստրուկտուրան տաքացումից և սառեցումից

        հետո: Պողպատների ջերմամշակման տեխնոլոգիան: Պողպատի ջերմաքիմիական

        մշակում, պողպատի ցեմենտացումը, տեսակները, ջերմամշակումը: Պողպատի

        ազոտացումը, նիտրոցեմենտացումը, նիտրոցեմենտացումը և ցիանացումը:

        Լեգիրացված պողպատներ: Լեգիրող տարրերի ազդեցությունը պողպատներում

        տեղի ունեցող փոխակերպումների վրա: Լեգիրված պողպատների դասակարգումը

        և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատների դասակարգումը

        և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատներ: Գործիքային

        լեգիրված պողպատներ: Հատուկ ֆիզիկա-քիմիական հատկություններ ունեցող

        պողպատներ: Մետաղակերաքիմիական կարծր համաձուլվածքներ; Գունավոր

        մետաղների և համաձուլվածքներ: Պղինձը և նրա համաձուլվածքները`

        արույր և բրոնզ: Ոչ մետաղական մեքենաշինական նյութեր: Պլաստմասսաներ:

        Ապակիներ: Ռետիններ:

 

    10.     Անօրգանական քիմիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ.Ի.Մենդելեևի պարբերական օրենքը: Միջուկի

        բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի կառուցվածքի

        քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի կառուցվածքը:

        Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ: Բևեռային և ոչ բևեռային

        կապ: Դիպոլ մոմենտ: Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: (/սիգմա/, (/պի/ և (- կապեր: Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի հիմնական

        հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող

        նյութերի բնույթից, կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից:

        Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:

        Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի, Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ: Դիսպերս

        համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը: Օսմոս,

        օսմոտիկ ճնշում: Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման ձևերը:

        Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ դիսոցման

        տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը: Դիսոցման

        աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Դիսոցման հաստատուն: Օստվալդի

        նոսրացման կանոնը: Լուծելիության արտադրյալը: Իոնափոխանակային

        ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական

        ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս միացություններ: Կոմպլեքս

        միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս միացությունների ստացման

        եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը քիմիական և կենսաբանական

        պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ:  Էլեկտրաքիմիական

        պրոցեսները էլեկտրոլիտների լուծույթներում: Օքսիդացման և

        վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական էլեմենտի կառուցվածքը և նրա

        էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան: Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը:

        Տարրերի ընդհանուր բնութագիրը, քիմիական հատկությունները: Քիմիական

        պրակտիկում:

 

    11.     Անալիտիկ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում:  Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտիրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով:  Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    12.     Օրգանական քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ-Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ: Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Սպիրտներ Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը: Սահմանային միատոմանի

        սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը,իզոմերիան և անվանակարգը:

        Ստացման եղանակները. Քիմիական հատկությունները: Երկատոմ սպիրտներ

        /գլիկոլներ/: Իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական

        հատկությունները: Քիմիական հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ:

        Գլիցերին,տարածվածությունը բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական

        եղանակները: Քիմիական հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ:

        Բնորոշումը,անվանակարգը: Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը:

        Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը,

        դասակարգումը: Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ: Անվանակարգը,

        իզոմերիան: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուների

        ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր: Տարածվածությունը

        բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը: D- և L շարքեր:

        Մոնոսախարիդներ. ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական իզոմերիա և

        տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:

        Արեններ: Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի ածխաջրածինների անվանակարգը

        և իզոմերիան: Ստացման եղանակները: Ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ ալդեհիդների և

        կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ: Բնորոշումը և

        դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը: Տարածվածությունը բնության

        մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Հետերոցիկլիկ միացություններ: Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ

        սիստեմների արոմատիկության մասին: Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին:

        Գաղափար ալկալոիդների մասին: Քիմիական պրակտիկում:

 

    13.     Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

         Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

         էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

         օրենքը: Ջերմունակություն: Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

         օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:

         Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

         Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

         իդեալական համակարգեր:

             Քիմիական հավասարակշռություն: Կինետիկական և թերմոդինամիկական

         մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

         ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

         Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

         հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

         համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

         Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

         սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

         Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ, կոմպոնենտ և ազատության

         աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

         բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

         Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա: Էլեկտրոլիտների

         լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

         էլեկտրաստատիկ տեսությունը: Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

         գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

         էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

         կինետիկա և կատալիզ: Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոնընդունակ ակտիվ

         մասնիկներ /ատոմներ, իոններ, ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

         Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

         Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

         էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

         հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:

         Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևույթային երևույթներ:  

         Մակերևույթային ազատ էներգիա: Մակերևույթային լարվածություն:

         Ադհեզիա և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

         ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևույթային ակտիվություն:

         Շիշկովսկու հավասարումը: Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

         Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

         Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

         ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

         Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

         էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

         պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:

         Բրոունյան շարժում:Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա: Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն

         հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն անալիզ Կոլոիդների օպտիկական

         հատկությունները:Լույսի ցրումը և կլանումը կոլոիդ համակարգերում:

         Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա: ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային

         միկրոսկոպ: Դիսպերս համակարգերի կայունությունը և կոագուլյացիան:

         Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և կինետիկ կայունությունը:

         Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ:

         Շուլցե-Հարդիի կանոնը: Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի

         տեսությունը: Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ

         Նյուտոնյան հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը: Ազատ դիսպերս

         համակարգերի մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

         կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ: Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

         Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

         Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

         և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

         Կայունացումը: Փրփուրներ: Նրանց կայունացումը և քայքայումը:

         Ֆլոտացիա: Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

         պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևույթային ակտիվ

         նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ

         կոնցենտրացիա: Սոլյուբիլիզացիա: Բարձրամոլեկուլային միացությունների

         լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

         կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

         մոլեկուլային մասսաների որոշումը: Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

         կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    14.     Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պաշտպանություն

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    15.     Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

        նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

        և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

        աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

        «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

        նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

        աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:  

        «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

        խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

        պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

        մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

        հետևանքները և գնահատման եղանակները:  Աշխատատեղերի

        օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

        սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

        եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

        ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

        միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների,

        ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և

        նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը:  Էլեկտրահարվածից

        պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:

        Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

        շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

        հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

        բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում:

        Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման

        և պահպանման կարգը:

 

    16.     Քաղ. պաշտպանություն և  անվտանգ. արտ. իրավիճակներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

        պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

        դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

        և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

        ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

        չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,

        բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը:

        Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման

        և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

        արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

        հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

        միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:  

        արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

        անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

        պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

        գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

        մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

        անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

        անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

        աղտոտվածության պայմաններում:

 

    17.     Մաթ. վիճակ. հիմունքներ և  հետազոտ. մեթոդներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումների: Գումարման, բազմապատկման

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմիկան, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի,

        դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ

        պատահական մեծությունների համար: Շեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը:

        Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները:  

        Նորմալ, ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ

        պատահական մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական

        վիճակագրության թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և

        վստահելի միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման

        ճշտությունը:

            Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների

        համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները:

        Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Համակարգչային տեխնիկա (օպեր. գործ) - 68 ժամ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ճյուղի կենսաքիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Առարկայի նպատակն է նկարագրել կենդանական օրգանիզմի բջջի քիմիական

        կազմը և կենսագործունեության հիմքում ընկած նյութափոխանակության

        պրոցեսները: Բջջի ժառանգական ինֆորմացիան կրող մոլեկուլների /ԴՆԹ,

        ՌՆԹ/ կառուցվածքի և ֆունկցիաների ուսումնասիրումը, ինֆորմացիայի

        գրանցման, տեղափոխման ուղիները: Սպիտակուցի սինթեզը, կառուցվածքը,

        ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Սպիտակուցների դասակարգումը ըստ

        կառուցվածքի և ֆունկցիայի: Պեպտիդները և ամինաթթուները: ֆերմենտները

        և նրանց դերը նյութափոխանակության պրոցեսներում: Կեսնաէներգետիկա:

        Քիմիական էներգիայի առաջացումը օրգանական նյութերի քայքայման

        ընթացքում: Ածխաջրերը և նրանց նյութափոխանակությունը: ճարպերը և

        նրանց նյութափոխանակությունը: Սպիտակուցների և նուկլեինաթթուների

        նյութափոխանակությունը: Ջուրը և հանքային նյութերը: Կենսաակտիվ

        նյութերը` վիտամինները, հորմոնները, նեյրոհաղորդիչները: Պահածոյացման

        կենսաքիմիական հիմունքները:

 

    2.      Հիդրավլիկայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն:

            Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա հատկությունները:

        Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական ճնշման ուժի մեծության

        և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր մակերևույթների վրա: Արքիմեդի

        օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը: Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման

        ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների շիթային շարժումը: Հոսանքի

        հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության հավասարումը տարրական շիթի և

        ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա: Շարժումների դասակարգումը:

        Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական և իրական հեղուկների

        համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և իրական հեղուկների համար:

        Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի համար: Էներգիայի տեղական և

        երկայնական կորուստները: Շարժման ռեժիմները: Լամինար շարժում:  

        Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը: Խողովակաշարի հիդրավլիկական

        հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և կցափողերից հաստատուն և

        փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի երևույթը: Յուղման

        հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական մեքենաներ,

        դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա աշխատանքային

        պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները, բնութագրերը,  

        համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ տիպի պոմպեր:  

        Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային հիդրոհաղորդակներ:   

        Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

    3.      Ջերմատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            «Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը

        գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ:

        Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի

        փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային

        մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների

        իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական

        գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական

        դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում:

        Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման

        ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները:

        Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման

        պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային

        սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ:

        Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային

        մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

        Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

    4.      Ճյուղի մանրէակենսաբանություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Առարկայի խնդիրները: Միկրոօրգանիզմների խմբերը, դասակարգումը,

        անվանակարգումը: Միկրոօրգանիզմների ձևը և կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան,

        փոփոխականությունը, արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը

        միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա, միկրոօրգանիզմների

        տարածվածությունը բնության մեջ և դերը նյութերի շրջանառությունում:

        ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին, իմունիտետ:  

            Պահածոների մանրէակենսաբանություն:

 

    5.      Ավտոմատիկա և  արտ. պրոց. ավտոմատացում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

        համակարգերի վերաբերյալ: Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ

        բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,

        կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման

        օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման

        երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում:  Ավտոմատ կառավարման

        համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական

        բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ

        օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ

        կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները

        կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները: Տելեմեխանիկայի հիմունքները:

        Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները

        կազմակերպելիս:

 

    6.      Էլեկտրատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց

        հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

        Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ

        գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

        հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

        Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

        վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ:  

        Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն

        եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    7.      Սննդի արտ. պրոցեսներ և  ապարատներ (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Պրոցեսների և ապարատների գիտության հիմնական հասկացությունները:

        Սննդային տեխնոլոգիայում օգտագործվող ընդհանուր պրոցեսները`

        մեխանիկական, հիդրոմեխանիկական, ջերմային ու զանգվածափոխանակման, և

        այդ պրոցեսներում օգտագործվող ապարատներն ու մեքենաները: Պրոցեսների

        և ապարատների հետազոտման մեթոդները: Նմանության տեսության հիմնական

        դրույթները: Մեխանիկական ընթացքներ` մանրեցում, տեսակավորում,

        մամլեցումով նյութերի մշակում: Հիդրոմեխանիկական ընթացքներ:

        Հիդրոստատիկայի օրենքները: Հիդրոդինամիկայի օրենքները: Ջերմային

        ընթացքներ, ջերմափոխանցման հիմնական օրենքները: Կոնդենսատորներ և

        կոնդենսացում: Զանգվածափոխանցման տեսության հիմունքները: Աբսորբցիա և

        ադսորբցիա: Մեմբրանային ընթացքներ: Նշված պրոցեսների էությունը,

        կիրառումը:  Պրոցեսները բնութագրող ֆիզիկական մեծությունների փոխադարձ

        կապը, պրոցեսների ընթացքի մեխանիզմը, օգտագործվող մեքենաների ու

        ապարատների կառուցվածքային հիմունքները, պրոցեսների ջերմային ու

        նյութական, ապարատների ու մեքենաների նախագծման ու ստուգիչ

        հաշվարկների կատարման մեթոդիկան:

 

    8.      Ճյուղի էկոնոմիկա և  մարքեթինգի հիմունքներ (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը,

        առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

        Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

        արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

        անվտանգությունը: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության

        էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական

        տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի

        արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

        դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

        արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

        օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

     9.     Սննդի արտադրության կազմակերպում: ԱՊՀ կազմակերպությունների

10. կառավարում (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:

Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

/խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:

Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և

տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և

սթրեսի կառավարումը: Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:

Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը:

Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

    11.     Պտղաբուծություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Պտղաբուծության առարկան և նրա ժողովրդատնտեսական նշանակությունը

        շարադրվելու են տվյալներ պտղաբուծության ժողովրդատնտեսական

        նշանակության և ՀՀ գինեգործությունում տարբեր պտղատեսակների (նռնենի,

        խնձորենի, թթենի, բալենի, թզենի, կոկռոշենի, հաղարջենի և այլն)

        կիրառումը և նշանակությունը: Պտղատու բույսերի վերգետնյա մասի,

        արմատային համակարգի և պտղաբերության օրինաչափությունները: Պտղատու

        բույսերի աճման և զարգացման մեծ և փոքր շրջանները և կիրառվող

        ագրոտեխնիկան` բարձրորակ պտուղներից բարձրորակ խմիչքների արտադրության

        գործում: Տնկանյութի աճեցման և այգու հիմնադրման տեխնոլոգիաների

        կիրառման անհրաժեշտությունը` պտղատու ծառերի հետագա աճը ու

        բերքատվությունն ապահովելու նպատակով: Պտուղների արտադրության

        տեխնոլոգիաների (Էտի, ձևավորման, հողի պահպանման համակարգեր, ոռոգման

        և պարարտացման ժամկետներ, նորմաներ և ձևեր) կիրառման դերը

        բարձրորակ պտուղների արտադրությունում: Պտղատու այգում բերքի խնամքին

        ուղղված միջոցառումների կիրառման անհրաժեշտությունը` գինեգործությանը

        որակյալ հումք արտադրելու նպատակով:

 

    12.     Խաղողագործություն սորտագիտության հիմունքներով

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Խաղողագործության նշանակությունը ժող. տնտեսության

        մեջ, նրա վիճակը և զարգացման հեռանկարները` ընդգծելով նրա կապը

        գինեգործության հետ:  Խաղողի վազի մշակության կենսաբանական

        հիմունքները: Վազի կենսաբանական և ֆիզիոլոգիական

        առանձնահատկությունները վերգետնյա օրգանների աճի և զարգացման

        օրինաչափությունները, աճման կենսաբանական ցիկլերը: Խաղողի վազի

        էկոլոգիան:  Շրջակա միջավայրի հիմնական գործոնները և նրանց

        ազդեցությունը վազի աճի բերքատվության և բերքից վերամշակված տարբեր

        մթերքների վրա: Հողամասի ընտրությունը և նախապատրաստումը այգի

        հիմնադրելու համար: Հողամասի ընտրությունը, նախապատրաստումը թեք

        լանջերի դարավանդումը և այդ աշխատանքների առանձնահատկությունները

        տարբեր հողային պայմաններում: Խաղողի այգու տնկումը: Տնկանյութի

        նախապատրաստում: Այգու հիմնադրման տեխնոլոգիան և սորտերի ճիշտ

        ընտրման նշանակությունը բերքից վերամշակված գինիների որակի գործում:

        Խաղողի այգու խնամքը, նորատունկ այգու խնամքի առանձնահատկությունները,

        վազերի էտ, ձևավորում և այլ աշխատանքներ: Սեղանի և տեխնիկական

        սորտերի բերքահավաքի առանձնահատկությունները: Խաղողագործության

        մասնագիտացումը և տեղաբաշխումը ՀՀ-ում, ըստ ՀՀ-ի խաղողագործության

        գոտիների խաղողագործության մասնագիտացումը, մշակվող սեղանի,

        տեխնիկական և համապիտանի սորտերը:

 

    13.     Բանջարաբուծություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Բանջարեղենները որպես պահածոյման հումք: Բանջարեղենների քիմիական

        կազմը, սննդարժեքը: ՀՀ-ում տարածված սորտերը: Բանջարեղենների

        դասակարգումը: Պտղային խմբի բանջարեղեններ: Տոմատային բանջարեղեններ:

        Ընդեղեն բանջարեղեններ: Դդմային բանջարեղեններ: Հատիկային բանջարեղեն:

        Վեգետատիվ խմբի բանջարեղեններ: Պալարապտուղներ: Արմատապտուղներ:

        Կաղամբային բանջարեղեն: Սալաթային բանջարեղեն: Սոխուկային բանջարեղեն:

        Սպանախային բանջարեղեն: Համեմունքային բանջարեղեն:

 

    14.     Մաթեմատիկական մոդելավորում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

        տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

        ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

        տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

        օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

        սահմանափակումների համակարգը: Տնտեսագիտական պրոցեսների

        մոդելավորումը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

        անասնաբուծության մեջ: Տնտեսությունների օպտիմալ մասնագիտացման և

        ճյուղերի զուգակցման խնդրի մաթեմատիկական մոդելը: Բեռների տեղափոխման

        պլանավորման և արտադրության օպերատիվ պլանավորման խնդիրների

        մաթեմատիկական մոդելները: Արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսների

        օպտիմալ կազմակերպման խնդրի առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

    15.     Հաշվապահական հաշվառման հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման

        առանձնահատկությունները, դրվածքը, մեթոդի տարրերը: Մեքենաների և

        սարքավորումների վրա կատարված ծախսերի հաշվառումը: Միավոր արտադրանքի

        վրա կատարված ծախսերի հաշվում և ինքնարժեքի հաշվարկումը:

        Պահեստամասերի մուտքագրման և դուրս գրման հաշվառումը: Պահածոների

        արտադրության սարքավորումների նորոգման վրա կատարվող ծախսերի

        հաշվառումը: Մեքենաների, սարքավորումների, ձեռք բերման

        փաստաթղթավորման կարգը: Գույքագրման անցկացման կարգը: Աշխատանքի

        վարձատրության ձևերը: Հումքի և նյութերի սկզբնական հաշվառումը:

        Տաբելային հաշվառում: Հաշվարկա-վճարային տեղեկագրեր: Ստորաբաժանման

        արտադրական հաշվետվության ներկայացման ժամկետները:

 

    16.     Հարկային քաղաքականություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ֆինանսների էությունը և գործառույթները: Ֆինանսական ռեսուրսների

        կազմավորման հիմնական ուղիները: Տարբեր կազմակերպա-իրավական

        տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների առանձնահատկությունները:

        Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական

        վերահսկողություն: Հարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը: Հարկային

        ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական

        հիմունքները: Հարկերի տեսակները և դրանց դասակարգումը:  Հարկերի

        տարրերը և հարկատրման սկզբունքները: Հարկի վճարման ձևերը: Հարկի

        դրույքաչափը: Հարկի հաշվարկման կարգը: Հարկի վճարման եղանակները:

        Գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողների հարկատրման

        առանձնահատկությունները:  Գյուղարտադրանք արտադրողների հարկատրման

        միջազգային փորձը: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը,

        տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում: Վարկավորման

        գործընթացի կարգավորման ուղիները: Պարզ և բարդ տոկոսադրույքներով

        տոկոսային եկամուտների հաշվարկման մեթոդները: Հաճախորդի ֆինանսական

        վիճակի և վարկով ապահովման վերլուծությունը: Վարկի տրամադրման և

        գրավով ապահովվածության պայմանագրերի էությունը: Վարկային

        պայմանագրերի կատարման վերահսկումը բանկի կողմից:

 

    17.     Անասնաբուծության հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Գ/կ անատոմիայի և ֆիզիոլոգիայի հիմունքները: Գ/կ բուծման և

        կերակրման առանձնահատկությունները, տավարամսի, ոչխարամսի, թռչնամսի,

        խոզի մսի արտադրության տեխնոլոգիան: Կաթի արտադրության տեխնոլոգիան:

        Ձիաբուծության, այծաբուծության և ձկնաբուծության վարման հիմունքները:

        Գ/կ ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները և նրանց կարգավորումը, արյան

        համակարգի, շնչառության, մարսողության ֆիզիոլոգիա, նյութերի և

        էներգիայի փոխանակության, արտաթորության պրոցեսները, նյարդային

        համակարգություն: Շարժողական համակարգ, մաշկային ծածկույթը և նրա

        ածանցյալները, անոթաբանություն, մկանաբանություն, ներվային համակարգի

        օրգաններ, անալիզատորներ, զգայական օրգաններ:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.      Արտադրանքի որակի հսկում և  անվտանգություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Սննդամթերքի և պարենային հումքի անվտանգության ապահովում:

        Սննդամթերքի և պարենային հումքի աղտոտումը քիմիական և կենսաբանական

        ծագման քսենոբիոտիկներով, միկրոօրգանիզմներով և նրանց

        մետաբոլիտներով: Քիմիական տարրերով աղտոտումը: Բուսաբուծության և

        անասնաբուծության մեջ կիրառվող նյութերով և միացություններով

        աղտոտումը: Ռադիոակտիվ աղտոտում: Դիօքսիններով աղտոտում: Սննդային

        հավելումների օգտագործման հսկողություն, դետոքսիկացման եղանակները:

 

    2.      Ճյուղի կենսատեխնոլոգիայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Սննդամթերքների վերամշակման նշանակությունը: Արտադրության

        տեխնոլոգիական պրոցեսների բազմազանությունը: Սննդամթերքների

        վերամշակման ընդհանուր դրույթներ:Հումքի տեխնոլոգիական բնութագիրը:

        Հումքի կենսաբանական առանձնահատկությունները: Սննդամթերքների

        պահածոյման մանրէաբանություն:  Սննդամթերքների պահպանման ընդհանուր

        սկզբունքներ: Բիոզ: Անաբիոզ: Չափավոր ցրտի կիրառումը: Սառեցում:

        Օսմոտիկ ճնշում առաջացնող նյութերով մեծ խտությունների ստեղծումը:

        Չորացում: Հումքի պահպանումը կարգավորվող մթնոլորտում: Մարինացում,

        սպիրտացում, թթու դնելը և սպիրտային խմորում: Աբիոզ: Ջերմային

        ստերիլիզացիա:  Անտիսեպտիկների կիրառումը: Անտիբիոտիկների կիրառումը:

        Ամուլացնող ֆիլտրացիա: ՈՒլտրամանուշակագույն ճառագայթում: Իոնիզացնող

        ճառագայթում:

            Հումքի նախապատրաստումը պահածոյման: Լվացում: Ջոկում,

        տեսակավորում և չափարկում: Հումքի մաքրում և մանրացում: Հումքի

        նախնական ջերմային մշակում: Բլանշիրովկա: Տապակում: Սննդամթերքների

        տարայավորում: Պահածոների արտադրության տարա: Տարաների

        նախապատրաստումը լցման: Տարաների լցնումը: Օդհանում:  Մակափակում:

        Թիթեղյա տարա: Ապակյա տարա: Պոլիմերային տարա: Թղթաթիթեղյա տարա:  

        Ստվարաթղթյա տարա: Փայտյա տարա:

            Սննդամթերքների ջերմային ստերիլիզացիայի մանրէաբանական և

        ջերմաֆիզիկական հիմունքներ: Ստերիլիզացիայի ջերմաստիճանի ընտրման

        գործոններ: Ստերիլիզացիայի տևողության որոշիչ գործոններ: Մահացու

        ժամանակահատվածի վրա ազդող գործոններ (մանրէաբանական բաղադրիչ):

        Մահացու ժամանակահատվածի վրա ազդող գործոններ (ջերմաֆիզիկական

        բաղադրիչ): Մթերքի ֆիզիկական հատկությունները: Տարայի նյութի

        ֆիզիկական հատկությունները և տուփի պատի հաստությունը: Ջերմային

        ստերիլիզացիայի ֆիզիկական պարամետրեր: Ճնշումը պահածոյի տուփում`

        ստերիլիզացնելիս: Ճնշումը թիթեղյա տուփերում: Ճնշումը ապակյա

        տուփերում: Տուփերում ճնշումը իջեցնելու ուղիներ: Հակաճնշման

        կիրառում: Ջերմային օդհանում: Ջերմային ստերիլիզացիայի տեխնիկան:

        Ստերիլիզացիան փակ ավտոկլավներում: Ստերիլիզացիան բաց ավտոկլավներում:

        Ստերիլիզացիան գոլորշիով: Ստերիլիզացիան անընդհատ գործող

        ստերիլիզատորներում: Սննդամթերքների ասեպտիկ պահածոյում:

        Ստերիլիզացիան ջրով հակաճնշմամբ: Ստերիլիզացիան օդային հակաճնշմամբ:

        Թիթեղյա տուփերով պահածոների շոգեօդային ստերիլիզացիան:

 

    3.      Պահածոյացման և  սննդախտանյութերի կենսատեխնոլոգիա

        (20 կրեդիտ, 600 ժամ)

            Բուսական հումք, բերքահավաքը, տեղափոխումը, կարճատև պահպանումը:

            Բանջարեղենային բնական պահածոներ: Այդ խմբի պահածոների տեսականին,

        առանձնահատկությունները և նշանակությունը: Բնական պահածոների

        արտադրման տեխնոլոգիաները: Տեխնոլոգիական հաշվարկման եղանակները:

        Բանջարեղենային պյուրեանման պահածոներ:

            Պյուրեանման պահածոների արտադրատեսակները, սննդարժեքը և

        կիրառումը: Սպանախի, թրթնջուկի և տաքդեղի պյուրեների արտադրության

        տեխնոլոգիան: Տեխնոլոգիական հաշվարկներ: Բանջարեղենների խորտիկային

        պահածոներ: Բնորոշ առանձնահատկությունները, նշանակությունը,

        արտադրատեսակները և սննդարժեքը: Տեխնոլոգիական սխեմաների բնութագիրը:

        Տապակման և ջրախաշման պրոցեսներում հումքի կրած ֆիզիկո-քիմիական

        փոփոխությունների օրինաչափությունը:

            Խորտիկային պահածոներ` ջրախաշված բանջարեղեններից: Բանջարեղենների

        Ճաշատեսակային պահածոներ: Արտադրատեսակները և նշանակությունը: Դիետիկ

        սննդի բանջարեղենային պահածոներ: Ընդհանուր բնութագիրը և

        արտադրատեսակները: Հումքի մշակման առանձնահատկությունները: Խտացրած

        տոմատային կիսաֆաբրիկատներ: Տրորում, տոմատ մասսայի ստացման տարբեր

        տեխնոլոգիական սխեմաների համեմատական բնութագիրը: Տոմատամթերքների

        խտացման եղանակները, խտացումը մթնոլորտային ճնշման պայմաններում և

        վակուումով, ընդհատ և անընդհատ: Տոմատ մածուկի արտադրման

        ավտոմատացումը: Տոմատ մածուկի արտադրման ավտոմատ հոսքագծեր:  

        Բանջարեղենային հյութեր: Տոմատի հյութի արտադրման տեխնոլոգիան:

        Մեքենայացված տոմատի հյութի ագրեգատների աշխատանքը: Սոուսներ:

        Պահածոյած բանջարեղենային սոուսներ: Պահածոյած կոմպոտներ:

        Արտադրատեսակները: Հումքի տեսակից կախված տեխնոլոգիական պրոցեսների

        յուրահատկությունները: Մրգա-հատապտղային պահածոյած հյութեր:

        Արտադրատեսակները և բնութագիրը:

            Պարզեցրած և պտղամսով հյութերի արտադրման տեխնոլոգիական

        պրոցեսների հիմնավորում: Հյութերի պարզեցման ֆիզիկական, կենսաքիմիական

        և ֆիզիոլոգիական եղանակները և դրանց համեմատական գնահատականը:

        Հյութի ֆիլտրումը: Պտղամսով պտղահյութեր: «Հեղուկ պտուղներ»: Ստացման

        տեխնիկան և սննդարժեքը: Խտացրած հյութերի ստացումը գոլորշացմամբ և

        սառեցմամբ: Մրգային պյուրեանման պահածոներ: Տեխնոլոգիական պրոցեսի

        հիմնավորումը: Մանկական սննդի մրգային պյուրեանման պահածոներ:

        Տեխնոլոգիական պրոցեսի հիմնավորումը: Մեքենայացված արտադրական

        հոսքագծերի աշխատանքը: Մրգային կիսաֆաբրիկատներ: Ծծմբային անհիդրիդ:

        Նրա մանրէասպան գործողությունը և հատկությունը: Բենզոյական թթու և

        նրա նատրիումական աղը: Այդ անտիսեպտիկի հատկությունները և կիրառումը

        պտուղների վերամշակման ժամանակ: Սորբինային թթու: Նրա հատկությունները

        և կիրառման տեխնիկան: Շաքարով պտուղների և պտղային կիսաֆաբրիկատների

        պահածոներ: Պահածոների արտադրատեսակները և դասակարգումը ըստ

        ելանյութի, պատրաստի մթերքի կազմության և ըստ պահածոյման եղանակի:

        Ժելեների, պովիդլոների, ջեմերի, մարմելադների, մուրաբաների,

        ցուկատների արտադրման տեխնոլոգիական պրոցեսների գիտական հիմնավորումը:

        Մուրաբաների արտադրման պրոցեսների օրինաչափությունները: Մրգային և

        բանջարեղենային մարինադներ: Արտադրատեսակները և դասակարգումը:  

        Արտադրման տեխնիկան: Տեխնոլոգիական հաշվարկներ: Պտուղ-բանջարեղենների

        պահածոյման կենսաքիմիական եղանակները: Պտուղբանջարեղենների աղ դրման

        և թթու դրման կենսա-քիմիական էությունը: Սպիրտային խմորումը`

        պտուղների վերամշակման ժամանակ: Հումքի տեսակի ազդեցությունը (կաղամբ,

        վարունգ, խնձոր) պրոցեսի ընթացքի վրա: Մսի, ձկան և կաթի պահածոյման

        տեխնոլոգիա: Պահածոյման համար նախատեսված մսին ներկայացվող

        պահանջները: Մսային պահածոների դասակարգումը կախված հումքի մշակման

        եղանակից: Բնական պահածոներ, խաշած մսից պահածոներ և պահածոներ աղ

        դրած մսից: Մսա-բանջարեղենային պահածոներ: Ձկան բնական պահածոներ:

        Ձկան տոմատ սոուսով պահածոներ: Ձկան բուսական յուղով պահածոներ: Ձկան

        պաշտետներ և մածուկներ: Կաթնային պահածոների դասակարգումը: Կաթի

        խտացման եղանակները:

 

    4.     Ճյուղի սառնարանային տեխնոլոգիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

           Ցրտի կիրառման նշանակությունը սննդամթերքները պահպանելիս: Ցածր

ջերմաստիճանների պահածոյացնող ազդեցությունը: Ցածր ջերմաստիճանների

կենսաբանական ազդեցությունը բուսական և կենդանական բջիջների,

հյուսվացքների և օրգանիզմների վրա: Բուսական ծագում ունեցող մթերքների

փոփոխությունները սառնարանային մշակման և պահպանման ժամանակ:

Պտուղները և բանջարեղենը որպես կենդանի կենսաբանական օբյեկտներ:

Պահպանման ժամանակ պտուղների և բանջարեղենի մեջ տեղի ունեցող

փոփոխություններ: Սառեցման արագության, ջերմաստիճանի, պահպանման

տևողության, հալեցման պայմանների ազդեցությունը պտուղների և

բանջարեղենի փոփոխությունների վրա: Կենդանական ծագում ունեցող

մթերքների փոփոխությունները սառնարանային մշակման և պահպանման

ժամանակ: Մսի, թռչնի, ձկան մեջ տեղի ունեցող փոփոխությունները հովացրած

վիճակում պահպանելիս: Սառնարանային մշակման և պահպանման տեխնոլոգիա:

Սննդամթերքների հովացում: Հովացման եղանակների դասակարգումը:

Մթերքների հովացման և պահպանման ռեժիմների ընտրություն: Նախնական

հովացում, հովացում սառնարանային խցիկներում: Պտուղների և բանջարեղենի

առանձին տեսակների պահպանման տեխնոլոգիան: Պտուղների և բանջարեղենի

պահպանման պայմանները կարգավորվող գազային միջավայրում: Մսի և

մսամթերքների հովացման և պահպանման տեխնոլոգիան: Մսի հովացման

եղանակները: Ձվերի հովացում և պահպանում: Հովացման եղանակները: Կաթի

և կաթնամթերքների հովացում և պահպանում: Սննդամթերքների սառեցում և

պահպանում սառեցրած վիճակում: Սառեցման եղանակների դասակարգումը:

Մթերքների սառեցման պրոցեսների ռեժիմների ընտրություն և պահպանում:

Ձկան սառեցման տեխնոլոգիան: Պտուղների և բանջարեղենի սառեցում:

Սառեցրած պատրաստի ճաշատեսակների արտադրություն: Սանիտարահիգիենիկ

ռեժիմի պահպանումը սառնարաններում:

 

    5.      Չորացման տեխնոլոգիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ներածություն: Առարկայի էությունը, զարգացման պատմական ակնարկ:

        Չորացման դերը բուս.ծագման հումքատեսակների վերամշակման

        գործընթացներում: Չորացման տեխնոլոգիայի ընդհանուր դրույթներ:

        Բուսական ծագում ունեցող հումքատեսակները և նրանց բնութագրերը որպես

        չորացման օբյեկտ: Չորացվող մթերքի կառուցվածքային-մեխանիկական և

        ջերմաֆիզիկական հատկությունները: Չորացման գործընթացում նյութի

        կառուցվածքային-մեխանիկական և ջերմաֆիզիկական հատկությունների

        փոփոխման օրինաչափությունները: Չորացման գործընթացի ստատիկան:  Խոնավ

        օդի և գազերի հատկությունները: Օդը որպես խոնավության կլանիչ:  

        Հարաբերական խոնավություն: Խոնավապարունակություն: Օդի խտություն:

        Խոնավ օդի ծավալ: Օդի հատկությունները որպես ջերմակիր: Ջրի

        գոլորշացումը ազատ մակերևույթից: Նյութի խոնավություն և

        խոնավապարունակություն: Կոնվեկտիվ չորացման տեղակայանքի նյութական և

        ջերմային հաշվեկշիռ: Չորացման գործընթացի դինամիկան: Հեղուկի և չոր

        նյութերի կապի տեսակները չորացվող մթերքում: Հավասարակշռված

        խոնավապարունակություն: Չորացման և խոնավացման իզոթերմեր: Չորացման

        գործընթացի փուլերը: Չորացման կոր, նրա վերլուծությունը: Նյութի

        ջերմաստիճանի փոփոխությունը չորացման գործընթացում: Չորացման

        եղանակները: Չորացման տեղակայանքներ, սարքավորումներ, սարքեր:

        Չորացման տեղակայանքների տիպերը և կառուցվածքային

        առանձնահատկությունները: Ջեռուցման համակարգեր և սարքավորումներ:

        Գոլորշա-ջրային կալորիֆերներ, էլեկտրակալորիֆերներ, հեղուկ և ջրային

        վառելանյութով աշխատող ջերմագեներատոր-օդատաքացուցիչներ:  

        Օդաշրջանառության համակարգեր և սարքավորումներ: Չորացման

        տեղակայանքների ավտոմատ կառավարման համակարգեր, սարքեր,

        սարքավորումներ: Ջերմակարգավորիչներ, խոնավության կարգավորիչներ, օդի

        արագության հսկում և կարգավորում: Չորացման մասնավոր տեխնոլոգիաներ:

        Մարմելադի (բանդակի) չորացման տեխնոլոգիան: Մարմելադը որպես չորացման

        օբյեկտ, գործընթացի բնույթը և մեխանիզմը, չորացման ռեժիմները,

        չորացման տեղակայանքների կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

        Պաստեղի չորացման տեխնոլոգիան: Պաստեղը որպես չորացման օբյեկտ,

        գործընթացի բնույթը և մեխանիզմը, չորացման ռեժիմները, չորացման

        տեղակայանքների կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

        Պտուղբանջարեղենի չորացման տեխնոլոգիան:  Պտուղբանջարեղենի

        նախապատրաստումը չորացման: Պահպանում, լվացում, տեսակավորում,

        բաժանում, կտրատում, սուլֆիտացում, ջրախաշում: Բանջարեղենի չորացման

        տեխնոլոգիան (կարտոֆիլ, գազար, կանաչեղեն, սոխ, սխտոր): Բանջարեղենի

        չորացման ինտենսիֆիկացված մեթոդներ և սուբլիմացիոն չորացում:

        Բանջարեղենային սննդափոշիների արտադրություն: Մրգերի չորացման

        տեխնոլոգիան` խաղող, ծիրան, դեղձ, սալոր, կեռաս, բալ, հատապտուղներ:

        Մրգերի չորացման տեխնոլոգիան` հնդավորներ և ընկույզ: Չորացման

        տեխնոլոգիայի կիրառումը պտուղբանջարեղենի անմնացորդ վերամշակման

        գործընթացներում: Չորացման տեխնոլոգիայի կիրառումը սննդախտանյութերի

        արտադրության գործընթացներում (1-ին և 2-րդ ճաշատեսակների

        խտանյութեր, մանկական սննդի խտանյութեր): Սննդային այլ խտանյութեր

        (փաթիլներ, փքահատիկներ, ձողիկներ, սրճամթերքներ):

 

    6.      Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ (10 կրեդիտ, 300 ժամ)

            Տեխնոլոգիական սարքավորումներ: Ընդհանուր տեղեկություններ

        գյուղատնտեսական մթերքների նախապատրաստման և վերամշակման

        տեխնոլոգիական սարքավորումների մասին: Կաթի տեղափոխման և պահպանման

        սարքավորումներ, կաթի մեխանիկական մաքրման սարքավորումներ, պաղեցնող,

        պաստերիզացնող և ստերիլիզացնող-պաստերիզացնող տեղակայանքներ,

        սերակարագի արտադրության տեղակայանքներ, պանրի, կաթնաշոռի և այլ

        կաթնաթթվային մթերքների, կաթնամթերքների փաթեթավորման սարքավորումներ,

        տարայի լվացման սարքավորումներ:  Խտացրած կաթի արտադրության

        սարքավորումներ, օժանդակ պրոցեսների սարքավորումներ, չոր կաթի

        արտադրության սարքավորումներ:

 

    7.      Սառնարանային տեխնիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Շուտ փչացող մթերքների պահպանման և վերամշակման գործընթացում

        օգտագործվող սառնարանային մեքենաների և տեղակայանքների

        ուսումնասիրությունը: Սառնարանային մեքենաների թերմոդինամիկ

        հիմունքները, աշխատանքային պրոցեսը կոմպրեսորի մեջ, երկաստիճանային և

        կասկադային սառնարանային մեքենաներ, սառնարանային ագենտներ և

        ջերմակիրներ, սառնարանային մեքենաների կոմպրեսորներ, սառնարանային

        տեղակայանքների ապարատներ, սառնարանային տեղակայանքների ավտոմատացման

        հիմունքները, ավտոմատիկայի սարքերը, ավտոմատացման սխեմաները,

        սառնարանային ագրեգատներ, աբսորբցիոն սառնարանային մեքենաներ,

        էժեկտորային սառնարանային մեքենաներ, սառնարաններ և սառնարանային

        տեղակայանքներ, սառնարանային խցերի պաղեցման ձևերը, սառնարանային

        տեղակայանքների սխեմաները, կալորիական հաշվարկները ու սառնարանների

        սարքավորումների ընտրությունը: Առևտրի սառնարանային մեքենաներ, օդի

        կոնդենսացումը:

 

    8.      Ճյուղի ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական նախագծում և  սանտեխնիկա

        (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

 

Առարկայի նյութը և խնդիրները, նրա դերը ճարտարագետ տեխնոլոգների

կայացման գործում: Առարկայի կապը տեսական և կիրառական գիտությունների

հետ: Սննդարդյունաբերական ձեռնարկությունների նախագծման ընդհանուր

դրույթներ: Արտադրական հզորություն: Ձեռնարկությունների դասակարգումը

և կազմը: Նախագծման փուլեր, նախագծանախահաշվային փաստաթղթեր:

Սննդարդյունաբերական ձեռնարկությունների կառուցման կամ վերակառուցման

տեխնիկո-տնտեսական հիմնավորում: Նախագծման առաջադրանք: Շինհրապարակի

ընտրություն: Սննդարդյունաբերական ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական

նախագծում: Տեխնոլոգիական սխեմայի ընտրություն: Տեխնոլոգիական

հաշվարկներ: Տեխնոլոգիական պրոցեսների գրաֆիկներ: Տեխնոլոգիական

սարքավորումների ընտրություն, դրանց տեխնիկական բնութագրերը և

հաշվարկները: Հումքի ընդունման գրաֆիկներ: Տեխնոլոգիական գծի,

արտադրամասի կամ գործարանի աշխատանքային գրաֆիկ: Սարքերի և

ապարատների քանակական հաշվարկներ: Արտադրամասերի նախագծման ընդհանուր

դրույթներ: Տիպային տեխնոլոգիական գծեր: Սարքավորումների պլանավորման

ընդհանուր սկզբունքներ: Արտադրամասերի հատակագծերի և կտրվածքների

գրաֆիկական ձևակերպում: Գործարանի նախագծում և գլխավոր հատակագիծ:

Արտադրամասային կոմունիկացիաներ: Մագիստրալային շոգեգծեր: Կոնդենսատի

խողովակագծեր: Մթերքի խողովակագծեր: Օդի խողովակագծեր, վակուում

պոմպեր, կոմպրեսորներ: Սառնագենտի և սառնակրի խողովակագծեր: Ջրի

խողովակագծեր և կոյուղի: Առանձին խումբ ապարատների կոմունիկացիա:

Ջերմային տնտեսություն: Ջեռուցում: Օդափոխություն:

Շոգեծանրաբեռնվածության գրաֆիկ: Սառնարանային տնտեսություն: Աշխատանքի

պաշտպանություն և հրդեհային անվտանգություն:

 

    9.      Ճյուղի ձեռնարկ. շին.նախ.հիմունքներ (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            «Ճյուղի ձեռնարկությունների շինարարական նախագծման հիմունքները»

        առարկան, դրա դերն ու խնդիրները: Շինարարական նյութեր: Շինարարական

        նյութերի դասակարգումը, դրանց ֆիզիկամեխանիկական հատկությունները:

        Փայտե շինարարական կոնստրուկցիաներ և դետալներ: Բնական քարանյութեր:

        Շինարարությունում կիրառվող մետաղները (տեսականին): Խեցեգործական

        շինածոներ: Կապակցող նյութեր: Ցեմենտներ: Շինարարական շաղախներ:

        Բետոն: Բետոնի տեսակները: Երկաթբետոնե շինածոներ: Արհեստական

        քարանյութեր: Ջերմա-, ջրա-, և ձայնամեկուսիչ նյութեր: Շենքերի

        կոնստրուկցիաներ: Հիմքեր և հիմնատակեր: Պատեր: Ծածկեր, դրանց

        տեսակները և հիմնական կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Հատակի

        կոնստրուկցիաներ: Միջնորմային կոնստրուկցիաներ: Աստիճաններ,

        պատուհաններ, դռներ, դրանց տեսակները և կոնստրուկտիվ չաթերը:

        Արդյունաբերական շենքեր, դրանց դասակարգումը: Միահարկ և բազմահարկ

        արդյունաբերական շենքերի կարկասի կոնստրուկցիաները` հիմնատակեր,

        սյուներ, ենթաամբարձիչային հեծաններ, ֆախվերկներ և կապեր ե/բ

        սյուների միջև,ենթածպեղային համակարգեր, պողպատյա կարկասներ,

        պողպատյա ենթաամբարձիչային հեծաններ: Լուսանցներ (ֆօնարի): Ֆերմաներ

        և հեծաններ: Շինարարական ջերմատեխնիկայի հիմունքները: Ջեռուցման

        համակարգեր: Գոյություն ունեցող ձեռնարկությունների վերակառուցումը:

        Գլխավոր հատակագիծ: Ստորգետնյա կոմունիկացիաներ: Քամիների վարդը:

        Շենքերի և շինությունների հարմարադասումը (կօմպօնօվկա) գլխավոր

        հատակագծին: Շինարարական գծագրեր:

 

    10.     Ճյուղի արտադրանքի ստանդարտացում, սերտիֆիկացում և  

        փորձաքննություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

 

Ներածություն: Բուսական ծագման /ալկոհոլային և ոչ ալկոհոլային

խմիչքներ, հացամթերքներ, պահածոյամթերքներ/ մթերքները, որպես

սննդամթերքներ: Ստանդարտացումը, որպես որակի բնագավառում

կարգավորվածության առավելագույն աստիճանի հասնելուն ուղղված

գործունեության և որպես մթերքների որակի նորմավորման հիմք:

Սերտիֆիկացումը /համապատասխանության հավաստումը/, որպես

գործունեություն, որի արդյունքում համապատասխանության սերտիֆիկատի կամ

համապատասխանության մասին հայտարարագրի միջոցով հավաստվում է արտադրանքի կ

ծառայության համապատասխանությունը նորմատիվ /ստանդարտների/

պահանջներին: Փորձաքննությունը, որպես փաստաթղթերի և մթերքների

որակի նորմավորման հաստատող գործունեություն: Համառոտ ակնարկ

դասընթացի և գիտության զարգացման մասին: Պատմական տեղեկություններ

ստանդարտացման մասին: Ստանդարտացման էությունը և դերը տնտեսության

զարգացման մեջ: Ստանդարտացման հիմնական տերմինները և

հասկացությունները` ստանդարտացում, ստանդարտ: Ստանդարտացման զարգացման

նոր սկզբունքները և ուղղությունները: Բուսական ծագման մթերքների

ստանդարտացման առանձնահատկությունները: Ստանդարտացման նորմատիվ

փաստաթղթերը և ստանդարտների տեսակները: Ստանդարտացման նորմատիվ

փաստաթղթերի կիրառումը: Ստանդարտացման խնդիրներն ու նպատակները:

Ստանդարտացման մարմինները և ծառայությունները: Ստանդարտների

մշակման, փորձաքննության, հաստատման և ներդրման կանոնակարգը:

Ստանդարտների մասին տեղեկատվության կազմակերպումը: Ստանդարտացման

գործընթացի մասնակիցները: Ազգային ստանդարտների մշակման և ընդունման

կարգը ստանդարտներում մակնշմանը վերաբերող պահանջները որպես պարտադիր

պահանջ: ՀՀ-ում ստանդարտացման իրավական հիմքերը: Տնտեսական, վարչական

և քրեական պատժամիջոցները ոչ ստանդարտային /ՆՓ/ արտադրանքի թողարկման

համար: Պարենային արտադրանքի որակի մասին տերմինների և սահմանումների

հիմնական հասկացությունները, որոնք կիրառվում են ստանդարտներում:

Հսկողության /վերահսկողության/ տարատեսակները: ԻՍՕ 9000 շարքի

ստանդարտները: Որակի մրցանակները և ինքնագնահատման գործընթացը:

Գծիկային կոդավորման տեխնոլոգիան և դրա կիրառման ոլորտները:

Միջազգային ստանդարտացում: Ստանդարտացման միջազգային

կազմակերպությունը /ԻՍՕ/: ԻՍՕ-ի միջազգային ստանդարտների բնութագիրը:

Համապատասխանության հավաստման էությունը և նպատակները:

Համապատասխանության հավաստման իրավական հիմքերը ՀՀ-ում:

Համապատասխանության հավաստումը և տեխնիկական խոչընդոտները առևտրում:

Արտադրանքի համապատասխանության հավաստման սկզբունքները և իրականացման

կանոնները: Համապատասխանության պարտադիր և կամավոր հավաստումը և

մասնակիցները: Սերտիֆիկացման մարմինների և փորձարկման

լաբորատորիաների հավատարմագրումը և նրանց ներկայացվող պահանջները:

Սերտիֆիկացման մարմնի նորմատիվ փաստաթղթերին ներկայացվող պահանջները:

Արտադրանքի սերտիֆիկացումը և սխեմաների նկարագրությունը: Արտադրանքի

սերտիֆիկացման կարգը: Սերտիֆիկատի գործողության կասեցումը և

դադարեցումը: Օտարերկրյա սերտիֆիկատների և համապատասխանության

հսկողությունը: Սերտիֆիկացումն արտասահմանում /ընդհանուր

հասկացողությունները/: Ընդհանուր հասկացողություն նորմատիվ

փաստաթղթերի փորձաքննության վերաբերյալ: Փորձարկման լաբորատորիան և

հավատարմագրման կարգը: Փորձարկման լաբորատորիաներին ներկայացվող

ընդհանուր պահանջները և նրանց խնդիրներն, նպատակներն ու

պարտականությունները: Արտադրանքի նմուշառում, նույնականացում և

փորձարկումների կատարում` ա/ալկոհոլային խմիչքների նմուշառում և

փորձարկում; Դելեի կանոնը: Քաղցուի շաքարայնության որոշման մեթոդը:

Նմուշառման մեթոդները ըստ ՀՍՏ 179, ԳՕՍՏ 18242-72: Ալկոհոլային

խմիչքների /գինիների/ արտաքին տեսքը, գույնը և փրփրուն հատկությունը

ստուգվում են դիտողաբար, համը և հոտը զգայարանաբար, լցման

լրիվությունը որոշվում է ըստ ԳՕՍՏ 23943: Էթիլ սպիրտի ծավալային

բաժինը որոշվում է ըստ ԳՕՍՏ 13191: Շաքարի զանգվածային խտությունը

որոշվում է ըստ ԳՕՍՏ 13192: Տիտրվող թթուների զանգվածային խտությունը

որոշվում է ըստ ԳՕՍՏ 14252: Ցնդող թթուների զանգվածային խտությունը

որոշվում է ըստ ԳՕՍՏ 13193: Ընդհանուր և ազատ ծծմբային թթուների

զանգվածային խտությունը որոշվում է ըստ ԳՕՍՏ 14351: Գինեգործության

մեջ օգտագործվող լաբորատոր ՏՔՀՄ NN 1,2,3,3-a,3-b,4,5,6,7,8,9

մատյանները և նրանց նշանակությունը: Երկաթի զանգվածային խտության

որոշումը ըստ ԳՕՍՏ 26928: Պղնձի զանգվածային խտության որոշումը ըստ

ԳՕՍՏ 26931: Ալկոհոլային խմիչքների /գինիների/ մեջ թունավոր տարրերի

պարունակությունը ստուգում են` Կապարը ըստ ԳՕՍՏ 26932, Կադմիումը ըստ

ԳՕՍՏ 26933, Արսեն ըստ ԳՕՍՏ 26930, Սնդիկ ըստ ԳՕՍՏ 26927:

 

    11.     Պահածոների արտադրության տարա և  օժանդակ նյութեր

        (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Տարայի նախապատրաստումը լցման: Ապակե տարաների նախապատրաստում:

        Թիթեղյա տարաների նախապատրաստում: Ստվարաթղթյա և սինթետիկ տարաների

        նախապատրաստում: Կափարիչների նախապատրաստում: Տակառների

        նախապատրաստում: Տարայավորում: Մակափակում: Ստերիլիզացիա: Ջուր,

        շաքար, կերակրի աղ, բուսական յուղ, քացախաթթու, կիտրոնաթթու,

        գինեքարաթթու, ալյուր, մակարոնեղեն, ընդեղեններ, հնդկաձավար, բրինձ,

        սև պղպեղ, հոտավետ պղպեղ, դափնետերև, դարչին, մեխակ:  

        Պտղաբանջարեղենային պահածոների արտադրության մնացորդների օգտագործում:

        Մսային պահածոների արտադրության մնացորդների օգտագործում: Ձկնային

        պահածոների արտադրության մնացորդների օգտագործում:

 

Մասնագիտացման դասընթացներ (68 ժամ)

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50% -ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310707 ՊԱՀԱԾՈՅԱՑՄԱՆ ԵՎ ՍՆՆԴԱԽՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                   150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                         27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                      4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                      10 շաբաթ

    նախադիպլոմային                                            5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                             10 շաբաթ

    - արձակուրդները                                          36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 5-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

 

6. 310707 ՊԱՀԱԾՈՅԱՑՄԱՆ ԵՎ ՍՆՆԴԱԽՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է պահածոյացման և սննդախտանյութերի արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

. ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

. սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար, առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում և այլն) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (նյութական հաշվարկներ, սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, օժանդակ նյութերի հաշվարկ), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները.

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում` հիմնականում պահածոների գործարաններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310707 ՊԱՀԱԾՈՅԱՑՄԱՆ ԵՎ ՍՆՆԴԱԽՏԱՆՅՈՒԹԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- տեղյակ լինի ժամանակակից օգտագործվող սարքավորումների կառուցվածքին և տեսակներին, հոսքային գծերին;

- տիրապետի ժամանակակից տեխնոլոգիական ընթացքներին

- արտադրությունում կարողանա ներդնել բուսական հումքի ոչ ավանդական տեսակների տեխնոլոգիական վերամշակումը` ապահովելով պատրաստի արտադրանքի որակը և անվտանգությունը;

- կարողանա մշակել նոր արտադրատեսակների բաղադրատոմսեր;

- մշակի տեխնոլոգիական ռեժիմներ` նորագույն սարքավորումների կիրառմամբ;

- ծանոթ լինի ժամանակակից տարայավորման և փաթեթավորման եղանակներին;

- կարողանա մշակել նոր դիետիկ հատկություններով, բարձր սննդարժեքով արտադրատեսակներ;

- կարողանա կիրառել արտադրության մեքենայացման և ավտոմատացման ժամանակակից նվաճումները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները.

 

7.2.1. 310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները`

310707 Պահածոյացման և սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ընտրված մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես պահածոյացման և սննդախտանյութերի բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տեխնոլոգիական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 80-110 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` պահածոյացման և սննդախտանյութերի կենսատեխնոլոգիայի և հումքի անթափոն վերամշակման հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները` հաշվարկա-բացատրական ակնարկ` ներածություն, նախագծի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորում, մթերային հաշվարկ և մթերքների արտադրության տեխնոլոգիա, սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի և շինությունների ընտրություն և հաշվարկ, տեխնիկատնտեսական և մանրէաբանական վերահսկում, շինարարական և սանիտարատեխնիկական /տաք և սառը ջրամատակարարում, կոյուղի, օդափոխություն, ջեռուցում/ բաժինների հաշվարկ, ջերմատեխնիկական բաժնի /էլեկտրամատակարարման, ջերմության, սառնության/ հաշվարկ, աշխատանքի պաշտպանություն և անվտանգության տեխնիկա, մթերքների ինքնարժեքի և նախագծվող գործարանի հիմնական տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

Գծագրական մասը պետք է պարունակի 4 գծագրեր`

1. Հիմնական արտադրամասի լայնակի կամ երկայնակի կտրվածք:

2. Հիմնական մասնաշենքի հատակագիծ` տեխնոլոգիական սարքավորումների տեղաբաշխմամբ

3. Հանձնարարված տեսականու արտադրության տեխնոլոգիական սխեմա

4. Գլխավոր հատակագիծ

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` պահածոյացման տեսական հիմունքներ, պահածոյացման կենսատեխնոլոգիա, ճյուղի արտադրության տեխնոլոգիական սարքավորումներ, հումքի և սննդամթերքի անվտանգություն, պահ. արտ. տարա, օժանդակ նյութեր, մնացորդներ:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310707 - Պահածոյացման և  

                                     սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | |0| 0| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | |0| 0| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| |x|x|x| x|x| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| |x|x|x| x|x| | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |::|::|::| =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |::|::|::| =| =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| |  |::|::|::| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| |  |::|::|::| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գծագրական             | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Անօրգանական քիմիա - 1 | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 26 |  26 | 442+72* | 136 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճարտարագիտական գրաֆիկա| 4  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Նյութաբանություն և    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |չափագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անօրգանական քիմիա - 2 | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 28 |  29 |    493  | 153 | 238 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձրագույն           | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմ. տեխնոլոգիաների|    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տեսական մեխանիկա      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անալիտիկ քիմիա - 1    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Օրգանական քիմիա - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Պահածոյացման և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սննդախտ. տեխնոլոգիա` 1|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  28 | 476+72* | 153 | 204 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Նյութերի դիմադրություն| 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մեքենաների մասեր      | 5  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անալիտիկ քիմիա - 2    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Օրգանական քիմիա - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 1 (Ֆիզիկական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Հատիկաբանություն      | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |բուսաբուծության       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 30 | 30  |    510  | 170 | 221 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 2 (Կոլոիդ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ճյուղի կենսաքիմիա     | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Էլեկտրատեխնիկա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սննդի արտադրության    | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 1                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճյուղի                | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Պահածոյացման և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սննդախտ. տեխնոլոգիա` 3|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 35 | 30  |510+150* | 255 | 221 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Սննդի արտադրության    | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 2                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մաթ. վիճակագրության   | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |հիմունքներ և  հետազոտ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեթոդներ              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հիդրավլիկայի          | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի                | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մանրէակենսաբանություն |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդարդյունաբերության | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Պահածոյացման և        | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |սննդախտանյութերի      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուծության      | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Պտղաբուծություն       | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բանջարաբուծություն    | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 30 | 29  |   493   | 221 | 221 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Քաղ. պաշտպան. և       | 4  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |անվտանգությունը       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտակարգ              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Սննդի                 | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |արդյունաբերության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Արտադրական պրոցեսների | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Պահածոյացման և        | 6  |  5  |   85    |  51 |  34 |     |

|  |    |սննդախտանյութերի      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բուս. ծագման սննդամթ. | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |որակի հսկում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Պահածոյացման և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սննդախտ. տեխնոլոգիա` 3|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 36 | 29  |493+150* | 255 |  85 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Խաղողագիտություն      | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |սորտագիտության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |ԱՊՀ                   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մաթեմատիկական         | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Պահածոյացման և        | 6  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |սննդախտանյութերի      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգ. - 3         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի ձեռնարկ. տեխ.  | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |նախագծում և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սանտեխնիկա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Պահածոյացման տարա և   | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |օժանդակ նյութեր       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Սառնարանային տեխնիկա  | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 31 | 26  |   442   | 204 | 102 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Պահածոյացման և        | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|  |    |սննդախտանյութերի տեխն.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |- 4                   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Սառնարանային          | 3  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Չորացման տեխնոլոգիա   | 6  |  7  |   98    |  56 |  28 |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հարկեր և  հարկային    | 3  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի ձեռնարկութ.    | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |շինարար. նախագծման    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունք.              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի արտ. ստանդարտ.,| 3  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |սերտիֆիկացում և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքն.              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 24 |  26 |   364   | 182 |  84 |  98 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ,    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |որից                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Պահածոյացման և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սննդախտ. տեխնոլոգիա` 3|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4223+564*|1729 |1580 | 914 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի կենսատեխնոլոգիայի հիմունքներ                          |

|       |                                                             |

|       |Պահածոյացման և  սննդախտանյութերի տեխնոլոգիա                  |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ                          |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   338   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    4   |    69   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   407   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   364   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    99   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   450   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   390   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   407   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    95   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   437   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    102  |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    102  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |     |        |         |        |

|  |  |_____|________|_________|________|

|  |  |  3  |        |   468   | 5 ստ., |

|__|  |     |        |         | 4 քնն. |

|  |  |_____|________|_________|________|

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    34   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    92   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    34   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   356   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  6  |   15   |  3613   |56 ստ., |

|  |  |     |        |         |28 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

    Մասնագիտությունը`       310708 - Մսի և  մսամթերքի տեխնոլոգիա

 

Որակավորման անվանումը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310708 ՄՍԻ ԵՎ ՄՍԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիր

310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ, ճարտարագետ-տեխնոլոգ, ճարտարագետ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղծառայության գլխավոր առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է անասնաբուծական մթերքների վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված մսամթերքների նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են տարբեր կենդանիների մսի և մսամթերքների կազմը և հատկությունները, ինչպես նաև նրանց վերամշակման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրէակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, սարքավորումները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի մթերքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արդյունաբերական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկուներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների անալիզը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների շահագործման հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաներ/

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

. տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

. արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում արտադրանքի որակի ապահովման համար;

. տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

. կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

. աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

. տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել կոմբինացված մթերքների հատկությունները;

. ժամանակակից տեխնոլոգիաների և մթերքների մշակում;

. մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթերի, տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5.Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

. հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

. մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

. կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

. իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

. մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

. անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

. մասնակցում է Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիայի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիայի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիայի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

. ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` արտադրա-տեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն սննդի արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորման ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթության:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310708 ՄՍԻ և ՄՍԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ

ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական,

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական,

ընդհանուր մասնագիտական,

մասնագիտացման,

ֆակուլտատիվ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310708 ՄՍԻ և ՄՍԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ

ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

            Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

        մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

        հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

        երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

        կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

        կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

        ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:  

        Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

        դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

        վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

        մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

        պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

        ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ. մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակույթային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

        ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր: Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը և այլն/ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային

        գրական մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի

        պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական

        արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ:  Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և

        մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:  Վարչագործարարական ոճ

        /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/:  Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները:  Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակույթային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակույթային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը-Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը -

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակույթային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառությունները,

        ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և

        սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն:

        Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի

        համեմատական վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական

        սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական

        լիդերներ, էլիտա: Ընտրություներ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական

        համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական

        վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

        Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:

        Իրավաբանական անձիք, դրանց տեսակները և կազմավորման

        առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները:

        Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

        ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ:

        Պայմանագիր: Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի

        նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

        Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: աշխատանքային

        վեճեր: Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմիների համակարգը և

        տեսակները: Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա

        տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի

        տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:  Հողային

        վեճերի լուծումը: Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ

        պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը:

        Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:

        Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության

        իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն

        ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում:

        Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը: Միջազգային իրավունք:

        Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային

        պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:  

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն,

        արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական

        արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և հասարակություն:  

        Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական

        հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն:

        Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական

        հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և

        դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

        Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները:  

        Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

        տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

        ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

        Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

        Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ:  Սպառողական

        նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի

        գործոնները:անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և

        փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները:

        Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը:

        Ծախսերի տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

        Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ

        մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը:  Մրցակցային շուկաների

        արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

        Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների

        նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

        պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

        Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

        հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

        Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

        Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

        ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

        Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

        նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:  

        Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական

        պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը

        ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական

        ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հարկաբյուջետային

        քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը

        փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ:

        Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում:

        Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

        քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման

        շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:  

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն: Դրական անդամներով շարքեր: Նշանափոխ շարքեր:

            Լեյբնիցի հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր:

        Աբելի թեորեմը: Զուգամիտության տիրույթ և շառավիղ: Աստիճանային շարքի

        գումարի հատկությունները, անդամ առ անդամ ածանցումը և ինտեգրումը:

        Թեյլորի և Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի վերլուծումը աստիճանային

        շարքի: Ֆուրյեի շարքերը: Հավանականությունների տեսության հիմնական

        հասկացությունները: Պատահարի հավանականություն: Պատահարների լրիվ

        խումբ: Հավանականության վիճակագրական և դասական սահմանումներ:

        Պատահարների գումար: Թեորեմ անհամատեղելի պատահարների գումարի

        հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ երկու համատեղելի պատահարների

        գումարի հավանականության վերաբերյալ: Պատահարների արտադրյալ:

        Պայմանական հավանականություն: Պատահարների արտադրյալի հավանականության

        թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը: Բայեսի բանաձևը: Կրկնվող

        փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/: Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը,

        բինոմալ բաշխման հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու

        ամենահավանական թիվը: Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի

        ինտեգրալային թեորեմը: Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները:

        Դիսկրետ և անընդհատ պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա:

        Մաթեմատիկական սպասում և դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում:

        Հավասարաչափ և նորմալ բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա:  Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

        համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու

        զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները,

        սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և

        բացասում գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը,

        ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման

        սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր`

        սկաներ և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ

        և այլն): Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման

        սարքեր): Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի

        տերմինալներ): Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը:Համակարգային

        ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագեր-թաղանթներ, դրայվերներ և

        ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման

        համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի

        համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական

        ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը,

        օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

        Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների

        կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական

        գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի

        որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

        Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր

        կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,

        ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները,

        ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային

        համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային,

        բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Համակարգչային գրաֆիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման

        ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր,

        գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer,

        StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD

        ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի

        պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ:

        Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի

        կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման

        միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական

        համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների

        կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում):

        Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը:

        Խմբագրման հրամանները:  Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի

        ստեղծումը; Չափերի կիրառումը, երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ:

        Չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային փոփոխականներ:    

        Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ:  

        Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը փլոթերի

        (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը: Տեքստի

        ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց

        կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման

        հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական

        հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում:  

        Եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում:

        Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն եռաչափ

        գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: Եռաչափ մոդելի ռենդեռինգը:

        Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում:  Օբյեկտների երանգավորում:

        Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից,

        առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական

        գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

    5.      Տեսական մեխանիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական

        գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց

        հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի

        հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ

        կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական

        տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

        կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և ծփման կոն:

        Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

        կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր:

        Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի

        համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

        արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

        արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

        հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին

        համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը,

        հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի

        թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական

        կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և

        հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ:

        ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:Նյութական կետի շարժման քանակի

        մոմենտ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ

        էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ:

        Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական

        համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի

        իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ

        հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների

        կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ:  

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ

        թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ:  

        Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի

        սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լանգրանժի

        հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ,

        ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին

        և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

    6.      Գծագրական երկրաչափություն և  ճարտարագիտական գրաֆիկա

(7 կրեդիտ, 210 ժամ)

Գծագրական երկրաչափություն: Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները:

ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և

բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ:

Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր

գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական

խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը:

Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Ճարտարագիտական գրաֆիկա: Կոնստրուկտորական

փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն:

Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների

պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի

էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական

միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:

Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

    7.      Նյութերի դիմադրություն (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Ներածություն: Նյութերի դիմադրության խնդիրները: Հաշվարկային

        սխեմաներ, արտաքին բեռնվածքների դասակարգումը: Ներքին ուժերի որոշումը

        հատույթների մեթոդով: Հասկացողություն դեֆորմացիայի և լարման մասին:

        Նյութերի դիմադրության հիպոթեզները: Ձգում, սեղմում: Հուկի օրենքը:

        Թույլատրելի լարում: Կտրվածքի ընտրությունը: Նյութերի մեխանիկական

        բնութագրերի հետազոտումը: Սեփական քաշի հաշվառումը ձգման, սեղմման

        դեպքում: Դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Ստատիկորեն անորոշելի

        համակարգեր: Լարվածային վիճակների տեսություն: Գլխավոր լարումներ,

        գլխավոր հարթակներ: Էքստրեմալ շոշափող լարումներ: Ծավալային

        լարվածային վիճակ: Հուկի ընդհանրացված օրենքը: Սահքի դեֆորմացիա,

        մաքուր սահք: Սահքի գործնական հաշվարկներ (գամային և եռակցման

        միացությունների հաշվարկը): Պատկերների հարթ հատույթների երկրաչափական

        բնութագրերը: Ոլորում: Լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը լարման

        դեպքում: Ծռում: Հեծանների և հենարանների տեսակները: Հենարանային

        հակազդումների որոշումը: Կտրող ուժերի (Q) և ծռող մոմենտների (M)

        էպյուրաների կառուցումը: Ամրության պայմանը ծռման դեպքում: Կտրվածքի

        ընտրությունը: Տեղափոխությունների որոշումը ծռման դեպքում: Երկայնական

        ծռում: Կրիտիկական բեռնվածքի որոշումը: Էյլերի բանաձևը:

 

    8.      Մեքենաների մասեր (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության

        չափանիշները և նախագծման հիմունքները: Մեքենաների մասերի

        միացումները: Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ:

        Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ:

        Հաշվարկը ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային,

        երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական

        տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության: Մեխանիկական

        փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր

        պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր

        փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության: Շարժմանը

        սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ:

        Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և

        տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման:  

        Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և

        ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական

        կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը:

        Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

    9.      Նյութաբանություն և  չափագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սև ու գունավոր մետաղների արտադրությունը: Համաձուլվածքների

        դասակարգումը և մակնիշավորումը: Ջերմամշակման եղանակները: Ոչ

        մետաղական կառուցվածքային նյութերի դասակարգումը, բնութագրական

        հատկությունները, կիրառումը և մշակման եղանակները (պլաստմասսաներ,

        մետաղակերամիկա, ռետին և այլն):

            Ձուլման արտադրություն և համաձուլվածքների հալման վառարաններ:

        Ձուլման տարբեր եղանակներ: Նախապատրաստվածքների տաքացման վառարաններ

        և սարքավորումներ: Պլաստիկ դեֆորմացմամբ մշակման հիմնական

        եղանակները (գլոցում, մամլում, կռում քարշում, դրոշմում):

            Էլեկտրաաղեղային և բազային եռակցման ու կտրման տարբեր եղանակներ:

        Հալապատում: Զոդում: Գործիքանյութեր և գործիքների դասակարգում

        կտրիչներ, գայլիկոններ, ֆրեզներ, հղկասկավառակներ, ձգիչներ): Կտրմամբ

        մշակման ռեժիմի տարրերը: Մետաղահատ հաստոցների դասակարգումը,

        մակնիշավորումը և կիրառվող հարմարանքները: ՈՒժային հանգույցների

        կինեմատիկ շղթաների վերլուծություն:

            Չափագիտություն առարկան և խնդիրները: Չափման դասակարգումը և

        հիմնական բնութագիրը: Ֆիզիկական մեծությունները և նրանց միավորները:

        Ֆիզիկական մեծությունների ձևերը: Մեծությունների քանակական

        ներկայացումը: Հիմնական մեծություններ և ածանցյալ միավորներ:

        Հասկացություն չափողականության մասին: Միավորների միջազգային

        համակարգ: Չափանմուշներ (էտալոններ), նրանց դասակարգումը: Չափերի

        փոխանցումը էտալոններից: Չափման սխալանքները, պատահական և

        սիստեմատիկ: Չափման արդյունքների մաթեմատիկական մշակումը: Չափման

        մեթոդները. ինտերֆերենցիոն, ֆոտոէլեկտրական, ճշգրիտ կշռման, պտտման

        արագության, գծային և մեխանիկական մեծությունների էլեկտրական

        մեթոդներով որոշման և այլն: Ակտիվ և պասիվ ստուգում:

 

    10.     Անօրգանական քիմիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ. Ի. Մենդելեևի պարբերական օրենքը:

        Միջուկի բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի

        կառուցվածքի քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի

        կառուցվածքը: Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ: Բևեռային և ոչ

        բևեռային կապ: Դիպոլ մոմենտ: Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: (/սիգմա/, Pi /պի/ և b- կապեր: Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի հիմնական

        հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող

        նյութերի բնույթից, կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից:

        Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:

        Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի,Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ:  Դիսպերս

        համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը: Օսմոս,

        օսմոտիկ ճնշում: Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման ձևերը:

        Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ դիսոցման

        տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը: Դիսոցման

        աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Դիսոցման հաստատուն: Օստվալդի

        նոսրացման կանոնը: Լուծելիության արտադրյալը: Իոնափոխանակային

        ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական

        ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս միացություններ: Կոմպլեքս

        միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս միացությունների ստացման

        եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը քիմիական և կենսաբանական

        պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ: Էլեկտրաքիմիական

        պրոցեսները էլեկտրոլիտների լուծույթներում: Օքսիդացման և

        վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական էլեմենտի կառուցվածքը և նրա

        էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան: Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը:

        տարրերի ընդհանուր բնութագիրը, քիմիական հատկությունները: Քիմիական

        պրակտիկում:

 

    11.     Անալիտիկ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում: Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտիրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով:  Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    12.     Օրգանական քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ:Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ: Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ: Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Սպիրտներ: Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը:  

        Սահմանային միատոմանի սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը,

        իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացման եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Երկատոմ սպիրտներ /գլիկոլներ/: Իզոմերիան և

        անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական հատկությունները: Քիմիական

        հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ: Գլիցերին,տարածվածությունը

        բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ: Բնորոշումը, անվանակարգը:

        Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը: Քիմիական

        հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը, դասակարգումը:

        Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ: Անվանակարգը, իզոմերիան:

        Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուների ֆունկցիոնալ

        ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր: Տարածվածությունը բնության մեջ և

        կենսաբանական դերը: Դասակարգումը: D- և L շարքեր: Մոնոսախարիդներ,

        ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական իզոմերիա և տաուտոմերիա:

        Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Արեններ

        Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի ածխաջրածինների անվանակարգը և

        իզոմերիան: Ստացման եղանակները: Ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ ալդեհիդների և

        կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ: Բնորոշումը և

        դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը: Տարածվածությունը բնության

        մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Հետերոցիկլիկ միացություններ: Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ

        սիստեմների արոմատիկության մասին: Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին:

        Գաղափար ալկալոիդների մասին: Քիմիական պրակտիկում:

 

    13.     Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

        Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

        էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

        օրենքը: Ջերմունակություն: Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

        օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:

        Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

        Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

        իդեալական համակարգեր:

            Քիմիական հավասարակշռություն: Կինետիկական և թերմոդինամիկական

        մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

        ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

        Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

        հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

        համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

        Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

        սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

        Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ,կոմպոնենտ և ազատության

        աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

        բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

        Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա: Էլեկտրոլիտների

        լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

        էլեկտրաստատիկ տեսությունը:Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

        գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

        էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

        կինետիկա և կատալիզ:  Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոնընդունակ ակտիվ

        մասնիկներ /ատոմներ, իոններ, ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

        Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

        Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

        էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

        հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:

        Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևույթային երևույթներ:

        Մակերևույթային ազատ էներգիա: Մակերևույթային լարվածություն:

        Ադհեզիա  և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

        ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևույթային ակտիվություն:

        Շիշկովսկու հավասարումը: Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

        Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

        Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

        ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

        Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

        էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

        պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:  

        Բրոունյան շարժում:Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա: Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն

        հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն անալիզ Կոլոիդների օպտիկական

        հատկությունները: Լույսի ցրումը և կլանումը կոլոիդ համակարգերում:

        Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա: ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային

        միկրոսկոպ: Դիսպերս համակարգերի կայունությունը և կոագուլյացիան:

        Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և կինետիկ կայունությունը:

        Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ:

        Շուլցե-Հարդիի կանոնը: Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի

        տեսությունը: Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ

        Նյուտոնյան հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը: Ազատ դիսպերս

        համակարգերի մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

        կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ: Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

        Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

        Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

        և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

        Կայունացումը: Փրփուրներ: Նրանց կայունացումը և քայքայումը:

        Ֆլոտացիա: Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

        պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևույթային ակտիվ

        նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ

        կոնցենտրացիա: Սոլյուբիլիզացիա: Բարձրամոլեկուլային միացությունների

        լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

        կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

        մոլեկուլային մասսաների որոշումը: Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

        կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    14.     Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պաշտպանություն

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    15.     Մաթեմատիկական վիճակագրության հիմունքներ և  հետազոտությունների  

        մեթոդներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները:  Մաթեմատիկական սպասումի,

        դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ

        պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը:

        Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ,

        ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական

        մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության

        թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի

        միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

            Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների

        համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները:

        Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

    16.     Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

        նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

        և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

        աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

        «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

        նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

        աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:  

        «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

        խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

        պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

        մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

        հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

        օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

        սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

        եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

        ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

        միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների,

        ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և

        նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը:  Էլեկտրահարվածից

        պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:  

        Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

        շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

        հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

        բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում:

        Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման

        և պահպանման կարգը:

 

    17.     Քաղաքացիական պաշտպանություն և  անվտանգության արտակարգ

        իրավիճակներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

        պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

        դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

        և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

        ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

        չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,

        բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը:

        Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման

        և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

        արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

        հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

        միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:  

        Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

        անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

        պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

        գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

        մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

        անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

        անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

        աղտոտվածության պայմաններում

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Մսի և  մսամթերքների կենսաքիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Առարկայի նպատակն է ծանոթացնել ուսանողներին կենդանական բջջի

        քիմիական կազմի և նյութափոխանակության, օրգաններում նրանց

        հետսպանդային փոփոխությունների հետ:

            Մկանային հյուսվածքի կենսաքիմիան, մկանային թելիկի

        ուլտրակառուցվածքը: Քիմիական կազմը: Մկանային սպիտակուցները, նրանց

        կառուցվածքը և դերը:  Ֆերմենտները, նրանց տեղակալումը մկանային

        կառուցվածքներում: Մկանների էքստրակտիվ նյութերը, նրանց կառուցվածքը,

        կենսաբանական նշանակությունը:  Ածխաջրատները, ճարպերը, ֆոսֆոօրգանական

        և հանքային նյութերը: Մկանային կծկումը և թուլացումը: Կծկման

        մեխանիզմները: Միոզինի, ակտոմիոզինի, ԱԵՖ-ի, կրեատինֆոսֆատի և

        իոնների դերը կծկման պրոցեսում: Մկանային թուլացումը: ԱԵՖ-ի և

        կրեատինֆոսֆատի վերաարտադրումը: Գլիկոգենի քայքայումը և կաթնաթթվի

        առաջացումը: Արյուն: Քիմիական կազմը, բուֆերային համակարգերը: Արյան

        պլազմայի սպիտակուցները և նրանց ֆունկցիաները: Արյան ածխաջրատները,

        ճարպերը, ֆերմենտները և այլ նյութերը: Արյան ձևավոր տարրերը, նրանց

        քիմիական կազմը, նյութափոխանակության յուրահատկությունները, հիմնական

        ֆունկցիաները: Արյան հեմոստազի համակարգը: Մակարդման, հակամակարդման

        և ֆիբրինոլիզի գործոնները: Շարակցային հյուսվածքի բնութագրումը, նրա

        կառուցվածքը, քիմիական կազմը, բնորոշ սպիտակուցները, ճարպերը,

        մուկոպոլիասախարիդները: Շարակցային հյուսվածքի սննդարար

        նշանակությունը: Ոսկորային և աճառային, ճարպային և ծածկային

        հյուսվածքները: Նյարդային հյուսվածքը և պարենխիմատոզ օրգանները:

        Նրանց նյութափոխանակության յուրահատկությունները կապված ֆունկցիաների

        հետ:

 

    2.      Հիդրավլիկայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա

        հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական

        ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր

        մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը:

        Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների

        շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության

        հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա:

        Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական

        և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և

        իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի

        համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման

        ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը:

        Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և

        կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի

        երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական

        մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա

        աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները,

        բնութագրերը, համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ

        տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային

        հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

    3.      Ջերմատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            «Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը գյուղատնտեսության

        արտադրության տարբեր բնագավառների հետ: Թերմոդինամիկայի հիմունքները և

        հիմնական օրենքները: Էներգիայի փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրան

        կիրառությունը: Ջերմային մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին

        այրման շարժիչների իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց

        համեմատական գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնակա

        դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում: Ջերմային

        ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման ապարատների հաշվարկ:

        Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները: Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի

        տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի

        այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և

        սառնարանային սարքավորումներ: Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և

        տուրբինային ջերմային մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական

        ուղղությունները: Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

4. Ճյուղի մանրէակենսաբանություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

Առարկայի խնդիրները: Միկրոօրգանիզմների խմբերը, դասակարգումը,

անվանակարգումը: Միկրոօրգանիզմների ձևը և կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան,

փոփոխականությունը, արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը

միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա, միկրոօրգանիզմների

տարածվածությունը բնության մեջ և դերը նյութերի շրջանառությունում:

ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին, իմունիտետ:

Մսի և մսամթերքների մանրէակենսաբանություն:

 

    5.      Ավտոմատիկա և  արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

        համակարգերի վերաբերյալ: Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ

        բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,

        կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման

        օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման

        երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում: Ավտոմատ կառավարման

        համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական

        բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ

        օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ

        կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները

        կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները: Տելեմեխանիկայի հիմունքները:

        Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները

        կազմակերպելիս:

 

    6.      Էլեկտրատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց

        հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

        Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ

        գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

        հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

        Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

        վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ:  

        Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն

        եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    7.      Սննդի արտադրության պրոցեսներ և  ապարատներ (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Սննդային տեխնոլոգիայում օգտագործվող ընդհանուր պրոցեսները`

        մեխանիկական, հիդրոմեխանիկական, ջերմային ու զանգվածափոխանակման, և

        այդ պրոցեսներում օգտագործվող ապարատներն ու մեքենաները: Վերը նշված

        պրոցեսների էությունը, կիրառումը, պրոցեսը բնութագրող ֆիզիկական

        մեծությունների փոխադարձ կապը, պրոցեսի ընթացքի մեխանիզմը,

        օգտագործվող մեքենաների ու ապարատների կառուցվածքային հիմունքները,

        պրոցեսների ջերմային ու նյութական, ապարատների ու մեքենաների

        նախագծման ու ստուգիչ հաշվարկների կատարման մեթոդիկան:

 

    8.      Ճյուղի էկոնոմիկա և  մարքեթինգի հիմունքներ (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը,

        առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

        Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

        արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

        անվտանգությունը: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության

        էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական

        տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի

        արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

        դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

        արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

        օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

     9.     Սննդի արտադրության կազմակերպում: ԱՊՀ կազմակերպությունների

10. կառավարում (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:

Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

/խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:

Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և

տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և

սթրեսի կառավարումը: Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:

Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը:

Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

    11.     Գյուղատնտեսական կենդանիների մորֆոլոգիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Շարժողական համակարգ, մաշկային ծածկույթը և նրա ածանցյալները,

        ընդերքաբանություն, անոթաբանություն, ներքին սեկրեցիայի գեղձեր,

        ներվաբանություն, զգայարաններ, թռչունների անատոմիա, ընդհանուր

        բջջաբանություն, ընդհանուր հյուսվածաբանություն, մասնավոր

        հյուսվածաբանություն և սաղմնաբանություն:

 

    12.     Անասնաբուծության հիմունքներ (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Գ/կ անատոմիայի և ֆիզիոլոգիայի հիմունքները: Գ/կ բուծման և

        կերակրման առանձնահատկությունները, տավարամսի, ոչխարամսի, թռչնամսի,

        խոզի մսի արտադրության տեխնոլոգիան: Կաթի արտադրության տեխնոլոգիան:

        Ձիաբուծության, այծաբուծության և ձկնաբուծության վարման հիմունքները:

        Գ/կ ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները և նրանց կարգավորումը, արյան

        համակարգի, շնչառության, մարսողության ֆիզիոլոգիա, նյութերի և

        էներգիայի փոխանակության, արտաթորության պրոցեսները, նյարդային

        համակարգություն: Շարժողական համակարգ, մաշկային ծածկույթը և նրա

        ածանցյալները, անոթաբանություն, մկանաբանություն, ներվային համակարգի

        օրգաններ, անալիզատորներ, զգայական օրգաններ:

 

    13.     Մաթեմատիկական մոդելավորում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

        տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային  

        ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց    

        տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

        օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

        սահմանափակումների համակարգը: Տնտեսագիտական պրոցեսների

        մոդելավորումը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

        անասնաբուծության մեջ: Տնտեսությունների օպտիմալ մասնագիտացման և

        ճյուղերի զուգակցման խնդրի մաթեմատիկական մոդելը: Բեռների տեղափոխման

        պլանավորման և արտադրության օպերատիվ պլանավորման խնդիրների

        մաթեմատիկական մոդելները: Արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսների

        օպտիմալ կազմակերպման խնդրի առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

    14.     Հաշվապահական հաշվառման հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման

        առանձնահատկությունները, դրվածքը, մեթոդի տարրերը: Մեքենաների և

        սարքավորումների վրա կատարված ծախսերի հաշվառումը: Միավոր արտադրանքի

        վրա կատարված ծախսերի հաշվում և ինքնարժեքի հաշվարկումը:

        Պահեստամասերի մուտքագրման և դուրս գրման հաշվառումը: Կաթի և

        կաթնամթերքների արտադրության սարքավորումների նորոգման վրա կատարվող

        ծախսերի հաշվառումը: Մեքենաների, սարքավորումների, ձեռք բերման

        փաստաթղթավորման կարգը: Գույքագրման անցկացման կարգը: Աշխատանքի

        վարձատրության ձևերը: Հումքի և նյութերի սկզբնական հաշվառումը:

        Տաբելային հաշվառում: Հաշվարկա-վճարային տեղեկագրեր:  Ստորաբաժանման

        արտադրական հաշվետվության ներկայացման ժամկետները:

 

    15.     Հարկային քաղաքականություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ֆինանսների էությունը և գործառույթները: Ֆինանսական ռեսուրսների

        կազմավորման հիմնական ուղիները: Տարբեր կազմակերպա-իրավական

        տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների առանձնահատկությունները:

        Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական

        վերահսկողություն: Հարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը: Հարկային

        ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական

        հիմունքները: Հարկերի տեսակները և դրանց դասակարգումը: Հարկերի

        տարրերը և հարկատրման սկզբունքները: Հարկի վճարման ձևերը: Հարկի

        դրույքաչափը: Հարկի հաշվարկման կարգը: Հարկի վճարման եղանակները:

        Գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողների հարկատրման

        առանձնահատկությունները: Գյուղարտադրանք արտադրողների հարկատրման

        միջազգային փորձը: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը,

        տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում:  Վարկավորման

        գործընթացի կարգավորման ուղիները: Պարզ և բարդ տոկոսադրույքներով

        տոկոսային եկամուտների հաշվարկման մեթոդները: Հաճախորդի ֆինանսական

        վիճակի և վարկով ապահովման վերլուծությունը: Վարկի տրամադրման և

        գրավով ապահովվածության պայմանագրերի էությունը: Վարկային

        պայմանագրերի կատարման վերահսկումը բանկի կողմից:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.      Ճյուղի ընդհանուր կենսատեխնոլոգիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Անասունների տեսակները որպես հումք, անասունների և թռչունների

        տեղափոխումը, ընդունումը, մսի մշակման գործարաններ: Մսից և մորթուց

        ստացված ենթամթերքների կազմը և հատկությունները: Անասունների,

        թռչունների և ճագարների մորթի կազմակերպումը: Ենթամթերքների

        մշակումը: Մսի և մսամթերքների ցիտային մշակումը և պահպանումը:

 

    2.      Ճյուղի մասնավոր կենսատեխնոլոգիա (20 կրեդիտ, 600 ժամ)

            Արյան վերամշակումը: Արյան հավաքումը, ապաֆիբրինացումը, մշակումը,

        չորացումը:

            Կաշիների, աղիների մշակում: Տեսակավորումը, մշակման տեխնոլոգիան,

        աղիների բնութագիրը, մշակումը:

            Երշիկների արտադրություն: Երշիկների մշակման ընդհանուր

        տեխնոլոգիան: Եփված երշիկներ, կիսաապխտած երշիկներ, հումապխտած

        երշիկներ, սուջուխի, բաստուրմայի արտադրություն, երշիկներ

        ձկնահումքից:

            Խոզապուխտների արտադրություն: Պահածոների արտադրության

        տեխնոլոգիա: Տեսականին, տարայի բնութագիրը, արտադրության տեխնոլոգիա,

        մանկական սննդի պահածոներ: Խտացրած սննդամթերքների տեխնոլոգիա:

            Սննդային և կենդանական յուղի արտադրության տեխնոլոգիա:

        Կենդանական կերերի արտադրության տեխնոլոգիա: Ձվի և ձվամթերքների

        արտադրության տեխնոլոգիա:  Սոսնձի և ժելատինի արտադրություն:

 

    3.      Մսի քիմիա և  ֆիզիկա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Մսի քիմիայի զարգացման էտապները և հեռանկարները: Հայրենական

        գիտնականների դերը մսի քիմիայի զարգացման բնագավառում: Գիտատեխնիկական

        առաջընթացը արտադրությունում և հետազոտությունների խնդիրները մսի

        քիմիայի բնագավառում: Մսի սննդային, կենսաբանական և էներգետիկ

        արժեքները, մսի և մսամթերքների դերը մարդու սննդում: Մսի

        սպիտակուցները: Մսի լիպիդների դասակարգումը: Մսի ճարպերի քիմիական

        հատկությունները` հիդրոլիզ և թթվեցում: Մսի կենսաբանական ակտիվ և

        այլ նյութեր: Մսի ֆերմենտներ: Բնական պեպտիդային և ստերոիդային

        բնույթի հորմոններ: Մսի գազերը: Չոր նյութերը: Մսի քիմիական,

        ֆիզիկական և օրգանոլեպտիկ հատկությունները: Մսի սառեցման

        ջերմաստիճանը: Էլեկտրահաղորդականություն: Մսի բուրավետ և համի

        նյութերը: Մսի ֆիզիկա-քիմիական հատկությունների փոփոխությունները նրա

        վերամշակման, պահպանման, տեղափոխման ժամանակ: Մսի ֆիզիկա-քիմիական

        հատկությունների և բաղադրամասերի փոփոխությունը նրա մեխանիկական

        ազդեցության, պաղեցման և սառեցման, նրա ջերմային մշակման

        /պաստերիզացիա, ստերիլիզացիա/ ժամանակ: Մսի ճարպերի փոփոխությունը

        տարբեր ձևերի մեխանիկական մշակման ժամանակ:

 

    4.      Ճյուղի սառնարանային տեխնոլոգիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Սննդամթերքների սառնարանային պահածոյացման /կոնսերվացման/ տեսական

        հիմունքները` սննդամթերքների պահպանման սկզբունքները, ցածր

        ջերմաստիճանի ազդեցությունը մանրէների աճի և զարգացման վրա:

        Սառնարանային մշակման ձևերը` պաղեցում, սառեցում, ջրի սառեցման

        մեխանիզմը /բյուրեղացման թեորիան/: Կենդանական ծագման մթերքների

        կազմի և հատկությունների փոփոխությունները սառնարանային մշակման և

        պահածոյացման ժամանակ: Սննդամթերքների ջերմաֆիզիկական հատկությունների

        փոփոխություն` ջերմային հաշվարկները պաղեցման և սառեցման ժամանակ:

        Սառնարանային տրանսպորտի դասակարգումը և բնութագիրը:

 

    5.      Անասնաբուժական փորձաքննություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Գյուղատնտեսական կենդանիները և թռչունը, որպես հումք միս

        վերամշակող արդյունաբերության համար և փորձաքննության օբյեկտ: Մորթի

        մթերքների ընդհանուր բնութագիրը: Թռչնի և սպանդային կենդանիների

        բտվածության աստիճանը, գործնական որոշում: Սպանդային կենդանիների

        նախապատրաստման և փոխադրման անասնաբուժական պահանջները, փաստաթղթերի

        ձևակերպումը: Անասունների առողջության և մսահումքի որակի վրա ազդող

        ստրեսները: Տրանսպորտային հիվանդություններ: Անասունների ընդունման և

        տեղաբաշխման անասնաբուժական պահանջները: Միս վերամշակող

        ձեռնարկություններում մսի և սպանդի այլ մթերքների փորձաքննություն:

        Ինֆեկցիոն, ինվազիոն և ոչ տարածվող հիվանդությունների

        անասնաբուժասանիտարական փորձաքննություն: Կենդանիների մեկուսացման

        ժամանակ անասնաբուժական հետազոտությունների առանձնահատկությունները:

        Սննդային տոքսիկոզներ: Հարկադիր սպանդ: Նախասպանդային պահպանման

        ռեժիմները և հետսպանդային վերահսկողությունը, վիճակի գնահատական,

        վերամշակման երաշխավորում:

 

    6.      Արտադրանքի որակի հսկում և  անվտանգություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

           Մսի և մսամթերքների արտադրական որակի հսկողության և

        ստանդարտացման մեթոդները և տեսակները` հումքի և մթերքի վերամշակման

        տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական հսկողությունը: Տեխնոքիմիական և

        բակտերիոլոգիական վերահսկողությունը միսարդյունաբերության

        ձեռնարկություններում:

 

    7.      Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ (10 կրեդիտ, 300 ժամ)

            Անասունի ու թռչունի սպանդային մշակման ու մորթից ստացված

        մսամթերքների վերամշակման գործընթացներում օգտագործվող տեխնոլոգիական

        սարքավորումների ուսումնասիրումը: Սարքավորման ֆունկցիոնալ

        կառուցվածքը, կիրառումը: Տեղադրման, կարգաբերման, անվտանգ շահագործման

        ու վերանորոգման հիմնական սկզբունքները: Ոչ բարդ մեքենաների հարթ

        սկզբունքային կինեմատիկական սխեմաները և կինեմատիկական շղթան:

        Սարքավորման բանող օրգանի, աշխատանքային խցի կառուցվածքը, աշխատանքի

        սկզբունքը, մշակվող մթերքի վրա նրանց ազդեցության բնույթը, ընթացող

        պրոցեսի մեխանիզմը: Սարքավորման տեխնոլոգիական հաշվարկը և նրա

        ընտրումը:

 

    8.      Սառնարանային տեխնիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Շուտ փչացող մթերքների պահպանման և վերամշակման գործընթացում

        օգտագործվող սառնարանային մեքենաների և տեղակայանքների

        սարքավորումների ուսումնասիրությունը: Սառնարանային մեքենաների

        թերմոդինամիկ հիմունքները, աշխատանքային պրոցեսը կոմպրեսորի մեջ,

        երկաստիճանային և կասկադային սառնարանային մեքենաներ, սառնարանային

        ագենտներ և ջերմակիրներ, սառնարանային մեքենաների կոմպրեսորներ,

        սառնարանային տեղակայանքների ապարատներ, սառնարանային տեղակայանքների

        ավտոմատացման հիմունքները, ավտոմատիկայի սարքերը, ավտոմատացման

        սխեմաները, սառնարանային ագրեգատներ, աբսորբցիոն սառնարանային

        մեքենաներ, էժեկտորային սառնարանային մեքենաներ, սառնարաններ և

        սառնարանային տեղակայանքներ, սառնարանային խցերի պաղեցման ձևերը,

        սառնարանային տեղակայանքների սխեմաները, կալորիական հաշվարկները ու

        սառնարանների սարքավորումների ընտրությունը: Առևտրի սառնարանային

        մեքենաներ, օդի կոնդենսացումը:

 

    9.     Ճյուղի ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական նախագծում և  

        սանտեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Մսի արդյունաբերության ձեռնարկությունների հիմնական տիպերը:

        Ձեռնարկությունների նախագծման տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորումը,

        էտապները: Տեխնոլոգիական մասի նախագծումը` մթերային հաշվարկ,

        մսամթերքների տեսականու ընտրությունը և հիմնավորումը, տեխնոլոգիական

        գործընթացների օպտիմալ պարամետրերի հաշվարկում: Տեխնոլոգիական

        սարքավորումների ընտրությունը և հաշվարկները, նրանց աշխատանքային

        գրաֆիկի կազմումը: Հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի շինությունների

        և մակերեսների հաշվարկումը և տեղադրումը: Սանիտարա-տեխնիկական

        մասի` ջեռուցման, օդափոխության, կոյուղու հաշվարկները և համապատասխան

        ապարատների, սարքավորումների ընտրությունը:

 

    10.     Ճյուղի ձեռնարկությունների շինարարական նախագծման հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Սննդարդյունաբերության ձեռնարկությունների նախագծման հարցերը և

        դրանց կազմակերպման հիմնական սկզբունքները: Ճյուղի ձեռնարկությունների

        նախագծման ժամանակակից մեթոդները: Ձեռնարկությունների նախագծումը և

        կառուցումը, արդյունաբերական ձեռնարկությունների կառուցվածքային

        տարրերը, աշխատանքների կազմակերպումը, շինարարական արտադրության

        ժամանակակից մեթոդները, արդյունաբերական ձեռնարկությունների նախագծման

        փուլերը, շինարարական տարրերը, կոմպոզիցիոն նյութերը:

 

    11.     Ճյուղի արտադրանքի ստանդարտացում, սերտիֆիկացում և  

        փորձաքննություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Մսի և մսամթերքների արտադրական որակի հսկողության և

        ստանդարտացման մեթոդները և տեսակները` հումքի և մթերքի վերամշակման

        տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական հսկողությունը:

 

Մասնագիտացման դասընթացներ (68 ժամ)

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (68 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310708 ՄՍԻ ԵՎ ՄՍԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից`

    - տեսական ուսուցումը`                                   150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                         27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                      4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                      10 շաբաթ

    նախադիպլոմային                                            5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և

 պաշտպանությունը`                                            10 շաբաթ,

    - արձակուրդները                                          36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 5-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310708 ՄՍԻ և ՄՍԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ

ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40 %-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է մսի և մսամթերքների արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար, առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (ԽԵԱ, ՄԵԱ, թռչունի մսի, ձվի քիմիական կազմի ուսումնասիրումը, եփված, եփված-ապխտած, կիսաապխտած, ապխտած երշիկների, ապուխտների, նրբերշիկների ֆիզիկաքիմիական և զգայաբանական հատկությունների ուսումնասիրումը), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ: Պրակտիկայի անցկացման վայր կարող են լինել ժամանակակից տեխնոլոգիական սարքավորումներով և փորձարկող սարքերով հագեցած արդյունաբերական ձեռնարկությունները: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310708 ՄՍԻ և ՄՍԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ

ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է`

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

պետք է իմանա`

- ճյուղի զարգացման ժամանակակից տենդենցները և առաջնային ուղղությունները; սարքավորումների ընտրության առաջադեմ մեթոդները և շահագործման եղանակները;

- ճյուղի հումքային ռեսուրսները և նրանց ռացիոնալ օգտագործման եղանակները;

- բարձրորակ էկոլոգիապես անվտանգ մսամթերքների ֆիզիկա-քիմիական, կենսաքիմիական և մանրէակենսաբանական գործընթացները և ստանդարտացման ու սերտիֆիկացման պահանջները;

- մսային հումքի հիման վրա ստացված լիարժեք սննդամթերքների նախագծման մեթոդները;

- մսային հումքի և մսամթերքների անալիզի մեթոդները;

- մսի և մսամթերքների մետրոլոգիական ապահովումը և նրանց որակի հսկման սիստեմները;

- առաջադրված որակ և հատկություններ ունեցող մթերքների ստացման հիմնական տեխնոլոգիական գործընթացները;

- հիմնական տեխնոլոգիական գործընթացների և արտադրության տնտեսական ցուցանիշների հաշվարկի մեթոդները:

Մասնագիտական գործունեության բնագավառում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

 

7.2.1. 310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգի մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները.

310708 Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգի տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ընտրված մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես Մսի և մսամթերքի տեխնոլոգիա բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տեխնոլոգիական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 80-110 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` մսի և մսամթերքների տեխնոլոգիայի և մսային հումքի անթափոն վերամշակման հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Հաշվարկա-բացատրական ակնարկ` ներածություն, նախագծի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորում, մթերային հաշվարկ և մթերքների արտադրության տեխնոլոգիա, սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի և շինությունների ընտրություն և հաշվարկ, տեխնիկատնտեսական և մանրէաբանական վերահսկում, շինարարական և սանիտարատեխնիկական /տաք և սառը ջրամատակարարում, կոյուղի, օդափոխություն, ջեռուցում/ բաժինների հաշվարկ, ջերմատեխնիկական բաժնի /էլեկտրամատակարարման, ջերմության, սառնության/ հաշվարկ, աշխատանքի պաշտպանություն և անվտանգության տեխնիկա, մթերքների ինքնարժեքի և նախագծվող գործարանի հիմնական տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

Գծագրական մասը պետք է պարունակի 4 գծագրեր`

1. Հիմնական արտադրամասի լայնակի կամ երկայնակի կտրվածք

2. Հիմնական մասնաշենքի հատակագիծ` տեխնոլոգիական սարքավորումների տեղաբաշխմամբ

3. Հանձնարարված տեսականու արտադրության տեխնոլոգիական սխեմա

4. Գլխավոր հատակագիծ

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` Ճյուղի ընդհանուր կենսատեխնոլոգիա, Մսամթերքների մասնավոր կենսատեխնոլոգիա, Ճյուղի արտադրության տեխնոլոգիա կան սարքավորումներ:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310708- Մսի և  մսամթերքի տեխնոլոգիա

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անօրգանական քիմիա - 1 | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 24 |  26 |    442  | 136 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ճարտարագիտական գրաֆիկա| 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Նյութաբանություն և    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |չափագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Անօրգանական քիմիա - 2 | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 1,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 29 |  29 | 493+72* | 153 | 238 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձրագույն           | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուծության      | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տեսական մեխանիկա      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անալիտիկ քիմիա - 1    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Օրգանական քիմիա - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  30 |    510  | 187 | 204 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Նյութերի դիմադրություն| 6  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մեքենաների մասեր      | 4  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անալիտիկ քիմիա - 2    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Օրգանական քիմիա - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 1 (Ֆիզիկական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 4  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 1,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 33 | 30  | 510+72* | 153 | 238 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 2 (Կոլոիդ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի կենսաքիմիա     | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Էլեկտրատեխնիկա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Սննդի արտադրության    | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 1                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճյուղի                | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 30 | 30  |    510  | 255 | 221 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մաթ. վիճակագրություն  | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |և  հետազոտության      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեթոդներ              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հիդրավլիկայի          | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ճյուղի                | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մանրէակենսաբանություն |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Սննդի արտադրության    | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 2                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդարդյունաբերության | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մսի քիմիա և  ֆիզիկա   | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 4    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 33 | 26  | 442+150*| 204 | 187 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպ. և  անվտանգ| 5  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |արտ. իրավիճակներում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ավտոմատ. և  արտադր.   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |պրոցեսների            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդի արտադրության    | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 6  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 29 | 26  |   442   | 221 | 102 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ                   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գյուղատնտեսական       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |կենդանիների մորֆոլոգիա|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մաթեմատիկական         | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 6  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 3   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սառնարանային տեխնիկա  | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի ձեռնարկ. տեխ.  | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |նախագծ. և  սանտեխնիկա |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անասնաբուժական        | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |փորձաքննություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 4    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 37 | 27  | 459+150*| 221 | 102 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 4   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Սառնարանային          | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Չորացման տեխնոլոգիա   | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Արտադրանքի որակի      | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |հսկում և              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հարկեր և  հարկային    | 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի ձեռնարկ.       | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |շինարարական նախագծման |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Մսի և  մսամթերքների   | 3  |  3  |   42    |  14 |     |  28 |

|  |    |ստանդարտացում,        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սերտիֆիկացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 25 |  25 |   350   | 154 | 112 |  84 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4158+564*|1684 |1608 | 866 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի կենսատեխնոլոգիայի հիմունքներ                          |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի մասնավոր կենսատեխնոլոգիա                              |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ                          |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |    338  | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    4   |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |    377  | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    390  | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    4   |   480   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   390   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   398   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    84   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   417   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    112  |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  3  |        |   488   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   400   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  6  |   15   |   3678  |53 ստ., |

|  |  |     |        |         |29 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310709 - Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա

 

Որակավորման անվանումը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310709 ԿԱԹԻ ԵՎ ԿԱԹՆԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը

310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ, ճարտարագետ-տեխնոլոգ, ճարտարագետ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղ. ծառայության գլխավոր, առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է անասնաբուծական մթերքների վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված կաթնամթերքների նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են կաթնային հումքի և անարատ և թթու կաթնամթերքների, պանիրների, կարագի, խտացրած և չոր կաթնային պահածոների կազմը և հատկությունները, ինչպես նաև նրանց վերամշակման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրէակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, սարքավորումները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի մթերքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արդյունաբերական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկուներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների անալիզը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների շահագործման հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաներ/

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

. տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

. արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում արտադրանքի որակի ապահովման համար;

. տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

. կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

. աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

. տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել կոմբինացված մթերքների հատկությունները;

. ժամանակակից տեխնոլոգիաների և մթերքների մշակում;

. մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթերի, տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

. հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

. մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

. կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

. իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

. մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

. անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների նշակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

. մասնակցում է Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիայի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիայի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիայի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

Ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն սննդի արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորման ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310709 ԿԱԹԻ և ԿԱԹՆԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ

ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական,

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական,

ընդհանուր մասնագիտական,

մասնագիտացման,

ֆակուլտատիվ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորաշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310709 ԿԱԹԻ ԵՎ ԿԱԹՆԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

            Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

        մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

        հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

        երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

        կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

        կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

        ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

        Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

        դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

        վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

        մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

        պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

        ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ. մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողավրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակույթային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը:  Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

        ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր: Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը և այլն/ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային

        գրական մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի

        պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական

        արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և

        մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ

        /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/: Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակույթային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակույթային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը-Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան:  Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը -

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակույթային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները:  Պետություն, գործառությունները,

        ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և

        սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն:

        Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի

        համեմատական վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական

        սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական

        լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական

        համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական

        վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

        Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:

        Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման

        առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները:

        Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

        ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ:

        Պայմանագիր: Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի

        նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

        Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: աշխատանքային

        վեճեր: Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և

        տեսակները: Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա

        տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի

        տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:  Հողային

        վեճերի լուծումը: Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ

        պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը:

        Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:

        Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության

        իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն

        ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում:

        Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը: Միջազգային իրավունք:

        Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային

        պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը:  Լեզու և մտածողություն:

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն,

        իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի

        ազատություն: Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային

        շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն:

        Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և

        սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության

        հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական

        հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական

        հիմնախնդիրները: Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

        տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

        ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

        Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

        Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ:  Սպառողական

        նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի

        գործոնները:անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և

        փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները:

        Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը:

        Ծախսերի տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

        Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ

        մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների

        արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

        Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների

        նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

        պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

        Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

        հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

        Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

        Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

        ամբողջություն:ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

        Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

        նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:  

        Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական

        պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը

        ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական

        ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային

        քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը

        փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ:

        Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում:

        Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

        քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման

        շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները`: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն:  Դրական անդամներով շարքեր:  Նշանափոխ շարքեր: Լեյբնիցի

        հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Աբելի թեորեմը:

        Զուգամիտության տիրույթ և շառավիղ: Աստիճանային շարքի գումարի

        հատկությունները, անդամ առ անդամ ածանցումը և ինտեգրումը: Թեյլորի և

        Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի վերլուծումը աստիճանային շարքի:

        Ֆուրյեի շարքերը: Հավանականությունների տեսության հիմնական

        հասկացությունները:  Պատահարի հավանականություն: Պատահարների լրիվ

        խումբ: Հավանականության վիճակագրական և դասական սահմանումներ:

        Պատահարների գումար: Թեորեմ անհամատեղելի պատահարների գումարի

        հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ երկու համատեղելի պատահարների

        գումարի հավանականության վերաբերյալ: Պատահարների արտադրյալ:

        Պայմանական հավանականություն: Պատահարների արտադրյալի հավանականության

        թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը: Բայեսի բանաձևը: Կրկնվող

        փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/: Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը,

        բինոմալ բաշխման հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու

        ամենահավանական թիվը: Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի

        ինտեգրալային թեորեմը: Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները:

        Դիսկրետ և անընդհատ պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա:

        Մաթեմատիկական սպասում և դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում:

        Հավասարաչափ և նորմալ բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա:  Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

        համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու

        զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները,

        սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և

        բացասում գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը,

        ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման

        սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր`

        սկաներ և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ

        և այլն): Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման

        սարքեր): Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի

        տերմինալներ): Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային

        ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագեր-թաղանթներ, դրայվերներ և

        ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման

        համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի

        համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական

        ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը,

        օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

        Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների

        կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական

        գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի

        որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

        Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր

        կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,

        ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները,

        ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային

        համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային,

        բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Համակարգչային գրաֆիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման

        ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր,

        գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer,

        StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD

        ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի

        պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ:

        Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի

        կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման

        միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական

        համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների

        կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում):

        Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը:

        Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի

        ստեղծումը; Չափերի կիրառումը, երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ:

        Չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային փոփոխականներ:  

        Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ:

        Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը փլոթերի

        (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը: Տեքստի

        ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց

        կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման

        հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական

        հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում:

        Եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում:

        Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն եռաչափ

        գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: Եռաչափ մոդելի ռենդեռինգը:

        Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Օբյեկտների երանգավորում:

        Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից,

        առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական

        գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

    5.      Տեսական մեխանիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական

        գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց

        հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի

        հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ

        կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական

        տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

        կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և ծփման կոն:

        Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

        կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր:

        Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի

        համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

        արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

        արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

        հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին

        համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը,

        հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի

        թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական

        կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և

        հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները:Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ:

        ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:Նյութական կետի շարժման քանակի

        մոմենտ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ

        էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ:

        Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական

        համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի

        իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ

        հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների

        կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ:  

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ

        թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ:

        Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի

        սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լանգրանժի

        հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ,

        ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին

        և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

    6.      Գծագրական երկրաչափություն և  ճարտարագիտական գրաֆիկա

        (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Գծագրական երկրաչափություն: Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները:

        ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և

        բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ:

        Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր

        գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական

        խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը:

        Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Ճարտարագիտական գրաֆիկա: Կոնստրուկտորական

        փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն:

        Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

        Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների

        պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի

        էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական

        միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:

            Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

    7.      Նյութերի դիմադրություն (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Ներածություն: Նյութերի դիմադրության խնդիրները: Հաշվարկային

        սխեմաներ, արտաքին բեռնվածքների դասակարգումը: Ներքին ուժերի որոշումը

        հատույթների մեթոդով: Հասկացողություն դեֆորմացիայի և լարման մասին:

        Նյութերի դիմադրության հիպոթեզները: Ձգում, սեղմում: Հուկի օրենքը:

        Թույլատրելի լարում: Կտրվածքի ընտրությունը: Նյութերի մեխանիկական

        բնութագրերի հետազոտումը:  Սեփական քաշի հաշվառումը ձգման, սեղմման

        դեպքում: Դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Ստատիկորեն անորոշելի

        համակարգեր: Լարվածային վիճակների տեսություն: Գլխավոր լարումներ,

        գլխավոր հարթակներ: Էքստրեմալ շոշափող լարումներ: Ծավալային

        լարվածային վիճակ: Հուկի ընդհանրացված օրենքը: Սահքի դեֆորմացիա,

        մաքուր սահք: Սահքի գործնական հաշվարկներ (գամային և եռակցման

        միացությունների հաշվարկը): Պատկերների հարթ հատույթների երկրաչափական

        բնութագրերը: Ոլորում: Լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը լարման

        դեպքում: Ծռում: Հեծանների և հենարանների տեսակները: Հենարանային

        հակազդումների որոշումը: Կտրող ուժերի (Q) և ծռող մոմենտների (M)

        էպյուրաների կառուցումը: Ամրության պայմանը ծռման դեպքում: Կտրվածքի

        ընտրությունը: Տեղափոխությունների որոշումը ծռման դեպքում: Երկայնական

        ծռում: Կրիտիկական բեռնվածքի որոշումը: Էյլերի բանաձևը:

 

    8.      Մեքենաների մասեր (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության

        չափանիշները և նախագծման հիմունքները: Մեքենաների մասերի

        միացումները: Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ:

        Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ:

        Հաշվարկը ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային,

        երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական

        տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության: Մեխանիկական

        փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր

        պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր

        փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության: Շարժմանը

        սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ:

        Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և

        տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման:  

        Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և

        ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական

        կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը:

        Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

    9.      Նյութաբանություն և  չափագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սև ու գունավոր մետաղների արտադրությունը: Համաձուլվածքների

        դասակարգումը և մակնիշավորումը: Ջերմամշակման եղանակները: Ոչ

        մետաղական կառուցվածքային նյութերի դասակարգումը, բնութագրական

        հատկությունները, կիրառումը և մշակման եղանակները (պլաստմասսաներ,

        մետաղակերամիկա, ռետին և այլն):

            Ձուլման արտադրություն և համաձուլվածքների հալման վառարաններ:

        Ձուլման տարբեր եղանակներ: Նախապատրաստվածքների տաքացման վառարաններ

        և սարքավորումներ: Պլաստիկ դեֆորմացմամբ մշակման հիմնական

        եղանակները (գլոցում, մամլում, կռում քարշում, դրոշմում):

            Էլեկտրաաղեղային և բազային եռակցման ու կտրման տարբեր եղանակներ:  

        Հալապատում: Զոդում: Գործիքանյութեր և գործիքների

        դասակարգում (կտրիչներ, գայլիկոններ, ֆրեզներ, հղկասկավառակներ,

        ձգիչներ): Կտրմամբ մշակման ռեժիմի տարրերը: Մետաղահատ հաստոցների

        դասակարգումը, մակնիշավորումը և կիրառվող հարմարանքները: ՈՒժային

        հանգույցների կինեմատիկ շղթաների վերլուծություն:

            Չափագիտություն առարկան և խնդիրները: Չափման դասակարգումը և

        հիմնական բնութագիրը: Ֆիզիկական մեծությունները և նրանց միավորները:

        Ֆիզիկական մեծությունների ձևերը: Մեծությունների քանակական

        ներկայացումը: Հիմնական մեծություններ և ածանցյալ միավորներ:

        Հասկացություն չափողականության մասին: Միավորների միջազգային

        համակարգ: Չափանմուշներ (էտալոններ), նրանց դասակարգումը: Չափերի

        փոխանցումը էտալոններից: Չափման սխալանքները, պատահական և

        սիստեմատիկ: Չափման արդյունքների մաթեմատիկական մշակումը: Չափման

        մեթոդները. ինտերֆերենցիոն, ֆոտոէլեկտրական, ճշգրիտ կշռման, պտտման

        արագության, գծային և մեխանիկական մեծությունների էլեկտրական

        մեթոդներով որոշման և այլն: Ակտիվ և պասիվ ստուգում:

 

    10.     Անօրգանական քիմիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ. Ի. Մենդելեևի պարբերական օրենքը:

        Միջուկի բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի

        կառուցվածքի քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի

        կառուցվածքը: Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ:Բևեռային և ոչ

        բևեռային կապ: Դիպոլ մոմենտ: Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: a /սիգմա/, Pi /պի/ և b- կապեր: Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի հիմնական

        հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող

        նյութերի բնույթից, կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից:

        Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:  

        Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի,Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ: Դիսպերս

        համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը: Օսմոս,

        օսմոտիկ ճնշում: Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման ձևերը:

        Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ դիսոցման

        տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը: Դիսոցման

        աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Դիսոցման հաստատուն: Օստվալդի

        նոսրացման կանոնը: Լուծելիության արտադրյալը: Իոնափոխանակային

        ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական

        ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս միացություններ: Կոմպլեքս

        միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս միացությունների ստացման

        եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը քիմիական և կենսաբանական  

        պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ: Էլեկտրաքիմիական

        պրոցեսները էլեկտրոլիտների լուծույթներում: Օքսիդացման և

        վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական էլեմենտի կառուցվածքը և նրա

        էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան: Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը:

        տարրերի ընդհանուր բնութագիրը, քիմիական հատկությունները: Քիմիական

        պրակտիկում:

 

    11.     Անալիտիկ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում: Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտիրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով: Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    12.     Օրգանական քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ: Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ: Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Սպիրտներ: Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը: Սահմանային

        միատոմանի սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը, իզոմերիան և

        անվանակարգը: Ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները: Երկատոմ

        սպիրտներ /գլիկոլներ/: Իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական

        հատկությունները: Քիմիական հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ:

        Գլիցերին,տարածվածությունը բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական

        եղանակները: Քիմիական հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ:

        Բնորոշումը, անվանակարգը: Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը:

        Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը,

        դասակարգումը: Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ: Անվանակարգը,

        իզոմերիան: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուների

        ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր: Տարածվածությունը

        բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը: D- և L շարքեր:

        Մոնոսախարիդներ, ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական իզոմերիա և

        տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:

        Արեններ Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի ածխաջրածինների անվանակարգը

        և իզոմերիան: Ստացման եղանակները: Ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ ալդեհիդների և

        կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ: Բնորոշումը և

        դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը: Տարածվածությունը բնության

        մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Հետերոցիկլիկ միացություններ: Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ

        սիստեմների արոմատիկության մասին: Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին:

        Գաղափար ալկալոիդների մասին: Քիմիական պրակտիկում:

 

    13.     Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

        Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

        էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

        օրենքը: Ջերմունակություն: Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

        օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:

        Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

        Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

        իդեալական համակարգեր:

            Քիմիական հավասարակշռություն: Կինետիկական և թերմոդինամիկական

        մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

        ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

        Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

        հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

        համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

        Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

        սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

        Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ,կոմպոնենտ և ազատության

        աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

        բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

        Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա: Էլեկտրոլիտների

        լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

        էլեկտրաստատիկ տեսությունը:Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

        գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

        էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

        կինետիկա և կատալիզ: Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոնընդունակ ակտիվ

        մասնիկներ /ատոմներ, իոններ, ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

        Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

        Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

        էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

        հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:

        Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևույթային երևույթներ:

        Մակերևույթային ազատ էներգիա: Մակերևույթային լարվածություն:

        Ադհեզիա և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

        ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևույթային ակտիվություն:

        Շիշկովսկու հավասարումը:  Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

        Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

        Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

        ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

        Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

        էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

        պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:

        Բրոունյան շարժում: Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա: Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն

        հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն անալիզ Կոլոիդների օպտիկական

        հատկությունները: Լույսի ցրումը և կլանումը կոլոիդ համակարգերում:

        Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա: ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային

        միկրոսկոպ: Դիսպերս համակարգերի կայունությունը և կոագուլյացիան:

        Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և կինետիկ կայունությունը:

        Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ:

        Շուլցե-Հարդիի կանոնը: Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի

        տեսությունը: Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ

        Նյուտոնյան հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը: Ազատ դիսպերս

        համակարգերի մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

        կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ: Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

        Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

        Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

        և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

        Կայունացումը: Փրփուրներ: Նրանց կայունացումը և քայքայումը:

        Ֆլոտացիա: Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

        պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևույթային ակտիվ

        նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ  

        կոնցենտրացիա: Սոլյուբիլիզացիա: Բարձրամոլեկուլային միացությունների

        լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

        կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

        մոլեկուլային մասսաների որոշումը: Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

        կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    14.     Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պաշտպանություն

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    15.     Մաթեմատիկական վիճակագրության հիմունքներ և  հետազոտությունների

        մեթոդներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման  

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի,

        դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ

        պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը:

        Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ,

        ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական

        մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության

        թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի

        միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

            Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների համար

        Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները: Միագործոն դիսպերս

        վերլուծություն:

 

16.

Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

«Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:

«Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

օդերևույթաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների,

ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և

նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը: Էլեկտրահարվածից

պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:

Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և

աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում:

Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման

և պահպանման կարգը:

 

    17.     Քաղաքացիական պաշտպանություն և  անվտանգության արտակարգ

        իրավիճակներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

        պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

        դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

        և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

        ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

        չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,   

        Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները:  Դոզաչափման

        և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

        արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

        հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

        միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:

        Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

        անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները:  Արտակարգ և

        պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

        գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

        մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

        անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

        անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

        աղտոտվածության պայմաններում

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ճյուղի կենսաքիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Առարկայի նպատակն է նկարագրել կենդանական օրգանիզմի բջջի քիմիական

        կազմը և կենսագործունեության հիմքում ընկած նյութափոխանակության

        պրոցեսները: Բջջի ժառանգական ինֆորմացիան կրող մոլեկուլների /ԴՆԹ,

        ՌՆԹ/ կառուցվածքի և ֆունկցիաների ուսումնասիրումը, ինֆորմացիայի

        գրանցման, տեղափոխման ուղիները: Սպիտակուցի սինթեզը, կառուցվածքը,

        ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Սպիտակուցների դասակարգումը ըստ

        կառուցվածքի և ֆունկցիայի: Պեպտիդները և ամինաթթուները: ֆերմենտները

        և նրանց դերը նյութափոխանակության պրոցեսներում: Կեսնաէներգետիկա:

        Քիմիական էներգիայի առաջացումը օրգանական նյութերի քայքայման

        ընթացքում: Ածխաջրերը և նրանց նյութափոխանակությունը: ճարպերը և

        նրանց նյութափոխանակությունը: Սպիտակուցների և նուկլեինաթթուների

        նյութափոխանակությունը: Ջուրը և հանքային նյութերը: Կենսաակտիվ

        նյութերը` վիտամինները, հորմոնները, նեյրոհաղորդիչները: Սնուցման

        կենսաքիմիական հիմունքները: Կաթի և կաթնամթերքների կենսաքիմիան, կաթի

        սննդարար արժեքը և նրա փոփոխությունը պահման և տեխնոլոգիական

        մշակման տարբեր պայմաններում: Կաթնամթերքների սննդարար և բուժիչ

        հատկությունները: Կաթի բուֆերային համակարգերը: Կաթի առաջացումը և

        տարբեր գործոնների ազդեցությունը այդ պրոցեսների վրա: Կաթնագեղձը, նրա

        կառուցվածքը, կաթի առաջացումը, կաթնագեղձի սինթետիկ ակտիվությունը,

        հորմոնների դերը: Կաթնամթերքների արտադրման և պահպանման

        կենսաքիմիական պրոցեսները:

 

    2.      Հիդրավլիկայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա

        հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական

        ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր

        մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը:

        Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների

        շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրրերը: Անխզելիության

        հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա:

        Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական

        և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և

        իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի

        համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման

        ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը:

        Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և

        կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի

        երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական

        մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա

        աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները,

        բնութագրերը, համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ

        տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային

        հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

    3.      Ջերմատեխնիկա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            «Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը

        գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ:

        Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի

        փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային

        մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների

        իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական

        գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական

        դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում:

        Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման

        ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները:

        Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման

        պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային

        սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ:

        Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային

        մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

        Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

    4.      Ճյուղի մանրէակենսաբանություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Առարկայի խնդիրները: Միկրոօրգանիզմների խմբերը, դասակարգումը,

        անվանակարգումը: Միկրոօրգանիզմների ձևը և կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան,

        փոփոխականությունը, արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը

        միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա, միկրոօրգանիզմների

        տարածվածությունը բնության մեջ և դերը նյութերի շրջանառությունում:

        ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին, իմունիտետ:

            Կաթի և կաթնամթերքների մանրէակենսաբանություն:

 

    5.      Ավտոմատիկա և  արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

        համակարգերի վերաբերյալ: Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ

        բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,

        կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման

        օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման

        երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում: Ավտոմատ կառավարման

        համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական

        բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ

        օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ

        կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները

        կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները: Տելեմեխանիկայի հիմունքները:

        Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները

        կազմակերպելիս:

 

    6.      Էլեկտրատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց

        հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

        Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ  

        գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

        հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

        Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

        վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ:  

        Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն

        եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    7.      Սննդի արտադրության պրոցեսներ և  ապարատներ (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Սննդային տեխնոլոգիայում օգտագործվող ընդհանուր պրոցեսները`

        մեխանիկական, հիդրոմեխանիկական, ջերմային ու զանգվածափոխանակման, և

        այդ պրոցեսներում օգտագործվող ապարատներն ու մեքենաները: Վերը նշված

        պրոցեսների էությունը, կիրառումը, պրոցեսը բնութագրող ֆիզիկական

        մեծությունների փոխադարձ կապը, պրոցեսի ընթացքի մեխանիզմը,

        օգտագործվող մեքենաների ու ապարատների կառուցվածքային հիմունքները,

        պրոցեսների ջերմային ու նյութական, ապարատների ու մեքենաների

        նախագծման ու ստուգիչ հաշվարկների կատարման մեթոդիկան:

 

    8.      Ճյուղի էկոնոմիկա և  մարքեթինգի հիմունքներ (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը,

        առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

        Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

        արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

        անվտանգությունը: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության

        էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական

        տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի

        արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

        դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

        արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

        օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն:  Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

     9.     Սննդի արտադրության կազմակերպում: ԱՊՀ կազմակերպությունների

10. կառավարում (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:

Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

/խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:

Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և

տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և

սթրեսի կառավարումը: Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:

Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը:

Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

    11.     Անասնաբուծության հիմունքներ (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Գ/կ անատոմիայի և ֆիզիոլոգիայի հիմունքները: Գ/կ բուծման և

        կերակրման առանձնահատկությունները, տավարամսի, ոչխարամսի, թռչնամսի,

        խոզի մսի արտադրության տեխնոլոգիան: Կաթի արտադրության տեխնոլոգիան:

        Ձիաբուծության, այծաբուծության և ձկնաբուծության վարման հիմունքները:

        Գ/կ ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները և նրանց կարգավորումը, արյան

        համակարգի, շնչառության, մարսողության ֆիզիոլոգիա, նյութերի և

        էներգիայի փոխանակության, արտաթորության պրոցեսները, նյարդային

        համակարգություն: Շարժողական համակարգ, մաշկային ծածկույթը և նրա

        ածանցյալները, անոթաբանություն, մկանաբանություն, ներվային համակարգի

        օրգաններ, անալիզատորներ, զգայական օրգաններ:

 

    12.     Անասնաբուժական փորձաքննություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կաթի սննդային նշանակությունը և կաթնագոյացման պրոցեսը: Կաթի

        ֆիզիկական հատկությունները և քիմիական կազմը: Տարբեր տեսակի

        կենդանիների կաթի առանձնահատկությունները: Կաթի սանիտարահիգիենիկ

        որակների որոշում: Խիժի կազմը ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Կաթի

        ստացման և առաջնային մշակման սանիտարա-հիգիենիկ ռեժիմը: Կաթի

        օրգանոլեպտիկ ցուցանիշների և ֆիզիկա-քիմիական հատկությունների

        որոշումը: Կաթի մանրադիտակային հետազոտությունը: Կաթի ընդհանուր

        միկրոբային աղտոտվածության որոշումը: Կաթի կենսաբանական որակի

        որոշումը: Հիվանդ կենդանիների կաթի անասնաբուժական սանիտարական

        փորձաքննությունը: Կաթի սանիտարական գնահատականը հատուկ վտանգավոր

        հիվանդությունների ժամանակ: Կաթի սանիտարական գնահատականը այլ

        հիվանդությունների ժամանակ: Հակաբիոտիկներ և թունաքիմիկատներ

        պարունակող կաթի սանիտարական գնահատականը: Ախտահարված կաթը որպես

        սննդային հիվանդությունների (տոքսիկոզների և տոքսիկոինֆեկցիաների)

        աղբյուր: Հիվանդ կենդանիների կաթի վնասազերծումը: Կաթնամթերքների

        անասնաբուժական սանիտարական փորձաքննությունը:

 

    13.     Մաթեմատիկական մոդելավորում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

        տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

        ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

        տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

        օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

        սահմանափակումների համակարգը: Տնտեսագիտական պրոցեսների

        մոդելավորումը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

        անասնաբուծության մեջ: Տնտեսությունների օպտիմալ մասնագիտացման և

        ճյուղերի զուգակցման խնդրի մաթեմատիկական մոդելը: Բեռների տեղափոխման

        պլանավորման և արտադրության օպերատիվ պլանավորման խնդիրների

        մաթեմատիկական մոդելները: Արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսների

        օպտիմալ կազմակերպման խնդրի առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

    14.     Հաշվապահական հաշվառման հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման

        առանձնահատկությունները, դրվածքը, մեթոդի տարրերը: Մեքենաների և

        սարքավորումների վրա կատարված ծախսերի հաշվառումը: Միավոր արտադրանքի

        վրա կատարված ծախսերի հաշվում և ինքնարժեքի հաշվարկումը:

        Պահեստամասերի մուտքագրման և դուրս գրման հաշվառումը: Կաթի և

        կաթնամթերքների արտադրության սարքավորումների նորոգման վրա կատարվող

        ծախսերի հաշվառումը: Մեքենաների, սարքավորումների, ձեռք բերման

        փաստաթղթավորման կարգը: Գույքագրման անցկացման կարգը: Աշխատանքի

        վարձատրության ձևերը: Հումքի և նյութերի սկզբնական հաշվառումը:

        Տաբելային հաշվառում: Հաշվարկա-վճարային տեղեկագրեր: Ստորաբաժանման

        արտադրական հաշվետվության ներկայացման ժամկետները:

 

    15.     Հարկային քաղաքականություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ֆինանսների էությունը և գործառույթները: Ֆինանսական ռեսուրսների

        կազմավորման հիմնական ուղիները: Տարբեր կազմակերպա-իրավական

        տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների առանձնահատկությունները:

        Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական

        վերահսկողություն: Հարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը: Հարկային

        ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական

        հիմունքները: Հարկերի տեսակները և դրանց դասակարգումը:  Հարկերի

        տարրերը և հարկատրման սկզբունքները: Հարկի վճարման ձևերը: Հարկի

        դրույքաչափը: Հարկի հաշվարկման կարգը: Հարկի վճարման եղանակները:

        Գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողների հարկատրման

        առանձնահատկությունները: Գյուղարտադրանք արտադրողների հարկատրման

        միջազգային փորձը: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը,

        տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում: Վարկավորման

        գործընթացի կարգավորման ուղիները: Պարզ և բարդ տոկոսադրույքներով

        տոկոսային եկամուտների հաշվարկման մեթոդները: Հաճախորդի ֆինանսական

        վիճակի և վարկով ապահովման վերլուծությունը: Վարկի տրամադրման և

        գրավով ապահովվածության պայմանագրերի էությունը: Վարկային

        պայմանագրերի կատարման վերահսկումը բանկի կողմից:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.       Ճյուղի ընդհանուր կենսատեխնոլոգիայի հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Կաթնային հումքի արտադրության առանձնահատկությունները, կաթին

        ներկայացվող սանիտարա-հիգիենիկ պահանջները, կաթի ստացում և նախնական

        մշակում: Կաթի ընդունում, գնահատում, տեսակավորում, կեղտամաքրում,

        պաղեցում, պահպանում, համասեռում, դեզադորացիա, պաստերիզացիա,

        մանրէազերծում /ստերիլիզացիա/: Տարբեր գործոնների ազդեցությունը կաթի

        կազմի և հատկությունների վրա: Սարքավորումների, տարայի, ինվենտարի,

        գործիքների, ապարատների սանիտարական մշակումը: Կաթի կազմը,

        ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Անարատ կաթնամթերքների տեխնոլոգիա

        /պաստերիզացված, մանրէազերծված կաթ, սեր/: Թթու կաթնամթերքների

        արտադրության մանրէաբանական, կենսաքիմիական, կենսատեխնոլոգիական

        հիմնահարցերը: Թթու կաթնամթերքների, խմիչքների արտադրության

        տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները: Պաղպաղակի արտադրության

        տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները: Մանկական դիետիկ

        կաթնամթերքների արտադրության տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները:

 

    2.      Ճյուղի մասնավոր կենսատեխնոլոգիա (20 կրեդիտ, 600 ժամ)

            Պանիրների դասակարգումը, բնական և հալած պանրի պատրաստման

        կենսատեխնոլոգիական և կենսաքիմիական առանձնահատկությունները:

            Կարագագործություն: Կաթի կազմը և նրա հատկությունները, սերի

        ստանալը և նրա տեսակավորումը, սերի հասունացումը, կարագի

        դասակարգումը և ելքի հաշվարկները, սերի նախապատրաստումը հարման:

        Հարման վրա ազդող գործոնները: Տարբեր տեսակի կարագների ստացումը,

        կարագի մշակումը, կարագի որակի գնահատումը: Հալած յուղի

        արտադրությունը: Կարագի և թանի անալիզները: Չոր և խտացրած կաթնային

        պահածոների արտադրության տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները:  

        Երկրորդական հումքի /թան, յուղազուրկ կաթ, կաթնային շիճուկ/ անթափոն

        օգտագործումը սննդամթերքների արտադրությունում և այլն:

 

    3.      Կաթի քիմիա և  ֆիզիկա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Կաթի քիմիայի և ֆիզիկայի զարգացման էտապները և հեռանկարները:

        Հայրենական գիտնականների դերը կաթի քիմիայի և ֆիզիկայի զարգացման

        բնագավառում: Գիտատեխնիկական առաջընթացը արտադրությունում և

        հետազոտությունների խնդիրները կաթի քիմիայի և ֆիզիկայի բնագավառում:

        Կաթի սննդային, կենսաբանական և էներգետիկ արժեքները, կաթի և

        կաթնամթերքների դերը մարդու սննդում: Կաթի սպիտակուցները: Կազեինի

        ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի շիճուկի սպիտակուցները,

        նրանց դասակարգումը և պարունակությունը կաթում: Կաթի լիպիդների

        դասակարգումը: Կաթնայուղի քիմիական հատկությունները` հիդրոլիզ և

        թթվեցում: Լակտոզան /կաթնաշաքարը/ որպես կաթի հիմնական ածխաջրատ: Կաթի

        հանքային միացությունների բաժանումը մակրո և միկրոտարրերի: Կաթի

        կենսաբանական ակտիվ և այլ նյութեր: Կաթի ֆերմենտներ: Կաթի մանրէասպան

        նյութերը: Բնական պեպտիդային և ստերոիդային բնույթի հորմոններ: Կաթի

        գազերը: Չոր նյութերը և չոր յուղազուրկ կաթնային մնացորդը: Կաթը

        որպես պոլիդիսպերս համակարգ: Կաթի քիմիական, ֆիզիկական և

        օրգանոլեպտիկ հատկությունները: Կաթի օսմոտիկ ճնշումը և սառեցման

        ջերմաստիճանը: Մակերեսային լարվածություն: Էլեկտրահաղորդականություն:

        Կաթի բուրավետ և համի նյութերը: Կաթի ֆիզիկա-քիմիական

        հատկությունների փոփոխությունները նրա վերամշակման, պահպանման,

        տեղափոխման ժամանակ: Կաթի ֆիզիկա-քիմիական հատկությունների և

        բաղադրամասերի փոփոխությունը նրա մեխանիկական ազդեցության, պաղեցման

        և սառեցման, նրա ջերմային մշակման /պաստերիզացիա, ստերիլիզացիա/

        ժամանակ: Կաթի յուղի էմուլսիայի փոփոխությունը տարբեր ձևերի

        մեխանիկական մշակման ժամանակ: Կաթի յուղի փոփոխությունը: Կաթի

        հատկությունների փոփոխությունը նրա խտացման և չորացման ժամանակ:

 

    4.      Կաթնամթերքի վերամշ. արտադր. սանիտարիա և  հիգիենա

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կաթի հիգիենիկ ստացումը ֆերմերային կոլեկտիվ գյուղացիական և այլ

        տնտեսություններում, կաթի վերամշակումը, պահպանումը: Կաթի

        գործարանների սանիտարա-համաճարակային գնահատականը, հակահամաճարակային

        ռեժիմի հսկողությունը: Պետական սանիտարական վերահսկողությունը կաթի

        արդյունաբերությունում, ջրի վարակազերծումը, հոսքային ջրերի մաքրումը:  

        Բակտերիալ մակարդների պատրաստման հիգիենան, թթու կաթնամթերքների,

        պանիրների, կարագի արտադրության հիգիենան: Տեխնոլոգիական

        սարքավորումների լվացումը, ախտահանումը, հսկողությունը քիմիական

        նյութերի նկատմամբ: Կաթի և կաթնամթերքների վարակումը ռադիոակտիվ

        նուկլեոտիդներով, վարակված կաթի տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները:

 

    5.      Ճյուղի սառնարանային տեխնոլոգիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Սննդամթերքների սառնարանային պահածոյացման /կոնսերվացման/ տեսական

        հիմունքները` սննդամթերքների պահպանման սկզբունքները, ցածր

        ջերմաստիճանի ազդեցությունը մանրէների աճի և զարգացման վրա:

        Սառնարանային մշակման ձևերը` պաղեցում, սառեցում, ջրի սառեցման

        մեխանիզմը /բյուրեղացման թեորիան/: Կենդանական ծագման մթերքների

        կազմի և հատկությունների փոփոխությունները սառնարանային մշակման և

        պահածոյացման ժամանակ: Սննդամթերքների ջերմաֆիզիկական հատկությունների

        փոփոխություն` ջերմային հաշվարկները պաղեցման և սառեցման ժամանակ:

        Սառնարանային տրանսպորտի դասակարգումը և բնութագիրը:

 

    6.      Չորացման տեխնոլոգիա (3 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Չորացման տեխնոլոգիայի հիմնական սկզբունքները: Չորացման

        գործընթացում սննդամթերքների կառուցվածքա-մեխանիկական հատկությունների

        փոփոխությունները: Չորացնող ապարատների տեսակները, կոնտակտային,

        փոշիացնող, լիոֆիլային, սուբլիդացիոն, չորացման օպտիմալ ռեժիմների

        հիմնավորում, մեթոդիկան: Չորացման օբյեկտների հիմնական

        հատկությունները: Չորացման տեխնոլոգիաների ժամանակ սննդամթերքների

        ջերմա և զանգվածափոխանակման գործընթացները:

 

    7.      Արտադրանքի որակի հսկում և  անվտանգություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Կաթի և կաթնամթերքների արտադրական որակի հսկողության և

        ստանդարտացման մեթոդները և տեսակները` հումքի և մթերքի վերամշակման

        տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական հսկողությունը: Տեխնոքիմիական և

        բակտերիոլոգիական վերահսկողությունը կաթնարդյունաբերության

        ձեռնարկություններում:

 

    8.      Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ (10 կրեդիտ, 300 ժամ)

            Տեխնոլոգիական սարքավորումներ: Ընդհանուր տեղեկություններ

        գյուղատնտեսական մթերքների նախապատրաստման և վերամշակման

        տեխնոլոգիական սարքավորումների մասին: Կաթի տեղափոխման և պահպանման

        սարքավորումներ, կաթի մեխանիկական մաքրման սարքավորումներ, պաղեցնող,

        պաստերիզացնող և ստերիլիզացնող-պաստերիզացնող տեղակայանքներ,

        սերակարագի արտադրության տեղակայանքներ, պանրի, կաթնաշոռի և այլ

        կաթնաթթվային մթերքների, կաթնամթերքների փաթեթավորման սարքավորումներ,

        տարայի լվացման սարքավորումներ: Խտացրած կաթի արտադրության

        սարքավորումներ, օժանդակ պրոցեսների սարքավորումներ, չոր կաթի

        արտադրության սարքավորումներ:

 

    9.      Սառնարանային տեխնիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Շուտ փչացող մթերքների պահպանման և վերամշակման գործընթացում

        օգտագործվող սառնարանային մեքենաների և տեղակայանքների

        սարքավորումների ուսումնասիրությունը: Սառնարանային մեքենաների

        թերմոդինամիկ հիմունքները, աշխատանքային պրոցեսը կոմպրեսորի մեջ,

        երկաստիճանային և կասկադային սառնարանային մեքենաներ, սառնարանային

        ագենտներ և ջերմակիրներ, սառնարանային մեքենաների կոմպրեսորներ,

        սառնարանային տեղակայանքների ապարատներ, սառնարանային տեղակայանքների

        ավտոմատացման հիմունքները, ավտոմատիկայի սարքերը, ավտոմատացման

        սխեմաները, սառնարանային ագրեգատներ, աբսորբցիոն սառնարանային

        մեքենաներ, էժեկտորային սառնարանային մեքենաներ, սառնարաններ և

        սառնարանային տեղակայանքներ, սառնարանային խցերի պաղեցման ձևերը,

        սառնարանային տեղակայանքների սխեմաները, կալորիական հաշվարկները ու

        սառնարանների սարքավորումների ընտրությունը: Առևտրի սառնարանային

        մեքենաներ, օդի կոնդենսացումը:

 

    10.     Ճյուղի ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական նախագծում և  սանտեխնիկա

        (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Կաթի արդյունաբերության ձեռնարկությունների հիմնական տիպերը:

        Ձեռնարկությունների նախագծման տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորումը,

        էտապները: Տեխնոլոգիական մասի նախագծումը` մթերային հաշվարկ,

        կաթնամթերքների տեսականու ընտրությունը և հիմնավորումը, տեխնոլոգիական

        գործընթացների օպտիմալ պարամետրերի հաշվարկում: Տեխնոլոգիական

        սարքավորումների ընտրությունը և հաշվարկները, նրանց աշխատանքային

        գրաֆիկի կազմումը: Հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի շինությունների

        և մակերեսների հաշվարկումը և տեղադրումը: Սանիտարա-տեխնիկական

        մասի` ջեռուցման, օդափոխության, կոյուղու հաշվարկները և համապատասխան

        ապարատների, սարքավորումների ընտրությունը:

 

    11.     Ճյուղի ձեռնարկությունների շինարարական նախագծման հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Կաթի և կաթնամթերքների արդյունաբերության ձեռնարկությունների

        հիմնական տիպերը: Ձեռնարկությունների նախագծման տեխնիկա-տնտեսական

        հիմնավորումը, էտապները: Տեխնոլոգիական մասի նախագծումը` մթերային

        հաշվարկ, կաթնամթերքների տեսականու ընտրությունը և հիմնավորումը,

        տեխնոլոգիական գործընթացների օպտիմալ պարամետրերի հաշվարկում:

        Տեխնոլոգիական սարքավորումների ընտրությունը և հաշվարկները, նրանց

        աշխատանքային գրաֆիկի կազմումը: Հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի

        շինությունների և մակերեսների հաշվարկումը և տեղադրումը:

        Սանիտարա-տեխնիկական մասի` ջեռուցման, օդափոխության, կոյուղու

        հաշվարկները և համապատասխան ապարատների, սարքավորումների

        ընտրությունը:

 

    12.     Ճյուղի արտադրանքի ստանդարտացում, սերտիֆիկացում և  

        փորձաքննություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կաթի և կաթնամթերքների արտադրական որակի հսկողության և

        ստանդարտացման մեթոդները և տեսակները` հումքի և մթերքի վերամշակման

        տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական հսկողությունը:

 

Մասնագիտացման դասընթացներ (73 ժամ)

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (68 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310709 ԿԱԹԻ և ԿԱԹՆԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ

ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                   150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                         27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                      4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                      10 շաբաթ

    նախադիպլոմային                                            5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                             10 շաբաթ,

    - արձակուրդները                                          36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 5-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310709 ԿԱԹԻ և ԿԱԹՆԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ

ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է կաթի և կաթնամթերքների արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիա մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթադական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (կաթի քիմիական կազմի որոշումը, կաթի քիմիական և ֆիզիկական հատկությունների որոշումը, կաթի ֆերմենտների ակտիվության որոշումը, թթու կաթնամթերքների, պաղպաղակի, պանիրների, կարագի, կաթնային պահածոների և երկրորդական հումքի անալիզները), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ: Պրակտիկայի անցկացման վայր կարող են լինել ժամանակակից տեխնոլոգիական սարքավորումներով և փորձարկող սարքերով հագեցած արդյունաբերական ձեռնարկությունները: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310709 ԿԱԹԻ և ԿԱԹՆԱՄԹԵՐՔԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ

ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

պետք է իմանա`

- հումքի և կաթնամթերքների կազմը, հատկությունները և հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները;

- կաթի վերամշակման և կաթնամթերքների արտադրության ժամանակ ընթացող ֆիզիկա-քիմիական և կենսատեխնոլոգիական գործընթացները:

- կաթնամթերքների արտադրության տեխնոլոգիական գործընթացները, բնագավառի զարգացման ժամանակակից տենդենցները, նոր տեխնոլոգիաների տվյալների բազաները;

- անթափոն, քիչ էներգատար և էկոլոգիապես մաքուր տեխնոլոգիաների ստեղծման ժամանակակից ասպեկտները;

- կոմբինացված մթերքների նախագծման մեթոդոլոգիան, հիմնվելով կաթնային հումքի, բուսական հումքի և սննդային հավելումների բազայի վրա;

- արտադրության մետրոլոգիական ապահովվածության տեխնիկական բազան, կաթի տեղափոխման, պահպանման, կաթի մեխանիկական և ջերմային մշակման և բոլոր տեսակի կաթնամթերքների արտադրության համար օգտագործվող հիմնական և օժանդակ սարքավորումները;

- կաթնամթերքների արտադրության ժամանակ օգտագործվող մանրէների կենսաբանական հատկությունները;

- հումքի կենսաբանական անվտանգության ժամանակաակիվ տվյալները;

- տեխնոլոգիական գործընթացների ավտոմատ կառավարման մեթոդները և միջոցները;

- մարքետինգային գործունեության հիմունքները և խնդիրները; տնտեսագիտա-մաթեմատիկական մեթոդները և ԷՀՄ տնտեսագիտական հաշվարկների և արտադրանքի որակի հսկման գործընթացի ժամանակ;

- առողջ կենսակերպի հիմունքները և առողջ սնման հիմնական սկզբունքները:

Մասնագիտական գործունեության բնագավառում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

 

7.2.1. 310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգի մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները.

310709 Կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգի տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ընտրված մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիայի բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տեխնոլոգիական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 80-110 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` կաթի և կաթնամթերքի տեխնոլոգիայի և կաթնային հումքի անթափոն վերամշակման հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Հաշվարկա-բացատրական ակնարկ` ներածություն, նախագծի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորում, մթերային հաշվարկ և մթերքների արտադրության տեխնոլոգիա, սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի և շինությունների ընտրություն և հաշվարկ, տեխնիկատնտեսական և մանրէաբանական վերահսկում, շինարարական և սանիտարատեխնիկական /տաք և սառը ջրամատակարարում, կոյուղի, օդափոխություն, ջեռուցում/ բաժինների հաշվարկ, ջերմատեխնիկական բաժնի /էլեկտրամատակարարման, ջերմության, սառնության/ հաշվարկ, աշխատանքի պաշտպանություն և անվտանգության տեխնիկա, մթերքների ինքնարժեքի և նախագծվող գործարանի հիմնական տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

Գծագրական մասը պետք է պարունակի 4 գծագրեր`

1. Հիմնական արտադրամասի լայնակի կամ երկայնակի կտրվածք

2. Հիմնական մասնաշենքի հատակագիծ` տեխնոլոգիական սարքավորումների տեղաբաշխմամբ

3. Հանձնարարված տեսականու արտադրության տեխնոլոգիական սխեմա

4. Գլխավոր հատակագիծ

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` Ճյուղի ընդհանուր կենսատեխնոլոգիա, Կաթնամթերքների մասնավոր կենսատեխնոլոգիա, Ճյուղի արտադրության տեխնոլոգիա կան սարքավորումներ, Կաթի քիմիա և ֆիզիկա, Կաթի հիգիենա, Տեխնոքիմիական և բակտերիալ վերահսկողություն:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310709- Կաթի և  կաթնամթերքի տեխնոլոգիա

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անօրգանական քիմիա - 1 | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 24 |  26 |    442  | 136 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ճարտարագիտական գրաֆիկա| 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Նյութաբանություն և    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |չափագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Անօրգանական քիմիա - 2 | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1,5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 29 |  29 | 493+72* | 153 | 238 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձրագույն           | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուծության      | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տեսական մեխանիկա      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անալիտիկ քիմիա - 1    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Օրգանական քիմիա - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  30 |    510  | 187 | 204 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Նյութերի դիմադրություն| 6  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մեքենաների մասեր      | 4  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անալիտիկ քիմիա - 2    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Օրգանական քիմիա - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 1 (Ֆիզիկական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 1,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 32 | 30  | 510+72* | 153 | 238 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 2 (կոլոիդ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի կենսաքիմիա     | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Էլեկտրատեխնիկա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Սննդի արտադրության    | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 1                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճյուղի ընդահանուր     | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 30 | 30  |    510  | 255 | 221 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մաթեմատ.              | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |վիճակագրություն և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հետազոտության մեթոդներ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հիդրավլիկայի          | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ճյուղի                | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մանրէակենսաբանություն |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Սննդի արտադրության    | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 2                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդարդյունաբերության | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կաթի քիմիա և  ֆիզիկա  | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Կաթնամթերքի վերամշակ. | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |արտ. սանիտարիա և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիգիենա               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 4    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 36 | 29  | 493+150*| 221 | 187 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպ. և  անվտանգ| 5  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |արտ. իրավիճակներում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ավտոմատիկա և  արտ.    | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |պրոցեսների            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդի արտադրության    | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 6  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 29 | 26  |   442   | 221 | 102 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ                   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մաթեմատիկական         | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 6  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 3   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սառնարանային տեխնիկա  | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի ձեռնարկություն.| 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեխ. նախագծում և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սանտեխնիկա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուժական        | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |սանիտարական           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 4    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 35 | 24  | 408+150*| 187 |  85 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 4   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Սառնարանային          | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Արտադրանքի որակի      | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |հսկում և              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հարկեր և  հարկային    | 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի ձեռնարկութ.    | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |շինարարական նախագծման |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կաթի և  կաթնամթերք.   | 3  |  3  |   42    |  14 |     |  28 |

|  |    |ստանդարտացում,        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սերտիֆիկացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Չորացման տեխնոլոգիա   | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 25 |  25 |   350   | 154 | 112 |  84 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4158+564*|1667 |1591 | 900 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Կաթի քիմիա և  ֆիզիկա                                         |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի կենսատեխնոլոգիայի հիմունքներ                          |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի մասնավոր կենսատեխնոլոգիա                              |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ                          |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |    338  | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    4   |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   377   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    390  | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    4   |   450   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   390   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   437   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    95   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   428   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ն |        |    102  |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    102  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  3  |        |   472   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    60   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   396   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  6  |   15   |   3678  |53 ստ., |

|  |  |     |        |         |29 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310710 - Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա

 

Որակավորման անվանումը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310710 ՁԿԱՆ ԵՎ ՁԿՆԱՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը

310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղծառայության գլխավոր առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է անասնաբուծական մթերքների վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված ձկնամթերքների նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են ձկնահումքի, ձկից պատրաստված մթերքների, պահածոների կազմը և հատկությունները, ինչպես նաև նրանց վերամշակման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրէակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, սարքավորումները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի մթերքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչա-կառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արդյունաբերական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկումներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների անալիզը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների շահագործման հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաներ/

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

. տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

. արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում արտադրանքի որակի ապահովման համար;

. տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

. կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

. աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

. տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել կոմբինացված մթերքների հատկությունները;

. ժամանակակից տեխնոլոգիաների և մթերքների մշակում;

. մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթերի, տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

. հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

. մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

. կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

. իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

. մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

. անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

. մասնակցում է Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիայի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիայի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիայի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

. տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն սննդի արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորման ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310710 ՁԿԱՆ ԵՎ ՁԿՆԱՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական,

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական,

ընդհանուր մասնագիտական,

մասնագիտացման,

ֆակուլտատիվ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310710 ՁԿԱՆ ԵՎ ՁԿՆԱՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.       Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

             Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

        մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

        հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

        երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

        կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

        կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

        ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:  

        Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

        դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

        վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

        մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

        պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

        ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ. մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը:  Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի  

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակույթային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը:  Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու,

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

        ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր:  Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:  Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը և այլն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային

        գրական մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի

        պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական

        արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը: Անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ:  Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր

        և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ

        /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/: Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները:  Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները.  կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակույթային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակույթային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը - Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը-

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները:  Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակույթային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,գործառությունները, ձևերը:

        Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական

        պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման

        նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական

        վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

        Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա:

        Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը:

        Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:  Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական

        վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

        Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:

        Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման

        առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները:

        Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

        ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ:

        Պայմանագիր: Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի

        նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

        Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: Աշխատանքային

        վեճեր: Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և

        տեսակները: Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա

        տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի

        տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: Հողային

        վեճերի լուծումը: Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ

        պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը:

        Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:

        Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության

        իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն

        ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում:

        Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը: Միջազգային իրավունք:

        Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային

        պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն,

        իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի

        ազատություն: Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային

        շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն:

        Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և

        սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության

        հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական

        հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական

        հիմնախնդիրները: Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

        տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

        ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

        Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

        Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական

        նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի

        գործոնները:անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և

        փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները:

        Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը:

        Ծախսերի տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

        Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը,կատարյալ

        մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների

        արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

        Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների

        նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

        պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

        Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

        հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

        Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

        Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

        ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

        Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

        նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:

        Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական

        պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը

        ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական

        ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային

        քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը

        փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ:

        Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում:

        Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

        քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման

        շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները`: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն:  Դրական անդամներով շարքեր:

            Նշանափոխ շարքեր: Լեյբնիցի հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր:

        Աստիճանային շարքեր: Աբելի թեորեմը: Զուգամիտության տիրույթ և

        շառավիղ: Աստիճանային շարքի գումարի հատկությունները, անդամ առ անդամ

        ածանցումը և ինտեգրումը: Թեյլորի և Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի

        վերլուծումը աստիճանային շարքի: Ֆուրյեի շարքերը:

        Հավանականությունների տեսության հիմնական հասկացությունները:  

        Պատահարի հավանականություն: Պատահարների լրիվ խումբ: Հավանականության

        վիճակագրական և դասական սահմանումներ: Պատահարների գումար: Թեորեմ

        անհամատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ

        երկու համատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ:

        Պատահարների արտադրյալ: Պայմանական հավանականություն: Պատահարների

        արտադրյալի հավանականության թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը:

        Բայեսի բանաձևը: Կրկնվող փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/:

        Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը, բինոմալ բաշխման

        հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու ամենահավանական թիվը:  

        Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի ինտեգրալային թեորեմը:

        Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները: Դիսկրետ և անընդհատ

        պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա: Մաթեմատիկական սպասում և

        դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում: Հավասարաչափ և նորմալ

        բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,համակարգիչների

        տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը:

        Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական

        սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում

        գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և

        արտաքին սարքեր, պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր

        (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ

        և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և

        այլն): Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր):  

        Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):  

        Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային ծրագրեր`

        օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ:

        Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ,

        ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը,

        ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային

        ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի

        կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Ալգորիթմացում:

        Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները:

        Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական գործընթացների տեսակները,

        ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման

        եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը: Ծրագրավորում:  

        Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն

        ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,ծրագրավորման լեզվի

        տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը,

        ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր:

        Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային

        և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Համակարգչային գրաֆիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման

        ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր,

        գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer,

        StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD

        ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի

        պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ:

        Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի

        կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման

        միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական

        համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների

        կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում):

        Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը:

        Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի

        ստեղծումը; Չափերի կիրառումը,երկրաչափական չափեր և

        թույլտվածքներ:չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային

        փոփոխականներ: Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի

        տարածության մեջ: Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման

        միջոցով:գծագրի ելքը փլոթերի (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը

        և թղթի չափերը: տեքստի ավելացումը գծագրերին: Գրառումները

        գծագրերում: Բլոկներ,դրանց կոնցեպցիան և առավելությունները:

        Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման հրամանները: Տվյալների

        փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական հաշվիչ: Եռաչափ

        երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում: եռաչափ

        մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում: Կտրվածքներ:

        Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն եռաչափ գծագրությունում: Հեռանկարի

        ստացումը: եռաչափ մոդելի ռենդեռինգը: Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ

        դիտարկում: Օբյեկտների երանգավորում: Տարածական ֆիգուրների

        խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից, առջևից և ձախից:

        Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական գծագիր և

        մեքենամասերի մասնատում):

 

    5.      Տեսական մեխանիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական

        գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց

        հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի

        հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ

        կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական

        տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

        կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և ծփման կոն:

        Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

        կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր:

        Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի

        համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

        արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

        արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

        հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին

        համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը,

        հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի

        թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական

        կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և

        հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ:

        ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Նյութական կետի շարժման քանակի

        մոմենտ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ

        էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ:

        Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական

        համակարգի զանգված:  Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի

        իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ

        հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների

        կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ:  

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ

        թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ:

        Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի

        սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լանգրանժի

        հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ,

        ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին

        և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

    6.      Գծագրական երկրաչափություն և  ճարտարագիտական գրաֆիկա

        (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Գծագրական երկրաչափություն: Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները:

        ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և

        բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ:

        Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր

        գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական

        խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը:

        Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Ճարտարագիտական գրաֆիկա: Կոնստրուկտորական

        փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն:

        Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

        Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների

        պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի

        էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական

        միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում: Շինարարական

        գծագրության տարրեր:

 

    7.      Նյութերի դիմադրություն (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Ներածություն: Նյութերի դիմադրության խնդիրները: Հաշվարկային

        սխեմաներ, արտաքին բեռնվածքների դասակարգումը: Ներքին ուժերի որոշումը

        հատույթների մեթոդով: Հասկացողություն դեֆորմացիայի և լարման մասին:

        Նյութերի դիմադրության հիպոթեզները: Ձգում, սեղմում: Հուկի օրենքը:

        Թույլատրելի լարում: Կտրվածքի ընտրությունը: Նյութերի մեխանիկական

        բնութագրերի հետազոտումը: Սեփական քաշի հաշվառումը ձգման, սեղմման

        դեպքում: Դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Ստատիկորեն անորոշելի

        համակարգեր: Լարվածային վիճակների տեսություն: Գլխավոր լարումներ,

        գլխավոր հարթակներ: Էքստրեմալ շոշափող լարումներ:  Ծավալային

        լարվածային վիճակ: Հուկի ընդհանրացված օրենքը: Սահքի դեֆորմացիա,

        մաքուր սահք: Սահքի գործնական հաշվարկներ (գամային և եռակցման

        միացությունների հաշվարկը): Պատկերների հարթ հատույթների երկրաչափական

        բնութագրերը: Ոլորում: Լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը լարման

        դեպքում: Ծռում: Հեծանների և հենարանների տեսակները: Հենարանային

        հակազդումների որոշումը: Կտրող ուժերի (Q) և ծռող մոմենտների (M)

        էպյուրաների կառուցումը: Ամրության պայմանը ծռման դեպքում: Կտրվածքի

        ընտրությունը: Տեղափոխությունների որոշումը ծռման դեպքում: Երկայնական

        ծռում: Կրիտիկական բեռնվածքի որոշումը: Էյլերի բանաձևը:

 

    8.      Մեքենաների մասեր (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության

        չափանիշները և նախագծման հիմունքները: Մեքենաների մասերի

        միացումները: Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ:

        Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ:

        Հաշվարկը ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային,

        երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական

        տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության: Մեխանիկական

        փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգունը, ընդհանուր

        պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր

        փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության: Շարժմանը

        սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ:

        Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և

        տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման:  

        Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և

        ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական

        կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը:

        Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

    9.      Նյութաբանություն և  չափագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Պարզ մետաղներ: Մետաղների բնորոշ առանձնահատկությունները:

        Մետաղների ատոմային և բյուրեղային կառուցվածքը: Մետաղների առաջնային

        և երկրորդային բյուրեղացումը: Մետաղների կոփումը և

        վերաբյուրեղացում: Երկակի համաձուլվածքների վիճակի դիագրամներ,

        տեսակները և վերլուծությունը: Երկաթ-ածխածնային համաձուլվածքների

        ֆազերն ու ստրուկտուրաները, վիճակի դիագրամի վերլուծությունը:

        Ածխածնային պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Թուջեր,

        ստրուկտուրան և հատկությունները: Պողպատների ջերմամշակման

        տեսությունը, ջերմամշակման եղանակները: Պողպատի հիմնական

        փոխակերպումները: Պողպատների ստրուկտուրան տաքացումից և սառեցումից

        հետո: Պողպատների ջերմամշակման տեխնոլոգիան: Պողպատի ջերմաքիմիական

        մշակում, պողպատի ցեմենտացումը, տեսակները, ջերմամշակումը: Պողպատի

        ազոտացումը, նիտրոցեմենտացումը, նիտրոցեմենտացումը և ցիանացումը:

        Լեգիրացված պողպատներ: Լեգիրող տարրերի ազդեցությունը պողպատներում

        տեղի ունեցող փոխակերպումների վրա: Լեգիրված պողպատների դասակարգումը

        և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատների դասակարգումը

        և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատներ: Գործիքային

        լեգիրված պողպատներ: Հատուկ ֆիզիկա-քիմիական հատկություններ ունեցող

        պողպատներ: Մետաղակերաքիմիական կարծր համաձուլվածքներ; Գունավոր

        մետաղների և համաձուլվածքներ: Պղինձը և նրա համաձուլվածքները`

        արույր և բրոնզ: Ոչ մետաղական մեքենաշինական նյութեր: Պլաստմասսաներ:  

        Ապակիներ: Ռետիններ:

 

    10.     Անօրգանական քիմիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ. Ի. Մենդելեևի պարբերական օրենքը: Միջուկի

        բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի կառուցվածքի

        քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի կառուցվածքը:

        Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ: Բևեռային և ոչ բևեռային

        կապ: Դիպոլ մոմենտ: Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: a /սիգմա/, Pi /պի/ և b- կապեր: Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի հիմնական

        հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող

        նյութերի բնույթից, կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից:

        Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:  

        Արագության հաստատուն:  Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/:  Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի, Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ: Դիսպերս

        համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը: Օսմոս,

        օսմոտիկ ճնշում: Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման ձևերը:

        Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ դիսոցման

        տեսությունը:  Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը: Դիսոցման

        աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Դիսոցման հաստատուն: Օստվալդի

        նոսրացման կանոնը:  Լուծելիության արտադրյալը: Իոնափոխանակային

        ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը:  Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական

        ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս միացություններ: Կոմպլեքս

        միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս միացությունների ստացման

        եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը քիմիական և կենսաբանական

        պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ: Էլեկտրաքիմիական

        պրոցեսները էլեկտրոլիտների լուծույթներում: Օքսիդացման և

        վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական էլեմենտի կառուցվածքը և նրա

        էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան: Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը:

        տարրերի ընդհանուր բնութագիրը, քիմիական հատկությունները: Քիմիական

        պրակտիկում:

 

    11.     Անալիտիկ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում:  Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտիրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով:  Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    12.     Օրգանական քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ: Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ:  Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Սպիրտներ Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը: Սահմանային միատոմանի

        սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը,իզոմերիան և անվանակարգը:

        Ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները: Երկատոմ սպիրտներ

        /գլիկոլներ/: Իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական

        հատկությունները: Քիմիական հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ:

        Գլիցերին,տարածվածությունը բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական

        եղանակները: Քիմիական հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ:

        Բնորոշումը, անվանակարգը: Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը:

        Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը,

        դասակարգումը: Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ: Անվանակարգը,

        իզոմերիան: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուների

        ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր: Տարածվածությունը

        բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը: D- և L շարքեր:

        Մոնոսախարիդներ. ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական իզոմերիա և

        տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:

        Արեններ: Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի ածխաջրածինների անվանակարգը

        և իզոմերիան: Ստացման եղանակները: Ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ ալդեհիդների և

        կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ Բնորոշումը և

        դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը:  Տարածվածությունը բնության

        մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Հետերոցիկլիկ միացություններ: Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ

        սիստեմների արոմատիկության մասին: Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին:

        Գաղափար ալկալոիդների մասին: Քիմիական պրակտիկում:

    13.     Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

        Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

        էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

        օրենքը: Ջերմունակություն: Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

        օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:  

        Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

        Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

        իդեալական համակարգեր:

            Քիմիական հավասարակշռություն: Կինետիկական և թերմոդինամիկական

        մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

        ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

        Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

        հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

        համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

        Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

        սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

        Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ,կոմպոնենտ և ազատության

        աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

        բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

        Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա: Էլեկտրոլիտների

        լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

        էլեկտրաստատիկ տեսությունը: Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

        գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

        էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

        կինետիկա և կատալիզ: Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոնընդունակ ակտիվ

        մասնիկներ /ատոմներ, իոններ, ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

        Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

        Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

        էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

        հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:  

        Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևույթային երևույթներ:

        Մակերևույթային ազատ էներգիա: Մակերևույթային լարվածություն:

        Ադհեզիա և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

        ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևույթային ակտիվություն:

        Շիշկովսկու հավասարումը: Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

        Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

        Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

        ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

        Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

        էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

        պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:  

        Բրոունյան շարժում:Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա: Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն

        հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն անալիզ Կոլոիդների օպտիկական

        հատկությունները: Լույսի ցրումը և կլանումը կոլոիդ համակարգերում:

        Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա: ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային

        միկրոսկոպ: Դիսպերս համակարգերի կայունությունը և կոագուլյացիան:

        Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և կինետիկ կայունությունը:

        Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ:  

        Շուլցե-Հարդիի կանոնը: Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի

        տեսությունը: Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ

        Նյուտոնյան հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը:Ազատ դիսպերս

        համակարգերի մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

        կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ: Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

        Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

        Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

        և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

        Կայունացումը: Փրփուրներ: Նրանց կայունացումը և քայքայումը:

        Ֆլոտացիա: Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

        պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևույթային ակտիվ

        նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ

        կոնցենտրացիա: Սոլյուբիլիզացիա: Բարձրամոլեկուլային միացությունների

        լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

        կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

        մոլեկուլային մասսաների որոշումը: Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

        կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    14.     Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պահպանություն

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    15.     Մաթեմատիկական վիճակագրություն և  հետազոտությունների մեթոդներ

        (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի,

        դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ

        պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը:

        Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ,

        ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական

        մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության

        թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի

        միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

            Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների

        համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները:

        Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

    16.     Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

        նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

        և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

        աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

        «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

        նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

        աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:  

        «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

        խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

        պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

        մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

        հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

        օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

        սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

        եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

        ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

        միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների,

        ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և

        նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը: Էլեկտրահարվածից

        պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:

        Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

        շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

        հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

        բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում:

        Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման

        և պահպանման կարգը:

 

    17.     Քաղաքացիական պաշտպանություն և  անվտանգության արտակարգ

        իրավիճակներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

պաշտպանության  կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,

բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը:

Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման

և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:

արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

աղտոտվածության պայմաններում

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Համակարգչային տեխնիկա (օպերատորական գործ) - (68 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ճյուղի կենսաքիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Բջջի մոլեկուլային կազմի, առանձին մակրոմոլեկուլների և նրանց

        բաղադրամասերի ֆունկցիաները: Բջջի ինֆորմացիոն մոլեկուլների,

        կենսաքիմիական ինֆորմացիայի գրանցման, տեղափոխման և իրականացման

        մեխանիզմները: Կենսաբանական էներգիայի առաջացման, կենսասինթետիկ և

        փոխադրման պրոցեսներում նրանց օգտագործումը: Տարբեր դասերի

        միացությունների /սպիտակուցներ, ածխաջրեր, ճարպեր/

        նյութափոխանակության յուրահատկությունները և նրանց միջև եղած կապը:  

        Ձկների օրգանիզմի հյուսվածքային նյութափոխանակության

        առանձնահատկությունները: Նյութափոխանակության կարգավորման

        մեխանիզմները և նրանց բնակման տարբեր պայմաններին

        հարմարվողականությունը:

 

    2.      Հիդրավլիկայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա

        հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական

        ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր

        մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը:

        Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների

        շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության

        հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա:

        Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական

        և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և

        իրական հեղուկների համար:  Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի

        համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման

        ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը:

        Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և

        կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի

        երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական

        մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա

        աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները,

        բնութագրերը, համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ

        տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային

        հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

    3.      Ջերմատեխնիկա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            «Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը

        գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ:

        Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի

        փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային

        մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների

        իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական

        գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական

        դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում:

        Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման

        ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները:

        Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման

        պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային

        սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ:

        Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային

        մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

        Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

    4.      Ճյուղի մանրէակենսաբանություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Միկրոօրգանիզմների հիմնական տեսակները և մանրէակենսաբանական

        գործընթացների մեխանիզմները; ձկան և ձկնամթերքների փչացման տեսակները;

        սննդային տոքսիկոինֆեկցիաներ և տոքսիկոզներ; ձկնամթերքների,

        պահածոների և այլն մանրէակենսաբանություն: Ձկնային հումքի

        տեխնոլոգիական ռեժիմների և մշակման պայմանների ազդեցությունը,

        միկրոֆլորայի որակական և քանակական կազմը: Հումքի, արտադրության

        պայմանների և պատրաստի արտադրանքի սանիտարական վերահսկողությունը,

        մանրէակենսաբանական անալիզ, անալիզի մեթոդները և սխեմաները: Օգտակար

        միկրոֆլորա, նրա դերը սննդամթերքների արտադրությունում: Միկրոֆլորայի

        օգտագործումը ձկան մշակման տեխնոլոգիական գործընթացներում:

 

    5.      Ավտոմատիկա և  արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

        համակարգերի վերաբերյալ: Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ

        բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,

        կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման

        օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման

        երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում:  Ավտոմատ կառավարման

        համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական

        բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ

        օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ

        կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները

        կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները: Տելեմեխանիկայի հիմունքները:

        Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները

        կազմակերպելիս:

 

    6.      Էլեկտրատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց

        հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

        Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ

        գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

        հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

        Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

        վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ:  

        Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն

        եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    7.      Սննդի արտադրության պրոցեսներ և  ապարատներ (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Սննդային տեխնոլոգիայում օգտագործվող ընդհանուր պրոցեսները`

        մեխանիկական, հիդրոմեխանիկական, ջերմային ու զանգվածափոխանակման, և

        այդ պրոցեսներում օգտագործվող ապարատներն ու մեքենաները: Վերը նշված

        պրոցեսների էությունը, կիրառումը, պրոցեսը բնութագրող ֆիզիկական

        մեծությունների փոխադարձ կապը, պրոցեսի ընթացքի մեխանիզմը,

        օգտագործվող մեքենաների ու ապարատների կառուցվածքային հիմունքները,

        պրոցեսների ջերմային ու նյութական, ապարատների ու մեքենաների

        նախագծման ու ստուգիչ հաշվարկների կատարման մեթոդիկան:

 

    8.      Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը,

        առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

        Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

        արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

        անվտանգությունը: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության

        էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական

        տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի

        արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

        դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

        արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

        օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

     9.     Սննդի արտադրության կազմակերպում: ԱՊՀ կազմակերպությունների

10. կառավարում (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:

Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

/խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:

Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և

տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և

սթրեսի կառավարումը: Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:

Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը:

Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

    11.     Ձկների ֆիզիոլոգիա (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ձկների օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները: Ձկների

        շարժումը; Նյարդամկանային ֆիզիոլոգիա: Ձկների արյան շրջանառությունը

        և արյան հիմնական ֆունկցիաները: Շնչառական համակարգի ֆիզիոլոգիա:

        Ներզատիչ գեղձերը և դրանց հիմնական ֆունկցիաները: Ձկների

        նյութափոխանակության առանձնահատկությունները: Ձկների զգայարանները:

        Ձկների օրգանիզմի հիմնական ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաների /արյան

        ձևաբանական կազմ, էրիթրոցիտների նստեցման արագություն, թքի

        մածուցիկություն և ռեակցիա, շնչառության հաճախականություն/ որոշումը:

 

    12.     Գենետիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Գենետիկա, ծագումը, զարգացման փուլերը, մեթոդները և

        հեռանկարները: Ժառանգականություն և փոփոխականությունը: Գենետիկայի

        կենսաքիմիական հիմունքները: Ժառանգման օրենքները, մենդելիզմ:

        Քրոմոսոմային տեսությունը, ձկների քրոմոսոմային կառուցվածքի

        առանձնահատկությունները: Մուտացիոն գենետիկա: Մուտագենեզ, մուտագեն

        գործոններ: Մուտացիաների դասակարգումը: Պոպուլյացիոն գենետիկա,

        պոպուլյացիոն հասկացությունը, կառուցվածքը, շարժիչ գործոնները:  

        Հետերոզիս, իմբրիդինգ: Օնթոգենեզի գենետիկա, գեների կառուցվածքը,

        գործունեությունը և դիֆերենցող ակտիվությունը զարգացման տարբեր

        փուլերում: Էվոլյուցիոն գենետիկա: Էվոլյուցիայի հիմնական

        ուղղությունները: Ժառանգական նյութի փոփոխականությունը էվոլյուցիայի

        ընթացքում: Էվոլյուցիոն ժամացույց: Սաղմոնայինների և ծածանայինների

        մասնավոր գենետիկա: Կարիոտիպերի տեսակները, պոպուլյացիաների և

        տարատեսակների բազմազանությունը, հատկանիշների ժառանգման եղանակները:

        Տնտեսական օգտագործումը, նշանակությունը:

 

    13.     Ձկնատնտեսության հիդրոտեխնիկա (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ներածություն. - Ընդհանուր հասկացողություն հիդրոտեխնիկական

        կառուցվածքների, նրանց կիրառման բնագավառի և նախագծման փուլերի

        մասին: Պատվարներ, նրանց դասակարգումը, ֆիլտրացիոն և ստատիկական

        հաշվարկներ: Ջրհեռացնող կառուցվածքները ջրամբարային

        հիդրոհանգույցում: Պատվարային ջրընդունիչով հիդրոհանգույցի

        կառուցվածքները և նախագծման սկզբունքները:  Հիդրոտեխնիկական

        կառուցվածքների ազդեցությունը ձկնային տնտեսության վրա, և ձկնային

        պաշարների պահպանման միջոցառումները: Ձկնթող և ձկնարգելող

        հիդրոտեխնիկական կառուցվածքների նշանակությունը, նրանց

        դասավորությունը հիդրոհանգույցներում, ձկնթողների կոնստրուկցիաները:

        Ձկանցման վահաններ, ձկնաբարձեր: Ձկնարգելող կառուցվածքների ուղղող

        ցանցերի տեղադրման սխեմաները:

 

    14.     Հիդրոկենսաբանություն, կենդան. հիմունքներ (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Հիդրոլորտը որպես կյանքի միջավայր: Ջրամբարները և նրանց

        բնակիչները: Հիդրոբիոնդների կենսական ձևերը, սննդառությունը,

        շնչառությունը և զարգացումը: Հիդրոբիոնդների պոպուլյացիայի

        կառուցվածքը, վերարտադրությունը և ֆունկցիոնալ

        առանձնահատկությունները: Հիդրոկենսացենոզներ` դրանց կառուցվածքը,

        միջտեսակային և միջպոպուլյացիոն հարաբերությունները: Ջրային

        էկոհամակարգեր, դրանց կենսաբանական արդյունավետությունը,

        ուսումնասիրության ուղիները:

 

    15.     Մաթեմատիկական մոդելավորում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

        տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

        ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

        տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

        օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

        սահմանափակումների համակարգը:  Տնտեսագիտական պրոցեսների

        մոդելավորումը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

        անասնաբուծության մեջ: Տնտեսությունների օպտիմալ մասնագիտացման և

        ճյուղերի զուգակցման խնդրի մաթեմատիկական մոդելը: Բեռների տեղափոխման

        պլանավորման և արտադրության օպերատիվ պլանավորման խնդիրների

        մաթեմատիկական մոդելները: Արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսների

        օպտիմալ կազմակերպման խնդրի առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

    16.     Հաշվապահական հաշվառման հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման

        առանձնահատկությունները, դրվածքը, մեթոդի տարրերը: Մեքենաների և

        սարքավորումների վրա կատարված ծախսերի հաշվառումը: Միավոր արտադրանքի

        վրա կատարված ծախսերի հաշվում և ինքնարժեքի հաշվարկումը:

        Պահեստամասերի մուտքագրման և դուրս գրման հաշվառումը: Ձկան և

        ձկնամթերքների արտադրության սարքավորումների նորոգման վրա կատարվող

        ծախսերի հաշվառումը: Մեքենաների, սարքավորումների, ձեռք բերման

        փաստաթղթավորման կարգը: Գույքագրման անցկացման կարգը: Աշխատանքի

        վարձատրության ձևերը: Հումքի և նյութերի սկզբնական հաշվառումը:

        Տաբելային հաշվառում: Հաշվարկա-վճարային տեղեկագրեր: Ստորաբաժանման

        արտադրական հաշվետվության ներկայացման ժամկետները:

 

    17.     Ձկների մորֆոլոգիա (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ներածություն: Բջջաբանություն: Սաղմնաբանություն: ՈՒսմունք

        հյուսվածքների մասին: Էպիթելային հյուսվածք: Շարակցական հյուսվածք:

        Մկանային հյուսվածք: Նյարդային հյուսվածք: Հասկացողություն օրգանիզմի

        և նրա մանրամասների մասին: Քորդավորմների տիպ: Ձկների դաս:

        Մաշկային ծածկույթը և դրա ածանցյալները: Տեղաշարժման օրգաններ:

        Շարժողական համակարգ: Ոսկրային ապարատ /կմախք/: Ոսկրային միացումներ:

        Մկանային ապարատ: Լողափամփուշտ: Ընդերաբանություն: Մարսողական

        ապարատ: Շնչառական ապարատ: Արյան շրջանառության ապարատ: Միզային

        ապարատ: Բազմացման համակարգ: Արական սեռական ապարատ: Իգական սեռական

        ապարատ: Նյարդային համակարգ: Զգացողության օրգաններ/անալիզատորներ/:

        Ձկների էկոլոգիա:

 

    18.     Հարկային քաղաքականություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ֆինանսների էությունը և գործառույթները: Ֆինանսական ռեսուրսների

        կազմավորման հիմնական ուղիները: Տարբեր կազմակերպա-իրավական

        տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների առանձնահատկությունները:

        Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական

        վերահսկողություն: Հարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը: Հարկային

        ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական

        հիմունքները: Հարկերի տեսակները և դրանց դասակարգումը: Հարկերի

        տարրերը և հարկատրման սկզբունքները: Հարկի վճարման ձևերը: Հարկի

        դրույքաչափը: Հարկի հաշվարկման կարգը: Հարկի վճարման եղանակները:

        Գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողների հարկատրման

        առանձնահատկությունները: Գյուղարտադրանք արտադրողների հարկատրման

        միջազգային փորձը: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը,

        տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում: Վարկավորման

        գործընթացի կարգավորման ուղիները: Պարզ և բարդ տոկոսադրույքներով

        տոկոսային եկամուտների հաշվարկման մեթոդները: Հաճախորդի ֆինանսական

        վիճակի և վարկով ապահովման վերլուծությունը: Վարկի տրամադրման և

        գրավով ապահովվածության պայմանագրերի էությունը: Վարկային

        պայմանագրերի կատարման վերահսկումը բանկի կողմից:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.      Ձկնաբանություն (իխտիոլոգիա) (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Ձկների արտաքին կառուցվածքը, անատոմիան, ֆիզիոլոգիան: Կաշին և

        նրա ածանցյալները: Ձկների երանգները: Ձկան ներվային համակարգը և

        զգայաբանական օրգանները: Մարսողական օրգանները, սրտանոթային,

        արտազատող համակարգերը: Շնչառական օրգանները, ներքին սեկրեցիայի

        գեղձերը:

            Հիմնական արդյունահանվող ձկների բնութագրերը` մորֆոլոգիական

        հատկանիշները, կենսաբանությունը, տարածումը, արդյունահանման

        նշանակությունը: Ձկնարդյունաբերության զարգացման հեռանկարները

        Հայաստանում:

 

    2.      Ճյուղի մասնավոր կենսատեխնոլոգիա (19 կրեդիտ, 570 ժամ)

            Պաղեցված և սառեցված ձկնամթերքների սառնարանային տեխնոլոգիան,

        դասակարգումը և բնութագիրը: Ձկան պաղեցման եղանակները: Պաղեցրած ձկան

        արտադրության տեխնոլոգիան: Սառեցման եղանակների դասակարգումը և

        բնութագիրը: Սառեցրած ձկան, ֆարշերի և այլ ձկնամթերքների

        արտադրության տեխնոլոգիան: Պաղեցրած և սառեցրած ձկան և

        ձկնամթերքների պահպանումը: Պաղեցրած և սառեցրած ձկան և

        ձկնամթերքների արատները:

            Աղադրված ձկնամթերքների արտադրության տեխնոլոգիան: Ձկնային

        պրեսերվների և պահածոների արտադրության տեխնոլոգիան: Պահածոների

        արատների վերացման ուղիները: Արտադրության էկոլոգիական ասպեկտները:

            Ձկնային թափոնների օգտագործումը արդյունաբերությունում: Բժշկական,

        սննդային, անասնաբուժական և տեխնիկական ճարպերի արտադրությունը:

        Տեխնիկական մթերքների և կենսաբանական ակտիվ նյութերի արտադրության

        տեխնոլոգիան:

 

    3.      Ձկնաբուծություն (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ձկնաբուծության ներկա իրավիճակը և դրա հեռանկարային զարգացումը:

        Ջրային արհեստական միջավայրում բուծվող /աճող/ օբյեկտների /էակների/

        կենսատեխնոլոգիայի ժամանակակից նվաճումները և ջրային արհեստական

        միջավայրերով տնտեսությունների նախագծումը: Մարդու գործունեության

        ազդեցությունը ձկնային պաշարների վրա, ձկնաբուծական տնտեսությունների

        կառուցվածքը, դասակարգումը, ձվադրա-աճեցման, ձնկատնկանյութային և

        ապրանքային տնտեսությունների բնութագիրը, ձկնաբուծության հիմնական

        արտադրական գործողությունները, արտադրողների ձեռք բերումը և

        բոնիտացումը, դրանց սեռական արգասիքների հասունացումը խթանելու

        էկոլոգիական և ֆիզիոլոգիական մեթոդները, ձկնկիթի ստացումը,

        ինկուբացիան, թրթուրների և մատղաշի աճեցումը, ընտրասերումն ու

        տոհմային գործը ձկնաբուծությունում, ձկնատնտեսական մելիորացիան,

        ձկնապահպանական գործողությունները, հանքային և օրգանական

        պարարտանյութերի օգտագործումը ձկնաբուծությունում, բնական և

        արհեստական կերերի օգտագործումը և կերակրման կազմակերպումը

        ձկնաբուծությունում, կենդանի ձկան և սեռական արգասիքների

        տեղափոխումը, ձկնային պաշարների արհեստական վերարտադրությունը,

        ապրանքային ձկնաբուծությունը, կարպային լճակային տնտեսության տիպերը,

        համակարգերը, տեխնոլոգիական շրջապտույտները, լճակների բնութագիրը ըստ

        նշանակության, բազմակուլտուրա, լճակային տնտեսության կոմբինացված և

        հատուկ ձևերը, սառջրյա լճակային ձկնաբուծության բուծվող հիմնական

        օբյեկտները, կենսատեխնիկական գործընթացի հիմնական օղակները, լճային և

        ծովային ապրանքային ձկնաբուծությունը, ձկնաբուծական տնտեսությունների

        սանիտարական վերահսկումը և պրոֆիլակտիկան:

 

    4.      Ճյուղի սառնարանային տեխնոլոգիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Սննդամթերքների սառնարանային պահածոյացման /կոնսերվացման/ տեսական

        հիմունքները` սննդամթերքների պահպանման սկզբունքները, ցածր

        ջերմաստիճանի ազդեցությունը մանրէների աճի և զարգացման վրա:

        Սառնարանային մշակման ձևերը` պաղեցում, սառեցում, ջրի սառեցման

        մեխանիզմը /բյուրեղացման թեորիան/: Կենդանական ծագման մթերքների

        կազմի և հատկությունների փոփոխությունները սառնարանային մշակման և

        պահածոյացման ժամանակ: Սննդամթերքների ջերմաֆիզիկական հատկությունների

        փոփոխություն` ջերմային հաշվարկները պաղեցման և սառեցման ժամանակ:

        Սառնարանային տրանսպորտի դասակարգումը և բնութագիրը:

 

    5.      Արտադրանքի որակի հսկում և  անվտանգություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ձկան և ձկնամթերքների արտադրական որակի հսկողության և

        ստանդարտացման մեթոդները և տեսակները` հումքի և մթերքի վերամշակման

        տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական հսկողությունը: Տեխնոքիմիական և

        բակտերիոլոգիական վերահսկողությունը ձկնարդյունաբերության

        ձեռնարկություններում:

 

    6.      Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ (10 կրեդիտ, 300 ժամ)

            Ձկնարդյունաբերության հումքի և մթերքների տեխնոլոգիական

        պարամետրերը: Հիդրոդինամիկ գործընթացների կիրառումը

        ձկնարդյունաբերությունում: Հիպեր և ուլտրաֆիլտրացիա: Ձկնամթերքների

        ջերմային մշակումը: Էներգատրման մեթոդները: Հումքի ապասառեցումը և

        պահածոների ստերիլիզացիան: Կրիոկոնցենտրացում: Ձկնամթերքների մշակման

        բարձրջերմաստիճանային մեթոդները: Դիֆուզիոն գործընթացները

        ձկնարդյունաբերությունում: Ցամաքային և նավերի վրա գտնվող

        տեխնոլոգիական սարքավորումներին ներկայացվող պահանջները: Ձկան և

        ձկնամթերքների բարձման և բեռնաթափման, տեղափոխման համար նախատեսված

        սարքավորումներ: Ձկների ապասառեցման, լվացման, տեսակավորման և

        մշակման համար նախատեսված սարքավորումներ: Մանրեցնող, խառնող, մամլող

        և ֆիլտրող սարքավորումներ: Արտադրանքի ապրանքային ձևավորման համար

        նախատեսված սարքավորումներ: Հումքի տեխնոլոգիական մշակման համար

        նախատեսված սարքավորումներ: Ճկուն ավտոմատացված արտադրական սիստեմների

        հիմնական հասկացողությունները և նրանց օգտագործումը

        ձկնարդյունաբերությունում:

 

    7.      Սառնարանային տեխնիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սառնարանային մեքենաների տեղեկությունների դասընթացը պետք է

        ընդգրկի շուտ փչացող մեքենաների պահպանման և վերամշակման

        գործընթացում օգտագործվող սառնարանային մեքենաների և տեղակայանքների

        սարքավորումների ուսումնասիրությունը: Սառնարանային մեքենաների

        թերմոդինամիկ հիմունքները, աշխատանքային պրոցեսը կոմպրեսորի մեջ,

        երկաստիճանային և կասկադային սառնարանային մեքենաներ, սառնարանային

        ագենտներ և ջերմակիրներ, սառնարանային մեքենաների կոմպրեսորներ,

        սառնարանային տեղակայանքների ապարատներ, սառնարանային տեղակայանքների

        ավտոմատացման հիմունքները, ավտոմատիկայի սարքերը, ավտոմատացման

        սխեմաները, սառնարանային ագրեգատներ, աբսորբցիոն սառնարանային

        մեքենաներ, էժեկտորային սառնարանային մեքենաներ, սառնարաններ և

        սառնարանային տեղակայանքներ, սառնարանային խցերի պաղեցման ձևերը,

        սառնարանային տեղակայանքների սխեմաները, կալորիական հաշվարկները ու

        սառնարանների սարքավորումների ընտրությունը: Առևտրի սառնարանային

        մեքենաներ, օդի կոնդենսացումը:

 

    8.      Ճյուղի ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական նախագծում և  

        սանտեխնիկա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Ձկնարդյունաբերության ձեռնարկությունների հիմնական տիպերը:

        Ձեռնարկությունների նախագծման տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորումը,

        էտապները: Տեխնոլոգիական մասի նախագծումը` մթերային հաշվարկ,

        ձկնամթերքների տեսականու ընտրությունը և հիմնավորումը, տեխնոլոգիական

        գործընթացների օպտիմալ պարամետրերի հաշվարկում: Տեխնոլոգիական

        սարքավորումների ընտրությունը և հաշվարկները, նրանց աշխատանքային

        գրաֆիկի կազմումը: Հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի շինությունների

        և մակերեսների հաշվարկումը և տեղադրումը: Սանիտարա-տեխնիկական

        մասի` ջեռուցման, օդափոխության, կոյուղու հաշվարկները և համապատասխան

        ապարատների, սարքավորումների ընտրությունը:

 

    9.      Ճյուղի ձեռնարկությունների շինարարական նախագծման հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ձկնարդյունաբերության ձեռնարկությունների հիմնական տիպերը:

        Ձեռնարկությունների նախագծման տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորումը,

        էտապները: Տեխնոլոգիական մասի նախագծումը` մթերային հաշվարկ,

        կաթնամթերքների տեսականու ընտրությունը և հիմնավորումը, տեխնոլոգիական

        գործընթացների օպտիմալ պարամետրերի հաշվարկում: Տեխնոլոգիական

        սարքավորումների ընտրությունը և հաշվարկները, նրանց աշխատանքային

        գրաֆիկի կազմումը: Հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի շինությունների

        և մակերեսների հաշվարկումը և տեղադրումը: Սանիտարա-տեխնիկական

        մասի` ջեռուցման, օդափոխության, կոյուղու հաշվարկները և համապատասխան

        ապարատների, սարքավորումների ընտրությունը:

 

    10.    Ճյուղի ստանդարտացում, սերտիֆիկացում և  փորձաքննություն

        (3 կրեդիտ)

            Ձկան և ձկնամթերքների արտադրական որակի հսկողության և

        ստանդարտացման մեթոդները և տեսակները` հումքի և մթերքի վերամշակման

        տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական հսկողությունը:

            Փորձաքննության դերը սննդային տեխնոլոգիաների զարգացման

        բնագավառում: Սննդային հումքի և սննդամթերքների հատկությունների

        դասակարգումը: Անալիզների անցկացման ընդհանուր սխեման, նմուշների

        պատրաստումը լաբորատոր հետազոտությունների համար: Անալիզի

        սկզբունքները, մեթոդը և մեթոդական: Հետազոտությունների մեթոդների

        դասակարգումը: Ֆիզիկական, ֆիզիկա-քիմիական, քիմիական, կենսաբանական

        հետազոտություններ: Սննդամթերքների օրգանոլեպտիկ գնահատումը: Սննդային

        հումքի և սննդամթերքների բաղադրիչների որոշման ժամանակակից

        մեթոդները:

 

Մասնագիտացման դասընթացներ

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (68 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50% -ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310710 ՁԿԱՆ ԵՎ ՁԿՆԱՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                    150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                          27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                       4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                       10 շաբաթ

    նախադիպլոմային                                             5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                              10 շաբաթ

    - արձակուրդները                                           36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 5-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310710 ՁԿԱՆ ԵՎ ՁԿՆԱՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է կաթի և կաթնամթերքների արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար, առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիա մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում և այլն) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (ձուկի քիմիական կազմի, քիմիական և ֆիզիկական հատկությունների որոշումը, ձկնամթերքների և երկրորդական հումքի անալիզները), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ: Պրակտիկայի անցկացման վայր կարող են լինել ժամանակակից տեխնոլոգիական սարքավորումներով և փորձարկող սարքերով հագեցած արդյունաբերական ձեռնարկությունները: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310710 ՁԿԱՆ ԵՎ ՁԿՆԱՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

պետք է իմանա`

- ձկնարդյունաբերության տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման առաջադեմ մեթոդները;

- թողարկվող արտադրանքի արատների և խոտանի առաջացման պատճառների գնահատման ուղղությամբ տարվող միջոցառումները;

- տեխնոլոգիական և կազմակերպչական լուծումների ժամանակ կատարվող տեխնիկատնտեսական արդյունավետության հաշվարկի մեթոդիկաները;

- փորձնական տվյալների մշակման ստատիստիկական մեթոդները ձկնարդյունաբերության տեխնոլոգիական գործընթացների անալիզի համար;

- ձկնային հումքի կառուցվածքի և հատկությունների ուսումնասիրման մեթոդները;

- անթափոն, քիչ էներգատար և էկոլոգիապես մաքուր տեխնոլոգիաների ստեղծման ժամանակակից ասպեկտները;

- կոմբինացված մթերքների նախագծման մեթոդոլոգիան, հիմնվելով ձկնային հումքի, բուսական հումքի և սննդային հավելումների բազայի վրա;

- արտադրության մետրոլոգիական ապահովվածության տեխնիկական բազան;

- հումքի կենսաբանական անվտանգության ժամանակաակիվ տվյալները;

- տեխնոլոգիական գործընթացների ավտոմատ կառավարման մեթոդները և միջոցները;

- մարքետինգային գործունեության հիմունքները և խնդիրները; տնտեսագիտա-մաթեմատիկական մեթոդները և ԷՀՄ տնտեսագիտական հաշվարկների և արտադրանքի որակի հսկման գործընթացի ժամանակ;

- առողջ կենսակերպի հիմունքները և առողջ սնման հիմնական սկզբունքները:

Մասնագիտական գործունեության բնագավառում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից: ճարտարագետ բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

 

7.2.1. 310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգի մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները.

310710 Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգի տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ընտրված մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիայի բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տեխնոլոգիական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 80-110 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` Ձկան և ձկնամթերքների տեխնոլոգիայի և ձկնային հումքի անթափոն վերամշակման հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Հաշվարկա-բացատրական ակնարկ` ներածություն, նախագծի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորում, մթերային հաշվարկ և մթերքների արտադրության տեխնոլոգիա, սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի և շինությունների ընտրություն և հաշվարկ, տեխնիկատնտեսական և մանրէաբանական վերահսկում, շինարարական և սանիտարատեխնիկական /տաք և սառը ջրամատակարարում, կոյուղի, օդափոխություն, ջեռուցում/ բաժինների հաշվարկ, ջերմատեխնիկական բաժնի /էլեկտրամատակարարման, ջերմության, սառնության/ հաշվարկ, աշխատանքի պաշտպանություն և անվտանգության տեխնիկա, մթերքների ինքնարժեքի և նախագծվող գործարանի հիմնական տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

Գծագրական մասը պետք է պարունակի 4 գծագրեր`

1. Հիմնական արտադրամասի լայնակի կամ երկայնակի կտրվածք

2. Հիմնական մասնաշենքի հատակագիծ` տեխնոլոգիական սարքավորումների տեղաբաշխմամբ

3. Հանձնարարված տեսականու արտադրության տեխնոլոգիական սխեմա

4. Գլխավոր հատակագիծ

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` Ձկնամթերքի կենսատեխնոլոգիա, Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ, ձկնաբուծություն:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310710- Ձկան և  ձկնամթերքների

                                     տեխնոլոգիա

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անօրգանական քիմիա - 1 | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 24 |  26 |    442  | 136 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ճարտարագիտական գրաֆիկա| 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Նյութաբանություն և    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |չափագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Անօրգանական քիմիա - 2 | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձկնաբուծություն` 0,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 29 |  29 | 493+72* | 153 | 255 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձրագույն           | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 4  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տեսական մեխանիկա      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անալիտիկ քիմիա - 1    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Օրգանական քիմիա - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 27 |  28 |    476  | 153 | 204 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Նյութերի դիմադրություն| 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մեքենաների մասեր      | 5  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անալիտիկ քիմիա - 2    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Օրգանական քիմիա - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 1 (Ֆիզիկական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գենետիկա              | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Ձկների մորֆոլոգիա     | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 0,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձկնաբուծություն` 0,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձկնաբանություն` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 32 | 30  | 510+72* | 170 | 221 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 2 (կոլոիդ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի կենսաքիմիա     | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ջերմատեխնիկա          | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Էլեկտրատեխնիկա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Սննդի արտադրության    | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 1                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ձկների ֆիզիոլոգիա     | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ձկնաբանություն        | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |(Իխտիոլոգիա) - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 29 | 29  |    493  | 238 | 221 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մաթեմատիկական վիճակագր| 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |և  հետազոտ. մեթոդներ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հիդրավլիկայի          | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ճյուղի                | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մանրէակենսաբանություն |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Սննդի արտադրության    | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 2                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդարդյունաբերության | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Հիդրոկենսաբանություն, | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |կենդան. հիմունք.      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ձկնաբանություն        | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |(Իխտիոլոգիա) - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ձկնաբուծություն - 1   | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 2    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձկնաբուծություն` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձկնաբանություն` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 37 | 30  | 510+150*| 238 | 221 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մաթեմատիկական         | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպ. և  անվտանգ| 5  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |արտ. իրավիճակներում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ավտոմատիկա և          | 4  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |արտադրական պրոցեսների |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ձկնաբուծություն - 2   | 6  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 31 | 26  |   442   | 204 | 119 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ                   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Սննդի արտադրության    | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 6  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 3   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սառնարանային տեխնիկա  | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի ձեռնարկություն.| 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեխն. նախագծում և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սանտեխնիկա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ձկնատնտեսության       | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |հիդրոտեխնիկա          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 2    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձկնաբուծություն` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձկնաբանություն` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձկնատնտեսության       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիդրոտեխնիկա` 0,5     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 38 | 27  | 459+150*| 238 |  85 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Սննդամթերքի           | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |սառնարանային          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ճյուղի մասնավոր       | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 4   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Արտադրանքի որակի      | 3  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |հսկում և              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճյուղի ձեռնարկութ.    | 5  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |շինարարական նախագծ.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ձկան և  ձկանամթ.      | 4  |  3  |   42    |  14 |     |  28 |

|  |    |ապրանք., ստանդ. և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սերտիֆիկացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 21 |  20 |   280   | 126 |  84 |  70 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի մասնավոր       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 3    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձկնաբուծություն` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4105+564*|1656 |1614 | 835 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի մասնավոր կենսատեխնոլոգիա                              |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ                          |

|       |                                                             |

|       |Ձկնաբուծություն                                              |

.___    ._____________________________________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |    338  | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    4   |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   377   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |    364  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    99   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   450   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   377   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    58   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   456   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ա |        |    112  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    1   |    488  | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  3  |        |   531   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    34   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    94   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    78   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   350   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |   15   |   3731  |52 ստ., |

|  |  |     |        |         |29 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310712 - Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա

 

Որակավորման անվանումը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310712 ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԵՎ ՖՈՒՆԿՑԻՈՆԱԼ ՍՆՆԴԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիր

310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ, ճարտարագետ-տեխնոլոգ, ճարտարագետ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղծառայության գլխավոր առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է անասնաբուծական մթերքների վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են անասնաբուծական և բուսաբուծական հումքի և մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների կազմը և հատկությունները, ինչպես նաև նրանց վերամշակման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրէակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, սարքավորումները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի մթերքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արդյունաբերական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկումներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների անալիզը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների շահագործման հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաներ/

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

. տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

. արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում արտադրանքի որակի ապահովման համար;

. տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

. կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

. աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

. տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել կոմբինացված մթերքների հատկությունները;

. ժամանակակից տեխնոլոգիաների և մթերքների մշակում;

. մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթերի, տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5.Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

. հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

. մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

. կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

. իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

. մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

. անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

. մասնակցում է Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիայի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիայի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

. ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցներրի տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն սննդի արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորման ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310712 ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԵՎ ՖՈՒՆԿՑԻՈՆԱԼ ՍՆՆԴԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական,

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական,

ընդհանուր մասնագիտական,

մասնագիտական,

ֆակուլտատիվ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորաշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310712 ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԵՎ ՖՈՒՆԿՑԻՈՆԱԼ ՍՆՆԴԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

            Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

        մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

        հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

        երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

        կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

        կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

        ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

        Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

        դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

        վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

        մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

        պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

        ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ.մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը:  Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

        ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր: Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը և այլն/ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային

        գրական մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի

        պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական

        արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի

        կատարելագործման,խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման  

        լեզվական հիմք: ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

        Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ:  Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և

        մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ

        /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/:  Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը - Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը -

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակութային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,գործառությունները, ձևերը:  

        Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական

        պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման

        նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական

        վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

        Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա:

        Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը:

        Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական

        վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

        Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:  

        Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման

        առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները:

        Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

        ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ:  

        Պայմանագիր: Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի

        նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

        Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: աշխատանքային

        վեճեր: Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և

        տեսակները: Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա

        տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի

        տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:  Հողային

        վեճերի լուծումը: Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ

        պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը:

        Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:

        Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության  

        իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն

        ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում:

        Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը: Միջազգային իրավունք:

        Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային

        պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում:  Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,  

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն,

        արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական

        արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և հասարակություն:  

        Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական

        հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն:

        Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական

        հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և

        դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

        Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները:  

        Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության տեսության

        առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ:

        Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Տնտեսական

        համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը:

        Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները: Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,

        առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական նախընտրություն և սահմանային

        օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները: Անհատական և շուկայական

        պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն:

        Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման

        օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի տեսակները: Ձեռնարկություն:

        Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման

        սկզբունքը,կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը:  

        Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ:

        Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային

        կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի

        շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու պահանջարկը: Աշխատավարձ և

        զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի

        շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն:

        Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և

        հասարակական բարիքներ: Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն:

        Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն:ՀՆԱ-ն և նրա չափման

        եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների

        ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա

        տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:  Մակրոտնտեսական

        հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ:

        Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային

        շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական ծախսեր և

        հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային քաղաքականություն:  

        Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում:

        Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային

        քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական

        հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն:

        Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման շրջանի

        առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:  

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:  

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն: Դրական անդամներով շարքեր:

            Նշանափոխ շարքեր: Լեյբնիցի հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր:

        Աստիճանային շարքեր: Աբելի թեորեմը: Զուգամիտության տիրույթ և

        շառավիղ: Աստիճանային շարքի գումարի հատկությունները, անդամ առ անդամ

        ածանցումը և ինտեգրումը: Թեյլորի և Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի

        վերլուծումը աստիճանային շարքի: Ֆուրյեի շարքերը:

        Հավանականությունների տեսության հիմնական հասկացությունները:  

        Պատահարի հավանականություն: Պատահարների լրիվ խումբ: Հավանականության

        վիճակագրական և դասական սահմանումներ: Պատահարների գումար: Թեորեմ

        անհամատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ

        երկու համատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ:

        Պատահարների արտադրյալ: Պայմանական հավանականություն: Պատահարների

        արտադրյալի հավանականության թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը:

        Բայեսի բանաձևը:  Կրկնվող փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/:

        Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը, բինոմալ բաշխման

        հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու ամենահավանական թիվը:  

        Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի ինտեգրալային թեորեմը:

        Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները: Դիսկրետ և անընդհատ

        պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա: Մաթեմատիկական սպասում և

        դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում: Հավասարաչափ և նորմալ

        բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,համակարգիչների

        տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը:

        Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական

        սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում

        գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և

        արտաքին սարքեր, պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր

        (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ

        և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և

        այլն): Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր):  

        Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

        Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն

        համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային

        ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման

        լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ

        ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային

        ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի

        կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Ալգորիթմացում:

        Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները:

        Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական գործընթացների տեսակները,

        ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման

        եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը: Ծրագրավորում:  

        Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն  

        ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,ծրագրավորման լեզվի

        տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը,

        ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր:

        Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային

        և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Համակարգչային գրաֆիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման

        ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր,

        գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer,

        StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD

        ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի

        պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ:

        Հրամանների և կարգավիճակի տողեր:  Աշխատանքային միջավայրի

        կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման

        միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական

        համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների

        կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում):

        Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը:

        Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի

        ստեղծումը: Չափերի կիրառումը,երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ:

        Չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային փոփոխականներ:

        Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ:

        Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով:գծագրի ելքը փլոթերի

        (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը: տեքստի

        ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց

        կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման

        հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական

        հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում:

        Եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում:  

        Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն եռաչափ

        գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: եռաչափ մոդելի ռենդեռինգը:

        Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Օբյեկտների երանգավորում:

        Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից,

        առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական

        գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

    5.      Տեսական մեխանիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական

        գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց

        հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի

        հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ

        կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական

        տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

        կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և ծփման կոն:

        Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

        կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր:

        Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի

        համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

        արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

        արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

        հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին

        համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը,

        հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի

        թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական

        կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և

        հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները:Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ:

        ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:Նյութական կետի շարժման քանակի

        մոմենտ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ

        էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ:

        Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական

        համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի

        իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ

        հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների

        կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ:  

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ  

        թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ:

        Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի

        սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լանգրանժի

        հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ,

        ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին

        և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

    6.      Գծագրական երկրաչափություն և  ճարտարագիտական գրաֆիկա

        (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Գծագրական երկրաչափություն: Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները:

        ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և

        բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ:  

        Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր

        գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական

        խնդիրներ:  Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը:

        Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Ճարտարագիտական գրաֆիկա: Կոնստրուկտորական

        փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն:

        Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

        Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների

        պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի

        էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական

        միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:  Շինարարական

        գծագրության տարրեր:

 

    7.      Նյութերի դիմադրություն (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Ներածություն: Նյութերի դիմադրության խնդիրները: Հաշվարկային

        սխեմաներ, արտաքին բեռնվածքների դասակարգումը: Ներքին ուժերի որոշումը

        հատույթների մեթոդով: Հասկացողություն դեֆորմացիայի և լարման մասին:

        Նյութերի դիմադրության հիպոթեզները: Ձգում, սեղմում: Հուկի օրենքը:

        Թույլատրելի լարում:  Կտրվածքի ընտրությունը: Նյութերի մեխանիկական

        բնութագրերի հետազոտումը:  Սեփական քաշի հաշվառումը ձգման, սեղմման

        դեպքում: Դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Ստատիկորեն անորոշելի

        համակարգեր: Լարվածային վիճակների տեսություն: Գլխավոր լարումներ,

        գլխավոր հարթակներ: Էքստրեմալ շոշափող լարումներ: Ծավալային

        լարվածային վիճակ: Հուկի ընդհանրացված օրենքը: Սահքի դեֆորմացիա,

        մաքուր սահք: Սահքի գործնական հաշվարկներ (գամային և եռակցման

        միացությունների հաշվարկը): Պատկերների հարթ հատույթների երկրաչափական

        բնութագրերը: Ոլորում: Լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը լարման

        դեպքում: Ծռում: Հեծանների և հենարանների տեսակները: Հենարանային

        հակազդումների որոշումը: Կտրող ուժերի (Q) և ծռող մոմենտների (M)

        էպյուրաների կառուցումը: Ամրության պայմանը ծռման դեպքում: Կտրվածքի

        ընտրությունը: Տեղափոխությունների որոշումը ծռման դեպքում: Երկայնական

        ծռում: Կրիտիկական բեռնվածքի որոշումը:  Էյլերի բանաձևը:

 

    8.      Մեքենաների մասեր (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության

        չափանիշները և նախագծման հիմունքները: Մեքենաների մասերի

        միացումները: Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ:

        Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ:

        Հաշվարկը ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային,

        երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական

        տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության: Մեխանիկական

        փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր

        պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր

        փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության: Շարժմանը

        սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ:

        Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և

        տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման:  

        Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և

        ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական

        կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը:

        Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

    9.      Նյութաբանություն և  չափագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սև ու գունավոր մետաղների արտադրությունը: Համաձուլվածքների

        դասակարգումը և մակնիշավորումը: Ջերմամշակման եղանակները: Ոչ

        մետաղական կառուցվածքային նյութերի դասակարգումը, բնութագրական

        հատկությունները, կիրառումը և մշակման եղանակները (պլաստմասսաներ,

        մետաղակերամիկա, ռետին և այլն):

            Ձուլման արտադրություն և համաձուլվածքների հալման վառարաններ:

        Ձուլման տարբեր եղանակներ: Նախապատրաստվածքների տաքացման վառարաններ

        և սարքավորումներ: Պլաստիկ դեֆորմացմամբ մշակման հիմնական

        եղանակները (գլոցում, մամլում, կռում քարշում, դրոշմում):

            Էլեկտրաաղեղային և բազային եռակցման ու կտրման տարբեր եղանակներ:

        Հալապատում: Զոդում: Գործիքանյութեր և գործիքների

        դասակարգում (կտրիչներ, գայլիկոններ, ֆրեզներ, հղկասկավառակներ,

        ձգիչներ): Կտրմամբ մշակման ռեժիմի տարրերը: Մետաղահատ հաստոցների

        դասակարգումը, մակնիշավորումը և կիրառվող հարմարանքները: ՈՒժային

        հանգույցների կինեմատիկ շղթաների վերլուծություն:

            Չափագիտություն առարկան և խնդիրները: Չափման դասակարգումը և

        հիմնական բնութագիրը: Ֆիզիկական մեծությունները և նրանց միավորները:

        Ֆիզիկական մեծությունների ձևերը: Մեծությունների քանակական

        ներկայացումը: Հիմնական մեծություններ և ածանցյալ միավորներ:

        Հասկացություն չափողականության մասին: Միավորների միջազգային

        համակարգ: Չափանմուշներ (էտալոններ), նրանց դասակարգումը: Չափերի

        փոխանցումը էտալոններից: Չափման սխալանքները, պատահական և

        սիստեմատիկ: Չափման արդյունքների մաթեմատիկական մշակումը: Չափման

        մեթոդները. ինտերֆերենցիոն, ֆոտոէլեկտրական, ճշգրիտ կշռման, պտտման

        արագության, գծային և մեխանիկական մեծությունների էլեկտրական

        մեթոդներով որոշման և այլն: Ակտիվ և պասիվ ստուգում:

 

    10.     Անօրգանական քիմիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ.Ի.Մենդելեևի պարբերական օրենքը: Միջուկի

        բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի կառուցվածքի

        քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի կառուցվածքը:

        Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ: Բևեռային և ոչ բևեռային

        կապ: Դիպոլ մոմենտ:  Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: (/սիգմա/, (/պի/ և (- կապեր: Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը:Քիմիական կինետիկայի հիմնական հասկացությունները:  

        Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող նյութերի բնույթից,

        կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից: Քիմիական

        կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:

        Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի, Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ: Դիսպերս

        համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը: Օսմոս,

        օսմոտիկ ճնշում: Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման ձևերը:

        Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ դիսոցման

        տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը: Դիսոցման

        աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Դիսոցման հաստատուն: Օստվալդի

        նոսրացման կանոնը: Լուծելիության արտադրյալը: Իոնափոխանակային

        ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական

        ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս միացություններ: Կոմպլեքս

        միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս միացությունների ստացման

        եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը քիմիական և կենսաբանական

        պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ:  Էլեկտրաքիմիական

        պրոցեսները էլեկտրոլիտների լուծույթներում: Օքսիդացման և

        վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական էլեմենտի կառուցվածքը և նրա

        էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան: Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը:

        Տարրերի ընդհանուր բնութագիրը, քիմիական հատկությունները: Քիմիական

        պրակտիկում:

 

    11.     Անալիտիկ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում:  Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտիրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով: Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    12.     Օրգանական քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ-Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ: Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները:  Քիմիական

        հատկությունները: Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը: Սահմանային

        միատոմանի սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը,իզոմերիան և

        անվանակարգը: Ստացման եղանակները. Քիմիական հատկությունները: Երկատոմ

        սպիրտներ/գլիկոլներ/: Իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական

        հատկությունները: Քիմիական հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ:

        Գլիցերին, տարածվածությունը բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական

        եղանակները: Քիմիական հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ-

        Բնորոշումը, անվանակարգը: Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը:  

        Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուներ:

        Բնորոշումը, դասակարգումը: Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ:

        Անվանակարգը, իզոմերիան: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:  

        Կարբոնական թթուների ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր

        Տարածվածությունը բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը:

        D- և L շարքեր: Մոնոսախարիդներ. ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական

        իզոմերիա և տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական

        հատկությունները: Արեններ:  Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի

        ածխաջրածինների անվանակարգը և իզոմերիան: Ստացման եղանակները:

        Ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ  

        ալդեհիդների և կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ:  

        Բնորոշումը և դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը:  

        Տարածվածությունը բնության մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները:

        Քիմիական հատկությունները: Հետերոցիկլիկ միացություններ:

        Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ սիստեմների արոմատիկության մասին:

        Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին: Գաղափար ալկալոիդների մասին:

        Քիմիական պրակտիկում:

 

    13.     Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

        Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

        էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

        օրենքը: Ջերմունակություն: Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

        օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:

        Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

        Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

        իդեալական համակարգեր:

            Քիմիական հավասարակշռություն: Կինետիկական և թերմոդինամիկական

        մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

        ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

        Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

        հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

        համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

        Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

        սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

        Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ,կոմպոնենտ և ազատության

        աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

        բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

        Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա:  Էլեկտրոլիտների

        լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

        էլեկտրաստատիկ տեսությունը:Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

        գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

        էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

        կինետիկա և կատալիզ: Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոնընդունակ ակտիվ

        մասնիկներ /ատոմներ, իոններ,ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

        Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

        Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

        էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

        հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:

        Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևույթային երևույթներ:

        Մակերևույթային ազատ էներգիա: Մակերևույթային լարվածություն:

        Ադհեզիա և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

        ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևույթային ակտիվություն:

        Շիշկովսկու հավասարումը: Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

        Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

        Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

        ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

        Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

        էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

        պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:

        Բրոունյան շարժում: Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա:

        Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն

        անալիզ Կոլոիդների օպտիկական հատկությունները: Լույսի ցրումը և

        կլանումը կոլոիդ համակարգերում: Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա:

        ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային միկրոսկոպ: Դիսպերս համակարգերի

        կայունությունը և կոագուլյացիան: Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և

        կինետիկ կայունությունը: Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային

        կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ: Շուլցե-Հարդիի կանոնը:

        Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի տեսությունը:

        Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ Նյուտոնյան

        հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը: Ազատ դիսպերս համակարգերի

        մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

        կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ: Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

        Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

        Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

        և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

        Կայունացումը: Փրփուրներ: Նրանց կայունացումը և քայքայումը:

        Ֆլոտացիա: Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

        պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևույթային ակտիվ

        նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ

        կոնցենտրացիա: Սոլյուբիլիզացիա: Բարձրամոլեկուլային միացությունների

        լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

        կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

        մոլեկուլային մասսաների որոշումը: Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

        կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    14.     Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պաշտպանություն

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    15.     Մաթեմատիկական վիճակագրություն և  հետազոտությունների մեթոդներ

        (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի,

        դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ

        պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը:

        Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ,

        ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական

        մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության

        թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի

        միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

            Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների

        համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները:

        Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

    16.     Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

        նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

        և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

        աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

        «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

        նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

        աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:  

        «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

        խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

        պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

        մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

        հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

        օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

        սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

        եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

        ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

        միջոցները: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական

        միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն:

        Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների շահագործման

        անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները:

        Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման

        եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի

        սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի

        ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և

        պահպանման կարգը:

 

    17.     Քաղաքացիական պաշտպանություն և  անվտանգության արտակարգ

        իրավիճակներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

        պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

        դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

        և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

        ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

        չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,

        բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը:

        Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման

        և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

        արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

        հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

        միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:  

        արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

        անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները:  Արտակարգ և

        պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

        գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

        մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

        անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

        անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

        աղտոտվածության պայմաններում

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Համակարգչային տեխնիկա (օպերատորական գործ) - (68 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ճյուղի կենսաքիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Առարկայի նպատակն է նկարագրել կենդանական օրգանիզմի բջջի քիմիական

        կազմը և կենսագործունեության հիմքում ընկած նյութափոխանակության

        պրոցեսները: Բջջի ժառանգական ինֆորմացիան կրող մոլեկուլների /ԴՆԹ,

        ՌՆԹ/ կառուցվածքի և ֆունկցիաների ուսումնասիրումը, ինֆորմացիայի

        գրանցման, տեղափոխման ուղիները: Սպիտակուցի սինթեզը, կառուցվածքը,

        ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Սպիտակուցների դասակարգումը ըստ

        կառուցվածքի և ֆունկցիայի: Պեպտիդները և ամինաթթուները: ֆերմենտները

        և նրանց դերը նյութափոխանակության պրոցեսներում: Կեսնաէներգետիկա:

        Քիմիական էներգիայի առաջացումը օրգանական նյութերի քայքայման

        ընթացքում: Ածխաջրերը և նրանց նյութափոխանակությունը: ճարպերը և

        նրանց նյութափոխանակությունը: Սպիտակուցների և նուկլեինաթթուների

        նյութափոխանակությունը: Ջուրը և հանքային նյութերը: Կենսաակտիվ

        նյութերը` վիտամինները, հորմոնները, նեյրոհաղորդիչները: Սնուցման

        կենսաքիմիական հիմունքները: Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների

        կենսաքիմիան, սննդարար արժեքը և նրա փոփոխությունը պահման և

        տեխնոլոգիական մշակման տարբեր պայմաններում: Մանկական և ֆունկցիոնալ

        սննդամթերքների սննդարար և բուժիչ հատկությունները: Նրանց արտադրման

        և պահպանման կենսաքիմիական պրոցեսները:

 

    2.      Հիդրավլիկայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա

        հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական

        ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր

        մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը:

        Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների

        շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության

        հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա:

        Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական

        և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և

        իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի

        համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման

        ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը:

        Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և

        կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի

        երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական

        մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա

        աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները,

        բնութագրերը, համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ

        տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային

        հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

    3.      Ջերմատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            «Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը

        գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ:

        Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի

        փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային

        մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների

        իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական

        գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական

        դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում:

        Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման

        ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները:

        Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման

        պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային

        սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ:

        Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային

        մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

        Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

    4.      Ճյուղի մանրէակենսաբանություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Առարկայի խնդիրները: Միկրոօրգանիզմների խմբերը, դասակարգումը,

        անվանակարգումը: Միկրոօրգանիզմների ձևը և կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան,

        փոփոխականությունը, արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը

        միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա, միկրոօրգանիզմների

        տարածվածությունը բնության մեջ և դերը նյութերի շրջանառությունում:

        ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին, իմունիտետ:

            Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի մանրէակենսաբանություն:

 

    5.      Ավտոմատիկա և  արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

        համակարգերի վերաբերյալ: Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ

        բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,

        կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման

        օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման

        երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում:  Ավտոմատ կառավարման

        համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական

        բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ

        օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ

        կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները

        կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները: Տելեմեխանիկայի հիմունքները:

        Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները

        կազմակերպելիս:

 

    6.      Էլեկտրատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց

        հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

        Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ

        գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

        հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

        Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

        վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ:  

        Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն

        եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    7.      Սննդի արտադրության պրոցեսներ և  ապարատներ (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Սննդային տեխնոլոգիայում օգտագործվող ընդհանուր պրոցեսները`

        մեխանիկական, հիդրոմեխանիկական, ջերմային ու զանգվածափոխանակման, և

        այդ պրոցեսներում օգտագործվող ապարատներն ու մեքենաները: Վերը նշված

        պրոցեսների էությունը, կիրառումը, պրոցեսը բնութագրող ֆիզիկական

        մեծությունների փոխադարձ կապը, պրոցեսի ընթացքի մեխանիզմը,

        օգտագործվող մեքենաների ու ապարատների կառուցվածքային հիմունքները,

        պրոցեսների ջերմային ու նյութական, ապարատների ու մեքենաների

        նախագծման ու ստուգիչ հաշվարկների կատարման մեթոդիկան:

 

    8.      Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը,

        առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

        Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

        արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

        անվտանգությունը: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության

        էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական

        տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի

        արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

        դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

        արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

        օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

     9.     Սննդի արտադրության կազմակերպում: ԱՊՀ կազմակերպությունների

10. կառավարում (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:

Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

/խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:

Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և

տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և

սթրեսի կառավարումը: Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:

Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը:

Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

    11.     Բուսական ծագման մթերքների հումքի արտադրության տեխնոլոգիայի

        հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիա և գինեգործություն,

        պահածոյացման և սննդախտանյութերի արտադրության տեխնոլոգիական

        սկզբունքներ և հմտություններ, հացի, հրուշակեղենի և մակարոնի

        արտադրությունների տեխնոլոգիական հիմունքներ:

 

    12.     Անասնաբուծական ծագման մթերքների հումքի արտադրություն

        տեխնոլոգիայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Կաթի և կաթնամթերքների տեխնոլոգիա: Կաթի և կաթնամթերքի սննդային

        և կենսաբանական արժեքները: Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Կաթի նախնական մշակումը տնտեսություններում: Անարատ

        կաթնամթերքների, պաղպաղակի, պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների

        արտադրության տեխնոլոգիաները:

            Մսի և մսամթերքների տեխնոլոգիա: Մսի քիմիական կազմը: Անասունների

        մորթի տեխնոլոգիան: Մսի նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների,

        կիսաֆաբրիկատների և մսային պահածոների տեխնոլոգիաները: Ձկի կազմը և

        նրանից պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների արտադրության

        տեխնոլոգիան:

 

    13.     Մաթեմատիկական մոդելավորում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        Մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

        տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

        ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

        տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

        օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

        սահմանափակումների համակարգը: Տնտեսագիտական պրոցեսների

        մոդելավորումը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

        անասնաբուծության մեջ: Տնտեսությունների օպտիմալ մասնագիտացման և

        ճյուղերի զուգակցման խնդրի մաթեմատիկական մոդելը: Բեռների տեղափոխման

        պլանավորման և արտադրության օպերատիվ պլանավորման խնդիրների

        մաթեմատիկական մոդելները: Արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսների

        օպտիմալ կազմակերպման խնդրի առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

    14.     Հաշվապահապան հաշվառման հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման

        առանձնահատկությունները, դրվածքը, մեթոդի տարրերը: Մեքենաների և

        սարքավորումների վրա կատարված ծախսերի հաշվառումը: Միավոր արտադրանքի

        վրա կատարված ծախսերի հաշվում և ինքնարժեքի հաշվարկումը:

        Պահեստամասերի մուտքագրման և դուրս գրման հաշվառումը: Անասնաբուծական

        և բուսաբուծական ծագման մթերքների արտադրության սարքավորումների

        նորոգման վրա կատարվող ծախսերի հաշվառումը: Մեքենաների,

        սարքավորումների, ձեռք բերման փաստաթղթավորման կարգը:  Գույքագրման

        անցկացման կարգը: Աշխատանքի վարձատրության ձևերը: Հումքի և նյութերի

        սկզբնական հաշվառումը: Տաբելային հաշվառում: Հաշվարկա-վճարային

        տեղեկագրեր: Ստորաբաժանման արտադրական հաշվետվության ներկայացման

        ժամկետները:

 

    15.     Հարկային քաղաքականություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ֆինանսների էությունը և գործառույթները: Ֆինանսական ռեսուրսների

        կազմավորման հիմնական ուղիները: Տարբեր կազմակերպա-իրավական

        տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների առանձնահատկությունները:

        Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական

        վերահսկողություն: Հարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը: Հարկային

        ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական

        հիմունքները: Հարկերի տեսակները և դրանց դասակարգումը: Հարկերի

        տարրերը և հարկատրման սկզբունքները: Հարկի վճարման ձևերը: Հարկի

        դրույքաչափը: Հարկի հաշվարկման կարգը: Հարկի վճարման եղանակները:

        Գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողների հարկատրման

        առանձնահատկությունները: Գյուղարտադրանք արտադրողների հարկատրման

        միջազգային փորձը: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը,

        տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում: Վարկավորման

        գործընթացի կարգավորման ուղիները: Պարզ և բարդ տոկոսադրույքներով

        տոկոսային եկամուտների հաշվարկման մեթոդները: Հաճախորդի ֆինանսական

        վիճակի և վարկով ապահովման վերլուծությունը: Վարկի տրամադրման և

        գրավով ապահովվածության պայմանագրերի էությունը: Վարկային

        պայմանագրերի կատարման վերահսկումը բանկի կողմից:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.      Մանկական սննդամթերքների կենսատեխնոլոգիա (16 կրեդիտ, 480 ժամ)

            Հումքի որակին ներկայացվող պահանջները և նրանց փոփոխությունները

        մանկական սննդամթերքների արտադրության տեխնոլոգիական գործընթացներում

        և պահպանման ժամանակ: Մանկական սննդամթերքների արտադրության

        տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները: Մանկական սննդամթերքների

        կենսաբանական, սննդային, էներգետիկ արժեքների, զգայաբանական

        ցուցանիշների և պահպանման ժամկետների երկարացման ուղիները: Մանկական

        սննդամթերքների արտադրության տեխնաքիմիական, մանրէաբանական

        հսկողություն:

            Սննդային հավելումներ: Դասակարգումը: Պահանջները անվտանգության

        նկատմամբ: Սննդամթերքի արտաքին տեսքը լավացնող սննդային հավելումներ:

        Գույնը կարգավորող սննդային ներկեր: Սննդամթերքների կառուցվածքը և

        ֆիզիկա-քիմիական կառուցվածքը փոփոխող նյութեր: Խտացուցիչներ և

        գելառաջացնողներ: Սննդային կենսաբանական ակտիվ նյութեր: Լցոններ:

        Փրփուրը մարողներ: Սննդամթերքների համը և արոմատը որոշող սննդային

        հավելումներ: Արոմատիզատորներ և համային հավելումներ: Համի և

        արոմատի ուժեղացուցիչներ: Թթուներ և թթվայնության կարգավորիչներ:

            Կենսաբանական ակտիվ հավելումներ: Նուտրիցևտիկներ: Վիտամիններ:

        Սննդամթերքների վիտամինիզացումը: Տեխնոլոգիական հավելումներ:

        Սպիտակուցային հավելումներ: Ֆերմենտային պրեպարատներ: Տնտեսական և

        էկոլոգիական պրեպարատներ:

 

    2.      Ֆունկցիոնալ սննդամթերքի կենսատեխնոլոգիա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ֆունկցիոնալ, մանկական սննդամթերքների պատրաստման համար հումքին

        ներկայացվող պահանջները: Ֆունկցիոնալ սնման հիմնական մթերքների խմբերը

        և կատեգորիաները, տեխնոլոգիաները: Կենսաբանական ակտիվ սննդային

        լցոններ և ֆունկցիոնալ սնման մթերքներ, նրանց դերն ու

        նշանակությունը: Ֆունկցիոնալ ինգրեդիենտների /բիֆիդոբակտերիաների,

        կաթնաթթվային մանրէների, մակրո, միկրոտարրերի, վիտամինների,

        ճարպաթթուների և այլն/ մարդու օրական պահանջը` կախված

        ծանրաբեռնվածությունից, հասակից, առողջական վիճակից և այլն:  

        Ֆունկցիոնալ մթերքների տեխնոլոգիան` կախված նրանց կազմից,

        նշանակությունից և այլն: Մարսողության կենսաքիմիական հիմունքները,

        անատոմա-ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները` կախված մարդու

        հասակից, սեռից, առողջական վիճակից և այլն:

            Սննդային հավելումներ: Դասակարգումը: Պահանջները անվտանգության

        նկատմամբ: Սննդամթերքի արտաքին տեսքը լավացնող սննդային հավելումներ:

        Գույնը կարգավորող սննդային ներկեր: Սննդամթերքների կառուցվածքը և

        ֆիզիկա-քիմիական կառուցվածքը փոփոխող նյութեր: Խտացուցիչներ և

        գելառաջացնողներ: Սննդային կենսաբանական ակտիվ նյութեր: Լցոններ:

        Փրփուրը մարողներ: Սննդամթերքների համը և արոմատը որոշող սննդային

        հավելումներ: Արոմատիզատորներ և համային հավելումներ: Համի և

        արոմատի ուժեղացուցիչներ: Թթուներ և թթվայնության կարգավորիչներ:

            Կենսաբանական ակտիվ հավելումներ: Նուտրիցևտիկներ: Վիտամիններ:

        Սննդամթերքների վիտամինիզացումը: Տեխնոլոգիական հավելումներ:

        Սպիտակուցային հավելումներ: Ֆերմենտային պրեպարատներ: Տնտեսական և

        էկոլոգիական պրեպարատներ:

 

    3.      Սնման ֆիզիոլոգիա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սնման ֆիզիոլոգիա առարկայի զարգացումը և խնդիրները: Մարդու

        օրգանիզմի կենսական պրոցեսների կարգավորումը: Պատկերացում

        նյութափոխանակության մասին: Ածխաջրերի, սպիտակուցների, ճարպերի,

        հանքային նյութերի և վիտամինների դերը մարդու սնուցման գործում:

        Երեխաների և դեռահասների սնման առանձնահատկությունները: Բուժական

        սնուցման ֆիզիոլոգիական հիմունքները:

 

    4.      Մանկական և  ֆունկցիոնալ սննդամթերքների սանիտարիա և  սննդի

        հիգիենա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սանիտարական հսկողություն և սանիտարական օրենսդրություն: Արտաքին

        գործոնի հիգիենիկ բնութագրում և կառուցման սանիտարա-հիգիենիկ

        պահանջներ:Աշխատող անձնակազմի հիգիենան: Սննդի հիմնարկների նախագծման

        և կառուցման սանիտարա-հիգիենիկ պահանջներ: Ամանեղենի, փաթեթավորման,

        կահավորման սանիտարա-հիգիենիկ պահանջներ: Սննդամթերքի խոհանոցային

        մշակման, պահպանման, տեղափոխման և ընդունման սանիտարական պահանջներ:

        Սննդամթերքների հումքի, պատրաստի մթերքների որակի և պահպանման,

        վաճառքի սանիտարական պահանջներ, բնակչության տարբեր խմբերի հիգիենիկ

        առանձնահատկությունները սննդի նկատմամբ:  Սննդի հիմնարկների

        կանխարգելումը աղիքային ինֆեկցիաներից, թունաքիմիկատներից և

        հելմինթներից:

 

    5.      Ճյուղի սառնարանային տեխնոլոգիա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սննդամթերքների սառնարանային պահածոյացման /կոնսերվացման/ տեսական

        հիմունքները` սննդամթերքների պահպանման սկզբունքները, ցածր

        ջերմաստիճանի ազդեցությունը մանրէների աճի և զարգացման վրա:  

        Սառնարանային մշակման ձևերը` պաղեցում, սառեցում, ջրի սառեցման

        մեխանիզմը /բյուրեղացման թեորիան/: Կենդանական ծագման մթերքների կազմի

        և հատկությունների փոփոխությունները սառնարանային մշակման և

        պահածոյացման ժամանակ: Սննդամթերքների ջերմաֆիզիկական հատկությունների

        փոփոխություն` ջերմային հաշվարկները պաղեցման և սառեցման ժամանակ:

        Սառնարանային տրանսպորտի դասակարգումը և բնութագիրը:

 

    6.      Չորացման տեխնոլոգիա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Չորացման տեխնոլոգիայի հիմնական սկզբունքները: Չորացման

        գործընթացում սննդամթերքների կառուցվածքա-մեխանիկական հատկությունների

        փոփոխությունները:  Չորացնող ապարատների տեսակները, կոնտակտային,

        փոշիացնող, լիոֆիլային, սուբլիմացիոն, չորացման օպտիմալ ռեժիմների

        հիմնավորում, մեթոդիկան: Չորացման օբյեկտների հիմնական

        հատկությունները: Չորացման տեխնոլոգիաների ժամանակ սննդամթերքների

        ջերմա և զանգվածափոխանակման գործընթացները:

 

    7.      Տեխնոքիմիական և  բակտերիոլոգիական վերահսկում

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների արտադրական որակի

        հսկողության և ստանդարտացման մեթոդները և տեսակները` հումքի և

        մթերքի վերամշակման տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական հսկողությունը:

        Տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական վերահսկողությունը

        կաթնարդյունաբերության ձեռնարկություններում:

 

    8.      Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Տեխնոլոգիական սարքավորումներ: Ընդհանուր տեղեկություններ

        գյուղատնտեսական մթերքների նախապատրաստման և վերամշակման

        տեխնոլոգիական սարքավորումների մասին: Սարքավորումների դասակարգումը

        և նրանց կիրառման ոլորտները

 

    9.      Սառնարանային տեխնիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Շուտ փչացող մթերքների պահպանման և վերամշակման գործընթացում

        օգտագործվող սառնարանային մեքենաների և տեղակայանքների

        սարքավորումների ուսումնասիրությունը: Սառնարանային մեքենաների

        թերմոդինամիկ հիմունքները, աշխատանքային պրոցեսը կոմպրեսորի մեջ,

        երկաստիճանային և կասկադային սառնարանային մեքենաներ, սառնարանային

        ագենտներ և ջերմակիրներ, սառնարանային մեքենաների կոմպրեսորներ,

        սառնարանային տեղակայանքների ապարատներ, սառնարանային տեղակայանքների

        ավտոմատացման հիմունքները, ավտոմատիկայի սարքերը, ավտոմատացման

        սխեմաները, սառնարանային ագրեգատներ, աբսորբցիոն սառնարանային

        մեքենաներ, էժեկտորային սառնարանային մեքենաներ, սառնարաններ և

        սառնարանային տեղակայանքներ, սառնարանային խցերի պաղեցման ձևերը,

        սառնարանային տեղակայանքների սխեմաները, կալորիական հաշվարկները ու

        սառնարանների սարքավորումների ընտրությունը: Առևտրի սառնարանային

        մեքենաներ, օդի կոնդենսացումը:

 

    10.     Ճյուղի ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական նախագծում և  սանտեխնիկա

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների արդյունաբերության

        ձեռնարկությունների հիմնական տիպերը: Ձեռնարկությունների նախագծման

        տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորումը, էտապները: Տեխնոլոգիական մասի

        նախագծումը` մթերային հաշվարկ, կաթնամթերքների տեսականու ընտրությունը

        և հիմնավորումը, տեխնոլոգիական գործընթացների օպտիմալ պարամետրերի

        հաշվարկում: Տեխնոլոգիական սարքավորումների ընտրությունը և

        հաշվարկները, նրանց աշխատանքային գրաֆիկի կազմումը: Հիմնական և

        օժանդակ արտադրամասերի շինությունների և մակերեսների հաշվարկումը և

        տեղադրումը: Սանիտարա-տեխնիկական մասի` ջեռուցման, օդափոխության,

        կոյուղու հաշվարկները և համապատասխան ապարատների, սարքավորումների

        ընտրությունը:

 

    11.     Ճյուղի ձեռնարկությունների շինարարական նախագծման հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Սննդարդյունաբերության ձեռնարկությունների նախագծման հարցերը և

        դրանց կազմակերպման հիմնական սկզբունքները: Ճյուղի ձեռնարկությունների

        նախագծման ժամանակակից մեթոդները: Ձեռնարկությունների նախագծումը և

        կառուցումը, արդյունաբերական ձեռնարկությունների կառուցվածքային

        տարրերը, աշխատանքների կազմակերպումը, շինարարական արտադրության

        ժամանակակից մեթոդները, արդյունաբերական ձեռնարկությունների նախագծման

        փուլերը, շինարարական տարրերը, կոմպոզիցիոն նյութերը:

 

    12.     Անասնաբուծական և  բուսաբուծական մթերքների ստանդարտացման և

        սերտիֆիկացման հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների արտադրական որակի

        հսկողության և ստանդարտացման մեթոդները և տեսակները` հումքի և

        մթերքի վերամշակման տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական հսկողությունը:

 

Մասնագիտացման դասընթացներ (68 ժամ)

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (68 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310712 ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԵՎ ՖՈՒՆԿՑԻՈՆԱԼ ՍՆՆԴԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                    150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                          27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                       4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                       10 շաբաթ

    նախադիպլոմային                                             5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                              10 շաբաթ,

    - արձակուրդները                                           36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 5-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310712 ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԵՎ ՖՈՒՆԿՑԻՈՆԱԼ ՍՆՆԴԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է կաթի և կաթնամթերքների արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար, առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգիա մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների արտադրության հիմնական տեխնոլոգիական պարամետրերի ստուգում, կենսաբանական ակտիվ լցոնների ցուցանիշների ուսումնասիրում, մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների արտադրության որակի հսկողության և ստանդարտացման հիմնական մեթոդների ուսումնասիրություն), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ: Պրակտիկայի անցկացման վայր կարող են լինել ժամանակակից տեխնոլոգիական սարքավորումներով և փորձարկող սարքերով հագեցած արդյունաբերական ձեռնարկությունները: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310712 ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԵՎ ՖՈՒՆԿՑԻՈՆԱԼ ՍՆՆԴԻ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

պետք է իմանա`

- մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների կազմը, հատկությունները և հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները;

- մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների արտադրության ժամանակ ընթացող ֆիզիկա-քիմիական և կենսատեխնոլոգիական գործընթացները;

- մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների արտադրության տեխնոլոգիական գործընթացները, բնագավառի զարգացման ժամանակակից տենդենցները, նոր տեխնոլոգիաների տվյալների բազաները;

- անթափոն, քիչ էներգատար և էկոլոգիապես մաքուր տեխնոլոգիաների ստեղծման ժամանակակից ասպեկտները; կոմբինացված մթերքների նախագծման մեթոդոլոգիան, հիմնվելով անասնաբուծական և բուսաբուծական հումքի, բուսական հումքի և սննդային հավելումների բազայի վրա;

- արտադրության մետրոլոգիական ապահովվածության տեխնիկական բազան, բոլոր տեսակի մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների արտադրության համար օգտագործվող հիմնական և օժանդակ սարքավորումները;

- մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների արտադրության ժամանակ օգտագործվող մանրէների կենսաբանական հատկությունները;

- հումքի կենսաբանական անվտանգության ժամանակաակտիվ տվյալները; տեխնոլոգիական գործընթացների ավտոմատ կառավարման մեթոդները և միջոցները; մարքետինգային գործունեության հիմունքները և խնդիրները;

- տնտեսագիտա-մաթեմատիկական մեթոդները և ԷՀՄ տնտեսագիտական հաշվարկների և արտադրանքի որակի հսկման գործընթացի ժամանակ;

- առողջ կենսակերպի հիմունքները և առողջ սնման հիմնական սկզբունքները:

Մասնագիտական գործունեության բնագավառում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

 

7.2.1. 310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգի մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները.

310712 Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդի տեխնոլոգի մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ընտրված մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տեխնոլոգիական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 80-110 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` կաթի և կաթնամթերքների տեխնոլոգիայի և կաթնային հումքի անթափոն վերամշակման հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Հաշվարկա-բացատրական ակնարկ` ներածություն, նախագծի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորում, մթերային հաշվարկ և մթերքների արտադրության տեխնոլոգիա, սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի և շինությունների ընտրություն և հաշվարկ, տեխնիկատնտեսական և մանրէաբանական վերահսկում, շինարարական և սանիտարատեխնիկական /տաք և սառը ջրամատակարարում, կոյուղի, օդափոխություն, ջեռուցում/ բաժինների հաշվարկ, ջերմատեխնիկական բաժնի /էլեկտրամատակարարման, ջերմության, սառնության/ հաշվարկ, աշխատանքի պաշտպանություն և անվտանգության տեխնիկա, մթերքների ինքնարժեքի և նախագծվող գործարանի հիմնական տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

Գծագրական մասը պետք է պարունակի 4 գծագրեր`

1. Հիմնական արտադրամասի լայնակի կամ երկայնակի կտրվածք

2. Հիմնական մասնաշենքի հատակագիծ` տեխնոլոգիական սարքավորումների տեղաբաշխմամբ

3. Հանձնարարված տեսականու արտադրության տեխնոլոգիական սխեմա

4. Գլխավոր հատակագիծ

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` Սննդի և կենսաբանական ակտիվ հավելումներ, Մանկական սննդամթերքների կենսատեխնոլոգիա, Ֆունկցիոնալ սննդամթերքի կենսատեխնոլոգիա, Սնման ֆիզիոլոգիա, Սնման սանիտարիա և հիգիենա, Տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական վերահսկում, Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                 310712 - Մանկական և  ֆունկցիոնալ սննդի

                                      տեխնոլոգիա

 

    Որակավորումը, անվանումը`          Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                    առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անօրգանական քիմիա - 1 | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 24 |  26 |    442  | 136 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ճարտարագիտական գրաֆիկա| 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Նյութաբանություն և    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |չափագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Անօրգանական քիմիա - 2 | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 1,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 29 |  29 | 493+72* | 153 | 238 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |  -  |  -  |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |  -  |  34 |  -  |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձրագույն           | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տեսական մեխանիկա      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անալիտիկ քիմիա - 1    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Օրգանական քիմիա - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բուսական ծագման       | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |մթերքների արտադրութ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխ. հիմունք.         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 27 |  29 |    493  | 187 | 187 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Նյութերի դիմադրություն| 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մեքենաների մասեր      | 5  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անալիտիկ քիմիա - 2    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Օրգանական քիմիա - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 1 (Ֆիզիկական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 1,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 0,5   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 32 | 30  | 510+72* | 153 | 238 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ֆիզիկական և  կոլոիդ   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քիմիա - 2 (կոլոիդ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քիմիա)                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի կենսաքիմիա     | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Էլեկտրատեխնիկա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Սննդի արտադրության    | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 1                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Մանկ. և  ֆունկցիոնալ  | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |սննդ. արտ. սանիտար. և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սննդ. հիգիենա         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 29 | 29  |    493  | 238 | 221 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մաթեմատիկական         | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |վիճակագրություն և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հետազոտ. մեթոդ.       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հիդրավլիկայի          | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ճյուղի                | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մանրէակենսաբանություն |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Սննդի արտադրության    | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|  |    | - 2                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդարդյունաբերության | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուծ. ծագման մթ.| 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |և  հումքի արտադր.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխն. հիմունք.        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մանկական սննդամթերքի  | 6  |  6  |   102   |  51 |  51 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Սնման ֆիզիոլոգիա      | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Մանկական սննդամթ.     | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |վերամշ. արտ. սանիտար. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  հիգիենա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի                |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա` 4    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 38 | 31  | 527+150*| 255 | 221 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղաքացիական պաշտ. և  | 5  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |անվտանգ արտ. իրավիճակ.|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ավտոմատիկա և          | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |արտադրական պրոց.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սննդի արտադրության    | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մանկական սննդամթերքի  | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բուսաբուծ. մթերքների, | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |ապրանք. ստանդարտ. և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սերտիֆիկ.             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 31 | 29  |   493   | 255 | 102 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ                   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մաթեմատիկական         | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մանկական սննդամթերքի  | 5  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 3   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  | 5  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |սարքավորումներ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սառնարանային տեխնիկա  | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սննդամթ. ձեռնարկ.     | 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեխնոլոգիական         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում և  սանտեխ.  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆունկցիոնալ           | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |սննդամթերքի           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անասնաբուծ. մթերքների | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |ստանդարտացում,        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սերտիֆիկացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մանկական և  ֆունկց.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սննդի կենսատեխնոլոգիա`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |4 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 38 | 28  | 476+150*| 238 |  85 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Սննդամթերքների        | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|  |    |սառնարանային          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Անասնաբուծ. մթերքների | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|  |    |որակի հսկում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բուսաբուծ. մթերքների  | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|  |    |որակի հսկում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի ձեռնարկութ.    | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |շինարար. նախագծման    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Սննդամթերքի չորացման  | 3  |  3  |   42    |  14 |     |  28 |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆունկցիոնալ           | 5  |  5  |   70    |  28 |  42 |     |

|  |    |սննդամթերքի           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կենսատեխնոլոգիա - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 23 |  23 |   322   | 126 | 126 |  70 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի կենսատեխնոլոգիա|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճյուղի տեխնոլոգիական  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4249+564*|1741 |1622 | 886 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Մանկական և  ֆունկցիոնալ սննդի կենսատեխնոլոգիա                |

|       |                                                             |

|       |Ճյուղի տեխնոլոգիական սարքավորումներ                          |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |    338  | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    4   |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |    377  | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    377  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    99   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    4   |    450  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   377   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    102  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   453   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    89   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    61   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   423   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ն |        |    82   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  3  |        |   424   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    48   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  | Կ/Ն |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   368   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |   15   |   3587  |52 ստ., |

|  |  |     |        |         |28 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310713 - Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա

 

Որակավորման անվանումը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310713 ԿԱՇՎԻ ԵՎ ՄՈՐԹՈՒ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիր

310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ, ճարտարագետ-տեխնոլոգ, ճարտարագետ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղ. ծառայության գլխավոր առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է անասնաբուծական հումքի վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված կաշվի և մորթու արտադրանքի նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ են համարվում քիմիական և կենսաբանական ակտիվ նյութերով չմշակված կենդանիների մորթիները, սողունների և ձկների մաշկը, արտադրության սպիտակուցային թափոնները, որոնք ստացվել են ռեսուրսների խնայման տեխնոլոգիաներով, կաշվի և մորթու արտադրության սարքավորումներով, ինչպես նաև կաշվի և մորթու արտադրությունում օգտագործվող օժանդակ քիմիական նյութերով:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրա-տեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արդյունաբերական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկուներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների անալիզը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների շահագործման հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաներ/

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

. տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

. արտադրանքի որակի ապահովման համար արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում;

. տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

. կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

. աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

. տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել արտադրանքների հատկությունները;

. ժամանակակից տեխնոլոգիաների և արտադրանքների մշակում;

. մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթերի, տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

. հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

. մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

. կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

. իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

. մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

. անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

. մասնակցում է Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիայի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիայի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիայի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

. ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն կաշվի և մորթու արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորման ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310713 ԿԱՇՎԻ ԵՎ ՄՈՐԹՈՒ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական,

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական,

ընդհանուր մասնագիտական,

մասնագիտացման,

ֆակուլտատիվ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310713 ԿԱՇՎԻ ԵՎ ՄՈՐԹՈՒ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

            Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

        մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

        հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

        երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

        կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

        կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

        ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:  

        Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

        դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

        վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

        մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

        պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

        ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ.մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը:  Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնեվյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

        ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր:  Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը և այլն/ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային

        գրական մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի

        պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական

        արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության,ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և

        մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն,

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:  Վարչա-գործարարական

        ոճ /դիմում,ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/: Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակույթային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը - Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը -

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակութային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,գործառությունները, ձևերը:

        Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական

        պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման

        նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական

        վերլուծությունը: Քաղաքաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

        Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա:

        Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը:

        Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական

        վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

        Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:

        Իրավաբանական անձնիք, դրանց տեսակները և կազմավորման

        առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները:

        Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

        ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ:

        Պայմանագիր: Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի

        նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

        Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: աշխատանքային

        վեճեր: Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և

        տեսակները: Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա

        տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի

        տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: Հողային

        վեճերի լուծումը: Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ

        պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը:

        Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:

        Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության

        իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն

        ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում:

        Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը: Միջազգային իրավունք:

        Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային

        պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական հեղափոխություն: Մա

        կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական,

        հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն: Ազատություն և

        պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք:  

        Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի

        ազատություն: Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային

        շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն:

        Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և

        սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության

        հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական

        հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական

        հիմնախնդիրները: Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

        տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

        ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

        Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

        Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական

        նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի

        գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և

        փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները:

        Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը:

        Ծախսերի տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

        Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը,կատարյալ

        մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների

        արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

        Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների

        նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

        պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

        Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

        հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

        Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

        Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

        ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

        Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

        նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:

        Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական

        պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը

        ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական

        ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային

        քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը

        փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ:

        Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում:

        Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

        քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման

        շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն: Դրական անդամներով շարքեր:

            Նշանափոխ շարքեր: Լեյբնիցի հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր:

        Աստիճանային շարքեր: Աբելի թեորեմը: Զուգամիտության տիրույթ և

        շառավիղ: Աստիճանային շարքի գումարի հատկությունները, անդամ առ անդամ

        ածանցումը և ինտեգրումը: Թեյլորի և Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի

        վերլուծումը աստիճանային շարքի: Ֆուրյեի շարքերը:

        Հավանականությունների տեսության հիմնական հասկացությունները:  

        Պատահարի հավանականություն: Պատահարների լրիվ խումբ: Հավանականության

        վիճակագրական և դասական սահմանումներ: Պատահարների գումար: Թեորեմ

        անհամատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ

        երկու համատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ:

        Պատահարների արտադրյալ: Պայմանական հավանականություն: Պատահարների

        արտադրյալի հավանականության թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը:

        Բայեսի բանաձևը: Կրկնվող փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/:

        Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը, բինոմալ բաշխման

        հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու ամենահավանական թիվը:  

        Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի ինտեգրալային թեորեմը:

        Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները: Դիսկրետ և անընդհատ

        պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա: Մաթեմատիկական սպասում և

        դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում: Հավասարաչափ և նորմալ

        բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

        համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու

        զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները,

        սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և

        բացասում գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը,

        ներքին և արտաքին սարքեր,պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր

        (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ

        և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և

        այլն): Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր):  

        Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

        Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային ծրագրեր`

        օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ:

        Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ,

        ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը,

        ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային

        ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի

        կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Ալգորիթմացում:

        Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները:

        Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական գործընթացների տեսակները,

        ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման

        եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը: Ծրագրավորում:  

        Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն  

        ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի

        տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը,

        ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր:

        Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային

        և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Համակարգչային գրաֆիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման

        ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր,

        գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer,

        StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD

        ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի

        պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ:

        Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի

        կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման

        միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական

        համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների

        կառուցման հարմանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում):

        Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը:

        Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի

        ստեղծումը: Չափերի կիրառումը, երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ:

        Չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային փոփոխականներ:

        Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ:

        Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը փլոթերի

        (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը: տեքստի

        ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց

        կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման

        հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական

        հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում:

        եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում:  

        Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն եռաչափ

        գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: եռաչափ մոդելի ռենդեռինգը:

        Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Օբյեկտների երանգավորում:

        Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից,

        առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական

        գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

    5.      Տեսական մեխանիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական

        գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց

        հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի

        հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ

        կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական

        տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

        կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և ծփման կոն:

        Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

        կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր:

        Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի

        համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

        արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

        արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

        հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին

        համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը,

        հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի

        թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական

        կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և

        հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ:

        ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Նյութական կետի շարժման քանակի

        մոմենտ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ

        էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ:

        Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական

        համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի

        իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ

        հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների

        կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ:  

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ

        թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա:

        Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ:

        Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի

        սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լանգրանժի

        հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ,

        ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին

        և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

    6.      Գծագրական երկրաչափություն և  ճարտարագիտական գրաֆիկա

        (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Գծագրական երկրաչափություն: Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները:

        ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և

        բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ:

        Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր

        գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական

        խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը:

        Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Ճարտարագիտական գրաֆիկա: Կոնստրուկտորական

        փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն:

        Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

        Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների

        պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի

        էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական

        միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում: Շինարարական

        գծագրության տարրեր:

 

    7.      Նյութերի դիմադրություն (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Ներածություն: Նյութերի դիմադրության խնդիրները: Հաշվարկային

        սխեմաներ, արտաքին բեռնվածքների դասակարգումը: Ներքին ուժերի որոշումը

        հատույթների մեթոդով: Հասկացողություն դեֆորմացիայի և լարման մասին:

        Նյութերի դիմադրության հիպոթեզները: Ձգում, սեղմում: Հուկի օրենքը:

        Թույլատրելի լարում: Կտրվածքի ընտրությունը: Նյութերի մեխանիկական

        բնութագրերի հետազոտումը:  Սեփական քաշի հաշվառումը ձգման, սեղմման

        դեպքում: Դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Ստատիկորեն անորոշելի

        համակարգեր: Լարվածային վիճակների տեսություն: Գլխավոր լարումներ,

        գլխավոր հարթակներ: Էքստրեմալ շոշափող լարումներ: Ծավալային

        լարվածային վիճակ: Հուկի ընդհանրացված օրենքը: Սահքի դեֆորմացիա,

        մաքուր սահք: Սահքի գործնական հաշվարկներ (գամային և եռակցման

        միացությունների հաշվարկը): Պատկերների հարթ հատույթների երկրաչափական

        բնութագրերը: Ոլորում: Լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը լարման

        դեպքում: Ծռում: Հեծանների և հենարանների տեսակները: Հենարանային

        հակազդումների որոշումը: Կտրող ուժերի (Q) և ծռող մոմենտների (M)

        էպյուրաների կառուցումը: Ամրության պայմանը ծռման դեպքում: Կտրվածքի

        ընտրությունը: Տեղափոխությունների որոշումը ծռման դեպքում: Երկայնական

        ծռում: Կրիտիկական բեռնվածքի որոշումը: Էյլերի բանաձևը:

 

    8.      Մեքենաների մասեր (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության

        չափանիշները և նախագծման հիմունքները: Մեքենաների մասերի

        միացումները: Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ:

        Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ:

        Հաշվարկը ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային,

        երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական

        տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության: Մեխանիկական

        փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր

        պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր

        փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության: Շարժմանը

        սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ:

        Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և

        տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման:  

        Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և

        ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական

        կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը:

        Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

    9.      Նյութաբանություն և  չափագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Սև ու գունավոր մետաղների արտադրությունը: Համաձուլվածքների

        դասակարգումը և մակնիշավորումը: Ոչ մետաղական կառուցվածքային

        նյութերի դասակարգումը, բնութագրական հատկությունները, կիրառումը և

        մշակման եղանակները (պլաստմասսաներ, մետաղակերամիկա, ռետին և այլն):

            Էլեկտրաաղեղային և բազային եռակցման ու կտրման տարբեր եղանակներ:

        Հալապատում: ՈՒժային հանգույցների կինեմատիկ շղթաների վերլուծություն:

            Չափագիտություն առարկան և խնդիրները: Չափման դասակարգումը և

        հիմնական բնութագիրը: Ֆիզիկական մեծությունները և նրանց միավորները:

        Ֆիզիկական մեծությունների ձևերը:Հիմնական մեծություններ և ածանցյալ

        միավորներ: Հասկացություն չափողականության մասին: Միավորների

        միջազգային համակարգ:  Չափանմուշներ (էտալոններ), նրանց դասակարգումը:

        Չափման մեթոդները. ինտերֆերենցիոն, ֆոտոէլեկտրական, ճշգրիտ կշռման,

        պտտման արագության, գծային և մեխանիկական մեծությունների էլեկտրական

        մեթոդներով որոշման և այլն: Ակտիվ և պասիվ ստուգում:

 

    10.     Անօրգանական քիմիա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ. Ի. Մենդելեևի պարբերական օրենքը:

        Միջուկի բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի

        կառուցվածքի քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի

        կառուցվածքը: Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ: Բևեռային և ոչ

        բևեռային կապ: Դիպոլ մոմենտ: Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: a/սիգմա/, Pi/պի/ և b- կապեր: Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի հիմնական

        հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող

        նյութերի բնույթից, կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից:  

        Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:  

        Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի, Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ: Դիսպերս

        համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը: Օսմոս,

        օսմոտիկ ճնշում: Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման ձևերը:

        Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ դիսոցման

        տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը: Դիսոցման

        աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Դիսոցման հաստատուն: Օստվալդի

        նոսրացման կանոնը Լուծելիության արտադրյալը: Իոնափոխանակային

        ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական

        ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս միացություններ: Կոմպլեքս

        միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս միացությունների ստացման

        եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը քիմիական և կենսաբանական

        պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ: Էլեկտրաքիմիական

        պրոցեսները էլեկտրոլիտների լուծույթներում: Օքսիդացման և

        վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական էլեմենտի կառուցվածքը և նրա

        էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան: Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը:

        տարրերի ընդհանուր բնութագիրը, քիմիական հատկությունները: Քիմիական

        պրակտիկում:

 

    11.     Անալիտիկ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում: Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտիրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով: Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    12.     Օրգանական քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ: Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ: Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Սպիրտներ Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը:  

        Սահմանային միատոմանի սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը,

        իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացման եղանակները. Քիմիական

        հատկությունները: Երկատոմ սպիրտներ /գլիկոլներ/: Իզոմերիան և

        անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական հատկությունները: Քիմիական

        հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ: Գլիցերին,տարածվածությունը

        բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ: Բնորոշումը,անվանակարգը:

        Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը: Քիմիական

        հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը, դասակարգումը:

        Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ: Անվանակարգը, իզոմերիան:

        Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուների

        ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր: Տարածվածությունը

        բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը: D- և L շարքեր:

        Մոնոսախարիդներ. ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական իզոմերիա և

        տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:

        Արեններ: Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի ածխաջրածինների անվանակարգը  

        և իզոմերիան: Ստացման եղանակները: Ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ ալդեհիդների և

        կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ: Բնորոշումը և

        դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը: Տարածվածությունը բնության

        մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Հետերոցիկլիկ միացություններ: Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ

        սիստեմների արոմատիկության մասին: Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին:

        Գաղափար ալկալոիդների մասին: Քիմիական պրակտիկում:

    13.     Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

        Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

        էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

        օրենքը: Ջերմունակություն: Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

        օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:  

        Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

        Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

        իդեալական համակարգեր:

            Քիմիական հավասարակշռություն:Կինետիկական և թերմոդինամիկական

        մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

        ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

        Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

        հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

        համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

        Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

        սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

        Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ,կոմպոնենտ և ազատության

        աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

        բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

        Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա: Էլեկտրոլիտների

        լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

        էլեկտրաստատիկ տեսությունը: Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

        գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

        էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

        կինետիկա և կատալիզ: Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոնընդունակ ակտիվ

        մասնիկներ /ատոմներ, իոններ,ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

        Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

        Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

        էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

        հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:

        Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևույթային երևույթներ:

        Մակերևույթային ազատ էներգիա: Մակերևույթային լարվածություն:

        Ադհեզիա և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

        ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևույթային ակտիվություն:

        Շիշկովսկու հավասարումը: Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

        Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

        Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

        ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

        Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

        էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

        պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:

        Բրոունյան շարժում: Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա:

        Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն անալիզ

        Կոլոիդների օպտիկական հատկությունները: Լույսի ցրումը և կլանումը

        կոլոիդ համակարգերում: Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա:  

        ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային միկրոսկոպ: Դիսպերս համակարգերի

        կայունությունը և կոագուլյացիան: Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և

        կինետիկ կայունությունը: Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային

        կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ:  Շուլցե-Հարդիի կանոնը:

        Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի տեսությունը:

        Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ Նյուտոնյան

        հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը: Ազատ դիսպերս համակարգերի

        մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

        կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ: Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

        Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

        Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

        և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

        Կայունացումը: Փրփուրներ:Նրանց կայունացումը և քայքայումը: Ֆլոտացիա:

        Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

        պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևույթային ակտիվ

        նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ

        կոնցենտրացիա: Սոլյուբիլիզացիա: Բարձրամոլեկուլային միացությունների

        լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

        կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

        մոլեկուլային մասսաների որոշումը:  Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

        կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    14.     Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պաշտպանություն

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    15.     Մաթեմատիկական վիճակագրություն և  հետազոտման մեթոդներ

        (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի,

        դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ

        պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը:

        Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ,

        ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական

        մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության

        թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի

        միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:  

            Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների

        համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները:

        Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

    16.     Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

        նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

        և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

        աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

        «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

        նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

        աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:  

        «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

        խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

        պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

        մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

        հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

        օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

        սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

        եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

        ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

        միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների,

        ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և

        նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը:  Էլեկտրահարվածից

        պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:

        Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

        շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

        հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

        բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում:

        Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման

        և պահպանման կարգը:

 

    17.     Քաղաքացիական պաշտպանություն և  անվտանգության արտակարգ

        իրավիճակներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղացիական

        պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

        դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

        և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

        ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

        չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,

        բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը:

        Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման

        և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչական պաշտպանության կազմակերպումը  

        արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

        հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

        միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:  

        արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

        անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

        պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

        գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

        մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

        անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

        անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

        աղտոտվածության պայմաններում

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Համակարգչային տեխնիկա (օպերատորական գործ) - (68 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Կաշվի և  մորթու կենսաքիմիայի հիմունքներ (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Կենդանական օրգանիզմի բջջի քիմիական կազմը և կենսագործունեության

        հիմքում ընկած նյութափոխանակության պրոցեսները: Բջջի ժառանգական

        ինֆորմացիան կրող մոլեկուլների /ԴՆԹ, ՌՆԹ/ կառուցվածքի և

        ֆունկցիաների ուսումնասիրումը, ինֆորմացիայի գրանցման, տեղափոխման

        թարգմանման ուղիները: Սպիտակուցի սինթեզը, կառուցվածքը,

        ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Սպիտակուցների դասակարգումը ըստ

        կառուցվածքի և ֆունկցիայի: Պեպտիդները և ամինաթթուներ: Ֆերմենտները

        և նրանց դերը նյութափոխանակության գործընթացներում: Կենսաէներգետիկա:

        Քիմիական էներգիայի առաջացումը օրգանական նյութերի քայքայման

        ընթացքում: Հյուսվածքային շնչառությունը և նրան զուգորդող շնչառական

        ֆոսֆորիլացումը: Ածխաջրերը և նրանց նյութափոխանակությունը: Ճարպերը

        և նրանց նյութափոխանակությունը: Սպիտակուցների և նուկլեինաթթուների

        նյութափոխանակությունը: Ջուրը և հանքային նյութերը: Կենսաակտիվ

        նյութերը` վիտամինները, հորմոնները, նեյրոհաղորդիչները: Սնուցման

        կենսաքիմիական հիմունքները: Արյունը, նրա քիմիական կազմը,

        ֆունկցիաները: Մաշկի կառուցվածքը, քիմիական կազմը և

        նյութափոխանակության պրոցեսները: Մաշկի թելիկային սպիտակուցները,

        նրանց կառուցվածքը, ամինաթթվային կազմի յուրահատկությունները, ծծումբ

        պարունակող ամինաթթուների նյութափոխանակությունը մաշկում: Մաշկի

        լիպիդները, նրանց նյութափոխանակության յուրահատկությունները, կապը

        սպիտակուցների և ածխաջրատների նյութափոխանակության հետ,

        նյութափոխանակության ինտեգրացիան և նրա կարգավորումը մաշկում:

 

    2.      Հիդրավլիկայի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա

        հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական

        ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր

        մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը:

        Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների

        շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության

        հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա:

        Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական

        և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և

        իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի

        համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման

        ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը:

        Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և

        կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի

        երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական

        մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա

        աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները,

        բնութագրերը, համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ

        տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային

        հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

    3.      Ջերմատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            «Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը

        գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ:

        Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի

        փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային

        մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների

        իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական

        գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական

        դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում:

        Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման

        ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները:

        Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման

        պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային

        սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ:

        Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային

        մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

        Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

    4.      Կաշվի և  մորթու մանրէակենսաբանություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն,առարկայի խնդիրները, միկրոօրգանիզմների խմբերը,

        դասակարգումը և անվանակարգումը, միկրոօրգանիզմների ձևը և

        կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան, փոփոխականությունը, արտաքին միջավայրի

        գործոնների ազդեցությունը միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա,

        միկրոօրգանիզմների տարածվածությունը բնության մեջ և դերը նյութերի

        շրջանառությունում: ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին, իմունիտետ:

            Միկրոօրգանիզմների զարգացման համար մորթիները որպես

        սննդամիջավայր: Մաշկի միկրոֆլորան, չպահածոյացված մորթիներ:

            Կաշվեհումքի պահածոյացման և պահպանման միկրոկենսաբանական

        հիմունքները: Կաշվեհումքի միկրոկառուցվածքի հետազոտումը: Կաշվեհումքի

        պահածոյացման և պահպանման ժամանակ մանրէներից առաջացած վնասվածքները,

        դրանց դեմ պայքարի միջոցները:

            Կենդանիների հիվանդությունները, որոնք առաջացնում են մաշկի

        մանրէնային վնասվածքներ:

 

    5.      Ավտոմատիկա և  արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

        համակարգերի վերաբերյալ: Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ

        բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,

        կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման

        օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման

        երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում: Ավտոմատ կառավարման

        համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական

        բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ

        օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ

        կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները

        կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները: Տելեմեխանիկայի հիմունքները:

        Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները

        կազմակերպելիս:

 

    6.      Էլեկտրատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց

        հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

        Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ

        գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

        հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

        Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

        վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ:  

        Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն

        եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    7.      Քիմիական տեխնոլոգիայի պրոցեսներ և  ապարատներ

        (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Հիդրոմեխանիկական գործընթացներ: Մասնիկների ազատ, ոչ կաշկանդված

        անկման արագություններ, մասնիկների նստեցումը, նստեցուցիչների

        հաշվարկ:

            Ջերմական գործընթացներ: Ջերմատվություն, ջերմափոխանակում,

        տաքացում և սառեցում:

            Զանգվածափոխանակում: Զանգվածափոխանակման գործընթացի մեխանիզմը,

        շարժիչ ուժը, փոխանցման միավոր:

            Աբսորբում /դեսորբում/: Հավասարակշռության կոր, աշխատանքային

        գիծը: Աբսորբման ապարատների կառուցվածքը և հաշվումը:

            Թորում: Պարզ և բարդ /ռեկտիֆիկացում/: Ֆազային դիագրամաներ:

        Ռեկտիֆիկացման գործընթացի հավասարակշռության գիծը: Ֆլեգմայի

        նվազագույն և առավելագույն արժեքը: Ռեկտիֆիկացման պրոցեսի հաշվում:

            Չորացման գործընթացներ: Բնական և արհեստական չորացում: Օդային

        չորանոցներ: Չորանոցների հաշվումը:

 

    8.      Ճյուղի էկոնոմիկա և  մարքեթինգի հիմունքներ (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը,

        առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

        Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

        արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

        անվտանգությունը: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության

        էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական

        տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի

        արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

        դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

        արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

        օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա  

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

     9.     Ճյուղի արտ.կազմակերպում: ԱՊՀ կազմակերպությունների կառավարում

10. (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:

Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

/խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:

Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և

տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և

սթրեսի կառավարումը: Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:

Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը:

Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

    11.     Կաշվի և  մորթու անասնաբուժական սանիտարիա և  փորձաքննություն

        (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Կենդանիների սանիտարա-հիգիենիկ պահվածքը որակյալ հումքի

        /կաշիների, մորթիների, բրդի, մազի/ ստացման համար: Սպանդային

        կենդանիների փոխադրամիջոցների ազդեցությունը կաշիների, մորթիների և

        այլ հումքի որակի վրա: Սպանդային կենդանիների նախասպանդային

        պահպանումը ու նրա նշանակությունը որակյալ հումք ստանալու համար:

            Կաշիների և մորթիների հետսպանդային փորձաքննությունը,

        պահածոյացումը և պիտակավորումը: Մարդկանց և կենդանիների համար

        ընդհանուր հանդիսացող վարակիչ հիվանդություններ` սիբիրախտ,խլախտ,

        տուբերկուլյոզ, բրուցելյոզ, ծաղիկ, դաբաղ, լեպսոսպիրոզ, տուլարեմիա,

        լիստերյոզ, կարմրախտ և այլն: Ֆիզիկա-քիմիական և կենսաբանական

        ազդակների ազդեցությունը կենդանիների մաշկի վրա:

            Մաշկի և մորթիների անասնաբուժա-սանիտարական փորձաքննությունը

        ինֆեկցիոն հիվանդությունների հարուցիչների հայտնաբերումը

        բակտերիոլոգիական, կենսաբանական և այլ եղանակներով: Մաշկի

        թունաբանական հետազոտությունները վերամշակման արտադրամասերում և

        վնասազերծման մեթոդները /քիմիական, ֆիզիկական, կենսաբանական/:

        Ծանոթացում կաշիների, մորթիների մթերման և պահեստավորման կետերի

        աշխատանքային գործունեության և սանիտարա-հիգիենիկ պայմանների հետ:

 

    12.     Անասնաբուծության և  գազանաբուծության հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            ՀՀ զարգացող անասնաբուծության և գազանաբուծության հիմնական

        ճյուղերը և դրանց արդի վիճակը: Գյուղատնտեսական կենդանիների բուծման

        և տոհմային աշխատանքի հիմունքները: Գյուղատնտեսական կենդանիների

        կերակրման հիմունքները: Խոշոր եղջերավոր անասուններից ստացվող

        կաշվեհումքի արտադրության տեխնոլոգիան տավարաբուծությունում: Բրդի

        արտադրության տեխնոլոգիան ոչխարաբուծությունում: Խոզերից

        կաշվեհումքի արտադրության տեխնոլոգիան խոզաբուծությունում:

            Ձիերի օգտագործումը տարբեր բնագավառներում, նրանց կաշվեհումքի

        որակական գնահատումը և դասակարգումը:

            Ճագարի մորթեղենի արտադրության տեխնոլոգիան: Գազանաբուծության

        զարգացման հեռանկարները: Գազանների կենսաբանական

        առանձնահատկությունները, գազանների մորթատվություն: Գազանների բուծման

        մեթոդները: Մորթատու գազանների տեսակները և կերակրման

        առանձնահատկությունները:

 

    13.     Հաշվապահական հաշվառման հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման

        առանձնահատկությունները, դրվածքը, մեթոդի տարրերը: Մեքենաների և

        սարքավորումների վրա կատարված ծախսերի հաշվառումը: Միավոր արտադրանքի

        վրա կատարված ծախսերի հաշվում և ինքնարժեքի հաշվարկումը:

        Պահեստամասերի մուտքագրման և դուրս գրման հաշվառումը: Անասնաբուծական

        և բուսաբուծական ծագման մթերքների արտադրության սարքավորումների

        նորոգման վրա կատարվող ծախսերի հաշվառումը: Մեքենաների,

        սարքավորումների, ձեռք բերման փաստաթղթավորման կարգը:  Գույքագրման

        անցկացման կարգը: Աշխատանքի վարձատրության ձևերը: Հումքի և նյութերի

        սկզբնական հաշվառումը: Տաբելային հաշվառում: Հաշվարկա-վճարային

        տեղեկագրեր: Ստորաբաժանման արտադրական հաշվետվության ներկայացման  

        ժամկետները:

 

    14.     Հարկային քաղաքականություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ֆինանսների էությունը և գործառույթները: Ֆինանսական ռեսուրսների

        կազմավորման հիմնական ուղիները: Տարբեր կազմակերպա-իրավական

        տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների առանձնահատկությունները:

        Ֆինանսական ռեսուրսների կառավարում և կանխատեսում: Ֆինանսական

        վերահսկողություն: Հարկային համակարգի ընդհանուր բնութագիրը: Հարկային

        ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպման իրավական

        հիմունքները: Հարկերի տեսակները և դրանց դասակարգումը:  Հարկերի

        տարրերը և հարկատրման սկզբունքները: Հարկի վճարման ձևերը: Հարկի

        դրույքաչափը: Հարկի հաշվարկման կարգը: Հարկի վճարման եղանակները:

        Գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողների հարկատրման

        առանձնահատկությունները:  Գյուղարտադրանք արտադրողների հարկատրման

        միջազգային փորձը: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ վարկերի դերը,

        տնտեսությունների ակտիվների կազմավորման գործում:  Վարկավորման

        գործընթացի կարգավորման ուղիները: Պարզ և բարդ տոկոսադրույքներով

        տոկոսային եկամուտների հաշվարկման մեթոդները: Հաճախորդի ֆինանսական

        վիճակի և վարկով ապահովման վերլուծությունը: Վարկի տրամադրման և

        գրավով ապահովվածության պայմանագրերի էությունը: Վարկային

        պայմանագրերի կատարման վերահսկումը բանկի կողմից:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (75 ժամ)

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրամոլեկուլյար միացությունների քիմիա և  ֆիզիկա կաշվի և  

        մորթու արտադրությունում (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Բարձրամոլեկուլյար միացությունների դասակարգումը և կառուցվածքը:

        Բարձրամոլեկուլյար միացությունների ստացման եղանակները: Պոլիմերացում:

        Օլիգոմերացում: Պոլիմերացման տեխնիկական եղանակները:

        Պոլիկոնդենսացում: Բարձրամոլեկուլյար միացությունների քիմիական

        հատկությունները և փոխարկումները: Բարձրամոլեկուլյար միացությունների

        ֆիզիկամեխանիկական հատկությունները: Բարձրամոլեկուլյար

        միացությունների լուծույթները: Բարձրամոլեկուլյար միացությունների

        հետազոտման մեթոդները: Բնական և արհեստական բարձրամոլեկուլյար

        միացություններ: Ֆերմենտներ: Պոլիշաքարներ: Կաշվի, մորթու և

        արհեստական կաշվի արտադրությունում օգտագործվող սինթետիկ

        բարձրամոլեկուլյար միացություններ: Կարբոշղթայով սինթետիկ պոլիմերներ:  

        Հետերաշղթայով սինթետիկ պոլիմերներ:

 

    2.      Կաշվի և  մորթու քիմիա և  տեխնոլոգիա (18 կրեդիտ, 540 ժամ)

            Մորթու կառուցվածքը: Կաշվի և մորթու հիմնական տեսակների

        դասակարգումը և համառոտ բնութագրումը:

            Կաշվի և մորթու արտադրության հումքը: Հումքի հատկությունները և

        նրա նախնական մշակումը: Հումքի տեսակավորումը և որակի գնահատումը:

        Կաշվի և մորթու հումքի դասակարգումը: Ծովային կենդանիների մորթիներ:

            Կաշվի, մորթու և ոչխարի մուշտակի արտադրությունում հեղուկում

        մշակման հիմնական պարամետրերը: Նախապատրաստական Գործընթացներ:

            Դաբաղում: Անօրգանական դաբաղիչ նյութեր և դրանցով դաբաղում:

        Օրգանական դաբաղիչ նյութեր և դրանցով դաբաղում:

            Ալդեհիդային և յուղային դաբաղում: Տանիդային դաբաղում: Համակցված

        դաբաղում: Պոլիմերային նյութերով դաբաղում:

            Վերջնամշակման ֆիզիկաքիմիական գործընթացներ և մեխանիկական

        գործողություններ: Կաշվի և մորթու ներկման համար օգտագործվող

        ներկանյութեր: Ներկում: Կաշվի և մորթու յուղման համար օգտագործվող

        յուղեր, էմուլգատորներ և մակերևույթային ակտիվ նյութեր: Յուղում և

        լցոնում: Չորացում և խոնավացում:

 

    3.      Կաշվի և  մորթու տեխնոլոգիական պրոցեսների տեսության հիմունքներ

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տարբեր հումքատեսակների ռացիոնալ օգտագործման ուղղությունները:

            Տեխնոլոգիական գործընթացների առանձնահատկությունները:

            Քրոմով և այլ դաբաղիչներով մշակված կաշիների վերջնամշակման

        տեսություն: Մորթու և ոչխարենու մորթե-մուշտակի վերջնամշակման

        տեսություն:

 

    4.      Կաշվի և  մորթու արտադրության տեխնոլոգիական սարքավորումներ

        (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Կաշվի և մորթու արտադրության սարքավորումների դասակարգումը:

        Կաշվի և մորթու մշակման մեքենաների լիսեռներ: Հեղուկում հումքի և

        կիսաֆաբրիկատի մշակման սարքավորումներ: Գուռեր, բարկասներ և

        թմբուկներ: Պարուրակաձև ապարատներ: Մորթափառի, բրդի և խոզի մազի

        հեռացման մեքենաներ և ագրեգատներ: Մզման և հարթեցման համար

        մեքենաներ և ագրեգատներ: Կաշվի հաստությունը հավասարեցնող մեքենաներ

        և ագրեգատներ: Կաշվի և մորթու մեջ յուղերը և լցոնիչ նյութերը

        մտցնող և ծածկույթային ներկով ծածկող մեքենաներ և ագրեգատներ: Կաշին

        ձգող և փափկեցնող մեքենաներ,մորթիները փափկեցնող մեքենաներ: Կաշիները

        վերջնամշակող մեքենաներ: Կաշիները արդուկող և նախշող մեքենաներ: Կոշտ

        կաշին սահիչով հարթեցնող մեքենաներ: Մորթու մազածածկույթը մշակող

        մեքենաներ: Կաշվի և մորթու մակերեսը չափող մեքենաներ: Աշխատանքային

        լուծույթների պատրաստման կայանների սարքավորումներ: Արտադրական

        գործընթացների ավտոմատացում և մեքենայացում:

 

    5.      Ընդհանուր քիմիական տեխնոլոգիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Քիմիական տեխնոլոգիա և քիմիական արտադրություն: Քիմիական

        արտադրությունների դասակարգումը, անօրգանական և օրգանական նյութերի

        արտադրություններ: Արտադրության արդյունավետության գնահատման

        տեխնոլոգիական, տնտեսական և սոցիալական չափանիշները:

 

Քիմիական գործընթացներ: Քիմիական ռեակցիաներ, հոմոգեն և

հետերոգեն գործընթացներ: Քիմիական գործընթացների կինետիկան:

Արտադրանքի ելք, փոխարկման աստիճան, ընտրողականություն, դրանց

փոխադարձ կապը:

Քիմիական ռեակտորներ: Իդեալական արտամղման, խառնման իզոթերմ

ռեակտորներ: Ռեակտորների ջերմային ռեժիմները և հաշվեկշիռները:

Ռեակտորների կառուցվածքը:

Քիմիատեխնոլոգիական համակարգ (ՔՏՀ): ՔՏՀ-ի կառուցվածքն ու

մոդելների տեսակները: Հետազոտման համակարգչային եղանակ: ՔՏՀ-ի

քիմիական, տեխնոլոգիական և սկզբունքային սխեմաները: Հումքը քիմիական

արտադրությունում:

Քիմիական արտադրություններ: Ծծմբական թթվի և օլեումի

արտադրություն: Ազոտական թթվի արտադրություն: Ամոնիակի

արտադրություն: Հիմնական օրգանական սինթեզի տեխնոլոգիա: Կաուչուկի

արտադրություն:

 

    6.      Կաշվի և  մորթու ստանդարտներ և  սերտիֆիկացում (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ստանդարտացման դերը ժողովրդական տնտեսության արդյունավետության և

        արտադրանքի որակի բարձրացման գործում: Ստանդարտացման հիմնական

        հասկացությունները և տերմինները: Ստանդարտների կատեգորիաները և

        տեսակները:

            Ստանդարտների մշակման, հաստատման և ներդրման կարգը: Գործարանային

        ստանդարտացում: Ստանդարտների վրա պետական հսկողություն: Պետական

        ստանդարտների մշակում: Միջազգային ստանդարտներ և սերտիֆիկատ:

        Արտադրանքի սերտիֆիկացման ձևերը և մեթոդները: Միջազգային

        ստանդարտացում (ԼհԿ):

 

    7.      Կաշվի և  մորթու արտադրության թափոնների վերամշակում

        (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Կաշվի և մորթու արտադրության հիմնական թափոնները: Սոսինձ

        առաջացնող թափոնների վերամշակում: Գլյուտինային սոսնձի և ժելատինի

        արտադրության տեխնոլոգիական գործընթացներ:

            Երշիկների արհեստական թաղանթների արտադրություն: Յուղային

        թափոններ: Կերոտինային թափոններ:

            Դաբաղման թափոնների վերամշակում: Կաշվի ստվարաթղթի արտադրություն:

 

    8.      Կաշվի և  մորթու վերջնամշակում (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Կաշվի ծածկույթային ներկում: Կաշվի չպիգմենտացված գրունտացում:

            Կաշվի համար ջրով նոսրացվող ծածկույթային ներկեր: Կաշվի

        ամրացուցիչ ծածկույթային նյութեր:

            Վերջնամշակող նյութերի որակի ստուգում: Կաշվի ծածկույթային ներկման

        մեթոդները: Մորթու մազածածկույթի ներկում: Մազածածկույթի

        սպիրտաթթվային մշակում, փայլեցում, արդուկում: Մազածածկույթի որակի

        գնահատում:

 

    9.      Կաշվի և  մորթու արտադրության էկոլոգիա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կաշվի և մորթու արդյունաբերության հոսքաջրեր: Աշխատած

        լուծույթների կրկնակի օգտագործում:

            Կաշվի և մորթու արդյունաբերությունում քրոմային դաբաղիչ

        միացությունների ծախսի կրճատումը: Կաշվի և մորթու արտադրության

        ներկերի և յուղանյութերի լիարժեք օգտագործումը:

 

    10.     Հումքի և  արտադրանքի որակի հսկողություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Հումքի և արտադրանքի որակի կառավարում: Որակի կառավարման

        խնդիրները և մեթոդները: Որակի բարձրացման տնտեսական

        արդյունավետությունը և գնահատումը: Արտադրանքի որակի կառավարման

        իրավական հիմունքները:

            Հումքի և արտադրանքի որակը և նրա ստուգման մեթոդները ըստ

        ստանդարտների:

            Տեխնոլոգիական գործընթացներում կիսաֆաբրիկատի որակի հսկման

        մեթոդները և ձևերը:

 

    11.     Մաթեմատիկական մոդելավորում (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և կոմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Ոչ գծային ծրագրավորման

        խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց տեսակները:  

        Մաթեմատիկական մոդելավորման մեթոդների կիրառումը քիմիական

        տեխնոլոգիայում: Ստատիկ և դինամիկ մոդելներ: Փորձարարական-ստատիկ

        մեթոդների օգնությամբ գործընթացների մաթեմատիկական մոդելների

        կազմում: Գործընթացների ֆիզիկաքիմիական և հիմնական պարամետրերի

        դուրսբերումը: Քրոմային դաբաղման գործընթացի մաթեմատիկական մոդելների

        ստացումը: Գործընթացների օպտիմալացում:

 

    12.     Ճյուղի ձեռնարկությունների նախագծում և  սանտեխնիկա

        (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Կաշվի և մորթու արդյունաբերության ձեռնարկությունների նախագծման

        առանձնահատկությունները: Նախագծերի կազմը և բովանդակությունը:

            Նախագծման հիմնական ուղղությունները: Կաշվի և մորթու

        ձեռնարկությունների տեղակայումը, պատրաստի կաշվի և մորթու տեսականին,

        արտադրանքի բնութագիրը, որակը, միջին քիմիական բաղադրության որոշումը

        և արտադրանքի հաշվարկը:

            Մշակվող կաշվի և մորթու հումքի ընտրությունը և բնութագիրը,

        քանակի որոշումը, սպիտակուցային նյութերի հաշվեկշռային հաշվարկը:

            Տեխնոլոգիական պրոցեսների նախագծում: Հիմնական սարքավորումների

        ընտրությունը և հաշվարկը: Կաշվի և մորթու արտադրության տեխնոլոգիայի

        կատարելագործման հիմնական ուղղությունները: Քիմիական նյութերի ծախսի

        հաշվարկ: Տեխնոլոգիական պրոցեսների և կիսաֆաբրիկատի որակի հսկում:

            Օժանդակ արտադրամասերի սարքավորումների ընտրությունը և հաշվարկը:  

        Թափոնների վերամշակման արտադրամասեր:

            Կաշվի և մորթու ձեռնարկությունների շինարարություն:

            Հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի շինությունների և մակերեսների

        հաշվարկումը և տեղադրումը:

            Սանիտարատեխնիկական մասի` ջրամատակարարման, կոյուղու,

        օդափոխության, ջեռուցման հաշվարկներ և համապատասխան ապարատների,

        սարքավորումների ընտրություն:

 

    13.     Ճյուղի ձեռնարկ. շին. նախ. հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Կաշվի և մորթու ձեռնարկությունների նախագծման հարցերը և դրանց

        կազմակերպման հիմնական սկզբունքները: Ճյուղի ձեռնարկությունների

        նախագծման ժամանակակից մեթոդները: Ձեռնարկությունների նախագծում և

        կառուցում, արդյունաբերական ձեռնարկությունների կառուցվածքային

        տարրերը, աշխատանքների կազմակերպման և շինարարական արտադրության

        ժամանակակից մեթոդները, ինչպես նաև արդյունաբերական

        ձեռնարկությունների նախագծման փուլերը, շինարարական տարրերը,

        կոմպոզիցիոն նյութերը:

 

Մասնագիտացման դասընթացներ

 

Մասնագիտ. կաշվեգործություն և մորթեգործություն (34 ժամ)

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310713 ԿԱՇՎԻ ԵՎ ՄՈՐԹՈՒ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                     150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                           27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                        4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                        10 շաբաթ

    նախադիպլոմային                                              5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                               10 շաբաթ

    - արձակուրդները                                            36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 5-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310713 ԿԱՇՎԻ ԵՎ ՄՈՐԹՈՒ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի: Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է կաշվի և մորթու արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար, առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում և այլն) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (կաշվի և մորթու հումքի և պատրաստի արտադրանքի քիմիական կազմի որոշումը, կաշվի և մորթու մշակման գործընթացներում օգտագործվող քիմիական նյութերի և աշխատած լուծույթների անալիզ, կաշվի ծածկույթային ներկերի անալիզ, կաշվի և մորթու ֆիզիկամեխանիկական անալիզ և այլն), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները.

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ (կաշվի և մորթու ձեռնարկություններ Երևանի «Բիզոն» ՍՊԸ, «Կաշի» ԲԲԸ, Վանաձորի «Գեղմ-Լամա» ՍՊԸ և ուրիշ): Պրակտիկայի անցկացման վայր կարող են լինել ժամանակակից տեխնոլոգիական սարքավորումներով և փորձարկող սարքերով հագեցած արդյունաբերական ձեռնարկությունները: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում: Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310713 ԿԱՇՎԻ ԵՎ ՄՈՐԹՈՒ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- Մորթեհումքի կառուցվածքը, կազմը, հատկությունները և հետազոտությունների ժամանակակից մեթոդները;

- Մորթեհումքի ընտրելը, ելնելով նրա որակական ցուցանիշներից;

- Մորթեհումքի վերամշակման, կաշվի և մորթու արտադրության ժամանակ ընթացող ֆիզիկաքիմիական և տեխնոլոգիական գործընթացները;

- Կաշվի և մորթու արտադրության տեխնոլոգիական գործընթացները, բնագավառի զարգացման ժամանակակից մեթոդները, նոր տեխնոլոգիաների տվյալների բազաները;

- Անթափոն, էկոլոգիապես մաքուր տեխնոլոգիաների ստեղծման ժամանակակից ասպեկտները;

- Կաշվի և մորթու արտադրանքի որակի բարելավման ուղիները, ինչպես ստեղծել նոր տեսականի;

- Կաշվի և մորթու արտադրության առաջադեմ և տնտեսապես արդյունավետ տեխնոլոգիաներ` ստուգելով դրանք ԷՀՄ-ով և ընտրել օպտիմալ տարբերակներ;

- Կաշվի, մորթու և դաբաղիչների քիմիայի և տեխնոլոգիայի տեսական հիմունքներ;

- Աշխատանքի այնպիսի մեթոդներ, որոնց շնորհիվ ստացված պատրաստի արտադրանքը համապատասխանի միջազգային ստանդարտներին;

- Մաթեմատիկական մեթոդներով տեխնոլոգիական գործընթացների նկարագրումը, դրանց օպտիմալացման և կառավարման նպատակով;

- Մարքեթինգային գործունեության հիմունքները և խնդիրները, տնտեսագիտամաթեմատիկական մեթոդները և հաշվարկները;

- Տեխնոլոգիական գործընթացների ավտոմատ կառավարման մեթոդները և միջոցները:

Մասնագիտական գործունեության բնագավառում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի`ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները.

 

7.2.1. 310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգի մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները.

310713 Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիա մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ընտրված մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տեխնոլոգիական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 80-110 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` Կաշվի և մորթու տեխնոլոգիայի և անթափոն արտադրության վերահսկման հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Հաշվարկա-բացատրական ակնարկ` ներածություն, նախագծի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորում; թողարկվող արտադրանքի տեսականու ընտրումը, հիմնավորումը, հաշվարկը և միջին քիմիական կազմի որոշումը; հումքի ընտրությունը, հաշվարկը, սպիտակուցային նյութերի հաշվեկշռի հաշվարկ; քրոմային դաբաղիչ միացությունների հաշվեկշիռը; պահանջվող ջրի քանակի և քիմիական նյութերի ծախսի հաշվարկ; արտադրանքի որակի հսկում; արտադրության թափոնների բնութագիրը; հիմնական և օժանդակ սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, հիմնական և օժանդակ արտադրամասերի և շինությունների ընտրություն և հաշվարկ, շինարարական և սանիտարատեխնիկական /տաք և սառը ջրամատակարարում, կոյուղի, օդափոխություն, ջեռուցում/ բաժինների հաշվարկ, ջերմատեխնիկական բաժնի /էլեկտրամատակարարման, ջերմության/ հաշվարկ, աշխատանքի պաշտպանություն և անվտանգության տեխնիկա, արտադրանքի ինքնարժեքի և նախագծվող գործարանի հիմնական տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

Գծագրական մասը պետք է պարունակի 4 գծագրեր`

1. Գլխավոր հատակագիծ

2. Գործարանի հիմնական մասնաշենքի հատակագիծը` տեխնոլոգիական սարքավորումների տեղաբաշխմամբ

3. Հիմնական մասնաշենքի լայնական կամ երկայնական կտրվածքը` տեխնոլոգիական սարքավորումների առավել խիտ տեղաբաշխված մասում:

4. Կաշվի և մորթու արտադրության տեխնոլոգիական սխեմա

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` 1. Կաշվի և մորթու քիմիա և տեխնոլոգիա; 2. Բարձրամոլեկուլյար միացությունների քիմիա և ֆիզիկա կաշվի և մորթու արտադրությունում; 3. Կաշվի և մորթու արտադրության գործընթացներ և սարքավորումներ:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310713 - Կաշվի և  մորթու տեխնոլոգիա

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուս. լեզու և  խոսքի  | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անօրգանական քիմիա - 1 | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 24 |  26 |    442  | 136 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուս. լեզու և  խոսքի  | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ճարտարագիտական գրաֆիկա| 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Նյութաբանություն և    | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |չափագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Անօրգանական քիմիա - 2 | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կաշվի և  մորթու       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կաշվի և  մորթու       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխ. սարքավորումներ` 1|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 29 |  29 | 493+72* | 153 | 238 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձրագույն           | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆ. տեխ. հիմունքներ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուծության և    | 4  |  4  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |գազանաբուծության      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տեսական մեխանիկա      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անալիտիկ քիմիա - 1    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Օրգանական քիմիա - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 27 |  30 |    510  | 187 | 204 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Նյութերի դիմադրություն| 6  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մեքենաների մասեր      | 4  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անալիտիկ քիմիա - 2    | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Օրգանական քիմիա - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆիզ. և  կոլոիդ քիմիա-1| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |(ֆիզիկական քիմիա)     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 4  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կաշվի և  մորթու       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կաշվի և  մորթու       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխ. սարքավորումներ` 1|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 33 | 30  | 510+72* | 153 | 255 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ֆիզ. և  կոլոիդ քիմիա-2| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |(կոլոիդ քիմիա)        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրոէկ. և  շրջ.       | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կաշվի և  մորթու       | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |կենսաքիմիայի          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Էլեկտրատեխնիկա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Քիմիական տեխ. պրոց. և | 4  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |ապարատներ -1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ընդհանուր քիմիական    | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բարձր. միաց. քիմիա և  | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |ֆիզիկա կաշվի և  մորթու|    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ.-ում - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 31 | 30  |    510  | 255 | 221 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մաթ. վիճակ. և         | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |հետազոտ. մեթոդներ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կաշվի և  մորթու       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մանրէակենսաբանություն |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հիդրավլիկայի          | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձր. միաց. քիմիա և  | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |ֆիզիկա կաշվի և  մորթու|    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ.-ում - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Քիմ. տեխ. պրոց. և     | 4  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |ապարատներ - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Կաշվի և  մորթու       | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |արտադր. էկոնոմիկա     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ընդհանուր քիմիական    | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Կաշվի և  մորթու քիմիա | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |և  տեխնոլոգիա - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կաշվի և  մորթու       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 4 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կաշվի և  մորթու       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխ. սարքավորումներ` 1|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 34 | 28  | 476+150*| 221 | 204 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ.պաշտպ. և  անվտանգ.| 4  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |արտ. իրավիճակ.        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Արտադրության կազմակերպ| 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |արդյունաբեր. ձեռնարկ. |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Կաշվի և  մորթու անասն.| 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |սան. և  փորձ.         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Կաշվի և  մորթու քիմիա | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |և  տեխնոլոգիա - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կաշվի և  մորթու տեխ.  | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |պրոց. տես. հիմունքներ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Կաշվի և  մորթու       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |տեխնոլոգիական         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 29 | 28  |   476   | 238 | 119 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Կաշվի և  մորթու քիմիա | 8  |  6  |   102   |  34 |  68 |     |

|  |    |և  տեխնոլոգիա - 3     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կաշվի և  մորթու       | 5  |  4  |   68    |  17 |  17 |  34 |

|  |    |տեխնոլոգիական         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Կաշվի և  մորթու       | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |ստանդարտ. և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սերտիֆիկացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կաշվի և  մորթու արտ.  | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |թափոնների վերամշ. - 1 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Կաշվի և  մորթու արտ.  | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |էկոլոգիա              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի. ձեռն. նախագծ. | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |և  սանտեխնիկա - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ավտոմատիկա և  արտ. պր.| 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |ԱՊՀ կազմ. կառավարում  | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Հարկեր և  հարկային    | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կաշվի և  մորթու       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 4 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կաշվի և  մորթու       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխ. սարքավորումներ` 1|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 37 | 29  | 493+150*| 221 | 153 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Կաշվի և  մորթու       | 5  |  5  |   70    |  28 |  42 |     |

|  |    |վերջնամշակում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կաշվի և  մորթու արտ.  | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|  |    |թափոնների վերամշ. - 2 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հումքի և  արտ. որակի  | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |հսկող.                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հաշվապահական հաշվառման| 2  |  2  |   28    |  14 |     |  14 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մաթ. մոդելավորում     | 4  |  4  |   56    |  28 |  14 |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճյուղի ձեռն. շին. նախ.| 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ճյուղի. ձեռն.         | 2  |  2  |   28    |     |     |  28 |

|  |    |նախագծում և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սանտեխնիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 24 |  24 |   336   | 140 | 112 |  84 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4246+564*|1704 |1710 | 832 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Կաշվի և  մորթու քիմիա և  տեխնոլոգիա                          |

|       |                                                             |

|       |Բարձրամոլեկուլային միացությունների քիմիա և  ֆիզիկա կաշվի և   |

|       |արտադրությունում                                             |

|       |                                                             |

|       |Կաշվի և  մորթու տեխնոլոգիական սարքավորումներ                 |

.___    ._____________________________________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |    338  | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    4   |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |    377  | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    35   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |    360  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    4   |    480  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |    407  | 5 ստ.  |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   394   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   394   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ն |        |    138  |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ն |        |    71   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    1   |   456   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    80   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    48   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    1   |   384   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  6  |   15   |  3590   |58 ստ., |

|  |  |     |        |         |27 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310715 - Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն

 

Որակավորման անվանումը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310715 - Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310715 - Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիր

310715 Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` ճարտարագետ, դիզայներ, տեխնոլոգ, գովազդի գործակալ, արտադրության պետ, դիզայն ստուդիայի ղեկավար, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղ ծառայության գլխավոր առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310715 Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որն ուղղված է գյուղատնտեսական և պարենային մթերքների փաթեթավորման, գովազդման, պահպանման, ինչպես նաև վերջիններիս միջոցով արտադրանքի առաքման և սպառման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված մթերքների նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են տեխնոլոգիական, արտադրական, դիզայն-նախագծային գործընթացները, սարքավորումները, նյութերը, փաթեթավորման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրէակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի արտադրանքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310715 Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

- արտադրատեխնոլոգիական,

- կազմակերպչակառավարչական,

- գիտահետազոտական,

- դիզայն-նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310715 Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ արտադրա-տեխնոլոգիական գործունեություն`

- մասնակցություն նոր տեխնոլոգիական գործընթացների ստեղծմանը և ներդրմանը,

- հումքային նյութերի որակի մուտքային վերահսկողության արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների և տեխնոլոգիական գործընթացների պարամետրերի, պատրաստի արտադրանքի որակի արտադրական վերահսկողություն,

- նյութերի և սարքավորումների արդյունավետ օգտագործում,

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկումներ,

- տեխնիկական վերահսկողության մեթոդների մշակում և արտադրանքի փորձարկում, խոտանի պատճառների վերլուծություն,

- նոր փաթեթվածքների և տարաների կոնստրուկտավորում, ձևակազմավորման դիզայն-նախագծում,

- փաթեթվածքների և տարաների դիզայն-ձևավորում, ապրանքանիշերի և պիտակների ստեղծում, արտադրանքի գովազդում:

բ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեություն`

- կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում,

- տարբեր պահանջների դեպքում (արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ) համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում,

- արտադրանքի որակի ապահովման համար արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում,

- տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում,

- աշխատակազմի տեխնիկական ուսուցման կազմակերպում:

գ/ գիտահետազոտական գործունեություն`

- գործունեության օբյեկտների վիճակի և զարգացման վերլուծություն,

- գործունեության օբյեկտների տեսական և փորձնական հետազոտությունների անցկացում,

- գործունեության օբյեկտների մոդելավորում և կանխատեսում,

- նոր տեխնոլոգիաների և նյութերի մշակում;

- տեխնիկական և նորմատիվ փաստաթղթերի մշակում,

- նոր տեխնիկական լուծումների ներդրման համար միջոցառումների մշակում:

դ/ դիզայն-նախագծային գործունեություն`

- նախագծի նպատակների ձևավորում,

- չափանիշների և սահմանփակումների համակարգի և նրանց բնութագրող ցուցանիշների ընտրություն,

- նախագծային լուծումների մշակում և նրանց արդյունավետության գնահատում:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է գիտենա`

- արտադրության տեխնոլոգիական նախապատրաստման համար որոշումները, հրահանգները, հրամանները, մեթոդական և նորմատիվ նյութերը,

- արտադրանքի կոնստրուկցիան, փաթեթվածքի և փաթեթավորվող մթերքի կազմը,

- ձեռնարկության արտադրանքի արտադրության տեխնոլոգիան,

- ձեռնարկության տեխնոլոգիական զարգացման հեռանկարները,

- տեխնոլոգիական գործընթացների նախագծման համակարգերը և մեթոդները,

- հիմնական տեխնոլոգիական սարքավորումները և նրանց աշխատանքի սկզբունքները,

- արդի հայրենական և արտասահմանյան տեխնոլոգիաների տեխնիկական բնութագրերը և տնտեսական ցուցանիշները,

- հումքին, նյութերին և պատրաստի արտադրանքին ներկայացվող տեխնիկական պահանջները,

- հումքի, նյութերի, վառելիքի, էներգիայի նորմատիվ ծախսերը,

- խոտանի տեսակները և նրա նախազգուշացման եղանակները,

- ավտոմատ նախագծման հիմնական համակարգերը,

- համակարգչային դիզայն նախագծման, գրաֆիկական փաթեթները,

- հաշվողական տեխնիկայի, հաղորդակցման և կապի ժամանակակից միջոցները,

- դիզայն-ձևավորման հիմնական սկզբունքները,

- ժամանակակից գովազդային միջոցները և տեխնոլոգիաները,

- պատենտային հետազոտությունների կարգն ու մեթոդները,

- հայտնագործության հիմունքները,

- տեխնոլոգիական գործընթացների, փաթեթվածքների նախագծման համար աշխատանքի կազմակերպման հիմնական պահանջները,

- տեխնիկական փաստաթղթերի մշակման և ձևավորման հիմնական նյութերը,

- տնտեսագիտության հիմունքները,

- արտադրության կազմակերպումը,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքները,

- աշխատանքի պաշտպանության կանոնները և նորմերը

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունները

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն սննդի արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310715 Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած ճարտարագետ բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորում, որից հետո շարունակել կրթությունը ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

2.3. Դիմորդը պետք է ունենա երկրաչափական պատկերացումը, ինչպես նաև օբյեկտների գծագրեր կատարելու ունակություն և գիտելիքներ, տարածական, տարբեր առարկաների ծավալային դասավորության զգացողություն և ստեղծագործական մտքի զարգացվածության որոշակի աստիճան:

 

3. 310715 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՓԱԹԵԹԱՎՈՐՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԴԻԶԱՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական,

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական,

ընդհանուր մասնագիտական,

մասնագիտացման,

ֆակուլտատիվ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310715 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՓԱԹԵԹԱՎՈՐՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԴԻԶԱՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

 

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ.մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը:  Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը:  Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնեվյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

        ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր: Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը և այլն/ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային

        գրական մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի

        պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական

        արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր

        և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.  

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական

        ոճ /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/: Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել  

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն,

        ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք

        մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքականություն: Նախնադարի

        մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը:

        Հին աշխարհի մշակույթը - Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս,

        Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և

        արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը - Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական

        հավատալիքներ և արվեստ: Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր:

        Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ

        դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

        «Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում

        ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում,

        ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար է

        մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

7.

Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակութային

հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,գործառությունները, ձևերը:

Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական

պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման

նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական

վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա:

Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը:

Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:

Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական

        վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

        Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն:

        Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման

        առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները:

        Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և

        ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ:

        Պայմանագիր: Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի

        նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

        Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: աշխատանքային

        վեճեր: Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և

        տեսակները: Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա

        տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի

        տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:  Հողային

        վեճերի լուծումը: Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ

        պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը:

        Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:

        Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության

        իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն

        ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում:

        Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը: Միջազգային իրավունք:

        Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային

        պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն,

        արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական

        արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և հասարակություն:  

        Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական

        հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն:

        Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական

        հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և

        դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

        Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները:  

        Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

        տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

        ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

        Տնտեսական համակարգեր:  Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

        Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական

        նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները:

        Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման

        էֆեկտ: Առանձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային

        արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի

        տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

        Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ

        մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը:  Մրցակցային շուկաների

        արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

        Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների  

        նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

        պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

        Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

        հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

        Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

        Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

        ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

        Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

        նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:  

        Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական

        պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը

        ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական

        ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային

        քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը

        փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ:

        Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում:

        Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

        քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման

        շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն:  Դրական անդամներով շարքեր:

            Նշանափոխ շարքեր: Լեյբնիցի հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր:

        Աստիճանային շարքեր: Աբելի թեորեմը: Զուգամիտության տիրույթ և

        շառավիղ: Աստիճանային շարքի գումարի հատկությունները, անդամ առ անդամ

        ածանցումը և ինտեգրումը: Թեյլորի և Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի

        վերլուծումը աստիճանային շարքի: Ֆուրյեի շարքերը:

        Հավանականությունների տեսության հիմնական հասկացությունները:  

        Պատահարի հավանականություն: Պատահարների լրիվ խումբ: Հավանականության

        վիճակագրական և դասական սահմանումներ: Պատահարների գումար: Թեորեմ

        անհամատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ

        երկու համատեղելի պատահարների գումարի հավանականության վերաբերյալ:  

        Պատահարների արտադրյալ: Պայմանական հավանականություն: Պատահարների

        արտադրյալի հավանականության թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը:

        Բայեսի բանաձևը: Կրկնվող փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/:

        Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը, բինոմալ բաշխման

        հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու ամենահավանական թիվը:  

        Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի ինտեգրալային թեորեմը:

        Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները: Դիսկրետ և անընդհատ

        պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա: Մաթեմատիկական սպասում և

        դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում: Հավասարաչափ և նորմալ

        բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,համակարգիչների

        տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը:

        Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական

        սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում

        գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և

        արտաքին սարքեր, պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր

        (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ

        և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և

        այլն): Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր):  

        Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

        Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը:Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն

        համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային

        ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման

        լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ

        ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային ապահովումը

        պարունակում է սատանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի կիրառական

        ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Ալգորիթմացում:

        Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները:

        Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական գործընթացների տեսակները,

        ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման

        եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը: Ծրագրավորում:  

        Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն

        ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,ծրագրավորման լեզվի

        տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը,

        ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր:

        Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային

        և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Տեսական մեխանիկա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական

        գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց

        հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի

        հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ

        կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական

        տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված

        կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի

        հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և ծփման կոն:

        Գլորման շփում: Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի

        կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր:

        Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի

        համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային

        արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի

        արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

        հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին

        համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը,

        հետագիծը և արագությունը: Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի

        թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական

        կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները:  Նյութական կետի հարաբերական շարժման և

        հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման

        դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ:

        ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Նյութական կետի շարժման քանակի

        մոմենտ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:  

        ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ էներգիա և

        թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ: Արտաքին և

        ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական համակարգի

        զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի

        մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական

        համակարգի շարժման դիֆֆերենցիալ հավասարումների համակարգը:

        Մեխանիկական համակարգի զանգվածների կենտրոնի պահպանման օրենքը:  

        Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի

        շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգի շարժման

        քանակների գլխավոր մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների

        գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական

        համակարգի կինետիկ էներգիա: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ

        էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ: Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի

        իներցիայի ուժ: Դալամբերի սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական

        համակարգի համար: Լանգրանժի հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի

        ընդհանրացված կոորդինատներ, ընդհանրացված արագություններ և

        ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին և երկրորդ սեռի

        հավասարումները:

 

    5.      Գծագրական երկրաչափություն, ճարտարագիտական գրաֆիկա և  գրաֆիկական

        մոդելավորում (11 կրեդիտ -330 ժամ)

            Գրաֆիկական մոդելներ: Բազմություններ: Երկրաչափական տարածությունը

        և նրա տարրերը: Բազմությունների արտապատկերում: Պրոյեկտման մեթոդներ:

        ՈՒղղանկյուն պրոյեկտման մեթոդի ինվարիանտներ: Մոնժի մոդել:

        Երկրաչափական հիմնական տարրերը Մոնժի մոդելում: Կոր գծեր: Կազմածո

        գծեր: Մակերևույթների առաջացումը և դասակարգումը: Բազմանիստեր:

        Պտտման մակերևույթներ: Պտուտակային մակերևույթներ: Հիմնական

        դիրքային խնդիրներ` պատկանելություն և փոխհատում:  Էպյուրի

        ձևափոխման մեթոդներ` հարթ զուգահեռ տեղափոխում, պտտման մեթոդ,

        համատեղման մեթոդ, պրոյեկցիաների հարթությունների փոփոխման մեթոդ:

        Հիմնական մետրական խնդիրներ` հարթ և երկնիստ անկյունների որոշում,

        ուղղահայացություն, հեռավորության խնդիրներ: Մակերևույթների

        փռվածքները` եռանկյունների մեթոդ, նորմալ հատույթների մեթոդ,

        մակերևույթների պայմանական փռվածքներ: Սիմետրիա և նախշեր: Պրոյեկտիվ

        երկրաչափության հիմունքները: Դեզարգի թեորեմը: Հոմոլոգիա: Հարմոնիկ

        քառյակ: Հեռանկար: Ֆրոնտալ հեռանկար: Ճարտարապետների մեթոդ:  

        Խորության, լայնության և բարձրության մասշտաբները հեռանկարում:

        Դիրքային և մետրական խնդիրներ: Ստվերները և արտացոլումը

        հեռանկարում: Բարդ կտրվածքներ: Պայմանականություններ և

        պարզեցումներ: Քանդովի և ոչ քանդովի միացություններ: Էսքիզավորում:

        Բանվորական գծագիր: Հավաքական գծագիր: Մասնատում: Տեխնիկական

        գծագրերին ներկայացվող պահանջներ:

 

    6.      Նյութերի դիմադրություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Նյութերի դիմադրության խնդիրները: Հաշվարկային

        սխեմաներ, արտաքին բեռնվածքների դասակարգումը: Ներքին ուժերի որոշումը

        հատույթների մեթոդով: Հասկացողություն դեֆորմացիայի և լարման մասին:

        Նյութերի դիմադրության հիպոթեզները: Ձգում, սեղմում: Հուկի օրենքը:

        Թույլատրելի լարում:  Կտրվածքի ընտրությունը: Նյութերի մեխանիկական

        բնութագրերի հետազոտումը:  Սեփական քաշի հաշվառումը ձգման, սեղմման

        դեպքում: Դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Ստատիկորեն անորոշելի

        համակարգեր: Լարվածային վիճակների տեսություն:  Գլխավոր լարումներ,

        գլխավոր հարթակներ: Էքստրեմալ շոշափող լարումներ:  Ծավալային

        լարվածային վիճակ: Հուկի ընդհանրացված օրենքը: Սահքի դեֆորմացիա,

        մաքուր սահք: Սահքի գործնական հաշվարկներ (գամային և եռակցման

        միացությունների հաշվարկը): Պատկերների հարթ հատույթների երկրաչափական

        բնութագրերը: Ոլորում: Լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը լարման

        դեպքում: Ծռում: Հեծանների և հենարանների տեսակները: Հենարանային

        հակազդումների որոշումը: Կտրող ուճերի (Q) և ծռող մոմենտների (M)

        էպյուրաների կառուցումը: Ամրության պայմանը ծռման դեպքում: Կտրվածքի

        ընտրությունը: Տեղափոխությունների որոշումը ծռման դեպքում: Երկայնական

        ծռում: Կրիտիկական բեռնվածքի որոշումը:  Էյլերի բանաձևը:

 

    7.      Մեքենաների մասեր (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության

        չափանիշները և նախագծման հիմունքները: Մեքենաների մասերի

        միացումները: Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ:

        Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ:

        Հաշվարկը ըստ ամրության: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային,

        երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական

        տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության: Մեխանիկական

        փոխանցումներ: Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգունը, ընդհանուր

        պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր

        փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության: Շարժմանը

        սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ: Լիսեռներ և սռնիներ:

        Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և

        տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր

        տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման:  

        Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և

        ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական

        կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը:

        Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

    8.      Ընդհանուր քիմիա (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ. Ի. Մենդելեևի պարբերական օրենքը:

        Միջուկի բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի

        կառուցվածքի քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի

        կառուցվածքը: Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ:Բևեռային և ոչ

        բևեռային կապ: Դիպոլ մոմենտ: Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: a/սիգմա/, Pi/պի/ և b-կապեր: Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի հիմնական

        հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող

        նյութերի բնույթից, կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից:

        Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:

        Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի, Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ:  

        Դիսպերս համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը:

        Օսմոս, օսմոտիկ ճնշում: Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման

        ձևերը: Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ

        դիսոցման տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը:

        Դիսոցման աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Դիսոցման հաստատուն:

        Օստվալդի նոսրացման կանոնը Լուծելիության արտադրյալը: Իոնափոխանակային

        ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը:  Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական

        ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս միացություններ: Կոմպլեքս

        միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս միացությունների ստացման

        եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը քիմիական և կենսաբանական

        պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման ռեակցիաներ: Էլեկտրաքիմիական

        պրոցեսները էլեկտրոլիտների լուծույթներում: Օքսիդացման և

        վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական էլեմենտի կառուցվածքը և նրա

        էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան: Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը:

        տարրերի ընդհանուր բնութագիրը, քիմիական հատկությունները: Քիմիական

        պրակտիկում:

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:  

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ: Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ: Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Սպիրտներ Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը:  

        Սահմանային միատոմանի սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը,

        իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացման եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Երկատոմ սպիրտներ/գլիկոլներ/: Իզոմերիան և

        անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական հատկությունները: Քիմիական

        հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ: Գլիցերին, տարածվածությունը

        բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ: Բնորոշումը, անվանակարգը:  

        Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը: Քիմիական

        հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը, դասակարգումը:

        Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ: Անվանակարգը, իզոմերիան:

        Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուների

        ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում Ածխաջրեր:  Տարածվածությունը

        բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը: D և L շարքեր:

        Մոնոսախարիդներ. ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական իզոմերիա և

        տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:

        Արեններ: Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի ածխաջրածինների անվանակարգը

        և իզոմերիան: Ստացման եղանակները: Ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ ալդեհիդների և

        կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ Բնորոշումը և

        դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը: Տարածվածությունը բնության

        մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Հետերոցիկլիկ միացություններ: Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ

        սիստեմների արոմատիկության մասին: Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին:

        Գաղափար ալկալոիդների մասին: Քիմիական պրակտիկում:

 

    9.      Չափագիտություն, ստանդարտացում և  սերտեֆիկացում

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Չափագիտության հիմունքները: Չափման օբյեկտները, մեթոդներն ու

        միջոցները: Չափման սխալները և նրանց աղբյուրները, տվյալների

        մշակում: Ստանդարտացումը միջազգային, ազգային և ճյուղային

        մակարդակներում: Սերտեֆիկացման հիմնական նպատակներն ու օբյեկտները,

        արտադրանքի որակը և սպառողի պաշտպանությունը: Սերտեֆիկացման

        անցկացման կանոններն ու կարգը:

 

    10.     Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պաշտպանություն

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    11.     Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

        նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

        և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

        աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

        «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

        նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

        աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:  

        «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

        խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

        պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

        մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

        հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

        օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

        սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

        եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

        ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

        միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների,

        ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և

        նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը:  Էլեկտրահարվածից

        պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:

        Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

        շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

        հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

        բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում:

        Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման

        և պահպանման կարգը:

 

    12.     Քաղաքացիական պաշտպանություն և  անվտանգության արտակարգ

        իրավիճակներ (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

        պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

        դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

        և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

        ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

        չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,

        բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը:

        Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման

        և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

        արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

        հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

        միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:  

        Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

        անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

        պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

        գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

        մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

        անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

        անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

        աղտոտվածության պայմաններում:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Համակարգչային տեխնիկա (օպերատորական գործ) - (68 ժամ)

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Էլեկտրատեխնիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց

        հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը:

        Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ

        գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի

        հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ:

        Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց

        վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ:  

        Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն

        եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

        Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

 

    2.      Ավտոմատիկա և  արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման

        համակարգերի վերաբերյալ: Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ

        բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,

        կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման

        օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման

        երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում: Ավտոմատ կառավարման

        համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական

        բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ

        օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները: Ավտոմատ

        կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները

        կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի

        կայունության որոշման մեթոդները: Տելեմեխանիկայի հիմունքները:

        Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները

        կազմակերպելիս:

 

    3.      Սննդի արտադրության պրոցեսներ և  ապարատներ (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Սննդային տեխնոլոգիայում օգտագործվող ընդհանուր պրոցեսները`

        մեխանիկական, հիդրոմեխանիկական, ջերմային ու զանգվածափոխանակման, և

        այդ պրոցեսներում օգտագործվող ապարատներն ու մեքենաները: Վերը նշված

        պրոցեսների էությունը, կիրառումը, պրոցեսը բնութագրող ֆիզիկական

        մեծությունների փոխադարձ կապը, պրոցեսի ընթացքի մեխանիզմը,

        օգտագործվող մեքենաների ու ապարատների կառուցվածքային հիմունքները,

        պրոցեսների ջերմային ու նյութական, ապարատների ու մեքենաների

        նախագծման ու ստուգիչ հաշվարկների կատարման մեթոդիկան:

 

    4.      ԱՊՀ էկոնոմիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Վերամշակող ձեռնարկությունների սննդարդյունաբերության ընդլայնված

        վերարտադրությունը, առանձնահատկությունները, աղբյուրները,

        ցուցանիշները, տիպերը: ԱՊՀ ձեռնարկությունների սննդարդյունաբերության

        համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական արդյունքը: Համախառն

        արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային անվտանգությունը:

        Արտադրության տնտեսական արդյունավետության էությունը, մակարդակները,

        ցուցանիշները կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում:

        Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման մեթոդաբանությունը, արտերկրների

        փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի արտադրողականության հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, մակարդակը, դինամիկան և ցուցանիշները:  

        Ռեսուրսների ամբողջական արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և

        «Սահմանային օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

    5.      Տարայի և  փաթեթավորման արտադրության կազմակերպում, կառավարման

6.  (մենեջմենթի) հիմունքներ (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:

Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

/խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:

Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և

տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և սթրեսի կառավարումը: Արտադրության

պաշարների, որակի կառավարումը: Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական

կառավարման էությունը: Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և

զարգացման փուլերը: Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

    7.      Սառնարանային տեխնիկա (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Սառնարանային մեքենաների թերմոդինամիկ հիմունքները, աշխատանքային

        պրոցեսը կոմպրեսորի մեջ, երկաստիճանային և կասկադային սառնարանային

        մեքենաներ, սառնարանային ագենտներ և ջերմակիրներ, սառնարանային

        մեքենաների կոմպրեսորներ, սառնարանային տեղակայանքների ապարատներ,

        սառնարանային տեղակայանքների ավտոմատացման հիմունքները, սառնարանային

        ագրեգատներ, աբսորբցիոն սառնարանային մեքենաներ, էժեկտորային

        սառնարանային մեքենաներ, սառնարաններ և սառնարանային տեղակայանքներ,

        սառնարանային խցերի պաղեցման ձևերը, սառնարանային տեղակայանքների

        սխեմաները, կալորիական հաշվարկները ու սառնարանների սարքավորումների

        ընտրությունը: Առևտրի սառնարանային մեքենաներ, օդի կոնդենսացումը:

 

    8.      Բուսաբուծական մթերքների վերամշակման տեխնոլոգիա

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և որակի

        գնահատումը: Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի,

        կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և

        ծխախոտի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները, մեթոդներն ու

        գործընթացները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր ոլորտներում

        կիրառման առանձնահատկությունները: Բուսաբուծական արտադրանքի

        պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն ու եղանակները: Հացահատիկի,

        լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի

        և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի պահպանության և

        վերամշակման տեխնոլոգիաները: Պահածոյագործության և գինեգործության

        հիմունքները:

 

    9.      Անասնաբուծական մթերքների վերամշակման տեխնոլոգիա

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Կաթի և կաթնամթերքների սննդային և կենսաբանական արժեքը: Կաթի

        կազմը, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի նախնական

        մշակումը տնտեսություններում: Անարատ կաթնամթերքի, պաղպաղակի,

        պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների արտադրության

        տեխնոլոգիաները:

            Մսի քիմիական կազմը: Անասունների մորթի տեխնոլոգիան: Մսի նախնական

        մշակումը: Երշիկների, ապուխտների, կիսաֆաբրիկատների և մսային

        պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը, դրանից

        պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների արտադրության

        տեխնոլոգիան:

            Կաշիների ստացման տեխնոլոգիան: Կաշիների դասակարգումը: Կաշիների

        ներկրման գործընթացները: Կաշիների դաբաղումը, պիկելումը: Թավշակաշվի

        և մորթիների ստացման արտադրական գործընթացները:

 

    10.     Գծանկար և  գունանկար (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            ՈՒսումնական ակադեմիական գծանկարի բովանդակությունը, նպատակը և

        խնդիրները: Գծանկարի տեսակները: Երկարատև գծանկար` նրա կատարման

        մեթոդական հերթականությունը: ՈՒրվանկար, նրա նպատակն ու խնդիրները:

        Պարզ երկրաչափական ձև ունեցող առարկաների գծանկարներ: Բարդ

        երկրաչափական ձև ունեցող առարկաների գծանկարներ: Առարկաների խմբերի

        գծանկար. նատյուրմորտ, ինտերյեր: Կենդանիների և բույսերի գծանկար:

        Մարդու գլխի գծանկար: Հիշողությամբ և պատկերացմամբ գծանկարներ:

        Գույնի ընկալումը և ճիշտ վերարտադրումը: «Տաք» և «սառը» գույներ:

        Կոլորիտի, գունային գամմայի, նյուանսի և հակադրության միջոցով ձևերը

        ներկայացնելու և այլ կարողությունների մշակում: Աշխատանքներ գուաշով,

        ջրաներկով և այլ նյութերով:

 

    11.     Դիզայնի տեսություն և  մեթոդաբանություն (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Գեղարվեստական կոնստրուկտավորման (նախագծման) հիմնական

        սկզբունքները ու մեթոդները: Դիզայնի ձևավորման պատմամշակութային

        նախադրյալներ, նախագծային գործունեության առանձնահատկություններ,

        նախագծման գործընթացի հիմնական փուլեր, ձևագոյացման

        օրինաչափություններ, նախագծային մշակույթի դրսևորման

        հնարավորությունները ու ձևերը: Արտադրանքին ներկայացվող գեղագիտական

        պահանջները: Ձևակազմավորող գործոնների հաշվառումը արտադրանքի

        նախագծման ընթացքում: Ֆունկցիոնալ և էրգոնոմիկական պահանջներ:

        Առարկայի ձևի ընտրությունը կախված օգտագործվող նյութերից,

        կոնստրուկցիայից և արտադրության տեխնոլոգիայից: Ձևագոյացման

        սոցիալ-տնտեսական ասպեկտները:

            Գծային հարթապատկերներ, ծավալային և ծավալա-տարածական ձևեր:

        Նախագծման փուլերը, ստանդարտացում և ունիֆիկացում: Նախագծային

        գրաֆիկայի ձևրը: Գծային, մոնոքրոմ, պոլիքրոմ պատկերներ: Էսքիզային

        գրաֆիկա: Հեռանկարային պատկերներ: Մակետավորում:

            Գունաբանությունը որպես գիտություն գույնի մասին, գույնի

        ֆիզիկական էությունը, մարդու գունաընկալման հոգեֆիզիոլոգիական

        առանձնահատկությունները: Էրգոնոմիկայի գլխավոր դրույթները և

        բաժինները, անտրոպոմետրիա: Մարդ-մեքենա համակարգերի էրգոնոմիական

        հետազոտման և նախագծման սկզբունքները:

 

    12.     Համակարգչային գրաֆիկա և  մոդելավորում (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Համակարգչային գրաֆիկական մոդելավորման սկզբունքները: Երկչափ և

        եռաչափ մոդելներ: Գրաֆիկական համակարգերի տեխնիկական և ծրագրային

        ապահովվումը: Photoshop, AutoCAD, Corel Draw ծրագրերի միջոցով

        գործնական կոմպոզիցիոն և ընդհանուր դիզայներական/նախագծային

        խնդիրների լուծում:

            Photoshop. Ինտերֆեյս: Ծրագրի հիմնական պատուհան: Հրամանների և

        մենյուի տողեր: Գործիքային վահանակներ: Ռաստրային պատկերներ: Գույներ

        և երանգներ: Գունային մոդելներ: Գույների բնութագրերը: Գույնի

        կառավարումը: Տարածքների ընտրություն և առանձնացում: Նկար և

        գունածածկում: Դիմակներ: Շերտեր: Էֆֆեկտներ: ՈՒրվագծեր: Տեքստ:

        Տոնային և գունային ուղղում: Ռետուշ: Տպագրում:

            AutoCAD. Գրաֆիկական մոդելավորման AutoCAD համակարգը: AutoCAD-ի

        աշխատանքային միջավայրը և նրա կարգավորումը: Եռաչափ տարածության

        թվային մոդելը և գծային ձևափոխությունները: Եռաչափ տարածության

        գրաֆիկական մոդելները և նրանց դասակարգումը: Տեսքերի կարգավորման

        ինտերակտիվ 3D ORBIT ռեժիմը: AutoCAD համակարգի պրիմիտիվ ձևերը և

        նրանց դասակարգումը: երկրաչափական ձևերի գրաֆիկական մոդելի

        պարամետրերը: Միաչափ բազայի պրիմիտիվների կառուցումը հարթության վրա

        և տարածության մեջ: երկչափ բազային պրիմիտիվներ (մակերևույթներ):

        Եռաչափ բազային պրիմիտիվներ (կարծր մարմիններ); Հարթ կազմածո ձևերի

        մոդելավորումը: Կազմածո մակերևույթների մոդելավորումը:  Կազմածո

        մարմինների մոդելավորումը: Բլոկների և նրանց ատրիբուտներ

        մոդելավորումը: Ձևափոխությունների դասակարգումը: Օբյեկտների

        ընտրությունը: Օբյեկտների դիրքային ձևափոխությունները: Օբյեկտների

        ներքին պարամետրերի փոփոխությունները: Այլ ձևափոխություններ և

        կոնստրուկտիվ կառուցումներ: Օբյեկտի երկրաչափական մոդելավորման

        մեթոդները: Գրաֆիկական մոդելների ներկածածկումը և երանգավորումը:

        Գծագրի թերթերի ստեղծումը և ստանդարտ ձևավորումը: Գծագրի տեսքերի,

        կտրվածքների և հատույթների կառուցումը: Գծագրերի չափադրումը և

        տպագրումը:

            Corel Draw. Ծրագրի հիմնական պատուհան: Հրամանների և մենյուի

        տողեր: Գործիքային վահանակներ: Փաստաթղթերի ֆայլերի կառավարում:

        Նկարչական գործիքներ: Վեկտորային նկարի սկզբունքը: Գործիքների

        ձևերը: Ամրակցման կետերն ու ուրվագծերը: Օբյեկտի չափերի և ձևի

        փոփոխում: Կոմպոզիցիաների ստեղծում: Ֆիգուրների ստեղծումը և

        ձևափոխումը: Օբյեկտների որոնումը, փոխարինումը և կրկնօրինակումը:

        Օբյեկտների ձևափոխման եղանակները: Օբյեկտների խմբավորումը:  

        Օբյեկտների աղավաղումը: Գույնի վերարտադրման համակարգչային

        տեխնոլոգիաները: Տեքստի մուտքը և խմբագրումը: Տեքստի սիմվոլների

        ֆորմատավորումը: Հատուկ սիմվոլներ: Էֆեկտների կիրառումը: Շրիֆտների

        ատրիբուտների կառավարում: ՈՒղղագրություն: Էջի պարամետրեր:

        Աշխատանքային տարածության կարգավորում: Գունածածկման և

        թափանցիկության հատուկ տեսակներ: Արտահոսում: Տարածական էֆեկտներ:

        Էքստրուզիա: Ստվերներ: Հեռանկար: Ոսպնյակներ և ձևավորում:  

        Վեկտորային և ռաստրային պատկերներ: Վեկտորային պատկերներից

        ռաստրայինի և հակադարձ կոնվերտավորում: Ռաստրային պատկերների

        խմբագրում: Ֆիլտրեր: Տպագրում:

 

    13.     Կոմպոզիցիայի հիմունքներ (10 կրեդիտ, 300 ժամ)

            Ծրագիրը ընդգրկում է դիզայնում ձևերի կառուցման ընդհանրական

        ներքին օրինաչափությունների մասին գիտատեսական բովանդակությունը:

        ՈՒսումնասիրվում է տեսողության ֆիզիոլոգիան, ձևի, տարածության և

        շարժման ընկալումը, տեսողական պատրանքները, գույնի ընկալումը: Ձևը`

        որպես ընկալվող առարկայի վիզուալ բոլոր հատկանիշների համագումար, նրա

        տարատեսակներն ու հատկությունները, դիրքը, մեծությունը, զանգված,

        տեկստուրա, ֆակտուրա, դիտման հեռավորություն, լուսաստվեր:

        Ներդաշնակեցման հիմնական միջոցներ` համամասնություն, նույնություններ,

        նյուանս և հակադրություն, մասշտաբայնություն, ռիթմ, չափման

        միավորներ, մոդուլ: Կոմպոզիցիայի կենտրոն, ակցենտ, ակսեսուար,

        ինտերվալ: Ֆրոնտալ, ծավալային և տարածական կոմպոզիցիաներ:

 

    14.     Շրիֆտային գրաֆիկա (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

            Տեքստային բնօրինակների հիմնական տեսակները: Պոլիգրաֆիական

        շրիֆտներ: Շրիֆտային ձևավորման ընտրություն: Համակարգչային

        շրիֆտները և նրանց դասակարգումը:

            Շրիֆտի երեք հիմնական նշանակությունները` շրիֆտը որպես վիզուալ

        կոմունիկացիայի միջոցներից մեկը, շրիֆտը որպես արվեստի ձևերից մեկը,

        շրիֆտը և նրա վերարտադրման տեխնիկական ձևերը:

            ՈՒսուցման երեք հաջորդական փուլերը` արհեստագործական, տեսական և

        տեսա-գործնական: Շրիֆտային գրաֆիկան որպես սկզբունքային

        հասկացություն, շրիֆտի տիպերի դասակարգում, տառերի կոնկրետ տեսակների

        կառուցման սկզբունքները, շրիֆտային զույգերի ստեղծում, բառի և

        երկրաչափական ձևի համադրում, բառի իմաստի շրիֆտային մեկնաբանում,

        ֆիրմային ոճի տարրերի (լոգոտիպ) ստեղծում:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.      Փաթեթավորման տեխնոլոգիա և  սարքավորումներ (14 կրեդիտ, 420 ժամ)

            Փաթեթավորման գործընթացի տեխնոլոգիական կառուցվածքը: Փաթեթավորում  

        և նրա ֆունկցիաները: Տարայի և փաթեթավորման դասակարգումը:

        Փաթեթավորման մասնագիտացված եղանակնները: Մթերքի հատկությունների և

        փաթեթավորման գործընթացի միջև եղած փոխազդեցությունները:

        Փաթեթավորման գործընթացի ստուգման եղանակները:

            Փաթեթավորող սարքավորումների դասակարգումը, նրանց հաշվարկման

        եղանակները, գիտական նվաճումների լուսաբանումը: Սարքավորումների

        հիմնական տեսակների ֆունկցիոնալ սխեմաներ: Բաժնաչափիչներ:

        Հերմետիկացման և խցանման եղանակները: Պիտակավորման ավտոմատներ:

        Փոխադրական փաթեթավորման սարքավորումները: Տիպային հանգույցներ,

        մեխանիզմներ, հարմարանքներ և նրանց հաշվարկը: Փաթեթավորման

        գործընթացների կազմակերպման հիմնական դրույթները, նրանց

        օպտիմալացումը, մեխանիզացումը և ավտոմատացումը, չափանիշների ու

        սահմանափակումների համակարգերը:

 

    2.      Փաթեթավորման նյութեր (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Փաթեթավորման նյութերի դասակարգումը: Հանքային և օրգանական ծագման

        փաթեթավորման նյութեր: Հանքային նյութեր` մետաղ, ապակի, կերամիկա:

        Ապակե տարայի դասակարգումը: Պոլիմերներ: Փաթեթավորման բնագավառում

        կիրառվող պոլիմերների տեսակները, հատկությունները և նշանակությունը:

        Բնական և արհեստական ծագում ունեցող պոլիմերային նյութերի

        օգտագործումը: Բնական պոլիմերներ` փայտ, թուղթ, ստվարաթուղթ և նրանց

        տարատեսակները: Արհեստական պոլիմերներ` պլաստմասսաներ, ցելոֆան,

        պոլիէթիլեն, պոլիպրոպիլեն, պոլիէթիլենտերեֆտալաթ, պոլիվինիլքլորիդ,

        պոլիվինիլիդենքլորիդ, պոլիստիրոլ, պոլիամիդ: Բազմաշերտ և կոմպոզիցիոն

        փաթեթավորման նյութեր, նրանց արտադրության եղանակները, ֆիզիկական,

        քիմիական և կենսաբանական հատկությունները, նրանցից փաթեթաների

        պատրաստման, զոդման եղանակները: Տարբեր նյութերից փաթեթների վրա

        կատարվող տպագրության եղանակները: Թաղաններ: Ջերմաձևավորման ժամանակ

        օգտագործվող թաղանթներ: Ջերմակցկվող թաղանթներ, ստրեչ թաղանթներ:

        Պոլիմերային թաղանթների մետաղացման անհրաժեշտությունը և մեթոդները:

        Վակուումային և ձևափոխված գազային միջավայրում փաթեթավորման համար

        օգտագործվող թաղանթներ: Կենսաքայքայվող փաթեթավորման համար կիրառվող

        փաթեթավորման նյութեր: Նրանց հատկությունների զարգացման հիմնական

        միտումը:

 

    3.      Տարայի և  փաթեթվածքի օգտահանում (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փաթեթվածքը և շրջակա միջավայրը: Փաթեթավորման թափոնների

        կառուցվածքը արտադրության և ապրաքաշրջանառության ոլորտում:

        Փաթեթվածքի օգտահանմանը ներկայացվող պահանջները: Փաթեթվածքի

        օգտահանման հիմնախնդիրը և նրա լուծման եղանակները: Երկրորդային

        վերամշակման տեսական հիմունքներն ու տեխնոլոգիական ապահովվումը:

        Փաթեթվածքների թափոնների օգտահանման աշխարհի զարգացած երկրների փորձը:

        Գերմանիայի երկակի համակարգը: Փաթեթավորման թափոններին ներկայացվող

        Եվրոմիության դիրեկտիվները:

 

    4.      Տարան և  նրա արտադրությունը (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Տարայի և փաթեթավորման դասակարգումը: Տարաների հիմնական

        պատրաստման եղանակները և պատրաստման համար օգտագործվող

        սարքավորումներ: Տարայի ստուգման հիմնական մեթոդները: Տարայի որակը

        բնութագրող ցուցանիշները: Տարաների պատրաստման գործընթացների

        կազմակերպման հիմնական դրույթները, նրանց օպտիմալացումը,

        մեխանիզացումը և ավտոմատացումը, չափանիշների ու սահմանափակումների

        համակարգերը:

 

    5.      Փաթեթավորման կոնստրուկտավորման սկզբունքները (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Փաեթավորման կոնստրուկտավորման հիմնական գործոնները, փաթեթների

        ձևագոյացման առանձնահատկությունները, նրանց նախագծման ու

        մոդելավորման էտապները: Ձևրի արխիտեկտոնիկային և կոմպոզիցիոն

        օրինաչափությունների սկզբունքներին համապատասխան ֆունկցիոնալ,

        էրգոնոմիկական, տնտեսական, գեղագիտական և տեխնոլոգիական

        տեսանկյուններից նպատակահարմար տարաների և փաթեթների ստեղծման

        արվեստը: Հարթ ձևերից, պարզից դեպի բարդ` ծավալային ձևերով

        դրսևորվող և տարանյութ տարաների և փաթեթների կատարում:  

        Կոնստրուկտավորման տեխնիկաների և կատարման տեսակների`

        գունագրաֆիկական տեսքեր, տեխնիկական գծագրեր, մանրակերտեր և

        փորձնական մոդելների ուսումնասիրում: Գույն, պիտակավորում,

        տեղեկատվական և գովազդային միջոցներ որպես կոնստրուկտավորման տարրեր:  

 

    6.      Փաթեթվածքների և  տարայի դիզայն-նախագծում (13 կրեդիտ, 390 ժամ)

            Փաթեթի նախագծման ժամանակ լուծվում են կոնստրուկտիվ, ինֆորմացիոն,

        գովազդային, մարքետինգային, գեղագիտական, էրգոնոմիկական և

        էկոլոգիական խնդիրներ: Այս խնդիրների լուծումը պահանջում է հատուկ

        մոտեցումներ և մեթոդներ: Փաթեթի դիզայնը համակարգված

        հասկացողություն է` «նպատակ-գործընթաց-արդյունք»:

            «Նպատակը» որոշվում է փաթեթի ֆունկցիաներով ընդհանրապես:

            «Գործընթացը» իր մեջ ներառում է ստեղծագործական տակտիկական և

        ստրատեգիական, կոնստրուկտորական և տեխնոլոգիական գիտելիքներ:

            «Արդյունքը» որոշվում է սպառողների կողմից: Այս

        հասկացողությունները և դրանց ուսումնասիրումը բնորոշվում են դիզայն

        նախագծի հիմնական և առանձնահատուկ մեթոդներով, որոնց ուսուցման

        մեթոդները կազմում են այս կուրսի էությունը: Կարևոր են

        մինչնախագծային հետազոտական փուլը, էսքիզային որոնման փուլը,

        նախագծային մշակման փուլը, մակետավորումը և փորձարկման փուլը:

 

    7.      Գովազդային միջոցներ և  տպագրական գործ (11 կրեդիտ, 330 ժամ)

            Գովազդային գործունեություն: Գովազդային գործունեության

        տնտեսական, սոցոլոգիական, հոգեբանական և մշակութային նախապայմանները:

        Գովազդային գործունեությունը ինչպես ժամանակակից մարքեթինգի

        բաղկացուցիչ մաս: Գովազդային գործունեության տիպոլոգիական ձևերը և

        իրագործման միջոցները: Գովազդային գործունեության տեսակները:

        Հեռուստատեսային գովազդ: Տպագիր գովազդ: Գովազդման այլ միջոցներ:

        Պիտակը որպես գովազդի միջոց: Ապրանքանիշը որպես գովազդի միջոց:

            Տպագրական տեխնոլոգիաներ: Տեքստային ինֆորմացիայի վերամշակման

        տեխնոլոգիա: Տպագրական հրատարակչության տեսակները: Հրատարակության

        ֆորմատներ: Պատկերային ինֆորմացիայի մշակման արդի տեխնոլոգիայի

        խնդիրներն ու կառուցվածքը: Տպագրական գործընթացների տեխնոլոգիա:

        Տեսական հիմունքները: Ֆիզիկա-քիմիական երևույթները տպագրական շերտի

        շփման ընթացքում: Ներկի տեղափոխումը տպագրական մեքենաների ներկման

        ապարատներում: Տպագրությունը կոշտ, չներծծվող նյութերի

        մակերևույթների վրա: Բազմագույն տպագրության տեսական և փորձնական

        հիմունքները: «Թաց» և «չոր» տպագրություն: Տպագրության որակի

        գնահատման ընդհանրական չափորոշիչները: Տպագրական գործընթացի

        կառավարումը: Տպագրական սարքավորումներ: Նրանց դասակարգումը,

        նշանակությունը և աշխատանքի սկզբունքները: Տպագրական տեխնոլոգիաների

        և սարքավորումների զարգացման հեռանկարները:

 

    8.      Լոգիստիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Առարկայի ուսումնասիրման խնդիրները հիմնականում հանգում

        են`Լոգիստիկ ապարատի, զարգացման գործոնների և գործառույթների

        ոլորտների ուսումնասիրությունը:Լոգիստիկայի գործնական կիրառման

        ուսումնասիրությունը: Այս առարկայի նպատակն է ուսումնասիրել`

            Լոգիստիկայի ծագման պատմական արմատները, բնութագիրը և

        նշանակությունը: Լոգիստիկայի զարգացման մակարդակները: Լոգիստիկայի

        հիմնական պահանջները: Տեղեկատվական լոգիստիկա: Լոգիստիկ կառավարման

        կազմակերպումը: Լոգիստիկայի դերը արտաքին տնտեսական կապեր

        ապահովելիս: Փաթեթավորումը լոգիստիկայում:

 

    9.      Տարաների ծավալային ծեփում (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Ֆորմայի, ձևի և նյութի վերածված պատկերը, հնարավորություն է

        տալիս, որպեսզի ռեալ և վիզուալ պատկերացում ունենալ կոնկրետ իրի և

        ապրանքի մասին:  Կավից պատրաստված սննդամթերքի տարայի և փաթեթի

        մակետներ:Տարայի և փաթեթի տուփերի մակետներ: Նույն նյութից

        պատրաստված փոքր և մեծ չափերի տրանսպորտային տարայի մակետներ: Թաց

        կավից պատրաստված, հուշանվեր հանդիսացող փաթեթի մակետներ: Կերամիկական

        կավից պատրաստված քաղցրավենիքի տուփեր: Կիսաֆաբրիկատ մսամթերքի

        մակետների ծեփում: Կավից ստեղծված մակետների ձևավորումը և դրանց

        հարդարանքի ստեղծում: Կավե մակետի արտաքին շերտի սոսնձման նյութի

        ընտրում և հաշվառում: Մակետին թղթե կամ այլ նյութի ամրացում:

        Զարդահարդարանքի կավե տեսակների նորույթների ստեղծում:

 

    10.     Ֆիրմային ոճ (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Ֆիրմային ոճը որպես գրաֆիկական դիզայնի արդի և հիմնարար բաժին:

        Էմբլեմ, լոգոտիպ, ապրանքանիշ, ֆիրմային շրիֆտ, բլանկ, ծրար և այլ

        աքսեսուարներ:  Ֆիրմային ոճը որպես փաթեթավորման բնագավառի բոլոր

        էտապների ու բաղադրամասերի նախագծման բաղադրիչ: Խորհրդանիշների

        ուսուցումը` նրանց նախատիպի կրեմատոնիմի և նրան հաջորդող ձևերի

        մանրամասն ուսումնասիրությունը: Ֆիրմային ոճի ուսուցումը: Ոճի

        առանձնահատկության զգացողությունը և տարբեր բնագավառներին

        յուրահատուկ ամեն մի աքսեսուարի առանձնահատուկ լուծման ունակությունը:

 

    11.     Գունատեսություն (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            «Գունատեսություն» առարկան ընդգրկում է գույների դասակարգման և

        դրանց կիրառության մեթոդներն ու ձևերը դիզայնում: Առարկան

        դասավանդվում է և` դասախոսությունների և` գործնական աշխատանքների

        ձևով: ՈՒսումնական դասընթացը ներառում է գույների դասակարգումը

        տարբեր ժամանակաշրջաններում և տարբեր դպրոցների ու հեղինակների

        մշակած մեթոդոլոգիաների ուսումնասիրությունը: Գործնական աշխատանքները

        հիմնականում կատարվում են կիրառական նշանակություն ունեցող

        վարժությունների և միջոցների կատարման եղանակով:

            Առարկան համարվում է հիմնարար դիսցիպլին «դիզայն»-ի և հարակից

        մասնագիտությունների համար:

 

Մասնագիտացման դասընթացներ (68 ժամ)

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310715 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՓԱԹԵԹԱՎՈՐՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԴԻԶԱՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                      150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                            27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                         4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                         10 շաբաթ

    նախադիպլոմային                                               5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                                10 շաբաթ,

    - արձակուրդները                                             36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար Ճարտարագետ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 3-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310715 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՓԱԹԵԹԱՎՈՐՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԴԻԶԱՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակը: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է տարա և փաթեթավորում արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 310715 Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի տարա և փաթեթավորում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար, առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310715 Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի տարա և փաթեթավորում մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում, արվեստի ոլորտի պատվավոր կոչում և այլն) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (Գծանկար և գունանկար, դիզայնի տեսություն և մեթոդաբանություն, կոմպոզիցիայի հիմունքներ, շրիֆտային գրաֆիկա, փաթեթավորման տեխնոլոգիա և սարքավորումներ, փաթեթավորման նյութեր, տարայի և փաթեթվածքի օգտահանում, փաթեթավորման կոնստրուկտավորման սկզբունքները, փաթեթվածքների և տարայի դիզայն-նախագծում, գովազդային միջոցներ և տպագրական գործ), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ տեղեկատվական բազայի ստեղծումը, որն ապահովվում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տեղեկատվական աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները.

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում, ստուդիաներում, կենտրոններում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ: Պրակտիկայի անցկացման վայր կարող են լինել ժամանակակից տեխնոլոգիական սարքավորումներով և փորձարկող սարքերով հագեցած արդյունաբերական ձեռնարկությունները: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310715 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՓԱԹԵԹԱՎՈՐՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ԴԻԶԱՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- գիտենա ֆիզիկայի և քիմիայի հիմնական օրենքներն ու օրինաչափությունները, կարողանա օգտագործել փաթեթների, փաթեթավորված արտադրանքի, փաթեթավորման տեխնոլոգիաների ֆիզիկա-քիմիական հատկություններն ու հարաբերությունները ուսումնասիրելու, նախագծելու և կիրառելու համար,

- տիրապետի տեղեկատվության հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում ճարտարագետ բակալավրը պետք է կարողանա`

- կիրառել տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման պրոգրեսիվ մեթոդներ,

- կատարել պատրաստի արտադրանքի և կիսաֆաբրիկատների որակի ստուգում,

- մշակել անթափոն (կամ քիչ քանակությամբ թափոններով) էներգոխնայող, էկոլոգիապես մաքուր տեխնոլոգիաներ,

- հաշվարկել տեխնիկա-տնտեսական արդյունավետությունը տեխնիկական և կազմակերպչական որոշումներ ընդունելիս,

- օգտագործել արտադրության և աշխատանքային կոլեկտիվի աշխատանքի արդյունավետ կազմակերպման ժամանակակից մեթոդներ,

- կիրառել տնտեսա-մաթեմատիկական մեթոդներ և ԷՀՄ տնտեսական հաշվարկներ կատարելիս և կառավարման գործընթացում,

- վերլուծել գիտա-տեխնիկական առաջընթացի հիմնական ուղղությունները տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի, աշխատանքի կազմակերպման, փաթեթավորման արտադրությունում նոր տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների ներդրման բնագավառներում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է տիրապետի`

- ստանդարտ փորձարկումների անցկացման մեթոդներին օգտագործվող հումքի, կիսաֆաբրիկատների և պատրաստի արտադրանքի ֆիզիկա-մեխանիկական հատկությունների ցուցանիշների որոշման համար,

- սարքավորումների աշխատանքի օպտիմալ և ռացիոնալ տեխնոլոգիական ռեժիմների որոշման մեթոդներին,

- տեխնիկական վերահսկման, տեխնիկական փաստաթղթերի մշակման մեթոդներին,

- արտադրվող արտադրանքի դեֆեկտների և խոտանի առաջացման և նրանց նախազգուշացման միջոցառումների մեթոդներին,

- կիրառական ծրագրային միջոցներով ԱԷՀՄ աշխատանքի հիմնական մեթոդներին,

- ստանդարտներին համապատասխան արտադրանքի թողարկումն ապահովող գործող տեխնոլոգիական գործընթացների կառավարման մեթոդներին,

- արտադրության տեխնոլոգիական գործընթացների, նյութերի, փաթեթների և նրանց տպագրական ձևավորման տեսական և փորձնական հետազոտության մեթոդներին և միջոցներին,

- ժամանակակից դիզայն նախագծման մեթոդներին և միջոցներին, համակարգչային գրաֆիկական փաթեթներին, ավտոմատ նախագծման համակարգերին:

- շրջակա միջավայրի պահպանության նպատակով օգտագործված փաթեթվածքների և տարաների օգտահանման մեթոդներին:

 

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է գիտենա`

- հումքի որակի, տեխնոլոգիական գործընթացների և վերջնական արտադրանքին ներկայացվող պահանջների վերլուծության համակարգային մոտեցման հիման վրա հիմնական տեխնոլոգիական գործընթացների իրականացման մեթոդները,

- տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման պրոգրեսիվ մեթոդները, ինչպես նաև տեխնոլոգիական գործընթացների ավտոմատացման համակարգերը,

- տեխնոլոգիաների հետազոտման տեսական և փորձնական մեթոդները,

- փաթեթվածքների, տեխնոլոգիական սարքավորումների, նրանց մասերի և հանգույցների հաշվարկման, նախագծման և կոնստրուկտավորման մեթոդները,

- փաթեթավորման նյութերի, տեխնոլոգիաների և սարքավորումների գիտա-տեխնիկական զարգացման հիմնական ուղղությունները,

- փաթեթվածքների դիզայն ձևավորման, արտադրանքի գովազդման ժամանակակից մեթոդները և միջոցները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

ճարտարագետ բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

ճարտարագետ բակալավրի` տեղեկատվության հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր տեղեկատվությունը լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված տեղեկատվության որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել տեղեկատվության որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

 

7.2.1. 310715 Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. 310715 Գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և դիզայն մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ընտրված մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, դիզայն-նախագծման, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես գյուղատնտեսական և պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիայի և դիզայնի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տեխնոլոգիական, դիզայներական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- արտացոլի շրջանավարտի նախագծային, ձևավորման աշխատանքների կատարման համապատասխան որակի կատարման ունակությունը, ճաշակի զգացողությունը,

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու համակարգչային նախագծման և ձևավորման, տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 70-100 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` փաթեթավորման տեխնոլոգիաների, սարքավորումների, փաթեթվածքների նախագծման և ձևավորման, փաթեթավորման նյութերի ճիշտ կիրառման հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը կարող է լինել`

1. Գյուղատնտեսական կամ պարենային արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիայի կամ փաթեթի դիզայն-նախագծում, որը պետք է ունենա հետևյալ կառուցվածքը`ներածություն, թեմայի հիմնավորում, նպատակի և նրան հասնելու համար խնդիրների ձևակերպում, նախատիպերի վերլուծություն, տարայի կամ փաթեթի ձևի, կառուցվածքի, նյութի ընտրություն և հաշվարկ, դիզայն-նախագծում/ձևավորում, նախագծված տարայի կամ փաթեթի արտադրության համար սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, աշխատանքի պաշտպանություն և անվտանգության տեխնիկա, արտադրանքի ինքնարժեքի և նախագծվող արտադրանքի տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

2. Գյուղատնտեսական կամ պարենային արտադրանքի փաթեթավորման սարքավորումների ընտրություն և հաշվարկ, նրանց հանգույցների տեխնիկական հաշվարկը, որը պետք է ունենա հետևյալ կառուցվածքը` ներածություն, գրականության ակնարկ, փաթեթավորվող արտադրանքի բնութագրերն ու հատկությունները, ընտրված փաթեթավորման նյութի և տարայի տեսակի հիմնավորումը, ընտրված սարքավորումների համար արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիան, նախագծվող հանգույցների տեխնիկական հաշվարկը, օգտագործվող փաթեթավորման նյութերի հաշվարկը, տարայի և պիտակի դիզայն մշակումը, փաթեթավորող մեքենաների աշխատանքի անվտանգության տեխնիկան, աշխատանքի պաշտպանություն, տնտեսագիտական հաշվարկ և նախագծվող արտադրանքի տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

3. Գյուղատնտեսական կամ պարենային արտադրանքի նյութի տեխնոլոգիական ընտրություն, որը պետք է ունենա հետևյալ կառուցվածքը` ներածություն, գրականության ակնարկ, փաթեթավորման նյութի ընտրությունը ըստ փաթեթավորվող արտադրանքի (պարենի) հատկությունների, գազափոխանցելիության հաշվարկ և պահպանման ժամկետի որոշում, փաթեթավորման նյութի ծախսի հաշվարկը ըստ մակերեսի և քաշի`ներառյալ զուգակապերը, ծավալ-մակերես հարաբերության հաշվարկ, զոդման կամ սոսնձման օպտիմալ եղանակի ընտրություն, փաթեթավորման սարքավորման (մեքենայի) ընտրությունը ըստ ընտրված փաթեթավորման նյութի մեխանիկական ամրության:

Գծագրական մասը պետք է պարունակի առնվազն 4 գծագրեր, որոնց մեջ պետք է լինեն փաթեթի կամ տարայի բանվորական գծագրերը (ներառյալ փաթեթի փռվածքը), արտադրանքի պիտակի, խորհրդանիշի դիզայն-գծագրերը, փաթեթի տեխնոլոգիական սխեման, փաթեթավորող մեքենայի ընդհանուր տեսքը, մեխանիկական հանգույցների տեխնիկական գծագիրը:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` փաթեթավորման արտադրության տեխնոլոգիա և սարքավորումներ, փաթեթավորման նյութեր, փաթեթվածքների օգտահանում, փաթեթվածքների և տարայի դիզայն նախագծում, գովազդային միջոցներ և տպագրական գործ:

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                 310715 - Գյուղատնտեսական և  պարենային

                                      արտադրանքի փաթեթավորման տեխնոլոգիա և

                                      դիզայն

                

    Որակավորումը, անվանումը`          Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                    առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆ. տեխն. հիմունքներ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագր. երկրաչափ.,     | 5  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ճարտարագիտ. գրաֆ. և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավոր. - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գծանկար և  գունանկար-1| 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 27 |  27 |    459  | 153 | 221 | 85  |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ընդհանուր քիմիա - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագր. երկրաչափ.,     | 3  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |ճարտարագիտ. գրաֆ. և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավոր. - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գծանկար և  գունանկար-2| 4  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Դիզայնի տեսություն և  | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մեթոդաբանություն - 1  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Փաթեթ. տեխնոլոգիա և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գծագր. երկրաչափ.,     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ճարտարագիտ. գրաֆ. և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավորում` 1 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 32 |  30 | 510+72* | 136 | 255 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ընդհանուր քիմիա - 2   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տեսական մեխանիկա      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գծագր. երկրաչափ.,     | 3  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |ճարտարագիտ. գրաֆ. և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավոր. - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գծանկար և  գունանկար-3| 4  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Դիզայնի տեսություն և  | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մեթոդաբանություն - 2  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 27 |  27 |    459  | 153 | 187 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Նյութերի դիմադրություն| 4  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մեքենաների մասեր      | 4  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |միջ. պահպ.            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բուսաբուծական         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |մթերքների վերամշակման |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուծական        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |մթերքների վերամշակման |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Կոմպոզիցիայի          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Փաթեթվածք. տարայի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |դիզայն նախագծում` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գովազդային միջոցներ և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տպագրական գործ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 27 | 25  | 524+72* | 170 | 204 | 51  |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Էլեկտրատեխնիկա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Փաթեթավորման նյութեր  | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 4  |  4  |    68   |  17 |  51 |     |

|  |    |և  մոդելավորում - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սննդի արտադրության    | 7  |  5  |    85   |  51 |  34 |     |

|  |    |պրոցեսներ և  ապարատներ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կոմպոզիցիայի          | 6  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|  |    |հիմունքներ - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 33 | 29  |    493  | 204 | 238 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Շրիֆտային գրաֆիկա - 1 | 3  |  3  |   51    |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Փաթեթավորման          | 7  |  6  |   102   |  51 |  51 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա և          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տարային և             | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |փաթեթվածքների         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |օգտագործում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Փաթեթավորման          | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |կոնստրուկցիայի        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սկզբունքներ           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 4  |  4  |    68   |  17 |  51 |     |

|  |    |և  մոդելավորում - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սննդարդյունաբերության | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տարային և             | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |փաթեթավորման արտադր.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Կառավարման հիմունքներ | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Փաթեթ. տեխնոլոգիա և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գովազդային միջոցներ և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տպագրական գործ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Փաթեթվածքների և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տարայի դիզայն         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 35 | 29  | 493+150*| 204 | 221 |  68 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Շրիֆտային գրաֆիկա - 2 | 4  |  3  |   51    |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Փաթեթավորման          | 7  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա և          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փաթեթվածքների և       | 5  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |տարայի դիզայն         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Քաղ. պաշտպ. և  անվտ.  | 5  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |արտակարգ              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ավտոմատիկա և  արտադր. | 4  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |պրոցես. ավտոմատացում  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Գովազդային միջոց. և   | 4  |  4  |   68    |  17 |  51 |     |

|  |    |տպ. գործ - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Չափագիտ. ստանդարտացում| 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |և  սերտիֆիկացում      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 32 | 26  |   442   | 170 | 221 |  51 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տարա և  դրա           | 6  |  6  |   102   |  34 |  34 |  34 |

|  |    |արտադրություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Փաթեթվածքների և       | 8  |  6  |   102   |     |  102|     |

|  |    |տարայի դիզայն         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գովազդային միջոցներ և | 7  |  6  |   102   |  17 |  85 |     |

|  |    |տպագրական գործ - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Փաթեթավորման տեխնոլո. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  սարքավորումներ` 2  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գովազդային միջոցներ և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տպագրական գործ` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Փաթեթվածքների և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տարայի դիզայն         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Տարայի և  փաթեթավոր.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ. կազմակերպում` 1  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 33 | 25  | 425+150*| 119 | 238 | 68  |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Լոգիստիկա             | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Տարաների ծավալային    | 5  |  6  |   84    |     |     |  84 |

|  |    |ծեփում                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ֆիրմային ոճ           | 5  |  6  |   84    |     |     |  84 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գունատեսանյութ        | 6  |  6  |   84    |  28 |     |  56 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Սառնարանային տեխնիկա  | 2  |  3  |   42    |  14 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 22 |  25 |   350   |  70 |     | 280 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Փաթեթավորման          |  2 |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա և          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում` |  2 |     |         |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4056+564*|1379 |1785 | 892 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Փաթեթավորման տեխնոլոգիա և  սարքավորումներ                    |

|       |                                                             |

|       |Փաթեթավորման նյութեր                                         |

|       |                                                             |

|       |Փաթեթվածքների և  տարայի դիզայն նախագծում                     |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    3   |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    69   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |    411  | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    56   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    69   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    3   |    450  | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    2   |    56   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    1   |    69   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    3   |    411  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    1   |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    5   |    385  | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    125  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ա |        |    112  |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |    497  | 4 ստ.  |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    108  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    1   |   407   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |    1   |    69   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ն |        |    125  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   518   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    122  |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    100  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   391   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    66   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    66   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    96   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    18   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   310   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 1 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |   18   |  3780   |48 ստ., |

|  |  |     |        |         |23 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310716 - Գյուղատնտեսական հումքի, պարենամթերքի

փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում

 

Որակավորման անվանումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310716 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՒՄՔԻ, ՊԱՐԵՆԱՄԹԵՐՔԻ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՍՏԱՆԴԱՐՏԱՑՈՒՄ ԵՎ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310716 Գյուղատնտեսական հումքի, պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր: 310716 Գյուղատնտեսական հումքի, պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիր

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ, ճարտարագետ-տեխնոլոգ, ճարտարագետ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղ. ծառայության գլխավոր առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է անասնաբուծական և բուսաբուծական մթերքների վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված մթերքների նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են անասնաբուծական և բուսաբուծական հումքի և մթերքների կազմը և հատկությունները, ինչպես նաև նրանց վերամշակման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրէակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, սարքավորումները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի մթերքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչա-կառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արդյունաբերական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկուներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների անալիզը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների շահագործման հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաներ/

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

. տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

. արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում արտադրանքի որակի ապահովման համար;

. տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

. կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

. աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

. տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել կոմբինացված մթերքների հատկությունները;

. ժամանակակից տեխնոլոգիաների և մթերքների մշակում;

. մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթերի, տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5.Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

. հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

. մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

. կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

. իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

. մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

. անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

. մասնակցում է Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննության, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննության, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննությանը, ստանդարտացմանը և սերտիֆիկացիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննության, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն սննդի արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

. կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

. մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորման ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310716 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՒՄՔԻ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՄԹԵՐՔԻ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՍՏԱՆԴԱՐՏԱՑՈՒՄ ԵՎ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական`

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական`

ընդհանուր մասնագիտական`

մասնագիտացման`

ֆակուլտատիվ`

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310716 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՒՄՔԻ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՄԹԵՐՔԻ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՍՏԱՆԴԱՐՏԱՑՈՒՄ ԵՎ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1.

 

Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ. մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը:  Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը:  Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը:  Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները:

        Ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր: Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական

        մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի պատմության և

        հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական արվեստի

        կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր

        և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:  Վարչագործարարական ոճ

        /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/: Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը - Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը -

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակութային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները:  Պետություն,գործառությունները, ձևերը:  

        Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական

        պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման

        նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական

        վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

        Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա:

        Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը:

        Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Վարչական իրավունք:  

        Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և տեսակները: Քրեական

        իրավունք: Հողային իրավունք: Միջազգային իրավունք: ՀՀ դատական

        համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության

        մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական

        դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: ՀՀ

        ստանդարտացման և չափագիտության օրենսդրությունը:

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:  

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն,

        իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի

        ազատություն: Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային

        շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն:

        Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և

        սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության

        հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական

        հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական

        հիմնախնդիրները: Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

        տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

        ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

        Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

        Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական

        նախնտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները:

        Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման

        էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային

        արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի

        տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

        Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը,կատարյալ

        մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների

        արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

        Օլիգոպոլիա: Հակամենա-շնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների

        նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

        պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

        Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

        հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

        Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

        Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

        ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

        Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

        նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:

        Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական

        պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը

        ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական

        ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային

        քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը

        փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը:  Բանկային համակարգ:

        Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում:

        Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

        քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման

        շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները`: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն: Դրական անդամներով շարքեր: Նշանափոխ շարքեր:

        Լեյբնիցի հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Աբելի

            թեորեմը: Զուգամիտության տիրույթ և շառավիղ: Աստիճանային շարքի

        գումարի հատկությունները, անդամ առ անդամ ածանցումը և ինտեգրումը:

        Թեյլորի և Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի վերլուծումը աստիճանային

        շարքի: Ֆուրյեի շարքերը: Հավանականությունների տեսության հիմնական

        հասկացությունները:  Պատահարի հավանականություն:  Պատահարների լրիվ

        խումբ: Հավանականության վիճակագրական և դասական սահմանումներ:

        Պատահարների գումար: Թեորեմ անհամատեղելի պատահարների գումարի

        հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ երկու համատեղելի պատահարների

        գումարի հավանականության վերաբերյալ: Պատահարների արտադրյալ:

        Պայմանական հավանականություն: Պատահարների արտադրյալի հավանականության

        թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը: Բայեսի բանաձևը: Կրկնվող

        փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/: Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը,

        բինոմալ բաշխման հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու

        ամենահավանական թիվը: Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի

        ինտեգրալային թեորեմը: Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները:

        Դիսկրետ և անընդհատ պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա:

        Մաթեմատիկական սպասում և դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում:

        Հավասարաչափ և նորմալ բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ:  Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա:  Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

        համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու

        զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները,

        սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և

        բացասում գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը,

        ներքին և արտաքին սարքեր,պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր

        (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ

        և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն:

        Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր):  

        Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):  

        Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային ծրագրեր`

        օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ:

        Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ,

        ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը,

        ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային

        ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի

        կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Ալգորիթմացում:

        Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները:

        Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական գործընթացների տեսակները,

        ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման

        եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը: Ծրագրավորում:  

        Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն

        ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի

        տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը,

        ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր:

        Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային

        և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Մաթեմատիկական մոդելավորում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

        տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

        ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

        տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

        օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

        սահմանափակումների համակարգը: Տնտեսագիտական պրոցեսների

        մոդելավորումը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

        անասնաբուծության մեջ: Տնտեսությունների օպտիմալ մասնագիտացման և

        ճյուղերի զուգակցման խնդրի մաթեմատիկական մոդելը: Բեռների տեղափոխման

        պլանավորման և արտադրության օպերատիվ պլանավորման խնդիրների

        մաթեմատիկական մոդելները: Արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսների

        օպտիմալ կազմակերպման խնդրի առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

    5.      Անօրգանական քիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ.Ի.Մենդելեևի պարբերական օրենքը: Միջուկի

        բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի կառուցվածքի

        քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի կառուցվածքը:

        Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ: Բևեռային և ոչ բևեռային

        կապ: Դիպոլ մոմենտ: Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: a/սիգմա/, Pi/պի/ և b-կապեր: Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի հիմնական

        հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող

        նյութերի բնույթից,կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից:

        Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:  

        Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի,Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ:  

        Դիսպերս համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը:

        Օսմոս, օսմոտիկ ճնշում:Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման

        ձևերը: Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ

        դիսոցման տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը:

        Դիսոցման աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Դիսոցման հաստատուն:  

        Օստվալդի նոսրացման կանոնը: Լուծելիության արտադրյալը:

        Իոնափոխանակային ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը: Ջրի իոնական

        արտադրյալը: Ջրածնական ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս

        միացություններ: Կոմպլեքս միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս

        միացությունների ստացման եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը

        քիմիական և կենսաբանական պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման

        ռեակցիաներ: Էլեկտրաքիմիական պրոցեսները էլեկտրոլիտների

        լուծույթներում: Օքսիդացման և վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական

        էլեմենտի կառուցվածքը և նրա էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան:

        Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը: տարրերի ընդհանուր բնութագիրը,

        քիմիական հատկությունները: Քիմիական պրակտիկում:

 

    6.      Անալիտիկ քիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում: Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտիրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով: Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    7.      Օրգանական քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ: Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ: Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Սպիրտներ Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը:  

        Սահմանային միատոմանի սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը,

        իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացման եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները:Երկատոմ սպիրտներ/գլիկոլներ/: Իզոմերիան և

        անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական հատկությունները: Քիմիական

        հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ: Գլիցերին, տարածվածությունը

        բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ: Բնորոշումը, անվանակարգը:  

        Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը: Քիմիական

        հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը, դասակարգումը:

        Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ: Անվանակարգը, իզոմերիան:

        Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուների

        ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր: Տարածվածությունը

        բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը: D- և L շարքեր:

        Մոնոսախարիդներ. ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական իզոմերիա և

        տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:

        Արեններ Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի ածխաջրածինների անվանակարգը

        և իզոմերիան: Ստացման եղանակները: Ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ ալդեհիդների և

        կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ: Բնորոշումը և

        դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը: Տարածվածությունը բնության

        մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Հետերոցիկլիկ միացություններ: Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ

        սիստեմների արոմատիկության մասին: Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին:

        Գաղափար ալկալոիդների մասին: Քիմիական պրակտիկում:

 

    8.      Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

        Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

        էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

        օրենքը: Ջերմունակություն:Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

        օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:

        Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

        Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

        իդեալական համակարգեր:

            Քիմիական հավասարակշռություն: Կինետիկական և թերմոդինամիկական

        մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

        ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

        Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

        հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

        համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

        Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

        սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

        Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ, կոմպոնենտ և ազատության

        աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

        բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

        Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա: Էլեկտրոլիտների

        լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

        էլեկտրաստատիկ տեսությունը: Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

        գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

        էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

        կինետիկա և կատալիզ: Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոնընդունակ ակտիվ

        մասնիկներ /ատոմներ, իոններ, ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

        Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

        Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

        էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

        հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:

        Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևութային երևույթներ:

        Մակերևութային ազատ էներգիա: Մակերևութային լարվածություն:

        Ադհեզիա և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

        ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևութային ակտիվություն:

        Շիշկովսկու հավասարումը: Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

        Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

        Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

        ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

        Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

        էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

        պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:

        Բրոունյան շարժում: Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա:

        Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն անալիզ

        Կոլոիդների օպտիկական հատկությունները: Լույսի ցրումը և կլանումը

        կոլոիդ համակարգերում: Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա:

        ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային միկրոսկոպ: Դիսպերս համակարգերի

        կայունությունը և կոագուլյացիան: Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և

        կինետիկ կայունությունը: Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային

        կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ: Շուլցե-Հարդիի կանոնը:

        Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի տեսությունը:

        Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ Նյուտոնյան

        հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը: Ազատ դիսպերս համակարգերի

        մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

        կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ:Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

        Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

        Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

        և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

        Կայունացումը: Փրփուրներ: Նրանց կայունացումը և քայքայումը:

        Ֆլոտացիա: Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

        պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևութային ակտիվ

        նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ

        կոնցենտրացիա: Սոլյուբիլիզացիա: Բարձրամոլեկուլային միացությունների

        լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

        կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

        մոլեկուլային մասսաների որոշումը: Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

        կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    9.      Կենսաքիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Առարկայի նպատակն է նկարագրել կենդանական օրգանիզմի բջջի քիմիական

        կազմը և կենսագործունեության հիմքում ընկած նյութափոխանակության

        պրոցեսները: Բջջի ժառանգական ինֆորմացիան կրող մոլեկուլների /ԴՆԹ,

        ՌՆԹ/ կառուցվածքի և ֆունկցիաների ուսումնասիրումը, ինֆորմացիայի

        գրանցման, տեղափոխման ուղիները: Սպիտակուցի սինթեզը, կառուցվածքը,

        ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Սպիտակուցների դասակարգումը ըստ

        կառուցվածքի և ֆունկցիայի: Պեպտիդները և ամինաթթուները: Ֆերմենտները

        և նրանց դերը նյութափոխանակության պրոցեսներում:  Կեսնաէներգետիկա:

        Քիմիական էներգիայի առաջացումը օրգանական նյութերի քայքայման

        ընթացքում: Ածխաջրերը և նրանց նյութափոխանակությունը: ճարպերը և

        նրանց նյութափոխանակությունը: Սպիտակուցների և նուկլեինաթթուների

        նյութափոխանակությունը: Ջուրը և հանքային նյութերը: Կենսաակտիվ

        նյութերը` վիտամինները, հորմոնները, նեյրոհաղորդիչները: Սնուցման

        կենսաքիմիական հիմունքները: Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների

        կենսաքիմիան, սննդարար արժեքը և նրա փոփոխությունը պահման և

        տեխնոլոգիական մշակման տարբեր պայմաններում: Մանկական և ֆունկցիոնալ

        սննդամթերքների սննդարար և բուժիչ հատկությունները: Նրանց արտադրման

        և պահպանման կենսաքիմիական պրոցեսները:

 

    10.     Ագրոէկոլոգիա և  օրգ. գյուղ. հիմունքներ (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    11.     Մաթեմատիկական վիճակագրության հիմունքներ և  հետազոտությունների

        մեթոդիկա (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի,

        դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ

        պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը:

        Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ,

        ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական

        մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության

        թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի

        միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

        Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների

        համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները:

        Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

 

(ուժը կորցրել է 10.07.2019 թիվ 01-Ն հրաման)

110.0060.030310

ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ

                                      «03»        03            2010 Թ.

                                        ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 11010120

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ ՀՐԱՄԱՆ

 

19 փետրվարի 2010 թվականի N 60-Ն

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

(76-րդ մաս)

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310716 - Գյուղատնտեսական հումքի, պարենամթերքի

փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում

 

Որակավորման անվանումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310716 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՒՄՔԻ, ՊԱՐԵՆԱՄԹԵՐՔԻ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՍՏԱՆԴԱՐՏԱՑՈՒՄ ԵՎ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310716 Գյուղատնտեսական հումքի, պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր: 310716 Գյուղատնտեսական հումքի, պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիր

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տեխնոլոգ, ճարտարագետ-տեխնոլոգ, ճարտարագետ, արտադրության պետ, լաբորատորիայի վարիչ, փորձագետ, վարպետ, նախագծող, գիտաշխատող, քաղ. ծառայության գլխավոր առաջատար և կրտսեր ճարտարագետ կամ մասնագետ պաշտոններում:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է անասնաբուծական և բուսաբուծական մթերքների վերամշակման գործընթացների կազմակերպման և կիրառման, արդի տեխնիկատնտեսական հրահանգների օգտագործմանը, որոնք ուղղված են հումքի և ստացված մթերքների նպատակաուղղված օգտագործման, նոր տեխնոլոգիական գործընթացների և սարքավորումների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Մասնագիտական գործունեության օբյեկտներ հանդիսանում են անասնաբուծական և բուսաբուծական հումքի և մթերքների կազմը և հատկությունները, ինչպես նաև նրանց վերամշակման հետ կապված տեխնոլոգիական, քիմիական, կենսաքիմիական, ֆիզիկական և մանրէակենսաբանական գործընթացները, այդ գործընթացների վերահսկման և կառավարման եղանակները, սարքավորումները, նորմատիվա-տեխնիկական փաստաթղթերը, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման համակարգերը, հումքի և պատրաստի մթերքի փորձարկման և վերահսկման եղանակները և միջոցները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչա-կառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- հումքի որակի մուտքային վերահսկողության կազմակերպում և արդյունավետ իրականացում, կիսաֆաբրիկատների տեխնոլոգիական գործընթացների և պատրաստի արտադրանքի որակի պարամետրերի արդյունաբերական վերահսկողություն

- հումքի և պատրաստի արտադրանքի ստանդարտային և սերտիֆիկացիոն փորձարկուներ

- հումքի և օժանդակ նյութերի ծախսի հիմնավորված նորմերի մշակում, խոտանի պատճառների անալիզը և նրանց վերացման ուղիները

- աշխատանքների կատարման կարգի, սարքավորումների տեղաբաշխման նախագծերի, աշխատանքային տեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման մշակում, արտադրական հզորությունների և սարքավորումների շահագործման հաշվարկ, մասնակցություն տեխնիկապես հիմնավորված ժամանակի /արտադրության/ նորմերի, գծային և ցանցային գրաֆիկների մշակմանը, նյութական ծախսերի նորմատիվների հաշվարկ /հումքի, նորմատիվների, նյութերի ծախսի տեխնիկական նորմաներ/

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

. կատարողների կոլեկտիվի աշխատանքի կազմակերպում, կառավարչական որոշումների ընդունում տարբեր կարծիքների առկայության դեպքում;

. տարբեր պահանջների դեպքում /արժեք, որակ, անվտանգություն, կատարման ժամկետներ/ համաձայնության հաստատում ինչպես երկարատև, այնպես էլ կարճատև պլանավորման դեպքում և օպտիմալ որոշման գնահատում;

. արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում արտադրանքի որակի ապահովման համար;

. տեխնիկական հսկման և արտադրվող արտադրանքի ղեկավարման իրականացում;

. կազմակերպչական-տեխնիկական միջոցառումների իրականացում արտադրական հզորությունների ժամանակին անցկացման, տեխնոլոգիայի կատարելագործման ուղղությամբ և վերահսկողություն նրանց կատարման նկատմամբ:

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

. աշխատանքային գործունեության օբյեկտների ցուցանիշների վիճակի և դինամիկայի անալիզ, օգտագործելով հետազոտությունների անհրաժեշտ մեթոդները և միջոցները;

. տեսական մոդելների ստեղծում, որոնք թույլ կտան կանխատեսել կոմբինացված մթերքների հատկությունները;

. ժամանակակից տեխնոլոգիաների և մթերքների մշակում;

. մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթերի, տեխնիկական փաստաթղթերի, առաջարկությունների և միջոցառումների նախագծում մշակված նախագծերի և ծրագրերի իրականացման համար:

 

1.3.5.Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

. հաշվարկում է նյութական ծախսերի նորմատիվները /հումքի, կիսաֆաբրիկատների, նյութերի, էներգիայի ծախսերի նորմաները/;

. մասնակցում է տեխնոլոգիական գործընթացի տեխնիկապես հիմնավորված նորմերի և սարքավորումների սպասարկման նորմերի մշակմանը:

. կազմում է սարքավորումների տեղաբաշխման, աշխատատեղերի տեխնիկական հագեցվածության և կազմակերպման պլաններ, հաշվարկում է արտադրական հզորությունները և սարքավորումների բեռնվածությունը;

. իրականացնում է տեխնոլոգիական գործընթացի կատարման վերահսկողությունը արտադրամասերում և տեխնոլոգիական սարքավորումների ճիշտ շահագործման վերահսկողությունը;

. մշակում և շահագործում է արտադրության արդյունավետության բարձրացման միջոցառումների իրականացումը, որն ուղղված է նյութերի ծախսի կրճատմանը, աշխատատարության իջեցմանը, աշխատանքի արտադրողականության բարձրացմանը;

. անալիզի է ենթարկում խոտանի և ցածրորակ արտադրանքի ստացման պատճառները, մասնակցում է նրանց վերացմանն ուղղված միջոցառումների մշակմանը, ինչպես նաև թողարկվող արտադրանքի ընդունվող ռեկլամացիաների քննարկմանը:

. մասնակցում է Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննության, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննության, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննությանը, ստանդարտացմանը և սերտիֆիկացիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննության, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպչակառավարչական, գիտահետազոտական, նախագծային և այլն սննդի արդյունաբերության տարբեր ճյուղերում:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

. կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի մասնագետի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

. մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորման ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՄՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310716 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՒՄՔԻ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՄԹԵՐՔԻ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՍՏԱՆԴԱՐՏԱՑՈՒՄ ԵՎ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

 

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

 

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական`

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական`

ընդհանուր մասնագիտական`

մասնագիտացման`

ֆակուլտատիվ`

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4. 310716 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՒՄՔԻ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՄԹԵՐՔԻ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՍՏԱՆԴԱՐՏԱՑՈՒՄ ԵՎ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1.

 

Ֆիզիկական կուլտուրա (240 ժամ)

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական

հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական

երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական

կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ

կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով

ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական

դաստիարակության համակարգում: ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական

վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների

մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն

պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի

ինքնավերահսկումը:

 

    2.      Հայ ժողովրդի պատմություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության

        կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության

        կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ. մ.թ.ա./: Երվանդունիների

        /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի

        հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ:

        Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

        հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

        Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի

        գյուտը: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ

        դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

        վերելքը և անկումը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./:

        Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ

        բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Հայաստանը 19-րդ

        դ.առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի

        նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և

        Հայաստանը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը

        19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և

        Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների

        ձևավորումը:  Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

        Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության

        թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ.

        փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի

        առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության

        սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը:

        Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը:  Հանրապետության

        անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:  

        Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը: Հայ

        ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի

        մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը

        Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը

        1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը

        խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական

        կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության

        տարիներին: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ

        փլուզումը:  Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

        սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը

        շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք

        սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.      Հայոց լեզու և  գրականություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային

        մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

        հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

        պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

        միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի

        տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական

        շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու`

        արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և

        գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական

        նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության

        ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

        չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները:

        Ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

        հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական,

        իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր: Առօրյա խոսակցական

        ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա

        զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական

        և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի

        անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

        լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

        բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական

        կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական

        ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների

        առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

        կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

        տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

        Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական

        ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

        մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

        սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

        չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը,

        գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական

        մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի պատմության և

        հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական արվեստի

        կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության

        տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան:

        Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական

        մեխանիզմները

 

    4.      Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

        որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ

        բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,

        ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

        Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

        գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի

        բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական

        նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման,

        խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

        ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի

        բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը

        որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական

        միջոցների կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր

        հաղորդում, զեկույց և այլն/: Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և

        երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

        ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր

        և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն.

        համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:  Վարչագործարարական ոճ

        /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/: Ըստ

        գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների` մասնագիտական

        տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    5.      Օտար լեզու (8 կրեդիտ, 240 ժամ)

            Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի

        և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

        տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական

        բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

        Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր

        գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների

        տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների

        մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

        դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության

        ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն

        ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների

        մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ

        պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել

        չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական

        միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում:

        Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:  

        ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում

        երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն:

        Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական

        ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների

        տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ,

        գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

    6.      Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական

        տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր

        մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում,

        նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ:

        Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և

        քաղաքականություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք:

        Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին աշխարհի մշակույթը - Միջագետք,

        Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական,

        կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը -

        Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:  

        Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

        Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և

        գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի

        դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական

        զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր

        գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու

        գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

    7.      Քաղաքագիտություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և

        գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական

        առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման

        հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/:

        Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակութային

        հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և

        քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման

        մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական

        համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից

        տեսություններն ու մոդելները:  Պետություն,գործառությունները, ձևերը:  

        Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական

        պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման

        նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական

        վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

        Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա:

        Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը:

        Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:  

        Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

        գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

        առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման

        ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական

        գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային

        հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի

        ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական

        գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի

        լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

    8.      Իրավագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում:

        Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները,

        գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և

        աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը,

        տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության

        իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

        Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Վարչական իրավունք:  

        Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և տեսակները: Քրեական

        իրավունք: Հողային իրավունք: Միջազգային իրավունք: ՀՀ դատական

        համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության

        մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական

        դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: ՀՀ

        ստանդարտացման և չափագիտության օրենսդրությունը:

 

    9.      Փիլիսոփայություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը,

        հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները:

        Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը

        գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման

        հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց

        քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի

        փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը,

        ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի,

        տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները:  

        Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և

        օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը:

        Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

        Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական

        ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն:  

        Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության,

        բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական

        հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության

        կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը,

        հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական

        ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական

        մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի

        արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական

        հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի

        արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն:

        Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն,

        իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի

        ազատություն: Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային

        շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն:

        Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և

        սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության

        հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական

        հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական

        հիմնախնդիրները: Բնապահպանական շարժումներ:

 

    10.     Տնտեսագիտության տեսություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության

        տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ,

        ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

        Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

        փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

        Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական

        նախնտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները:

        Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման

        էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային

        արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի

        տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը:

        Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը,կատարյալ

        մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների

        արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն:

        Օլիգոպոլիա: Հակամենա-շնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների

        նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու

        պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա:

        Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր

        հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում:

        Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ:

        Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

        ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ:

        Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և

        նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները:

        Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական

        պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը

        ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական

        ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային

        քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը

        փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը:  Բանկային համակարգ:

        Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում:

        Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

        քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման

        շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի

        վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց

        էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Բարձրագույն մաթեմատիկա (12 կրեդիտ, 360 ժամ)

            Հարթ կոորդինատական համակարգ: Երկու կետերի միջև եղած

        հեռավորությունը: Հատվածի բաժանումը տրված հարաբերությամբ: ՈՒղղի

        հավասարումները տարբեր տեսքերով: ՈՒղղի հավասարումը բևեռային

        կոորդինատական համակարգում: Կոորդինատական առանցքների զուգահեռ

        տեղափոխություն և պտույտ: Երկրորդ կարգի կորեր` շրջանագիծ, էլիպս,

        հիպերբոլ, պարաբոլ: Երկրորդ և երրորդ կարգի որոշիչներ: Գծային

        հավասարումների համակարգերի լուծումը: Մատրիցներ: Մատրիցային

        հավասարումներ և դրանց լուծումը: Վեկտորներ: Հարթություն: ՈՒղղի

        հավասարումը տարածության մեջ: Ֆունկցիա: Թվային հաջորդականություններ:

        Թվային հաջորդականության սահմանը: Ֆունկցիայի սահմանը կետում: Անվերջ

        փոքր և անվերջ մեծ մեծություններ: Թեորեմներ անվերջ փոքր

        մեծությունների և սահմանների վերաբերյալ: Ածանցյալի գաղափարին բերող

        խնդիրներ: Ածանցյալի սահմանումը: Ածանցման բանաձևերը: Ֆունկցիայի

        դիֆերենցիալ: Ֆերմայի, Ռոլլի, Լագրանժի և Կոշիի թեորեմաները:

        Լոպիտալի կանոնը: Ֆունկցիայի աճումը և նվազումը, էքստրեմումները:

        Ֆունկցիայի ընդհանուր հետազոտման և գրաֆիկի կառուցման սխեման:

        Նախնական ֆունկցիա: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի

        հատկությունները: Ինտեգրման բանաձևերը: Որոշյալ ինտեգրալ:

        Նյուտոն-Լեյբնիցի բանաձևը: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ

        ինտեգրալների կիրառությունները`: Մի քանի անկախ փոփոխականի

        ֆունկցիաներ: Մի քանի անկախ փոփոխականի ֆունկցիաների էքստրեմումները:

        Սկալյար դաշտ: Ածանցյալ տրված ուղղությամբ: Գրադիենտ: Դիֆերենցիալ

        հավասարման բերվող խնդիրներ: Առաջին և երկրորդ կարգի դիֆերենցիալ

        հավասարումներ: Կրկնակի ինտեգրալ: Եռակի ինտեգրալ: Առաջին և երկրորդ

        սեռի կորագիծ ինտեգրալներ: Գրինի բանաձևը: Կորագիծ ինտեգրալի

        անկախությունը ինտեգրման ճանապարհից: Թվային շարքեր, զուգամիտություն,

        տարամիտություն: Դրական անդամներով շարքեր: Նշանափոխ շարքեր:

        Լեյբնիցի հայտանիշը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Աբելի

            թեորեմը: Զուգամիտության տիրույթ և շառավիղ: Աստիճանային շարքի

        գումարի հատկությունները, անդամ առ անդամ ածանցումը և ինտեգրումը:

        Թեյլորի և Մակլորենի շարքերը: Ֆունկցիայի վերլուծումը աստիճանային

        շարքի: Ֆուրյեի շարքերը: Հավանականությունների տեսության հիմնական

        հասկացությունները:  Պատահարի հավանականություն:  Պատահարների լրիվ

        խումբ: Հավանականության վիճակագրական և դասական սահմանումներ:

        Պատահարների գումար: Թեորեմ անհամատեղելի պատահարների գումարի

        հավանականության վերաբերյալ: Թեորեմ երկու համատեղելի պատահարների

        գումարի հավանականության վերաբերյալ: Պատահարների արտադրյալ:

        Պայմանական հավանականություն: Պատահարների արտադրյալի հավանականության

        թեորեմը: Լրիվ հավանականության բանաձևը: Բայեսի բանաձևը: Կրկնվող

        փորձեր /Բեռնուլիի սխեման/: Հավանականությունների բինոմալ բաշխումը,

        բինոմալ բաշխման հատկությունները: Պատահարի հանդես գալու

        ամենահավանական թիվը: Բինոմալ բաշխման ասիմպտոտիկ բանաձևը: Լապլասի

        ինտեգրալային թեորեմը: Լապլասի ֆունկցիան, դրա հատկությունները:

        Դիսկրետ և անընդհատ պատահական մեծություններ: Բաշխման ֆունկցիա:

        Մաթեմատիկական սպասում և դիսպերսիա: Միջին քառակուսային շեղում:

        Հավասարաչափ և նորմալ բաշխումներ: Մեծ թվերի օրենքը:

 

    2.      Ֆիզիկա (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները:

        Կինեմատիկա, ստատիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն,

        էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը:

        Տատանումներ և ալիքներ:  Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

        Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա:  Մոլեկուլյար ֆիզիկա:

        Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ:

        Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ: Էլեկտրականություն:  

        Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն

        էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և

        կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

        Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա,

        ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա:

        Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները,

        ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային

        ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ:  

        Միջուկային ռեակցիա: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

    3.      Ինֆորմատիկա և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

        համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու

        զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները,

        սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և

        բացասում գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը,

        ներքին և արտաքին սարքեր,պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր

        (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ

        և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն:

        Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր):  

        Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):  

        Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային ծրագրեր`

        օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ:

        Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ,

        ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը,

        ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային

        ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի

        կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Ալգորիթմացում:

        Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները:

        Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական գործընթացների տեսակները,

        ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման

        եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը: Ծրագրավորում:  

        Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն

        ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի

        տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը,

        ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր:

        Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային

        և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    4.      Մաթեմատիկական մոդելավորում (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

        մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական

        խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային

        ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման

        երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը,

        նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման

        տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային

        ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց

        տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը,

        օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և

        սահմանափակումների համակարգը: Տնտեսագիտական պրոցեսների

        մոդելավորումը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը

        անասնաբուծության մեջ: Տնտեսությունների օպտիմալ մասնագիտացման և

        ճյուղերի զուգակցման խնդրի մաթեմատիկական մոդելը: Բեռների տեղափոխման

        պլանավորման և արտադրության օպերատիվ պլանավորման խնդիրների

        մաթեմատիկական մոդելները: Արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսների

        օպտիմալ կազմակերպման խնդրի առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

    5.      Անօրգանական քիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Ատոմի կառուցվածքը և Դ.Ի.Մենդելեևի պարբերական օրենքը: Միջուկի

        բաղադրությունը: Իզոտոպներ: Իզոբարներ: Իզոտոններ: Ատոմի կառուցվածքի

        քվանտոմեխանիկական մոդելը: Քիմիական կապը և մոլեկուլի կառուցվածքը:

        Քիմիական կապի տեսակները: Կովալենտ կապ: Բևեռային և ոչ բևեռային

        կապ: Դիպոլ մոմենտ: Ատոմական օրբիտալների հիբրիդացումը և

        երկրաչափական ձևերը: a/սիգմա/, Pi/պի/ և b-կապեր: Կապի կարգը:

        Դոնորակցեպտորային կապ: Վալենտականություն և նրա բացատրությունը

        ատոմի կառուցվածքի տեսանկյունից: Քիմիական փոխարկումների հիմնական

        տեսությունները: Քիմիական կինետիկա: Քիմիական ռեակցիայի ջերմային

        էֆեկտը: Հեսի օրենքը: Քիմիական կինետիկայի հիմնական

        հասկացությունները: Ռեակցիայի արագությունը և նրա կախումը ռեակցվող

        նյութերի բնույթից,կոնցենտրացիայից, ջերմաստիճանից և կատալիզատորից:

        Քիմիական կինետիկայի հիմնական օրենքը: Զանգվածների ներգործման օրենքը:  

        Արագության հաստատուն: Ռեակցիայի արագության կախումը ջերմաստիճանից

        /Վանտ-Հոֆի կանոնը/: Հասկացողություն ակտիվացման էներգիայի մասին

        առանձին չափով: Գաղափար կատալիզի մասին, նրա տեսակները: Քիմիական

        հավասարակշռություն և հավասարակշռության հաստատուն: Քիմիական

        հավասարակշռության տեղաշարժը: Լե-Շատելեյի,Բրաունի սկզբունքը:

        Քիմիական հավասարակշռության դերը բնության մեջ: Լուծույթներ:  

        Դիսպերս համակարգեր: Դիսպերս համակարգերի ընդհանուր բնութագիրը:

        Օսմոս, օսմոտիկ ճնշում:Լուծույթների կոնցենտրացիայի արտահայտման

        ձևերը: Լուծույթների կոլիգատիվ հատկությունները: Էլեկտրոլիտիկ

        դիսոցման տեսությունը: Արենիուսի էլեկտրոլիտիկ դիսոցման տեսությունը:

        Դիսոցման աստիճան: ՈՒժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Դիսոցման հաստատուն:  

        Օստվալդի նոսրացման կանոնը: Լուծելիության արտադրյալը:

        Իոնափոխանակային ռեակցիաները և նրանց տեղաշարժը: Ջրի իոնական

        արտադրյալը: Ջրածնական ցուցիչ: Աղերի հիդրոլիզը: Կոմպլեքս

        միացություններ: Կոմպլեքս միացությունների բնորոշումը: Կոմպլեքս

        միացությունների ստացման եղանակները: Կոմպլեքս միացությունների դերը

        քիմիական և կենսաբանական պրոցեսներում: Օքսիդացման-վերականգնման

        ռեակցիաներ: Էլեկտրաքիմիական պրոցեսները էլեկտրոլիտների

        լուծույթներում: Օքսիդացման և վերականգնման պրոցեսներ: Գալվանական

        էլեմենտի կառուցվածքը և նրա էլեկտրաշարժ ուժը: Տարրերի քիմիան:

        Ա-խմբի տարրեր, Բ-խմբի տարրերը: տարրերի ընդհանուր բնութագիրը,

        քիմիական հատկությունները: Քիմիական պրակտիկում:

 

    6.      Անալիտիկ քիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Անալիտիկ քիմիայի առարկան և նրա խնդիրները: Էությունը: Հոմոգեն

        հավասարակշռություն: Գործող զանգվածների օրենքը և նրա կիրառումը

        անալիտիկ քիմիայում: Ջրի իոնական արտադրյալը: Ջրածնական հիդրօքսիլային

        ցուցիչ: Լուծույթների տեսությունը անալիտիկ քիմիայում: Թթուների,

        հիմքերի և աղերի ժամանակակից տեսությունը: Բրենստեդի պրոտեոլիտիկ

        տեսությունը: ՈՒժեղ էլեկտրոլիտների տեսությունը: Ակտիվություն և

        ակտիվության գործակից: Բուֆերային լուծույթներ կամ խառնուրդներ:

        Հետերոգեն հավասարակշռություն /նստվածք-լուծույթ/: Լուծելիության

        արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանները: Աղերի հիդրոլիզը:

        Հիդրոլիզի ռեակցիաների կիրառումը որակական անալիզում: Հիդրոլիզի

        հաստատուն և հիդրոլիզի աստիճան: Կոմպլեքս միացություններ և նրանց

        կիրառումը որակական անալիզում: Օքսիդա-վերականգնման ռեակցիաներ և

        նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Քիմիական պրակտիկում: Որակական

        անալիզ: Կատիոնների և անիոնների դասակարգումը ըստ անալիտիկ խմբերի:  

        Խմբակային ռեակտիվներ: Կոտորակային և սիստեմատիկ անալիզ: Չոր աղի

        անալիզը: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզի էությունը: Ծավալային

        /տիտրոմետրիկ/ անալիզ: Նրա էությունը: Ստանդարտ լուծույթներ և

        տիտրված աշխատանքային լուծույթներ: Տիտրում: Տիտրման ձևերը:

        Ռեակցիայի էկվիվալենտ կետ, տիտրման վերջնակետ և տիտրման ցուցիչ:

        Չեզոքացման մեթոդ: Տիտիրման կորեր: Ինդիկատորների ընտրությունը:

        Օքսիդացման-վերականգնման մեթոդ: Օքսիդացման պոտենցիալները և

        ռեակցիաների ուղղությունը: Տիտրման կորերը: Օքսիդա-վերականգնման

        ռեակցիաներ և օքսիդա-վերականգնման ինդիկատորներ: Կոմպլեքսոնաչափական

        մեթոդ: Հասկացողություն կոմպլեքսոնների մասին: Որոշման օրինակներ

        կոմպլեքսոնաչափական եղանակով: Նստվածքագոյացման մեթոդ:

        Արծաթաչափություն և ռոդանիդաչափություն:

 

    7.      Օրգանական քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Օրգանական քիմիայի տեսական հիմունքներ: Օրգանական քիմիայի

        առարկան: Ածխաջրածնային ռադիկալ: Քիմիական ֆունկցիա: Գլխավոր

        ֆունկցիոնալ խմբեր: Ածխածնի ատոմի էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը:

        Կրկնակի և եռակի կապերի առանձնահատկությունը: Ածխաջրածիններ:

        Ալկաններ, ալկեններ, ալկիններ, ալկադիեններ: Հոմոլոգիական շարք և դրա

        ընդհանուր ֆորմուլան: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Հալոգենածանցյալներ: Դասակարգումը, իզոմերիան,

        անվանակարգը: Ստացման ընդհանուր եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Սպիրտներ Սպիրտներ. բնորոշումը և դասակարգումը:  

        Սահմանային միատոմանի սպիրտներ /ալկոհոլներ/: Հոմոլոգիական շարքը,

        իզոմերիան և անվանակարգը: Ստացման եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները:Երկատոմ սպիրտներ/գլիկոլներ/: Իզոմերիան և

        անվանակարգը: Ստացումը: Ֆիզիկական հատկությունները: Քիմիական

        հատկությունները: Եռատոմ սպիրտներ: Գլիցերին, տարածվածությունը

        բնության մեջ և ստացման արդյունաբերական եղանակները: Քիմիական

        հատկությունները: Ալդեհիդներ և կետոններ: Բնորոշումը, անվանակարգը:  

        Կարբոնիլային խումբ, կառուցվածքը: Ստացումը: Քիմիական

        հատկությունները: Կարբոնական թթուներ: Բնորոշումը, դասակարգումը:

        Սահմանային միահիմն կարբոնական թթուներ: Անվանակարգը, իզոմերիան:

        Ստացումը: Քիմիական հատկությունները: Կարբոնական թթուների

        ֆունկցիոնալ ածանցյալներ: Օճառացում: Ածխաջրեր: Տարածվածությունը

        բնության մեջ և կենսաբանական դերը: Դասակարգումը: D- և L շարքեր:

        Մոնոսախարիդներ. ալդոզներ և կետոզներ: Օպտիկական իզոմերիա և

        տաուտոմերիա: Անվանակարգը: Ստացումը: Քիմիական հատկությունները:

        Արեններ Արոմատիկություն: Բենզոլի շարքի ածխաջրածինների անվանակարգը

        և իզոմերիան: Ստացման եղանակները: Ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Գաղափար ֆենոլների, արոմատիկ ալդեհիդների և

        կարբոնաթթուների մասին: Ամինաթթուներ և սպիտակուցներ: Բնորոշումը և

        դասակարգումը: Իզոմերիան և անվանակարգը: Տարածվածությունը բնության

        մեջ: Ամինաթթուների ստացման եղանակները: Քիմիական հատկությունները:

        Հետերոցիկլիկ միացություններ: Դասակարգումը: Գաղափար հետերոցիկլիկ

        սիստեմների արոմատիկության մասին: Ֆուրան, թիոֆեն: Պիրոլը: Պիրիդին:

        Գաղափար ալկալոիդների մասին: Քիմիական պրակտիկում:

 

    8.      Ֆիզիկական և  կոլոիդ քիմիա (6 կրեդիտ, 180 ժամ)

            Ֆիզիկական քիմիա

            Քիմիական թերմոդինամիկա: Հիմնական հասկացությունները:

        Թերմոդինամիկական համակարգ: Թերմոդինամիկայի 1-ին օրենքը: Ներքին

        էներգիա, աշխատանք և ջերմություն: Էնթալպիա: Ջերմաքիմիա: Հեսի

        օրենքը: Ջերմունակություն:Կիրխհոֆի օրենքը: Թերմոդինամիկայի 2-րդ

        օրենքը: Հավասարակշռությունը որպես սիստեմի ամենահավանական վիճակ:

        Թերմոդինամիկայի 3-րդ օրենքը: Գիբսի և Հելմհոլցի ազատ էներգիաները:

        Գիբս-Հելմոլցի հավասարումը: Քիմիական պոտենցիալ: Իդեալական և ոչ

        իդեալական համակարգեր:

            Քիմիական հավասարակշռություն: Կինետիկական և թերմոդինամիկական

        մեկնաբանումը: Քիմիական ռեակցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մասսաների

        ներգործության օրենքի դուրս բերումը թերմոդինամիկական մեթոդով:

        Հավասարակշռության հաստատուն, նրա արտահայտման եղանակները հոմոգեն և

        հետերոգեն ռեակցիաների համար իդեալական և ոչ իդեալական

        համակարգերում: Հավասարակշռության հաստատունի կապը ջերմաստիճանից:

        Ռեակցիայի իզոխորի և իզոբարի հավասարումները որպես Լե-Շատելյեյի

        սկզբունքի քանակական արտահայտություն: Ֆազային հավասարակշռություն:

        Հոմոգեն և հետերոգեն համակարգերի ֆազ, կոմպոնենտ և ազատության

        աստիճանների հասկացությունները: Գիբսի ֆազերի կանոնը, նրա դուրս

        բերումը ֆազային հավասարակշռության պայմաններից:

        Կլաուզիուս-Կլապեյրոնի հավասարումը: Էլեկտրաքիմիա: Էլեկտրոլիտների

        լուծույթները որպես ոչ իդեալական լուծույթներ: Դեբայ-Հյուկելի

        էլեկտրաստատիկ տեսությունը: Լուծույթների իոնական ուժ, ակտիվության

        գործակից: Գալվանական էլեմենտներ: Ջրածնական էլեկտրոդ: Ստանդարտ

        էլեկտրոդային պոտենցիալներ: ԷԼՇՈՒ: Պետերսի հավասարումը: Քիմիական

        կինետիկա և կատալիզ: Էլեմենտար ակտ: Ռեակցիոնընդունակ ակտիվ

        մասնիկներ /ատոմներ, իոններ, ռադիկալներ, իոն-ռադիկալներ:

        Հասկացություն պարզ և բարդ ռեակցիաների վերաբերյալ: Արագություն:

        Արագության հաստատուն: Պարզ ռեակցիաների մեխանիզմը: Ակտիվացման

        էներգիա: Կատալիզ: Հոմոգեն և հետերոգեն կատալիզ: Հիմնական

        հասկացությունները: Թթվահիմնային կատալիզ: Ֆերմենտատիվ կատալիզ:

        Միխաելիս-Մենտենի հավասարումը: Քիմիական պրակտիկում:

            Կոլոիդ քիմիա

            Դիսպերս համակարգերի դասակարգումը: Մակերևութային երևույթներ:

        Մակերևութային ազատ էներգիա: Մակերևութային լարվածություն:

        Ադհեզիա և կոհեզիա: Ադսորբցիա: Հիմնական հասկացությունները: Գիբսի

        ադսորբցիայի իզոթերմի հավասարումը: Մակերևութային ակտիվություն:

        Շիշկովսկու հավասարումը: Տրաուբեյի կանոնը: Մոլեկուլային ադսորբցիա:

        Բևեռային և ոչ բևեռային ադսորբենտներ: Իոնական ադսորբցիա:

        Ընտրողական ադսորբցիա: Պեսկով-Ֆայանսի կանոնը: Իոնափոխանակման

        ադսորբցիա: Դիսպերս համակարգերի էլեկտրական հատկությունները:

        Էլեկտրաֆորեզ: Էլեկտրաօսմոս: Նստեցման և հոսքի պոտենցիալ: Կրկնակի

        էլեկտրական շերտի առաջացումը և նրա կառուցվածքը: Էլեկտրակինետիկական

        պոտենցիալ: Կոլոիդ համակարգերի մոլեկուլային կինետիկ հատկությունները:

        Բրոունյան շարժում: Միջին տեղաշարժ: Դիֆուզիա:

        Սեդիմենտացիոն-դիֆուզիոն հավասարակշռություն: Սեդիմենտացիոն անալիզ

        Կոլոիդների օպտիկական հատկությունները: Լույսի ցրումը և կլանումը

        կոլոիդ համակարգերում: Նեֆելոմետրիա և տուրբիդիմետրիա:

        ՈՒլտրամիկրոսկոպ: Էլեկտրոնային միկրոսկոպ: Դիսպերս համակարգերի

        կայունությունը և կոագուլյացիան: Դիսպերս համակարգերի ագրեգատիվ և

        կինետիկ կայունությունը: Կայունացուցիչներ: Էլեկտրոլիտային

        կոագուլյացիա: Կոագուլյացիայի շեմ: Շուլցե-Հարդիի կանոնը:

        Կայունության և կոագուլյացիայի ԴԼՖՕ-ի տեսությունը:

        Ստրուկտուրագոյացումը դիսպերս համակարգերում: Նորմալ Նյուտոնյան

        հեղուկներ: Նրանց մածուցիկությունը: Ազատ դիսպերս համակարգերի

        մածուցիկությունը: Էյնշտեյնի հավասարումը: Կոագուլյացիոն

        կրիստալիզացիոն ստրուկտուրաներ:Տիկսոտրոպիա և սիներեզիս:

        Կոագուլյացիոն ստրուկտուրաների մածուցիկությունը: Ռեոլոգիական կորեր:

        Կոպիտ դիսպերս համակարգեր: Սուսպենզիաներ: Տեխնիկական սուսպենզիաներ

        և պաստաներ: Էմուլսիաներ: Նրանց դասակարգումը: Ստացումը:

        Կայունացումը: Փրփուրներ: Նրանց կայունացումը և քայքայումը:

        Ֆլոտացիա: Աէրոզոլեր: Ստացումը, կայունությունը: Փոշիների

        պայթունավտանգությունը: Լիոֆիլ համակարգեր: Մակերևութային ակտիվ

        նյութեր: Նրանց դասակարգումը, կիրառումը: Միցելագոյացման կրիտիկ

        կոնցենտրացիա: Սոլյուբիլիզացիա: Բարձրամոլեկուլային միացությունների

        լուծույթներ: Դոնդողների առաջացումը: Կոացերվացիա: ԲՄՄ-ները որպես

        կայունացուցիչներ: ԲՄՄ լուծույթների մածուցիկությունը: Պոլիմերների

        մոլեկուլային մասսաների որոշումը: Պոլիէլեկտրոլիտներ: Իզոէլեկտրիկ

        կետ: Քիմիական պրակտիկում:

 

    9.      Կենսաքիմիա (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Առարկայի նպատակն է նկարագրել կենդանական օրգանիզմի բջջի քիմիական

        կազմը և կենսագործունեության հիմքում ընկած նյութափոխանակության

        պրոցեսները: Բջջի ժառանգական ինֆորմացիան կրող մոլեկուլների /ԴՆԹ,

        ՌՆԹ/ կառուցվածքի և ֆունկցիաների ուսումնասիրումը, ինֆորմացիայի

        գրանցման, տեղափոխման ուղիները: Սպիտակուցի սինթեզը, կառուցվածքը,

        ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Սպիտակուցների դասակարգումը ըստ

        կառուցվածքի և ֆունկցիայի: Պեպտիդները և ամինաթթուները: Ֆերմենտները

        և նրանց դերը նյութափոխանակության պրոցեսներում:  Կեսնաէներգետիկա:

        Քիմիական էներգիայի առաջացումը օրգանական նյութերի քայքայման

        ընթացքում: Ածխաջրերը և նրանց նյութափոխանակությունը: ճարպերը և

        նրանց նյութափոխանակությունը: Սպիտակուցների և նուկլեինաթթուների

        նյութափոխանակությունը: Ջուրը և հանքային նյութերը: Կենսաակտիվ

        նյութերը` վիտամինները, հորմոնները, նեյրոհաղորդիչները: Սնուցման

        կենսաքիմիական հիմունքները: Մանկական և ֆունկցիոնալ սննդամթերքների

        կենսաքիմիան, սննդարար արժեքը և նրա փոփոխությունը պահման և

        տեխնոլոգիական մշակման տարբեր պայմաններում: Մանկական և ֆունկցիոնալ

        սննդամթերքների սննդարար և բուժիչ հատկությունները: Նրանց արտադրման

        և պահպանման կենսաքիմիական պրոցեսները:

 

    10.     Ագրոէկոլոգիա և  օրգ. գյուղ. հիմունքներ (5 կրեդիտ, 150 ժամ)

            Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգերը, օրգանիզմները և միջավայրի

        փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը

        տեխնոլոգիաների պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ

        հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և

        բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային

        համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

        հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական

        աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը:  

        Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության

        կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Էկոլոգիական տեսակետից

        անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները:

        Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ:

        Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի

        գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության

        էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

    11.     Մաթեմատիկական վիճակագրության հիմունքներ և  հետազոտությունների

        մեթոդիկա (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական,

        երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման

        թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների

        հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ

        բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման

        հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի,

        երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի,

        դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ

        պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը:

        Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ,

        ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական

        մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության

        թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի

        միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

        Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների

        համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները:

        Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

    12.     Կենսագործունեության անվտանգություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը,

        նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր

        և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ

        աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

        «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

        նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

        աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:

            «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և

        խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

        պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

        մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական

        հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի

        օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման

        սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու

        եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար

        ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման

        միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների,

        ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և

        նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը:  Էլեկտրահարվածից

        պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները:

        Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների

        շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական

        հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա

        բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում:

        Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման

        և պահպանման կարգը:

 

    13.     Քաղաքացիական պաշտպանություն և  անվտանգության արտակարգ

        իրավիճակներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

        պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական

        պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ,

        դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն

        և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում,

        ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման

        չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը,

        բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը:

        Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման

        և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և

        աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը

        արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ,

        հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական

        միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:

        արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան,

        անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

        պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

        գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու

        մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և

        անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու

        անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ

        աղտոտվածության պայմաններում:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

    1.      Վիճակագրություն (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Վիճակագրությունը հասարակական գիտություն է, այն ուսումնասիրում է

        հասարակական կյանքի քանակական կողմերը, համաչափությունները,

        փոխհարաբերությունները, սերտորեն շաղկապելով որակական ցուցանիշների

        հետ: Այն բաղկացած է չորս հիմնական հատվածներից` մաթեմատիկական

        վիճակագրություն, վիճակագրության ընդհանուր տեսություն,

        սոցիալ-տնտեսական վիճակագրություն և ճյուղային վիճակագրություններ:

        Դասընթացը ուսումնասիրում է հասարակական կյանքից համապատասխան

        տեղեկատվության /ինֆորմացիայի/ հավաքագրումը, կատարում է հավաքագրված

        ինֆորմացիայի ամփոփումները, վերլուծվում է այդ տեղեկատվությունը:  

        Վերլուծության ժամանակ օգտագործվում է վիճակագրության բացարձակ,

        հարաբերական և միջին մեծությունները, վարիացիայի ցուցանիշները,

        դինամիկայի շարքերը, տնտեսական ինդեքսները և այլ ցուցանիշներ, լայն

        չափով կիրառվում է ռեգրեսիոն-կոռելյացիոն վերլուծությունը: Դրանց

        հիման վրա պարզաբանվում է համապատասխան ճյուղերում հասարակական

        արտադրության ավելացման հնարավորությունները` ռեզերվները:

 

    2.      Մարքետինգի հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Մարքետինգի հիմունքները`ժամանակակից հիմնադրույթները,

        սոցիալ-տնտեսական էությունը, հիմնական սկզբունքները, ֆունկցիաները,

        տեսակները, մարտավարությունը, ռազմավարությունը, ծրագրերը: Մարքեթինգի

        հետազոտության համակարգը` ապրանքային շուկաների, շուկայի

        հատվածավորման, սպառողների, շուկայի և ապրանքային կառուցվածքի ներքին

        միջավայրի տեղեկատվական համակարգի ուսումնասիրությունը: Ապրանք,

        ապրանքային քաղաքականություն: Ապրանքը մարքետինգի համակարգում, ապրանք

        նորույթ, ապրանքի մակարդակը, կենսացիկլերը, մրցունակությունը: Ապրանքը  

        ծառայության ոլորտում: Ապրանքի իրացումը, ձևերը, մեթոդները: ՈՒղղակի

        մարքետինգ: Մարքետինգային հաղորդակցման համակարգերը: Գովազդ:  

        Վաճառահանդեսներ: Մարքետինգի շրջակա միջավայրը, մակրո և միկրո

        միջավայրեր: Շուկայի հատվածավորումը, շուկայի գնահատման ալգորիթմը:

        Սպառողական շուկաներ և գնորդների գնողունակ վարքը: Մարքետինգային

        հաղորդակցության համակարգեր: Գովազդ Public relations: Գինը,

        գնագոյացումը, գների սահմանումը, գնային քաղաքականություն: ՀՀ

        ագրոպարենային շուկայի գների համակարգ: Մարքետինգի

        առանձնահատկությունները տարբեր ոլորտներում: Ագրոմարքետինդ և

        քոնսալթինգ: Ֆինանսական մարքեթինգ: Միջազգային մարքեթինգ: Մարքեթինգը

        մտավոր ապրանքի շուկայում: Կապիտալ շինարարության օբյեկտների

        մարքեթինգ:  Ապահովագրական մարքեթինգ:

 

    3.      Հաշվառում և  հաշվետվություն (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման

        առանձնահատկությունները, դրվածքը, մեթոդի տարրերը: Մեքենաների և

        սարքավորումների վրա կատարված ծախսերի հաշվառումը: Միավոր արտադրանքի

        վրա կատարված ծախսերի հաշվում և ինքնարժեքի հաշվարկումը:

        Պահեստամասերի մուտքագրման և դուրս գրման հաշվառումը: Կաթի և

        կաթնամթերքների արտադրության սարքավորումների նորոգման վրա կատարվող

        ծախսերի հաշվառումը: Մեքենաների, սարքավորումների, ձեռք բերման

        փաստաթղթավորման կարգը: Գույքագրման անցկացման կարգը: Աշխատանքի

        վարձատրության ձևերը: Հումքի և նյութերի սկզբնական հաշվառումը:

        Տաբելային հաշվառում: Հաշվարկա-վճարային տեղեկագրեր: Ստորաբաժանման

        արտադրական հաշվետվության ներկայացման ժամկետները:

 

    4       Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը

        սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական

        ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի գնահատման և

        տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը,

        ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

        Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

        գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

        Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը,

        առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

        Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական

        արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային

        անվտանգությունը: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության

        էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական

        տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման

        մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի

        արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը,

        դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

        արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

        օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

        եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

        արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների

        տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների

        համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում,

        համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Գնագոյացումը և

        ագրարային շուկայի գների համակարգը: Պարենային, ճյուղային

        ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում,

        մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

        հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/: Էությունը,

        ծագումը, զարգացումը, մուտքը ՀՀ և առաքելությունները: Մարքեթինգի

        ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, ծրագիրը,

        ռազմավարությունը և մարտավարությունը, տեսակները: Մարքեթինգի շրջակա

        միջավայրը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգի հետազոտության

        համակարգը: Մարքեթինգային հաղորդակցություն, ապրանքաշարժ: Գնորդների

        սպառողական վարքը: Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

 

    5.      Մանրէակենսաբանություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Առարկայի խնդիրները: Միկրոօրգանիզմների խմբերը, դասակարգումը,

        անվանակարգումը: Միկրոօրգանիզմների ձևը և կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան,

        փոփոխականությունը, արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը

        միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա, միկրոօրգանիզմների

        տարածվածությունը բնության մեջ և դերը նյութերի շրջանառությունում:

        ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին, իմունիտետ: Մանրէակենսաբանություն:

 

    6.      Անասնաբուծական արտադրանքի ապրանքագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Անասնաբուծական մթերքների ապրանքագիտական դասակարգումը, քիմիական

        կազմը և ֆիզիկական հատկությունները, որակի գնահատման և պահպանման

        ապրանքագիտական խնդիրները, էներգետիկ գնահատումը: Անասնաբուծական

        մթերքների, անասնաբուծական հումքի ապրանքագիտություն:

 

    7.      Բուսաբուծական արտադրանքի ապրանքագիտություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Բուսաբուծական մթերքների ապրանքագիտական դասակարգումը, քիմիական

        կազմը և ֆիզիկական հատկությունները, որակի գնահատման և պահպանման

        ապրանքագիտական խնդիրները, էներգետիկ գնահատումը: Բուսաբուծական

        մթերքների, բուսաբուծական հումքի ապրանքագիտություն:

 

    8.      Խաղողագործություն և  պտղաբուծություն (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Ներածություն: Խաղողագործության նշանակությունը ժող. տնտեսության

        մեջ, նրա վիճակը և զարգացման հեռանկարները` ընդգծելով նրա կապը

        գինեգործության հետ:  Խաղողի վազի մշակության կենսաբանական

        հիմունքները: Վազի կենսաբանական և ֆիզիոլոգիական

        առանձնահատկությունները վերգետնյա օրգանների աճի և զարգացման

        օրինաչափությունները, աճման կենսաբանական ցիկլերը: Խաղողի վազի

        էկոլոգիան: Շրջակա միջավայրի հիմնական գործոնները և նրանց

        ազդեցությունը վազի աճի բերքատվության և բերքից վերամշակված տարբեր

        մթերքների վրա: Հողամասի ընտրությունը և նախապատրաստումը այգի

        հիմնադրելու համար: Հողամասի ընտրությունը, նախապատրաստումը թեք

        լանջերի դարավանդումը և այդ աշխատանքների առանձնահատկությունները

        տարբեր հողային պայմաններում: Խաղողի այգու տնկումը: Տնկանյութի

        նախապատրաստում: Այգու հիմնադրման տեխնոլոգիան և սորտերի ճիշտ

        ընտրման նշանակությունը բերքից վերամշակված գինիների որակի գործում:

        Խաղողի այգու խնամքը համառոտակի նկարագրվի նորատունկ այգու խնամքի

        առանձնահատկությունները, վազերի էտին և ձևավորմանը և այլ

        աշխատանքներին: Հատուկ ուշադրություն է դարձվելու սեղանի և

        տեխնիկական սորտերի բերքահավաքի առանձնահատկություններին:

        Խաղողագործության մասնագիտացումը և տեղաբաշխումը ՀՀ-ում ըստ ՀՀ-ի

        խաղողագործության գոտիների կտրվի խաղողագործության մասնագիտացումը և

        կթվարկվեն այնտեղ մշակվող սեղանի, տեխնիկական և համապիտանի սորտերը:

            Պտղաբուծության առարկան և նրա ժողովրդատնտեսական նշանակությունը

        ՀՀ գինեգործությունում տարբեր պտղատեսակների (նռնենի, խնձորենի,

        թթենի, բալենի, թզենի, կոկռոշենի, հաղարջենի և այլն) կիրառումը և

        նշանակությունը: Պտղատու բույսերի վերգետնյա մասի, արմատային

        համակարգի և պտղաբերության օրինաչափությունները: Պտղատու բույսերի

        աճման և զարգացման մեծ և փոքր շրջանները և կիրառվող ագրոտեխնիկան`

        բարձրորակ պտուղներից բարձրորակ խմիչքների արտադրության գործում:

        Տնկանյութի աճեցման և այգու հիմնադրման տեխնոլոգիաների կիրառման

        անհրաժեշտությունը` պտղատու ծառերի հետագա աճը ու բերքատվությունն

        ապահովելու նպատակով: Պտուղների արտադրության տեխնոլոգիաների (Էտի,

        ձևավորման, հողի պահպանման համակարգեր, ոռոգման և պարարտացման

        ժամկետներ, նորմաներ և ձևեր) կիրառման դերը բարձրորակ պտուղների

        արտադրությունում: Պտղատու այգում բերքի խնամքին ուղղված

        միջոցառումների կիրառման անհրաժեշտությունը` գինեգործությանը որակյալ

        հումք արտադրելու նպատակով:

 

    9.      Անասնաբուծության հիմունքներ (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Գ/կ անատոմիայի և ֆիզիոլոգիայի հիմունքները: Գ/կ բուծման և

        կերակրման առանձնահատկությունները, տավարամսի, ոչխարամսի, թռչնամսի,

        խոզի մսի արտադրության տեխնոլոգիան: Կաթի արտադրության տեխնոլոգիան:

        Ձիաբուծության, այծաբուծության և ձկնաբուծության վարման հիմունքները:

        Գ/կ ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները և նրանց կարգավորումը, արյան

        համակարգի, շնչառության, մարսողության ֆիզիոլոգիա, նյութերի և

        էներգիայի փոխանակության, արտաթորության պրոցեսները, նյարդային

        համակարգություն: Շարժողական համակարգ, մաշկային ծածկույթը և նրա

        ածանցյալները, անոթաբանություն, մկանաբանություն, ներվային համակարգի

        օրգաններ, անալիզատորներ, զգայական օրգաններ:

 

    10.     Առևտրի  և  գործարարության հիմունքներ (2 կրեդիտ, 60 ժամ)

            Առարկան, խնդիրները և ուսումնասիրության կարգը: Կուրսի

        բովանդակությունը: Առարկայի տեղը և դերը ՀՀ տնտեսության մեջ: ՀՆԱ

        ինդեքս-դեֆլյատոր: Սպառողական ապրանքների արտադրության և իրացման

        ծավալները: Արտաքին և ներքին ապրանքաշրջանառության ծավալները,

        կառուցվածքը, կառուցվածքային տեղաշարժերի տնտեսական նշանակությունը,

        բնակչության իրական եկամուտները և ծախսերի կառուցվածքը: Մատուցված

        ծառայությունների ծավալը: Առևտրային համակարգի կառուցվածքը ՀՀ-ում:

        Մանրածախ առևտրի հիմնական ցուցանիշները: Երկարաժամկետ օգտագործման

        ապրանքների սպառողական ապրանքների վաճառքը: Ապրանքաշրջանառության

        համակարգի արտադրական և շրջանառության կապիտալը և նրա օգտագործման

        ցուցանիշները: Առևտրի կազմակերպման ձևերը: Մեծածախ և մանրածախ

        առևտրի ձևերը: Կապիտալ ներդրումները և նրանց արդյունավետությունը:

        Առևտրի տնտեսական մեխանիզմները: Էությունը և առանձնահատկությունը,

        մեթոդները և սկզբունքները: Առևտրի զարգացման կանխատեսումը,

        մոդելավորումը և բաղկացուցիչ մասերը, ցուցանիշները: Շուկան որպես

        միասնական ամբողջական համակարգ, նրա կառուցվածքը և հիմնական տարրերը:

        Պահանջարկը և առաջարկը, նրանց որոշումը, դինամիկան և նրա տնտեսական

        նշանակությունը: Առաջարկը և ապրանքային ռեսուրսները, էությունը,

        աղբյուրները, ապրանքի որակը, պլանավորումը: Գովազդ: ապրանքի

        մակնիշները, մակնիշավորումը: Ապրանքաշրջանառության կանխատեսումը:  

        Մանրածախ ապրանքաշրջանառության ապրանքապաշարները, շրջանառության

        ժամանակը, պաշարների որոշումը: Գյուղատնտեսական շուկաների

        ապրանքաշրջանառությունը: Առևտրային կազմակերպությունների

        եկամուտները և ծախսերը. նրանց կառուցվածքը, զեղչերը: Ծախսերի

        տնտեսական բովանդակությունը, դասակարգումը, կազմը, կառուցվածքը:

        Աշխատանքը առևտրում: Վարձատրությունը առևտրում: Ֆինանսական

        ռեսուրսը: Գործարարության ծրագրերը, բաժինները, նրա բաժիններին

        ներկայացվող պահանջները:

 

    11.     Որակի կառավարման համակարգեր (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Որակի սահմանումը, որակի մակարդակ և որակի ցուցանիշներ: Որակի

        համակարգի սահմանումը, սկզբունքները: Որակի պլանավորումը, ապահովումը,

        բարելավումը: Որակի համակարգերի միջազգային ստանդարտները: Որակի

        ձեռնարկին ներկայացվող պահանջները: Սննդարդյունաբերությունը և որակի

        համակարգերը:

 

    12.     Սննդի արտադրության կազմակերպում և  և  ԱՊՀ կազմ. կառավարում

13. (7 կրեդիտ, 210 ժամ)

Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական

տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգերը և դրանց տեսակները:

Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման

ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը

և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց

հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական

/խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և

մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և

վերլուծությունը: Արտադրության կազմակերպման պլանավորումը

ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը,

գործառույթները և խնդիրները: Կառավարման էությունը,

մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը:

Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և

տեղական ինքնակառավարման համակարգը: Խմբերի կառավարումը:

Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և

սթրեսի կառավարումը: Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:

Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը:

Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները: Կառավարման

արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

    14.     Անասնաբուծական մթերքների վերամշակման տեխնոլոգիա

        (10 կրեդիտ, 300 ժամ)

            Կաթի և կաթնամթերքների տեխնոլոգիա: Կաթի և կաթնամթերքի սննդային

        և կենսաբանական արժեքները: Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական

        հատկությունները: Կաթի նախնական մշակումը տնտեսություններում: Անարատ

        կաթնամթերքների, պաղպաղակի, պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների

        արտադրության տեխնոլոգիաները:

            Մսի և մսամթերքների տեխնոլոգիա: Մսի քիմիական կազմը: Անասունների

        մորթի տեխնոլոգիան: Մսի նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների,

        կիսաֆաբրիկատների և մսային պահածոների տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը և

        նրանից պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների արտադրության

        տեխնոլոգիան:

 

    15.     Բուսաբուծական մթերքների վերամշակման տեխնոլոգիա

        (10 կրեդիտ, 300 ժամ)

            Բուսաբուծական մթերքների վերամշակման տեխնոլոգիական գործընթացները

        ներառում են տեղեկություններ խմորման արտադրությունների տեխնոլոգիայի

        և գինեգործության, պահածոյացման և սննդախտանյութերի արտադրության

        տեխնոլոգիական սկզբունքների և հմտությունների, հացի, հրուշակեղենի և

        մակարոնի արտադրությունների տեխնոլոգիական հիմունքների մասին:

 

    16.     Պարենամթերքների վերամշակման արտադրության հիգիենա և  սանիտարիա

        (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Տեխնոլոգիական պրոցեսների ճշգրիտ կազմակերպման, բնակչության

        շրջանում կաթից, կաթնամթերքներից առաջացած հիվանդությունները

        կանխելու, ինչպես նաև այդ մթերքներից առաջացած թունավորումները

        բացառելու գործում կարևոր տեղ ու դեր ունի տվյալ առարկան: Այն իր մեջ

        ներառում է կաթի հիգիենիկ ստացումը ֆերմերային կոլեկտիվ գյուղացիական

        և այլ տնտեսություններում, կաթի վերամշակումը, պահպանումը: Կաթի

        գործարանների սանիտարա-համաճարակային գնահատականը, հակահամաճարակային

        ռեժիմի հսկողությունը: Պետական սանիտարական վերահսկողությունը կաթի

        արդյունաբերությունում, ջրի վարակազերծումը, հոսքային ջրերի մաքրումը:

        Բակտերիալ մակարդների պատրաստման հիգիենան, թթու կաթնամթերքների,

        պանիրների, կարագի արտադրության հիգիենան: Տեխնոլոգիական

        սարքավորումների լվացումը, ախտահանումը, հսկողությունը քիմիական

        նյութերի նկատմամբ: Կաթի և կաթնամթերքների վարակումը ռադիոակտիվ

        նուկլեոտիդներով, վարակված կաթի տեխնոլոգիական

        առանձնահատկությունները:

            Գյուղատնտեսական կենդանիները և թռչունը, որպես հումք միս

        վերամշակող արդյունաբերության համար և փորձաքննության օբյեկտ: Մորթի

        մթերքների ընդհանուր բնութագիրը: Թռչնի և սպանդային կենդանիների

        բտվածության աստիճանը, գործնական որոշում: Սպանդային կենդանիների

        նախապատրաստման և փոխադրման անասնաբուժական պահանջները, փաստաթղթերի

        ձևակերպումը: Անասունների առողջության և մսահումքի որակի վրա ազդող

        ստրեսները: Տրանսպորտային հիվանդություններ: Անասունների ընդունման և

        տեղաբաշխման անասնաբուժական պահանջները: Միս վերամշակող

        ձեռնարկություններում մսի և սպանդի այլ մթերքների փորձաքննություն:

        Ինֆեկցիոն, ինվացիոն և ոչ տարածվող հիվանդությունների

        անասնաբուժասանիտարական փորձաքննություն: Կենդանիների մեկուսացման

        ժամանակ անասնաբուժական հետազոտությունների առանձնահատկությունները:

        Սննդային տոքսիկոզներ: Հարկադիր սպանդ: Նախասպանդային պահպանման

        ռեժիմները և հետսպանդային վերահսկողությունը, վիճակի գնահատական,

        վերամշակման երաշխավորում:

 

    17.     Սառնարանային տեխնիկա և  տեխնոլոգիա (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Շուտ փչացող մթերքների պահպանման և վերամշակման գործընթացում

        օգտագործվող սառնարանային մեքենաների և տեղակայանքների

        սարքավորումների ուսումնասիրությունը: Սառնարանային մեքենաների

        թերմոդինամիկ հիմունքները, աշխատանքային պրոցեսը կոմպրեսորի մեջ,

        երկաստիճանային և կասկադային սառնարանային մեքենաներ, սառնարանային

        ագենտներ և ջերմակիրներ, սառնարանային մեքենաների կոմպրեսորներ,

        սառնարանային տեղակայանքների ապարատներ, սառնարանային տեղակայանքների

        ավտոմատացման հիմունքները, ավտոմատիկայի սարքերը, ավտոմատացման

        սխեմաները, սառնարանային ագրեգատներ, աբսորբցիոն սառնարանային

        մեքենաներ, էժեկտորային սառնարանային մեքենաներ, սառնարաններ և

        սառնարանային տեղակայանքներ, սառնարանային խցերի պաղեցման ձևերը,

        սառնարանային տեղակայանքների սխեմաները, կալորիական հաշվարկները ու

        սառնարանների սարքավորումների ընտրությունը: Առևտրի սառնարանային

        մեքենաներ, օդի կոնդենսացումը:

            Սննդամթերքների սառնարանային պահածոյացման /կոնսերվացման/ տեսական

        հիմունքները` սննդամթերքների պահպանման սկզբունքները, ցածր

        ջերմաստիճանի ազդեցությունը մանրէների աճի և զարգացման վրա:

        Սառնարանային մշակման ձևերը` պաղեցում, սառեցում, ջրի սառեցման

        մեխանիզմը /բյուրեղացման թեորիան/: Կենդանական ծագման մթերքների

        կազմի և հատկությունների փոփոխությունները սառնարանային մշակման և

        պահածոյացման ժամանակ: Սննդամթերքների ջերմաֆիզիկական հատկությունների

        փոփոխություն` ջերմային հաշվարկները պաղեցման և սառեցման ժամանակ:

        Սառնարանային տրանսպորտի դասակարգումը և բնութագիրը:

 

    18.     Չորացման տեխնոլոգիա (3 կրեդիտ, 90 ժամ)

            Չորացման տեխնոլոգիայի հիմնական սկզբունքները: Չորացման

        գործընթացում սննդամթերքների կառուցվածքա-մեխանիկական հատկությունների

        փոփոխությունները: Չորացնող ապարատների տեսակները, կոնտակտային,

        փոշիացնող, լիոֆիլային, սուբլիմացիոն, չորացման օպտիմալ ռեժիմների

        հիմնավորում, մեթոդիկան: Չորացման օբյեկտների հիմնական

        հատկությունները: Չորացման տեխնոլոգիաների ժամանակ սննդամթերքների

        ջերմա և զանգվածափոխանակման գործընթացները:

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (51 ժամ)

 

Մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Բուհական բաղադրիչ

 

    1.      Անասնաբուծական մթերքների ստանդարտացում (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Անասնաբուծական ծագման մթերք: Հիմնական տերմինները և

        սահմանումները, խմբերի ամփոփ բնութագրերը, սննդային և էներգետիկական

        արժեքավորությունը: Անասնաբուծական ծագման մթերքի ստանդարտացում:

        Ստանդարտացման նպատակը, խնդիրները, սկզբունքները, պահանջները:

        Ստանդարտացումը ԻՍՕ-ի և ԿԱՀ-ի շրջանակներում: Անասնաբուծական ծագման

        մթերքի ստանդարտացման նորմատիվ փաստաթղթերը /տեխնիկական կանոնակարգեր,

        ազգային ստանդարտներ, տեխնիկական պայմաններ/, դրանց կառուցվածքը,

        պահանջները:

 

    2.      Բուսաբուծական մթերքների ստանդարտացում (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Բուսաբուծական ծագման մթերք: Հիմնական տերմինները և

        սահմանումները, խմբերի ամփոփ բնութագրերը, սննդային և էներգետիկական

        արժեքավորությունը: Բուսաբուծական ծագման մթերքի ստանդարտացում:

        Ստանդարտացման նպատակը, խնդիրները, սկզբունքները, պահանջները:

        Ստանդարտացումը ԻՍՕ-ի և ԿԱՀ-ի շրջանակներում: Բուսաբուծական ծագման

        մթերքի ստանդարտացման նորմատիվ փաստաթղթերը /տեխնիկական կանոնակարգեր,

        ազգային ստանդարտներ, տեխնիկական պայմաններ/, դրանց կառուցվածքը,

        պահանջները

 

    3.      Անասնաբուծական մթերքների սերտիֆիկացում (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Անասնաբուծական արտադրանքի համապատասխանության հավաստման

        կանոնները և ընթացակարգերը: Անասնաբուծական արտադրանքի տարբեր խմբերի

        նմուշառման և նույնականացման պահանջները: Անասնաբուծական արտադրանքի

        համապատասխանության հավաստման ձևերը, ցուցանիշները և նորմերը:

 

    4.      Բուսաբուծական մթերքների սերտիֆիկացում (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Բուսաբուծական արտադրանքի համապատասխանության հավաստման կանոնները

        և ընթացակարգերը: Բուսաբուծական արտադրանքի տարբեր խմբերի նմուշառման

        և նույնականացման պահանջները: Բուսաբուծական արտադրանքի

        համապատասխանության հավաստման ձևերը, ցուցանիշները և նորմերը:

 

    5.      Անասնաբուծական մթերքների փորձաքննություն (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Անասնաբուծական ծագման մթերքների պարտադիր համապատասխանության

        հավաստման պարտադիր կարգը ՀՀ-ում, նմուշառման մեթոդները /միջազգային

        և ազգային պահանջներ/: Զգայորոշման և ֆիզիկաքիմիական ցուցանիշներ:

        Հիգիենիկ ցուցանիշների նորմավորումը և որոշման մեթոդները:

        Անասնաբուծական ծագման մթերքների փորձաքննությունը, դրա եղանակները և

        մեթոդները: Անասնաբուծական ծագման մթերքների կեղծման հատկանիշները և

        հայտնաբերելու մեթոդները: Որակի համակարգերի և սննդա ԻՍՕ 9000 շարքի

        ստանդարտները արդյունաբերությունը: Ռիսկերի վերլուծության և

        ղեկավարման ԿԱՀ-ի համակարգի և Որակի համակարգերի ԻՍՕ 9000 շարքի

        ստանդարտների պահանջների համադրումը սննդարդյունաբերությունում:

 

    6.      Անասնաբուծական մթերքների որակի հսկում և  անվտանգություն

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պարենային անվտանգության դերը և նշանակությունը: Սննդային

        հավելումների, կոնսերվանտների փորձաքննության և սանիտարա-հիգիենիկ

        նորմերի ստուգում: Թունավոր տարրերի, պեստիցիդների թույլատրելի

        նորմերը: Անասնաբուծական ծագման սննդամթերքների մանրէաբանական

        աղտոտվածության աղբյուրները: Նրանց հետ շփվող փաթեթավորող նյութերի,

        ապրանքների, ամանեղենի, սարքավորումների սերտիֆիկացիան:  Սննդային

        անվտանգության ղեկավարման HACCP համակարգի և JSO 9000 շարքի

        միջազգային ստանդարտների ներդրում: Անասնաբուծական ծագման

        սննդամթերքների պիտանիության, որակի և գենետիկական անվտանգության

        սանիտարահիգիենիկ պահանջներ և ցուցանիշներ:

 

    7.      Բուսաբուծական մթերքների փորձաքննություն (9 կրեդիտ, 270 ժամ)

            Բուսաբուծական ծագման մթերքների պարտադիր համապատասխանության

        հավաստման պարտադիր կարգը ՀՀ-ում, նմուշառման մեթոդները /միջազգային

        և ազգային պահանջներ/: Զգայորոշման և ֆիզիկաքիմիական ցուցանիշներ:

        Հիգիենիկ ցուցանիշների նորմավորումը և որոշման մեթոդները:

        Բուսաբուծական ծագման մթերքների փորձաքննությունը, դրա եղանակները և

        մեթոդները: Բուսաբուծական ծագման մթերքների կեղծման հատկանիշները և

        հայտնաբերելու մեթոդները: Որակի համակարգերի և սննդա ԻՍՕ 9000 շարքի

        ստանդարտները: Ռիսկերի վերլուծության և ղեկավարման ԿԱՀ-ի համակարգի

        և Որակի համակարգերի ԻՍՕ 9000 շարքի ստանդարտների պահանջների

        համադրումը սննդարդյունաբերությունում:

 

    8.      Բուսաբուծական մթերքների որակի հսկում և  անվտանգություն

        (4 կրեդիտ, 120 ժամ)

            Պարենային անվտանգության դերը և նշանակությունը: Սննդային

        հավելումների, կոնսերվանտների փորձաքննության և սանիտարա-հիգիենիկ

        նորմերի ստուգում: Թունավոր տարրերի, պեստիցիդների թույլատրելի

        նորմերը: Բուսաբուծական ծագման սննդամթերքների մանրէաբանական

        աղտոտվածության աղբյուրները: Նրանց հետ շփվող փաթեթավորող նյութերի,

        ապրանքների, ամանեղենի, սարքավորումների սերտիֆիկացիան: Սննդային

        անվտանգության ղեկավարման HACCP համակարգի և JSO 9000 շարքի

        միջազգային ստանդարտների ներդրում: Բուսաբուծական ծագման

        սննդամթերքների պիտանիության, որակի և գենետիկական անվտանգության

        սանիտարահիգիենիկ պահանջներ և ցուցանիշներ:

 

Մասնագիտացման դասընթացներ (68 ժամ)

 

Ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ (68 ժամ)

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ (34 ժամ)

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. 310716 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՒՄՔԻ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՄԹԵՐՔԻ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՍՏԱՆԴԱՐՏԱՑՈՒՄ ԵՎ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                     150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                           27 շաբաթ,

- պրակտիկաները`

    ուսումնական պրակտիկա                                        4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                        10 շաբաթ

    նախադիպլոմային                                              5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                               10 շաբաթ,

    - արձակուրդները                                            36 շաբաթ

Դիպլոմային նախագծի թեմաները ղեկավարի նշանակումով ամբիոնի նիստի հաստատմամբ ուսանողին տրվում են մինչև արտադրական պրակտիկայի մեկնելը (3-րդ կուրսում):

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 5-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 310716 ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀՈՒՄՔԻ ԵՎ ՊԱՐԵՆԱՄԹԵՐՔԻ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ, ՍՏԱՆԴԱՐՏԱՑՈՒՄ ԵՎ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40 %-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին զուգահեռ («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված») անցնել 20 բալային համակարգի:

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: Բուհական բաղադրւչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

- իրականացնել 310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Ճարտարագետ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (տնտեսագիտության տեսության, միջազգային տնտեսական հարաբերությունների հետ կապված հարցեր, մարքետինգի և մենեջմենտի հիմունքները, անասնաբուծական և բուսաբուծական արտադրանքի ապրանքագիտություն, առևտրի և գործարարության հիմունքներ, արտադրության էկոնոմիկա, կազմակերպում և կառավարում, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման հիմունքներ, անասնաբուծական և բուսաբուծական արտադրանքի փորձաքննություն և անվտանգություն, սպառողների իրավունքների պաշտպանության հիմունքներ), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները.

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական, արտադրական և նախադիպլոմային պրակտիկաներ: Պրակտիկայի անցկացման վայր կարող են լինել ժամանակակից տեխնոլոգիական սարքավորումներով և փորձարկող սարքերով հագեցած արդյունաբերական ձեռնարկությունները: Պրակտիկայի անցկացման վայրը` ժամանակակից տեխնոլոգիական սարքավորումներով և փորձարկող սարքերով հագեցած արդյունաբերական ձեռնարկություններ: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն,

ստանդարտացում և սերտիֆիկացում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

պետք է իմանա`

- տնտեսագիտության տեսության հիմունքները;

- միջազգային տնտեսական հարաբերությունների խնդիրները և զարգացման փուլերը; մարքետինգի և մենեջմենթի հիմունքները;

- ագրոպարենային համակարգի կազմակերպությունների ֆինանսական արդյունքների ձևավորումը և բաշխումը;

- ագրոպարենային համակարգում հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման առանձնահատկությունները;

- տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը սննդարդյունաբերության ոլորտում;

- գյուղ. ապրանքների որակին ներկայացվող պահանջները;

- ապրանքի որակի ապրանքագիտական տեսությունը;

- ապրանքների որակի գործոնները;

- սպառողների իրավունքների պաշտպանվածությունը;

- անասնաբուծական և բուսաբուծական մթերքների ստանդարտացումը և սերտիֆիկացումը;

- անասնաբուծական և բուսաբուծական մթերքների անվտանգությունը և փորձաքննությունը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստվածությանը վերաբերող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք` ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման, և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

 

7.2.1. 310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում մասնագիտացմամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները.

310716 Գյուղատնտեսական հումքի և պարենամթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացում և սերտիֆիկացում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ընտրված մասնագիտության շրջանակներում և այդ գիտելիքների կիրառումը կոնկրետ արտադրական, տեխնոլոգիական, տնտեսական և գիտական խնդիրների լուծման համար:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տեխնոլոգիական գործունեության և գիտատեխնիկական ոլորտներում:

- համապատասխան նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հաշվարկաբացատրական ակնարկին բնորոշ կառուցվածք և 30-50 էջ համակարգչային շարվածքի կամ 80-110 էջ ձեռագրի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` Պարենամթերքների ստանդարտացման, սերտիֆիկացման և փորձաքննության հիմնախնդիրների առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Հաշվարկա-բացատրական ակնարկ` ներածություն, նախագծի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորում, պարենամթերքների ստանդարտացման, սերտիֆիկացման և փորձաքննության հետ կապված հարցերի լուսաբանում, եզրակացություններ և առաջարկություններ, օգտագործված գրականություն:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հիմնական ուսումնական դասընթացներից` Անասնաբուծական արտադրանքի ստանդարտացում և սերտիֆիկացում; բուսաբուծական արտադրանքի ստանդարտացում և սերտիֆիկացում; անասնաբուծական և բուսաբուծական արտադրանքի փորձաքննություն:

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   325   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    65   |դիֆ. ստ.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   403   |10 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   364   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   364   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   351   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |    129  |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  3  |        |   570   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ն |        |    129  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    129  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   535   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   325   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    80   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    80   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   512   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |        |  3749   |46 ստ., |

|  |  |     |        |         |30 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

 

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310801 Գյուղատնտեսության մեքենայացում

_____________________________________

                                դասիչ, անվանում

 

Որակավորման աստիճանը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

___________________________________

                                      անվանում

 

310801 ԳՅՈՒՂ. ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.310801 Գյուղատնտեսության մեքենայացում մասնագիտությունը

հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության

2007թ. օգոստոսի 30 -ի թիվ 1038-Ն որոշմամբ:

 

Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

310801 Գյուղատնտեսության մեքենայացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

310801 Գյուղատնտեսության մեքենայացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

1. տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր` գյուղացիական կոլեկտիվ և պետական տնտեսություններում

2. տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր` գյուղ.տեխնիկայի շահագործման և նորոգման ձեռնարկություններում

3. տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր` նախագծային, գիտական և ուսումնական համակարգերի սպասարկման ոլորտներում:

 

Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310801 «Գյուղատնտեսության մեքենայացում» մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է. գյուղ. արտադրության համալիր մեքենայացմանը, գյուղ. տեխնիկայի շահագործման ու նորոգման, տեխնոլոգիական գործընթացների մշակման և կազմակերպման, արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպակառավարչական հետազոտական գործունեության համար, նոր տեխնոլոգիաների տեխնիկական միջոցների ստեղծման, կիրառման և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

Մասնագիտական գործնեության օբյեկտները.

1. գյուղացիական ֆերմերային, կոլեկտիվ և պետական տնտեսություններ,

2. գյուղ.տեխնիկայի շահագործման և նորոգման ձեռնարկություններ,

3. նախագծային, գիտական և ուսումնական համակարգերի սպասարկման ոլորտներ:

 

Մասնագիտական գործնեության տեսակները.

310801 Գյուղատնտեսության մեքենայացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

1. իրագործել արտադրական գործընթացների համալիր մեքենայացման, էլեկտրիֆիկացման և ավտոմատացման աշխատանքները

2. ապահովել ԳՏՇ կայանների, նորոգման արհեստանոցների և մեքենայացման միջոցների բարձր արտադրողականության և նավթամթերքների արդյունավետ օգտագործում:

3. օգտվել ժամանակակից հաշվողական տեխնիկայից և գիտատեխնիկական ինֆորմացիայի աղբյուրներից:

Մասնագիտական գործնեության ընդհանրական խնդիրները.

310801 Գյուղատնտեսության մեքենայացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա) մասնագիտական գործունեության`

1. հաշվարկել և պահպանել գյուղ. ագրեգատների, մեքենաների, սարքավորումների լավագույն աշխատանքի ռեժիմները և տեխնոլոգիական պարամետրերը

2. գնահատել մեքենայացված աշխատանքների որակը և արդյունավետությունը

բ) փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

փորձնական եղանակով ընտրել և ստուգել մեքենաների օպտիմալ համակարգը: Կազմել հայտեր մեքենաներ, սարքավորումներ, վառելանյութեր և քսանյութեր ձեռք բերելու համար:

գ) կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

կազմակերպել գյուղ.տեխնիկայի սպասարկումը, նորոգումը և պահպանումը: Գնահատել կատարված աշխատանքի որակը և որոշել ինքնարժեքը: Գնահատել մեքենաների տեխնիկական վիճակը, հայտնաբերել և վերացնել անսարքությունները:

Որակավորման պահանջները

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով ճարտարագետ-բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

1. նա պետք է տիրապետի տեսական, տեխնիկական, մասնագիտական և ագրոնոմիկական առարկաներին, ճյուղի էկոնոմիկայի, գյուղ.արտադրության կազմակերպման և կառավարման հիմունքներին, կեսագործունեության անվտանգության և շրջակա միջավայրի պահպանմանը,

2. մշակել աշխատանքի և արտադրության ժամանակակից մեթոդներ` բիզնեսի, մենեջմենտի և մարքեթինգի հիմնական սկզբունքների կիրառմամբ,

3. տիրապետել գյուղ.մեքենաների, ավտոմոբիլների և տրակտորների ճարտարագիտական նախագծման հիմունքներին,

4. մեքենատրակտորային ագրեգատների ճիշտ կոմպլեկտավորման, շահագործման և նորոգման աշխատանքներին,

5. աշխատել տեխնիկական փաստաթղթերի հետ, և մշակել դրանք,

6. կիրառել ավտոմատացված կառավարման համակարգեր` ագրեգատների շահագործման ընթացքում բարձր տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներ ապահովելու համար

- մասնակցել գյուղ.մեքենայացման մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

- կազմակերպել նյութերի, միջոցների, սարքավորումների, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

- մասնակցել գյուղ.մեքենայացման գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

- ուսումնասիրել գյուղ.մեքենայացման բնագավառին առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթանալ բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

- օգտվել գյուղ.մեքենայացման բնագավառի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

- կազմակերպել իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքները:

Ճարտարագետ-բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին`

1. գյուղ.մեքենաների և սարքավորումների նախագծում,

2. ավտոմոբիլային տրանսպորտում երթևեկության կառավարում, բեռների ուղևորների փոխադրումների կազմակերպում,

3. բեռնման-բեռնաթափման մեքենայացված աշխատանքների կազմակերպում և ավտոտրանսպորտի տեխնիկական սպասարկում:

 

Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310801 գյուղ.մեքենայացում մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած ճարտարագետ-բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակել`

- կրճատված ժամկետներում ստանալ բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում ստանալ մագիստրոսի որակավորման աստիճան,

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո) ստանալ գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն

միջնակարգ (լրիվ), միջին մասնագիտական կրթություն:

 

Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310801 ԳՅՈՒՂ.ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդականության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից: ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսագիտական`               ՀՍՏ

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                       ԸԲ

    ընդհանուր մասնագիտական`                                     ԸՄԴ

    մասնագիտացման`                                               ՄԴ

    ֆակուլտատիվ`                                                  Ֆ

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը` ՊՔ և Դ/Ն պաշտպան.

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

5. 310801 ԳՅՈՒՂ.ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ՀՍՏ - ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. Ֆիզիկական կուլտուրա - 136 ժամ

 

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

Սպորտ. սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. Հայ ժողովրդի պատմություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական պատմությունը անցյալում և ներկայում: Հայոց պատմությունը որպես համաշխարհային պատմության անքակտելի մաս:

Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ և օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը (9-6-րդ. դդ. մ.թ.ա.): Երվանդունիների (Հայկազյան) համահայկական պետությունը: Աքեմենյան Պարսկաստանը և Երվանդունիները: Ալեքսանդր Մակեդոնացին և Հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ: Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունումն ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ դարերում: Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարն 5-6-րդ դարերում ընդդեմ պարսկա-բյուզանդական բռնատիրության և ձուլման քաղաքականության: Արաբական արշավանքներն Հայաստան և ժողովրդական ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Հայկական մշակույթը 5-8-րդ դարերում:

Բագրատունիների թագավորության հիմնումը, ամրապնդումը, վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների իշխանությունը:

Կիլիկիայի Հայկական պետությունը (11-14-րդ դդ.): Ռուբինյան իշխանությունը և թագավորության հռչակումը Կիլիկիայում: Հայ-մոնղոլական դաշինքը, Եգիպտական արշավանքները և թագավորության անկումը:

Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.:

Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: 1804-1813 թ.թ. և 1826-1828 թ.թ. ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից:

Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը 1918-1920 թ.թ.:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թ.թ.:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թ.թ.:

Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2008 թ.թ.:

 

3. Հայոց լեզու և գրականություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները (գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ): Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների (գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը ևն.) պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

 

4. Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցման և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:

Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության (կանոնավարության) տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց ևն.):

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:

Վարչագործարարական ոճ. դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք ևն.:

 

5. Օտար լեզու - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

5.1. Օտար լեզու

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ըստ կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն) հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց):

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

5.2. Ֆրանսերեն լեզու

Դասընթացի ուսուցումը, որը պայմանականորեն բաժանվում է փուլերի, հետապնդում է հետևյալ պահանջները.

- ուսանողը պետք է ուսումնասիրի և յուրացնի ֆրանսերեն հնչյունների արտաբերման առանձնահատկությունները, շեշտադրությունն ու ռիթմիկ խմբերը, խոսքի մեջ ֆրանսերենին բնորոշ հնչյունների կապակցման ձևերը, ֆրանսերեն նախադասության ինտոնացիան` կախված նախադասության բնույթից, ուղղագրական նշանները,

- նվազագույն բառապաշարը` մոտ 4000 բառային միավոր, պետք է լինի ինչպես ընդհանուր բնույթի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի,

- խոսքային գիտելիքների ուսուցանումը պետք է ունենա տարբերակված բնույթ` ըստ գործածության ոլորտի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն),

- գաղափար կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին,

- գաղափար բառակազմական հիմնական ձևերի մասին,

- քերականական այնպիսի գիտելիքների և հմտությունների ձեռքբերում, որոնք հնարավոր են դարձնում ուսանողի գրավոր կամ բանավոր հաղորդակցությունը ընդհանուր թեմաների շուրջ, ինչպես նաև այնպիսի գիտելիքների ուսուցում, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական խոսքի զարգացման համար,

- Ֆրանսիայի մշակույթի, քաղաքակրթության, ազգային ավանդույթների մասին տեղեկատվություն,

- հնարավորինս շատ և վարժ խոսելու հմտություն. առավել գործնական և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգնությամբ երկխոսության ծավալում կամ շարադրանք հիմնական հաղորդակցային իրավիճակներում` պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփումների ժամանակ,

- ծանոթացում մամուլի լեզվին (բանավոր տեղեկատվություն, զեկուցումներ),

- ընթերցանություն. ոչ բարդ տեքստերի ընթերցում ինչպես լայն պրոֆիլի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի,

- գրավոր խոսք. զեկուցումներ, շարադրություններ:

 

5.3. Գերմաներեն լեզու

Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն: Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային նվազագույն միավոր:

Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական):

Ընդհանուր հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին:

Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների ու դարձվածաբանության վերաբերյալ:

Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովելու համար:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրների մշակույթի և սովորույթների յուրացում:

Ընկալումը բանավոր խոսքի ընթացքում:

Առաջադրված հարցերին համապատասխանորեն արձագանքելու կարողություն:

Անհատական խոսքով և երկխոսությամբ ներկայացվող տեքստեր:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն):

Տեքստերի ճիշտ ընտրություն` ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական բնույթի:

Գրավոր խոսքի զարգացում, որն ուղեկցվում է տարբեր խոսքային ստեղծագործությունների հիմքի վրա` զեկույցներ, ռեֆերատներ:

 

6. Մշակութաբանություն - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն:

Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը:

Հին աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

Անտիկ աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:

Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ:

Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

 

7. Քաղաքագիտություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառույթները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական փուլերը (Անտիկ աշխարհ, միջնադար, նոր և նորագույն շրջան): Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները սոցիոմշակության հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ):

Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները:

Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում:

Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

Քաղաքական գլոբալիստիկա, ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. Իրավագիտություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը:

Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինակության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:

Սահմանադրական իրավունք: Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն: Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր:

Հեղինակային իրավունք: Բույսերի նոր սորտերի և կենդանիների նոր ցեղերի նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: Աշխատանքային վեճեր:

Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և տեսակները:

Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի տեսակները:

Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: Հողային վեճերի լուծումը:

Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ պայքարող մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության

իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն ապացույցներ: Դատավարման հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում: Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները:

Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

9. Փիլիսոփայություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Փիլիսոփայություն առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը, հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության ու մշակույթի ոլորտում:

Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը:

ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները: Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն:

Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական հետազոտություններում:

Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը, հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները:

Գիտաական ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական հեղափոխություն:

Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն: Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի ազատություն:

Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն:

Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

 

10. Տնտեսագիտության տեսություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության տեսության առարկան և գործառույթները: Բարիք: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Տեսական ընտրություն: Տեսական հարաբերություններ: Տնտեսական հարաբերություններ: Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա, առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն:

Պահանջարկի գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ:

Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը:

Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի տեսակները:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկն ու պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխումը: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն:

Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում:

Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հարկաբյուջետային քաղաքականություն:

Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային

մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքակայունություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսեր:

Անցման շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Գյուղատնտեսության էկոնոմիկա - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Ագրարային ոլորտում տնտեսական օրենքների գործելու մեխանիզմը, առարկայի խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդները, դերը ճարտարագետ մասնագետներ պատրաստելու գործում:

Գյուղատնտեսության ռեսուրսօգտագործման էկոնոմիկան: Հողային ֆոնդը և նրա օգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը:

Գյուղատնտեսության արտադրական կապիտալը (հիմնական և շրջանառու ֆոնդերը): Նրանց կազմի, կառուցվածքի, վիճակի, ապահովման տնտեսագիտական գնահատումը, հաշվառումը, օգտագործման արդյունավետությունը:

Կապիտալ ներդրումները և նրանց ներդրման, ռիսկի արդարացվածության տնտեսագիտական հիմնավորումը, ցուցանիշները:

Գյուղատնտեսության նյութատեխնիկական բազան: Տեխնիկական պարկը, էներգետիկան, նորացման բազան, ջրային պաշարները, անասնագլխաքանակը, բազմամյա տնկարքները և այլն: Դրանց պահանջի և տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշները:

Գյուղատնտեսության ինտենսիվացումը: Գյուղատնտեսության աշխատանքային ռեսուրսները և նրանց օգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը:

Գյուղատնտեսական արտադրության տնտեսական արդյունավետությունը և զուտ եկամուտ, շահույթ, շահութաբերություն, աշխատանքի արտադրողականություն, ինքնարժեք:

Արտադրական ուժերի տեղաբաշխում և մասնագիտացում:

Բուսաբուծական ճյուղերի էկոնոմիկան: Անասնաբուծական ճյուղի էկոնոմիկա:

Մարքեթինգը և քոնսալթինգը ճարտարագետ մասնագետների պատրաստման գործում:

 

2. Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպում - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Անցումը շուկայական էկոնոմիկային պահանջում է գյուղացիական տնտեսություններից, ձեռնարկություններից և տնտեսավարող այլ սուբյեկտներից, գյուղատնտեսական արտադրությունը սպասարկող ենթակառույցներից գիտատեխնիկական առաջընթացի, գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման արդյունավետ ձևերի կիրառման, տնտեսավարության հաղթահարման, ձեռնարկատիրական նախաձեռնությունների ակտիվացման, այլ արտադրատնտեսական գործունեություն ծավալելու հիման վրա հասնել գյուղատնտեսական արտադրության արդյունավետության բարձրացմանը և առաջխաղացմանը:

Առարկայի դասավանդումը իրականացվում է նախապես հաստատված ծրագրի համաձայն, որը բացի ավանդական թեմաներից ընդգրկում է նաև որոշակի թեմաներ նպատակամիտված գյուղատնտեսական տեխնիկայի օգտագործման կազմակերպման հարցերին, մասնավորապես` գյուղատնտեսական տեխնիկայի օգտագործման կազմակերպման առանձնահատկությունները նոր տնտեսական պայմաններում լեռնային հողագործության մեջ, գյուղատնտեսական տեխնիկայի տեխնիկական սպասարկումների, նորոգումների և պահպանման կազմակերպումը, նավթային տնտեսության և էլեկտրատնտսության կազմակերպումը, գյուղատնտեսության նյութատեխնիկական ապահովման կազմակերպումը, գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրական սպասարկման կազմակերպումը և այլ հարցեր:

 

3. ԱՊՀ կազմակերպությունների կառավարում, 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Արտադրության կառավարման (մենեջմենթի) դերը շուկայական տնտեսության արմատավորման պայմաններում: Հաջողության հասնելու կարևոր գործոնը` բարձր պրոֆեսիոնալությամբ տնտեսական, սոցիալական և տեխնոլոգիական հարցերով իրազեկ, պատասխանատվության զգացումով օժտված, նոր տիպի ղեկավարների պատրաստում: Կառավարման էությունը, հասկացությունը, օրինաչափությունները, սկզբունքները, կազմակերպության ներքին ու արտաքին միջավայրը, կառավարման համակարգի հասկացությունը և այլն:

Կառավարման նպատակները, դրանց ընտրությունը, հստակ առաքելության սահմանումը: Նպատակների նվաճման գործում իրականացվող ֆունկցիաները (գործառույթները) ռազմավարական պլանավորում, նրա տիպերը և իրացումը, շարժառիթի դերը պահանջմունքների և վարձահատույցի կազմակերպման գործում: Կառավարչական որոշումների ընդունման, վերահսկողության և հաղորդակցման կազմակերպման հարցերը: Կատարողների վրա ներգործության մեթոդները` տնտեսական, կազմակերպակարգադրական և սոցիալ-հոգեբանական: Կառավարման կադրերը նրանց ընտրության, գնահատման, տեղաբաշխման, դաստիարակման, ռեզերվի պատրաստման, աշխատանքի կազմակերպման ու նորմավորման հարցերը:

Կազմակերպության գործունեության արդյունավետության ապահովում, հակամարտությունների, ռիսկի, գիտատեխնիկական առաջադիմության, աշխատանքի և արտադրանքի որակի, մատակարարման և իրացման կառավարման հարցեր և այլն:

 

4. Մաթեմատիկական վիճակագրության հիմունքներ և հետազոտման

մեթոդիկա - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական, երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի, երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի, դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը: Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ, ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները: Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

4 Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Բարձրագույն մաթեմատիկա - 360 ժամ, 12 կրեդիտ

Անալիտիկ երկրաչափություն: ՈՒղիղ գիծը հարթության վրա: Երկրորդ կարգի կորեր: Կոորդինատների ձևափոխությունը: Հարթությունը և ուղիղ գիծը տարածության մեջ: Երկրորդ կարգի մակերևույթներ: Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ: Հակադարձ մատրից: Գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: Գաուսի մեթոդը: Վեկտորական հանրահաշիվ: Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Զուգամետ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիա: Ֆունկցիայի անընդհատությունը: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաներ: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Կոմպլեքս թվեր: Անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Անիսկական ինտեգրալներ: Բազմապատիկ և կորագիծ ինտեգրալներ: Նրանց կիրառությունները: Թվային շարքեր: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարք: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր: Ֆուրյեի շարք: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Առաջին կարգի համասեռ գծային և դրանց բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Բարձր կարգի հավասարումներ: Դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգեր: Հավանականությունների տեսություն:

 

2. Ֆիզիկա - 270 ժամ, 9 կրեդիտ

Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները: Կինեմատիկա, օպտիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն, էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա:

Հեղուկների և գազերի շարժումը: Տատանումներ և ալիքներ:

Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա: Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ: Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ:

Էլեկտրականություն: Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում: Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա, ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք:

Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա: Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա:

Ջերմային ճառագայթման օրենքները, ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմպտոնի էֆեկտը:

Ատոմային և միջուկային ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ: Միջուկային ռեակցիա, տրոհում: Շխթայական ռեակցիաներ:

 

3. Քիմիա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Նյութի կառույցը: Ատոմի, մոլեկուլի կառուցվածքը, քիմիական կապ:

Քիմիական համակարգեր` լուծույթներ, դիսպերս համակարգեր, էլեկտրաքիմիական համակարգեր;

Քիմիական թերմոդինամիկա և կինետիկա` քիմիական պրոցեսների էներգետիկան, քիմիական և ֆազային հավասարակշռություններ: Քիմիական ռեակցիայի արագությունը, կատալիտիկ ռեակցիաներ:

Պարբերական համակարգը և բիոգեն էլեմենտների քիմիան, նրանց հատկությունը, ստացումը, կիրառումը:

Անալիտիկ քիմիայի հիմունքները:

Որակական և քանակական անալիզ: Անալիզի ֆիզիկա-քիմիական մեթոդները:

Օրգանական միացությունների քիմիան` ածխաջրածիններ, ֆունկցիոնալ խմբերով միացություններ, ճարպեր, ածխաջրեր, սպիտակուցներ, պոլիմերներ:

Քիմիական պրակտիկում:

 

4. Տեսական մեխանիկա - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Տեսական մեխանիկան և նրա տեղն ու դերը բնական և տեխնիկական գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգ: Զուգամետ ուժահամակարգի հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և շփման կոն: Գլորման շփում:

Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի կինեմատիկա: Շարժման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր: Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը, հետագիծը և արագությունը:

Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ: ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Նյութական կետի շարժման քանակի մոմենտ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ: Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ: Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լագրանժի հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ, ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լագրանժի առաջին և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

5. Ինֆորմատիկա և ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ - 120 ժամ,

4 կրեդիտ

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները:

Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր:

Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ և այլն);

Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն);

Արտաքին հիշասարք (ինֆորմացիայի երկարատև պահպանման սարքեր);

Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը:

Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

Ալգորիթմացում, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը:

Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

6. Գծագրական երկրաչափություն և ճարտարագիտական գրաֆիկա - 330 ժամ,

11 կրեդիտ

Գծագրական երկրաչափություն

_________________________

Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները: ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի Էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ: Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

Ճարտարագիտական գրաֆիկա

______________________

Կոնստրուկտորական փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն: Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսիոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում: Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

7. Համակարգչային գրաֆիկա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր, գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer, StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ: Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում): Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը: Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի ստեղծումը: Չափերի կիրառումը, երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ: Չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային փոփոխականներ: Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ: Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը տպիչի (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը: Տեքստի ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում: Եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում: Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն եռաչափ գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: Եռաչափ մոդելի ռենդերինգը: Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Օբյեկտների երանգավորում: Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից, առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

8. Մաթեմատիկական մոդելավորում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն, դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը: Մոդելավորման հիմնական ուղղությունները:

Գծային ծրագրավորման հիմնական խնդիրները (ԳԾԽ), նրա ստնդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը, նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ:

Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց տեսակները: Էկոնոմիկա-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը, օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և սահմանափակումների համակարգը:

Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը տրանսպորտային փոխադրումների գործընթացում: Ցանցային պլանավորման խնդրի կիրառումը երթուղիների ընտրության խնդիրներում:

Տնտեսագիտական պրոցեսների մոդելավորումը ագրոարդյունաբերական համալիրում, կապված փոխադրումների օպտիմալ կազմակերպման հետ: Օպտիմալ տարբերակի որոշման խնդիրների մաթեմատիկական մոդելների մշակումը: Արտադրության օպտիմալ մասնագիտացման և տեղաբաշխման խնդրի մոդելավորումը:

Գյուղատնտեսական նշանակության փոխադրումների օպտիմալ կազմի որոշման, համալրման և օգտագործման խնդիրների առանձնահատկությունները և մոդելավորումը: Մոդելավորման հեռանկարային ուղղությունները:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Մեքենաների և մեխանիզմների տեսություն - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

ՄՄՏ հիմնական հասկացությունները: Մեխանիզմների կառուցվածքային վերլուծությունը, դրա մեթոդները և սինթեզը: Մեխանիզմների շարժունակությունը և կապերը: Հարթ մեխանիզմների դասակարգումն ըստ Ասուրի և Արտոբոլևսկու: Մեխանիզմների կինեմատիկական ուսումնասիրությունը, դրա մեթոդները: Մեխանիզմի դիրքերը, օղակների առանձին կետերի հետագծերը: Մեխանիզմների արագությունների և արագացումների պլանները և դրանց հատկությունները: Օղակների անկյունային արագությունները և անկյունային արագացումները, դրանց որոշումը: Կինեմատիկական դիագրամներ: Գրաֆիկական դիֆերենցում և գրաֆիկական ինտեգրում: Մեխանիզմների կինեմատիկայի անալիտիկական ուսումնասիրությունը և դրանց մեթոդները: Մեխանիզմների ուժային վերլուծությունը: Մեխանիզմների ուժային հաշվարկի մեթոդը: Օղակների իներցիոն ուժերը հարթ մեխանիզմների մեջ: Հակազդումները կինեմատիկական զույգերում: Առաջնային օղակի կինեմոստատիկան: ՈՒժային պլանը հարթ մեխանիզմների համար: Բերված ուժեր և բերված մոմենտներ: Մեխանիզմների դինամիկական վերլուծությունը: Մեխանիզմի օղակների վրա ազդող ուժերի բնութագրերը: Մեխանիզմի կինետիկ էներգիան: Բերված զանգվածներ և բերված իներցիայի մոմենտ: Մեքենայական ագրեգատի շարժման հավասարումները և դրանց ինտեգրումը: Մեքենայի շարժման ուսումնասիրությունը էներգոզանգված դիագրամի (Վիտենբաուերի) մեթոդով: Մեքենաների և մեխանիզմների շարժման անհավասարաչափությունը: Միջին արագություն և շարժման անհավասարաչափության գործակից: Արագությունների կարգավորիչներ: Զանգվածների հավասարակշռումը: Թափանիվը որպես արագության կարգավորիչ, դրա հաշվարկը: Մեխանիզմների էներգետիկ բնութագրերը: Մեքենայի էներգետիկ բալանսի հավասարումը: Մեխանիկական օգգ: Բարձր կարգի մեխանիզմներ: Ատամնանիվային մեխանիզմներ: Ատամնանիվային մեխանիզմների դասակարգումը: Հիմնական երկրաչափական և որակական պարամետրերը: Ատամնանիվային բարդ մեխանիզմների կինեմատիկան: Տարածական ատամնանիվային մեխանիզմներ: Հիպերբոլոիդալ և պտուտակավոր ատամնանիվային մեխանիզմներ: Բռունցքային մեխանիզմներ, դրանց դասակարգումը, կինեմատիկան և նախագծումը: Շփումը մեխանիզմների և մեքենաների մեջ: Շփման տեսակները:

 

2. Մեքենաների մասեր - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության չափանիշները և նախագծման հիմունքները:

Մեքենաների մասերի միացումները

Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ: Եռակցված, գամային,

երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ: Հաշվարկն ըստ ամրության:

Քանդվող միացումներ: Պարուրակային, երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ և հաշվարկն ըստ ամրության:

Մեխանիկական փոխանցումներ

Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկն ըստ ամրության:

Շարժմանը սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ

Լիսեռներ և սռնիներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկն ըստ ամրության, կոշտության և տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումն ըստ տաքացման: Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը: Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

3. Ամբարձիչ փոխադրական մեքենաներ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Ներածություն: Ամբարձիչ-փոխադրական մեքենաների կիրառման բնագավառները, դասակարգումը, տեխնիկական ցուցանիշները, աշխատանքային ռեժիմները, շարժաբերը:

Ամբարձիչ-մեքենաներ: Հատուկ նշանակության մեքենամասերն ու հանգույցները (մետաղաճոպաններ, բեռնատար շղթաներ, ճախարակներ, աստղանիվներ, բազմաճախարակներ, թմբուկներ, կեռեր, կեռի կախոցներ, բեռբռնիչ հարմարանքներ, դադարակներ` ճանկանվային, հոլովակավոր, արգելակներ` կոճղավոր, ժապավենային, սկավառակավոր, կոնական, բեռով փակվող), կառուցվածքը, հաշվարկը և ընտրությունը:

Ամբարձիչ մեքենաների հիմնական մեխանիզմների (բեռի բարձրացման, տեղաշարժման, պտտման, թռիչքի փոփոխման) սկզբունքային սխեմաները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները, շարժաբերը, դիմադրությունների որոշումը, իներցիոն ուժերը, շարժիչի, ռեդուկտորի, արգելակի և կցորդիչների ընտրությունը:

Ամբարձիչ-մեքենաների մետաղական կառուցվածքների և կայունության հաշվարկի սկզբունքները:

Փոխադրական մեքենաների դասակարգումը: Բեռների տեսակները և ֆիզիկա-մեխանիկական հատկությունները: Քաշող, կրող, տանող, ձգող և հենոցային օրգաններ` հաշվարկը և ընտրությունը: Արտադրողականությունը և հզորության ծախսը: Կենտրոնացված և բաշխված դիմադրություններ: Նվազագույն ձգվածության որոշումը, շերեփների բեռնաթափման եղանակները, շղթաների դինամիկ բեռնվածքը: Քարշային հաշվարկ, շարժաբերի ընտրության, քաշող օրգանի ամրության հաշվարկ:

Պտուտակավոր փոխադրիչների հաշվարկը: Թեք հարթակներ, հոլովակավոր, թրթռացող փոխադրիչներ, պնևմո և հիդրո փոխադրիչներ` ընդհանուր տեղեկություններ:

Կարապիկներ: Կարապիկային տեղակայանքների հաշվարկը: Քարշակող տրակտորներ, բեռնիչներ` բանվորական օրգանները, հաշվարկի տարրերը:

 

4. Գյուղատնտեսության նյութատեխնիկական ապահովում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Գյուղատնտեսության նյութատեխնիկական ապահովման խնդիրները և նշանակությունն արդի պայմաններում, հեռանկարները:

Նյութատեխնիկական ապահովման բազաներ` պահեստային և տարային տնտեսություններ: Նյութատեխնիկական ապահովման բազաների նշանակությունը և նյութերի իրացումը: Պահեստային տնտեսությունների դերը, նշանակությունը, պահեստների դասակարգումը, դրանց ներկայացվող տեխնիկաշահագործական պահանջները, պահեստի կառույցի տարրերը, դրանց նշանակությունը, օգտակար մակերեսի որոշումը: Տարային տնտեսություն, տարաների դերը, կառուցվածքը, գյուղ.մթերքների տարաների դասակարգումը: Տարայի վրա կատարվող ծախսերի որոշումը:

Նյութատեխնիկական միջոցների պահպանման սարքավորումներ: Ընդհանուր պահանջներ, սարքավորումների տեսակները, դասակարգումը: Ամբարձիչ-փոխադրական մեքենաներ, հիմնական շահագործական ցուցանիշները, պահանջարկի որոշումը պահեստի համար:

Գյուղատնտեսական խոշոր տնտեսությունների ապահովումը նյութատեխնիկական միջոցներով: Գյուղատնտեսական խոշոր տնտեսությունների ՄՏ պարկի կազմի որոշման եղանակները, պարկի ապահովումը պահեստամասերով և մեքենայացված լցավորող մեքենաներով: ՄՏ պարկում տրակտորներին և գյուղ.մեքենաներին պահպանման արտադրական մակերեսով ապահովումը: Գյուղատնտեսական տնտեսությունների ապահովումը վառելանյութով և քսանյութերով, դրանց սարքավորումներով:

Գյուղատնտեսական բեռներ և բեռնաշրջանառություն: Գյուղատնտեսական բեռների դասակարգումը և բնութագրերը: Գյուղատնտեսական բեռների ծավալի և բեռնաշրջանառության հաշվարկը: Բարձման-բեռնաթափման մեքենայացման միջոցների ընտրությունը, դրանց արդյունավետության և պահանջարկի որոշումը: Սպասարկող անձնակազմի հաշվարկը:

5. Էլեկտրատեխնիկա և էլեկտրոնիկայի հիմունքներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը: Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ: Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ: Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

Արդյունաբերական էլեկտրոնիկայի հիմնական տարրերը: Կիսահաղորդչային տարրերի հիմնական պարամետրերը: Կիսահաղորդչային ուղղիչներ, ուժեղարարներ, տրիգերներ: Իմպուլսային տեխնիկայի տարրեր: Իմպուլսային գեներատորներ: Թվային միկրոէլեկտրոնիկայի հիմունքներ:

Հասկացություն կիսահաղորդչային միկրոինտեգրալային սխեմաների և միկրոպրոցեսորների մասին: Տիրիստորային սարքեր: Հասկացություն էլեկտրոհաղորդակների կառավարման անկոնտակտ տիրիստորային ապարատների մասին:

 

6. Էլեկտրահաղորդակ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Էլեկտրիֆիկացված մեքենաների և տեղակայանքների էլեկտրահաղորդակը: Գյուղատնտեսական մեքենաների մեխանիկական բնութագրերը: Գյուղատնտեսական արտադրության մեջ կիրառվող էլեկտրաշարժիչները և նրանց մեխանիկական բնութագրերը: Դինամիկայի էլեմենտները և անցողիկ ռեժիմները էլեկտրահաղորդակներում: Էլեկտրաշարժիչների մեխանիկական բեռնավորումը և ջերմային ռեժիմը: Էլեկտրաշարժիչների աշխատանքային ռեժիմները և պահանջվող հզորության որոշումը: Հզորության գործակիցը գյուղատնտեսական էլեկտրատեղակայումներում: Կառավարման և պաշտպանիչ սարքեր: Էլեկտրահաղորդակների ավտոմատ կառավարումը: Էլեկտրաշարժիչների ընտրման ընդհանուր մեթոդիկան: Ավտոմատացված էլեկտրահաղորդակները անասնապահական և թռչնաբուծական արտադրական պրոցեսներում: Ավտոմատացված էլեկտրահաղորդակները դաշտավարության մեջ: Գյուղատնտեսական նշանակության նորոգման ձեռնարկություններում կիրառվող էլեկտրասարքավորումները: Գյուղատնտեսական նշանակության էլեկտրատաքացման և սառնարանային տեղակայանքների էլեկտրասարքավորումները: Էլեկտրասարքավորումների շահագործման ժամանակ անվտանգության ապահովման հարցերը:

 

7. Ավտոմատիկայի հիմունքներ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման համակարգերի վերաբերյալ:

Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում:

Ավտոմատ կառավարման համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները:

Ավտոմատ կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները, կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները:

Տելեմեխանիկայի հիմունքները: Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները կազմակերպելիս:

 

8. Մելիորացիայի հիմունքներ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն: Ոռոգման մելիորացիա: Ընդհանուր տեղեկություններ ոռոգման և ոռոգման համակարգերի մասին: Ոռոգման տեսակները, նրանց կիրառման պայմանները: Ոռոգման ազդեցությունը հողի, բույսի և գյուղ. մշակաբույսերի բերքատվության վրա: Գյուղ. մշակաբույսերի ոռոգման ռեժիմը: Գումարային ջրասպառման բաղադրիչները: Ջրասպառման որոշման մեթոդիկան: Ջրասպառման գործակիցը և նրա որոշման մեթոդիկան: Ջրման նորմերի սահմանումը: Հիդրոմոդուլի գրաֆիկի կազմումը և նրա կիրառման պայմանները: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ջրման եղանակներն ու տեխնիկան: Ոռոգման համակարգը և նրա կառուցվածքը: Ոռոգման աղբյուրները և ջրի վերցման եղանակները: Գյուղ. մշակաբույսերի ոռոգման եղանակներն ու ջրման տեխնիկան: Պայքար հողերի աղակալման և գերխոնավացման հիմնական պատճառների դեմ: Հողերի աղակալման տեսակները: Հողերի մելիորացման մեթոդները: Աղակալված և ալկալի հողերի մելիորացիան լվացման միջոցով: Աղակալված հողերի լվացման դրենաժը, կիրառման պայմանները և տիպերը: Պայքար հողերի էրոզիայի դեմ: Էրոզիայի առաջացման պատճառները: Հողերի ջրային էրոզիայի դեմ պայքարի ագրոտեխնիկական միջոցառումները: Դարավանդների տեսակները, նրանց կիրառման պայմանները և հաշվարկը: Ոռոգման համակարգի շահագործումը: Չորացման մելիորացիա: Չորացման մեթոդները և եղանակները: Դրենաժների տեսակները: Դրենների միջև եղած հեռավորության և խորության որոշումը: Չորացման համակարգի ջրընդունիչները: Ջրընդունիչի անբավարարության պատճառները: Գետ - ջրընդունիչի կարգավորման մեթոդները: Չորացման համակարգի ճանապարհային ցանց: Ողողահովիտների մելիորացիա, ողողահովիտների տիպերը և նրանց ճահճացման պատճառները: Գետերի թմբապատման աշխատանքները:

 

9. Հիդրավլիկա և հիդրոմեքենաներ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը: Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների շիթային շարժումը: Հոսքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսքի համար: Հիդրոդինամիկա: Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսքի համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը: Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները, բնութագրերը, համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

10. Նյութագիտություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պարզ մետաղներ: Մետաղների բնորոշ առանձնահատկությունները: Մետաղների ատոմային և բյուրեղային կառուցվածքը: Մետաղների առաջնային և երկրորդային բյուրեղացումը: Մետաղների կոփումը և վերաբյուրեղացում:

Երկակի համաձուլվածքների վիճակի դիագրամներ, տեսակները և վերլուծությունը:

Երկաթ-ածխածնային համաձուլվածքների ֆազերն ու ստրուկտուրաները, վիճակի դիագրամի վերլուծությունը: Ածխածնային պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Թուջեր, ստրուկտուրան և հատկությունները:

Պողպատների ջերմամշակման տեսությունը, ջերմամշակման եղանակները: Պողպատի հիմնական փոխակերպումները:

Պողպատների ստրուկտուրան տաքացումից և սառեցումից հետո:

Պողպատների ջերմամշակման տեխնոլոգիան:

Պողպատի ջերմաքիմիական մշակում, պողպատի ցեմենտացումը, տեսակները, ջերմամշակումը: Պողպատի ազոտացումը, նիտրոցեմենտացումը, նիտրոցեմենտացումը և ցիանացումը: Լեգիրացված պողպատներ: Լեգիրող տարրերի ազդեցությունը պողպատներում տեղի ունեցող փոխակերպումների վրա: Լեգիրված պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատներ: Գործիքային լեգիրված պողպատներ: Հատուկ ֆիզիկա-քիմիական հատկություններ ունեցող պողպատներ:

Մետաղակերաքիմիական կարծր համաձուլվածքներ:

Գունավոր մետաղների և համաձուլվածքներ: Պղինձը և նրա համաձուլվածքները` արույր և բրոնզ:

Ոչ մետաղական մեքենաշինական նյութեր:

Պլաստմասնաներ: Ապակիներ: Ռետիններ:

 

11. Նյութերի դիմադրություն - 300 ժամ, 10 կրեդիտ

«Նյութերի դիմադրություն» դասընթացի դերն ու նշանակությունը և դրա տեղը ուսումնական պրոցեսում:

«Նյութերի դիմադրություն» առարկան ուսումնասիրում է շինարարական և մեքենաշինական կառուցատարրերի և դրանց մասերի ամրության, կոշտության, կայունության և դիմացկունության խնդիրները, որոշում է կառուցատարրերի առանձին մասերի նախագծման համար կտրվածքի չափերի ընտրության մեթոդները:

«Նյութերի դիմադրություն» առարկայի օրենքների և հիպոթեզների միջոցով կատարվում է մի շարք գործնական խնդիրների լուծումներ, դրանք են.

- առանձին կառուցվածքների և մեխանիզմների չափերի որոշումը,

- կառուցվածքների տնտեսապես արդյունավետ ձևի ընտրությունը,

- գյուղատնտեսական մեքենաների և շինարարական կառուցատարրերի և այլ սարքերի առանձին մասերի նախագծման գիտական մեթոդների հիմնավորումը:

«Նյութերի դիմադրություն» դասընթացի նպատակն է.

- ուսանողներին ծանոթացնել փորձնական և գործնական աշխատանքների կատարման հիմունքներին,

- ուսանողներին սովորեցնել արտաքին բեռնվածքի ազդեցության տակ գտնվող ճարտարագիտական կառուցվածքների ամրության, կոշտության, կայունության որոշման տեսություններն, որը թույլ է տալիս ճիշտ պատկերացնել ցանկացած կառուցվածքի և դրա բոլոր մասերի աշխատանքը, հնարավորություն է տալիս ստեղծել նպատակահարմար ձևի կառուցվածքներ:

- սովորեցնել ճիշտ նշանակել առանձին կոնստրուկցիաների չափերը և հակառակը` ստուգել գոյություն ունեցող կառուցվածքների չափերի բավարարությունը և տալ կառուցվածքների ձևի ու չափերի գնահատականը:

«Նյութերի դիմադրություն» դասընթացը հիմնականում հիմնվում է մաթեմատիկայի, տեսական մեխանիկայի, ֆիզիկայի ինչպես նաև քիմիայի օրենքների վրա: Նյութերի դիմադրության տեսական հետազոտությունների բոլոր ընդհանրացումները կատարվում են մաթեմատիկայի դրույթների օգնությամբ:

 

12. Կառուցվածքային նյութերի տեխնոլոգիա - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Սև և գունավոր մետաղների արտադրությունը, լցաբաշխումը, բյուրեղացումը և կիրառվող վառարաններն ու սարքավորումները: Համաձուլվածքների հալման վառարաններ: Ձուլման արտադրություն, կիրառվող նյութերը և հանդերձանքը: Ձուլման տարբեր եղանակները: Մետաղների տաք և սառը մշակումը ճնշմամբ և դեֆորմացմամբ: Նախապատրաստվածքների տաքացման սարքավորումները և վառարանների դասակարգումը: Համառոտ տեղեկություններ գլոցման, քարշման, կռման, մամլման, դրոշմման և ճնշմամբ մշակման այլ եղանակների հետ: Կիրառվող գործիքները, հարմարանքները և սարքավորումները: Հալումով և ճնշումով եռակցման առանձնահատկությունները: Եռակցման և հալապատման տարբեր եղանակների համառոտ բնութագրերը, անհրաժեշտ նյութերը և սարքավորումները:

Եռակցման կարի որակի որակի վերահսկում: Զոդում: Մետաղակերամիկական, պոլիմերային և ռետինե մեքենամասերի պատրաստման տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները:

Խառատային կտրիչի երկրաչափական և կտրման տարրերը: Գործիքանյութերի դասակարգումը: Կտրման պրոցեսին ուղեկցող երևույթները (տաշեղագոյացում, ջերմագոյացում, մակաճ): Կտրման ուժի բաղադրիչ մասերը: Կտրման արագությունը և գործիքի կայունությունը: Կտրմամբ մշակման հիմնական եղանակների (խառատային, գայլիկոնում, ռանդում, թործում, ֆրեզում, ձգում, հղկում) համառոտ բնութագրերը, առանձնահատկությունները, կիրառվող գործիքները և կտրման ռեժիմի տարրերը: Մշակման նոր տեխնոլոգիական պրոցեսներ` էլեկտրաքիմիական, էլեկտրաֆիզիկական և մակերևույթների պլաստիկ դեֆորմացմամբ:

Մետաղահատ հաստոցների դասակարգումը: Խառատային, գայլիկոնիչ, ռանդիչ, թործիչ, ձգիչ, ֆրեզիչ և հղկիչ խմբերի հաստոցների ստորաբաժանումը, այդ հաստոցների վրա կատարվող աշխատանքները և կիրառվող հարմարանքներն ու գործիքները:

 

13. Համափոխարինելիության հիմունքներ և տեխնիկական չափումներ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Համափոխարինելության ընդհանուր սկզբունքները, սահմանումը և ձևերը (լրիվ և ոչ լրիվ, արտաքին և ներքին, ֆունկցիոնալ): Հիմնական հասկացություններ թույլտվածքների և նստեցվածքների մասին: Երկրաչափական պարամետրերի ճշգրտությունը մեքենամասերի պատրաստման և վերականգնման ժամանակ:

Հարթ գլանային միացությունների համափոխարելիությունը: Հարթ գլանային միացությունների ձևերը: Թույլտվածքների և նստվածքների միջազգային համակարգ: Հարթ գլանային միացությունների նստեցվածքների հաշվարկը և ընտրությունը:

Սելեկտիվ հավաքման մեթոդ: Գլորման շառավղային առանցքակալների թույլտվածքները:

Չափային շղթաների հաշվարկը: Տերմինները և սահմանումները:

Երիթային և շլիցային միացությունների համափոխարինելիությունը: Պարուրակային միացությունների համափոխարինելիությունը: Ամրացնող պարուրակները, նրանց հիմնական պարամետրերը:

Ատամնանիվային և որդնյակային փոխանցումներին ներկայացվող շահագործական պահանջները:

Ստանդարտացման համակարգը և էությունը: Ստանդարտների ձևերը և նրանց օբյեկտները: Ստանդարտացման մեթոդական հիմունքները: Ընդհանուր տեխնիկական ստանդարտներ (ԵՍԴՊ, ԵՍԿԴ, ԵՍՏԴ և այլն):

Տեխնիկական չափումների հիմունքները: Չափագիտություն, նրա նշանակությունը մեքենաների որակի ապահովման գործում: ՈՒնիվերսալ չափիչ միջոցներ: Տրամաչափեր (կալբիրներ):

 

14. Վառելանյութեր և քսանյութեր - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Առարկայի խնդիրներն ու նպատակը, կիրառվող տերմինները, շարժիչային և հնոցային վառելանյութերի, քսայուղերի և քսուկների նշանակությունը, դասակարգումը, մակնիշավորումը և արտասահմանյան համարժեքների հետ համափոխարինելիությունը, հումքերը, ստացման, վերամշակման և մաքրման եղանակները, բաղադրությունը և տարրական կազմը, ֆիզիկաքիմիական հատկությունները, կիրառելիության ոլորտները և սահմանափակիչները, վառելանյութերի ջերմաստեղծ ունակությունները, այրման առանձնահատկությունները, դրանց նշանակությունից և օգտագործման պայմաններից կախված այրման արգասիքների կազմը, դրանց բացասական ազդեցությունը շրջապատող միջավայրի վրա և վտանգավորության նվազեցման հնարավոր ու կիրառվող մեթոդները այլընտրանքային շարժիչային վառելանյութերը և դրանց կիրառումը սահմանափակող գործոնները, վառելանյութերի և քսանյութերի որակի գնահատման ցուցանիշները և մեթոդները, դրանց պահպանման և ռացիոնալ օգտագործման, փոխադրման, ուտիլիզացման կանոնները, տեխնիկական հեղուկների տարատեսակները, նշանակությունը, դասակարգումը, մակնիշավորումը և կիրառելիության ոլորտները:

 

15. Ջերմատեխնիկա - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

«Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ: Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում: Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները: Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ: Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

 

16. Կենսագործունեության անվտանգություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները: «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգության» ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների, ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

17. Քաղաքացիական պաշտպանություն և անվտանգությունն արտակարգ

իրավիճակներում - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

18. Ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանություն - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմի և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմանները: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդը, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Մեքենայացման, հողերի ոռոգման և չորացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

19. Երկրագործության հիմունքներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

«Երկրագործության հիմունքներ» առարկան ներառում է երեք բաժիններ`

1. Հողագիտություն - հողը, հողերի առաջացումը, բերրիությունը:

2. Հողի կազմությունը, հատկությունները, հողի պրոֆիլի ձևավորումը և ձևաբանական հատկանիշները:

3. Հայաստանի Հանրապետության բնահողային գոտիները: Աղուտ-ալկալի, ճահճային, քարքարոտ հողերի մելիորացիան, հողի էրոզիան և պայքար նրա դեմ:

1. Երկրագործություն - բույսի կյանքի անհրաժեշտ գործոնները, պայմանները, բույսերի պահանջը դրանց նկատմամբ:

2. Երկրագոծության օրենքները և ագրոտեխնիկան, բույսի կյանքի պայմանների կանոնավորումը երկրագործության մեջ:

3. Մոլախոտային բուսականությունը, հասցրած վնասները, կենսաբանական առանձնահատկությունները: Մոլախոտերի դասակարգումը և հաշվառման մեթոդները:

4. Մոլախոտերի դեմ պայքարի միջոցառումների ագրոտեխնիկական և քիմիական պայքարի զուգակցումը:

5. ՈՒսմունք ցանքաշրջանառության մասին, անհերթափոխ ցանքեր, մոնոկուլտուրա, միջանկյալ բույսեր:

6. Ցանքաշրջանառությունների դասակարգումը, տիպերը, տեսակները:

7. Մշակաբույսերի հաջորդականության պատճառները, մշակաբույսերի գնահատումը որպես նախորդ:

8. Հողի մշակման տեսական հիմունքները, խնդիրները, տեխնոլոգիական գործընթացները:

9. Հողի մշակման եղանակները և կատարման տեխնիկան: Մշակաբույսերի առանձնահատկությունները կապված հողի մշակման հետ:

Ագրոքիմիա -1. Պարարտանյութերի դասակարգումը, կիրառումը, պարարտացման համակարգեր:

2. Երկրագործության համակարգերը, ժամանակակից երկրագործության համակարգերի բաղկացուցիչ մասերը:

 

20. Բուսաբուծության և բանջարաբուծության հիմունքներ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Բուսաբուծությունը որպես գիտության և արտադրության ճյուղ, նրա խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը: Շրջանացված սորտեր, նրանց կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները: Գյուղատնտեսական մեքենաների և գործիքների նկատմամբ առաջադրվող պահանջները: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի մշակության առանձնահատկությունները գյուղացիական (ֆերմերային) տնտեսություններում:

Բանջարաբուծությունը որպես արտադրության ճյուղ: Կարևորագույն բանջարային բույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ ջրանցում:

 

21. Մարգագետնաբուծություն - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Մարգագետնային բույսերի կենսաբանությունը, բնական կերային հանդակների գոտիական բաշխվածությունը: Յուրաքանչյուր գոտու բնակլիմայական և էկոլոգիական պայմանների առանձնահատկությունները, բարելավման ու արդյունավետ օգտագործման աշխատանքները, մեքենայացման մակարդակը և օգտագործվող մեքենաները: Մարգագետնային կերարտադրություն, բնական կերհանդակների դասակարգումը: Բնական խոտհարքները ու արոտավայրերի մակերեսային և արմատական բարելավման անհրաժեշտությունը, կատարման տեխնոլոգիաները:

 

22. Այգեպտղաբուծության հիմունքներ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Պտղաբուծության կենսաբանական հիմունքները (պտղատու բույսերի կողմից աճման և զարգացման մեծ և փոքր շրջանների անցման և կիրառվող ագրոտեխնիկայի առանձնահատկությունները):

Տնկանյութի աճեցման տեխնոլոգիան` հողի նախապատրաստման, կիրառվող ագրոտեխնիկական միջոցառումների առանձնահատկությունները և օգտագործվող գյուղ. տեխնիկան պտղատու բույսերի տնկանյութի արտադրման ընթացքում:

Պտղատու այգու հիմնումը և խնամքը` հողի բարելավմանն ուղղված միջոցառումները և կիրառվող մեքենայական աշխատանքները պտղատու այգու հիմնադրման ժամանակ, պտուղների արտադրության ընթացքում միջշարքային և մերձբնային տարածությունների մշակության, ձևավորման, էտի, հիվանդությունների և վնասատուների դեմ տարվող պայքարի միջոցառումների, բերքահավաքի առանձնահատկությունները և օգտագործվող մեքենաներն ու գործիքներն:

Լաբորատոր պարապմունքներ.

________________________

1. Պտղատու բույսի կառուցվածքը, 2. պտղատուների կենսաբանական-արտադրական առանձնահատկությունների բնութագրումը, 3. պտղատու բույսերի ձևավորման և էտի գլխավոր սկզբունքները:

Խաղողագործություն:

Խաղողագործության կենսաբանական հիմունքները (խաղողի վազի կենսաբանական և ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները, կենսաբանական ցիկլերը` վազի հարաբերական հանգստի և վեգետացիայի ժամանակաշրջանի վեց փուլերի նկարագրումը և այգու խնամքի աշխատանքների կազմակերպումը):

Խաղողի վազի էկոլոգիան` արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը վազի աճի և բերքատվության վրա:

Հողամասի ընտրությունը, նախապատրաստումը այգի հիմնադրելու և այգետնկման համար, բերքատու այգու խնամքը (հողամասի ընտրության և նախապատրաստման աշխատանքները, տեղաձևումը, այգու հիմնադրումը` օգտագործվող տնկանյութը, նրա նախապատրաստումը տնկման համար, տնկման եղանակները և տեխնիկան, ընթացքում կիրառվող գյուղ. մեքենաները, բերքատու այգու հողի մշակությունը, պարարտացումը, ոռոգումը, շպալերայի հիմնադրումը, թեք լանջերի դարավանդումը և այդ աշխատանքները կատարելու համար կիրառվող գյուղ. տեխնիկան):

Լաբորատոր պարապմունքներ.

_______________________

Խաղողի վազի արտաքին կառուցվածքը, վեգետատիվ բազմացման եղանակները և վազերի ձևավորման համակարգերը:

 

23. Անասնաբուծության հիմունքներ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Անասնաբուծության նշանակությունը և վարման համակարգը: Գյուղատնտեսական կենդանիների ծագումը, ընտանեացումը և ցեղերը: Կենդանիների համակազմվածքի էությունը, արտակազմվածք և ներքնակազմվածք: Աճի ու զարգացման օրինաչափությունները: Մթերատվության և դրա վրա ազդող գործոնները: Նախիրների և հոտերի վերարտադրությունը, բուծման մեթոդները: Գյուղատնտեսական կենդանիների կերակրման հիմունքները: Կերերի սննդարարությունը և մարսելիությունը: Կերերի պատրաստման տեխնոլոգիական պահանջները: Կերի նորմայի և կերաբաժնի էությունը և կիրառումը: Կերի բազայի ամրապնդման ուղիները: Անասնաբուծության հիմնական ճյուղերի համառոտ բնութագիրը, արտադրատեխնոլոգիական խնդիրները, վարման առանձնահատկությունները: Մթերքների և հումքի արտադրության արդյունավետության բարձրացման ուղիները: Կենդանիների պահվածքի տեխնոլոգիական լուծումները և սանիտարահիգիենիկ պահանջները:

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

(լսարանային - 843 ժամ, ինքնուրույն աշխատանք - 591 ժամ)

 

Հանրապետական բաղադրիչ

1. Գյուղատնտեսական և մելիորատիվ մեքենաներ - 390 ժամ, 13 կրեդիտ

 

Նկարագրական մաս:

Գյուղմեքենաշինության դերը գյուղատնտեսական արտադրության համար: Հողի ագրոֆիզիկական և տեխնոլոգիական հատկությունները: Մեքենաների կառուցվածքը և բանվորական գործընթացը` հողի մշակության, ցանքի և տունկի, պարարտացման, բույսերի պաշտպանությունը վնասատուներից և հիվանդություններից, կերային բույսերի նախապատրաստման, հացահատիկային և այլ մշակաբույսերի բերքահավաքի և բերքի հետբերքահավաքի ու պահպանման, արմատապալարապտուղների, բանջարեղենի, բոստանային մշակաբույսերի բերքահավաքի, մելիորատիվ մեքենաների (նոր հողերի յուրացման և կուլտուրատեխնիկական աշխատանքների, ոռոգման, բաց, հատկապես` փակ, չորացման համակարգերի շինարարության և շահագործման): Մեքենաների հիմնական կարգավորումները և աշխատանքի որակի հսկումը: Մեքենայացման միջոցների զարգացման միտումները:

Հաշվարկային մաս: Հողի, սերմերի, պարարտանյութի, բույսերի ֆիզիկատեխնոլոգիական հատկությունները, որոշման եղանակները և անհրաժեշտ պարամետրերի հաշվարկի համար փորձերով ստացված արդյունքների մաթեմատիկական մշակումը:

Հողի մշակության նորագույն տեխնոլոգիաները` զրոյական և նվազագույն: Հողի մշակության մեքենաների բանվորական գործընթացների տեսության հիմունքները: Ցանքի, տնկման և պարարտացման մեքենաներն տեսության և հաշվարկի հիմունքները: Հիվանդությունների, վնասատուների և մոլախոտերի դեմ քիմիական պայքարի մեքենաների տեսության հիմունքները: Բերքահավաքի մեքենաների տեսության և հաշվարկի հիմունքները: Արմատապալարապտղի և բանջարեղենի բերքահավաքի մեքենաների տեսության և հաշվարկի հիմունքները: Հացահատիկային խառնուրդի զտման և տեսակավորման մեքենաների և սարքավորումների տեսության և հաշվարկի հիմունքները: Չորացման տեսության հիմունքները:

Մելիորատիվ մեքեների դասակարգումը, նրանց բանվորական գործընթացները, անընդհատ գործողության մեքենաների առավելությունները և տեխնոլոգիական ու էներգետիկական հաշվարկի տարրերը: Ոռոգման մեքենաների տեսության ու հաշվարկի տարրերը, անձրևի ինտենսիվությունը, ոռոգման հավասարաչափության պայմանները, շիթի հեռավորությունը:

 

2. Տրակտորներ և ավտոմոբիլներ - 390 ժամ, 13 կրեդիտ

Տրակտորների և ավտոմոբիլների կառուցվածքի հիմունքները.

Տրակտորների և ավտոմոբիլների դերը գյուղատնտեսական արտադրության համալիր մեքենայացման գործում, տրակտորների և ավտոմոբիլների սահմանումը, դասակարգումը և մակնիշավորումը, կիրառվող տերմինները, ընդհանուր կառուցվածքը` բաղկացուցիչները, դրանց նշանակությունը և հարմարադասման կիրառվող սխեմաները, շարժիչների սահմանումը և տարատեսակները, ավտոտրակտորային մխոցավոր ներքին այրման շարժիչների (ՆԱՇ) դասակարգումը և մակնիշավորումը, ընդհանուր կառուցվածքը` մեխանիզմներն ու համակարգերը, դրանց նշանակությունը, հարմարադասման կիրառվող սխեմաները, տարատեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքը, շահագործական պայմանների նկատառումով ՆԱՇ-երին ներկայացվող պահանջները և դրանց ընտրության սկզբունքները ոչ ավանդական կառուցվածքի ՆԱՇ-երի տարատեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը; ՆԱՇ-երի արդիականացումը դրանցում այլընտրանքային վառելանյութերի կիրառման նպատակով տրակտորների և ավտոմոբիլների ուժային փոխանցումների ընթացքային մասերի, ղեկավարման համակարգերի, բանվորական և օժանդակ սարքավորումների նշանակությունը, տարատեսակները, հարմարադասման կիրառվող սխեմաները, կառուցվածքը և աշխատանքը:

Ավտոտրակտորային ՆԱՇ-երի տեսության հիմունքները.

Դասընթացի խնդիրները: ՆԱՇ-երի տեսական ցիկլերը, դրանց ցուցանիշները և համեմատական բնութագրերը: ՆԱՇ-երի իրական ցիկլերը, դրանց առանձնահատկություները, ցուցանիշները և համեմատական բնութագրերը: Շարժիչներում ընթացող իրական պրոցեսները, դրանց ընթացքի ազդեցությունը շարժիչի հզորությունային և շահավետային ցուցանիշների վրա, ջերմային բալանսը: Բանվորական ցիկլի գնահատման ցուցանիշները: Շարժիչի աշխատանքի գնահատման ցուցանիշները, աշխատանքի ռեժիմները, շարժիչների փորձարկումը և բնութագրերը: Արտածվող գազերում վնասակար արգասիքների քանակի նվազեցման և այլընտրանքային վառելիքների կիրառման հնարավորությունները, շարժիչների մեքենամասերի ուժային և ջերմային բեռնվածությունները և դրանց հաշվարկի մեթոդները:

Տրակտորների և ավտոմոբիլների տեսության հիմունքները.

Դասընթացի խնդիրներն ու նպատակը, տրակտորա- և ավտոմոբիլաշինության զարգացման հիմնական միտումները: Տրակտորների և ավտոմոբիլների շահագործական հատկանիշները և գնահատման ցուցանիշները: Տրակտորների և ավտոմոբիլների վրա ազդող արտաքին ուժերը, դրանց բնույթը և որոշման մեթոդները, շարժման հավասարումները: Անիվներին փոխանցվող տանող մոմենտ և շոշափող քարշիչ ուժ; նորմալ հակազդումներ: Թրթուրավոր շարժիչների կինեմատիկական առանձնահատկությունները, ճնշման կենտրոն, թրթուրների նկատմամբ նորմալ ճնշումների բաշխումը: Տրակտորի հզորության բալանս, ավտոմոբիլի դինամիկական գործոն և դինամիկական բնութագիր: Թափառքի ժամանակ և ճանապարհ, արգելակային դինամիկա, վառելիքային շահավետություն, տրակտորների և ավտոմոբիլների կայունություն, ընթացքի սահունություն:

 

3. Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում - 270 ժամ, 9 կրեդիտ

Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում դասընթացն ուսումնասիրում է անասնապահական ֆերմաների արտադրական գործընթացների մեքենայացման համար օգտագործվող բոլոր մեքենասարքավորումների կառուցվածքը, աշխատանքը և տեսական հիմունքները:

Անասնապահական ու թռչնաբուծական ֆերմաների ընդհանուր կառուցվածքը:

Կերամշակման մեքենայացում` մուրճային մանրիչներ, ցողունային կերերի մանրման մեքենայացում, կերի արմատապտուղների մշակման մեքենաներ` լվացող-մանրող մեքենաներ, անասնակերերի չափավորիչներ, կերերի հատիկավորում, բրիկետավորում և ջերմային մշակում:

Կերաբաշխման մեքենայացում: Կերաբաշխիչներ, ջրամատակարարման մեքենայացում:

Գոմաղբի հավաքման-հեռացման մեքենայացում` համակարգերը և տեխնոլոգիական սխեմաները, ստացիոնար և շարժական կայանքներ, գոմաղբի հեռացման հիդրավլիկական եղանակ:

Գյուղատնտեսական կենդանիների կթի մեքենայացում` կթի մեքենաներ, կթի ագրեգատներ, օդահան պոմպ:

Կաթի նախնական մշակման մեքենայացում` կաթի սառեցուցիչներ, պաստերիզատորներ, սեպարատորներ, կաթի անհատական և խմբակային հաշվիչներ, նախնական մշակման մեքենաներ և սարքավորումներ:

Ոչխարների խուզի մեքենայացում` մեքենայական խուզի ագրեգատներ, ոչխարների պրոֆիլակտիկ լողացման կայանքներ:

Անասնապահական ու թռչնաբուծական ֆերմաների սարքավորումների տեխնիկական սպասարկումը:

 

4. Գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում - 420 ժամ, 14 կրեդիտ

Գյուղատնտեսության զարգացման հիմնական հեռանկարները, գյուղ. տեխնիկայի շահագործման խնդիրները արդի էտապում: Մեքենատրակտորային ագրեգատների (ՄՏԱ) շահագործման տեսական հիմունքները: Արտադրական գործընթացները, ՄՏԱ բնութագրերը և դասակարգումը: ՄՏԱ դինամիկան, շարժման հավասարումը: ՄՏԱ համալրումը, կազմի ճշտումը և շահագործական ցուցանիշների որոշումը: Ագրեգատի կինեմատիկան, մանևրային հատկանիշները: ՄՏԱ շրջադարձի ձևերը և շարժման եղանակները, դաշտի կինեմատիկական պարամետրերի որոշումը: ՄՏԱ արտադրողականությունը, հերթափոխի ժամանակի բալանս, պայմանական էտալոնային տրակտոր և պայմ.էտ.հա: ՄՏԱ շահագործական ծախսեր:

ՄՏԱ շահագործումը բուսաբուծության մեջ: Մեքենայացված աշխատանքների տեխնոլոգիա: Հացահատիկի մշակության տեխնոլոգիան, պարարտանյութի մատուցման, հողի հիմնական և լրացուցիչ մշակության տեխնոլոգիաները և ՄՏԱ համալրումը: Հացահատիկի ցանքի, խնամքի և բերքահավաքի տեխնոլոգիաները, ՄՏԱ համալրումը: Եգիպտացորենի, շաքարի ճակնդեղի, դաշտային կերերի մշակության և բերքահավաքի տեխնոլոգիաները, ՄՏԱ համալրումը:

Տրանսպորտը գյուղատնտեսական արտադրության մեջ, բեռներ, բեռնաշրջանառություն, բեռնահոսք, երթուղի, տրանսպորտային ագրեգատների համալրումը:

Մեքենաների տեխնիկական շահագործումը: Մեքենաների տեխնիկական բնութագրերը և անսարքությունները: Մեքենաների տեխնիկական սպասարկման համակարգը: Տեխնիկական ախտորոշումը: Մեքենաների պահպանման տեխնոլոգիան:

Մեքենատրակտորային պարկի (ՄՏՊ) շահագործման գծով ինժեներատեխնիկական ծառայությունը: ՄՏ պարկի կազմի հաշվարկը և նախագծումը, տեխնիկական շահագործման ծրագրավորումը և կազմակերպումը: ՄՏՊ ապահովումը վառելանյութով և քսանյութերով: Ինժեներատեխնիկական ծառայության կազմակերպումը:

 

5. Մեքենաների հուսալիություն և նորոգում - 300 ժամ, 10 կրեդիտ

Ներածություն: Մեքենաների հուսալիության և նորոգման տեսական հիմունքները: Մեքենաների հուսալիության ֆիզիկական հիմունքները: Հուսալիության ցուցանիշների որոշման մաթեմատիկական մեթոդները:

Մեքենաների մերժումներն և անսարքությունները որպես պատահական դեպքեր: Պատահական մեծության բաշխման օրենքները հուսալիության և որակի մասին տեղեկությունների հավաքումը և մշակումը, բաշխման օրենքների հորինվածքը, համաձայնեցման չափանիշը, ճշգրտության գնահատումը, նորոգապիտանելիության ցուցանիշների գնահատումը և այլն: Մեքենաների փորձարկումը ըստ հուսալիության: Հուսալիության բարձրացման մեթոդները:

Մեքենաների և սարքավորումների նորոգման արտադրական գործընթացները:

Մեքենամասերի վերականգնման տեխնոլոգիական պրոցեսները, (պլաստիկ դեֆորմացմամբ, եռակցմամբ և հալապատմամբ, էլեկտրաքիմիական և քիմիական, պոլիմերային նյութերով, մեխանիկական մշակմամբ):

Տիպային ագրեգատների և հավաքովի միավորների նորոգումը:

Գյուղատնտեսական մեքենաների նորոգումը:

Անասնապահական ֆերմաների մեքենաների և սարքավորումների նորոգումը:

Նորոգման ձեռնարկությունների կազմակերպումը և նախագծումը:

Նորոգման ձեռնարկությունների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշների որոշումը:

 

5. 310801 ԳՅՈՒՂ.ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    տեսական ուսուցումը`                                         150 շաբաթ;

    քննաշրջանները`                                               27 շաբաթ;

պրակտիկաները 19 շաբաթ`

    ուսումնական                                                   4 շաբաթ;

    արտադրական                                                   10 շաբաթ;

    նախադիպլոմային                                                5 շաբաթ:

եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և

 պաշտպանությունը`                                                10 շաբաթ;

արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8-շաբաթյա արձակուրդը)`   36 շաբաթ:

Դիպլոմային նախագծի թեման ուսանողին հանձնարարվում է երրորդ կուրսում արտադրական պրակտիկա մեկնելուց առաջ և նշանակվում ղեկավար:

Դիպլոմային նախագծի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

Նախօրոք կազմվում է նախագծի կատարման ժամանակացույցը, վերահսկվում է ամբիոնի կողմից կատարման ընթացքը, կազմակերպվում է նախնական պաշտպանություն, որից հետո թույլատրվում է պաշտպանության:

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան դասախոսների հետ 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6.310801 ԳՅՈՒՂ.ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ - ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25% -ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացների և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25% -ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է (ըստ ճյուղերի) արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկն հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչներում նշվածներից 12-ից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

Հայ ժողովրդի պատմություն

Փիլիսոփայություն

Հայոց լեզու և գրականություն

Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ

Օտար լեզու

Ֆիզիկական կուլտուրա

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ.

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

- իրականացնել 310801 գյուղ. մեքենայացում մասնագիտությամբ ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված 310801 Գյուղ. մեքենայացում մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտա-մեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում, պատվավոր կոչում և այլն) և կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները կազմում են պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես կազմում են ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման

պահանջները

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում, ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում:

Մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների ցանկ.

- տրակտորների սպասարկման կանոնները,

- գազաբաշխման մեխանիզմի տեխնիկական վիճակի ստուգումը և նրա կարգավորումները,

- դիզելային շարժիչների սնման համակարգի հանգույցների ստուգումը և կարգավորումը,

- շարժիչների գլան-մխոցային խմբի տեխնիկական վիճակի գնահատումը առանց քանդման,

- վարի ագրեգատի դաշտային փորձարկումը,

- ավտոտրակտորների և ԱՏՄ ընդհանուր կառուցվածքն ու շարժման մեխանիկան,

- ներքին այրման շարժիչների ընդհանուր կառուցվածքը և աշխաատանքային պրոցեսը,

- շուռտվիկշարժաթևային և գազաբաշխման մեխանիզմներ,

- կարբյուրատորային և գազային շարժիչների սնման համակարգ,

- դիզելային շարժիչների սնման համակարգ,

- հովացման համակարգ,

- յուղման համակարգ,

- ԱՏՄ էլեկտրասարքեր,

- տրանսմիսսիա,

- կցորդման ագույց,

- փոխանցումների տուփ, բաժանարար տուփ: ՌՄԱ,

- կարդանային և գլխավոր փոխանցումներ, դիֆերենցիալ,

- ընթացքային մաս,

- ղեկի վարման համակարգ,

- արգելակային համակարգ,

- մասնագիտացված շարժակազմ,

- թափքեր, կցորդներ և կիսակցորդներ,

- տրակտորների հիդրավլիկական կախովի համակարգ և բանող սարքավորումներ,

- գյուղատնտեսական նյութերի ֆիզիկամեխանիկական, տեխնոլոգիական հատկանիշների որոշում,

- գյուղատնտեսական մեքենաների կառուցվածքի ուսումնասիրում, կարգավորում և գործարկում,

- մեքենաների բանող օրգանների պարամետրերի հաշվարկում և նախագծում, տեխնոլոգիական սխեմաների կազմում:

Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ Internet- ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների, ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսա-լսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվա-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի ու ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպա-իրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում (Եղվարդի, Բալահովիտի, Ոսկեհատի ուսումնափորձնական տնտեսություններ, «Ինտերստանոկ» ԲԲԸ, Երևանի «Կարմիր բլուր» երկաթգծային տերմինալ և այլն) կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային նախագիծը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջնավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում: Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310801 ԳՅՈՒՂ.ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա) հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութական և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրո-տնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ) բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

Գյուղ. մեքենայացում մասնագիտության գծով`

1. մասնագիտական գործունեության բնագավառում անհրաժեշտ է` իրագործել գյուղատնտեսության և անասնապահության բնագավառների արտադրական գործընթացների համալիր մեքենայացման, էլեկտրիֆիկացման և ավտոմատացման աշխատանքները,

2. հաշվարկել և պահպանել գյուղատնտեսական ագրեգատների, մեքենաների, սարքավորումների աշխատանքի լավագույն ռեժիմները և տեխնոլոգիական պարամետրերը, ապահովել նավթամթերքի արդյունավետ օգտագործումը,

3. կազմակերպել գյուղատնտեսական տեխնիկայի սպասարկումը և պահպանումը, գնահատել կատարված աշխատանքի որակը և որոշել ինքնարժեքը,

4. գնահատել մեքենաների տեխնիկական վիճակը հայտնաբերել և վերացնել անսարքությունները,

5. մշակել և կիրառել տեխնիկական փաստաթղթերը,

6. օգտվել ժամանակակից հաշվողական տեխնիկայից և գիտատեխնիկական ինֆորմացիայի աղբյուրներից,

7. գնահատել գյուղատնտեսական արտադրանքի ու մթերքների ապրանքագիտական բնութագրերը (դասակարգումը, սպառողական հատկությունները, ապրանքների որակը պայմանավորող գործոնները և դրանց վերահսկման ու գնահատման եղանակները),

8. կազմակերպել գյուղատնտեսական արտադրության և արտադրանքի իրացման աշխատանքային գործընթացները,

9. մշակել խնայողության ռեժիմի և նյութատեխնիկական միջոցների արդյունավետ օգտագործման և նյութական շահագրգռվածության միջոցառումներ,

10. կազմել բիզնես պլաններ, հեռանկարային զարգացման ծրագրեր և հայտնաբերել սպասարկումների ոլորտներին դրամաշնորհ տրամադրող կազմակերպություններ,

11. մշակել աշխատանքի արտադրության կազմակերպման ժամանակակից մեթոդներ բիզնեսի, մենեջմենտի և մարքեթինգի հիմնական սկզբունքների կիրառմամբ,

12. իրագործել մարդու կենսագործունեության անվտանգության և շրջակա միջավայրի պահպանման միջոցառումները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդականությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից

Նշված փորձառությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է ճարտարագետ-բակալավրի ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով ճարտարագետ բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

7.2.1. 310801 Գյուղ. մեքենայացում մասնագիտությամբ

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է`

 

ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի պաշտպանությունը և համալիր առարկաների պետական քննության հաձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը ներկայացվող պահանջները.

310801 Գյուղ. մեքենայացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները:

Դիպլոմային նախագծումը ուսանողի բուհում սովորելու ավարտական փուլն է և նպատակ ունի ամրապնդելու և խորացնելու գիտական, տեխնիկական, տնտեսական և արտադրական հիմնախնդիրների լուծմանն ուղղված տեսական և փորձարարական խնդիրները: Դիպլոմային նախագծման ընթացքում ուսանողը խորը ուսումնասիրում է դիպլոմային նախագծում մշակվող հարցերի լուծման հետազոտական և փորձարարական մեթոդները` զարգացնելով ինքնուրույն աշխատանքների կատարման իր հմտությունները: Այդ գործընթացում ի հայտ է գալիս ուսանողի պատրաստականության մակարդակը` ինքնուրույն մտածելու, որոշումներ ընդունելու և աշխատելու ժամանակակից արտադրական պայմաններում:

Դիպլոմային նախագծի կատարման ժամանակ անհրաժեշտ է առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնել նախագծի հաշվարկաբացատրական և գրաֆիկական բաժինների` բնագրի կոնստրուկտորական փաստաթղթերի, հաշվարկային և գրաֆիկական նյութերի ճիշտ ձևավորման ոլորտների վրա:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագիծը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու գյուղ. արտադրության մեքենայացման ոլորտներում,

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվա-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն`

բոլոր գյուղատնտեսական մշակաբույսերի մշակության և բերքահավաքի համալիր մեքենայացումը տվյալ գոտու պայմաններում, գյուղ.տեխնիկայի շահագործման կայանի կազմակերպման նախագծի առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները` ներածություն, տնտեսության համար նկարագիր գրականության ակնարկ, մշակաբույսի մշակության ագրոտեխնիկան և մեքենաների համակարգի ընտրությունը: Հիմնական աշխատանքների համար մեքենատրակտորային ագրեգատների կոմպլեկտավորման հաշվարկները: Մեքենայացված աշխատանքների տեխնոլոգիական քարտերի կազմումը: Տրակտորների օպտիմալ կազմի որոշման մեթոդիկան` ծանրաբեռնվածության գրաֆիկների օգնությամբ: Նախագծի տնտեսական հիմնավորումը: Աշխատանքի պահպանության և բնության պահպանության միջոցառումների մշակումը:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

1. գյուղ. տեխնիկայի շահագործում,

2. մեքենաների հուսալիություն և նորոգում,

3. գյուղ մեքենաներ,

4. տրակտորներ և ավտոմոբիլներ,

5. անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                 310801 - Գյուղատնտեսության

                                      մեքենայացում

 

    Որակավորումը, անվանումը`          Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը`  4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                    առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0| 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ընդհանուր քիմիա       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Ճարտարագիտական        | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |գրաֆիկա - 1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Նյութագիտություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 27 |  28 | 476+36* | 170 | 221 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Տեսական մեխանիկա      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արհեստանոցներ` 1 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 28 |  29 | 493+36* | 153 | 204 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Տեսական մեխանիկա - 2  | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 3           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Նյութերի              | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |դիմադրություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Կառուցվածքային        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |նյութերի տեխնոլոգիա   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 27 |  29 |   493   | 204 | 170 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մեքենաների և          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |մեխանիզմների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մելիորացիայի          | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Նյութերի              | 5  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |դիմադրություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Համափոխարինելիության  | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |հիմունքներ և  տեխն.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |չափումներ - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Վառելանյութեր և       | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |քսանյութեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Տրակտորներ և          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմոբիլներ` 1 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 28 | 27  | 459+72* | 204 | 119 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մեքենաների և          | 5  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |մեխանիզմների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մեքենաների մասեր - 1  | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Էլեկտրատեխնիկա և      | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |էլեկտրոնիկայի         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Համափոխարինելիության  | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |հիմունքներ և  տեխն.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |չափումներ - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսական և     | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ-1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Տրակտորներ և          | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|  |    |ավտոմոբիլներ - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 28 | 26  |   442   | 187 | 170 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մեքենաների մասեր - 2  | 5  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հիդրավլիկա և          | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |հիդրոմեքենաներ        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Երկրագործության       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բուսաբուծության և     | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |բանջարաբուծության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մարգագետնաբուծություն | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսական և     | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ-2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Տրակտորներ և          | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |ավտոմոբիլներ - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ԿՆՏ և                 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նյութագիտություն` 2   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 33 | 26  | 442+150*| 204 | 204 |  34 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գյուղատնտեսության     | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մաթեմատիկական         | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |վիճակագրություն և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հետազոտ. մեթոդներ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ամբարձիչ փոխադրական   | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Էլեկտրահաղորդակ       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գյուղատնտեսական և     | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ-3|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տրակտորներ և          | 6  |  4  |   68    |  51 |     |  17 |

|  |    |ավտոմոբիլներ - 3      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսական       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |տեխնիկայի շահագործում |    |     |         |     |     |     |

|  |    |- 1                   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անասնապահական         | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |ֆերմաների մեքենայացում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 32 | 29  |   493   | 255 | 136 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  2  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գյուղատնտեսական       | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |ԱՊՀ                   | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ավտոմատիկայի          | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Քաղ.պաշտպանութ. և     | 5  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|  |    |անվտանգութ. արտակարգ  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակ.             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնապահական         | 6  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |ֆերմաների մեքենայացում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսական       | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |տեխնիկայի շահագործում |    |     |         |     |     |     |

|  |    |- 2                   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Մեքենաների            | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |հուսալիություն և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նորոգում - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնապահական         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ֆերմաների մեքենայացում|    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնիկայի շահագործում`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնիկայի նորոգում` 1 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 34 | 25  | 442+150*| 221 | 136 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մաթեմատիկական         | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Գյուղատնտեսության     | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |նյութատեխնիկական      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ապահովում             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կենսագործունեության   | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ագրոէկոլոգիա և        | 2  |  2  |   28    |  14 |  14 |     |

|  |    |շրջակա միջավայրի      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մեքենաների            | 6  |  6  |   84    |  28 |  28 |  28 |

|  |    |հուսալիություն և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նորոգում - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսական       | 6  |  6  |   84    |  28 |  28 |  28 |

|  |    |տեխնիկայի շահագործում |    |     |         |     |     |     |

|  |    |- 3                   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 30 |  30 |   420   | 182 | 126 | 112 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4160+564*|1780 |1486 | 894 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում                        |

|       |                                                             |

|       |Մեքենաների հուսալիություն և  նորոգում                        |

|       |                                                             |

|       |Գյուղատնտեսական մեքենաներ                                    |

|       |                                                             |

|       |Անանսնապահական ֆերմաների մեքենայացում                        |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    39   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    3   |   358   |10 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   371   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    2   |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    5   |   371   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    5   |   375   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ն |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    3   |   398   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ն |        |    99   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    3   |    36   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    3   |   398   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   497   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   428   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    96   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    96   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   480   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  8  |    25  |  3676   |53 ստ., |

|  |  |     |        |         |34 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310802 Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում

 

Որակավորման աստիճանը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310802 Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 310802 Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում

մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30 -ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

310802 - Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

310802 - Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր գյուղացիական կոլեկտիվ և պետական տնտեսություններում

2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր գյուղացիական և քաղաքային էլեկտրացանցերում

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310802 - Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է Գյուղ. արտադրությունում էլեկտրատեխնիկական սարքերի շահագործում ու նորոգում, տեխնոլոգիական գործընթացների մշակում և կազմակերպում, նոր ցանցերի նախագծում, արտադրատեխնոլոգիական, կազմակերպակառավարական հետազոտական գործնեության ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

1. Գյուղական, քաղաքային էլեկտրացանցերը

2. Գյուղական ֆերմերային կոլեկտիվ ու պետական տնտեսություններ

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

310802 Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությամբ

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

1. Իրագործել արտադրական գործընթացների համար մեքենայացման, էլեկտրիֆիկացման և ավտոմատացման աշխատանքներ

2. Ապահովել էլեկտրացանցերի շահագործումը և նորոգումը

3. Օգտվել ժամանակակից հաշվողական տեխնիկայից և գիտատեխնիկական աղբյուրներից

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանուր խնդիրները.

310802 Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությամբ

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

1. Հաշվարկել և նախագծել գյուղական և քաղաքային էլեկտրացանցեր

2. Ապահովել Էլեկտրասարքավորումների լավագույն աշխատանքային ռեժիմները և տեխնիկական պարամետրերը

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

1. Փորձարարական եղանակով ընտրել և ստուգել էլեկտրասարքավորումների օպտիմալ համակարգը

2. Որոշել էլեկտրասարքավորումների աշխատանքի օպտիմալ ռեժիմները

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

1. Կազմակերպել էլեկտրասարքավորումների անվտանգ շահագործումը

2. Կազմել հայտեր նոր տեխնիկայի ձեռք բերման վերաբերյալ

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործունեությունները`

1. Նա պետք է տիրապետի տեսական, տեխնիկական, մասնագիտական և ագրոնոմիական առարկաներին, ճյուղի էկոնոմիկայի, Գյուղ. արտադրության կազմակերպման և կառավարման հիմունքներին, կենսագործնեության անվտանգության և շրջակա միջավայրի պահպանման:

2. Մշակել աշխատանքի և արտադրության ժամանակակից մեթոդներ` բիզնեսի, մենեջմենտի և մարկետինգի հիմնական սկզբունքների կիրառումը:

3. Մշակել և աշխատել տեխնիկական փաստաթղթերի հետ:

4. Կիրառել ավտոմատացված կառավարման համակարգեր էլեկտրական սարքավորումների շահագործման ընթացքում բարձր տեխնիկական ցուցանիշներ ապահովելու համար:

. մասնակցում է Գյուղ. էլեկտիֆիկացիայի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

. մասնակցում է Գյուղ. էլեկտիֆիկացիայի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է Գյուղ. էլեկտիֆիկացիային առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է Գյուղ. էլեկտիֆիկացման բնագավառի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը: տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին`

1. Էլեկտրական ցանցերի և սարքավորումների նախագծում

2. Գյուղ. մեքենաների էլեկտրահաղորդակի մշակում և նորոգում

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310802 Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու մագիստրատուրայում և հետագայում ասպիրանտուրայում

- կրճատված ժամկետներում ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրոսի որակավորման աստիճան,

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետների կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո) ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթության:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նշումների վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310802 Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ-ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույն իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսվի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսագիտական`                  ՀՍՏ,

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                          ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                                        ԸՄԴ,

    մասնագիտացման`                                                  ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                                     Ֆ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը: Պետական քննության և դիպլոմային նախագծի պաշտպանություն:

3.5. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 310802 - Գյուղ. էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏԵԽՆԻԿԱՅԻ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՅԻ-ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

Դասընթացների անվանումը և նրանց հիմնական բաժինները

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Ֆիզիկական կուլտուրա - 136 ժամ

________________________________

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիրակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. Հայոց պատմություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

_________________________________________

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական պատմությունը անցյալում և ներկայում: Հայոց պատմությունը որպես համաշխարհային պատմության անքակտելի մաս:

Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ և օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ. մ.թ.ա./: Երվանդունիների /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Աքեմենյան Պարսկաստանը և Երվանդունիները: Ալեքսանդր Մակեդոնացին և հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան մեծ: Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունումն ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ դարերում: Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարն ընդդեմ պարսկա-բյուզանդական բռնատիրության և ձուլման քաղաքականության 5-6-րդ դարերում: Արաբական արշավանքներն Հայաստան և ժողովրդական ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Հայկական մշակույթը 5-8-րդ դարերում:

Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը, վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների իշխանությունը:

Կիլիկիայի Հայկական պետությունը 11-14-րդ դդ./: Ռուբինյան իշխանությունը և թագավորության հռչակումը Կիլիկիայում: Հայ-մոնղոլական դաշինքը, Եգիպտական արշավանքները և թագավորության անկումը:

Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական շարժումների սկիզբը և հետագա ծավալումը 17-18-րդ դարերում: Իսրայել Օրի: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հովսեփ Էմինը և Հայ ազատագրական շարժումը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դ. առաջին կեսին: 1804-1813 թթ. և 1826-1828 թթ. ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: 1806-1812 թթ. և 1828-1829 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը:

Պարսկահայերի և արևմտահայերի ներգաղթը:

Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրույթները 19-րդ դարի երկրորդ կեսին:

Հայ հասարակական-քաղաքական միտքը 1850-1860-ական թվ.: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումները, նրանց ծրագրերն ու գործելակերպը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.: Հայկական մշակույթը 19-րդ դարում:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայկական հարցը 1912-1914 թթ.: Առաջին աշխարհամարտի սկիզբն ու ընթացքը: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: Հայ ժողովրդի ինքնապաշտպանության մարտերը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հայ ժողովրդի 1918 թ. մայիսյան հերոսամարտերը և Հայաստանի առաջին հանրապետություն հռչակումը: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Արտաքին քաղաքականությունը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության անկումը:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ: Խորհրդային իշխանության հաստատումը, առաջին քայլերը և տնտեսական և քաղաքական կարևոր իրադարձությունները: Բռնաճնշումները և դրանց հետևանքները:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Պատերազմի սկիզբը: Հայրենական Մեծ պատերազմը: Հանրապետության տնտեսության վերակառուցումը պատերազմի պահանջներին համապատասխան: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը պատերազմին: Թիկունքի հերոսական աշխատանքը: Սփյուռքահայերի մասնակցությունը երկրորդ համաշխարհային պատերազմին: Հայրենական մեծ պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը Խրուշչովյան բարենորոգումների, Բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման տարիներին:

Գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականությունը, Արցախյան շարժումը և Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժը:

Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը շուկայական հարաբերությունների: Թույլ տրված սխալներն ու հետևանքները: Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունը: Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք-սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

3. Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

_____________________________________________________

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդևրոպական լեզվաընտանիքներում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերվող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

 

4. Ռուսաց լեզու - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

____________________________________

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:

Նվազագույն հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց ևն./:

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/:

 

5. Օտար լեզու - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

________________________________

Անգլերեն լեզու

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորում բառապաշարի նվազագույն:

Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորությունները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

Ֆրանսերեն լեզու

Դասընթացի ուսուցումը, որը պայմանականորեն բաժանվում է փուլերի, հետապնդում է հետևյալ պահանջները:

- ուսանողը պետք է ուսումնասիրի և յուրացնի ֆրանսերեն հնչյունների արտաբերման առանձնահատկությունները, շեշտադրությունն ու ռիթմիկ խմբերը, խոսքի մեջ ֆրանսերենին բնորոշ հնչյունների կապակցման ձևերը, ֆրանսերեն նախադասության ինտոնացիան` կախված նախադասության բնույթից, ուղղագրական նշանները,

- նվազագույն բառապաշարը` մոտ 4000 բառային միավոր, պետք է լինի ինչպես ընդհանուր բնույթի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի,

- խոսքային գիտելիքների ուսուցանումը պետք է ունենա

տարբերակված բնույթ` ըստ գործածության ոլորտի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/,

- գաղափար կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին,

- գաղափար բառակազմական հիմնական ձևերի մասին,

- քերականական այնպիսի գիտելիքների և հմտությունների ձեռքբերում, որոնք հնարավոր են դարձնում ուսանողի գրավոր կամ բանավոր հաղորդակցությունը ընդհանուր թեմաների շուրջ, ինչպես նաև այնպիսի գիտելիքների ուսուցում, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական խոսքի զարգացման համար,

- ֆրանսիայի մշակույթի, քաղաքակրթության, ազգային ավանդույթների մասին տեղեկատվության,

- հնարավորինս շատ և վարժ խոսելու հմտություն. առավել գործնական և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգնությամբ երկխոսության ծավալում կամ շարադրանք հիմնական հաղորդակցային իրավիճակներում` պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփումների ժամանակ,

- ծանոթացում մամուլի լեզվին /բանավոր տեղեկատվություն, զեկուցումներ/,

- ընթերցանություն. ոչ բարդ տեքստերի ընթերցում ինչպես լայն պրոֆիլի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի,

- գրավոր խոսք. զեկուցումներ, շարադրություններ:

Գերմաներեն լեզու.

Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն: Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային նվազագույն միավոր:

Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական/:

Ընդհանուր հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին:

Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների ու դարձվածաբանության վերաբերյալ:

Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովելու համար:

ՈՒսուցանող լեզվի երկրների մշակույթի և սովորույթների յուրացում:

Ընկալումը բանավոր խոսքի ընթացքում:

Առաջադրված հարցերին համապատասխանորեն արձագանքելու կարողություն:

Անհատական խոսքով և կրկնությամբ ներկայացվող տեքստեր:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն/:

Տեքստերի ճիշտ ընտրություն` ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական բնույթի:

Գրավոր խոսքի զարգացում, որն ուղեկցվում է տարբեր խոսքային ստեղծագործությունների հիմքի վրա` զեկույցներ, ռեֆերատներ:

 

6. Մշակութաբանություն - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

_________________________________________

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն:

Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսական առաջացումը:

Հին Աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:

Միջնադարի մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

«Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիրակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

7. Իրավագիտություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

______________________________________

Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը:

Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:

Սահմանադրական իրավունք: Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն: Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր:

Հեղինակային իրավունք: Բույսերի նոր սորտերի և կենդանիների նոր ցեղերի նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: Աշխատանքային վեճեր:

Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և տեսակները:

Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի տեսակները:

Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: Հողային վեճերի լուծումը:

Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում: Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրներ:

 

8. Փիլիսոփայություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

_______________________________________

Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը, հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության ու մշակույթի ոլորտում:

Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը:

ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները: Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդենտերմիզմ: Օրենք և օրինաչափություն:

Գիտակցություն: Նյութական և իդեալական: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական հետազոտություններում:

Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը, հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները:

Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական հեղափոխություն:

Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն: Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի ազատություն:

Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն:

Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիա ն և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

 

9. Տնտեսագիտության տեսություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

_________________________________________________

Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության տեսության առարկան և գորձառույթները: Բարիք: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա, Առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի տեսակները:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույթ և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրո-տնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում:

Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հարկաբյուջետային քաղաքականություն:

Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը:

Անցման շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

10. Գյուղատնտեսության էկոնոմիկա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

___________________________________________________

Գյուղատնտեսության էկոնոմիկա առարկան, խնդիրները և դերը ճարտարագետ մասնագետի պատրաստման գործում:

Ռեսուրսօգտագործման արդյունավետություն: Արտադրական ռեսուրսների` հողի, ջրի, հիմնական և շրջանառու ֆոնդերի վիճակի բնութագրման, հաշվառման, գնահատման և շրջանառու ֆոնդերի վիճակի բնութագրման, հաշվառման, գնահատման և օգտագործման արդյունավետությունը, ցուցանիշները, որոշման մեթոդիկան: Արդյունավետության բարձրացման ուղիները:

 

Կապիտալ ներդրումները և դրանց օգտագործման արդյունավետության որոշումը, ցուցանիշները:

Գյուղատնտեսության աշխատանքային ռեսուրսները և աշխատանքի արդյունավետությունը գյուղատնտեսության մեջ: Գյուղատնտեսական արտադրության ինտենսիվության տնտեսական արդյունավետությունը:

Գյուղատնտեսական արտադրանքի, ծառայությունների, 1 հեկ վարի, հանձնած տարածության, 1 տ/կմ-ի ինքնարժեքի որոշումը: Գինը և գնագոյացումը գյուղատնտեսության մեջ:

Գյուղատնտեսության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, համախառն և զուտ եկամուտը, շահույթը, շահութաբերությունը և նրանց որոշումը: Ընդլայնված վերարտադրության պայմաններն ու ցուցանիշները: Ռեսուրսների, ճյուղերի տեղաբաշխումը և մասնագիտացումը: Ճյուղերի էկոնոմիկան:

Մարքեթինգի էությունը, նշանակությունը, ֆունկցիաները, սկզբունքները, հիմնադրույթները, տեսակները, ծրագիրը, մարտավարությունը և ռազմավարությունը: Մարքեթինգի շրջակա միջավայրը, ապրանքի մարքեթինգի համակարգում: Ապրանքների իրացումը: Շուկաների, սպառողների ուսումնասիրություն:

 

11. ԱՊՀ կազմակերպությունների կառավարում - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

__________________________________________________________

Կառավարման էությունը, մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը: Կազմակերպությունների ներքին և արտաքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Կառավարման մեթոդները: Հանրային կառավարման էությունը և գործառությունը: Տարածքային կառավարումը և տեղական ինքնակառավարման համակարգը:

Խմբերի կառավարումը: Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և սթրեսի կառավարումը:

Արտադրության պաշարների, որակի կառավարումը:

Անձնակազմի կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը: Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները:

Կառավարման արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

(լսարանային - 731 ժամ, ինքնուրույն աշխատանք - 516 ժամ)

 

Բուհական բաղադրիչ

 

1. Բարձրագույն մաթեմատիկա - 360 ժամ, 12 կրեդիտ

_______________________________________________

Անալիտիկ երկրաչափություն: ՈՒղիղ գիծը հարթության վրա: Երկրորդ կարգի կորեր: Կոորդինատների ձևափոխությունը: Հարթությունը և ուղիղ գիծը տարածության մեջ: Երկրորդ կարգի մակերևույթներ: Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ: Հակադարձ մատրից: Գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: Գաուսի մեթոդը: Վեկտորական հանրահաշիվ: Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Զուգամետ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիա: Ֆունկցիայի անընդհատությունը: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Միքանի փոփոխականի ֆունկցիաներ: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Կոմպլեքս թվեր: Անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ: Բազմապատիկ և կորագիծ ինտեգրալներ: Նրանց կիրառությունը: Թվային շարքեր: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարք: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր: Ֆուրյեի շարք: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Առաջին կարգի համասեռ գծային և դրանց բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Բարձր կարգի հավասարումներ: Դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգեր: Հավանականությունների տեսություն:

 

2. Ֆիզիկա - 300 ժամ, 10 կրեդիտ

_______________________________

Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները: Կինեմատիկա, օպտիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն, էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը: Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն:

Մոլեկուլյար ֆիզիկա և թերմոդինամիկա:

Մոլեկուլյար ֆիզիկա: Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ: Փուլային հավասարակշռություններ և անցումներ:

Էլեկտրականություն:

Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում:

Հաստատուն էլեկտրական հոսանք:

Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում:

Էլեկտրամագնիսականություն:

Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա, ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք:

Օպտիկա:

Ճառագայթային օպտիկա: Ալիքային օպտիկա:

Քվանտային օպտիկա:

Ջերմային ճառագայթման օրենքները, ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմպտոնի էֆեկտը:

Ատոմային և միջուկային ֆիզիկա:

Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ: Միջուկային ռեակցիա, տրոհում: Շխթայական ռեակցիաներ:

 

3. Ընդհանուր քիմիա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

______________________________________

Նյութի կառույցը: Ատոմի, մոլեկուլի կառուցվածքը, քիմիական կապ:

Քիմիական համակարգեր` լուծույթներ, դիսպերս համակարգեր, էլեկտրաքիմիական համակարգեր:

Քիմիական թերմոդինամիկա և կինետիկա` քիմիական պրոցեսների էներգետիկան, քիմիական և ֆազային հավասարակշռություններ: Քիմիական ռեակցիայի արագությունը, կատալիտիկ ռեակցիաներ:

Պարբերական համակարգը և բիոգեն էլեմենտների քիմիան, նրանց հատկությունը, ստացումը, կիրառումը:

Անալիտիկ քիմիայի հիմունքները:

Որակական և քանակական անալիզ: Անալիզի ֆիզիկա-քիմիական մեթոդները:

Օրգանական միացությունների քիմիան` ածխաջրածիններ, ֆունկցիոնալ խմբերով միացություններ, ճարպեր, ածխաջրեր,

սպիտակուցներ, պոլիմերներ:

Քիմիական պրակտիկում:

 

4. Տեսական մեխանիկա - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

_________________________________________

Տեսական մեխանիկան և նրա տեղն ու դերը բնական և տեխնիկական գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսեոմները: Կապեր, դրանց հակազդումները: Կապերի աքսեոմը: Զուգամետ ուժահամակարգ: Զուգամետ ուժահամակարգի հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և շփման կոճ: Գլորման շփում:

Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի կինեմատիկա: Շարժման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր: Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի արագություն և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի

հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը, հետագիծը և արագությունը:

Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ: ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Նյութական կետի շարժման քանակի մոմենտ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ: Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտների վերաբերյալ թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ: Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լագրանժի հավասարումը: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ, ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լագրանժի առաջին և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

5. Ինֆորմատիկա և ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ - 120 ժամ,

___________________________________________________________________

                                4 կրեդիտ

                                ________

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները:

Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր:

Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ, մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ և այլն),

- Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն),

- Արտաքին հիշասարք (ինֆորմացիայի երկարատև պահպանման սարքեր),

- Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ)

Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը:

Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի կիրառական

ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը:

Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

6. Գծագրական երկաչափություն և ճարտարագիտական գրաֆիկա - 270 ժամ,

________________________________________________________________

                                9 կրեդիտ

                                _________

1. Գծագրական երկրաչափություն

Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները: ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ: Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

2. Ճարտարագիտական գրաֆիկա

Կոնստրուկտորական փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն: Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:

Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

7. Համակարգչային գրաֆիկա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

_____________________________________________

Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր, գոյություն ունեցող ծրագրերը (A և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: CAD ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: A-ի պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ: Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում): Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը: Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի ստեղծումը; Չափերի կիրառումը, երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ: Չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային փոփոխականներ: Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ: Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը փլոթերի (P) վրա: Գծագրի դիրքի ուղղությունը և թղթի չափերը: Տեքստի ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում: Եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում: Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Re) և անիմացիոն եռաչափ գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: Եռաչափ մոդելի ռենդերինգը: Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Օբյեկտների երանգավորում: Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից, առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

Ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

1. Տրակտորներ և ավտոմոբիլներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

__________________________________________________

Տրակտորների և ավտոմոբիլների դերը գյուղատնտեսական արտադրության համալիր մեքենայացման գործում; Տրակտորների և ավտոմոբիլների սահմանումը, դասակարգումը և մակնիշավորումը; կիրառվող տերմինները; ընդհանուր կառուցվածքը` բաղկացուցիչները, դրանց նշանակությունը և հարմարադասման կիրառվող սխեմաները; շարժիչների սահմանումը և տարատեսակները; ավտոտրակտորային մխոցավոր ներքին այրման շարժիչների /ՆԱՇ/ դասակարգումը և մակնիշավորումը, ընդհանուր կառուցվածքը` մեխանիզմներն ու համակարգերը, դրանց նշանակությունը, հարմարադասման կիրառվող սխեմաները, տարատեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքը; շահագործական պայմանների նկատառումով ՆԱՇ-երին ներկայացվող պահանջները և դրանց ընտրության սկզբունքները; ոչ ավանդական կառուցվածքը ՆԱՇ-երի տարատեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը; ՆԱՇ-երի արդիականացումը դրանց այլընտրանքային վառելանյութերի կիրառման նպատակով; տրակտորների և ավտոմոբիլների ուժային փոխանցումների, ընթացքային մասերի, ղեկավարման համակարգերի, բանվորական և օժանդակ սարքավորումների նշանակությունը, տարատեսակները, հարմարադասման կիրառվող սխեմաները, կառուցվածքը և աշխատանքը:

 

2. Գյուղատնտեսական մեքենաներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

__________________________________________________

Գյուղատնտեսական արտադրության մեջ կիրառվող տեխնոլոգիաները և օգտագործվող համապատասխան տեխնիկական միջոցները: Գյուղատնտեսական նյութերի ֆիզիկատեխնոլոգիական հատկությունները, այն նյութերի վրա ազդեցության եղանակները, տեխնոլոգիական գործընթացի վրա ազդող գործոնները և բանող օրգանների տիպերը, էներգատարողության նվազեցման մեթոդները: Հողամշակ, պարարտացման, ցանքի, տնկման, հողապահպանման, մշակաբույսերի խնամքի և պաշտպանության, կերի կուտակման, հացահատիկի բերքահավաքի, հատիկների զտման և տեսակավորման, կարտոֆիլահավաք, ճակնդեղի բերքահավաքի, բանջարանոցային մշակաբույսերի բերքահավաքի, պտղատու և խաղողի այգիների մշակության մեքենաների նշանակությունը, կառուցվածքը, աշխատանքը, կարգավորումները: Մեքենաների դասակարգման սկզբունքները:

 

3. Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

____________________________________________________________

Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում դասընթացն ուսումնասիրում է անասնապահական ֆերմաների արտադրական գործընթացների մեքենայացման համար օգտագործվող բոլոր մեքենասարքավորումների կառուցվածքը, աշխատանքը և տեսական հիմունքները: ՈՒսանողը պետք է ձեռք բերի անհրաժեշտ տեսական և պրակտիկ գիտելիքներ տեխնոլոգիական սարքավորումների կառուցվածքի և դրանց օգտագործման վերաբերյալ հաշվարկ կատարելու սկզբունքներին:

Անասնապահական ու թռչնաբուծական ֆերմաների ընդհանուր կառուցվածքը:

Կերամշակման մեքենայացում` մուրճային մանրիչներ, ցողունային կերերի մանրման մեքենայացում, կերի արմատապտուղների մշակման մեքենաներ` լվացող-բրիկետավորում և ջերմային մշակում:

Կերաբաշխման մեքենայացում: Կերաբաշխիչներ, ջրամատակարարման մեքենայացում:

Գոմաղբի հավաքման-հեռացման մեքենայացում` համակարգերը և տեխնոլոգիական սխեմաները, ստացիոնար և շարժական կայանքներ, գոմաղբի հեռացման հիդրավլիկական եղանակ:

Գյուղատնտեսական կենդանիների կթի մեքենայացում` կթի մեքենաներ, օդահան պոմպ:

Կաթի նախնական մշակման մեքենայացում` կաթի սառեցուցիչներ, պաստերիզատորներ, սեպարատորներ, կաթի անհատական և խմբակային հաշվիչներ, նախնական մշակման մեքենաներ և սարքավորումներ:

Ոչխարների խուզի մեքենայացում` մեքենայական խուզի ագրեգատներ, ոչխարներ պրոֆիլակտիկ լողացման կայանքներ:

Անասնապահական ու թռչնաբուծական ֆերմաների սարքավորումների տեխնիկական սպասարկումը:

 

4. Բուսաբուծական արտադրության պահպանումը և վերամշակումը - 60 ժամ,

__________________________________________________________________

                                2 կրեդիտ

                               __________

Ներածություն: Բուսական հումքի բնութագիրը: Հումքի պահպանումը փչացումից: Հումքի նախապատրաստումը պահածոյման: Մթերքների պարայավորումը և մակափակումը: Ստերիլիզացիայի մանրէաբանական և ջերմաֆիզիկական հիմունքներ: Ջերմային ստերիլիզացիայի տեխնիկան: Բանջարեղենների բնական պահածոների տեխնոլոգիա: Խորտիկային պահածոների տեխնոլոգիա: Ճաշատեսակային պահածոների տեխնոլոգիա: Դիետիկ սննդի պահածոներ: Բանջարեղենային բնական հյութեր: Պահածոյած կոմպոտներ: Մրգահատապտղային սոուսներ և համեմունքներ: Մանկական սննդի պահածոներ: Մրգա-բանջարեղենային մարինադներ: Մրգաբանջարեղենային պահածոների արտադրության մնացորդների վերամշակում:

 

5. Անասնապահական արտադրության պահպանման և վերամշակման տեխնոլոգիա -

___________________________________________________________________

                            60 ժամ, 2 կրեդիտ

                            ________________

Կաթի և կաթնամթերքների տեխնոլոգիա: Կաթի և կաթնամթերքների սննդային և կենսաբանական արժեքները: Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի նախնական մշակումը տնտեսություններում: Անարատ կաթնամթերքների, պաղպաղակի, պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները:

Մսի և մսամթերքների տեխնոլոգիա: Մսի քիմիական կազմը: Անասունների մորթի տեխնոլոգիան: Մսի նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների, կիսաֆաբրիկատների և մսային պահածոների տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը և նրանից պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների արտադրության տեխնոլոգիան:

 

6. Նյութագիտություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

_______________________________________

Պարզ մետաղներ: Մետաղների բնորոշ առանձնահատկությունները: Մետաղների ատոմային և բյուրեղային կառուցվածքը: Մետաղների առաջնային և երկրորդային բյուրեղացումը: Մետաղների կոփումը և վերաբյուրեղացում:

Երկակի համաձուլվածքների վիճակի դիագրամներ, տեսակները և վերլուծությունը:

Երկաթ-ածխածնային համաձուլվածքների ֆազերն ու ստրուկտուրաները, վիճակի դիագրամի վերլուծությունը: Ածխածնային պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Թուջեր, ստրուկտուրան և հատկությունները:

Պողպատների ջերմամշակման տեսությունը, ջերմամշակման եղանակները: Պողպատի հիմնական փոխակերպումները:

Պողպատների ստրուկտուրան տաքացումից և սառեցումից հետո:

Պողպատների ջերմամշակման տեխնոլոգիան:

Պողպատի ջերմաքիմիական մշակում, պողպատի ցեմենտացումը, տեսակները, ջերմամշակումը: Պողպատի ազոտացումը, նիտրոցեմենտացումը և ցիանացումը: Լեգիրացված պողպատներ: Լեգիրող տարրերի ազդեցությունը պողպատներում տեղի ունեցող փոխակերպումների վրա: Լեգիրված պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատներ: Գործիքային լեգիրված պողպատներ: Հատուկ ֆիզիկա-քիմիական հատկություններ ունեցող պողպատներ: Մետաղակերաքիմիական կարծր համաձուլվածքներ;

Գունավոր մետաղներ և համաձուլվածքներ: Պղինձը և նրա համաձուլվածքները` արույր և բրոնզ: Ոչ մետաղական մեքենաշինական նյութեր:

Պլաստմասսաներ: Ապակիներ: Ռետիններ:

 

7. Չափագիտություն և ստանդարտացում - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

______________________________________________________

Չափագիտության դերը արտադրանքի որակի բարձրացման մեջ:

Հասկացություն ֆիզիկական մեծությունների մասին: Ֆիզիկական մեծությունների չափումը: Չափման հիմնական հավասարումը: Ֆիզիկական մեծությունների չափը:

Ֆիզիկական մեծությունների միավորումները և նրանց դասակարգումը: Ֆիզիկական մեծությունների միավորներ համակարգերը, միավորների ընտրությունը, ածանցյալ միավորներ, առաջացման կանոնները: Միավորների միջազգային համակարգ (ԻՍՕ):

Չափման ձևերի և եղանակների չափագիտական դասակարգումը ըստ արդյունքի, ճշտգրտությունը որոշող պայմանները: Չափման եղանակների առանձահատկությունները:

Չափման սխալանքների դասակարգումը` բացարձակ և հարաբերական: Չափման սխալանքները. սիստեմատիկ և պատահական: Չափումների ճշգրտությունը, զուգամիտությունը, վերարտադրելիությունը:

Պատահական սխալանքների քանակական գնահատման հավանականության տեսության տարրերը:

Կվալիմետրիա, որակի ցուցանիշները, գնահատման հիմնական հասկացությունները:

Ստանդարտացման հիմնական խնդիրները: Հայաստանի ստանդարտացման ծառայությունները: Ստանդարտացման պետական համակարգ: Ստանդարտացում և որակ:

Ստանդարտացման դերը համափոխարինելիության ապահովման մեջ: Հասկացություն սերտիֆիկացման մասին, սերտիֆիկացման սխեման: Սերտիֆիկացման համակարգի հիմնական օրենքները: Սերտիֆիկացման համար փորձարկումները, միջազգային սերտիֆիկացում:

 

8. Նյութերի դիմադրություն - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

______________________________________________

Նյութերի դիմադրության դասընթացի խնդիրները: Բեռնվածքի տեսակները: Արտաքին ուժեր, լարումներ, դեֆորմացիաներ և տեղափոխություններ: ՈՒղիղ ձողերի ձգումը և սեղմումը: Լարումները լայնական և թեք հարթակներում: Դեֆորմացիաների որոշումը ձգման և սեղմման դեպքում: Մարմինների լարվածային վիճակների ուսումնասիրումը: Ներքին ուժերի, լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը մաքուր սահքի դեպքում: Հատույթների երկրաչափական բնութագիրը: Ստատիկ և իներցիայի մոմենտների որոշումը, պարզ և բարդ հատույթների համար: Կլոր կտրվածք ունեցող ձողերի ոլորման լարման և դեֆորմացիայի որոշումը: Հեծանների ներքին լայնական ուժերի և մոմենտների որոշումը և էպյուրաների կառուցումը: Նորմալ, շոշափող լարումների որոշումը ծռման դեպքում: Տեղափոխությունների որոշումը Մորի մեթոդով և Վերեշչագինի եղանակով: Ստատիկորեն անորոշելի հեծաններ: Կոր ձողերի ներքին ուժերի, լարումների և տեղափոխությունների որոշումը: Ստատիկորեն անորոշելի կոր ձողեր: Բարդ դիմադրություն` շեղ ծռում, արտակենտրոն սեղմում (ձգում), համատեղ ծռում և ոլորում: Բարակապատ անոթների և հաստապատ խողովակների հաշվարկը: Սեղմված ձողերի հաշվարկը ըստ կայունության: Երկայնական-լայնական ծռում: Դինամիկ բեռներ: Դինամիկ լարումներ և տեղափոխությունների որոշումը հավասարաչափ արագացող շարժման և դինամիկ հարվածի դեպքում: Ամրության հաշվարկ պարբերաբար փոփոխվող լարումների դեպքում (դիմացկունության հաշվարկ):

 

9. Ջերմատեխնիկա - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

_____________________________________

«Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ: Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում: Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները: Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ: Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները: Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

10. Մեքենամասեր ՄՄՏ-ի հիմունքներ - 180 ժամ, 6 կրեդիտ

____________________________________________________

1. Մեքենաների և մեխանիզմների տեսության և նախագծման հիմնական հասկացություններ: Մեխանիզմների, հանգույցների և մեքենամասերի դասակարգումը: Մեխանիզմների կառուցվածքային, կինեմատիկական վերլուծությունը և սինթեզը: Մեխանիզմների կինետոստատիկ և դինամիկական վերլուծությունը: Մեխանիզմների նախագծման հիմունքները և մշակման փուլերը:

2. Մեխանիկական փոխանցումներ: Ատամնանիվային, որդնյակային, շփական, փոկային և շղթայական փոխանցումներ: Փոխանցումների կինեմատիկական և ամրության հաշվարկներ:

3. Մեխանիկական փոխանցմանը օժանդակող մեքենամասեր և հանգույցներ: Լիսեռներ և սռնիներ, կառուցվածքը, ամրության և կոշտության հաշվարկներ: Գլորման և սահքի առանցքակալներ, ընտրությունը և ամրության հաշվարկներ: Առանցքակալային հանգույցների կառուցվածքը: Կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ և ընտրությունը:

4. Միացումներ: Քանդվող միացումներ: Պարուրակային, երիթային, ատամնավոր միացումներ: Միացումների կառուցվածքը և ամրության հաշվարկը: Չքանդվող միացումներ: Գամային, եռակցման, զոդման և երաշխավորված ձգվածքով միացումներ: Կառուցվածքը և ամրության հաշվարկներ:

 

11. Հիդրավլիկա և Գյուղ. ջրամատակարարում - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

______________________________________________________________

Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը: Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա: Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը իդեալական և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը: Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի երևույթը: Ջրամատակարարման համակարգերը և սխեմաները: Ջրամատակարարման աղբյուրները և նրանց նկատմամբ ներկայացվող պահանջները: Ջրի փոփոխումը և բաշխումը: Ջրի որակի լավացման հիմնական մեթոդները:

 

12. Կենսագործունեության անվտանգություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

____________________________________________________________

Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները: Կենսագործունեության անվտանգության բնագավառին վերաբերող նորմատիվաիրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների, ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ,հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

13. Քաղաքացիական պաշտպանություն և անվտանգ. արտակարգ իրավիճակներում,

__________________________________________________________________

                            150 ժամ, 5 կրեդիտ

                            __________________

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչական պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

14. Ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանություն - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

________________________________________________________________________

Կենսոլորտ և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմի և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Մեքենայացման, հողերի, ոռոգման և չորացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

Մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Էլեկտրատեխնիկական նյութեր - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

_______________________________________________

Ընդհանուր տեղեկություններ էլեկտրամեկուսիչ նյութերի մասին: Տեսակարար դիմադրություն, դիէլեկտրիկ թափանցելիություն, կորստի անկյուն, էլեկտրական ամրություն:

Գազաէլեկտրամեկուսիչ նյութեր: Օդ, տարբեր գազեր: Հեղուկ էլեկտրամեկուսիչ նյութեր: Տրանսֆորմատորային յուղեր, տարբեր հեղուկ մեկուսիչներ:

Կարծրացող էլեկտրամեկուսիչ նյութեր:

Խեժեր, բիտում, չորացող յուղ, մոմեր, լուծիչներ, լաքեր, տոգորող և լցնող նյութեր, նրանց չորացումը և լվացումը:

Թելավոր էլեկտրամեկուսիչ նյութեր:

Փայտ, թուղթ և ստվարաթուղթ, տեքստիլ նյութեր, կպչող ժապավեններ: Պլաստմասսաներ: Մամլվող փոշիներ, շերտավոր պլաստիկներ, օրգանական ապակի, վինիպլաստ, ճկուն թաղանթներ, կաուչուկներ, ասբոցեմենտ:

Հանքային էլեկտրամեկուսիչ նյութեր:

Փայլարային թիթեղներ, միկանիտներ: Ապակի և կերամիկական նյութեր: Ապակի, ճենապակի: Ճենապակյա մեկուսիչներ:

Կիսահաղորդիչներ:

Ջերմադիմադրություններ, ոչ գծային և ֆոտոդիմադրություններ:

Հաղորդիչ նյութեր:

Պղինձ, ալյումին, պողպատ, բարձր դիմադրության համաձուլվածքներ:

Մալուխային արտադրանքներ:

Փաթաթման լարեր, ուժային մալուխներ:

Մագնիսական նյութեր:

Տարբեր նյութեր:

 

2. Էլեկտրատեխնիկայի տեսական հիմունքներ - 390 ժամ, 13 կրեդիտ

____________________________________________________________

Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի գծային շղթաներ: Ճյուղավորված շղթաների հաշվարկների հիմնական մեթոդները և դրանց համեմատական գնահատականը: Սինուսոիդալ հոսանքի միաֆազ շղթաներ: Սինուսոիդալ մեծությունների ներկայացումը վեկտորների միջոցով: Վեկտորական դիագրամաներ: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիայի երևույթը: Ռեզիստորը, ինդուկտիվ կոճը և կոնդենսատորը սինուսոիդալ հոսանքի շղթաներում: Ակտիվ, ռեակտիվ և լրիվ հզորություններ: Աղբյուրից սպառիչին մաքսիմալ հզորության հաղորդման պայմանը: Ռեզոնանսը էլեկտրական շղթաներում: Ինդուկտիվորեն կապված շղթաներ և քառաբևեռներ: Փոխինդուկցիա: Քառաբևեռների հավասարումները և գործակիցները: Հաճախական էլեկտրական ֆիլտրներ: Եռաֆազ շղթաներ, դրանց միացումները: Եռաֆազ շղթաների հզորությունները: Պտտող մագնիսական դաշտ: Ոչ սիմետրիկ համակարգի վերլուծումը: Ոչ սինուսոիդալ լարումով և հոսանքով գծային շղթաներ և դրանց հաշվարկը: Բարձր հարմոնիկաները եռաֆազ համակարգում: Հաստատուն և փոփոխական հոսանքի ոչ գծային շղթաներ: Մագնիսական շղթաներ: Մագնիսական դաշտը բնորոշող հիմնական մեծությունները: Մագնիսական շղթայի օբյեկտները: Լարումների և հոսանքների ֆերոռեզոնանս: Անցումային պրոցեսները էլեկտրական շղթաներում: Կոմուտացիայի օրենքները: Անցումային պրոցեսի հաշվարկման դասական և օպերատորային եղանակներ: Բաշխված պարամետրերով շղթաներ: Էլեկտրամագնիսական դաշտ: Էլեկտրաստատիկ դաշտը բնորոշող հիմնական մեծությունները: Պուասոնի և Լապլասի հավասարումները: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական դաշտ: Օհմի, Կիրխհոֆի և Ջոուլ-Լենցի օրենքները դիֆերենցիալ տեսքով: Մագնիսական դաշտը բնորոշող հիմնական մեծությունները: Մագնիսական դաշտի էներգիան: Մագնիսական դաշտում ստեղծվող մեխանիկական ուժերը: Էլեկտրամագնիսական դաշտի հավասարումները: Էլեկտրամագնիսական ալիքների տարածումը:

 

3. Էլեկտրասարքավորումների մոնտաժում - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

________________________________________________________

Ներածություն: Էլեկտրական սարքավորումների մոնտաժի տեխնոլոգիա: Էլեկտրամոնտաժային աշխատանքների տեսակները: Հաղորդալարերի և մալուխների ջիղերի միացումների, վերջնափակումների եղանակները և տեխնիկական պահանջները: Էլեկտրահաղորդագծերի մոնտաժում: Մոնտաժում բնակելի և հասարակական շենքերում, գյուղատնտեսական և անասնապահական շենքերում հաղորդագծերի մոնտաժի առանձնահատկությունները: Էլեկտրաշարժիչների մոնտաժում: Էլեկտրատաքացնող և էլեկտրաեռակցման սարքերի մոնտաժում: Ցածրավոլտ մոնտաժային բաշխիչ սարքերի մոնտաժում: Ավտոմատիկայի պաշտպանիչ և ազդանշանային միջոցների մոնտաժում: Տրանսֆորմատորային ենթակայանի մոնտաժում: Էլեկտրատեղակայանքների հողակցման և զրոյացման ցանցերի մոնտաժում: Կայծակաընդունիչների հողակցման հաղորդալարի և սարքերի մոնտաժում: Էլեկտրամոնտաժային արտադրության և կարգավորման աշխատանքների կազմակերպումը:

 

4. Էլեկտրոնիկա - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

___________________________________

Ներածություն: Էլեկտրոնային սարքեր: Կիսահաղորդչային դիոդներ: Երկբևեռ, մեկանցումային, դաշտային տրանզիստորներ: Տիրիստորներ: Օպտոէլեկտրոնային սարքեր: Ինտեգրալ միկրոսխեմաներ: Տրանզիստորային ուժեղացում: Էլեկտրոնային սարքեր, գեներատորներ: Ինտեգրալային սարքեր: Ցածր հզորության էլեկտրասնման աղբյուրներ:

 

5. Էլեկտրական չափումներ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

____________________________________________

Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ էլեկտրական չափումների վերաբերյալ: Չափիչ սարքերի հիմնական բնութագրերը և պարամետրերը, մակնիշանշումը: Չափումների տեսակները և եղանակները: Չափման միջոցների սխալանքները: Էլեկտրամեխանիկական չափիչ սարքեր` կառուցվածքը, սխալանքի սկզբունքը: Համեմատման սարքեր` կամրջակներ, կոմպենսատորներ: Էլեկտրոնային չափիչ սարքեր: Գրանցող սարքեր` ինքնագրող սարքեր, լուսաճառագայթային օսցիլոգրաֆներ, մագնիսագրիչներ: Թվանշանային չափիչ սարքերի հիմնական տեսությունը և կառուցվածքը, չափագիտական բնութագրերը, դասակարգման հատկանիշները: Անալոգաթվանշանային կերպափոխիչներ: Մանրապրոցեսորային թվանշանային չափիչ սարքեր: Կցորդման սարքավորումներ և օժանդակ չափիչ կերպափոխիչներ: Չափիչ տրանսֆորմատորներ: Չափիչ ուժեղացուցիչներ և գեներատորներ: Ինֆորմացիոն չափիչ համակարգերի կառուցվածքը, դասակարգումը: Էլեկտրական, մագնիսական և ոչ էլեկտրական մեծությունների չափումներ, ուղղակի և անուղղակի եղանակներով:

 

6. Ավտոմատիկա և արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում - 300 ժամ,

________________________________________________________________

                                10 կրեդիտ

                                __________

Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման համակարգերի վերաբերյալ:

Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ, կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում:

Ավտոմատ կառավարման համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները:

Ավտոմատ կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները:

Տելեմեխանիկայի հիմունքները: Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները կազմակերպելիս:

 

7. Էլեկտրական մեքենաներ - 300 ժամ, 10 կրեդիտ

____________________________________________

Էլեկտրական մեքենաների դասակարգումը: Հաստատուն և փոփոխական հոսանքի էլեկտրական մեքենաներ: Էլեկտրական գեներատորներ և շարժիչներ: Էլեկտրական մեքենաների հիմնական կառուցվածքային կատարումները, կախված շահագործման պայմաններից, փաթույթները և պարամետրերը: Էլեկտրական մեքենաների գործողության հիմնական ֆիզիկական օրենքները: Էլեկտրական մեքենաների աշխատանքային ռեժիմները: Կորուստները և օգտակար գործողության գործակիցը: Տրանսֆորմատորներ: Փոփոխական հոսանքի մեքենաների տեսության ընդհանուր հարցեր: Ասինխրոն մեքենաներ: Սինխրոն մեքենաներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Էլեկտրական մեքենաների օգտագործումը գյուղատնտեսությունում:

 

8. Էլեկտրալուսավորում և ճառագայթում - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

_________________________________________________________

Ներածություն: Օպտիկական ճառագայթման ստացման և կերպափոխման ֆիզիկական հիմունքները: Օպտիկական ճառագայթման աղբյուրներ: Էլեկտրական լուսավորում, լուսավորության համակարգերն ու տեսակները: Լուսատեխնիկական հաշվարկների մեթոդները: Օպտիկական ճառագայթիչ տեղակայանների ֆիզիոլոգիական և կենսաբանական ազդեցությունը կենդանի օրգանիզմների վրա, նրանց օգտագործումը գյուղատնտեսության տարբեր բնագավառներում, և հաշվարկի սկզբունքը կախված կիրառման ոլորտից: Էլեկտրատեխնոլոգիայի էներգետիկական հիմունքները: Էլեկտրական տաքացման տեղակայանքների (էլեմենտային, էլեկտրոդային, ինդուկցիոն, դիէլեկտրիկ, աղեղային, ճառագայթային և լազերային) բնութագիրը, աշխատանքի սկզբունքը, էներգետիկ հաշվարկն ու կիրառման ոլորտը:

 

9. Էլեկտրահաղորդակ - 330 ժամ, 11 կրեդիտ

________________________________________

Շարժիչի էլեկտրամեխանիկական հատկությունները: Էլեկտրահաղորդակի մեխանիկան և դինամիկան: Կոորդինատների կարգավորում: Շարժիչի հզորության որոշում: Էլեկտրահաղորդակի ընտրման ընդհանուր մեթոդիկան: Վերամբարձ-տրանսպորտային մեքենաների և կայանքների էլեկտրահաղորդակ: Շուրտվիկաշարժաթևային մեքենաների և կայանքների էլեկտրահաղորդակ: Ցենտրիֆուգերի էլեկտրահաղորդակ: Կենտրոնախույս պոմպերի և օդափոխիչների էլեկտրահաղորդակ: Պատահական բեռնվածքով գյուղատնտեսական կայանքների էլեկտրահաղորդակ: Շարժունակ մեքենաների և կայանքների էլեկտրահաղորդակ: Հաստոցային սարքավորումների և ստենդերի էլեկտրահաղորդակ: Կենցաղում և արտադրությունում ձեռքի մեքենաների էլեկտրահաղորդակ: Հոսքատրանսպորտային համակարգերի էլեկտրահաղորդակ:

 

10. Գյուղատնտեսության էլեկտրամատակարարում - 330 ժամ, 11 կրեդիտ

_______________________________________________________________

Ներածություն: Գյուղատնտեսության էլեկտրամատակարարման խնդիրները: Գյուղատնտեսության արտադրական ձեռնարկությունների էլեկտրական բեռնվածությունները: Արտաքին և ներքին ցանցերի կառուցվածքը: Էլեկտրական ցանցերի հաշվարկ տաքացման և լարման անցման պայմաններից: Լարման կարգավորումը էլեկտրական ցանցերում: Կարճ միացման և հողին միակցման հոսանքը: Գերլարումներ և պաշտպանություն դրանցից: Էլեկտրական ապարատներ: Գյուղական տրանսֆորմատորային ենթակայաններ: Ռելեյական պաշտպանություն և ավտոմատացում: Գյուղական էլեկտրակայաններ: Էլեկտրամատակարարման հուսալիությունը: Էլեկտրական էներգիայի որակը: Էներգախնայողականության և էլեկտրական էներգիայի արդյունքների օգտագործում: Գյուղատնտեսության էլեկտրամատակարարման տեղակայանքների տեխնիկա-տնտեսական ցուցանիշները:

 

11. Էլեկտրասարքավորումների շահագործում և նորոգում - 270 ժամ, 9 կրեդիտ

_______________________________________________________________________

Ներածություն: Գյուղատնտեսական նշանակության էլեկտրասարքավորումների շահագործման և նորոգման կազմակերպումը: Գյուղատնտեսության մեջ օգտագործվող բարձրավոլտ և ցածրավոլտ սարքավորումների նորոգումը և տեխնիկական սպասարկումը: Գյուղատնտեսության մեջ աշխատող տրանսֆորմատորների շահագործումը: Գյուղատնտեսության մեջ աշխատող էլեկտրական շարժիչների շահագործումը: Էլեկտրական մեքենաների նորոգումը: Թողարկման, անջատիչ, պաշտպանիչ, կարգավորող սարքերի և բաշխիչ հարմարանքների շահագործում և նորոգում: Հատուկ նշանակության էլեկտրատեղակայանքների շահագործում և նորոգում: Պլանանախազգուշական տեխնիկական սպասարկումները և նորոգումները: Էլեկտրական շարժիչների և տրանսֆորմատորների տեխնիկական սպասարկումները: Էլեկտրական շարժիչների, տրանսֆորմատորների և մյուս էլեկտրասարքավորումների փորձարկումները: Գյուղատնտեսության մեջ աշխատող էլեկտրասարքավորումների նորոգման որակը և հուսալիությունը:

 

12. Էլեկտրական էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

_______________________________________________________________________

Ներածություն: Այլընտրանքային էներգիայի աղբյուրների օգտագործման հիմունքները: Այլընտրանքային էներգիայի աղբյուրների օգտագործման տեխնիկական խնդիրները: Այլընտրանքային էներգիայի աղբյուրների հիման վրա էներգետիկայի զարգացման սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Արևային էներգիա: Արևային ճառագայթում (ռադիացիա): Ջրի տաքացումը արևային ճառագայթների միջոցով: Էլեկտրական էներգիայի ստացման արևային համակարգեր: Ֆոտոէլեկտրական գեներացիա: Բեռի և շղթայի ֆոտոէլեկտրական հատկությունները: Ֆոտոէլեմենտների տեսակները և կառուցվածքը: Ջրի և քամու էներգիա, բիովառելիք: Հիդրոռեսուրսների գնահատականը փոքր կայանների համար: Հիդրաէլեկտրոկայաններ: Հողմակայանքի դասակարգումը: Հողմանիվի աշխատանքային ռեժիմները: Հողմաէներգետիկ կայանքների օգտագործման հեռանկարները: Բիովառելիքների դասակարգումը: Բիոմասսայի արտադրությունը էներգետիկ նպատակների համար: Վառելիքի ստացման ագրոքիմիական եղանակները: Բիոգազի ստացումը: Գեոտերմալ էներգիա: Էներգիայի կուտակումը և տեղափոխումը: Բիոլոգիական և քիմիական էներգիայի կուտակում: Էլեկտրոէներգիայի կուտակում: Ջերմության կուտակում: Քիմիական մարտկոցներ: Մեխանիկական էներգիայի կուտակում:

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

5. 310802-Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետները

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է որից.

    տեսական ուսուցումը`                                         150 շաբաթ;

    քննաշրջանները`                                               27 շաբաթ;

    պրակտիկաները`                                                19 շաբաթ;

    ուսումնական`                                                  4 շաբաթ;

    արտադրական`                                                  10 շաբաթ;

    նախադիպլոմային`                                               5 շաբաթ:

եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                                 10 շաբաթ;

արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8-շաբաթյա արձակուրդը)`   36 շաբաթ:

Դիպլոմային նախագծի թեման ուսումնասիրողին հանձնարարվում է պաշտպանությունից մեկ տարի առաջ և նշանակվում է ղեկավար:

Դիպլոմային նախագծի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է ֆակուլտետը, որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը: Նախօրոք կազմվում է նախագծի կատարման ժամանակացույցը, վերահսկվում է ամբիոնի կողմից կատարման ընթացքը, կազմակերպվում է նախնական պաշտպանություն, որից հետո թույլատրվում է պաշտպանության:

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրեր յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողը լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն,այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310802 Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակման և իրականացման պայմաններին ներկայացվող պահանջները

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել, կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացին և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավոր է:

Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննություների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային նախագիծը (աշխատանքը) դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային նախագծի (աշխատանքի) կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների,կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռք բերումը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում արտահայտությունը ընտրված բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում;

ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ «,

Օտար լեզու,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացնվել նրանց ցանկությամբ,

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ տնտեսական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանություն» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչների առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

իրականացնել 310802 Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնք կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310802 Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթության (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակաս:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-իցոչ պակասը:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում (աշխատանքների ցանկը պարտադիր տրվում է), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների,ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (նախադիպլոմային պրակտիկաներ):

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային նախագծերը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում իր մասնագիտությամբ պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազային վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7.310802 Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացում և ավտոմատացում մասնագիտությամբ շրջանավարտի պատրաստման մակարդակին ներկայացվող պահանջները

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2. կետում նշված և իր որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

գիտենա հոգեբանության տարրերը,

ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանակությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ:

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

իրագործել գյուղատնտեսության անասնապահության բնագավառների արտադրական գործընթացների համալիր էլեկտրիֆիկացման և ավտոմատացման աշխատանքները,

հաշվել և պահպանել էլեկտրասարքավորումների աշխատանքի լավագույն ռեժիմները և տեխնոլոգիական պարամետրերը,

գնահատել էլեկտրասարքավորումների տեխնիկական վիճակը, հայտնաբերել և վերացնել անսարքությունները,

մշակել և կիրառել տեխնիկական փաստաթղթերը,

օգտվել ժամանակակից հաշվողական տեխնիկայից և գիտատեխնիկական ինֆորմացիայի աղբյուրից,

կազմակերպել գյուղատնտեսական արտադրության և արտադրանքի իրացման աշխատանքային գործընթացներ,

մշակել խնայողության ռեժիմի նյութատեխնիկական միջոցների արդյունավետ օգտագործման և նյութական շահագրգռվածության միջոցառումներ,

մշակել աշխատանքի արտադրության կազմակերպման ժամանակակից մեթոդներ բիզնեսի, մենեջմենտի և մարկետինգի հիմնական սկզբունքի կիրառմամբ,

իրագործել մարդու կենսագործնեության անվտանգության և շրջակա միջավայրի պահպանման միջոցառումներ:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչների մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետների պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառությունները ներառում են`

հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին առաջարկելու,

մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

լեզվական և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է` ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու, կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները:

7.2.1. 310802 Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացման և ավտոմատացման մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները.

310802 Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացման և ավտոմատացման մասնագիտությամբ ճարտարագետ-բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները:

Դիպլոմային նախագծումը ուսանողի բուհում սովորելու ավարտական փուլն է և նպատակ ունի ամրապնդելու և խորացնելու գիտական, տեխնիկական, տնտեսական և արտադրական հիմնախնդիրների լուծմանն ուղղված տեսական և փորձարարական խնդիրները: Դիպլոմային նախագծման ընթացքում ուսանողը խորը ուսումնասիրում է դիպլոմային նախագծում մշակվող հարցերի լուծման հետազոտական և փորձարարական մեթոդները` զարգացնելով ինքնուրույն աշխատանքների կատարման իր հմտությունները: Այդ գործընթացում ի հայտ է գալիս ուսանողի պատրաստականության մակարդակը, ինքնուրույն մտածելու, որոշումներ ընդունելու և աշխատելու ժամանակակից արտադրական պայմաններում:

Դիպլոմային նախագծի կատարման ժամանակ անհրաժեշտ է առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնել նախագծի հաշվարկաբացատրական և գրաֆիկական բաժինների` բնագրի, կոնստրուկտորական փաստաթղթերի, հաշվարկային և գրաֆիկական նյութերի ճիշտ ձևավորման ոլորտում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունը, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործումը,

բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու Գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացման և ավտոմատացման ոլորտում,

համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

արտացոլվի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

ձևավորված լինի հրատարկչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն`

Գյուղական բնակավայրերի բոլոր տեսակի ֆերմերային տնտեսությունների էլեկտրամատակարարման էլեկտրիֆիկացման և ավտոմատացման առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

Ներածություն, տնտեսության բնութագիր, գրականության ակնարկ, օգտագործվող էլեկտրասարքավորումների բնութագրեր, էլեկտրական հզորությունների հաշվարկ, սնող ենթակայանի սխեմայի մշակում, բարձր և ցածր լարման սարքավորումների ընտրություն, ցածր լարման ցանցի սխեմայի մշակում, օդային գծերի մալուխների ընտրություն, նախագծի տնտեսական հիմնավորում, աշխատանքի պաշտպանության և բնության պահպանման միջոցառումների մշակում:

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

1. Էլեկտրական մեքենաներ,

2. Էլեկտրահաղորդակ,

3. Գյուղատնտեսության էլեկտրամատակարարում,

4. Ավտոմատիկա և արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310802 - Գյուղատնտեսության

                                     էլեկտրաֆիկացիա և ավտոմատացում

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|             1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայոց պատմություն-1   | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ընդհանուր քիմիա       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Նյութագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Էլեկտրահաղորդակ` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 26 |  27 | 459+36* | 170 | 204 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայոց պատմություն - 2 | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Տեսական մեխանիկա      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Բուսաբուծ. մթերքների  | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |պահպանման և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերամշակման տեխն.     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Անասնապահ. արտ.       | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |պահպանություն և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերամշ. տեխն.         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Էլեկտրական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումների       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոնտաժում` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 28 |  29 | 493+36* | 153 | 204 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ֆիզիկա - 2            | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 3           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Նյութերի              | 4  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |դիմադրություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Էլեկտրատեխնիկային     | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |տեսական հիմունքներ - 1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Էլեկտրական մեքենաներ` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 30 |  30 | 510+36* | 204 | 170 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Անասնապահական         | 7  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |ֆերմաների մեքենայացում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ջերմատեխնիկա - 1      | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Էլեկտրատեխնիկային     | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |տեսական հիմունքներ - 2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կառուցվածքային        | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |նյութերի տեխնոլոգիա   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Նյութերի              | 5  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |դիմադրություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնապահական         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ֆերմաների մեքենայացում|    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 29 | 27  | 459+36* | 187 | 136 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գյուղատնտեսական       | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Նյութաբանություն և    | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |չափագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ջերմատեխնիկա - 2      | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Էլեկտրատեխնիկային     | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |տեսական հիմունքներ - 3|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |ՄՄ ՄՄՏ հիմունքներով   | 6  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ավտոմատ. և  արտադր.   | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |պրոցեսների            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմատացում - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Էլեկտրական            | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |սարքավորումների       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոնտաժում             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Էլեկտրական մեքենաներ-1| 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 31 | 29  |   493   | 238 | 136 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գյուղատնտեսության     | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Տրակտորներ և          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ավտոմոբիլներ          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Էլեկտրական            | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |լուսավորում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ճառագայթում - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հիդրավլիկայի          | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Էլեկտրոնիկա           | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ավտոմատիկա և          | 6  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |արտադրական պրոցեսների |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմատացում - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Էլեկտրական            | 6  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |մեքենաներ - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Էլեկտրական մեքենաներ` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |էլեկտրամատակարարում`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 36 | 27  | 459+150*| 238 | 102 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ավտոտրակտորների       | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |էլեկտրական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Էլեկտրական            | 5  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |լուսավորում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ճառագայթում - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Էլեկտրական չափումներ  | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Էլեկտրահաղորդակ - 1   | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Գյուղատնտեսության     | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |էլեկտրամատակարարում-1 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 28 | 26  |   442   | 187 | 170 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |ԱՊՀ                   | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գյուղատնտեսական       | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Էլեկտրահաղորդակ - 2   | 7  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Գյուղատնտեսության     | 7  |  5  |    85   |  34 |  17 |  34 |

|  |    |էլեկտրամատակարարում -2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Էլեկտրական սարքավոր.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շահագործում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նորոգում` 3 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Էլեկտրական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |լուսավորում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ճառագայթում` 1 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավտոմատիկա և  արտադր. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պրոցես. ավտոմատացում` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 30 | 21  | 357+150*| 170 |  51 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Էլեկտրական            | 8  |  7  |    98   |  42 |  28 |  28 |

|  |    |սարքավորումների       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շահագործում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նորոգում              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Էլեկտրական հաղորդակի  | 7  |  6  |    84   |  42 |  14 |  28 |

|  |    |կառավարման համակարգեր |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 5  |  5  |    70   |  42 |  28 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Քաղ. պաշտ. և          | 5  |  4  |    56   |  28 |  14 |  14 |

|  |    |անվտանգությունը       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտակարգ              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Էներգիայի             | 5  |  4  |    56   |  42 |     |  14 |

|  |    |այլընտրանքային        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |աղբյուրներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 30 |  26 |   364   | 196 |  84 |  84 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4036+564*|1743 |1257 |1036 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Ավտոմատիկա և  արտադրական պրոցեսների ավտոմատացում             |

|       |                                                             |

|       |Գյուղատնտեսության էլեկտրամատակարարում                        |

|       |                                                             |

|       |Էլեկտրահաղորդակ                                              |

|       |                                                             |

|       |Էլեկտրական մեքենաներ                                         |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    39   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    3   |   345   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    2   |   371   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    3   |   414   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    125  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    52   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    82   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    4   |   435   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    52   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   437   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    4   |   471   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    3   |   398   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    125  |ստ. քնն |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    125  |ստ. քնն |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   393   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |    142  |ստ. քնն |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    1   |    126  |ստ. քնն |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    80   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    94   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    94   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   536   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  9  |   23   |  3800   |51 ստ., |

|  |  |     |        |         |32 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր

 

Որակավորման աստիճանը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր

դասիչ, անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1.310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտությունը

________________________________________________

                    դասիչ, անվանում

հաստատված է Հայաստանի հանրապետության Կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թիվ 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

__________________________________

                                       որակավորման աստիճան

310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտությամբ

____________________________________________

                 դասիչ, անվանում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

__________________________________

          որակավորման աստիճան

յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտությամբ

_____________________________________

           դասիչ, անվանում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո

__________________________________

        որակավորման աստիճան

կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

1. ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտե

քարտեզագրման, գեոդեզիայի, հողաշինարարության և վերահսկողության վարչություններ, տեղեկատվական կենտրոն, գրանցման և հաշվառման վարչություններ:

2. Գեոդեզիայի և քարտեզագրման ինստիտուտ

3. Հողաշինարարության և մոնիթորինգի ինստիտուտ

4. Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի տարածքային ստորաբաժանումներ

5. Մարզպետարաններ, քաղաքապետարաններ և համայնքապետարաններ գեոդեզիստ, քարտեզագրող

6. Գյուղատնտեսության նախարարություն

7. Բնապահպանության նախարարություն

8. Բարձրագույն և միջնակարգ մասնագիտական ուսումնական հաստատություններ

 

1.3.1 Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտությունը առնչվում

____________________________________________

                    դասիչ, անվանում

է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությանը, որն ուղղված է`

Շրջանավարտը պատրաստվում է հետևյալ գործունեությունների իրականացման համար.

- նախագծային

- տեխնոլոգիական

- կազմակերպչա-կառավարման

- գիտա-հետազոտական

1. Նախագծային գործունեություն

1.1 Մասնակցում է հողաշինարարական, ինչպես նաև կադաստրային ճարտարագիտական համակարգերի ժամանակակից կատարելագործված տեխնոլոգիաներով նախագծման, տարածքների, բնապահպանական բարեկարգման, կատարելագործման, լանդշաֆտների ստեղծման, հողային պաշարների համալիր օգտագործման և պահպանման աշխատանքներին:

1.2 Մասնակցում է բնապահպանական տեխնոլոգիական նախագծման աշխատանքներին, պահպանելով շրջակա միջավայրի պահպանման պահանջները, կանխարգելով մարդկային գործունեության վնասակար ազդեցությունը:

1.3 Կատարում է էկոլոգիական, տնտեսական և մասնագիտական փորձաքննություն

2. Արտադրական, տեխնոլոգիական գործունեություն

2.1 Կատարում է հողերի մելիորացիայի, ռեկուլտիվացիայի, հողային պաշարների օգտագործման և պահպանման բարձր տեխնոլոգիաներով կազմված նախագծերի իրականացման աշխատանքներ:

2.2 Մասնակցում է բնապահպանական և հողային պաշարների օգտագործման և պահպանման նախագծային աշխատանքներին: Հետախուզման օբյեկտների վիճակի գնահատման և նախագծային պարամետրերի ճշգրտման աշխատանքներին:

2.3 Կատարում է բնական պայմանների, մարդու գործունեության սոցիալ-տնտեսական միջոցների և միջավայրի պայմանների փոփոխման գնահատման համար:

2.4 Կատարում է տեղեկատվական աշխատանքներ տարածքային և պաշարային կադաստրների կազմման համար:

3. Կազմակերպչական կառավարական գործունեություն

3.1 Կատարում է աշխատանքներ` տեխնիկական, կազմակերպչական, ղեկավարական բնապահպանական և հողաշինարարական օբյեկտների կառուցվածքների շինարարության, նորոգման, վերափոխման ուղղությամբ, նրանց բոլոր նորմերի և կանոններին համապատասխան, ապահովելով աշխատանքի բարձր արդյունավետությունը:

3.2 Կատարում է աշխատանքներ ինֆորմացիոն ծառայությունների ուղղությամբ, կազմակերպման աշխատանքներ, աշխատանքի և ղեկավարման մեթոդոլոգիայի ապահովման, տեխնիկական վերահսկման և այլ բնագավառներում:

3.3 Մշակում է մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթեր, տեխնիկական դոկումենտացիաներ և միջոցառումներ մշակած նախագծերի իրականացման համար, ապահովելով բոլոր կառուցվածքների անընդհատ և անվթար աշխատանքները:

3.4 Մասնակցում է տեխնիկական միջոցների համակարգերի և գործընթացների, սարքավորումների ստանդարտացման և անհրաժեշտ ակնարկների, կարծիքների, եզրակացությունների կատարման աշխատանքներին:

3.5 Մասնակցում է օբյեկտների և նախագծերի էկոլոգիական-տնտեսական, տեխնիկա-տնտեսական վերլուծություններին:

3.6 Մասնակցում է հողային և ջրային օրենսդրությունների պահպանման աշխատանքներին, մելիորատիվ, շինարարական ձեռնարկությունների և կազմակերպությունների, հողօգտագործողների և ջրօգտագործողների գործունեություններին:

3.7 Խորհրդատվական օգնություն է ցուցաբերում նախագծերի, ծրագրերի, պլանների և պայմանագրերի իրականացման գործում:

4. Գիտահետազոտական գործունեություն

4.1 Մասնակցում է հետազոտական աշխատանքներին, որոնք վերաբերվում են բնօգտագործման, բնապահպանման, հողային պաշարների օգտագործման, հողերի մելիորացիայի, հողերի վերականգնման և այլ բնագավառներին:

4.2 Հետազոտում և վերլուծում է նախագծի իրականացման հետևանքով շրջակա միջավայրում սպասվելիք փոփոխությունները, հաշվի առնելով հողերի և ջրերի հիդրոերկրաբանական, հիդրոլոգիական և մելիորատիվ ռեժիմները:

4.3 Կազմակերպում է աշխատանքներ տեխնիկական անձնակազմի գիտելիքների բարձրացման ուղղությամբ, ապահովելով ինքնուրույն ստեղծագործական զարգացման պահանջները, գիտության առաջատար փորձերի ներդրումը` ձեռնարկության արդյունավետ աշխատանքի ակնկալիքով:

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

- Բնական օբյեկտները` գեոհամակարգերի տարբեր մակարդակների բաղադրիչները, հողը, գրունտը, մակերևութային և ստորգետնյա ջրերը, կենդանական և բուսական աշխարհը:

- Բնական-տեխնոգեն համակարգերը` կառուցվածքները և միջոցները, բնական բաղադրիչների օգտագործման բարձրացումը, հողաշինարարական, ճարտարագիտական, բնապահպանական, ջրատնտեսական համակարգերը:

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները

310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտությամբ

____________________________________________

                   դասիչ, անվանում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով

____________________________________

           որակավորման աստիճան

սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

1. Նախագծային

2. Արտադրական տեխնոլոգիական

3. Կազմակերպչական ղեկավարական

4. Գիտահետազոտական

Հողաշինարարական նախագծման համար անհրաժեշտ գեոդեզիական, հիդրոլոգիական, երկրաբանական, հողագիտական և այլ նյութերի ստեղծման մշակման մասնագիտական գործունեություն:

- Հողերի բարելավման, ջրային ռեսուրսների օգտագործման հիդրոմելիորատիվ համակարգերի նախագծման գործունեություն:

- Կատարել կադաստրային քարտեզագրում, մասնակցել հողօգտագործողների և հողատարածքների հաշվառման և գրանցման աշխատանքներին:

- Պատշաճ կերպով կազմակերպել հողային պաշարների արդյունավետ օգտագործումը, կատարել հողային ռեսուրսների նպատակային օգտագործմանն ուղղված աշխատանքներ:

- Պետք է մասնակցեն ամբիոնի կողմից տարվող գիտահետազոտական և լաբորատոր աշխատանքներին:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտությամբ

____________________________________________

               դասիչ, անվանում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության

___________________________________

           որակավորման աստիճանը

տեսակից պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա. մասնագիտական գործունեության`

Կարողանա լուծի հողաշինարարության և հողային կադաստրի, ժամանակակից կատարելագործված տեխնոլոգիաներով նախագծման տարածքների, բնապահպանական բարեկարգման, կատարելագործման, լանդշաֆտների ստեղծման, հողային պաշարների համալիր օգտագործման և պահպանման հարցերը: Մասնակցում է բարձր արդյունավետությամբ բնապահպանական տեխնոլոգիական նախագծման աշխատանքներին, պահպանելով շրջակա միջավայրի պահպանման պահանջները, կանխարգելով մարդկային գործունեության վնասակար ազդեցությունը:

բ. փորձարարական-հետազոտական գործունեության`

Մասնակցում է հետազոտական աշխատանքներին, ուղղված բնօգտագործման, բնապահպանման, հողային պաշարների օգտագործման, հողերի մելիորացիայի, հողերի վերականգնման և այլ ուղղություններին: Հետազոտում և վերլուծում է նախագծի իրականացման հետևանքով շրջակա միջավայրում սպասվելիք փոփոխությունները, հաշվի առնելով հողերի և ջրերի հիդրոերկրաբանական, հիդրոլոգիական և մելիորատիվ ռեժիմները: Կազմակերպում է աշխատանքներ տեխնիկական անձնակազմի գիտելիքների բարձրացման ուղղությամբ, ապահովելով ինքնուրույն ստեղծագործական զարգացման պահանջները, գիտության առաջատար փորձերի ներդրումը` ձեռնարկության արդյունավետ աշխատանքի ակնկալիքով:

գ. կազմակերպչական-կառավարական գործունեության

Կատարում է տեխնիկական, կազմակերպչական, ղեկավարական բնապահպանական աշխատանքներ, ապահովելով աշխատանքի բարձր արդյունավետությունը: Կատարում է աշխատանքներ ինֆորմացիոն ծառայությունների ուղղությամբ, կազմակերպման աշխատանքներ, աշխատանքի և ղեկավարման մեթոդների ապահովման, տեխնիկական վերահսկման և այլ բնագավառներում: Մշակում է մեթոդական և նորմատիվ փաստաթղթեր, տեխնիկական դոկումենտացիաներ և միջոցառումներ մշակած նախագծերի իրականացման համար, ապահովելով բոլոր կառուցվածքների անընդհատ և անվթար աշխատանքները: Մասնակցում է տեխնիկական միջոցների համակարգերի և գործընթացների, սարքավորումների ստանդարտացման և անհրաժեշտ կարծիքների, եզրակացությունների ձևավորման աշխատանքներին: Մասնակցում է օբյեկտների և նախագծերի հողաշինարարական, էկոլոգիական-տնտեսական, տեխնիկա-տնտեսական վերլուծություններին: Մասնակցում է հողային օրենսդրությունների պահպանման աշխատանքներին: Խորհրդատվական օգնություն է ցուցաբերում նախագծերի, ծրագրերի և պայմանագրերի իրականացման գործում:

1.3.5. Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի

_________________________

                                                որակավորման աստիճան

բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

1. Նախագծային

2. Արտադրական տեխնոլոգիական

3. Կազմակերպչական ղեկավարական

4. Գիտահետազոտական

- Մասնակցում է հողօգտագործողների մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին:

- Կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ:

- Մասնակցում է հողօգտագործման գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին:

- ՈՒսումնասիրում է հողօգտագործողներին առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին:

- Օգտվում է հողօգտագործման ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազայից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից:

- Կազմակերպում է իր ենթակայության ստորբաժանման աշխատանքը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

որակավորման աստիճան

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից

___________________________________

         որակավորման աստիճան

մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին`

1. Հողաբարելավման (մելիորացիայի) նախագծերի կազմման, հետախուզական, նախագծային և շինարարական աշխատանքներին:

2. Հիդրոտեխնիկական նախագծման և շինարարական աշխատանքներին

3. Քաղաքացիական և արդյունաբերական նախագծային և շինարարական աշխատանքներին:

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտությամբ

____________________________________________

                      դասիչ, անվանում

բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու

____________________________________

որակավորման աստիճան

- կրճատված ժամկետներում ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում ստանալու ճարտարագետ-մագիստրոսի որակավորման աստիճան,

_____________________

                                  որակավորման աստիճան

 

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

_______________________________________________

                    դասիչ, անվանում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ

_________________________

որակավորման աստիճան

ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1 Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

            որակավորման աստիճան

ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչներով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

3.2 Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

          որակավորման աստիճան

ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

3.3 Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

            որակավորման աստիճան

ծրագիրը ձևավորում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

3.4 Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

           որակավորման աստիճան

ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսական`                      ՀՍՏ

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                          ԸԲ

    ընդհանուր մասնագիտական`                                        ԸՄԴ

    մասնագիտացման`                                                  ՄԴ

    ֆակուլտատիվ`                                                     Ֆ

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

3.5 Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

           որակավորման աստիճան

ծրագիր բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

____________________________________________

                      դասիչ, անվանում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ

_________________________

որակավորման աստիճան

ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

Դասընթացի անվանումը և նրանց հիմնական բաժինը

 

Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱ - 136 ժամ

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ: Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները: Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն: Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական պատմությունը անցյալում և ներկայում: Հայոց պատմությունը որպես համաշխարհային պատմության անքակտելի մաս: Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ և օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը: Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը (9-6-րդ դդ. մ.թ.ա.): Երվանդունիների (Հայկազյան) համահայկական պետությունը: Աքեմենյան Պարսկաստանը և Երվանդունիները: Ալեքսանդր Մակեդոնացին և հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ: Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների Արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունումն ու հայոց գրերի գյուտը, որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ: Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ դարերում: Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարն ընդդեմ պարսկա-բյուզանդական բռնատիրության և ձուլման քաղաքականության 5-6-րդ դարերում: Արաբական արշավանքները Հայաստան և ժողովրդական ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Հայկական մշակույթը 5-8-րդ դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումը, ամրապնդումը, վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների իշխանությունը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը (11-14-րդ դդ.): Ռուբինյան իշխանությունը և թագավորության հռչակումը Կիլիկիայում: Հայ-մոնղոլական դաշինքը, Եգիպտական արշավանքները և թագավորության անկումը: Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական շարժումների սկիզբը և հետագա ծավալումը 17-18-րդ դդ.: Իսրայել Օրի: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թթ. և դրանց վախճանը: Հովսեփ Էմինը և հայ ազատագրական շարժումը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում: Հայաստանը 19-րդ դարի 1-ին կեսին: 1804-1813 թթ. և 1826-1828 թթ. ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: 1806-1812 թթ. և 1828-1829 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը: Պարսկահայերի և արևմտահայերի ներգաղթը: Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի 2-րդ կեսին: Հայ հասարակական-քաղաքական միտքը 1850-1860-ական թթ.: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը, նրանց ծրագրերն ու գործելակերպը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.: Հայկական մշակույթը 19-րդ դարում: Հայ ժողովուրդը աշխարհամարտի տարիներին: Հայկական հարցը 1912-1914 թթ.: Առաջին աշխարհամարտի սկիզբն ու ընթացքը: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: Հայ ժողովրդի ինքնապաշտպան մարտերը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը: Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայ ժողովրդի 1918 թ. մայիսյան հերոսամարտերը և Հայաստանի առաջին հանրապետության հռչակումը: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Արտաքին քաղաքականությունը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության անկումը: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Խորհրդային իշխանության հաստատումը, առաջին քայլերը և տնտեսական ու քաղաքական կարևոր իրադարձությունները: Բռնաճնշումները և դրանց հետևանքները: Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Պատերազմի սկիզբը: Հայրենական Մեծ պատերազմը: Հանրապետության տնտեսության վերակառուցումը պատերազմի պահանջներին համապատասխան: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը պատերազմին: Թիկունքի հերոսական աշխատանքը: Սփյուռքահայերի մասնակցությունը երկրորդ համաշխարհային պատերազմին: Հայրենական Մեծ պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը Խրուշչովյան բարենորոգումների, Բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման տարիներին: Գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականությունը, Արցախյան շարժումը և Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժը: Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը շուկայական հարաբերությունների: Թույլ տրված սխալներն ու հետևանքները: Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունը: Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք-սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

3. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց,որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում: Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները (գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ): Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը: ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ: Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր: Գործառական ոճեր: Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները: Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային,դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները: Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների (գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը ևն.) պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ: Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

 

4. ՌՈՒՍԱՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ԽՈՍՔԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու,ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը: Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ: Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք: ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները: Խոսքի բարեկանոնության (կանոնավարության) տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում: Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում,զեկույց ևն.): Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում: Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ (դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն):

 

5. ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒ - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Անգլերեն լեզու

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն: Ըստ կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն) հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները: Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց): ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը: Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր: Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

Գերմաներեն լեզու

Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն: Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային նվազագույն միավոր: Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական): Ընդհանուր հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին: Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների ու դարձվածաբանության վերաբերյալ: Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովելու համար: ՈՒսուցանվող լեզվի երկրների մշակույթի և սովորույթների յուրացում: Ընկալումը բանավոր խոսքի ընթացքում: Առաջադրված հարցերին համապատասխանորեն արձագանքելու կարողություն: Անհատական խոսքով և երկխոսությամբ ներկայացվող տեքստեր: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն): Տեքստերի ճիշտ ընտրություն` ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական բնույթի: Գրավոր խոսքի զարգացում, որն ուղեկցվում է տարբեր խոսքային ստեղծագործությունների հիմքի վրա` զեկույցներ, ռեֆերատներ:

Ֆրանսերեն լեզու

Դասընթացի ուսուցումը, որը պայմանականորեն բաժանվում է փուլերի, հետապնդում է հետևյալ պահանջները: ՈՒսանողը պետք է ուսումնասիրի և յուրացնի ֆրանսերեն հնչյունների արտաբերման առանձնահատկությունները, շեշտադրությունն ու ռիթմիկ խմբերը, խոսքի մեջ ֆրանսերենին բնորոշ հնչյունների կապակցման ձևերը, ֆրանսերեն նախադասության ինտոնացիան` կախված նախադասության բնույթից, ուղղագրական նշանները,նվազագույն բառապաշարը` մոտ 4000 բառային միավոր, պետք է լինի ինչպես ընդհանուր բնույթի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի, խոսքային գիտելիքների ուսուցանումը պետք է ունենա տարբերակված բնույթ` ըստ գործածության ոլորտի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն), գաղափար կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին, գաղափար բառակազմական հիմնական ձևերի մասին, քերականական այնպիսի գիտելիքների և հմտությունների ձեռքբերում, որոնք հնարավոր են դարձնում ուսանողի գրավոր կամ բանավոր հաղորդակցությունը ընդհանուր թեմաների շուրջ, ինչպես նաև այնպիսի գիտելիքների ուսուցում, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական խոսքի զարգացման համար, Ֆրանսիայի մշակույթի, քաղաքակրթության, ազգային ավանդույթների մասին տեղեկատվության, հնարավորինս շատ և վարժ խոսելու հմտություն. առավել գործնական և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգնությամբ երկխոսության ծավալում կամ շարադրանք հիմնական հաղորդակցային իրավիճակներում` պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփումների ժամանակ, ծանոթացում մամուլի լեզվին (բանավոր տեղեկատվություն, զեկուցումներ), ընթերցանություն. ոչ բարդ տեքստերի ընթերցում ինչպես լայն պրոֆիլի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի, գրավոր խոսք. զեկուցումներ, շարադրություններ:

 

6. ՄՇԱԿՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանության տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը: Հին Աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ: Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

7. ՔԱՂԱՔԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառույթները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական փուլերը (Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, նոր և նորագույն շրջան): Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները, սոցիոմշակութային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. ԻՐԱՎԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պետությունն ու իրավունքը, դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը: Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք: Քաղաքացիական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Վարչական իրավունք: Քրեական իրավունք: Հողային իրավունք: Տրանսպորտային իրավունք: Միջազգային իրավունք: ՀՀ դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը:

 

9. ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅՈՒՆ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը, հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները: Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն: Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության կոնկրետությունը, Բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը, հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն: Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

 

10. ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Առարկան և գործառույթները: Բարիք: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ և համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը, մեթոդները: Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա, առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի տեսակները: Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքները, կատարյալ մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը: Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում: Սպառում և խնայողություն: ԻՆվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Հարկաբյուջետային քաղաքականություն: Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցման շրջանի առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:

Բուհական բաղադրիչ

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրված դասընթաց

 

Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ - 360 ժամ, 12 կրեդիտ

Անալիտիկ երկրաչափություն: ՈՒղիղ գիծը հարթության վրա: Երկրորդ կարգի կորեր: Կոորդինատների ձևափոխությունը: Հարթությունը և ուղիղ գիծը տարածության մեջ: Երկրորդ կարգի մակերևույթներ: Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ: Հակադարձ մատրից: Գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: Գաուսի մեթոդը: Վեկտորական հանրահաշիվ: Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Զուգամետ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիա: Ֆունկցիայի անընդհատությունը: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաներ: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Կոմպլեքս թվեր: Անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Անիսկական ինտեգրալներ: Բազմապատիկ և կորագիծ ինտեգրալներ: Նրանց կիրառությունները: Մակերևութային ինտեգրալներ: Դաշտի տեսության Էլեմենտները: Թվային շարքեր: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարք: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր: Ֆուրյեի շարք: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Առաջին կարգի համասեռ գծային և դրանց բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Հավանականությունների տեսություն:

 

2. ՀՈՂԱՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԳԾԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

 

1. Գծագրական երկրաչափություն: Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները: ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ: Կետի, ուղղի, հարթության և մակերևույթների կառուցումը ըստ թվանշանակիր պրոյեկցիաների: Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

2. Ճարտարագիտական գրաֆիկա: Կոնստրուկտորական փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևավորումը: Գծեր և տառատեսակներ: Երկրաչափական գծագրություն: Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում: Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

3. ԻՆՖՈՐՄԱՏԻԿԱ ԵՎ ԻՆՖՈՐՄԱՑԻՈՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ -120 ժամ, 4 կրեդիտ

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն): Արտաքին հիշասարք (Ինֆորմացիայի երկարատև պահպանման սարքեր): Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ): Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը: Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները: Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները: Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը: Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը: Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

4. ՀԱՄԱԿԱՐԳՉԱՅԻՆ ԳՐԱՖԻԿԱ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր, գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer, StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ: Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում): Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտների գործիքաշարքը: Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի ստեղծումը: Չափերի կիրառումը, երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ: Չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճը և չափային համակարգային փոփոխականներ: Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ: Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը փլոթերի (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը: Տեքստի ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում: Եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում: Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիան եռաչափ գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: Եռաչափ մոդելի ռենդեռինգը: Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Oբյեկտների երանգավորում: Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքը վերևից, առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

5. ՖԻԶԻԿԱ - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Ներածություն: Դասական մեխանիկայի ֆիզիկական հիմունքները: Կինեմատիկա, օպտիկա, դինամիկա: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն, էներգիա: Պինդ մարմնի մեխանիկա: Հեղուկների և գազերի շարժումը: Տատանումներ և ալիքներ: Հարաբերականության հատուկ տեսություն: Մոլեկուլյար դինամիկա և թերմոդինամիկա: Մոլեկուլյար ֆիզիկա: Ջերմադինամիկա: Իրական գազեր: Բյուրեղային և ամորֆ մարմիններ: Փուլային հավասարակշռություններ անցումներ: Էլեկտրականություն: Էլեկտրաստատիկա: Էլեկտրական դաշտը դիէլեկտրիկներում: Հաստատուն էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում և կիսահաղորդիչներում: Էլեկտրական հոսանքը հեղուկներում և գազերում: Էլեկտրամագնիսականություն: Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիա, ինդուկտիվություն փոփոխական հոսանք: Օպտիկա: Ճառագայթային օպտիկա: Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկա: Ջերմային ճառագայթման օրենքները, ֆոտոէֆեկտ, լույսի ճնշումը, Կոմպտոնի էֆեկտը: Ատոմային և միջուկային ֆիզիկա: Ատոմի կառուցվածքը: Ատոմի միջուկը: Տարրական մասնիկներ: Միջուկային ռեակցիա, դրա տրոհում: Շղթայական ռեակցիաներ:

 

6. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՔԻՄԻԱ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Նյութի կառույցը; Ատոմի, մոլեկուլի կառուցվածքը, քիմիական կապ: Քիմիական համակարգեր` լուծույթներ, դիսպերս համակարգեր, էլեկտրոքիմիական համակարգեր: Քիմիական թերմոդինամիկա և կինետիկա` քիմիական պրոցեսների էներգետիկական, քիմիական և ֆազային հավասարակշռություններ: Քիմիական ռեակցիայի արագությունը, կատալիտիկ ռեակցիաներ: Պարբերական համակարգը և բիոգեն էլեմենտների քիմիան, նրանց հատկությունը, ստացումը, կիրառումը: Անալիտիկ քիմիայի հիմունքները: Որակական և քանակական անալիզ: Անալիզի ֆիզիկա-քիմիական մեթոդները: Օրգանական միացությունների քիմիան` ածխաջրածիններ, ֆունկցիոնալ խմբերով միացություններ, ճարպեր, ածխաջրեր, սպիտակուցներ, պոլիմերներ: Քիմիական պրակտիկում:

 

7. ԵՐԿՐԱԲՈՒՍԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Երկրաբուսաբանության խնդիրները: Ֆիտիցինոզների տարբերիչ հատկանիշները, տեսական կազմը: Բուսական համակեցությունների էկոլոգիան: Գլխավոր և երկրորդական էկոլոգիական գործոններ: Բուսական համակեցությունների ազդեցությունը հողի և կլիմայական պայմանների վրա: Մարգագետնային բուսականության դասակարգումը, նրա սկզբունքները: Բուսական համակեցությունների դինամիկան և էվոլուցիան: Բուսական ծածկոցի տարածքային բաշխվածության օրինաչափությունները: Բուսական համալիրներ: Երկրաբուսաբանական հետազոտությունների նշանակությունը և առանձնահատկությունները:

 

8. ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՀԵՏԱԶՈՏՄԱՆ ՄԵԹՈԴԻԿԱ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական, երկրաչափական,վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի, երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի, դիսպերսիայի և հատկությունները, ինչպես դիսկրետ, այնպես էլ անընդհատ պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը: Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ, ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը: Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները: Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

Բուհական բաղադրիչ

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթաց

 

Ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. ՀՈՂԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ, ԼԱՆԴՇԱՖՏԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Հողի դերը կենսոլորտում, հողագոյացման գործոններն ու պայմանները, հիմնական հողային գործընթացներ, լիթոսֆերայի, կենսոլորտի ու արտաքին միջավայրի միջև էներգիայի և նյութերի փոխանակում, գոտիականության օրինաչափությունը, հիմնական հողատիպերը և դրանց հատկություններն ըստ բնահողային գոտիների, հողերի կառուցվածքն ու կազմը, հողային գործընթացների կանխատեսումը, հողերի փոփոխությունները, դրանց իրացման, մելիորացման և ռեկուլտիվացիայի հետևանքով, հողերի բոնիտում և տնտեսական գնահատում, հողերի կուլտուրականացում, հողերի էրոզիա: Լանդշաֆտագիտությունը որպես բնապահպանման և բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման հիմք, բնական լանդշաֆտների կազմը, կառուցվածքը, լեռնային երկրների լանդշաֆտների ձևավորման առանձնահատկությունը, ուղղաձիգ գոտիականություն, լեռնային լանդշաֆտների դինամիկ հավասարակշռության խախտման պատճառները, կուլտուրական լանդշաֆտներ, լանդշաֆտների պահպանման ձևերը:

 

2. ԵՐԿՐԱԲԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն: Երկրագունդը տիեզերական տարածությունում, նրա առաջացման հիմնական հիպոթեզները: Ձևը, չափերը, կառուցվածքը: Գեոսֆերաների բաղադրությունը, հատկությունները: Պատկերացում կենսոլորտի և տեխնոսֆերայի մասին: Երկրակեղև: Միներալներ, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Դասակարգումը: Ագրոմիներալներ: Լեռնային ապարներ: Դասակարգումը: Երկրաժամանակագրություն: Երկրաբանական պրոցեսներ և երևույթներ: (էնդոգեն և էկզոգեն): Գեոմորֆոլոգիա: Չորրորդական նստվածքներ: Երկրաբանական քարտեզներ և կտրվածքներ: Հիդրոերկրաբանություն: Խնդիրները, հիմնական բաժինները և նշանակությունը: Ջուրը բնության մեջ: Ջրի շրջապտույտը բնության մեջ: Ջրի տիպերը միներալներում և լեռնային ապարներում: Լեռնային ապարների ջրային և ֆիզիկական հատկությունները: Ստորերկրյա ջրերի առաջացման պայմանները, դասակարգումը: Ստորերկրյա ջրերի հատկությունները և բաղադրությունը: Ստորերկրյա ջրերի հիմնական տարատեսակները և դրանց բնութագիրը: Աղբյուրները: Ստորերկրյա ջրերի դինամիկայի հիմունքները: Ստորերկրյա ջրերի ռեժիմը և բալանսը: Գրունտաբանության հիմունքները: Ինժեներա-երկրաբանական երևույթներ և պրոցեսներ: Ինժեներա-երկրաբանական և հիդրոերկրաբանական հետազոտությունների խնդիրները և նշանակությունը: Ստորերկրյա ջրերի պաշարները և պահպանումը: Ինժեներա-երկրաբանական և հիդրոերկրաբանական հետազոտությունների ձևերը և էությունը:

 

3. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾՈՒԹՅԱՆ, ՄԱՐԳԱԳԵՏՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԲԱՆՋԱՐԱԲՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Բուսաբուծությունը և բանջարաբուծությունը որպես գյուղատնտեսական արտադրության հիմնական ճյուղեր: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը: Հիմնական հացահատիկային տեխնիկական մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները և մշակության տեխնոլոգիաները: Կերային մշակաբույսեր: Կարևորագույն մշակաբույսերի մշակության տեխնոլոգիաները: Հանրապետությունում մշակվող հիմնական բանջարա-բոստանային մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները: Բանջարանային մշակաբույսերի մշակությունը: Մարգագետնային կերարտադրության դերն ու նշանակությունը, այն որպես գիտության և արտադրության կարևոր ճյուղ: Բնական կերհանդակների դասակարգումը: Խոտհարքների և արոտավայրերի բուսականության տիպերը և դրանց փոփոխությունը մարդու գործունեության շնորհիվ: Խոտհարքների և արոտավայրերի մակերեսային բարելավման էությունը և նշանակությունը, բարելավման տեխնոլոգիան և կուլտուր-տեխնիկական աշխատանքները: Խոտհարքների և արոտավայրերի արմատական բարելավումը: Ցանովի արոտավայրերի ստեղծումը: Կանաչ կոնվեյերներ: Արոտաշրջանառություն:

 

4. ԱՅԳԵՊՏՂԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Պտղաբուծության կենսաբանական հիմունքները (պտղատու բույսերի կողմից աճման և զարգացման մեծ և փոքր շրջանների անցման և կիրառվող ագրոտեխնիկայի առանձնահատկությունները):

Տնկանյութի աճեցման տեխնոլոգիան` հողի նախապատրաստման, կիրառվող ագրոտեխնիկական միջոցառումների առանձնահատկությունները և օգտագործվող գյուղ. տեխնիկան պտղատու բույսերի տնկանյութի արտադրման ընթացքում: Պտղատու այգու հիմնումը և խնամքը` հողի բարելավմանն ուղղված միջոցառումները և կիրառվող մեքենայական աշխատանքները պտղատու այգու հիմնադրման ժամանակ, պտուղների արտադրության ընթացքում միջշարքային և մերձբնային տարածությունների մշակության, ձևավորման, էտի, հիվանդությունների և վնասատուների դեմ տարվող պայքարի միջոցառումների, բերքահավաքի առանձնահատկությունները և օգտագործվող մեքենաներն ու գործիքները: Պտղատու բույսի կառուցվածքը, պտղատուների կենսաբանական-արտադրական առանձնահատկությունների բնութագրումը, պտղատու բույսերի ձևավորման և Էտի գլխավոր սկզբունքները: Խաղողագործություն: Խաղողագործության կենսաբանական հիմունքները (խաղողի վազի կենսաբանական և ֆիզիոլոգիական առանձնահատկությունները, կենսաբանական ցիկլերը` վազի հարաբերական հանգստի և վեգետացիայի ժամանակաշրջանի վեց փուլերի նկարագրումը և այգու խնամքի աշխատանքների կազմակերպումը): Խաղողի վազի էկոլոգիան` արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը վազի աճի և բերքատվության վրա: Հողամասի ընտրությունը, նախապատրաստումը այգի հիմնադրելու և այգետնկման համար, բերքատու այգու խնամքը (հողամասի ընտրության և նախապատրաստման աշխատանքները, տեղաձևումը, այգու հիմնադրումը` օգտագործվող տնկանյութը, նրա նախապատրաստումը տնկման համար, տնկման եղանակները և տեխնիկան, ընթացքում կիրառվող գյուղ. մեքենաները, բերքատու այգու հողի մշակությունը, պարարտացումը, ոռոգումը, շպալերայի հիմնադրումը, թեք լանջերի դարավանդումը և այդ աշխատանքները կատարելու համար կիրառվող գյուղ. տեխնիկան): Խաղողի վազի արտաքին կառուցվածքը, վեգետատիվ բազմացման եղանակները և վազերի ձևավորման համակարգերը:

 

5. ԱԳՐՈԷԿՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմի և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի, օդի, ջրի, հողերի, բուսական և կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Մեքենայացման, հողերի ոռոգման և չորացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

6. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Առարկան բաղկացած է 4 բաժիններից`

1. Տրակտորներ և ավտոմոբիլներ, այս բաժնում ուսանողը պետք է ծանոթանա գյուղ. արտադրությունում օգտագործվող տրակտորների, ընդհանուր կառուցվածքին, աշխատանքին և տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին:

2. Գյուղատնտեսական մեքենաներ, այս բաժնում ուսանողը պետք է ծանոթանա հողի մշակության, ցանքի ու տնկման, բույսերի խնամքի ու պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի, հացահատիկի տրման ու տեսակավորման, ինչպես նաև մելիորատիվ մեքենաների կառուցվածքին ու աշխատանքին:

3. Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում, այս բաժնում ուսանողը պետք է ծանոթանա կերերի նախապատրաստման ու բաշխման, ջրամատակարարման, կթի ու կաթի նախնական մշակման, ոչխարների խոտի ու բերքի տեսակավորման:

4. Գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործումը, այս բաժնում ուսանողը պետք է ծանոթանա արտադրական գործընթացների տեսակներին, մեքենատրակտորային ագրեգատների (ՄՏԱ) դասակարգման սկզբունքներին, դրանց տեխնոլոգիական և շահագործման բնութագրերին, ՄՏԱ համալրման եղանակներին, դրանց կինեմատիկական և տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին (արտադրողականության, աշխատածախսումների, վառելանյութի ծախսի) որոշման սկզբունքներին, պատկերացում կազմի ՄՏԱ շրջադարձի ձևերի ու շարժման եղանակների մասին, ծանոթանալ բուսաբուծությունում ՄՏԱ շահագործման դրույթներին (օպերացիոն-տեխնոլոգիական, մեքենայացված աշխատանքների տեխնոլոգիական քարտ, հացահատիկի, կարտոֆիլի և այլ մշակաբույսերի մշակության և բերքահավաքի, տեխնոլոգիաներ և այլն), գաղափար կազմի տրակտորների, տեխնիկական սպասարկումների և աղտորոշման մասին, ծանոթանալ մեքենատրակտորային պարկի նախագծման, նավթային տնտեսության կազմակերպման և տեխնիկական միջոցների պահպանման հարցերին:

 

7. ՄԵԼԻՈՐԱՏԻՎ ԵՎ ՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ մելիորատիվ և շինարարական մեքենաների, դրանց հակաֆիլտրացիոն երեսապատման մեքենաներ: Ջրանցքի նորոգման և խնամքի մեքենաներ: Ջրանցքամաքրիչներ: Փակ հորիզոնական դրենաժի և խողովակաշարի անցկացման մեքենաներ: Հողերի իրացման նախապատրաստման և կուլտուր-տեխնիկական աշխատանքների մեքենաներ` թփուտահանիչ, անտառի ջարդման և կտրման մեքենաներ, աքցանավոր ծառատապալման մեքենաներ, քարհան մեքենաներ, հողերի մշակման մեքենաներ: Հողերի ջրման նախապատրաստման մեքենաներ, դաշտերի հարթեցման և հարթագծման մեքենաներ, կոշտ բացվող և շարժական շրջանակով մեքենաներ, շերեփի ծավալի և բարձրության ավտոմատ կանոնավորման հարթագծիչներ: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ոռոգման մեքենաներ և տեղակայանքներ:

 

8. ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Գյուղատնտեսական կենդանիների անատոմիայի և ֆիզիոլոգիայի հիմունքներ: Գյուղատնտեսական կենդանիների բուծման և կերակրման առանձնահատկությունները, տավարամսի, ոչխարամսի, թռչնամսի, խոզի մսի արտադրության տեխնոլոգիան: Կաթի արտադրության տեխնոլոգիան: Ձիաբուծության, այծաբուծության, ձկնաբուծության և մեղվաբուծության վարման հիմունքները:

 

9. ՉԱՓԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Չափագիտության դերը արտադրանքի որակի բարձրացման մեջ: Հասկացություն ֆիզիկական մեծությունների մասին: Ֆիզիկական մեծությունների չափումը: Չափման հիմնական հավասարումը: Ֆիզիկական մեծությունների չափը: Ֆիզիկական մեծությունների միավորները և նրանց դասակարգումը: Ֆիզիկական մեծությունների միավորների համակարգերը, միավորների ընտրությունը, ածանցյալ միավորներ, առաջացման կանոնները: Միավորների միջազգային համակարգ (ISO): Չափման ձևերի և եղանակի չափագիտական դասակարգումը ըստ արդյունքի, ճշգրտությունը որոշող պայմանները: Չափման եղանակների առանձնահատկությունները: Չափման սխալանքների դասակարգումը` բացարձակ և հարաբերական: Չափման սխալանքները` սիստեմատիկ և պատահական: Չափումների ճշգրտությունը, զուգամիտությունը և վերարտադրելիությունը: Պատահական սխալանքների քանակական գնահատման հավանականության տեսության տարրերը: Կվալիմետրիա, որակի ցուցանիշները, գնահատման հիմնական հասկացությունները: Ստանդարտացման հիմնական խնդիրները: Հայաստանի ստանդարտացման ծառայությունները: Ստանդարտացման պետական համակարգ: Ստանդարտացում և որակ: Ստանդարտացման դերը համափոխարինելիության ապահովման մեջ: Հասկացություն սերտիֆիկացման մասին, սերտիֆիկացման սխեման: Սերտիֆիկացման համակարգի հիմնական օրենքները: Սերտիֆիկացման համար փորձարկումները, միջազգային սերտիֆիկացում:

 

10. ԳՅՈՒՂ. ԷԼԵԿՏՐԻՖԻԿԱՑՄԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Ներածություն: Հաստատուն և փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքների միաֆազ և եռաֆազ համակարգեր: Միաֆազ և եռաֆազ հոսանքների գեներատորների, տրանսֆորմատորների և ասինխրոն շարժիչների կառուցվածքն ու աշխատանքի սկզբունքը: Գյուղատնտեսության արտադրական օբյեկտների տեխնոլոգիական գծեր: Էլեկտրական լուսավորում և ճառագայթում: Օպտիկական ճառագայթիչ տեղակայանների դերը գյուղատնտեսությունում: Էլեկտրատաքացում և էլեկտրատեխնոլոգիա: Հողի տաքացումը, մշակումը, վարակազերծումն ու աղազերծումը էլեկտրական հոսանքով: Գյուղատնտեսական կուլտուրաների սերմերի մաքրումն ու մշակումը մագնիսական բարձր հաճախականության էլեկտրական դաշտերում:

 

11. ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն: «Կենսագործունեության անվտանգություն» առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները: «Կենսագործունեության անվտանգություն» բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգության» ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականությունները այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները: Հիդրոտեխնիկական և շինարարական ու մելիորատիվ մեքենաների և տեխնոլոգիական սարքավորումների մոնտաժի, շահագործման և նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը: Անվտանգությունը հիդրոտեխնիկական-շինարարական, մելիորատիվ, բետոնային և պայթեցման աշխատանքների ընթացքում: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկակական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

12. ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐՈՒՄ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորներ: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափական և քիմիական հետախուզության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

13. ԳԵՈԴԵԶԻԱ - 270 ժամ, 9 կրեդիտ

Ներածություն: Տեղեկությունների երկրի ձևի և չափերի մասին: Նրա մակերևույթի պատկերումը հատակագծերի և քարտեզների վրա: Տեղագրական հատակագծերի և քարտեզների նոմենկլատուրաները, դրանց շրջանակների սահմանումը աշխարհագրական երկարության և լայնության հաշվումը և գրառումը: Հասկացողություն գեոդեզիական աշխատանքների կազմակերպման մասին: Գծերի երկարությունների չափումը, դրանց ճշտության գնահատումը: Ժամանակակից սարքերով գծերի չափումը և դրանց ճշտության գնահատումը լուսահեռաչափ, անդրադարձիչ, էլեկտրատախեոմետր, գաղափար «DISTO TM» տիպի էլեկտրոնային ռուլետկաների մասին: Հորիզոնական և թեքման անկյունների չափում, դրանց չափման եղանակները: Չափման արդյունքների ճշտությունների գնահատումը: Գաղափար ժամանակակից անկյունաչափական գործիքների էլեկտրատախեոմետրերի մասին: Նիվելիրացում: Նիվելիրացման եղանակները: Դրանց ճշտությունների գնահատումը: Բարդ նիվելիրացում: Նիվելիրացման դասերը և դրանց ճշտությունների պահպանման մեթոդները: Նիվելիրացիոն չափաձողեր, դրանց ստուգումները և ճշտություններն ըստ դասերի (ինվարյա ռեյկաներ): Գաղափար ժամանակակից նիվելիրների մասին (լազերային և էլեկտրահաշվարկիչ նիվելիրներ):

 

14. ՄԵԼԻՈՐԱՑԻԱՅԻ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ - 270 ժամ, 9 կրեդիտ

Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություն մելիորացիայի մասին: Ոռոգման մելիորացիայի անհրաժեշտությունը և կիրառման պայմանները: Ոռոգման ազդեցությունը հողի, մշակաբույսի և բերքատվության վրա: Ոռոգման նպատակները և խնդիրները: Ոռոգման աղբյուրները և ջրի որակական պահանջները: Տերիտորիայի ապահովվածությունը բնական խոնավությամբ: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ոռոգման ռեժիմը: Գումարային ջրասպառումը: Հողում խոնավության պաշարի որոշումը: ԴՍԽ-ի սահմանումը: Ոռոգման և ջրման նորմերի որոշումն ու սահմանումը: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի համակցության ոռոգման ռեժիմը, հիդրոմոդուլի գրաֆիկների կազմումը և կիրառման պայմանները: Ոռոգման համակարգերը, նրանց կառուցվածքը, ջրանցքների կոնստրուկցիաները և ծախսերի որոշումը: Ոռոգման ջրանցքների ջրի կորուստների որոշումը, ջրանցքների հիդրավլիկական հաշվարկը, ջրանցքների, ներտնտեսային, միջտնտեսային ցանցերի և ոռոգման համակարգի ՕԳԳ-ի որոշումը: Ոռոգման մեքենայական համակարգը, պոմպային ագրեգատների թվի և պոմպի տիպի ընտրումը, ներծծման և մղման խողովակաշարերի հաշվարկը, պոմպերի զուգահեռ և հաջորդական աշխատանքը: Ոռոգելի հողերի հարթագծումը, գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ջրելու եղանակները և տեխնիկան (մակերեսային, ենթահողային, կաթիլային, անձրևացմամբ): Ոռոգման ջրամբարներից, նրա հիմնական չափերի որոշումը: Ոռոգման համակարգերի շահագործումը, մելիորացիայի տնտեսական արդյունավետությունը: Ոռոգելի հողատարածքների գերխոնավացման և աղակալման հիմնական պատճառները և պայքար նրանց դեմ: Չորացման համակարգը, չորացման տեսակները և խնդիրները, չորացման մեթոդները, աղուտ և ալկալի հողերի մելիորացիան: Չորացման եղանակները և տեխնիկան, դրենաժների տեսակները և հաշվարկը, ջրընդունիչները և նրանց կարգավորումը: Հողերի ջրային էրոզիան, դարավանդների տեսակները և նրանց հաշվարկը: Ընդհանուր հասկացողություն գյուղատնտեսական ջրամատակարարման և ջրարբիացման մասին, ջրամատակարարման աղբյուրները, համակարգերը և սխեմաները, ջրի քանակի որոշումը ջրամատակարարման մեջ:

 

15. ԵՐԿՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Հողի կազմն ու հատկությունները` հողառաջացնող ապարներ, հողագոյացման գործընթացներ և հողային պրոֆիլի ձևավորումը, հողերի մեխանիկական և հանքաբանական կազմերը, հողի օրգանական մասը և կլանողականության ունակությունը, հողի ստրուկտուրան` հողերի ֆիզիկական և ֆիզիկամեխանիկական հատկությունները, հողերի ջրային հատկությունները, հողերի ջրային, օդային և ջերմային ռեժիմները, հողի էրոզիան և պայքարը նրա դեմ, հողերի բերրիությունը, հողերի քիմիական մելիորացման մեթոդները, հանքային պարարտանյութերը, միկրոտարրերը և միկրոպարարտանյութերը, հողերի աշխարհագրությունը, հողերի կարգաբանումը, հողերի տեղաբաշխման օրինաչափությունները, տարբեր բնահողային գոտիների հողատիպերը, հողերի հաշվառումն ու քարտեզագրումը, հողերի որակական գնահատումը:

 

Բուհական բաղադրիչ

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

 

Մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. ՏԵՂԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀՆԵՐԻ ՆԱԽԱԳԾՈՒՄ - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

Տեղական նշանակության ճանապարհների ցանցի զարգացումը գյուղական շրջաններում: Ընդհանուր տեղեկություններ գյուղական ճանապարհների մասին: Տեղական նշանակության ճանապարհների ցանցի հետազոտումը: Ճանապարհի տարրերը հատակագծի վրա` ճանապարհի ծրագծման առանձնահատկությունները, շրջանային և անցումային կորեր, նրանց տարրերը, ոլորապտույտներ, (ուղեգալարներ), ճանապարհի հատումը և միացումը միևնույն և տարբեր մակարդակների վրա: Պահանջներ ճանապարհի երկայնական կտրվածքի նախագծման համար: Ճանապարհի երկայնական կտրվածքի նախագծումը, ուղղաձիգ կորեր, երկայնական թեքություններ: Ճանապարհի լայնական կտրվածքը, նրա տարրերը: Հողային պաստառը լիցքերում, հանույթներում և սարալանջերում: Հողային պաստառի լայնական տիպային կտրվածքներ: Ճանապարհի ջրահեռացում: Ճանապարհի ջրաջերմային ռեժիմը, ջրահեռացման համակարգեր, ջրթող կառուցվածքներ: Ճանապարհի հագուստը: Տեղական նշանակության ճանապարհների վրա կիրառվող ճանապարհի հագուստները, նրանց կոնստրուկցիան, կառուցումը և կառուցման համար անհրաժեշտ շինարարական նյութերը: Ճանապարհի շինարարության համար անհրաժեշտ նյութերի հաշվարկը, շինարարության օրացուցային գրաֆիկ: Ճանապարհների շինարարությունը, պահպանումը, վերանորոգումը: Ճանապարհի սարքավորումը:

 

2. ՖՈՏՈԳՐԱՄՄԵՏՐԻԱ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Աերոտիեզերական հանույթի մեթոդները, դրանց օգտագործումը հողաշինարարական և հողային կադաստրի նպատակների համար: Հանույթային համակարգերի տարրերի օպտիմիզացիան: Հանույթի տեխնիկական պարամետրերի բնութագրումը: Հանույթային տարրերի օպտիմիզացիան, հանույթի կատարման պայմանները և պարամետրերը: Գյուղատնտեսական և կադաստրային հատակագծային հանույթը և վերծանումն ու մոնո (մեկ) նկարների մշակումը: Առաջնային և երկրորդական ինֆորմացիոն մոդելներ և դրանց օգտագործումը հողաշինարարության մեջ: Կենտրոնական պրոյեկցիայի տարրերը և հարթությունները: Կիրառական ֆոտոգրամմետրիա, մեկական նկարների թվանշանային մշակումը (կամ դրանց դրվագները), նկարների ստերեոֆոտոգրամմետրիական թվանշանային մշակումը: Լրատվական և նորացման բազային տվյալների ստեղծման տեխնոլոգիան:

 

3. ՔԱՐՏԵԶԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Քարտեզագրական պատմական տվյալներն ու զարգացումը, կիրառվող պրոյեկցիաները, գլխավոր ուղղությունները: Քարտեզագրության տեսական հիմունքները: Քարտեզների ստեղծման տեխնոլոգիան, նախագծման յուրահատկությունները: Հողային ռեսուրսների քարտեզների կազմումը և օգտագործումը: Քարտեզների ստեղծման համակարգչային տեխնոլոգիան: Գեոդեզիական կոորդինատներից հարթ ուղղանկյուն կոորդինատային համակարգին անցնելու կարգը 1:25000, 1:10000 մասշտաբների: Քարտեզների ընդհանրացում: Սարքեր` մաթեմատիկական հիմքի կառուցման համար:

 

4. ԵՐԿՐԱՏԵՂԵԿԱՏՎԱԿԱՆ ԵՎ ՀՈՂԱՏԵՂԵԿԱՏՎԱԿԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

Տեղեկատվական համակարգերի կազմը և կառուցվածքը, հիմնական տարրերը, գործելակարգը: Տեղեկատվական համակարգերի դասակարգումը: Վավերագրական և փաստագրական համակարգեր: Համակարգերի օգտագործողների շփման լեզուն: Տվյալների մշակման տեխնոլոգիան: Տվյալների ամբողջականությունը և պաշտպանությունը: Տեղեկատվական համակարգերի իրացման ծրագրային միջոցները: Ընդհանուր համակարգային ծրագրային ապարատային միջոցներ: ՏՀԿՀ (տվյալների հենքի կառավարման համակարգ), կիրառական ծրագրեր: Տեխնիկական միջոցների համալիրը: Տեղեկատվական համակարգերի կազմակերպչական և իրավական ապահովումը: Համաշխարհային ինֆորմացիոն ռեսուրսները և ցանցերը, նրանց փոխազդեցության մեթոդները և միջոցները: Տեղեկատվական, ծրագրային և այլնի ապահովվածության ստանդարտացում: Ստանդարտացման էությունը, հիմնական պրոցեսների դասակարգումը, մեթոդները և միջոցները: Ստանդարտացման ազգային և համաշխարհային մակարդակները: Հասկացություն աշխարհագրական և հողատեղեկատվական համակարգերի մասին (ԵՏՀ և ՀՏՀ), նրանց կառուցվածքը, դասակարգումը և կիրառումը: ԵՏՀ-ում և ՀՏՀ-ում տեղեկատվության արտացոլումը և պահումը, ներկայացման ուղիները: Տեղեկատվական և իմացությունը ԵՏՀ-ում և ՀՏՀ-ում: Հասկացություն հողաշինարարական էքսպերտ համակարգերի մասին և նրա ինտեգրացումը հողաշինարարական ավտոմատ նախագծման աշխարհագրական և հողային համակարգերի հետ համակարգչային հողաշինարարական քարտեզների և հատակագծերի ստեղծումը: Հողաշինարարական արտադրությունում ԵՏՀ և ՀՏՀ ստեղծումն ապահովող միջոցների նկարագիրը: Երկրատեղեկատվական համակարգերի տեղը հողային կադաստրային և հողաշինարարության ինֆորմացիոն մատակարարման մեջ: ԵՏՀ-ի և ՀՏՀ-ի նպատակը, խնդիրները, մշակման սկզբունքները և տեխնոլոգիան և կիրառությունը հողակադաստրային և հողաշինարարական գործունեություններում:

 

5. ՀՈՂԱՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍԱԿԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Առարկան, նրա կապը գեոդեզիայի և այլ մասնագիտական առարկաների հետ: Առարկայի ուսումնասիրման մեթոդը, խնդիրներն ու բովանդակությունը: Պատմական ակնարկ հողաշինարարության գիտության առաջացման ու զարգացման մասին: Հողաշինարարության օբյեկտը, տեսակները: Հողերի արդյունավետ օգտագործման խնդիրները: ՀՀ հողային ռեսուրսները, նրանց ժամանակակից և հեռանկարային օգտագործման նախագծերն ու պլանները: ՀՀ աշխարհագրական դիրքը և ընդհանուր բնութագիրը, նախագիծ հասկացողության սահմանումը: Նախագծերի դասակարգումը և նախագծման փուլերը: Տեխնիկական նախագծի տարբերությունը նախագծման մյուս փուլերից: Աշխատանքային գծագրերի փուլը, նրա հիմնական նպատակը:

 

6. ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԿԱԴԱՍՏՐ -180 ժամ, 6 կրեդիտ

Հասկացողություն անշարժ գույքի մասին, նրա հիմնական խմբերը, արժեքի և գնի տեսությունը: Հողի և անշարժ գույքի գնահատման հիմնական ֆունկցիաների և սկզբունքների ուսումնասիրումը: Հողի և անշարժ գույքի գնահատման մեթոդները: Հիպոթեքային վարկեր, անշարժ գույքի գրավը, հողի արժեքը անշարժ գույքի գնի մեջ: Անշարժ գույքի արդյունավետ և էֆեկտիվ օգտագործման սկզբունքը, շենքերի և շինությունների գնահատման մեթոդիկան, գնահատման գործունեության ինֆորմացիոն ապահովումը: Հողի և անշարժ գույքի գնահատման գործընթացի ավտոմատացումը: Անշարժ գույքի տվյալների բանկի մշակումը: Համայնքային հողերի և սեփականության օբյեկտների կառավարումը: Անշարժ գույքի շուկայի վերլուծությունը: Անշարժ գույքի առանձին օբյեկտների և քաղաքային տարածքների զարգացման նախագծերի մշակումը: Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների, մոդելավորման և ժամանակակից տեխնիկայի կիրառումը հողի և այլ անշարժ գույքի գնահատման ժամանակ: Բնակավայրերի գույքագրման և գոտիավորման տեխնիկական առաջադրանքի կազմումը: Անշարժ գույքի իրավունքի և նրա հետ գործարքի իրավունքի գրանցումը: Բնակավայրերի սահմաններում հողային հարաբերությունների կարգավորումը: Հողի օգտագործման, շրջակա միջավայրի, հատուկ օբյեկտների պահպանման պետական հսկողության իրագործումը: Անշարժ գույքի վիճակի և դինամիկայի (առք ու վաճառքի գործընթացի, սեփականության օբյեկտների, հիպոթեքի, էկոլոգիական և տեխնիկական փորձաքննության) վերլուծությունը: Քաղաքային և կադաստրային տեղեկատվական համակարգերի և տեխնոլոգիաների ստեղծման համար պլանների, ծրագրերի և մեթոդների մշակումը:

 

7. ՀՈՂԱԿԱԴԱՍՏՐԱՅԻՆ ԳԵՈԴԵԶԻԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐ - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

Առարկայի խնդիրները: Գեոդեզիական աշխատանքների դերը, հողաշինարարական նախագծման, հողային կադաստրի, բնակավայրերի հատակագծման և մելիորացիայի բնագավառներում: Քարտեզագրական նյութերի տեսակները, օգտագործումը հողաշինարարության և հողային կադաստրի մեջ և նրանց նկատմամբ ներկայացվող պահանջները: Հողօգտագործման հատակագծերի կազմման տեխնոլոգիան: Տեղագրական հիմքի կազմումը նախագծման նպատակով: Հասկացություն քարտեզագրական նյութերի ճշտության, մանրամասնության և լիարժեքության վերաբերյալ: Տարբեր մասշտաբներով գեոդեզիական հիմքի վրա սահմանագծային կետերի տեղադրման ճշտությունը: Հատակագծերի և քարտեզների վրա հեռավորությամբ, գծածրի, մակերեսի, վերազանցման և թեքության տեղադրման ճշտությունը: Մասշտաբների և հորիզոնականների անկման ընտրության սկզբունքները` կախված հատակագծի և քարտեզի նշանակությունից: Հողօգտագործման հատակագծերի ճշտման համար կիրառվող հանույթի մեթոդները: Մակերեսների որոշումը վերլուծական եղանակով, հիմնական բանաձևերը, ճշտությունը: Մակերեսների որոշումը գրաֆիկ եղանակով, պալետկայով և նրա ճշտությունը: Մակերեսի որոշման մեխանիկական եղանակ: Պլանիմետր, տեսակները և կառուցվածքը: Պլանիմետրի ստուգումը: Պլանիմետրով մակերեսի որոշումը: Սավիչի եղանակով մակերեսի որոշման ճշտությունը: Ժամանակակից չափիչ տեխնիկայի և համակարգիչների կիրառումը մակերեսների որոշման նպատակով: Տեղամասի նախագծման բովանդակությունը: Տեղամասերի նախագծման վերլուծական եղանակը և նրա ճշտությունը: Տեղամասերի նախագծումը գրաֆիկ եղանակով և նրա ճշտությունը: Տեղամասերի նախագծումը մեխանիկական եղանակով և նրա ճշտությունը: Նախագծման տարբեր եղանակների համակցումը: Նախագծի տեղափոխումը բնության մեջ, բովանդակությունը և եղանակները, աշխատանքների կազմակերպումը: Անկյունաչափական եղանակով նախագծի տեղափոխումը բնության մեջ: Նախագծի տեղափոխումը բնության մեջ մենզուլայով: Նախագծային տեղամասերի սահմանային կետերի և սահմանների ամրացումը: Բնության մեջ տեղամասերի մակերեսների տեղափոխման ճշտությունը: Հակաէրոզիոն միջոցառումների և խախտված հողերի վերականգնման նախագծերի գեոդեզիական աշխատանքների բովանդակությունը: Բնակավայրերի հարթագծման գեոդեզիական աշխատանքները: Մելիորատիվ շինարարության նախագծերի կազմման և բնության մեջ տեղափոխման գեոդեզիական աշխատանքների բովանդակությունը:

 

8. ՀՈՂԱՅԻՆ ԿԱԴԱՍՏՐ ԵՎ ՀՈՂԵՐԻ ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳ - 330 ժամ, 11 կրեդիտ

Հողային կադաստր հասկացությունը, նշանակությունը և խնդիրները: Հողային կադաստրի բաղկացուցիչ մասերը, կադաստրի ձևերը և սկզբունքները: Կադաստրի զարգացման պատմությունը: Հողային ֆոնդը որպես հողային կադաստրի օբյեկտ: Հողային կադաստրի վարման նպատակով ելակետային տեղեկատվության ստացման, մշակման և վերլուծման մեթոդները: Հողային կադաստրի տեղեկատվական և իրավական ապահովումը: Հողային կադաստրը հողային հարաբերությունների կարգավորման և ղեկավարման մեխանիզմ: Հողատիրման հողօգտագործման գրանցումը, հողագրանցման փաստաթղթերը: Հողերի հաշվառման հասկացությունը և օրինաչափությունները, հողա-հաշվառման միավորները: Հողատեսքերի դասակարգումը, հողերի հաշվառման ձևերը և սկզբունքները, հողա-հաշվառման փաստաթղթերը, բովանդակությունը և ձևերը: Հատակագծա-քարտեզագրական և այլ նյութերի բովանդակությունը հողերի հաշվառման ընթացքում: Հողերի գրանցման և հաշվառման մեքենայացումը: Տվյալների մոդելները և բազաները: Հողային պաշարների ղեկավարման ավտոմատացված համակարգը: Հողերի գնահատման հիմնահարցերը: Հողերի գնահատման հասկացությունը, հողերի բոնիտումը, հողերի բոնիտման նյութերը և փաստաթղթերը, հողերի հատկությունները և ցուցանիշները, հողերի դասակարգման և խմբավորման մեթոդները: Հողերի տնտեսական գնահատման ցուցանիշները: Հողերի գնահատման սանդղակների կազմման սկզբունքները տարբեր հողատեսքերի և կատեգորիաների համար: Ներհամայնքային հողերի գնահատումը: Հողերի արժեքային գնահատումը: Հողերի գնահատման նյութերը և փաստաթղթերը: Հողագնահատման աշխատանքների մեքենայացումը: Հողագնահատման աշխատանքները արտասահմանում: Հողագնահատման տվյալների կիրառման ոլորտները: Համայնքի հողային կադաստրը, մարզի հողային կադաստրը, հանրապետության հողային կադաստրը: Հողատեղեկատվական համակարգը: Հողային կադաստրը և հողաշինարարությունը: Հողային կադաստրը և հողերի մոնիթորինգը:

 

9. ԳՅՈՒՂԱԿԱՆ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԻ ՀԱՏԱԿԱԳԾՈՒՄ - 120 ժամ, 6 կրեդիտ

Գյուղական բնակավայրի շինարարության համար հատկացվող տարածքի ընտրությունը, քաղաքաշինության հիմնական սկզբունքները, գոտիականությունը: Բնակավայրի ճարտարապետա-հատակագծային կառուցվածքը, նրա տարրերը: Հատակագծման ընդհանուր սխեմայի կազմումը: Ճարտարապետա-հատակագծային հորինվածք: Բնակավայրի տրանսպորտա-հատակագծային կազմակերպումը, փողոցների ցանցի համակարգը, բնակավայրի հասարակական կենտրոնը, կառուցվածքը, գործառնությունները: Բնակավայրի ճարտարաբանա-տարածական հորինվածք: Հասարակական, մշակութա-կենցաղային նշանակության շենքերի և շինությունների ու բնակելի շենքերի կազմակերպումը, տեղադրումը բնակավայրում: Գյուղական բնակավայրի արտադրական գոտու կազմը, գյուղ-մեքենաների նորոգման, պահեստների, ջերմոցա-ջերմատնային, անասնապահական, գյուղատնտեսական մթերքների վերամշակման համալիրների նախագծումը: Գյուղական բնակավայրի վերակառուցումը, հատակագծման նախագծման բարեփոխումները: Նախագծի տեխնիկա-տնտեսական գնահատումը:

 

10. ՀՈՂԱՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ՆԱԽԱԳԾՈՒՄ - 510 ժամ, 17 կրեդիտ

Հողաշինարարության գիտության սահմանումը, կառուցվածքը, նպատակը և խնդիրները: Հողաշինարարական նախագծումը որպես հողաշինարարության անցկացման մեթոդոլոգիա: Հողաշինարարական նախագծի տեսակները: Հողային և ագրարային հարաբերությունները արդի պայմաններում: Միջտնտեսային հողաշինարարություն: Միջհամայնքային հողաշինարարական նախագծերի կազմումը, նպատակը և խնդիրները: Հանրապետության հողային ֆոնդը ըստ նպատակային նշանակության:Հանրապետության հողային հաշվեկշիռը: Միջտնտեսային հողաշինարարական նախագծերի բովանդակությունը, կազմը և կառուցվածքը` կապված ջրամբարների շինարարության արդյունքում նրանց ազդեցության գոտում հայտնված հողօգտագործողների վերակազմավորման հետ: Միջտնտեսային հողաշինարարական նախագծերով տնտեսությունների սահմանների ճշգրտման, վերականգնման և անցկացման գործողությունների հաջորդականությունը: Խախտված հողերի վերականգնման նախագծի կազմումը, հողալվացման հողատարածքների խոշորացման և արդյունավետ հողօգտագործման կազմակերպման սկզբունքները: Հողօգտագործման թերությունները և նրանց վերացման ուղիները: Ներհամայնքային հողաշինարարական նախագծերի կազմման նպատակը, խնդիրները: Ներհամայնքային ճանապարհային ցանցի տեղաբաշխումը և նախագծումը, ճանապարհի ծանրաբեռնվածությունը, ծածկույթը, լայնական պարամետրերի սահմանումը, երկայնական պրոֆիլների կազմումը, հողային աշխատանքների ծավալների հաշվարկը: Ճարտարագիտական, մելիորատիվ և ջրատնտեսական տարբեր նշանակության կառուցվածքների տեղաբաշխումը: Ոռոգման ցանցի նախագծումը և նրա լծորդումը հողօգտագործման պարամետրերի հետ: Բանվորական նախագծեր: ՀՀ հողային ֆոնդի վերլուծությունը: Վարելահողերի հողաշինարարական կազմակերպումը, ցանքաշրջանառության սխեմաների կազմումը: Դաշտապաշտպան անտառաշերտերը և նրանց տեղաբաշխումը: Կուլտուր-տեխնիկական աշխատանքների բովանդակությունը: Քարքարոտ հողերի յուրացում, քարքարոտ հողերի յուրացման դիֆերենցիալ տեխնոլոգիան: Բազմամյա տնկարկների տարածքի հողաշինարարական կազմակերպումը: Բնական կերհանդակների տարածքի հողաշինարարական կազմակերպումը, արոտավայրերի մակերեսային և արմատական բարելավում, մշակովի արոտային տարածքի կազմակերպումը: Արոտավայրերի ջրարբիացում: Հակաէրոզիոն միջոցառումների դասակարգումը, թեք լանջերի դարավանդումը, հաշվարկը և նախագծումը հատակագծում: Հակաձորակային միջոցառումներ: Հողերի հարթագծումը թեք կամ հորիզոնական հարթության տակ: Ոռոգելի հողերի հարթագծում: Նախագծի տեղափոխումը բնության մեջ: Հողաշինարարական նախագծերի տնտեսական, սոցիալական և էկոլոգիական արդյունավետության հիմնավորումը:

 

11. ՀՈՂԱՅԻՆ ՌԵՍՈՒՐՍՆԵՐԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ԿԱՆԽԱՏԵՍՈՒՄ - 270 ժամ, 9 կրեդիտ

Առարկայի ուսումնասիրման մեթոդը, խնդիրները և բովանդակությունը: Հողային ռեսուրսների օգտագործման կանխատեսումների մեթոդիկայի տեսական հիմունքները: Հողային ռեսուրսների ժամանակակից օգտագործման վերլուծությունը, ուսումնասիրվող երևույթների միտումների ու զարգացման օրինաչափությունների սահմանումը: Հողային կանխատեսումների փուլերը և նրանց կատարման փուլերը: Կանխատեսումների հավաստիությունը, արժանահավատության գնահատման աստիճանը: Հանրապետության հողային ռեսուրսների օգտագործման գլխավոր սխեման: Մարզի հողային ռեսուրսների օգտագործման կանխատեսումների բովանդակությունը: Շրջանային սխեմաների խնդիրները: Հողային ռեսուրսների կանխատեսումների արդյունքների տնտեսական գնահատման մեթոդները: Նախագիծ, նախագծման փուլերը, տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորումը, սխեման, տեխնիկական նախագիծ, աշխատանքային գծագրերի փուլը, նախագծի կիրառումը բնության մեջ:

 

12. ՀՈՂԱՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԵՎ ՀՈՂԱԿԱԴԱՍՏՐԱՅԻՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ ԵՎ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն: Հողաշինարարական և հողակադաստրային աշխատանքների առանձնահատկությունները: Հողաշինարարության, կուլտուր-տեխնիկական աշխատանքների քարքարոտ հողերի իրացման նախագծումը և կատարումը: Հողային աշխատանքներ, բնահողի շինարարական հատկությունները, դասակարգումը: Փխրունացման գործակից, մնացորդային փխրունացում: Հողային կադաստրի կազմակերպումը և վարումը: Հողօգտագործման բնութագրերը գյուղացիական և գյուղացիական կոլեկտիվ տնտեսություններում: Հողային աշխատանքների կատարման միջոցները անընդհատ և ցիկլային գործողության հողային մեքենաներ: Միաշերեփ էքսկավատորներ, դասակարգումը և աշխատանքների կազմակերպումը: Հողօգտագործման իրավունքի պետական ակտ, դրա նշանակությունը և կազմելու կարգը: Հատուկ տիպի մելիորատիվ մեքենաներ, նրանց աշխատանքի կազմակերպումը: Պայթեցման աշխատանքների կազմակերպումը և կիրառումը հողաշինարարական աշխատանքներում: Հողերի հաշվառումը և նրանց մելիորատիվ վիճակը: Դաշտերի հարթեցման աշխատանքներ: Ոռոգելի հողերի գույքագրման աշխատանքների նախապատրաստումը, կազմակերպումն ու անցկացումը: Հողաշինարարության հետախուզման աշխատանքները, նրանց կատարումը: Նախագծման փուլերը: ՀՀ հողային օրենսգիրքը: Հողերի չափաբերման կազմակերպումն ու կատարումը: Քարտեզագրական և հատակագծային նյութերը և նրանց օգտագործումը հողային կադաստրի վարման աշխատանքներում: Պետական վերահսկողության դերը հողային կադաստրի վարման գործում, անօգտագործելի հողեր, պահուստային ֆոնդի ձևավորումը, նրանց օգտագործման կարգը և այդ գործում հողաշինարարության դերը: Շինարարության նախահաշվային արժեքի որոշումը, ընդհանուր նախահաշվային-ֆինանսական հաշվարկ: Նորմատիվային աղբյուրներ, շինարարության նորմաներ և կանոններ: Շինարարության օրացուցային պլան: Շինարարության գլխավոր հատակագիծ: Նախապատրաստական աշխատանքներ և օժանդակ օբյեկտներ:

 

13. ԲՆԱԿԱՆ ՌԵՍՈՒՐՍՆԵՐԻ ՄՈՆԻԹՈՐԻՆԳ ԵՎ ԿԱԴԱՍՏՐ - 330 ժամ, 11 կրեդիտ

Հասկացություն բնական ռեսուրսների կադաստրի մասին, նշանակությունը, խնդիրները: Կադաստրի բաղկացուցիչ մասերը, տեսակները, սկզբունքները: Կադաստրի զարգացման պատմությունը: Կադաստրի ինֆորմացիայի ստացման մեթոդները, մշակումը և վերլուծությունը: Ջրային, անտառային ռեսուրսների, մթնոլորտի, ֆլորայի և ֆաունայի, և այլնի կադաստր: Կադաստրային տվյալների մշակման ավտոմատացում: Բնական ռեսուրսների մոնիթորինգի կառուցվածքը, բովանդակությունը: Բնական ռեսուրսների մոնիթորինգի վերահսկողական ցուցանիշների համակարգը: Բնական ռեսուրսների բազային և օպերատիվ մոնիթորինգ: Բնական ռեսուրսների մոնիթորինգի դիստանցիոն և վերգետնյա միջոցները: Բնական ռեսուրսների մոնիթորինգի կառուցվածքի կազմակերպումը: Հողային ռեսուրսների էկոլոգիական փոփոխության մոնիթորինգների ինֆորմացիայի ապահովումը: Բացասական գործընթացների ազդեցության չեզոքացման եղանակները:

 

14. ՀՈՂԱՅԻՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Հողային իրավունքը` որպես իրավունքի ճյուղ: Հողային իրավունքի ծագման և զարգացման համառոտ պատմությունը: ՀՀ հողային օրենսդրությունը: ՀՀ հողային ֆոնդը: Գյուղատնտեսական նշանակության հողերի հասկացությունը: Բնակավայրերի, արդյունաբերական, ընդերքօգտագործման և այլ արտադրական նշանակության օբյեկտների, հատուկ պահպանվող տարածքների, հատուկ նշանակության, անտառային, ջրային և պահուստային հողեր: Հողային պաշարների կառավարումը: Հողերի պահպանությունը: Վերահսկողությունը հողային օրենսդրության կիրառման նկատմամբ: Հողամասերի նկատմամբ քաղաքացիների և իրավաբանական անձանց իրավունքները: Հողամասի սերվիտուտը: Հողամասերի սեփականության իրավունքը: Հողային վեճերի քննարկման կարգը: Պատասխանատվությունը ՀՀ հողային օրենսդրության խախտման համար:

 

15. ՀՈՂԱՇԻՆԱՐԱՐԱԿԱՆ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ագրարային տնտեսագիտության հիմունքները: Հողը որպես գյուղատնտեսական արտադրության գլխավոր միջոց և նրա առանձնահատկությունների տնտեսագիտական մեկնաբանությունը: Հողը արտադրական ֆունկցիայում: Հողաշինարարական, հողապահպանական միջոցառումների տնտեսական արդյունավետության որոշումը, բիզնես-ծրագրերի տնտեսական հիմնավորումը: ՀՀ հողային ֆոնդը: Կազմը, կառուցվածքը: Հողատեսքեր: Գյուղատնտեսական հողատեսքեր: Հողատեսքերի փոխակերպման տնտեսական գնահատումը: ՀՀ գյուղատնտեսական հողատեսքերի 1940-2004 թթ. կառուցվածքային տեղաշարժերի տնտեսական գնահատականը: Հողային մոնիթորինգը, բաղկացուցիչ մասերը, իրականացման կառույցները և վիճակը: Հողատեսքերի կառուցվածքային և տնտեսական համահարթում: Մեթոդիկան: Չափակցելի և պայմանական վարելահող: Կադաստրային հեկտար: Ցանքատարածությունների ընդհանուր և տարածքային կառուցվածքային տեղաշարժերը, սպառնացող վտանգի վերացման ուղիները: ՀՀ հողային ֆոնդը ըստ հողօգտագործողների: Տարածքային հողապահովվածությունը: Սեփականաշնորհման հարուցած խնդիրների լուծման ուղիները: Հողային կադաստր: Էությունը, նշանակությունը, վիճակը ՀՀ-ում: Կադաստրի բաղկացուցիչ մասերը: Կադաստրի կազմելու, հաստատելու կարգը, օգտագործման բնագավառները: Հողի հարկը և կադաստրը: Ինչու է դժգոհ գյուղացիական տնտեսությունը: Հողի տնտեսական գնահատումը: Մեթոդիկայի թերությունները: Տնտեսական գնահատման սանդղակները, տարածքային ցուցանիշները: Հողօգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը, ցուցանիշները, հաշվարկման մեթոդիկան, մակարդակը, դինամիկան, տարածքային առանձնահատկությունները: Վարելահողերի և բազմամյա տնկարկների, բնական կերհանդակների տարածությունների օգտագործման մակարդակը և դինամիկան: Ոռոգելի և ոռոգված ջրարբիացված հողեր, կորուստների գինը: Հողաշինարարական և հողօգտագործման մեջ ներառվող ռեսուրսների (կապիտալի, աշխատանքի) և ամենամյա արտադրական ու աշխատանքային ծախսումների տնտեսական արդյունավետության մեթոդիկա, ցուցանիշները: Բիզնես-ծրագրերի տնտեսական հիմնավորում: Հողօգտագործման տնտեսական արդյունավետության բարձրացման տեխնիկա-տեխնոլոգիական, քաղաքական, սոցիալ-բարոյական ասպեկտները:

 

16. Անշարժ գույքի գնահատում և փորձաքննություն -90 ժամ, 3 կրեդիտ

Անշարժ գույքի փորձաքննություն և գնահատում առարկայի նպատակը, խնդիրները և սկզբունքները: Անշարժ գույքի շուկայական արժեք և գին: Շուկայական արժեքից տարբերվող արժեքի տեսակները: Արժեքի վրա ազդող գործոնները: Դրամական հոսքերի դիսկոնտավորում: Անշարժ գույքի գնահատման և փորձաքննության ժամանակ անշարժ գույքի վերաբերյալ անհրաժեշտ տեղեկատվության հավաքագրումը, մշակումը և վերլուծությունը: Անշարժ գույքի շուկայական արժեքի որոշման մեթոդները: Ծախսային մեթոդով անշարժ գույքի շուկայական արժեքի որոշումը: Անշարժ գույքի ֆիզիկական, ֆունկցիոնալ և տնտեսական մաշվածության որոշումը: Եկամտային մեթոդով անշարժ գույքի շուկայական արժեքի որոշումը: Կապիտալավերածման գործակից: Համեմատական մեթոդով անշարժ գույքի շուկայական արժեքի որոշումը: Հողամասերի շուկայական արժեքի որոշման առանձնահատկությունները: Անշարժ գույքի գնահատումը շուկայի ռիսկայնության գործոնի հաշվառմամբ: Ներդրումային նախագծերի գնահատումը: Գնահատման արդյունքների ձևակերպման նկատմամբ պահանջները: Գնահատման արդյունքների համաձայնեցումը և հաշվետվության կազմումը:

 

17. Գյուղ. արտադրության և հողշին կառավարում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

1. Հողը որպես սեփականության օբյեկտ,

2. հողօգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը,

3. հողի սեփականության տնօրինումը, օգտագործումը,

4. հողերի հաշվառման, օգտագործման պետական վերահսկողություն,

5. հողային տարածքի կազմակերպմանը ներկայացվող պահանջները,

6. հողատեսքերի փոխակերպման և վերակուլտիվացիայի տնտեսական արդյունավետությունը,

7. գյուղատնտեսական հողատեսքերի և ցանքաշրջանառության տարածքի կազմակերպումը,

8. մեքենաների համակարգին և դրա մեջ մտնող առանձին մեքենաներին ներկայացվող կազմակերպատնտեսական պահանջները, մեքենաների պահանջարկի հաշվարկման մեթոդական,

9. սպասարկող արտադրության առանձին օղակների կազմակերպումը,

10. աշխատանքային կոլեկտիվների կազմակերպման և նրանց նյութական խրախուսման կատարելագործման ուղիները,

11. տնտեսության վարման համակարգը և մասնագիտացման, ճյուղերի զուգակցման, համակենտրոնացման հիմնախնդիրները, շուկայական տնտեսության պայմաններում,

12. նյութատեխնիկական ապահովման, մատակարարման, գյուղ. մթերքների վերամշակման, պահպանման հանրապետական, մարզային ենթակառուցվածքները,

13. վարկային և ապահովագրական համակարգերի կատարելագործման արդի գործառույթները,

14. ագրարային քաղաքականությունը, ներդրումային և բիզնես ծրագրերի վարկավորման բնագավառում:

 

18. Ագրոպարնային համակարգի կազմակերպությունների կառավարում - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Կառավարման տեսության հիմնական կատեգորիաները: Գյուղատնտեսական մթերքներ արտադրող կազմակերպությունների տեսակները: Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Կառավարման մեթոդները և դրանց կիրառումը ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կազմակերպություններում:

Կոմունիկացիաների նշանակությունը կառավարման գործընթացում: Կառավարչական որոշումները և դրանց ընդունման գործընթացը: Հանրային կառավարման էությունը, գործառույթները և կազմակերպումը: Խմբերի կառավարումը: Իշխանությունը և առաջնորդումը: Ղեկավարման ոճերը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և սթրեսի կառավարումը:

Արտադրության կառավարումը և օպերատիվ կառավարման էությունն ու խնդիրները: Արտադրության կառավարման առանձնահատկությունները ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կազմակերպություններում: Կառավարման արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները: Անձնակազմի հասկացությունը, կառուցվածքը և կառավարման փուլերը:

 

19. Գեոդեզիայի հատուկ դասընթաց - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Գեոդեզիական պլանային հիմքի ցանցերի ստեղծումը խոշոր օբյեկտների` մելիորատիվ շինարարության, հիդրոզատումների, միջտնտեսական և ներտնտեսական հողաշինարարություն, կադաստրային հողագիտական միջոցառումների համար: Տեղագրական հանույթներ, հանույթների տեսակները և դրանց առանձնահատկությունները, ճշտությունները: Ժամանակակից մեթոդներով կատարվող հանույթներ: Էլեկտրոտախեոմետր, ժամանակակից սարքերով կատարվող հանույթների նպատակահարմարությունը հողային կադաստրի բնագավառում: Մակերեսների հաշվարկը, դրանց եղանակները և ժամանակակից մեթոդները: Ինժեներա-գեոդեզիական աշխատանքներ: Հաշվարկային և հավասարակշռման եղանակներն ու մեթոդները: Ինժեներա-գեոդեզիական աշխատանքի ժամանակ հանդիպող բարդ կապման խնդիրների լուծումներ (հատումներով, Պոտենոտի խնդիր, հակադարձ հատումներ և այլն): Ինժեներա-գեոդեզիական աշխատանքների պլանային հիմքի և բարձրությունների հաշվարկված ու ամփոփված փաթեթների ձևակերպումները ու հանձնումը պահպանման: Գաղափար ժամանակակից մեթոդներով թվային տեղագրական բանկի մասին, դրանցից օգտվելու ձևերի մասին:

 

Բուհական բաղադրիչ

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

 

Ֆակուլտատիվ դասընթացի կրթաբլոկ

 

Տեսական ուսուցման ընդհանուր ժամաբլոկ 150 շաբաթ

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակաս:

 

5. Հողաշինարարություն և հողային կադաստր ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

_____________________________________

                     դասիչ, անվանում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ

_________________________

որակավորման աստիճան

ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1 Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

          որակավորման աստիճան

ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 244 շաբաթ է, որից.

- տեսական ուսուցումը` 150 շաբաթ

    - քննաշրջանները`       27 շաբաթ

- պրակտիկաները` 21 շաբաթ (ուս. պրակտիկա 8 շաբաթ, արտադրական` 6, նախադիպլոմային պրակտիկա 5 շաբաթ),

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և պաշտպանությունը` 10 շաբաթ,

- արձակուրդները` 36 շաբաթ:

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

5.2 Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

որակավորման աստիճան ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում է մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3 ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4 Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5 Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6 ուսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

_____________________________________________

                    դասիչ, անվանում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ

________________________

        որակավորման աստիճան

ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

________________________

            որակավորման աստիճան

ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1.Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման

________________________

                       որակավորման աստիճան

կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, լաբորատոր, սեմինար պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կան գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ըստ ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է (ըստ ճյուղերի) արտահայտությունը ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2 Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Ռուսաց լեզու և գրականություն»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան.

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար:

- իրականացնել 310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր

____________________________________________

                                դասիչ, անվանում

մասնագիտությամբ Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական

____________________________

                    որակավորման աստիճան

կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար.

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտության համար բուհերն

____________________________________________

            դասիչ, անվանում

իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2 ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում և այլն) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-իս ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0.25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնապես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

6.3 ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում:

Աշխատանքների ցանկը

- հողակադաստրային աշխատանքների գեոդեզիական ապահովումը

- հողաշինարարական նախագծերի տեղափոխումը բնության մեջ,

- գյուղական բնակավայրերի հատակագծումը,

- տեղական նշանակության ճանապարհների նախագծումը,

- քարքարոտ հողերի յուրացման հողաշինարարական աշխատանքների նախագծում,

- միջտնտեսային և ներտնտեսային հողաշինարարական աշխատանքների նախագծում,

- հակաէրոզիոն միջոցառումների նախագծային աշխատանքներ,

- մշակովի արոտների տարածքների հողաշինարարական կազմակերպում:

Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցադրումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրիր

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում (Անշարժ գույքի կադաստրի ՊԿ, «Հողշինմոնիթորինգ» ՊՈԱԿ, «Գեոդեզիայի և քարտեզագրման կենտրոն» ՊՈԱԿ, Անշարժ գույքի կադաստրի տարածքային ստորաբաժանումներ, Մարզպետարանների հողշին վարչություններ) կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական պրակտիկաներ: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրերով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

____________________________________________

                     դասիչ, անվանում

        ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

________________________

որակավորման աստիճան

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու, հասարակության և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտություն սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- հողօգտագործման հիմնավորումը ըստ նպատակային նշանակության և սեփականության ձևերը,

- հողօգտագործման, հողահատկացման, օտարման գործընթացի հիմնավորումը և արդյունավետ հողօգտագործման միջոցառումների մշակումը,

- գյուղատնտեսական հողատեսքերի հողաշինարարական կազմակերպման մեթոդները և նրանց իրականացման ուղիները,

- հողակադաստրային աշխատանքների կազմակերպման և տեխնոլոգիաների մշակումը և ֆինանսական հիմնավորումը,

- արդյունավետ հողօգտագործման հողաշինարարական կազմակերպման տնտեսական հիմնավորումը:

 

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող

________________________

որակավորման աստիճան պահանջները սահմանում է մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

 

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի մարդկանց հետ աշխատելու

________________________

որակավորման աստիճան փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

 

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու

________________________

որակավորման աստիճան փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու, բանավոր տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների

________________________

որակավորման աստիճան մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

 

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր պետք է հասկանա իր մասնագիտության

________________________

որակավորման աստիճան էությունը և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման

______________________

                       որակավորման աստիճան

պահանջները.

 

7.2.1. 310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտությամբ

____________________________________________

                       դասիչ, անվանում

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ որակավորումը ներառում է`

_________________________

որակավորման աստիճան ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման

___________________________________

                 որակավորման աստիճան

(դիպլոմային) աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

 

310901 Հողաշինարարություն և հողային կադաստր մասնագիտությամբ

___________________________________

                    դասիչ, անվանում

 

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային)

_________________________

որակավորման աստիճան աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները հողային ֆոնդի հաշվառման, արդյունավետ հողօգտագործման կազմակերպման, հողերի կադաստրային գնահատման, հողաշինարարական նախագծային միջոցառումների իրականացման, կուլտուր-տեխնիկական միջոցառումների կազմակերպման, գյուղ հողատեսքերի հողաշինարարական կազմակերպման, հողակադաստրային աշխատանքների կազմակերպման և տեխնոլոգիաների իրականացման, նախագծային միջոցառումների տնտեսական արդյունավետության հիմնավորման, կենսագործունեության անվտանգության և շրջակա միջավայրի պահպանման ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տարածքի հողաշինարարական կազմակերպման, նախագծման, հողակադաստրային և հողաշինարարական աշխատանքների կազմակերպման և տեխնոլոգիայի գիտահետազոտական, արտադրական և ուսումնական ոլորտներում:

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն հողային ֆոնդի հաշվառման, արդյունավետ հողօգտագործման կազմակերպման, հողերի կադաստրային գնահատման, հողաշինարարական նախագծային միջոցառումների իրականացման, կուլտուր-տեխնիկական միջոցառումների կազմակերպման, գյուղ հողատեսքերի հողաշինարարական կազմակերպման, հողակադաստրային աշխատանքների կազմակերպման և տեխնոլոգիաների իրականացման, նախագծային միջոցառումների տնտեսական արդյունավետության հիմնավորման, կենսագործունեության անվտանգության և շրջակա միջավայրի պահպանման առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքներում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

1. հողերի կադաստրային գնահատումը,

2. հողաշինարարական նախագծում,

3. հողաշինարարական և հողակադաստրային աշխատանքների կազմակերպում և տեխնոլոգիա,

4. հողակադաստրային աշխատանքների կազմ. տնտ. արդյունավետություն,

5. կենսագործունեության անվտանգություն և շրջակա միջավայրի էկոլոգիական հավասարակշռությունը:

 

7.2.3 Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները

 

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

1. գեոդեզիա,

2. հողաշինարարության տեսական հիմունքներ,

3. հողային կադաստր,

4. հողաշինարարական նախագծում,

5. հողային ռեսուրսների օգտագործման կանխատեսում,

6. հողակադաստրային գեոդեզիական աշխատանքներ,

7. մելիորացիայի հիմունքներ:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                310901 - Հողաշինարարություն և  հողային

                                     կադաստր

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| +|+|+|+|+|14| | | |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | =| =|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| 0| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  3  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| 0| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  3  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | 0| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |  3  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  8  |  8  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       |  9  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       |  9  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 34  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|             1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն-1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Հողաշինարարական       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |գծագրություն - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ընդհանուր քիմիա       | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գեոդեզիա - 1          | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 23 |  25 |   425   | 119 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն-2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Հողաշինարարական       | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գծագրություն - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Երկրաբանության        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գյուղատնտեսության     | 3  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |մեքենայացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գեոդեզիա - 2          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 3  |     |  108 *  |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գեոդեզիա` 2 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հողագիտություն        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |երկրաբանության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով` 1 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 30 |  30 | 510+108*| 170 | 238 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |  -  |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ֆիզիկա - 1            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մաթեմատիկական         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |վիճակագրություն և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հետազոտ. մեթոդներ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հողագիտություն,       | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |լանդշաֆտագիտություն   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բուսաբուծ.,           | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |բանջարաբուծութ. և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մարգագետնաբուծ.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունք.              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Մելիորատիվ            | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |երկրագործություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գեոդեզիա (հատուկ      | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |դասընթաց) - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  30 |    510  | 238 | 204 |  68 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 4        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  3  |    51   |  -  |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Երկրաբանություն       | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մելիորատիվ և          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |շինարարական մեքենաներ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գյուղատնտեսության     | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |էլեկտրիֆիկացում       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Հողաշինարարության     | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |տեսական հիմունքներ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գեոդեզիա (հատուկ      | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |դասընթաց) - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 3  |     |  108 *  |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գեոդեզիա` 2 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հողագիտություն և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |լանդշաֆտագիտություն`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0.5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մելիորատիվ            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |երկրագործություն` 0.5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 31 | 30  | 510+108*| 204 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մելիորացիայի          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Տեղական               | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |նշանակության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ճանապարհների նախագծում|    |     |         |     |     |     |

|  |    |- 1                   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ֆոտոգրամմետրիա        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղական             | 6  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |բնակավայրերի          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հատակագծում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հողային ռեսուրսների   | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |օգտագործում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կանխատեսում -1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 32 | 30  |   510   | 272 | 170 |  68 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Անասնաբուծության      | 2  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Չափագիտություն        | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մելիորացիայի          | 5  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |հիմունքներ - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Տեղական նշանակության  | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ճանապարհների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Քարտեզագրություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գեոդեզիական           | 6  |  5  |    85   |  34 |  17 |  34 |

|  |    |աշխատանքները          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հողաշինարարությունում |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հողային ռեսուրսների   | 6  |  4  |    68   |  17 |  34 |  17 |

|  |    |օգտագործում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կանխատեսում - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մելիորացիայի          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ֆոտոգրամմետրիա` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 3| 3  |     |   90 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հետախուզական պրակտիկա`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 35 | 26  | 442+162*| 204 | 153 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Երկրատեղեկատվական և   | 7  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |հողատեղեկատվական      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համակարգեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հողային կադաստր և     | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |հողերի մոնիթորինգ - 1 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հողաշինարարություն և  | 7  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |հողաշինարարական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բնական ռեսուրսների    | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |մոնիթորինգ և          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կադաստր - 1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Հողաշինարարության     | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ընդամենը 7-րդ         | 30 | 26  |   442   | 238 | 136 |  68 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Անշարժ գույքի         | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |կադաստր - 1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հողային կադաստր և     | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |հողերի մոնիթորինգ - 2 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հողաշինարարություն և  | 7  |  5  |    85   |  34 |  17 |  34 |

|  |    |հողաշինարարական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բնական ռեսուրսների    | 6  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |մոնիթորինգ և          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կադաստր - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հողային իրավունք      | 4  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հողային կադաստր և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հողերի մոնիթորինգ` 2  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրատեղեկատ. և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հողատեղեկատ.          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համակարգեր` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հողաշինարարություն և  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հողաշին. նախագծում`   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 32 | 24  | 408+150*| 204 | 119 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղ. պաշտպանութ. և    | 5  |  4  |    56   |  28 |  14 |  14 |

|  |    |անվտանգութ. արտակարգ  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակ.             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Անշարժ գույքի         | 3  |  3  |    42   |  28 |  14 |     |

|  |    |կադաստր - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հողային կադաստր և     | 5  |  4  |    56   |  14 |     |  42 |

|  |    |հողերի մոնիթորինգ - 3 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հողաշինարարություն և  | 3  |  3  |    42   |  14 |  14 |  14 |

|  |    |հողաշինարարական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 3         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հողաշին. և  հողակադ.  | 3  |  4  |    56   |  28 |     |  28 |

|  |    |աշխ. կազմակերպում և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անշարժ գույքի         | 3  |  3  |    42   |  14 |  28 |     |

|  |    |գնահատում և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղ. արտ. և         | 3  |  3  |    42   |  28 |     |  14 |

|  |    |հողաշինարարական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ձեռնարկ. կազմակերպում |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հողաշինարարական և     | 2  |  2  |    28   |  14 |     |  14 |

|  |    |կադաստրային կազմակերպ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Նախադիպլոմային        | 4  |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 31 |  26 | 364+120*| 168 |  70 | 126 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        |  8 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4121+648*|1817 |1498 | 806 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Գեոդեզիա                                                     |

|       |                                                             |

|       |Հողաշինարարության տեսական հիմունքներ                         |

|       |                                                             |

|       |Հողաշինարարական նախագծում                                    |

|       |                                                             |

|       |Հողային ռեսուրսների օգտագործման կանխատեսում                  |

|       |                                                             |

|       |Մելիորացիայի հիմունքներ                                      |

|       |                                                             |

|       |Գեոդեիզական աշխատանքները հողաշինարարությունում               |

|       |                                                             |

|       |Հողային կադաստր և  հողերի մոնիթորինգ                         |

|       |                                                             |

|       |Հողաշինարարական և  հողակադաստրային աշխատանքների կազմակերպում |

|       |և  տեխնոլոգիա                                                |

.___    ._____________________________________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |     8   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    3   |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    5   |   307   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |     8   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    3   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    7   |   342   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |     7   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    3   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    3   |   371   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |     7   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    3   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    5   |   371   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   450   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    35   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    2   |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    6   |   484   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ն |        |    125  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    125  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |  2  |        |   458   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    125  |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    35   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   402   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |    94   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |    2   |    48   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ն |        |    94   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    48   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    34   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    48   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    4   |   446   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  9  |   34   |   3631  |44 ստ., |

|  |  |     |        |         |32 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 311001- «Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ»

_____________________________________________

                                             դասիչ, անվանում

 

Որակավորման աստիճանը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

__________________________________

                                     անվանում

 

1.311001-»Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1 311001 - «Գյուղ. մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

1.2 Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր:

311001- «Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի - բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

1.3 Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

311001 - «Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը ԲՈՒՀ-ն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

1. տեխնոլոգ-կոնստրուկտոր,

2. կոնստրուկտոր գյուղմեքենաշինության ձեռնարկություններում,

3. գյուղացիական և ֆերմերային տնտեսությունների և սպասարկման ՄՏ կայանների ճարտարագետ շահագործող,

4. տեխնիկայի նորոգման կազմակերպիչ,

5. գիտական և ուսումնական բնագավառների աշխատողներ, հարակից ճյուղերի մեքենաշինական և սարքաշինական ձեռնարկությունների ճարտարագետ:

 

1.3.1 Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

311001-»Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությունն առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությունը, որն ուղղված է.

Գյուղատնտեսական արտադրության «մեքենաների համակարգի» մշակմանը, կատարելագործելու և մշակելու նորագույն մեքենաների կառուցվածքներ և տեխնոլոգիական գործընթացներ, էներգախնայող և տեխնոլոգիաներ-դաշտավարության, անասնապահության և այդ բնագավառի մթերքների պահպանության և վերամշակման համար, մշակելու և կատարելագործելու գյուղատնտեսական տեխնիկայի նորոգման, տեխնիկական սպասարկման, ախտորոշման, ինչպես նաև մեքենափորձարկման կայանների գործունեության սպասքներ և սարքավորումներ, գյուղատնտեսության էլեկտրիֆիկացման և ավտոմատացման մասնագետների հետ համատեղ մշակելու այդ բնագավառին առնչվող էլեկտրասարքավորումներ, էներգետիկական տեղակայանքներ և գյուղատնտեսական ու կենցաղային նախատեսվածության ավտոմատ համակարգեր և տեղակայանքներ, մշակելու էներգախնայող տեխնոլոգիաներ, մասնակցելուն էլեկտրա, ջերմա և գազամատակարարման համակարգերի մշակմանը, մշակելու և կատարելագործելու գյուղատնտեսական տեխնիկայի մեքենաշինությանն առնչվող ձուլման արտադրամասի, եռակցման, ներկման գործընթացների տեխնոլոգիաներ և տեխնիկական միջոցներ, մշակելու կոնստրուկտորա-տեխնիկական փաստաթղթեր, լուծելու գիտագործնական խնդիրներ:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Գիտահետազոտական գործունեություն:

Շրջանավարտը կարող է հարմարվել պրոֆեսիոնալ գործունեության հետևյալ տեսակներին.

- աշխատելու գյուղատնտեսական և տրակտորաշինական գործարաններում, նախագծային, գիտական և ուսումնական հաստատություններում, մասնագիտությանը հարակից ճյուղերի մեքենաշինական և սարքաշինական ձեռնարկություններում:

 

1.3.3 Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

 

311001 «Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

- արդյունավետ շահագործել մեքենաշինության տեխնիկական միջոցները` ապահովելով տեխնոլոգիական գործընթացների կատարման օպտիմալ ռեժիմներ և հնարքներ, արտադրելու միջազգային ստանդարտներին համապատասխան գյուղատնտեսական տեխնիկա և անհրաժեշտ սարքավորումներ,

- արդյունավետ կազմակերպել գյուղատնտեսական տեխնիկայի բարձրորակ նորոգում և նպաստել տեխնիկական սպասարկման իրականացմանը,

- անհրաժեշտ մասնագիտական հմտությամբ կատարել մեքենաշինության տեխնիկական միջոցների և ընդհանուր համակարգի կառուցվածքային և շահագործական վերլուծություն,

- իրականացնելու կատարելագործվող և նոր մշակվող տեխնիկական միջոցների լիարժեք տեխնոլոգիական փորձարկումներ,

- մեքենաշինության տեխնիկական միջոցների շահագործման բարձր արդյունավետություն ապահովելու նպատակով ներդնել ավտոմատ կառավարման համակարգեր,

- անհրաժեշտ խորությամբ տիրապետել տեխնիկական միջոցների ճարտարագիտական նախագծման հիմունքներին և կատարմանը,

- մշակել և աշխատել տեխնիկական փաստաթղթերի հետ,

- ամենօրյա գործունեության ընթացքում իրագործել մարդու կենսագործունեության անվտանգության ու շրջակա միջավայրի պահպանությանը վերաբերվող միջոցառումներ,

- մշակել ու իրականացնել աշխատանքի ու արտադրության կազմակերպման ժամանակակից մեթոդներ` բիզնեսի, մենեջմենտի, մարքեթինգի հիմնական սկզբունքները:

 

1.3.4 Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

311001 «Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա) մասնագիտական գործունեությունը

- արդյունավետ կազմակերպել մեքենաշինական, գյուղատնտեսական տեխնիկական միջոցների, սարքավորումների և ավտոմատ համակարգերի շահագործումը,

- կազմակերպելու և իրականացնելու նախագծակոնստրուկտորական` մեքենաների նախագծման համար անհրաժեշտ հետազոտությունները և մեքենաների գործարանային նմուշների փորձարկումները ըստ թեմայի առանձին փուլերի, համաձայն հաստատված մեթոդիկաների,

բ) փորձարարական-հետազոտական

- մասնակցելու գիտափորձերի կատարմանը,

- դիտարկումների և չափումների իրականացում, նրանց նկարագրության և եզրակացությունների ձևակերպման կազմակերպումը,

գ) կազմակերպա-կառավարական

- ընդհանուր տեսական, տեխնիկական և մասնագիտական առարկաներին անհրաժեշտ խորությամբ տիրապետելով, լուծելու արտադրության կազմակերպման համար անհրաժեշտ խնդիրներ,

- շրջանավարտը պարտավոր է տիրապետի ճյուղի էկոնոմիկայի, տեխնիկական միջոցների արտադրության կազմակերպման և կառավարման հիմունքներին, կենսագործունեության անվտանգության և շրջակա միջավայրի պահպանության, իրավագիտության հարցերին:

 

1.3.5 Որակավորման պահանջները.

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

1. Նախագծային,

2. Արտադրական տեխնոլոգիական,

3. Կազմակերպչական ղեկավարական,

4. Գիտահետազոտական:

- Մասնակցում է գյուղատնտեսական մեքենաշինության մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմմանը և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

- Կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

- մասնակցում է մեքենաշինությանը վերաբերող գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

- ուսումնասիրում է մեքենաշինությանն առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթանում է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

- օգտվում է մեքենաշինության ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

- կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6 Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին`

1. Արտադրա-տեխնոլոգիական-ֆերմերային և գյուղացիական տնտեսությունների մեքենայացման, էլեկտրաֆիկացիայի և մթերքների վերամշակման արտադրությունում;

2. կազմակերպա-կառավարման-հարակից նախարարությունների արտադրական վարչություններում:

 

1.4 Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը.

311001 «Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում ստանալու ճարտարագետ-մագիստրոսի որակավորման աստիճան,

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 311001 «Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական` կրթական չափորոշիչով:

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը.

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ տնտեսական`                      ՀՍՏ

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                          ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                                        ԸՄԴ,

    հատուկ մասնագիտական`                                            ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                                     Ֆ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5 Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

4. 311001 «Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ»

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

Դասընթացների անվանումը և նրանց հիմնական բաժինները

 

Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ;

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Ֆիզիկական կուլտուրա - 136 ժամ,

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմերի վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. Հայ ժողովրդի պատմություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ. մ.թ.ա./: Երվանդունիների /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ: Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումը, ամրապնդումը, վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների իշխանությունը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./: Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ. բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դ. առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը:

Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության անկումը:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության տարիներին:

Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

3. Հայոց լեզու և հայ գրականություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը/ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

 

4. Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:

Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն/:

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:

Վարչագործարարական ոճ /դիմում,ստացական,արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/:

 

5. Օտար լեզու - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

6. Մշակութաբանություն - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն:

Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը:

Հին Աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

Անտիկ աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:

Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ:

«Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

7. Քաղաքագիտություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական փուլերը /Անտիկ աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/: Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները սոցիոմշակութային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,գործառությունները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում:

Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. Իրավագիտություն -120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը:

Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:

Սահմանադրական իրավունք: Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

 

10. Տնտեսագիտության տեսություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի արդյունավետություն: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի տեսակները:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը,կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը:

Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի արդյունավետություն: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի տեսակները:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը,կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում:

Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային քաղաքականություն:

Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը:

Անցման շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Բուհական բաղադրիչ

 

11. Մեքենաշինության էկոնոմիկա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ագրարային ոլորտում տնտեսական օրենքների գործելու մեխանիզմը, առարկայի խնդիրները և ուսումնական մեթոդները, դերը ճարտարագետ մասնագետներ պատրաստելու գործում:

Գյուղատնտեսության ռեսուրսօգտագործման էկոնոմիկան: Հողային ֆոնդը և նրա օգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը:

Գյուղատնտեսական արտադրական կապիտալը/հիմնական շրջանառու ֆոնդեր/: Նրանց կազմի, կառուցվածքի, վիճակի ապահովման տնտեսագիտական գնահատումը, հաշվառումը, օգտագործման արդյունավետությունը:

Կապիտալ ներդրումները և նրանց ներդրման, ռիսկի արդարացվածության տնտեսագիտական հիմնավորումը, ցուցանիշները:

Գյուղատնտեսության նյութատեխնիկական բազան: Տեխնիկական պարկը, էներգետիկան, նորացման բազան, ջրային պաշարները, անասնագլխաքանակը, բազմամյա տնկարքները և այլն: Դրանց պահանջի և տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշները:

Գյուղատնտեսության ինտենսիվացումը: Գյուղատնտեսության աշխատանքային ռեսուրսները և նրանց օգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը:

Գյուղատնտեսական արտադրության տնտեսական արդյունավետությունը և զուտ եկամուտ, շահույթ, շահութաբերություն, աշխատանքի արտադրողականություն, ինքնարժեք:

Արտադրական ուժերի տեղաբաշխում և մասնագիտացում:

 

12. Մեքենաշինական արտադրության կազմակերպում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Արտադրության կազմակերպման կատեգորիաների համակարգը, հիմնական տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգը և դրանց տեսակները: Արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրության կազմակերպման ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց հիմնավորումը: Արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական /խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և մեթոդները: Արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և վերլուծությունը: Արտադրական կազմակերպման պլանավորումը ձեռնարկություններում, արտադրական պլանավորման էությունը, գործառույթները և խնդիրները:

Կառավարման էությունը, մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը: Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

 

13. Մեքենաշինական կազմակերպությունների կառավարում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Կառավարման մեթոդները: Հանրային կառավարման էությունը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և տեղական ինքնակառավարման համակարգը:

Խմբերի կառավարումը: Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և սթրեսի կառավարումը:

Անձնակազմի կառավարումը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը և զարգացման փուլերը: Կառավարման արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

14. Մաթեմատիկական վիճակագրության հիմունքները և հետազոտության

մեթոդիկա - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական, երկրաչափական, վիճակագրական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների հավանականությունների, Բեռնուլիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ բանաձևերը:

Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի, երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի, դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ այնպես էլ անընդհատ պատահական մեծությունների համար: Չեբիշևի և Բեռնուլիի բանաձևերը: Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ, ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները: Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

 

Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Բարձրագույն մաթեմատիկա - 360 ժամ, 12 կրեդիտ

Անալիտիկ երկրաչափություն: ՈՒղիղ գիծը հարթության վրա: Երկրորդ կարգի կորեր: Կոորդինատների ձևափոխությունը: Հարթությունը և ուղիղ գիծը տարածության մեջ: Երկրորդ կարգի մակերևույթներ: Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ: Հակադարձ մատրից: Գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: Գաուսի մեթոդը: Վեկտորական հանրահաշիվ: Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Զուգամետ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիա: Ֆունկցիայի անընդհատությունը: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաներ: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Կոմպլեքս թվեր: Անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Անիսկական ինտեգրալներ: Բազմապատիկ և կորագիծ ինտեգրալներ: Նրանց կիրառությունները: Մակերևութային ինտեգրալներ: Դաշտի տեսության Էլեմենտները: Թվային շարքեր: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարք: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր: Ֆուրյեի շարք: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Առաջին կարգի համասեռ գծային և դրանց բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Հավանականությունների տեսություն:

 

2. Ֆիզիկա - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Դասական մեխանիկայի հիմունքները:

Շարժման նկարագրման դասական եղանակը:Կիրառման սահմանները:

Դինամիկայի հիմունքները: ՈՒժերի տեսակներ: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն, էներգիա: Պտտական շարժման դինամիկան:

Հիդրոդինամիկայի հիմունքները:

Մեխանիկական տատանումներ և ալիքներ:

Մոլեկուլյար ֆիզիկայի և թերմոդինամիկայի հիմունքները: Էլեկտրականություն: Էլեկտրաստատիկայի հիմնական օրենքները:

Էլեկտրադինամիկա: Հաստատուն հոսանքի օրենքները: Մագնիսական դաշտ և նրա բնութագրերը: Փոփոխական էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրամագնիսական տատանումներ և ալիքներ:

Օպտիկա: Երկրաչափական օպտիկայի հիմունքները: Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկայի հիմունքները: Ատոմի ֆիզիկա: Միջուկային ռեակցիաներ: Ատոմային և միջուկային էներգետիկա:

 

3. Քիմիա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Նյութի կառույցը: Ատոմի, մոլեկուլի կառուցվածքը, քիմիական կապ: Քիմիական համակարգեր` լուծույթներ, դիսպերս համակարգեր, էլեկտրաքիմիական համակարգեր:

Քիմիական թերմոդինամիկա և կինետիկա` քիմիական պրոցեսների էներգետիկան, քիմիական և ֆազային հավասարակշռություններ: Քիմիական ռեակցիայի արագությունը, կատալիտիկ ռեակցիաներ:

Պարբերական համակարգը և բիոգեն էլեմենտների քիմիան, նրանց հատկությունը, ստացումը, կիրառումը:

Անալիտիկ քիմիայի հիմունքները:

Որակական և քանակական անալիզ: Անալիզի ֆիզիկա-քիմիական մեթոդները:

Օրգանական միացությունների քիմիան` ածխաջրածիններ, ֆունկցիոնալ խմբերով միացություններ, ճարպեր, ածխաջրեր, սպիտակուցներ, պոլիմերներ: Քիմիական պրակտիկում:

 

4. Տեսական մեխանիկա - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և շփման կոն: Գլորման շփում:

Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր: Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը, հետագիծը և արագությունը:

Կետի բարդ (բացարձակ) շարժում: Կորիոլիսի թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները:Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ: ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ:Նյութական կետի շարժման քանակի մոմենտ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ: Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ: Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լագրանժի հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ, ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լագրանժի առաջին և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

5. Ինֆորմատիկա և ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ - 150 ժամ,

5 կրեդիտ

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները:

Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր:

- Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ և այլն);

- Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն);

- Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր);

- Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը:

Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը,օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը:

Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

6. Գծագրական երկրաչափություն և ճարտարագիտական գրաֆիկա - 300 ժամ,

10 կրեդիտ

 

Գծագրական երկրաչափություն

Ներածություն: Պրոյեկտման մեթոդները: ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ: Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

Ճարտարագիտական գրաֆիկա

Կոնստրուկտորական փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն: Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:

Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

7. Համակարգչային գրաֆիկա - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Համակարգիչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր, գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics, ProEngineer, StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ: Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում): Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտների գործիքաշարքը: Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի ստեղծումը; Չափերի կիրառումը,երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ:Չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային փոփոխականներ: Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ: Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը փլոթերի (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը: Տեքստի ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում: Եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում: Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն եռաչափ գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: Եռաչափ մոդելի ռենդեռինգը: Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Օբյեկտների երանգավորում: Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից, առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացներ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Մեքենաների և մեխանիզմների տեսություն - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

ՄՄՏ հիմնական հասկացությունները: Մեխանիզմների կառուցվածքային վերլուծությունը, դրա մեթոդները և սինթեզը: Մեխանիզմների շարժունակությունը և կապերը:Հարթ մեխանիզմների դասակարգումն ըստ Ասուրի և Արտոբոլևսկու: Մեխանիզմների կինեմատիկական ուսումնասիրությունը, դրա մեթոդները: Մեխանիզմի դիրքերը, օղակների առանձին կետերի հետագծերը: Մեխանիզմների արագությունների և արագացումների պլանները և դրանց հատկությունները: Օղակների անկյունային արագությունները և անկյունային արագացումները, դրանց որոշումը: Կինեմատիկական դիագրամներ:Գրաֆիկական դիֆերենցում և գրաֆիկական ինտեգրում:Մեխանիզմների կինեմատիկայի անալիտիկական ուսումնասիրությունը և դրանց մեթոդները: Մեխանիզմների ուժային վերլուծությունը: Մեխանիզմների ուժային հաշվարկի մեթոդը: Օղակների իներցիոն ուժերը հարթ մեխանիզմների մեջ: Հակազդումները կինեմատիկական զույգերում:Առաջնային օղակի կինետոստատիկան:ՈՒժային պլանը հարթ մեխանիզմների համար: Բերված ուժեր և բերված մոմենտներ: Մեխանիզմների դինամիկական վերլուծությունը: Մեխանիզմի օղակների վրա ազդող ուժերի բնութագրերը: Մեխանիզմի կինետիկ էներգիան: Բերված զանգվածներ և բերված իներցիայի մոմենտ: Մեքենայական ագրեգատի շարժման հավասարումները և դրանց ինտեգրումը: Մեքենայի շարժման ուսումնասիրությունը էներգոզանգված դիագրամի (Վիտենբաուերի) մեթոդով: Մեքենաների և մեխանիզմների շարժման անհավասարաչափությունը: Միջին արագություն և շարժման անհավասարաչափության գործակից: Արագությունների կարգավորիչներ: Զանգվածների հավասարակշռումը: Թափանիվը որպես արագության կարգավորիչ, դրա հաշվարկը: Մեխանիզմների էներգետիկ բնութագրերը: Մեքենայի էներգետիկ բալանսի հավասարումը: Մեխանիկական ՕԳԳ: Բարձր կարգի մեխանիզմներ: Ատամնանիվային մեխանիզմներ: Ատամնանիվային մեխանիզմների դասակարգումը: Հիմնական երկրաչափական և որակական պարամետրերը: Ատամնանիվային բարդ մեխանիզմների կինեմատիկան: Տարածական ատամնանիվային մեխանիզմներ: Հիպերբոլոիդալ և պտուտակավոր ատամնանիվային մեխանիզմներ: Բռունցքային մեխանիզմներ, դրանց դասակարգումը, կինեմատիկան և նախագծումը: Շփումը մեխանիզմների և մեքենաների մեջ: Շփման տեսակները:

 

2. Մեքենաների մասեր - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության չափանիշները և նախագծման հիմունքները:

Մեքենաների մասերի միացումները

Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ: Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ: Հաշվարկը ըստ ամրության:

Քանդվող միացումներ: Պարուրակային, երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության:

Մեխանիկական փոխանցումներ

Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության:

Շարժմանը սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ

Լիսեռներ և սռնիներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման: Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը: Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

3. Ամբարձիչ փոխադրական մեքենաներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Ամբարձիչ-փոխադրական մեքենաների կիրառման բնագավառները, դասակարգումը, տեխնիկական ցուցանիշները, աշխատանքային ռեժիմները, շարժաբերը:

Ամբարձիչ մեքենաներ: Հատուկ նշանակության մեքենամասերն ու հանգույցները /մետաղաճոպաններ, բեռնատար շղթաներ, ճախարակներ, աստղանիվներ, բազմաճախարակներ, թմբուկներ, կեռեր, կեռի կախոցներ, բեռբռնիչ հարմարանքներ, դադարակներ, ճանկանվային, հոլովակավոր, արգելակներ` կոճղավոր, ժապավենային, սկավառակավոր, կոնական, բեռով փակվող/, կառուցվածքը, հաշվարկը և ընտրությունը:

Ամբարձիչ մեքենաների հիմնական մեխանիզմների /բեռի բարձրացման, տեղաշարժման, պտտման, թռիչքի փոփոխման/ սկզբունքային սխեմաները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները, շարժաբերը, դիմադրությունների որոշումը,իներցիոն ուժերը, շարժիչի, ռեդուկտորի, արգելակի և կցորդիչների ընտրությունը:

Ամբարձիչ մեքենաների մետաղական կառուցվածքների և կայունության հաշվարկի սկզբունքները:

Փոխադրական մեքենաների դասակարգումը: Բեռների տեսակները և ֆիզիկա-մեխանիկական հատկությունները: Քաշող, կրող, տանող, ձգող և հենոցային օրգաններ` հաշվարկը և ընտրությունը: Արտադրողականությունը և հզորության ծախսը: կենտրոնացված և բաշխված դիմադրություններ: Նվազագույն ձգվածության որոշումը, շերեփների բեռնաթափման եղանակները, շղթաների դինամիկ բեռնվածքը: Քարշային հաշվարկ, շարժաբերի ընտրության, քաշող օրգանի ամրության հաշվարկ:

Պտուտակավոր փոխադրիչների հաշվարկը: Թեք հարթակներ,հոլովակավոր, թրթռացող փոխադրիչներ, պնևմո և հիդրո փոխադրիչներ` ընդհանուր տեղեկություններ:

Կարապիկներ: Կարապիկային տեղակայանքների հաշվարկը: Քարշակող տրակտորներ, բեռնիչներ` բանվորական օրգանները, հաշվարկի տարրերը:

 

4. Էլեկտրոտեխնիկա և էլեկտրոնիկայի հիմունքներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց հաշվարկման եղանակները: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը: Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ: Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ: Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Էլեկտրամատակարարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

Արդյունաբերական էլեկտրոնիկայի հիմնական տարրերը: Կիսահաղորդչային տարրերի հիմնական պարամետրերը: Կիսահաղորդչային ուղղիչներ, ուժեղարարներ, տրիգերներ: Իմպուլսային տեխնիկայի տարրեր: Իմպուլսային գեներատորներ: Թվային միկրոէլեկտրոնիկայի հիմունքներ:

Հասկացություն կիսահաղորդչային միկրոինտեգրալային սխեմաների և միկրոպրոցեսորների մասին: Տիրիստորային սարքեր: Հասկացություն էլեկտրոհաղորդակների կառավարման համար օգտագործվող անկոնտակտ տիրիստորային ապարատների մասին:

 

5. Ավտոմատիկայի հիմունքներ - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման համակարգերի վերաբերյալ:

Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ բնութագրերը և դասակարգումը: Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում:

Ավտոմատ կառավարման համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները:

Ավտոմատ կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները, կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները:

Տելեմեխանիկայի հիմունքները: Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները կազմակերպելիս:

 

6. Մեքենաշինական նյութերի ապրանքագիտություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ձուլման արտադրություն, կիրառվող նյութերը և հանդերձանքը: Ձուլման տարբեր եղանակները: Մետաղների տաք և սառը մշակումը ճնշմամբ և դեֆորմացմամբ: Նախապատրաստվածքների տաքացման սարքավորումները և վառարանների դասակարգումը: Համառոտ տեղեկություններ գլոցման, քարշման, կռման, մամլման, դրոշմման և ճնշմամբ մշակման այլ եղանակների հետ: Կիրառվող գործիքները, հարմարանքները և սարքավորումները: Հալումով և ճնշումով եռակցման առանձնահատկությունները: Եռակցման և հալապատման տարբեր եղանակների համառոտ բնութագրերը, անհրաժեշտ նյութերը և սարքավորումները:

 

7. ՈՒսումնական արհեստանոցներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

«ՈՒսումնական արհեստանոցներ» դասընթացի նպատակն է օժանդակել ուսանողներին «Կառուցվածքային նյութերի տեխնոլոգիա» առարկայի տեսական մասի ավելի հեշտ յուրացմանն: Դասընթացը անցկացվում է ամբիոնի մասնագիտացված արհեստանոցներում:

Առարկայի ուսուցումը հնարավորություն է տալիս ճարտարագիտական ֆակուլտետի ուսանողներին ձեռք բերել գործնական հմտություն տեխնիկա-տեխնոլոգիական հիմնադիր ոլորտներում` հաստոցավարային, փականագործական, եռակցման և ձուլման: Ինքնուրույն աշխատանքի շնորհիվ ուսանողները անմիջականորեն ծանոթանում են հաստոցների, սարքավորումների, հարմարանքների կտրող և չափող գործիքների հետ:

ՈՒսումնական արհեստանոցներ առարկան նախապատրաստում է ուսանողներին այլ մասնագիտական առարկաների ավելի խորը յուրացմանը:

 

8. Հիդրոպնևմոհաղորդակ - 180 ժամ, 6 կրեդիտ

Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը,մարմինների լողալու պայմանը: Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները:Հեղուկների շիթային շարժումը: Հոսքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսքի համար: Հիդրոդինամիկա: Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսքի համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը: Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր, պոմպային տեղակայանք, նրա աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները, բնութագրերը,համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը: Հիդրոպնևմատիկ հաղորդակներ; Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

9. Նյութագիտություն - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

Պարզ մետաղներ: Մետաղների բնորոշ առանձնահատկությունները: Մետաղների ատոմային և բյուրեղային կառուցվածքը: Մետաղների առաջնային և երկրորդային բյուրեղացումը: Մետաղների կոփումը և վերաբյուրեղացում:

Երկակի համաձուլվածքների վիճակի դիագրամներ, տեսակները և վերլուծությունը:

Երկաթ-ածխածնային համաձուլվածքների փուլերն ու ստրուկտուրաները, վիճակի դիագրամի վերլուծությունը: Ածխածնային պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Թուջեր, ստրուկտուրան և հատկությունները:

Պողպատների ջերմամշակման տեսությունը, ջերմամշակման եղանակները: Պողպատի հիմնական փոխակերպումները:

Պողպատների ստրուկտուրան տաքացումից և սառեցումից հետո:

Պողպատների ջերմամշակման տեխնոլոգիան:

Պողպատի ջերմաքիմիական մշակում, պողպատի ցեմենտացումը, տեսակները, ջերմամշակումը: Պողպատի ազոտացումը, նիտրոցեմենտացումը և ցիանացումը: Լեգիրացված պողպատներ: Լեգիրող տարրերի ազդեցությունը պողպատներում տեղի ունեցող փոխակերպումների վրա: Լեգիրացված պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատներ: Գործիքային լեգիրված պողպատներ: Հատուկ ֆիզիկա-քիմիական հատկություններ ունեցող պողպատներ: Մետաղակերամիկական կարծր համաձուլվածքներ;

Գունավոր մետաղներ և համաձուլվածքներ: Պղինձը և նրա համաձուլվածքները` արույր և բրոնզ: Ոչ մետաղական մեքենաշինական նյութեր:

Պլաստմասսաներ: Ապակիներ: Ռետիններ:

 

10. Նյութերի դիմադրություն և և պլաստիկության տեսություն - 360 ժամ,

12 կրեդիտ

Նյութերի դիմադրության դասընթացի խնդիրները: Բեռնվածքի տեսակները: Արտաքին և ներքին ուժեր, լարումներ, դեֆորմացիաներ և տեղափոխություններ: ՈՒղիղ ձողերի ձգումը և սեղմումը: Ներքին ուժերի տեղափոխությունների էպյուրների կառուցումը ձգման և սեղմման դեպքում: Ամրության և կոշտության հաշվարկ: Ստատիկորեն անորոշելի ձողային համակարգեր: Լարումները լայնական և թեք հարթակներում: Դեֆորմացիաների որոշումը ձգման և սեղմման դեպքում: Մարմինների լարվածային վիճակների ուսումնասիրումը: Ներքին ուժերի լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը մաքուր սահքի դեպքում: Հատույթների երկրաչափական բնութագրերը: Ստատիկ և իներցիայի մոմենտների որոշումը, պարզ և բարդ հատույթների համար: Զուգահեռ տեղափոխման և շեղված առանցքների նկատմամբ, իներցիայի մոմենտների կախվածությունը: Կլոր կտրվածք ունեցող ձողերի ոլորման դեպքում, լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը: Հեծանների ներքին լայնական ուժերի, մոմենտների որոշումը և էպյուրների կառուցումը: Նորմալ և շոշափող լարումների որոշումը ծռման դեպքում: Տեղափոխությունների որոշումը Մորի մեթոդով և Վերեշչագինի եղանակով: Ամրության և կոշտության հաշվարկ: Ստատիկորեն անորոշելի հեծաններ: Անխզելի հեծաններ և դրանց հաշվարկը երեք մոմենտների թեորեմի օգնությամբ: Կոր ձողերի ներքին ուժերի, լարումների և տեղափոխությունների որոշումը: Ստատիկորեն անորոշելի կոր ձողեր: Առաձգական մարմնի դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիա: Կլապեհրոնի, Լագրանժի և Կաստիլյանոյի թեորեմները: Դեֆորմացիաների պոտենցիալ էներգիաները մարմնի ծավալի և ձևի փոփոխման դեպքում: Բարդ դիմադրություն` շեղ ծռում, արտակենտրոն սեղմում (ձգում), համատեղ ծռում և ոլորում: Բարակապատ անոթների և հաստապատ խողովակների հաշվարկը: Սեղմած ձողերի հաշվարկը ըստ կայունության: Երկայնական ծռում: Դինամիկ բեռներ: Դինամիկ լարումների և տեղափոխությունների որոշումը հավասարաչափ արագացող շարժման և դինամիկ հատվածի դեպքում: Ամրության հաշվարկ պարբերաբար փոփոխվող լարումների դեպքում (դիմացկունության հաշվարկ)

11. Կառուցվածքային նյութերի տեխնոլոգիա - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Սև և գունավոր մետաղների արտադրությունը, լցաբաշխումը, բյուրեղացումը և կիրառվող վառարաններն ու սարքավորումները: Համաձուլվածքների հալացման վառարաններ: Ձուլման արտադրություն, կիրառվող նյութերը և հանդերձանքը: Ձուլման տարբեր եղանակներ: Մետաղների տաք և սառը մշակումը ճնշմամբ ու դեֆորմացմամբ: Նախապատրաստվածքների տաքացման սարքավորումները և վառարանների դասակարգումը: Համառոտ տեղեկություններ գլոցման, քարշման, կռման, մամլման, դրոշմման և ճնշմամբ մշակման այլ, հատուկ եղանակների հետ: Կիրառվող գործիքները, հարմարանքները և սարքավորումը: Հալումով և ճնշումով եռակցման առանձնահատկությունները: Եռակցման և հալապատման տարբեր եղանակների համառոտ բնութագրերը, անհրաժեշտ նյութերը և սարքավորումները:

Եռակցման կարի որակի վերահսկում: Զոդում: Մետաղակերամիկական, պոլիմերային և ռետինե մեքենամասերի պատրաստման տեխնոլոգիական առանձնահատկությունները:

Խառատային կտրիչի երկրաչափական և կտրման տարրերը: Գործիքանյութերի դասակարգումը: Կտրման պրոցեսին ուղեկցող երևույթները (տաշեղագոյացում, ջերմագոյացում, մակաճ): Կտրման ուժի բաղադրիչ մասերը: Կտրման արագությունը և գործիքի կայունությունը: Կտրմամբ մշակման հիմնական եղանակների (խառատային, գայլիկոնում, ռանդում, թրծում, ֆրեզում, ձգում, հղկում) համառոտ բնութագրերը, առանձնահատկությունները, կիրառվող գործիքները և կտրման ռեժիմի տարրերը: Մշակման նոր տեխնոլոգիական պրոցեսներ` էլեկտրաքիմիական, էլեկտրաֆիզիկական և մակերևույթների պլաստիկ դեֆորմացմամբ:

Մետաղահատ հաստոցների դասակարգումը: Խառատային, գայլիկոնիչ, ռանդիչ, թործիչ, ձգիչ, ֆրեզիչ և հղկիչ խմբերի հաստոցների ստորաբաժանումը, այդ հաստոցների վրա կատարվող աշխատանքները և կիրառվող հարմարանքները ու գործիքները:

 

12. Համափոխարինելիության հիմունքները, չափագիտություն և

ստանդարտացում - 300 ժամ, 10 կրեդիտ

Համափոխարինելիության ընդհանուր սկզբունքները, սահմանումը և ձևերը (լրիվ և ոչ լրիվ, արտաքին և ներքին, ֆունկցիոնալ): Հիմնական հասկացություններ թույլտվածքների և նստեցվածքների մասին: Երկրաչափական պարամետրերի ճշգրտությունը մեքենամասերի պատրաստման և վերականգնման ժամանակ;

Հարթ գլանային միացությունների համափոխարինելիությունը: Հարթ գլանային միացությունների ձևերը: Թույլտվածքների և նստեցվածքների միջազգային համակարգ: Հարթ գլանային միացությունների նստեցվածքների հաշվարկը և ընտրությունը:

Սելեկտիվ հավաքման մեթոդ: Գլորման շառավղային առանցքակալների թույլտվածքները:

Չափային շղթաների հաշվարկը: Տերմինները և սահմանումները:

Երիթային և շլիցային միացությունների համափոխարինելիությունը: Պարուրակային միացությունների համափոխարինելիությունը: Ամրացնող պարուրակները, նրանց հիմնական պարամետրերը:

Ատամնանիվային և որդնյակային փոխանցումներին ներկայացվող շահագործական պահանջները:

Ստանդարտացման համակարգը և էությունը: Ստանդարտների ձևերը և նրանց օբյեկտները: Ստանդարտացման մեթոդական հիմունքները: Ընդհանուր տեխնիկական ստանդարտներ /ԵՍԴՊ, ԵՍԿԴ, ԵՍՏԴ և այլն /:

Տեխնիկական չափումների հիմունքները: Չափագիտություն, նրա նշանակությունը մեքենաների որակի ապահովման գործում: ՈՒնիվերսալ չափիչ միջոցներ: Տրամաչափեր (կալիբրներ):

 

13. Քսանյութեր - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Առարկայի խնդիրներն ու նպատկը; կիրառվող տերմինները,շարժիչային և հնոցային վառելանյութերի, քսայուղերի և քսուկների նշանակությունը, դասակարգումը, մակնիշավորումը և արտասահմանյան համարժեքների հետ համափոխարինելիությունը: Հումքերի ստացման, վերամշակման և մաքրման եղանակները, բաղադրությունը և տարրական կազմը, ֆիզիկա-քիմիական հատկությունները,կիրառելիության ոլորտները և սահմանափակիչները; վառելանյութերի ջերմաստեղծ ունակությունները, այրման առանձնահատկությունները, դրանց նշանակությունից և օգտագործման պայմաններից կախված: Այրման արգասիքների կազմը,դրանց բացասական ազդեցությունը շրջապատող միջավայրի վրա և վտանգավորության նվազեցման հնարավոր ու կիրառվող մեթոդները, այլընտրանքային շարժիչային վառելանյութերը և դրանց կիրառումը սահմանափակող գործոնները; վառելանյութերի և քսանյութերի որակի գնահատման ցուցանիշները և մեթոդները,դրանց պահպանման և ռացիոնալ օգտագործման, փոխադրման, ուտիլիզացման կանոնները; տեխնիկական հեղուկների տարատեսակները, նշանակությունը, դասակարգումը, մակնիշավորումը և կիրառելիության ոլորտները:

 

14. Ջերմատեխնիկա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

«Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ: Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում: Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները: Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ: Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

15. Կենսագործունեության անվտանգություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները: «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների, ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ,հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա, տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

16. Քաղաքացիական պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների անվտանգություն -

150 ժամ, 5 կրեդիտ

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործությունը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

17. Ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանություն - 90 ժամ,

3 կրեդիտ

Կենսոլորտ և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմի և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջական միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Մեքենայացման, հողերի, ոռոգման և չորացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգեր: Էկոլոգիական տեսակետից գյուղատնտեսական անվտանգ մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների կրթաբլոկ

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. Կտրման տեսության հիմունքներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

 

Մեքենամասերի կտրմամբ մշակման նշանակությունը մեքենաշինության բնագավառում:

Շրջատաշում: Կտրիչի երկրաչափական տարրերը: Կտրիչի երկրաչափական տարրերի ազդեցությունը կտրման գործընթացի վրա և նրանց հանձնարարելի մեծությունները: Կտրման տարրերը շրջատաշման դեպքում:

Գործիքանյութեր: Դրանց ներկայացվող պահանջները: Ածխածնային, լեգիրված, արագահատ գործիքային պողպատներ: Կարծր միահալվածքներ: Միներալակերամիկական գործիքանյութեր: Ալմաստը, էլբոռնը, հեկսանիտը և այլ նոր գործիքանյութեր բոռի նիտրիդի հիման վրա: Կտրիչների պատրաստումը, սրումը, վերջնասրումը:

Կտրման գործընթացի ֆիզիկական հիմունքները: Տաշեղագոյացման գործընթացը և նրան ուղեկցող երևույթները: Ջերմագոյացումը և ջերմաբաշխումը մետաղների կտրման գործընթացում:

Կտրիչի վրա ազդող կտրման ուժերը: Կտրման ուժի բաղադրիչ մասերը: Կտրման ուժի բանաձևը: Տարբեր գործոնների ազդեցությունը կտրող ուժի վրա:

Կտրման արագությունը և կտրիչի կայունությունը: Կտրիչների մաշումը և բթացման չափանիշը: Կտրման արագության կախվածությունը տարբեր գործոններից: Կտրման արագության ընդհանուր բանաձևը:

Կտրման ռեժիմների որոշման մեթոդիկան: Կտրման ռեժիմների հաշվարկի մոտավոր մեթոդը:

Գայլիկոնում, անցքալայնում, անցքակոփում: Գայլիկոնման գործընթացի առանձնահատկությունները: Փետրաձև և պարուրաձև գայլիկոնների երկրաչափությունը: Կտրման տարրերը գայլիկոնման դեպքում: Գայլիկոնման գործընթացում ազդող ուժերը: Գայլիկոնի մաշումը: Կայունությունը և կտրման արագությունը գայլիկոնման ժամանակ: Անցքալայնում և անցքակոկում:

Ռանդում. թործում, ձգում: Գործընթացների առանձնահատկությունները: Օգտագործվող գործիքների կառուցվածքը և երկրաչափությունը: Կտրման ռեժիմի տարրերի ընտրումը:

Ֆրեզում: Ֆրեզման գործընթացի առանձնահատկությունները: Ֆրեզների դասակարարգումը: Կառուցվածքը և երկրաչափությունը: Կտրման ռեժիմի տարրերը հղկման ժամանակ: Կտրման ուժերը և հզորությունը հղկման դեպքում: Հոնինգման և գերմաքուր հղկման գործընթացները:

Ոչ մետաղական նյութերի մշակման առանձնահատկությունները: Պլաստմասսաների մշակումը կտրման միջոցով: Փայտանյութերի մշակումը կտրման միջոցով:

Մշակման նոր տեխնոլոգիական գործընթացներ: Մետաղների էլեկտրոքիմիական մշակումը: Մշակման էլեկտրաֆիզիկական մեթոդները: Դետալների մակերևույթների մշակումը պլաստիկ դեֆորմացման մեթոդով:

 

2. Մետաղահատ գործիքներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

 

Մեքենամասերի ճշգրիտ չափերի ապահովումը կտրման միջոցով: Կտրող գործիքներ, նրանց կառուցվածքը, կատարվող աշխատանքները, կտրող գործիքների մշակումը և նախագծումը:

Կտրիչի կառուցվածքը, կոորդինատային հարթություններ, կտրիչի անկյունները: Կտրման ուժերը և դրանց բաղադրիչները: Կտրման ուժերի որոշման տեսական և գործնական եղանակները, կտրման հզորությունը:

Գործիքանյութեր և նրանց ներկայացվող պահանջները, խառատային կտրիչների դասակարգումը: Մակերևույթների խորդուբորդությունների մեծության կախվածությունը կտրիչի երկարաչափությունից: Ձևավոր կտրիչներ: Գայլիկոններ: Պարուրաձև գայլիկոնների դերը, նշանակությունը, տեսակները, կառուցվածքը, կտրող մասի երկրաչափությունը, կտրման անկյունների փոփոխման օրինաչափությունները: Գայլիկոնի մաշը: Կենտրոնական, փետաձև, խոր անցքերի մշակման, օղակաձև մշակման, կարծր համաձուլվածքից կտրող եզրերով գայլիկոնների տեսակները, կառուցվածքը, կիրառման բնագավառը:

 

3. Մետաղահատ հաստոցներ և հարմարանքներ - 180 ժամ, 6 կրեդիտ

Ընդհանուր հասկացություններ, տերմիններ և սահմանումներ: Հաստոցների դասակարգումը, տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները, կինեմատիկական սխեման, տարրերը, փոխանցման զույգերի տեսակները, կինեմատիկական բալանսի հավասարումը: Գլխավոր, մատուցման և օժանդակ շարժումները հաստոցներում, պտուտաթվերի և մատուցումների շարքերը, կարգավորման տիրույթը, երկրաչափական շարքի հայտարարը: Հաստոցների աստիճանային և սահուն կարգավորման, ռևերսիվ, պարբերական շարժման տիպային մեխանիզմները:

Մետաղահատ հաստոցների խմբերը: Տվյալ խմբի հաստոցների դասակարգումը ըստ տիպերի, հաստոցների նշանակությունը, կառուցվածքը, հիմնական հանգույցները: Դրանց հարմարադասումը, շարժումները, պտուտաթվերի և մատուցումների շարքերի կազմումը, կինեմատիկական վերլուծությունը: Նախապատրաստվածքի և գործիքի տեղակայումը, օգտագործվող հարմարանքները: Հաստոցների վրա կատարվող հիմնական աշխատանքները, մշակման սխեմաները:

Խառատային խմբի հաստոցները, խառատային և խառատապտուտակահատ, խառատադարձունային, խառատակարուսելային, անցքերի մշակման հաստոցներ, գայլիկոնիչ ներտաշ, ֆրեզիչ հաստոցներ, համապիտանի ֆրեզիչ, մասնագիտացված և հատուկ ֆրեզիչ, ռանդիչ և ձգիչ: Հղկման հաստոցները, հարթ հղկման, կլոր հղկման, անկենտրոն հղկման, մասնագիտացված հղկման: Ատամնամշակման հաստոցներ, ատամնաթործման, ատամնաֆրեզիչ, կոնական ատամնաանիվների մշակման, ատամնանիվների մաքրատաշ մշակման, էլեկտրական եղանակով մշակման հաստոցներ:

 

4. Գյուղատնտեսական մեքենաշինության տեխնոլոգիա - 240 ժամ,

8 կրեդիտ

Հիմնական հասկացություններ և բնորոշումներ: Մեքենաշինական արտադրության շինվածք, արտադրական և տեխնոլոգիական պրոցեսներ: Մեքենաշինական արտադրության կազմակերպչական ձևերը և տիպերը:

Նախապատրաստվածքի ընտրությունը մշակման թողվածքներ, տեսակները, ելակետային տվյալները, մեխանիկական մշակման թողվածքները, նախապատրաստվածքների նախագծումը:

Նախապատրաստվածքների բազավորումը հաստոցի վրա: Հիմնական հասկացություններ բազայի մասին, բազաների ընտրությունը:

Մեխանիկական մշակման ճշտությունը: Մշակման սխալանքներ, դասակարգումը տարբեր գործոնների ազդեցությունը նրա վրա:

Մշակվող մակերևույթի որակը: Մակերևույթի մշակման որակի հասկացությունը, տեխնոլոգիական գործոնների ազդեցությունը նրա վրա, մեթոդի ընտրությունը, տեխնիկական վերահսկում:

Տեխնոլոգիական պրոցեսի նախագծում: Հիմնական տեխնոլոգիական պրոցեսի կառուցման մեթոդները: Տեխնոլոգիական նորմավորման հիմունքները: Հարմարանքների, հաստոցների դասակարգումը, կտրող գործիքի և չափող սարքի նախագծումը:

Գյուղմեքենաների պատրաստման տեխնոլոգիան: Մշակվող «Կլոր ձողեր» տիպի մեքենամասերը, դասակարգումը, լիսեռներ տիպի մեքենամասերի մշակումը մաքուր և վերջնային մշակումը «սնամեջ գլանների» մշակումը վռանների մշակումը, «սկավառակ» դասի մեքենամասերի մշակումը: Փոկանիվներ, թափանիվներ, ատամնանիվներ և այլն: Իրանային մեքենամասեր դասակարգումը, մշակումը: Գլանների բլոկ, գլխիկ, ծնկաձև լիսեռ, մխոց, փական և այլն:

Գյուղմեքենաների, գործիքների բանվորական օրգանների պատրաստումը: Մեքենամասերի բնութագիրը, գութանների, խոփերի, թևերի դաշտային տախտակների, կտրող սարքերի մեքենամասերի, շղթաների, աստղաանիվների, ծնկաձև լիսեռների, զսպանակների պատրաստումը:

Հավաքման տեխնոլոգիական պրոցեսների հասկացությունները: Հավաքման միավորների դասակարգումը գյուղմեքենաշինության մեջ: Հավաքման տեխնոլոգիական պրոցեսների մշակումը: Տիպային միացությունների հավաքումը:

 

5. Տեխնոլոգիական սարքերի նախագծում - 180 ժամ, 6 կրեդիտ

Հարմարանքներ, նախապատրաստվածքի տեղակայումը հարմարանքներում: Հարմարանքների դերը, դասակարգումը: Նախապատրաստվածքի տեղակայման հիմնական սխեմաները հարթ մակերևույթով, արտաքին և ներքին գլանական մակերևույթով, կենտրոնադրման անցքերով, զուգահեռ անցքերով:

Հարմարանքների սեղմիչ մեխանիզմները: Առաջադրվող պահանջները, դասակարգումը, ամրացման ուժի հաշվարկը: Սեպային, սեպամխացման լծակային, պտուտակային արտակենտրոնական, լծակահոդակապային, զսպանակային, հիդրոպլաստիկ մեխանիզմների, թևաձև սեղմիչների, կապիչների և կալակների հաշվարկը:

Հարմարանքների նորմալացված մեքենամասեր և հանգույցներ: Կտրող գործիքը դիրքորոշող մեքենամասեր, կոնդուկտորային վռաններ, պատճենիշներ, դարձովի և բաժանարար մեխանիզմներ, սևեռիչներ և փականքներ, իրաններ: Հարմարանքների ուժային շարժաբերներ (պնևմատիկ, հիդրավլիկական, պնևմահիդրավլիկական, մեխանիկահիդրավլիկական):

Հաստոցային հարմարանքներ (շրջատաշ և կլոր հղկման ֆրեզային գայլիկոնման ծրագրային ղեկավարման հաստոցների ունիվերսալ հավաքովի):

Կտրող գործիքի ամրացման հարմարանքներ:

Հավաքման հարմարանքներ:

Ստուգման հարմարանքներ:

Հատուկ հաստոցային հարմարանքների նախագծման մեթոդիկա (ելակետային տվյալներ, կոշտության և ճշտության ապահովումը, կիրառման տեխնիկատնտեսական հիմնավորումը):

 

6. Մեքենաշինական արտադրամասերի նախագծում - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

Արտադրամասերի նախագծման դերը ժողովրդական տնտեսության ժամանակակից արտադրություններում, աշխատանքի արտադրողականության և որակի բարձրացման մեջ: Արտադրամասերի տեխնոլոգիական փաստաթղթերի և սարքավորումների ժամանակակից պահանջների ապահովման միտումները:

Արտադրամասի նախագծման հիմնական պահանջները: Արտադրական ձեռնարկություններում արտադրամասերի տեսակները և նրանցում կատարվող աշխատանքները, այդ թվում մեխանիկական, փականագործական, ձուլման, դրոշման, եռակցման, հավաքման, փորձարկման, տեխնիկական վերահսկողության, ներկման և այլն:

Արտադրամասում կատարվող աշխատանքների ծավալը աշխատատարությունների որոշումը: Ըստ նախագծվող արտադրամասի աշխատանքի բնույթից, որոշվում է աշխատանքների ծավալը, աշխատատարությունները, աշխատանքի ռեժիմները և ժամանակի ֆոնդերը:

Նախագծվող արտադրամասի աշխատուժի և սարքավորումների որոշումը: Աշխատանքի կատարման անհրաժեշտ աշխատատեղերի քանակի, մասնագիտությունների և որակավորման որոշումը, ելնելով կատարվող աշխատանքի բնույթից: Բանվորներ, օժանդակ բանվորներ, ծառայողներ, ինժեներա-տեխնիկական աշխատողներ: Հաստոցների քանակի որոշումը ըստ տեսակների մակնիշների:

Արտադրամասի հատակագծման եղանակները և տեխնոլոգիական սարքավորումների համադասումը: Հաշվարկել արտադրամասի չափերը, մակերեսը ելնելով տեխնոլոգիական սարքավորումների անձնագրային չափերից: Սարքավորումները համադասել տվյալ տեխնոլոգիական պրոցեսին համապատասխան, ըստ սահմանված նորմաների:

Նախագծվող արտադրամասի տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորումը:

Տեխնիկական և տնտեսական հաշվարկ նախագծի նպատակահարմարության տեսանկյունից:

Արտադրամասի էներգետիկ հաշվարկը: Էլեկտրաէներգիայի լուսավորվածության, օդափոխության, ջեռուցման, վառելիքի, ջրի, գազի հաշվարկ:

Արտադրամասում անհրաժեշտ սարքավորումների և հարմարանքների նախագծում:

 

7. Մեքենաների նախագծման հիմունքներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Մեքենաների նոր կառուցվածքների ստեղծումը. մեքենաների կառուցվածքների կանխատեսումը, կոնստրուկտորական փաստաթղթերի մշակման փուլերը, մեքենաների նախագծման գործընթացը, արտադրության նախապատրաստումը և յուրացումը:

Մեքենաների նախագծումը համակարգված մոտեցման հիման վրա:

Հիմնական դրույթներ, մեքենաների կառուցվածքին ներկայացվող պահանջների միջև փոխադարձ կապերի տեսակները, շահագործման պահանջները, արտադրության պահանջները:

Մեքենաների կառուցվածքահորինումը համակարգված մոտեցման հիման վրա: Հիմնական դրույթները, շահագործման և արտադրության պահանջները, նրանց փոխադարձ կապերը:

Մեքենամասի կառուցվածքային տարբերակի ընտրությունը համակարգված մոտեցման հիման վրա: Հիմնական դրույթները, մեքենամասի ձևի, նյութի, կոնստրուկտորական բազաների ընտրությունը, չափերի ճշգրտության, մակերևույթի խորդուբորդության որոշումը:

Մեքենաների լավագույն կառուցվածքների նախագծումը: Հիմնական դրույթներ, լավագույն կառուցվածքի ընտրությունը ՄԱՆՀ-ի ներդրման միջոցով, ՄԱՆՀ_ի միջոցով նախագծման հիմնական փուլերը:

Արտոնագրային հետազոտությունները և գյուտարարության հիմունքները: Գյուտերի միջազգային դասակարգման համակարգը, գյուտի առարկաները, հայտնի սարքի, եղանակի և նյութի նոր նշանակության կիրառումը որպես գյուտի առարկա, գյուտարարության մասին ՀՀ օրենքի ուսումնասիրությունը:

 

8. Գյուղատնտեսական և մելիորատիվ մեքենաներ - 420 ժամ, 14 կրեդիտ

Նկարագրական մաս

Գյուղ. մեքենաշինության դերը գյուղատնտեսական արտադրության համար: Հողի ագրոֆիզիկական և տեխնոլոգիական հատկությունները: Մեքենաների կառուցվածքը և բանվորական գործընթացը` հողի մշակության, ցանքի և տունկի, պարարտացման, բույսերի պաշտպանությունը վնասատուներից և հիվանդություններից, կերային բույսերի նախապատրաստման, հացահատիկային և այլ մշակաբույսերի բերքահավաքի և բերքի հետբերքահավաքյան ու պահպանման, արմատապալարապտուղների, բանջարեղենի, բոստանային մշակաբույսերի բերքահավաքի, մելիորատիվ մեքենաների /նոր հողերի յուրացման, կուլտուրտեխնիկական աշխատանքների, ոռոգման բաց, հատկապես`փակ, չորացման համակարգերի շինարարության և շահագործման/: Մեքենաների հիմնական կարգավորումները և աշխատանքի որակի հսկումը: Մեքենայացման միջոցների զարգացման միտումները:

Հաշվարկային մաս

Հողի, սերմերի, պարարտանյութի, բույսերի ֆիզիկոտեխնոլոգիական հատկությունները, որոշման եղանակները և անհրաժեշտ պարամետրերի հաշվարկի համար փորձերով ստացված արդյունքների մաթեմատիկական մշակումը:

Հողի մշակության նորագույն տեխնոլոգիաները`զրոյական և նվազագույնը: Ցանքի, տնկման և պարարտացման մեքենաների բանվորական գործընթացների տեսության հիմունքները: Հիվանդությունների, վնասատուների և մոլախոտերի դեմ քիմիական պայքարի մեքենաների,տեսության հիմունքները: Խոտի և հացահատիկային մշակաբույսերի արմատապալարապտղի և բանջարեղենի բերքահավաքի մեքենաների տեսության և հաշվարկի հիմունքները: Հացահատիկային խառնուրդի զտման և տեսակավորման մեքենաների և սարքավորումների տեսության հաշվարկի հիմունքները: Չորացման տեսության հիմունքները:

Մելիորատիվ մեքենաների դասակարգումը, նրանց բանվորական գոծընթացները, անընդհատ գործողության մեքենաների առավելությունները և տեխնոլոգիական ու էներգետիկական հաշվարկի տարրերը: Ոռոգման մեքենաների տեսության ու հաշվարկի տարրերը, անձրևի ինտենսիվությունը, ոռոգման հավասարաչափության պայմանները, շիթի հեռավորությունը:

 

9. Տրակտորներ և ավտոմոբիլներ - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

Տրակտորների և ավտոմոբիլների կառուցվածքի հիմունքներ:

Տրակտորների և ավտոմոբիլների դերը գյուղատնտեսական արտադրության համալիր գործում: Տրակտորների և ավտոմոբիլների սահմանումը, դասակարգումը և մակնիշավորումը, կիրառվող տերմինները, ընդհանուր կառուցվածքը` բաղկացուցիչները, դրանց նշանակությունը հարմարադասման կիրառվող սխեմաները: Շարժիչների սահմանումը և տարատեսակները, ավտոտրակտորային մխոցավոր ներքին այրման շարժիչների /ՆԱՇ/ դասակարգումը և մակնիշավորումը, ընդհանուր կառուցվածքը`մեխանիզմներն ու համակարգերը, դրանց նշանակությունը, հարմարադասման կիրառվող սխեմաները, տարատեսակները, կառուցվածքը, և աշխատանքը, շահագործական պայմանների նկատառումով ՆԱՇ-երին ներկայացվող պահանջները և դրանց ընտրության սկզբունքները: Ոչ ավանդական կառուցվածքի ՆԱՇ-երի տարատեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: ՆԱՇ-երի արդիականացումը`դրանցում այլընտրանքային վառելանյութի կիրառման նպատակով: Տրակտորների և ավտոմոբիլների ուժային փոխանցումների, ընթացքային մասերի, ղեկավարման համակարգերի, բանվորական և օժանդակ սարքավորումների նշանակությունը, տարատեսակները, հարմարադասման կիրառվող սխեմաները, կառուցվածքը և աշխատանքը:

Ավտոտրակտորային ՆԱՇ-երի տեսության հիմունքները

Դասընթացի խնդիրները: ՆԱՇ-երի տեսական ցիկլերը, դրանց ցուցանիշները և համապատասխան բնութագրերը: ՆԱՇ-երի իրական ցիկլերը, դրանց առանձնահատկությունները, ցուցանիշները և համեմատական բնութագրերը: Շարժիչներում ընթացող իրական գործընթացները, դրանց ընթացքի ազդեցությունը շարժիչի հզորությունն ու շահավետությունը բնութագրող ցուցանիշների վրա, ջերմային բալանսը: Բանվորական ցիկլի գնահատման ցուցանիշները, շարժիչի աշխատանքի գնահատման ցուցանիշները, աշխատանքային ռեժիմները, շարժիչների փորձարկումը և բնութագրերը, արտածվող գազերում վնասակար արգասիքների քանակի նվազեցման և այլընտրանքային վառելիքների կիրառման հնարավորությունները, շարժիչներ մեքենամասերի ուժային և ջերմային բեռնվածությունները և դրանց հաշվարկի մեթոդները:

Տրակտորների և ավտոմոբիլների տեսության հիմունքները

Դասընթացի խնդիրներն ու նպատակը, տրակտորա և ավտոմոբիլաշինության զարգացման հիմնական միտումները, տրակտորների և ավտոմոբիլների շահագործական հատկանիշները և գնահատման ցուցանիշները: Տրակտորների և ավտոմոբիլների վրա ազդող արտաքին ուժերը, դրանց բնույթը և որոշման մեթոդները: Շարժման հավասարումները, անիվներին փոխանցվող տանող մոմենտ և շոշափող քարշիչ ուժ, նորմալ հակազդումներ: Թրթուրավոր տրակտորների կինեմատիկական առանձնահատկությունները, ճնշման կենտրոն, թրթուրների նկատմամբ նորմալ ճնշումների բաշխումը, տրակտորի հզորության բալանս: Ավտոմոբիլի դինամիկական գործոն և դինամիկական բնութագիր: Թափառքի ժամանակ և ճանապարհ, արգելակային դինամիկա, վառելիքային շահավետություն: Տրակտորների և ավտոմոբիլների կայունություն, ընթացքի սահունություն:

 

10. Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում դասընթացն ուսումնասիրում է անասնապահական ֆերմաների արտադրական գործընթացների մեքենայացան համար օգտագործվող բոլոր մեքենասարքավորումների կառուցվածքը, աշխատանքը, և տեսական և պրակտիկ գիտելիքներ տեխնոլոգիական սարքավորումների կառուցվածքի, հաշվարկի և դրանց օգտագործման վերաբերյալ:

Անասնապահական և թռչնաբուծական ֆերմաների ընդհանուր կառուցվածքը:

Կերամշակման մեքենայացում`մուրճային մանրիչներ, ցողունային կերերի մանրման մեքենայացում, կերի արմատապտուղների մշակման մեքենաներ` լվացող-մանրող մեքենաներ, անասնակերի չափավորիչներ, կերերի հատիկավորում, բրիկետավորում և ջերմային մշակում:

Կերաբաշխման մեքենայացում: Կերաբաշխիչներ, ջրամատակարարման մեքենայացում:

Գոմաղբի հավաքման-հեռացման մեքենայացում` համակարգերը և տեխնոլոգիական սխեմաները, ստացիոնար և շարժական կայանքներ, գոմաղբի հեռացման հիդրավլիկական եղանակ:

Գյուղատնտեսական կենդանիների կթի մեքենայացում` կթի մեքենաներ, կթի ագրեգատներ, օդահան պոմպ:

Կաթի նախնական մշակման մեքենայացում`կաթի սառեցուցիչներ, պաստերիզատորներ, սեպարատորներ, կաթի անհատական և խմբակային հաշվիչներ, նախնական մշակման մեքենաներ և սարքավորումներ:

Ոչխարների խուզի մեքենայացում`մեքենայական խուզի ագրեգատներ, ոչխարների պրոֆիլակտիկ լողացման կայանքներ:

Անասնապահական և թռչնաբուծական ֆերմաների սարքավորումների տեխնիկական սպասարկումը:

 

11. Գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Գյուղատնտեսության զարգացման հիմնական հեռանկարները, գյուղ. տեխնիկայի շահագործման խնդիրները արդի էտապում: ՄՏԱ շահագործման տեսական հիմունքները: Արտադրական գործընթացները, ՄՏԱ բնութագրերը և դասակարգումը: ՄՏԱ դինամիկան, շարժման հավասարումը: ՄՏԱ համալրումը, կազմի ճշտումը և շահագործական ցուցանիշների որոշումը: Ագրեգատի կինեմատիկական, մանևրային հատկանիշները: ՄՏԱ շրջադարձի ձևերը և շարժման եղանակները, դաշտի կինեմատիկական պարամետրերի որոշումը: ՄՏԱ արտադրողականությունը, հերթափոխի ժամանակի բալանս, պայմանական էտալոնային տրակտոր և պայմանական էտալոնային հեկտար: ՄՏԱ շահագործական ծախսեր:

ՄՏԱ շահագործումը դաշտավարության մեջ: Մեքենայացված աշխատանքների տեխնոլոգիա, օպերացիոն տեխնոլոգիական քարտ: Հացահատիկի մշակության տեխնոլոգիան, պարարտանյութի մատուցման, հողի հիմնական և լրացուցիչ մշակության տեխնոլոգիաները և ՄՏԱ համալրումը: Հացահատիկի ցանքի, խնամքի և բերքահավաքի տեխնոլոգիաները, ՄՏԱ համալրումը: Եգիպտացորենի, շաքարի ճակնդեղի, դաշտային կերերի և բերքահավաքի տեխնոլոգիաները, ՄՏԱ համալրումը:

Տրանսպորտը գյուղ. արտադրության մեջ, բեռներ, բեռնաշրջանառություն, բեռնահոսք, երթուղի, տրանսպորտային ագրեգատի համալրումը:

Մեքենաների տեխնիկական շահագործումը: Մեքենաների տեխնիկական բնութագրերը և անսարքությունները:

Մեքենատրակտորային պարկի շահագործման գծով ինժեներատեխնիկական ծառայությունը:

 

12. Մեքենաների հուսալիություն և նորոգում - 210 ժամ, 7 կրեդիտ

Առարկայի նպատակն է գոյություն ունեցող տեխնիկական պահանջներին համապատասխան, առավել արդյունավետ եղանակներով, ավտոտրնսպորտային շարժակազմի պաշարի ու աշխատունակության վերականգնման, ինչպես նաև պահպանման վերաբերյալ գիտական և պրակտիկ ունակությունների ձեռք բերում:

Առարկան սովորելուց ուսանողը պետք է իմանա`

- Տրակտորների և գյուղ. մեքենաների հուսալիության տեսական հիմունքները, գնահատման մեթոդներից և նրա բարձրացման արդյունավետ եղանակները;

- խափանումների և անսարքությունների առաջացման պատճառները, նրանց հայտնաբերման և վերացման եղանակները;

- ավտոմոբիլների նորոգման տեխնոլոգիական, նորոգման արտադրական պրոցեսները;

- մեքենամասերի, հավաքական միավորների և մեքենաների երկարակեցության բարձրացման մեթոդները;

- Տրակտորների և գյուղ. մեքենաների նորոգման աշխատանքների կազմակերպման ժամանակակից ձևերը;

- նորոգված շինվածքների որակի գնահատման մեթոդները;

- կարողանա` ավտոմոբիլները փորձարկել ըստ հուսալիության և որոշի նրա քանակական ցուցանիշները;

- հայտնաբերել անսարքություններն ու խափանումները վերլուծել պատճառները և դրանք վերացնել;

- հիմնավորել մեքենամասերի վերականգնման ռացիոնալ եղանակներ, մշակել արդյունավետ տեխնոլոգիական պրոցեսներ, ընտրել նորոգման-տեխնոլոգիական սարքավորումներ;

- որոշել նորոգման կատարման նպատակահարմարությունը և նրա իրականացման պայմանները:

 

13. Տեխնոլոգիական գործընթացների ավտոմատացում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Տեխնոլոգիական գործընթացների կամ նրանց առանձին փուլերի առավել արդյունավետ իրականացման նպատակով ավտոմատ համակարգերի և տարրերի ձևավորում արտադրության տարբեր տեսակների պայմաններում բազմադիրք և բազմանպատակային կողմնորոշման տեղակայման և ստուգման համակարգերի տարբեր հոսքագծերի, ռոբոտների, մանիպուլյատորների և ճկուն ավտոմատացված արտադրությունների կիրառմամբ: Նախապայմաններ` տեխնիկատեխնոլոգիական և ավտոմատիկա առարկաների իմացություն:

 

14. Ավտոմատացված արտադրության տեխնոլոգիա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Արտադրության տեխնոլոգիական նախապատրաստման և ավտոմատացված համակարգը: Ավտոմատացված արտադրության տեսակները ըստ ծրագրային կառավարման: Բազմադիրք և բազմանպատակային հաստոցներ: Ռոբոտներ և մանիպուլյատորներ: Ճկուն ավտոմատացված համակարգերի կիրառում: Հոսքային գծեր և նրանց վրա օգտագործվող հաստոցներ և հարմարանքներ: Տրանսպորտային կողմնորոշման. տեղակայման և ստուգման համակարգեր: Ավտոմատ արտադրության մեջ կիրառվող գործիքներ: Հարմարանքներ:

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10% -ից ոչ պակաս:

 

5. 311001-»Գյուղ. մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետները

5.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է որից.

տեսական ուսուցումը`150 շաբաթ;

    քննաշրջանները`                                             27 շաբաթ;

պրակտիկաները 19 շաբաթ`

    ուսումնական                                                 4 շաբաթ;

    արտադրական                                                 10 շաբաթ;

    նախադիպլոմային                                              5 շաբաթ:

եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և պաշտպանությունը` 10 շաբաթ;

արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8 - շաբաթյա արձակուրդը)` 36 շաբաթ:

Մասնագիտացնող ամբիոնը յուրաքանչյուր ուս.տարի կազմում և հաստատում է դիպլոմային նախագծերի նորացված թեմատիկայի բանկ:

- Թեմայի տրումը և ղեկավարի նշանակումը կատարում է մասնագիտացնող ամբիոնը, երրորդ կուրսում, արտադրական պրակտիկայի մեկնելուց առաջ, ուսանողի դիմումի հիման վրա:

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրեր յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողը լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն,այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 311001 Գյուղ. մեքենաներ և սարքավորումներ մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակման և իրականացման պայմաններին ներկայացվող պահանջները

 

6.1. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել, կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավոր է:

Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%- ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարման գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է,բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների,կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերումը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ արտահայտությունը ընտրված բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագրին իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում;

- ձևավորել` ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ պաշտպանություն» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 311001 «Գյուղատնտեսական մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների,ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար;

առանձին դեպքում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված 311001 «Գյուղ. մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտության համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթության (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակաս:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում. գյուղատնտեսական նյութերի ֆիզիկա-մեխանիկական,տեխնոլոգիական հատկանիշների որոշում;

գյուղատնտեսական մեքենաների կառուցվածքի ուսումնասիրում, կարգավորում և գործարկում;

մեքենաների բանող օրգանների պարամետրերի հաշվարկում և նախագծում,տեխնոլոգիական սխեմաների կազմում: Մետաղների տաք մշակման տեխնոլոգիական գործընթացների կատարում: Համաձուլվածքների կառուցվածքային ուսումնասիրությունը և էության բացատրում:

Մետաղների ջերմամշակում:

Կտրման գործընթացը և պարամետրերի լավարկում:

Մետաղահատ հաստոցների և հարմարանքների աշխատանքի լավարկված ռեժիմի որոշում և չափաբերում:

Մշակված մակերևույթների ստուգում և որակավորում:

Մեքենամասերի պատրաստման տեխնոլոգիայի ընտրություն: Մեքենաների նախագծման հիմունքների ուսումնասիրությունը:

Կտրող գործիքների նախագծում:

Նորոգման հուսալիության որոշում:

Ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչերով:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (նախադիպլոմային) պրակտիկաներ, այդ թվում ՀԳ ակադեմիայի ուսումնափորձնական տնտեսություններում, «Նաիրիի բերրիություն» ՍՊԸ-ում և հանրապետության առաջավոր ֆերմերային տնտեսություններում:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային նախագծերը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 311001 «Գյուղ. մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ շրջանավարտի պատրաստման մակարդակին ներկայացվող պահանջները

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2. կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

. իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

. ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

. ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին,տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

. իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

. ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

. գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

. ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

. գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

. ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

. տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանակությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

. տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ:

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

Շրջանավարտը պետք է իմանա.

- ուղեցույցային և նորմատիվային փաստաթղթերը, որոնք վերաբերվում են մեքենաների նախագծման, պատրաստման և հետագա բոլոր տեսակի փորձարկումների կազմակերպմանն ու իրականացմանը,

- հայրենական և արտերկրների գյուղմեքենաշինության կազմակերպման հիմնախնդիրները, մեքենաների նախագծման և պատրաստման տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները,

- ժամանակակից հաշվողական տեխնիկան,

- ճարտարագիտատեխնիկական հաշվարկների կատարման մեթոդների` կապված տեխնիկական միջոցների նախագծման հետ,

- տեխնիկական միջոցների և նրանց առանձին հանգույցների ու տարրերի, հավաքական միավորների և լիակոմպլեկտ մեքենաների և սարքավորումների փորձարկման մեթոդները, գործող տեխնիկական պայմաններին և ստանդարտները նրանց համապատասխանության որոշման նպատակով,

- գյուղ. մեքենաների, տրակտորների և ավտոմոբիլների պարամետրերի հիմնական կարգավորումները, կառուցվածքները և հաշվարկների տեսության հիմունքները,

- մեքենաների հուսալիության և նորոգման հիմունքները,

- տեխնիկական միջոցների պատրաստման համար անհրաժեշտ էլեկտրատեխնիկական և կոնստրուկցիոն նյութերը,

- ժամանակակից էներգախնայող տեխնոլոգիաները:

Տիրապետի.

- Տեխնիկական միջոցների կարգավորումներին, նրանց աշխատանքի վերլուծությանը, հուսալիության նպատակով փորձարկումների մեթոդներին և մերժերի ու թերությունների պատճառների վերլուծությանը,

- կիրառական ծրագրային միջոցներով հաշվողական տեխնիկայի աշխատանքի մեթոդները,

- արտակարգ իրավիճակի պայմաններում ձեռնարկության կոլեգիայի գործելակարգի և պաշտպանության առավել ռացիոնալ եղանակների ընտրության սկզբունքները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչների մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետների պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառությունները ներառում են`

. հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

. անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

. մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

. այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

. խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

. մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

. ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

. տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

. մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

. տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

. պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

. լեզվական և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

. բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

 

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է` ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու, կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

7.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները:

7.2.1. 311001 «Գյուղ. մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները.

311001 «Գյուղ. մեքենաներ և սարքավորումներ» մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները.

- Գյուղ. տեխնիկայի հետագա կատարելագործման և նորերի մշակման անհրաժեշտության խնդիրների հիմնավորման,

- մեքենաների և առանձին հանգույցների նախագծման հստակ պլանավորման,

- անհրաժեշտ ծավալով արտադրական խնդիրների լուծման,

- պատրաստ լինի տեխնիկական միջոցների նախագծման ընթացքում ընդունի խնդրի ռացիոնալ լուծման տարբերակ և կարողանա իրականացնել անհրաժեշտ ժամանակահատվածում,

- պատրաստ լինի ընդգրկվելու և ցուցաբերելու անհրաժեշտ աստիճանի հմտություն ձեռնարկության կազմակերպակառավարչական, արտադրատեխնիկական և հետազոտական ոլորտներում,

- պատրաստ լինի կատարելու տեխնիկական միջոցների բոլոր կարգի փորձարկումները, արդյունքները ամփոփելու համապատասխան վերլուծությամբ և տնտեսական արդյունավետության հիմնավորումով,

 

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերը պետք է`

. ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

. ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

. կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ, բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու գյուղատնտեսական և հարակից մասնագիտությունների բնագավառի մեքենաշինության արտադրության համալրում ոլորտներում,

. համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

. արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

. ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն`

Գյուղատնտեսական և մեքենաշինության հետևյալ տեխնիկական միջոցների և նորատիպ բարդ հանգույցների նախագծման թեմաները.

- հողի մշակության (հիմնական և մակերեսային), ցանքի, պարարտացման, պայքարի, բերքահավաքի (հացահատիկային, կերային մշակաբույսերի, բանջարեղենի, արմատապալարապտղի, մրգի հատապտղի), անտառային տնտեսության մեքենաները ընդգրկվող թեմաները բնութագրող առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

ներածություն, գրական ակնարկ (հարցի դրվածքը և նախագծի խնդիրները), նախագծվող մեքենայի (հանգույցի) տեխնոլոգիական սխեմայի հիմնավորումը և մշակումը, տեխնոլոգիական, էներգետիկական, ամրության հաշվարկներ, նախագծի տնտեսական արդյունավետության հիմնավորումը, աշխատանքի պաշտպանության և շրջակա միջավայրի կենսագործունեության անվտանգության պահպանության հարցերը:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից` գյուղ. և մելիորատիվ մեքենաներ, անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում, գյուղ. մեքենաների շահագործում, գյուղ. մեքենաշինության տեխնոլոգիա, կոնստրուկցիոն նյութերի տեխնոլոգիա, նյութագիտություն, ավտոմոբիլներ և տրակտորներ, մեքենաների հուսալիություն և նորոգում:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                311001 - Գյուղատնտեսական մեքենաներ և  

                                     սարքավորումներ

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0| 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ինֆորմատիկա և         | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կառուցվածքային        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նյութերի տեխնոլոգիա`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 27 |  28 | 476+36* | 153 | 238 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 2            | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ընդհանուր քիմիա       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Տեսական մեխանիկա - 1  | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|11|    |Նյութագիտություն - 1  | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կառուցվածքային        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նյութերի տեխնոլոգիա`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 29 |  30 | 510+36* | 170 | 204 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Տեսական մեխանիկա - 2  | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 3           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Նյութագիտություն - 2  | 3  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Նյութերի              | 5  |  5  |    85   |  51 |  17 |  17 |

|  |    |դիմադրություն և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պլաստիկության տես.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունք. - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |նյութերի տեխնոլոգիա   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  30 |   510   | 204 | 119 | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու- 4         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մեքենաների և          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |մեխանիզմների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Նյութերի              | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |դիմադրություն և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պլաստիկության տես.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմուն. - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կառուցվածքային        | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |նյութերի տեխնոլոգիա -1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Համափոխարինելիության  | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ և  տեխն.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |չափումներ - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գյուղատնտեսական և     | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ-1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Տրակտորներ և          | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |ավտոմոբիլներ - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մետաղահատ հաստոցներ և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հարմարանքներ` 1 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 30 | 30  | 510+72* | 221 | 187 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մեքենաշինության       | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մեքենաների և          | 4  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |մեխանիզմների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հիդրոպնևմոհաղորդակ  -1| 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կառուցվածքային        | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |նյութերի տեխնոլոգիա -2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Համափոխարինելիության  | 5  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |հիմունքներ և  տեխն.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |չափումներ - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Վառելանյութեր և       | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |քսանյութեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսական և     | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ-2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |ՈՒսումնական           | 2  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|  |    |արհեստանոցներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Տրակտորներ և          | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |ավտոմոբիլներ - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 30 | 30  |   510   | 255 | 170 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մեքենաշինության       | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մեքենաշինական         | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 5  |  5  |   85    |     |  85 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մեքենաների մասեր      | 7  |  5  |   85    |  34 |  17 |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հիդրոպնևմոհաղորդակ  -2| 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Կտրման տեսության      | 3  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսական և     | 6  |  5  |   85    |  34 |  34 |  17 |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ-3|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Երկրագործության       | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մելիորատիվ մեքենաներ` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Տրակտորներ և          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմոբիլներ` 2 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 37 | 30  | 510+150*| 221 | 187 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մաթեմատիկական         | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |վիճակագրություն և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հետազոտության մեթոդներ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ամբարձիչ փոխադրական   | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մեքենաշինական նյութերի| 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |ապրանքագիտություն     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մետաղահատ գործիքներ   | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մետաղահատ հաստոցներ   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |և  հարմարանքներ - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսական       | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենաշինության       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անասնապահական         | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |ֆերմաների մեքենայացում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գյուղատնտեսական       | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |տեխնիկայի շահագործում |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 29 | 29  |   493   | 289 | 119 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Էլեկտրատեխնիկայի և    | 3  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |էլեկտրոնիկայի         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ավտոմատիկայի          | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպանություն և | 4  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|  |    |անվտանգ. արտակարգ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մետաղահատ հաստոցներ   | 3  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|  |    |և  հարմարանքներ - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գյուղատնտեսական       | 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |մեքենաշինության       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տեխնոլոգիական         | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |սարքավորումների       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մեքենաների            | 4  |  4  |   68    |  34 |  34 |     |

|  |    |հուսալիություն և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նորոգում - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Տեխնոլոգիական         | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |գործընթացների         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ավտոմատացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մեքենաշինական         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտադրամասերի         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մետաղահատ հաստոցներ   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  հարմարանքներ` 2    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենաշինության       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 2 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 32 | 25  | 425+150*| 204 | 136 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 3  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրոէկոլոգիա և        | 2  |  3  |   42    |  28 |  14 |     |

|  |    |շրջակա միջավայրի      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տեխնոլոգիական         | 5  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |սարքավորումների       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մեքենաշինական         | 6  |  5  |   70    |  28 |     |  42 |

|  |    |արտադրամասերի         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նախագծում             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մեքենաների նախագծման  | 3  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մեքենաների            | 2  |  2  |   28    |     |  14 |  14 |

|  |    |հուսալիություն և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նորոգում - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ավտոմատ արտադրության  | 2  |  3  |   42    |  28 |  14 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 26 |  29 |   406   | 196 |  98 | 112 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4350+564*|1913 |1458 | 979 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Կառուցվածքային նյութերի տեխնոլոգիա և  նյութագիտություն       |

|       |                                                             |

|       |Գյուղատնտեսական մեքենաշինության տեխնոլոգիա                   |

|       |                                                             |

|       |Մեքենաների նախագծման հիմունքներ                              |

|       |                                                             |

|       |Գյուղատնտեսական և  մելիորատիվ մեքենաներ                      |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    13   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    39   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    3   |   351   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    13   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|11|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   377   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    13   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |    2   |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    7   |   377   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    13   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   377   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ն |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    1   |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    20   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    3   |   418   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    65   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    125  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    4   |   450   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    1   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    1   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    1   |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    1   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   377   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    1   |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    1   |   385   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    34   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    34   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    18   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    94   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    110  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    340  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    1   |    32   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    18   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    1   |   374   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  8  |    31  |  3486   |49 ստ., |

|  |  |     |        |         |36 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 311003 - «Փոխադրումների կազմակերպումն ու կառավարումը ագրոպարենային համակարգում

 

Որակավորման աստիճանը` Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

 

1. 311003 «Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ագրոպարենային համակարգում»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

1.1. 311003 - Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ագրոպարենային համակարգում մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության

2007 թ.-ի օգոստոսի 30-ի թիվ 1083-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավր

311003 - Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ագրոպարենային համակարգում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

311003 - Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում/ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո, կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

1. Ճարտարագետ մեխանիկ,

2. Ճարտարագետ նախագծող,

3. Փոխադրումների կազմակերպման ճարտարագետ,

4. Երթևեկության կազմակերպման ճարտարագետ,

5. Ճարտարագետ տեխնոլոգ,

6. Շահագործման բաժնի ճարտարագետ,

7. Ապրանքատրանսպորտային բաժնի ճարտարագետ,

8. Տրանսպորտային բաժնի ճարտարագետ,

9. Ճարտարագետ հսկիչ,

10. Աշխատանքի կազմակերպման ճարտարագետ:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

311003 Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում մասնագիտությունը առնչվում է գիտության և տեխնիկայի այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների ամբողջությանը, որն ուղղված է.

Ագրոարդյունաբերական համալիրի և սեփականության այլ ձևերի բեռների և ուղևորների ավտոտրանսպորտային փոխադրման բնագավառների; ավտոտրանսպորտային միջոցների և բեռնման-բեռնաթափման տեխնիկական միջոցների, տեխնիկական սպասարկումների, պահեստամասերի ու շահագործական նյութերի մեծածախ և մանրածախ առևտրի կազմակերպման և տեղեկատվության ապահովման ծառայությունների; տրանսպորտային գործընթացների ու անվտանգ երթևեկության կազմակերպման և կառավարման ծառայությունների; տրանսպորտային սպասարկման ու մարկետինգի, տարածքային տրանսպորտային տեսչության ծառայությունների ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները կարող են հանդիսանալ`

Ագրոարդյունաբերական համալիրի և սեփականության այլ ձևերի բեռների և ուղևորների փոխադրումներ իրականացնող ձեռնարկությունները: Տրանսպորտային շուկայի ուսումնասիրման, տեղեկատվության, տրանսպորտային տեսչության, տրանսպորտային գործընթացների ավտոմատ կառավարման և բեռնման-բեռնաթափման աշխատանքների մեքենայացման, երթևեկության կազմակերպման և անվտանգության ծառայությունները:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

311003 Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

- արտադրատեխնոլոգիական;

- կազմակերպչական կառավարման;

- գիտահետազոտական;

- նախագծային:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

311003 Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

- ագրոարդյունաբերական համալիրում տրանսպորտային փոխադրումների և բեռնման-բեռնաթափման տեխնոլոգիական գործընթացների արտադրական ծրագրերի կազմում և իրականացում, փոխադրումների արտադրողականության բարձրացման և ինքնարժեքի իջեցման խնդիրների լուծում ժամանակակից հաշվողական տեխնիկայի, ալգորիթմերի և ծրագրերի լայն կիրառմամբ;

- շարժակազմի /ավտոմոբիլների, քարշակների, կցորդների, ավտոմոբիլային և տրակտորային գնացքների/ բեռնման-բեռնաթափման տեխնիկական միջոցների և երթուղիների լավարկված ընտրություն, շահագործական նյութերի արդյունավետ օգտագործում, տրանսպորտային ծառայությունների և տեխնոլոգիական գործընթացների որակի հսկում, ստանդարտացման և հավատարմագրման փորձարկումների կատարում;

- տեխնոլոգիական սարքավորումների մոնտաժման և հարմարեցման աշխատանքներ, ճարտարագիտական արդյունավետ լուծումները արտադրությունում ներդրման, ռեսուրսախնայման և բնապահպանական առաջարկությունների մշակում և իրականացում:

բ/ փորձարարական հետազոտական գործունեության`

- մասնակցություն ագրոարդյունաբերական համալիրում տրանսպորտային փոխադրումների կազմակերպման և ավտոտրանսպորտային միջոցների շահագործական հատկանիշների գնահատման բնագավառներում հիմնատար և կիրառական հետազոտություններին;

- տրանսպորտային փոխադրումների և անվտանգ երթևեկության կազմակերպման վիճակի գնահատման ցուցանիշների փոփոխման դինամիկայի վերլուծություն և բարելավում գիտատեխնիկական առաջավոր մեթոդների ու միջոցների կիրառմամբ;

- ագրոարդյունաբերական համալիրում տրանսպորտային փոխադրումների քանակական և որակական հետազոտությունների պլանի, ծրագրի և մեթոդիկայի մշակում, հետազոտությունների իրականացման տեխնիկական և կազմակերպչական ապահովում, արդյունքների վերլուծություն և դրանց կիրառման մեթոդների մշակում:

- նախագծային մշակումների իրականացում և նոր տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառում:

գ/ կազմակերպչական - կառավարչական գործունեության`

- կոլեկտիվի աշխատանքների կազմակերպում, կառավարման որոշումների հիմնավորում, ընդունում և իրականացում: Ձեռնարկության գործունեության կազմակերպման և կառավարման ստրուկտուրայի կատարելագործում, տրանսպորտային փոխադրումները կանոնակարգող նորմատիվային փաստաթղթերի ճիշտ ընտրության և անհրաժեշտության դեպքում նորի մշակում;

- տրանսպորտային ծառայությունների որակի ապահովման արտադրական և ոչ արտադրական ծախսերի գնահատում, աշխատավարձի վճարման համակարգի կատարելագործում:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով ճարտարագետ-բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`

1. Արտադրական գործընթացների կառավարմանը վերաբերվող որոշումներում ղեկավարվել ծրագրա-նպատակային մեթոդներով: Կազմել աշխատանքի գրաֆիկներ, պատվերներ, հրահանգներ և այլն:

2. Ավտոտրանսպորտային միջոցների և բեռնման-բեռնաթափման տեխնիկական միջոցների օգտագործման արդյունավետության գնահատման չափանիշների և տեխնիկական տվյալների վերաբերյալ տեղեկատվության ուսումնասիրություն, ամփոփում, համակարգում և վերլուծություն:

3. Շահագործական նյութերի, պահեստամասերի, էներգիայի և նյութական այլ միջոցների անհրաժեշտ ծախս, հաշվարկում և հիմնական:

4. Արտադրության արդյունավետության բարձրացման, աշխատատարության, նյութական և էներգետիկական ծախսերի նվազման, ինչպես նաև աշխատանքի անվտանգության բարձրացման միջոցառումների մշակում և մասնակցություն դրանց իրականացմանը:

5. Հսկողություն տրանսպորտային գործընթացների իրականացման նկատմամբ, դրանց վերաբերյալ գործող օրենքների, տրանսպորտային և էկոլոգիական անվտանգության պահանջներին համապատասխանության տեսանկյունից:

6. Ավտոտրանսպորտային միջոցների, այդ թվում նաև տրակտորային գնացքների, բեռնման-բեռնաթափման տեխնիկական միջոցների կառուցվածքային կատարելագործման վերաբերյալ ռացիոնալիզատորական առաջարկությունների և հեղինակային արտոնագրերի ձևակերպում:

7. Մասնագիտական, պատենտային և այլ տեխնիկական գրականության ուսումնասիրում:

- մասնակցում է տրանսպորտային փոխադրումների և երթևեկության կազմակերպման և կառավարման մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծման ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին;

- կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման, տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառություններ;

- մասնակցում է տրանսպորտային փոխադրումների գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին;

- ուսումնասիրում է տրանսպորտային փոխադրումներին առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին;

- օգտվում է տրանսպորտային փոխադրումների ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից;

- կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին;

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկա-տնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին;

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին;

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Ճարտարագետ բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին`

1. Ագրոարդյունաբերական համալիրում և սեփականության այլ ձևերի բեռնափոխադրումների և ուղևորափոխադրումների ավտոտրանսպորային ձեռնարկությունների տեխնիկական շահագործման, երթևեկության կազմակերպման և դիսպետչերական ծառայություններ:

2. Գիտահետազոտական և նախագծային կազմակերպություններ, միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատություններ:

3. Բեռնման-բեռնաթափման մեքենայացված համալիրներ:

4. Պետական տրանսպորտային տեսչություն:

5. Պետական ավտոտեսչության և դատաավտոտեխնիկական փորձագիտության ծառայություններ:

6. Զինված ուժերի տրանսպորտային ծառայություն:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

311003 Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած ճարտարագետ-բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով;

- մագիստրատուրայում` ստանալու մագիստրի որակավորման աստիճան;

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո)` ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. Դիմորդի պատրաստականության մակարդակին ներկայացվող պահանջները

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 311003 Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը

և կառավարումը ԱՊՀ-ում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և

տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրին

ներկայացվող պահանջները

 

3.1 Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է`

մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

3.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

3.3. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

3.4. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկած դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսական`                      ՀՍՏ;

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                          ԸԲ;

    ընդհանուր մասնագիտական`                                         ԸՄ;

    մասնագիտացման`                                                  ՄԴ;

    ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկ                               ՖԴ:

3.5. Ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

4. 311003 Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը տրանսպորտում» մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնին ներկայացվող պահանջները

 

Դասընթացների անվանումը և նրանց հիմնական բաժինները

Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Ֆիզիկական կուլտուրա - 136 ժամ

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ կենսաբանական հիմքերը: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական ֆիզիկական պատրաստություն:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմների վիճակի ինքնավերահսկումը

 

2. Հայ ժողովրդի պատմություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը /9-6-րդ դդ.մ.թ.ա./: Երվանդունիների /Հայկազյան/ համահայկական պետությունը: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ: Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունման ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ դարերում: Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը, վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների իշխանությունը: Կիլիկիայի Հայկական պետությունը /11-14-րդ դդ./: Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դ. առաջին կեսին: Ռուս-պարսկական պատերազմները և Արևելյան Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: Ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը:

Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և Հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին; հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը /1918-1920 թթ./: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության անկումը:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական, հասարակական, քաղաքական կյանքը:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը պատերազմին: Պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պատսդամի կոնֆերանսում: Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը խրուշչովյան բարենորոգումների, բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման և գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականության տարիներին:

Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը: Հայաստանի երրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը շուկայական հարաբերությունների: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

3. Հայոց լեզու և հայ գրականություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Լեզվի հիմնական գործառությունները. լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները /գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ/: Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների /գրական լեզվի մաքրությունն ու կատարելությունը, գեղագիտականությունը ևն./ պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները

 

4. Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը. անհատական խոսքի և երկխոսության,ընթերցելու և գրելու,ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիդակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառմամբ:

Նվազագույնի հասցված բառային-քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության /կանոնավարության/ տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց ևն./:

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները,ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ:

Վարչագործարարական ոճ /դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն/:

 

5. Օտար լեզու - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթն ու սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ

 

6. Մշակութաբանություն - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

«Մշակագիտություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհատ է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

Մշակագիտություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն:

Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացումը:

Հին Աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ:

Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ:

Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ուճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ

 

7. Քաղաքագիտություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների զարգացման հիմնական փուլերը /Անտիկ Աշխարհ, միջնադար, Նոր և Նորագույն շրջան/: Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթներն, արմատները սոցիոմշակութային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման մեխանիզմները, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ /վարչակարգ/: Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն,գործառությունները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում:

Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. Իրավագիտություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պետությունն ու իրավունքը: Դրանց դերը հասարակության կյանքում: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցվածքը, ձևերը:

Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը:

Սահմանադրական իրավունք: Պետության և անհատի փոխհարաբերության հիմքերը: Քաղաքացիների իրավական վիճակի սկզբունքները: Պետական մարմինների համակարգը և տեսակները:

Քաղաքացիական իրավունք: Քաղաքացիական իրավահարաբերություն: Իրավաբանական անձինք, դրանց տեսակները և կազմավորման առանձնահատկությունները: Անձնական ոչ գույքային բարիքները: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Հայցային վաղեմություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր:

Հեղինակային իրավունք: Անշարժ և շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների պահպանություն: Ժառանգական իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք: Աշխատանքային պայմանագրեր: աշխատանքային վեճեր;

Վարչական իրավունք: Պետական կառավարման մարմինների համակարգը և տեսակները:

Քրեական իրավունք: Հանցագործության հասկացությունը և դրա տեսակները: Քրեական պատասխանատվության հիմքը: Քրեական պատիժը և պատժի տեսակները: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: Հողային վեճերի լուծումը:

Իրավակարգի պահպանության և հանցավորության դեմ պայքարող մարմինների խնդիրներն ու համակարգը: ՀՀ դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Ապացույցներ, իրեղեն ապացույցներ: Դատավարական հարկադրանքի միջոցները: Ձերբակալում: Խափանման միջոցներ: Բերման ենթարկելը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները

 

9. Փիլիսոփայություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը, հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության ու մշակույթի ոլորտում:

Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը:

ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները: Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն:

Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն:

Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական հետազոտություններում:

Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության կոնկրետությունը, բաձարձակությունը, օբյեկտիվությունը, հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները:

Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական հեղափոխություն:

Մարդու կեցության իմաստ: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն: Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի ազատություն:

Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակական զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն:

Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները:

Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Բնապահպանական շարժումներ:

 

10. Տնտեսագիտության տեսություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Տնտեսագիտության տեսության հիմունքները: Տնտեսագիտության տեսության առարկան և գործառությունները: Բարիք: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Տնտեսական համակարգեր: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսագիտության տեսության մեթոդները:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա,առաջարկ և պահանջարկ: Սպառողական նախընտրություն և սահմանային օգտակարություն: Պահանջարկի գործոնները: Անհատական և շուկայական պահանջարկ: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտը: Ծախսերի տեսակները:

Ձեռնարկություն: Հասույթը և շահույթը: Ձեռնարկատիրություն: Շահույթի մաքսիմալացման սկզբունքը, կատարյալ մրցակցային ֆիրմայի և ճյուղի առաջարկը: Մրցակցային շուկաների արդյունավետությունը: Մենաշնորհ: Մենաշնորհատիրական մրցակցություն: Օլիգոպոլիա: Հակամենաշնորհային կարգավորում: Արտադրության գործոնների նկատմամբ պահանջարկը:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը ու պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Արտաքին էֆեկտներ և հասարակական բարիքներ: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն:ՀՆԱ-ն և նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն: Ամբողջական առաջարկ և ամբողջական պահանջարկ: Կայունացման քաղաքականություն: Հավասարակշռությունը ապրանքային շուկայում:

Սպառում և խնայողություն: Ինվեստիցիա: Պետական ծախսեր և հարկեր: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը; Հարկաբյուջետային քաղաքականություն:

Փողը և նրա ֆունկցիաները: Հավասարակշռությունը փողի շուկայում: Փողային մուլտիպլիկատորը: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Տնտեսական աճ և զարգացում: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը:

Անցման շրջանի առանձնահատկությունները Հայաստանում: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Բաց էկոնոմիկայի ձևավորումը:

 

Բուհական բաղադրիչ

 

1. Ավտոտրանսպորտային հոգեբանություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Առարկայի նպատակն ու խնդիրները: Մարդու աշխատանքի բնախոսությունը, հոգեկան կառուցվածքի կազմախոսական հիմունքները: Անալիզատորներ, դրանց նշանակությունը վարորդի գործունեությունում:

Հասկացություն տեղեկատվության մասին, դրա վերամշակման փուլերը վարորդ-ավտոմոբիլ-ճանապարհ-միջավայր համակարգում:

Ավտոմոբիլի վարորդի զգացողությունը, ընկալումը, ուշադրությունը և ճանապարհային երթևեկության անվտանգությունը:

Մտածողություն, հիշողություն, հույզեր և կամք: Դրանց օպերատիվ հատկանիշները վարորդի գործունեությունում:

Վարորդի անձը և մասնագիտական գործունեությունը, հոգնածությունը և աշխատունակությունը:

Ավտոմոբիլի ղեկավարման հոգեբանախոսական առանձնահատկություններն օրվա մութ ժամերին և բարձր արագություններով շարժման դեպքում: Ալկոհոլը և ճանապարհային երթևեկության անվտանգությունը:

Վարորդների առողջական վիճակը, աշխատունակությունը, աշխատանքային տեղին ներկայացվող պահանջները: Աշխատանքի հիգիենան: Ճանապարհային վնասվածություն: Ավտոմոբլի պասիվ և հետվթարային անվտանգություն:

Վարորդի վարպետության ձևավորման հոգեբանական հիմունքները, մասնագիտական կողմնորոշումը և ընտրությունը: Ավտոմոբիլի վարման ուսուցման համակարգը: Ավտոմոբիլային վարժասարքեր, ավտոդրոմներ և ուսումնա-մարզումային հրապարակներ:

 

2. Տրանսպորտային էկոնոմիկա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Գիտության առարկան, խնդիրները, ֆունկցիաները և դերը ժողովրդատնտեսական արտադրության զարգացման և տնտեսական արդյունավետության բարձրացման գործում և գյուղատնտեսության մեջ մասնավորապես: Ձեռնարկության կազմակերպչա-իրավական հիմունքները, հիմնական և շրջանառու ֆոնդերի տնտեսական էությունը, արտադրական ֆոնդերի հիմնական կազմը և կառուցվածքը, նրանց գնահատման եղանակները` մաշվածություն, ամորտիզացիա, վերականգնում, օգտագործման տեխնիկա-տնտեսական ցուցանիշները: Շրջանառու միջոցների կազմը, կառուցվածքը, ձևավորման աղբյուրները, օգտագործման ցուցանիշները:

Արտադրական ծախքերը հաստատուն, փոփոխական, սահմանային և միջին: բեռնափոխադրումների ինքնարժեքը, շահագործական ծախսերը ըստ առանձին տարրերի, արտադրանքի տեղափոխման ինքնարժեքի որոշում տարբեր բնագավառների համար:

Արտադրական կապիտալ: Աղբյուրները, պահանջի որոշումը, վիճակի գնահատումը, հաշվառումը, զինվածությունը և օգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը ավտոտրանսպորտային ձեռնարկության մեջ:

Գներ և գնագոյացում, շահույթ, շահութաբերություն: Ավտոմոբիլային տրանսպորտի աշխատանքային ռեսուրսները և աշխատանքի արտադրողականության որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշները և բարձրացման ուղիները: Նոր տեխնիկայի և գիտության նվաճումների ներդրման տնտեսական արդյունավետության որոշում: Տարբերակային գնահատում: Բեռների փոխադրման ռացիոնալ տեղաբաշխման տեխնիկա-տնտեսական հիմնավորման մեթոդիկա:

Մարքեթինգը և խորհրդատվությունը ավտոմոբիլային տրանսպորտում:

 

3. Տրանսպորտային տնտեսության կազմակերպում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ավտոմոբիլային շարժակազմի ընտրության ռացիոնալ ձևեր, տնտեսությունների ու դրանց ստորաբաժանումների ռացիոնալ կառուցվածքի սահմանման մեթոդները, նյութատեխնիկական ապահովման կարգավորման, հեռանկարային զարգացման ծրագրերի մշակման, աշխատանքի կազմակերպման ու վարձատրության առաջադիմական ձևերի արմատավորման, տեխնիկական սպասարկումների կազմակերպման և շահութաբեր տնտեսական գործունեության ծավալման բնագավառները:

Ավտոմոբիլային տնտեսությունների կազմակերպման հիմունքները, շուկայական պայմաններում տրանսպորտային միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները, տեխնիկական շահագործման և մյուս ծառայությունների աշխատանքի կազմակերպման սկզբունքները, վարձատրության ձևերն ու համակարգերը, կարճաժամկետ և երկարաժամկետ ծրագրերի ու բիզնես պլանների մշակման մեթոդները, նյութատեխնիկական սպասարկման, ֆինանսական տնտեսության և հաշվառման կազմակերպման սկզբունքները, գործնական ծրագրեր ավտոմոբիլային տնտեսությունների հեռանկարային զարգացման վերաբերյալ:

 

4. Կառավարումը տրանսպորտային կազմակերպություններում - 60 ժամ, 2 կրեդիտ

Կառավարման էությունը, մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը և կառավարման մակարդակները: Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացի էությունը: Կառավարման գործառույթների էությունը, դրանց դասակարգումը: Կառավարման կոմունիկացիաներն ու կառավարչական որոշումները: Կառավարման մեթոդները:

Խմբերի կառավարումը: Իշխանություն և առաջնորդում:

Արտադրության կառավարման առանձնահատկությունները ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կազմակերպություններում: Անձնակազմի կառուցվածքը և կառավարման փուլերը: Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը: Կառավարման արդյունավետությունը և դրա բարձրացման ուղիները:

 

Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

Հանրապետական բաղադրիչ

 

1. Բարձրագույն մաթեմատիկա - 390 ժամ, 13 կրեդիտ

Անալիտիկ երկրաչափություն: ՈՒղիղ գիծը հարթության վրա: Երկրորդ կարգի կորեր: Կոորդինատների ձևափոխությունը: Հարթությունը և ուղիղ գիծը տարածության մեջ: Երկրորդ կարգի մակերևույթներ: Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ: Հակադարձ մատրից: Գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: Գաուսի մեթոդը: Վեկտորական հանրահաշիվ: Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Զուգամետ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիա: Ֆունկցիայի անընդհատությունը: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաներ: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Կոմպլեքս թվեր: Անորոշ և որոշյալ ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Անիսկական ինտեգրալներ: Բազմապատիկ և կորագիծ ինտեգրալներ: Նրանց կիրառությունները: Մակերևութային ինտեգրալներ: Դաշտի տեսության Էլեմենտները: Թվային շարքեր: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարք: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր: Ֆուրյեի շարք: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Առաջին կարգի համասեռ գծային և դրանց բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Հավանականությունների տեսություն:

 

2. Ֆիզիկա - 330 ժամ, 11 կրեդիտ

Դասական մեխանիկայի հիմունքները: Շարժման նկարագրման դասական եղանակի կիրառման սահմանները: Դինամիկայի հիմունքները: ՈՒժերի տեսակներ: Մեխանիկական աշխատանք, հզորություն, էներգիա: Պտտական շարժման դինամիկան: Հիդրոդինամիկայի հիմունքները: Մեխանիկական տատանումներ և ալիքներ: Մոլեկուլյար ֆիզիկայի և թերմոդինամիկայի հիմունքները: Էլեկտրականություն: Էլեկտրաստատիկայի հիմնական օրենքները: Էլեկտրադինամիկա: Հաստատուն հոսանքի օրենքները: Մագնիսական դաշտ և նրա բնութագրերը: Փոփոխական էլեկտրական հոսանք: Էլեկտրամագնիսական տատանումներ և ալիքներ: Օպտիկա: Էլեկտրաչափական օպտիկայի հիմունքները: Ալիքային օպտիկա: Քվանտային օպտիկայի հիմունքները: Ատոմի ֆիզիկա: Միջուկային ռեակցիաներ: Ատոմային և միջուկային էներգետիկա:

 

3. Քիմիա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Նյութի կառույցը: Ատոմի, մոլեկուլի կառուցվածքը, քիմիական կապ: Քիմիական համակարգեր` լուծույթներ, դիսպերս համակարգեր, էլեկտրաքիմիական համակարգեր:

Քիմիական թերմոդինամիկա և կինետիկա` քիմիական պրոցեսների էներգետիկան, քիմիական և ֆազային հավասարակշռություններ: Քիմիական ռեակցիայի արագությունը, կատալիտիկ ռեակցիաներ:

Պարբերական համակարգը և բիոգեն էլեմենտների քիմիան, նրանց հատկությունը, ստացումը, կիրառումը:

Անալիտիկ քիմիայի հիմունքները:

Որակական և քանակական անալիզ: Անալիզի ֆիզիկա-քիմիական մեթոդները:

Օրգանական միացությունների քիմիան` ածխաջրածիններ, ֆունկցիոնալ խմբերով միացություններ,ճարպեր, ածխաջրեր, սպիտակուցներ, պոլիմերներ:

Քիմիական պրակտիկում:

 

4. Ինֆորմատիկա և ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների հիմունքներ -

120 ժամ, 4 կրեդիտ

Դսաընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները:

Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր,պրոցեսոր:

- Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ և այլն);

- Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն);

- Արտաքին հիշասարք (ինֆորմատիկայի երկարատև պահպանման սարքեր);

- Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը:

Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը,ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը:

Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

5. Գծագրական երկրաչափություն և ճարտարագիտական գրաֆիկա -

270 ժամ, 9 կրեդիտ

1. Գծագրական երկրաչափություն

Ներածություն:Պրոյեկտման մեթոդները: ՈՒղղանկյուն պրոյեկտում: Մոնժի էպյուր: Կետի, ուղղի, հարթության և բազմանիստերի պրոյեկտումը: Դիրքային խնդիրներ: Մետրական խնդիրներ: Գծագրական երկրաչափության մեջ կիրառվող մեթոդները: Բազմանիստեր: Կոր գծեր: Մակերևույթներ, պտտման մակերևույթներ: Դիրքային և մետրական խնդիրներ: Պտուտական մակերևույթներ: Մակերևույթների փռումը: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ:

2. Ճարտարագիտական գրաֆիկա

Կոնստրուկտորական փաստաթղթեր: Գծագրերի ձևակերպումը: Երկրաչափական գծագրություն: Տեսքեր, գրառումներ, նշանակումներ: Աքսոնոմետրիկ պրոյեկցիաներ: Մեքենամասերի տարրերի պատկերումը և նշանակումները: Միացումների պատկերումը: Քանդովի միացումներ: Ոչ քանդովի միացումներ: Մեքենամասերի էսքիզավորում: Մեքենամասերի աշխատանքային գծագրերի կազմում: Հավաքական միավորների պատկերումը: Հավաքական գծագրերի մասնատում:

Շինարարական գծագրության տարրեր:

 

6. Համակարգչային գրաֆիկա - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Համակարգչային գրաֆիկա առարկան, դերն ու խնդիրները, զարգացման ուղղություններն ու հեռանկարները: Նախագծման ավտոմատացված համակարգեր, գոյություն ունեցող ծրագրերը (AutoCAD, Unigraphics,ProEngineer, StutCAD և այլն) և դրանց համեմատական գնահատականը: AutoCAD ծրագրային փաթեթի հիմունքները և հնարավորությունները: AutoCAD-ի պատուհանը: Համակարգչային մենյուներ: Գործիքային վահանակներ: Հրամանների և կարգավիճակի տողեր: Աշխատանքային միջավայրի կարգավորումը: Կոորդինատների համակարգերը, դրանց ընտրությունը, չափման միավորների ընտրությունը, գծագրի սահմանների դույմական և մետրական համակարգեր: Մասշտաբների ընտրություն: Երկրաչափական օբյեկտների կառուցման հրամանները: Կառուցման ռեժիմները (երկչափ համակարգում): Շերտեր և դրանց առավելությունները: Օբյեկտներ գործիքաշարքը: Խմբագրման հրամանները: Էկրանային պատկերի կառավարումը և տեքստի ստեղծումը; Չափերի կիրառումը, երկրաչափական չափեր և թույլտվածքներ:չափերի խմբագրումը: Չափերի ոճի և չափային համակարգային փոփոխականներ: Տեսքային էկրանները մոդելի տարածության մեջ և թղթի տարածության մեջ: Ինֆորմացիայի ելքը տպագրման և գծագրման միջոցով: Գծագրի ելքը փլոթերի (Ploter) վրա: Գծագրի դիրքի ընտրությունը և թղթի չափերը: Տեքստի ավելացումը գծագրերին: Գրառումները գծագրերում: Բլոկներ, դրանց կոնցեպցիան և առավելությունները: Օբյեկտների խմբավորում և խմբագրման հրամանները: Տվյալների փոխանակում, կապերի խմբագրում, երկրաչափական հաշվիչ: Եռաչափ երկրաչափական օբյեկտների և մարմինների մոդելավորում: Եռաչափ մակերևույթների կառուցում: Եռաչափ ֆիգուրների ստեղծում: Կտրվածքներ: Ռենդերինգը (Render) և անիմացիոն եռաչափ գծագրությունում: Հեռանկարի ստացումը: եռաչափ մոդելի ռենդեռինգը: Եռաչափ ֆիգուրների դինամիկ դիտարկում: Օբյեկտների երանգավորում: Տարածական ֆիգուրների խմբագրումը: Ստանդարտ գծագրեր` տեսքեր վերևից, առջևից և ձախից: Բանվորական գծագրերի մշակում (հանգույցի հավաքական գծագիր և մեքենամասերի մասնատում):

 

7. Տեսական մեխանիկա - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

Տեսական մեխանիկան և նրա դերը բնական և տեխնիկական գիտությունների շարքում: Ստատիկա: Ստատիկայի աքսիոմները: Կապեր, դրանց հակազդումները: Կապերի աքսիոմը: Զուգամետ ուժահամակարգի հավասարակշռության երկրաչափական և անալիտիկ պայմանները: ՈՒժի մոմենտ կենտրոնի և առանցքի նկատմամբ: ՈՒժազույգերի տեսություն: Կամայական տարածական ուժահամակարգ: Կամայական տարածական ուժահամակարգի տրված կենտրոն բերման դեպքերը: Կամայական տարածական ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Կամայական հարթ ուժահամակարգի հավասարակշռությունը: Սահքի շփում: Շփման անկյուն և ծփման կոն: Գլորման շփում:

Զուգահեռ ուժերի կենտրոն: Ծանրության կենտրոն: Կետի կինեմատիկա: Շրջման տրման եղանակները: Հետագիծ: Արագության վեկտոր: Արագացման վեկտոր: Շոշափող և նորմալ արագացումներ: Պինդ մարմնի համընթաց շարժում: Պինդ մարմնի պտտական շարժում: Անկյունային արագություն, անկյունային արագացում: Մարմնի կամայական կետի արագությունը և արագացումը պտտական շարժման դեպքում: Պինդ մարմնի հարթ (զուգահեռական) շարժում: Շարժման վերլուծումը բևեռի հետ միասին համընթացի և բևեռի շուրջը պտտականի: Կամայական կետի շարժման օրենքը, հետագիծը և արագությունը:

Կետի բարդ (բաձարձակ) շարժում: Կորիոլիսի թեորեմը: Նյութական կետի դինամիկայի հիմնական օրենքները: Նյութական կետի դինամիկայի երկու հիմնական խնդիրները: Նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի հարաբերական շարժման և հարաբերական դադարի հավասարումները: Ոչ ազատ նյութական կետի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումները: Նյութական կետի ուղղագիծ տատանումներ: ՈՒժի իմպուլս: Նյութական կետի շարժման քանակ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Նյութական կետի շարժման քանակի մոմենտ: Թեորեմ նյութական կետի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: ՈՒժի աշխատանք և հզորություն: Նյութական կետի կինետիկ էներգիա և թեորեմ դրա փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգ: Արտաքին և ներքին ուժեր: Ներքին ուժերի հատկությունները: Մեխանիկական համակարգի զանգված: Զանգվածների կենտրոն: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի իներցիայի մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումների համակարգը: Մեխանիկական համակարգի զանգվածների կենտրոնի պահպանման օրենքը: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակ: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի շարժման քանակի փոփոխման վերաբերյալ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտ: Մեխանիկական համակարգի շարժման քանակների գլխավոր մոմենտի վերաբերյալ թեորեմը և դրա հետևանքները: Մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիա: Թեորեմ մեխանիկական համակարգի կինետիկ էներգիայի փոփոխման վերաբերյալ: Դալամբերի սկզբունքը: Նյութական կետի իներցիայի ուժ: Դալամբերի սկզբունքը նյութական կետի և մեխանիկական համակարգի համար: Լանգրանժի հավասարումները: Մեխանիկական համակարգի ընդհանրացված կոորդինատներ, ընդհանրացված արագություններ և ընդհանրացված ուժեր: Լանգրանժի առաջին և երկրորդ սեռի հավասարումները:

 

8. Նյութագիտություն - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Պարզ մետաղներ: Մետաղների բնորոշ առանձնահատկությունները: Մետաղների ատոմային և բյուրեղային կառուցվածքը: Մետաղների առաջնային և երկրորդային բյուրեղացումը: Մետաղների կոփումը և վերաբյուրեղացում:

Երկակի համաձուլվածքների վիճակի դիագրամներ, տեսակները և վերլուծությունը:

Երկաթ-ածխածնային համաձուլվածքների ֆազերն ու ստրուկտուրաները, վիճակի դիագրամի վերլուծությունը: Ածխածնային պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Թուջեր, ստրուկտուրան և հատկությունները:

Պողպատների ջերմամշակման տեսությունը, ջերմամշակման եղանակները: Պողպատի հիմնական փոխակերպումները:

Պողպատների ստրոկտուրան տաքացումից և սառեցումից հետո:

Պողպատների ջերմամշակման տեխնոլոգիան:

Պողպատի ջերմաքիմիական մշակում, պողպատի ցեմենտացումը, տեսակները, ջերմամշակումը: Պողպատի ազոտացումը, նիտրոցեմենտացումը, նիտրոցեմենտացումը և ցիանացումը: Լեգիրացված պողպատներ: Լեգիրող տարրերի ազդեցությունը պողպատներում տեղի ունեցող փոխակերպումների վրա: Լեգիրված պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատների դասակարգումը և մակնիշավորումը: Կոնստրուկցիոն լեգիրված պողպատներ: Գործիքային լեգիրված պողպատներ: Հատուկ ֆիզիկա-քիմիական հատկություններ ունեցող պողպատներ: Մետաղակերաքիմիական կարծր համաձուլվածքներ;

Գունավոր մետաղների և համաձուլվածքներ: Պղինձը և նրա համաձուլվածքները` արույր և բրոնզ: Ոչ մետաղական մեքենաշինական նյութեր:

Պլաստմասսաներ: Ապակիներ: Ռետիններ:

Ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

(լսարանային - 1792 ժամ, ինքնուրույն աշխատանքի - 1264 ժամ)

 

Բուհական բաղադրիչ

 

1. Նյութերի դիմադրություն - 270 ժամ, 9 կրեդիտ

Նյութերի դիմադրության դասընթացի խնդիրները: Բեռնվածքի տեսակները: Արտաքին և ներքին ուժեր, լարումներ, դեֆորմացիաներ և տեղափոխություններ: ՈՒղիղ ձողերի ձգումը և սեղմումը: Ներքին ուժերի տեղափոխությունների էպյուրների կառուցումը ձգման և սեղմման դեպքում: Ամրության և կոշտության հաշվարկ: Ստատիկորեն անորոշելի ձողային համակարգեր: Լարումները լայնական և թեք հարթակներում: Դեֆորմացիաների որոշումը ձգման և սեղմման դեպքում: Մարմինների լարվածային վիճակների ուսումնասիրումը: Ներքին ուժերի, լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը մաքուր սահքի դեպքում: Հատույթների երկրաչափական բնութագրերը: Ստատիկ և իներցիայի մոմենտների որոշումը պարզ և բարդ հատույթների համար: Զուգահեռ տեղափոխված և շեղված առանցքների նկատմամբ իներցիայի մոմենտների կախվածությունը:Կլոր կտրվածք ունեցող ձողերի ոլորման դեպքում, լարումների և դեֆորմացիաների որոշումը: Հեծանների ներքին լայնական ուժերի, մոմենտների որոշումը և էպյուրների կառուցումը:Նորմալ և շոշափող լարումների որոշումը ծռման դեպքում: Տեղափոխությունների որոշումը Մորի մեթոդով և Վերեշչագինի եղանակով: Ամրության և կոշտության հաշվարկ: Ստատիկորեն անորոշելի հեծաններ: Անխզելի հեծաններ և դրանց հաշվարկը երեք մոմենտների թեորեմի օգնությամբ: Կոր ձողերի ներքին ուժերի, լարումների և տեղափոխությունների որոշումը: Ստատիկորեն անորոշելի կոր ձողեր: Առաձգական մարմնի դեֆորմացիայի պոտենցիալ էներգիան: Կլապեհրոնի, Լագրանժի և Կաստիլյանովի թեորեմները: Դեֆորմացիաների պոտենցիալ էներգիաները մարմնի ծավալի և ձևի փոփոխման դեպքում: Բարդ դիմադրություն` շեղ ծռում, արտակենտրոն սեղմում (ձգում), համատեղ ծռում և ոլորում: Բարակապատ անոթների և հաստապատ խողովակների հաշվարկը: Սեղմված ձողերի հաշվարկը ըստ կայունության: Երկայնական-լայնական ծռում: Դինամիկ բեռներ: Դինամիկ լարումների և տեղափոխությունների որոշումը հավասարաչափ արագացող շարժման և դինամիկ հարվածի դեպքում: Ամրության հաշվարկ պարբերաբար փոփոխվող լարումների դեպքում (դիմացկունության հաշվարկ):

 

2. Մեքենաների և մեխանիզմների տեսություն - 240 ժամ, 8 կրեդիտ

ՄՄՏ հիմնական հասկացությունները: Մեխանիզմների կառուցվածքային վերլուծությունը, դրա մեթոդները և սինթեզ: Մեխանիզմների շարժունակությունը և կապերը: Հարթ մեխանիզմների դասակարգումն ըստ Ասուրի և Արտոբոլևսկու: Մեխանիզմների կինեմատիկական ուսումնասիրությունը, դրա մեթոդները: Մեխանիզմի դիրքերը, օղակների առանձին կետերի հետագծերը: Մեխանիզմների արագությունների և արագացումների պլանները և դրանց հատկությունները: Օղակների անկյունային արագությունները և անկյունային արագացումները, դրանց որոշումը: Կինեմատիկական դիագրամներ:Գրաֆիկական դիֆերենցում և գրաֆիկական ինտեգրում:Մեխանիզմների կինեմատիկայի անալիտիկական ուսումնասիրությունը և դրանց մեթոդները: Մեխանիզմների ուժային վերլուծությունը: Մեխանիզմների ուժային հաշվարկ մեթոդը: Օղակների իներցիոն ուժերը հարթ մեխանիզմների մեջ: Հակազդումները կինեմատիկական զույգերում:առաջնային օղակի կինետոստատիկան:ՈՒժային պլանը հարթ մեխանիզմների համար: Բերված ուժեր և բերված մոմենտներ: Մեխանիզմների դինամիկական վերլուծությունը: Մեխանիզմի օղակների վրա ազդող ուժերի բնութագրերը: Մեխանիզմի կինետիկ էներգիան: Բերված զանգվածներ և բերված իներցիայի մոմենտ: Մեքենայական ագրեգատի շարժման հավասարումները և դրանց ինտեգրումը: Մեքենայի շարժման ուսումնասիրությունը էներգոզանգված դիագրամի (Վիտենբաուերի) մեթոդով: Մեքենաների և մեխանիզմների շարժման անհավասարաչափությունը: Միջին արագություն և շարժման անհավասարաչափության գործակից: Արագությունների կարգավորիչներ: Զանգվածների հավասարակշռումը: Թափանիվը որպես արագության կարգավորիչ, դրա հաշվարկը: Մեխանիզմների էներգետիկ բնութագրերը: Մեքենայի էներգետիկ բալանսի հավասարումը: Մեխանիկական ՕԳԳ: Բարձր կարգի մեխանիզմներ: Ատամնանիվային մեխանիզմներ: Ատամնանիվային մեխանիզմների դասակարգումը: Հիմնական երկրաչափական և որակական պարամետրերը: Ատամնանիվային բարդ մեխանիզմների կինեմատիկան: Տարածական ատամնանիվային մեխանիզմներ: Հիպերբոլոիդալ և պտուտակավոր ատամնանիվային մեխանիզմներ: Բռունցքային մեխանիզմներ, դրանց դասակարգումը, կինեմատիկան և նախագծումը: Շփումը մեխանիզմների և մեքենաների մեջ: Շփման տեսակները:

 

3. Մեքենաների մասեր - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Ներածություն: Հիմնական հասկացություններ: Աշխատունակության չափանիշները և նախագծման հիմունքները:

1.1. Մեքենաների մասերի միացումները

1.1.1. Չքանդվող միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ: Եռակցված, գամային, երաշխավորված ձգվածքով և այլ միացումներ: Հաշվարկը ըստ ամրության:

1.1.2. Քանդվող միացումներ: Պարուրակային, երիթային, շլիցավոր և սեղմակային միացումներ: Հիմնական տեղեկություններ և հաշվարկը ըստ ամրության:

1.2. Մեխանիկական փոխանցումներ

Հիմնական տեղեկություններ, դասակարգումը, ընդհանուր պարամետրեր: Շփական, ատամնավոր, որդնակային, փոկային և շղթայավոր փոխանցումներ: Փոխանցումների հաշվարկը ըստ ամրության:

1.3. Շարժմանը սպասարկող մեքենամասեր և հավաքական միավորներ

Լիսեռներ և սռնիներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության, կոշտության և տատանման: Առանցքակալներ: Սահքի առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը ըստ ամրության: Ստուգումը ըստ տաքացման: Գլորման առանցքակալներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և ընտրությունը ըստ ստատիկ և դինամիկ բեռնունակության: Մեխանիկական կցորդիչներ: Ընդհանուր տեղեկություններ: Հաշվարկը և նախագծումը: Ճկուն տարրեր: Զսպանակների հաշվարկը:

 

4. Կառուցվածքային նյութերի տեխնոլոգիա - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Առարկան ընդգրկում է մեքենաշինության տեխնոլոգիայի հետևյալ բաժինները.

1.1. Սև և գունավոր մետաղների արտադրությունը, ելանյութերը, սարքավորումները և մետալուրգիական հիմնական տեխնոլոգիական պրոցեսները:

1.2. Մեքենաշինության մեջ նախապատրաստական հիմնական տեխնոլոգիական պրոցեսների առանձնահատկություններն ու սարքավորումները «ձուլում, եռակցում,մետաղների մշակումը ճնշմամբ-գլոցում, մամլում,քարշում, դրոշմում և այլն»:

2.1. Մետաղահատ հաստոցների դասակարգումը և մակնիշավորումը, մետաղների մշակումը կտրմամբ: Մշակման տեսակները, օգտագործվող գործիքների կառուցվածքը և երկրաչափությունը, գործիքանյութերը: Մետաղահատ հաստոցների կինեմատիկական սխեմաները և նրանց վերլուծումը: Մ. Հ. գլխավոր և մատուցման «օժանդակ»շարժումները, նրանց հիմնական հանգույցները,օգտագործվող հարմարանքներն ու օժանդակ գործիքները:

5. Համափոխարելիության հիմունքները և ՏՉ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Համափոխարինելիության ընդհանուր սկզբունքները, սահմանումը և ձևերը (լրիվ և ոչ լրիվ, արտաքին և ներքին, ֆունիցիոնալ): Հիմնական հասկացություններ թույլտվածքների և նստեցվածքների մասին: Երկրաչափական պարամետրերի ճշգրտությունը մեքենամասերի պատրաստման և վերականգնման ժամանակ;

Հարթ գլանային միացությունների համափոխարելիությունը:Հարթ գլանային միացությունների ձևերը: Թույլտվածքների և նստվածքների միջազգային համակարգ: հարթ գլանային միացությունների նստեցվածքների հաշվարկը և ընտրությունը:

Սելեկտիվ հավաքման մեթոդ: Գլորման շառավղային առանցքակալների թույտվածքները:

Չափային շղթաների հաշվարկը: տերմինները և սահմանումները:

Երիթային և շլիցային միացությունների համափոխարինելիությունը: Պարուրակային միացությունների համափոխարինելիությունը: Ամրացնող պարուրակները, նրանց հիմնական պարամետրերը:

Ատամնանիվային և որդնյակային փոխանցումներին ներկայացվող շահագործական պահանջները:

Ստանդարտացման համակարգը և էությունը: Ստանդարտների ձևերը և նրանց օբյեկտները: Ստանդարտացման մեթոդական հիմունքները: Ընդհանուր տեխնիկական ստանդարտներ /ԵՍԴՊ, ԵՍԿԴ, ԵՍՏԴ և այլն/:

Տեխնիկական չափումների հիմունքները: Չափագիտություն, նրա նշանակությունը մեքենաների որակի ապահովման գործում: ՈՒնիվերսալ չափիչ միջոցներ: Տրամաչափեր (կալբիրներ):

 

6. Էլեկտրոտեխնիկա և էլեկտրոնիկայի հիմունքներ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն: Հաստատուն հոսանքի էլեկտրական շղթաներ և դրանց հաշվարկման եղանակներ: Փոփոխական սինուսոիդալ հոսանքի ստացումը: Պարամետրերը, գրաֆիկական և մաթեմատիկական պատկերումը: Գծային և ոչ գծային էլեկտրական շղթաների հաշվարկ: Փոփոխական էլեկտրական շղթայի հզորությունները: Հզորության գործակցի բարձրացումը: Եռաֆազ շղթաներ: Միացման սխեմաները, հզորությունները: Մագնիսական շղթաներ, դրանց վերլուծությունը և հաշվարկը: Տրանսֆորմատորների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը, հիմնական պարամետրերը և աշխատանքային ռեժիմներ: Հատուկ տրանսֆորմատորներ: Հաստատուն հոսանքի մեքենաներ: Ասինխրոն եռաֆազ և միաֆազ մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Սինխրոն մեքենաների կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Էլեկտրամատակարում: Էլեկտրական չափումներ և չափիչ գործիքներ:

Արդյունաբերական էլեկտրոնիկայի հիմնական տարրերը: Կիսահաղորդչային տարրերի հիմնական պարամետրերը: Կիսահաղորդչային ուղղիչներ, ուժեղարարներ, տրիգերներ: Իմպուլսային տեխնիկայի տարրեր: Իմպուլսային գեներատորներ: Թվային միկրոէլեկտրոնիկայի հիմունքներ:

Հասկացություն կիսահաղորդչային միկրոինտեգրալային սխեմաների և միկրոպրոցեսորների մասին: Տիրիստորային սարքեր: հասկացություն էլեկտրոհաղորդակների կառավարման համար օգտագործվող անկոնտակտ տիրիստորային ապարատների մասին

 

7. Ավտոմատիկայի և տելեմեխանիկայի հիմունքներ - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Ներածություն: Ընդհանուր տեղեկություններ ավտոմատ կառավարման համակարգերի վերաբերյալ:

Ավտոմատիկայի էլեմենտներ, դրանց ստատիկ բնութագրերը և դասակարգումը:Տվիչներ, ռելեներ, ուժեղարարներ,կատարող մեխանիզմներ, տրամաբանական էլեմենտներ: Ավտոմատացման օբյեկտներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Ինքնահավասարման երևույթը ավտոմատացման օբյեկտներում:

Ավտոմատ կառավարման համակարգեր, դրանց դինամիկ բնութագրերը: Ժամանակային և հաճախական բնութագրեր: Փոխանցման ֆունկցիա հասկացությունը: Էլեմենտար դինամիկ օղակներ, դրանց դասակարգումը և միացման եղանակները:

Ավտոմատ կառավարման համակարգերի կայունությունը: Գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները, կայունության չափանիշները, կարգավորման պրոցեսի որակական ցուցանիշները: Ոչ գծային համակարգերի կայունության որոշման մեթոդները:

Տելեմեխանիկայի հիմունքները: Տելեմեխանիկայի միջոցների կիրառումը տրանսպորտային փոխադրումները կազմակերպելիս:

 

8. Հիդրավլիկա և հիդրոպնևմոհաղորդակներ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Ներածություն: Հիդրոստատիկա: Հիդրոստատիկական ճնշումը և նրա հատկությունները: Հեղուկի հարաբերական հանգիստը: Հիդրոստատիկական ճնշման ուժի մեծության և կիրառման կետի որոշումը հարթ և կոր մակերևույթների վրա: Արքիմեդի օրենքը, մարմինների լողալու պայմանը: Հեղուկների կինեմատիկա: Շարժման ուսումնասիրման մեթոդները: Հեղուկների շիթային շարժումը: Հոսանքի հիդրավլիկական տարրերը: Անխզելիության հավասարումը տարրական շիթի և ամբողջ հոսանքի համար: Հիդրոդինամիկա: Շարժումների դասակարգումը: Հեղուկի շարժման հավասարումները իդեալական և իրական հեղուկների համար: Բեռնուլիի հավասարումը ամբողջ հոսանքի համար: Էներգիայի տեղական և երկայնական կորուստները: Շարժման ռեժիմները: Լամինար շարժում: Տուրբուլենտ շարժում: Շեզիի բանաձևը: Խողովակաշարի հիդրավլիկական հաշվարկը: Արտահոսումը անցքերից և կցափողերից հաստատուն և փոփոխական ճնշման տակ: Հիդրավլիկական հարվածի երևույթը: Յուղման հիդրոդինամիկական տեսությունը: Հիդրավլիկական մեքենաներ, դասակարգումը: Պոմպեր,պոմպային տեղակայանք, նրա աշխատանքային պարամետրերը: Կենտրոնախույս պոմպեր, կոնստրուկցիաները, բնութագրերը,համատեղ աշխատանքը: Մխոցային պոմպեր: Ռոտորային և այլ տիպի պոմպեր: Հիդրոհաղորդակներ: Հիդրոստատիկական և ծավալային հիդրոհաղորդակներ: Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը: Հիդրոպնևմատիկ հաղորդակներ; Կոնստրուկցիաները և հաշվարկը:

 

9. Ջերմատեխնիկա - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

«Ջերմատեխնիկա» առարկան: Նրա կիրառությունը և կապը գյուղատնտեսության արտադրության տարբեր բնագավառների հետ: Թերմոդինամիկայի հիմունքները և հիմնական օրենքները: Էներգիայի փոխակերպման պրոցեսներ: Իրական գազեր, դրանց կիրառությունը: Ջերմային մեքենաների տեսական աշխատանքային ցիկլեր: Ներքին այրման շարժիչների իդեալական ցիկլերի աշխատանքային պայմանները: Դրանց համեմատական գնահատման վերլուծություն: Ջերմատեխնիկական տեսության հիմնական դրույթներ: Ջերմահաղորդականություն: Կոնվեկտիվ ջերմափոխանակում: Ջերմային ճառագայթում: Բարդ ջերմափոխանցում: Ջերմափոխանցման ապարատների հաշվարկ: Ջերմափոխանցման ինտենսիվացման ուղիները: Էներգիայի աղբյուրներ: Վառելիքի տեսակներ և բնութագրեր, դրա այրման պրոցեսի հաշվարկ: Էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ: Ջերմաուժային սարքավորումներ: Կոմպրեսորներ և սառնարանային սարքավորումներ: Կաթսայական տեղակայանքներ: Մխոցավոր և տուրբինային ջերմային մեքենաներ: Էներգոռեսուրսների տնտեսման հիմնական ուղղությունները:

Շրջակա միջավայրի բնապաշտպանություն:

 

10. Կենսագործունեության անվտանգություն - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ներածություն: «Կենսագործության անվտանգություն» առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները: «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգություն» ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականություններն այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները: Ավտոմոբիլների, գյուղատնտեսական մեքենաների ու գործիքների, ագրեգատների և տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման և նորոգման աշխատանքների անվտանգությունը: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Էներգաուժային և բեռնամբարձ տեղակայանքների շահագործման անվտանգությունը: Հրդեհ,հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

11. Քաղաքացիական պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակների

անվտանգություն - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու ձևերը: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափման և քիմիական հետազոտության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչական պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը: արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսական արտադրության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում

 

12. Ավտոտրանսպորտի էկոլոգիական անվտանգություն և շրջակա միջավայրի

պահպանում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Կենսոլորտ և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմի և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջական միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Մեքենայացման, հողերի, ոռոգման և չորացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

13. Մաթեմատիկական վիճակագրություն և հետազոտման մեթոդիկա - 60 ժամ,

2 կրեդիտ

Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` Հավանականությունների դասական, երկրաչափական սահմանումները: Գումարման, բազմապատկման թեորեմները: Լրիվ հավանականությունների, հիպոթեզների հավանականությունների, Բեռնուկիի, Լապլասի լոկալ և ինտեգրալ բանաձևերը: Հարաբերական հաճախության նրա հավանականությունից շեղման հավանականությունը: Դիսկրետ պատահական մեծության բինոմական, Պուասոնի, երկրաչափական բաշխման օրենքները: Մաթեմատիկական սպասումի, դիսպերսիայի և հատկությունները ինչպես դիսկրետ, այնպես էլ անընդհատ պատահական մեծությունների համար:

Չեբիշևի և Բեռնուլի բանաձևը: Բաշխման և խտության ֆունկցիաները և նրանց հատկությունները: Նորմալ, ցուցչային և հավասարաչափ բաշխման ֆունկցիաները: Երկչափ պատահական մեծության թվային բնութագրիչները: Մաթեմատիկական վիճակագրության թվային բնութագրիչները, վստահելի հավանականություն և վստահելի միջակայքերի որոշման եղանակները և չափումների գնահատման ճշտությունը:

Գծային ռեգրեսիա երկու և երեք չափանի պատահական մեծությունների համար: Վիճակագրական հիպոթեզներ և նրանց ստուգման եղանակները: Միագործոն դիսպերսիոն վերլուծություն:

 

14. Ամբարձիչ փոխադրական մեքենաներ - 180 ժամ, 6 կրեդիտ

Ամբարձիչ-փոխադրական մեքենաների կիրառման բնագավառները, դասակարգումը, տեխնիկական ցուցանիշները, աշխատանքային ռեժիմները, շարժաբերը:

Ամբարձիչ մեքենաներ: Հատուկ նշանակության մեքենամասերն ու հանգույցները /մետաղաճոպաններ, բեռնատար շղթաներ, ճախարակներ, աստղանիվներ, բազմաճախարակներ, թմբուկներ, կեռեր, կեռի կախոցներ, բեռբռնիչ, հարմարանքներ, դադարակներ` ճանկանվային, հոլովակավոր, արգելակներ` կոճղավոր, ժապավենային, սկավառակավոր, կոնական, բեռով փակվող/, կառուցվածքը,հաշվարկը և ընտրությունը:

Ամբարձիչ մեքենաների հիմնական մեխանիզմների /բեռի բարձրացման, տեղաշարժման, պտտման, թռիչքի փոփոխման/ սկզբունքային սխեմաները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները, շարժաբերը, դիմադրությունների որոշումը, իներցիոն ուժերը, շարժիչի, ռեդուկտորի, արգելակի և կցորդիչների ընտրությունը:

Ամբարձիչ մեքենաների մետաղական կառուցվածքների և կայունության հաշվարկի սկզբունքները:

Փոխադրական մեքենաների դասակարգումը: Բեռների տեսակները և ֆիզիկա-մեխանիկական հատկությունները: Քաշող, կրող, տանող, ձգող և հենոցային օրգաններ` հաշվարկը և ընտրությունը: Արտադրողականությունը և հզորության ծախսը: կենտրոնացված և բաշխված դիմադրություններ: Նվազագույն ձգվածության որոշումը, շերեփների բեռնաթափման եղանակները, շղթաների դինամիկ բեռնվածքը: Քարշային հաշվարկ, շարժաբերի ընտրության, քաշող օրգանի ամրության հաշվարկ:

Պտուտակավոր փոխադրիչների հաշվարկը: Թեք հարթակներ,հոլովակավոր, թրթռացող փոխադրիչներ, պնևմո և հիդրո փոխադրիչներ` ընդհանուր տեղեկություններ:

Կարապիկներ: Կարապիկային տեղակայանքների հաշվարկը: Քարշակող տրակտորներ, բեռնիչներ` բանվորական օրգանները, հաշվարկի տարրերը:

 

15. Մեքենաների հուսալիություն և նորոգում - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Առարկայի նպատակն է գոյություն ունեցող տեխնիկական պահանջներին համապատասխան, առավել արդյունավետ եղանակներով, ավտոտրնսպորտային շարժակազմի պաշարի ու աշխատունակության վերականգնման, ինչպես նաև պահպանման վերաբերյալ գիտական և պրակտիկ ունակությունների ձեռք բերում:

Առարկան սովորելուց ուսանողը պետք է իմանա`

- ավտոմոբիլների հուսալիության տեսական հիմունքները, գնահատման մեթոդներից և նրա բարձրացման արդյունավետ եղանակները;

- խափանումների և անսարքությունների առաջացման պատճառները, նրանց հայտնաբերման և վերացման եղանակները;

- ավտոմոբիլների նորոգման տեխնոլոգիական, նորոգման արտադրական պրոցեսները;

- մեքենամասերի, հավաքական միավորների և մեքենաների երկարակեցության բարձրացման մեթոդները;

- ավտոմոբիլների նորոգման աշխատանքների կազմակերպման ժամանակակից ձևերը;

- նորոգված շինվածքների որակի գնահատման մեթոդները;

- կարողանա` ավտոմոբիլները փորձարկել ըստ հուսալիության և որոշի նրա քանակական ցուցանիշները;

- հայտնաբերել անսարքություններն ու խափանումները վերլուծել պատճառները և դրանք վերացնել;

- հիմնավորել մեքենամասերի վերականգնման ռացիոնալ եղանակներ, մշակել արդյունավետ տեխնոլոգիական պրոցեսներ, ընտրել նորոգման-տեխնոլոգիական սարքավորումներ;

- որոշել նորոգման կատարման նպատակահարմարությունը և նրա իրականացման պայմանները:

 

16. Ավտոմոբիլային տրանսպորտային միջոցներ ԱԱՀ-ում - 510 ժամ, 17 կրեդիտ

ԱԱՀ-ում ավտոտրանսպորտային միջոցների (ԱՏՄ) կառուցվածքի հիմունքները: Ավտոմոբիլային տրանսպորտի շարժակազմը` ավտոմոբիլներ, տրակտորներ, ավտոմոբիլային և տրակտորային գնացքներ: Ներքին այրման շարժիչների (Ն.Ա.Շ) աշխատանքային սկզբունքը և հիմնական հասկացությունները: Մխոցային շարժիչների մեխանիզմները` շուռտվիկ-շարժաթևային մեխանիզմ, գազաբաշխման մեխանիզմ: ՆԱՇ-երի սնման համակարգերը` կարբյուրատորային շարժիչի սնման համակարգեր: Գազային շարժիչների սնման համակարգեր, դիզելային շարժիչների սնման համակարգեր:

ՆԱՇ-երի վառոցքի համակարգեր: ՆԱՇ-երի գործարկման համակարգեր: ԱՏՄ-երի էլեկտրասարքավորումներ: Տրանսմիսիաների նշանակությունը, տարատեսակները,հարմարադասման սխեմաները,համեմատական վերլուծությունը: Կրող համակարգեր: Թափքեր: Կախոցներ: Կամրջակներ: Անվային շարժաբերներ: ԱՏՄ-երի ղեկավարման համակարգեր: Մասնագիտացված շարժակազմ: Տրակտորային գնացքներ:

ԱՏՄ-երի շահագործական հատկանիշների տեսություն

ԱՏՄ-ի շահագործական հատկանիշների բնութագրերը և գնահատման ցուցանիշները: ԱՏՄ-երի շահագործման պայմանները: ԱՏՄ-երի քարշա-արագային, տրակտորների կարգավորիչային և տեսական քարշային բնութագրերը: Արգելակային հատկանիշների վառելիքային խնայողություն, անցանելիություն; Նախագծային քարշային հաշվարկ: ԱՏՄ-երի կառավարում: Կայունություն,ընթացքի սահունություն: ԱՏՄ-ի շահագործական ցուցանիշների որոշման փորձնական մեթոդները:

Բանվորական պրոցեսներ և ավտոտրանսպորտային միջոցների հաշվարկի հիմունքներ

Ավտոտրակտորային տրանսպորտի, ավտոմոբիլային և տրակտորային արդյունաբերության զարգացման վերլուծությունը: ԱՏՄ-ի տիպաժը և ստրուկտուրային առանձնահատկությունները: ԱՏՄ-ի կառուցվածքներին ներկայացվող ընդհանուր և հատուկ պահանջների (արտադրական, շահագործական, խնայողական, անվտանգության, էկոլոգիական և այլն): Առանցքների վրա ընկնող բեռնվածքի, լրիվ կշռի, գաբարիտային չափերի և այլ պարամետրերի մեծություններին ներկայացվող սահմանափակումները:

Բանվորական պրոցեսների և ԱՏՄ-ի ագրեգատների, հանգույցների, համակարգերի և մեխանիզմների, կառուցվածքին ներկայացվող պահանջները, դասակարգումը,հարմարադասման սխեմաները, աշխատանքային պրոցեսների ուսումնասիրում, բեռնվածքների գնահատում: Արգելակների, մեխանիզմների, համակարգերի, հանգույցների ջերմային, երկարակեցության և ամրության ստուգողական հաշվարկներ:

 

17. Ավտոմոբիլային շարժիչներ - 150 ժամ, 5 կրեդիտ

Ավտոմոբիլային ներքին այրման շարժիչներ, կառուցվածքը, հարմարադասման սխեմաները և համեմատական բնութագիրը: Մխոցային ՆԱՇ-երի տեսական և իրական ցիկլերը,ինդեկատորային դիագրամները, գազափոխանակման, սեղմման,այրման և ընդարձակման պրոցեսները: Շարժիչների աշխատանքային գնահատման, արդյունավետության ցուցանիշները: ՆԱՇ-ի աշխատանքային ռեժիմներն ու բնութագրերը կախված շահագործական պայմաններից: Շարժիչների աշխատանքի հզորության տնտեսական և էկոլոգիական ցուցանիշները, դրանց փոփոխման պատճառները: Շարժիչների ջերմային և ուժային բեռնվածքների որոշումը: Շուռտվիկ շարժաթևային մեխանիզմի կինեմատիկան և դինամիկան: Շարժիչի մեխանիզմների հավասարակշռման հիմունքներ: Շարժիչների համակարգերի հիմունքները: Շարժիչների փորձարկումների նպատակներն ու դրանց համառոտ բնութագրերը:

Տրանսպորտային աշխատանքների համար ՆԱՇ-ի տիպերի ընտրության սկզբունքը: Շարժիչներին և դրանց համակարգերին ներկայացվող պահանջները ըստ շահագործական պայմանների: Այլընտրանքային վառելիքի օգտագործման համար ՆԱՇ-երի արդիականացումը և դրանց զարգացման հեռանկարները:

 

18. Ավտոմոբիլների տեխնիկական շահագործում - 180 ժամ, 6 կրեդիտ

Ավտոմոբիլների տեխնիկական շահագործման նպատակը, խնդիրներն ու առանձնահատկությունները ագրոարդյունաբերական համալիրում: Ավտոմոբիլների արտադրողականության բարձրացումը, գյուղատնտեսական փոխադրումների ինքնարժեքի նվազեցումը, վառելիքա-էներգետիկական ռեսուրսների տնտեսումը, շրջակա միջավայրի վրա վնասակար ազդեցության նվազեցումը: Ավտոմոբիլի տեխնիկական վիճակ, արդյունավետության և շահագործական հատկանիշներ: Տեխնիկական պատրաստականության և գիծբացթողման գործակիցներ: Շահագործական պայմանները և դրանց դասակարգումը: հուսալիությունը որպես ավտոմոբիլի որակի հիմնական ցուցանիշ: ավտոմոբիլի տեխնիկական վիճակի հսկման մեթոդները: Տեխնիկական վիճակի հսկման մեթոդները: Տեխնիկական արատորոշում,տեսակները և մեթոդները: Արատորոշման տեխնոլոգիական պրոցեսները: Ավտոմոբիլների տեխնիկական սպասարկման և նորոգման համակարգը: տեխնիկական սպասարկումների և նորոգման տեսակները և պարբերականությունը: Նորմատիվները և նրանց ճշգրտումը: Ավտոտրնսպորտում տեխնիկական քաղաքականության սահմանող փաստաթղթերը և հաշվառման ձևերը: Տեխնիկական սպասարկումները և նորոգման տեխնոլոգիական պրոցեսը: Հիմնական ագրեգատների և մեխանիզմների հսկման-արատորոշման և կարգավորման աշխատանքները: Հավաքման-լվացման, ամրակման և յուղման աշխատանքները: Շարժակազմի ընթացիկ նորոգումը: Շարժակազմի պահման եղանակները: Արտադրության նյութատեխնիկական մատակարարման ապահովումը: Արտադրության կազմակերպումը և ղեկավարումը: Ավտոտրնսպորտային ձեռնարկության տեխնիկական ծառայության կառուցվածքը: Ավտոտրնսպորտի արտադրական բազան: Ձեռնարկությունների տեխնոլոգիական նախագծումը:

 

19. Ավտոմոբիլային ճանապարհներ - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Ճանապարհների նշանակումը և դասակարգումը: Ավտոմոբիլային տրանսպորտի կողմից ներկայացվող պահանջները: Հայաստանի հանրապետությունում ավտոճանապարհային ցանցի ստեղծումը և զարգացումը:

Ճանապարհների տարրերը և դրանց ներկայացվող պահանջները: Հողահատկացման շերտ, հողային պաստառ, երթևեկելի մաս, կողնակներ, հեծանվային և հետիոտնային արահետներ, մայթեր, տրակտորային ճանապարհներ: Ճանապարհային պատվածք, ջրահեռացման համակարգ, կամուրջներ, խողովակներ:

Ճանապարհների լայնական կտրվածքի տարրերը: Ճանապարհների տարրերի հատակագծում և երկայնական կտրվածքում:

Տողանքում ճանապարհների ծրագծի անցկացման սկզբունքները:

Ճանապարհաշինական նյութերի հիմնական ֆիզիկա-մեխանիկական հատկությունները: Ճանապարհային պատվածքի վրա ազդող ուժերը, բնակլիմայական գործոնների ազդեցությունը: Ոչ կոշտ և կոշտ ճանապարհային պատվածքներ:

Ճանապարհների տրանսպորտա-շահագործական հատկանիշները:

Երթևեկության անվտանգության ապահովվածության գնահատումը:

Ճանապարհների առանձնահատկությունները բարդ կլիմայական պայմաններում:

Ավտոմայրուղիներ և քաղաքային փողոցներ: Դրանց շահագործումը և պահպանությունը:

 

20. Վառելանյութեր և քսանյութեր - 120 ժամ, 4 կրեդիտ

Առարկայի խնդիրներն ու նպատակը; կիրառվող տերմինները,շարժիչային և հնոցային վառելանյութերի, քսայուղերի և քսուկների նշանակությունը, դասակարգումը, մակնիշավորումը և արտասահմանյան համարժեքների հետ համափոխարինելիությունը; հումքեր, ստացման, վերամշակման և մաքրման եղանակները, բաղադրությունը և տարրական կազմը, ֆիզիկա-քիմիական հատկությունները, կիրառելիության ոլորտները և սահմանափակիչները; վառելանյութերի ջերմաստեղծ ունակությունները, այրման առանձնահատկությունները, դրանց նշանակությունից և օգտագործման պայմաններից կախված; այրման արգասիքների կազմը, դրանց բացասական ազդեցությունը շրջապատող միջավայրի վրա և վտանգավորության նվազեցման հնարավոր ու կիրառվող մեթոդները; այլընտրանքային շարժիչային վառելանյութերը և դրանց կիրառումը սահմանափակող գործոնները; վառելանյութերի և քսանյութերի որակի գնահատման ցուցանիշները և մեթոդները, դրանց պահպանման և ռացիոնալ օգտագործման, փոխադրման, ուտիլիզացման կանոնները; տեխնիկական հեղուկների տարատեսակները, նշանակությունը, դասակարգումը, մակնիշավորումը և կիրառելիության ոլորտները:

 

21. Ճանապարհատրանսպորտային պատահարների փորձագիտություն - 180 ժամ,

6 կրեդիտ

Փորձաքննության կազմակերպումն ու վարույթը. փորձագիտության նպատակը և խնդիրները, փորձաքննության տարատեսակներն ու դրանց համառոտ բնութագրերը, դատական և ծառայողական փորձագետների իրավունքներն ու պարտականությունները, փորձաքննության ելակետային նյութերը, փորձաքննություն նշանակելու մասին որոշումը և փորձագետ ավտոտեխնիկի եզրակացությունը: Տրանսպորտային միջոցի շարժման պարամետրերի հաշվարկը. հավասարաչափ շարժում, արգելակումը շարժիչով և շարժումը գլորումով, արգելակումը հաստատուն և փոփոխական կցման գործակցի պայմաններում: Հետիոտնի շարժման պարամետրերի հաշվարկը ավտոմոբիլի վրաերթի ժամանակ: ՃՏՊ-ի մեխանիզմի և այն կանխելու տեխնիկական հնարավորության փորձագիտական հետազոտումը և վերլուծությունը: Հետիոտնին վրաերթի դասակարգումը, փորձաքննական հետազոտման ընդհանուր մեթոդիկան, վրաերթ հետիոտնին անսահմանափակ և սահմանափակ տեսանելիության դեպքում, վրաերթը մոտոցիկլետային և հեծանվորդին: Ավտոմոբիլի խուսավարման վերլուծման մեթոդիկան. ավտոմոբիլի կրիտիկական արագությունները, խուսավարման տեսակները և հաշվարկը ՃՏՊ-ի վերլուծման ժամանակ: Տրանսպորտային միջոցների բախման և անշարժ խոչընդոտին վրաերթի վերլուծման մեթոդիկան: Հարվածի տեսության հիմնական դրույթները: Ավտոմոբիլների բախումը,և այն կանխելու տեխնիկական հնարավորությունները: Տրանսպորտային միջոցների կայունության փորձագիտական հետազոտումը. ավտոմոբիլի ընդլայնական և երկայնական կալունություն: Տրանսպորտային միջոցների փորձաքննական հետազոտումը: Ավտոմոբիլի տեխնիկական վիճակի արատորոշումը և փորձաքննությունը: Փորձագետ ավտոտեխնիկի աշխատանքի մեքենայացումը և ավտոմատացումը

 

22. Գյուղ. բեռների տարա և փաթեթավորում - 90 ժամ, 3 կրեդիտ

Առարկայի կարևոր խնդիրներն են` տարաների, փաթեթավորման, նյութերի, նոր տեխնոլոգիաների և սարքավորումների մասին գիտելիքների ու տենդենցների զարգացումն:

Այս առարկայի նպատակն է ուսումնասիրել`

Փաթեթավորում և նրա ֆունկցիաները; տարայի և փաթեթավորման դասակարգումը; փաթեթավորման մասնագիտացված եղանակները; խմբային և փոխադրական փաթեթավորում; օգտագործվող փաթեթավորող սարքավորումների դասակարգումը, նրանց հաշվարկման եղանակները, գիտական նվաճումների լուսաբանումը; փոխադրական փաթեթավորման սարքավորումները; մթերքի հատկություններ և փաթեթավորման գործընթացի միջև եղած փոխազդեցությունները; փաթեթավորման գործընթացի ստուգման եղանակները; տարաների հիմնական պատրաստման եղանակները; տարաների պատրաստման համար օգտագործվող սարքավորումներ; տարայի ստուգման հիմնական մեթոդները; տարայի որակը բնութագրող ցուցանիշները; փաթեթավորման գործընթացների կազմակերպման հիմնական դրույթները, նրանց օպտիմալացումը, մեխանիզացումը և ավտոմատացումը, չափանիշների ու սահմանափակումների համակարգերը; փաթեթի տնտեսական և շրջակա միջավայրի պրոբլեմները:

 

Մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

1. Տրանսպորտային փոխադրումներ և բ-բ աշխատանքները ագրոարդյունաբերական

համալիրում ՞ԱԱՀ-ում՞ - 360 ժամ, 12 կրեդիտ

Առարկայի ուսումնասիրման նպատակն է ուսանողին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ տրանսպորտային միջոցներով բեռների և մարդկանց փոխադրման, բեռնման-բեռնաթափման, բեռների տրանսպորտա-պահեստային աշխատանքների կազմակերպման, ավտոմոբիլների, ավտոմոբիլային ու տրակտորային գնացքների և տրանսպորտի այլ միջոցների նպատակահարմար օգտագործման, դրանց տեխնիկա-շահագործական ցուցանիշների գնահատման և վերլուծության, տրանսպորտային գործընթացների վերահսկողության անվտանգության տեխնիկայի, երթևեկության անվտանգության և շրջական միջավայրի պահպանման վերաբերյալ:

Դասընթացում նախատեսվում է ներկայացնել տրանսպորտի դերը ժողովրդական տնտեսությունում, հատկապես գյուղատնտեսական արտադրությունում: Ավտոմոբիլային փոխադրումների տեսակները և գյուղատնտեսական փոխադրումների առանձնահատկությունները:

Սեփականության տարբեր ձևերի ձեռնարկությունների կառուցվածքն ու դասակարգումը ըստ նշանակության և կատարվող փոխադրումների բնույթի: Բեռների դասակարգումը և մակնիշավորումը, գյուղատնտեսական բեռների առանձնահատկությունները:

Բեռնահոսք, բեռնաշրջանառություն և փոխադրումների ծավալ: Բեռնատար ավտոմոբիլային շարժակազմ: Ագրոարդյունաբերական համալիրում օգտագործվող շարժակազմի, մասնագիտացված ավտոմոբիլների, կցորդների և կիսակցորդների, տրակտորային գնացքների օգտագործման նպատակահարմարությունը: Բեռնատար շարժակազմի ընտրությունը: Շահագործական պայմանները, որակական, տեխնիկա-շահագործական ցուցանիշները, դրանց գնահատման առանձնահատկությունները ԱԱՀ-ում: Երթևեկության կազմակերպումը բեռների փոխադրման ժամանակ: երթուղիների կազմակերպումը բեռների փոխադրման ժամանակ: Երթուղիների տրանսպորտային հաշվարկման եղանակները: բեռների փոխադրման տեխնոլոգիան: Բեռների բեռնարկղային /կոնտեյներային/, տակդիրային և փաթեթային փոխադրումներ, դրանց կիրառման և զարգացման հեռանկարները գյուղատնտեսական արտադրության ոլորտներում: Բեռնափոխադրումների կազմակերպումը: Բեռնման-բեռնաթափման մեքենաների և մեխանիզմների դասակարգումը և ընդհանուր բնութագրերը: Ինքնաբարձիչ ավտոմոբիլներ, դրանց օգտագործման արդյունավետությունը: Բեռնման-բեռնաթափման աշխատանքների կազմակերպումը: Շարժակազմի և բեռնման-բեռնաթափման կետերի աշխատանքի կոորդինացումը: Բեռնման-բեռնաթափման աշխատանքների մեքենայացման ազդեցությունը փոխադրումների ինքնարժեքի և շարժակազմի արտադրողականության վրա: ՈՒղևորահոսքի և ուղևորաշրջանառություն, ուղևորահոսքերի ուսումնասիրման մեթոդները: ՈՒղևորատար շարժակազմ, գյուղական պայմաններում օգտագործվող ավտոբուսների շահագործական պայմանները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Բնակչության տրանսպորտային շարժունակությունը գյուղական պայմաններում: ՈՒղևորափոխադրումների տրանսպորտային գործընթացի տարրերը: Մերձքաղաքային ուղևորափոխադրումների առանձնահատկությունները:

Տրանսպորտային շարժակազմի ստրուկտուրայի բարելավման, բեռնման-բեռնաթափման աշխատանքների մեքենայացման և փոխադրումների արդյունավետության բարձրացման միտումները ՀՀ ագրոարդյունաբերական համալիրում:

 

2. Ճանապարհային երթևեկության կազմակերպում և կառավարում - 360 ժամ,

12 կրեդիտ

ՃԵԿ և Ա խնդիրները, նպատակը և իրականացման ուղիները: Հասկացողություն տրանսպորտային հոսքի մասին և դրա բնութագրող պարամետրերը: Տրանսպորտային հոսքի հիմնական դիագրաման: Երթևեկության կազմակերպման մեթոդիկան քաղաքային փողոցներում և ավտոճանապարհներին: Երթևեկության կազմակերպումը ճանապարհների հատումներում: Կոշտ և ճկուն ծրագրով աշխատող լուսաֆորների կիրառումը խաչմերուկում և փողոցներում: Կոորդինացված երթևեկության կազմակերպման մեթոդիկան, «կանաչ ալիք»: Ճանապարհա-տրանսպորտային պատահարներ, դասակարգումը, հաշվառումը, վերլուծությունը, պատճառահետևանքային կապի հետազոտումը և կանխարգելիչ միջոցառումների մշակումը:

Վարորդ-ավտոմոբիլ-ճանապարհ-միջավայր համակարգը և բաղադրիչները: Ավտոմոբիլի ակտիվ, պասիվ, հետվթարային և էկոլոգիական անվտանգությունը: Վարորդի հոգեֆիզիոլոգիական հատկանիշներ, դրանց գնահատումը և կապը անվտանգ երթևեկության հետ: Ճանապարհի անվտանգությունը բնութագրող շահագործական պարամետրերը: Միջավայրը բնութագրող պարամետրերը և դրանց կապը երթևեկության անվտանգության հետ: վարորդների պատրաստումը: Պետավտոտեսչության և տրանսպորտային ընկերությունների կողմից անվտանգ երթևեկության կազմակերպումը և հսկողությունը: Գյուղատնտեսական մթերքների բերքի փոխադրումների ժամանակ երթևեկության անվտանգության կազմակերպման առանձնահատկությունները, ստացիոնար և շրջիկ անվտանգության ծառայությունների կազմակերպումը:

 

3. Միասնական տրանսպորտային համակարգ և ԳՆ մասնագիտացված շարժակազմ -

210 ժամ, 7 կրեդիտ

Տրանսպորտային պրոցեսի հիմունքները և տարատեսակները, ղեկավարման համակարգը, կատարելագործման ուղիները: Երկաթուղային, օդային, ծովային և գետային, ավտոմոբիլային, խողովակաշարային, քաղաքային և արդյունաբերական տրանսպորտը, նրանց տեխնիկա-շահագործական առանձնահատկությունները: Փոխադրումների ռացիոնալ բաշխումը տրանսպորտի հիմնական տարատեսակների միջև, նրանց համալիր զարգացումը և փոխհամագործակցությունը:

Գյուղատնտեսական մթերքների փոխադրման առանձնահատկությունները բնույթը և ագրոտեխնիկական պահանջները, մասնագիտացված տրանսպորտային միջոցների նկատմամբ ներկայացվող պահանջները, նրանց դասակարգումը, կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

Բարձր անցանելիության ավտոմեքենաներ, անցանելիության բարձրացման ուղիների և գնահատման ցուցանիշները: Հիմնական գյուղատնտեսական մթերքների փոխադրումների կազմակերպման մասնագիտացված շարժակազմերի տեսակները` հացահատիկի, կերային կուլտուրաների, շաքարի ճակնդեղի, կարտոֆիլի և բանջարանային կուլտուրաների, մրգերի, կաթի և անասունների, պարարտանյութերի և գյուղատնտեսական տեխնիկայի փոխադրումը; Գյուղատնտեսական մթերքների փոխադրման մասնագիտացված շարժակազմերի զարգացման հիմնական միտումներ:

 

4. Տրանսպորտային գործընթացների կառավարման ավտոմատ համակարգեր ԱԱՀ-ում -

150 ժամ, 5 կրեդիտ

Կառավարման կատարելագործման անհրաժեշտությունը հանրապետության ագրոարդյունաբերական համալիրում: Ընդհանուր հասկացություններ ավտոմատացված կառավարման համակարգերի մասին: Ագրոարդյունաբերական համալիրում ավտոմատացված կառավարման համակարգերի մշակման մեթոդոլոգիական հիմունքները, համակարգ, ենթահամակարգ,ենթահամակարգերի կազմակերպումը ըստ տարրերի և ֆունկցիաների, համակարգի տեսությունը կառավարման մեջ, վճիռները կառավարման մեջ և դրանց ինֆորմացիոն ապահովումը, տեխնիկա-տնտեսական ինֆորմացիայի կառուցվածքը, դասակարգումը, ագրոարդյունաբերական համալիրում ավտոմոբիլային տրանսպորտի կառավարման համակարգ, համակարգի կազմի և դասակարգման մասին հիմնական դրույթները, ագրոարդյունաբերական համալիրում ԱԿՀ սահմանումը և դասակարգումը:

Ագրոարդյունաբերական համալիրում տրանսպորտային գործընթացների ԱԿՀ նախագծման և ներդրման հիմունքները. հասկացություն ԱԿՀ մշակողի և պատվիրատուի մասին, օբյեկտի նախնական հետազոտումը, տեխնիկական առաջադրանքի և նախագծի մշակումը, ԱԿՀ ներդրման կարգը: Ագրոարդյունաբերական համալիրի ավտոմոբիլային տրանսպորտի ԱԿՀ ապահովող մասի բնութագիրը. ինֆորմացիոն, ծրագրային-մաթեմատիկական, տեխնիկական, կազմակերպչական և էրգոնոմիկական ապահովումը: Ագրոարդյունաբերական համալիրի ավտոտրանսպորտի կառավարման ֆունկցիաների ավտոմատացումը. պլանավորման, հաշվապահական հաշվառման, շարժակազմի տեխնիկական սպասարկումների և ընթացիկ նորոգումների, բեռնափոխադրումների, դիսպետչերական կառավարման ավտոմատացումը: Ագրոարդյունաբերական համալիրում տրանսպորտային գործընթացների ավտոմատացված կառավարման համակարգի արդյունավետությունը և հետագա կատարելագործման խնդիրները:

 

Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակաս, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

5. 311003-»Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության

կազմակերպումը և կառավարումը ագրոարդյունաբերական համալիրում»

մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման

հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետները

 

5.1. Ճարտարագետ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է որից.

    տեսական ուսուցումը`                                          150 շաբաթ;

    քննաշրջանները`                                               27 շաբաթ;

    պրակտիկաները`                                                19 շաբաթ;

    ուսումնական`                                                  4 շաբաթ;

    արտադրական`                                                  10 շաբաթ;

    նախադիպլոմային`                                               5 շաբաթ:

եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                                 10 շաբաթ;

արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8-շաբաթյա արձակուրդը)`   36 շաբաթ:

Մասնագիտացնող ամբիոնը յուրաքանչյուր ուս.տարի կազմում և հաստատում է դիպլոմային նախագծերի նորացված թեմատիկայի բանկ:

Թեմայի տրումը և ղեկավարի նշանակումը կատարում է մասնագիտացնող ամբիոնը, ուսումնառության 8-րդ կիսամյակի ընթացքում, մինչև արտադրական պրակտիկայի սկիզբը, ուսանողի դիմումի հիման վրա:

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար ճարտարագետ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրեր յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 54 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողը լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 36 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 311003 «Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության

կազմակերպումը և կառավարումը ագրարային համակարգում մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակման և իրականացման պայմաններին ներկայացվող պահանջները

 

6.1.Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1.Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա ինքնուրույն է մշակում և հաստատում ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել, կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացի և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավոր է:

Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային նախագիծը (աշխատանքը) դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային նախագծի (աշխատանքի) կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռք բերումը: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում;

ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և Գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

. ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

. սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸՄ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանություն» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

. իրականացնել 311003 «Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում» մասնագիտությամբ ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար;

. առանձին դեպքում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված 311003 «Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում» մասնագիտության համար բուհն իրավունք ունի մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթության (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակաս:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում, ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Այդ աշխատանքներից առավել կարևոր են.

- ավտոտրանսպորտային միջոցների` ավտոմոբիլային և տրակտորային գնացքների շարժիչի, ուժային փոխանցման, ղեկավարման օրգանների, թափքերի և բանվորական օրգանների կառուցվածքի և աշխատանքային բնութագրերի ուսումնասիրում,

- տրանսպորտային փոխադրումների արդյունավետության գնահատման չափանիշների` բեռների և բեռնահոսքերի, ուղևորահոսքերի ուսումնասիրություններ, բեռների փաթեթավորման և տարայավորման, ինչպես նաև բեռնման-բեռնաթափման աշխատանքների մեքենայացման տեխնիկական միջոցների կառուցվածքի և աշխատանքային բնութագրերի ուսումնասիրություններ;

- դիսպետչերական ծառայության և երթուղիներում երթևեկության կազմակերպման ու կառավարման ժամանակակից մեթոդների ուսումնասիրություններ;

- ճանապարհային երթևեկության կազմակերպման հիմնական պարամետրերի` տրանսպորտային հոսքի կազմի, ինտենսիվության,արագության, կոնֆլիկտային կետերի որոշման և ճանապարհատրանսպորտային պատահարների վերլուծության գործնական աշխատանքներ;

- տրանսպորտային գործընթացների կառավարման համակարգերի տարատեսակների սկզբունքային սխեմաների ուսումնասիրում և կառավարման ալգորիթմի մշակում: Տրանսպորտային խնդրի լուծում գծային ծրագրավորման մեթոդով:

- կուրսային (դիպլոմային) նախագծերի և հաշվարկագրաֆիկական աշխատանքների կատարում: Ժամանակակից ինֆորմացիոն բազայի կիրառմամբ:

Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

ճարտարագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (նախադիպլոմային) պրակտիկաներ («Ավտոբուս» ՓԲԸ - Երևանի քաղաքապետարանի ավտոբուսային ավտոձեռնարկություն: «Տաքսի-3» ԲԲԸ - Երևանի տաքսոմոտորային թիվ 3 ավտոձեռնարկություն: «Կարմիր Բլուր» երկաթգծային տերմինալ: Երևանի միկրոավտոբուսային ուղևորատար ավտոտրանսպորտային ԲԲԸ: «Դավիթ-1» ՍՊԸ-Երևանի ուղևորատար միկրոավտոբուսային ձեռնարկություն: Երևանի քաղաքապետարանի թիվ 2 Ավտոտրանսպորտային ՊՓԲԸ):

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային նախագծերը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում իր մասնագիտությամբ պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 311003 «Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության

կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում» մասնագիտությամբ շրջանավարտի

պատրաստման մակարդակին ներկայացվող պահանջները

 

7.1.Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2. կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է.

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

. իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

. ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

. ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

. իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

. ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

. գիտենա հոգեբանության տարրերը,

. ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

. գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները:

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

. ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

. տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականություների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

. տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ:

 

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

Լուծել.

. ԱՊՀ-ում և դրա առանձին ճյուղերում ավտոտրանսպորտային միջոցների, այդ թվում քարշակների, կցորդների, բեռնման-բեռնաթափման մեքենայացման միջոցների լավարկված ստրուկտուրայի որոշման,

. ավտոտրանսպորտային միջոցների շարժման մոդելավորման և կառավարման,

. ԱՊՀ-ում տրանսպորտային փոխադրումների արդյունավետության գնահատման չափորոշիչների հիմնավորման և որոշման,

. ավտոտրանսպորտային միջոցներ և բեռնման-բեռնաթափման տեխնիկական միջոցների աշխատանքային պրոցեսների կարգավորման և կառավարման,

. ճարտարագիտական և կառավարման խնդիրների մշակման և դրանց լուծման,

. արտադրական գործընթացների վերլուծության և կատարելագործման ծրագրանպատակային մեթոդների կիրառման,

. ավտոտրանսպորտային միջոցների շահագործական նյութերի, վառելիքի և էներգիայի (այդ թվում այլընտրանքային) ռացիոնալ օգտագործման,

. շուկայի պահանջարկի վերլուծության եղանակների կիրառման,

. ձեռնարկության և սպասարկող անձնակազմի սերտիֆիկացման և լիցենզավորման գործընթացների կազմակերպման,

. արդի տեխնիկական միջոցների լայն կիրառմամբ տրանսպորտային միջոցների անվտանգ երթևեկության կազմակերպման և կառավարման խնդիրները:

Նշված փորձառությունները ներառում են`

. հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

. անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

. մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Ճարտարագետ-բակալավրի մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

. այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

. խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին առաջարկելու,

. մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգտումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

. ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

. տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

. մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

. տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Ճարտարագետ-բակալավրի ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

. պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

. լեզվական և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

. բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է` ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու, կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

7.2. Ճարտարագետ-բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները:

7.2.1. 311003 «Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում» մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. Տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծին ներկայացվող պահանջները.

311003 «Փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպումը և կառավարումը ԱՊՀ-ում» մասնագիտությամբ տեխնիկայի և տեխնոլոգիայի-բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները:

Նախագծի կարևորագույն հարցերը`

. առաջադրված շահագործման պայմաններում ավտոտրանսպորտային միջոցի (մասնագիտացված ավտոմոբիլ քարշակ, կցորդ, ավտոմոբիլային և տրակտորային գնացքներ) քարշաարագային հատկանիշների վերլուծության և բարելավման կառուցվածքային միջոցառումների մշակում,

. ագրոարդյունաբերական համալիրում բեռնափոխադրումների և ուղևորափոխադրումերի շարժակազմի և երթուղիների, բեռնման-բեռնաթափման տեխնիկական միջոցների ընտրության փոխադրումների տեխնիկաշահագործական ցուցանիշների արդյունավետության և ինքնարժեքի վերլուծություն,

. ագրոարդյունաբերական համալիրում փոխադրումների կազմակեպման արդյունավետության բարձրացմանը և ինքնարժեքի նվազմանը նպաստող կազմակերպչական մշակումներ,

. անվտանգ երթևեկության կազմակերպման և տրանսպորտային գործընթացների ավտոմատ կառավարման համակարգերի մշակում և հիմնավորում,

. ագրոարդյունաբերական համալիրում տրանսպորտային փոխադրումների գործըթացներում կենսագործունեության անվտանգության և էկոլոգիայի բարելավում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերը պետք է`

ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

. ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

. կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

. բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու տրանսպորտային փոխադրումների և երթևեկության կազմակերպման ոլորտներում,

. համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

. արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

. ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծերի թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն`

. ագրոարդյունաբերական համալիրում տրանսպորտային փոխադրումների և ճանապարհային երթևեկության կազմակերպման և կառավարման, գյուղատնտեսական նշանակության մասնագիտացված շարժակազմի տեխնիկա-շահագործական հատկանիշների բարելավման, անվտանգ երթևեկության կազմակերպման, տրանսպորտային գործընթացների մեքենայացման և ավտոմատ կառավարման առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) նախագծի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները`

. թեմայի արդիականության հիմնավորումը,

. առաջադրված նախատիպ` գյուղատնտեսական ճյուղի, տնտեսության, փոխադրումների և երթևեկության կազմակերպման, շարժակազմի, բեռնման-բեռնաթափման տեխնիկական միջոցների համառոտ բնութագրերը և դրանց վերլուծությունը, բեռնման-բեռնաթափման մեքենայացման միջոցներին ներկայացվող պահանջներ,

. փոխադրումների և երթևեկության կազմակերպման, շարժակազմի տեխնիկա-շահագործական ցուցանիշների գնահատում, բեռնման-բեռնաթափման տեխնիկական միջոցների ընտրություն,

. շարժակազմի քարշաարագային, արգելակային, վառելիքի շահավետության և կայունության բնութագրերի գրաֆոանալիտիկ վերլուծություն,

. նախագծվող ագրեգատի, համակարգի, մեխանիզմի և հանգույցների ընտրություն, դրանց աշխատանքային գործընթացների վերլուծություն, ամրության և աշխատունակության ստուգողական հաշվարկներ,

. նախագծի տեխնիկաշահագործական ցուցանիշների` արտադրողականության և արդյունավետության ցուցանիշների հիմնավորում,

. կենսագործունեության անվտանգության և բնապահպանության հարցերի մշակում:

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

. ավտոտրանսպորտային միջոցները ԱՊՀ-ում,

. տրանսպորտային փոխադրումները և բեռնման բեռնաթափման աշխատանքները ԱՊՀ-ում,

. ճանապարհային երթևեկության կազմակերպում և կառավարում,

. միասնական տրանսպորտային համակարգ և գյուղատնտեսական նշանակության մասնագիտացված շարժակազմ,

. տրանսպորտային գործընթացների կառավարման ավտոմատ համակարգերը ԱՊՀ-ում:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                311003/311004 - Փոխադրումների

                                     կազմակերպումն ու կառավարումն

                                     ագրոպարենային համակարգում

                                     Փոխադրումների և ճանապարհային

                                     երթևեկության կազմակերպում և

                                     կառավարում

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տեխնիկայի և  տեխնոլոգիայի բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  | +| +| +| +| +|::|::|::|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | =| =|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ինֆորմատիկա և         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ինֆորմացիոն           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գծագրական             | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |երկրաչափություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 24 |  26 |    442  | 153 | 187 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆիզիկա - 1            | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ընդհանուր քիմիա       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Տեսական մեխանիկա - 1  | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավտոտրանսպորտային     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |միջոցներ ԱՊՀ-ում` 2   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 28 |  28 | 476+72* | 136 | 204 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Բարձրագույն           | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ֆիզիկա - 2            | 6  |  6  |    102  |  34 |  51 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ճարտարագիտական        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրաֆիկա - 3           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տեսական մեխանիկա - 2  | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Նյութերի              | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|  |    |դիմադրություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ավտոմոբիլային         | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|  |    |տրանսպորտային         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |միջոցները ԱՊՀ-ում - 1 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Համակարգչային գրաֆիկա | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  30 |   510   | 136 | 238 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու            | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Նյութագիտություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Նյութերի              | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |դիմադրություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մեքենաների և          | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |մեխանիզմների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ջերմատեխնիկա          | 4  |  4  |    68   |  34 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ավտոմոբիլային         | 3  |  3  |    51   |     |  51 |     |

|  |    |տրանսպորտային         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |միջոցները ԱՊՀ-ում - 2 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Էլեկտրատեխնիկա և      | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |էլեկտրոնիկայի         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավտոտրանսպորտային     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |միջոցներ ԱՊՀ-ում` 2   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 30 | 30  | 510+72* | 204 | 204 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գյուղատնտեսական       | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |բեռների տարա և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փաթեթավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մեքենաների և          | 5  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |մեխանիզմների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ավտոտրանսպորտային     | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |հոգեբանություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Քաղ. պաշտպ. և         | 5  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |անվտանգ. արտակարգ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ավտոտրակ. էկոլոգ.     | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգ. և  շրջ. միջ. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ավտոմոբիլային         | 5  |  5  |    85   |  51 |  34 |     |

|  |    |տրանսպորտային         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |միջոցները ԱՊՀ-ում - 3 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ավտոմոբիլային         | 5  |  5  |    85   |  34 |  34 |  17 |

|  |    |շարժիչներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Կառուցվածքային        | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |նյութերի տեխնոլոգիա   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 34 | 30  |   510   | 255 | 136 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Մեքենաների մասեր      | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Վառելանյութեր և       | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |քսանյութեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Համափոխարինելիության  | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |հիմունքներ և  տեխ.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |չափումներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ավտոմատիկայի և        | 4  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |տելեմեխանիկայի        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մաթեմատիկական         | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |վիճակագրություն և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հետազոտ. մեթոդներ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ավտոմոբիլային         | 6  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |տրանսպորտային         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |միջոցները ԱՊՀ-ում - 4 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ավտոմոբիլների         | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |տեխնիկական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շահագործում - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 3  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Տրանսպորտ. փոխ. և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |բեռնաթափման աշխ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ԱՊՀ-ում` 5 շաբաթ      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 34 | 29  | 493+150*| 255 |  85 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ճանապարհ. երթ.        | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |կազմակերպման          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնիկական միջոցներ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հիդրավլիկա և          | 5  |  5  |   85    |  51 |  17 |  17 |

|  |    |հիդրոպնևմատիկ         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հաղորդակներ           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ամբարձիչ փոխադրական   | 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ավտոմոբիլների         | 3  |  3  |   51    |  17 |  17 |  17 |

|  |    |տեխնիկական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շահագործում - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ավտոմոբիլային         | 3  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |ճանապարհներ           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տրանսպորտ. փոխ. և     | 3  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |բեռնաթափման աշխ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ԱՊՀ - ում - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Տրանսպորտի էկոնոմիկա  | 3  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 29 | 30  |   510   | 272 |  85 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ճանապարհատրանսպորտ.   | 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |պատահար.              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձագիտություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տրանսպորտ. փոխ. և     | 5  |  5  |   85    |  51 |  17 |  17 |

|  |    |բեռնաթափ. աշխ.        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ԱՊՀ - ում - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ճանապարհ.             | 5  |  6  |   102   |  68 |  34 |     |

|  |    |երթևեկության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Միասն. տրանսպ. համ.   | 7  |  5  |   85    |  51 |     |  34 |

|  |    |և  գյուղ. նշանակ.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մասնագիտ. շարժակազմ.  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տրանս. գործընթ. և     | 5  |  5  |   85    |  34 |  17 |  34 |

|  |    |ճան. երթ. կառ. ավտ.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համ. ԱՊՀ-ում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ճանապարհ. երթ.        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն` 3     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Տրանսպ. գործ. և  ճան. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |երթ. կառ. ավտ. համակ. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ԱՊՀ-ում` 2 շաբաթ      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 36 | 28  | 476+150*| 272 |  85 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Տրանսպորտային         | 3  |  4  |   56    |  42 |     |  14 |

|  |    |տնտեսության           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Կառավարումը           | 2  |  3  |   42    |  28 |     |  14 |

|  |    |տրանսպորտային         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպություններում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մեքենաների            | 5  |  6  |   84    |  56 |  28 |     |

|  |    |հուսալիություն և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |նորոգում              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Տրանսպորտ. փոխ. և     | 4  |  3  |   42    |  14 |     |  28 |

|  |    |բեռնաթափման աշխ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ԱՊՀ - ում - 3         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ճանապարհային երթ.     | 7  |  6  |   84    |  28 |  28 |  28 |

|  |    |կազմակերպում և        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտանգություն - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Նախադիպլոմային        | 4  |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 29 |  26 | 364+120*| 196 |  56 | 112 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        |  8 |     |         |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4291+564*|1879 |1280 |1132 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Տրանսպորտային փոխադրումներ և  բեռնաթափման աշխատանքները       |

|       |ԱՊՀ - ում                                                    |

|       |                                                             |

|       |ՃԵԿ և  անվտանգություն                                        |

|       |                                                             |

|       |Տրանսպորտային գործընթացների և  ճանապարհային երթևեկության     |

|       |կառավարման ավտոմատ համակարգեր ԱԱՀ-ում                        |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |     5   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    39   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    1   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    3   |   317   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |     5   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    4   |   343   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |     5   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    78   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    26   |դիֆ. ստ.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    52   |ստ. քնն.|

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |    2   |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    8   |   369   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |     5   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |    2   |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |    5   |   369   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ն |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |    2   |    65   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |ստ. քնն.|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   510   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ն |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   437   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |    2   |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    22   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    22   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |    2   |   360   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ն |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    125  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |    2   |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   454   | 1 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    34   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    18   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |    2   |    66   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ն |        |    126  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |    2   |   386   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  9  |    30  |  3545   |46 ստ., |

|  |  |     |        |         |34 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 311101 Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում

 

Որակավորման աստիճանը` տնտեսագիտության բակալավր

________________________

                                 անվանումը

 

1.311101-Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտության ընդհանուր բնութագիրը

311101-Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

Շրջանավարտի որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր

311101-Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

311101-Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրը, ԲՈՒՀ-ն ավարտելուց անմիջապես հետո կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները` տնտեսագետ, գիտական աշխատող և լաբորանտ:

1.3.1. Մասնագիտության գործունեության բնագավառը

311101-Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությունն առնչվում է գյուղացիական /ֆերմերային/ ֆերմերային, գյուղատնտեսական կոոպերատիվների, բաժնետիրական ընկերությունների, գյուղատնտեսական հումք մթերող և վերամշակող ձեռնարկությունների, գյուղատնտեսության աջակցման մարզային կենտրոնների, ագրոպարենային համակարգի սպասարկման ոլորտի, հարկային ու մաքսային համակարգերի, գիտահետազոտական, ուսումնական և պետական ու տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման ոլորտների հետ:

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

Գյուղացիական /ֆերմերային/ և գյուղացիական կոլեկտիվ տնտեսություններ /կոոպերատիվներ/, ԳԱՄԿ-եր, գյուղատնտեսության սպասարկման ենթակառույցներ, գիտական կենտրոններ, ինստիտուտներ, պետական գյուղատնտեսական քոլեջներ, պետական հանրապետական, մարզային և համայնքային կառույցներ:

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

311101-Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրը սույն կրթական չափորոշիչներով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող են կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

- կազմակերպության տնտեսագետ

- խորհրդատվական գործակալ

- համակարգչային օպերատոր

- ֆինանսավարկային, հարկային, վիճակագրական

- կազմակերպական-կառավարչական

- գիտահետազոտական

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

311101- Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրը, կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները`

ա/ մասնագիտական գործունեության.

311101-ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրը, կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները`

- շուկայական հարաբերությունների պայմաններում արտադրության զարգացման կանխատեսումների և պլանավորման նոր մոտեցումների մշակում,

- գյուղացիական /ֆերմերային/ տնտեսությունների և դրանց արտադրական ստորաբաժանումների օպտիմալ չափերի սահմանումը և հիմնավորումը,

- նոր պայմաններում տնտեսության և առանձին ճյուղերի վարման համակարգերի մշակում: Տնտեսապես հիմնավորել արտադրության կազմակերպման ու կառավարման նոր ձևերը և մեթոդները,

- նորովի դիտարկել արտադրության մասնագիտացման, ճյուղերի ռացիոնալ զուգակցման և համակենտրոնացման զարգացման հարցերը,

- տնտեսությունների ռեսուրսային ներուժի /հողի, տեխնիկական, նյութական և աշխատանքային/ լրիվ ու արդյունավետ օգտագործման կազմակերպում,

- կոոպերացիայի տարբեր ձևերի ընտրությունը, գիտականորեն կազմակերպումը ու զուգակցումը,

- աշխատուժի ձևավորման, վարձատրության և նյութական խթանման անհրաժեշտ երաշխիքների հիմնավորում,

- արտադրանքի իրացման շահավետ ուղիների ընտրություն,

- արտադրատնտեսական ու ֆինանսական գործունեության վերլուծություն և կատարել համապատասխան առաջարկություններ գործնականում կիրառելու համար, նշելով բիզնեսի ուժեղ և թույլ կողմերը,

- նոր տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, աշխատանքի կազմակերպման ու վարձատրության առաջադիմական ձևերի ներդրման հիմնավորում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացում:

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեություն.

- գիտահետազոտական առաջընթացի նվաճումների, նորի, առաջավոր փորձի ներդրումից առաջ գնահատել կազմակերպատնտեսական տեսակետից,

- ընդհանրացնել նոր երևույթները, մշակել տնտեսավարման առավել նպաստավոր եղանակներ, որոնք կապահովվեն արտադրության կայուն աճ և ռեսուրսային ներուժի արդյունավետ օգտագործում,

- կազմակերպել և գործնական հետազոտություն կատարել սոցիալ-տնտեսական իրավիճակների վերաբերյալ:

գ/ կազմակերպական-կառավարաչկան գործունեություն.

- կառավարչական որոշումների մշակման ժամանակ օգտագործել մաթեմատիկական մոդելավորման մեթոդները,

- տիրապետել արտադրության կազմակերպման ու կառավարման արդի մեթոդներին, առանձին ճյուղերի և ամբողջ տնտեսության էկոնոմիկայի զարգացման հեռանկարներին և գործնական խնդիրների լուծման համար որոշել առավել արդյունավետ ուղիներ,

- պարբերաբար կազմակերպել արտադրական անձնակազմի ու ծառայողների որակավորման բարձրացում, ապահովել տնտեսական տեղեկատվության ավտոմատ մշակում,

- ղեկավարել տնտեսագիտական ծառայությունները, ինքնուրույն որոշումներ կայացնել տնտեսագիտական աշխատանքների և կառավարման հարցերի կատարելագործման ուղղությամբ,

- մշակել տնտեսագիտական կազմակերպչական կառավարման որոշումների տարբերակները, դրանց ընտրությունը հիմնավորել սոցիալտնտեսական արդյունավետության չափանիշներով:

1.3.5. Որակավորման պահանջները

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տնտեսագիտության բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառույթները`

- ներտնտեսային կանխատեսումների, ռազմավարական, տարեկան և օպերատիվ պլանների կազմում,

- տնտեսավարման տարբեր ձևերի արտադրական ու կազմակերպական կառուցվածքի սահմանում և հիմնավորում,

- արտադրական, սպասարկման և ժամանակի նորմաների սահմանում,

- տնտեսությունների հողային տարածքի ձևավորում և հողի արդյունավետ օգտագործման կազմակերպում,

- աշխատուժի, գյուղատնտեսական տեխնիկայի, տրանսպորտային միջոցների և նյութական միջոցների պահանջարկի հաշվարկը, ռեսուրսաապահովվածության ապահովումը,

- գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ցանքատարածությունների ռացիոնալ կառուցվածքի և ցանքաշրջանառությունների կազմակերպա-տնտեսական հիմնավորում,

- բուսաբուծական, անասնաբուծական ճյուղերի և օժանդակ արդյունաբերական արտադրության արդյունավետ կազմակերպում,

- տնտեսական տեղեկատվության հավաքման, մշակման, հաղորդման ու կիրառման բնագավառի ժամանակակից տեխնիկական միջոցներին,

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին վերաբերվող օրենքներին, որոշումներին, իրավական ակտերին, նորմատիվային նյութերին, հանրապետության գյուղատնտեսության կայուն զարգացման ռազմավարությանը, վարկային ծրագրերի իրականացման մեխանիզմներին,

- ագրոպարենային համակարգի ճյուղերի արտադրության ինտենսիվ տեխնոլոգիայի ու տեխնիկայի հիմունքներին, գյուղատնտեսության վարման համակարգերին, տնտեսագիտական գնահատման ժամանակակից մեթոդաբանությունը,

- ագրոպարենային համակարգի արտաքին տնտեսական կապերին, ագրոէկոլոգիայի և շրջակա միջավայրի պահպանության, բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման մեխանիզմներին,

- ագրաարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում գործող բնական-կենսաբանական և տնտեսական օրենքների գործունեության ներդաշնակմանը,

- ագրարային արտադրության տեխնոլոգիական ու տեխնիկական գիտահետազոտությունների հիմունքներին,

- աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին ու կանոններին:

Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

311101 - Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տնտեսագիտության բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

- կրճատված ժամկետներում ստանալու տնտեսագիտության բակալավրի մասնագիտական որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մագիստրատուրայում ստանալու մագիստրոսի որակավորման աստիճան,

- ասպիրանտուրայում /մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո/ ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2.Դիմորդի պատրաստականության մակարդակին ներկայացվող պահանջները

Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

- միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

Դիմորդը պետք է ունենա` պետական նմուշի վկայական միջնակարգ /լրիվ/ ընդհանուր կրթության կամ միջին մասնագիտական կրթության մասին:

 

3.311101 - Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտության տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրին ներկայացվող ընդհանուր պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչներով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և ուսումնաարտադրական պրակտիկաների ծրագրերը:

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնը իրականացման պայմանների և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը նախատեսվում է հետևյալ կրթաբլոկներում

Ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    - ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսական`                    ՀՍՏ,

    - ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                        ԸԲ,

    - տեխնոլոգիական և  տեխնիկական`                                 ՏՏԴ,

    - ընդհանուր մասնագիտական`                                      ԸՄԴ,

    - մասնագիտական`                                                 ՄԴ,

    - ֆակուլտատիվ`                                                   ֆ,

- ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական ծրագրի բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

 

4.311101 - Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնին ներկայացվող պահանջները:

 

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալտնտեսական դասընթացների կրթաբլոկ.

Հանրապետական բաղադրիչ

1 - Ֆիզիկական կուլտուրա

2 - Հայ ժողովրդի պատմություն

3 - Հայոց լեզու և հայ գրականություն

4 - Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ

5 - Օտար լեզու

6 - Մշակութաբանություն

7 - Քաղաքագիտություն

8 - Իրավագիտություն

9 - Փիլիսոփայություն

10 - Տնտեսագիտական սոցիոլոգիա

11 - Տնտեսագիտության տեսություն

 

1 - Ֆիզիկական կուլտուրա 136 ժամ

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալկենսաբանական հիմունքները: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական, ֆիզիկական պատրաստությունը:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմի վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. Հայ ժողովրդի պատմություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական պատմությունը անցյալում և ներկայում: Հայոց պատմությունը որպես համաշխարհային պատմության անքակտելի մաս:

Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ և օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը (9-6-րդ դդ. մ.թ.ա.): Երվանդունիների (Հայկազյան) համահայկական պետությունը: Աքեմենյան Պարսկաստանը և Երվանդունիները: Ալեքսանդր Մակեդոնացին և հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունումն ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ դարերում: Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը ընդդեմ պարսկա-բյուզանդական բռնատիրության և ձուլման քաղաքականության 5-6-րդ դարերում: Արաբական արշավանքները Հայաստան և ժողովրդական ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Հայկական մշակույթը 5-8-րդ դարերում:

Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը, վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների իշխանությունը:

Կիլիկիայի հայկական պետությունը (11-14-րդ դդ.): Ռուբինյան իշխանությունը և թագավորության հռչակումը Կիլիկիայում: Հայ-մոնղոլական դաշինքը, Եգիպտական արշավանքները և թագավորության անկումը:

Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական շարժումների սկիզբը և հետագա ծավալումը 17-18-րդ դարերում: Իսրայել Օրի: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հովսեփ Էմինը և հայ ազատագրական շարժումը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: 1804-1813 թթ. և 1826-1828 թթ. ռուս-պարսկական պատերազմները և արևելյան Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: 1806-1812 թթ. և 1828-1829 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը: Պարսկահայերի և արևմտահայերի ներգաղթը:

Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին: Հայ հասարակական-քաղաքական միտքը 1850-1860-ական թվ.: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը, նրանց ծրագրերն ու գործելակերպը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.: Հայկական մշակույթը 19-րդ դարում:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայկական հարցը 1912-1914 թթ.: Առաջին աշխարհամարտի սկիզբն ու ընթացքը: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: Հայ ժողովրդի ինքնապաշտպանական մարտերը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայ ժողովրդի 1918 թ. մայիսյան հերոսամարտերը և Հայաստանի առաջին հանրապետության հռչակումը: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Արտաքին քաղաքականությունը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության անկումը:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Խորհրդային իշխանության հաստատումը, առաջին քայլերը և տնտեսական ու քաղաքական կարևոր իրադարձությունները: Բռնաճնշումները և դրանց հետևանքները:

Հայ-ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Պատերազմի սկիզբը: Հայրենական Մեծ պատերազմը: Հանրապետության տնտեսության վերակառուցումը պատերազմի պահանջներին համապատասխան: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը պատերազմին: Թիկունքի հերոսական աշխատանքը: Սփյուռքահայերի մասնակցությունը երկրորդ համաշխարհային պատերազմին: Հայրենական Մեծ պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը Խրուշչովյան բարենորոգումների, Բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման տարիներին:

Գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականությունը, Արցախյան շարժումը և Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժը:

Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը: Հայաստանի երկրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը շուկայական հարաբերություններին: Թույլ տրված սխալներն ու հետևանքները: Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունը: Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք-սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

3. Հայոց լեզու և հայ գրականություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

Լեզվի հիմնական գործառնությունները, լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները (գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ): Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը, որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառնական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառնական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանական մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

 

4. Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ 4 կրեդիտ 120 ժամ

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառնական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիտակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառումը: Նվազագույնի հասցված բառային քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության (կանոնավարության) տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն):

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ (դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն):

 

5. Անգլերեն լեզու 8 կրեդիտ 240 ժամ

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ընդհանուր կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթը և սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

Գերմաներեն լեզու 8 կրեդիտ 240 ժամ

Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն: Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային նվազագույն միավոր:

Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական/:

Ընդհանուր հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին:

Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների և դարձվածաբանության վերաբերյալ:

Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովելու համար:

 

6. Մշակութաբանություն 2 կրեդիտ 60 ժամ

Ժամանակակից մշակութաբանության կազմը և կառուցվածքը, մշակույթի փիլիսոփայությունը և մշակութային մարդաբանությունը: Մշակութաբանությունը և մշակույթի պատմությունը, տեսական և կիրառական մշակութաբանության հետազոտությունների մեթոդիկան: Մշակութաբանության հիմնական հասկացությունները, մշակույթ, քաղաքականություն, մշակույթի ձևաբանություն, գործառնություններ և սուբյեկտներ, մշակույթի ծագումնաբանությունը և դինամիկան: Մշակույթի լեզուն և խորհրդանիշները, միջմշակութային հաղորդակցում, մշակութային արժեքներ և ավանդույթներ, աշխարհի մշակութային պատկերը: Մշակույթի սոցիալական ինստիտուտներ, մշակութային նույնականությունը և արդիականացումը, մշակույթների տիպաբանությունը: Էթնիկական, ազգային, վերնախավային և զանգվածային մշակույթներ, մշակույթների արևելյան և արևմտյան տիպերը առանձնահատուկ և միջին մշակույթներ: Տեղային մշակույթներ, ժամանակակից համաշխարհային գործընթացներում մշակութային ընդհանրացման միտումները: Մշակույթը և բնությունը, մշակույթը և անհատը, մշակույթը և հասարակությունը, մշակույթը և արդիականության գլոբալ հիմնախնդիրները:

 

7. Քաղաքագիտություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառնությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների հիմնական փուլերը (Անտիկ Աշխարհի, միջնադար, նոր և նորագույն շրջան): Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները, սոցիոմշակութային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման մեխանիզմը, արդյունավետությունը և լեգիմիտությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խարհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. Իրավագիտություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

Պետությունն ու իրավունքը: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

Քաղաքացիական իրավունք: Իրավաբանական անձինք: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր: Ժառանգական իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք: Վարչական իրավունք: Քրեական իրավունք: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:

ՀՀ դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

9. Փիլիսոփայություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

 

Փիլիսոփայության առարկան, տեղը և դերը մշակույթում:

Փիլիսոփայության կայացումը, փիլիսոփայական դպրոցների և հիմնական ուղղությունների պատմական զարգացման հիմնական փուլերը, փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: ՈՒսմունք կեցության ինքնակազմակերպվածությունը: Իրականի և վերացականի հասկացությունները` տարածություն և ժամանակ, շարժում և զարգացում, դիալեկտիկա, դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ, դինամիկա և վիճակագրական օրինաչափությունները, աշխարհի մասին գիտական, փիլիսոփայական և կրոնական պատկերացումները:

Մարդը և հասարակությունը, մշակույթը, մարդը և բնությունը: Հասարակությունը և նրա կառուցվածքը, քաղաքացիական հասարակություն և պետություն, մարդը սոցիալական կապերի համակարգում:

Մարդը և պատմական գործընթացը, անհատը և զանգվածները, ազատություն և անհրաժեշտություն, հասարակական զարգացման հասարակարգային և քաղաքակրթական հայեցակարգերը:

Մարդկային կեցության իմաստը. բնություն և ազատություն, ազատություն և պատասխանատվություն, բարոյականություն:

Ճշտություն և իրավունք, բարոյական արժեքներ, տարբեր մշակույթներում կատարյալ անհատի մասին պատկերացումները:

Գեղագիտական արժեքներ և նրանց դերը մարդկային կյանքում, կրոնական արժեքներ և խղճի ազատություն:

Գիտակցություն և իմացություն, ինքնագիտակցություն և անհատականություն: Իմացություն, ստեղծագործություն և պրակտիկա, հավատ և գիտելիք, հասկացողություն և բացատրություն: Ռացիոնալությունը և իռացիոնալությունը իմացության գործունեությունում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը. իրականություն, մտածողություն, տրամաբանություն և լեզու, գիտական և ոչ գիտական իմացություն, գիտականության չափանիշներ: Գիտական իմացության կառուցվածքը, մեթոդը և ձևերը, զարգացման միտումները: Գիտական հեղաշրջումները և ռացիոնալության տիպերի փոփոխությունը, գիտությունը և տեխնիկան: Մարդկության ապագան և արդիականության գլոբալ հիմնախնդիրները. քաղաքակրթությունների փոխազդեցությունը և ապագայի պատկերը:

 

10 - Տնտեսագիտական սոցիոլոգիա 2 կրեդիտ 60 ժամ

Դասընթացը ընդգրկում է հետևյալ թեմաները`

- սոցիոլոգիան որպես գիտություն, ուսումնասիրության առարկան, օբյեկտը, խնդիրները, գործառույթները: Սոցիոլոգիայի զարգացման փուլերը և դպրոցները,

- ուսումնասիրության մեթոդները: Ընտրանք: Փաստաթղթերի վերլուծություն, դիտում, հարցում: Հետազոտության արդյունքների վերլուծություն,

- տնտեսական մոտիվացիա և ռացիոնալիզմի տիպեր: Պահանջմունքների դասակարգման Ա. Մասլոուի սանդղակի բնութագրությունը,

- աշխատաշուկայի ձևավորումը և զարգացումը սոցիոլոգիայում: Գործազրկության ձևերը և դրա սոցիալ-հոգեբանական հետևանքները,

- տնտեսական ադապտացիա, դրա ձևերը և էտապները: Ադապտացիայի ղեկավարման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները,

- աշխատանքային կոնֆլիկտներ: Կոնֆլիկտների ծագման պատճառները, ձևերը և լուծման ուղիները,

- սոցիալ-տնտեսական շերտավորում, դրա պատճառները, չափանիշները, ձևերը,

- գործարարության հիմնախնդիրները, զարգացման պատմական տիպերը: Գործարարի սոցիալ-հոգեբանական կերպարի բնութագրությունը,

- մարդը տնտեսական գաղափարախոսության համակարգում: Տնտեսական գաղափարախոսության ձևերը,

- փող, ֆինանսներ, բորսա, հարկեր: Դրանց սոցիալ-հոգեբանական տեսանկյունները:

 

11 - Տնտեսագիտության տեսություն 12 կրեդիտ 360 ժամ

Տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր հիմունքները: Առարկան, գործառույթները և մեթոդները: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսական մտածելակերպ: Բարիքը, պահանջմունքները, ռեսուրսները: Արտադրության գործոններ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Սեփականություն և տնտեսավարում: Տնտեսական համակարգեր: Արտադրական հնարավորությունների կորեր: Տնտեսական արդյունավետություն: Տնտեսական ռազմավարություն և քաղաքականություն:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա: Առաջարկի և պահանջարկի օրենք: Անհատական և շուկայական պահանջարկ, հավասարակշռված գին: Սպառողի և արտադրողի ավելցուկներ, սպառողի և արտադրողի վարքագծերի տեսությունները: Պահանջարկի գործոնները: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտ: Մենաշնորհ, բնական մենաշնորհ, գնի էությունը, գնային խտրականություն: Մրցակցությունը և նրա տեսակները: Օլիգոպոլիա, մենաշնորհային մրցակցություն: Ձեռնարկության հասկացությունը, արտադրության համակենտրոնացումը և կենտրոնացումը, դիվերսիֆիկացիա: Արտադրական գործառույթ: Արտադրության գործոնների շուկաներ: Ծախսերը և դրանց տեսակները, հաստատուն, փոփոխուն, հաշվապահական, տնտեսական, սահմանային ծախքեր, այլընտրանքային ծախքեր: Հաշվապահական և տնտեսական շահույթ: Հասույթի և ծախքերի միջին և սահմանային մեծությունները, փոխհատուցում արտադրության մասշտաբից: Ձեռներեցության տնտեսական բնույթը, գործառույթները և ակտիվացման պայմանները, տնտեսական ռիսկ:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն, բյուջետային սահմանափակում, անտարբերության կոր: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխումը: Անհավասարություն: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշներ: Համախառն ներքին արդյունք: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Ազգային հարստություն: Համախառն ներքին արդյունքի դինամիկան ՀՀ-ում: Ազգային տնտեսության ճյուղային և բաժանմունքային կառուցվածքներ: Ամբողջական պահանջարկ և ամբողջական առաջարկ, դրանց հավասարակշռությունը /AD-ASմոդելը/: Սպառում, խնայողություն, դրանց միջին և սահմանային հակումները, գործառույթները: Խնայողություն և ինվեստիցիա: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն և իրական տոկոսադրույք /IS-LM մոդելը/: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Տնտեսական աճը և տնտեսական զարգացումը: Տնտեսական աճի մոդելները: Պետական ծախսեր և հարկեր: Փողի էությունը, փողի շուկա, դրամաշրջանառություն, փողի տեսությունները: Պետական բյուջե, դրա դեֆիցիտը և ավելցուկը, արժույթի ֆիքսված և լողացող կուրս: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ:

Անցումային շրջանի հիմնական գծերը և առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Բաց տնտեսության ձևավորումը:

 

ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

 

1 - Բարձրագույն մաթեմատիկա

2 - Ինֆորմատիկա

3 - Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ և համակարգեր

4 - Ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանություն

5 - Քաղաքացիական պաշտպանություն և անվտանգ. արտ. իրավիճակներ

6 - Կենսագործունեության անվտանգություն

7 - Երկրագործություն, հողագիտություն, ագրոքիմիայի հիմունքներով

8 - Բուսաբուծություն

9 - Բանջարաբուծություն

10 - Այգեպտղաբուծություն

11 - Անասնաբուծական արտադրանքի արտադրության տեխնոլոգիա

12 - Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանման և վերամշակման տեխնոլոգիա

13 - Անասնաբուծական արտադրանքի պահպանման և վերամշակման տեխնոլոգիա

14 - Գյուղատնտեսության մեքենայացում

15 - Գյուղատնտեսական մեքենաներ

16 - Մելիորացիայի հիմունքներ

17 - Էկոնոմետրիկա

 

1 - Բարձրագույն մաթեմատիկա 12 կրեդիտ 360 ժամ

Անալիտիկ երկրաչափություն: Կոորդինատների մեթոդ: Հիմնական խնդիրները հարթության վրա: ՈՒղղի հավասարման տարբեր տեսքերը հարթության վրա: Երկու ուղիղների կազմած անկյունը: Երկրորդ կարգի կորեր:

Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ և նրանց հատկությունները: Գործողություններ մատրիցների հետ: Հակադարձ մատրից n անհայտով գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: m գծային հավասարումների համակարգեր: Գաուսի մեթոդը: Մատրիցի ռանգը: Կոմպլեքս թվեր: Ո չափանի վեկտորական և էվլիդյան տարածություններ: չափանի վեկտորների սիստեմի գծային կախվածությունը և անկախությունը: Բազիս: Վեկտորների սիստեմի ռանգը: Գծային ձևափոխություններ և նրանց մատրիցը: Անցում մի բազիսից մյուսին: Մատրիցի սեփական արժեք և սեփական վեկտոր: Նրանց հատկությունները: Քառակուսային ձևեր: Քառակուսային ձևի բերումը կանոնական տեսքի:

Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Անվերջ փոքր և անվերջ մեծ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Զուգամետ հաջորդականությունների հատկությունները: Մոնոտոն հաջորդականություններ: «e» թիվը: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիան: Ֆունկցիայի սահմանը և անընդհատությունը: Երկու նշանավոր սահմաններ: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը և նրա երկրաչափական իմաստը: Ֆունկցիայի դիֆերենցիալը: Բարձր կարգի ածանցյալներ և դիֆերենցիալներ: Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմները: Անորոշությունների բացումը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականների ֆունկցիաներ: Հիմնական հասկացողություններ, սահմանը և անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, դիֆերենցիա: Ածանցյալ ըստ ուղղության: Գրադիենտ: Ֆունկցիայի էքստրեմումները: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի հաշվման եղանակները: Ռացիոնալ կոտորակների, իռացիոնալ և եռանկյունաչափական արտահայտությունների ինտեգրումը: Որոշյալ ինտեգրալ և նրա հատկությունները: Նյուտոն-Լայբնիցի բանաձևը: Որոշյալ ինտեգրալի հաշվման եղանակները: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Անջատվող փոփոխականներով, համասեռ և համասեռի բերվող հավասարումներ: Առաջին կարգի գծային և գծայինի բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային հաստատուն գործակիցներով համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Թվային շարքեր: Շարքի զուգամիտությունը և տարամիտությունը: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Նշանափոխ շարքեր: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Բացարձակ և պայմանական զուգամետ շարքեր: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր:

 

2 - Ինֆորմատիկա 6 կրեդիտ 180 ժամ

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները:

Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր:

Ինֆորմատիկայի մուտքագրման, ելքավորման և հաղորդման սարքեր:

Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի և միջավայրի համակարգը և ստանդարտ գործառույթների գրադարանը:

Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրերի մշակումը և կատարման փուլերը:

Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցերը և դրանց տիպերը:

 

3 - Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ և համակարգեր 6 կրեդիտ 180 ժամ

Դասընթացի բովանդակությունը և խնդիրները:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաները որպես հաշվիչ տեխնիկայի միջոցների, կապի, ինֆորմացիայի պահպանման և արտապատկերման միջոցներ: Տնտեսագիտական ինֆորմացիան, նրա դերը, դասակարգումը, ինֆորմացիայի ֆիզիկական ու տրամաբանական կառուցվածքները, քանակական բնութագրերը: Ինֆորմացիայի հավաքագրման, գրանցման, նախապատրաստման և մշակման տեխնոլոգիական գործընթացի նախագծումը: Համակարգչային ցանցեր: Ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակման համակարգի նախագծման մեթոդիկան ու կազմակերպումը: Խնդիրների ալգորիթմացում, ծրագրային ապահովում, կիրառական ծրագրերի փաթեթներ: Տվյալների բանկեր և բազաներ: Տվյալների ինտեգրացված մշակումը և պահպանումը: Տվյալների բազաների կառավարման համակարգեր: Ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակումն ըստ կառավարման գործառույթների: Օպերատիվ կառավարման ինֆորմացիայի մշակման ավտոմատացումը: Կոմերցիոն ցանցի կիրառումը: «Բանկ-կլիենտ» համակարգերը: Կառավարման տակտիկական և ռազմավարական խնդիրների ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակումը: Ինֆորմացիոն համակարգերն ու ավտոմատացված աշխատատեղերը: Բազմաֆունկցիոնալ ծրագրային կոմպլեքսները որպես ինտեգրացված ինֆորմացիոն համակարգի ստեղծված հիմք: Ցանցային տեխնոլոգիաներ: Համակարգչային ցանցեր, ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները: Լոկալ համակարգչային ցանցեր, գլոբալ ցանցեր: Ինֆորմացիայի պաշտպանությունը ինֆորմացիոն համակարգում: Ինֆորմացիայի պաշտպանման միջոցներն ու եղանակները:

 

4 - Ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմների և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենիկ պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատում: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

5 - Քաղաքացիական պաշտպանություն և անվտանգության արտակարգ իրավիճակներ

4 կրեդիտ 120 ժամ

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը, և կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու եղանակները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափական և քիմիական հետախուզության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

6 - Կենսագործունեության անվտանգություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

Ներածություն: «Կենսագործունեության անվտանգություն» առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները: Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների ներդրման տնտեսական արդյունավետության որոշումը: «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգության» ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականությունները այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների պլանավորումը և ֆինանսավորումը: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները: Էլեկտրոհարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալտնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

7 - Երկրագործություն, հողագիտություն ագրոքիմիայի հիմունքներով 6 կրեդիտ

180 ժամ

Երկրագործությունը գիտություն է տնտեսական, էկոլոգիական, տեխնոլոգիական տեսակետից հիմնավորված հողերի արդյունավետ օգտագործման և բարձր բերրիության մասին: Հողերի բերրիության, դրա ընդլայնված վերարտադրության և պահպանման մասին ուսմունքը բարձր կայուն և բարձրորակ բերքի ստացման հիմք:

Երկրագործության գիտական հիմունքները:

Մշակաբույսերի կյանքի գործոնները և պայմանները, դրանց կարգավորումը երկրագործության մեջ, գիտական երկրագործության հիմնական օրենքները: Մոլախոտային բուսականությունը և արդյունավետ պայքարի միջոցառումները դրանց դեմ:

Ցանքաշրջանառություններ:

Ցանքաշրջանառությունների դասակարգումը և դրանց հիմնական օղակները:

Հողի ագրոտեխնիկական և տնտեսակազմակերպչական դերը:

Հողի մշակումը, մշակման եղանակները:

Երկրագործության ժամանակակից համակարգի գլխավոր և բաղադրիչ մասերը:

Տնտեսագիտական տեսակետից հիմնավորված և բարձրորակ արտադրանքի ապահովումը արտադրության նվազագույն աշխատանքի միջոցների ծախսումներով:

Հողագիտությունը առարկա ուսումնասիրում է հողի առաջացումը, կազմը, բերրիությունը, հիմնական հատկությունները, հողային ռեժիմները, ինչպես նաև հողերի աշխարհագրական տարածման օրինաչափությունները;

Հայաստանի Հանրապետությունում կան չօգտագործվող հսկայական հողային տարածություններ` աղուտ-ալկալի, քարքարոտ հողեր, էրոզացված և էրոզավտանգ հողեր: Անհրաժեշտ է դրանց բարելավումը:

Հողերի բոնիտում և տնտեսական գնահատում:

Ագրոքիմիա առարկան ունի ուսումնասիրության երեք օբյեկտ` հող, բույս, պարարտանյութ:

Պարարտանյութերի կիրառումը որպես մշակաբույսերի սննդառության և հողի հատկությունների բարելավման պայմանները:

Առանձին սննդատարրերի դերը բույսի կյանքում:

Ծրագրավորված բերքի ստացման համար անհրաժեշտ պարարտանյութերի քանակի հաշվարկ:

Պարարտանյութերի տնտեսական արդյունավետության հաշվարկի սկզբունքները:

 

8 - Բուսաբուծություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և արտադրության ճյուղ, նրա խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը, նրանց ընդհանուր բնութագիրը և ժող. տնտեսական նշանակությունը: Հանրապետության համար կարևորագույն մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները, սորտային կազմը: Դրանց մշակության տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները գյուղացիական /ֆերմերային/ տնտեսություններում:

 

9 - Բանջարաբուծություն 2 կրեդիտ 60 ժամ

Բանջարաբուծությունը որպես բուսաբուծության ճյուղ: Հիմնական բանջարային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, սորտային կազմը և մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրունտում:

 

10 - Այգեպտղաբուծություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

Առարկան ընդգրկում է խաղողի վազի և պտղատու մշակաբույսերի ագրոկենսաբանական հիմունքները: Վեգետատիվ բազմացում և տնկանյութի աճեցման տեխնոլոգիա, այգու հիմնումը և խնամքը, խաղողի և պտուղների արտադրության մասնագիտացումը և սորտերի տեղաբաշխումը ըստ ՀՀ գյուտանտեսական գոտիների: Սորտերի կենսաբանական և արտադրատնտեսական առանձնահատկությունները:

Դասընթացում ընդգրկված բոլոր տեսական և գործնական բնույթի բաժինները հետապնդում են մեկ նպատակ` տարեց-տարի ցածր ինքնարժեքով, բարձր, լավորակ բերք ստանալու հիմնախնդիրների լուծման ուղիները:

Առարկայի հիմունքների ուսումնասիրումը կօգնի բարձր կուրսերի ուսանողներին խաղողագործության և պտղաբուծության էկոնոմիկայի և արտադրության կազմակերպման հիմնահարցերը լուծելու:

 

11 - Անասնաբուծական արտադրանքի արտադրության տեխնոլոգիա 5 կրեդիտ 150 ժամ

Դասընթացը ընդգրկում է անասնաբուծության տարբեր ճյուղերի վիճակը և զարգացման հեռանկարները: Գյուղատնտեսական կենդանիների ֆիզիոլոգիայի և անատոմիայի հիմունքները, ծագումը, արտակազմվածքի և համակազմվածքի առանձնահատկությունները կապված մթերատվության տարբեր ուղղության հետ:

Գյուղատնտեսական կենդանիների բուծման և կերակրման հիմունքները: Տավարի կաթնային և մսային մթերատվության արտադրության տեխնոլոգիան, գյուղացիական /ֆերմերային/ և գյուղացիական կոլեկտիվ տնտեսություններում: Կաթի և տավարամսի արտադրության արդյունաբերական տեխնոլոգիայի հիմունքները:

Խոզերի կերակրումը, պահվածքը և մսի արտադրության տեխնոլոգիան:

Ոչխարների բրդային, մսային, կաթնային, մուշտակա-մորթեղենային մթերատվության արտադրության տեխնոլոգիան:

Ձիերի կերակրման, խնամքի, պահվածքի և օգտագործման տեխնոլոգիան:

Թռչնամսի և ձվի արտադրության տեխնոլոգիան:

Գյուղատնտեսական կենդանիների և թռչունի ցեղերի ուսումնասիրումը, վերարտադրությունը և կենսաբանական առանձնահատկությունները:

 

12 - Բուսաբուծական մթերքների պահպանության և վերամշակման տեխնոլոգիա

3 կրեդիտ 90 ժամ

Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և որակի գնահատումը: Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները, մեթոդներն ու գործընթացները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր ոլորտներում կիրառման առանձնահատկությունները:

Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն ու եղանակները: Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի պահպանության և վերամշակման տեխնոլոգիաները: Պահածոյագործության և գինեգործության հիմունքները:

 

13 - Անասնաբուծական մթերքների վերամշակման և պահպանման տեխնոլոգիա

3 կրեդիտ 90 ժամ

Կաթի և կաթնամթերքների սննդային և կենսաբանական արժեքները: Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի նախնական մշակումը տնտեսություններում: Անարատ կաթնամթերքների, պաղպաղակի, պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները:

Մսի քիմիական կազմը: Անասունների մորթի տեխնոլոգիան: Մսի նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների, կիսաֆաբրիկատների և մսային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը, դրանից պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների արտադրության տեխնոլոգիան:

Կաշիների ստացման տեխնոլոգիան: Կաշիների դասակարգումը: Կաշիների ներկրման գործընթացները: Կաշիների դաբաղումը, պիկելումը: Թավշակաշվի և մորթիների ստացման արտադրական գործընթացները:

 

14 - Գյուղատնտեսության մեքենայացում 2 կրեդիտ 60 ժամ

Գյուղատնտեսության մեքենայացում դասընթացը ներառում է չորս բաժիններ` տրակտորներ և ավտոմոբիլներ, գյուղատնտեսական մեքենաներ, անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում և գյուղատնտեսական տեխնիկայի շահագործում:

Տրակտորներ և ավտոմոբիլներ բաժնում ուսանողները ծանոթանում են գյուղատնտեսական արտադրությունում օգտագործվող տրակտորների ընդհանուր կառուցվածքին, աշխատանքին, տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին: ՈՒսումնասիրվող հիմնական թեմաներն են` գյուղատնտեսությունում օգտագործվող տրակտորներ և ավտոմոբիլներ, ավտոտրակտորային ներքին այրման շարժիչներ, տրակտորների և ավտոմոբիլների տրանսմիսիա, տրակտորների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները:

Գյուղատնտեսական մեքենաներ բաժնում ուսումնասիրվող հիմնական թեմաներն են` հողամշակող մեքենաներ, ցանքի և տնկման մեքենաներ` շարային ցանիչներ /շարքացաններ/, կարտոֆիլատնկիչ և սածիլատնկիչ մեքենաներ, հողի պահպանման, բույսերի խնամքի, կերերի հավաքման, հացահատիկի և ճակնդեղի, եգիպտացորենի բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու տեսակավորման, բանջարանոցային մշակաբույսերի մշակության և բերքահավաքի, պտղատու և խաղողի այգիների մշակման ու մելիորատիվ մեքենաները:

Անասնապահական ֆերմաների մեքենայացում բաժնում` կերերի նախապատրաստման ու բաշխման, ջրամատակարարման, կթի և կաթի նախնական մշակման, ոչխարների խուզի ու բրդի տեսակավորման, ինչպես նաև գոմաղբի հավաքման ու հեռացման մեքենասարքավորումները:

Գյուղատնտեսական տեխնիկայի և տրանսպորտային միջոցների շահագործում բաժնում ուսանողները ուսումնասիրում են մեքենա-տրակտորային հավաքակայանի օպտիմալ կազմի որոշման, տրակտորային ագրեգատի կոմպլեկտավորման, շահագործական ծախսերի, մեքենաների տեխնիկական սպասարկումների և նավթատնտեսության կազմակերպման հարցերը:

 

15 - Գյուղատնտեսական մեքենաներ 2 կրեդիտ 60 ժամ

Գյուղատնտեսական մեքենաների նշանակությունը և դասակարգումը: Նրանց դերը գյուղատնտեսական արտադրության ինտենսիֆիկացման գործում:

Հողամշակման մեքենաներ, նշանակությունը, կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

Ցանքի ու տունկի մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները, կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

Պարարտացման մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները, կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

Բույսերի պաշտպանության մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները, կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

Կերերի հավաքման, վերամշակման մեքենաներ, կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

Հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի և բերքի հետագա վերամշակման մեքենաներ, նրանց կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

Արմատապալարապտուղների բերքահավաքի մեքենաներ:

Հողերի բարելավման և մելիորացման մեքենաներ, տեսակները, կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

Փոքրաչափ գյուղատնտեսական տեխնիկա, նրանց կիրառման առանձնահատկությունները և արդյունավետությունը ժամանակակից ֆերմերային տնտեսություններում:

 

16 - Մելիորացիայի հիմունքներ 2 կրեդիտ 60 ժամ

Ոռոգման մելիորացիա: Ոռոգման ազդեցությունը հողի, բույսի և գյուղատնտեսական մշակաբույսերի բերքատվության վրա: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ոռոգման ռեժիմը: Ոռոգման համակարգը և նրա կառուցվածքը: Ոռոգման աղբյուրները և ջրի վերցման եղանակները: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի ոռոգման եղանակներն ու ջրման տեխնիկան: Պայքար ոռոգվող հողերի աղակալման և գերխոնավացման դեմ: Ոռոգման համակարգի շահագործումը: Չորացման մելիորացիա: Չորացման մեթոդները և եղանակները: Չորացման համակարգը և նրա կառուցվածքը: Պայքար հողերի էրոզիայի դեմ: Մելիորացիայի տնտեսական արդյունավետությունը: Ոռոգման մելիորացիայի տնտեսական արդյունավետության բարձրացման ուղիները:

 

17 - Էկոնոմետրիկա 6 կրեդիտ 180

Էկոնոմետրիկ մոդելավորման հիմնական ասպեկտները, փուլերը, զույգային ռեգրեսիոն կոռելյացիա, բազմակի ռեգրեսիա և կոռելյացիա, փոքր քառակուսիների մեթոդը, կոռելյացիայի և դետերմինացիայի գործակիցները, գծային, ոչ գծային ռեգրեսիոն մոդելները, ժամանակային շարքերը էկոնոմետրիկ հետազոտություններում, տրենդային միտումի, պարբերական և սեզոնային տատանումների բացահայտումը, ժամանակային շարքերի մոդելների հիման վրա կանխատեսման իրականացումը, վիճակագրական տվյալների վերլուծության և ընդհանրացման հիմնախնդիրները:

Ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

1 - Վիճակագրություն

2 - ՀՀ արտադրողական ուժերի տեղաբաշխում

3 - Հաշվապահական հաշվառում և աուդիտ

4 - Ֆինանսներ, դրամաշրջանառություն և վարկեր

5 - Հարկեր և հարկային քաղաքականություն

6 - Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորում

7 - Բնօգտագործման էկոնոմիկա

8 - Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ

9 - ԱՊՀ ապահովագրություն

10 - Գնագոյացումը շուկայական տնտեսությունում

11 - Ագրարային քաղաքականություն

12 - Անշարժ գույքի կադաստր

 

1 - Վիճակագրություն 10 կրեդիտ 269 ժամ

Դասընթացը բաղկացած է երկու բաժիններից: Առաջին բաժնում արտացոլված են «Վիճակագրության ընդհանուր տեսության», իսկ երկրորդ բաժնում` «Սոցիալտնտեսական վիճակագրության» հիմնահարցերը:

«Վիճակագրության ընդհանուր տեսության» մեջ պարզաբանվում են գիտության առարկան, մեթոդը, խնդիրները, ուսումնասիրվում են վիճակագրական չափորոշիչները, վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և խմբավորման մեթոդաբանությունը, միջին և վարիացիայի ցուցանիշների, փոխկապակցությունների և դինամիկայի վերլուծությունը:

«Սոցիալտնտեսական վիճակագրության» բաժնում ընդգրկված են գների, ֆինանսների և բանկերի, արտադրության և շրջանառության ծախքերի վիճակագրության, ազգային հաշիվների համակարգի, մակրոտնտեսական ցուցանիշների վիճակագրության, վճարային և առևտրային հաշվեկշիռների, ապրանքաշրջանառության /մեծածախ, մանրածախ, համախառն և զուտ/ վիճակագրության ցուցանիշներին վերաբերող բաժինները:

 

2 ՀՀ արտադրողական ուժերի տեղաբաշխում 3 կրեդիտ 90 ժամ

Արտադրողական ուժերի տեղաբաշխման տեսական հիմունքները: Էությունը, բովանդակությունը, նշանակությունը, հիմնական հասկացություններն ու դարձվածքաբանությունը:

Տարածքային բնատնտեսական ռեսուրսների գնահատումը, բնակչության տարաբնակեցման, ճյուղերի տեղաբաշխման, տարածքային տնտեսական կապերի, հաղորդակցման համակարգերի, ապրանքային շղթաների ծավալների և վեկտորական ուղղվածության վիճակի և օրինաչափությունների գնահատումը:

Բնատնտեսական ռեսուրսները, դրանց դասակարգումը: Սպառվող և անսպառ, վերարտադրվող և չվերարտադրվող ռեսուրսներ:

Ռեսուրսների գնահատման մեթոդիկան, ցուցանիշները: Ջերմաէներգետիկայի, հանածոների, շինանյութերի, արդյունաբերական և երկրաբանական պաշարները: Ագրոէներգետիկան: Տեղաշարժը 20-րդ և պաշարները 21-րդ դարում: Սեփականաշնորհման, պատերազմի, երկրաշարժի տնտեսական հետևանքները: Տնտեսական կապերի վերաիմաստավորումը: ՀՀ վարչատարածքային և գյուղատնտեսական շրջանացում: Մարզերի և գյուղատնտեսական գոտիների տնտեսական կապերը: ՈՒժեղ և թույլ կողմերը, հնարավորությունները, արգելքները: Մարզերի ռեսուրսների ներկայացում:

Բնակչության և աշխատանքային ռեսուրսների տեղաբաշխումը, տնտեսության ճյուղային կառուցվածքը, միջճյուղային կապերը, հաղորդակցման ուղիները, արդյունաբերական ճյուղերի և հումքային բազաների տեղաբաշխումը:

Գյուղատնտեսական արտադրանքների տեղաբաշխման կառուցվածքային տեղաշարժերի տնտեսական հետևանքները: Ջրասպառում և ջրային ռեսուրսների տեղաբաշխում, հեռանկարի ռազմավարությունը: Գազա-էներգամատակարարում, ռադիո-հեռուստատեսային և ինտերնետ կապ:

Սպառման ապրանքներ արտադրող ճյուղերի տեղաբաշխումը: Ենթակառուցվածքային ճյուղերի տեղաբաշխումը: Արտաքին տնտեսական կապեր: Տնտեսության գլոբալիզացիան, ազգային ռեսուրսների պահպանումը և համատեղ օգտագործումը, հաղորդակցման արտաքին ուղիների գնահատումը, պետության և շուկայի դերը:

 

3 Հաշվապահական հաշվառում և աուդիտ 6 կրեդիտ 180 ժամ

Հաշվապահական հաշվառման դասընթացի առարկան, մեթոդը, մեթոդի տարրերը և դրանց փոխադարձ կապը: Հաշվապահական տեղեկատվությանը ներկայացվող պահանջները, տեղեկատվության օգտագործողները: Հաշվապահական հաշվետվություններ, կազմման և ներկայացման կարգը գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում:

Հաշվեկշռի էությունը, կառուցվածքը, հաշվեկշռային նույնություն, բովանդակությունը:

Հաշիվների էությունը, գրանցումների կարգը, կրկնակի գրանցման մեթոդի գործառույթները:

Աուդիտի էությունը, սկզբունքները և կազմակերպման ընթացակարգերը: Աուդիտի տեսակները և անցկացման փուլերը:

Ոչ ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը, գնահատումը, մաշվածքի հաշվարկումը, օտարման հաշվառումը: Ոչ ընթացիկ ակտիվների աուդիտի կազմակերպումը:

Ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում: Ընթացիկ ակտիվների աուդիտի կազմակերպումը:

Պաշարների հաշվառման սկզբունքները և մնացորդի գնահատման մեթոդները համաձայն ՀՀՀՀՍ-2 ստանդարտի: Պաշարների աուդիտի կազմակերպումը:

Դրամական միջոցների, դեբիտորական պարտքերի հաշվառման հիմնահարցերը գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում: Դրամական միջոցների աուդիտի կազմակերպումը:

Կապիտալի, պահուստների հաշվառման սկզբունքները գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում:

Հիմնական արտադրության ծախսումների հաշվառման սկզբունքները, դասակարգումը ուղղակի և անուղղակի, հաստատուն և փոփոխական ծախսեր: Անուղղակի ծախսերի բաշխումը, ծախսերի կլանումը: Պատրաստի արտադրանքի հաշվառման սկզբունքները:

Իրացում, իրացումից ստացված ֆինանսական հետևանքների որոշումը: Ֆինանսական հաշվետվությունների ձևերը և աուդիտի կազմակերպումը:

 

4 Ֆինանսներ, դրամաշրջանառություն, վարկեր 6 կրեդիտ 180 ժամ

Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների (ձեռնարկությունների) ֆինանսները որպես պետության ֆինանսական համակարգի հիմք: Ֆինանսական արդյունքների ձևավորումը և բաշխումը: Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների ընթացիկ ակտիվների (շրջանառու միջոցների) ձևավորման և օգտագործման ֆինանսական հիմնահարցերը արդի պայմաններում: Կազմակերպությունների գործունեության ֆինանսական վերլուծությունը և ռազմավարությունը: Կազմակերպությունների սնանկացման (անվճարունակության) ֆինանսական հիմնահարցերը: Դրամական համակարգը և դրամաշրջանառության կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական կազմակերպություններում դրամական միջոցների և հաշվարկների կազմակերպումը: Միջազգային արժութային (վալյուտային) հարաբերություններ: Վարկի էությունը և անհրաժեշտությունը, վարկի սկզբունքները, գործառույթները, ձևերը և տեսակները: Ագրարային ոլորտի սեզոնային վարկավորման կազմակերպումը: Վարկի սահմանների որոշումը շուկայական էկոնոմիկայի պայմաններում: Փոխատվական կապիտալը, փոխատվական տոկոսը և դրա տնտեսական նշանակությունը: Վարկային համակարգի բնութագրերը և գնահատումը: Բանկերի ծագումը, էությունը և գործառույթները:

 

5 Հարկեր և հարկային քաղաքականություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

ՀՀ բյուջետային համակարգի էությունը և բյուջետային հարաբերությունների կարգավորման հիմունքները: Պետական և համայնքային բյուջեները: Բյուջետային համակարգը: Բյուջեի եկամուտները և ծախսերը: Բյուջեի եկամուտների կազմավորման աղբյուրները և ծախսերի ուղղություններն ըստ դասակարգման առանձին հոդվածների: Բյուջեի դեֆիցիտի ծածկման ուղիները: Բյուջեների կազմման, քննարկման և հաստատման առանձնահատկությունները: Արտաբյուջետային հիմնադրամների էությունը և նշանակությունը: Հարկ վճարողները, հարկային գործակալ, հարկեր հավաքագրողները: Հարկման օբյեկտներ, հարկատրման միավորներ, հարկերի կազմավորման աղբյուրները, հարկային ժամանակաշրջան: Հարկադրույքը, դրա ձևերը և տեսակները: Հարկային արտոնությունները, դրանց էությունը, նշանակությունը, տեսակները և դասակարգումը: Հարկերի վճարման եղանակները և կարգը: Հասկացություն հարկային համակարգի մասին և դրա հիմնական տարրերը: Հարկերի դասակարգումը և դրանց չափանիշները: Հարկեր իրավաբանական և ֆիզիկական անձանցից: Համապետական և տեղական հարկեր: Հարկային համակարգի կառավարումը, դրանց գործառույթները, նպատակները և խնդիրները: Ավելացված արժեքի և ակցիզային հարկի, շահութահարկի, եկամտահարկի, գույքահարկի, հողի հարկի էությունը, դրանց հարկման օբյեկտները, վճարողները, դրույքաչափերը, հաշվարկման և բյուջե վճարման կարգն ու ժամկետները: Հաստատագրված վճարների, պետական և տեղական տուրքերի, մաքսատուրքի էությունը և հաշվարկման կարգը: Հարկեր վճարողների և հարկային մարմինների իրավունքները, պարտականություններն ու պատասխանատվությունը: Հարկային իրավախախտումների դեպքում պատասխանատվությունը, հարկային ստուգումների տեսակները, նպատակները և մեթոդները:

 

6 Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորում 3 կրեդիտ 90 ժամ

Դասընթացի առարկան, օբյեկտը, լծակները, նպատակները և սկզբունքները: Շուկայական տնտեսական համակարգի առանձնահատկությունները, շուկայի անկատարությունը և չլուծված խնդիրները: Պետության գործունեության հիմնական բնագավառները: ՀՀ կառավարման մարմինների կազմակերպական կառուցվածքը: ՀՀ նախագահի, ՀՀ ԱԺ-ի, ՀՀ Կառավարության գործառույթները տնտեսության կարգավորման գործում: Ֆինանսների ու էկոնոմիկայի նախարարության կառուցվածքը և գործառույթները: Ճյուղային նախարարությունների և գերատեսչությունների գործառույթները: Կառավարման տարածքային մարմինների գործառույթները տնտեսության կարգավորման գործում: Պետության քաղաքականությունը ագրոբիզնեսի և բնապահպանության և բնօգտագործման ոլորտներում: Ագրարային բարեփոխումները, դրանց ընթացքը և հեռանկարները: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների հաշվարկումը բաց տնտեսությունում: Կապիտալի և ապրանքների միջազգային հոսքերը: Տնտեսական քաղաքականության ազդեցությունը վճարային հաշվեկշռի վրա: Աշխատանքային ռեսուրսների բնութագիրը: Աշխատանքային ռեսուրսների հաշվեկշիռները և դրանց մշակման կարգը: Բնակչության զբաղվածությունը: Տնտեսության դրամավարկային կարգավորումը և դրա մեթոդոլոգիական հիմունքները: Դրամավարկային քաղաքականության իրականացման գիտական մոտեցումները: Արժութային կարգավորման նպատակը և պահպանումը: Պետական և շուկայական արժութային կարգավորման փոխադարձ կապը: Հարկերը որպես տնտեսության պետական կարգավորման միջոց: Երկրի տնտեսության բյուջետային կարգավորում: Պետական բյուջեի հաշվեկշռվածության հիմնախնդիրները: Պետական պարտքը և դրա կարգավորման մեխանիզմը: Կապիտալի շուկայի պետական կարգավորման էությունը, անհրաժեշտությունը և սկզբունքները: Կապիտալի շուկայի պետական կարգավորման վրա ազդող գործոնները: ՀՀ արժեթղթերի շուկայի պետական կարգավորումը: Մենաշնորհային և հակամենաշնորհային քաղաքականության էությունն ու ուղղությունները: Բնական մենաշնորհի կարգավորման տեսությունները: Ստիգլեր-Պելցմանի մոդելը: Պետական գույքի կառավարման հայեցակարգը: Պետական գույքի կառավարման հայեցակարգը և կառավարման կատարելագործման ուղիները: Պետության մասնակցության ձևերը բաժնետիրական ընկերությունների կառավարմանը: Բաժնետիրական ընկերությունների գործունեության պետական կարգավորման լծակները: Զբաղվածության ցուցանիշները: Կայուն իրական աշխատավարձը և սպառման գործազրկությունը: Զբաղվածության ապահովման պետական քաղաքականությունը: Բնակչության կենսամակարդակի պետական կարգավորման խնդիրները: Պետության սոցիալական քաղաքականությունը: Սոցիալական ապահովություն, նրա կառուցվածքն ու խնդիրները: Առողջապահական և կրթական պետական քաղաքականություն: Եկամուտների պետական կարգավորում:

 

7 Բնօգտագործման էկոնոմիկա 4 կրեդիտ 120 ժամ

Տնտեսության զարգացումը, էկոլոգիական գործոնները և խնդիրները: Տնտեսության էկոլոգիացումը: Բնօգտագործման օրինաչափություններն ու սկզբունքները: Տեխնածինից զարգացման կայուն տիպի անցման ուղղությունները: Տնտեսության զարգացման տեխնոլոգիական տիպի սահմանափակումը` ՀՀ տնտեսության տնտեսավարման ռազմավարությունն է:

Տնտեսական համալիրների զարգացման էկոլոգիացումը և բնական ռեսուրսների օգտագործումը: ԱԱՀ, անտառային համալիր, ջրային ռեսուրսներ, վառելիքա-էներգետիկ, մետալուրգիական, պարենի վերամշակման, տրանսպորտային ենթահամալիրները:

Շրջակա միջավայրի աղտոտումից պաշտպանելու տնտեսական հիմունքները: Բնօգտագործման ցուցանիշների օպտիմալացման առանձնահատկությունները հասցված վնասի որոշումը, տնտեսական ցուցանիշները:

Էկոլոգո-տնտեսագիտական շրջանացում: Բնական ռեսուրսների գնահատում: Նյութական արտադրության էկոլոգիական գնահատումը: Բնօգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը

Տնտեսության էկոլոգիացման մեխանիզմները: Պետությունը և շուկան շրջակա միջավայրի պահպանության գործում: Էկոլոգիացման տնտեսական մեխանիզմները և էկոլոգիական ճգնաժամի հաղթահարումը:

Հիդրոսֆերայի էկոլոգիական և տնտեսական հիմունքները: Բնապահպանության և ԳՏՄ-ի փոխազդեցությունը: Մարդկային գործոնի դերը: Բնապահպանական անվտանգություն:

Էկոլոգիական համակարգերի կառավարումը և մոնիտորինգը: Բնապահպանական և ռեսուրսախնայողական բիզնես-ծրագրերի տնտեսական հիմնավորումը:

Ձեռնարկության բնատնտեսական դիագնոստիկան և դրա ցուցանիշները: ՀՀ բնօգտագործման իրավիճակը, շրջակա միջավայրի պահպանության ուժեղ և թույլ կողմերը, խոչընդոտները, հնարավորությունները:

Բնօգտագործման կազմակերպությունների արտադրական կապիտալը, արտադրական և աշխատանքային ծախումները, դրանց արդյունավետության որոշման կարգը: Արդյունավետության ցուցանիշները: Արդյունավետ բնօգտագործման 21-րդ դարի առաջնային ուղղություններ: Շրջակա միջավայրի և բնական ռեսուրսների օգտագործման վրա տնտեսական գործունեության ազդեցությունը բնութագրող հիմնական տնտեսական ցուցանիշները: Ռեսուրսօգտագործման տնտեսական արդյունավետության ցուցանիշները, դրանց որոշման մեթոդիկան:

Շրջակա միջավայրի պահպանության համագործակցության և մոնիտորինգի կառույցները:

 

8 Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ 5 կրեդիտ 130 ժամ

Առարկայի բնորոշումը, մեթոդները, խնդիրները և զարգացման փուլերը, դերը երկրի տնտեսական զարգացման գործում: Աշխատանքի միջազգային բաժանում, զարգացման փուլերը, բնութագրող ցուցանիշները: Արտադրության միջազգային մասնագիտացում և կոոպերացում: Միջազգային առևտրի ձևերը, տեսությունները, առանձնահատկությունները տարբեր երկրներում: Միջազգային առևտրի անհամաչափ զարգացումը: Համաշխարհային շուկա, գների համակարգը: Տեխնոլոգիաների, ծառայությունների միջազգային առևտուր, դրանց կառուցվածքը, կարգավորումը: Ազատ տնտեսական գոտիների բնութագիրը և կազմակերպման անհրաժեշտությունը: Միջազգային տնտեսական գործարքների տեսակները և բովանդակությունը: Առևտրային տերմինները: Միջազգային արժույթային հարաբերություններ, արժույթային համակարգեր: Կապիտալի արտահանում, միջազգային հաշվարկներ: ֆինանսավարկային միջազգային կազմակերպություններ: Տնտեսական ինտեգրացիա, զարգացման փուլերը և ձևերը, տնտեսական համագործակցության անհրաժեշտությունը: Աշխատուժի միջազգային միգրացիա, պատճառները, կարգավորումը: Հայաստանի միջազգային տնտեսական հարաբերություններ, հիմնական խն

 

9 - Ագրոպարենային համակարգի ապահովագրություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

Ապահովագրության էությունն ու գործառույթների առանձնահատկությունը ապահովագրական պաշտպանվածության գծով: Ապահովագրական պատմությունը: Հայաստանի ապահովագրական շուկայի զարգացման հիմնական փուլերը և երկրի տնտեսական զարգացման կարևորագույն նշանակությունը: Ապահովագրության իրականացման կանոնակարգման հիմնական սկզբունքները: Պարտադիր և կամավոր ապահովագրության իրականացման հիմնական սկզբունքները: Պետությունը և ապահովագրությունը: Ապահովագրական գործի կազմակերպման հիմնական սկզբունքները: Ապահովագրական շուկայի հիմնական մասնակիցները և նրանց բնութագիրը:Ապահովագրական շուկայի մասնակիցների փոխհարաբերությունները: Ապահովագրության հիմնական տեսակներն ու օբյեկտները: Ապահովագրության տեսակների դասակարգման հիմնական սկզբունքները և դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական ռիսկի, կորուստի և ապահովագրական հատուցման էությունը: Ռիսկային իրադրություն և ապահովագրական պատահար: Ապահովագրական ռիսկերի տեսակներն ու դրանց կառավարումը: Անձնական, գույքային և պատասխանատվության ապահովագրության տեսակներն ու կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի և բազմամյա տնկարկների ապահովագրություն: Գյուղատնտեսական կենդանիների ապահովագրություն: Ապահովագրական դրույքի /սակագնի/ կառուցվածքը և հաշվարկման հիմնական եղանակները: Անձնական և գույքային ապահովագրության դրույքի /սակագնի/ հաշվարկման մեթոդներն ու դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական պահուստների էությունը և հիմնական տեսակները: Վերաապահովագրության էությունն ու դրա գործառույթների առանձնահատկությունը: Վերաապահովագրական շուկայի զարգացման հիմնական փուլերը: Ապահովագրական կազմակերպության կառուցվածքը: Ապահովագրական կազմակերպության տեսակները:

 

10 - Գնագոյացումը շուկայական տնտեսությունում 3 կրեդիտ 90 ժամ

Առարկայի խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդները: Կուրսի բովանդակությունը:

Գնագոյացման տեսական հիմունքները: Արժեքի աշխատանքային և ոչ աշխատանքային տեսությունները կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Գնագոյացման գործոնները: Գինը արժեքից շեղող գործոնները: Գնային քաղաքականություն:

Գնագոյացման մեթոդաբանության հիմունքները կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Գների տեսական հիմնավորումը:

Գնագոյացման տնտեսական մեխանիզմները: Պահանջարկի և առաջարկի հարաբերակցության տեսությունը: Կորերի տեսությունը:

Գնագոյացումը զուտ մրցակցային շուկայում: Գների, դրամական հոսքերի, համախառն ծախսերի, սահմանային եկամտի, սահմանային ծախսերի ձևավորման մեխանիզմը կարճ ժամկետում: Գնի, նվազագույն և առավելագույն շահույթի ձևավորման մեխանիզմը կարճ և երկար ժամկետում:

Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային շուկայի պայմաններում:

Գնագոյացումը և գները օլիգոպոլային շուկայի պայմաններում:

Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային մրցակցային շուկայի պայմաններում: Գնագոյացումը և ռեսուրսների օգտագործումը մոնոպսոնային շուկայի պայմաններում:

ՀՀ շուկայի պայմաններում գործող գների համակարգը: Գների օրենսդրական և վարչական կարգավորումը:

Գնագոյացումը միջազգային առևտրում: ՀՀ արտաքին առևտրի գների մակարդակը և դինամիկան: Ներմուծման և արտահանման գնային քաղաքականությունը:

Գնագոյացումը և գյուղացիական տնտեսությունը: Գնագոյացման առանձնահատկությունները գյուղատնտեսության մեջ կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում

Գների ինդեքսացիան: Գների ինդեքսները ըստ տնտեսության հատվածների:

Սպառողական ապրանքների և ծառայությունների գների և սակագների ինդեքսները: Գյուղատնտեսական մթերքների իրացման միջին գները և ինդեքսները: Բնակչությանը մատուցված առանձին տեսակի ծառայությունների միջին սակագները և գները:

Տրանսպորտային փոխադրումների սակագները և ինդեքսները: Արդյունաբերական արտադրանքների գները և գների ինդեքսները: Գների ինդեքսները շինարարությունում:

 

11 - Ագրարային քաղաքականություն 4 կրեդիտ 110 ժամ

Ագրարային քաղաքականության տեսական և մեթոդաբանական հիմունքները, նրա դերը տնտեսական քաղաքականության համակարգում, նպատակները և առաջնահերթությունները: Ճյուղային նպատակների դասակարգումը: Պարենային անվտանգությունը, որպես ագրարային քաղաքականության հիմք, պարենամթերքի ֆիզիկական և տնտեսական մատչելիությունը:

Ագրարային քաղաքականության գործիքները և մեխանիզմները, ՀՀ տարածաշրջանների զարգացման կարգավորման մեխանիզմները: Գյուղական բնակավայրերի զարգացման քաղաքականության հիմնական ուղղությունները: Ագրարային ոլորտի ներդրումային, ինովացիոն, տեխնոլոգիական, տեխնիկական, սուբսիդավորման, հարկային, վարկավորման, շրջակա միջավայրի պաշտպանության և կոոպերացման ուղղությամբ իրականացվող քաղաքականությունը և պետական աջակցության միջոցառումների գնահատականը:

 

12 - Անշարժ գույքի կադաստր 3 կրեդիտ 90 ժամ

Հասկացողություն անշարժ գույքի և անշարժ գույքի կադաստրի մասին: Անշարժ գույքի կադաստր առարկայի նպատակը, խնդիրները և սկզբունքները: Անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունք և այլ գույքային իրավունքներ: Անշարժ գույքի գնահատման էությունն ու բովանդակությունը: Տարածագնահատման գոտիականություն: Շենքերի և շինությունների կադաստրային գնահատումը: Անշարժ գույքի նկատմամբ գործող հարկատեսակները: Գույքահարկ: Հողամասերի գնահատման մեթոդաբանությունը և դրա առանձնահատկությունները: Հողի հարկի բազայի ձևավորման համակարգը: Անշարժ գույքի շուկայի վերլուծությունը և ուսումնասիրության մեթոդիկան: Անշարժ գույքի ուսումնասիրության հիմնական սկզբունքները: Անշարժ գույքի շուկայի զարգացման կանխատեսում: Հողամասը և նրա վրա ամրակայված անշարժ գույքը որպես սեփականության իրավունքի օբյեկտ: Քաղաքացիներին և իրավաբանական անձանց սեփականության իրավունքով չփոխանցվող հողերը: Հողամասերի և դրանց վրա ամրակայված անշարժ գույքի պետական հաշվառումը: Անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման իրականացումը, խնդիրներն ու սկզբունքները: Անշարժ գույքի պետական գրանցման համակարգի հիմնական փաստաթղթերը: Պետական և համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողերի կառավարումը: Անշարժ գույքի գնահատման գործունեության կազմակերպումը և իրականացումը: Անշարժ գույքի շուկայական արժեք և գին: Անշարժ գույքի գնահատման մեթոդները: Հողամասերի գնահատման առանձնահատկությունները:

 

Մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկ

1 - Ագրարային էկոնոմիկա

2 - Աշխատանքի կազմակերպումը գյուղատնտեսության մեջ

3 - Գյուղատնտեսության արտադրության կազմակերպում

4 - Ագրոպարենային համակարգի կառավարում

5 - Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմ. ագրոպարենային համ.

6 - Ձեռնարկութ. ֆինանսատնտես. գործունեության վերլուծություն

7 - Ագրոպարենային համակարգի զարգացման կանխ. և պլանավորում

8 - Մարքեթինգ

9 - Էկոնոմաթեմատիկական մոդելավորում

10 - Ինվեստիցիաների տնտեսական գնահատումը

11 - Ձեռնարկության տնտեսական գործունեության վերլուծություն և գնահատում

12 - Էլեկտրոնային կոմերցիա

13 - Աշխատանքի էկոնոմիկա

 

1 - Ագրարային էկոնոմիկա 11 կրեդիտ 310 ժամ

Տնտեսական օրենքների դրսևորման բնույթը գյուղատնտեսության մեջ: Գյուղատնտեսության արտադրական ռեսուրսների /հողի, ջրի, կապիտալի, աշխատանքի/ գնահատման, պահանջի և տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը, ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

Գյուղատնտեսության ընդլայնված վերարտադրությունը` առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը: Ինտենսիվացումը որպես վերարտադրության ձև` ներկա փուլի առանձնահատկությունները: Ինտենսիվության և ինտենսիվացման տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշների համակարգը:

Գյուղատնտեսության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային անվտանգություն:

Արտադրության տնտեսական արդյունավետության էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները, կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակների հաշվարկման մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման հիմնախնդիրները: Աշխատանքի արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը, դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ, եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական արդյունավետություն:

Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների համակարգը գյուղատնտեսության մեջ: Կենտրոնացում, համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Տարածաշրջանների էկոնոմիկա:

Գնագոյացումը և ագրարային շուկայի գների համակարգը: Բուսաբուծական և անասնաբուծական առանձին ճյուղերի էկոնոմիկան: SWOT վերլուծություն:

 

2 - Աշխատանքի կազմակերպումը գյուղատնտեսության մեջ 6 կրեդիտ 170 ժամ

Աշխատանքը որպես հասարակականորեն օգտակար գործունեություն, աշխատանքի շուկան շուկայական տնտեսության համակարգում, աշխատանքային ռեսուրսներ, զբաղվածություն, աշխատանքի բաժանում և կոոպերացիա, աշխատանքի արտադրողականություն և արդյունավետություն, աշխատանքի պայմաններ, աշխատանքի և հանգստի ռեժիմ, աշխատանքային գործընթացների կազմակերպում, աշխատանքի նորմավորում, եկամուտներ և աշխատանքի վարձատրություն, սոցիալական զարգացում և կենսամակարդակ, աշխատանքի կառավարում շուկայական հարաբերությունների համակարգում:

 

3 - Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպում 11 կրեդիտ 310 ժամ

Դասընթացը կազմված է 26 թեմաներից, որոնք խմբավորված են հետևյալ բաժիններում`

- գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման գիտական հիմունքները, սկզբունքներն ու օրինաչափությունները,

- գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների /տնտեսավարման առկա բոլոր ձևերի/ կազմակերպատնտեսական հիմունքները,

- ռեսուրսային ներուժի /հողի, արտադրամիջոցների, աշխատուժի/ ձևավորումը և ռացիոնալ օգտագործման կազմակերպումը,

- գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրության /տնտեսության վարման համակարգ, ներտնտեսային կանխատեսում և պլանավորում, մասնագիտացում, ճյուղերի ռացիոնալ զուգակցում, արտադրության համակենտրոնացում, ձեռնարկությունների և ստորաբաժանումների չափեր, տնտեսական հաշվարկ շուկայի պայմաններում և աշխատողների նյութական խթանում/ ռացիոնալ կազմակերպումը,

- բուսաբուծական ու անասնաբուծական ճյուղերի և օժանդակ արդյունաբերական արտադրության կազմակերպումը,

- գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրատնտեսական կապերն ագրոպարենային համակարգի մյուս ոլորտի /գյուղատնտեսական հումք վերամշակող, նյութատեխնիկական միջոցներ ապահովող, սպասարկումներ կազմակերպող/ ձեռնարկությունների /կազմակերպությունների/ հետ: Գյուղատնտեսական արտադրանքի պահպանման, վերամշակման և իրացման կազմակերպումը:

 

4 - Ագրոպարենային համակարգի կառավարում 10 կրեդիտ 280 ժամ

Կառավարման տեսության հիմնական կատեգորիաները: Կառավարման դասական դպրոցները և կառավարչական մտքի զարգացման փուլերը:

Գյուղատնտեսական մթերքներ արտադրող կազմակերպությունների տեսակները: Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները:Կառավարման մեթոդները և դրանց կիրառումը ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կազմակերպություններում:

Կոմունիկացիաների նշանակությունը կառավարման գործընթացում: Կառավարչական որոշումները և դրանց ընդունման գործընթացը:

Հանրային կառավարման էությունը, գործառույթները և կազմակերպումը:

Խմբերի կառավարումը: Իշխանությունը և առաջնորդումը: Ղեկավարման ոճերը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և սթրեսի կառավարումը:

Արտադրության կառավարումը և օպերատիվ կառավարման էությունն ու խնդիրները: Արտադրության կառավարման առանձնահատկությունները ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կազմակերպություններում: Պաշարների կառավարումը: Որակի կառավարումը:

Կառավարման արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

Անձնակազմի հասկացությունը, կառուցվածքը և կառավարման փուլերը:

Նորամուծությունների կառավարումը: Ներդրումների ռիսկի կառավարման խնդիրները: Ներդրումների ռազմավարական կառավարումը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը: Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները ագրոպարենային համակարգի կազմակերպություններում: ՀՀ ագրոպարենային համակարգի գիտական ապահովման հայեցակարգի զարգացումը:

 

5 - Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպումը ագրոպարենային

համակարգում 4 կրեդիտ 100 ժամ

ՈՒսանողները պետք է ուսումնասիրեն և տիրապետեն դասընթացի նպատակը, խնդիրները և ոլորտները, մասնավորապես ձեռնարկությունների և ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպատնտեսական հիմունքները, ձեռնարկատիրության ձևերը, դրանց ընդհանուր և տարբերիչ գծերը: Դասընթացը ներառում է ձեռնարկության ապրանքային քաղաքականությունը, շուկայի ուսումնասիրության մեթոդները, մարքեթինգը և ձեռնարկատիրությունը, ռազմավարական մարքեթինգային պլանավորումը, ձեռնարկության ապահովագրական համակարգը, լիզինգը և ֆակտորինգը, ձեռնարկության արտաքին տնտեսական գործունեությունը, փոքր և միջին ձեռնարկատիրության ոլորտի զարգացման արդի հիմնահարցերը:

Ձեռնարկատիրական գիտելիքների իմացությունը որպես կառավարման կատարելագործման, տնտեսավարման առաջադիմական ձևերի կիրառման, գործարար մարդկանց ակտիվության ու նախաձեռնության բարձրացման կարևորագույն պայման:

 

6 - Ձեռնարկությունների ֆինանսատնտեսական գործունեության վերլուծություն

5 կրեդիտ 130 ժամ

Դասընթացի նպատակը, խնդիրները, համալիր վերլուծության մեթոդիկան, հողային ռեսուրսների օգտագործումը, կերային և պարենային մշակաբույսերի տնտեսական արդյունավետությունը, ընթացիկ ակտիվների ապահովվածությունը, օգտագործումը, աշխատանքային ռեսուրսներով ապահովվածությունը, աշխատուժի շարժը, աշխատանքի արտադրողականությունը և արտադրանքի աշխատատարության վրա տարբեր գործոնների ազդեցությունը, աշխատավարձի ֆոնդի վերլուծությունը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրանքների գծով առաջադրանքների կատարումը, արտադրության ծավալների մեծացումն ապահովող գործոնների վերլուծությունը: Օժանդակ և սպասարկող արտադրությունների աշխատանքների վերլուծությունը:

Ներդրումների տնտեսական արդյունավետությունը, ֆինանսական արդյունքների վերլուծությունը /ըստ արտադրանքների, ճյուղերի և տնտեսության առումով շահույթի և շահութաբերության մակարդակի շարժընթացը, դրանց փոփոխությունները և պայմանավորող գործոնների/, համախառն և զուտ եկամուտի հաշվարկման և բաշխման վերլուծությունը:

Սեփական և փոխառու կապիտալի հարաբերակցության ապահովումը, ֆինանսատնտեսական գործունեության համալիր գնահատումը ըստ հիմնական ցուցանիշների:

 

7 - Ագրոպարենային համակարգի զարգացման կանխատեսում և պլանավորում

5 կրեդիտ 140 ժամ

Առարկայի ուսումնասիրությունը իրականացվում է հետևյալ թեմաների գծով`

- Կանխատեսում և պլանավորում առարկայի էությունը և խնդիրները,

- Կանխատեսման և պլանավորման մեթոդաբանական հիմունքները,

- Կանխատեսման էությունը և դասակարգումը,

- Կանխատեսման և պլանավորման հիմնական մեթոդները,

- Սոցիալ-տնտեսական զարգացման ծրագրերի ու պլանների համակարգը և դրանց կառուցվածքը,

- Ռազմավարական պլանավորում,

- Բիզնես-պլանի էությունը, կառուցվածքը և մշակման կարգը,

- Գիտատեխնիկական առաջադիմության կանխատեսումը և պլանավորումը,

- ԱԱՀ-ի ռեգիոնալ և մթերային ենթահամալիրների և գյուղատնտեսության վարման համակարգերի, ենթակառուցվածքների, վերամշակող արդյունաբերության ու առևտրի, փոխադրումների զարգացման կանխատեսումը և պլանավորումը

- Ինվեստիցիաների և սոցիալական զարգացման կանխատեսումը և պլանավորումը

- Գնագոյացման և շահույթի պետական կարգավորումը:

 

8 - Մարքեթինգ 4 կրեդիտ 120 ժամ

Մարքեթինգ: Սոցիալ-տնտեսական էությունը, զարգացման էվոլյուցիան: Մարքեթինգի դարաշրջանը: Սոցիալ-բարոյական մարքեթինգ:

Մարքեթինգի մուտքը ՀՀ: Առանձնահատկությունները և առաքելությունները, հիմնադրույթները, սկզբունքները, ռազմավարությունն ու մարտավարությունը, տեսակետները, ծրագրերը, կազմակերպման սկզբունքները:

Մարքեթինգի շրջակա միջավայրը, գործոնների դասակարգումը, մակրոմիջավայրի /չվերահսկվող/ միկրոմիջավայրի /վերահսկվող/ գործոնները: ՈՒժեղ և թույլ կողմերը:

Մարքեթինգի հետազոտության համակարգը: Սպառողների ապրանքների, ապրանքային շուկաների, մրցակցության, մատակարարների, առևտրային միջնորդների, տեղեկատվության համակարգերի ուսումնասիրություն:

Սպառողական շուկաներ և գնորդների գնային ուսումնասիրությունը: Սպառողների սպառման վարքի «Սև արկղ»: Մարքեթինգի դրդիչ գործոնները և սպառողների պատասխան ռեակցիան: Սպառողների բնութագիրը և գնումների գործընթացը:

Շուկայի հատվածավորման էությունը, սկզբունքները, չափանիշները: Շուկայի հատվածի բնութագրիչները: Նպատակային հատվածի գրավման ալգորիթմը:

Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Էությունը, մակարդակները, կենսացիկլերը, ներկայացումը շուկայում: Ապրանքնորույթ:

Գները և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգային գների համակարգը: ՀՀ շուկայում գործող գների համակարգը, մակարդակը և դինամիկան: Գյուղատնտեսական արտադրանքի և գյուղին վաճառվող արտադրամիջոցների գների համարժեքությունը:

Մարքեթինգի կազմակերպման սկզբունքները: Մարքեթինգը տարբեր ոլորտներում: Ագրոմարքեթինգ և քոնսալթինգ: Ֆինանսական մարքեթինգ, մարքեթինգը մտավոր կապիտալի շուկայում, կապիտալ շինարարության օբյեկտների մարքեթինգ, ապահովագրական և արտերկրների հետ համատեղ ձեռնարկությունների մարքեթինգ: Միջազգային մարքեթինգ:

 

9 - Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորում 7 կրեդիտ 180 ժամ

Դասընթացի բովանդակությունը և խնդիրները: Մաթեմատիկական մեթոդների դերը, համակարգչային վերլուծության եղանակները: Կառուցվածքային էլեմենտները, համակարգը և միջավայրը, արտադրական համակարգերի համակարգային վերլուծություն:

Գործառույթների հետազոտման և մաթեմատիկական ծրագրավորման եղանակները: Մաթեմատիկական ծրագրավորման բաժինները: Սիմպլեքս եղանակի տնտեսագիտական մեկնաբանությունը: Երկակի գնահատականներ: Մասսայական սպասարկման տեսության խնդիրները և դրանց լուծման մեթոդները: Օպտիմալ ռազմավարության ընտրության եղանակները: Տնտեսագիտական գործընթացների մաթեմատիկական մոդելավորման հիմունքները: Մոդելի և մոդելավորման գաղափարը: Մոդելների դասակարգումը, խնդիրների նպատակի և դրվածքի հիմնավորումը, օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը և հիմնավորումը: Փոփոխականների և սահմանափակումների կազմը, մաթեմատիկական և թվային մոդելների մշակումը: Խնդրի լուծման մաթեմատիկական եղանակի ընտրությունը: Լուծումների էկոնոմիկո-մաթեմատիկական վերլուծություն: Ռեսուրսների և արտադրանքի երկակի գնահատականների տնտեսական բովանդակությունը: Երկակի գնահատականների օգտագործումը ռեսուրսների դեֆիցիտության և ինքնափոխարինելիության մակարդակի որոշման համար:

Արտադրական գործընթացների էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը: Մակրոտնտեսական և միկրոտնտեսական գործընթացների մոդելավորումը:

 

10 - Ինվեստիցիաների տնտեսական գնահատումը 3 կրեդիտ 90 ժամ

Հասկացություն ինվեստիցիաների մասին և դրանց էությունը: Ինվեստիցիոն նախագծեր: Ինվեստիցիոն նախագծերի դասակարգումը: Նախագծի նույնականացումը (իդենտիֆիկացիան): Նախագծի նախապատրաստումը կամ մշակումը: Նախագծի նախնական գնահատումը: Բանակցություններ: Նախագծի իրականացումը: Նախագծի իրացման արդյունքների գնահատումը: Տեխնիկական վերլուծություն: Ինստիտուցիոնալ վերլուծություն: Սոցիալական վերլուծություն: Էկոլոգիական վերլուծություն: Առևտրային վերլուծություն: Ֆինանսական վերլուծություն: Տնտեսական վերլուծություն: Կապիտալի այլընտրանքային արժեքը: Փողի արժեքը տարբեր ժամանակներում: «Առանց նախագծի» և «նախագծով» իրավիճակների համեմատությունը դրամական հոսքերի հաշվարկման ժամանակ: Սահմանային (մարժինալ) վերլուծություն: Չհատուցվող ծախսեր: Նախագծերի գնահատման հիմնական չափանիշները ա) կապիտալի (արժեքի) ձևավորման եկամտա-ծախսային սկզբունքը, բ) բերովի զուտ արժեքի մեթոդը, գ) շահութաբերության (եկամտաբերության) ներքին նորման (գործակիցը), դ) հատուցման ժամկետ, ե) զեղչի հաշվառմամբ հատուցման ժամկետը, զ) շահութաբերության ինդեքսը, է) հաշվապահական շահութաբերության ցուցանիշները: Նախագծի ֆինանսական իրացվելիությունը: Նախագծին մասնակցության արդյունավետության գնահատումը: Ֆինանսական վիճակի վերլուծության ինֆորմացիոն բազան: Ինվեստիցիոն նախագծերի ազդեցությունը ֆինանսական հաշվետվության ցուցանիշների վրա: Ինֆլյացիայի և հարկման կանոնների հաշվառմամբ ֆինանսական վիճակի վերլուծության սխեման: Մուտքերի և ծախսերի հոսքերի հիմնական բաղադրիչները: Ֆինանսական մուտքեր: Ֆինանսական ծախսեր: Իրացվելիության և արդյունավետության ցուցանիշների հաշվարկման սխեմաները: Ինվեստիցիոն և արտադրական գործունեությունից մուտքերի և ծախսերի հոսքերը: Պարտքի սպասարկման հիմնական սխեմաները (դասակարգումը): Պարտքի սպասարկման ավանդական սխեման: Նախագծի արդյունավետության չափանիշների հաշվարկը: Վարկի տրամադրումը և նախագծի սպասարկումը վարկատուի (բանկի) տեսանկյունից: Ֆինանսավորման հատուկ դեպքեր: Հիմնական պարտքի վճարումների հետաձգումը: Հիմնական պարտքի վճարումների հետաձգումը տոկոսների կապիտալացմամբ: «Վճարումների կրիտիկական պահի» պրոբլեմը: Հիմնական պարտքի և տոկոսների վճարումները հավասար գումարներով: Նախագծի իրացումից միջոցների համամասնական ստացմամբ պարտքի սպասարկումը: Վարկառուի նկատմամբ ետպահանջի և առանց ետպահանջի իրավունքով նախագծային ֆինանսավորման սխեմաների համեմատությունը ֆինանսավորման և պարտքի սպասարկման մյուս սխեմաների հետ: Փոխառու միջոցների ներգրավումը և ֆինանսական լծակը: Ինֆլյացիայի հաշվառումը ֆինանսավորման և պարտքի սպասարկման սխեմաների գնահատման ժամանակ: Վարկի չափի և պարտքի սպասարկման սխեմայի ազդեցությունը վարկառուի ֆինանսական վիճակի ու նախագծի ֆինանսական իրացվելիության վրա: Տնտեսական (ազգային էկոնոմիկայի դիրքերից) վերլուծության մեթոդիկայի էությունը, հիմնական բաժինները: Ինվեստորի կողմից վճարվող գների ձևափոխումը տնտեսական արժեքների (մեթոդիկան): Սոցիալ-տնտեսական վերլուծության տարածաշրջանային տեսակետը և բյուջետային արդյունավետությունը: Ռիսկերի վերլուծության նպատակները և հիմնական փուլերը: Պարամետրերի հնարավոր փոփոխությունների դեպքում նախագծի զգայունության վերլուծությունը: Սցենարների վերլուծությունը: Վիճակագրական դիտարկումների մեթոդով ռիսկերի վերլուծությունը: Առանձին մասնակիցների դիրքերից ռիսկերի վերլուծությունը: Բիզնես-պլանների դերն ու նշանակությունը: Բիզնես-պլանի կազմը և կառուցվածքը: Ինվեստիցիաների տնտեսական գնահատման ծրագրային ապահովվածությունը:

 

11 - Ձեռնարկության տնտեսական գործունեության վերլուծություն և գնահատում

7 կրեդիտ 190 ժամ

Ագրարային համակարգի ձեռնարկությունների տնտեսական գործունեության վերլուծության նպատակը, խնդիրները, համալիր վերլուծության մեթոդիկան, հողային ռեսուրսների օգտագործումը, կերային և պարենային մշակաբույսերի տնտեսական արդյունավետությունը, ընթացիկ ակտիվների ապահովվածությունը, օգտագործումը, աշխատանքային ռեսուրսներով ապահովվածությունը, աշխատուժի շարժը, աշխատանքի արտադրողականությունը և արտադրանքի աշխատատարության վրա տարբեր գործոնների ազդեցությունը, աշխատավարձի ֆոնդի վերլուծությունը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրանքների գծով առաջադրանքների կատարումը, արտադրության ծավալների բարձրացումը ապահովող գործոնների վերլուծությունը: Օժանդակ և սպասարկող արտադրանքների աշխատանքների վերլուծությունը:

Միավոր և համախառն բուսաբուծական և անասնաբուծական արտադրանքների հաշվով կատարված ծախսերի և նրա կառուցվածքի գծով տեղի ունեցած փոփոխությունները:

Ներդրումների տնտեսական արդյունավետությունը, ֆինանսական արդյունքների վերլուծությունը (ըստ արտադրանքների, ճյուղերի և տնտեսության առումով շահույթի և շահութաբերության մակարդակի շարժընթացը, նրանց փոփոխությունները և պայմանավորող գործոնների), համախառն և զուտ եկամուտի հաշվարկման և բաշխման վերլուծությունը:

Սեփական և փոխառու կապիտալի հարաբերակցության ապահովումը, ֆինանսատնտեսական գործունեության համալիր գնահատումը ըստ հիմնական ցուցանիշների:

 

12- Էլեկտրոնային կոմերցիա 4 կրեդիտ 120 ժամ

Էլեկտրոնային կոմերցիայի դերը շուկայական տնտեսության ներկայիս պայմաններում էլ ավելի է կարևորվում, և առանց այս գիտության իմացության թերի է լինում «Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում» մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավր մասնագետի պատրաստումը: Ծրագիրը այս մասնագիտության համար բաղկացած է 10 թեմաներից, իր 59 ենթաթեմաներով: Էլեկտրոնային բիզնեսը և էլեկտրոնային կոմերցիան: Էլեկտրոնային կոմերցիան` որպես բիզնեսի վարման ձև, հիմնական հասկացությունները, առանձնահատկությունները և հիմնախնդիրները, զարգացման միտումները: Էլեկտրոնային կոմերցիան, համակարգերը, կազմակերպատնտեսական մոդելները, տեղը ինտերնետ ցանցում, համակարգի օգտագործման հետ կապված խնդիրները և նրանց առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Էլեկտրոնային կոմերցիայի ձևերը` խանութներ, աճուրդներ, պորտալներ, առևտրային հրապարակներ: Ինտերնետ ցանցի դերը էլեկտրոնային կոմերցիայի համակարգում` ինտերնետի կառուցվածքը, գործունեությունը, բաղկացուցիչ մասերը և հիմնական ծառայությունները, մարքեթինգը և ինտերնետ ցանցի հնարավորությունները: WEB էջը` որպես էլեկտրոնային կոմերցիայի բիզնեսի հիմք: WEB էջի դասակարգումը, բիզնես մոդելները, էջի ստեղծման փուլերը, արդյունավետության գնահատումը: Փողի շարժը ցանցում: Էլեկտրոնային վճարումների տարբերակները, վճարային համակարգերը, ինտերնետ բանքինգ, EDram և ArCa վճարման համակարգեր: Կազմակերպություն-հաճախորդ դասի (B2C) էլեկտրոնային կոմերցիա: Ինտերնետ մարքեթինգ, ապրանքային ու գնային քաղաքականությունը, մրցունակությունը ինտերնետում, սպառողը ինտերնետ միջավայրում: Կոմունիկացիոն քաղաքականությունը ցանցում` գովազդի առանձնահատկությունները, էլեկտրոնային PR, իրացման խթանում: Կազմակերպություն-կազմակերպություն դասի (B2B) էլեկտրոնային կոմերցիա` արժեքի ավելացման շղթաներ, գործարարության զարգացումը ինտերնետում, էլեկտրոնային առևտրում մասնակիցների (գնորդների, վաճառողների) վիճակագրական վերլուծություն, բիզնեսը և էտիկան կազմակերպությունների միջև: Էլեկտրոնային առևտրի կազմակերպաիրավական հիմքերը: Ինտերնետում աշխատանքի կազմակերպական և հասարակական կարգավորումը, տեխնիկական կոորդինացումը, անվտանգության ապահովման միջոցները, շիֆրավորում, էլեկտրոնային ստորագրություն և կնիք ունենալու առավելությունը:

Ծրագրում ներառված թեմաների ուսումնասիրումը հնարավորություն է տալիս ուսանողներին` պատշաճ մակարդակի գիտելիքներ ձեռք բերել էլեկտրոնային շուկայում արդյունավետ ու նպատակաուղղված գործունեություն ծավալելու, էլեկտրոնային գործառնությունների, ինտերնետ ցանցում մարքեթինգային հետազոտությունների իրականացման, անհրաժեշտ տեղեկատվության ստացման, հիմնավոր ապրանքային, գնային, բաշխման և կոմունիկացիոն քաղաքականություն իրականացնելու, ինչպես նաև էլեկտրոնային կոմերցիայի բնագավառում այլ խնդիրների արդյունավետ լուծման համար:

 

13 - Աշխատանքի էկոնոմիկա 3 կրեդիտ 90 ժամ

Աշխատանքը որպես հասարակության կենսագործունեության հիմք: Աշխատանքի առանձնահատկությունը: Պահանջարկն աշխատանքի նկատմամբ: Պահանջները աշխատանքի տարբեր տեսակների նկատմամբ:

Աշխատանքի շուկայի գործոնները, աշխատանքի մրցակցային շուկա, մենաշնորհը և մոնոպսոնիան աշխատանքի շուկայում:

Նվազագույն աշխատավարձ հասկացությունը:

Աշխատանքի ոչ հավասարակշռված շուկա:

Մարդկային կապիտալ, մասնագետների աշխատանքի շուկան:

Մարդկային կապիտալի վերարտադրությունը կյանքի ցիկլի ընթացքում:

Աշխատանքի պաշտպանության գծով նորմատիվների ազդեցությունը աշխատանքի շուկայի վրա, շուկայի անկատարությունը և աշխատավարձի տարբերությունները:

Աշխատանքի ներքին շուկաները, արտադրողականություն և վարձատրություն, արդյունավետ աշխատավարձը և հոսունության վնասները:

Կայունությունը աշխատանքի շուկայում, կայունության տեսակները, աշխատանքի շուկայի երկակիությունը և սեգմենտավորվածությունը:

Արհմիությունների պահվածքի նպատակները և մոդելները:

Գործազրկություն,տեսակները և ցուցանիշները:

Սոցիալական գործընկերություն: Սոցիալ աշխատանքային հարաբերությունների կարգավորման միջազգային ստանդարտները և ԱՄԿ դերը:

 

5. 311101 - Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները.

5.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից`

    - տեսական ուսուցում                                         150 շաբաթ

    - քննաշրջանները                                              27 շաբաթ

    - պրակտիկաները 18 շաբաթ, որից ուսումնական պրակտիկան           3 շաբաթ,

      արտադրականը`                                               15 շաբաթ:

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական

/դիպլոմային/ աշխատանքի նախապատրաստումը`                          11 շաբաթ

    - արձակուրդները                                              36 շաբաթ:

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար Տնտեսագիտության-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման

__________________________

որակավորման աստիճանը ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2.-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական ծանրաբեռնվածության առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է լինեն 7-10 շաբաթ, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 311101 - Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագետ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի մշակման և իրականցման պայմաններին ներկայացվող պահանջները

 

6.1 Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

          որակավորման աստիճան

մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական

_________________________

                         որակավորման աստիճան

կրթական ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը /նախագիծը/ դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի /նախագծի/ կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է ագրարային արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը

մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸԲ կրթաբլկում պարտադիր է «Քաղաքացիական պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

- իրականացնել 311101 Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում

_____________________________________________________

                                դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                    որակավորման աստիճան

 

ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 311101 Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտության համար

_____________________________________________________

          դասիչ, մասնագիտության անվանում

բուհն իրավունք ունի մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում

 

(Ագրարային արտադրության կազմակերպությունների տեխնիկա-տեխնոլոգիական գործընթացների, սարքավորումների, բուսաբուծական և անասնաբուծական արտադրանքների վերամշակման, պահպանման, փաթեթավորման, ուսումնասիրության, լաբորատոր գործնական աշխատանք, ուսումնական գործընթացում սովորելու, մաթեմատիկական, տնտեսագիտական, շուկայաբանության գործնական խնդիրների տիրապետում և այլն), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

տնտեսագիտության բակալավր -ի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացնող ՀԳԱ պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառություն ձեռք բերելու նպատակով սննդարդյունաբերության տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական պրակտիկաներ: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործի իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 311101 - Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում

________________________________________________________

                    դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ շրջանավարտի պատրաստման մակարդակին ներկայացվող պահանջները

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված և իր որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

տնտեսագիտության բակալավրը պետք է.

__________________________

որակավորման աստիճան

ա. հումանիտար և սոցիալ-տնտեսական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ սահմանադրությունը և իր բնագավառի օրենքները

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր)

- հաղորդակցվի, օգտվի գրականությունից և ինտերնետային գրականության աղբյուրներից երկու օտար լեզվով

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքական զարգացումները.

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա էթիկական և իրավական նորմեր, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները

- գիտենա տնտեսագիտություն, կառավարում, միկրո և մակրոտնտեսական օրենքները, անցումային շրջանի առանձնահատկությունները

բ. բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում

- ծանոթ լինել ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետել մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին

- տիրապետել ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանալ օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ

գ. մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- ունենա տեսական և պրակտիկ պատրաստականություն, լավ տիրապետի ագրոնոմիական, անասնապահական և տնտեսագիտական առարկաներին

- պատրաստված լինի սոցիոլոգիայի, հոգեբանության և հաղորդակցության ոլորտներում, որոնք հնարավորություն են տալիս հասկանալ մարդկանց պահանջները

- տիրապետել կայուն զարգացման գաղափարին, միշտ հաշվի առնել խնդրի սոցիոլոգիական, տնտեսագիտական և սոցիալ արդարության բաղադրիչները

- մշտապես նոր գիտելիքներ ձեռք բերել ավանդական և էլեկտրոնային (ինտերնետային) գրականության միջոցով` ագրոգիտասփյուռի մեթոդոլոգիայի մասին:

տնտեսագիտության բակալավրի հատուկ պատրաստությունը վերաբերվող

__________________________

որակավորման աստիճան պահանջները սահմանում է տվյալ մասնագիտացման առաջարկող բուհը ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

 

Նշված փորձառությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դիդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն.

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը

__________________________

որակավորման աստիճան ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակության միջավայրերում աշխատելու և այլն:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը

__________________________

որակավորման աստիճան պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու,համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու

ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից

__________________________

որակավորման աստիճան ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում /WWW/, օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը

__________________________

        որակավորման աստիճան

և սոցիալական նշանակությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

__________________________

           որակավորման աստիճան

7.2.1. 311101 Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում

______________________________________________________

                      դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտացմամբ տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորում

__________________________

                 որակավորման աստիճան

ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման /դիպլոմային/

__________________________

              որակավորման աստիճան

աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

311101 Ագրարային արտադրության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտացմամբ

____________________________________________________

             դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման /դիպլոմային/ աշխատանքն

_________________________

որակավորման աստիճան ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանի համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ագրարային արտադրության կազմակերպությունների տնտեսական ռեսուրսների, այլընտրանքի, տնտեսական ռիսկի գնահատման, ուսումնասիրվող հիմնախնդիրների ներկայացման, խնդրի դրման, առաջնային օղակի առանձնացման, տնտեսական երևույթների մոդելավորման, տնտեսաչափության /էկօնօմետրիկա/, տեխնոլոգիայի իմացության, վերլուծության մեթոդների ընտրության, չօգտագործված ռեզերվների բացահայտման և կառավարման, եզրակացությունների ձևակերպման և ներկայացման ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, ունակությունը կատարելու հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու գիտական, ուսումնական, խորհրդատվական կառույցներում ինչպես նաև գյուղատնտեսության արտադրանքի, վերամշակման և ագրոբիզնեսի ոլորտում:

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` ագրարային արտադրության ժամանակակից հիմնախնդիրները, անցման շրջանի շուկայական հարաբերությունների լույսի տակ /ռեսուրսների գնահատման իմացության և կառավարման, տեսության և պրակտիկայի, արտադրության արդյունավետության բարձրացման ռեզերվների հայտնաբերման, հումքային բազաների և արտադրանքի արտադրության տեղաբաշխման օպտիմալացումը, առանձին արտադրանքների արտադրության արդյունավետության բարձրացման էկոնոմիկայի, կառավարման և մարքեթինգի առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով ագրոպարենային համալիրի համար տնտեսագիտության բակալավր մասնագետի որակավորումը սույն չափորոշիչներով ներկայացվող պահանջները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման /դիպլոմային/ աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները` ներածություն, գրականության տեսություն, կազմակերպության ռեսուրսային ներուժը, ընդգրկված թեմայի հարցերը, եզրակացություններ և առաջարկություններ:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Պետական քննություն հանձնվում են հետևյալ առարկաներից.

I համալիր քննություն

1. ԱԱՀ էկոնոմիկա

2. ԱԱՀ արտադրության կազմակերպում

3. Ագրոարդյունաբերական համալիրի կազմակերպությունների կառավարում

II համալիր քննություն

1. Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպումը ագրոպարենային համակարգում

2. Մարքեթինգ

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                311101 - Ագրարային արտադրության

                                     էկոնոմիկան և կառավարում

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տնտեսագիտության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|  - |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -1           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գյուղատնտեսական       | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Երկրագործություն,     | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |հողագիտութ. ագրոքիմ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսական       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենաներ` 0,5 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրագործ., հողագիտ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ագրոքիմ. հիմունքներով`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 26 |  27 | 459+36* | 187 | 136 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Երկրագործություն,     | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |հողագիտ. ագրոքիմ.     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մելիորացիայի          | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Երկրագործ., հողագիտ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ագրոքիմ. հիմունքներով`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 28 |  29 | 493+36* | 170 | 153 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ինֆորմատիկա - 1       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բուսաբուծություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբուծ. արտադրանքի| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուծական արտ.   | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |պահպ. և  վերամշակ.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |ՀՀ արտադրողական ուժերի| 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |տեղաբաշխում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գյուղատնտեսության     | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենայացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասն. արտադրանքի արտ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0.5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծություն` 0,5 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 24 |  25 | 425+36* | 187 | 153 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 4        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտական         | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |սոցոլոգիա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ինֆորմատիկա - 2       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բանջարաբուծություն    | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուծական        | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |արտադրանքի արտ.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բուսաբուծական արտ.    | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |պահպանման և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերամշակման տեխ.      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Վիճակագրություն - 1   | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Քաղաքացիական պաշտպան. | 4  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |և  անվտանգ. արտ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակ.             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բանջարաբուծություն`   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Այգեպտղաբուծություն`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 28 | 27  | 459+36* | 187 | 170 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տեղեկատվական          | 6  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համակարգեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Էկոնոմետրիկա          | 6  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Վիճակագրություն - 2   | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հաշվապահական          | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |հաշվառում և  աուդիտ -1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ֆինասներ              | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |դրամաշրջանառություն   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  վարկեր - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ագրարային էկոնոմիկա-1 | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Աշխատանքի էկոնոմիկա   | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 31 | 27  |   459   | 238 |  51 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հաշվապահական          | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |հաշվառում և  աուդիտ -2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ֆինասներ              | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |դրամաշրջանառություն   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  վարկեր - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մարքեթինգ             | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ագրարային էկոնոմիկա-2 | 6  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Աշխատանքի կազմակերպ.  | 6  |  5  |    85   |  34 |  17 |  34 |

|  |    |ԱՊՀ կազմակերպություն. |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գյուղատնտեսական       | 5  |  4  |   68    |  34 |  17 |  17 |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Իրավագիտություն - 1   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագրարային էկոնոմիկա`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |3 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Աշխատ. կազմակ. ԱՊՀ    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպություննե-   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |րում 1 շաբաթ          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մարքեթինգ` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 38 | 30  | 510+150*| 255 |  34 | 221 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Գյուղ. շուկայի        | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |վերլուծություն և      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |գնագոյացում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գյուղատնտեսական       | 6  |  5  |   85    |  51 |  17 |  17 |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |ԱՊՀ                   | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տնտեսական             | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |գործունեության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |ԱՊՀ զարգացման         | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կանխատեսում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պլանավորում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բնօգտագործման         | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Իրավագիտություն - 2   | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 32 | 29  |   493   | 289 |  34 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հարկեր և  հարկային    | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Շուկայական տնտեսության| 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |պետական կարգավորում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրարային             | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |ԱՊՀ                   | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ձեռնարկատիրական       | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |գործունեություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տնտեսական             | 4  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |գործունեության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ինվեստիցիաների        | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |տնտեսական գնահատում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտես.          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում` 2 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ԱՊՀ զարգաց.           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կանխատեսում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պլանավորում` 1 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ԱՊՀ                   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում` 2 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 34 | 25  | 425+150*| 238 |  34 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Էլեկտրոնային կոմերցիա | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Միջազգային            | 5  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |տնտեսական             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հարաբերություններ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Կազմակերպ.            | 5  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |ֆինանսական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տնտեսամաթեմատիկական   | 7  |  6  |   84    |  42 |  42 |     |

|  |    |մեթոդներ և            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ապահովագրական գործ    | 3  |  3  |   42    |  28 |     |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անշարժ գույքի կադաստր | 3  |  3  |   42    |  28 |     |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 27 |  26 |   364   | 210 |  70 |  84 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4087+564*|1961 | 835 |1291 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Ձեռնարկատիրական գործունեություն                              |

|       |                                                             |

|       |Մարքեթինգ                                                    |

|       |                                                             |

|       |Տնտեսական գործունեության վերլուծություն                      |

.___    ._____________________________________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   351   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 1 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   377   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   325   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  | Կ/Ա |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   411   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |   Ն |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   471   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   480   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   467   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   445   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ն |        |    102  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   422   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  8  |        |  3749   |47 ստ., |

|  |  |     |        |         |29 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆԸ` 311102 - ՍՆՆԴԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅԱՆ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ ԵՎ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ

 

ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ԱՍՏԻՃԱՆԸ` ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ-ԲԱԿԱԼԱՎՐ

 

1. 311102 - ՍՆՆԴԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅԱՆ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ ԵՎ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 311102 - Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թիվ 1038-Ն որոշմամբ

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` Տնտեսագիտության բակալավր

311102 - Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվային տևողությունը` 4 տարի 8 ամիս է

 

1.3. Շրջանավարտի որակական բնութագիրը

311102 - Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագետը ԲՈՒՀ-ն ավարտելուց հետո կարող են զբաղեցնել տնտեսագետի, արտադրական, սպասարկող, խորհրդատվական կազմակերպությունների մենեջերի պաշտոններ, զբաղվի հասարակական-քաղաքական, գիտա-մանկավարժական գործունեությամբ:

 

1.3.1. Մասնագիտության գործունեության բնագավառը

Սննդարդյունաբերության տնտեսագիտության բակալավրը իր գործունեությունը իրականացնում է սննդարդյունաբերության ճյուղերում, բաժնետիրական ընկերություններում, գյուղատնտեսական հումքերի մթերման, պահպանման, վաճառահանման, պետական, կոոպերատիվ, արտադրական և սպասարկող ձեռնարկություններում, ագրո-արդյունաբերական համատեղ, խորհրդատվական, նորմատիվային, նախագծային, ֆինանսա-վարկային, բանկային, ապահովագրական, հարկային, մաքսային համակարգերում, գիտահետազոտական և ուսումնական հաստատություններում, ինչպես և մարզերի ու առանձին համայնքների, հանրապետության կառավարման մարմիններում, կարող է ինքնուրույն հիմնի և վարի ագրովերամշակման բիզնեսի ծառայություն, արտադրություն:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները

Սննդարդյունաբերության կենտրոնական, մարզային և համայնքային կառույցներ, սննդարդյունաբերության ձեռնարկությունները և նրանց սպասարկող ենթակառույցները, գիտական կենտրոնները, ուսումնական և գիտական հաստատությունները, սննդարդյունաբերության մարքեթինգային և պարենային պահուստային ֆոնդերի ստեղծման և պահպանման ծառայությունները, ֆինանսահարկային, վարկային, մաքսային, արտաքին տնտեսական կապերի, խորհրդատվական, ապահովագրական ծառայություններ:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները

311102 - Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրը սույն կրթական չափորոշիչներով սահմանված հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները.

- ձեռնարկության /կազմակերպության/ տնտեսագետ,

- խորհրդատվական գործակալ,

- համակարգչային օպերատոր,

- ֆինանսավարկային, հարկային, վիճակագրական ծառայության մասնագետ,

- սննդարդյունաբերության ձեռնարկության և նրա հումքի մատակարար ձեռնարկությունների /կազմակերպությունների/ մենեջերներ, մարքեթոլոգ,

- կազմակերպիչ-կառավարիչ,

- գիտական աշխատող, մանկավարժ,:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները

311102-Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրը պետք է պատրաստ լինի հետևյալ մասնագիտական խնդիրների լուծմանը.

 

ա/ մասնագիտական գործունեություն.

- կատարի SWOT վերլուծություն, բացահայտի ճյուղի պարենային քաղաքականության թույլ կողմերը, հնարավորությունները, խոչընդոտները և օգնի պետական պարենային քաղաքականության մշակմանը և կենսագործմանը,

- օգնի ձեռնարկություններին ընտրելու նվազագույն ռեսուրսներ, բացահայտի արտադրության արդյունավետության բարձրացման չօգտագործված ռեսուրսները,

- օգնի մշակելու ձեռնարկության ապրանքային քաղաքականությունը, դիվերսիֆիկացնելու արտադրությունը, արդյունավետ հարմարվելու շուկայի հարափոխ պահանջներին,

- մշակի ձեռնարկության շուկայում գոյատևելու ռազմավարությունն ու մարտավարությունը:

բ/ կազմակերպա-կառավարչական գործունեություն

Տնտեսագիտականից զատ, ունենալով տեխնոլոգիական որոշակի պատրաստվածություն կարողանա ձեռնարկության մյուս ծառայությունների /արտադրության, մարքեթինգային, նոու-հաուի գիտա-նախագծային/ մշակի կոլեկտիվի աշխատանքի բիզնես-ծրագրեր, հաշվարկի դրանց նպատակահարմարությունը, տնտեսապես հիմնավորվածությունը, շուկայական ռիսկը, կազմակերպի կոլեկտիվի ծառայությունների տնտեսագիտական և մարքեթինգային ուսուցում:

գ/ Գիտահետազոտական գործունեություն.

Արտադրական, գիտա-հետազոտական, գիտա-մանկավարժական ոլորտում հետազոտությունների խնդրի դնում, մեթոդիկայի մշակում, տեղեկատվության ընտրություն, սոցիալ-տնտեսական գործընթացների էկոնոմաթեմատիկական մոդելավորում, արդյունքները ներկայացնի հասարակական լայն քննարկման և ներկայացնի առաջարկություններ,

դ/ Գիտամանկավարժական գործունեություն

Կարող է դասավանդել դպրոցներում, քոլեջներում, աշխատի բուհի ուսումնա-օժանդակ աշխատողի պաշտոնում, իր որակավորումը բարձրացնի մագիստրատուրայում:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները

Մասնագիտական խնդիրներ լուծելու շրջանակներում տնտեսագիտության բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառույթները.

- մասնակցություն սննդարդյունաբերական ճյուղի տնտեսական քաղաքականության ռազմավարական և մարտավարական ծրագրերի ստեղծման և հիմնավորման,

- ձեռնարկությունների և կազմակերպությունների արտադրա-ֆինանսական բիզնես-ծրագրերի կազմում և ներկայացում,

- տնտեսավարման տարբեր ձևերի արտադրական և կազմակերպական կառուցվածքների գնահատում և այլընտրանքի ներկայացում,

- արտադրական, սպասարկման, նյութական ծախսումների և ժամանակի հիմնավորված նորմաների սահմանում,

- արտադրության կազմակերպման գիտական ռեժիմի սահմանում, նվազագույն ռեսուրսների ընտրություն,

- սննդի վերամշակող ձեռնարկության հումքային բազայի տեղաբաշխման օպտիմալացում,

- ձեռնարկության, առանձին արտադրամասի արտադրական և աշխատանքային գործընթացների կազմակերպում և առաջադիմական ձևի առաջադրում,

- ձեռնարկության արտադրանքների իրացման ապրանքային շղթաների արդյունավետ ուղղությունների և ձևերի առաջադրում,

- տեխնիկա-տեխնոլոգիական, կազմակերպա-կառավարչական նոու-հաուի ներկայացում:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է քաջատեղյակ լինի.

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին վերաբերվող օրենսդրական դաշտին, նորմատիվային-տեղեկատվական նյութերին, ճյուղի կայուն զարգացման ռազմավարական ծրագրերին, դրանց կենսագործման մեխանիզմներին,

- սննդարդյունաբերական տվյալ ճյուղի արտադրության նորագույն տեխնոլոգիական նոու-հաուի վարման առաջադիմական համակարգին, տեղեկատվական, տեխնոլոգիական արտադրանքի որակի գնահատման ցուցանիշներին և դրանց պայմանավորող գործոններին,

- ճյուղի և ձեռնարկության միկրո և մակրոմիջավայրում գործող ուժերին, արտաքին տնտեսական կապերին, բնօգտագործման էկոնոմիկայի հիմնահարցերին,

- ֆինանսա-վարկային, հարկային, ապահովագրական համակարգային քաղաքականությանը,

- պայմանագրային և պատենտային հարաբերություններին,

- արտադրանքը սպառողին հասցնելու, շուկայում ապրանքի գաղափարը ներկայացնելու, արդյունավետ ապրանքաշարժի գործընթացներին,

- արտադրության արդյունավետության և շուկայական ռիսկի որոշման ժամանակակից մեթոդներին, ցուցանիշներին:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

311102-սննդարդյունաբերության տնտեսագիտություն և կառավարում մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տնտեսագիտության բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակել`

- կրճատված ժամկետում ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան` 2-րդ մասնագիտության գծով

- մագիստրատուրայում ստանալու մագիստրոսի որակավորման աստիճան

- մագիստրատուրան ավարտելուց հետո ասպիրանտուրայում ստանալու գիտությունների թեկնածուի, դոկտորանտուրայում գիտությունների դոկտորի գիտական աստիճան

 

2. Դիմորդի պատրաստականությանը ներկայացվող պահանջները

- դիմորդը պետք է ունենա լրիվ միջնակարգ կամ միջին մասնագիտական կրթություն, դա հաստատող պետական կամ դրան հավասարեցված նմուշի վկայական

3. 311102-Սննդարդյունաբերության տնտեսագիտություն և կառավարում մասնագիտության տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման կրթական հիմնական ծրագրին ներկայացվող ընդհանուր պահանջները

3.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը մշակված է սույն պետական կրթական չափորոշիչներով և ներառում է մասնագիտության ուսումնական պլանը ուսումնական դասընթացների և ուսումնա-արտադրական պրակտիկաների ծրագրերը:

3.2. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնասիրության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչներով:

3.3. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական և ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

3.4. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական ծրագիրը ներկայացվում է հետևյալ կրթահատվածներով

 

ԴԱՍԸՆԹԱՑԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿՆԵՐԸ

    - ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ տնտեսական`                    ՀՍՏ

    - ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                        ԸԲ

    - ընդհանուր մասնագիտական`                                      ԸՄԴ

    - մասնագիտական`                                                 ՄԴ

- ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

3.5. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման ծրագրի բուհական հիմնական բաղադրիչների բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը պետական կրթական սույն չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրին համապատասխան:

 

4. 311102 - Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտությամբ Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման կրթական ծրագրի հիմնական բովանդակության նվազագույնի ներկայացվող պահանջները

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

1. - ֆիզիկական կուլտուրա

2. - հայ ժողովրդի պատմություն

3. - հայոց լեզու և հայ գրականության

4. - ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ

5. - օտար լեզու

6. - մշակութաբանություն

7. - քաղաքագիտություն

8. - իրավագիտություն

9. - փիլիսոփայություն

10. - տնտեսագիտական սոցիոլոգիա

11 - տնտեսագիտության տեսություն

 

ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

Դասընթացների անվանումը և բաժինների հիմնական թեմաների բովանդակության սեղմագիրը

1 - Ֆիզիկական կուլտուրա ժամ

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ-կենսաբանական հիմունքները: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական, ֆիզիկական պատրաստությունը:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմի վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. Հայ ժողովրդի պատմություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական պատմությունը անցյալում և ներկայում: Հայոց պատմությունը որպես համաշխարհային պատմության անքակտելի մաս:

Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ և օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը (9-6-րդ դդ. մ.թ.ա.): Երվանդունիների (Հայկազյան) համահայկական պետությունը: Աքեմենյան Պարսկաստանը և Երվանդունիները: Ալեքսանդր Մակեդոնացին և հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունումն ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման 5-9-րդ դարերում: Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը ընդդեմ պարսկա-բյուզանդական բռնատիրության և ձուլման քաղաքականության 5-6-րդ դարերում: Արաբական արշավանքները Հայաստան և ժողովրդական ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Հայկական մշակույթը 5-8-րդ դարերում:

Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը, վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների իշխանությունը:

Կիլիկիայի հայկական պետությունը (11-14-րդ դդ.): Ռուբինյան իշխանությունը և թագավորության հռչակումը Կիլիկիայում: Հայ-մոնղոլական դաշինքը, Եգիպտական արշավանքները և թագավորության անկումը:

Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական շարժումների սկիզբը և հետագա ծավալումը 17-18-րդ դարերում: Իսրայել Օրի: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հովսեփ Էմինը և հայ ազատագրական շարժումը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: 1804-1813 թթ. և 1826-1828 թթ. ռուս-պարսկական պատերազմները և արևելյան Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: 1806-1812 թթ. և 1828-1829 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը: Պարսկահայերի և արևմտահայերի ներգաղթը:

Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին: Հայ հասարակական-քաղաքական միտքը 1850-1860-ական թվ.: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը, նրանց ծրագրերն ու գործելակերպը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.: Հայկական մշակույթը 19-րդ դարում:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայկական հարցը 1912-1914 թթ.: Առաջին աշխարհամարտի սկիզբն ու ընթացքը: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: Հայ ժողովրդի ինքնապաշտպանական մարտերը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայ ժողովրդի 1918 թ. մայիսյան հերոսամարտերը և Հայաստանի առաջին հանրապետության հռչակումը: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Արտաքին քաղաքականությունը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության անկումը:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Խորհրդային իշխանության հաստատումը, առաջին քայլերը և տնտեսական ու քաղաքական կարևոր իրադարձությունները: Բռնաճնշումները և դրանց հետևանքները:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Պատերազմի սկիզբը: Հայրենական Մեծ պատերազմը: Հանրապետության տնտեսության վերակառուցումը պատերազմի պահանջներին համապատասխան: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը պատերազմին: Թիկունքի հերոսական աշխատանքը: Սփյուռքահայերի մասնակցությունը երկրորդ համաշխարհային պատերազմին: Հայրենական Մեծ պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանի Խրուշչովյան բարենորոգումների, Բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման տարիներին:

Գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականությունը, Արցախյան շարժումը և Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժը:

Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը: Հայաստանի երկրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը շուկայական հարաբերություններին: Թույլ տրված սխալներն ու հետևանքները: Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունը: Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք-սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

3. Հայոց լեզու և հայ գրականություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

Լեզվի հիմնական գործառնությունները, լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները (գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ): Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը, որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառնական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառնական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանական մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

 

4. Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ 4 կրեդիտ 120 ժամ

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառնական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիտակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառումը: Նվազագույնի հասցված բառային քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության (կանոնավարության) տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն):

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ (դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն):

 

5. Օտար լեզու 8 կրեդիտ 240 ժամ

Անգլերեն լեզու

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ընդհանուր կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

 

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթը և սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

Գերմաներեն լեզու

Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն: Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային նվազագույն միավոր:

Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական/:

Ընդհանուր հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին:

Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների և դարձվածաբանության վերաբերյալ:

Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովելու համար:

 

6. Մշակութաբանություն 2 կրեդիտ 60 ժամ

Ժամանակակից մշակութաբանության կազմը և կառուցվածքը, մշակույթի փիլիսոփայությունը և մշակութային մարդաբանությունը: Մշակութաբանությունը և մշակույթի պատմությունը, տեսական և կիրառական մշակութաբանության հետազոտությունների մեթոդիկան: Մշակութաբանության հիմնական հասկացությունները, մշակույթ, քաղաքականություն, մշակույթի ձևաբանություն, գործառնություններ և սուբյեկտներ, մշակույթի ծագումնաբանությունը և դինամիկան: Մշակույթի լեզուն և խորհրդանիշները, միջմշակութային հաղորդակցում, մշակութային արժեքներ և ավանդույթներ, աշխարհի մշակութային պատկերը: Մշակույթի սոցիալական ինստիտուտներ, մշակութային նույնականությունը և արդիականացումը, մշակույթների տիպաբանությունը: Էթնիկական, ազգային, վերնախավային և զանգվածային մշակույթներ, մշակույթների արևելյան և արևմտյան տիպերը առանձնահատուկ և միջին մշակույթներ: Տեղային մշակույթներ, ժամանակակից համաշխարհային գործընթացներում մշակութային ընդհանրացման միտումները: Մշակույթը և բնությունը, մշակույթը և անհատը, մշակույթը և հասարակությունը, մշակույթը և արդիականության գլոբալ հիմնախնդիրները:

 

7. Քաղաքագիտություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառնությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները Լ Քաղաքական ուսմունքների հիմնական փուլերը (Անտիկ Աշխարհի, միջնադար, նոր և նորագույն շրջան): Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները, սոցիոմշակութային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման մեխանիզմը, արդյունավետությունը և լեգիմիտությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

8. Իրավագիտություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

Պետությունն ու իրավունքը: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

Քաղաքացիական իրավունք: Իրավաբանական անձինք: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր: Ժառանգական իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք: Վարչական իրավունք: Քրեական իրավունք: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:

ՀՀ դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

9. Փիլիսոփայություն 4 կրեդիտ 120

Փիլիսոփայության առարկան, տեղը և դերը մշակույթում:

Փիլիսոփայության կայացումը, փիլիսոփայական, դպրոցների և հիմնական ուղղությունների պատմական զարգացման հիմնական փուլերը, փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: ՈՒսմունք կեցության ինքնակազմակերպվածությունը: Իրականի և վերացականի հասկացությունները` տարածություն և ժամանակ, շարժում և զարգացում, դիալեկտիկա, դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ, դինամիկա և վիճակագրական օրինաչափությունները, աշխարհի մասին գիտական, փիլիսոփայական և կրոնական պատկերացումները:

Մարդը և հասարակությունը, մշակույթը, մարդը և բնությունը: Հասարակությունը և նրա կառուցվածքը, քաղաքացիական հասարակություն և պետություն, մարդը սոցիալական կապերի համակարգում:

Մարդը և պատմական գործընթացը, անհատը և զանգվածները, ազատություն և անհրաժեշտություն, հասարակական զարգացման հասարակարգային և քաղաքակրթական հայեցակարգերը:

Մարդկային կեցության իմաստը. բնություն և ազատություն, ազատություն և պատասխանատվություն, բարոյականություն:

Ճշտություն և իրավունք, բարոյական արժեքներ, տարբեր մշակույթներում կատարյալ անհատի մասին պատկերացումները:

Գեղագիտական արժեքներ և նրանց դերը մարդկային կյանքում, կրոնական արժեքներ և խղճի ազատություն:

Գիտակցություն և իմացություն, ինքնագիտակցություն և անհատականություն: Իմացություն, ստեղծագործություն և պրակտիկա, հավատ և գիտելիք, հասկացողություն և բացատրություն: Ռացիոնալությունը և իռացիոնալությունը իմացության գործունեությունում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը. իրականություն, մտածողություն, տրամաբանություն և լեզու, գիտական և ոչ գիտական իմացություն, գիտականության չափանիշներ: Գիտական իմացության կառուցվածքը, մեթոդը և ձևերը, զարգացման միտումները: Գիտական հեղաշրջումները և ռացիոնալության տիպերի փոփոխությունը, գիտությունը և տեխնիկան: Մարդկության ապագան և արդիականության գլոբալ հիմնախնդիրները. քաղաքակրթությունների փոխազդեցությունը և ապագայի պատկերը:

 

10 - Տնտեսագիտական սոցիոլոգիա 2 կրեդիտ 60 ժամ

Դասընթացը ընդգրկում է հետևյալ թեմաները`

- սոցիոլոգիան որպես գիտություն, ուսումնասիրության առարկան, օբյեկտը, խնդիրները, գործառույթները: Սոցիոլոգիայի զարգացման փուլերը և դպրոցները,

- ուսումնասիրության մեթոդները: Ընտրանք: Փաստաթղթերի վերլուծություն, դիտում, հարցում: Հետազոտության արդյունքների վերլուծություն,

- տնտեսական մոտիվացիա և ռացիոնալիզմի տիպեր: Պահանջմունքների դասակարգման Ա. Մասլոուի սանդղակի բնութագրությունը,

- աշխատաշուկայի ձևավորումը և զարգացումը սոցիոլոգիայում: Գործազրկության ձևերը և դրա սոցիալ-հոգեբանական հետևանքները,

- տնտեսական ադապտացիա, դրա ձևերը և էտապները: Ադապտացիայի ղեկավարման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները,

- աշխատանքային կոնֆլիկտներ: Կոնֆլիկտների ծագման պատճառները, ձևերը և լուծման ուղիները,

- սոցիալ-տնտեսական շերտավորում, դրա պատճառները, չափանիշները, ձևերը,

- գործարարության հիմնախնդիրները, զարգացման պատմական տիպերը: Գործարարի սոցիալ-հոգեբանական կերպարի բնութագրությունը,

- մարդը տնտեսական գաղափարախոսության համակարգում: Տնտեսական գաղափարախոսության ձևերը,

- փող, ֆինանսներ, բորսա, հարկեր: Դրանց սոցիալ-հոգեբանական տեսանկյունները:

 

11 - Տնտեսագիտության տեսություն 12 կրեդիտ 360 ժամ

Տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր հիմունքները: Առարկան, գործառույթները և մեթոդները: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսական մտածելակերպ: Բարիքը, պահանջմունքները, ռեսուրսները: Արտադրության գործոններ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Սեփականություն և տնտեսավարում: Տնտեսական համակարգեր: Արտադրական հնարավորությունների կորեր: Տնտեսական արդյունավետություն: Տնտեսական ռազմավարություն և քաղաքականություն:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա: Առաջարկի և պահանջարկի օրենք: Անհատական և շուկայական պահանջարկ, հավասարակշռված գին: Սպառողի և արտադրողի ավելցուկներ, սպառողի և արտադրողի վարքագծերի տեսությունները: Պահանջարկի գործոնները: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտ: Մենաշնորհ, բնական մենաշնորհ, գնի էությունը, գնային խտրականություն: Մրցակցությունը և նրա տեսակները: Օլիգոպոլիա, մենաշնորհային մրցակցություն: Ձեռնարկության հասկացությունը, արտադրության համակենտրոնացումը և կենտրոնացումը, դիվերսիֆիկացիա: Արտադրական գործառույթ: Արտադրության գործոնների շուկաներ: Ծախսերը և դրանց տեսակները, հաստատուն, փոփոխուն, հաշվապահական, տնտեսական, սահմանային ծախքեր, այլընտրանքային ծախքեր: Հաշվապահական և տնտեսական շահույթ: Հասույթի և ծախքերի միջին և սահմանային մեծությունները, փոխհատուցում արտադրության մասշտաբից: Ձեռներեցության տնտեսական բնույթը, գործառույթները և ակտիվացման պայմանները, տնտեսական ռիսկ:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն, բյուջետային սահմանափակում, անտարբերության կոր: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխումը: Անհավասարություն: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշներ: Համախառն ներքին արդյունք: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Ազգային հարստություն: Համախառն ներքին արդյունքի դինամիկան ՀՀ-ում: Ազգային տնտեսության ճյուղային և բաժանմունքային կառուցվածքներ: Ամբողջական պահանջարկ և ամբողջական առաջարկ, դրանց հավասարակշռությունը /AD-AS մոդելը/: Սպառում, խնայողություն, դրանց միջին և սահմանային հակումները, գործառույթները: Խնայողություն և ինվեստիցիա: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն և իրական տոկոսադրույք /IS-LM մոդելը/: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Տնտեսական աճը և տնտեսական զարգացումը: Տնտեսական աճի մոդելները: Պետական ծախսեր և հարկեր: Փողի էությունը, փողի շուկա, դրամաշրջանառություն, փողի տեսությունները: Պետական բյուջե, դրա դեֆիցիտը և ավելցուկը, արժույթի ֆիքսված և լողացող կուրս: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ:

Անցումային շրջանի հիմնական գծերը և առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Բաց տնտեսության ձևավորումը:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

1 - բարձրագույն մաթեմատիկա

2 - ինֆորմատիկա

3 - տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ և համակարգեր

4 - ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանություն

5 - կենսագործունեության անվտանգություն:

6 - էկոնոմետրիկա

7 - քաղ. պաշտպանություն և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում

8 - բուսաբուծական և բանջարաբուծական արտադրանքի արտադրութ. տեխնոլոգիա

9 - այգեպտղաբուծություն

10 - անասնաբուծական արտադրանքի արտադրության տեխնոլոգիա

11 - բուսաբուծական արտադրանքներ պահպանման և վերամշակման տեխնոլոգիա

12 - անասնաբուծական արտադրանքների պահպանման և վերամշակման տեխնոլոգիա

13 - սննդի արտադրության գործընթացներ, ապարատներ և սարքավորումներ

14 - սննդի ձեռնարկությունների տեխնիկա և տեխնոլոգիա

 

1 - Բարձրագույն մաթեմատիկա 12 կրեդիտ 360 ժամ

Անալիտիկ երկրաչափություն: Կոորդինատների մեթոդ: Հիմնական խնդիրները հարթության վրա: ՈՒղղի հավասարման տարբեր տեսքերը հարթության վրա: Երկու ուղիների կազմած անկյունը: Երկրորդ կարգի կորեր:

Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ և նրանց հատկությունները: Գործողություններ մատրիցների հետ: Հակադարձ մատրիցա: n անհայտով գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: m գծային հավասարումների համակարգեր: Գաուսի մեթոդը: Մատրիցի ռանգը: Կոմպլեքս թվեր: n չափանի վեկտորական և էվկլիդյան տարածություններ:n չափանի վեկտորների սիստեմի գծային կախվածությունը և անկախությունը: Բազիս: Վեկտորների սիստեմի ռանգը: Գծային ձևափոխումներ և նրանց մատրիցը: Անցում մի բազիսից մյուսին: Մատրիցի սեփական արժեքը և սեփական վեկտոր: Նրանց հատկությունները: Քառակուսային ձևեր: Քառակուսային ձևի բերումը կանոնական տեսքի: Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Անվերջ փոքր և անվերջ մեծ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Զուգամետ հաջորդականությունների հատկությունները: Մոնոտոն հաջորդականություններ: «e» թիվը: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիան: Ֆունկցիայի սահմանը և անընդհատությունը: Երկու նշանավոր սահմաններ: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը և նրա երկրաչափական իմաստը: Ֆունկցիայի դիֆերենցիալը: Բարձր կարգի ածանցյալներ և դիֆերենցիալներ: Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմները: Անորոշությունների բացումը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականների ֆունկցիաներ: Հիմնական հասկացողություններ, սահմանը և անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալները, դիֆերենցիա: Ածանցյալ ըստ ուղղության: Գրադիենտ: ֆունկցիայի էքստրեմումները: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի հաշվման եղանակները: Ռացիոնալ կոտորակների, իռացիոնալ և եռանկյունաչափական արտահայտությունների ինտեգրումը: Որոշյալ ինտեգրալ և նրա հատկությունները: Նյուտոն-Լայբնիցի բանաձևը: Որոշյալ ինտեգրալի հաշվման եղանակները: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Անջատվող փոփոխականներով, համասեռ և համասեռի բերվող հավասարումներ: Առաջին կարգի գծային և գծայինի բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային հաստատուն գործակիցներով համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Թվային շարքեր: Շարքի զուգամիտությունը և տարամիտությունը: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Նշանափոխ շարքեր: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Բացարձակ և պայմանական զուգամետ շարքեր: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր:

 

2 - Ինֆորմատիկա 6 կրեդիտ 180 ժամ

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները:

Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր:

Ինֆորմատիկայի մուտքագրման, ելքավորման և հաղորդման սարքեր:

Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր, թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի և միջավայրի համակարգը և ստանդարտ գործառույթների գրադարանը:

Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրերի մշակումը և կատարման փուլերը:

Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցերը և դրանց տիպերը:

 

3 - Տեղետվական տեխնոլոգիաներ և համակարգեր 6 կրեդիտ 180 ժամ

Դասընթացի բովանդակությունը և խնդիրները:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաները որպես հաշվիչ տեխնիկայի միջոցների, կապի, ինֆորմացիայի պահպանման և արտապատկերման միջոցներ: Տնտեսագիտական ինֆորմացիան, նրա դերը, դասակարգումը, ինֆորմացիայի ֆիզիկական ու տրամաբանական կառուցվածքները, քանակական բնութագրերը: Ինֆորմացիայի հավաքագրման, գրանցման, նախապատրաստման և մշակման տեխնոլոգիական գործընթացի նախագծումը: Ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակման համակարգի նախագծման մեթոդիկան ու կազմակերպումը: Խնդիրների ալգորիթմացում, համակարգերի մաթեմատիկական, ծրագրային և տեխնիկական ապահովում, կիրառական ծրագրերի փաթեթներ: Տվյալների բանկեր և բազաներ: Տվյալների ինտեգրացված մշակումը և պահպանումը:

Տվյալների բազաների կառավարման համակարգեր: Ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակումն ու կառավարման գործառույթները: Օպերատիվ կառավարման ինֆորմացիայի մշակման ավտոմատացումը: Կոմերցիոն ցանցի կիրառումը: «Բանկ-կլիենտ» համակարգը: Կառավարման տակտիկական և ռազմավարական խնդիրների

ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակումը: Ինֆորմացիոն համակարգերն ու ավտոմատացված աշխատատեղերը: Բազմաֆունկցիոնալ ծրագրային կոմպլեքսները

որպես ինտեգրացված ինֆորմացիոն համակարգի ստեղծված հիմք: Ցանցային տեխնոլոգիաներ: Համակարգչային ցանցեր, ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները: Լոկալ համակարգչային ցանցեր, գլոբալ ցանցեր: Ինֆորմացիայի պաշտպանությունը ինֆորմացիոն համակարգում: Ինֆորմացիայի պաշտպանման միջոցներն ու եղանակները:

 

4 - Ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պահպանություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմների և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը, տեխնոգեն պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման և էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատում:

Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

5 - Կենսագործունեության անվտանգություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

Ներածություն: Կենսագործունեության անվտանգություն առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները:

Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների ներդրման տնտեսական արդյունավետության որոշումը: Կենսագործունեության անվտանգության բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: կենսագործունեության անվտանգության ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականությունները այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և

մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների պլանավորումը և ֆինանսավորումը: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները: Էլեկտրահարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանվածություն: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

6 - Էկոնոմետրիկա 6 կրեդիտ 180 ժամ

Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` էկոնոմետրիկ մոդելավորման հիմնական ասպեկտները, էտապները և հիմնահարցերը: Զույգային ռեգրեսիոն կոռելացիա, բազմակի ռեգրեսիա և կոռելյացիա, փոքր քառակուսիների մեթոդը, կոռելացիայի գործակիցները, ժամանակային շարքերը էկոնոմետրիկ հետազոտություններում, տրենդային միտումի, պարբերական և սեզոնային տատանումների բացահայտումը, ժամանակային շարքերի մոդելների հիման վրա կանխատեսման իրականացումը: Վիճակագրական տվյալների վերլուծության և ընդհանրացման հիմնախնդիրները:

 

7 - Քաղաքացիական պաշտպանություն և անվտանգության արտակարգ իրավիճակներ

5 կրեդիտ 150 ժամ

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը և կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիան և քիմիական վարակման օջախները: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու եղանակները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափական և քիմիական հետախուզության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

8 - Բուսաբուծական և բանջարաբուծական արտադրանքի արտադրության տեխնոլոգիա

4 կրեդիտ 120 ժամ

Բուսաբուծությունը որպես գիտության և արտադրության ճյուղ, նրա խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը, նրանց ընդհանուր բնութագիրը և ժող.

տնտեսական նշանակությունը: Հանրապետության համար կարևորագույն մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները, սորտային կազմը: Դրանց մշակության տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները գյուղացիական /ֆերմերային/ տնտեսություններում: Բանջարաբուծությունը որպես բուսաբուծության ճյուղ: Հիմնական բանջարային մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, սորտային կազմը և մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրունտում:

 

9 - Այգեպտղաբուծություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

Առարկան ընդգրկում է խաղողի վազի և պտղատու մշակաբույսերի ագրոկենսաբանական հիմունքները: Վեգետատիվ բազմացում և տնկանյութի աճեցման տեխնոլոգիա, այգու հիմնումը և խնամքը, խաղողի և պտուղների արտադրության մասնագիտացումը և սորտերի տեղաբաշխումը ըստ ՀՀ գյուղատնտեսական գոտիների: Սորտերի կենսաբանական և արտադրատնտեսական առանձնահատկությունները:

Դասընթացում ընդգրկված բոլոր տեսական և գործնական բնույթի բաժինները հետապնդում են մեկ նպատակ` տարեց-տարի ցածր ինքնարժեքով լավորակ և բարձր բերք ստանալու հիմնախնդիրների լուծման ուղիները:

Առարկայի հիմունքների ուսումնասիրումը կօգնի բարձր կուրսերի ուսանողներին խաղողագործության և պտղաբուծության էկոնոմիկայի և արտադրության կազմակերպման հիմնահարցերը:

 

10 - Անասնաբուծական արտադրանքի արտադրություն տեխնոլոգիա 4 կրեդիտ

120 ժամ

Դասընթացը ընդգրկում է անասնաբուծության տարբեր ճյուղերի վիճակը և զարգացման հեռանկարները: Գյուղատնտեսական կենդանիների ֆիզիոլոգիայի և

անատոմիայի հիմունքները, ծագումը, արտակազմվածքի և համակազմվածքի առանձնահատկությունները կապված մթերատվության տարբեր ուղղության հետ:

Գյուղատնտեսական կենդանիների բուծման և կերակրման հիմունքները: Տավարի կաթնային և մսային մթերատվության արտադրության տեխնոլոգիան, գյուղացիական /ֆերմերային/ և գյուղացիական կոլեկտիվ տնտեսություններում: Կաթի և տավարամսի արտադրության արդյունաբերական տեխնոլոգիայի հիմունքները:'

Խոզերի կերակրումը, պահվածքը և մսի արտադրության տեխնոլոգիան:

Ոչխարների բրդային, մսային, կաթնային, մուշտակա-մորթեղենային մթերատվության արտադրության տեխնոլոգիա:

Ձիերի կերակրման, խնամքի, պահվածքի և օգտագործման տեխնոլոգիան:

Թռչնամսի և ձվի արտադրության տեխնոլոգիան:

Գյուղատնտեսական կենդանիների և թռչունի ցեղերի ուսումնասիրումը, վերարտադրությունը և կենսաբանական առանձնահատկությունները:

 

11 - Բուսաբուծական արտադրանքների պահպանության և վերամշակման տեխնոլոգիա

5 կրեդիտ 150 ժամ

Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և որակի գնահատումը: Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները, մեթոդներն ու գործընթացները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր ոլորտներում կիրառման առանձնահատկությունները:

Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն ու եղանակները: Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի պահպանության և վերամշակման տեխնոլոգիաները: Պահածոյագործության և գինեգործության հիմունքները:

 

12 - Անասնաբուծական արտադրանքների պահպանման վերամշակման և տեխնոլոգիա

4 կրեդիտ 120 ժամ

Կաթի և կաթնամթերքների սննդային և կենսաբանական արժեքը: Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի նախնական մշակումը տնտեսություններում: Անարատ կաթնամթերքի, պաղպաղակի, պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները:

Մսի քիմիական կազմը: Անասունների մորթի տեխնոլոգիան: Մսի նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների, կիսաֆաբրիկատների և մսային պահածոների

արտադրության տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը, դրանից պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների արտադրության տեխնոլոգիան:

Կաշիների ստացման տեխնոլոգիան: Կաշիների դասակարգումը: Կաշիների ներկրման գործընթացները: Կաշիների դաբաղումը, պիկելումը: Թավշակաշվի և մորթիների ստացման արտադրական գործընթացները:

 

13 - Սննդի արտադրության գործընթացներ, ապարատներ և սարքավորումներ

2 կրեդիտ 60 ժամ

Դասընթացի ուսումնասիրման արդյունքում ուսանողները պետք է գաղափար կազմեն`

- սննդի ճյուղային արտադրությունների ընդհանուր տեխնոլոգիական գործընթացների էության, նրանց ընթացքի մեխանիզմի և կատարման համար օգտագործվող մեքենաների ու ապարատների մասին

- պետք է ստանան ընդհանուր տեղեկություններ սննդի ճյուղային արտադրություններում օգտագործվող փոխադրամիջոցների ու ճյուղերին հատուկ տեխնոլոգիական սարքավորումների մասին

- գործընթացների արդյունավետ կազմակերպման ու տնտեսական հաշվարկների ուղղությամբ:

 

14 - Սննդի ձեռնարկությունների սառնարանային տեխնիկա և տեխնոլոգիա

3 կրեդիտ 90 ժամ

Առարկաի դասավանդման նպատակն է ծանոթացնել ուսանողներին սառնարանների, արհեստական ցրտության ստացման և արտադրման տեխնիկայի, սառնարանային մեքենաներում տեղի ունեցող գործընթացների էությանը ...

ՈՒսումնական դասընթացներում կատարվող հետազոտությունների արդյունքում ուսանողները պետք է իմանան

- արդյունաբերական եղանակով ստացվող ցրտության հիմունքները

- ցրտությամբ սննդամթերքների պահածոյացման մեթոդների հիմունքները

- սառնարանային մեքենաների շահագործման անվտանգության հիմունքները

ՈՒսանողները պետք է կարողանան`

- կատարել սառնարանային մեքենաների, ապարատների և տեղակայանքների հաշվարկները

- կատարեն սառնարանային պահածոյացման պրոցեսները բնութագրող մեծությունների հաշվարկները:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

1 - Վիճակագրություն

2 - ՀՀ արտադրողական ուժերի տեղաբաշխում

3 - Հաշվապահական հաշվառում և աուդիտ

4 - Ֆինանսներ, դրամաշրջանառություն և վարկեր

5 - Հարկեր և հարկային քաղաքականություն

6 - Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորում

7 - Մարքեթինգ

8 - Բնօգտագործման էկոնոմիկա

9 - Բուսաբուծական մթերքների ապրանքագիտություն և ստանդարտացում

10 - Անասնաբուծական մթերքների ապրանքագիտություն և ստանդարտացում

11 - Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ

12 - Գնագոյացումը շուկայական տնտեսությունում

13 - Ագրարային քաղաքականություն

14- Ապահովագրական գործ

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

1 - Ապրանքագիտության տեսություն

 

1 - Վիճակագրություն 10 կրեդիտ 300 ժամ

Դասընթացը բաղկացած է երկու բաժիններից: Առաջին բաժնում արտացոլված են «Վիճակագրության ընդհանուր տեսության», իսկ երկրորդ բաժնում` «Սոցիալ-տնտեսական վիճակագրության» հիմնահարցերը:

«Վիճակագրության ընդհանուր տեսության» մեջ պարզաբանվում են գիտության առարկան, մեթոդը, խնդիրները, ուսումնասիրվում են վիճակագրական չափորոշիչները, վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և խմբավորման մեթոդաբանությունը, միջին և վարիացիայի ցուցանիշների, փոխկապակցությունների և դինամիկայի վերլուծությունը:

«Սոցիալ-տնտեսական վիճակագրության» բաժնում ընդգրկված են գների, ֆինանսների և բանկերի, արտադրության և շրջանառության ծախքերի վիճակագրության, ազգային հաշիվների համակարգի, մակրոտնտեսական ցուցանիշների վիճակագրության, վճարային և առևտրային հաշվեկշիռների, ապրանքաշրջանառության /մեծածախ, մանրածախ, համախառն և զուտ/վիճակագրության ցուցանիշներին վերաբերող բաժինները:

 

2 - ՀՀ արտադրողական ուժերի տեղաբաշխումը 4 կրեդիտ 120 ժամ

Արտադրողական ուժերի տեղաբաշխման տեսական հիմունքները: Էությունը, բովանդակությունը, նշանակությունը, հիմնական հասկացություններն ու դարձվածաբանությունը:

Տարածքային բնատնտեսական ռեսուրսների գնահատումը, բնակչության տարաբնակեցման, ճյուղերի տեղաբաշխման, տարածքային տնտեսական կապերի, հաղորդակցման համակարգերի, ապրանքային շղթաների ծավալների և վեկտորական ուղղվածության վիճակի և օրինաչափությունների գնահատումը:

Բնատնտեսական ռեսուրսները, դրանց դասակարգումը: Սպառվող և անսպառ, վերարտադրվող և չվերարտադրվող ռեսուրսներ:

Ռեսուրսների գնահատման մեթոդիկան, ցուցանիշները: Ջերմաէներգետիկայի, հանածոների, շինանյութերի, արդյունաբերական և երկրաբանական պաշարները:

Ագրոէներգետիկան: Տեղաշարժը 20-րդ և պաշարները` 21-րդ դարում: Սեփականաշնորհման, պատերազմի, երկրաշարժի տնտեսական հետևանքները: Տնտեսական կապերի վերաիմաստավորումը: ՀՀ վարչատարածքային և գյուղատնտեսական շրջանացում: Մարզերի և գյուղատնտեսական գոտիների տնտեսական կապերը: ՈՒժեղ և թույլ կողմերը, հնարավորությունները, արգելքները: Մարզերի ռեսուրսների ներկայացում:

Բնակչության և աշխատանքային ռեսուրսների տեղաբաշխումը, տնտեսության ճյուղային կառուցվածքը, միջճյուղային կապերը, հաղորդակցման ուղիները, արդյունաբերական ճյուղերի և հումքային բազաների տեղաբաշխումը:

Գյուղատնտեսական արտադրանքների տեղաբաշխման կառուցվածքային տեղաշարժերի տնտեսական հետևանքները: Ջրասպառում և ջրային ռեսուրսների տեղաբաշխում, հեռանկարի ռազմավարությունը: Գազա-էներգամատակարարում, ռադիոհեռուստատեսային և ինտերնետ կապ:

Սպառման ապրանքներ արտադրող ճյուղերի տեղաբաշխումը: Ենթակառուցվածքային ճյուղերի տեղաբաշխումը: Արտաքին տնտեսական կապեր: Տնտեսության գլոբալիզացիան, ազգային ռեսուրսների պահպանումը և համատեղ օգտագործումը, հաղորդակցման արտաքին ուղիների գնահատումը, պետության և շուկայի դերը:

 

3 - Հաշվապահական հաշվառում և աուդիտ 6 կրեդիտ 180 ժամ

Հաշվապահական հաշվառման դասընթացի ուսումնասիրության մեթոդը, մեթոդի տարրերը և դրանց փոխադարձ կապը: Հաշվապահական տեղեկատվությանը ներկայացվող պահանջները, տեղեկատվության օգտագործողները: Հաշվապահական հաշվետվությունները, կազմման և ներկայացման կարգը գյուղատնտեսական հումք վերամշակող ձեռնարկություններում:

Հաշվեկշռի էությունը, կառուցվածքը հաշվեկշռային նույնություն, բովանդակությունը: Ոչ ընթացիկ ակտիվների աուդիտի կազմակերպումը:

Հաշիվների էությունը, գրանցումների կարգը, կրկնակի գրանցման մեթոդի ֆունկցիաները:

Աուդիտի էությունը, սկզբունքները և կազմակերպման ընթացակարգերը: Աուդիտի տեսակները և անցկացման փուլերը:

Ոչ ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը, գնահատումը, մաշվածքի հաշվարկումը, օտարման հաշվառումը:

Ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը սննդի արդյունաբերության կազմակերպություններում: Ընթացիկ ակտիվների աուդիտի կազմակերպումը:

Պաշարների հաշվառման սկզբունքները և մնացորդի գնահատման մեթոդները համաձայն ՀՀՀՀՍ-2 ստանդարտի: Պաշարների աուդիտի կազմակերպումը:

Դրամական միջոցների, դեբիտորական պարտքերի հաշվառման հիմնահարցերը սննդի արդյունաբերության ձեռնարկություններում: Դրամական միջոցների աուդիտի կազմակերպումը:

Կապիտալի, պահուստների հաշվառման սկզբունքները, գյուղատնտեսական հումք վերամշակող ձեռնարկություններում:

Հիմնական արտադրության ծախսումների հաշվառման սկզբունքները, դասակարգումը ուղղակի և անուղղակի հաստատուն և փոփոխական ծախսեր: Անուղղակի ծախսերի բաշխումը, ծախսերի կլանումը: Պատրաստի արտադրանքի հաշվառման սկզբունքները սննդի արդյունաբերության ձեռնարկություններում:

Իրացման, իրացումից ստացված ֆինանսական հետևանքների որոշումը: Ֆինանսական հաշվետվությունների ձևերը և աուդիտի կազմակերպումը:

 

4- Ֆինանսներ, դրամաշրջանառություն և վարկեր 7 կրեդիտ 210 ժամ

 

Դրամի առաջացման և կիրառման նախադրյալները և անհրաժեշտությունը: Դրամի էությունը և գործառույթները: Շուկայական տնտեսության պայմաններում դրամի դերն ու զարգացումը: Դրամի տեսակները և դրանց առանձնահատկությունները: Դրամաշրջանառությունը և նրա կառուցվածքը: Տնտեսական շրջանառությունում դրամի թողարկումը: Կանխիկ դրամական շրջապտույտ և դրամաշրջանառություն, դրամաշրջանառության օրենքները և դրամական շրջապտույտի պետական կարգավորման մեթոդները: Անկանխիկ դրամաշրջանառություն և անկանխիկ հաշվարկների համակարգ: Հասկացություն պետության դրամական համակարգի, նրա ծագման և զարգացման պատմության մասին: Թղթադրամներ ու վարկային դրամներ և դրանց շրջանառության օրինաչափությունները: Արժեզրկման պատճառները և էությունը, դրա դրսևորման ձևերը: Արժեզրկման գործընթացի օրինաչափությունները և դրա կարգավորումը` մեթոդները, սահմանները, հակասությունները: Առանձին պետությունների դրամական համակարգերը: Արժութային համակարգ և արժութային հարաբերություններ` դրանց հասկացությունը, կատեգորիաները, տարրերը, զարգացումները: Արժութային կարգավորման համակարգում պետության վճարային և հաշվարկային հաշվեկշիռը: Վարկի անհրաժեշտությունը, էությունը, օրենքները և գործառույթները: Վարկի տեսակները և ձևերը: Վարկի դերը և սահմանները: Վարկը միջազգային տնտեսական հարաբերություններում: Վարկավորման ընթացակարգը, վարկային և փոխառության պայմանագրեր, դրանց իրավական և համեմատական բնութագրերը. վարկերի վերադարձման ու դրանց ապահովման և տոկոսադրույքների հաշվարկման եղանակները, վարկային հարաբերությունների իրավական կարգավորումը ՀՀ-ում: Փոխատվական տոկոս և նրա դերը: Փոխատվական տոկոսի մակարդակի ձևավորման հիմունքները: Փոխատվական տոկոսի սահմանները և վճարման աղբյուրները: Բանկերի առաջացումը, էությունը և դրանց դերն ու գործառույթները տնտեսության զարգացման գործում: Բանկային համակարգի հասկացությունը, նրա տարրերը, բանկերի տեսակները: Կենտրոնական բանկեր և դրանց գործունեության հիմունքները: Կենտրոնական բանկերի գործառույթները: Դրամավարկային քաղաքականության հիմունքները: Առևտրային բանկերը և դրանց գործունեությունը (գործառնությունները և ծառայությունները): Բանկերի կազմակերպաիրավական ձևերը, վերակազմավորումը և լուծարումը: Ոչ բանկային վարկային կազմակերպությունները, դրանց դերը ֆինանսական շուկայում, գործունեության իրավական կարգավորումը: Միջազգային ֆինանսական և վարկային ինստիտուտներ:

 

 

5 - Հարկեր և հարկային քաղաքականություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

ՀՀ բյուջետային համակարգի էությունը և բյուջետային հարաբերությունների կարգավորման հիմունքները: Պետական և համայնքային բյուջեները: Բյուջետային համակարգը: Բյուջետի եկամուտների կազմակերպման աղբյուրները և ծախսերի ուղղություններն ըստ դասակարգման առանձին հոդվածների: Բյուջեի դեֆիցիտի ծածկման ուղիները: Բյուջեների կազմման, քննարկման և հաստատման առանձնահատկությունները: Արտաբյուջետային հիմնադրամների էությունը և նշանակությունը: Հարկ վճարողները, հարկային գործակալ, հարկեր հավաքողները: Հարկային օբյեկտներ,հարկատրման միավորներ, հարկերի կազմավորման աղբյուրները, հարկային ժամանակաշրջան: Հարկադրույքը, դրա ձևերը և տեսակները: Հարկային արտոնությունները, դրանց էությունը, նշանակությունը, տեսակները և դասակարգումը: Հարկերի վճարման եղանակները և կարգը: հասկացություն հարկային համակարգի մասին և դրա հիմնական տարրերը: Հարկերի դասակարգումը և դրանց չափանիշները: Հարկեր իրավաբանական և ֆիզիկական անձերից: Համապետական և տեղական հարկեր: Հարկային համակարգի կառավարումը, դրանց գործառույթները, նպատակները և խնդիրները Ավելացված արժեքի և ակցիզային հարկի, շահութահարկի, եկամտահարկի, գույքահարկի, հողի հարկի էությունը, դրանց հարկման օբյեկտները, վճարողները, դրույքաչափերը, հաշվարկման և բյուջե վճարման կարգն ու ժամկետները: Հաստատագրված վճարների, պետական և տեղական տուրքերի, մաքսատուրքի էությունը և հաշվարկման կարգը: Հարկեր վճարողների և հարկային մարմինների իրավունքները, պարտականություններն ու պատասխանատվությունը: Հարկային իրավախախտումների դեպքում պատասխանատվությունը, հարկային ստուգումների տեսակները, նպատակները և մեթոդները:

 

6 - Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորում 3 կրեդիտ 90 ժամ

Դասընթացի առարկան, օբյեկտը, նպատակները և սկզբունքները: Շուկայական տնտեսական համակարգի առանձնահատկությունները, շուկայի անկատարությունը և չլուծված խնդիրները: Պետության գործունեության հիմնական բնագավառները: ՀՀ կառավարման մարմինների կազմակերպական կառուցվածքը: ՀՀ նախագահի, ՀՀ ԱԺ-ի, ՀՀ Կառավարության գործառույթները տնտեսության կարգավորման գործում: Ֆինանսների ու էկոնոմիկայի նախարարության կառուցվածքը և գործառույթները: Ճյուղային նախարարությունների և գերատեսչությունների գործառույթները: Կառավարման տարածքային մարմինների գործառույթները տնտեսության կարգավորման գործում: Պետության քաղաքականությունը ագրոբիզնեսի և բնապահպանության և բնօգտագործման ոլորտներում: Ագրարային բարեփոխումները, դրանց ընթացքը և հեռանկարները: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների հաշվարկումը բաց տնտեսությունում: Կապիտալի և ապրանքների միջազգային հոսքերը: Տնտեսական քաղաքականության ազդեցությունը վճարային հաշվեկշռի վրա: Աշխատանքային ռեսուրսների բնութագիրը: Աշխատանքային ռեսուրսների հաշվեկշիռները և դրանց մշակման կարգը: Բնակչության զբաղվածությունը: Տնտեսության դրամավարկային կարգավորումը և դրա մեթոդոլոգիական հիմունքները: Դրամավարկային քաղաքականության իրականացման գիտական մոտեցումները: Արժութային կարգավորման նպատակը և պահպանումը: Պետական և շուկայական արժութային կարգավորման փոխադարձ կապը: Հարկերը որպես տնտեսության պետական կարգավորման միջոց: Երկրի տնտեսության բյուջետային կարգավորում: Պետական բյուջեի հաշվեկշռվածության հիմնախնդիրները: Պետական պարտքը և դրա կարգավորման մեխանիզմը: Կապիտալի շուկայի պետական կարգավորման էությունը, անհրաժեշտությունը և սկզբունքները: Կապիտալի շուկայի պետական կարգավորման վրա ազդող գործոնները: ՀՀ արժեթղթերի շուկայի պետական կարգավորումը: Մենաշնորհային և հակամենաշնորհային քաղաքականության էությունն ու ուղղությունները: Բնական մենաշնորհի կարգավորման տնտեսությունները: Ստիգլեր-Պելցմանի մոդելը: Պետական գույքի կառավարման հայեցակարգը: Պետական գույքի կառավարման հայեցակարգը և կառավարման կատարելագործման ուղիները: Պետության մասնակցության ձևերը բաժնետիրական ընկերությունների կառավարմանը: Բաժնետիրական ընկերությունների գործունեության պետական կարգավորման լծակները: Զբաղվածության ցուցանիշները: Կայուն իրական աշխատավարձ և սպառման գործազրկությունը: Զբաղվածության ապահովման պետական քաղաքականությունը: Բնակչության կենսամակարդակի պետական կարգավորման խնդիրները: Պետության սոցիալական քաղաքականությունը: Սոցիալական ապահովության, նրա կառուցվածքն ու խնդիրները: Առողջապահական կրթական պետական քաղաքականություն: Եկամուտների պետական կարգավորում:

 

7 - Մարքեթինգ 8 կրեդիտ 240 ժամ

Մարքեթինգ: Սոցիալ-տնտեսական էությունը, զարգացման էվոլյուցիան: Մարքեթինգի դարաշրջանը: Սոցիալ-բարոյական մարքեթինգ: Մարքեթինգի մուտքը ՀՀ: Առանձնահատկությունները և առաքելությունները, հիմնադրույթները, սկզբունքները, ռազմավարությունն ու մարտավարությունը, տեսակները, ծրագիրը, կազմակերպման սկզբունքները:

Մարքեթինգի շրջակա միջավայրը, գործոնների դասակարգումը, մակրոմիջավայրի /չվերահսկվող/ և միկրոմիջավայրի /վերահսկվող/ գործոնները: ՈՒժեղ և թույլ կողմերը ՀՀ-ում:

Մարքեթինգի հետազոտության համակարգը: Սպառողների, ապրանքների, ապրանքային շուկաների, մրցակցության, մատակարարների, առևտրային միջնորդների, տեղեկատվության համակարգերի ուսումնասիրություն:

Սպառողական շուկաներ և գնորդների գնային ուսումնասիրությունը: Սպառողների բնութագրերի «Սև արկղ»-ը: Մարքեթինգի դրդիչ գործոնները և սպառողների պատասխան ռեակցիան: Սպառողների բնութագիրը և գնումների գործընթացը:

Շուկայի հատվածավորման էությունը, սկզբունքները, չափանիշները: Շուկայի հատվածի բնութագրիչները: Նպատակային հատվածի գրավման ալգորիթմը:

Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Էությունը, մակարդակները, կենսացիկլերը, ներկայացումը շուկայում: Ապրանք-նորույթ:

Գինը և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգային գների համակարգը: ՀՀ շուկայում գործող գների համակարգը, մակարդակը և դինամիկան:

Գյուղատնտեսական արտադրանքի և գյուղին վաճառվող արտադրամիջոցների գների համարժեքությունը:

Մարքեթինգի կազմակերպման սկզբունքները: Մարքեթինգը տարբեր ոլորտներում: Ագրոմարքեթինգ և քոնսալթինգ: Ֆինանսական մարքեթինգ, մարքեթինգը մտավոր կապիտալի շուկայում, կապիտալ շինարարության օբյեկտների մարքեթինգ, ապահովագրական և արտերկրների հետ համատեղ ձեռնարկությունների մարքեթինգ: Միջազգային մարքեթինգ:

Ագրարային շուկաներ: Էությունը, տեղը, դերը, առանձնահատկությունները, պաշտպանվածությունը, ապրանքային և ֆինանսական կառուցվածքը: Գների համակարգը: Պահանջարկը և առաջարկը: Ներմուծում և արտահանում:

 

8 - Բնօգտագործման էկոնոմիկա 3 կրեդիտ 90 ժամ

Տնտեսության զարգացումը, էկոլոգիական գործոնները և խնդիրները: Տնտեսության էկոլոգիացումը: Բնօգտագործման օրինաչափություններն ու սկզբունքները: Տեխնածինից զարգացման կայուն տիպի անցման ուղղությունները: Տնտեսության զարգացման տեխնոլոգիան տիպի սահմանափակումը` ՀՀ տնտեսության տնտեսավարման ռազմավարությունն է:

Տնտեսական համալիրների զարգացման էկոլոգիացումը և բնական ռեսուրսների օգտագործումը: ԱԱՀ, անտառային համալիր, ջրային ռեսուրսներ, վառելիքա-էներգետիկ, մետալուրգիական պարենի վերամշակման, տրանսպորտային ենթահամալիրները:

 

9 - Բուսաբուծական մթերքների ապրանքագիտություն և ստանդարտացում 3 կրեդիտ

90 ժամ

Բուսաբուծական արտադրանքների ապրանքագիտության առարկան և խնդիրները, բուսաբուծական արդյունքների դասակարգումը և ստանդարտացումը: Որպես պահպանման օբյեկտ բուսաբուծական արդյունքների բնութագիրը և որակի գնահատումը: Բուսաբուծական արտադրանքների ապրանքագիտական հետազոտումները և որակի ապրանքագիտական գնահատումը: Բուսաբուծական արտադրանքների պահպանման և պահածոյացման հիմունքները: Հացահատիկաալյուրային ապրանքների արտադրությունը, տեսակային, որակի ցուցանիշները և պահպանումը:

Մակարոնեղեն արտադրանքների արտադրությունը, տեսակային, որակի ցուցանիշները և պահպանումը: Պահելու ընթացքում հատիկաարտադրանքների մեջ ընթացող գործընթացները:

Պտուղների և բանջարեղենի քիմիական բաղադրությունը, դրանց բնութագիրը և որակի գնահատումը, տեսակավորումը, փաթեթավորումը, փոխադրումը, պահպանումը և պարունակությունը, պտուղների և բանջարեղենի ապրանքագիտության հիմունքները:

 

10 Անասնաբուծական մթերքների ապրանքագիտություն և ստանդարտացում 4 կրեդիտ

120 ժամ

Ընդհանուր ապրանքագիտություն: Անասնաբուծական մթերքների և հումքի դասակարգումը ըստ ծագման, քիմիական կազմի, մշակման աստիճանի և դրանց տեսականին: Մթերքների և հումքի որակի ապրանքագիտական գնահատման եղանակները, էներգետիկ գնահատումը:

Մասնավոր ապրանքագիտություն, մսի և մսամթերքների ապրանքագիտություն, կաթի և կաթնամթերքների ապրանքագիտություն, ձվի և ձվամթերքների ապրանքագիտություն, մեղրի և մեղվաբուծական այլ մթերքների ապրանքագիտություն, ձկան և ձկնամթերքների ապրանքագիտություն, անասնաբուծության հումքի ապրանքագիտություն, մթերքների և հումքի ստանդարտավորումն ու որակի կառավարումը:

 

11 Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ 5 կրեդիտ 150 ժամ

Առարկայի բնորոշումը, մեթոդները, խնդիրները և զարգացման փուլերը, դերը երկրի տնտեսական զարգացման գործում: Աշխատանքի միջազգային բաժանում, զարգացման փուլերը, բնութագրող ցուցանիշները: Արտադրության միջազգային մասնագիտացում և կոոպերացում: Միջազգային առևտրի ձևերը, տեսությունները, առանձնահատկությունները տարբեր երկրներում: Միջազգային առևտրի անհամաչափ զարգացումը: Համաշխարհային շուկա, գների համակարգը: Տեխնոլոգիաների, ծառայությունների միջազգային առևտուր, դրանց կառուցվածքը, կարգավորումը: Ազատ տնտեսական գոտիների բնութագիրը և կազմակերպման անհրաժեշտությունը: Միջազգային տնտեսական գործարքների տեսակները և բովանդակությունը: Առևտրային տերմինները: Միջազգային արժույթային հարաբերություններ, արժույթային համակարգեր: Կապիտալի արտահանում, միջազգային հաշվարկներ: ֆինանսավարկային միջազգային կազմակերպություններ: Տնտեսական ինտեգրացիա, զարգացման փուլերը և ձևերը, տնտեսական համագործակցության անհրաժեշտությունը: Աշխատուժի միջազգային միգրացիա, պատճառները, կարգավորումը: Հայաստանի միջազգային տնտեսական հարաբերություններ, հիմնական խնդիրները, հետագա զարգացումը: Հայաստանի ինտեգրացումը միջազգային կառույցներում:

 

12 - Գնագոյացումը շուկայական տնտեսությունում 4 կրեդիտ 120

Առարկայի խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդները: Կուրսի բովանդակությունը:

Գնագոյացման տեսական հիմունքները: Արժեքի աշխատանքային և ոչ աշխատանքային տեսությունները կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Գնագոյացման գործոնները: Գինը արժեքից շեղող գործոնները: Գնային քաղաքականություն:

Գնագոյացման մեթոդաբանության հիմունքները կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Գների տեսական հիմնավորումը:

Գնագոյացման տնտեսական մեխանիզմները: Պահանջարկի և առաջարկի հարաբերակցության տեսությունը: Կորերի տեսությունը:

Գնագոյացումը զուտ մրցակցային շուկայում: Գների, դրամական հոսքերի, համախառն ծախսերի, սահմանային եկամտի, սահմանային ծախսերի ձևավորման մեխանիզմը կարճ ժամկետում: Գնի, նվազագույն և առավելագույն շահույթի ձևավորման մեխանիզմը կարճ և երկար ժամկետում:

Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային շուկայի պայմաններում:

Գնագոյացումը և գները օլիգոպոլային շուկայի պայմաններում:

Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային մրցակցային շուկայի պայմաններում: Գնագոյացումը և ռեսուրսների օգտագործումը մոնոպսոնային շուկայի պայմաններում:

ՀՀ շուկայի պայմաններում գործող գների համակարգը: Գների օրենսդրական և վարչական կարգավորումը:

Գնագոյացումը միջազգային առևտրում: ՀՀ արտաքին առևտրի գների մակարդակը և դինամիկան: Ներմուծման և արտահանման գնային քաղաքականությունը:

Գնագոյացումը և գյուղացիական տնտեսությունը: Գնագոյացման առանձնահատկությունները գյուղատնտեսության մեջ կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում

Գների ինդեքսացիան: Գների ինդեքսները ըստ տնտեսության հատվածների:

Սպառողական ապրանքների և ծառայությունների գների և սակագների ինդեքսները: Գյուղատնտեսական մթերքների իրացման միջին գները և ինդեքսները: Բնակչությանը մատուցված առանձին տեսակի ծառայությունների միջին սակագները և գները:

Տրանսպորտային փոխադրումների սակագները և ինդեքսները: Արդյունաբերական արտադրանքների գները և գների ինդեքսները: Գների ինդեքսները շինարարությունում:

 

13 - Ագրարային քաղաքականություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

Ագրարային քաղաքականության էությունը, օբյեկտները, սուբյեկտները, խմբային շահերը արտահայտողները և կրողները: Ագրարային քաղաքականության նպատակների համակարգը և նպատակային ծրագրերի ուղղությունները:

Պարենային անվտանգության չափորոշիչները և ցուցանիշները, պարենային ապահովման քաղաքականությունը: Ագրարային շուկայի ձևավորման, սննդարդյունաբերության, փոքր և միջին բիզնեսին ուղղված քաղաքականությունը և պետական կարգավորման միջոցառումների արդյունավետությունը:

Ագրո-արդյունաբերական համակարգին ուղղված հարկային, վարկային, ներդրումային, տեխնիկական, տեխնոլոգիական, արտադրանքի արտահանման, շրջակա միջավայրի պաշտպանության համագործակցության տարբեր ձևերի զարգացմանն ուղղված քաղաքականությունը: Եվրոմիության երկրների ագրարային ոլորտի ֆինանսական աջակցության և պետական կարգավորման քաղաքականությունը:

 

14 - Ապահովագրական գործ 3 կրեդիտ 90 ժամ

Ապահովագրության էությունն ու գործառույթների առանձնահատկությունը ապահովագրական պաշտպանվածության գծով: Ապահովագրական պատմությունը: Հայաստանի ապահովագրական շուկայի զարգացման հիմնական փուլերը և երկրի տնտեսական զարգացման կարևորագույն նշանակությունը: Ապահովագրության իրականացման կանոնակարգման հիմնական սկզբունքները: Պարտադիր և կամավոր ապահովագրության իրականացման հիմնական սկզբունքները: Պետությունը և ապահովագրությունը: Ապահովագրական գործի կազմակերպման հիմնական սկզբունքները: Ապահովագրական շուկայի հիմնական մասնակիցները և նրանց բնութագիրը:Ապահովագրական շուկայի մասնակիցների փոխհարաբերությունները: Ապահովագրության հիմնական տեսակներն ու օբյեկտները: Ապահովագրության տեսակների դասակարգման հիմնական սկզբունքները և դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական ռիսկի, կորուստի և ապահովագրական հատուցման էությունը: Ռիսկային իրադրություն և ապահովագրական պատահար: Ապահովագրական ռիսկերի տեսակներն ու դրանց կառավարումը: Անձնական, գույքային և պատասխանատվության ապահովագրության տեսակներն ու կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի և բազմամյա տնկարկների ապահովագրություն: Գյուղատնտեսական կենդանիների ապահովագրություն: Ապահովագրական դրույքի /սակագնի/ կառուցվածքը և հաշվարկման հիմնական եղանակները: Անձնական և գույքային ապահովագրության դրույքի /սակագնի/ հաշվարկման մեթոդներն ու դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական պահուստների էությունը և հիմնական տեսակները: Վերաապահովագրության էությունն ու դրա գործառույթների առանձնահատկությունը: Վերաապահովագրական շուկայի զարգացման հիմնական փուլերը: Ապահովագրական կազմակերպության կառուցվածքը: Ապահովագրական կազմակերպության տեսակները:

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱՀԱՏՎԱԾ

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

1 - Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա

2 - Աշխատանքի կազմակերպումը սննդարդյունաբերության ձեռնարկություններում

3 - Արտադրության կազմակերպումը սննդարդյունաբերության ձեռնարկություններում

4 - Ձեռնարկատիրական գործունեություն

5 - Տնտեսական գործունեության վերլուծություն

6 - Ագրոպարենային համակարգի կազմակերպությունների կառավարում

7 - Ագրոպարենային համակարգի զարգացման կանխատեսում և պլանավորում

8 - Էկոնոմաթեմատիկական մոդելավորում

9 - Ինվեստիցիայի տնտեսական գնահատում:

10 - Էլեկտրոնային կոմերցիա

11- Աշխատանքի էկոնոմիկա

12 - Կազմակերպությունների ֆինանսական վերլուծություն

Ընտրովի դասընթացներ

1 - Գյուղատնտեսության էկոնոմիկա

 

1 - Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա 9 կրեդիտ 260

Տնտեսական օրենքների և օրինաչափությունների դրսևորման բնույթը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Սննդարդյունաբերության արտադրական ռեսուրսների /հումքի, կապիտալի, աշխատանքի/ պահանջի և տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը, ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

Սննդարդյունաբերության ընդլայնված վերարտադրությունը, առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

Սննդարդյունաբերության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային անվտանգությունը և սննդարդյունաբերությունը:

Արտադրության տնտեսական արդյունավետության էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակները, հաշվարկման մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման ուղիները: Աշխատանքի արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը, դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ, և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական արդյունավետություն:

Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների համակարգը սննդարդյունաբերության ոլորտում: Կենտրոնացում, համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա:

Գնագոյացումը և ագրարային շուկայի գների համակարգը:

 

Պարենային, ճյուղային ենթահամալիրների էկոնոմիկա /արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում, մասնագիտացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման հիմնախնդիրներ, ցուցանիշներ, SWOT վերլուծություն/:

 

2 - Աշխատանքի կազմակերպումը սննդարդյունաբերության ձեռնարկություններում

5 կրեդիտ 150 ժամ

Այս դասընթացը բաղկացած է 3 բաժնից: Առաջին բաժնում ցույց է տրվում աշխատանքի կազմակերպման հիմունքները և ընդգրկում է հետևյալ թեմաները`

1. Առարկան, մեթոդը և խնդիրները: Աշխատանքի կազմակերպման մասին ուսմունքի զարգացումը

2. Աշխատանքի շուկան և բնակչության զբաղվածության հիմնախնդիրները

3. Աշխատանքի բաժանումը և կոոպերացիան: Աշխատանքային կոլեկտիվների կազմակերպումը

4. Աշխատանքի պայմանները

5. Աշխատանքի և հանգստի ռացիոնալ ռեժիմները

6. Աշխատատեղերի կազմակերպումը, ատեստացիան ու ռացիոնալացումը

7. Աշխատանքի ռացիոնալ կազմակերպման հիմնական սկզբունքները

Երկրորդ բաժինը աշխատանքի նորմավորումը ներառում է հետևյալ թեմաները`

1. Գյուղատնտեսության մեջ աշխատանքի նորմավորման ընդհանուր հարցեր

2. Աշխատաժամանակի ծախսերի և աշխատանքային գործընթացների ուսումնասիրման եղանակները

3. Աշխատանքի նորմաները, դրանց մշակման մեթոդիկան գյուղատնտեսության տարբեր ճյուղերում

Երրորդ բաժնում ուսումնասիրում են աշխատանքի տարիֆավորման և վարձատրության հետևյալ հարցերը`

1. Աշխատանքի վարձատրության կազմակերպման ընդհանուր հարցեր

2. Սկզբնական աշխատանքի կոլեկտիվներում աշխատողների աշխատանքի վարձատրությունը

 

3. Աշխատանքի վարձատրությունը սեփականության և տնտեսավարման տարբեր ձևերի պայմաններում

4. Սպասարկող արտադրությունում աշխատողների աշխատանքի վարձատրությունը

Այս առարկայի ուսումնասիրումը պետք է ապահովի լուծելու փոխկապակցված խնդիրները` աշխատանքի մասին գիտության ընկալումը և աշխատանքի կազմակերպման, նորմավորման և վարձատրության մասին պրակտիկ նորույթների ձեռք բերումը:

Աշխատանքի կազմակերպման, նորմավորման և վարձատրության դասընթացի խնդիրն է մեկնաբանել աշխատանքի կազմակերպման, նորմավորման ու վարձատրության հետ առնչվող հասկացությունները, բացահայտել դրանց էությունը, նշանակությունը, գործողության շրջանակները: Սույն դասընթացի նպատակն է փորձի ընդհանրացման հիման վրա բացահայտել աշխատանքի կազմակերպման, նորմավորման ու վարձատրության բնագավառում ագրոարդյունաբերական ձեռնարկություններում աշխատանքի կազմակերպման նոր ձևերի, նորմավորման ու վարձատրության կատարելագործման, առկա իրավիճակի վերլուծության նոր եղանակներ, մշակել հանձնարարականներ, դրանք ներդնել արտադրության մեջ և հասնել բարձր արդյունավետության:

Առարկայի ուսումնասիրությունը հնարավորություն պետք է տա ուսանողներին գտնել`

- աշխատանքի էությունը և դրա սոցիալ-տնտեսական նշանակությունը, աշխատանքի բնույթը և բովանդակությունը

- աշխատանքի բաժանման ու կոոպերացիայի տեսակներն ու ձևերը, սկզբնական աշխատանքային կոլեկտիվների կազմակերպման սկզբունքները և ձևերը

- աշխատաժամանակի շուկան և բնակչության զբաղվածության հիմնահարցերը, գործազրկությունը որպես տնտեսական ու սոցիալական երևույթ և

ագրոարդյունաբերական համակարգում աշխատանքի շուկայի ձևավորումը և գործունեությունը

 

- աշխատանքի ու հանգստի ռեժիմների պայմանները, աշխատատեղերի կազմակերպումը ու սպասարկումը

- աշխատանքային գործընթացների ռացիոնալ կազմակերպման սկզբունքները և առանձին աշխատանքային գործընթացների կազմակերպման առանձնահատկությունները,

- աշխատանքային գործընթացների ուսումնասիրման եղանակները աշխատանքի նորմավորման մեթոդները և նորմաների տեսակները

- աշխատանքի վարձատրության կազմակերպումը տնտեսավարման տարբեր ձևերի պայմաններում, վարձատրության ձևերը ու համակարգերը, խրախուսումների ու պարգևատրումների ձևերը և տեսակները

Միաժամանակ ուսանողները պետք է կարողանան`

- հիմնավորել և որոշել սկզբնական աշխատանքային կոլեկտիվների չափերը

- գնահատել աշխատանքային սանիտարա-հիգիենիկ, հոգեֆիզիոլոգիական և գեղագիտական պայմանները

- հիմնավորել և կազմել աշխատանքի ու հանգստի ռացիոնալ ռեժիմների գրաֆիկները, անցկացնել աշխատատեղերի ատեստացիան և մշակել միջոցառումներ դրանց ռացիոնալացման համար

- մշակել աշխատանքի կազմակերպման քարտեր կոնկրետ ձեռնարկություններում

- անցկացնել խրոնոմետրաժային դիտարկումներ, սահմանել արտադրական նորմաներ և վերլուծել աշխատանքի նորմաների կատարման մակարդակը

- որոշել տրվելիք վարձատրության և նյութական խրախուսման տարբեր ձևերի շահաբաժինները

- որոշել աշխատողի աշխատանքային գործունեության կատարելագործման ուղղությամբ իրականացվող միջոցառումների տնտեսական ու սոցիալական արդյունավետությունը:

Բացի այս բոլորից ուսանողները պետք է ձեռք բերեն հմտություններ, ունակություններ աշխատելու գիտական, նորմատիվային, տեղեկատվական գրականության հետ, ընդհանրացնեն և օգտագործեն առաջավոր փորձը:

 

3 Արտադրության կազմակերպումը սննդարդյունաբերական ձեռնարկություններում

11 կրեդիտ 330 ժամ

Արտադրության կազմակերպումը որպես գիտական համակարգ և պրակտիկ գործունեության բնագավառ, արտադրության կազմակերպման տեսության զարգացման փուլերը, արտադրության կազմակերպման գիտական հիմունքները, արտադրության կազմակերպման կատեգորիների համակարգը, հիմնական տարրերը և սկզբունքները, արտադրական համակարգը և դրանց տեսակները, ձեռնարկությունը որպես արտադրական համակարգ, ձեռնարկությունների դասակարգումը, արտադրական գործընթացը, արտադրական ցիկլը և դրա տևողությունը, արտադրական գործընթացների կազմակերպումը ժամանակի և տարածության մեջ, արտադրության կազմակերպման ձևերը, արտադրության համակենտրոնացումը, արտադրության կոմբինացումը և կոոպերացումը, արտադրության կազմակերպման մեթոդները և դրանց հիմնավորումը, արտադրության կազմակերպման տիպերը` հատային, սերիական /խմբակային/, զանգվածային, դրանց առանձնահատկությունները և մեթոդները, արտադրական համակարգերի նախագծման հիմունքները` նախագծման գործընթացը, դրա փուլերը, ելակետային տվյալները, հոսքային արտադրության նախագծման առանձնահատկությունները, արտադրության կազմակերպման մակարդակի գնահատումը և վերլուծությունը, արտադրության կազմակերպման պլանավորումը ձեռնարկությունում, ճյուղային արտադրության առանձնահատկությունները որպես արտադրության կազմակերպման օբյեկտ, արտադրության կազմակերպման զարգացման հիմնական միտումները և օրինաչափությունները ճյուղի ձեռնարկություններում, արտադրական համակարգի կառուցվածքը ճյուղում, հիմնական արտադրությունների պահպանումը և նախագծման կարգը ճյուղի ձեռնարկություններում, պլանավորման էությունը և ֆունկցիաները, պլանավորման հասկացությունը, խնդիրները, հիմնական սկզբունքները և մեթոդները, ձեռնարկության պլանների համակարգը, դրանց փոխադարձ կապը, ձեռնարկության զարգացման ռազմավարական պլանավորումը, ձեռնարկության արտադրության և իրացման պլանավորումը, ձեռնարկության գործունեության ռեսուրսային ապահովման պլանավորումը, ֆինանսական պլանավորումը, պլանավորման կազմակերպումը ձեռնարկությունում:

 

4 - Ձեռնարկատիրական գործունեություն 4 կրեդիտ 120 ժամ

Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել ձեռնարկատիրական գործունեության նպատակը, ոլորտները և խնդիրները: Ձեռնարկատիրության տեսական և մեթոդաբանական հիմնահարցերը, ձեռնարկատիրության ձևերը, դրանց ընդհանուր ու տարբերիչ գծերը: Շուկան և շուկայական մոդելները, գործարարության ծրագրի էությունը, կազմը և կառուցվածքը, ծրագրի հիմնական ցուցանիշները:

Մարքեթինգը և ձեռնարկատիրությունը: Գովազդի ձևերը, էությունը և նշանակությունը, գովազդի կազմակերպումը:

Ձեռնարկության ապրանքային քաղաքականությունը, ռազմավարական մարքեթինգային պլանավորման կազմակերպումը: Ձեռնարկության ապահովագրման համակարգը: Լիզինգը և ֆակտորինգը:

Ձեռնարկության ներդրումային քաղաքականության իրականացումը: Ձեռնարկության ֆինանսները, հաշվապահական հաշվառումը և ֆինանսական կառավարումը, արտաքին տնտեսական գործունեության կազմակերպումը:

Փոքր, միջին և խոշոր ձեռնարկատիրության կազմակերպման վիճակի վերլուծությունը և զարգացման հեռանկարները Հայաստանի Հանրապետությունում:

 

5 - Տնտեսական գործունեության վերլուծություն 9 կրեդիտ 270 ժամ

Ագրոպարենային համակարգի ձեռնարկություններում ֆինանսատնտեսական գործունեության վերլուծության նպատակը, խնդիրները և կիրառվող մեթոդները շուկայական էկոնոմիկայի պայմաններում: Ոչ ընթացիկ ակտիվներով, էներգետիկ և աշխատանքային ռեսուրսներով ապահովվածությունը և նրանց օգտագործման արդյունավետությունը պայմանավորող գործոնների վերլուծությունը: Աշխատանքի վարձատրության ֆոնդի օգտագործման արդյունավետությունը և աշխատանքի արտադրողականության մակարդակը, հարաբերակցությունը: Գյուղատնտեսական և վերամշակող ձեռնարկությունների արտադրանքների գծով առաջադրանքների կատարումը ապահովող գործոնների վերլուծությունը: Միավոր և համախառն արտադրանքի հաշվով կատարված արտադրական ծախսումների ու նրա կառուցվածքի գծով տեղի ունեցած փոփոխությունները և տարբեր գործոնների ազդեցությունը: Արտադրությունում կատարվող ներդրումները և նրա տնտեսական արդյունավետությունը: Ըստ արտադրանքների, ճյուղերի և տնտեսության առումով շահույթի և շահութաբերության մակարդակի դինամիկան, տեղի ունեցած փոփոխությունները և պայմանավորվող գործոնների վերլուծությունը: Ձեռնարկության միջոցների կազմակերպման աղբյուրների կազմի ու կառուցվածքի գծով տեղի ունեցած փոփոխությունների, ընթացիկ ակտիվներով ապահովվածություն ու օգտագործման արդյունավետության, ֆինանսական կայունության, վիճակագրության և հաշվեկշռի իրացվելիությունը բնութագրող բացարձակ ու հարաբերական ցուցանիշների վերլուծությունը: Ձեռնարկությունների ֆինանսա-տնտեսական գործունեության համալիր գնահատումը հիմնական տնտեսական ցուցանիշների բալային եղանակով:

 

6 - Ագրոպարենային համակարգի կազմակերպությունների կառավարում 9 կրեդիտ

270 ժամ

Կառավարման համակարգը, մեթոդաբանությունը, անհրաժեշտությունը: Կազմակերպությունների ձևերը: Կազմակերպությունների արտաքին և ներքին միջավայրերի բնութագրումը:

Կառավարման տեսության հիմնական կատեգորիաները: Կառավարման դասական դպրոցները և կառավարչական մտքի զարգացման փուլերը:

Կառավարման գործընթացը և գործառույթները: Կառավարման մեթոդները: Կոմունիկացիաների նշանակությունը և կառավարչական որոշումները կառավարման գործընթացում:

Հանրային կառավարման էությունը և գործառույթները: Տարածքային կառավարումը և տեղական ինքնակառավարման համակարգը:

Խմբերի կառավարումը: Իշխանությունը և առաջնորդումը: Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և սթրեսի կառավարումը:

Արտադրության կառավարումը: Պաշարների կառավարումը: Որակի կառավարումը և արտադրանքի որակի կառավարման համակարգի ձևավորումը:

Անձնակազմի կառավարումը: Նորամուծությունների և ներդրումների կառավարումը: Սոցիալական կառավարման էությունը:

Ագրոպարենային համակարգի կառավարումը: ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կառավարման զարգացման փուլերը, ժամանակակից վիճակը և դրա կատարելագործման ուղղությունները: Հակաճգնաժամային կառավարման խնդիրները ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կազմակերպություններում: ՀՀ ագրոպարենային համակարգի գիտական ապահովման հայեցակարգի զարգացումը:

Կազմակերպության կուլտուրան: Ճարտասանության դերը կառավարման համակարգում: Կառավարման արդյունավետությունը և դրա բարձրացման հիմնական ուղիները:

 

7 - Ագրոպարենային համակարգի զարգացման կանխատեսում և պլանավորում

4 կրեդիտ 120 ժամ

Առարկայի ուսումնասիրությունը իրականացվում է հետևյալ հիմնական թեմաների գծով`

- Կանխատեսում և պլանավորում առարկայի էությունը և խնդիրները

- Կանխատեսման և պլանավորման մեթոդաբանական հիմունքները

- Կանխատեսման էությունը և դասակարգումը

- Կանխատեսման և պլանավորման հիմնական մեթոդները

- Սոցիալ-տնտեսական զարգացման ծրագրերի ու պլանների համակարգը և դրանց կառուցվածքը

- Ռազմավարական պլանավորում

- Բիզնես-պլանի էությունը, կառուցվածքը և մշակման կարգը

- Գիտատեխնիկական առաջադիմության կանխատեսումը և պլանավորումը

- ԱԱՀ-ի ռեգիոնալ և մթերային ենթահամալիրների և գյուղատնտեսության վարման համակարգերի, ենթակառուցվածքների, վերամշակող արդյունաբերության ու առևտրի, փոխադրումների զարգացման կանխատեսումը և պլանավորումը

- Ինվեստիցիաների և սոցիալական զարգացման կանխատեսումը և պլանավորումը

- Գնագոյացման և շահույթի պետական կարգավորումը:

 

8 - Տնտեսագիտական մաթեմատիկական մեթոդներ և մոդելավորում 7 կրեդիտ

180 ժամ

Դասընթացի բովանդակությունը և խնդիրները: Մաթեմատիկական մեթոդների դերը, համակարգչային վերլուծության եղանակները: Կառուցվածքային էլեմենտները, համակարգը և միջավայրը, արտադրական համակարգերի համակարգային վերլուծություն:

Գործառույթների հետազոտման և մաթեմատիկական ծրագրավորման եղանակները: Մաթեմատիկական ծրագրավորման բաժինները: Սիմպլեքս եղանակի տնտեսագիտական մեկնաբանությունը: Երկակի գնահատականներ: Մասսայական սպասարկման խնդիրները և դրանց լուծման մեթոդները: Օպտիմալ ռազմավարության ընտրության եղանակները: Տնտեսագիտական գործընթացների մաթեմատիկական մոդելավորման հիմունքները: Մոդելի և մոդելավորման գաղափարը: Մոդելների չափանիշի ընտրությունը և հիմնավորումը: Փոփոխականների և սահմանափակումների կազմը, մաթեմատիկական և թվային մոդելների մշակումը: Խնդրի լուծման մաթեմատիկական եղանակի ընտրությունը: Լուծումների էկոնոմիկո-մաթեմատիկական վերլուծություն: Ռեսուրսների և արտադրանքի երկակի գնահատում, տնտեսական բովանդակությունը: Երկակի գնահատում օգտագործումը ռեսուրսների դեֆիցիտության և ինքնափոխարինելիության մակարդակի որոշման համար:

Արտադրական գործընթացների էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը: Մակրոտնտեսական և միկրոտնտեսական գործընթացների մոդելավորումը:

 

9 - Ինվեստիցիոն տնտեսական գնահատում 3 կրեդիտ 90 ժամ

Ինվեստիցիաների և ինվեստիցիոն նախագծերի հասկացությունն ու դասակարգումը: Ինվեստիցիոն նախագծի կենսափուլերը:

Նախագծի վերլուծության ասպեկտները: Չփոխհատուցվող ծախսեր: Ինվեստիցիոն նախագծի մասնակիցների ֆինանսական վիճակի վերլուծությունը: Պարտքի սպասարկման հիմնական սխեմաները (դասակարգումը): Ֆինանսավորման հատուկ դեպքեր: Հիմնական պարտքի վճարումների հետաձգումը: Հիմնական պարտքի վճարումների հետաձգումը տոկոսների կապիտալացմամբ: «Վճարումների կրիտիկական պահի» պրոբլեմը: Հիմնական պարտքի և տոկոսների վճարումները հավասար գումարներով: Ինֆլյացիայի հաշվառումը ֆինանսավորման և պարտքի սպասարկման սխեմաների գնահատման ժամանակ: Վարկի չափի և պարտքի սպասարկման սխեմայի ազդեցությունը վարկառուի ֆինանսական վիճակի ու նախագծի ֆինանսական իրացվելիության վրա: Ռիսկերի վերլուծությունը: Ինվեստիցիոն նախագծերի գործարարության (բիզնես)-պլանների մշակումը: Ինվեստիցիոն նախագծերի բիզնես-պլանների դերն ու նշանակությունը: Բիզնես-պլանի կազմը և կառուցվածքը: Ինվեստիցիաների տնտեսական գնահատման ծրագրային ապահովվածությունը:

 

10 - Էլեկտրոնային կոմերցիա 4 կրեդիտ 120 ժամ

Էլեկտրոնային կոմերցիայի դերը շուկայական տնտեսության ներկայիս պայմաններում էլ ավելի է կարևորվում, և առանց այս գիտության իմացության թերի է լինում «Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում» մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավր մասնագետի պատրաստումը: Ծրագիրը այս մասնագիտության համար բաղկացած է 10 թեմաներից, իր 59 ենթաթեմաներով:

Էլեկտրոնային բիզնեսը և էլեկտրոնային կոմերցիան: Էլեկտրոնային կոմերցիան` որպես բիզնեսի վարման ձև, հիմնական հասկացությունները, առանձնահատկությունները և հիմնախնդիրները, զարգացման միտումները: Էլեկտրոնային կոմերցիան, համակարգերը, կազմակերպատնտեսական մոդելները, տեղը ինտերնետ ցանցում, համակարգի օգտագործման հետ կապված խնդիրները և նրանց առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Էլեկտրոնային կոմերցիայի ձևերը` խանութներ, աճուրդներ, պորտալներ, առևտրային հրապարակներ: Ինտերնետ ցանցի դերը էլեկտրոնային կոմերցիայի համակարգում` ինտերնետի կառուցվածքը, գործունեությունը, բաղկացուցիչ մասերը և հիմնական ծառայությունները, մարքեթինգը և ինտերնետ ցանցի հնարավորությունները: WEB էջը` որպես էլեկտրոնային կոմերցիայի բիզնեսի հիմք: WEB էջի դասակարգումը, բիզնես մոդելները, էջի ստեղծման փուլերը, արդյունավետության գնահատումը: Փողի շարժը ցանցում: Էլեկտրոնային վճարումների տարբերակները, վճարային համակարգերը, ինտերնետ բանքինգ, EDram և ArCa վճարման համակարգեր: Կազմակերպություն-հաճախորդ դասի (B2C) էլեկտրոնային կոմերցիա: Ինտերնետ մարքեթինգ, ապրանքային ու գնային քաղաքականությունը, մրցունակությունը ինտերնետում, սպառողը ինտերնետ միջավայրում: Կոմունիկացիոն քաղաքականությունը ցանցում` գովազդի առանձնահատկությունները, էլեկտրոնային PR, իրացման խթանում: Կազմակերպություն-կազմակերպություն դասի (B2B) էլեկտրոնային կոմերցիա` արժեքի ավելացման շղթաներ, գործարարության զարգացումը ինտերնետում, էլեկտրոնային առևտրում մասնակիցների (գնորդների, վաճառողների) վիճակագրական վերլուծություն, բիզնեսը և էտիկան կազմակերպությունների միջև: Էլեկտրոնային առևտրի կազմակերպաիրավական հիմքերը: Ինտերնետում աշխատանքի կազմակերպական և հասարակական կարգավորումը, տեխնիկական կոորդինացումը, անվտանգության ապահովման միջոցները, շիֆրավորում, էլեկտրոնային ստորագրություն և կնիք ունենալու առավելությունը:

Ծրագրում ներառված թեմաների ուսումնասիրումը հնարավորություն է տալիս ուսանողներին` պատշաճ մակարդակի գիտելիքներ ձեռք բերել էլեկտրոնային շուկայում արդյունավետ ու նպատակաուղղված գործունեություն ծավալելու, էլեկտրոնային գործառնությունների, ինտերնետ ցանցում մարքեթինգային հետազոտությունների իրականացման, անհրաժեշտ տեղեկատվության ստացման, հիմնավոր ապրանքային, գնային, բաշխման և կոմունիկացիոն քաղաքականություն իրականացնելու, ինչպես նաև էլեկտրոնային կոմերցիայի բնագավառում այլ խնդիրների արդյունավետ լուծման համար:

 

11 - Աշխատանքի էկոնոմիկա 3 կրեդիտ 90 ժամ

Աշխատանքը որպես հասարակության կենսագործունեության հիմք: Աշխատանքի առանձնահատկությունը: Պահանջարկն աշխատանքի նկատմամբ: Պահանջները աշխատանքի տարբեր տեսակների նկատմամբ:

Աշխատանքի շուկայի գործոնները, աշխատանքի մրցակցային շուկա, մենաշնորհը և մոնոպսոնիան աշխատանքի շուկայում:

Նվազագույն աշխատավարձ հասկացությունը:

Աշխատանքի ոչ հավասարակշռված շուկա:

Մարդկային կապիտալ, մասնագետների աշխատանքի շուկան:

Մարդկային կապիտալի վերարտադրությունը կյանքի ցիկլի ընթացքում:

Աշխատանքի պաշտպանության գծով նորմատիվների ազդեցությունը աշխատանքի շուկայի վրա, շուկայի անկատարությունը և աշխատավարձի տարբերությունները:

Աշխատանքի ներքին շուկաները, արտադրողականություն և վարձատրություն, արդյունավետ աշխատավարձը և հոսունության վնասները:

Կայունությունը աշխատանքի շուկայում, կայունության տեսակները, աշխատանքի շուկայի երկակիությունը և սեգմենտավորվածությունը:

Արհմիությունների պահվածքի նպատակները և մոդելները:

 

Գործազրկություն,տեսակները և ցուցանիշները:

Սոցիալական գործընկերություն: Սոցիալ աշխատանքային հարաբերությունների կարգավորման միջազգային ստանդարտները և ԱՄԿ դերը:

 

12 - Կազմակերպությունների ֆինանսական վերլուծություն 5 կրեդիտ 120 ժամ

Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական վերլուծության անհրաժեշտությունը: Ֆինանսական վերլուծության դերը տնտեսավարման պայմաններում, Տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական դրության ընդհանուր գնահատումը:

Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական արդյունքների վերլուծությունը: Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական արդյունքների ձևավորման և բաշխման մոդելը, շահույթի ցուցանիշների մակարդակի, դինամիկայի և կառուցվածքի վերլուծությունը, արտադրանքի ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) իրացումից շահույթի գործոնային վերլուծությունը, շահույթի օգտագործման վերլուծությունը, շահութաբերության ցուցանիշների համակարգը և հաշվարկման մեթոդները, շահութաբերության ցուցանիշների գործոնային վերլուծությունը:

Ֆինանսական կայունության, գործարար ակտիվության և իրացվելիության գնահատման ցուցանիշների ու դրանց հաշվարկման մեթոդիկան:

Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացումը և ռիսկերի գնահատման մեթոդիկան: Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման էությունը, սնանկացման պատճառները և ազդող գործոնները, անվճարունակության գնահատումը, տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման կանխատեսման մեթոդները, տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական առողջացման ուղիները, ֆինանսական պլանի կազմման համառոտ նկարագիրը, ռիսկի գնահատում:

 

5. ՍՆՆԴԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅԱՆ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ ԵՎ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ 242 ՇԱԲԱԹ Է, ՈՐՏԵՂ`

 

5.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                      150 շաբաթ,

    - քննաշրջանները`                                            27 շաբաթ,

    - պրակտիկաները`                                             18 շաբաթ,

    այդ թվում ուսումնական պրակտիկա                               3 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա                                         11 շաբաթ

    ն/դ պրակտիկա -                                               4 շաբաթ

    - արձակուրդները                                             36 շաբաթ

    պ/ք և  դ/ն -                                                11 շաբաթ

    ընդ. -                                                     242 շաբաթ

Դիպլոմային աշխատանքի թեման հանձնարարվում է ուսանողին ուսուցման 3-րդ կուրսում, արտադրական պրակտիկա մեկնելու ժամանակ: Դիպլոմային աշխատանքի ղեկավարը նշանակվում է ամբիոնի կողմից պրոֆեսորներից, դոցենտներից և առաջատար ասպիրանտներից:

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

________________________

որակավորման աստիճան յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական ծանրաբեռնվածության առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է լինեն 7-10 շաբաթ, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջաններից հետո:

 

6. 311102 - Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում

______________________________________________________

                      դասիչ, մասնագիտության անվանում

          ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ Տնտեսագիտության բակալավրի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ

                          _________________________

                              որակավորման աստիճան

ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1 Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

          որակավորման աստիճան

մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                        որակավորման աստիճան

ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնասիրությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացի եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը /նախագիծը/ դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի /նախագծի/ կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրաթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Այն մասնագիտությունների գծով, որոնց անվանման մեջ առկա է ագրարային արտահայտությունը, ընտրած բնագավառի համար շրջանավարտի պատրաստման առանձնահատկությունները առաջին հերթին հաշվի են առնվում մասնագիտացման դասընթացների միջոցով: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը

մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում և ուսանողի համար պարտադիր չէ, իսկ դրանց հաճախելու դեպքում կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկների հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և հայ գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

- ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸԲ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

 

- իրականացնել 311102 Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում

_______________________________________________________

                               դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ Տնտեսագիտության բակալավր պատրաստման հիմնական կրթական

________________________

                  որակավորման աստիճան

ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` 311102 Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում մասնագիտության համար

____________________________________________________

        դասիչ, մասնագիտության անվանում

բուհն իրավունք ունի մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

 

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում

(Սննդարդյունաբերական կազմակերպությունների տեխնիկա-տեխնոլոգիական գործընթացների, սարքավորումների, բուսաբուծական և անասնաբուծական արտադրանքների վերամշակման, պահպանման, փաթեթավորման, ուսումնասիրության, լաբորատոր գործնական աշխատանք, ուսումնական գործընթացում սովորելու, մաթեմատիկական, տնտեսագիտական, շուկայաբանության գործնական խնդիրների տիրապետում և այլն), ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասըթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացնող ՀԳԱ պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառություն ձեռք բերելու նպատակով սննդարդյունաբերության տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական պրակտիկաներ: ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործի իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացում, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպություններում` նախապես կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 311102 - Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում

______________________________________________________

                      դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

տնտեսագիտության բակալավրը պետք է.

__________________________

        որակավորման աստիճան

ա. հումանիտար և սոցիալ-տնտեսական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ սահմանադրությունը և իր բնագավառի օրենքները

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր)

- հաղորդակցվի, օգտվի գրականությունից և ինտերնետային գրականության աղբյուրներից երկու օտար լեզվով

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքական զարգացումները.

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա էթիկական և իրավական նորմեր, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները

- գիտենա տնտեսագիտություն, կառավարում, միկրո և մակրոտնտեսական օրենքները, անցումային շրջանի առանձնահատկությունները

բ. բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում

- ծանոթ լինել ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետել մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին

- տիրապետել ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանալ օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ

գ. մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

- ունենա տեսական և պրակտիկ պատրաստականություն, լավ տիրապետի ագրոնոմիական, անասնապահական և տնտեսագիտական առարկաներին

- պատրաստված լինի սոցիոլոգիայի, հոգեբանության և հաղորդակցության ոլորտներում, որոնք հնարավորություն են տալիս հասկանալ մարդկանց պահանջները

- տիրապետել կայուն զարգացման գաղափարին, միշտ հաշվի առնել խնդրի սոցիոլոգիական, տնտեսագիտական և սոցիալ արդարության բաղադրիչները

- մշտապես նոր գիտելիքներ ձեռք բերել ավանդական և էլեկտրոնային (ինտերնետային) գրականության միջոցով` ագրոգիտասփյուռի մեթոդոլոգիայի մասին:

տնտեսագիտության բակալավրի հատուկ պատրաստությունը վերաբերվող պահանջները

__________________________

որակավորման աստիճան սահմանում է տվյալ մասնագիտացման առաջարկող բուհը ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

 

Նշված փորձառությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դիդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն.

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճան ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակության միջավայրերում աշխատելու և այլն:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճան պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու,համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու

ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից

_________________________

որակավորման աստիճան ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում /WWW/, օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը

_________________________

որակավորման աստիճան և սոցիալական նշանակությունը, իր որակովորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

7.2. Տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

_________________________

           որակավորման աստիճան

 

7.2.1. 311102 Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում

_____________________________________________________

                    դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

մասնագիտացմամբ տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորում

_________________________

                      որակավորման աստիճան

ներառում է` ավարտական որակավորման (դիպլոմային) պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման /դիպլոմային/

_________________________

              որակավորման աստիճան

աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

 

311102 Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա և կառավարում

____________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտացմամբ Տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման /դիպլոմային/

_________________________

                  որակավորման աստիճան

աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանի համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները սննդարդյունաբերության կազմակերպությունների տնտեսական ռեսուրսների, այլընտրանքի, տնտեսական ռիսկի գնահատման, ուսումնասիրվող հիմնախնդիրների ներկայացման, խնդրի դրման, առաջնային օղակի առանձնացման, տնտեսական երևույթների մոդելավորման, տնտեսաչափության /էկօնօմետրիկա/, տեխնոլոգիայի իմացության, վերլուծության մեթոդների ընտրության, չօգտագործված ռեզերվների բացահայտման և կառավարման, եզրակացությունների ձևակերպման և ներկայացման:ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, ունակությունը կատարելու հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու գիտական, ուսումնական, խորհրդատվական կառույցներում ինչպես նաև գյուղատնտեսության արտադրանքի, վերամշակման և ագրոբիզնեսի ոլորտում:

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` սննդարդյունաբերության ժամանակակից հիմնախնդիրները, անցման շրջանի շուկայական հարաբերությունների լույսի տակ /ռեսուրսների գնահատման իմացության և կառավարման, տեսության և պրակտիկայի, արտադրության արդյունավետության բարձրացման ռեզերվների հայտնաբերման, հումքային բազաների և արտադրանքի արտադրության տեղաբաշխման օպտիմալացումը, առանձին արտադրանքների արտադրության արդյունավետության բարձրացման էկոնոմիկայի, կառավարման և մարքեթինգի: Առաջնահերթ և հրատապ հարցերը, հաշվի առնելով ագրոպարենային համալիրի համար տնտեսագիտության բակալավր մասնագետի որակովորումը սույն չափորոշիչներով ներկայացվող պահանջները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման /դիպլոմային/ աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները` ներածություն, գրականության տեսություն, կազմակերպության ռեսուրսային ներուժը, ընդգրկված թեմայի հարցերը, եզրակացություններ և առաջարկություններ:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Պետական քննություն հանձնվում են հետևյալ առարկաներից.

I համալիր քննություն

1. Սննդարդյունաբերության էկոնոմիկա

2. Արտադրության կազմակերպումը և պլանավորումը սննդարդյունաբերական ձեռնարկություններում

3. Ագրոպարենային համակարգի կազմակերպությունների կառավարում

II համալիր քննություն

1. Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպումը ԱՊՀ ձեռնարկություններում

2. Մարքեթինգ, ագրարային շուկաներ

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`               311102 - Սննդարդյունաբերության

                                    էկոնոմիկա և կառավարում

 

    Որակավորումը, անվանումը`        Տնտեսագիտության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                  առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անասնաբուծ. արտադրանքի| 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բուսաբուծական արտ.    | 5  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |պահպ. և  վերամշակման  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36*   |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուծ. արտ. արտ. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0,5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծ. արտ. պահ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  վեր. տեխնոլոգիա`   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 28 |  28 | 476+36* | 170 | 170 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Սննդ. արտ. գործ.      | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |ապարատներ և           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |սարքավորումներ        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Այգեպտղաբուծություն`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 27 |  28 | 476+36* | 187 | 153 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ինֆորմատիկա - 1       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բուսաբուծութ. և       | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |բանջարաբուծության.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ. արտ. տեխ.        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասնաբ. արտ. պահպ. և | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |վերամշակման տեխնոլոգիա|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Վիճակագրություն - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բուսաբուծական         | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |մթերքների ապրանք. և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ստանդ.                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբ. և  բանջ. արտ. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ. տեխնոլոգիա` 0,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասն. արտ. պահ. և    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վեր. տեխնոլոգիա` 0,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 25 |  26 | 442+36* | 187 | 153 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու            | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ինֆորմատիկա - 2       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Վիճակագրություն - 2   | 6  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |ՀՀ արտադրողական       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |ուժերի տեղաբաշխում    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Հաշվապահական հաշվառում| 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |աուդիտ - 1            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անասնաբուծ. մթերքների | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ապրանք. և             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ստանդարտացում  - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՀՀ արտադրող. ուժերի   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեղաբաշխում` 0,5 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ինֆորմատիկա` 0,5 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 27 | 26  | 442+36* | 170 | 102 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տեղեկատվ.             | 6  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համակարգեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Էկոնոմետրիկա          | 6  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպ. և         | 5  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |անվտանգ. արտակարգ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Սննդ. ձեռ. սառն.      | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |տեխնիկա և  տեխնոլոգիա |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հաշվապահական հաշվառում| 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |և  աուդիտ - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բնօգտագործման         | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Սննդարդյունաբերական   | 4  |  4  |    68   |  51 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Տնտեսագիտության       | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |սոցիոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Աշխատանքի էկոնոմիկա   | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 35 | 31  |   527   | 255 | 102 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ագրոէկոլոգիա և        | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |շրջակա միջավ. պահպ.   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Սննդարդյունաբ.        | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |էկոնոմիկա - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Աշխատ. կազմակ. սննդարդ| 5  |  5  |   85    |  34 |  17 |  34 |

|  |    |ձեռնարկություններում  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Տնտես. գործունեութ.   | 4  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |վերլուծություն - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |ԱՊՀ զարգ. կանխատեսում | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |և  պլանավորում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսամաթեմատիկական   | 7  |  5  |   85    |  34 |  51 |     |

|  |    |մեթոդներ և            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ապահովագրական գործ    | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Սննդարդյունաբերության |    |     |         |     |     |     |

|  |    |էկոնոմիկա` 3 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Աշխատանքի կազմ. սննդ. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ձեռնարկություններում` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Տնտ. գործ.            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 39 | 30  | 510+150*| 272 |  85 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ֆինանսներ,            | 7  |  6  |   102   |  51 |     |  51 |

|  |    |դրամաշրջանառություն և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վարկեր                |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մարքեթինգ - 1         | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Արտադր. կազմակերպ.    | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |սննդ.                 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ձեռնարկություններում-1|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տնտես. գործունեութ.   | 5  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |վերլուծություն - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |ԱՊՀ                   | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 32 | 27  |   459   | 238 |  34 | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Հարկեր և  հարկային    | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Շուկայական            | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |տնտեսության պետական   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կարգավորում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մարքեթինգ - 2         | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Արտադր. կազմակերպ.    | 6  |  5  |   85    |  51 |     |  34 |

|  |    |սննդ.                 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ձեռնարկություններում-2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |ԱՊՀ կազմ.-ի           | 5  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |կառավարում - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Գնագոյացումը շուկ.    | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |տնտեսությունում       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ինվեստից. տնտես.      | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |գնահատում             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մարքեթինգ` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտ. կազմակ. սննդ.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ձեռնարկություններում` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ԱՊՀ                   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում` 2 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 33 | 24  | 408+150*| 221 |     | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Էլեկտրոնային կոմերցիա | 4  |  4  |   56    |  28 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Միջազգային տնտես.     | 5  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |հարաբերություններ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Կազմակերպությունների  | 5  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |ֆինանսական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ձեռնարկատիրական       | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |գործունեություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ագրարային             | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 22 |  22 |   308   | 168 |  28 | 112 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4048+564*|1868 | 827 |1353 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Ձեռնարկատիրական գործունեություն                              |

|       |                                                             |

|       |Մարքեթինգ                                                    |

|       |                                                             |

|       |Տնտեսական գործունեության վերլուծություն                      |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   394   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   364   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   338   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    112  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   398   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   523   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ա |        |    101  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   486   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    108  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   501   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   432   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    80   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    64   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   352   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  8  |        |  3788   |40 ստ., |

|  |  |     |        |         |30 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 311105 -»Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի

____________________________________________

                                    դասիչ, անվանում

փորձաքննություն» /Գյուղատնտեսական արտադրանքի և պարենամթերքի/

 

Որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր

_________________________

                        անվանում

 

1. 311105 «Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 311105 «Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

 

մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007թ. oգոստոսի 30-ի թ 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` Տնտեսագիտության բակալավր

_________________________

                                     որակավորում աստիճան

 

311115 ««Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն» մասնագիտությամբ

 

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման

_________________________

որակավորման աստիճան նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը.

 

311105 ««Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն» մասնագիտությամբ Տնտեսագիտության բակալավրը բուհն ավարտելուց անմիջապես հետո

_________________________

                  որակավորում աստիճան

կարող է զբաղեցնել հետևյալ պաշտոնները`

 

1. Ագրոարդյունաբերական համակարգի ձեռնարկություններում որպես տնտեսագետ, ապրանքագետ,փորձագետ:

2. Ագրոբիզնեսի ոլորտի տնտեսագիտական ծառայությունների ղեկավար:

3. Գյուղատնտեսության Նախարարության գյուղ. մթերքների արտադրության և վերամշակման վարչություն, որպես պետական ծառայող-ապրանքագետ:

4. Մարզպետարաններում և գյուղապետարաններում ապրանքագետ-մենեջեր:

5. Հարկային պետական ծառայության և փորձաքննության լաբորատորիա, որպես գլխավոր մասնագետ:

6. Հարկային պետական ծառայության ստորաբաժանումներում տեսչական բաժիններում որպես տեսուչ:

7. Արհեստագործական ուսումնարաններում և միջնակարգ մասնագիտական կրթության քոլեջներում որպես դասավանդող:

8. Հանրապետական, մարզային և Գյուղատնտեսության Նախարարության կառավարման կենտրոնական ապարատներում և ենթակառույցներում ապրանքագետ-մենեջեր:

9. Գիտահետազոտական հիմնարկություններում որպես գիտաշխատող:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը.

 

311105 ««Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն» մասնագիտությունը առնչվում է գիտության (տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների, կառավարման և այլն) այն բնագավառին, որը ներառում է մարդկային գործունեության եղանակների, միջոցների և մեթոդների այն ամբողջությունը, որն ուղղված է ԱԱՀ-ի արտադրության զարգացման և կառավարման վիճակը բնութագրող հաշվառման բովանդակությանը, ինչպես նաև վերլուծությանը: Բակալավր տնտեսագետ հաշվապահը ժամանակին պետք է կանխատեսի և հաշվառման ենթարկի տնտեսական զարգացման իրավիճակները, որոշի նորամուծությունների և որակական փոփոխությունների անհրաժեշտությունը և ներուժային հնարավորությունների սահմաններում նորամուծությունների ծրագրերի մշակմանը: Գյուղատնտեսական արտադրության արդյունքի, եկամուտների բաշխման և սպառման տեսության հիմունքներին, բնապահպանության սկզբունքներին և արդյունավետ բնօգտագործմանը, տնտեսագիտության և կառավարման հիմնական հասկացություններին, սոցիալ-տնտեսական իմացաբանական ժամանակակից մեթոդների, կերպարների ճանաչելիության և նույնականացման ընդհանրացված տեղեկատվության ստուգմանը և ԷՀՄ-ի օգնությամբ դրանց մշակմանը, ստեղծմանը, կիրառմանը և գիտագործնական խնդիրների լուծմանը:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

1. ՀՀ Գյուղատնտեսության Նախարարության ենթակա պետական գյուղատնտեսական ձեռնարկությունները:

2. Գյուղատնտեսական հումք վերամշակող ձեռնարկությունները

3. Նյութատեխնիկական մատակարարման ծառայությունները

4. Մարզային կառույցները

5. Գյուղապետարանները

6. Հարկային և մաքսային ծառայությունները

7. Գիտա-հետազոտական ինստիտուտները, ուսումնական հաստատությունները

8. Կառավարման օղակները, բորսաները

9. Դատա-հաշվապահական փորձաքննության լաբորատորիաները

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

 

311105 ««Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

մասնագիտությամբ

 

Տնտեսագիտության բակալավրը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված

__________________________

որակավորում աստիճան հիմնարար և մասնագիտական պատրաստությանը համապատասխան կարող է կատարել մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակները`

1. Գլխավոր ապրանքագետ-փորձագետ

2. Փորձաքննության լաբորատորիայի վարիչ

3. Մենեջեր

4. Հարկային տեսուչ

5. Խորհրդատու

6. Հետազոտող

7. Մանկավարժ-դասախոս

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները.

311105 ««Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

 

Տնտեսագիտության բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից,

_________________________

որակավորում աստիճան պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության`

1. Ագրոպարենային համակարգի, հումքի և պատրաստի մթերքների փորձաքննություն

2. Ստանդարտացման և սերտիֆիկացման պետական կառույցներում

բ/ Կազմակերպական-կառավարչական գործունեության`

1. Անկախ փորձաքննական լաբորատորիաների ստեղծում

 

- մասնակցում է ԱՊ համալիրի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի

___________

                    բնագավառ

կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

- կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորումների և տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

- մասնակցում է ԱՊ համալիրի գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման

___________

                    բնագավառ

և արդյունքների մշակման փուլերին,

- ուսումնասիրում է ԱՊ համալիրին առնչվող մասնագիտական գրականությունը և

___________

                         բնագավառ

գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթանում է բնագավառի առաջավոր փորձը, նորույթները և նվաճումները

- օգտվում է ԱՊ համալիրի ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների

___________

                  բնագավառ

բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից

- կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի

__________________________

որակավորման աստիճանը

 

- իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

- գործող չափորոշիչներին, բնագավառի միջոցների տեխնիկա-տնտեսական ցուցանիշներին, առաջավոր տեխնոլոգիաներին և դրանց շահագործման կարգացույցներին,

- գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացմամբ ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

- աշխատանային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտական հարմարման հնարավորությունը.

Տնտեսագիտության բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական

_________________________

որակավորման աստիճանը գործունեության հետևյալ տեսակներին`

հաշվավերլուծական, հաշվապահական հաշվառման, վերահսկման-վերստուգման, վիճակագրական, ֆինանսական, մարքեթինգի, աուդիտորական, խորհրդատվական, նորմատիվային, գիտամեթոդական և գիտամանկավարժական, արտաքին տնտեսական կապերի, արտարժույթի շուկայի, իրավական և այլն:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

 

311105 ««Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած Տնտեսագիտության բակալավրը պատրաստ է կրթությունը

_________________________

                    որակավորման աստիճանը

շարունակելու

 

- կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

- մասնակցելու քաղաքացիական ծառայության խորհրդի կողմից կազմակերպվող դասընթացներին

 

- մագիստրատուրայում` ստանալու Տնտեսագետ-հաշվապահի մագիստրոսի որակավորման աստիճան,

- ասպիրանտուրայում (միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո) ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

2. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթության:

 

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

3. 311105 ««Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

           որակավորման աստիճանը

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է`

մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճանը

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

 

3.3. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

           որակավորման աստիճանը

ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում բովանդակորեն պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացները:

 

3.4. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

          որակավորման աստիճանը

պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսագիտական`                  ՀՍՏ,

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                          ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                                        ԸՄԴ,

    մասնագիտացման`                                                  ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                                     Ֆ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

3.5. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի որակավորման աստիճանը

բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն:

Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

Ագրոպարենային համակարգի «Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն» մասնագիտությամբ Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման կրթական ծրագրի բովանդակությամբ պարտադիր նվազագույնին ներկայացվող պահանջները:

 

ՀՍՏ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱՀԱՄԱԼԻՐ

 

1 Հայ ժողովրդի պատմություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական պատմությունը անցյալում և ներկայում: Հայոց պատմությունը որպես համաշխարհային պատմության անքակտելի մաս:

Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ և օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին: Հայ ժողովրդի ծագումը և կազմավորումը:

Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը (9-6-րդ դդ. մ.թ.ա.): Երվանդունիների (Հայկազյան) համահայկական պետությունը: Աքեմենյան Պարսկաստանը և Երվանդունիները: Ալեքսանդր Մակեդոնացին և հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան արքայատոհմի հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը, Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունումն ու հայոց գրերի գյուտը որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ:

Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման

5-9-րդ դարերում: Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը ընդդեմ պարսկա-բյուզանդական բռնատիրության և ձուլման քաղաքականության 5-6-րդ դարերում: Արաբական արշավանքները Հայաստան և ժողովրդական ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Հայկական մշակույթը 5-8-րդ դարերում:

Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը, վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և Զաքարյանների իշխանությունը:

Կիլիկիայի հայկական պետությունը (11-14-րդ դդ.): Ռուբինյան իշխանությունը և թագավորության հռչակումը Կիլիկիայում: Հայ-մոնղոլական դաշինքը, Եգիպտական արշավանքները և թագավորության անկումը:

Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին և 2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև: Ազատագրական շարժումների սկիզբը և հետագա ծավալումը 17-18-րդ դարերում: Իսրայել Օրի: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հովսեփ Էմինը և հայ ազատագրական շարժումը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը: Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: 1804-1813 թթ. և 1826-1828 թթ. ռուս-պարսկական պատերազմները և արևելյան Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: 1806-1812 թթ. և 1828-1829 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը: Պարսկահայերի և արևմտահայերի ներգաղթը:

Հայ ժողովրդի սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ կեսին: Հայ հասարակական-քաղաքական միտքը 1850-1860-ական թվ.: 1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և հայկական հարցի միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը, նրանց ծրագրերն ու գործելակերպը: Արևմտահայերի զանգվածային կոտորածները 1895-1896 թթ.: Հայկական մշակույթը 19-րդ դարում:

Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայկական հարցը 1912-1914 թթ.: Առաջին աշխարհամարտի սկիզբն ու ընթացքը: Հայոց ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ եղեռնը: Հայ ժողովրդի ինքնապաշտպանական մարտերը: 1917 թ. փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայ ժողովրդի 1918 թ. մայիսյան հերոսամարտերը և Հայաստանի առաջին հանրապետության հռչակումը: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Արտաքին քաղաքականությունը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական պատերազմը: Հանրապետության անկումը:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.: Խորհրդային իշխանության հաստատումը, առաջին քայլերը և տնտեսական ու քաղաքական կարևոր իրադարձությունները: Բռնաճնշումները և դրանց հետևանքները:

Հայ ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին: Պատերազմի սկիզբը: Հայրենական Մեծ պատերազմը: Հանրապետության տնտեսության վերակառուցումը պատերազմի պահանջներին համապատասխան: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը պատերազմին: Թիկունքի հերոսական աշխատանքը: Սփյուռքահայերի մասնակցությունը երկրորդ համաշխարհային պատերազմին: Հայրենական Մեծ պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում:

Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.: Երկրի տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանը Խրուշչովյան բարենորոգումների, Բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական կյանքի լճացման տարիներին:

Գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականությունը, Արցախյան շարժումը և Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժը:

Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը: Հայաստանի երկրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը: Անցումը շուկայական հարաբերություններին: Թույլ տրված սխալներն ու հետևանքները: Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունը: Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը: Արցախյան հիմնահարցը: Հայրենիք-սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

2 Փիլիսոփայություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Փիլիսոփայության առարկան, տեղը և դերը մշակույթում:

Փիլիսոփայության կայացումը, փիլիսոփայական, դպրոցների և հիմնական ուղղությունների պատմական զարգացման հիմնական փուլերը, փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: ՈՒսմունք կեցության ինքնակազմակերպվածությունը: Իրականի և վերացականի հասկացությունները` տարածություն և ժամանակ, շարժում և զարգացում, դիալեկտիկա, դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ, դինամիկա և վիճակագրական օրինաչափությունները, աշխարհի մասին գիտական, փիլիսոփայական և կրոնական պատկերացումները:

Մարդը և հասարակությունը, մշակույթը, մարդը և բնությունը: Հասարակությունը և նրա կառուցվածքը, քաղաքացիական հասարակություն և պետություն, մարդը սոցիալական կապերի համակարգում:

Մարդը և պատմական գործընթացը, անհատը և զանգվածները, ազատություն և անհրաժեշտություն, հասարակական զարգացման հասարակարգային և քաղաքակրթական հայեցակարգերը:

Մարդկային կեցության իմաստը. բնություն և ազատություն, ազատություն և պատասխանատվություն, բարոյականություն:

Ճշտություն և իրավունք, բարոյական արժեքներ, տարբեր մշակույթներում կատարյալ անհատի մասին պատկերացումները:

Գեղագիտական արժեքներ և նրանց դերը մարդկային կյանքում, կրոնական արժեքներ և խղճի ազատություն:

Գիտակցություն և իմացություն, ինքնագիտակցություն և անհատականություն: Իմացություն, ստեղծագործություն և պրակտիկա, հավատ և գիտելիք, հասկացողություն և բացատրություն: Ռացիոնալությունը և իռացիոնալությունը իմացության գործունեությունում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը. իրականություն, մտածողություն, տրամաբանություն և լեզու, գիտական և ոչ գիտական իմացություն, գիտականության չափանիշներ: Գիտական իմացության կառուցվածքը, մեթոդը և ձևերը, զարգացման միտումները: Գիտական հեղաշրջումները և ռացիոնալության տիպերի փոփոխությունը, գիտությունը և տեխնիկան: Մարդկության ապագան և արդիականության գլոբալ հիմնախնդիրները. քաղաքակրթությունների փոխազդեցությունը և ապագայի պատկերը:

 

3 Քաղաքագիտություն 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառնությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների հիմնական փուլերը (Անտիկ Աշխարհի, միջնադար, նոր և նորագույն շրջան): Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները, սոցիոմշակութային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները:

Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման մեխանիզմը, արդյունավետությունը և լեգիմիտությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը:

Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

4 Մշակութաբանություն 2 կրեդիտ, 60 ժամ

 

Ժամանակակից մշակութաբանության կազմը և կառուցվածքը, մշակույթի փիլիսոփայությունը և մշակութային մարդաբանությունը: Մշակութաբանությունը և մշակույթի պատմությունը, տեսական և կիրառական մշակութաբանության հետազոտությունների մեթոդիկան: Մշակութաբանության հիմնական հասկացությունները, մշակույթ, քաղաքականություն, մշակույթի ձևաբանություն, գործառնություններ և սուբյեկտներ, մշակույթի ծագումնաբանությունը և դինամիկան: Մշակույթի լեզուն և խորհրդանիշները, միջմշակութային հաղորդակցում, մշակութային արժեքներ և ավանդույթներ, աշխարհի մշակութային պատկերը: Մշակույթի սոցիալական ինստիտուտներ, մշակութային նույնականությունը և արդիականացումը, մշակույթների տիպաբանությունը: Էթնիկական, ազգային, վերնախավային և զանգվածային մշակույթներ, մշակույթների արևելյան և արևմտյան տիպերը առանձնահատուկ և միջին մշակույթներ: Տեղային մշակույթներ, ժամանակակից համաշխարհային գործընթացներում մշակութային ընդհանրացման միտումները: Մշակույթը և բնությունը, մշակույթը և անհատը, մշակույթը և հասարակությունը, մշակույթը և արդիականության գլոբալ հիմնախնդիրները:

 

5 Իրավագիտություն 5 կրեդիտ, 150 ժամ

 

Պետությունն ու իրավունքը: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք:

Քաղաքացիական իրավունք: Իրավաբանական անձինք: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր: Ժառանգական իրավունք:

Աշխատանքային իրավունք: Վարչական իրավունք: Քրեական իրավունք: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը:

ՀՀ դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները:

Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը:

Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

6 Հայոց լեզու և հայ գրականություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Լեզվի հիմնական գործառնությունները, լեզուն որպես մարդկային մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման, պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական միտումների կրող:

Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները (գրաբար, միջին հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ գրական լեզուներ): Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից համակարգերը, որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն չափանիշներ:

Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները. ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառնական, իրադրական և անհատական ոճեր:

Գործառնական ոճեր:

Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման հիմնական խնդիրները:

Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային չափանիշները:

Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման, ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանական մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական սկզբունք:

Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական չափանիշների պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:

Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը. ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

 

7 Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և պրակտիկ բնույթը անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և զարգացումը:

Գործառնական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական գիտելիքների ուսուցումը դիտակտիկ սկզբունքների և ուսումնական նյութի բաշխվածության հաշվառումը: Նվազագույնի հասցված բառային քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց վերացման լեզվական հիմք:

ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և ավանդույթները:

Խոսքի բարեկանոնության (կանոնավարության) տարբեր միջոցների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների կիրառմամբ:

Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն):

Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ, հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ (դիմում, ստացական, արձանագրություն, տեղեկանք և այլն):

 

8 Օտար լեզու 8 կրեդիտ, 240 ժամ

 

Անգլերեն լեզու

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը:

Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

Ընդհանուր կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին:

Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին:

Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ:

ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթը և սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

 

Գերմաներեն լեզու

 

Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն: Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային նվազագույն միավոր:

Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական/:

Ընդհանուր հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին:

Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների և դարձվածաբանության վերաբերյալ:

Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովելու համար:

 

9 Ֆիզիկական կուլտուրա 240 ժամ

 

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ-կենսաբանական հիմունքները: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ:

Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան:

ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները:

Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն:

ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական, ֆիզիկական պատրաստությունը:

Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմի վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

10 Տնտեսագիտական սոցիոլոգիա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

ՀՀ-ում ժողովրդավարական և սոցիալ-տնտեսական նոր հարաբերությունների ձևավորումը և նոր մեխանիզմների ներդրումը արմատական փոփոխություններ են առաջ բերել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտներում: Շուկայական հարաբերությունների զարգացման պայմաններում կարևորվում է նաև նոր սոցիալ-աշխատանքային հարաբերությունների` մասնավորապես սոցիալ-հոգեբանական գործոնի դերը, ինչը կարևոր նշանակություն ունի աշխատանքի արտադրողականության գործում: Այս տեսանկյունից «Տնտեսագիտական սոցիոլոգիա» առարկայի դասավանդումը ուսանողների համար կարող է ունենալ տեսական և գործնական նշանակություն:

Առարկայի ծրագրում ընդգրկված են շուրջ 10 թեմաներ, որոնք հնարավորություն են տալիս քննարկելու հետևյալ կարևոր խնդիրները.

Տնտեսագիտական սոցիոլոգիան որպես գիտություն, ուսումնասիրության առարկան, օբյեկտը, խնդիրները, ֆունկցիաները: Տնտեսագիտական սոցիոլոգիայի զարգացման փուլերը և դպրոցները:

- Տնտեսագիտական սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության մեթոդները: Ընտրանք: Փաստաթղթերի վերլուծություն, դիտում, հարցում: Հետազոտության արդյունքների վերլուծություն:

- Տնտեսական մոտիվացիա և ռացիոնալիզմի տիպեր: Պահանջմունքների դասակարգման Ա. Մասլոուի սանդղակի բնութագրությունը:

- Աշխատաշուկայի ձևավորումը և զարգացումը սոցիոլոգիայում: Գործազրկության ձևերը և դրա սոցիալ-հոգեբանական հետևանքները:

- Տնտեսական ադապտացիա: Ադապտացիայի ձևերը և էտապները: Ադապտացիայի ղեկավարման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները:

- Աշխատանքային կոնֆլիկտներ: Կոնֆլիկտների ծագման պատճառները, ձևերը և լուծման ուղիները:

- Սոցիալ-տնտեսական շերտավորում, շարժունություն, անհավասարություն: Սոցիալ-տնտեսական շերտավորման պատճառները, չափանիշները, ձևերը:

- Գործարարության հիմնախնդիրները տնտեսագիտական սոցիոլոգիայում: Գործարարության զարգացման պատմական տիպերը: Գործարարի սոցիալ-հոգեբանական կերպարի բնութագրությունը:

- Մարդը տնտեսական գաղափարախոսության համակարգում: Տնտեսական գաղափարախոսության ձևերը:

- Փող, ֆինանսներ, բորսա, հարկեր: Դրանց սոցիալ-հոգեբանական տեսանկյունները:

 

11 Տնտեսագիտության տեսություն 10 կրեդիտ, 300 ժամ

 

Տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր հիմունքները:

Տնտեսագիտության տեսության առարկան, գործառնույթները և մեթոդները: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսական մտածելակերպի հիմնական սկզբունքները: Բարիքը և նրա դասակարգումը: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Արտադրության գործոններ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Սեփականություն և տնտեսավարում: Տնտեսական համակարգերը, դրանց տիպերը և մոդելները: Արտադրական հնարավորությունների կորեր: Տնտեսական արդյունավետություն: Տնտեսական ռազմավարություն և տնտեսական քաղաքականություն:

Միկրոտնտեսագիտություն: Շուկա: Առաջարկի օրենք, պահանջարկի օրենք: Անհատական և շուկայական պահանջարկ, հավասարակշռված գին: Սպառողի և արտադրողի ավելցուկներ, սպառողի և արտադրողի վարքագծերի տեսությունները: Պահանջարկի գործոնները: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտ: Մենաշնորհ, բնական մենաշնորհ, գնի էությունը, գործառույթները և համակարգը, գնային խտրականություն: Մրցակցությունը և նրա տեսակները: Օլիգոպոլիա, մենաշնորհային մրցակցություն, մուտքի և ելքի արգելքները ճյուղում, համեմատական առավելություն: Ձեռնարկության հասկացությունը արտադրության համակենտրոնացումը և կենտրոնացումը, դվերսիֆիկացիա: Արտադրական գործառույթ: Արտադրության գործունեության շուկաներ: Ծախսերը և դրանց տեսակները, հաստատում, փոփոխում, հաշվապահական, տնտեսական, սահմանային ծախքեր, այլընտրանքային ծախքեր: Հաշվապահական և տնտեսական շահույթ: Հասույթի և ծախքերի միջին և սահմանային մեծությունները, արդյունավետություն, փոխհատուցում արտադրության մասշտաբից (նվազող, ամփոփոխ, աճող): Ձեռներեցության տնտեսական բնույթը, գործառույթները և ակտիվացման պայմանները, տնտեսական ռիսկ:

Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն, բյուջետային սահմանափակում, անտարբերության կոր:Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշներ: Համախառն ներքին արդյունք, նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Ազգային հարստություն, նրա կառուցվածքը: Համախառն ներքին արդյունքի դինամիկան ՀՀ-ում: Ազգային տնտեսության ճյուղային և բաժանմունքային կառուցվածքներ: Ամբողջական պահանջարկ և ամբողջական առաջարկ, դրանց հավասարակշռությունը /AD-AS մոդելը/: Սպառում, խնայողություն, դրանց միջին և սահմանային հակումները, գործառույթները: Խնայողություն և ինվեստիցիա: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն և իրական տոկոսադրույք /IS-LM մոդելը/: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Տնտեսական աճը և տնտեսական զարգացումը: Տնտեսական աճի մոդելները: Պետական ծախսեր և հարկեր: Փողի էությունը, փողի շուկա, փողի պահանջարկը և առաջարկը, դրամաշրջանառություն, փողի տեսությունները: Պետական բյուջե, նրա դիֆիցիտը և ավելցուկը, արժույթի ֆիքսված և լողացող կուրս: Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը:

Անցումային շրջանի հիմնական գծերը և առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Սեփականաշնորհում: Բաշխումը և եկամուտները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Բաց տնտեսության ձևավորումը:

 

ԸԲԲ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ՀԱՄԱԼԻՐ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

1 Բարձրագույն մաթեմատիկա 10 կրեդիտ, 300 ժամ

 

Անալիտիկ երկրաչափություն: Կոորդինատների մեթոդ: Հիմնական խնդիրները հարթության վրա: ՈՒղղի հավասարման տարբեր տեսքերը հարթության վրա: Երկու ուղիղների կազմած անկյունը: Երկրորդ կարգի կորեր:

Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ և նրանց հատկությունները:: Չափանի վեկտորների սիստեմի գծային կախվածությունը և անկախությունը: Բազիս: Վեկտորների սիստեմի ռանգը: Գծային ձևափոխություններ և նրանց մատրիցը: Անցում մի բազիսից մյուսին: Մատրիցի սեփական արժեք և սեփական վեկտոր: Նրանց հատկությունները: Քառակուսային ձևեր: Քառակուսային ձևի բերումը կանոնական տեսքի:

Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Անվերջ փոքր և անվերջ մեծ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Զուգամետ հաջորդականությունների հատկությունները: Մոնոտոն հաջորդականություններ: «պ» թիվը: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիան: Ֆունկցիայի սահմանը և անընդհատությունը: Երկու նշանավոր սահմաններ: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը և նրա երկրաչափական իմաստը: Ֆունկցիայի դիֆերենցիալը: Բարձր կարգի ածանցյալներ և դիֆերենցիալներ: Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմները: Անորոշությունների բացումը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականների ֆունկցիաներ: Հիմնական հասկացողություններ, սահմանը և անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, դիֆերենցիա: Ածանցյալ ըստ ուղղության: Գրադիենտ: Ֆունկցիայի էքստրեմումները: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի հաշվման եղանակները: Ռացիոնալ կոտորակների, իռացիոնալ և եռանկյունաչափական արտահայտությունների ինտեգրումը: Որոշյալ ինտեգրալ և նրա հատկությունները: Նյուտոն-Լայբնիցի բանաձևը: Որոշյալ ինտեգրալի հաշվման եղանակները: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ:

Անջատվող փոփոխականներով, համասեռ և համասեռի բերվող հավասարումներ: Առաջին կարգի գծային և գծայինի բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային հաստատուն գործակիցներով համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Թվային շարքեր: Շարքի զուգամիտությունը և տարամիտությունը: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Նշանափոխ շարքեր: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Բացարձակ և պայմանական զուգամետ շարքեր: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր:

 

2 Ինֆորմ. տեխնոլ. և համակարգեր 6 կրեդիտ, 180 ժամ

 

Դասընթացի բովանդակությունը և խնդիրները:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաները որպես հաշվիչ տեխնիկայի միջոցների, կապի, ինֆորմացիայի պահպանման և արտապատկերման միջոցներ: Տնտեսագիտական ինֆորմացիան, նրա դերը, դասակարգումը, ինֆորմացիայի ֆիզիկական ու տրամաբանական կառուցվածքները, քանակական բնութագրերը: Ինֆորմացիայի հավաքագրման, գրանցման, նախապատրաստման և մշակման տեխնոլոգիական գործընթացի նախագծումը: Ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակման համակարգի նախագծման մեթոդիկան ու կազմակերպումը: Խնդիրների ալգորիթմացում, համակարգերի մաթեմատիկական, ծրագրային և տեխնիկական ապահովում, կիրառական ծրագրերի փաթեթներ: Տվյալների բանկեր և բազաներ: Տվյալների ինտեգրացված մշակումը և պահպանումը:

Տվյալների բազաների կառավարման համակարգեր: Ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակումն ու կառավարման գործառույթները: Օպերատիվ կառավարման ինֆորմացիայի մշակման ավտոմատացումը: Կոմերցիոն ցանցի կիրառումը: «Բանկ-կլիենտ» համակարգը: Կառավարման տակտիկական և ռազմավարական խնդիրների ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակումը: Ինֆորմացիոն համակարգերն ու ավտոմատացված աշխատատեղերը: Բազմաֆունկցիոնալ ծրագրային կոմպլեքսները որպես ինտեգրացված ինֆորմացիոն համակարգի ստեղծված հիմք: Ցանցային տեխնոլոգիաներ: Համակարգչային ցանցեր, ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները: Լոկալ համակարգչային ցանցեր, գլոբալ ցանցեր: Ինֆորմացիայի պաշտպանությունը ինֆորմացիոն համակարգում: Ինֆորմացիայի պաշտպանման միջոցներն ու եղանակները:

 

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները:

 

3 Տնտեսա-մաթ. մեթոդներ և մոդելավորում 7 կրեդիտ, 231 ժամ

Էկոնոմիկա - մաթեմատիկական մոդելավորում

Գծային ծրագրավորման հիմնական խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը, նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ:

Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը, օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և սահմանափակումների համակարգը:

Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը անասնաբուծության մեջ: Կերային ռացիոնի, հոտի օպտիմալ կազմի որոշման, կերերի օպտիմալ օգտագործման խնդիրների մոդելավորումը:

Տնտեսագիտական պրոցեսների մոդելավորումը բուսաբուծության մեջ: Ցանքատարածությունների օպտիմալ կառուցվածքի, ցանքաշրջանառության օպտիմալ տարբերակի որոշման խնդիրների մաթեմատիկական մոդելների մշակումը: Արտադրության օպտիմալ մասնագիտացման և տեղաբաշխման խնդրի մոդելավորումը:

Մեքենա-տրակտորային հավաքակայանի օպտիմալ կազմի որոշման, օպտիմալ համալրման և օպտիմալ օգտագործման խնդիրների առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

4 Վիճակագրություն 10 կրեդիտ, 321 ժամ

 

Ծրագրում զետեղվել են այն հիմնական հարցերը, որոնք վերաբերում են ժամանակակից վիճակագրության հիմունքներին: Նրա առաջին մասում արտացոլված են «Վիճակագրության ընդհանուր տեսության», իսկ երկրորդ մասում` «Սոցիալ տնտեսական վիճակագրության» հիմունքները:

«Վիճակագրության ընդհանուր տեսության» մեջ տրվում է գիտության առարկայի սահմանումը, մեթոդը, խնդիրները, ուսումնասիրվում է վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և խմբավորման մեթոդաբանությունը, միջին մեծություններն ու վարիացիայի ցուցանիշները, փոխկապակցությունները, սոցիալ-տնտեսական երևույթների դինամիկան:

«Սոցիալ տնտեսական վիճակագրության» մեջ առանձնակի ուշադրության են արժանացել գների, ֆինանսների, պետ բյուջեի և բանկերի, ապահովագրության, վարկի և դրամաշրջանառության, արտադրության և շրջանառության ծախքերի վիճակագրության, ազգային հաշիվների համակարգի, մակրոտնտեսական ցուցանիշների վիճակագրության, վճարային և առևտրային հաշվեկշիռների, ապրանքաշրջանառության (մեծածախ, մանրածախ, համախառն և զուտ) վիճակագրության ցուցանիշներին վերաբերող բաժինները: Ժողովրդագրության, բնակչության, աշխատաշուկայի տնտեսության առանձին ճյուղերի արտադրանքի, մասնավորապես գյուղատնտեսության արտադրանքի հաշվառման, բուսաբուծության և անասնաբուծության ճյուղերի արտադրանքների, միջազգային համադրումների, աշխատանքի, աշխատավարձի և արտադրողականության, բնակչության կենսամակարդակի:

 

5 Կենսագործունեության անվտանգություն 3 կրեդիտ 90 ժամ

 

Ներածություն: «Կենսագործունեության անվտանգություն» առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները: Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների ներդրման տնտեսական արդյունավետության որոշումը: «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգության» ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականությունները այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների պլանավորումը և ֆինանսավորումը: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները: Էլեկտրոհարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

6 Էկոնոմետրիկա 6 կրեդիտ, 180 ժամ

 

Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` էկոնոմետրիկ մոդելավորման հիմնական ասպեկտները, էտապները և հիմնահարցերը: Զույգային ռեգրեսիա և կոռելացիա, բազմակի ռեգրեսիա և կոռելյացիա, փոքր քառակուսիների մեթոդը, կոռելացիայի բազմակի և մասնակի գործակիցները, դետերմինացիայի բազմակի գործակիցը ժամանակային շարքերը էկոնոմետրիկ հետազոտություններում, տրենդային /միտումի/, պարբերական բաղադրիչի և սեզոնայնության բացահայտումը, ժամանակային շարքերի մոդելների հիման վրա կանխատեսման իրականացումը: Վիճակագրական տվյալների վերլուծության և ընդհանրացման հիմնախնդիրները, ավտոկոռելյացիա, Դարվին Վոթսոնի չափանիշը:

 

7 Ագրոէկոլոգիա և շրջակա միջավայրի պաշտպանություն 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմները և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

8 Քաղ. պաշտպանություն և անվտանգությունը արտակարգ իրավիճակներում

5 կրեդիտ, 171 ժամ

 

Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը, և կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու եղանակները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափական և քիմիական հետախուզության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման, բաշխման և օգտագործման կարգը:

Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

9 Անասնաբուծական արտադրանքների վերամշակում և պահպանման տեխնոլոգիա

4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Կաթի և կաթնամթերքների սննդային և կենսաբանական արժեքները: Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի նախնական մշակումը տնտեսություններում: Անարատ կաթնամթերքների, պաղպաղակի, պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները:

Մսի քիմիական կազմը: Անասունների մորթի տեխնոլոգիան: Մսի նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների, կիսաֆաբրիկատների և մսային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը, նրանից պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների արտադրության տեխնոլոգիան:

Կաշիների ստացման տեխնոլոգիան: Կաշիների դասակարգումը: Կաշիների ներկրման գործընթացները: Կաշիների դաբաղումը, պիկելումը: Թավշակաշվի և մորթիների ստացման արտադրական գործընթացները:

 

10 Ընդհանուր քիմիա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Ատոմի կառուցվածք, կապերի տեսակները, V խմբի տարրեր, նրանց միացությունները: Ազոտական և ֆոսֆորական պարարտանյութեր: Օքսիդա-վերականգման ռեակցիաներ, օքսիդացման աստիճան: Քիմիական կինետիկա, կատալիզ, ֆոտոքիմիական ռեակցիաներ: Լուծույթներ: Քիմիական հատկությունները, կոնցենտրացիաների արտահայտման ձևերը: Քիմիական հավասարակշռություն, ուժեղ և թույլ էլեկտրոլիտներ: Ջրածնական ցուցիչ` pH, բուֆերային ազդեցություն, pH-ի որոշումը գունաչափական եղանակով, ինդիկատորներ: Հիդրոլիզ, հիդրոլիզի հաստատուն, հիդրոլիզի աստիճան: Լուծելիության արտադրյալ: Նստվածքների առաջացման պայմանը: Կոմպլեքս միացություններ, նրանց կիրառումը անալիտիկ քիմիայում: Որակական անալիզ` կատիոնների, անիոնների խմբերը, խմբային և մասնակի ռեակցիաներ: Քանակական անալիզ: Կշռային անալիզ: Ծավալային անալիզ` չեզոքացման մեթոդ: Օքսիդա-վերականգման մեթոդ` պերմանգանատչափություն, իոդաչափություն: Քրոմատոգրաֆիա:

 

11 Մանրէակենսաբանության հիմունքներ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Առարկայի խնդիրները: Միկրոօրգանիզմների խմբերը, դասակարգումը, անվանակարգումը: Միկրոօրգանիզմների ձևը և կառուցվածքը, ֆիզիոլոգիան, փոփոխականությունը, արտաքին միջավայրի գործոնների ազդեցությունը միկրոօրգանիզմների կենսագործունեության վրա, միկրոօրգանիզմների տարածվածությունը բնության մեջ և դերը նյութերի շրջանառությունում: ՈՒսմունք ինֆեկցիայի մասին, իմունիտետ: Խմորման արտադրությունների մանրէակենսաբանություն:

 

12 Անասնաբուծական արտադրության արտադրանքի տեխնոլոգիա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Անասնապահությունը որպես ժողովրդական տնտեսության առաջատար ճյուղ, վարման համակարգը, նախապայմանները և հիմնախնդիրները: Ռեգիոնալ անասնապահության կողմնորոշիչները:

Գյուղատնտեսական կենդանիների տնտեսական հատկանիշները, ցեղագոյացման գործոնները, ցեղերի դասակարգումը և կատարելագործման ու շրջայնացման խնդիրները:

Կենդանիների համակազմվածքը, աճի ու զարգացման օրինաչափությունները, հաշվառման մեթոդները: Նախիրների և հոտերի սերնդատվությունը, վերարտադրությունը և մթերատվությունը:

Բուծման հիմունքները, սելեկցիոն տոհմային պլան: Կենդանիների կերակրման հիմունքները: Կերերի դասակարգումը, դրանց սննդարարության համալիր գնահատումը: Նորմավորված կերակրման խնդիրները: Անասնապահության կերի բազայի ամրապնդման ուղիները: Տավարաբուծության, ոչխարաբուծության, խոզաբուծության, թռչնաբուծության և մասնավոր անասնաբուծության այլ ճյուղերի արտադրատեխնոլոգիական խնդիրները: Անասնաբուժական համակարգի, սպասարկող այլ ծառայությունների և անասնաբուծական մթերքների ու հումք վերամշակող ձեռնարկությունների ներդաշնակվածությունը ճյուղին:

 

13 Բուսաբուծական արտադրության արտադրանքի տեխնոլոգիա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Բուսաբուծությունը որպես` արտադրության ճյուղ, նրա խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը: Սերմնաբուծությունը որպես բերքատվության բարձրացման կարևոր պայման: Հացահատիկային և հատիկաընդեղեն մշակաբույսերի սորտային կազմը, կենսաբանական առանձնահատկությունները և մշակության տեխնոլոգիաները;

Կարտոֆիլի, շաքարի և կերի ճակնդեղների, ծխախոտի և կերային մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները:

Բանջարաբուծությունը որպես բուսաբուծության ճյուղ: Բանջարաբոստանային մշակաբույսերի սորտային կազմը և մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրունտում:

 

14 Այգեպտղաբուծություն 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և արտադրության ճյուղ, նրա խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը, նրանց ընդհանուր բնութագիրը և ժող. տնտեսական նշանակությունը: Հանրապետության համար կարևորագույն մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները, սորտային կազմը: Դրանց մշակության տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները գյուղացիական /ֆերմերային/ տնտեսություններում: Հիմնական մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, սորտային կազմը և մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրունտում: Խաղողի վազի և պտղատու մշակաբույսերի ագրոկենսաբանական հիմունքները: Վեգետատիվ բազմացում և տնկանյութի աճեցման տեխնոլոգիա, այգու հիմնումը և խնամքը, խաղողի և պտուղների արտադրության մասնագիտացումը և սորտերի տեղաբաշխումը ըստ ՀՀ գյուղատնտեսական գոտիների: Սորտերի կենսաբանական և արտադրատնտեսական առանձնահատկությունները:

 

15 Բուսաբուծական արտադրանքի վերամշակման և պահպանման տեխնոլոգիա

4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և որակի գնահատումը, հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները, մեթոդներն ու գործընթացները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր ոլորտներում կիրառման առանձնահատկությունները:

Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն ու եղանակները, հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի պահպանության տեխնոլոգիաները:

Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի վերամշակման տեխնոլոգիաները, պահածոյագործության և գինեգործության հիմունքները, կոմբինացված կերերի արտադրություն:

 

16 Անասնաբուծական մթերքների ապրանքագիտություն և ստանդարտացում

4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Ընդհանուր ապրանքագիտություն:Անասնաբուծական մթերքների և հումքի դասակարգումը ըստ ծագման, քիմիական կազմի, մշակման աստիճանի և դրանց տեսականին: Մթերքների և հումքի որակի ապրանքագիտական գնահատման եղանակները, էներգետիկ գնահատումը:

Մասնավոր ապրանքագիտություն. մսի և մսամթերքների ապրանքագիտություն, կաթի և կաթնամթերքների ապրանքագիտություն, ձվի և ձվամթերքների ապրանքագիտություն, մեղրի և մեղվաբուծական այլ մթերքների ապրանքագիտություն, ձկան և ձկնամթերքների ապրանքագիտություն, անասնաբուծության հումքի ապրանքագիտություն, մթերքների և հումքի ստանդարտավորումն ու որակի կառավարումը:

 

17 Բուսաբուծական մթերքների ապրանքագիտություն և ստանդարտիզացիա

4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Առարկայի ծրագիրը իր մեջ ընդգրկում է ապրանքների ձևավորման համար անհրաժեշտ հիմնական հարցերը, հաշվի առնելով գիտության նվաճումները և ճյուղի զարգացման հեռանկարները:

Բուսաբուծական մթերքների ապրանքագիտության տեսության հիմունքները: Ապրանքների սպառողական արժեքները, ապրանքագիտության ստեղծման պատմությունը և զարգացումը:

Ապրանքագիտությունը որպես գիտական դիսպլիցին` կապված ազգաբնակչության կենսամակարդակի բարձրացման ընդհանուր գործընթացի հետ: Որակի բարձրացումը, պահպանումը, ապրանքների կորուստների իջեցումը, մարդկանց սննդի կազմի բարելավումը, տեսականու ընդլայնումը և ստանդարտացման կատարելագործումը:

Ապրանքի որակը: Ապրանքի որակը որպես սպառողական արժեքի գլխավոր հատկություն:

Որակի ցուցանիշները և մակարդակը: Ապրանքի որակի գնահատման ժամանակ օգտագործվող ցուցանիշները, նշանակման երկարակեցությունը, էրգոնոմիկան և էսթետիկական ցուցանիշները:

Որակի կախվածությունը տարբեր գործոններից, արտադրության, շրջանառության և օգտագործման ոլորտներից:

Արտադրանքի տեսակը: Արդի ժամանակաշրջանում ապրանքի որակի բարձրացման և պահպանման նշանակությունը:

Բուսաբուծական մթերքների հետազոտման և որակի հսկողության եղանակները: Բուսաբուծական մթերքների օրգանոլեպտիկ, չափադրական, էքսպերտ, ռեգիստրացիոն, հաշվարկային և սոցիոլոգիական հետազոտությունները:

 

Մթերքների հետազոտման և հսկողության տեսակները: հետազոտությունների արդյունքների ճշտության գնահատականը և ապրանքի որակի գնահատման մակարդակի եղանակները:

Բուսաբուժական մթերքների ստանդարտացումը: Ստանդարտացման դերը բուսաբուծական մթերքների արտադրության, տեղափոխման, պահպանման և իրացման գործում: Ստանդարտացման պետական համակարգը: Ստանդարտների կատեգորիաները և տեսակները: Ստանդարտների և տեխնիկական պայմանների մշակումն ու հաստատումը: Ստանդարտների գործունեության ժամկետները և նրանց ներդրումը:

 

18 Ինֆորմատիկա 6 կրեդիտ, 180 ժամ

 

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները:

Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր:

Ինֆորմատիկայի մուտքագրման, ելքավորման և հաղորդման սարքեր:

Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր, թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի և միջավայրի համակարգը և ստանդարտ գործառույթների գրադարանը:

Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրերի մշակումը և կատարման փուլերը:

Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցերը և դրանց տիպերը:

 

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1 ՀՀ Արտադրողական ուժերի տեղաբաշխում 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Առարկայի նպատակն է հաշվառման և աուդիտի մասնագետներին տալ որոշակի գիտելիքներ ՀՀ բնական և արտադրողական ներուժի, բնակչության, տնտեսության կարևորագույն ճյուղերի տեղաբաշխման ներկա վիճակի և զարգացման հեռանկարների միտումների վերաբերյալ:

Առարկան ուսումնասիրում է արտադրողական ուժերի էությունը, սոցիալ-տնտեսական բնույթ, նրա կազմը, կառուցվածքը, տեղաբաշխման ուժեղ և թույլ կողմերը տարածության և ժամանակի մեջ, տեղաբաշխման օրինաչափություններն ու առանձնահատկությունը, սահմաններն ու ներքին կապերը: Ռեսուրսների տեղաբաշխումը բնականի և տնտեսականի հետ ընդգրկում է նաև արտադրանքները, վերամշակման կարողությունները, պահպանումը, կուտակումները, ապրանքային շղթաները, նրանց վեկտորական և ծավալային արժեքները: կարևորվում է ռեսուրսների պաշարների և վիճակի գնահատումը, օգտագործման կանոնակարգման ժամկետավորման, գնահատման և աուդիտի համար: ՈՒսումնասիրում է հաղորդակցման ուղիների նպաստավորությունը, անվտանգությունը, ծախսատարությունը, այլընտրանքը, միջազգային տնտեսական կապերը և այլն:

Ագրարային և մյուս ոլորտների բնական և արտադրական ռեսուրսների տեղաբաշխումը:

Առարկայի ուսուցման անհրաժեշտությունը էլ ավելի է մեծանում, քանի որ շուկայի պայմաններում ռեսուրսների տիրապետման, տնօրինման և օգտագործման գործում նվազում է պետության և աճում` առանձին տնտեսավարող սուբյեկտների դերը, հետևապես, աճում է նաև գործին քաջատեղյակ տնտեսագետ մասնագետների դերը:

 

2 ԱՊՀ զարգացման կանխատեսում և պլանավորում 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Առարկայի ուսումնասիրությունը իրականացում է հետևյալ հիմնական թեմաների գծով:

- Կանխատեսում և պլանավորում առարկայի էությունը և խնդիրները

- Կանխատեսման և պլանավորման մեթոդաբանական հիմունքները

- Կանխատեսման էությունը և դասակարգումը

- Կանխատեսման և պլանավորման հիմնական մեթոդները

- Սոցիալ-տնտեսական զարգացման ծրագրերի ու պլանների համակարգը և դրանց կառուցվածքը

- Ռազմավարական պլանավորում

- Բիզնես-պլանի էությունը, կառուցվածքը և մշակման կարգը

- Գյուղատնտեսական առաջադիմության կանխատեսում և պլանավորում

- ԱԱՀ ռեգիոնալ և մթերային ենթահամալիրների և գյուղատնտեսության վարման համակարգերի, ենթակառուցվածքների, վերամշակվող արդյունաբերության ու առևտրի, փոխադրումների զարգացումը կանխատեսումը և պլանավորումը

- Ինվեստիցիաների և սոցիալական զարգացման կանխատեսումը և պլանավորումը

- Գնագոյացման և շահույթի պետական կարգավորումը:

 

3 Բնօգտագործման էկոնոմիկա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Տնտեսության զարգացումը, էկոլոգիական գործոնները և խնդիրները: Տնտեսության էկոլոգիացումը: Բնօգտագործման օրինաչափություններն ու սկզբունքները: Տեխնածինից զարգացման կայուն տիպի անցման ուղղությունները: Տնտեսության զարգացման տեխնոլոգիան տիպի սահմանափակումը` ՀՀ տնտեսության տնտեսավարման ռազմավարությունը:

Տնտեսական համալիրների զարգացման էկոլոգիացումը և բնական ռեսուրսների օգտագործումը: ԱԱՀ անտառային համալիր, ջրային ռեսուրսներ, վառելիքա-էներգետիկ, մետալուրգիական, պարենի վերամշակման, տրանսպորտային ենթահամալիրները:

Շրջակա միջավայրի աղտոտումից պաշտպանելու տնտեսական հիմունքները: Բնօգտագործման ցուցանիշների օպտիմալացման առանձնահատկությունները, հասցված վնասի որոշումը, տնտեսական ցուցանիշները: Էկոլոգո-տնտեսագիտական շրջանացում: Բնական ռեսուրսների գնահատում: Նյութական արտադրության էկոլոգիական գնահատումը: Բնօգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը

Տնտեսության էկոլոգիացման մեխանիզմները: Պետությունը և շուկան շրջակա միջավայրի պահպանության գործում: Էկոլոգիացման տնտեսական մեխանիզմները և էկոլոգիական ճգնաժամի հաղթահարումը:

Հիդրոսֆերայի էկոլոգիական և տնտեսական հիմունքները: Բնապահպանության և ԳՏՄ-ի փոխազդեցությունը: Մարդկային գործոնի դերը: Բնապահպանական անվտանգություն:

Էկոլոգիական համակարգերի կառավարումը և մոնիտորինգը: Բնապահպանական և ռեսուրսախնայողական բիզնես-ծրագրերի տնտեսական հիմնավորումը:

Ձեռնարկության բնատնտեսական դիագնոստիկան և նրա ցուցանիշները: ՀՀ բնօգտագործման իրավիճակը, շրջակա միջավայրի պահպանության ուժեղ և թույլ կողմերը, խոչընդոտները, հնարավորությունները:

Բնօգտագործման կազմակերպությունների արտադրական կապիտալը, արտադրական և աշխատանքային ծախումները, դրանց արդյունավետության որոշման կարգը: Արդյունավետության ցուցանիշները: Արդյունավետ բնօգտագործման 21-րդ դարի առաջնային ուղղություններ: Շրջակա միջավայրի և բնական ռեսուրսների օգտագործման վրա տնտեսական գործունեության ազդեցությունը բնութագրող հիմնական տնտեսական ցուցանիշները: Ռեսուրսօգտագործման տնտեսական արդյունավետության ցուցանիշները, դրանց որոշման մեթոդիկան:

Շրջակա միջավայրի պահպանության համագործակցության և մոնիտորինգի կառույցները:

 

4 ԱԱՀ էկոնոմիկա 5 կրեդիտ, 150 ժամ

 

Տնտեսական օրենքների դրսևորման բնույթը գյուղատնտեսության մեջ: Գյուղատնտեսության արտադրական ռեսուրսների / հողի, ջրի, կապիտալի, աշխատանքի/ գնահատման պահանջի և տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը, ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը: Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը:

Գյուղատնտեսության ընդլայնված վերարտադրությունը` առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը: Ինտենսիվացումը որպես վերարտադրության ձև` ներկա փուլի առանձնահատկությունները: Ինտենսիվության և ինտենսիվացման տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշների համակարգը: Գյուղատնտեսության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային անվտանգություն:

Արտադրության տնտեսական արդյունավետության էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները, կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակների հաշվարկման մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման հիմնախնդիրները: Աշխատանքի արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը, դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ, եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական արդյունավետություն:

Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների տեղաբաշխման և մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների համակարգը գյուղատնտեսության մեջ: Կենտրոնացում, համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա:

Տարածաշրջանների էկոնոմիկա:

Գնագոյացումը և ագրարային շուկայի համակարգը:

Բուսաբուծական և անասնաբուծական առանձին ճյուղերի էկոնոմիկան / արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում, մասնագիտացում, ինտենսիվացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման հիմնախնդիրներ/: SWOT վերլուծություն:

 

5. Արտադրության կազմակերպում արդյունաբերական կազմակերպություններում

7 կրեդիտ, 210 ժամ

 

Ռեսուրսային ներուժի /հողի, արտադրամիջոցների, աշխատուժի/ ձևավորումը և ռացիոնալ օգտագործման կազմակերպումը,

- արդյունաբերական ձեռնարկությունների արտադրության /տնտեսության վարման համակարգ, ներտնտեսային կանխատեսում և պլանավորում, մասնագիտացում, ճյուղերի ռացիոնալ զուգակցում, արտադրության համակենտրոնացում, ձեռնարկությունների և ստորաբաժանումների չափեր, տնտեսական հաշվարկ շուկայի պայմաններում և աշխատողների նյութական խթանում/ ռացիոնալ կազմակերպումը,

 

- բուսաբուծական ու անասնաբուծական ճյուղերի և օժանդակ արդյունաբերական արտադրության կազմակերպումը,

 

- արդյունաբերական ձեռնարկությունների արտադրատնտեսական կապերն ագրոպարենային համակարգի մյուս ոլորտի /գյուղատնտեսական հումք վերամշակող, նյութատեխնիկական միջոցներ ապահովող, սպասարկումներ կազմակերպող/ ձեռնարկությունների /կազմակերպությունների/ հետ:

 

Դասընթացում ուսուցանվում է նաև գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրանքի պահպանման, վերամշակման և իրացման կազմակերպման հարցերը:

 

6 Մարքեթինգ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Մարքեթինգի մուտքը ՀՀ: Առանձնահատկությունները և առաքելությունները, հիմնադրույթները, սկզբունքները, ռազմավարությունն ու մարտավարությունը, տեսակետները, ծրագրերը, կազմակերպման սկզբունքները:

Մարքեթինգի շրջակա միջավայրը, գործոնների դասակարգումը, մակրոմիջավայրի /չվերահսկվող/ միկրոմիջավայրի /վերահսկվող/ գործոնները: ՈՒժեղ և թույլ կողմերը:

Մարքեթինգի հետազոտության համակարգը: Սպառողների ապրանքների, ապրանքային շուկաների, մրցակցության, մատակարարների, առևտրային միջնորդների, տեղեկատվության համակարգերի ուսումնասիրություն:

Սպառողական շուկաներ և գնորդների գնային ուսումնասիրությունը: Սպառողների սպառման վարքի «Սև արկղ»: Մարքեթինգի դրդիչ գործոնները և սպառողների պատասխան ռեակցիան: Սպառողների բնութագիրը և գնումների գործընթացը:

Շուկայի հատվածավորման էությունը, սկզբունքները, չափանիշները: Շուկայի հատվածի բնութագրիչները: Նպատակային հատվածի գրավման ալգորիթմը:

Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Էությունը, մակարդակները, կենսացիկլերը, ներկայացումը շուկայում: Ապրանք-նորույթ:

Գները և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում: Մարքեթինգային գների համակարգը: ՀՀ շուկայում գործող գների համակարգը, մակարդակը և դինամիկան: Գյուղատնտեսական արտադրանքի և գյուղին վաճառվող արտադրամիջոցների գների համարժեքությունը:

Մարքեթինգի կազմակերպման սկզբունքները: Մարքեթինգը տարբեր ոլորտներում: Ագրոմարքեթինգ և քոնսալթինգ: Ֆինանսական մարքեթինգ, մարքեթինգը մտավոր կապիտալի շուկայում, կապիտալ շինարարության օբյեկտների մարքեթինգ, ապահովագրական և արտերկրների հետ համատեղ ձեռնարկությունների մարքեթինգ: Միջազգային մարքեթինգ:

Ագրարային շուկաներ: Էությունը, տեղը, դերը, առանձնահատկությունները, պաշտպանվածությունը, ապրանքային և ֆինանսական կառուցվածքը: Գների համակարգը: Պահանջարկը և առաջարկը: Ներմուծում և արտահանում:

 

7 Առևտրի էկոնոմիկա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Առարկան խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդաբանությունը:

Առևտրի դերը և տեղը ՀՀ տնտեսության մեջ: ՀՆԱ-ի ինդեքս-դեֆլյատորը: Պարենային և ոչ պարենային ապրանքների ապրանքաշրջանառության ծավալները, կառուցվածքը, սպառման և արտադրության ծավալների հաշվեկշիռները: Ֆիզիկական ծավալների ինդեքսները:

Առևտրային համակարգի կազմակերպատնտեսական կառուցվածքը: Առևտրային քաղաքականության իրականացումը և մոնիտորինգի կառուցվածքը:

Առևտրի համակարգի հիմնական կապիտալը: Դրա դասակարգումը, գնահատումը, կազմը և կառուցվածքի տնտեսական գնահատումը, վիճակը բնութագրող ցուցանիշները, հաշվառումը: Արտադրամիջոցների խորացումը և ընդլայնումը: Կապիտալի մաշումը և վերականգնումը: Մաշվածքի գծային, լրացուցիչ, նախնական, ետընթաց, հավասարաչափ, հավասարաչափ-արտադրված ձևերը:

Շրջանառու կապիտալի նորմավորումը, նորմատիվը, շրջապտույտը:

Հիմնական և շրջանառու կապիտալի օգտագործումը արդյունավետության ցուցանիշները, հաշվարկման կարգը:

Առևտրային կազմակերպությունների աշխատանքային ռեսուրսների օգտագործման արդյունավետությունը: Աշխատանքի արտադրողականություն և բարձրացման ուղիները:

Ինվեստիցիաների պահանջի և տնտեսական արդյունավետության բիզնես ծրագրեր:

Առևտրային կազմակերպությունների արտադրական և շրջանառության ծախսերը: Դրանց դասակարգումը, կազմը կառուցվածքը: Ինքնարժեքի հասկացությունը, հաշվարկման օբյեկտները: Ծախսերի շրջապտույտը:

Դրամական հոսքերը և պաշարների համախառն և զուտ եկամուտը: Միջանկյալ արտադրանքը և ավելացված արժեքը: Փողի շրջապտույտը: Գինը և գնագոյացումը առևտրի համակարգում: Առանձնահատկությունները: Գների համակարգը: Գների ինդեքսացիան և ինդեքսները:

Առևտրային կազմակերպությունների գործունեության տնտեսական արդյունավետության ցուցանիշների համակարգը, որոշման մեթոդիկան:

Մարքեթինգը առևտրի համակարգում: Սկզբունքները, ֆունկցիաները, տիպերը, հիմնադրույթները, շրջակա միջավայրը, հետազոտության համակարգը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Ապրանքաշարժի և առաջշարժի պլանավորումը: Առաջշարժը որպես հաղորդակցման ձև, հաղորդակցման մշակման էտապները,

տարրերը: Առաջշարժը արտերկրի շուկաներում:Մեծածախ և մանրածախ առևտուր: Անհատական վաճառք և իրացման խթանումը:

Սպառողական շուկաներ և գնորդների վարքը: Շուկայի հատվածավորումը: Պահանջմունքների հետազոտումը և սպառողների վարքի մոդելավորումը: Պահանջմունքի ձևավորումը և իրացման խթանումը /ՒտրրՑՌր/: Աշխատանք հասարակայնության հետ /Public relutions/:

 

8 Հարկեր և հարկային քաղաքականություն 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

ՀՀ բյուջետային համակարգի էությունը և բյուջետային հարաբերությունների կարգավորման հիմունքները: ՀՀ պետական և համայնքային բյուջեները: ՀՀ բյուջետային համակարգը: Բյուջեի եկամուտները և ծախսերը: Բյուջեի եկամուտների կազմավորման աղբյուրները և ծախսերի ուղղություններն ըստ դասակարգման առանձին հոդվածների: Բյուջեի դեֆիցիտը և ծածկման ուղիները: Բյուջեների կազմման, քննարկման և հաստատման առանձնահատկությունները: Արտաբյուջետային հիմնադրամների էությունը և նշանակությունը: Հարկ վճարողները,հարկային գործակալ, հարկեր հավաքագրողները: Հարկման օբյեկտներ, հարկատրման միավորներ, հարկերի կազմավորման աղբյուրները, հարկային ժամանակաշրջան: Հարկադրույքը, դրա ձևերը և տեսակները: Հարկային արտոնությունները, դրանց էությունը, նշանակությունը, տեսակները և դասակարգումը: Հարկերի վճարման եղանակները և կարգը: Հասկացություն հարկային համակարգի մասին և նրա հիմնական տարրերը: Հարկերի դասակարգումը և դրանց չափանիշները: Հարկեր իրավաբանական և ֆիզիկական անձանցից: Համապետական և տեղական հարկեր: ՀՀ հարկային համակարգը: Հարկային համակարգի կառավարումը, դրանց գործառույթները, նպատակները և խնդիրները: Ավելացված արժեքի հարկի, ակցիզային հարկի, շահութահարկի, եկամտահարկի, գույքահարկի, հողի հարկի էությունը, դրանց հարկման օբյեկտները, վճարողները, դրույքաչափերը, հաշվարկման և բյուջե վճարման կարգն ու ժամկետները: Հաստատագրված վճարների, պետական և տեղական տուրքերի, մաքսատուրքի էությունը և հաշվարկման կարգը: Հարկեր վճարողների և հարկային մարմինների իրավունքները, պարտականություններն ու պատասխանատվությունը: Հարկային իրավախախտումների դեպքում պատասխանատվությունը, հարկային ստուգումների տեսակները, նպատակները և մեթոդները: Հարկման քաղաքականությունը գյուղատնտեսության բնագավառում:

 

9 ԱՊՀ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Գյուղատնտեսության կառավարման էությունը, հասկացությունը, օրինաչափությունները, սկզբունքները, կազմակերպության ներքին ու արտաքին միջավայրը, կառավարման համակարգի հասկացությունը և այլն: Կառավարման նպատակները, դրանց ընտրությունը, հստակ առաքելության սահմանումը: Նպատակների նվաճման գործում իրականացվող ֆունկցիաները (գործառույթները)` ռազմավարական պլանավորում, նրա տիպերը և իրացումը, շարժառիթի դերը պահանջմունքների և վարձահատույցի կազմակերպման գործում: Կառավարչական որոշումների ընդունման, վերահսկողության և հաղորդակցման կազմակերպման հարցերը: Կատարողների վրա ներգործության մեթոդները` տնտեսական, կազմակերպա-կարգադրական և սոցիալ-հոգեբանական: Կառավարման կադրերին` նրանց ընտրության, գնահատման, տեղաբաշխման, դաստիարակման, ռեզերվի պատրաստման, աշխատանքի կազմակերպման ու նորմավորման հարցերին: Կազմակերպության գործունեության արդյունավետության ապահովումն է հակամարտությունների ռիսկի, գիտատեխնիկական առաջադիմության, աշխատանքի և արտադրանքի որակի, մատակարարման և իրացման կառավարման հարցերին և այլն:

 

10 Աշխատանքի կազմակերպումը ԱՊՀ կազմակերպություններում 4 կրեդիտ,

120 ժամ

 

Աշխատանքը որպես հասարակականորեն օգտակար գործունեություն, աշխատանքի շուկան շուկայական տնտեսության համակարգում, աշխատանքային ռեսուրսներ, զբաղվածություն, աշխատանքի բաժանում և կոոպերացիա, աշխատանքի արտադրողականություն և արդյունավետություն, աշխատանքի պայմաններ, աշխատանքի և հանգստի ռեժիմ, աշխատանքային գործընթացների կազմակերպում, աշխատանքի նորմավորում, եկամուտներ և աշխատանքի վարձատրություն, սոցիալական զարգացում և կենսամակարդակ, աշխատանքի կառավարում շուկայական հարաբերությունների համակարգում:

 

11 Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ 4 կրեդիտ 120 ժամ

 

Միջազգային տնտեսական հարաբերությունների հասկացությունը, բնորոշումը, առարկան, մեթոդները, խնդիրները և գործառույթները: Միջազգային տնտեսական հարաբերությունների դերը տնտեսական և սոցիալական զարգացման գործում: Աշխատանքի միջազգային բաժանումը, տնտեսական կապերի զարգացման փուլերը: Արտադրության միջազգային մասնագիտացում, կոոպերացում: Արտաքին առևտրի տեսությունները: Տնտեսական կապերի ձևերը և տեսակները: Միջազգային առևտուրը տնտեսական հարաբերությունների համակարգում: Համաշխարհային շուկայական գների համակարգ: Տեխնոլոգիաների միջազգային առևտուր: Ծառայությունների միջազգային առևտրի տեսակները, շուկայի կարգավորումը: Ազատ տնտեսական գոտիների կազմակերպման անհրաժեշտությունը: Արտաքին տնտեսական գործարքներ, պայմանագրերի տեսակները: Առևտրային տերմիններ: Միջազգային արժույթային հարաբերություններ, արժույթային քաղաքականություն: Կապիտալի արտահանում, միջազգային հաշվարկներ: Ֆինանսավարկային միջազգային կազմակերպություններ: Տնտեսական ինտեգրացիա, զարգացման փուլերը և ձևերը: Տնտեսական համագործակցության կազմակերպման անհրաժեշտությունը:

Աշխատուժի միջազգային միգրացիա, պատճառները, կարգավորումը: Հայաստանի արտաքին տնտեսական կապերը: Օտարերկրյա ներդրումներ: Արտաքին կապերի հետագա զարգացումը: Հայաստանի ինտեգրացումը միջազգային կառույցներին: Պետության դերը արտաքին կապերի կարգավորման գործում:

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1 Ֆինանսներ, դրամաշրջանառություն, վարկ 6 կրեդիտ, 180 ժամ

 

Դրամի առաջացման և կիրառման նախադրյալները և անհրաժեշտությունը: Դրամի էությունը և գործառույթները: Շուկայական տնտեսության պայմաններում դրամի դերն ու զարգացումը: Դրամի տեսակները և դրանց առանձնահատկությունները: Դրամաշրջանառությունը և նրա կառուցվածքը: Տնտեսական շրջանառությունում դրամի թողարկումը: Կանխիկ դրամական շրջապտույտ և դրամաշրջանառություն, դրամաշրջանառության օրենքները և դրամական շրջապտույտի պետական կարգավորման մեթոդները: Անկանխիկ դրամաշրջանառություն և անկանխիկ հաշվարկների համակարգ: Հասկացություն պետության դրամական համակարգի, նրա ծագման և զարգացման պատմության մասին: Թղթադրամներ ու վարկային դրամներ և դրանց շրջանառության օրինաչափությունները: Արժեզրկման պատճառները և էությունը, դրա դրսևորման ձևերը: Արժեզրկման գործընթացի օրինաչափությունները և դրա կարգավորումը` մեթոդները, սահմանները, հակասությունները: Առանձին պետությունների դրամական համակարգերը: Արժութային համակարգ և արժութային հարաբերություններ` դրանց հասկացությունը, կատեգորիաները, տարրերը, զարգացումները: Արժութային կարգավորման համակարգում պետության վճարային և հաշվարկային հաշվեկշիռը: Վարկի անհրաժեշտությունը, էությունը, օրենքները և գործառույթները: Վարկի տեսակները և ձևերը: Վարկի դերը և սահմանները: Վարկը միջազգային տնտեսական հարաբերություններում: Վարկավորման ընթացակարգը, վարկային և փոխառության պայմանագրեր, դրանց իրավական և համեմատական բնութագրերը. վարկերի վերադարձման ու դրանց ապահովման և տոկոսադրույքների հաշվարկման եղանակները, վարկային հարաբերությունների իրավական կարգավորումը ՀՀ-ում: Փոխատվական տոկոս և նրա դերը: Փոխատվական տոկոսի մակարդակի ձևավորման հիմունքները: Փոխատվական տոկոսի սահմանները և վճարման աղբյուրները: Բանկերի առաջացումը, էությունը և դրանց դերն ու գործառույթները տնտեսության զարգացման գործում: Բանկային համակարգի հասկացությունը, նրա տարրերը, բանկերի տեսակները: Կենտրոնական բանկեր և դրանց գործունեության հիմունքները: Կենտրոնական բանկերի գործառույթները: Դրամավարկային քաղաքականության հիմունքները: Առևտրային բանկերը և դրանց գործունեությունը (գործառնությունները և ծառայությունները): Բանկերի կազմակերպաիրավական ձևերը, վերակազմավորումը և լուծարումը: Ոչ բանկային վարկային կազմակերպությունները, դրանց դերը ֆինանսական շուկայում, գործունեության իրավական կարգավորումը: Միջազգային ֆինանսական և վարկային ինստիտուտներ:

 

2 ԱՊՐԱՆՔԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ 5 կրեդիտ, 150

 

Ապրանքագիտության տեսություն առարկան, խնդիրները, ուսումնասիրման մեթոդաբանությունը և մեթոդները:

Ապրանքների ապրանքագիտական հասկացությունը, մակարդակները, կենսացիկլերը: Ապրանքների դասակարգումը և կոդավորումը: Դասակարգման տիպերը, սկզբունքները, կանոնները, հատկանիշները, ձևերը:

Ապրանքատեսականի: Բնորոշումը, բնութագրող ցուցանիշները, տեսականու ձևավորումը և վերահսկողությունը:

Ապրանքների սպառողական հատկությունները և նրանց ներկայացվող պահանջները: Սպառողական հատկությունների բնութագրերը: Սոցիալական նշանակման հատկությունները, նրանց բնութագիրը: Ապրանքների ֆունկցիոնալ, հուսալիության, էրգոնոմիկան, գեղագիտական, էկոլոգիական, անվտանգության հատկությունները: Որակի ցուցանիշները, որոշման արդյունքների էկոնո-մաթեմատիկական մշակումը:

Ապրանքների սպառողական հատկությունների և որակի ցուցանիշների առաջնահերթության գնահատում: Որակի ցուցանիշների կշռելիության գործակիցների որոշման արժեքային ռեգրեսիվ կախվածության, սահմանային և նոմինալ արժեքների, փորձագիտական, սոցիոլոգիական մեթոդները: Առանձին ապրանքների գեղագիտական ցուցանիշների կարևորության բնութագիրը:

Ապրանքների որակի գործոնները, դրանց դասակարգումը: Հումքի և ելանյութի քիմիական, ֆիզիկական, ֆիզիկաքիմիական և կենսաբանական բնութագրերը: Որակի փոփոխություն առաջացնող և որակը պահպանմանը նպաստող գործոնների բնութագրերը:

Ապրանքների վերաբերյալ տեղեկատվության ստացումը, մշակումը, պահպանումը և առաքումը: Տեղեկատվության դերը, դասակարգումը, ձևերը: Մակնիշա-պայմանագրային, շահագործական-ուղեկցման, գովազդային տեղեկատվություն:

Ապրանքների որակի կառավարման համակարգը, վերահսկումը որակի վիճակագրական-տնտեսական վերլուծությունը: Որակի մակարդակը գնահատման մեթոդները /դիֆերենցիալ,կոմպլեքսային, խառը/:

Ապրանքների որակի մակարդակի գնահատումը ցանկալիության ֆունկցիայի կիրառմամբ:

Ապրանքի մրցունակությունը,գնահատման գործոնները: Մրցունակության ցուցանիշները, բարձրացման ուղիները:

Ապրանքների փորձաքննությունը, դերը, կառուցվածքը, տեսակները: Փորձագետի եզրակացության կառուցվածքը և բովանդակությունը: Ապրանքների ստանդարտացումը և սերտիֆիկացումը: Էությունը, նպատակը, խնդիրները, նորմատիվային փաստաթղթերը, մեթոդիկան, ցուցանիշները:

Ապրանքների սերտիֆիկացումը: Սերտիֆիկացման, ստանդարտացման և չափագիտության մարմիններն ու ծառայությունները:

Սպառողների իրավունքի պաշտպանություն: Նորմատիվային հիմքերը: Սպառողների իրավունքներն ապրանքների վերաբերյալ տեղեկատվություն ստանալու, տիրապետելու, օգտագործելու և տնօրինելու բնագավառում:

 

3 Տնտեսական գործունեության վերլուծություն 7 կրեդիտ, 231

 

Ագրոպարենային համակարգի ձեռնարկություններում ֆինանսատնտեսական գործունեության վերլուծության նպատակը, խնդիրները և կիրառվող մեթոդները շուկայական էկոնոմիկայի պայմաններում: Ոչ ընթացիկ ակտիվներով, էներգետիկ և աշխատանքային ռեսուրսներով ապահովվածությունը և նրանց օգտագործման արդյունավետությունը պայմանավորող գործոնների վերլուծությունը: Աշխատանքի վարձատրության ֆոնդի օգտագործման արդյունավետությունը և աշխատանքի արտադրողականության մակարդակը, հարաբերակցությունը: Գյուղատնտեսական և վերամշակող ձեռնարկությունների արտադրանքների գծով առաջադրանքների կատարումը ապահովող գործոնների վերլուծությունը: Միավոր և համախառն արտադրանքի հաշվով կատարված արտադրական ծախսումների ու նրա կառուցվածքի գծով տեղի ունեցած փոփոխությունները և տարբեր գործոնների ազդեցությունը: Արտադրությունում կատարվող ներդրումները և նրա տնտեսական արդյունավետությունը: Ըստ արտադրանքների, ճյուղերի և տնտեսության առումով շահույթի և շահութաբերության մակարդակի դինամիկան, տեղի ունեցած փոփոխությունները և պայմանավորվող գործոնների վերլուծությունը: Ձեռնարկության միջոցների կազմակերպման աղբյուրների կազմի ու կառուցվածքի գծով տեղի ունեցած փոփոխությունների, ընթացիկ ակտիվներով ապահովվածություն ու օգտագործման արդյունավետության, ֆինանսական կայունության, վիճակագրության և հաշվեկշռի իրացվելիությունը բնութագրող բացարձակ ու հարաբերական ցուցանիշների վերլուծությունը: Ձեռնարկությունների ֆինանսա-տնտեսական գործունեության համալիր գնահատումը հիմնական տնտեսական ցուցանիշների բալային եղանակով:

 

4 ՍՆՆԴԱՄԹԵՐՔՆԵՐԻ և ՀՈՒՄՔԻ ՍԵՐՏԻՖԻԿԱՑՈՒՄ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Պարենային օրենսդրության միջազգային և ազգային տեսանկյունները` հիմնված Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության պահանջների, Եվրոպական համագործակցության խորհրդի դիրեկտիվների, ՌԴ-ում, եվրոպական երկրներում և ՀՀ-ում գործող օրենքների վրա:

Կենդանական ծագման մթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման հիմունքները, սկզբունքները, նորմատիվ մեթոդական բազան և սահմանված կարգը ու կանոնները ՀՀ-ում և արտերկրում:

կենդանական ծագման մթերքի որակի և անվտանգության ապահովման արդիական գործելակերպը ու մեխանիզմները, Կոդեքս Ալիմենթարիուս հանձնաժողովի կողմից երաշխավորված` ռիսկերի հայտնաբերման, վերլուծության և ղեկավարման HACCP համակարգը ու Որակի համակարգերի ISO 9000:

Առարկայի ուսումնասիրության առաջնահերթ խնդիրն է պատրաստել կենդանական ծագման մթերքի փորձաքննության, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման ոլորտներին գիտակ մասնագետներ, որոնք կտիրապետեն ժամանակակից մեթոդներին և գործելակերպին, ձեռք կբերեն հիմնարար գիտելիքներ ու հմտություններ, ունակ կլինեն տալու կենդանական ծագման մթերքի որակի և անվտանգության սեփական գնահատականներ և կայացնելու որոշումներ:

Մսի և մսամթերքի, թռչնի մսի, ձվի և ձվամթերքի, կաթի և կաթնամթերքի, ձկան և ձկնամթերքի պարտադիր համապատասխանության հավաստման պարտադիր կարգը

ՀՀ-ում, նմուշառման մեթոդները /միջազգային և ազգային պահանջներ/: Զգայորոշման և ֆիզիկաքիմիական ցուցանիշներ: Հիգիենիկ ցուցանիշների նորմավորումը և որոշման մեթոդները /մանրէաբանական ցուցանիշներ, բազմաքլորացված երկֆենիլներ, բենզապիրեն, N - նիտրոգամիններ, թունավոր տարրեր, հորմոնալ պատրաստուկներ/:

 

5 ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ ԵՎ ԱՈՒԴԻՏ 6 կրեդիտ, 180 ժամ

 

Հաշվապահական հաշվառման կազմակերպման կառուցվածքը ԱՊՀ-ի ձեռնարկություններում սեփականության հարաբերությունների տարբեր ձևերում: Գյուղատնտեսական հումք վերամշակող ձեռնարկությունները: Օժանդակ արտադրությունների տեսակները և հաշվառման սկզբունքները գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում: Բուսաբուծության ճյուղի ծախսերի հաշվառման առանձնահատկությունները և սկզբունքները, հաշվառման օբյեկտները, հոդվածները և հաշվառման խնդիրները: Բուսաբուծության ծախսերի սկզբնական և հաշվապահական հաշվառումը: Բուսաբուծության արտադրանքի ինքնարժեքի հաշվարկման առանձնահատկությունները և օբյեկտները: Անասնաբուծության ճյուղի ծախսերի հաշվառման առանձնահատկությունները և սկզբունքները: Ճյուղի ծախսերի հաշվառման օբյեկտները, ծախսերի հաշվառման հոդվածները: Անասնաբուծության արտադրանքի ինքնարժեքի հաշվարկման մեթոդները: ԱՊՀ-ի ձեռնարկությունների արտադրությունների և տնտեսությունների տեսակները: Բնակարանային-կոմունալ տնտեսության գծով ծախսումների և եկամուտների հաշվառումը:

Կենդանիների մատղաշների և բտվող կենդանիների դասակարգումը, հաշվառման խնդիրները:

Կենդանիների մատղաշների և բտվող կենդանիների սկզբնական փաստաթղթավորումը: Սինթետիկ և վերլուծական հաշվառման կազմակերպումը և դրանց փոխադարձ կապը: Հաշիվների թղթակցությունը: Կենդանիների մատղաշների և բտվող կենդանիների գույքագրումը և արդյունքների ձևակերպումը հաշիվներում:Գյուղատնտեսական արտադրանքի մուտքագրման և ծախսման հաշվառման կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական արտադրանքի իրացման և ֆինանսական արդյունքների հաշվառումը:

Գյուղացիական տնտեսությունների փոխհարաբերությունները գյուղատնտեսական արտադրանք վերամշակող ձեռնարկությունների հետ:Գյուղացիական տնտեսություններում պարզեցված ձևով հաշվառման կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում հաշվապահական հաշվետվությունների կազմման և ներկայացման կարգը:

 

6 ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՄԵՆԵՋՄԵՆԹ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Ֆինանսական մենեջմենթի բովանդակությունը և դրա տեղը կազմակերպության կառավարման համակարգում: Ֆինանսական մենեջմենթի նպատակը, խնդիրները և հիմնարար հայեցակարգերը: Ֆինանսական մենեջմենթի հիմքը հանդիսացող տեղեկատվական աղբյուրները: Ֆինանսական մենեջմենթի մաթեմատիկական հիմունքները: Դրամական հոսքերը և դրանց գնահատման մեթոդները: Ֆինանսական ակտիվների գնահատման մեթոդները, դրանց ռիսկը և եկամտաբերությունը: Ֆինանսական մենեջմենթի ռազմավարությունը. պորտֆելային ներդրումների ռիսկ և եկամտաբերություն, ներդրումների կառավարում, ներդրումային նախագծերի ռիսկ և արդյունավետության գնահատում, ներդրումային քաղաքականություն, կապիտալ ներդրումների բյուջեի ձևավորում, երկարաժամկետ ֆինանսավորման աղբյուրների կառավարում, ավանդական և նոր ֆինանսավորման մեթոդներ: Ֆինանսական մենեջմենթի մարտավարությունը. մարքեթինգի (շուկայավարության) ֆինանսներ, կապիտալի կառուցվածքի և գնային որոշումների ընդունման սկզբունքները` կշռված միջին և սահմանային, կապիտալի կառուցվածքի տեսություն, արտադրական և ֆինանսական լևերիջ, շահբաժնային քաղաքականություն, բիզնեսի (գործարարության) արժեք, շրջանառու կապիտալի կառավարում և այդ բնագավառում տարվող քաղաքականություն, պաշարների և դեբիտորական պարտքերի կառավարում: Դրամական միջոցների և դրանց համարժեքների կառավարումը: Կարճաժամկետ ֆինանսավորման ավանդական և նոր մեթոդները:

 

7 Ձեռնարկատիրական իրավունք 5 կրեդիտ, 150 ժամ

 

Ձեռնարկատիրական իրավունքի հասկացությունը և համակարգը: Ձեռնարկատիրական իրավունքի աղբյուրները, սկզբունքները, խնդիրները, նպատակները: Հասկացություն ձեռնարկատիրական իրավունքի սուբյեկտի և ձեռնարկատիրական իրավահարաբերության սուբյեկտի մասին: Ձեռնարկատիրական գործունեության իրավական կարգավորումը ՀՀ-ում: Տնտեսաիրավական նորմեր և հարաբերություններ: Ձեռնարկատիրական հարաբերությունների սուբյեկտները;

Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպական ձևերը: Իրավաբանական անձի ստեղծումը և լուծարումը: Առևտրային կազմակերպություններ: Տնտեսական ընկերակցությունների տեսակները: Ոչ առևտրային կազմակերպությունների տեսակները:

ձեռնարկատիրական գործունեության գույքային հիմքը: Ձեռնարկատիրական գործունեության պետական կարգավորումը: ձեռնարկատերերի` որպես ապրանք արտադրողների, գործունեության իրավական կարգավորումը: Կազմակերպության կառավարման իրավական հիմունքները: Ձեռնարկատերերի պատասխանատվությունը կառավարման ոլորտում իրավախախտումների վերաբերյալ: Արտադրանքի, աշխատանքների և ծառայությունների որակի իրավական կարգավորումը: Գնագոյացման իրավական կարգավորումը: Հաշվապահական հաշվառման, հաշվետվության և աուդիտի իրավական կարգավորումը: ներդրումների և արտաքին տնտեսական գործունեության իրավական կարգավորումը:

 

8 Ապահովագրական գործ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Ապահովագրության էությունն ու գործառույթների առանձնահատկությունը ապահովագրական պաշտպանվածության գծով: Ապահովագրական պատմությունը: Հայաստանի ապահովագրական շուկայի զարգացման հիմնական փուլերը և երկրի տնտեսական զարգացման կարևորագույն նշանակությունը: Ապահովագրության իրականացման կանոնակարգման հիմնական սկզբունքները: Պարտադիր և կամավոր ապահովագրության իրականացման հիմնական սկզբունքները: Պետությունը և ապահովագրությունը: Ապահովագրական գործի կազմակերպման հիմնական սկզբունքները: Ապահովագրական շուկայի հիմնական մասնակիցները և նրանց բնութագիրը: Ապահովագրական շուկայի մասնակիցների փոխհարաբերությունները: Ապահովագրության հիմնական տեսակներն ու օբյեկտները: Ապահովագրության տեսակների դասակարգման հիմնական սկզբունքները և դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական ռիսկի, կորուստի և ապահովագրական հատուցման էությունը: Ռիսկային իրադրություն և ապահովագրական պատահար: Ապահովագրական ռիսկերի տեսակներն ու դրանց կառավարումը: Անձնական, գույքային և պատասխանատվության ապահովագրության տեսակներն ու կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի և բազմամյա տնկարկների ապահովագրություն: Գյուղատնտեսական կենդանիների ապահովագրություն: Ապահովագրական դրույքի (սակագնի) կառուցվածքը և հաշվարկման հիմնական եղանակները: Անձնական և գույքային ապահովագրության դրույքի (սակագնի) հաշվարկման մեթոդներն ու դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական պահուստների էությունը և հիմնական տեսակները: Վերաապահովագրության էությունն ու դրա գործառույթների առանձնահատկությունը: Վերաապահովագրական շուկայի զարգացման հիմնական փուլերը: Ապահովագրական կազմակերպության կառուցվածքը: Ապահովագրական կազմակերպության տեսակները:

 

9 ԳՆԱԳՈՅԱՑՈՒՄԸ ՇՈՒԿԱՅԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

Առարկայի խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդները: Կուրսի բովանդակությունը:

Գնագոյացման տեսական հիմունքները: Արժեքի աշխատանքային և ոչ աշխատանքային տեսությունները կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Գնագոյացման գործոնները: Գինը արժեքից շեղող գործոնները: Գնային քաղաքականություն:

Գնագոյացման մեթոդաբանության հիմունքները կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Գների տեսական հիմնավորումը:

Գնագոյացման տնտեսական մեխանիզմները: Պահանջարկի և առաջարկի հարաբերակցության տեսությունը: Կորերի տեսությունը: Գնագոյացումը զուտ մրցակցային շուկայում: Գների, դրամական հոսքերի, համախառն ծախսերի, սահմանային եկամտի, սահմանային ծախսերի ձևավորման մեխանիզմը կարճ ժամկետում: Գնի, նվազագույն և առավելագույն շահույթի ձևավորման մեխանիզմը կարճ և երկար ժամկետում:

Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային շուկայի պայմաններում:

Գնագոյացումը և գները օլիգոպոլային շուկայի պայմաններում:

Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային մրցակցային շուկայի պայմաններում: Գնագոյացումը և ռեսուրսների օգտագործումը մոնոպսոնային շուկայի պայմաններում:

ՀՀ շուկայի պայմաններում գործող գների համակարգը: Գների օրենսդրական և վարչական կարգավորումը:

Գնագոյացումը միջազգային առևտրում: ՀՀ արտաքին առևտրի գների մակարդակը և դինամիկան: Ներմուծման և արտահանման գնային քաղաքականությունը:

Գնագոյացումը և գյուղացիական տնտեսությունը: Գնագոյացման առանձնահատկությունները գյուղատնտեսության մեջ կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում

Գների ինդեքսացիան: Գների ինդեքսները ըստ տնտեսության հատվածների:

Սպառողական ապրանքների և ծառայությունների գների և սակագների ինդեքսները: Գյուղատնտեսական մթերքների իրացման միջին գները և ինդեքսները: Բնակչությանը մատուցված առանձին տեսակի ծառայությունների միջին սակագները և գները:

Տրանսպորտային փոխադրումների սակագները և ինդեքսները: Արդյունաբերական արտադրանքների գները և գների ինդեքսները: Գների ինդեքսները շինարարությունում:

 

10. ՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՏԵԽՆՈ-ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԵՎ ԲԱԿՏԵՐԻՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ՎԵՐԱՄՇԱԿՈՒՄ 3 կրեդիտ,

90 ժամ

 

Հումքի տեխնոքիմիական և մանրէաբանական հսկողության հիմնական հարցերը: Կաթնամթերքների և մսամթերքների արտադրության տեխնոլոգիական գործընթացների հսկողությունը:

Պատրաստի մթերքի որակի, տարայի, փաթեթավորման, պիտակավորման պահպանման հսկողություն:

Սարքավորումների, արտադրամասերի, ինվենտարի լվացման, ախտահանման հսկողություն: Կաթնամթերքների, մսամթերքների որակի հիմնական ցուցանիշները` քիմիական կազմը, սննդային, կենսաբանական և էներգետիկ արժեքները, ֆիզիկաքիմիական, կենսատեխնոլոգիական, կենսաքիմիական հատկությունները, անվտանգության և սանիտարահիգիենիկ նորմերը և այլն:

Ձեռնարկություններում տեխնոքիմիական և բակտերիոլոգիական հսկողության կազմակերպումը:

 

11. Անասնաբուծական մթերքների փորձաքննություն 6 կրեդիտ, 201 ժամ

 

Անասնաբուծական ծագման մթերքների պարտադիր համապատասխանության հավաստման պարտադիր կարգը ՀՀ-ում, նմուշառման մեթոդները /միջազգային և ազգային պահանջներ/: Զգայորոշման և ֆիզիկոքիմիական ցուցանիշները:

Հիգիենիկ ցուցանիշների նորմավորում և որոշման մեթոդները: Անասնաբուծական ծագման մթերքների փորձաքննությունը, դրա եղանակները և մեթոդները: Անասնաբուծական ծագման մթերքների կեղծման հատկանիշները և հայտնաբերելու մեթոդները: Որակի համակարգի 9000 շարքի ստանդարտները: Ռիսկերի վերլուծության և ղեկավարման ԿԱՀ-ի համակարգի և Որակի համակարգի ԻՍՕ 9000 շարքի ստանդարտների պահանջների համադրումը սննդարդյունաբերությունում:

 

12. Բուսակ. ծագման հումքի, մթերքների փորձագիտություն և անվտանգություն

6 կրեդիտ, 201 ժամ

 

Բուսական ծագման պարենային ապրանքների /ալկոհոլային և ոչ ալկոհոլային խմիչքներ, հացամթերքներ և պահածոյամթերքներ/ փորձագիտությունը որպես փաստաթղթերի և մթերքների որակի չափորոշիչները հաստատող գործունեություն:

Ընդհանուր հասկացողություն փորձաքննության նորմատիվ փաստաթղթերի վերաբերյալ: Փորձարկման լաբորատորիան, նրա հավատագրման կարգը, նրան ներկայացվող պահանջները, նպատակները, խնդիրներն ու պարտականությունները:

Արտադրանքի նմուշառում, նույնականացում և փորձարկում` ալկոհոլային և ոչ ալկոհոլային խմիչքներ - Դելենի կանոնը, քաղցուի շաքարայնության որոշման մեթոդը ըստ ՀՍՏ- 179 /ԳՈՍՏ 18242-72/, ալկոհոլային խմիչքների արտաքին տեսքը, գույնը, համը, հոտը, լցման լրիվությունը ըստ ԳՈՍՏ 23943-ի: Շաքարի զանգվածային խտության որոշումը ըստ ԳՈՍՏ 13192-ի, էթիլ սպիրտի ծավալային բաժնի որոշումը ըստ ԳՈՍՏ 13191 -ի, տիտրվող թթուների զանգվածային խտության որոշումը ըստ ԳՈՍՏ 14252 -ի, ցնդող թթուների խտության որոշումը ըստ ԳՈՍՏ 19193-ի, ընդհանուր և ազատ ծծմբային թթուների զանգվածային խտության, երկաթի, պղնձի, թունավոր տարրերի և ծանր մետաղների պարունակությունների որոշումը:

Գինեգործության մեջ օգտագործվող ՏՔՄՀ թիվ 1,2,3, 3-ա, 3-բ, 4-9 լաբորատոր մատյանները և նրանց նշանակությունը:

բ/պահածոյամթերքներ - պտղաբանջարեղենի վերամշակման արգասիքները, նմուշների նախապատրաստումը, նմուշառման մեթոդները: Տոմատամթերքների գույնի որոշումը, հանքային խառնուրդների որոշումը, բուտուլինաթթուների առկայության որոշումը, կաթնաթթվային մանրէների առկայությունը, խմորիչների և բորբոսասնկերի առկայությունը /ըստ ԳՈՍՏ 10444-12-88-ի և ըստ Հովարդի: պահածոյամթերքների զգայորոշման ցուցանիշները /արտաքին տեսք, համ, հոտ, գույն/: Ընդհանուր ֆիզիկաքիմիական ցուցանիշների որոշման մեթոդները:

գ/ Հացամթերքներ - զգայորոշման ցուցանիշներ /արտաքին տեսքը, ձևը, մակերևույթը, գույնը, համը, հոտը, փափուկ միջուկի վիճակը/: Նմուշառումը ըստ ՀՍՏ 33-ի, խոնավությունը ըստ ՀՍ 537-ի, թթվայնությունը ըստ ՀՍՏ 34-ի, ծակոտկենությունը ըստ ՀՏՈ 36-ի, շաքարի զանգվածային քանակի որոշումը, յուղի զանգվածային պարունակությունը և վերահաշվարկումը, ըստ չոր նյութերի /ԳՈՍՏ-5668/, թունավոր տարրերի որոշումը` սնդիկ, արսենի, պղինձ, կապար, կադմիում և ցինկ:

Հացամթերքների արտադրության մեջ օգտագործվող լաբորատոր ՏՔՄՀ թիվ 11 մատյանները և նրանց նշանակությունը:

Ընդհանուր ֆիզիկաքիմիական ցուցանիշների որոշման մեթոդները:

 

13 Ինվեստիցիաների տնտեսական գնահատում 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Ինվեստիցիաների և ինվեստիցիոն նախագծերի հասկացությունն ու դասակարգումը: Ինվեստիցիոն նախագծի կենսափուլերը:

Նախագծի վերլուծության ասպետկները: Չփոխհատուցվող ծախսեր: Ինվեստիցիոն նախագծի մասնակիցների ֆինանսական վիճակի վերլուծությունը: Պարտքի սպասարկման հիմնական սխեմաները (դասակարգումը): Ֆինանսավորման հատուկ դեպքեր: Հիմնական պարտքի վճարումների հետաձգումը: Հիմնական պարտքի վճարումների հետաձգումը տոկոսների կապիտալացմամբ: «Վճարումների կրիտիկական պահի» պրոբլեմը: Հիմնական պարտքի և տոկոսների վճարումները հավասար գումարներով: Ինֆլյացիայի հաշվառումը ֆինանսավորման և պարտքի սպասարկման սխեմաների գնահատման ժամանակ: Վարկի չափի և պարտքի սպասարկման սխեմայի ազդեցությունը վարկառուի ֆինանսական վիճակի ու նախագծի ֆինանսական իրացվելիության վրա: Ռիսկերի վերլուծությունը: Ինվեստիցիոն նախագծերի գործարարության (բիզնես) - պլանների մշակումը: Ինվեստիցիոն նախագծերի բիզնես-պլանների դերն ու նշանակությունը: Բիզնես-պլանի կազմը և կառուցվածքը: Ինվեստիցիաների տնտեսական գնահատման ծրագրային ապահովվածությունը:

 

14 Ձեռնարկատիրական գործի կազմակերպում 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

ՈՒսանողները պետք է ուսումնասիրեն և տիրապետեն դասընթացի նպատակը, խնդիրները և ոլորտները, մասնավորապես ձեռնարկությունների և ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպատնտեսական հիմունքները, ձեռնարկատիրության ձևերը, դրանց ընդհանուր և տարբերիչ գծերը: Դասընթացը ներառում է ձեռնարկության ապրանքային քաղաքականությունը, շուկայի ուսումնասիրության մեթոդները, մարքեթինգը և ձեռնարկատիրությունը, ռազմավարական մարքեթինգային պլանավորումը, ձեռնարկության ապահովագրական համակարգը, լիզինգը և ֆակտորինգը, ձեռնարկության արտաքին տնտեսական գործունեությունը, փոքր և միջին ձեռնարկատիրության ոլորտի զարգացման արդի հիմնահարցերը:

Ձեռնարկատիրական գիտելիքների իմացությունը որպես կառավարման կատարելագործման, տնտեսավարման առաջադիմական ձևերի կիրառման, գործարար մարդկանց ակտիվության ու նախաձեռնության բարձրացման կարևորագույն պայման:

Տեխնոլոգիաների միջազգային առևտուր: Ծառայությունների միջազգային առևտրի տեսակները, շուկայի կարգավորումը: Ազատ տնտեսական գոտիների կազմակերպման անհրաժեշտությունը: Արտաքին տնտեսական գործարքներ, պայմանագրերի տեսակները: Առևտրային տերմիններ: Միջազգային արժույթային հարաբերություններում արժույթային քաղաքականություն: Կապիտալի արտահանում, միջազգային հաշվարկներ: Ֆինանսավարկային միջազգային կազմակերպություններ: Տնտեսական ինտեգրացիա, զարգացման փուլերը և ձևերը: Տնտեսական համագործակցության կազմակերպման անհրաժեշտությունը:

Աշխատուժի միջազգային միգրացիա, պատճառները, կարգավորումը: Հայաստանի արտաքին տնտեսական կապերը: Օտարերկյա ներդրումներ: Արտաքին կապերի հետագա զարգացումը: Հայաստանի ինտեգրացումը միջազգային կառույցներին: Պետության դերը արտաքին կապերի կարգավորման գործում:

 

15 Կազմակերպությունների ֆինանսական վերլուծություն 5 կրեդիտ, 150 ժամ

 

Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական վերլուծության անհրաժեշտությունը: Ֆինանսական վերլուծության դերը տնտեսավարման պայմաններում, Տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական դրության ընդհանուր գնահատումը:

Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական արդյունքների վերլուծությունը: Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական արդյունքների ձևավորման և բաշխման մոդելը, շահույթի ցուցանիշների մակարդակի, դինամիկայի և կառուցվածքի վերլուծությունը, արտադրանքի ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) իրացումից շահույթի գործոնային վերլուծությունը, շահույթի օգտագործման վերլուծությունը, շահութաբերության ցուցանիշների համակարգը և հաշվարկման մեթոդները, շահութաբերության ցուցանիշների գործոնային վերլուծությունը:

Ֆինանսական կայունության, գործարար ակտիվության և իրացվելիության գնահատման ցուցանիշների ու դրանց հաշվարկման մեթոդիկան:

Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացումը և ռիսկերի գնահատման մեթոդիկան: Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման էությունը, սնանկացման պատճառները և ազդող գործոնները, անվճարունակության գնահատումը, տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման կանխատեսման մեթոդները, տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական առողջացման ուղիները, ֆինանսական պլանի կազմման համառոտ նկարագիրը, ռիսկի գնահատում:

 

16 Կոմերցիայի հիմունքներ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

 

Առարկան, խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդներն ու մեթոդաբանությունը: Կոմերցիոն գործունեության էությունը, օբյեկտները, սուբյեկտները: Կոմերցիոն և ոչ կոմերցիոն կազմակերպություններ: Կոմերցիոն գործունեության ոլորտները:

Կոմերցիոն կազմակերպությունների կառուցվածքը և կառավարումը ՀՀ-ում:

Կոմերցիոն գործունեության հոգեբանությունը և բարոյականությունը: Կոմերսանտին ներկայացված պահանջները, ձեռներեցի վարքագիծը, գործնական բանակցություններին նախապատրաստվելը, բանակցությունների վարումը:

Կոմերցիոն տեղեկատվություն և կոմերցիոն գաղտնիք, նրանց ներկայացվող պահանջները:

Ապրանքների առք ու վաճառքի պայմանագրերի կնքումը և կատարումը, նրանց բովանդակությունը, ժամկետները, փաստաթղթերը, դրոշմավորումը:

Ապրանքների գնումների և վաճառքի կոմերցիոն գործունեությունը: Միջնորդային գործառնություններ:

Կոմերցիոն հաշվարկների ձևերն ու մեթոդները, օգտագործվող փաստաթղթերը:

Կոմերցիոն գործունեության ենթակառուցվածք: Վարձակալական գործառնություններ: Կապալառուական պայմանագրերի կնքում և կատարում:

Կոմերցիոն գործունեությունը ապրանքների շրջանառության ոլորտում: Ձեռնարկատիրական ռիսկ:

Սպառողների շահերի պաշտպանությունը և կապը հասարակայնության հետ: Միջազգային կոմերցիոն գործառնություններ:

Կոմերցիոն կազմակերպությունների ֆինանսա-տնտեսական գործունեության վերլուծությունը և պետական վերահսկումը:

 

5. 311105 «Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճանը

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                        150 շաբաթ

    - քննաշրջանը`                                                 27 շաբաթ

    - պրակտիկա`                                                   19 շաբաթ

    այդ թվում` ուսումնական պրակտիկա -                              4 շաբաթ

    արտադրական պրակտիկա -                                         10 շաբաթ

    նախադիպլոմային պրակտիկա -                                      5 շաբաթ

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և

պաշտպանությունը`                                                  10 շաբաթ

- արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8-շաբաթյա արձակուրդը)`  36 շաբաթ

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

2.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար

__________________

        տնտեսագետ բակալավրի

պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2.-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

2.3. ՈՒսանողի ուսումնական ծանրաբեռնավածության առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

2.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

2.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

2.6.ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է լինեն 7-10 շաբաթ, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

6. 311105 «Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճանը

մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                        որակավորման աստիճանը

ծրագիրը:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է:

Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստացման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացված ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև

10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»

«Հայ ժողովրդի պատմություն»

«Հայոց լեզու և հայ գրականություն»

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»

«Օտար լեզու»

«Փիլիսոփայություն»

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ, ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացվել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր և մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությունը համապատասխան և մասնագիտական առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸԲ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացվել

 

311105 «Ապրանքագիտության և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

մասնագիտության Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                      որակավորման աստիճանը

ծրագիրը կրճատված ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

որակավորման աստիճանը իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան կամ գիտական կոչում և կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում`

Վարկերի վերադարձման ու դրանց ապահովման և տոկոսադրույքների հաշվարկման եղանակները, վարկային հարաբերությունների իրավական կարգավորումը ՀՀ-ում:

Ապրանքների սպառողական հատկությունների և որակի ցուցանիշների առաջնահերթության գնահատում:

Ապրանքների փորձաքննությունը, դերը, կառուցվածքը, տեսակները:

Ագրոպարենային համակարգի ձեռնարկություններում ֆինանսատնտեսական գործունեության վերլուծության նպատակը, խնդիրները և կիրառվող մեթոդները շուկայական էկոնոմիկայի պայմաններում:

Կենդանական ծագման մթերքի փորձաքննություն, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման հիմունքները, սկզբունքները, նորմատիվ մեթոդական բազան և սահմանված կարգը ու կանոնները ՀՀ-ում և արտերկրում:

Անասնաբուծության և բուսաբուծության արտադրանքի ինքնարժեքի հաշվարկման մեթոդները:

Գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում հաշվապահական հաշվետվությունների կազմման և ներկայացման կարգը:

Դրամական հոսքերը և դրանց գնահատման մեթոդները:

Ֆինանսական ակտիվների գնահատման մեթոդները, դրանց ռիսկը և եկամտաբերությունը:

Ֆինանսական մենեջմենթի մարտավարությունը. մարքեթինգի (շուկայավարության) ֆինանսներ, կապիտալի կառուցվածքի և գնային որոշումների ընդունման սկզբունքները:

Ապահովագրական դրույքի (սակագնի) կառուցվածքը և հաշվարկման հիմնական եղանակները:

Անձնական և գույքային ապահովագրության դրույքի (սակագնի) հաշվարկման մեթոդներն ու դրանց առանձնահատկությունները:

Գների ինդեքսացիան:

Հիգիենիկ ցուցանիշների նորմավորում և որոշման մեթոդները: Անասնաբուծական ծագման մթերքների կեղծման հատկանիշները և հայտնաբերելու մեթոդները: Որակի համակարգի 9000 շարքի ստանդարտները, ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ internet-ը:

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (մանկավարժական, կլինիկական, նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործելու իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 311105 «Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն»

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է.

_________________________

որակավորման աստիճանը

 

ա/ հումանիտար և սոցիալ - տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայության ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո - և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

 

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

1. Ընդհանուր տնտեսագիտական առարկաների հիմունքներին, որոնք անհրաժեշտ են տնտեսության պլանավորման, ֆինանսավորման, հաշվառման, տնտեսական վերլուծության, վերահսկողության, աուդիտի, արտադրության կազմակերպման և կառավարման, մարքեթինգի, մենեջմենթի և այլ խնդիրների հիմնավոր լուծման համար:

2. Շուկայական տնտեսության օրինաչափություններին, գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության, պահպանման և իրագործման, արտադրության միջոցների ապահովման ու ռացիոնալ օգտագործման, բիզնես ծրագրի մշակման առևտրի կազմակերպման, սպասարկման մեխանիզմների մշակման և տնտեսության շահութաբեր գործունեության ծավալման հիմունքներին;

3. Ֆինանսական հարցերին և վերահսկաման-աուդիտին վերաբերող հրահանգներին, որոշումներին, մեթոդական, նորմատիվային և այլ նյութերին, որոնք անհրաժեշտ են հաշվապահական հաշվառման կազմակերպական ու հաշվետվությունների կազմման համար:

4. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում հաշվապահական հաշվառման և աուդիտի կազմակերպման սկզբունքներին ու մեթոդներին, արտադրության տեխնոլոգիաներին, ձեռնարկությունների ֆինանսավորման և վարկավորման հարցերին, տեխնոլոգիական քարտերի կազմման միջոցով արտադրանքի ինքնարժեքի հաշվարկման ու արտադրության արդյունավետության մեթոդներին,

5. Տնտեսական տեղեկատվության հավաքագրման, ամփոփման, մշակման և կիրառման մեթոդներին, ավտոմատ կառավարման համակարգերի ստեղծման և օգտագործման, հաշվողական տեխնիկայի կիրառման, իրավագիտության հիմունքներին, աշխատանքի կազմակերպման, պաշտպանության և շրջակա միջավայրի պահպանության համար:

6. Ճյուղի էկոնոմիկայի, գյուղատնտեսության արտադրության կազմակերպման և կառավարման հիմունքներին, կենսագործունեության անվտանգության ու շրջակա միջավայրի պահպանման և իրավագիտության հարցերին:

7. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերի արտադրության տեխնոլոգիայի հիմունքներին, գյուղատնտեսական վարման համակարգերին, տնտեսագիտական գնահատման ժամանակակից մեթոդաբանությանը:

8. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում գործող բնական-կենսաբանական օրենքների գործունեության ներդաշնակմանը և զուգակցմանը:

9. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում արտադրության զարգացման կանխատեսման, ծրագրավորման, տնտեսական գործունեության վերլուծության, նվազագույն ռեսուրսների ընտրության, դրանց գնահատման և տեղաբաշխման արվեստին:

10. Շուկայական տնտեսության անցման և հետագա զարգացման պայմաններում ագրոպարենային համակարգում ձեռնարկատիրական գործունեության և հաշվառման, կոմերցիոն, շուկայի վերլուծության և գնագոյացման հարցերին:

11. Ապրանքագետ-մենեջերը պետք է կատարելապես տիրապետի հաշվապահական հաշվառման հիմունքներին, ունենա լայն մտահորիզոն, վերլուծական մտածողությունը զուգակցի տարբեր իրադրություններում արագ կողմնորոշվելու ունակությամբ, լավ պատկերացնի հանրապետության ագրոպարենային համալիրի ճյուղերի զարգացման ընթացիկ և հեռանկարային խնդիրները:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները

_________________________

որակավորման աստիճանը սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույց և աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճանը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Տնտեսագիտության բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճանը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Տնտեսագիտության բակալավրի պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից

_________________________

որակավորման աստիճանը ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմա-օգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (WWW), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տնտեսագիտության բակալավր պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և

_________________________

որակավորման աստիճանը սոցիալական նշանակությունը, իր որակական շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

7.2. Տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

_________________________

           որակավորման աստիճանը

 

7.2. 311105 «Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն» մասնագիտությամբ Տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը

_________________________

                   որակավորման աստիճանը

ներառում է ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

7.2.2. Տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային)

_________________________

             որակավորման աստիճանը

աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

 

311105 «Ապրանքագիտություն և ապրանքի որակի փորձաքննություն» մասնագիտությամբ Տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման

_________________________

                  որակավորման աստիճանը

(դիպլոմային) աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները հաշվապահական հաշվառման տեսություն, ֆինանսական և կառավարչական հաշվառում, ԱՊՀ-ի ձեռնարկությունների հաշվապահական հաշվառում, հարկային հաշվառում, դատա-հաշվապահական փորձաքննության, բանկային և բյուջետային կազմակերպությունների հաշվառում, գործավարության և աուդիտի, ինչպես նաև ֆինանսների և տնտեսական գործունեության վերլուծության և գնահատման ոլորտներում

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու ՀՀ Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում, գյուղացիական (ֆերմերային), գյուղատնտեսական արտադրանք իրացնող և վերամշակող կազմակերպություններում, բաժնետիրական ընկերություններում, հաշվա-ֆինանսական, հարկային, բանկային, մաքսային և ապահովագրական համակարգում, ինչպես նաև պետական կառավարման մարմիններում, ուսումնական և գիտական հաստատություններում և այլ ոլորտներում:

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազետական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` ապրանքների սպառողական հատկությունների և որակի ցուցանիշների որոշումը, ապրանքների փորձաքննությունը, դերը, կառուցվածքը, տեսակները: Կենդանական և բուսական ծագման մթերքների փորձաքննության, ստանդարտացման և սերտիֆիկացման սկզբունքները: Անասնաբուծական և բուսաբուծական մթերքների ինքնարժեքի հաշվառման մեթոդները:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները` ներածական մասը, գրականության տեսության համառոտ ակնարկը, թեմայի հիմնավորումը, ուսումնասիրվող տնտեսության կազմակերպչա-տնտեսական պայմանների համառոտ բնութագիրը, ձեռնարկության ֆինանսական գործունեության հիմնական ցուցանիշների վերլուծությունը և գնահատումը, աշխատանքի հիմնական մասը ըստ կատարվող թեմատիկայի, եզրակացությունները և առաջարկությունները և օգտագործված գրականությունը:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

 

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ ուսումնական դասընթացներից.

- Ապրանքագիտության տեսություն

- Պարենային ապրանքների և հումքի փորձաքննություն և սերտիֆիկացում

- ԱԱՀ էկոնոմիկա, կազմակերպում և կառավարում

- Մարքեթինգ

- Անասնաբուծական մթերքների փորձաքննություն

- Բուսաբուծական մթերքների փորձաքննություն:

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                311105 - Ապրանքագիտություն և  ապրանքի

                                     որակի փորձաքննություն (Գյուղատնտեսական

                                     արտադրանքի և պարենամթերքի)

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տնտեսագիտության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Տնտեսագիտության       | 5  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ընդհանուր քիմիա       | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Բուսաբուծական արտ.    | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |արտ. տեխնոլոգիա       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 26 |  28 |   476   | 187 | 136 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բարձրագույն           | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսագիտության       | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անասնաբուծական        | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |արտադրանքի արտադրութ. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Բուսաբուծական         | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |մթերքների պահպան. և   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերամշակման տեխ.      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուս.արտ. արտ.        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0.5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասն. արտ. արտ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0.5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Խաղող. և  պտղ. արտ.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0.5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծական մթերք.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպ. և  վեր.         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0.5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 30 |  30 | 510+72* | 170 | 187 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ինֆորմատիկա           | 6  |  5  |    85   |  51 |  17 |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Իրավագիտություն       | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ապրանքագիտության      | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 25 |  24 |    408  | 187 |  51 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4|    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 4        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մանրէակենսաբանության  | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բուսաբուծական արտ.    | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ապրանքագիտ. և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ստանդարտացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմացիոն           | 4  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համակարգեր - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Վիճակագրություն - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնապահական արտ.    | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |պահպանման և  վերամշ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխ.                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Քաղ. պաշտպանություն   | 5  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |և  անվտ. արտ.         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակներում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Գնագոյացումը          | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |շուկայական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տնտեսությունում       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնապահ. արտ.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպ. վեր.            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծ. արտ. ապրանք|    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  ստանդարտացում` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 32 | 29  | 493+72* | 204 | 170 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ինֆորմացիոն           | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |տեխնոլոգիաներ և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |համակարգեր - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Վիճակագրություն - 2   | 6  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրոէկոլոգիա և        | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |շրջակա միջավայրի      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |ՀՀ արտադրողական       | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |ուժերի տեղաբաշխում    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Մթերքների տեխն. և     | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |բակտ. վերամշակում     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |ԱԱՀ էկոնոմիկա         | 5  |  5  |   85    |  51 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Անասնաբուծ. մթերքների | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ապրանքագիտ. և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ստանդարտացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 29 | 27  |   459   | 255 | 119 |  85 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Աշխատանքի կազմակերպ.  | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |ԱՊՀ                   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպություններում|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Տնտեսագիտական         | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |սոցիոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Էկոնոմետրիկա          | 6  |  5  |   85    |  34 |     |  51 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տնտեսամաթեմատիկական   | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեթոդներ և            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավորում - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բնօգտագործման         | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Սննդի և  հումքի       | 4  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |սերտեֆիկացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Արտադր. կազմակերպում  | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |արդյունաբեր.          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ձեռնարկություն. - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Մարքեթինգ             | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մթերքների տեխնոլոգիա  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  բակտ. վերամշակում` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մարքեթինգ` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ԱԱՀ էկոնոմիկա` 2      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադր. կազմակերպումը |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ձեռնարկ. արտ.` 1 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 34 | 27  | 459+150*| 238 |  17 | 204 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնտեսամաթեմատիկական   | 5  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |մեթոդներ և            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավորում - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Արտադրության կազմ.    | 4  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |արդյուն.              |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ձեռնարկություններում-2|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Իրավագիտություն       | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Միջազգային տնտեսական  | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |հարաբերություններ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հաշվապահական          | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |հաշվառում և  աուդիտ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Ֆինանսներ             | 6  |  6  |   102   |  51 |     |  51 |

|  |    |դրամաշրջանառություն   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  վարկեր             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսական             | 2  |  2  |   34    |  17 |     |  17 |

|  |    |գործունեության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Առևտրի  էկոնոմիկա     | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 31 | 27  |   459   | 221 |  34 | 204 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ                   | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հաշվապահական          | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |հաշվառում և  աուդիտ-2 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտեսական             | 5  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |գործունեության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Հարկեր և  հարկային    | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ֆինանսական մենեջմենթ  | 3  |  3  |   51    |  17 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |ԱՊՀ զարգացման         | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կանխատեսում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պլանավորում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ձեռնարկատիրական       | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |գործունեության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ապահովագրական գործ    | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ինվեստիցիաների        | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |տնտեսական գնահատում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ԱՊՀ                   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Տնտեսական             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |գործունեության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձեռնարկատիրական գործ. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում` 1 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպումը ձեռնարկ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ.` 2 շաբաթ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 36 | 29  | 493+150*| 255 |     | 238 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Անասնաբուծական        | 6  |  5  |   70    |  28 |  14 |  28 |

|  |    |մթերքների             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Բուսական ծագման       | 6  |  5  |   70    |  28 |  14 |  28 |

|  |    |հումքի և  մթ.         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքնն. և  անվտանգ. |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Կոմերցիայի հիմունքներ | 3  |  3  |   42    |  28 |     |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կազմակերպությունների  | 5  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |ֆինանսական            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուծական մթերք. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |փորձաքննություն` 2.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսական ծագման       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հումքի և  մթ. փորձ. և |    |     |         |     |     |     |

|  |    |անվտ.` 2.5 շաբաթ      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 25 |  18 | 252+150*| 126 |  28 |  98 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4009+564*|1843 | 742 |1424 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Ապրանքագիտության տեսություն                                  |

|       |                                                             |

|       |Բուսաբուծական արտադրանքի ապրանքագիտություն և  ստանդարտացում  |

|       |                                                             |

|       |Անասնաբուծական մթերքների ապրանքագիտություն և  ստանդարտացում  |

|       |                                                             |

|       |ԱԱՀ էկոնոմիկա                                                |

.___    ._____________________________________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   364   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   390   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   402   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  | Կ/Ա |        |    120  |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   488   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |    133  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   432   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   411   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ն |        |    120  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   492   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    120  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   458   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |    131  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |    131  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   390   | 1 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  6  |        |  3827   |45 ստ., |

|  |  |     |        |         |28 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն»

__________________________________________

                                   դասիչ, անվանում

Որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր

________________________

                          անվանում

 

311107 - «ԱԳՐՈԲԻԶՆԵՍ ԵՎ ՇՈՒԿԱՅԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ» ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ __________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1. 311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտությունը

__________________________________________

              դասիչ, մասնագիտության անվանում

հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր:

________________________

                                     որակավորման աստիճան

311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտությամբ

__________________________________________

        դասիչ, մասնագիտության անվանում

տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի յուրացման

___________________________

որակավորման աստիճան նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

 

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը

311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտությունը տնտեսագիտության բակալավրին տալիս է մասնագիտական գիտելիքների համալիր հետևյալ բնագավառներում` շուկայի ուսումնասիրության և վերլուծության,պետական և ոչ պետական ֆինանսների, բանկային և ոչ բանկային ոլորտի, բորսային և ագրոպարենային համակարգի ապահովագրական գործի, ներդրումային և դրամաշրջանառության քաղաքականության, ֆինանսական մենեջմենթի, մարքեթինգի, ֆինանսական վերլուծության, արժեթղթերի շուկայի, հարկերի և հարկման, վիճակագրության, ֆինանսական հաշվառման և հաշվետվությունների կազմման:

ՈՒսումնառության ընթացքում ուսանողն ուսումնասիրում է գյուղատնտեսական շուկաները,քննարկում դրանց գործունեության առանձնահատկությունները, ծանոթանում ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպման խնդիրներին, ձեռնարկություններում, կազմակերպություններում, հիմնարկություններում հաշվառման և հաշվետվության կազմման կարգին, տնտեսավարող սուբյեկտների ներդրումային գործունեության կազմակերպմանը և կառավարմանը:

 

1.3.1. Մասնագիտական գործունեության բնագավառը

311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտության գծով տնտեսագիտության բակալավրի մասնագիտական գործունեությունն իրականացվում է շուկայական տնտեսության տարբեր ոլորտներում (մասնավորապես ագրոպարենային համալիրում) ինստիտուցիոնալ կառուցվածքների, սեփականության տարբեր իրավական ձևեր ունեցող տնտեսավարող սուբյեկտների գործառույթների մասնագիտական սպասարկմանը: Նա պետք է պատրաստ լինի աշխատելու պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների տարբեր մակարդակների ֆինանսատնտեսական ծառայություններում, բանկերում և դրամավարկային, ներդրումային և ապահովագրական կազմակերպություններում, կազմակերպաիրավական բոլոր ձևերի տնտեսավարող սուբյեկտների, այդ թվում նաև ագրոպարենային ոլորտի տնտեսագիտական, մարկետինգային ծառայություններում: Նա պետք է ապահովի սոցիալ-տնտեսական տվյալների ձևավորումը, տա շուկայի վերլուծությունը և առաջարկություններ ներկայացնի շուկայի փոփոխություններին համապատասխան ակտիվների, պարտավորությունների, կապիտալի, դրամական հոսքերի շարժի, եկամուտների և ծախսերի, ինչպես նաև կազմակերպությունների ֆինանսական գործունեության արդյունքների մասին տեղեկատվության կառավարման համար: Նա պետք է տիրապետի գիտելիքների` ֆինանսական և բանկային մենեջմենթի, մարքեթինգի, հաշվառման և հաշվետվության, խորհրդատվական-փորձագիտական, վերահսկման-վերստուգման գործունեություն ծավալելու համար: Նա պետք է տիրապետի տնտեսավարող սուբյեկտների տնտեսական ներուժի օգտագործման բարելավմանը, դրանց ֆինանսատնտեսական հարաբերությունների նպատակահարմար կազմակերպմանը, աջակցի իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց սեփականության և տնտեսական շահերի պաշտպանությանը:

Տնտեսագիտության բակալավրի մասնագիտական գործունեության ոլորտներն են`

ՀՀ պետական, տարածքային և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ֆինանսատնտեսագիտական ստորաբաժանումները, սեփականաշնորհման և հարկային ծառայությունները, բանկերը, ոչ բանկային ու ներդրումային կազմակերպությունները, ֆինանսական, ապահովագրական ընկերությունները և հիմնադրամները, բոլոր կազմակերպաիրավական ձևերի կազմակերպությունների մարկետինգային և մենեջերային ծառայությունները: Միաժամանակ կարող են աշխատել այն պաշտոններում, որոնք համաձայն ղեկավարների, մասնագետների և ծառայողների պաշտոնների որակավորման սանդղակի պահանջում են բարձրագույն տնտեսագիտական կրթության առկայություն:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

Բոլոր տեսակի տնտեսավարող սուբյեկտների, այդ թվում` ագրոպարենային ոլորտի սուբյեկտների ակտիվները, պարտավորությունները, կապիտալը, եկամուտները և ծախսերը, շահույթը և հարկերը, ֆինանսական տվյալների բազաները և արդյունքները, տնտեսական վերլուծության, փորձագիտության և խորհրդատվության օբյեկտները, բորսաները, հաշվառման, հաշվետվության և աուդիտի, վերահսկման և վերստուգման օբյեկտները` ֆինանսավարկային կազմակերպությունների և տնտեսավարող սուբյեկտների հիմնական, գործառնական, ներդրումային, ապահովագրական և այլ ֆինանսատնտեսական գործունեություններում:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

Կազմակերպա-կառավարչական, ֆինանսական և վարկային, բանկային և բորսային, ներդրումային և ապահովագրական, փորձագիտական, հարկային, սեփականության գնահատման, վիճակագրական, գիտահետազոտական:

 

1.3.4. Մասնագիտական գործունեության ընդհանրական խնդիրները

311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտությամբ

__________________________________________

        դասիչ, մասնագիտության անվանում

տնտեսագիտության բակալավրը կախված մասնագիտական գործունեության տեսակից, պետք է պատրաստ լինի լուծելու հետևյալ մասնագիտական խնդիրները.

ա/ մասնագիտական գործունեության` մշակելու ռազմավարական պլաններ, ագրարային շուկաների ձևավորման, վարկային, հարկային քաղաքականության վերաբերյալ,

բ/ փորձարարական-հետազոտական գործունեության` ուսումնասիրել արտադրության օպտիմալ մասնագիտացման հարցեր, փորձարկել արտադրության կազմակերպմանը նպաստող տարբեր միջոցառումներ,

գ/ կազմակերպական-կառավարչական գործունեության` ակտիվ մասնակցություն դրսևորել ագրարային շուկայի ձևավորման, հարկային ու վարկային քաղաքականության մշակման գործում:

 

1.3.5. Որակավորման պահանջները

Մասնագիտական խնդիրները լուծելու նպատակով տնտեսագետ-բակալավրը կատարում է հետևյալ գործառնությունները`ուսումնասիրելով ձևավորված ագրարային շուկան և վերլուծելով այն առաջարկություններ է անում, նպաստում է միջոցառումների իրականացմանը,

1. մասնակցում է Ագրարային շուկայի մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

2. կազմակերպում է նյութերի, միջոցների, սարքավորման տեխնոլոգիական գործընթացների արդյունավետ օգտագործման գործառնություններ,

3. մասնակցում է գյուղատնտեսության գիտահետազոտական աշխատանքների կազմակերպման, իրականացման և արդյունքների մշակման բոլոր փուլերին,

4. ուսումնասիրում է գյուղատնտեսությանը առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

5. օգտվում է գյուղատնտեսության ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

6. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

1. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

2. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

3. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

4. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

. Մասնակցում է մասնագիտական խնդիրների առաջադրման, ծրագրերի կազմման և լուծմանն ուղղված աշխատանքների բոլոր փուլերին,

. ուսումնասիրում է բիզնեսին առնչվող մասնագիտական գրականությունը և գիտատեխնիկական ինֆորմացիան, ծանոթ է բնագավառի գիտատեխնիկական նորույթներին և նվաճումներին,

. օգտվում է բիզնեսի ֆորմացիոն տեխնոլոգիաներից, տվյալների բազաներից, փորձագիտական համակարգերից և կիրառական ծրագրերի փաթեթներից,

. կազմակերպում է իր ենթակայության ստորաբաժանման աշխատանքը:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի`

 

. իր մասնագիտական գործունեության բնագավառին առնչվող իրավական ակտերին, որոշումներին, կարգադրություններին, մեթոդական և նորմատիվային նյութերին,

. գործող չափորոշիչներին, բնագավառի սարքավորման, ինֆորմատիկայի միջոցների տեխնիկատնտեսական ցուցանիշներին, տեխնոլոգիաներին, դրանց շահագործման կարգացույցներին,

. գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման արդյունքով ստացված տվյալների ներկայացման, հաշվետվությունների և տեխնիկական փաստաթղթերի կազմման եղանակներին,

. աշխատանքային օրենսդրության հիմունքներին, աշխատանքի պաշտպանության նորմերին և կանոններին:

 

1.3.6. Մասնագիտությանը հարմարվելու հնարավորությունը.

Տնտեսագետ-շուկայագետը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` հաշվավերլուծական, հաշվապահական հաշվառման, վերահսկման-վերստուգման, ֆինանսիստի, աուդիտորական, խորհրդատվական, նորմատիվային, գիտամեթոդական և գիտամանկավարժական (իր մասնագիտության գծով), արտաքին տնտեսական, արտարժույթի և արժեթղթերի շուկայի, իրավական:

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտությամբ

__________________________________________

        դասիչ, մասնագիտության անվանում

բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տնտեսագիտության բակալավր պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

________________________

որակավորման աստիճան

. կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

. մագիստրատուրայում` ստանալու տնտեսագիտության մագիստրոսի որակավորման աստիճան: որակավորման աստիճան

. Ասպիրանտուրայում /միայն դիպլոմավորված մասնագետի կամ հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացնելուց հետո/ ստանալու գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:

 

ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող նվազագույն կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն կամ միջին մասնագիտական կրթություն:

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

311107 - «ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

__________________________________________

             դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ___________________________

որակավորման աստիճան

ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

          որակավորման աստիճան

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

 

3.3. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

           որակավորման աստիճան

ծրագիրը ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացների անվանացանկը:

 

4. 311107 «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

________________________________________

               դասիչ, մասնագիտության անվանում

          ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ` ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ

          __________________________

             որակավորման աստիճան

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ  ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ  ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

ԴԱՍԻՉ  Դասընթացների անվանումը և նրանց հիմնական բաժինները.

     1.                             2.

    ՀՍՏ.         ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ

                          ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

                          ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

    1.           Ֆիզիկական կուլտուրա 240 ժամ

                 Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և

            մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա

            սոցիալ-կենսաբանական հիմունքները: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը

            որպես հասարակական երևույթներ: Հայաստանի Հանրապետության

            օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական

            կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը:

            Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի

            միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները: Ընդհանուր

            ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության

            համակարգում:

                 ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական  վարժությունների համակարգի

            անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական,

            ֆիզիկական պատրաստությունը: Ինքնուրույն պարապմունքների

            մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմի վիճակի

            ինքնավերահսկումը:

 

    2.           Հայ ժողովրդի պատմություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Պատմական գիտության էությունը, մեթոդները: Հայրենական

            պատմությունը անցյալում և ներկայում: Հայոց պատմությունը որպես

            համաշխարհային պատմության անքակտելի մաս:

                 Առարկայի պարբերացումը, ուսումնասիրության մեթոդները: Հայ

            և օտար աղբյուրները Հայաստանի և հայերի մասին: Հայ ժողովրդի

            ծագումը և կազմավորումը:

                 Հին հայկական պետության կազմավորման ու զարգացման

            փուլերը: Արարատյան թագավորության կազմավորումը և անկումը

            (9-6-րդ դդ. մ.թ.ա.): Երվանդունիների (Հայկազյան) համահայկական

            պետությունը: Աքեմենյան Պարսկաստանը և Երվանդունիները: Ալեքսանդր

            Մակեդոնացին և հելլենիզմը Հայաստանում: Արտաշեսյան արքայատոհմի

            հաստատումը և Արտաշես 1-ին քաղաքական գործիչը: Տիգրան Մեծ

            Արտաշեսյան արքայատոհմի անկումը և Արշակունիների արքայատոհմի

            հաստատումը: Հին հայկական մշակույթը: Արշակունիների անկումը,

            Հայաստանի բաժանումները: Քրիստոնեության ընդունումն ու հայոց

            գրերի գյուտը որպես ազգի գոյապահպանության կռվաններ:

                 Հայ ժողովրդի պայքարը հանուն անկախության վերականգնման

            5-9-րդ դարերում: Հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը ընդդեմ

            պարսկա-բյուզանդական բռնատիրության և ձուլման քաղաքականության

            5-6-րդ դարերում: Արաբական արշավանքները Հայաստան և ժողովրդական

            ապստամբությունները 8-9-րդ դարերում: Հայկական մշակույթը 5-8-րդ

            դարերում:

                 Բագրատունիների թագավորության հիմնումն, ամրապնդումը,

            վերելքը և անկումը: Սելջուկ-թուրքերի արշավանքները և

            Զաքարյանների իշխանությունը:

                 Կիլիկիայի հայկական պետությունը (11-14-րդ դդ.): Ռուբինյան

            իշխանությունը և թագավորության հռչակումը Կիլիկիայում:

            Հայ-մոնղոլական դաշինքը, Եգիպտական արշավանքները և

            թագավորության անկումը:

                 Հայ ազատագրական շարժումները 16-18-րդ դդ.: Հայաստանի 1-ին

            և 2-րդ բաժանումները Պարսկաստանի և Թուրքիայի միջև:

            Ազատագրական շարժումների սկիզբը և հետագա ծավալումը 17-18-րդ

            դարերում: Իսրայել Օրի: Ազատագրական պատերազմներն Արցախում և

            Սյունիքում 1720-ական թվ. և դրանց վախճանը: Հովսեփ Էմինը և հայ

            ազատագրական շարժումը: Հայաստանի ազատագրության ծրագրերը:

            Հայկական մշակույթը 15-18-րդ դարերում:

                 Հայաստանը 19-րդ դարի առաջին կեսին: 1804-1813 թթ. և

            1826-1828 թթ. ռուս-պարսկական պատերազմները և արևելյան

            Հայաստանի նվաճումը Ռուսաստանի կողմից: 1806-1812 թթ. և

            1828-1829 թթ.  ռուս-թուրքական պատերազմները և Հայաստանը:  

            Պարսկահայերի և արևմտահայերի ներգաղթը: Հայ ժողովրդի

            սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը 19-րդ դարի երկրորդ

            կեսին: Հայ հասարակական-քաղաքական միտքը 1850-1860-ական թվ.:

            1877-1878 թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը և հայկական հարցի

            միջազգայնացումը: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը,

            նրանց ծրագրերն ու գործելակերպը: Արևմտահայերի զանգվածային

            կոտորածները 1895-1896 թթ.: Հայկական մշակույթը 19-րդ դարում:  

            Հայ ժողովուրդը առաջին աշխարհամարտի տարիներին: Հայկական հարցը

            1912-1914 թթ.: Առաջին աշխարհամարտի սկիզբն ու ընթացքը: Հայոց

            ցեղասպանության թուրքական ծրագիրն ու իրագործման փուլերը: Մեծ

            եղեռնը: Հայ ժողովրդի ինքնապաշտպանական մարտերը: 1917 թ.

            փետրվարյան, հոկտեմբերյան հեղափոխությունները և Հայաստանը:

                 Հայաստանի առաջին հանրապետությունը (1918-1920 թթ.): Հայ

            ժողովրդի 1918 թ. մայիսյան հերոսամարտերը և Հայաստանի առաջին

            հանրապետության հռչակումը: Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական

            հասարակական-քաղաքական և մշակութային կյանքը: Արտաքին

            քաղաքականությունը: Սևրի պայմանագիրը: Թուրք-հայկական

            պատերազմը: Հանրապետության անկումը:

                 Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1920-1940 թթ.:

            Խորհրդային իշխանության հաստատումը, առաջին քայլերը և տնտեսական

            ու քաղաքական կարևոր իրադարձությունները: Բռնաճնշումները և

            դրանց հետևանքները: Հայ-ժողովուրդը երկրորդ աշխարհամարտի

            տարիներին: Պատերազմի սկիզբը: Հայրենական Մեծ պատերազմը:

            Հանրապետության տնտեսության վերակառուցումը պատերազմի

            պահանջներին համապատասխան: Հայ ժողովրդի մասնակցությունը

            պատերազմին: Թիկունքի հերոսական աշխատանքը: Սփյուռքահայերի

            մասնակցությունը երկրորդ համաշխարհային պատերազմին: Հայրենական

            Մեծ պատերազմի ավարտը: Հայկական հարցը Պոտսդամի կոնֆերանսում:

                 Հայաստանի խորհրդային հանրապետությունը 1945-1991 թթ.: Երկրի

            տնտեսության վերականգնումը: Հայաստանի Խրուշչովյան

            բարենորոգումների, Բրեժնևյան հասարակական-քաղաքական կյանքի  

            լճացման տարիներին:

                 Գորբոչովյան վերակառուցման քաղաքականությունը, Արցախյան

            շարժումը և Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժը:

                 Հայաստանի Հանրապետությունը 1991-2003 թթ.: ԽՍՀՄ փլուզումը:

            Հայաստանի երկրորդ հանրապետության հռչակումը: Հողի

            սեփականաշնորհումն ու ձեռնարկությունների ապապետականացումը:

            Անցումը շուկայական հարաբերություններին: Թույլ տրված սխալներն

            ու հետևանքները: Հանրապետության արտաքին քաղաքականությունը:

            Ցեղասպանության ճանաչման գործընթացը: Արցախյան հիմնահարցը:

            Հայրենիք-սփյուռք կապերը: Հայկական մշակույթը:

 

    3.           Հայոց լեզու և  հայ գրականություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Լեզվի հիմնական գործառնությունները, լեզուն որպես մարդկային

            մտածողության արտահայտման ու մտքերի ձևավորման միջոց, որպես

            հաղորդակցության միջոց, որպես մշակութային արժեքների ստեղծման,

            պահպանման ու կուտակման միջոց, որպես հասարակական-քաղաքական

            միտումների կրող: Աշխարհի լեզուները և լեզվաընտանիքները, հայոց  

            լեզվի տեղը հնդեվրոպական լեզվաընտանիքում:

                 Հայոց լեզվի զարգացման պատմական շրջանները (գրաբար, միջին

            հայերեն, ժամանակակից հայոց լեզու` արևելահայ և արևմտահայ

            գրական լեզուներ): Հայոց գիրը և գրչությունը: Մեսրոպյան

            այբուբենի ստեղծման համազգային պատմական նշանակությունը:

                 ՈՒղղագրության, կետադրության և ուղղախոսության ժամանակակից

            համակարգերը, որպես գրավոր և բանավոր խոսքի կարևորագույն

            չափանիշներ:

                 Խոսքի կուլտուրայի  հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

            ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

            հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառնական,

            իրադրական և անհատական ոճեր:

                 Գործառնական ոճեր:

            Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի ներկա

            վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա

            խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները:

            Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման

            հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական

            և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

            լեզվական-խոսքային չափանիշները:

                 Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:

            Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման,

            ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում

            կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները:  

            Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց

            համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի

            ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

                 Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:

            Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու

            տրամաբանական մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության

            հիմնական սկզբունք:

                 Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

            չափանիշների պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն

            արժեքների օրինակով:

                 Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների

            համառոտ ակնարկ:

                 Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը.

            ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և

            արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման

            հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

 

    4.           Ռուսաց լեզու և  խոսքի մշակույթ  4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Գյուղատնտեսության համար մասնագետներ պատրաստելու խնդիրները

            որոշարկում են «Ռուսաց լեզու» դասընթացի հաղորդակցական և

            պրակտիկ բնույթը անհատական խոսքի և երկխոսության, ընթերցելու և

            գրելու, ընկալման և խոսակցական ունակությունների ձևավորումը և

            զարգացումը:

                 Գործառնական-իմաստաբանական հիմքի վրա խմբավորված քերականական

            գիտելիքների ուսուցումը դիտակտիկ սկզբունքների և ուսումնական

            նյութի բաշխվածության հաշվառումը: Նվազագույնի հասցված բառային

            քերականական նյութի մատուցումը որպես խոսքի կուլտուրայի

            կատարելագործման, խոսակցական սխալների կանխատեսման և դրանց

            վերացման լեզվական հիմք: ՈՒսուցանվող լեզվի երկրի մշակույթը և

            ավանդույթները: Խոսքի բարեկանոնության (կանոնավարության) տարբեր

            միջոց ների կիրառումը որոշակի իրավիճակներում:

                 Խոսելու ունակությունը. անհատական խոսքի և երկխոսության

            կազմակերպումը օգտագործվող պարզ բառային-քերականական միջոցների

            կիրառմամբ:

                 Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց

            և այլն):

                 Խոսքի ընկալումը. անհատական խոսքի և երկխոսության ըմբռնումը

            կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման ոլորտներում:

                 Ընթերցանություն. տեքստերի տեսակները, ոչ բարդ տեքստեր և

            մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

                 Գրավոր խոսքի ունակություն. համառոտագրում, ռեֆերատ,

            հաղորդում, դրույթներ: Վարչագործարարական ոճ (դիմում, ստացական,

            արձանագրություն, տեղեկանք և այլն):

 

    5.           Օտար  լեզու 8 կրեդիտ, 240 ժամ

                 Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական

            համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը,

            տառադարձության ընթերցանությունը:

                 Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական

            բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն:

                 Ընդհանուր կիրառման բնագավառի /կենցաղային, տերմինաբանական,

            ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն/ հասկացություն

            բառապաշարների տարբերակման մասին:

                 Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին:

            Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների,

            դարձվածաբանական միավորների մասին:

                 Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի

            աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական

            երևույթներ:

                 ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթը և սովորույթները:

                 Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր

            հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող

            հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը

            երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի

            հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

                 ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

            բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

                 Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական

            բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

                 Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները.

            կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական

            նամակ, ռեֆերատ:

            

                            Գերմաներեն լեզու

                 Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական

            կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն:

            Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը

            բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական

            ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային

            նվազագույն միավոր:

                 Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի /կենցաղային,  

            տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական/: Ընդհանուր հասկացություն

            բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին:

                 Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն

            բառակապակցությունների և դարձվածաբանության վերաբերյալ:

                 Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և բանավոր

            հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի

            հաղորդակցումն ապահովելու համար:

            

    6.           Մշակութաբանություն  2 կրեդիտ, 60 ժամ

                 Ժամանակակից մշակութաբանության կազմը և կառուցվածքը,

            մշակույթի փիլիսոփայությունը և մշակութային մարդաբանությունը:

            Մշակութաբանությունը և մշակույթի պատմությունը, տեսական և

            կիրառական մշակութաբանության հետազոտությունների մեթոդիկան:

            Մշակութաբանության հիմնական հասկացությունները, մշակույթ,

            քաղաքականություն, մշակույթի ձևաբանություն, գործառնություններ

            և սուբյեկտներ, մշակույթի ծագումնաբանությունը և դինամիկան:

            Մշակույթի լեզուն և խորհրդանիշները, միջմշակութային

            հաղորդակցում, մշակութային արժեքներ և ավանդույթներ, աշխարհի

            մշակութային պատկերը: Մշակույթի սոցիալական ինստիտուտներ,

            մշակութային նույնականությունը և արդիականացումը, մշակույթների

            տիպաբանությունը: Էթնիկական, ազգային, վերնախավային և

            զանգվածային մշակույթներ, մշակույթների արևելյան և արևմտյան

            տիպերը առանձնահատուկ և միջին մշակույթներ: Տեղային

            մշակույթներ, ժամանակակից համաշխարհային գործընթացներում

            մշակութային ընդհանրացման միտումները: Մշակույթը և բնությունը,

            մշակույթը և անհատը, մշակույթը և հասարակությունը, մշակույթը

            և արդիականության գլոբալ հիմնախնդիրները:

 

    7.           Քաղաքագիտություն  3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական

            իշխանության իրականացման մեխանիզմը, արդյունավետությունը և

            լեգիմիտությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ

            (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու

            մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական

            իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական

            պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարականություն: Կառավարման

            նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի

            համեմատական վերլուծությունը:

                 Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի

            խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա:

            Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը:

            Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր:

            Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական

            գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման

            առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց

            լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ:

                 Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային

            հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների

            աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր

            աշխարհաքաղաքական իրավիճակում:

                 Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը,

            համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները:  

                 Քաղաքական կանխատեսում:

            

    8.           Իրավագիտություն  6 կրեդիտ, 180 ժամ

                 Պետությունն ու իրավունքը: Պետության և իրավունքի ծագումը,

            էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը:  

            Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի

            հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

                 Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի

            ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք: Քաղաքացիական իրավունք:

            Իրավաբանական անձինք: Սեփականության իրավունք:  Գրավի իրավունք:

            Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Պարտավորություններ:

            Պայմանագիր: Ժառանգական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք:

            Վարչական իրավունք: Քրեական իրավունք: Հողային իրավունք: ՀՀ

            Հողային օրենսդրությունը: ՀՀ դատական համակարգը: Դատախազության

            մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները:

            Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության

            իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Միջազգային

            իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները:

            Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

            

    9.           Տնտեսագիտության տեսություն 12 կրեդիտ, 360 ժամ

                 Տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր հիմունքները:

                 Տնտեսագիտության տեսության առարկան, գործառնույթները և

            մեթոդները: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական

            փուլերը: Տնտեսական մտածելակերպի հիմնական սկզբունքները: Բարիքը

            և նրա դասակարգումը: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Արտադրության

            գործոններ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ:

            Սեփականություն և տնտեսավարում: Տնտեսական համակարգերը, դրանց

            տիպերը և մոդելները: Արտադրական հնարավորությունների կորեր:

            Տնտեսական արդյունավետություն: Տնտեսական ռազմավարություն և

            տնտեսական քաղաքականություն:

                 Միկրոտնտեսագիտություն:  Շուկա: Առաջարկի օրենք, պահանջարկի

            օրենք: Անհատական և շուկայական պահանջարկ, հավասարակշռված գին:

            Սպառողի և արտադրողի ավելցուկներ, սպառողի և արտադրողի

            վարքագծերի տեսությունները: Պահանջարկի գործոնները: Եկամտի էֆեկտ

            և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա

            գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը:  

            Մասշտաբի էֆեկտ: Մենաշնորհ, բնական մենաշնորհ, գնի էությունը,

            գործառույթները և համակարգը, գնային խտրականություն:

            Մրցակցությունը և նրա տեսակները: Օլիգոպոլիա, մենաշնորհային

            մրցակցություն, մուտքի և ելքի արգելքները ճյուղում, համեմատական

            առավելություն: Ձեռնարկության հասկացությունը արտադրության

            համակենտրոնացումը և կենտրոնացումը, դվերսիֆիկացիա: Արտադրական

            գործառույթ: Արտադրության գործունեության շուկաներ: Ծախսերը և

            դրանց տեսակները, հաստատում, փոփոխում, հաշվապահական, տնտեսական,

            սահմանային ծախքեր, այլընտրանքային ծախքեր: Հաշվապահական և

            տնտեսական շահույթ: Հասույթի և ծախքերի միջին և սահմանային

            մեծությունները, արդյունավետություն, փոխհատուցում արտադրության

            մասշտաբից (նվազող, ամփոփոխ, աճող): Ձեռներեցության տնտեսական

            բնույթը, գործառույթները և ակտիվացման պայմանները, տնտեսական

            ռիսկ:

                 Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը:

            Աշխատավարձ և զբաղվածություն, բյուջետային սահմանափակում,

            անտարբերության կոր: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա:

            Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և

            բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխում: Անհավասարություն:

            Պետության դերը:

                 Մակրոտնտեսագիտություն: Ազգային տնտեսությունը որպես

            ամբողջություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշներ: Համախառն ներքին

            արդյունք, նրա չափման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող

            անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Ազգային հարստություն, նրա

            կառուցվածքը: Համախառն ներքին արդյունքի դինամիկան ՀՀ-ում:

            Ազգային տնտեսության ճյուղային և բաժանմունքային կառուցվածքներ:

            Ամբողջական պահանջարկ և ամբողջական առաջարկ, դրանց

            հավասարակշռությունը

                 /AD-AS մոդելը/: Սպառում, խնայողություն, դրանց միջին և

            սահմանային հակումները, գործառույթները: Խնայողություն և

            ինվեստիցիա: Մակրոտնտեսական հավասակշռություն և իրական

            տոկոսադրույք /IS-LM  մոդելը/: Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը:

            Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները:

            Տնտեսական պարբերաշրջանները: Տնտեսական աճը և տնտեսական

            զարգացումը: Տնտեսական աճի մոդելները: Պետական ծախսեր և հարկեր:

            Փողի էությունը, փողի շուկա, փողի պահանջարկը և առաջարկը,

            դրամաշրջանառություն, փողի տեսությունները: Պետական բյուջե, նրա

            դիֆիցիտը և ավելցուկը, արժույթի ֆիքսված և լողացող կուրս:

            Բանկային համակարգ: Դրամավարկային քաղաքականություն: Միջազգային

            տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին

            քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը:

                 Անցումային շրջանի հիմնական գծերը և առանձնահատկությունները

            ՀՀ-ում: Սեփականաշնորհում: Բաշխումը և եկամուտները: Տնտեսության

            կառուցվածքային տեղաշարժերը: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները:

            Բաց տնտեսության ձևավորումը:

            

    10.          Փիլիսոփայություն  4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Փիլիսոփայության առարկան, տեղը և դերը մշակույթում:

                 Փիլիսոփայության կայացումը, փիլիսոփայական, դպրոցների և

            հիմնական ուղղությունների պատմական զարգացման հիմնական փուլերը,

            փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Ուսմունք կեցության

            ինքնակազմակերպվածությունը: Իրականի և վերացականի

            հասկացությունները` տարածություն և ժամանակ, շարժում և

            զարգացում, դիալեկտիկա, դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ, դինամիկա

            և վիճակագրական օրինաչափությունները, աշխարհի մասին գիտական,

            փիլիսոփայական և կրոնական պատկերացումները:

                 Մարդը և հասարակությունը, մշակույթը, մարդը և բնությունը:

            Հասարակությունը և նրա կառուցվածքը, քաղաքացիական հասարակություն

            և պետություն, մարդը սոցիալական կապերի համակարգում:

                 Մարդը և պատմական գործընթացը, անհատը և զանգվածները,

            ազատություն և անհրաժեշտություն, հասարակական զարգացման

            հասարակարգային և քաղաքակրթական հայեցակարգերը:

                 Մարդկային կեցության իմաստը. բնություն և ազատություն,

            ազատություն և պատասխանատվություն, բարոյականություն:

                 Ճշտություն և իրավունք, բարոյական արժեքներ, տարբեր

            մշակույթներում կատարյալ անհատի մասին պատկերացումները:

                 Գեղագիտական արժեքներ և նրանց դերը մարդկային կյանքում,

            կրոնական արժեքներ և խղճի ազատություն:

                 Գիտակցություն և իմացություն, ինքնագիտակցություն և

            անհատականություն: Իմացություն, ստեղծագործություն և պրակտիկա,

            հավատ և գիտելիք, հասկացողություն և բացատրություն:

            Ռացիոնալությունը և իռացիոնալությունը իմացության

            գործունեությունում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը. իրականություն,

            մտածողություն, տրամաբանություն և լեզու, գիտական և ոչ գիտական

            իմացություն, գիտականության չափանիշներ: Գիտական իմացության

            կառուցվածքը, մեթոդը և ձևերը, զարգացման միտումները: Գիտական

            հեղաշրջումները և ռացիոնալության տիպերի փոփոխությունը,

            գիտությունը և տեխնիկան: Մարդկության ապագան և արդիականության

            գլոբալ հիմնախնդիրները. քաղաքակրթությունների փոխազդեցությունը և

            ապագայի պատկերը:

            

    ԸԲ.          ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ

                         ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

    ԸԲ. Բ. 00            ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

          

    1.           Քաղաքացիական պաշտպանություն և  արտակարգ իրավիճակներ

                                      5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Ներածություն: Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական

            պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը:

            Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները:

            Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը, և

            կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ:

            Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության

            աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները:

            Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը,

            ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու եղանակները:  

            Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները:

            Դոզաչափական և քիմիական հետախուզության սարքերի տեսակները,

            կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության

            պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական

            իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն

            թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց

            պահպանման բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների

            ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի

            ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և

            պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների

            գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն

            ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում

            փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական

            աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսության

            վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:  

            

    2.           Բուսաբուծական արտադրանքի արտադրության  տեխնոլոգիա

                              3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Բուսաբուծությունը որպես` արտադրության ճյուղ, նրա

            խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը:

            Սերմնաբուծությունը որպես բերքատվության բարձրացման կարևոր

            պայման: Հացահատիկային և հատիկաընդեղեն մշակաբույսերի սորտային

            կազմը, կենսաբանական առանձնահատկությունները և մշակության

            տեխնոլոգիաները: Կարտոֆիլի, շաքարի և կերի ճակնդեղների, ծխախոտի

            և կերային մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության

            առանձնահատկությունները: Բանջարաբուծությունը որպես

            բուսաբուծության ճյուղ: Բանջարաբոստանային մշակաբույսերի սորտային

            կազմը և մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրանցում:

 

    3.           Անասնաբուծական արտադրանքի արտադրության  տեխնոլոգիա

                                  3 կրեդիտ, 90 ժամ

            

                 Անասնապահությունը որպես ժողովրդական տնտեսության առաջատար

            ճյուղ, վարման համակարգը, նախապայմանները և հիմնախնդիրները:

            Ռեգիոնալ անասնապահության կողմնորոշիչները: Գյուղատնտեսական

            կենդանիների տնտեսական հատկանիշները, ցեղագոյացման գործոնները,

            ցեղերի դասակարգումը և կատարելագործման ու շրջայնացման

            խնդիրները: Կենդանիների համակազմվածքը, աճի ու զարգացման

            օրինաչափությունները, հաշվառման մեթոդները: Նախիրների և հոտերի

            սերնդատվությունը, վերարտադրությունը և մթերատվությունը: Բուծման

            հիմունքները սելեկցիոն տոհմային պլան: Կենդանիների կերակրման

            հիմունքները: Կերերի դասակարգումը, դրանց սննդարարության համալիր

            գնահատումը: Նորմավորված կերակրման խնդիրները: Անասնապահության

            կերի բազայի ամրապնդման ուղիները: Տավարաբուծության,

            ոչխարաբուծության, խոզաբուծության, թռչնաբուծության և մասնավոր

            անասնաբուծության այլ ճյուղերի արտադրատեխնոլոգիական խնդիրները:

            Անասնաբուժական համակարգի, սպասարկող այլ ծառայությունների և

            անասնաբուծական մթերքներում հումք վերամշակող ձեռնարկությունների

            ներդաշնակվածությունը ճյուղին:

            

    4.           Բարձրագույն մաթեմատիկա 12 կրեդիտ, 360 ժամ

                 Անալիտիկ երկրաչափություն: Կոորդինատների մեթոդ: Հիմնական

            խնդիրները հարթության վրա: Ուղղի հավասարման տարբեր տեսքերը

            հարթության վրա: Երկու ուղիղների կազմած անկյունը: Երկրորդ կարգի

            կորեր:

                 Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ և նրանց հատկությունները:

            Գործողություններ մատրիցների հետ: Հակադարձ մատրից n անհայտով

            գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի

            կանոնը: m գծային հավասարումների համակարգեր: Գաուսի մեթոդը:

            Մատրիցի ռանգը: Կոմպլեքս թվեր: n չափանի վեկտորական և էվլիդյան

            տարածություններ: ո չափանի վեկտորների սիստեմի գծային

            կախվածությունը և անկախությունը: Բազիս: Վեկտորների սիստեմի

            ռանգը: Գծային ձևափոխություններ և նրանց մատրիցը: Անցում մի

            բազիսից մյուսին: Մատրիցի սեփական արժեք և սեփական վեկտոր: Նրանց

            հատկությունները: Քառակուսային ձևեր: Քառակուսային ձևի բերումը

            կանոնական տեսքի:

                 Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Անվերջ

            փոքր և անվերջ մեծ հաջորդականություններ և նրանց

            հատկությունները: Զուգամետ հաջորդականությունների

            հատկությունները: Մոնոտոն հաջորդականություններ: «e» թիվը: Մեկ

            փոփոխականի ֆունկցիան: Ֆունկցիայի սահմանը և անընդհատությունը:

            Երկու նշանավոր սահմաններ: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները:

            Ֆունկցիայի ածանցյալը և նրա երկրաչափական իմաստը: Ֆունկցիայի

            դիֆերենցիալը: Բարձր կարգի ածանցյալներ և դիֆերենցիալներ:

            Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմները: Անորոշությունների

            բացումը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով

            և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականների ֆունկցիաներ:

            Հիմնական հասկացողություններ, սահմանը և անընդհատությունը,

            մասնակի ածանցյալներ, դիֆերենցիա: Ածանցյալ ըստ ուղղության:  

            Գրադիենտ: Ֆունկցիայի էքստրեմումները: Նվազագույն քառակուսիների

            մեթոդը: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի հաշվման եղանակները:

            Ռացիոնալ կոտորակների, իռացիոնալ և եռանկյունաչափական

            արտահայտությունների ինտեգրումը: Որոշյալ ինտեգրալ և նրա

            հատկությունները: Նյուտոն-Լայբնիցի բանաձևը: Որոշյալ ինտեգրալի

            հաշվման եղանակները: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի

            կիրառությունները: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Անջատվող

            փոփոխականներով, համասեռ և համասեռի բերվող հավասարումներ:

            Առաջին կարգի գծային և գծայինի բերվող հավասարումներ: Երկրորդ

            կարգի գծային հաստատուն գործակիցներով համասեռ և ոչ համասեռ

            հավասարումներ: Թվային շարքեր: Շարքի զուգամիտությունը և

            տարամիտությունը: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության

            հայտանիշները: Նշանափոխ շարքեր: Կամայական անդամներով շարքերի

            զուգամիտությունը: Բացարձակ և պայմանական զուգամետ շարքեր:  

            Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Թեյլորի և Մակլորենի

            շարքեր:

 

    5.           Ինֆորմատիկա 6 կրեդիտ,180 ժամ

            

                 Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

            համակարգիչների տեսական հիմունքները:

                 Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ

            սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման:

            Տրամաբանական դիզունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում

            գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին

            և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր:

                 Ինֆորմատիկայի մուտքագրման, ելքավորման և հաղորդման սարքեր:

                 Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր,

            թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային

            ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի և

            միջավայրի համակարգը և ստանդարտ գործառույթների գրադարանը:

                 Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման

            ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

                 Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման

            եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի

            մշակման փուլերը և կարգը:

                 Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ,

            ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների

            դասակարգումը, ծրագրերի մշակումը և կատարման փուլերը:

                 Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցերը

            և դրանց տիպերը:

            

    6.           Կենսագործունեության անվտանգություն  3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Ներածություն: «Կենսագործունեության անվտանգություն»  

            առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր»

            համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների

            բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման

            հիմնական ուղիները: Կենսագործունեության անվտանգության

            միջոցառումների ներդրման տնտեսական արդյունավետության որոշումը:

            «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

            նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

            աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:  

            «Կենսագործունեության անվտանգության» ծառայության կառուցվածքը և

            խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

            պարտականությունները այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության

            և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները,

            տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները:

            Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների պլանավորումը

            և ֆինանսավորումը: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և

            միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և

            նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական

            աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից

            պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները:

            Էլեկտրոհարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու

            տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Հրդեհ, հրդեհների

            սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների

            հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ

            տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:  

            Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ

            մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և

            պահպանման կարգը:

            

    7.           Գծային Հանրահաշիվ   5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ և նրանց հատկությունները:  

            Չափանի վեկտորների սիստեմի գծային կախվածությունը և

            անկախությունը: Բազիս: Վեկտորների սիստեմի ռանգը: Գծային

            ձևափոխություններ և նրանց մատրիցը: Անցում մի բազիսից մյուսին:

            Մատրիցի սեփական արժեք և սեփական վեկտոր: Նրանց հատկությունները:

            Քառակուսային ձևեր: Քառակուսային ձևի բերումը կանոնական տեսքի:

 

    8.           Այգեպտղաբուծություն  2 կրեդիտ, 60 ժամ

                 Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և արտադրության ճյուղ,

            նրա խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը, նրանց

            ընդհանուր բնութագիրը և ժող. տնտեսական նշանակությունը:

            Հանրապետության համար կարևորագույն մշակաբույսերի կենսաբանական

            և մշակության առանձնահատկությունները, սորտային կազմը: Դրանց

            մշակության տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները գյուղացիական

            /ֆերմերային/ տնտեսություններում: Հիմնական մշակաբույսերի

            կենսաբանական առանձնահատկությունները, սորտային կազմը և

            մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրունտում: Խաղողի վազի և

            պտղատու մշակաբույսերի ագրոկենսաբանական հիմունքները: Վեգետատիվ

            բազմացում և տնկանյութի աճեցման տեխնոլոգիա, այգու հիմնումը և

            խնամքը, խաղողի և պտուղների արտադրության մասնագիտացումը և

            սորտերի տեղաբաշխումը ըստ ՀՀ գյուղատնտեսական գոտիների: Սորտերի

            կենսաբանական և արտադրատնտեսական առանձնահատկությունները:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

Համակարգչային տեխնիկա (օպեր. գործ)

 

    ԸՄԴ.         ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

            

    1.           Բուսաբուծական արտադրանքների ապրանքագիտություն և  

            ստանդարտացում  5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Առարկայի ծրագիրը իր մեջ ընդգրկում է ապրանքների ձևավորման

            համար անհրաժեշտ հիմնական հարցերը, հաշվի առնելով գիտության

            նվաճումները և ճյուղի զարգացման հեռանկարները:

                 Բուսաբուծական մթերքների ապրանքագիտության տեսության

            հիմունքները: Ապրանքների սպառողական արժեքները, ապրանքագիտության

            ստեղծման պատմությունը և զարգացումը:

                 Ապրանքագիտությունը որպես գիտական դիսպլիցին` կապված

            ազգաբնակչության կենսամակարդակի բարձրացման ընդհանուր գործընթացի

            հետ: Որակի բարձրացումը, պահպանումը, ապրանքների կորուստների

            իջեցումը, մարդկանց սննդի կազմի բարելավումը, տեսականու

            ընդլայնումը և ստանդարտացման կատարելագործումը:

                 Ապրանքի որակը: Ապրանքի որակը որպես սպառողական արժեքի

            գլխավոր հատկություն:

                 Որակի ցուցանիշները և մակարդակը: Ապրանքի որակի գնահատման

            ժամանակ օգտագործվող ցուցանիշները, նշանակման երկարակեցությունը,

            էրգոնոմիկան և էսթեթիկական ցուցանիշները:

                 Որակի կախվածությունը տարբեր գործոններից, արտադրության,

            շրջանառության և օգտագործման ոլորտներից:

                 Արտադրանքի տեսակը: Արդի ժամանակաշրջանում ապրանքի որակի

            բարձրացման և պահպանման նշանակությունը:

                 Բուսաբուծական մթերքների հետազոտման և որակի հսկողության

            եղանակները: Բուսաբուծական մթերքների օրգանոլեպտիկ, չափադրական,

            էքսպերտ, ռեգիստրացիոն, հաշվարկային և սոցիոլոգիական

            հետազոտությունները:

                 Մթերքների հետազոտման և հսկողության տեսակները:

            Հետազոտությունների արդյունքների ճշտության գնահատականը և

            ապրանքի որակի գնահատման մակարդակի եղանակները:

                 Բուսաբուժական մթերքների ստանդարտացումը: Ստանդարտացման դերը

            բուսաբուծական մթերքների արտադրության, տեղափոխման, պահպանման և

            իրացման գործում: Ստանդարտացման պետական համակարգը: Ստանդարտների

            կատեգորիաները և տեսակները: Ստանդարտների և տեխնիկական

            պայմանների մշակումն ու հաստատումը: Ստանդարտների գործունեության

            ժամկետները և նրանց ներդրումը:

            

    2.           Անասնաբուծական արտադրանքների ապրանքագիտություն և

            ստանդարտացում  5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Ընդհանուր ապրանքագիտություն:Անասնաբուծական մթերքների և

            հումքի դասակարգումը ըստ ծագման, քիմիական կազմի, մշակման

            աստիճանի և դրանց տեսականին: Մթերքների և հումքի որակի

            ապրանքագիտական գնահատման եղանակները, էներգետիկ գնահատումը:

                 Մասնավոր ապրանքագիտություն. մսի և մսամթերքների

            ապրանքագիտություն, կաթի և կաթնամթերքների ապրանքագիտություն,

            ձվի և ձվամթերքների ապրանքագիտություն, մեղրի և մեղվաբուծական

            այլ մթերքների ապրանքագիտություն, ձկան և ձկնամթերքների

            ապրանքագիտություն, անասնաբուծության հումքի ապրանքագիտություն,

            մթերքների և հումքի ստանդարտավորումն ու որակի կառավարումը:

            

    3.           Համակարգիչ և  ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների կիրառումը

            ագրոբիզնեսում  5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Դասընթացի բովանդակությունը և խնդիրները: Ինֆորմացիոն

            տեխնոլոգիաները որպես հաշվիչ տեխնիկայի միջոցների, կապի,

            ինֆորմացիայի պահպանման և արտապատկերման միջոցներ: Տնտեսագիտական

            ինֆորմացիան, նրա դերը, դասակարգումը, ինֆորմացիայի ֆիզիկական  

            ու տրամաբանական կառուցվածքները, քանակական բնութագրերը:

            Ինֆորմացիայի հավաքագրման, գրանցման, նախապատրաստման և մշակման

            տեխնոլոգիական գործընթացի նախագծումը: Ինֆորմացիայի ավտոմատ

            մշակման համակարգի նախագծման մեթոդիկան ու կազմակերպումը:

            Խնդիրների ալգորիթմացում, համակարգերի մաթեմատիկական, ծրագրային

            և տեխնիկական ապահովում, կիրառական ծրագրերի փաթեթներ: Տվյալների

            բանկեր և բազաներ: Տվյալների ինտեգրացված մշակումը և

            պահպանումը:

                 Տվյալների բազաների կառավարման համակարգեր: Ինֆորմացիայի

            ավտոմատ մշակումն ու կառավարման գործառույթները: Օպերատիվ

            կառավարման ինֆորմացիայի մշակման ավտոմատացումը: Կոմերցիոն ցանցի

            կիրառումը: «Բանկ-կլիենտ» համակարգը: Կառավարման տակտիկական և

            ռազմավարական խնդիրների ինֆորմացիայի ավտոմատ մշակումը:

            Ինֆորմացիոն համակարգերն ու ավտոմատացված աշխատատեղերը:

            Բազմաֆունկցիոնալ ծրագրային կոմպլեքսները որպես ինտեգրացված

            ինֆորմացիոն համակարգի ստեղծված հիմք: Ցանցային տեխնոլոգիաներ:

            Համակարգչային ցանցեր, ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների

            առանձնահատկությունները: Լոկալ համակարգչային ցանցեր, գլոբալ

            ցանցեր: Ինֆորմացիայի պաշտպանությունը ինֆորմացիոն համակարգում:

            Ինֆորմացիայի պաշտպանման միջոցներն ու եղանակները:

 

    4.           Գործարար անգլերեն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի

            աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական

            երևույթներ:

                 ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթը և սովորույթները:

                 Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր

            հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող

            հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը

            երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի

            հիմունքները /բանավոր հաղորդում, զեկույց/:

                 ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման

            բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

                 Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական

            բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

                 Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները.

            կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական

            նամակ, ռեֆերատ:

 

    5.           Գյուղ. էկոնոմիկայի ներածություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Առարկան, խնդիրները, ուսումնասիրման մեթոդաբանությունը և

            մեթոդիկան:

                 Տնտեսական օրենքների դրսևորման բնույթը գյուղատնտեսության

            մեջ: Գյուղատնտեսության արտադրական ռեսուրսների /հողի, ջրի,

            կապիտալի, աշխատանքի/ գնահատման, պահանջի և տնտեսական

            արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը, ցուցանիշները:

            Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը:

                 Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության

            գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների

            ընտրությունը:

                 Գյուղատնտեսության ընդլայնված վերարտադրությունը`

            առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը:

            Ինտենսիվացումը որպես վերարտադրության ձև` ներկա փուլի

            առանձնահատկությունները: Ինտենսիվության մակարդակի և

            ինտենսիվացման տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդիկան,

            ցուցանիշների համակարգը:

                 Գյուղատնտեսության համախառն և ապրանքային արտադրանքը,

            վերջնական արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային

            ազգային անվտանգություն:

                 Արտադրության տնտեսական արդյունավետության էությունը,

            մակարդակները, ցուցանիշները կանոնական և իրական տնտեսության

            պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակների հաշվարկման

            մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման հիմնախնդիրները:

            Աշխատանքի արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը,

            մակարդակը, դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական

            արտադրողականություն:  «Նվազող հատույց» և «Սահմանային

            օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ,

            եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական

            արդյունավետություն:

                 Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների տեղաբաշխման և

            մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների համակարգը

            գյուղատնտեսության մեջ: Կենտրոնացում, համակենտրոնացում և

            ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա:

                 Գնագոյացումը և ագրարային շուկայի գների համակարգը:

                 Բուսաբուծական և անասնաբուծական առանձին ճյուղերի էկոնոմիկան

            /արտադրության զարգացումը, տեղաբաշխումը, մասնագիտացումը,

            ինտենսավիցումը, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման

            հիմնախնդիրները/: SWOT վերլուծություն: Տարածաշրջանների էկոնոմիկա:

 

    6.           Հռետորական արվեստ  4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Խոսքի մշակույթի հիմքերն ու բաղկացուցիչները, ոճաբանություն  

            և ճարտասանական արվեստի հիմունքները:

                 Ժամանակակից հայերենում ոճի հիմնական տեսակների

            բնութագրումը, գործառնական, իրադրական և անհատական ոճեր:

            Գործառնական ոճեր: Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:  

            Գրական լեզվի ընդհանուր վիճակի և նրա հետագա ընթացքի առումով

            առօրյա խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական

            միտումները: Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության

            պահպանման հիմնական խնդիրները: Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:

            Գիտական և կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության

            լեզվական խոսքային չափանիշները: վարչագործարարական ոճի ընդհանուր

            բնութագիրը: Վարչատնտեսական, միջազգային, դիվանագիտական

            ոլորտներում կիրառվող լեզվական խոսքային չափանիշների

            առանձնահատկությունները: Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի

            կազմման և դրանց համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային

            տեքստերի ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:  

            Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Հուզական հոգեբանական

            ներգործության և փաստարկվածության ու տրամաբանականության

            մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության հիմնական

            սկզբունք: Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի

            հիմնական չափանիշների (գրական լեզվի մաքրությունն ու

            կատարելությունը, գեղագիտականությունը և այլն) պարզաբանումը հայ

            և համաշխարհային գրական մեծագույն արժեքների օրինակով:  

            Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական սկզբունքների

            համառոտ ակնարկ:

                 Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը,

            ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և

            արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման

            հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները: Ըստ

            գյուղատնտեսության ոլորտի առանձին մասնագիտացումների`

            մասնագիտական տերմինների հատուկ բառացանկեր և տեքստեր:

 

    7.           Կառավարման հիմունքներ  5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Կառավարման դասընթացի առարկան, անհրաժեշտությունը:

            Կառավարման տեսության զարգացման փուլերը և մեթոդաբանությունը:

            Ագրարային ոլորտի կազմակերպությունների կազմակերպական-իրավական

            ձևերը և կառավարման առանձնահատկությունները: Կազմակերպությունը`

            որպես սոցիոտեխնիկական համակարգ: Կազմակերպության ներքին

            միջավայրի բնութագրությունը: Կազմակերպության արտաքին միջավայրի

            բնութագիրը: Կառավարման մեթոդների էությունը և դասակարգումը:

            Կոնֆլիկտների, փոփոխությունների և սթրեսների կառավարումը: ՀՀ  

            տնտեսության կառավարման համակարգը: Հանրային կառավարման էությունը

            և գործառույթները: ՀՀ ագրոպարենային համակարգի կառավարումը

            

    8.           Ֆինանսական հաշվապահություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Հաշվապահական հաշվառման օղակները: Ֆինանսական հաշվառման

            նշանակությունը, աշխատանքների կազմակերպման սկզբունքները և

            խնդիրները ագրոպարենային համակարգում: Ֆինանսական

            հաշվետվություններ, կազմման սկզբունքները: Հաշվեկշիռը որպես

            կազմակերպության ֆինանսական դրությունը ներկայացնող ամփոփում:

            Հաշվեկշռի առանձին հոդվածների բովանդակությունը, դրանց կապը: Ոչ

            ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը, գնահատումը: Ընթացիկ ակտիվների

            բնութագիրը: Պաշարների խմբերը և հաշվառման կազմակերպումը ՀՀՀՀՍ

            2-րդ չափորոշիչի: Դրամական հոսքեր, գործառնական, ներդրումային և

            ֆինանսական գործունեությունից: Կապիտալի պահուստների բնութագրումը

            և հաշվառման կարգը: Պարտավորությունները և հաշվառման

            սկզբունքները: Կապիտալի շարժի հաշվետվություն, կառուցվածք: Ոչ

            ընթացիկ ակտիվների մաշվածքը, հաշվարկման միջոցները և հաշվառումը:

            Ֆինանսական արդյունքների հաշվետվության կառուցվածքը: հաշիվներ,

            կրկնակի գրանցում, հաշիվների թղթակցություն, փասթաթղթավորում,

            հաշվետվության կազմակերպում:

 

    9.           Վիճակագրություն 10 կրեդիտ, 300 ժամ

                 Դասընթացը բաղկացած է երկու բաժիններից: Առաջին բաժնում

            արտացոլված են «Վիճակագրության ընդհանուր տեսության», իսկ երկրորդ

            բաժնում` «Սոցիալ-տնտեսական վիճակագրության» հիմնահարցերը:

                 «Վիճակագրության ընդհանուր տեսության» մեջ տրվում է

            գիտության առարկայի սահմանումը, մեթոդը, խնդիրները,

            ուսումնասիրվում է վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և

            խմբավորման մեթոդաբանությունը, միջին մեծություններն ու վարիացիայի

            ցուցանիշները, փոխկապակցությունները, սոցիալ-տնտեսական

            երևույթների դինամիկան:

                 «Սոցիալ տնտեսական վիճակագրության» մեջ առանձնակի

            ուշադրության են արժանացել գների, ֆինանսների, պետ բյուջեի և

            բանկերի, ապահովագրության, վարկի և դրամաշրջանառության,

            արտադրության և շրջանառության ծախքերի վիճակագրության, ազգային

            հաշիվների համակարգի, մակրոտնտեսական ցուցանիշների

            վիճակագրության, վճարային և առևտրային հաշվեկշիռների,

            ապրանքաշրջանառության (մեծածախ, մանրածախ, համախառն և զուտ)

            վիճակագրության ցուցանիշներին վերաբերող բաժինները:

            Ժողովրդագրության, բնակչության, աշխատաշուկայի տնտեսության

            առանձին ճյուղերի արտադրանքի, մասնավորապես գյուղատնտեսության

            արտադրանքի հաշվառման, բուսաբուծության և անասնաբուծության

            ճյուղերի արտադրանքների, միջազգային համադրումների, աշխատանքի,

            աշխատավարձի և արտադրողականության, բնակչության կենսամակարդակի:

            

    10.          Գյուղ, մթերքների մարքեթինգ 4 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Մարքեթինգ: Սոցիալ-տնտեսական էությունը, զարգացման

            էվոլյուցիան: Մարքեթինգի դարաշրջանը: Սոցիալ-բարոյական մարքեթինգ:

                 Մարքեթինգի մուտքը ՀՀ: Առանձնահատկությունները և

            առաքելությունները, հիմնադրույթները, սկզբունքները,

            ռազմավարությունն ու մարտավարությունը, տեսակետները, ծրագրերը,

            կազմակերպման սկզբունքները:

                 Մարքեթինգի շրջակա միջավայրը, գործոնների դասակարգումը,

            մակրոմիջավայրի /չվերահսկվող/ միկրոմիջավայրի /վերահսկվող/

            գործոնները: Ուժեղ և թույլ կողմերը:

                 Մարքեթինգի հետազոտության համակարգը: Սպառողների ապրանքների,  

            ապրանքային շուկաների, մրցակցության, մատակարարների, առևտրային

            միջնորդների, տեղեկատվության համակարգերի ուսումնասիրություն:

                 Սպառողական շուկաներ և գնորդների գնային

            ուսումնասիրությունը: Սպառողների սպառման վարքի «Սև արկղ»:

            Մարքեթինգի դրդիչ գործոնները և սպառողների պատասխան ռեակցիան:

            Սպառողների բնութագիրը և գնումների գործընթացը:

                 Շուկայի հատվածավորման էությունը, սկզբունքները,

            չափանիշները: Շուկայի հատվածի բնութագրիչները: Նպատակային հատվածի

            գրավման ալգորիթմը:

                 Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Էությունը, մակարդակները,  

            կենսացիկլերը, ներկայացումը շուկայում: Ապրանք-նորույթ:

                 Գները և գնագոյացումը մարքեթինգի համակարգում:

            Մարքեթինգային գների համակարգը: ՀՀ շուկայում գործող գների

            համակարգը, մակարդակը և դինամիկան: Գյուղատնտեսական արտադրանքի

            և գյուղին վաճառվող արտադրամիջոցների գների համարժեքությունը:

                 Մարքեթինգի կազմակերպման սկզբունքները: Մարքեթինգը տարբեր  

            ոլորտներում: Ագրոմարքեթինգ և քոնսալթինգ: Ֆինանսական

            մարքեթինգ, մարքեթինգը մտավոր կապիտալի շուկայում, կապիտալ

            շինարարության օբյեկտների մարքեթինգ, ապահովագրական և  

            արտերկրների հետ համատեղ ձեռնարկությունների մարքեթինգ:

            Միջազգային մարքեթինգ:

                 Ագրարային շուկաներ: Էությունը, տեղը, դերը,

            առանձնահատկությունները, պաշտպանվածությունը, ապրանքային և

            ֆինանսական կառուցվածքը: Գների համակարգը: Պահանջարկը և

            առաջարկը: Ներմուծում և արտահանում:

 

    11.          Միկրոտնտեսագիտություն 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 «Միկրոտնտեսագիտություն» գիտություն առարկան, խնդիրները և

            ուսումնասիրման մեթոդը: Շուկայական տնտեսության հիմնական

            բնութագիրը և կենսագործության մեխանիզմը: Ագրոպարենային

            համակարգի ձեռնարկություններում «Արտադրության կազմակերպում»

            գիտության առարկան, խնդիրները և մեթոդները: Արտադրության և

            ձեռնարկությունների կազմակերպական ձևերի էությունը և

            դասակարգումը: Սպառողների վարքագիծը և դրա գնահատումը:  

            Տնտեսության վարման համակարգը գյուղատնտեսական

            ձեռնարկություններում: Ձեռնարկությունների մասնագիտացումը և

            ճյուղերի օպտիմալ զուգակցումը: Պահանջարկը, դրա դրսևորման

            առանձնահատկությունները և գնահատումը: Ձեռնարկությունների և

            դրանց օպտիմալ չափերի սահմանումը: Հողային տարածքի ձևավորումը

            և հողի օգտագործման կազմակերպումը: Առաջարկը, դրա դրսևորման

            առանձնահատկությունները և գնահատումը: Պահանջարկի ճկունությունը

            և դրա վերլուծության գնահատումը: Առաջարկի ճկունությունը և դրա

            վերլուծության գնահատումը: Հավասարակշռություն, ապահովման և

            պահպանման տնտեսական մեխանիզմները: Բուսաբուծական ճյուղի

            կազմակերպումը: Անասնաբուծական ճյուղի կազմակերպումը:

            Ձեռնարկությունների նյութատեխնիկական ապահովման կազմակերպումը:

            

    12.          Օպերացիոն  կառավարում  5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 «Օպերացիոն կառավարման» դասընթացի առարկան և խնդիրները:

            Կառավարման գործընթացի և գործառույթների էությունը: Ռազմավարական

            պլանավորման էությունը և խնդիրները: Կազմակերպության կառավարման

            կազմակերպական կառուցվածքի ձևավորման տարրերը և տեսակները:

            Մոտիվացիայի տեսությունները: Վերահսկողությունը և դրա

            իրականացման փուլերը: Կառավարման կոմունիկացիաները և

            կոմունիկացիոն գործընթացը: Կառավարչական որոշումների էությունը

            և դասակարգումը: Արտադրության կառավարման հիմունքները և

            առանձնահատկությունները ԱՊՀ կազմակերպություններում:

            Արտադրության օպերատիվ կառավարման էությունը և խնդիրները:

            Անձնակազմի կառավարումը: Իշխանությունը և առաջնորդումը:

            

    13.          Կառավարչական հաշվապահություն 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Կառավարչական հաշվառման կազմակերպումը: Կառավարչական

            վերահսկողության էությունը և փուլերը: Ծախսերի դասակարգումը,

            ուղղակի և անուղղակի, հիմնական և վերադիր, հաստատուն և

            փոփոխուն ծախսերը: Պաշարների հաշվառումը ԱՊՀ-ում, անուղղակի

            ծախսերի բաշխումը, ծախսային կենտրոններ, ծախսերի կլանում:

            Արտադրանքի ինքնարժեքի հաշվարկման սկզբունքները գյուղատնտեսության

            մեջ: Հիմնական, երկրորդական արտադրանքների ինքնարժեքի հաշվարկում:

            Շահույթի կազմի և կառուցվածքի վերլուծությունը: Դրամական

            միջոցների և պարտավորությունների Հաշվառումը: Գյուղատնտեսական

            արտադրանքի գնահատման մեթոդները: Բուսաբուծական և անասնաբուծական  

            ճյուղերում ծախսերի և արտադրանքի հաշվառման

            առանձնահատկությունները: Գյուղատնտեսական հումքի վերամշակող և

            օժանդակ արտադրությունների ծախսերի հաշվառման սկզբունքները:

            Հաշվառման կազմակերպման կառուցվածքը ԱՊՀ-ի կազմակերպություններում

            սեփականության հարաբերություն ների տարբեր ձևերում: Գույքագրման

            անցկացման և արդյունքների արտացոլման կարգը հաշվառման մեջ:

            

    14.          Տեխնիկական գրավոր խոսք 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Խոսքի կուլտուրայի հիմքերն ու բաղկացուցիչները.

            ոճաբանություն և ճարտասանական արվեստի հիմունքները: Ժամանակակից

            հայերենում ոճի հիմնական տեսակների բնութագրումը. գործառնական,

            իրադրական և անհատական ոճեր:

                 Գործառնական ոճեր:

                 Առօրյա խոսակցական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գրական լեզվի

            ներկա վիճակի և նրա հետագա զարգացման ընթացքի առումով առօրյա

            խոսակցական ոճի ազդեցության դրական և բացասական միտումները:

            Ժամանակակից հայոց գրական լեզվի անաղարտության պահպանման

            հիմնական խնդիրները:

                 Գիտական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Գիտական և

            կրթական-ուսումնական ոլորտների գործունեության լեզվական-խոսքային

            չափանիշները:

                 Վարչագործարարական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:

            Վարչատնտեսական, օրենսդիր, օրինաստեղծ և պետական կառավարման,

            ինչպես նաև քաղաքական, միջազգային, դիվանագիտական ոլորտներում

            կիրառվող լեզվական-խոսքային չափանիշների առանձնահատկությունները:

            Այդ ոլորտներին վերաբերող փաստաթղթերի կազմման և դրանց

            համակարգման հիմնական սկզբունքները: Գովազդային տեքստերի

            ձևավորման և դրանց մատուցման հիմնական եղանակները:

                 Հրապարակախոսական ոճի ընդհանուր բնութագիրը:

            Հուզական-հոգեբանական ներգործության և փաստարկվածության ու

            տրամաբանական մոտեցումների համադրումը որպես այդ ոճի գործառության

            հիմնական սկզբունք:

                 Գեղարվեստական ոճի ընդհանուր բնութագիրը: Այդ ոճի հիմնական

            չափանիշների պարզաբանումը հայ և համաշխարհային գրական մեծագույն

            արժեքների օրինակով: Ճարտասանական արվեստի պատմության և հիմնական

            սկզբունքների համառոտ ակնարկ:

                 Ճարտասանական արվեստի կազմախոսական-բնախոսական հիմքերը.

            ձայնի դրվածքը, շնչառության տեխնիկան, հնչյունի ձևավորման և

            արտաբերման տեխնիկան ու կուլտուրան: Խոսքի կազմակերպման

            հոգեբանական, հուզական և տրամաբանական մեխանիզմները:

            

    15.          Ֆինանսների հիմունքներ և  հարկեր 5 կրեդիտ, 150 ժամ

            

                 Ֆինանսներ ընդհանուր բնութագիրը, տնտեսավարող սուբյեկտների  

            ֆինանսատնտեսական գործունեության հետևանքները, Տնտեսավարող

            սուբյեկտների ընթացիկ ակտիվների կազմավորումը և օգտագործման

            արդյունավետությունը, Տնտեսավարող սուբյեկտների ինվեստիցիոն

            գործունեության ֆինանսական մեխանիզմը, Տնտեսավարող սուբյեկտների

            ֆինանսական դրության վերլուծությունը, ՀՀ բյուջետային և հարկային

            համակարգը, ՈՒղղակի հարկեր, Անուղղակի հարկեր:

            

    16.          Մակրոտնտեսագիտություն  5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Համակարգ, մեթոդներ, ֆունկցիաներ, առևտուր, կատեգորիաներ,  

            օրենեքներ, արտադրություն, բաշխում, փոխանակություն, սպառում,

            ապրանք, փող, գին, պահանջարկ, առաջարկ, մրցակցություն,

            սեփականություն, շուկա, ծախքեր, շահույթ, ռեսուրսներ,

            արտադրության գործոններ, կապիտալ, տոկոս, արժեթղթեր, բորսա,

            աշխատանքի շուկա, աշխատավարձ, մակրոէկոնոմիկա, եկամուտներ,

            կենսամակարդակ, ՀՆԱ, ՀԱԱ, տնօրինվող եկամուտ, տնտեսական ցիկլեր,

            ինֆլյացիա, ինվեստիցիա, խնայողություն, ֆինանսներ, հարկեր,

            մաքսային արժեք, բյուջե, բանկեր, վարկեր հասկացությունները:

            

    17.          Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա միջավայրի պահպանություն

                                   5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմները և

            միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց

            գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի

            գլոբալ հիմնախնդիրները: Բանական ռեսուրսների արդյունավետ

            օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները:  

            Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության

            հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու

            կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ

            օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի

            պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը:

            Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը:  

            Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը:  

            Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների

            արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման

            սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները

            գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկալոգիական մոնիթորինգ, տարածքների

            էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը

            և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

    ՄԴ.           ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

            

                            ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

    1.           Էլեկտրոնային կոմերցիա 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Առարկան ուսումնասիրում է էլեկտրոնային կոմերցիայի դերն ու

            նշանակությունը, էլեկտրոնային կոմերցիայի համակարգերն ու ձևերը,

            ինտերնետ ցանցի դերը էլեկտրոնային կոմերցիայի համակարգում:

            Առանձին տեղ է հատկացվում WEB էջերի ուսումնասիրմանը` որպես

            ինտերնետում բիզնեսի հիմք: Քննարկվում են նաև

            կազմակերպություն-հաճախորդ, կազմակերպություն-կազմակերպություն

            դասերի էլեկտրոնային կոմերցիայի առանձնահատկությունները, փողի

            շարժը և կոմունիկացիոն քաղաքականությունը ցանցերում, ինչպես

            նաև էլեկտրոնային առևտրի կազմակերպական և իրավական հիմքերը:

            

    2.           Ֆինանսների վերլուծություն 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Տնտեսվարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական

            վերլուծության անհրաժեշտությունը: Ֆինանսական վերլուծության դերը

            տնտեսավարման պայմաններում, Տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական

            դրության ընդհանուր գնահատումը:

                 Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական

            արդյունքների վերլուծությունը: Տնտեսավարող սուբյեկտների

            գործունեության ֆինանսական արդյունքների ձևավորման և բաշխման

            մոդելը, շահույթի ցուցանիշների մակարդակի, դինամիկայի և

            կառուցվածքի վերլուծությունը, արտադրանքի ապրանքների

            (աշխատանքների, ծառայությունների) իրացումից շահույթի գործոնային

            վերլուծությունը, շահույթի օգտագործման վերլուծությունը,

            շահութաբերության ցուցանիշների համակարգը և հաշվարկման

            մեթոդները, շահութաբերության ցուցանիշների գործոնային

            վերլուծությունը: Ֆինանսական կայունության, գործարար ակտիվության

            և իրացվելիության գնահատման ցուցանիշների ու դրանց հաշվարկման

            մեթոդիկան:

                 Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացումը և ռիսկերի գնահատման

            մեթոդիկան: Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման էությունը,

            սնանկացման պատճառները և ազդող գործոնները, անվճարունակության

            գնահատումը, տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման կանխատեսման

            մեթոդները, տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական առողջացման

            ուղիները, ֆինանսական պլանի կազմման համառոտ նկարագիրը, ռիսկի

            գնահատում:

 

    3.           Գյուղատնտեսական կոոպերատիվներ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

            

                 Առարկան, խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդները:

            Գյուղատնտեսական կոոպերացիայի էությունը, պատմական ձևերի

            էվոլյուցիան: Կոոպերացիայի անհրաժեշտությունը, տնտեսական

            բովանդակությունը և առանձնահատկությունները գյուղատնտեսության

            մեջ: Կոոպերացիայի զարգացման վարչահրամայական և շուկայական

            հայեցակարգերը:

               Ապապետականացում և սեփականաշնորհում: Մանրապրանքային և

            բնամթերային գյուղատնտեսական տնտեսությունների առաջացումը, ուժեղ

            և թույլ կողմերը, հնարավորությունները, խոչընդոտները:

            Կոոպերացիան խոշոր արտադրության մեջ: Կոոպերացիան մանր անհատական

            գյուղացիական տնտեսություններում: Կոոպերացիայի արտերկրների

            փորձը: Սոցիալիստական կոոպերացիան, ձեռքբերումները և

            կորուստները, SWOT վերլուծությունը:

                 Ա. Վ. Չայանովը կոոպերացիայի մասին, գաղափարի դեգրատացիան:  

            Գյուղատնտեսության կոոպերացիայի ֆունկցիոնալ կառուցվածքը և

            արտադրական գործունեությունը: Կոոպերացիայի տիպերը, միջոցների

            միավորման սահմաններն ու սկզբունքները, իրավական և տնտեսական

            հիմքերը: Եկամուտների հաշվառումն ու բաշխումը: Գյուղատնտեսական

            կոոպերացիայի զարգացման միտումներն ու գործոնները:

                 Ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիայի տնտեսական էությունը,

            դերը, առանձնահատկությունները ներկա փուլում: Ագրոարդյունաբերական

            ինտեգրացիայի ձևերը: Հորիզոնական և ուղղաձիգ ինտեգրացիա:

            Ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիայի անցյալի դասերը: Ինտեգրացիայի

            նոր ժամանակաշրջանը:

                 Ձեռնարկությունների մասնագիտական սպասարկման

            ենթակառուցվածքները: Ինտեգրատորը, նրա տեսակները, ներկայացվող

            պահանջները և հետևանքները,

                 Ը =sum(Չ + Ո),  Ը < sum(Չ + Ո), Ը > (Չ + Ո) տարբերակների

            գնահատում:

                 Ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիայի տնտեսական

            արդյունավետությունը, որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշները:

            

    4.           Գյուղատնտեսական ապահովագրություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Ապահովագրության էությունն ու գործառույթների

            առանձնահատկությունը ապահովագրական պաշտպանվածության գծով:

            Ապահովագրական գործի պատմությունը: Հայաստանի ապահովագրական

            շուկայի զարգացման հիմնական փուլերը և երկրի տնտեսական զարգացման

            կարևորագույն նշանակությունը: Ապահովագրության իրականացման

            կանոնակարգման հիմնական սկզբունքները: Պարտադիր և կամավոր

            ապահովագրության իրականացման հիմնական սկզբունքները: Պետությունը

            և ապահովագրությունը Ապահովագրական գործի կազմակերպման հիմնական

            սկզբունքները: Ապահովագրական շուկայի հիմնական մասնակիցները և

            նրանց բնութագիրը: Ապահովագրական շուկայի մասնակիցների

            փոխհարաբերությունները: Ապահովագրության հիմնական տեսակներն ու

            օբյեկտները: Ապահովագրության տեսակների դասակարգման հիմնական

            սկզբունքները և դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական

            ռիսկի, կորուստի և ապահովագրական հատուցման էությունը: Ռիսկային

            իրադրություն և ապահովագրական պատահար: Ապահովագրական ռիսկերի

            տեսակներն ու դրանց կառավարումը: Անձնական, գույքային և

            պատասխանատվության ապահովագրության տեսակների կազմակերպումը:  

            Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի և բազմամյա տնկարկների

            ապահովագրություն: Գյուղատնտեսական կենդանիների ապահովագրություն:

            Ապահովագրական դրույքի (սակագնի) կառուցվածքը և հաշվարկման

            հիմնական եղանակները: Անձնական և գույքային ապահովագրության

            դրույքի (սակագնի) հաշվարկման մեթոդներն ու դրանց

            առանձնահատկությունները: Ապահովագրական պահուստների էությունը և

            հիմնական տեսակները: Վերաապահովագրության էությունն ու դրա

            գործառույթների առանձնահատկությունը: Վերաապահովագրական շուկայի

            զարգացման հիմնական փուլերը: Ապահովագրական կազմակերպության

            կառուցվածքը: Ապահովագրական կազմակերպության տեսակները:

            

    5.           Ագրոբիզնեսի իրավունք 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Ձեռնարկատիրական իրավունքի հասկացությունը և համակարգը:  

            Ձեռնարկատիրական իրավունքի աղբյուրները, սկզբունքները, խնդիրները,

            նպատակները: Հասկացություն ձեռնարկատիրական իրավունքի սուբյեկտի

            և ձեռնարկատիրական իրավահարաբերության սուբյեկտի մասին:

            Ձեռնարկատիրական գործունեության իրավական կարգավորումը ՀՀ-ում:

            Տնտեսաիրավական նորմեր և հարաբերություններ: Ձեռնարկատիրական

            հարաբերությունների սուբյեկտները;

                 Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպական ձևերը:

            Իրավաբանական անձի ստեղծումը և լուծարումը: Առևտրային

            կազմակերպություններ: Տնտեսական ընկերակցությունների տեսակները:

            Ոչ առևտրային կազմակերպությունների տեսակները:

                 Ձեռնարկատիրական գործունեության գույքային հիմքը:

            Ձեռնարկատիրական գործունեության պետական կարգավորումը:  

            ձեռնարկատերերի` որպես ապրանք արտադրողների, գործունեության

            իրավական կարգավորումը: Կազմակերպության կառավարման իրավական

            հիմունքները: Ձեռնարկատերերի պատասխանատվությունը կառավարման

            ոլորտում իրավախախտումների վերաբերյալ: Արտադրանքի, աշխատանքների

            և ծառայությունների որակի իրավական կարգավորումը: Գնագոյացման

            իրավական կարգավորումը: Հաշվապահական հաշվառման, հաշվետվության և

            աուդիտի իրավական կարգավորումը: ներդրումների և արտաքին

            տնտեսական գործունեության իրավական կարգավորումը:

 

    6.           Բնօգտագործման էկոնոմիկա  5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Տնտեսության զարգացումը, էկոլոգիական գործոնները և

            խնդիրները: Տնտեսության էկոլոգիացումը: Բնօգտագործման

            օրինաչափություններն ու սկզբունքները: Տեխնածինից զարգացման

            կայուն տիպի անցման ուղղությունները: Տնտեսության զարգացման

            տեխնոլոգիան տիպի սահմանափակումը` ՀՀ տնտեսության տնտեսավարման  

            ռազմավարությունն է:

                 Տնտեսական համալիրների զարգացման էկոլոգիացումը և բնական

            ռեսուրսների օգտագործումը: ԱԱՀ, անտառային համալիր, ջրային

            ռեսուրսներ, վառելիքա-էներգետիկ, մետալուրգիական, պարենի

            վերամշակման, տրանսպորտային ենթահամալիրները:

                 Շրջակա միջավայրի աղտոտումից պաշտպանելու տնտեսական

            հիմունքները: Բնօգտագործման ցուցանիշների օպտիմալացման

            առանձնահատկությունները, հասցված վնասի որոշումը, տնտեսական

            ցուցանիշները:

                 Էկոլոգո-տնտեսագիտական շրջանացում: Բնական ռեսուրսների

            գնահատում: Նյութական արտադրության էկոլոգիական գնահատումը:

            Բնօգտագործման տնտեսական արդյունավետությունը: Տնտեսության

            էկոլոգիացման մեխանիզմները: Պետությունը և շուկան շրջակա

            միջավայրի պահպանության գործում: Էկոլոգիացման տնտեսական

            մեխանիզմները և էկոլոգիական ճգնաժամի հաղթահարումը:

                 Հիդրոսֆերայի էկոլոգիական և տնտեսական հիմունքները:

            Բնապահպանության և ԳՏՄ-ի փոխազդեցությունը: Մարդկային գործոնի

            դերը: Բնապահպանական անվտանգություն: Էկոլոգիական համակարգերի

            կառավարումը և մոնիտորինգը: Բնապահպանական և

            ռեսուրսա-խնայողական բիզնես-ծրագրերի տնտեսական հիմնավորումը:

                 Ձեռնարկության բնատնտեսական դիագնոստիկան և նրա

            ցուցանիշները: ՀՀ բնօգտագործման իրավիճակը, շրջակա միջավայրի

            պահպանության ուժեղ և թույլ կողմերը, խոչընդոտները,

            հնարավորությունները:

                 Բնօգտագործման կազմակերպությունների արտադրական կապիտալը,

            արտադրական և աշխատանքային ծախումները, դրանց արդյունավետության

            որոշման կարգը: Արդյունավետության ցուցանիշները: Արդյունավետ

            բնօգտագործման 21-րդ դարի առաջնային ուղղություններ: Շրջակա

            միջավայրի և բնական ռեսուրսների օգտագործման վրա տնտեսական

            գործունեության ազդեցությունը բնութագրող հիմնական տնտեսական  

            ցուցանիշները: Ռեսուրսօգտագործման տնտեսական արդյունավետության

            ցուցանիշները, դրանց որոշման մեթոդիկան:

                 Շրջակա միջավայրի պահպանության համագործակցության և

            մոնիտորինգի կառույցները:

            

    7.           Ռազմավարական կառավարում 6 կրեդիտ, 180 ժամ

                 Առարկայի դասընթացի բովանդակությունը: Ռազմավարական

            կառավարման մոդելը, մեթոդաբանությունը և գիտական դպրոցները:

            Ռազմավարական փոփոխությունների արտաքին միջավայրը: Որոշումների

            ընդունումը ռազմավարական կառավարման գործընթացում:

            Կազմակերպության մրցակցային միջավայրը և դրա փոփոխությունների

            կանխատեսումը: Կազմակերպության ռեսուրսների վերլուծությունը:

            Ազդեցության խմբերը և իշխանական հարաբերությունները ռազմավարական

            գործընթացում: Աճի ռազմավարությունը կազմակերպության արտաքին

            միջոցների հաշվին: Արտաքին աճի ռազմավարությունների տեսակները:

            Դիվերսիֆիկացման և ձեռքբերումների հիմնախնդիրները:

            Ռազմավարության իրագործման գնահատումը:

            

    8.           Մարքեթինգի վերլուծություն 6 կրեդիտ, 180 ժամ

                 Վերլուծության առարկան, ուսումնասիրության օբյեկտները, նրա

            դերն ու նշանակությունը շուկայական պայմաններում: Կապը մյուս

            տնտեսագիտական գիտությունների հետ: Վերլուծության տվյալների

            աղբյուրները և կազմակերպումը:

                 Շուկա հասկացության ծավալի բաժանումը: Շուկայի զարգացման  

            վերլուծությունը պատմաբանական տեսանկյունից: Շուկայի բաժանումը

            ըստ տերիտորիալ մասշտաբի և որոշակի տնտեսական ֆորմացիայի

            պատկանելիության: Արտաքին և ներքին շուկա: Ընդհանուր շուկա:

            Նյութաիրային շուկա: Շուկայի վերլուծությունը ինչպես ապրանքների

            խմբերի, այնպես էլ տեսակների:

                 Պահանջարկի էությունը: Գնողականությունը: Մակրոպահանջարկ:

            Միկրոպահանջարկ: Բնակչության պահանջարկ: Պահանջարկի ընդհանուր  

            ծավալ հասկացությունը: Պահանջարկի որոշվածությունը ըստ քանակական

            և որակական կողմերի: Գովազդի վերլուծությունը:

                 Հավաքման, մշակման, հանձնման և վերլուծության միասնական

            համակարգ: Պահանջարկի  ուսումնասիրության ծառայություններ:

            Առևտրի և ծառայության պահանջարկի վերաբերյալ ինֆորմացիայի

            հավաքման և սիստեմավորելու հետ կապված գնահատումները,

            կազմակերպումը և վերլուծությունը: Հարցաթերթային հարցումներ

            որպես հետազոտական մեթոդ: Համատարած և ընտրանքային հարցումներ,

            հարցումների դասակարգումը:

                 Հարցման նպատակները, տեսակները, եղանակները և նրանց

            ընտրությունը: Հարցաթերթի կառուցվածքը: Ընտրանքի որակական և

            քանակական ներկայացուցչությունը: Հարցման նյութերի մշակման և

            հաշվետվության կազմումը: Տվյալների խմբավորումը, աղյուսակների

            մշակումը: Պահանջարկի վերաբերյալ տվյալների վերլուծությունը:

                 Կոնյուկտուրա հասկացությունը: Իրավիճակի տեսությունները:  

            Ինֆորմացիայի աղբյուրները: Իրավիճակի ուսումնասիրության նպատակը

            և խնդիրները: Իրավիճակի ուսումնասիրության կազմակերպումը:

            Իրավիճակի վերլուծության արդյունքները:

                 Կոմերցիալ որոշումների էությունը, նշանակությունը,

            խնդիրները: Ծանոթություն առք ու վաճառքի հետ ընդունված բոլոր

            կառավարչական որոշումներին: Հիմնական կոմերցիալ որոշումները:

                 Պահանջմունքների ու պահանջարկի ձևավորման գծով կոմերցիալ

            որոշումները: Որոշումների կատարման ընթացքի դիտարկման և

            ստուգման համակարգը: Կոմերցիալ որոշումների կատարման վրա

            վերահսկողության համակարգի ճշգրտման ազդեցությունը:

            

    9.           Համաշխարհային էկոնոմիկա  6 կրեդիտ, 180 ժամ

            

                 Ժամանակակից համաշխարհային տնտեսությունը, հասկացությունը,  

            ենթահամակարգերի բնութագրման չափանիշները, զարգացման հիմնական

            ցուցանիշները և միտումները, աշխատանքի միջազգային բաժանում,

            համաշխարհային շուկա: Համաշխարհային տնտեսության մեխանիզմը և

            նրա բաղադրիչ մասերը, հասկացությունը և գործիքները, կառուցվածքը,

            ազգային տնտեսություններ, մեգաէկոնոմիկա, անդրազգայնացում,

            անդրազգային կորպորացիաներ: Համաշխարհային տնտեսության ներուժը

            և գլոբալ հիմնախնդիրները. բնական ռեսուրսներ, ձեռնարկչատիրական

            ռեսուրսներ, համաշխարհային տնտեսության ճյուղային կառուցվածքը,

            էկոնոմիկայի զարգացման անհամաչափությունը և արդի միջազգային

            տնտեսական հարաբերությունների համակարգը, աշխատուժի միգրացիա,

            բնապահպանության հիմնախնդիրներ, աղքատության, սովի և

            հիվանդությունների գոտիների կրճատման հիմնախնդիրները, շուկաների

            գլոբալացում: Գյուղատնտեսությունը համաշխարհային տնտեսությունում,

            պարենային հիմնախնդիրներ, պարենային անվտանգություն: Միջազգային

            տնտեսական և տարածքային ինտեգրացիա, Հայաստանը միջազգային

            տնտեսական ինտեգրացման գործընթացում: Միջազգային պարտքային

            ճգնաժամ: Երկրների դասակարգումն ըստ տնտեսական ներուժի և սոցիալ

            տնտեսական զարգացման աստիճանի: Միջազգային առևտուր, ԳԱՏՏ/ՎՏՕ

            դերը միջազգային առևտրի կարգավորման գործում, Հայաստանի արտաքին

            առևտուրը:

                 Հայաստանը միջազգային տնտեսական հարաբերությունների  

            գործընթացում:

            

    10.          Գործարար վարվելակերպ  4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 «Գործարար վարվելակերպ» հասկացությունը և բովանդակային

            էությունը ագրոբիզնեսի բնագավառում:

                 Ղեկավարման հասկացությունը կառավարման տեսության մեջ:

            Ղեկավարի գործառույթներն ըստ կառավարման տեսաբաններ Ֆայոլի,

            Դեսլերի, Ադաիրի: Դասական կառավարչական գործառույթները և

            ղեկավարի հմտությունները: Ղեկավարի դերը` ըստ կառավարման

            տեսաբաններ Մինցբերգի և Էդայզիսի: Կոմունիկացիոն դերը:

                 Ղեկավարի հատկանիշների և ղեկավարման ոճերի բնութագրումը:

            Ղեկավարման ոճերն ըստ կառավարման տեսաբաններ Լևինի, Լայկերտի,

            Մաքգրեգորի, Բլեյք-Մութոնի, Բաննենբաում-Շմիդթի, Ֆիդլերի,

            Ադաիրի, Վրում-Յեթոնի, Հերսի-Բլանշարի, Արգիրիսի:

                 Ղեկավարման հասկացությունը, սկզբունքները և մեթոդները:  

            Անհատի դերը կազմակերպություններում և աշխատողների

            սոցիալ-ժողովրդագրական առանձնահատկությունները, ունակություններն

            ու անձնական հատկանիշները:

                 Ղեկավարի դերը կառավարչական որոշումների կայացման գործում:

            Խմբերի դերը գործարարության մեջ: Կոնֆլիկտները և դրանց

            կառավարման առանձնահատկությունները խմբերում:

                 Ձեռնարկատիրության կուլտուրան: Կազմակերպության կերպարի

            ձևավորման առանձնահատկությունները: Կառավարումը,

            բարոյականությունը և սոցիալական պատասխանատվությունը

            ձեռնարկատիրության մեջ: Բանակցությունների վարումը և գործարքների

            կնքման արդյունավետ ուղիները բանակցությունների արդյունքում:

            Ճարտասանության նշանակությունը գործարարության մեջ:

            

    11.          Ձեռնարկատիրական գործունեությունը ագրոբիզնեսում

                               5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Ուսանողները  պետք է ուսումնասիրեն և տիրապետեն դասընթացի  

            նպատակը, խնդիրները և ոլորտները, մասնավորապես

            ձեռնարկությունների և ձեռնարկատիրական գործունեության

            կազմակերպատնտեսական հիմունքները, ձեռնարկատիրության ձևերը,

            դրանց ընդհանուր և տարբերիչ գծերը: Դասընթացը ներառում է

            ձեռնարկության ապրանքային քաղաքականությունը, շուկայի

            ուսումնասիրության մեթոդները, մարքեթինգը և ձեռնարկատիրությունը,

            ռազմավարական մարքեթինգային պլանավորումը, ձեռնարկության

            ապահովագրական համակարգը, լիզինգը և ֆակտորինգը, ձեռնարկության

            արտաքին տնտեսական գործունեությունը, փոքր և միջին

            ձեռնարկատիրության ոլորտի զարգացման արդի հիմնահարցերը:

                 Ձեռնարկատիրական գիտելիքների իմացությունը որպես կառավարման

            կատարելագործման, տնտեսավարման առաջադիմական ձևերի կիրառման,

            գործարար մարդկանց ակտիվության ու նախաձեռնության բարձրացման

            կարևորագույն պայման:

                 Տեխնոլոգիաների միջազգային առևտուր: Ծառայությունների

            միջազգային առևտրի տեսակները, շուկայի կարգավորումը: Ազատ

            տնտեսական գոտիների կազմակերպման անհրաժեշտությունը: Արտաքին

            տնտեսական գործարքներ, պայմանագրերի տեսակները: Առևտրային

            տերմիններ: Միջազգային արժույթային հարաբերություններում

            արժույթային քաղաքականություն: Կապիտալի արտահանում, միջազգային

            հաշվարկներ: Ֆինանսավարկային միջազգային կազմակերպություններ:

            Տնտեսական ինտեգրացիա, զարգացման փուլերը և ձևերը: Տնտեսական

            համագործակցության կազմակերպման անհրաժեշտությունը:

                 Աշխատուժի միջազգային միգրացիա, պատճառները, կարգավորումը:

            Հայաստանի արտաքին տնտեսական կապերը: Օտարերկյա ներդրումներ:

            Արտաքին կապերի հետագա զարգացումը: Հայաստանի ինտեգրացումը

            միջազգային կառույցներին: Պետության դերը արտաքին կապերի

            կարգավորման գործում:

 

    12.          Միջազգային բիզնես 6 կրեդիտ, 156 ժամ

                 Միջազգային բիզնեսի էությունը և առանձնահատկությունները,

            «Միջազգային Բիզնես» գիտության ուսումնասիրության նպատակը և

            խնդիրները, Միջազգային ձեռնարկատիրության ձևերը, Համաշխարհային

            շուկաները և գործարար ակտիվության կենտրոնները, Միջազգային

            բիզնեսի իրավական, քաղաքական ու տեխնոլոգիական կողմերը և

            առանձնահատկությունները, Միջազգային կազմակերպությունների դերը

            միջազգային բիզնեսի կարգավորման և զարգացման գործում, Միջազգային

            բիզնեսի պետական կարգավորման մեթոդները, Առևտրի համաշխարհային

            կազմակերպության դերը միջազգային բիզնեսի զարգացման գործում,

            Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպության

            (զարգացած երկրների գործարար ակումբ) դերը միջազգային բիզնեսի

            զարգացման գործում, Մրցակցությունը միջազգային բիզնեսում,

            

    13.          Գյուղ. գների վերլուծություն 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Առարկայի խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդները: Կուրսի

            բովանդակությունը:

                 Գնագոյացման տեսական հիմունքները: Արժեքի աշխատանքային և ոչ

            աշխատանքային տեսությունները կանոնական և իրական տնտեսության

            պայմաններում: Գնագոյացման գործոնները: Գինը արժեքից շեղող

            գործոնները: Գնային քաղաքականություն:

                 Գնագոյացման մեթոդաբանության հիմունքները կանոնական և

            իրական տնտեսության պայմաններում: Գների տեսական հիմնավորումը:

                 Գնագոյացման տնտեսական մեխանիզմները: Պահանջարկի և առաջարկի

            հարաբերակցության տեսությունը: Կորերի տեսությունը:   

            Գնագոյացումը զուտ մրցակցային շուկայում: Գների, դրամական

            հոսքերի, համախառն ծախսերի, սահմանային եկամտի, սահմանային

            ծախսերի ձևավորման մեխանիզմը կարճ ժամկետում: Գնի, նվազագույն և

            առավելագույն շահույթի ձևավորման մեխանիզմը կարճ և երկար

            ժամկետում:

                 Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային շուկայի պայմաններում:

                 Գնագոյացումը և գները օլիգոպոլային շուկայի պայմաններում:

                 Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային մրցակցային շուկայի

            պայմաններում: Գնագոյացումը և ռեսուրսների օգտագործումը

            մոնոպսոնային շուկայի պայմաններում: ՀՀ շուկայի պայմաններում

            գործող գների համակարգը: Գների օրենսդրական և վարչական

            կարգավորումը:

                 Գնագոյացումը  միջազգային առևտրում: ՀՀ արտաքին առևտրի

            գների մակարդակը և դինամիկան: Ներմուծման և արտահանման գնային

            քաղաքականությունը:

                 Գնագոյացումը և գյուղացիական տնտեսությունը: Գնագոյացման  

            առանձնահատկությունները գյուղատնտեսության մեջ կանոնական և

            իրական տնտեսության պայմաններում

                 Գների ինդեքսացիան: Գների ինդեքսները ըստ տնտեսության

            հատվածների:

                 Սպառողական ապրանքների և ծառայությունների գների և

            սակագների ինդեքսները: Գյուղատնտեսական մթերքների իրացման միջին

            գները և ինդեքսները: Բնակչությանը մատուցված առանձին տեսակի

            ծառայությունների միջին սակագները և գները:

                 Տրանսպորտային փոխադրումների սակագները և ինդեքսները:  

            Արդյունաբերական արտադրանքների գները և գների ինդեքսները: Գների

            ինդեքսները շինարարությունում

            

    14.          Ագրարային քաղաքականություն 5 կրեդիտ, 150 ժամ

            Ագրարային քաղաքականությունը որպես գիտություն: Առարկան,

            խնդիրները, հետազոտության մեթոդաբանությունը և մեթոդները,

            գիտա-գործնական նշանակությունը, կապը այլ գիտությունների հետ:

                 Ագրարային քաղաքականության ներկա փուլի բարդությունը և

            յուրահատկությունները ՀՀ-ում:

                 Ագրարային տնտեսությունը որպես ագրարային քաղաքականության  

            իրականացման ոլորտ:

                 Ագրարային քաղաքականության բովանդակությունը, նրա օղակները,

            փուլերը, սուբյեկտները և շարժիչ ուժերը ՀՀ-ում:

                 Ագրարային կառուցվածքի քաղաքականություն: Ագրարային

            կառուցվածքը, նրա տարրերը, նպատակները, միջոցները, գործոնները,

            պատմական զարգացման փուլերը:

                 Սեփականաշնորհումը և սեփականության նոր կառուցվածքի

            ձևավորումը ագրարային տնտեսությունում: Բազիսի և վերնաշենքի

            նոր բովանդակությունը: Ուժեղ և թույլ կողմերը,

            հնարավորությունները, խոչընդոտները:

                 Ագրարային քաղաքականության իրականացման մեխանիզմները:  

            Ագրարային շուկան և գները: Շուկայի անտեսանելի ձեռքի և պետական  

            կառավարման կապը և սահմանները:

                 Տեխնոլոգիական ագրարային քաղաքականություն: Էությունը,  

            անհրաժեշտությունը, սկզբունքները, պայմանները, առանձին

            ուղղությունները ՀՀ-ում:

                 Ֆինանսավարկային և հարկային քաղաքականությունը: Ագրարային

            ոլորտի ֆինանսների համակարգը, ագրարային ձևավորումների

            ֆինանսների կազմակերպումը, ֆինանսական ապահովումը: Վարկային

            քաղաքականության զարգացումը, թույլ կողմերը, հնարավորությունները,

            խոչընդոտները, կատարելագործման ուղիները ագրարային ոլորտում:

            Վարկային կոոպերացիայի զարգացումը: Կարճաժամկետ ապրանքային և  

            պարտամուրհակային վարկավորում: Ագրարային ֆինանսական համակարգի

            կայունացման ուղիները:

                 Գյուղատնտեսական արտադրության ինվեստիցիոն

            քաղաքականությունը: Ինվեստիցիոն իրավիճակը ագրարային ոլորտում,

            կարգավորման ուղիները:

                 Հարկային քաղաքականությունը ագրարային ոլորտում, ձևավորված  

            հիմնախնդիրների լուծման ուղիները:

                 Կանխատեսումը և ծրագրավորումը որպես ագրարային

            քաղաքականության կարևորագույն միջոց:

                 Ագրարային քաղաքականության իրականացման ինստիտուտներն ու  

            կառույցները ՀՀ-ում:

 

    15.          Գլոբալ մատ. շղթայի կառավարում 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Արտաքին տնտեսական գործունեության պետական կարգավորումը,

            Միջազգային պայմանագրերի կառուցվածքը և բովանդակությունը,

            Մատակարարումների բազիսային պայմանները, Մատակարարումների

            պայմանները ցամաքային, օդային և ջրային տրանսպորտով տեղափոխելիս,

            Վճարումների պայմանները և ձևերը ապրանքների մատակարարման

            ժամանակ, Անհաղթահարելի ուժի հանգամանքը և պայմանագրի այլ

            պայմանները:

            

                    ՖԱԿՈՒԼՏԱՏԻՎ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

5. 311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտությունը

__________________________________________

           դասիչ, մասնագիտության անվանում

        ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԵՏ-ԲԱԿԱԼԱՎՐ-ի  ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ

        ____________________________________

               որակավորման աստիճան

                   ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

          որակավորման աստիճանը

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                       150 շաբաթ

    - քննաշրջանները`                                             27 շաբաթ

    - պրակտիկաները`                                              19 շաբաթ

    - ՈՒսումնական`                                                4 շաբաթ

    - Արտադրական`                                                10 շաբաթ

    - Նախադիպլոմային                                              5 շաբաթ

(նշվում է յուրաքանչյուր պրակտիկայի տեսակը և տևողությունը շաբաթներով)

 

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և պաշտպանությունը` 10 շաբաթ

- արձակուրդները 36 շաբաթ

 

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2 Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տնտեսագետ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2.-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3 ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4 Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5 Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

5.6 ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

6. 311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտությամբ

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

__________________________

           որակավորման աստիճանը

մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

__________________________

                       որակավորման աստիճանը

ծրագիրը:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է:

Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

 

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստուգման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացված ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև

10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշվածներից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»

«Հայ ժողովրդի պատմություն»

«Հայոց լեզու և հայ գրականություն»

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»

«Օտար լեզու»

«Փիլիսոփայություն»

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և ցերեկային ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտական առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸԲ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար,

իրականացվել

311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտության

__________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված

_________________________

որակավորման աստիճանը ժամկետով համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված

311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտության համար բուհը

__________________________________________

         դասիչ, մասնագիտության անվանում

իրավունք ունի մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում և այլն) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0,25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները.

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում`

Ֆինանսական կայունության, գործարար ակտիվության և իրացվելիության գնահատման ցուցանիշների ու դրանց հաշվարկման մեթոդիկան:

Տնտեսական սուբյեկտների սնանկացումը և ռիսկերի գնահատման մեթոդիկան:

Եկամուտների հաշվառումն ու բաշխումը կոոպերատիվներում:

Ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիայի տնտեսական արդյունավետությունը, որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշները:

Գյուղատնտեսական կենդանիների ապահովագրություն:

Անձնական և գույքային ապահովագրություն:

Գնագոյացման իրավական կարգավորումը:

Էկոլոգո-տնտեսական շրջանցում:

Ռեսուրսօգտագործման տնտեսական արդյունավետության ցուցանիշները:

Շուկայի վերլուծություն ըստ ապրանքախմբերի և տեսակների:

Հարցաթերթային հարցումներ որպես հետազոտական մեթոդ:

Իրավիճակի ուսումնասիրության կազմակերպումը:

Շուկայի վերլուծությունն ըստ ապրանքախմբերի և տեսակների:

Պահանջարկի վերաբերյալ տվյալների վերլուծությունը:

Շուկայի ուսումնասիրության մեթոդները, մարքեթինգը և ձեռնարկատիրությունը, ռազմավարական մարքեթինգային պլանավորումը, ձեռնարկության ապահովագրական համակարգը, լիզինգը և ֆակտորինգը, ձեռնարկության արտաքին տնտեսական գործունեությունը, փոքր և միջին ձեռնարկատիրության ոլորտի զարգացման արդի հիմնահարցերը:

Գների ինդեքսացիան:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր

_________________________

որակավորման աստիճանը իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (մանկավարժական, կլինիկական, նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործելու իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

7. 311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ

__________________________________________

              դասիչ, մասնագիտության անվանում

         ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել

սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է.

_________________________

որակավորման աստիճանը

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայության ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

1. Ընդհանուր տնտեսագիտական առարկաների հիմունքներին, որոնք անհրաժեշտ են տնտեսության պլանավորման, ֆինանսավորման, հաշվառման, տնտեսական վերլուծության, վերահսկողության, աուդիտի, արտադրության կազմակերպման և կառավարման, մարքեթինգի, մենեջմենթի և այլ խնդիրների հիմնավոր լուծման համար:

2. Շուկայական տնտեսության օրինաչափություններին, գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության, պահպանման իրագործման, արտադրության միջոցների ապահովման ու ռացիոնալ օգտագործման, բիզնես ծրագրի մշակման առևտրի կազմակերպման, սպասարկման մեխանիզմների մշակման և տնտեսության շահութաբեր գործունեության ծավալման հիմունքներին;

3. Ֆինանսական հարցերին և վերահսկման-աուդիտին վերաբերող հրահանգներին, որոշումներին, մեթոդական, նորմատիվային և այլ նյութերին, որոնք անհրաժեշտ են հաշվապահական հաշվառման կազմակերպական ու հաշվետվությունների կազմման համար:

4. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում հաշվապահական հաշվառման և աուդիտի կազմակերպման սկզբունքներին ու մեթոդներին, արտադրության տեխնոլոգիաներին, ձեռնարկությունների ֆինանսավորման և վարկավորման հարցերին, տեխնոլոգիական քարտերի կազմման միջոցով արտադրանքի ինքնարժեքի հաշվարկման ու արտադրության արդյունավետության մեթոդներին,

5. Տնտեսական տեղեկատվության հավաքագրման, ամփոփման, մշակման և կիրառման մեթոդներին, ավտոմատ կառավարման համակարգերի ստեղծման և օգտագործման, հաշվողական տեխնիկայի կիրառման, իրավագիտության հիմունքներին, աշխատանքի կազմակերպման, պաշտպանության և շրջակա միջավայրի պահպանության համար:

6. Ճյուղի էկոնոմիկայի, գյուղատնտեսության արտադրության կազմակերպման և կառավարման հիմունքներին, կենսագործունեության անվտանգության ու շրջակա միջավայրի պահպանման և իրավագիտության հարցերին:

7. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերի արտադրության տեխնոլոգիայի հիմունքներին, գյուղատնտեսական վարման համակարգերին, տնտեսագիտական գնահատման ժամանակակից մեթոդաբանությանը:

8. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում գործող բնական-կենսաբանական օրենքների գործունեության ներդաշնակմանը և զուգակցմանը:

9. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում արտադրության զարգացման կանխատեսման, ծրագրավորման, տնտեսական գործունեության վերլուծության, նվազագույն ռեսուրսների ընտրության, դրանց գնահատման և տեղաբաշխման արվեստին:

10. Շուկայական տնտեսության անցման և հետագա զարգացման պայմաններում ագրոպարենային համակարգում ձեռնարկատիրական գործունեության և հաշվառման, կոմերցիոն, շուկայի վերլուծության և գնագոյացման հարցերին:

11. Տնտեսագետ-մենեջերը պետք է կատարելապես տիրապետի շուկայական գործունեության հիմունքներին, ունենա լայն մտահորիզոն, վերլուծական մտածողությունը զուգակցի տարբեր իրադրություններում արագ կողմնորոշվելու ունակությամբ, լավ պատկերացնի հանրապետության ագրոպարենային համալիրի ճյուղերի զարգացման ընթացիկ և հեռանկարային խնդիրները:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները

_________________________

որակավորման աստիճանը սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճանը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճանը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից

_________________________

որակավորման աստիճանը ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (WWW), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և

_________________________

որակավորման աստիճանը սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

_________________________

           որակավորման աստիճանը

 

7.2.1. 311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտությամբ

__________________________________________

                դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

Տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը ներառում է

_________________________

որակավորման աստիճանը ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը (ուսանողների 25%-ը) և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային)

_________________________

              որակավորման աստիճանը

աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

 

311107 - «Ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտությամբ

_________________________________________

        դասիչ, մասնագիտության անվանում

Տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքն

________________________

որակավորման աստիճանը ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները շուկայի վերլուծության, ԱԱՀ կառավարման, բորսայական գործունեության, կոմերցիոն գործունեության ֆինանսների և տնտեսական գործունեության վերլուծության և գնահատման ոլորտներում

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու ՀՀ Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում, գյուղացիական (ֆերմերային), գյուղատնտեսական արտադրանք իրացնող և վերամշակող կազմակերպություններում, բաժնետիրական ընկերություններում հաշվա-ֆինանսական, հարկային, բանկային, մաքսային և ապահովագրական համակարգում, ինչպես նաև պետական կառավարման մարմիններում, ուսումնական և գիտական հաստատություններում և այլ ոլորտներում:

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` շուկայական ոլորտի առաջնահերթ և հրատապ հարցեր, հաշվի առնելով «ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտության մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունն ըստ կրթաբլոկների:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները` ներածական մասը, գրականության տեսության համառոտ ակնարկը, թեմայի հիմնավորումը, ուսումնասիրվող տնտեսության կազմակերպչա-տնտեսական պայմանների համառոտ բնութագիրը, ձեռնարկության ֆինանսական գործունեության հիմնական ցուցանիշների վերլուծությունը և գնահատումը, աշխատանքի հիմնական մասը ըստ կատարվող թեմատիկայի, եզրակացությունները և առաջարկությունները և օգտագործված գրականությունը:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ ուսումնական դասընթացներից`

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                311107 Ագրոբիզնես և  շուկայաբանություն

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տնտեսագիտության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| 0|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| | 0| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |   -   | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |   -   | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |   -   |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |   -   |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականութ. - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 4  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բուսաբուծական         | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |արտադրանքի արտ.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 23 |  25 |   425   | 136 | 153 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 |    |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականութ. - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 4  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուծ. արտադրանքի| 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |արտադրութ. արտ.       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուս.արտ. արտ.        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0.5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուծ. արտ. արտ. |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 1 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Այգեպտղաբուծություն`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0.5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 27 |  27 | 459+72* | 153 | 170 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 4  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա           | 6  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Քաղ. պաշտպ. և         | 5  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |անվտանգ. արտ. իրավ.   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 28 |  27 |    459  | 187 | 136 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 4        | 4  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Իրավագիտություն       | 6  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Վիճակագրություն - 1   | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Բուսաբուծական արտ.    | 5  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ապրանք. և             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ստանդարտացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Անասնաբուծական արտ.   | 5  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |ապրանք. և             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ստանդարտացում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 2  |     |   72 *  |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծ. արտ. ապրանք|    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  ստանդարտացում` 1   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուծ. արտ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ապրանք. և             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ստանդարտացում` շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 30 | 26  | 442+72* | 170 | 170 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Համակարգիչներ և  ինֆ. | 4  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |տեխ. կիր. ագրոբ       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գործարար անգլերեն     | 4  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Գյուղ. էկոնոմիկայի    | 4  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |ներածություն          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ֆինանսական            | 4  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |հաշվապահություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Վիճակագրություն - 2   | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հռետորական արվեստ     | 4  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Գծային հանրահաշիվ     | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Կառավարման հիմունքներ | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 35 | 27  |   459   | 272 |     | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տեխնիկական գրավոր խոսք| 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Կառավարչական          | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |հաշվապահություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Միկրոտնտեսագիտություն | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Օպերացիոն կառավարում  | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ֆինանսների հիմունքներ | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |և  հարկեր             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Գյուղ. մթերքների      | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |մարկետինգ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. մթերքների      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մարկետինգ` 2 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կառավարման հիմունքներ`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ֆինանսների հիմունքներ |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  հարկեր` 2 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 35 |  24 | 408+150*| 204 |     | 204 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մակրոտնտեսագիտություն | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Էլ. կոմերցիա          | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ֆինանսների            | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 5  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |միջ. պաշտ.            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գյուղ. կոոպերատիվներ  | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Գյուղ.                | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |ապահովագրություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 28 | 21  |   357   | 204 |     | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ագրոբիզնեսի իրավունք  | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Բնօգտագործման         | 5  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ռազմավարական          | 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Մարկետինգի            | 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Համաշխարհային         | 6  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |էկոնոմիկա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Գործարար վարվելակերպ  | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ռազմավարական          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում` 2 շաբաթ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մարկետինգի            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն` 2     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ֆինանսների            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն` 1     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 36 | 21  | 357+150*| 204 |     | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Միջազգային բիզնես     | 6  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գլոբալ մատ. շղթայի    | 5  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Գյուղ. գների          | 5  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ագրարային             | 5  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ձեռն. գործ.           | 5  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |ագրոբիզնեսում         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 26 |  20 |   280   | 140 |     | 140 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ,    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |որից                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղ. գների          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն` 2     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ձեռն. գործ.           |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ագրոբիզնեսում` 3 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  8 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |3646+564*|1670 | 629 |1347 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |I                                                            |

|       |                                                             |

|       |Ռազմավարական կառավարում                                      |

|       |                                                             |

|       |Մարկետինգի վերլուծություն                                    |

|       |                                                             |

|       |Ֆինանսների վերլուծություն                                    |

|       |_____________________________________________________________|

|       |II                                                           |

|       |                                                             |

|       |Միկրոտնտեսագիտություն                                        |

|       |                                                             |

|       |Մակրոտնտեսագիտություն                                        |

|       |                                                             |

|       |Համաշխարհային էկոնոմիկա                                      |

|       |                                                             |

|       |Բնօգտագործման ռեսուրսների էկոնոմիկա                          |

.___    ._____________________________________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   325   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   351   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   441   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    95   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   458   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   591   | 8 քնն. |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   492   | 6 քնն. |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   483   | 6 քնն. |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ա |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    112  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  4  |        |   573   | 6 քնն. |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |    100  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    94   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    94   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    94   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    94   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   476   | 5 քնն. |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |        |  4190   |21 ստ., |

|  |  |     |        |         |42 քնն. |

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

 

 

    9.           Այգեպտղաբուծություն 2 կրեդիտ, 60 ժամ

                 Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և արտադրության ճյուղ,

             նրա խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը, նրանց

             ընդհանուր բնութագիրը և ժող. տնտեսական նշանակությունը:

             Հանրապետության համար կարևորագույն մշակաբույսերի կենսաբանական

             և մշակության առանձնահատկությունները, սորտային կազմը: Դրանց

             մշակության տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները գյուղացիական

             /ֆերմերային/ տնտեսություններում: Հիմնական մշակաբույսերի

             կենսաբանական առանձնահատկությունները, սորտային կազմը և

             մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրունտում: Խաղողի վազի և

             պտղատու մշակաբույսերի ագրոկենսաբանական հիմունքները: Վեգետատիվ

             բազմացում և տնկանյութի աճեցման տեխնոլոգիա, այգու հիմնումը և

             խնամքը, խաղողի և պտուղների արտադրության մասնագիտացումը և

             սորտերի տեղաբաշխումը ըստ ՀՀ գյուղատնտեսական գոտիների: Սորտերի

             կենսաբանական և արտադրատնտեսական առանձնահատկությունները:

 

    10.          Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ և  համակարգեր 6 կրեդիտ, 180 ժամ

                 Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը,

             համակարգիչների տեսական հիմունքները:

                 Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ

             սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման:

             Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում

             գործողությունները:

                 Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին

             սարքեր, պրոցեսոր:

                 Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ`

             մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ և այլն),

                 Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն),

                 Արտաքին հիշասարք (Ինֆորմացիայի երկարատև պահպանման

             սարքեր),

                 Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի

             տերմինալներ)

                 Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը

                 Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր,

             ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային

             ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման

             լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ

             ֆունկցիաների գրադարանը և այլն: Իսկ կիրառական ծրագրային

             ապահովումը պարունակում է ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը,

             օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի

             փաթեթները:

                 Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման

             ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

                 Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման

             եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի

             մշակման փուլերը և կարգը:

                 Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ,

             ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների

             դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի

             կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը:

                 Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր,

             նրանց տիպերը:  Տեղային, բաշխված, մոլորակային և նրանց

             տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

    11.          Տնտ-մաթեմատիկական մեթոդ և  մոդելավորում 7 կրեդիտ, 210 ժամ

 

Ներածություն: Դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը:

Մոդելավորման հիմնական ուղղությունները:

Գծային ծրագրավորման հիմնական խնդիրները (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ

և կանոնական ձևերը: Գծային ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների

օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները:

Երկակի խնդիրների կազմումը, նրանց տնտեսագիտական

մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման տրանսպորտային խնդրի

ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային ծրագրավորման

խնդիրների օրինակներ:

Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց տեսակները:

Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը, օպտիմալության

չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և սահմանափակումների

համակարգը:

Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը անասնաբուծության

մեջ: Կերային ռացիոնի, հոտի օպտիմալ կազմի որոշման, կերերի

օպտիմալ օգտագործման խնդիրների մոդելավորումը:

Տնտեսագիտական պրոցեսների մոդելավորումը բուսաբուծության

մեջ: Ցանքատարածությունների օպտիմալ կառուցվածքի,

ցանքաշրջանառության օպտիմալ տարբերակի որոշման խնդիրների

մաթեմատիկական մոդելների մշակումը: Արտադրության օպտիմալ

մասնագիտացման և տեղաբաշխման խնդիրների մոդելավորումը:

Մեքենա-տրակտորային հավաքակայանի օպտիմալ կազմի որոշման,

օպտիմալ համալրման և օպտիմալ օգտագործման խնդիրների

առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

Մոդելավորման հեռանկարային ուղղությունները:

 

    12.          Բուսաբուծական մթերքների պահպանության և  վերամշակման

             տեխնոլոգիա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և

             որակի գնահատումը: Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու

             մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և

             հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի նախապատրաստման և

             վերամշակման սկզբունքները, մեթոդներն ու գործընթացները, դրանց

             էությունը և արտադրության տարբեր ոլորտներում կիրառման

             առանձնահատկությունները:

                 Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանության սկզբունքները,

             մեթոդներն ու եղանակները: Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու

             մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և

             հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի պահպանության և

             վերամշակման տեխնոլոգիաները: Պահածոյագործության և

             գինեգործության հիմունքները:

 

    13.          Անասնաբուծական մթերքների վերամշակման և  պահպանման

             տեխնոլոգիա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Կաթի և կաթնամթերքների սննդային և կենսաբանական արժեքը:

             Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի

             նախնական մշակումը տնտեսություններում: Անարատ կաթնամթերքի,

             պաղպաղակի, պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների

             արտադրության տեխնոլոգիաները:

                 Մսի քիմիական կազմը: Անասունների մորթի տեխնոլոգիան: Մսի

             նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների, կիսաֆաբրիկատների և

             մսային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը,

             դրանից պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների

             արտադրության տեխնոլոգիան:

                 Կաշիների ստացման տեխնոլոգիան: Կաշիների դասակարգումը:

             Կաշիների ներկրման գործընթացները: Կաշիների դաբաղումը,

             պիկելումը: Թավշակաշվի և մորթիների ստացման արտադրական

             գործընթացները:

 

    14.          Կենսագործունեության անվտանգություն 3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Ներածություն: «Կենսագործունեության անվտանգություն»

             առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր»

             համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների

             բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների

             ստեղծման հիմնական ուղիները: Կենսագործունեության անվտանգության

             միջոցառումների ներդրման տնտեսական արդյունավետության որոշումը:

             «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող

             նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը,

             աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը:

             «Կենսագործունեության անվտանգության» ծառայության կառուցվածքը և

             խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու

             պարտականությունները այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության

             և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները,

             տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները:

             Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների պլանավորումը

             և ֆինանսավորումը: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և

             միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և

             նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները:

             Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ:

             Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները:

             Էլեկտրոհարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու

             տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Հրդեհ, հրդեհների

             սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների  

             հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ

             տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը:

             Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ

             մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և

             պահպանման կարգը:

 

    15.          Էկոնոմետրիկա 5 կրեդիտ, 150 ժամ

 

Դասընթացի հիմնական թեմաներն են` էկոնոմետրիկ մոդելավորման

հիմնական ասպեկտները, էտապները և հիմնահարցերը: Զույգային

ռեգրեսիա և կոռելացիա, բազմակի ռեգրեսիա և կոռելյացիա, փոքր

քառակուսիների մեթոդը, կոռելացիայի բազմակի և մասնակի

գործակիցները, դետերմինացիայի բազմակի գործակիցը ժամանակային

շարքերը էկոնոմետրիկ հետազոտություններում, տրենդաին /միտումի/,

պարբերական բաղադրիչի և սեզոնայնության բացահայտումը,

ժամանակային շարքերի մոդելների հիման վրա կանխատեսման

իրականացումը: Վիճակագրական տվյալների վերլուծության և

ընդհանրացման հիմնախնդիրները, ավտոկոռելյացիա, Դարվին Վոթսոնի

չափանիշը:

 

    16.          ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ 2 կրեդիտ, 60 ժամ

                 Գյուղ. արտադրությունում օգտագործվող տրակտորների ընդհանուր

             կառուցվածքը, դրանց աշխատանքների և տեխնիկատնտեսական

             ցուցանիշները: Հողի մշակության, ցանքի և տնկման, բույսերի

             խնամքի ու պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային

             մշակաբույսերի բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու տեսակավորման,

             ինչպես նաև մելիորատիվ մեքենաների կառուցվածքն ու աշխատանքը:

             Կերերի նախապատրաստման ու բաշխման, ջրամատակարարման, կթի և կաթի

             նախնական մշակման, ոչխարների խուզի և բրդի տեսակավորման, ինչպես

             նաև գոմաղբի հավաքման ու հեռացման մեքենասարքավորումները:

             Արտադրական գործընթացների տեսակները, մեքենատրակտորային

             ագրեգատների (ՄՏԱ) դասակարգման սկզբունքները, դրանց

             տեխնոլոգիական և շահագործական բնութագրերը, ՄՏԱ համալրման

             եղանակները, դրանց կինեմատիկական ու տեխնիկատնտեսական

             ցուցանիշների (արտադրողականության, աշխատածախսումների,

             վառելանյութի ծախսի) որոշման սկզբունքները:

                 

    17.          ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ 2 կրեդիտ, 60 ժամ

                 Գյուղատնտեսական մեքենաների նշանակությունը և դասակարգումը:

             Նրանց դերը գյուղատնտեսական արտադրության ինտենսիֆիկացման

             գործում:

                 Հողամշակման մեքենաներ, նրանց տեսակները, նշանակությունը,

             կառուցվածքը, տեխնոլոգիական ցուցանիշները ըստ հողային գոտիների:

                 Ցանքի ու տունկի մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները,

             կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական

             ցուցանիշները: Պարարտացման մեքենաներ, նշանակությունը,

             տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները և

             տեխնոլոգիական ցուցանիշները: Բույսերի պաշտպանության մեքենաներ,

             նշանակությունը, տեսակները, կառուցվածքային

             առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները: Կերերի

             հավաքման, վերամշակման մեքենաներ, կառուցվածքային

             առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները:  

             Հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի և բերքի հետագա

             վերամշակման մեքենաներ, նրանց կառուցվածքային

             առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները:

             Արմատապտուղների բերքահավաքի մեքենաներ, կառուցվածքային

             առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները: Հողերի

             բարելավման և մելիորացման մեքենաներ, տեսակները, կառուցվածքային

             առանձնահատկությունները և տեխնոլոգիական ցուցանիշները: Փոքրաչափ

             գյուղատնտեսական տեխնիկա, նրանց կիրառման առանձնահատկությունները

             և արդյունավետությունը ժամանակակից ֆերմերային

             տնտեսություններում:

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

    1.           Հաշվապահական հաշվառում և  աուդիտ 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Հաշվապահական հաշվառման դասընթացի առարկան, մեթոդը, մեթոդի

             տարրերը և դրանց փոխադարձ կապը: Հաշվապահական տեղեկատվությանը

             ներկայացվող պահանջները, տեղեկատվության օգտագործողները:

             Հաշվապահական հաշվետվություններ, կազզման և ներկայացման կարգը

             գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում:

                 Հաշվեկշռի էությունը, կառուցվածքը, հաշվեկշռային

             նույնություն, բովանդակությունը:

                 Հաշիվների էությունը, գրանցումների կարգը, կրկնակի գրանցման

             մեթոդի գործառույթները:

                 Աուդիտի էությունը, սկզբունքները և կազմակերպման

             ընթացակարգերը: Աուդիտի տեսակները և անցկացման փուլերը:

                 Ոչ ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը, գնահատումը, մաշվածքի

             հաշվարկումը, օտարման հաշվառումը: Ոչ ընթացիկ ակտիվների աուդիտի

             կազմակերպումը:

                 Ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը գյուղատնտեսական

             ձեռնարկություններում: Ընթացիկ ակտիվների աուդիտի կազմակերպումը:

                 Պաշարների հաշվառման սկզբունքները և մնացորդի գնահատման

             մեթոդները համաձայն ՀՀՀՀՍ-2 ստանդարտի: Պաշարների աուդիտի

             կազմակերպումը:

                 Դրամական միջոցների, դեբիտորական պարտքերի հաշվառման

             հիմնահարցերը գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում: Դրամական

             միջոցների աուդիտի կազմակերպումը:

                 Կապիտալի, պահուստների հաշվառման սկզբունքները

             գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում:

                 Հիմնական արտադրության ծախսումների հաշվառման սկզբունքները,

             դասակարգումը ուղղակի և անուղղակի, հաստատուն և փոփոխական

             ծախսեր: Անուղղակի ծախսերի բաշխումը, ծախսերի կլանումը: Պատրաստի

             արտադրանքի հաշվառման սկզբունքները: Իրացում, իրացումից ստացված

             ֆինանսական հետևանքների որոշումը: Ֆինանսական

             հաշվետվությունների ձևերը և աուդիտի կազմակերպումը:

 

    2.           Տնտեսական գործունեության վերլուծություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Ագրարային համակարգի ձեռնարկությունների ֆինանսա-տնտեսական

             գործունեության վերլուծության նպատակը, խնդիրները, համալիր

             վերլուծության մեթոդիկան, հողային ռեսուրսների օգտագործումը,

             կերային և պարենային մշակաբույսերի տնտեսական

             արդյունավետությունը, ընթացիկ ակտիվների ապահովվածությունը,

             օգտագործումը, աշխատանքային ռեսուրսներով ապահովվածությունը,

             աշխատուժի շարժը, աշխատանքի արտադրողականությունը և արտադրանքի

             աշխատատարության վրա տարբեր գործոնների ազդեցությունը,

             աշխատավարձի ֆոնդի վերլուծությունը: Գյուղատնտեսական

             ձեռնարկությունների արտադրանքների գծով առաջադրանքների

             կատարումը, արտադրության ծավալների բարձրացումը ապահովող

             գործոնների վերլուծությունը: Օժանդակ և սպասարկող արտադրանքների

             աշխատանքների վերլուծությունը:

                 Բուսաբուծական և անասնաբուծական միավոր և համախառն

             արտադրանքների հաշվով կատարված ծախսերի և նրա կառուցվածքի գծով

             տեղի ունեցած փոփոխությունները:

                 Ներդրումների տնտեսական արդյունավետությունը, ֆինանսական

             արդյունքների վերլուծությունը (ըստ արտադրանքների, ճյուղերի և

             տնտեսության առումով շահույթի և շահութաբերության մակարդակի

             շարժընթացը, նրանց փոփոխությունները և պայմանավորող

             գործոնները), համախառն և զուտ եկամուտի հաշվարկման և բաշխման

             վերլուծությունը:

                 Սեփական և փոխառու կապիտալի հարաբերակցության ապահովումը,

             ֆինանսա-տնտեսական գործունեության համալիր գնահատումը ըստ

             հիմնական ցուցանիշների:

 

    3.           ԱԱՀ էկոնոմիկա 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Տարածաշրջանի ագրոպարենային համակարգի հիմնահարցերը:

             Տնտեսական մակրոմիջավայրը: Ժողովրդագրական, սոցիալ-տնտեսական

             մակրո-միջավայրը: Բնական ռեսուրսները: Հաղորդակցման ուղիները,

             արտաքին տնտեսական կապերը, տեղեկատվությունը:

                 Ժողովրդագրական իրավիճակը` բնակչության թվակազմը, տնտեսապես

             ակտիվ բնակչությունը, աշխատանքային ռեսուրսները,

             զբաղվածությունը, գյուղական և գյուղատնտեսական բնակչությունը:

                 Տնտեսական ռեսուրսները: Հողային և ջրային պաշարները,

             արտադրական կապիտալը, արտադրական և սոցիալական

             ենթակառուցվածքները: Վերամշակման բազան:  Ագրոպարենային

             համակարգի նյութատեխնիկական բազան: Նորոգման բազան:  

             Նյութատեխնիկական ապահովման համակարգը: Պահեստային

             տնտեսությունը:

                 Գյուղատնտեսության արտադրական ճյուղերի էկոնոմիկան:

             Բուսաբուծական և անասնաբուծական ճյուղերի զարգացումը, ճյուղային

             կառուցվածքը և նրա տնտեսական հիմնավորվածությունը:

                 Արտադրանքների արտադրության տնտեսական արդյունավետությունը:

             Արտադրության զարգացման և արդյունավետության բարձրացման

             ուղիները:

                 Պարենամթերքների պահանջարկը, արտադրությունը, սպառումը:

             Պարենամթերքների հաշվեկշիռներ: Ապրանքային պաշարներ, շղթաներ:

             Սպառողական զամբյուղ, կառուցվածքը, հիմնախնդիրները:

                 Արտադրանքի իրացման հիմնախնդիրները: Ներքին և արտաքին

             շուկա: Տարածքային մարքեթինգային հիմնախնդիրները:

                 Արարատյան, Վայոց Ձորի, Սյունիքի, Արագածոտնի, Կոտայքի,

             Շիրակի, Լոռու մարզի, Գեղարքունիքի տարածաշրջանների

             ագրոպարենային համակարգի էկոնոմիկան:

 

    4.           ԱՊՀ զարգացման կանխատեսում և  պլանավորում 3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Առարկայի ուսումնասիրությունը իրականացվում է հետևյալ

             հիմնական թեմաների գծով`

                 - Կանխատեսում և պլանավորում առարկայի էությունը և

             խնդիրները,

                 - Կանխատեսման և պլանավորման մեթոդաբանական հիմունքները,

                 - Կանխատեսման էությունը և դասակարգումը,

                 - Կանխատեսման և պլանավորման հիմնական մեթոդները,

                 - Սոցիալ-տնտեսական զարգացման ծրագրերի ու պլանների

             համակարգը և դրանց կառուցվածքը,

                 - Ռազմավարական պլանավորում,

                 - Բիզնես-պլանի էությունը, կառուցվածքը և մշակման կարգը,

                 - Գիտատեխնիկական առաջադիմության կանխատեսումը և

             պլանավորումը,

                 - ԱԱՀ-ի ռեգիոնալ և մթերային ենթահամալիրների և

             գյուղատնտեսության վարման համակարգերի ենթակառուցվածքների,

             վերամշակող արդյունաբերության ու առևտրի, փոխադրումների

             զարգացման կանխատեսումը և պլանավորումը,

                 - Ինվեստիցիաների և սոցիալական զարգացման կանխատեսումը և

             պլանավորումը,

                 - Գնագոյացման և շահույթի պետական կարգավորումը:

 

    5.           Կոմերցիոն իրավունք 4 կրեդիտ, 120 ժամ

 

«Կոմերցիոն իրավունքի» առարկան, համակարգը, սկզբունքները,

խնդիրներն ու նպատակները: Կոմերցիոն գործունեության իրավական

կարգավորումը Հայաստանի Հանրապետությունում:

Կոմերցիոն իրավունքի նորմերի հասկացությունը, տեսակները,

կառուցվածքը: Կոմերցիոն իրավունքի իրավահարաբերությունների

հասկացությունը, առանձնահատկությունները և տեսակները:

Կոմերցիոն իրավունքի իրավահարաբերությունների սուբյեկտների

իրավական պաշտպանությունը: Իրավաբանական անձինք` որպես կոմերցիոն

հարաբերության սուբյեկտներ. Լիակատար ընկերակցություններ,

Վստահության վրա հիմնված ընկերակցություններ, Սահմանափակ

պատասխանատվությամբ ընկերություններ, Բաժնետիրական

ընկերություններ, Կոոպերատիվներ: Կոոպերատիվների ձևավորման և

գործունեության առանձնահատկությունները Հայաստանի Հանրապետության

ագրոպարենային համակարգում: Ոչ առևտրային կազմակերպություններ:

Սպառողների իրավունքների պաշտպանությունը: Կոմերցիոն

գործունեության պայմանագրային ռեժիմը: Պատասխանատվությունը

պարտավորությունների խախտման դեպքում: Մրցակցության իրավական

կարգավորումը և մենաշնորհային գործունեության սահմանափակումը

ապրանքային շուկաներում: Ապրանքների առքուվաճառքի և

մատակարարման իրավական կարգավորումը: Կազմակերպության ակտիվների

առևտրային շրջանառությունը: Արտաքին առևտրային գործունեության

իրավական հիմունքները: Արժեթղթերի շուկայի իրավական

հիմունքները:

 

    6.           Արժեթղթերի շուկա և  բորսայական գործ 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Արժեթղթերի էությունը: Բաժնետոմսեր: Պարտատոմսեր: Պետական

             արժեթղթեր: Այլ հիմնական արժեթղթեր: Արժեթղթերի շուկա:

             Էմիտենտներ և ինվեստորներ: Արժեթղթերի շուկայի կանոնավոր

             գործունեությունը ապահովող մասնակիցներ: Ֆոնդային բորսա և

             արտաբորսայական շուկա: Արժեթղթերի շուկան և դրա կարգավորումը:

             Արժեթղթերի տեղաբաշխումը և շրջանառությունը: Արժեթղթերի

             երկրորդային շուկան: Ֆուչերսային և օպցիոն պայմանագրերը որպես

             արժեթղթերի շուկայի գործիքներ: Ֆոնդային շուկայի

             վերլուծությունը: Ռիսկերի տեսակները արժեթղթերի շուկայում:

             Բորսային ինդեքսներ:

 

    7.           Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորում 3 կրեդիտ, 90

             ժամ

                 Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորման

             ուսումնասիրության առարկան, օբյեկտը, լծակները, նպատակները և

             սկզբունքները: Շուկայական տնտեսական համակարգի

             առանձնահատկությունները, շուկայի անկատարությունը և չլուծված

             խնդիրները: Պետության գործունեության հիմնական բնագավառները: ՀՀ

             կառավարման մարմինների կազմակերպական կառուցվածքը: ՀՀ նախագահի,

             ՀՀ ԱԺ-ի, ՀՀ Կառավարության գործառույթները տնտեսության

             կարգավորման գործում: ՀՀ Ֆինանսների ու էկոնոմիկայի

             նախարարության կառուցվածքը և գործառույթները: ՀՀ ճյուղային

             նախարարությունների և գերատեսչությունների գործառույթները:

             Կառավարման տարածքային մարմինների գործառույթները տնտեսության

             կարգավորման գործում: Պետության քաղաքականությունը ագրոբիզնեսի

             և բնապահպանության և բնօգտագործման ոլորտներում: Ագրարային

             բարեփոխումները, դրանց ընթացքը և հեռանկարները: Մակրոտնտեսական

             ցուցանիշների հաշվարկումը բաց տնտեսությունում: Կապիտալի և

             ապրանքների միջազգային հոսքերը: Տնտեսական քաղաքականության

             ազդեցությունը վճարային հաշվեկշռի վրա: Աշխատանքային ռեսուրսների

             բնութագիրը: Աշխատանքային ռեսուրսների հաշվեկշիռները և դրանց

             մշակման կարգը: ՀՀ բնակչության զբաղվածությունը: Տնտեսության

             դրամավարկային կարգավորումը և դրա մեթոդոլոգիական հիմունքները:

             Դրամավարկային քաղաքականության իրականացման գիտական

             մոտեցումները: Արժութային կարգավորման նպատակը և պահպանումը:

             Պետական և շուկայական արժութային կարգավորման փոխադարձ կապը:

             Հարկերը որպես տնտեսության պետական կարգավորման միջոց: Հարկային

             համակարգի հիմնական հասկացությունները: Երկրի տնտեսության

             բյուջետային կարգավորում: Պետական բյուջեի հաշվեկշռվածության

             հիմնախնդիրները: Պետական պարտքը և դրա կարգավորման մեխանիզմը:

             Կապիտալի շուկայի պետական կարգավորման էությունը,

             անհրաժեշտությունը և սկզբունքները: Կապիտալի շուկայի պետական

             կարգավորման վրա ազդող գործոնները: ՀՀ արժեթղթերի շուկայի

             պետական կարգավորումը: Մենաշնորհային և հակամենաշնորհային

             քաղաքականության էությունն ու ուղղությունները: Բնական

             մենաշնորհի կարգավորման տեսությունները: Ստիգլեր-Պելցմանի

             մոդելը: Պետական գույքի կառավարման հայեցակարգը: Պետական գույքի

             կառավարման կատարելագործման ուղիները: Պետության մասնակցության

             ձևերը բաժնետիրական ընկերությունների կառավարմանը: Բաժնետիրական

             ընկերությունների գործունեության պետական կարգավորման լծակները:

             Զբաղվածության ցուցանիշները: Կայուն իրական աշխատավարձը և

             սպառման գործազրկությունը: Զբաղվածության ապահովման ՀՀ պետական

             քաղաքականությունը: Բնակչության կենսամակարդակի պետական

             կարգավորման խնդիրները: Պետության սոցիալական քաղաքականությունը:

             Սոցիալական ապահովություն, նրա կառուցվածքն ու խնդիրները:

             Առողջապահական և կրթական պետական քաղաքականություն: Եկամուտների

             պետական կարգավորում:

 

    8.           Ֆինանսներ, դրամաշրջանառություն և  վարկեր 7 կրեդիտ, 210 ժամ

                 Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների

             (ձեռնարկությունների) ֆինանսները որպես պետության ֆինանսական

             համակարգի հիմք: Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների

             ֆինանսական արդյունքների ձևավորումը և բաշխումը: Ագրոպարենային

             համալիրի կազմակերպությունների ընթացիկ ակտիվների (շրջանառու

             միջոցների) ձևավորման և օգտագործման ֆինանսական պրոբլեմները

             արդի պայմաններում: Ագրոպարենային համալիրի կազմակեպությունների

             ֆինանսական գործունեության վերլուծությունը և ռազմավարությունը:

             Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների սնանկացման

             (անվճարունակության) ֆինանսական հիմնահարցերը: Դրամական

             համակարգը և դրամաշրջանառության կազմակերպումը:  

             Գյուղատնտեսական կազմակերպություններում դրամական միջոցների և

             հաշվարկների կազմակերպումը: Միջազգային արժութային (վարկային)

             հարաբերություններ: Վարկի էությունը և անհրաժեշտությունը արդի

             պայմաններում, վարկի սկզբունքները, ֆունկցիաները, ձևերը և

             տեսակները: Ագրարային ոլորտի սեզոնայն վարկավորման

             կազմակերպումը: Վարկի սահմանների որոշումը շուկայական

             էկոնոմիկայի պայմաններում: Փոխատվական կապիտալը, փոխատվական

             տոկոսը և դրա տնտեսական նշանակությունը: Վարկային համակարգի

             բնութագրերը և գնահատումը: Բանկերի ծագումը, էությունը և

             ֆունկցիաները:

 

    9.           Հարկային և  մաքսային գործ 7 կրեդիտ, 210 ժամ

                 Հասկացություն բյուջետային համակարգի մասին: Հարկային

             համակարգը և դրա էությունը: Շահութահարկ: Եկամտահարկ: Ավելացված

             արժեքի հարկ: Ակցիզային հարկ: Հաստատագրված վճարների մասին:

             Հողի հարկ: Պարզեցված հարկ: Տեղական տուրքեր և վճարներ: Պետական

             տուրք: Մաքսային մարմինները, դրանց տեղաբաշխումը և հիմնական

             հասկացությունները: Մաքսային ընթացակարգ և մաքսային

             ձևակերպում: Մաքսային վճարներ, հարկեր, տուրքեր և այլ վճարներ:

             Ոչ սակագնային կարգավորում:

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

    1.           Մարքեթինգ` ագրոմարքեթինգի հիմունքներով 9 կրեդիտ, 270 ժամ

                 Մարքեթինգի մուտքը ՀՀ: Առանձնահատկությունները և

             առաքելությունները, հիմնադրույթները, սկզբունքները,

             ռազմավարությունն ու մարտավարությունը, տեսակետները, ծրագրերը,

             կազմակերպման սկզբունքները:

                 Մարքեթինգի շրջակա միջավայրը, գործոնների դասակարգումը,

             մակրոմիջավայրի /չվերահսկվող/ միկրոմիջավայրի /վերահսկվող/

             գործոնները: ՈՒժեղ և թույլ կողմերը:

                 Մարքեթինգի հետազոտության համակարգը: Սպառողների ապրանքների,

             ապրանքային շուկաների, մրցակցության, մատակարարների, առևտրային

             միջնորդների, տեղեկատվության համակարգերի ուսումնասիրություն:

                 Սպառողական շուկաներ և գնորդների գնային

             ուսումնասիրությունը: Սպառողների սպառման վարքի «Սև արկղ»:

             Մարքեթինգի դրդիչ գործոնները և սպառողների պատասխան ռեակցիան:

             Սպառողների բնութագիրը և գնումների գործընթացը: Շուկայի

             հատվածավորման էությունը, սկզբունքները, չափանիշները: Շուկայի

             հատվածի բնութագրիչները: Նպատակային հատվածի գրավման ալգորիթմը:

                 Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում: Էությունը, մակարդակները,

             կենսացիկլերը, ներկայացումը շուկայում: Ապրանք-նորույթ:

                 Մարքեթինգի կազմակերպման սկզբունքները: Մարքեթինգը տարբեր

             ոլորտներում: Ագրոմարքեթինգ և քոնսալթինգ: Ֆինանսական

             մարքեթինգ, մարքեթինգը մտավոր կապիտալի շուկայում, կապիտալ

             շինարարության օբյեկտների մարքեթինգ, ապահովագրական և

             արտերկրների հետ համատեղ ձեռնարկությունների մարքեթինգ:  

             Միջազգային մարքեթինգ:

                 Ագրարային շուկաներ: Էությունը, տեղը, դերը,

             առանձնահատկությունները, պաշտպանվածությունը, ապրանքային և

             ֆինանսական կառուցվածքը: Գների համակարգը: Պահանջարկը և

             առաջարկը: Ներմուծում և արտահանում:

 

    2.           ԱՊՀ կառավարում 10 կրեդիտ, 300 ժամ

                 Արտադրության կառավարման /մենեջմենթի/ դերը շուկայական

             տնտեսության արմատավորման պայմաններում էլ ավելի է մեծանում:

             Հաջողության հասնելու կարևոր գործոնը` բարձր պրոֆեսիոնալությամբ

             տնտեսական, սոցիալական և տեխնոլոգիական հարցերով իրազեկ,

             պատասխանատվության զգացումով օժտված, նոր տիպի ղեկավարների

             պատրաստումն է: Ծրագիրը բաղկացած է 4 բաժիններից և 29 թեմաներից:

                 Առաջին բաժնում քննարկվում են տեսական հարցեր` կառավարման

             էությունը, հասկացությունը, օրինաչափությունները, սկզբունքները,

             կազմակերպության ներքին ու արտաքին միջավայրը, կառավարման

             համակարգի հասկացությունը և այլն:

                 Երկրորդ բաժնում տրված է կառավարման նպատակները, դրանց

             ընտրությունը, հստակ առաքելության սահմանումը: Նպատակների

             նվաճման գործում իրականացվող ֆունկցիաները /գործառույթները/`

             ռազմավարական պլանավորում, նրա տիպերը և իրացումը, շարժառիթի

             դերը պահանջմունքների և վարձահատույցի կազմակերպման գործում:

             Կառավարչական որոշումների ընդունման, վերահսկողության և

             հաղորդակցման կազմակերպման հարցերը: Կատարողների վրա

             ներգործության մեթոդները` տնտեսական, կազմակերպա-կարգադրական և

             սոցիալ-հոգեբանական:

                 Երրորդ բաժինը վերաբերում է կառավարման կադրերին` նրանց

             ընտրության, գնահատման, տեղաբաշխման, դաստիարակման, ռեզերվի

             պատրաստման, աշխատանքի կազմակերպման ու նորմավորման հարցերին:  

                 Չորրորդ բաժինը կազմակերպության գործունեության

             արդյունավետության ապահովումն է` հակամարտությունների, ռիսկի,

             գիտատեխնիկական առաջադիմության, աշխատանքի և արտադրանքի որակի,

             մատակարարման և իրացման կառավարման հարցերին և այլն:

 

    3.           Արտադրության կազմակերպումը արդյունաբերական

             ձեռնարկություններում 6 կրեդիտ, 180 ժամ

                 Դասընթացը կազմված է 26 թեմաներից, որոնք խմբավորված են

             հետևյալ բաժիններում`

                 - գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման գիտական

             հիմունքները, սկզբունքներն ու օրինաչափությունները,

                 - գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների /տնտեսավարման առկա

             բոլոր ձևերի/ կազմակերպատնտեսական հիմունքները,

                 - ռեսուրսային ներուժի /հողի, արտադրամիջոցների, աշխատուժի/

             ձևավորումը և ռացիոնալ օգտագործման կազմակերպումը,

                 - գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրության

             /տնտեսության վարման համակարգ, ներտնտեսային կանխատեսում և

             պլանավորում, մասնագիտացում, ճյուղերի ռացիոնալ զուգակցում,

             արտադրության համակենտրոնացում, ձեռնարկությունների և

             ստորաբաժանումների չափեր, տնտեսական հաշվարկ շուկայի

             պայմաններում և աշխատողների նյութական խթանում/ ռացիոնալ

             կազմակերպումը,

                 - բուսաբուծական ու անասնաբուծական ճյուղերի և օժանդակ

             արդյունաբերական արտադրության կազմակերպումը,

                 - գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրատնտեսական

             կապերն ագրոպարենային համակարգի մյուս ոլորտի /գյուղատնտեսական

             հումք վերամշակող, նյութատեխնիկական միջոցներ ապահովող,

             սպասարկումներ կազմակերպող/ ձեռնարկությունների

             /կազմակերպությունների/ հետ: Գյուղատնտեսական արտադրանքի

             պահպանման, վերամշակման և իրացման կազմակերպումը:

 

    4.           Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ 6 կրեդիտ, 180 ժամ

                Արտաքին տնտեսական կապերի հասկացությունը, բնորոշումը,

             առարկան, մեթոդները, խնդիրները և գործառույթները: Արտաքին

             տնտեսական կապերի դերը տնտեսական և սոցիալական զարգացման

             գործում: Աշխատանքի միջազգային բաժանումը, տնտեսական կապերի

             զարգացման փուլերը: Արտադրության միջազգային մասնագիտացում,

             կոոպերացում: Արտաքին առևտրի տեսությունները: Տնտեսական կապերի

             ձևերը և տեսակները: Միջազգային առևտուրը տնտեսական

             հարաբերությունների համակարգում:  Համաշխարհային շուկայական

             գների համակարգ: Տեխնոլոգիաների միջազգային առևտուր:

             Ծառայությունների միջազգային առևտրի տեսակները, շուկայի

             կարգավորումը: Ազատ տնտեսական գոտիների կազմակերպման

             անհրաժեշտությունը: Արտաքին տնտեսական գործարքներ, պայմանագրերի

             տեսակները: Առևտրային տերմիններ: Միջազգային արժույթային

             հարաբերություններում արժույթային քաղաքականություն: Կապիտալի

             արտահանում, միջազգային հաշվարկներ: Ֆինանսավարկային միջազգային

             կազմակերպություններ: Տնտեսական ինտեգրացիա, զարգացման փուլերը

             և ձևերը: Տնտեսական համագործակցության կազմակերպման

             անհրաժեշտությունը:

                 Աշխատուժի միջազգային միգրացիա, պատճառները, կարգավորումը:

             Հայաստանի արտաքին տնտեսական կապերը: Օտարերկյա ներդրումներ:

             Արտաքին կապերի հետագա զարգացումը: Հայաստանի ինտեգրացումը

             միջազգային կառույցներին: Պետության դերը արտաքին կապերի

             կարգավորման գործում:

 

    5.           Կոմերցիայի հիմունքներ 3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Առարկան, խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդներն ու

             մեթոդաբանությունը: Կոմերցիոն գործունեության էությունը,

             օբյեկտները, սուբյեկտները: Կոմերցիոն և ոչ կոմերցիոն

             կազմակերպություններ: Կոմերցիոն գործունեության ոլորտները:

                 Կոմերցիոն կազմակերպությունների կառուցվածքը և կառավարումը

             ՀՀ-ում:

                 Կոմերցիոն գործունեության հոգեբանությունը և

             բարոյականությունը: Կոմերսանտին ներկայացված պահանջները,

             ձեռներեցի վարքագիծը, գործնական բանակցություններին

             նախապատրաստվելը, բանակցությունների վարումը:

                 Կոմերցիոն տեղեկատվություն և կոմերցիոն գաղտնիք, նրանց

             ներկայացվող պահանջները:

                 Ապրանքների առք ու վաճառքի պայմանագրերի կնքումը և

             կատարումը, նրանց բովանդակությունը, ժամկետները, փաստաթղթերը,

             դրոշմավորումը:

                 Ապրանքների գնումների և վաճառքի կոմերցիոն

             գործունեությունը: Միջնորդային գործառնություններ:

                 Կոմերցիոն հաշվարկների ձևերն ու մեթոդները, օգտագործվող

             փաստաթղթերը:

                 Կոմերցիոն գործունեության ենթակառուցվածք: Վարձակալական

             գործառնություններ: Կապալառուական պայմանագրերի կնքում և

             կատարում:

                 Կոմերցիոն գործունեությունը ապրանքների շրջանառության

             ոլորտում: Ձեռնարկատիրական ռիսկ:

                 Սպառողների շահերի պաշտպանությունը և կապը հասարակայնության

             հետ: Միջազգային կոմերցիոն գործառնություններ:

                 Կոմերցիոն կազմակերպությունների ֆինանսա-տնտեսական

             գործունեության վերլուծությունը և պետական վերահսկումը:

 

    6.           Գնագոյացումը շուկայական տնտեսությունում 3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Առարկայի խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդները: Կուրսի

             բովանդակությունը:

                 Գնագոյացման մեթոդաբանության հիմունքները կանոնական և

             իրական տնտեսության պայմաններում: Գների տեսական հիմնավորումը:

                 Գնագոյացման տնտեսական մեխանիզմները: Պահանջարկի և առաջարկի

             հարաբերակցության տեսությունը: Կորերի տեսությունը:

                 Գնագոյացումը զուտ մրցակցային շուկայում: Գների, դրամական

             հոսքերի, համախառն ծախսերի, սահմանային եկամտի, սահմանային

             ծախսերի ձևավորման մեխանիզմը կարճ ժամկետում: Գնի, նվազագույն

             և առավելագույն շահույթի ձևավորման մեխանիզմը կարճ և երկար

             ժամկետում:

                 Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային շուկայի պայմաններում:

                 Գնագոյացումը և գները օլիգոպոլային շուկայի պայմաններում:

                 Գնագոյացումը և գները մենաշնորհային մրցակցային շուկայի

             պայմաններում: Գնագոյացումը և ռեսուրսների օգտագործումը

             մոնոպսոնային շուկայի պայմաններում:

                 ՀՀ շուկայի պայմաններում գործող գների համակարգը: Գների

             օրենսդրական և վարչական կարգավորումը:

                 Գնագոյացումը միջազգային առևտրում: ՀՀ արտաքին առևտրի

             գների մակարդակը և դինամիկան: Ներմուծման և արտահանման գնային

             քաղաքականությունը:

                 Գնագոյացումը և գյուղացիական տնտեսությունը: Գնագոյացման

             առանձնահատկությունները գյուղատնտեսության մեջ կանոնական և

             իրական տնտեսության պայմաններում

                 Գների ինդեքսացիան: Գների ինդեքսները ըստ տնտեսության

             հատվածների: Սպառողական ապրանքների և ծառայությունների գների և

             սակագների ինդեքսները: Գյուղատնտեսական մթերքների իրացման միջին

             գները և ինդեքսները: Բնակչությանը մատուցված առանձին տեսակի

             ծառայությունների միջին սակագները և գները:

                 Տրանսպորտային փոխադրումների սակագները և ինդեքսները:

             Արդյունաբերական արտադրանքների գները և գների ինդեքսները: Գների

             ինդեքսները շինարարությունում:

 

    7.           Շուկայի վերլուծություն 4 կրեդիտ, 120 ժամ

                 Վերլուծության առարկան, ուսումնասիրության օբյեկտները, նրա

             դերն ու նշանակությունը շուկայական պայմաններում: Կապը մյուս

             տնտեսագիտական գիտությունների հետ: Վերլուծության տվյալների

             աղբյուրները և կազմակերպումը:

                 Շուկա հասկացության ծավալի բաժանումը: Շուկայի զարգացման

             վերլուծությունը պատմաբանական տեսանկյունից: Շուկայի բաժանումը

             ըստ տերիտորիալ մասշտաբի և որոշակի տնտեսական ֆորմացիայի

             պատկանելիության: Արտաքին և ներքին շուկա: Ընդհանուր շուկա:

             Նյութաիրային շուկա: Շուկայի վերլուծությունը ինչպես ապրանքների

             խմբերի, այնպես էլ տեսակների:

                 Պահանջարկի էությունը: Գնողականությունը: Մակրոպահանջարկ:

                 Միկրոպահանջարկ: Բնակչության պահանջարկ: Պահանջարկի

             ընդհանուր ծավալ հասկացությունը: Պահանջարկի որոշվածությունը ըստ

             քանակական և որակական կողմերի: Գովազդի վերլուծությունը:

                 Հավաքման, մշակման, հանձնման և վերլուծության միասնական

             համակարգ: Պահանջարկի ուսումնասիրության ծառայություններ:

             Առևտրի և ծառայության պահանջարկի վերաբերյալ ինֆորմացիայի

             հավաքման և սիստեմավորելու հետ կապված գնահատումները,

             կազմակերպումը և վերլուծությունը:

                 Հարցաթերթային հարցումներ որպես հետազոտական մեթոդ:

             Համատարած և ընտրանքային հարցումներ, հարցումների դասակարգումը:

                 Հարցման նպատակները, տեսակները, եղանակները և նրանց

             ընտրությունը: Հարցաթերթի կառուցվածքը: Ընտրանքի որակական և

             քանակական ներկայացուցչությունը: Հարցման նյութերի մշակման և

             հաշվետվության կազմումը: Տվյալների խմբավորումը, աղյուսակների

             մշակումը: Պահանջարկի վերաբերյալ տվյալների վերլուծությունը:

                 Կոնյուկտուրա հասկացությունը: Իրավիճակի տեսությունները:

             Ինֆորմացիայի աղբյուրները: Իրավիճակի ուսումնասիրության նպատակը

             և խնդիրները: Իրավիճակի ուսումնասիրության կազմակերպումը:

             Իրավիճակի վերլուծության արդյունքները:

                 Կոմերցիալ որոշումների էությունը, նշանակությունը,

             խնդիրները: Ծանոթություն առք ու վաճառքի հետ ընդունված բոլոր

             կառավարչական որոշումներին: Հիմնական կոմերցիալ որոշումները:

                 Պահանջմունքների ու պահանջարկի ձևավորման գծով կոմերցիալ

             որոշումները: Որոշումների կատարման ընթացքի դիտարկման և

             ստուգման համակարգը: Կոմերցիալ որոշումների կատարման վրա

             վերահսկողության համակարգի ճշգրտման ազդեցությունը:

 

    8.           Ագրոբիզնեսի գործունեության վերլուծություն 10 կրեդիտ,

             300 ժամ

                 Ֆինանսա-տնտեսական գործունեության վերլուծություն և

             գնահատում առարկան որպես գիտություն, ձևավորման պատմական

             նախադրյալները: Տնտեսագիտական վերլուծություն` մակրոտնտեսական և

             միկրոտնտեսական մակարդակով: Տնտեսական վերլուծությունը որպես

             կազմակերպության կառավարչական գործունեության տեսակ: Տնտեսական

             գործունեության վերլուծության հիմնական սկզբունքները,

             բովանդակությունը, խնդիրները: Վերլուծության տեսակները,

             տվյալների աղբյուրները և կազմակերպումը: Տնտեսական

             գործունեության վերլուծության համակարգային մոտեցումը:

             Վերլուծական աշխատանքների անցկացման հիմնական փուլերը ու

             հաջորդականությունը: Տնտեսական գործունեության վերլուծության

             տեղեկատվական ապահովվածությունը: Վերլուծության արդյունքների

             սիստեմավորումը և ամփոփումը: Վերլուծության արդյունքների

             օգտագործումը կառավարչական որոշումների ընդունման ժամանակ:

             Հիմնական միջոցներով և էներգետիկ ռեսուրսներով ապահովվածության

             և վերջիններիս փոփոխության վրա տարբեր գործոնների ազդեցության

             վերլուծությունը: Հիմնական միջոցներով և էներգետիկ ռեսուրսների

             օգտագործման և վերջին ներկա փոփոխության վրա տարբեր գործոնների

             ազդեցության վերլուծությունը:

                 Աշխատանքային ռեսուրսների առկա քանակի, որակական կազմի և

             շարժի վերլուծությունը: Աշխատուժով ապահովվածության և

             օգտագործման վերլուծությունը:

                 Աշխատանքի արտադրողականության և նրա վարձատրության

             մակարդակների փոխադարձ կապի վերլուծությունը

                 Ըստ ճյուղերի և տնտեսության առումով համախառն արտադրանքի

             ինքնարժեքի վերլուծությունը: Արտադրանքի արտադրության նպատակով

             կատարված ծախսերի փոփոխության վրա հիմնական գործոնների

             ազդեցության վերլուծությունը: Մեկ դրամ համախառն ու ապրանքային

             արտադրանքի, համախառն ու զուտ եկամտի հաշվով ծախսերի մակարդակի

             վերլուծությունը:

                 Ոչ ընթացիկ նյութական ակտիվների բերման, բազմամյա տնկարկների

             հիմնադրման և հիմնական հոտի կազմավորման գծով նախատեսված

             ծրագրերի կատարման վերլուծությունը: Ըստ առանձին ուղղությունների

             կապիտալի ներդրումների ֆինանսավորման վերլուծությունը:

             Ներդրումների տնտեսական արդյունավետության վերլուծությունը:

             Առանձին արտադրանքների, ճյուղերի և տնտեսության առումով

             իրացումից ստացված շահույթի դինամիկայի վերլուծությունը:

             Իրացումից ստացված շահույթի փոփոխության վրա տարբեր գործոնների

             ազդեցության վերլուծությունը:

 

    9.           Առևտրի  էկոնոմիկա 3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Առարկան խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդաբանությունը:

                 Առևտրի դերը և տեղը ՀՀ տնտեսության մեջ: ՀՆԱ-ի

             ինդեքս-դեֆլյատորը: Պարենային և ոչ պարենային ապրանքների

             ապրանքաշրջանառության ծավալները, կառուցվածքը, սպառման և

             արտադրության ծավալների հաշվեկշիռները: Ֆիզիկական ծավալների

             ինդեքսները:

                 Առևտրային համակարգի կազմակերպատնտեսական կառուցվածքը:

             Առևտրային քաղաքականության իրականացումը և մոնիտորինգի

             կառուցվածքը:

                 Առևտրի համակարգի հիմնական կապիտալը: Դրա դասակարգումը,

             գնահատումը, կազմը և կառուցվածքի տնտեսական գնահատումը, վիճակը

             բնութագրող ցուցանիշները, հաշվառումը: Արտադրամիջոցների

             խորացումը և ընդլայնումը: Կապիտալի մաշումը և վերականգնումը:

             Մաշվածքի գծային, լրացուցիչ, նախնական, ետընթաց, հավասարաչափ,

             հավասարաչափ-արտադրված ձևերը:

                 Շրջանառու կապիտալի նորմավորումը, նորմատիվը, շրջապտույտը:

                 Հիմնական և շրջանառու կապիտալի օգտագործումը

             արդյունավետության ցուցանիշները, հաշվարկման կարգը:

                 Առևտրային կազմակերպությունների աշխատանքային ռեսուրսների

             օգտագործման արդյունավետությունը: Աշխատանքի արտադրողականություն

             և բարձրացման ուղիները:

                 Ինվեստիցիաների պահանջի և տնտեսական արդյունավետության

             բիզնես ծրագրեր: Առևտրային կազմակերպությունների արտադրական և

             շրջանառության ծախսերը: Դրանց դասակարգումը, կազմը կառուցվածքը:

             Ինքնարժեքի հասկացությունը, հաշվարկման օբյեկտները: Ծախսերի

             շրջապտույտը:

                 Դրամական հոսքերը և պաշարների համախառն և զուտ եկամուտը:

             Միջանկյալ արտադրանքը և ավելացված արժեքը: Փողի շրջապտույտը:  

             Գինը և գնագոյացումը առևտրի համակարգում:

             Առանձնահատկությունները: Գների համակարգը: Գների ինդեքսացիան և

             ինդեքսները:

                 Առևտրային կազմակերպությունների գործունեության տնտեսական

             արդյունավետության ցուցանիշների համակարգը, որոշման մեթոդիկան:

                 Մարքեթինգը առևտրի համակարգում: Սկզբունքները,

             ֆունկցիաները, տիպերը, հիմնադրույթները, շրջակա միջավայրը,

             հետազոտության համակարգը: Ապրանքը մարքեթինգի համակարգում:

             Ապրանքշարժի և առաջշարժի պլանավորումը: Առաջշարժը որպես

             հաղորդակցման ձև, հաղորդակցման մշակման էտապները, տարրերը:

             Առաջշարժը արտերկրի շուկաներում: Մեծածախ և մանրածախ առևտուր:

             Անհատական վաճառք և իրացման խթանումը:

                 Սպառողական շուկաներ և գնորդների վարքը: Շուկայի

             հատվածավորումը:  Պահանջմունքների հետազոտումը և սպառողների

             վարքի մոդելավորումը: Պահանջմունքի ձևավորումը և իրացման

             խթանումը /ՒտրրՑՌր/: Աշխատանք հասարակայնության հետ /Public

             relations/:

 

    10.          Կոմերցիոն գործի կազմակերպում 3 կրեդիտ, 90 ժամ

                 Առարկան, խնդիրները և ուսումնասիրման մեթոդներն ու

             մեթոդաբանությունը: Կոմերցիոն գործունեության էությունը,

             օբյեկտները, սուբյեկտները: Կոմերցիոն և ոչ կոմերցիոն

             կազմակերպություններ: Կոմերցիոն գործունեության ոլորտները:

                 Կոմերցիոն կազմակերպությունների կառուցվածքը և կառավարումը

             ՀՀ-ում:

                 Կոմերցիոն գործունեության հոգեբանությունը և

             բարոյականությունը: Կոմերսանտին ներկայացված պահանջները,

             ձեռներեցի վարքագիծը, գործնական բանակցություններին

             նախապատրաստվելը, բանակցությունների վարումը:

                 Կոմերցիոն տեղեկատվություն և կոմերցիոն գաղտնիք, նրանց

             ներկայացվող պահանջները:

                 Ապրանքների առք ու վաճառքի պայմանագրերի կնքումը և

             կատարումը, նրանց բովանդակությունը, ժամկետները, փաստաթղթերը,

             դրոշմավորումը:

                 Ապրանքների գնումների և վաճառքի կոմերցիոն

             գործունեությունը: Միջնորդային գործառնություններ:

                 Կոմերցիոն հաշվարկների ձևերն ու մեթոդները, օգտագործվող

             փաստաթղթերը:

                 Կոմերցիոն գործունեության ենթակառուցվածք: Վարձակալական

             գործառնություններ: Կապալառուական պայմանագրերի կնքում և

             կատարում:

                 Կոմերցիոն գործունեությունը ապրանքների շրջանառության

             ոլորտում: Ձեռնարկատիրական ռիսկ:

                 Սպառողների շահերի պաշտպանությունը և կապը հասարակայնության

             հետ: Միջազգային կոմերցիոն գործառնություններ:

                 Կոմերցիոն կազմակերպությունների ֆինանսա-տնտեսական

             գործունեության վերլուծությունը և պետական վերահսկումը:

 

    11.          Էլեկտրոնային կոմերցիա 5 կրեդիտ, 150 ժամ

                 Առարկան ուսումնասիրում է էլեկտրոնային կոմերցիայի դերն ու

             նշանակությունը, էլեկտրոնային կոմերցիայի համակարգերն ու ձևերը,

             ինտերնետ ցանցի դերը էլեկտրոնային կոմերցիայի համակարգում:

             Առանձին տեղ է հատկացվում WEB էջերի ուսումնասիրմանը` որպես

             ինտերնետում բիզնեսի հիմք: Քննարկվում են նաև

             կազմակերպություն-հաճախորդ, կազմակերպություն-կազմակերպություն

             դասերի էլեկտրոնային կոմերցիայի առանձնահատկությունները, փողի

             շարժը և կոմունիկացիոն քաղաքականությունը ցանցերում, ինչպես

             նաև էլեկտրոնային առևտրի կազմակերպական և իրավական հիմքերը:

 

    12.          Կազմակերպությունների ֆինանսական վերլուծություն 6 կրեդիտ,

             186 ժամ

 

Տնտեսվարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական

վերլուծության անհրաժեշտությունը: Ֆինանսական վերլուծության դերը

տնտեսավարման պայմաններում, Տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական

դրության ընդհանուր գնահատումը:

Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական

արդյունքների վերլուծությունը: Տնտեսավարող սուբյեկտների

գործունեության ֆինանսական արդյունքների ձևավորման և բաշխման

մոդելը, շահույթի ցուցանիշների մակարդակի, դինամիկայի և

կառուցվածքի վերլուծությունը, արտադրանքի ապրանքների

(աշխատանքների, ծառայությունների) իրացումից շահույթի գործոնային

վերլուծությունը, շահույթի օգտագործման վերլուծությունը,

շահութաբերության ցուցանիշների համակարգը և հաշվարկման

մեթոդները, շահութաբերության ցուցանիշների գործոնային

վերլուծությունը:

Ֆինանսական կայունության, գործարար ակտիվության և

իրացվելիության գնահատման ցուցանիշների ու դրանց հաշվարկման

մեթոդիկան:

Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացումը և ռիսկերի գնահատման

մեթոդիկան: Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման էությունը,

սնանկացման պատճառները և ազդող գործոնները, անվճարունակության

գնահատումը, տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման կանխատեսման

մեթոդները, տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական առողջացման

ուղիները, ֆինանսական պլանի կազմման համառոտ նկարագիրը, ռիսկի

գնահատում:

 

    13.          Միջազգային բիզնես 6 կրեդիտ, 180 ժամ

                 Միջազգային բիզնեսի էությունը և առանձնահատկությունները,

             «Միջազգային Բիզնես» գիտության ուսումնասիրության նպատակը և

             խնդիրները, Միջազգային ձեռնարկատիրության ձևերը, Համաշխարհային

             շուկաները և գործարար ակտիվության կենտրոնները, Միջազգային

             բիզնեսի իրավական, քաղաքական ու տեխնոլոգիական կողմերը և

             առանձնահատկությունները, Միջազգային կազմակերպությունների դերը

             միջազգային բիզնեսի կարգավորման և զարգացման գործում,

             Միջազգային բիզնեսի պետական կարգավորման մեթոդները, Առևտրի

             համաշխարհային կազմակերպության դերը միջազգային բիզնեսի

             զարգացման գործում, Տնտեսական համագործակցության և զարգացման

             կազմակերպության (զարգացած երկրների գործարար ակումբ) դերը

             միջազգային բիզնեսի զարգացման գործում, Մրցակցությունը

             միջազգային բիզնեսում,

 

1.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

 

5. 311109-»Ագրոպարենային համակարգի առևտուր և շուկայաբանություն»

______________________________________________________________

                    դասիչը, մասնագիտության անվանումը

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐ-ի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ

________________________

                       որակավորման աստիճան

                   ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

________________________

           որակավորման աստիճանը

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    - տեսական ուսուցումը`                                       150 շաբաթ

    - քննաշրջանները`                                             27 շաբաթ

    - պրակտիկաները`                                              19 շաբաթ

    - ՈՒսումնական`                                                4 շաբաթ

    - Արտադրական`                                                10 շաբաթ

    - Նախադիպլոմային                                              5 շաբաթ

(նշվում է յուրաքանչյուր պրակտիկայի տեսակը և տևողությունը շաբաթներով)

 

- եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման

(դիպլոմային) աշխատանքի պատրաստումը և  պաշտպանությունը`          10 շաբաթ

    - արձակուրդները                                             36 շաբաթ

 

Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

1.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տնտեսագետ-բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման

___________________

որակավորման աստիճան ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2.-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

1.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածքի առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

1.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամ: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

1.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

1.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

 

6. 311109-»Ագրոպարենային համակարգի առևտուր և շուկայաբանություն»

_____________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐ - ի ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ

________________________

                          որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճանը

մշակմանը ներկայացվող պահանջները.

 

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                        որակավորման աստիճանը

ծրագիրը:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է:

Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստուգման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդրումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ ընթացքում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

- 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացված ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև

10%-ի սահմաններում,

- ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից պարտադիր է հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»

«Հայ ժողովրդի պատմություն»

«Հայոց լեզու և հայ գրականություն»

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»

«Օտար լեզու»

«Փիլիսոփայություն»

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության: Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Եթե դասընթացը ընդհանուր մասնագիտական կամ մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկի մի մասն է կազմում, դրա համար հատկացված ժամերը վերաբաշխվում են ՀՍՏ դասընթացների վրա:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ, ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացվել է հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

- սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր և մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությունը համապատասխան և մասնագիտական առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸԲ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ. պաշտպանության և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացվել

311109-»Ագրոպարենային համակարգի առևտուր և շուկայաբանություն»

_______________________________________________________________

                   դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտության Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

________________________

                 որակավորման աստիճանը

ծրագիրը կրճատված ժամկետով համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այլ անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները բավարար հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

- առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված

311109-»Ագրոպարենային համակարգի առևտուր և շուկայաբանություն»

______________________________________________________________

              դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությունը բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները.

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

_________________________

որակավորման աստիճանը իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն, (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: Հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և /կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսկան կազմի 50%-ից ոչ պակաս:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0.25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակաս:

6.3 ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովվման պահանջները:

Տտնտեսագետ բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում, դրանք են`

- մարքեթինգի շրջակա միջավայրի վերլուծությունը (SWOT), գովազդի արդյունավետության գնահատումը:

- գյուղատնտեսության ռեսուրսային ներուժի (հողի, արտադրամիջոցների, աշխատուժի) կառուցվածքը և օգտագործումը արդյունավետության ցուցանիշների հաշվարկման մեթոդիկան:

- գյուղատնտեսության մասնագիտացման որոշման մեթոդները և արտադրական տեղաբաշխման սկզբունքները:

- Ձեռնարկությունների և ստորաբաժանումների ռացիոնալ չափերի որոշման մեթոդները:

- Կոմերցիոն կազմակերպությունների կառուցվածքը և ֆինանսատնտեսական վերլուծությունը:

- Սպառողական ապրանքների և ծառայությունների գների սահմանումը և ինդեքսների հաշվարկման մեթոդիկան:

- Պահանջարկի ընդհանուր ծավալի որոշումը և հետազոտության մեթոդները, տվյալների խմբավորումը և վերլուծությունը:

- Աշխատանքի արտադրողականության, արտադրանքի ինքնարժեքի, վարձատրության, իրացումից ստացված շահույթի փոփոխության վրա տարբեր գործոնների ազդեցության վերլուծությունը:

- Պարենային և ոչ պարենային ապրանքների շրջանառության կառուցվածքը, արտադրության և սպառման հաշվեկշռի կազմը:

- Առևտրական կապիտալի կազմը, կառուցվածքը, տնտեսական գնահատման ցուցանիշները:

- Ինվեստիցիաների պահանջի հաշվարկը, տնտեսական արդյունաբերությունը առևտրային կազմակերպություններում:

- Պահանջմունքների հետազոտումը և սպառողների վարքի մոդելավորումը:

- Կոմերսիոն հաշվարկների ձևերն ու մեթոդները, օգտագործվող փաստաթղթերը:

- Բիզնես ծրագրի բովանդակությունը և կազմման մեթոդիկան:

- Տնտեսվարող սուբյեկտների ֆինանսական դրության ընդհանուր գնահատումը:

- Տնտեսվարող սուբյեկտների սնանկացման և ռիսկերի մեթոդիկան:

Որպես պարտադիր բաղադրիչ համակարգչային կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործման գործնական առաջադրանքների կատարում:

Պարտադիր պահանջ է նաև ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որը ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ ներառյալ INTERNET-ը:

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիր

________________________

որակավորման աստիճանը իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

6.5. Պրակտիկաների կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (մանկավարժական, կլինիկական, նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործելու իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

311109-»Ագրոպարենային համակարգի առևտուր և շուկայաբանություն»

______________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՄԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել

սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է.

_________________________

որակավորման աստիճանը

 

ա/ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

- իմանա ՀՀ Սահմանադրության և իր բնագավառի օրենքները,

- ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեղվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

- ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

- իմանա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի քաղաքագիտական զարգացումները,

- ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

- գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

- ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայության ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

- գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները

բ/ բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

- ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

- տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին,

- տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

գ/ մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

1. Ընդհանուր տնտեսագիտական առարկաների հիմունքներին, որոնք անհրաժեշտ են տնտեսության պլանավորման, ֆինանսավորման, հաշվառման, տնտեսական վերլուծության, վերահսկողության, աուդիտի, արտադրության կազմակերպման և կառավարման, մարքեթինգի, մենեջմենթի և այլ խնդիրների հիմնավոր լուծման համար:

2. Շուկայական տնտեսության օրինաչափություններին, գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության, պահպանման և իրագործման, արտադրության միջոցների ապահովման ու ռացիոնալ օգտագործման, բիզնես ծրագրի մշակման առևտրի կազմակերպման, սպասարկման մեխանիզմների մշակման և տնտեսության շահութաբեր գործունեության ծավալման հիմունքներին;

3. Ֆինանսական հարցերին և վերահսկաման-աուդիտին վերաբերող հրահանգներին, որոշումներին, մեթոդական, նորմատիվային և այլ նյութերին, որոնք անհրաժեշտ են հաշվապահական հաշվառման կազմակերպական ու հաշվետվությունների կազմման համար:

4. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում հաշվապահական հաշվառման և աուդիտի կազմակերպման սկզբունքներին ու մեթոդներին, արտադրության տեխնոլոգիաներին, ձեռնարկությունների ֆինանսավորման և վարկավորման հարցերին, տեխնոլոգիական քարտերի կազմման միջոցով արտադրանքի ինքնարժեքի հաշվարկման ու արտադրության արդյունավետության մեթոդներին,

5. Տնտեսական տեղեկատվության հավաքագրման, ամփոփման, մշակման և կիրառման մեթոդներին, ավտոմատ կառավարման համակարգերի ստեղծման և օգտագործման, հաշվողական տեխնիկայի կիրառման, իրավագիտության հիմունքներին, աշխատանքի կազմակերպման, պաշտպանության և շրջակա միջավայրի պահպանության համար:

6. Ճյուղի էկոնոմիկայի, գյուղատնտեսության արտադրության կազմակերպման և կառավարման հիմունքներին, կենսագործունեության անվտանգության ու շրջակա միջավայրի պահպանման և իրավագիտության հարցերին:

7. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերի արտադրության տեխնոլոգիայի հիմունքներին, գյուղատնտեսական վարման համակարգերին, տնտեսագիտական գնահատման ժամանակակից մեթոդաբանությանը:

8. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում գործող բնական-կենսաբանական օրենքների գործունեության ներդաշնակմանը և զուգակցմանը:

9. Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում արտադրության զարգացման կանխատեսման, ծրագրավորման, տնտեսական գործունեության վերլուծության, նվազագույն ռեսուրսների ընտրության, դրանց գնահատման և տեղաբաշխման արվեստին:

10. Շուկայական տնտեսության անցման և հետագա զարգացման պայմաններում ագրոպարենային համակարգում ձեռնարկատիրական գործունեության և հաշվառման, կոմերցիոն, շուկայի վերլուծության և գնագոյացման հարցերին:

11. Տնտեսագետ-մենեջերը պետք է կատարելապես տիրապետի շուկայական գործունեության հիմունքներին, ունենա լայն մտահորիզոն, վերլուծական մտածողությունը զուգակցի տարբեր իրադրություններում արագ կողմնորոշվելու ունակությամբ, լավ պատկերացնի հանրապետության ագրոպարենային համալիրի ճյուղերի զարգացման ընթացիկ և հեռանկարային խնդիրները:

Տնտեսագիտության բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները

_________________________

որակավորման աստիճանը սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

- հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

- անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

- մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճանը ենթադրում է նրա ունակությունները`

- այլ անձանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

- խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրելու,

- մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

- ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

- տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

- մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

- տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը

_________________________

որակավորման աստիճանը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

- պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

- լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

- բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից

_________________________

որակավորման աստիճանը ոչ պակաս համակարգերի, համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (WWW), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և

_________________________

որակավորման աստիճանը սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակական շարունակական բարձրացման անհրաժեշտությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալու կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

_________________________

           որակավորման աստիճանը

 

1.5. 311109-»Ագրոպարենային համակարգի առևտուր և շուկայաբանություն»

_______________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտացմամբ Տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը

_________________________

                 որակավորման աստիճանը

ներառում է ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի պաշտպանությունը (ուսանողների 25%-ը) և պետական քննության հանձնումը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական և գործնական պատրաստությունը սույն կրթական չափորոշիչներով սահմանված մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային)

_________________________

             որակավորման աստիճանը

աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

 

1. 5311109-»Ագրոպարենային համակարգի առևտուր և շուկայաբանություն»

________________________________________________________________

                       դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտացմամբ  Տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման

_________________________

                  որակավորման աստիճանը

(դիպլոմային) աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարված է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները շուկայի վերլուծության, ԱԱՀ կառավարման, բորսայական գործունեության, կոմերցիոն գործունեության, ֆինանսների և տնտեսական գործունեության վերլուծության և գնահատման ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

- ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական կամ փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

- ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական և համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

- կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

- բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու ՀՀ Ագրոարդյունաբերական համալիրի ճյուղերում, գյուղացիական (ֆերմերային), գյուղատնտեսական արտադրանք իրացնող և վերամշակող կազմակերպություններում, բաժնետիրական ընկերություններում հաշվա-ֆինանսական, հարկային, բանկային, մաքսային և ապահովագրական համակարգում, ինչպես նաև պետական կառավարման մարմիններում, ուսումնական և գիտական հաստատություններում և այլ ոլորտներում:

- համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա

- արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործելու տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվ-իրավական ակտերի հետ,

- ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն` շուկայական ոլորտի առաջնահերթ և հրատապ հարցեր, հաշվի առնելով «ագրոբիզնես և շուկայաբանություն» մասնագիտության մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունն ըստ կրթաբլոկների:

 

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի կառուցվածքում պետք է ներառվեն հետևյալ բաժինները` ներածական մասը, գրականության տեսության համառոտ ակնարկը, թեմայի հիմնավորումը, ուսումնասիրվող տնտեսության կազմակերպչա-տնտեսական պայմանների համառոտ բնութագիրը, ձեռնարկության ֆինանսական գործունեության հիմնական ցուցանիշների վերլուծությունը և գնահատումը, աշխատանքի հիմնական մասը ըստ կատարվող թեմատիկայի, եզրակացությունները և առաջարկությունները և օգտագործված գրականությունը:

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատում բուհի գիտական խորհուրդը: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ ուսումնական դասընթացներից`

- Մարքեթինգ` ագրոմարքեթինգի հիմունքներով

- ԱԱՀ էկոնոմիկա

- ԱՊՀ կառավարում

- Առևտրի էկոնոմիկա

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`               311109 Ագրոպարենային համակարգի առևտուր  

                                    և շուկայաբանություն

 

    Որակավորումը, անվանումը`        Տնտեսագիտության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                  առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 4  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսագիտության       | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բուսաբուծ. արտ. արտ.  | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անասն. արտ. արտ.      | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուս.արտ. արտ.        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0.5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասն. արտ. արտ.      |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա` 0.5 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 27 |  28 | 476+36* | 187 | 170 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 4  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Այգեպտղաբուծություն -2| 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |ՀՀ արտադր. ուժերի     | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |տեղաբաշխում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՀՀ արտադր. ուժերի     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեղաբաշխում` 0,5 շաբաթ|    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Այգեպտղաբուծություն`  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 26 |  27 | 459+36* | 153 | 153 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 4  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Գյուղ. մեքենաներ      | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Գյուղ. մեքենայացում   | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բուս. մթերք. պահպ. և  | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |վերամշ. տեխնոլոգիա    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անասն. մթերք. պահպ. և | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |վեր. տեխնոլոգիա       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսագիտության       | 7  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |տեսություն - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Ինֆորմատիկա           | 6  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուս. մթ. պահպ. և     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վեր. տեխնոլոգիա` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասն. մթ. պահպ. և    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վեր. տեխնոլոգիա` 0.5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 3-րդ         | 32 |  31 | 527+36* | 221 | 187 | 119 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 4        | 4  |  4  |    68   |     |  68 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Վիճակագրություն - 1   | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Հաշվապահական          | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |հաշվառում և  աուդիտ   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |ԱԱՀ էկոնոմիկա         | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ինֆորմ. տեխնոլոգ. և   | 6  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |համակարգեր            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ագրեթկոլ. և  շրջակա   | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |միջավ. պաշտպ.         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Վիճակագրություն` 1    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 32 | 29  | 493+36* | 204 | 119 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Տնտեսագիտական         | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |սոցոլոգիա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Իրավագիտություն       | 6  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Քաղ. պաշտպ. և  անվտ.  | 5  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |արտ. իրավիճ.          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ֆինանսներ,            | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |դրամաշրջանառ. և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վարկեր - 1            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Առևտրի  էկոնոմիկա     | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Վիճակագրություն - 2   | 6  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Միջազգ. տնտեսական     | 6  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|  |    |հարաբերություններ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 32 | 26  |   442   | 255 |  17 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Մարքեթինգ` ագրոմարք.  | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |հիմունքներով - 1      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Շուկայական տնտես. պետ.| 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |կարգավորում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Արտ. կազմ. արդյուն.   | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |ձեռնարկ. - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կոմերցիոն իրավունք    | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Տնտես. գործունեության | 4  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Էկոնոմետրիկա          | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ֆինանսներ,            | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |դրամաշրջանառ. և       |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վարկեր - 2            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մարքեթինգ` ագրոմար.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով` 2 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտ. կազմ. արդյուն.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ձեռնարկ` 2 շաբաթ      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Միջազգ. տնտես.        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հարաբերություններ` 1  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 35 |  28 | 476+150*| 255 |  34 | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ զարգ., կանխատեսում| 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |և  պլանավորում        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Արժեթղթերի շուկա և    | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |բորսայական գործ       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Տնտես. մաթ. մեթոդներ  | 2  |  2  |   34    |  17 |  17 |     |

|  |    |և  մոդելավորում - 1   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կոմերցիայի հիմունքներ | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Գնագոյացումը          | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |շուկայական տնտեսութ.  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հարկային և  մաքսային  | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |գործ                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Մարքեթինգ` ագրոմարք.  | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |հիմունքներով - 2      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Արտ. կազմ. արդյուն.   | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |ձեռնարկ. - 2          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 26 | 25  |   425   | 255 |  17 | 153 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |ԱՊՀ կառավարում - 1    | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Շուկայի վերլուծություն| 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Ագրոբիզնեսի գործուն.  | 4  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |վերլուծություն - 1    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կոմերցիոն գործի       | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Տնտես. մաթ. մեթոդներ  | 5  |  3  |   51    |  17 |  34 |     |

|  |    |և  մոդելավորում - 2   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հարկային և  մաքսային  | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |գործ - 2              |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մարքեթինգ` ագրոմարք.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հիմունքներով` 1 շաբաթ |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Շուկայի վերլուծություն|    |     |         |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հարկային և  մաքսային  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |գործ` 1 շաբաթ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արժեթղթ. շուկա և  բորս|    |     |         |     |     |     |

|  |    |գործ` 2 շաբաթ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 29 | 19  | 323+150*| 187 |  34 | 102 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ագրոբիզնեսի գործուն.  | 6  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|  |    |վերլուծություն - 2    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |ԱՊՀ կառավարում - 2    | 6  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Էլեկտրոնային կոմերցիա | 5  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Կազ. ֆինանս.          | 6  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Միջազգային բիզնես     | 6  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 29 |  21 |   294   | 154 |     | 140 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ,    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |որից                  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  8 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 10-րդ        | 12 |     |   120*  |     |     |     |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |3915+564*|1871 | 731 |1313 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |Մարքեթինգ` արգրոքիմիայի հիմունքներով                         |

|       |                                                             |

|       |ԱԱՀ էկոնոմիկա                                                |

|       |                                                             |

|       |ԱՊՀ կառավարում                                               |

|       |                                                             |

|       |Առևտրի  էկոնոմիկա                                            |

.___    ._____________________________________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   364   | 7 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   351   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    108  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   463   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    82   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   497   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    95   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  | Կ/Ա |        |    99   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    95   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   488   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   424   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   355   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ն |        |    99   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   397   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |    124  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    124  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    94   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    116  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    124  |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   582   | 5 քնն. |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |        |   3921  | 42 ստ.,|

|  |  |     |        |         | 28 քնն.|

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության

Հավելված

ՀՀ կրթության և գիտության

նախարարի

2010 թ. ___ N ___ հրամանի

 

ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՈՐԱԿԱՎՈՐՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ

 

Մասնագիտությունը` 311112 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների

____________________________________________

                                      դասիչ, անվանում

կառավարում»

___________

Որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր

________________________

                        անվանում

 

311112 - «ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ» ________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐԸ

 

1.1.311112 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում»

________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում մասնագիտությունը հաստատված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թ. օգոստոսի 30-ի թ. 1038-Ն որոշմամբ:

 

1.2. Շրջանավարտի որակավորումը` տնտեսագիտության բակալավր

________________________

                                     որակավորման աստիճան

311112 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում»

________________________________________________________

                 դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                  որակավորման աստիճան

ծրագրի յուրացման նորմատիվային ժամկետը 4 տարի 8 ամիս է:

1.3. Շրջանավարտի որակավորման բնութագիրը

311112 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում» մասնագիտությունը տնտեսագիտության բակալավրին տալիս է մասնագիտական գիտելիքների համալիր հետևյալ բնագավառներում` պետական և ոչ պետական ֆինանսների, բանկային և ոչ բանկային ոլորտի, բորսային և ագրոպարենային համակարգի ապահովագրական գործի, ներդրումային և դրամաշրջանառության քաղաքականության, ֆինանսական մենեջմենթի, մարքեթինգի, ֆինանսական վերլուծության, արժեթղթերի շուկայի, հարկերի և հարկման, վիճակագրության, ֆինանսական հաշվառման և հաշվետվությունների կազմման:

ՈՒսումնառության ընթացքում ուսանողն ուսումնասիրում է տարբեր մակարդակների բյուջեների ձևավորման և կատարման գործընթացները; պետական պարտքի կառավարման մեխանիզմը; արտաբյուջետային հիմնադրամների գործառնությունները; ձեռնարկություններում, կազմակերպություններում, հիմնարկություններում հաշվառման և հաշվետվության կազմման կարգը; դրամական հոսքերի և տնտեսավարող սուբյեկտների ներդրումային գործունեության կազմակերպումը և կառավարումը; ինչպես նաև բանկերի և ֆինանսական այլ միջնորդների, այդ թվում նաև` ապահովագրական կազմակերպությունների ֆինանսների կազմակերպման առանձնահատկությունները:

 

1.3.1.Բակալավրի տեղը ընտրած բնագավառում և գործունեության ոլորտները.

311112 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում» մասնագիտության գծով բակալավրի մասնագիտական գործունեությունն իրականացվում է տնտեսության տարբեր ոլորտներում և ծառայում է բյուջետային ու արտաբյուջետային ինստիտուցիոնալ կառուցվածքների, սեփականության տարբեր իրավական ձևեր ունեցող տնտեսավարող սուբյեկտների գործառույթների մասնագիտական սպասարկմանը: Նա պետք է պատրաստ լինի աշխատելու պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների տարբեր մակարդակների ֆինանսատնտեսական ծառայություններում, բանկերում և դրամավարկային, ներդրումային և ապահովագրական կազմակերպություններում, կազմակերպաիրավական բոլոր ձևերի տնտեսավարող սուբյեկտների, այդ թվում նաև ագրոպարենային ոլորտի տնտեսագիտական ծառայություններում: Նա պետք է ապահովի սոցիալ-տնտեսական տվյալների ձևավորումը, վերլուծությունը և առաջարկություններ ներկայացնի ակտիվների, պարտավորությունների, կապիտալի, դրամական հոսքերի շարժի, եկամուտների և ծախսերի, ինչպես նաև կազմակերպությունների ֆինանսական գործունեության արդյունքների մասին տեղեկատվության կառավարման համար: Նա պետք է տիրապետի գիտելիքների` ֆինանսական և բանկային մենեջմենթի, մարքեթինգի, հաշվառման և հաշվետվության, խորհրդատվական-փորձագիտական, վերահսկման-վերստուգման գործունեություն ծավալելու համար: Նա պետք է տիրապետի տնտեսավարող սուբյեկտների տնտեսական ներուժի օգտագործման բարելավմանը, դրանց ֆինանսատնտեսական հարաբերությունների նպատակահարմար կազմակերպմանը, աջակցի իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց սեփականության և տնտեսական շահերի պաշտպանությանը:

Բակալավրի մասնագիտական գործունեության ոլորտներն են`

ՀՀ պետական, տարածքային և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ֆինանսատնտեսագիտական ստորաբաժանումները, սեփականաշնորհման և հարկային ծառայությունները, բանկերը, ոչ բանկային ու ներդրումային կազմակերպությունները, ֆինանսական, ապահովագրական ընկերությունները և հիմնադրամները, բոլոր կազմակերպաիրավական ձևերի կազմակերպությունների ֆինանսատնտեսագիտական ծառայությունները: Միաժամանակ կարող են աշխատել այն պաշտոններում, որոնք համաձայն ղեկավարների, մասնագետների և ծառայողների պաշտոնների որակավորման սանդղակի պահանջում են բարձրագույն տնտեսագիտական կրթության առկայություն:

 

1.3.2. Մասնագիտական գործունեության օբյեկտները.

Բոլոր տեսակի տնտեսավարող սուբյեկտների, այդ թվում` ագրոպարենային ոլորտի սուբյեկտների ակտիվները, պարտավորությունները, կապիտալը, եկամուտները և ծախսերը, շահույթը և հարկերը, ֆինանսական տվյալների բազաները և արդյունքները, տնտեսական վերլուծության, փորձագիտության և խորհրդատվության օբյեկտները, հաշվառման, հաշվետվության և աուդիտի, վերահսկման և վերստուգման օբյեկտները` ֆինանսավարկային կազմակերպությունների և տնտեսավարող սուբյեկտների հիմնական, գործառնական, ներդրումային, ապահովագրական և այլ ֆինանսատնտեսական գործունեություններում:

 

1.3.3. Մասնագիտական գործունեության տեսակները.

Կազմակերպա-կառավարչական, ֆինանսական և վարկային, բանկային և բորսային, ներդրումային և ապահովագրական, փորձագիտական, հարկային, սեփականության գնահատման, վիճակագրական, գիտահետազոտական:

 

1.3.4. Մասնագիտությանը հարմարվելու հնարավորությունը.

Բակալավրը կարող է հարմարվել հարակից մասնագիտական գործունեության հետևյալ տեսակներին` հաշվավերլուծական, հաշվապահական հաշվառման, վերահսկման-վերստուգման, մարքեթինգի, աուդիտորական, խորհրդատվական, նորմատիվային, գիտամեթոդական և գիտամանկավարժական (իր մասնագիտության գծով), արտաքին տնտեսական, արտարժույթի և արժեթղթերի շուկայի, իրավական:

 

1.4. Շրջանավարտի կրթությունը շարունակելու հնարավորությունը

311112 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում»

________________________________________________________

                դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ բարձրագույն մասնագիտական կրթության հիմնական կրթական ծրագիրը յուրացրած տնտեսագիտության բակալավրը պատրաստ է կրթությունը շարունակելու`

__________________________

            որակավորման աստիճան

 

. կրճատված ժամկետներում` ստանալու բակալավրի որակավորման աստիճան 2-րդ մասնագիտության գծով,

. մագիստրատուրայում` ստանալու տնտեսագիտության մագիստրոսի որակավորման աստիճան: որակավորման աստիճան

 

1. ԴԻՄՈՐԴԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

2.1. Դիմորդի նախորդող նվազագույն կրթական մակարդակը`

միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն:

2.2. Դիմորդը պետք է ունենա`

պետական նմուշի վկայական` միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթության, կամ միջին մասնագիտական կրթության, կամ նախնական մասնագիտական կրթության մասին, որում կա գրառում դիմորդի միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ստանալու մասին, կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթության մասին:

 

2. 311112 - «ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ» ________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

3.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

           որակավորման աստիճան

մշակվում է սույն պետական կրթական չափորոշիչով և ներառում է` մասնագիտության ուսումնական պլանը, ուսումնական դասընթացների և պրակտիկաների ծրագրերը:

 

3.2. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

բովանդակության պարտադիր նվազագույնի իրականացման պայմաններին և ուսումնառության ժամկետներին ներկայացվող պահանջները կանոնակարգվում են սույն պետական կրթական չափորոշիչով:

 

3.3. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

           որակավորման աստիճան

ձևավորվում է հանրապետական, բուհական, ուսանողի կողմից ընտրովի և ֆակուլտատիվ բաղադրիչների դասընթացներից:

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացները յուրաքանչյուր կրթաբլոկում պետք է լրացնեն հանրապետական բաղադրիչում նշված դասընթացների անվանացանկը:

 

3.4. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը

_________________________

           որակավորման աստիճան

պետք է նախատեսի հետևյալ կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների ուսումնասիրումը`

    ընդհանուր հումանիտար և  սոցիալ-տնտեսգիտական`                 ՀՍՏ,

    ընդհանուր մաթեմատիկական և  բնագիտական`                        ԸԲ,

    ընդհանուր մասնագիտական`                                      ԸՄԴ,

    մասնագիտացման`                                                ՄԴ,

    ֆակուլտատիվ`                                                   Ֆ,

ինչպես նաև եզրափակիչ պետական որակավորումը:

 

3.5. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

            որակավորման աստիճան

բուհական բաղադրիչի բովանդակությունը պետք է ապահովի շրջանավարտի պատրաստությունը սույն պետական կրթական չափորոշիչով սահմանված որակավորման բնութագրի համաձայն: Բուհական բաղադրիչում ընդգրկված դասընթացները երաշխավորական բնույթ են կրում:

 

3. 311112 - «ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ» ________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՆՎԱԶԱԳՈՒՅՆԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

Դասընթացների անվանումը և նրանց հիմնական բաժինները

 

2

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՀՈՒՄԱՆԻՏԱՐ ԵՎ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱ 2. ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ 3. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 4. ՌՈՒՍԱՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ԽՈՍՔԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹ 5. ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒ 6. ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅՈՒՆ 7. ԻՐԱՎԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ 8. ՔԱՂԱՔԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ 9. ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻՈԼՈԳԻԱ 10. ՄՇԱԿՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 11. ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ 1. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԿՈՒԼՏՈՒՐԱ 136 ԺԱՄ

Ֆիզիկական կուլտուրան ուսանողների ընդհանուր կուլտուրական և մասնագիտական պատրաստվածության գործընթացում: Նրա սոցիալ-կենսաբանական հիմունքները: Ֆիզիկական կուլտուրան և սպորտը որպես հասարակական երևույթներ: Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունը ֆիզիկական կուլտուրայի մասին: Անհատի ֆիզիկական կուլտուրան: ՈՒսանողի առողջ կենսակերպի հիմքերը: Աշխատունակության օպտիմալացման նպատակով ֆիզիկական կուլտուրայի միջոցների օգտագործման առանձնահատկությունները: Ընդհանուր ֆիզիկական և հատուկ պատրաստությունը ֆիզիկական դաստիարակության համակարգում:

ՍՊՈՐՏ. Սպորտի կամ ֆիզիկական վարժությունների համակարգի անհատական ընտրություն: ՈՒսանողների մասնագիտական-կիրառական, ֆիզիկական պատրաստությունը: Ինքնուրույն պարապմունքների մեթոդիկայի հիմունքները և սեփական օրգանիզմի վիճակի ինքնավերահսկումը:

 

2. ՀԱՅ ԺՈՂՈՎՐԴԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Հայ ժողովրդի նախապատմությունը, Հայկական լեռնաշխարհի հնագույն ցեղերը և ցեղային միությունները, հայ ժողովրդի կազմավորումը: Վանի թագավորությունը Երվանդունիների թագավորությունը» Մեծ Հայքի միասնական թագավորությունը: Հայաստանի հզորացումը Տիգրան Մեծի օրոք. Արտաշեսյան թագավորության անկումը: Արշակունյաց թագավորության հաստատումը Հայաստանում (I-IV դդ.) հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը (V-VI դդ.): Ավարայրի ճակատամարտը, Հայաստանի նոր բաժանումը: Հայաստանը արաբական խալիֆայության տիրապետության տակ (VII-IX դդ.), Հայաստանի անկախության վերականգնումը և Բագրատունիների թագավորության հաստատումը (IX-XI դդ.): Հայաստանը սելջուկ-թուրքերի և մոնղոլների տիրապետության շրջանում (XI-XV դդ.) Կիլիկիայի հայկական պետությունը (XI-XIV դդ.): Հայաստանը XV-XVIII դդ., թուրք պարսկական պատերազմները և Հայաստանի բաժանումը, հայ ազատագրական պայքարի վերելքը XYIII դարում: Հայ մշակույթը X-XVIII դդ.: Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին, XIX դ. ռուս-թուրքական պատերազմները: Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական կեցությունը XIX դ. կեսերին: Հայ ժողովրդի ազգային-ազատագրական շարժումները և ազգային կուսակցությունների ձևավորումը: Հայաստանը XX դ. սկզբներին, հայ ժողովուրդը Առաջին Աշխարհամարտի տարիներին, Մեծ եղեռնը, ինքնապաշտպանական մարտերը: Հայաստանի անկախության հռչակումը և Հայաստանի առաջին հանրապետության ստեղծումը (1917-1921): Հայաստանի երկրորդ հանրապետությունը, հայ ժողովուրդը Երկրորդ Աշխարհամարտի տարիներին և Հետպատերազմյան շրջանում, Հայկական Սփյուռքը (1921-2000 թ.): Հայաստանը վերակառուցման շրջանում, ազգային-ազատագրական շարժումը և Արցախյան գոյամարտը: Հայաստանի անկախության հռչակումը և երկրորդ հանրապետության ստեղծումը: Հայաստանը արդի շրջանում: Հայկական մշակույթը, գիտությունը և տնտեսությունը, XX դ. 2-րդ կեսերին:

 

3. ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Լեզուն, որպես հաղորդակցման միջոց, լեզու և խոսք, լեզու և մտածողություն, լեզու և հոգեբանություն: Բանավոր խոսք, ճարտասանության հիմունքներ, խոսքի ներգործման միջոցները, հնչերանգ, առոգանություն, դիմախաղ: Խոսքի տրամաբանվածություն, նպատակահարմար կառուցվածք, համոզչականություն, հուզականություն:

Գրավոր խոսք. տրամաբանություն և քերականություն, մայրենի լեզու և լեզվամտածություն, գրավոր և բանավոր խոսքի ընդհանրությունները և տարբերությունները:Հայերենը հնդեվրոպական լեզու, զարգացման փուլերը: Ժամանակակից հայոց լեզուն որպես ազգային, պետական, գրական և գրականության լեզու: Ժողովրդախոսակացական լեզու, ժամանակակից հայոց լեզվի զարգացման միտումները: Հասկացություն բառապաշարի մասին, ընդհանուր բնութագիրը, հիմնական բառաֆոնդը, ծագումնաբանությունը, բնիկ հայերենը, փոխառյալ բառեր: Բառապաշարի հարստացման ուղիները, բառապաշար և ոճ: Իմաստաբանություն, բառի իմաստային տիպերը և տեսակները, իմաստափոխություն և նրա տեսակները, հոմանիշ, համանիշ, և հականիշ բառեր, նրանց ոճական արժեքը: Դարձվածքաբանություն. գաղափար դարձվածքի մասին, դարձվածքի տեսակները ըստ իմաստի և կառուցվածքի, ըստ ծագման և գործածության:

Տերմինաբանություն. տերմին և բառ, տերմինների համակարգայնությունը, մասնագիտական և զբաղմունքային բառապաշար, տարբեր բնագավառների տերմինահամակարգեր: Փոխառությունը և նրա անհրաժեշտությունը, փոխառությունը, որպես բառապաշարի հարստացման միջոց: Փոխառության եղանակները և տեսակները:

Ոճաբանություն. գաղափար ոճի մասին, ոճի տեսակները` խոսակցական, վարչագործարարական, գիտական, հրապարակախոսական, գեղարվեստական, իրավիճակային և անհատական:

Թարգմանություն և նրա տեխնիկական` տողացի, բնագրին հարազատ և ազատ թարգմանություն. թարգմանության հիմունքները` բնագրի բովանդակության վերարտադրման ստույգություն, հեղինակային ոճի պահպանում: Տեխնիկական թարգմանությունը որպես գիտատեխնիկական մտքի զարգացման նախադրյալ. տեխնիկական և գեղարվեստական տեքստերի թարգմանության ընդհանրությունները և տարբերությունները:

Տեքստագիտություն և խմբագրում. տեքստերի տեսակները, կառուցվածքը` վերնագիր, առաջաբան, վերջաբան, ծանոթագրություն, ցանկ, հավելված: Տեխնիկական և գեղարվեստական տեքստերի խմբագրման առանձնահատկությունները: Մասնագիտական և գիտական խմբագրում, գիտական ոճի պահպանում: Փաստաթղթավորության հիմունքները. փաստաթղթերի հիմնական տեսակները` գործնական գրություններ և մասնագիտական փաստաթղթեր:

 

4. ՌՈՒՍԱՑ ԼԵԶՈՒ ԵՎ ԽՈՍՔԻ ՄՇԱԿՈՒՅԹ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Արդի ռուսաց լեզվի ոճը, լեզվային նորմը և նրա դերը գրական լեզվի գրական լեզվի կայացման և գործառնության մեջ: Խոսքային փոխգործողություն, հաղորդակցման հիմնական միավորները, լեզվի բանավոր և գրավոր տարատեսակները, բանավոր և գրավոր խոսքի նորմատիվային, հաղորդակցական և էթիկական տեսակները: Արդի ռուսաց լեզվի գործառնային ոճերը և դրանց փոխգործողությունը: Գիտական ոճ. գիտական խոսքում լեզվային տարբեր մակարդակների տարրերի օգտագործման առանձնահատկությունները, ուսումնական և գիտական գործունեության ոլորտների լեզվային նորմերը: Պաշտոնական-գործարար ոճը և նրա գործառնական ոլորտը, ժանրային տարատեսակությունները, պաշտոնական փաստաթղթերի լեզվային ձևերը, ծառայողական փաստաթղթերի միասնականացման եղանակները, ռուսական պաշտոնական-գործարար գրավոր խոսքի հատկությունները, կարգադրական փաստաթղթերի լեզուն և ոճը: Առևտրային ոլորտի թղթարարության, կարգացույցային-մեթոդական փաստաթղթերի լեզուն և ոճը: Գովազդը գործարար խոսքում, խոսքային էթիկետը և փաստաթղթերի ձևավորման կանոնները: Ժանրային տարբերակումը և լեզվային միջոցների ընտրությունը հրապարակախոսական ոճում, բանավոր հրապարակախոսական լեզվի առանձնահատկությունները, հռետորը և նրա լսարանը, արգումենտների հիմնական տեսակները: Ելույթի նախապատրաստումը, թեմայի ընտրությունը, ելույթի նպատակը, նյութի որոնումը, խոսքի սկիզբը, զարգացումը և ավարտը, նյութի ընտրության հիմնական ձևերը և օժանդակ նյութերի տեսակները: Հրապարակային ելույթի լեզվային ձևավորումը, ելույթի արտահայտչականությունը, տեղեկատվությունը և հասկանալի լինելը: Ռուսաց գրական լեզվի ոճը: Խոսքի մշակույթը, գրավոր և բանավոր խոսքի ունակությունների կատարելագործման ուղիները:

 

5. ՕՏԱՐ ԼԵԶՈՒ 8 ԿՐԵԴԻՏ 240 ԺԱՄ

Անգլերեն լեզու

_____________

Հնչյունների արտասանության, ինտոնացիայի, շեշտադրական համակարգի և ուսուցանվող լեզվում խոսքի ռիթմի յուրահատկությունը, տառադարձության ընթերցանությունը: Ընդհանուր և տերմինաբանական բնույթի 2000 ուսուցողական բառային միավորով բառապաշարի նվազագույն: Ընդհանուր կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն) հասկացություն բառապաշարների տարբերակման մասին: Հասկացություն բառակազմական հիմնական միջոցների մասին: Հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին: Գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց իմաստի աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովող քերականական երևույթներ: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթը և սովորույթները:

Բանավոր խոսքը: Պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփման ընդհանուր հաղորդակցական իրադրություններում առավել չափով օգտագործվող հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգտագործումը երկխոսության մեջ և անհատական խոսքում: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց): ՈՒնկնդրում: Կենցաղային և մասնագիտական հաղորդակցման բնագավառներում երկխոսության և անհատական խոսքի ըմբռնումը:

Ընթերցանություն: Տեքստերի տեսակները. ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական ուղղվածության տեքստեր:

Գրավոր խոսքը: Խոսքային ստեղծագործությունների տեսակները. կենսագրություն, փոքր զեկույցներ, անձնական նամակ, գործնական նամակ, ռեֆերատ:

Գերմաներեն լեզու

________________

Ծրագիրը ենթադրում է գերմաներեն լեզվի իմացության գործնական կիրառում, լեզվին բնորոշ ճիշտ շեշտադրություն և արտասանություն: Քերականական անհրաժեշտ գիտելիքների ձեռք բերումը, նրանց կիրառումը բանավոր խոսքում և թարգմանչական աշխատանքում: ՈՒսուցողական ընդհանուր բառապաշարի և տերմինաբանական բնույթի 2000 բառային նվազագույն միավոր: Բառապաշարի տարբերակում ըստ կիրառման բնագավառի (կենցաղային, տերմինաբանական, գիտական, պաշտոնական): Ընդհանուր հասկացություն բառակազմությանը վերաբերող միջոցների մասին: Ընդհանուր հասկացություն ազատ և կայուն բառակապակցությունների և դարձվածաբանության վերաբերյալ: Քերականական հմտությունների իմացությունը գրավոր և բանավոր հաղորդակցության ժամանակ առանց աղճատման ընդհանուր բնույթի հաղորդակցումն ապահովելու համար: ՈՒսումնասիրվող լեզվի երկրների մշակույթի և սովորույթների յուրացում: Ընկալումը բանավոր խոսքի ընթացքում: Առաջադրված հարցերին համապատասխանորեն արձագանքելու կարողություն: Անհատական խոսքով և երկխոսությամբ ներկայացվող տեքստեր: Հրապարակային խոսքի հիմունքները (բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն): Տեքստերի ճիշտ ընտրություն` ոչ բարդ գործնական բնույթի և լայն մասնագիտական բնույթի: Գրավոր խոսքի զարգացում, որն ուղեկցվում է տարբեր խոսքային ստեղծագործությունների հիմքի վրա` զեկույցներ, ռեֆերատներ:

Ֆրանսերեն լեզու

_______________

Ֆրանսերեն հնչյունների արտաբերման առանձնահատկությունները, շեշտադրությունն ու ռիթմիկ խմբերը, խոսքի մեջ ֆրանսերենին բնորոշ հնչյունների կապակցման ձևերը, ֆրանսերեն նախադասության ինտոնացիան` կախված նախադասության բնույթից, ուղղագրական նշանները: Նվազագույն բառապաշարը` մոտ 2000 բառային միավոր, պետք է լինի ինչպես ընդհանուր բնույթի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի: Խոսքային գիտելիքների ուսուցանումը պետք է ունենա տարբերակված բնույթ` ըստ գործածության ոլորտի (կենցաղային, տերմինաբանական, ընդհանուր գիտական, պաշտոնական և այլն): Գաղափար կայուն բառակապակցությունների, դարձվածաբանական միավորների մասին: Գաղափար բառակազմական հիմնական ձևերի մասին: Քերականական այնպիսի գիտելիքների և հմտությունների ձեռքբերում, որոնք հնարավոր են դարձնում ուսանողի գրավոր կամ բանավոր հաղորդակցությունը ընդհանուր թեմաների շուրջ, ինչպես նաև այնպիսի գիտելիքների ուսուցում, որոնք անհրաժեշտ են մասնագիտական խոսքի զարգացման համար: Ֆրանսիայի մշակույթի, քաղաքակրթության, ազգային ավանդույթների մասին տեղեկատվության: Հնարավորին շատ և վարժ խոսելու հմտություն. առավել գործնական և հարաբերականորեն պարզ բառային-քերականական միջոցների օգնությամբ երկխոսության ծավալում կամ շարադրանքի հիմնական հաղորդակցային իրավիճակներում` պաշտոնական և ոչ պաշտոնական շփումների ժամանակ, ծանոթացում մամուլի լեզվին (բանավոր հաղորդում, զեկույց և այլն):

Ընթերցանություն. ոչ բարդ տեքստերի ընթերցում ինչպես լայն պրոֆիլի, այնպես էլ մասնագիտական բնույթի,

Գրավոր խոսք. զեկուցումներ, շարադրություններ:

 

6. ՓԻԼԻՍՈՓԱՅՈՒԹՅՈՒՆ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Փիլիսոփայության առարկան: Փիլիսոփայության ձևավորումը, հետազոտության ոլորտները, աշխարհայացքային հիմնախնդիրները: Փիլիսոփայական գիտելիքների կառուցվածքը: Փիլիսոփայության տեղը և դերը գիտության ու մշակույթի ոլորտում: Փիլիսոփայության զարգացման հիմնական փուլերը: Անտիկ Հունաստանի, միջին դարերի, հայոց քրիստոնեական ջատագովական, նոր և նորագույն ժամանակաշրջանի փիլիսոփայական միտքը: ՈՒսմունք կեցության մասին: Տարածությունը, ժամանակը, շարժումը կեցության դրսևորման եղանակ: Շարժման, ժամանակի, տարածության վերաբերյալ դասական և հարաբերականության տեսությունները: Շարժում և զարգացում: Դետերմինիզմ և ինդետերմինիզմ: Օրենք և օրինաչափություն: Գիտակցություն: Նյութականը և իդեալականը: Գիտակցականը և անգիտակցականը: Լեզու և մտածողություն: Ճանաչողություն: Առօրեական, գիտական, կրոնական, փիլիսոփայական ճանաչողություն: Գիտելիք և հավատ: Ըմբռնում և բացատրություն: Իմացության զգայական և ռացիոնալ աստիճանները: Ստեղծագործության, բանավեճի, փաստարկման, ինտուիցիայի դերը կենսաբանական հետազոտություններում: Ճշմարտության հիմնախնդիրը: Ճշմարտության կոնկրետությունը, բացարձակությունը, օբյեկտիվությունը, հարաբերականությունը: Ճշմարտության չափանիշները: Գիտական ճանաչողության կառուցվածքը: Գիտական իմացության էմպիրիկ և տեսական մակարդակները: Գիտական հետազոտության մեթոդները: Գիտության դերի արժեքավորումները փիլիսոփայության մեջ: Գիտատեխնիկական հեղափոխություն: Մարդու կեցության իմաստը: Մարդը սոցիալական միջավայրի արդյունք, կենսաբանական, հոգեկան նախահիմքերի ամբողջություն: Ազատություն և պատասխանատվություն: Բարոյականություն, արդարություն, իրավունք: Բարոյական արժեք: Գեղագիտական և կրոնական արժեքներ: Խղճի ազատություն: Բնություն և հասարակություն: Հասարակության դասային շերտավորման հիմքերը: Քաղաքացիական հասարակություն և պետություն: Ազատություն և անհրաժեշտություն: Հասարակության զարգացման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Սոցիալական հեղափոխություն: Փիլիսոփայության հիմնական ուղղությունները և դպրոցները: 20-րդ դարի փիլիսոփայական հիմնական հոսանքները: Կենսաբանության և էկոլոգիայի փիլիսոփայական հիմնախնդիրները: Էկոլոգիան և քաղաքականությունը: Էկոլոգիական աղետ: Բնապահպանական շարժումներ:

 

7. ԻՐԱՎԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Պետությունն ու իրավունքը: Պետության և իրավունքի ծագումը, էությունը, հատկանիշները, գործառույթները, կառուցակարգը, ձևերը: Իրավունքի նորմերը և աղբյուրները: Նորմատիվային իրավական ակտերի հասկացությունը, տեսակները: Օրինականության հասկացությունը:

Հայաստանի Հանրապետության իրավունքի համակարգը: Իրավունքի ճյուղերը: Սահմանադրական իրավունք: Քաղաքացիական իրավունք: Իրավաբանական անձինք: Սեփականության իրավունք: Գրավի իրավունք: Գործարքներ և ներկայացուցչություն: Պարտավորություններ: Պայմանագիր: Ժառանգական իրավունք: Աշխատանքային իրավունք: Վարչական իրավունք: Քրեական իրավունք: Հողային իրավունք: ՀՀ Հողային օրենսդրությունը: ՀՀ դատական համակարգը: Դատախազության մարմինների համակարգը: ՀՀ ոստիկանության մարմինները: Արդարադատությունը և դրա խնդիրները: Քաղաքացիական դատավարության իրավունքը: Քրեական դատավարության իրավունքը: Միջազգային իրավունք: Միջազգային իրավունքի սկզբունքները և սուբյեկտները: Միջազգային պայմանագրեր: Միջազգային իրավունքի աղբյուրները:

 

8. ՔԱՂԱՔԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Քաղաքագիտության օբյեկտը և առարկան, մեթոդները և գործառնությունները: Քաղաքագիտության և այլ հասարակագիտական առարկաների փոխհարաբերությունները: Քաղաքական ուսմունքների հիմնական փուլերը (Անտիկ Աշխարհի, միջնադար, նոր և նորագույն շրջան): Հայ քաղաքական մտքի ավանդույթները, արմատները, սոցիալ-մշակութային հիմքերը: Արդի քաղաքագիտական դպրոցները: Քաղաքականություն և քաղաքական իշխանություն: Քաղաքական իշխանության իրականացման մեխանիզմը, արդյունավետությունը և լեգիտիմությունը: Քաղաքական համակարգ: Քաղաքական ռեժիմ (վարչակարգ): Դեմոկրատիայի ժամանակակից տեսություններն ու մոդելները: Պետություն, գործառույթները, ձևերը: Պետական իշխանության մարմինները Հայաստանում: Իրավական և սոցիալական պետություն: Խորհրդարան և խորհրդարանականություն: Կառավարման նախագահական, կիսանախագահական և խորհրդարանական ձևերի համեմատական վերլուծությունը: Քաղաքական իշխանության սոցիալական սուբյեկտները: Շահերի խմբեր, քաղաքական լիդերություն և քաղաքական լիդերներ, էլիտա: Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: ՀՀ ընտրական համակարգը: Քաղաքական կուսակցություններ և կուսակցական համակարգեր: Բազմակուսակցական համակարգի կայացումը Հայաստանում: Քաղաքական գործընթացներ: Քաղաքական արդիականացում: Քաղաքական արդիականացման առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Քաղաքական կոնֆլիկտներ և դրանց լուծման ուղիները: Քաղաքական տեխնոլոգիաներ: Համաշխարհային քաղաքական գործընթացներ և միջազգային հարաբերություններ: Արդի համաշխարհային հարաբերությունների աշխարհաքաղաքական վերլուծություն: Հայաստանի ազգային շահերը նոր աշխարհաքաղաքական իրավիճակում: Քաղաքական գլոբալիստիկա. ընդհանուր բնութագիրը, համամարդկային հիմնահարցերի լուծման քաղաքական ուղիները: Քաղաքական կանխատեսում:

 

9. ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻՈԼՈԳԻԱ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Տնտեսագիտական սոցիոլոգիան որպես գիտություն, ուսումնասիրության առարկան, օբյեկտը և խնդիրները: Տնտեսագիտական սոցիոլոգիայի զարգացման փուլերը և դպրոցները: «Տնտեսական մարդու» և «սոցիոլոգիական մարդու» մոդելներն ու նրանց դերը տնտեսագիտական սոցիոլոգիայի զարգացման գործում: Տնտեսագիտական սոցիոլոգիայի ուսումնասիրության մեթոդները. փաստաթղթերի վերլուծություն, դիտում, հարցում: Հետազոտության արդյունքների վերլուծություն: Տնտեսական մոտիվացիա և ռացիոնալիզմի տիպեր: Անհատի պահանջմունքներ, խթաններ, շահեր, արժեքներ: Աշխատաշուկայի ձևավորումը և զարգացումը, գործազրկության ձևերը և դրա սոցիալ-հոգեբանական հետևանքները: Միգրացիա և դրա ազդեցությունը աշխատաշուկայի վրա: Մարդը տնտեսական կազմակերպությունում և աշխատանքային հարաբերություններում: Տնտեսական կազմակերպության հիմնական տիպերը և սոցիալական կառուցվածքը: Ղեկավարման ձևեր և մեթոդներ: Տնտեսական ադապտացիա: Ադապտացիայի ձևերը և կառուցվածքը, փուլերը: Ղեկավարման օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոնները: Տնտեսական մշակույթի կառուցվածքը և ֆունկցիաները: Տնտեսական մշակույթի կառուցվածքը, տիպերը և ձևերը, ֆունկցիաները: Սոցիալ-տնտեսական շերտավորում և դրա ընդհանուր բնութագիրը: Սոցիալական շերտավորման էությունը, կապերը, ֆունկցիաները, չափանիշները: Սոցիալ-տնտեսական շարժունություն: Շարժունության բովանդակությունը, պատճառները, ձևերը, գործոնները: Շեղված տնտեսական վարքագիծ: Մարդու շեղված վարքագծի պատճառները, չափանիշները, ձևերը: Գործարարության հիմնախնդիրները տնտեսագիտական սոցիոլագիայում: Գործարարության զարգացման պատմական տիպերը: Գործարարի սոցիալ-հոգեբանական կերպարի բնութագրություն: Սոցիալ-տնտեսական կոնֆլիկտներ: Կոնֆլիկտների հիմնական պատճառները, դրսևորման ձևերը, լուծման ուղիները: Մարդը տնտեսական գաղափարախոսության համակարգում: Տնտեսական գաղափարախոսության հիմնական տիպերը, կոնսերվատիզմ, լիբերալիզմ, սոցիալիզմ: Փող, ֆինանսներ, բորսա, հարկեր: Դրանց սոցիալ-հոգեբանական տեսանկյունները: Փողի նկատմամբ վերաբերմունք. հարկերից խուսափելու հոգեբանություն:

 

10. ՄՇԱԿՈՒԹԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 2 ԿՐԵԴԻՏ 60 ԺԱՄ

Մշակութաբանություն և մշակույթի պատմություն: Մշակութաբանական տեսություններ: Մշակույթի կառուցվածք և գործառույթներ: Հոգևոր մշակույթը և նրա տարրերը: Մշակութային ժառանգորդում, նորարարություն, ավանդապահություն: Զանգվածային և էլիտար մշակույթ: Արևելք-Արևմուտք մշակութային առնչություններ: Մշակույթ և քաղաքակրթություն: Նախնադարի մշակույթ և դիցաբանական աշխարհայացք: Արվեստի տեսակների առաջացում: Հին աշխարհի մշակույթը. Միջագետք, Հնդկաստան, Չինաստան, Եգիպտոս, Հայաստան: Կրոնա-դիցաբանական, կրոնա-փիլիսոփայական համակարգեր և արվեստ: Անտիկ Աշխարհի մշակույթը. Հունաստան, Հռոմ: Կրոնա-դիցաբանական հավատալիքներ և արվեստ: Միջնադարյան մշակույթ և գեղարվեստական ոճեր: Վերածննդի մշակույթ: Հումանիզմ և արվեստ: Մշակույթը 17-20-րդ դարերում: Դարաշրջաններ և գեղարվեստական ուղղություններ: «Մշակութաբանություն» առարկայի դասընթացը նպատակ է հետապնդում ուսանողության մշակութաբանական զգացողության դաստիարակության գործում, ձևավորում նրանց մեջ մի նոր գիտակցություն, առանց որի անհնար է մարդկային կյանքը, մարդու գործունեությունը մշակույթից դուրս:

 

11. ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ 12 ԿՐԵԴԻՏ 360 ԺԱՄ

Տնտեսագիտության տեսության ընդհանուր հիմունքները:

________________________________________________

Տնտեսագիտության տեսության առարկան, գործառույթները և մեթոդները: Տնտեսագիտության տեսության զարգացման հիմնական փուլերը: Տնտեսական մտածելակերպի հիմնական սկզբունքները: Բարիքը և նրա դասակարգումը: Պահանջմունքներ, ռեսուրսներ: Արտադրության գործոններ: Տնտեսական ընտրություն: Տնտեսական հարաբերություններ: Սեփականություն և տնտեսավարում: Տնտեսական համակարգերը, դրանց տիպերը և մոդելները: Արտադրական հնարավորությունների կորեր: Տնտեսական արդյունավետություն: Տնտեսական ռազմավարություն և տնտեսական քաղաքականություն:

Միկրոտնտեսագիտություն:

______________________

Շուկա: Առաջարկի օրենք, պահանջարկի օրենք: Անհատական և շուկայական պահանջարկ, հավասարակշռված գին: Սպառողի և արտադրողի ավելցուկներ, սպառողի և արտադրողի վարքագծերի տեսությունները: Պահանջարկի գործոնները: Եկամտի էֆեկտ և փոխարինման էֆեկտ: Առաձգականություն: Առաջարկը և նրա գործոնները: Սահմանային արտադրողականության անկման օրենքը: Մասշտաբի էֆեկտ: Մենաշնորհ, բնական մենաշնորհ, գնի էությունը, գործառույթները և համակարգը, գնային խտրականություն: Մրցակցությունը և նրա տեսակները: Օլիգոպոլիա, մենաշնորհային մրցակցություն, մուտքի և ելքի արգելքները ճյուղում, համեմատական առավելություն: Ձեռնարկության հասկացությունը, արտադրության համակենտրոնացումը և կենտրոնացումը, դիվերսիֆիկացիա: Արտադրական գործառույթ: Արտադրության գործոնների շուկաներ: Ծախսերը և դրանց տեսակները, հաստատուն, փոփոխուն, հաշվապահական, տնտեսական, սահմանային ծախքեր, այլընտրանքային ծախքեր: Հաշվապահական և տնտեսական շահույթ: Հասույթի և ծախքերի միջին և սահմանային մեծությունները, արդյունավետության, փոխհատուցում արտադրության մասշտաբից (նվազող, անփոփոխ, աճող): Ձեռներեցության տնտեսական բնույթը, գործառույթները և ակտիվացման պայմանները, տնտեսական ռիսկ: Աշխատանքի շուկա: Աշխատանքի առաջարկը և պահանջարկը: Աշխատավարձ և զբաղվածություն, բյուջետային սահմանափակում, անտարբերության կոր: Կապիտալի շուկա: Տոկոսադրույք և ինվեստիցիա: Հողի շուկա: Ռենտա: Ընդհանուր հավասարակշռություն և բարեկեցություն: Եկամուտների բաշխումը: Անհավասարություն: Պետության դերը:

Մակրոտնտեսագիտություն:

______________________

Ազգային տնտեսությունը որպես ամբողջություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշներ: Համախառն ներքին արդյունք, նրա հաշվարկման եղանակները: Ազգային եկամուտ: Տնօրինվող անձնական եկամուտ: Գների ինդեքսները: Ազգային հարստություն, նրա կառուցվածքը: Համախառն ներքին արդյունքի դինամիկան ՀՀ-ում: Ազգային տնտեսության ճյուղային և բաժանմունքային կառուցվածքներ: Ամբողջական պահանջարկ և ամբողջական առաջարկ, դրանց հավասարակշռություն (AD-AS մոդելը): Սպառում, խնայողություն, դրանց միջին և սահմանային հակումները, գործառույթները: Խնայողություն և ինվեստիցիա: Մակրոտնտեսական հավասարակշռություն և իրական տոկոսադրույք (IS-LM մոդելը): Մուլտիպլիկատորի էֆեկտը: Գործազրկությունը և նրա ձևերը: Ինֆլյացիան և նրա տեսակները: Տնտեսական պարբերաշրջանները: Տնտեսական աճը և տնտեսական զարգացումը: Տնտեսական աճի մոդելները: Պետական ծախսեր և հարկեր: Փողի էությունը, փողի շուկա, փողի պահանջարկը և առաջարկը, դրամաշրջանառություն, փողի տեսությունները: Պետական բյուջե, նրա դեֆիցիտը և ավելցուկը, արժույթի ֆիքսված և լողացող կուրս: Բանկային համակարգ: Դրամավարկայն քաղաքականություն: Միջազգային տնտեսական հարաբերություններ: Արտաքին առևտուր և արտաքին քաղաքականություն: Վճարային հաշվեկշիռ: Տարադրամի կուրսը: Անցումային շրջանի հիմնական գծերը և առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Սեփականաշնորհում: Բաշխումը և եկամուտները: Տնտեսության կառուցվածքային տեղաշարժերը: Սոցիալական ոլորտի վերափոխումները: Բաց տնտեսության ձևավորումը:

 

ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

Մասնագիտական և դրան հարակից առարկաներն իրենցից ներկայացնում են գիտելիքների որոշակի հավաքածու: Այդ կուրսի հիմնական խնդիրներն են` օգնել առաջին կուրսի ուսանողներին հարմարվելու բուհական կյանքի պայմաններին և կանոնակարգային պահանջների կատարմանը:

Ծանոթացնել Ակադեմիայի համառոտ պատմությանը, կառուցվածքային ստորաբաժանումներին, ուսանողական խորհրդի և ուսանողական գիտական ընկերության գործունեությանը:

Ծանոթացնել ընտրած մասնագիտության հետ: Բացատրել 311104 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում» մասնագիտության նպատակը և աշխատանքում նրա խնդիրներն ու առանձնահատկությունները:

Ծանոթացնել ուսումնական պլանում ընդգրկված առանձին դասընթացների կրթաբլոկներին, հատկապես պլանի մասնագիտական կրթաբլոկում ներառած «Ֆինանսների ընդհանուր տեսություն», «ՀՀ բյուջետային համակարգ», «Դրամ, վարկեր, բանկեր», «Ագրոպարենային համակարգի կազմակերպությունների ֆինանսներ», «Ագրոպարենային համակարգի ապահովագրություն», «Ֆինանսական մենեջմենթ», «Արժեթղթերի շուկա և բորսային գործ», «Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորում», «Ինվեստիցիաների տնտեսական գնահատում», «Բանկային մենեջմենթ», «Ֆինանսական և բանկային վիճակագրություն» և «Ֆինանսական իրավունք» առարկաներին:

Մեթոդապես օգնել ուսուցման առաջին օրերին տնտեսագիտական մեթոդների յուրացմանը, սովորեցնել խնդիրների ձևակերպմանը և կարողանալ ընտրել դրանց լուծման արդյունավետ ճանապարհները:

Բացատրել, թե ինչպես օգտվել ինտերնետից, ինչպես կազմել դասախոսությունների բովանդակությունը, ինչպես գրել ռեֆերատներ, կուրսային աշխատանքներ, ինչպես նախապատրաստվել միջանկյալ և կիսամյակային քննություններին: Պարզաբանել, որ տնտեսագետը պետք է կարողանա մեկնաբանել տնտեսագիտական բնույթի խնդիրները և վերլուծել դրանք կոնկրետ իրավիճակներում: Կարողանա տիրապետել տնտեսագիտական տերմինաբանությանը և խոսելաոճին:

Բացատրել ուսանողների իրավունքներն ու պարտականություններն ամրագրող իրավական հիմքերը, նրանց վարքագծի նորմերն ու կանոնները, ուսանողների բարոյական ու նյութական խթանման համակարգը և ուսանողական ինքնակառավարման հարցերը:

Սովորեցնել գրադարանային գործի հիմունքները, տեղեկատվության սպասարկման կազմակերպումը, հեղինակային իրավունքների պաշտպանությունը, կազմակերպվող գիտաժողովների, մրցույթների և այլ միջոցառումների կարգը:

ՈՒսանողը ավարտելով բուհը, պետք է կարողանա աշխատել տնտեսագիտական ծառայություններում:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ԿՐՈՆԻ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ԵՎ ԲՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

1. ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ 2. ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ 3. ԻՆՖՈՐՄԱՏԻԿԱ 4. ԻՆՖՈՐՄԱՑԻՈՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐ ԵՎ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ 5. ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՈՒՄ 6. ԱԳՐՈԷԿՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 7. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ 8. ԷԿՈՆՈՄԵՏՐԻԿԱ 9. ԵՐԿՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ 10. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 11. ԱՅԳԵՊՏՂԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ 12. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 13. ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 14. ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 15. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ

 

ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ 1. ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ 12 ԿՐԵԴԻՏ 360 ԺԱՄ

Անալիտիկ երկրաչափություն: Կոորդինատների մեթոդ: Հիմնական խնդիրները հարթության վրա: ՈՒղղի հավասարման տարբեր տեսքերը հարթության վրա: Երկու ուղիղների կազմած անկյունը: Երկրորդ կարգի կորեր: Գծային հանրահաշիվ: Որոշիչներ և նրանց հատկությունները: Գործողություններ մատրիցների հետ: Հակադարձ մատրից n անհայտով գծային հավասարումների համասեռ և ոչ համասեռ համակարգեր: Կրամերի կանոնը: m գծային հավասարումների համակարգեր: Գաուսի մեթոդը: Մատրիցի ռանգը: Կոմպլեքս թվեր: n չափանի վեկտորական և էվլիդյան տարածություններ: Վեկտորների սիստեմի գծային կախվածությունը և անկախությունը: Բազիս: Վեկտորների սիստեմի ռանգը: Գծային ձևափոխություններ և նրանց մատրիցը: Անցում մի բազիսից մյուսին: Մատրիցի սեփական արժեք և սեփական վեկտոր: Նրանց հատկությունները: Քառակուսային ձևեր: Քառակուսային ձևի բերումը կանոնական տեսքի: Մաթեմատիկական անալիզ: Թվային հաջորդականություններ: Անվերջ փոքր և անվերջ մեծ հաջորդականություններ և նրանց հատկությունները: Զուգամետ հաջորդականությունների հատկությունները: Մոնոտոն հաջորդականություններ: «« թիվը: Մեկ փոփոխականի ֆունկցիան: Ֆունկցիայի սահմանը և անընդհատությունը: Երկու նշանավոր սահմաններ: Անընդհատ ֆունկցիայի հատկությունները: Ֆունկցիայի ածանցյալը և նրա երկրաչափական իմաստը: Ֆունկցիայի դիֆերենցիալը: Բարձր կարգի ածանցյալներ և դիֆերենցիալներ: Դիֆերենցիալ հաշվի հիմնական թեորեմները: Անորոշությունների բացումը: Ֆունկցիայի հետազոտումը դիֆերենցիալ հաշվի մեթոդներով և գրաֆիկի կառուցումը: Մի քանի փոփոխականների ֆունկցիաներ: Հիմնական հասկացողություններ, սահմանը և անընդհատությունը, մասնակի ածանցյալներ, դիֆերենցիա: Ածանցյալ ըստ ուղղության: Գրադիենտ: Ֆունկցիայի էքստրեմումները: Նվազագույն քառակուսիների մեթոդը: Անորոշ ինտեգրալ: Անորոշ ինտեգրալի հաշվման եղանակները: Ռացիոնալ կոտորակների, իռացիոնալ և եռանկյունաչափական արտահայտությունների ինտեգրումը: Որոշյալ ինտեգրալ և նրա հատկությունները: Նյուտոն-Լայբնիցի բանաձևը: Որոշյալ ինտեգրալի հաշվման եղանակները: Անիսկական ինտեգրալներ: Որոշյալ ինտեգրալի կիրառությունները: Սովորական դիֆերենցիալ հավասարումներ: Անջատվող փոփոխականներով, համասեռ և համասեռի բերվող հավասարումներ: Առաջին կարգի գծային և գծայինի բերվող հավասարումներ: Երկրորդ կարգի գծային հաստատուն գործակիցներով համասեռ և ոչ համասեռ հավասարումներ: Թվային շարքեր: Շարքի զուգամիտությունը և տարամիտությունը: Դրական անդամներով շարքերի զուգամիտության հայտանիշները: Նշանափոխ շարքեր: Կամայական անդամներով շարքերի զուգամիտությունը: Բացարձակ և պայմանական զուգամետ շարքեր: Ֆունկցիոնալ շարքեր: Աստիճանային շարքեր: Թեյլորի և Մակլորենի շարքեր:

 

2. ԿԵՆՍԱԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

«Կենսագործունեության անվտանգություն» առարկայի դերը, նպատակն ու խնդիրները: «Մարդ-մեքենա-միջավայր» համակարգը: Վտանգավոր և վնասակար արտադրական գործոնների բնութագիրը և առողջ ու անվտանգ աշխատանքային պայմանների ստեղծման հիմնական ուղիները: Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների ներդրման տնտեսական արդյունավետության որոշումը: «Կենսագործունեության անվտանգության» բնագավառին վերաբերող նորմատիվա-իրավական փաստաթղթերը, հիմնական օրենսդրական ակտերը, աշխատանքային, քաղաքացիական և քրեական օրենսգրքերը: «Կենսագործունեության անվտանգության» ծառայության կառուցվածքը և խնդիրները, ղեկավարների և մասնագետների իրավունքներն ու պարտականությունները այս բնագավառում: Արտադրական վնասվածության և մասնագիտական հիվանդությունների ուսումնասիրման մեթոդները, տնտեսական հետևանքները և գնահատման եղանակները: Կենսագործունեության անվտանգության միջոցառումների պլանավորումը և ֆինանսավորումը: Աշխատատեղերի օդերևութաբանական և միկրոկլիմայական պարամետրերի նորմավորման սկզբունքները և նորմաները, չափման և հսկման միջոցներն ու եղանակները: Արտադրական աղմուկ, վիբրացիա և վնասակար ճառագայթումներ: Դրանցից պաշտպանվելու եղանակները, չափման և հսկման միջոցները: Էլեկտրոհարվածից պաշտպանվելու կազմակերպչական միջոցառումներն ու տեխնիկական միջոցները: Ամպրոպապաշտպանություն: Հրդեհ, հրդեհների սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Շենքերի և շինությունների հրակայունությունը, դրա բարձրացման եղանակները: Կրակմարիչ տեխնիկա: Տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքը: Հակահրդեհային ահազանգում և ջրամատակարարում: Հրդեհի ժամանակ մարդկանց էվակուացիայի, նյութական միջոցների հեռացման և պահպանման կարգը:

 

3. ԻՆՖՈՐՄԱՏԻԿԱ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Ինֆորմատիկայի զարգացման հիմնական փուլերը, ուղղություններն ու բովանդակությունը: Ընդհանուր տեղեկություններ դասընթացի մասին: Դասընթացի առարկան, խնդիրները, նպատակը և դերը: Գաղափար ինֆորմացիայի և տվյալների մասին: Տվյալների տեսակները: Հաշվիչ (հաշվողական) մեքենայի, տեխնիկայի և ցանցերի բնութագրերը: Համակարգիչների թվաբանական հիմունքները: Համակարգիչների տրամաբանական հիմունքները: Ինֆորմացիայի չափման ու պահպանման միավորները:

Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը

Համակարգիչների հիմնական տարրերը, հանգույցները, բլոկները և ֆունկցիոնալ սարքերը, դրանց նշանակությունը, հիմնական բնութագրերը և ընդհանուր կառուցվածքը: Կենտրոնական պրոցեսոր, հիշասարքեր, արտաքին սարքեր: Տեսատիպ, ստեղնաշար, տպիչ, մոդեմ, ֆաքս-մոդեմ, ջոյստիկ, մկնիկ, սկաներ: Համակարգչի միացման, սկզբնական բեռնավորման և անջատման կարգը:

Ալգորիթմացում

Ալգորիթմի հասկացողությունը և հատկությունները, հաշվողական պրոցեսների տեսակները: Ալգորիթմի ներկայացման բառային, բառաբանաձևային, գծապատկերային և ծրագրային եղանակները: Գծային, ճյուղային և ցիկլային կառուցվածքով ալգորիթմների նկարագրում: Ալգորիթմի մշակման փուլերը:

Ծրագրային ապահովում, ծրագրավորում: Համակարգային ծրագրային ապահովումը, նշանակությունն ու ֆունկցիաները: Օպերացիոն համակարգեր, օպերացիոն համակարգ, կիրառական ծրագրեր (Word) ծրագրավորման համակարգեր (BASIC, C++): Դրանց նշանակությունը, գործածման և կիրառման մեթոդները: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը: Ծրագրավորման լեզուների տարրերը: Basic լեզվի այբուբենը, տվյալների տեսակները, նույնարկիչները, ծառայողական բառերը և ստանդարտ ֆունկցիաները: Լեզվի արտահայտությունները, օպերատորները:

 

4. ԻՆՖՈՐՄԱՑԻՈՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐ ԵՎ ՀԱՄԱԿԱՐԳԵՐ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Դասընթացի առարկան, խնդիրները, ինֆորմատիկայի դերը, համակարգիչների տեսական հիմունքները: Համակարգիչների ստեղծման ու զարգացման փուլերը: Ֆունկցիոնալ սարքերի տրամաբանական ֆունկցիաները, սարքի տրամաբանական սխեման: Տրամաբանական դիզյունկցիա, կոնյուկցիա և բացասում գործողությունները: Համակարգիչների տեխնիկական ապահովումը, ներքին և արտաքին սարքեր, պրոցեսոր: Ինֆորմատիկայի մուտքագրման սարքեր (ստեղնաշար, ուղղորդիչ` մկնիկ, ցուցարկու` դիսփլեյ, տեսագիր` սկաներ և այլն): Ինֆորմատիկայի ելքավորման սարքեր (ցուցարկու, տպիչ և այլն): Արտաքին հիշասարք (Ինֆորմացիայի երկարատև պահպանման սարքեր): Ինֆորմացիայի հաղորդման սարքեր (մոդեմ, ֆաքս և այլ տիպի տերմինալներ):

Համակարգիչների ծրագրային ապահովումը

Համակարգային ծրագրեր` օպերացիոն համակարգեր, ծրագրեր-թաղանթներ, դրայվերներ և ուտիլիտներ: Գործիքային ծրագրային ապահովումը որպես ծրագրավորման համակարգ, ծրագրավորման լեզվի համակարգը, ծրագրավորման միջավայրի համակարգը, ստանդարտ ֆունկցիաների գրադարանը: Ստանդարտ ծրագրերի գրադարանը, օգտագործողի կիրառական ծրագրերը և կիրառական ծրագրերի փաթեթները:

Ալգորիթմացում: Ալգորիթմացումը, խնդիրների լուծման ալգորիթմների կառուցման մեթոդները: Ալգորիթմի հատկությունները:

Հաշվողական գործընթացների տեսակները, ալգորիթմի նկարագրման եղանակները, ալգորիթմի որակի որոշման եղանակները, ալգորիթմի մշակման փուլերը և կարգը:

Ծրագրավորում: Ծրագրավորումը որպես ինֆորմատիկայի ճյուղ, ծրագրեր կազմելու մեթոդներն ու ձևերը: Ծրագրավորման լեզուների դասակարգումը, ծրագրավորման լեզվի տարրերը, ծրագրավորման լեզվի կառուցվածքները, ծրագրերի մշակումը, ծրագրի կատարման փուլերը:

Համակարգչային համակարգեր և ցանցեր: Համակարգչային ցանցեր, նրանց տիպերը: Տեղային, բաշխված, մոլորակային և նրանց տեխնիկական ու ծրագրային ապահովումը:

 

5. ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՈՒՄ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Արտակարգ իրավիճակների և քաղաքացիական պաշտպանության համակարգը, խնդիրներն ու նշանակությունը: Քաղաքացիական պաշտպանության կառուցվածքն ու կազմավորումները: Արտակարգ իրավիճակներ, դրանց դասակարգումը, բնութագրերը, և կանխարգելման ուղիները: Ռադիացիոն և քիմիական վարակման օջախներ: Տեղանքի ռադիոակտիվ վարակում, ռադիոակտիվ վարակվածության աղբյուրները և ռադիոակտիվ ճառագայթման չափման միավորները: Մարտական թունավոր քիմիական նյութերի դասակարգումը, բնութագիրը, ներգործության ձևերը և դրանցից պաշտպանվելու եղանակները: Ռադիացիոն և քիմիական իրադրության գնահատման մեթոդները: Դոզաչափական և քիմիական հետախուզության սարքերի տեսակները, կառուցվածքը և աշխատանքի սկզբունքները: Բնակչության պաշտպանության կազմակերպումը արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում: Ապաստարաններ, հակառադիացիոն և պարզագույն թաքստոցներ: Անհատական պաշտպանական միջոցների տեսակները, դրանց պահպանման բաշխման և օգտագործման կարգը: Արտակարգ իրավիճակների ռիսկի գնահատումը: Ռիսկի կվանտիֆիկացիան, անհատական ռիսկի ուսումնասիրման և գնահատման մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում գյուղատնտեսական օբյեկտների գործունեության կայունության ապահովման հիմնական ուղղություններն ու մեթոդները: Արտակարգ և պատերազմական իրավիճակներում փրկարարական և անհետաձգելի վթարային-վերականգնողական աշխատանքների կազմակերպումն ու անցկացումը: Գյուղատնտեսության վարումը ռադիոակտիվ աղտոտվածության պայմաններում:

 

6. ԱԳՐՈԷԿՈԼՈԳԻԱ ԵՎ ՇՐՋԱԿԱ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Կենսոլորտը և մարդը: Էկոհամակարգեր, օրգանիզմները և միջավայրի փոխհարաբերությունները: Ագրոէկոհամակարգերը և դրանց գործելակերպը տեխնոգենեզիսի պայմաններում: Շրջակա միջավայրի գլոբալ հիմնախնդիրները: Բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման և բնության պահպանության էկոլոգիական սկզբունքները: Միջազգային համագործակցությունը և շրջակա միջավայրի պահպանության հիմնախնդիրները: Մթնոլորտի օդի, ջրի, հողերի, բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանությունը և դրանց արդյունավետ օգտագործումը: Քիմիացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Բույսերի պաշտպանության կենսաբանական պայքարը և շրջակա միջավայրը: Երկրագործության ավանդական և այլընտրանքային համակարգերը: Կենսաբազմազանությունը և էկոհամակարգերի կայունությունը: Էկոլոգիական տեսակետից անվտանգ գյուղատնտեսական մթերքների արտադրության տեխնոլոգիաները: Կայուն էկոհամակարգերի ստեղծման սկզբունքները: Ռեսուրսախնայողական տեխնոլոգիաները գյուղատնտեսության մեջ: Ագրոէկոլոգիական մոնիթորինգ, տարածքների էկոլոգիական վիճակի գնահատումը: Էկոլոգիական քաղաքականությունը և գյուղատնտեսության էկոլոգիացման հիմնախնդիրները:

 

7. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՄԵՔԵՆԱՅԱՑՈՒՄ 2 ԿՐԵԴԻՏ 60 ԺԱՄ

Գյուղ. արտադրությունում օգտագործվող տրակտորների ընդհանուր կառուցվածքը, դրանց աշխատանքների և տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները: Հողի մշակության, ցանքի և տնկման, բույսերի խնամքի ու պաշտպանության, կերերի հավաքման ու հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի, հացահատիկի զտման ու տեսակավորման, ինչպես նաև մելիորատիվ մեքենաների կառուցվածքն ու աշխատանքը: Կերերի նախապատրաստման ու բաշխման, ջրամատակարարման, կթի և կաթի նախնական մշակման, ոչխարների խուզի և բրդի տեսակավորման, ինչպես նաև գոմաղբի հավաքման ու հեռացման մեքենասարքավորումները: Արտադրական գործընթացների տեսակները, մեքենատրակտորային ագրեգատների (ՄՏԱ) դասակարգման սկզբունքները, դրանց տեխնոլոգիական և շահագործական բնութագրերը, ՄՏԱ համալրման եղանակները, դրանց կինեմատիկական ու տեխնիկատնտեսական ցուցանիշների (արտադրողականության, աշխատածախսումների, վառելանյութի ծախսի) որոշման սկզբունքները:

 

8. ԷԿՈՆՈՄԵՏՐԻԿԱ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Էկոնոմետրիկ մեդելավորման հիմնական ասպեկտները, փուլերը, զույգային ռեգրեսիոն կոռելյացիա, բազմակի ռեգրեսիա և կոռելյացիա, փոքր քառակուսիների մեթոդը, կոռելյացիայի և դետերմինացիայի գործակիցները, գծային, ոչ գծային ռեգրեսիոն մոդելները, ժամանակային շարքերը էկոնոմետրիկ հետազոտություններում, տրենդային միտումի, պարբերական և սեզոնային տատանումների բացահայտումը, ժամանակային շարքերի մոդելների հիման վրա կանխատեսման իրականացումը, վիճակագրական տվյալների վերլուծության և ընդհանրացման հիմնախնդիրները:

 

9. ԵՐԿՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՈՒՆՔՆԵՐ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Երկրագործություն

_________________

Գյուղատնտեսության արտադրության առանձնահատկությունները: Երկրագործություն առարկան, խնդիրները և կապը այլ առարկաների հետ: Բույսի կյանքի անհրաժեշտ գործոնները, դրանց դերը բույսի կյանքում: Երկրագործության օրենքները: Բույսի կյանքի գործոնների կանոնավորումը (ռեժիմները) երկրագործության մեջ: Մոլախոտային բուսականությունը և նրա դեմ պայքարի միջոցառումները: Հողի մշակումը, խնդիրները: Հողի մշակման համակարգերը: Ցանքաշրջանառությունների գիտական հիմնավորումը, դասակարգումը և դրանց ագրոտեխնիկական և տնտեսակազմակերպական դերը: Երկրագործության համակարգերը և դրանց ժամանակակից բաղկացուցիչ մասերը:

Հողագիտություն

______________

Հողը և դրա բերրիությունը, բերրիության տեսակները: Բերրիության բարձրացման միջոցառումները: Հայաստանի հիմնական հողային տիպերը, հիմնական հատկությունները և գյուղատնտեսական օգտագործումը: Հողային կադաստր, նշանակությունը: Հողերի բոնիտումը և տնտեսական գնահատումը:

Ագրոքիմիա

__________

Հանքային և օրգանական պարարտանյութերի հիմնական տեսակները: Հաշվարկներ պարարտանյութերի չափաբաժինների վերաբերյալ. ծրագրավորվող բերքի անհրաժեշտ պարարտանյութերի քանակի և տնտեսական արդյունավետության հաշվարկներ:

 

10. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Բուսաբուծությունը որպես` արտադրության ճյուղ, նրա խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը: Սերմնաբուծությունը որպես բերքատվության բարձրացման կարևոր պայման: Հացահատիկային և հատիկաընդեղեն մշակաբույսերի սորտային կազմը, կենսաբանական առանձնահատկությունները և մշակության տեխնոլոգիաները: Կարտոֆիլի, շաքարի և կերի ճակնդեղների, ծխախոտի և կերային մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները: Բանջարաբուծությունը որպես բուսաբուծության ճյուղ: Բանջարաբոստանային մշակաբույսերի սորտային կազմը և մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրանտում:

 

11. ԱՅԳԵՊՏՂԱԲՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Բուսաբուծությունը որպես գիտություն և արտադրության ճյուղ, նրա խնդիրները: Դաշտային մշակաբույսերի խմբավորումը, նրանց ընդհանուր բնութագիրը և ժող. տնտեսական նշանակությունը: Հանրապետության համար կարևորագույն մշակաբույսերի կենսաբանական և մշակության առանձնահատկությունները, սորտային կազմը: Դրանց մշակության տեխնոլոգիաների առանձնահատկությունները գյուղացիական /ֆերմերային/ տնտեսություններում: Հիմնական մշակաբույսերի կենսաբանական առանձնահատկությունները, սորտային կազմը և մշակության տեխնոլոգիաները բաց և փակ գրունտում: Խաղողի վազի և պտղատու մշակաբույսերի ագրոկենսաբանական հիմունքները: Վեգետատիվ բազմացում և տնկանյութի աճեցման տեխնոլոգիա, այգու հիմնումը և խնամքը, խաղողի և պտուղների արտադրության մասնագիտացումը և սորտերի տեղաբաշխումը ըստ ՀՀ գյուղատնտեսական գոտիների: Սորտերի կենսաբանական և արտադրատնտեսական առանձնահատկությունները:

 

12. ԲՈՒՍԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 2 ԿՐԵԴԻՏ 60 ԺԱՄ

Որպես վերամշակման օբյեկտ բուսական հումքի բնութագիրը և որակի գնահատումը, հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի նախապատրաստման և վերամշակման սկզբունքները, մեթոդներն ու գործընթացները, դրանց էությունը և արտադրության տարբեր ոլորտներում կիրառման առանձնահատկությունները: Բուսաբուծական արտադրանքի պահպանության սկզբունքները, մեթոդներն ու եղանակները, հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի պահպանության տեխնոլոգիաները: Հացահատիկի, լոբազգիների, յուղատու մշակաբույսերի, կարտոֆիլի, բանջարեղենի, մրգերի և հատապտուղների, շաքարի ճակնդեղի և ծխախոտի վերամշակման տեխնոլոգիաները, պահածոյագործության և գինեգործության հիմունքները, կոմբինացված կերերի արտադրություն:

 

13. ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ԱՐՏԱԴՐԱՆՔԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Անասնապահությունը որպես ժողովրդական տնտեսության առաջատար ճյուղ, վարման համակարգը, նախապայմանները և հիմնախնդիրները: Ռեգիոնալ անասնապահության կողմնորոշիչները: Գյուղատնտեսական կենդանիների տնտեսական հատկանիշները, ցեղագոյացման գործոնները, ցեղերի դասակարգումը և կատարելագործման ու շրջայնացման խնդիրները: Կենդանիների համակազմվածքը, աճի ու զարգացման օրինաչափությունները, հաշվառման մեթոդները: Նախիրների և հոտերի սերնդատվությունը, վերարտադրությունը և մթերատվությունը: Բուծման հիմունքները սելեկցիոն տոհմային պլան: Կենդանիների կերակրման հիմունքները: Կերերի դասակարգումը, դրանց սննդարարության համալիր գնահատումը: Նորմավորված կերակրման խնդիրները: Անասնապահության կերի բազայի ամրապնդման ուղիները: Տավարաբուծության, ոչխարաբուծության, խոզաբուծության, թռչնաբուծության և մասնավոր անասնաբուծության այլ ճյուղերի արտադրատեխնոլոգիական խնդիրները: Անասնաբուժական համակարգի, սպասարկող այլ ծառայությունների և անասնաբուծական մթերքներում հումք վերամշակող ձեռնարկությունների ներդաշնակվածությունը ճյուղին:

 

14. ԱՆԱՍՆԱԲՈՒԾԱԿԱՆ ՄԹԵՐՔՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱՄՇԱԿՄԱՆ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Կաթի և կաթնամթերքների սննդային և կենսաբանական արժեքները: Կաթի կազմը, ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Կաթի նախնական մշակումը տնտեսություններում: Անարատ կաթնամթերքների, պաղպաղակի, պանիրների, կարագի և կաթնային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները: Մսի քիմիական կազմը: Անասունների մորթի տեխնոլոգիան: Մսի նախնական մշակումը: Երշիկների, ապուխտների, կիսաֆաբրիկատների և մսային պահածոների արտադրության տեխնոլոգիաները: Ձվի կազմը, նրանից պատրաստված սառեցված և չորացված ձվամթերքների արտադրության տեխնոլոգիան: Կաշիների ստացման տեխնոլոգիան: Կաշիների դասակարգումը: Կաշիների ներկրման գործընթացները: Կաշիների դաբաղումը, պիկելումը: Թավշակաշվի և մորթիների ստացման արտադրական գործընթացները:

 

15. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՄԵՔԵՆԱՆԵՐ 2 ԿՐԵԴԻՏ 60 ԺԱՄ

Գյուղատնտեսական մեքենաների նշանակությունը և դասակարգումը:

Հողամշակման մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Ցանքի ու տունկի մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Պարարտացման մեքենաներ, նշանակությունը, տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Բույսերի պաշտպանության մեքենաներ, նրանց տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Կերերի հավաքման, վերամշակման մեքենաներ, տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Հացահատիկային մշակաբույսերի բերքահավաքի և բերքի վերամշակման, պահպանման մեքենաներ, տեսակները: Արմատապալարապտուղների բերքահավաքի մեքենաներ, տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

Հողերի բարելավման և մելիորացման մեքենաներ, տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները: Փոքրաչափ գյուղատնտեսական տեխնիկա, տեսակները, կառուցվածքային առանձնահատկությունները:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ

 

ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

1. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ 2. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ 3. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ 4. ՀՀ ԱՐՏԱԴՐՈՂԱԿԱՆ ՈՒԺԵՐԻ ՏԵՂԱԲԱՇԽՈՒՄ 5. ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 6. ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 7. ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ 8. ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ ԲԱՆԿԵՐՈՒՄ 9. ԱՈՒԴԻՏ 10. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ 11. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ 12. ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ-ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ՄՈԴԵԼԱՎՈՐՈՒՄ 13. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԿԱՆԽԱՏԵՍՈՒՄ ԵՎ ՊԼԱՆԱՎՈՐՈՒՄ 14. ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ 15. ՄԱՐՔԵԹԻՆԳ 16. ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԿԱԴԱՍՏՐ

 

1. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Տնտեսական օրենքների դրսևորման բնույթը գյուղատնտեսության մեջ: Գյուղատնտեսության արտադրական ռեսուրսների (հողի, ջրի, կապիտալի, աշխատանքի) գնահատման պահանջի և տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդաբանությունը, ցուցանիշները: Կապիտալի պտույտը և շրջապտույտի փուլերի գնահատումը: Կապիտալ ներդրումների պահանջի և ներդրման արդյունավետության գնահատումը, նվազագույն ռեսուրսների և տարբերակների ընտրությունը: Գյուղատնտեսության ընդլայնված վերարտադրությունը` առանձնահատկությունները, աղբյուրները, ցուցանիշները, տիպերը: Ինտենսիվացումը որպես վերարտադրության ձև` ներկա փուլի առանձնահատկությունները: Ինտենսիվության և ինտենսիվացման տնտեսական արդյունավետության որոշման մեթոդիկան, ցուցանիշների համակարգը: Գյուղատնտեսության համախառն և ապրանքային արտադրանքը, վերջնական արդյունքը: Համախառն արդյունքի բաշխումը: Պարենային ազգային անվտանգություն: Արտադրության տնտեսական արդյունավետության էությունը, մակարդակները, ցուցանիշները, կանոնական և իրական տնտեսության պայմաններում: Ինքնարժեք` տեսակների հաշվարկման մեթոդաբանությունը, արտերկրների փորձը, իջեցման հիմնախնդիրները: Աշխատանքի արտադրողականության հաշվարկման մեթոդաբանությունը, մակարդակը, դինամիկան և ցուցանիշները: Ռեսուրսների ամբողջական արտադրողականություն: «Նվազող հատույց» և «Սահմանային օգտակարություն»: Համախառն և զուտ եկամուտ, շահույթ, եկամտաբերություն և շահութաբերություն: Ռեսուրսների ամբողջական արդյունավետություն: Արտադրողական ուժերի և արտադրանքների տեղաբաշխման ու մասնագիտացման գիտական հիմունքները, ցուցանիշների համակարգը գյուղատնտեսության մեջ: Կենտրոնացում, համակենտրոնացում և ագրոարդյունաբերական ինտեգրացիա: Տարածաշրջանների էկոնոմիկա: Գնագոյացումը և ագրարային շուկայի համակարգը: Բուսաբուծական և անասնաբուծական առանձին ճյուղերի էկոնոմիկան (արտադրության զարգացում, տեղաբաշխում մասնագիտացում, ինտենսիվացում, տնտեսական արդյունավետության բարձրացման հիմնախնդիրներ): SWOT վերլուծություն:

 

2. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման գիտական հիմունքները, սկզբունքներն ու օրինաչափությունները: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների (տնտեսավարման առկա բոլոր ձևերի) կազմակերպա-տնտեսական հիմունքները: Ռեսուրսային ներուժի (հողի, արտադրամիջոցների, աշխատուժի) ձևավորումը և ռացիոնալ օգտագործման կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրության (տնտեսության վարման համակարգ, ներտնտեսային կանխատեսում և պլանավորում, մասնագիտացում, ճյուղերի ռացիոնալ զուգակցում, արտադրության համակենտրոնացում, ձեռնարկությունների և ստորաբաժանումների չափեր, տնտեսական հաշվարկ շուկայի պայմաններում և աշխատողների նյութական խթանում) ռացիոնալ կազմակերպումը: Բուսաբուծական ու անասնաբուծական ճյուղերի և օժանդակ արդյունաբերական արտադրության կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրատնտեսական կապերն ագրոպարենային համակարգի մյուս ոլորտի (գյուղատնտեսական հումք վերամշակող, նյութատեխնիկական միջոցներ ապահովող, սպասարկումներ կազմակերպող) ձեռնարկությունների (կազմակերպությունների) հետ:

 

3. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Գյուղատնտեսության կառավարման էությունը, հասկացությունը, օրինաչափությունները, սկզբունքները, կազմակերպության ներքին ու արտաքին միջավայրը, կառավարման համակարգի հասկացությունը և այլն: Կառավարման նպատակները, դրանց ընտրությունը, հստակ առաքելության սահմանումը: Նպատակների նվաճման գործում իրականացվող ֆունկցիաները (գործառույթները)` ռազմավարական պլանավորում, նրա տիպերը և իրացումը, շարժառիթի դերը պահանջմունքների և վարձահատույցի կազմակերպման գործում: Կառավարչական որոշումների ընդունման, վերահսկողության և հաղորդակցման կազմակերպման հարցերը: Կատարողների վրա ներգործության մեթոդները` տնտեսական, կազմակերպա-կարգադրական և սոցիալ-հոգեբանական: Կառավարման կադրերին` նրանց ընտրության, գնահատման, տեղաբաշխման, դաստիարակման, ռեզերվի պատրաստման, աշխատանքի կազմակերպման ու նորմավորման հարցերին: Կազմակերպության գործունեության արդյունավետության ապահովումն է հակամարտությունների ռիսկի, գիտատեխնիկական առաջադիմության, աշխատանքի և արտադրանքի որակի, մատակարարման և իրացման կառավարման հարցերին և այլն:

 

4. ՀՀ ԱՐՏԱԴՐՈՂԱԿԱՆ ՈՒԺԵՐԻ ՏԵՂԱԲԱՇԽՈՒՄ 2 ԿՐԵԴԻՏ 60 ԺԱՄ

Արտադրողական ուժերի էությունը, սոցիալ-տնտեսական բնույթը, նրա կազմը, կառուցվածքը, տեղաբաշխման ուժեղ և թույլ կողմերը տարածության և ժամանակի մեջ, տեղաբաշխման օրինաչափություններն ու առանձնահատկությունը, սահմաններն ու ներքին կապերը: Ռեսուրսների պաշարների և վիճակի գնահատումը: Հաղորդակցման ուղիների նպաստավորությունը, անվտանգությունը, ծախսատարությունը, այլընտրանքը, միջազգային տնտեսական կապերը: Ագրարային և մյուս ոլորտների բնական և արտադրական ռեսուրսների տեղաբաշխումը:

 

5. ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 9 ԿՐԵԴԻՏ 270 ԺԱՄ

Վիճակագրության ընդհանուր տեսություն:

____________________________________

Վիճակագրության ընդհանուր տեսության առարկան, մեթոդը, խնդիրները: Վիճակագրական չափորոշիչները, վիճակագրական տվյալների դիտարկման, ամփոփման և խմբավորման մեթոդաբանությունը: Միջին և վարիացիայի ցուցանիշների փոխկապակցությունների և դինամիկայի վերլուծությունը:

Սոցիալ տնտեսական վիճակագրություն:

_________________________________

Գների, ֆինանսների և բանկերի, արտադրության և շրջանառության ծախքերի վիճակագրություն: Ազգային հաշիվների համակարգի վիճակագրություն: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների վիճակագրություն: Վճարային և առևտրային հաշվեկշիռների, ապրանքաշրջանառության (մեծածախ, մանրածախ, համախառն և զուտ) վիճակագրություն:

 

6. ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ՀԱՐԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Առարկայի բնորոշումը, մեթոդները, խնդիրները և զարգացման փուլերը, դերը երկրի տնտեսական զարգացման գործում: Աշխատանքի միջազգային բաժանում, զարգացման փուլերը, բնութագրող ցուցանիշները: Արտադրության միջազգային մասնագիտացում և կոոպերացում: Միջազգային առևտրի ձևերը, տեսությունները, առանձնահատկությունները տարբեր երկրներում: Միջազգային առևտրի անհամաչափ զարգացումը: Համաշխարհային շուկա, գների համակարգը: Տեխնոլոգիաների, ծառայությունների միջազգային առևտուր, դրանց կառուցվածքը, կարգավորումը: Ազատ տնտեսական գոտիների բնութագիրը և կազմակերպման անհրաժեշտությունը: Միջազգային տնտեսական գործարքների տեսակները և բովանդակությունը: Առևտրային տերմինները: Միջազգային արժույթային հարաբերություններ, արժույթային համակարգեր: Կապիտալի արտահանում, միջազգային հաշվարկներ: ֆինանսավարկային միջազգային կազմակերպություններ: Տնտեսական ինտեգրացիա, զարգացման փուլերը և ձևերը, տնտեսական համագործակցության անհրաժեշտությունը: Աշխատուժի միջազգային միգրացիա, պատճառները, կարգավորումը: Հայաստանի միջազգային տնտեսական հարաբերություններ, հիմնական խնդիրները, հետագա զարգացումը: Հայաստանի ինտեգրացումը միջազգային կառույցներում:

 

7. ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ 7 ԿՐԵԴԻՏ 210 ԺԱՄ

Հաշվապահական հաշվառման պատմական զարգացումը, էությունը, նպատակներն ու բովանդակությունը: Հաշվապահական հաշվառման խնդիրները, ֆունկցիաները, օրենսդրական և նորմատիվային կարգավորումը: Հաշվապահության տեղեկատվության դերը, նրան ներկայացվող պահանջները և օգտագործողները: Հաշվառման հիմնադրույթները և սկզբունքները, ուսումնասիրության օբյեկտները: Ոչ ընթացիկ և ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը, գնահատումը և հաշվառման հիմնախնդիրները: Պաշարների դասակարգումը և գնահատումը: Մատղաշ և բտվող կենդանիների, դրամական միջոցների և դեբիտորական պարտքերի հաշվառման առանձնահատկությունները: Կապիտալի, պահուստների, պարտավորությունների հաշվառման հիմնական սկզբունքները և կանոնները գյուղատնտեսության ոլորտի ձեռնարկություններում և ֆերմերային տնտեսություններում: Հաշվեկշռային ընդհանրացում, հաշվեկշռային նույնություն, հաշվեկշռային փոփոխություններ: Հաշվետարության կազմակերպման ծրագրավորում, փաստաթղթավորում, փաստաթղթաշրջանառություն, գույքագրում, արժեքային չափումներ և գնահատում: Հաշվապահական հաշիվ, հաշիվների դասակարգում, հաշիվների պլան, կրկնակի գրանցում, սինթետիկ և վերլուծական հաշվառում: Հիմնական տնտեսական գործընթացների բնութագրումը և փոխադարձ կապը: Հաշվառման ռեգիստրներ, հաշվառման ձևեր, վերահսկման և աուդիտորական ընթացակարգեր: Մասնագիտության վարքագիծ, ազգային և միջազգային հաշվապահական կազմակերպություններ և հաշվապահական հաշվառման չափանիշներ: Հաշվապահական հաշվառման օղակները, ֆինանսական և կառավարչական հաշվառում, ֆինանսական հաշվառման նշանակությունը, աշխատանքների կազմակերպման սկզբունքները և խնդիրները ագրոպարենային համակարգում: Ֆինանսական հաշվետվություններ, կազմման սկզբունքները գյուղատնտեսության մեջ: Հաշվեկշիռը որպես ձեռնարկության ֆինանսական դրությունը ներկայացնող ամփոփում: Հաշվեկշռի առանձին հատվածների և հոդվածների բովանդակությունը, դրանց կապը: Ֆինանսական արդյունքների հաշվետվության կազմումը ագրոպարենային համակարգում, ծախսերի և եկամուտների համադրումը: Ոչ ընթացիկ ակտիվների դասակարգումը, գնահատումը: Ոչ ընթացիկ նյութական և ոչ նյութական ակտիվների հաշվառման հիմնախնդիրները գյուղատնտեսության ոլորտում: Ոչ ընթացիկ ակտիվների մաշվածքը, հաշվարկման մեթոդների կիրառումը ագրոպարենային համակարգում: Ընթացիկ ակտիվների բնութագիրը, հաշվառման հիմնախնդիրները, պաշարների խմբերը գյուղատնտեսության մեջ, հաշվառման կազմակերպումը ՀՀՀՀՍ 2-րդ չափորոշիչի: Աճեցվող և բտվող կենդանիները որպես պաշարների յուրահատուկ խումբ, գնահատումը, սկզբնական և հաշվապահական հաշվառման կազմակերպումը: Դրամական միջոցների և դեբիտորական պարտքերի հաշվառման կազմակերպումը գյուղացիական ֆերմերային տնտեսություններում: Դրամական միջոցների սկզբնական և հաշվապահական հաշվառումը, բանկային հաշիվներում և ձեռնարկության դրամարկղում: Դրամական միջոցների հոսքերի հաշվետվություն, կառուցվածքը, դրամական հոսքեր գործառնական, ներդրումային և ֆինանսական գործունեությունից: Ֆինանսական և կառավարչական հաշվառման հիմնական առանձնահատկությունները: Կապիտալի պահուստների բնութագրումը գյուղատնտեսության մեջ և հաշվառման հիմնադրույթները: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների ոչ ընթացիկ և ընթացիկ պարտավորությունները, հաշվառման սկզբունքները: Դրամական միջոցների հոսքերի հաշվետվությունը, կառուցվածքը, բովանդակությունը: Կապիտալի շարժի հաշվետվություն, կառուցվածքը, բովանդակությունը: Կառավարչական հաշվառման կազմակերպումը գյուղատնտեսության մեջ: Կառավարչական վերահսկողության էությունը և փուլերը: Ծախսերի դասակարգումը, ուղղակի և անուղղակի, հիմնական և վերադիր, հաստատուն և փոփոխական ծախսերը: Պաշարների հաշվառման հիմնական սկզբունքները ԱՊՀ-ում: Աշխատանքի և աշխատավարձի հաշվառման կազմակերպումը գյուղատնտեսական ձեռնարկություններում: Անուղղակի ծախսերի բաշխումը, ծախսային կենտրոններ, ծախսերի կլանում: Արտադրանքի ինքնարժեքի հաշվարկման հիմնական սկզբունքները գյուղատնտեսության մեջ, հիմնական, երկրորդական արտադրանքների ինքնարժեքի հաշվարկումը: Հաշվառման կազմակերպումը ինտեգրված և ոչ ինտեգրված մեթոդով: Շահույթի կազմի և կառուցվածքի վերլուծությունը:

 

8. ՀԱՇՎԱՊԱՀԱԿԱՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄԸ ԲԱՆԿԵՐՈՒՄ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Հաշվապահական հաշվառման առանձնահատկությունները բանկերում, հաշվառումը կարգավորող իրավական ակտերը: Հաշվապահական հաշվառումը վարելու և հաշվետվությունները կազմելու հիմնական սկզբունքները: Ֆինանսական հաշվետվությունների օգտագործողները: Ակտիվների դասակարգումն ըստ բնույթի և իրացվելիության: կանխիկ դրամական միջոցներ և վճարային փաստաթղթեր: Թղթակցային հաշիվներ: Պահանջներ այլ բանկերի և ֆինանսական հաստատությունների նկատմամբ: Պարտավորությունների հաշվառումը: ՀՀՀՀՍ 16 «Հիմնական միջոցներ»: Հիմնական միջոցների բնութագրումը, սկզբնական արժեքը, հաշվեկշռային արժեքը, մնացորդային արժեքը, օգտակար ծառայությունը: Հիմնական միջոցների ճանաչումը և չափումը, դասակարգումը: Հիմնական միջոցների մաշվածության հաշվառումը, եղանակները: Հիմնական միջոցների վերագնահատումը: Հիմնական միջոցների դուրսգրման և իրացման հաշվառումը: Արժեթղթերը, դրանց տեսակները, դասակարգումը: Պարտավորությունների բնութագրումը, դասակարգումը վերլուծական և սինթետիկ հաշվառումը: Հաճախորդներից ներգրավված ցպահանջ և ժամկետային պարտավորությունների հաշվառումը: Տոկոսային եկամուտներ, առաջացման աղբյուրները, հաշվառումը:

 

9. ԱՈՒԴԻՏ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Աուդիտի էությունը և նշանակությունը, նպատակները և անհրաժեշտությունը: Աուդիտի պատմական զարգացումը, փուլերը: Աուդիտորական ստանդարտները և նրանցում ներկայացված օրինագծերը: Աուդիտի և հաշվապահական հաշվառման միջև եղած կապը: Աուդիտորական եզրակացության նշանակությունը: «Ճշմարիտ է և իրական» արտահայտության էությունը: Էականությունը որպես աուդիտի անցկացման կարևորագույն սկզբունք: Աուդիտորի իրավունքներն ու պարտականությունները: Աուդիտի աշխատանքի նշանակումը և հրաժարումը: Աուդիտի պրոֆեսիոնալ վարքագծի կանոնները: Հիմնական սկզբունքները, ամբողջականությունը, օբյեկտիվությունը և անկախությունը, գաղտնիության հիմնական սկզբունքները: Աուդիտորական ռիսկ և ռիսկայնության գործոններ: Խարդախություն և սխալներ: Արտաքին աուդիտի էությունը և նշանակությունը: Աուդիտի պլանավորումը: Աշխատանքային պլան գրաֆիկների կազմում, աշխատաժամանակի որոշում, ռիսկերի գնահատում: Փորձագետների ներգրավման անհրաժեշտությունը: Աուդիտորական եզրակացություն: Աուդիտորական ստուգման մեթոդները: Աուդիտորական ապացույցներ: Ներքին աուդիտի էությունը և նշանակությունը: Ներքին և արտաքին աուդիտի միջև եղած տարբերությունները: Ներքին աուդիտի գործողության ոլորտները: Ներքին աուդիտի եզրակացության տեսակները: Ոչ ընթացիկ նյութական ակտիվների երկարաժամկետ ներդրումների աուդիտի անցկացման ընթացակարգերը: Վարձակալված հիմնական միջոցների աուդիտ: Փաստաթղթավորման պատասխանատուները: Պաշարների աուդիտ: Անավարտ արտադրության աուդիտ: Պաշարների գույքագրման կազմակերպումը: Պաշարների գնահատման ընթացակարգերը: Պաշարների աուդիտի արդյունքների ամփոփումը: Դեբիտորական պարտքերի աուդիտի ընթացակարգերը: Դրամական միջոցների աուդիտ: Դրամարկղային գործառնությունների աուդիտի իրականացման ընթացակարգերը: Դրամական միջոցների աուդիտը բանկային հաշիվներում: Դրամական միջոցների հաշվառումը և աուդիտը ապահովող փաստաթղթերը: Դրամական միջոցների ներքին վերահսկողության նշանակությունը և նպատակները: Բանկային քաղվածքների ստուգում: Գնման պատվեր, իրացման պատվեր: Գնումների և կրեդիտորական պարտքերի վերահսկողության ընթացակարգեր: Իրացում և դեբիտորական պարտքերի վերահսկողության ընթացակարգեր: Աշխատանքի վարձատրության աուդիտի անցկացման նպատակները, ընթացակարգերը և նշանակությունը: Դեբիտորական պարտքեր աշխատանքի վարձատրության գծով: Կրեդիտորական պարտքեր աշխատանքի վարձատրության գծով: Աշխատավարձի հաշվառման փաստաթղթավորման աուդիտ: Հաշվետու անձերի հետ կապված գործառնությունների արտացոլման ստուգումը: Արտադրական ստորաբաժանումներում աուդիտի կազմակերպում: Հիմնական արտադրության աուդիտի կազմակերպում: Բյուջեի հետ պարտավորությունների գծով հաշվարկների աուդիտի կազմակերպումը: Սոցիալական ապահովության և սոցիալական ապահովագրության գծով պարտավորությունների աուդիտի կազմակերպումը: Պահուստները, որպես զուտ ակտիվների մնացորդներ: Ոչ ընթացիկ ակտիվների վերագնահատումից առաջացած պահուստը: Վերագնահատումից ավելացում և վերագնահատումից նվազեցում: Առևտրային կրեդիտորական պարտքերի, այլ կրեդիտորական պարտքերի, հաշվեգրված պարտավորությունների աուդիտ: Ներքին վերահսկողության ընթացակարգերը: Մնացորդների ստուգումը և ժամկետային վերլուծությունները, բանկային վարկերի աուդիտ: Փոխառություններ: Կրեդիտորական պարտքերի հաշվառման հիմնական փաստաթղթերի առկայության, ժամկետների և ճշտության ստուգում: Ֆինանսական հաշվետվությունների տեսակները և աուդիտը: Աուդիտորական վերլուծություններ: Աուդիտորական եզրակացության պատրաստում: Ներքին աուդիտի եզրակացությունը և օգտվող խմբերը:

 

10. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Ագրարային համակարգի ձեռնարկությունների ֆինանսա-տնտեսական գործունեության վերլուծության նպատակը, խնդիրները, համալիր վերլուծության մեթոդիկան, հողային ռեսուրսների օգտագործումը, կերային և պարենային մշակաբույսերի տնտեսական արդյունավետությունը, ընթացիկ ակտիվների ապահովվածությունը, օգտագործումը, աշխատանքային ռեսուրսներով ապահովվածությունը, աշխատուժի շարժը, աշխատանքի արտադրողականությունը և արտադրանքի աշխատատարության վրա տարբեր գործոնների ազդեցությունը, աշխատավարձի ֆոնդի վերլուծությունը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների արտադրանքների գծով առաջադրանքների կատարումը, արտադրության ծավալների բարձրացումը ապահովող գործոնների վերլուծությունը: Օժանդակ և սպասարկող արտադրանքների աշխատանքների վերլուծությունը: Միավոր և համախառն բուսաբուծական և անասնաբուծական արտադրանքների հաշվով կատարված ծախսերի և նրա կառուցվածքի գծով տեղի ունեցած փոփոխությունները: Ներդրումների տնտեսական արդյունավետությունը, ֆինանսական արդյունքների վերլուծությունը (ըստ արտադրանքների, ճյուղերի և տնտեսության առումով շահույթի և շահութաբերության մակարդակի շարժընթացը, նրանց փոփոխությունները և պայմանավորող գործոնների), համախառն և զուտ եկամուտի հաշվարկման և բաշխման վերլուծությունը: Սեփական և փոխառու կապիտալի հարաբերակցության ապահովումը, ֆինանսատնտեսական գործունեության համալիր գնահատումը ըստ հիմնական ցուցանիշների:

 

11. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Աշխատանքը որպես հասարակականորեն օգտակար գործունեություն: Աշխատանքի շուկան շուկայական տնտեսության համակարգում: Աշխատանքային ռեսուրսներ, զբաղվածություն, աշխատանքի բաժանում և կոոպերացիա: Աշխատանքի արտադրողականություն և արդյունավետություն: Աշխատանքի պայմաններ, աշխատանքի և հանգստի ռեժիմ, աշխատանքային գործընթացների կազմակերպում: Աշխատանքի նորմավորում, եկամուտներ և աշխատանքի վարձատրություն: Սոցիալական զարգացում և կենսամակարդակ: Աշխատանքի կառավարում շուկայական հարաբերությունների համակարգում:

 

12. ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ-ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ՄՈԴԵԼԱՎՈՐՈՒՄ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Դասընթացի առարկան, խնդիրները և նպատակը: Մոդելավորման հիմնական ուղղությունները: Գծային ծրագրավորման հիմնական խնդիրը (ԳԾԽ), նրա ստանդարտ և կանոնական ձևերը: Գծային ծրագրավորմանը բերվող խնդիրների օրինակներ: ԳԾԽ-ի լուծման երկրաչափական և սիմպլեքս եղանակները: Երկակի խնդիրների կազմումը, նրանց տնտեսագիտական մեկնաբանությունները: Գծային ծրագրավորման տրանսպորտային խնդրի ձևակերպումը և լուծման մեթոդները: Ոչ գծային ծրագրավորման խնդիրների օրինակներ: Արտադրական ֆունկցիաներ, նրանց տեսակները: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելների դասակարգումը, օպտիմալության չափանիշի ընտրությունը, փոփոխականների և սահմանափակումների համակարգը: Էկոնոմիկո-մաթեմատիկական մոդելավորումը անասնաբուծության մեջ: Կերային ռացիոնի, հոտի օպտիմալ կազմի որոշման, կերերի օպտիմալ օգտագործման խնդիրների մոդելավորումը: Տնտեսագիտական պրոցեսների մոդելավորումը բուսաբուծության մեջ: Ցանքատարածությունների օպտիմալ կառուցվածքի, ցանքաշրջանառության օպտիմալ տարբերակի որոշման խնդիրների մաթեմատիկական մոդելների մշակումը: Արտադրության օպտիմալ մասնագիտացման և տեղաբաշխման խնդրի մոդելավորումը: Մեքենա-տրակտորային հավաքակայանի օպտիմալ կազմի որոշման, օպտիմալ համալրման և օպտիմալ օգտագործման խնդիրների առանձնահատկությունները և մոդելավորումը:

 

13. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԿԱՆԽԱՏԵՍՈՒՄ ԵՎ ՊԼԱՆԱՎՈՐՈՒՄ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Կանխատեսում և պլանավորում առարկայի էությունը և խնդիրները: Կանխատեսման և պլանավորման մեթոդաբանական հիմունքները: Կանխատեսման էությունը և դասակարգումը: Կանխատեսման և պլանավորման հիմնական մեթոդները: Սոցիալ-տնտեսական զարգացման ծրագրերի ու պլանների համակարգը և դրանց կառուցվածքը: Ռազմավարական պլանավորում: Բիզնես-պլանի էությունը, կառուցվածքը և մշակման կարգը: Գիտատեխնիկական առաջադիմության կանխատեսումը և պլանավորումը: ԱԱՀ-ի ռեգիոնալ և մթերային ենթահամալիրների և գյուղատնտեսության վարման համակարգերի, ենթակառուցվածքների, վերամշակող արդյունաբերության ու առևտրի, փոխադրումների զարգացման կանխատեսումը և պլանավորումը: Ինվեստիցիաների և սոցիալական զարգացման կանխատեսումը և պլանավորումը: Գնագոյացման և շահույթի պետական կարգավորումը:

 

14. ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ԷԿՈՆՈՄԻԿԱ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Աշխատանքը որպես հասարակության կենսագործունեության հիմք: Աշխատանքի առանձնահատկությունը: Պահանջարկն աշխատանքի նկատմամբ: Պահանջները աշխատանքի տարբեր տեսակների նկատմամբ:

Աշխատանքի շուկայի գործոնները, աշխատանքի մրցակցային շուկա, մենաշնորհը և մոնոպսոնիան աշխատանքի շուկայում:

Նվազագույն աշխատավարձ հասկացությունը:

Աշխատանքի ոչ հավասարակշռված շուկա:

Մարդկային կապիտալ, մասնագետների աշխատանքի շուկան:

Մարդկային կապիտալի վերարտադրությունը կյանքի ցիկլի ընթացքում:

Աշխատանքի պաշտպանության գծով նորմատիվների ազդեցությունը աշխատանքի շուկայի վրա, շուկայի անկատարությունը և աշխատավարձի տարբերությունները:

Աշխատանքի ներքին շուկաները, արտադրողականություն և վարձատրություն, արդյունավետ աշխատավարձը և հոսունության վնասները:

Կայունությունը աշխատանքի շուկայում, կայունության տեսակները, աշխատանքի շուկայի երկակիությունը և սեգմենտավորվածությունը:

Արհմիությունների պահվածքի նպատակները և մոդելները:

Գործազրկություն,տեսակները և ցուցանիշները:

Սոցիալական գործընկերություն: Սոցիալ աշխատանքային հարաբերությունների կարգավորման միջազգային ստանդարտները և ԱՄԿ դերը:

 

15. ՄԱՐՔԵԹԻՆԳ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Առարկան ուսումնասիրում է խնդիրները, սկզբունքները, ֆունկցիաներն ու հիմնադրույթները, մարքեթինգի տեղն ու դերը շուկայական տնտեսությունում, մասնավորապես, բանկային համակարգում, մակրո և միկրո միջավայրերը, մարքեթինգային հետազոտությունների համակարգը, մարքեթինգային ռազմավարությունը, սպառողների վարքի ուսումնասիրումը` որպես մարքեթինգային հնարավորությունների բացահայտման հիմնաղբյուր: Առանձին տեղ կհատկացվի շուկայի հատվածավորմանը, ուսումնասիրությանը` որպես մարքեթինգային հնարավորությունների ընդլայնում, ինչպես նաև ապրանքային, գնային, իրացման և կոմունիկացիոն քաղաքականության մշակմանն ու կիրառմանը:

 

16. ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԿԱԴԱՍՏՐ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Հասկացողություն անշարժ գույքի և անշարժ գույքի կադաստրի մասին: Անշարժ գույքի կադաստր առարկայի նպատակը, խնդիրները և սկզբունքները: Անշարժ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունք և այլ գույքային իրավունքներ: Անշարժ գույքի գնահատման էությունն ու բովանդակությունը: Տարածագնահատման գոտիականություն: Շենքերի և շինությունների կադաստրային գնահատումը: Անշարժ գույքի նկատմամբ գործող հարկատեսակները: Գույքահարկ: Հողամասերի գնահատման մեթոդաբանությունը և դրա առանձնահատկությունները: Հողի հարկի բազայի ձևավորման համակարգը: Անշարժ գույքի շուկայի վերլուծությունը և ուսումնասիրության մեթոդիկան: Անշարժ գույքի ուսումնասիրության հիմնական սկզբունքները: Անշարժ գույքի շուկայի զարգացման կանխատեսում: Անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման իրականացումը, խնդիրներն ու սկզբունքները: Անշարժ գույքի պետական գրանցման համակարգի հիմնական փաստաթղթերը: Պետական և համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողերի կառավարումը: Անշարժ գույքի գնահատման գործունեության կազմակերպումը և իրականացումը: Անշարժ գույքի շուկայական արժեք և գին: Անշարժ գույքի գնահատման մեթոդները: Հողամասերի գնահատման առանձնահատկությունները: Անշարժ գույքի գնահատման և փորձաքննության ժամանակ անշարժ գույքի վերաբերյալ անհրաժեշտ տեղեկատվության հավաքագրումը, մշակումը և վերլուծությունը: Ծախսային մեթոդով անշարժ գույքի շուկայական արժեքի որոշումը: Անշարժ գույքի ֆիզիկական, ֆունկցիոնալ և տնտեսական մաշվածության որոշումը: Եկամտային մեթոդով անշարժ գույքի շուկայական արժեքի որոշումը: Կապիտալավերածման գործակից: Համեմատական մեթոդով անշարժ գույքի շուկայական արժեքի որոշումը: Անշարժ գույքի գնահատումը շուկայի ռիսկայնության գործոնի հաշվառմամբ:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ

 

ՄԱՍՆԱԳԻՏԱԿԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ ԲՈՒՀԱԿԱՆ ԲԱՂԱԴՐԻՉ

 

1. ՖԻՆԱՆՍՆԵՐԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ 2. ԴՐԱՄԱՇՐՋԱՆԱՌՈՒԹՅՈՒՆ, ՎԱՐԿԵՐ ԵՎ ԲԱՆԿԵՐ 3. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐ 4. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 5. ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՄԵՆԵՋՄԵՆԹ 6. ՀՀ ԲՅՈՒՋԵՏԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ 7. ԱՐԺԵԹՂԹԵՐԻ ՇՈՒԿԱ ԵՎ ԲՈՐՍԱՅԻՆ ԳՈՐԾ 8. ՇՈՒԿԱՅԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՒՄ 9. ԻՆՎԵՍՏԻՑԻԱՆԵՐԻ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ 10. ԲԱՆԿԱՅԻՆ ՄԵՆԵՋՄԵՆԹ 11. ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԵՎ ԲԱՆԿԱՅԻՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 12. ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔ 13. ՀԱՐԿԵՐ ԵՎ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 14. ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԿՈՄԵՐՑԻԱ 15. ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ

 

1. ՖԻՆԱՆՍՆԵՐԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Ֆինանսի էությունը և գործառույթները, նրանց դերը շուկայական տնտեսության դրամային հարաբերությունների համակարգում: Հասարակական վերարտադրությունում ֆինանսների օգտագործման հիմունքները: Ֆինանսական քաղաքականությունը: Ֆինանսների կառավարում: Ֆինանսների ծրագրավորում և կանխատեսում, ֆինանսական վերահսկողություն: Երկրի ֆինանսական համակարգը, նրա ոլորտը և օղակները, գործունեության տարբեր ոլորտներում տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների կազմակերպման սկզբունքները: Առևտրային կազմակերպությունների ֆինանսների ֆունկցիոնալ (գործառույթային) հիմունքները, և ոչ առևտրային կազմակերպությունների ֆինանսները: Ֆինանսական հարաբերությունների պետական կարգավորումը շուկայական տնտեսությունում: Բանկերի և վարկային կազմակերպությունների ֆինանսների ձևավորման առանձնահատկությունները: Ապահովագրությունը որպես ֆինանսական կատեգորիա, նրա բնորոշ գծերը, ոլորտները (կենսաթոշակային, բժշկական և այլն), ապահովագրական ձևերը և դրանց առանձնահատկությունները: Պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ֆինանսները, դրանց ազդեցությունը կառավարման մակարդակների և գործառույթների կազմակերպման վրա: Երկրի բյուջետային համակարգը, նրա կառուցման մոդելները, բյուջետային գործընթաց և բյուջետային կառույցներ: Պետական և տեղական ինքնակառավարման վարկ: Արտաբյուջետային հիմնադրամներ: Ֆինանսների ներգործումը տնտեսական և սոցիալական ոլորտներում: Շուկայական հարաբերությունների հետագա զարգացման պայմաններում ֆինանսական լծակների և խթանների ազդեցության ավելացումն ու դրանց արդյունավետության բարձրացման ուղիները: Ֆինանսների դերը միջազգային համագործակցության զարգացման գործում, ֆինանսները և տնտեսության գլոբալիզացիան: Տնտեսապես զարգացած երկրներում ֆինանսական համակարգերի գործառնության առանձնահատկությունները:

 

2. ԴՐԱՄԱՇՐՋԱՆԱՌՈՒԹՅՈՒՆ, ՎԱՐԿԵՐ ԵՎ ԲԱՆԿԵՐ 6 ԿՐԵԴԻՏ 180 ԺԱՄ

Փողը որպես տնտեսական հասկացություն, փողի ծագումը: Արժեձևերի զարգացումը, փողը որպես ընդհանրական արժեձև, դրամական ապրանքի (ապրանքային փողի) աստիճանական զարգացումը և փողի ֆունկցիոնալ ձևերը: Փողի անհրաժեշտությունը շուկայական էկոնոմիկային անցնելու պայմաններում: Ապրանքային արտադրությունը որպես հիմք փողի գոյության համար: Ոսկին որպես ընդհանրական համարժեք, որպես ապրանքային փող: Փողը որպես անմիջական փոխանակման գանձերի կուտակման և եկամտի չափման միջոց: Փողի մետաղային տեսությունը, այդ տեսության զարգացման պատճառները: Մետաղային տեսության էվոլյուցիան (աստիճանական զարգացումը) 18-19-րդ դարերում: Նոր մետաղային տեսությունը (նեոմետալիզմ), նրա առանձնահատկությունները: Փողի քանակական տեսությունը, նրա ծագման պատճառները և աստիճանական զարգացումը: Թղթադրամների առաջացման օբյեկտիվ անհրաժեշտությունը, հնարավորությունները և դրանց շրջանառության օրինաչափությունները: Թղթադրամը որպես արժենիշի ավարտուն ձև: Թղթադրամի թողարկումը հարկադիր կուրսով պետական բյուջեի ծախսերը ծածկելու համար: Թղթադրամի արժեզրկման հասկացությունը, դրա պատճառները: Թղթադրամի էմիսիոն եկամուտը: Վարկադրամները, նրանց անհրաժեշտությունը, տեսակները (մուրհակներ, չեկեր, բանկնոտներ): Մուրհակի էությունը և տեսակները: Բանկային տոմսերի էությունը, չեկերի օգտագործման ձևերը: Առևտրային մուրհակները և բանկնոտների ապահովվածության ձևերը: Բանկնոտների ապահովվածության և էմիսիայի հարցերը տնտեսագիտության մեջ: Դրամական համակարգի հասկացությունը, նրա տարրերը, դրամական միավորի անվանումը, գների մասշտաբը, փողի տեսակները: Ֆինանսական գլխավոր օղակը, որն իրականացնում է դրամաշրջանառության կարգավորումը: Դրամաշրջանառության բնութագրումը և կազմակերպման առանձնահատկությունները: Կանխիկ և անկանխիկ դրամի շրջապտույտի կապը և տարբերությունները: Դրամաշրջանառության կազմակերպման սկզբունքները և կառավարման կարգը: Շրջանառության մեջ դրամը բաց թողնելու և շրջանառությունից դուրս հանելու ուղիները: Դրամական համակարգի հիմնական տեսակները և դրանց դասակարգումը: Միամետաղյա (մոնոմետալիզմ) և երկմետաղյա (բիմետալիզմ) դրամական համակարգերը, դրանց տարատեսակներն ու դերը զարգացման գործում: Արտերկրների դրամական համակարգը: Հայաստանի դրամական համակարգի առանձնահատկությունները մինչև 1-ին համաշխարհային պատերազմը և դրանից հետո: 1922-24 թթ. և 1947 թ. դրամական ռեֆորմները: 1961 թ. գների մասշտաբի փոփոխությունը: ՀՀ դրամական համակարգի առանձնահատկությունները անկախացումից հետո: 1993 թ. դրամական ռեֆորմը և նոր դրամական համակարգի ստեղծումը: ՀՀ ԿԲ-ի դերը դրամաշրջանառության կազմակերպման գործում: Կանխիկ դրամաշրջանառության բնութագրումը, նրա կառուցվածքը: Դրամի ֆունկցիոնալ ձևերի փոփոխությունները: Դրամաշրջանառության կազմակերպման առանձնահատկությունները շուկայական էկոնոմիկայի պայմաններում: Շրջանառության համար անհրաժեշտ կանխիկ դրամի պահանջարկը որոշող գործոնները: Դրամաշրջանառության տնտեսական օրենքը: Դրամաշրջանառության համար անհրաժեշտ դրամի քանակի որոշման խնդիրները: Դրամական զանգվածի դրամական բազային սահմանումը: Դրամաշրջանառության կարգավորումը Կենտրոնական բանկի (ԿԲ) կողմից: Անկանխիկ հաշվարկների բնութագրումը և դրա տարրերը: Անկանխիկ հաշվարկների կազմակերպման սկզբունքները, վճարման հերթականությունը: Անկանխիկ հաշվարկների ձևերը: Հաշվարկների բացման կարգը` հաշվարկային, ընթացիկ և թղթակցային հաշիվները: Հաշվարկային փաստաթղթերը, դրանց շրջապտույտը, կարգավորումը որպես փաստաթղթաշրջանառության ձև: Հաշվարկներ հանձնարարագրերով, հաշվարկներ վճարային-պահանջագրերով, չեկերով հաշվարկներ, հաշվարկներ ակրեդիտիվային ձևով, մուրհակային ձևով, ֆակտորինգային ձևով, վարկային քարտերով, պլաստիկ քարտերով և այլ ձևերով: Ինֆլյացիայի էությունը և դրսևորման ձևերը: Ինֆլյացիան որպես սոցիալ-տնտեսական երևույթ: Ինֆլյացիայի պատճառները և որպես դրամաշրջանառության տնտեսական օրենքի խախտման, արտադրության անհամամասնական զարգացման հետևանք: Տնտեսության ռազմականացումը և ինֆլյացիան: Պետության կողմից դրամավարկային քաղաքականության կարգավորումը և ինֆլյացիան: Ինֆլյացիայի ֆինանսական և վարկա-դրամական գործոնները: Ֆինանսական ճգնաժամերը: Ինֆլյացիայի տարատեսակները: Ինֆլյացիայի վերաբերյալ Ջ. Քեյնսի տեսությունը և նոր քեյնսականները: Ինֆլյացիայի ազդեցությունը վարկատուների և վարկառուների վրա: Ինֆլյացիայի կարգավորման մեթոդները: Դրամական ռեֆորմների հասկացությունը և տեսակները: Դրամաշրջանառության և արտարժույթի (վալյուտայի) կայունացման մեթոդները: Նուեֆիկացիան, դեվալվացիան և ռեվալվացիան դրանց առանձնահատկությունները: Արժութային հարաբերությունների բնութագրումը և տարբեր երկրների միջև դրանց կապը ապրանքային արտադրության, միջազգային առևտրի զարգացման, կապիտալի ու ծառայությունների շարժման հետ: Ազգային, համաշխարհային արժութային համակարգի հասկացությունը: Արժութային կուրսը և դրա որոշման եղանակները: Դրամական պարիտետը և արժութային կուրսը, ոսկու միամետաղյա համակարգի ժամանակ: Արժութային կուրսի տատանումները բնորոշող գործոնները: Արժութային միջազգային հաշվարկներ: Պետության դերը միջազգային արժութային հարաբերությունների կարգավորման գործում: Բնակչության վճարային հաշվեկշիռը (սպառողական զամբյուղը), դրա հասկացությունը և հիմնական բաժինները: Հաշվարկային հաշվեկշիռը, նրա տարբերությունը վճարային հաշվեկշռից: Վճարային հաշվեկշռի վրա ազդող գործոնները: Վարկի էությունը և անհրաժեշտությունը: Վարկի տեսությունները: Ֆինանսական շուկան և բանկերը վարկային հարաբերությունների ծագման գործում: Վարկի օգտագործման եղանակները և վարկային շուկաների հասկացությունը Վարկային և վարկավորման մեխանիզմների բնութագրումը, որպես ինքնուրույն տնտեսական հասկացություններ: Վարկի կառուցվածքը, վարկի օբյեկտը, սուբյեկտները` վարկատուի և վարկառուի բնութագրումը: Տնտեսավարող սուբյեկտի կողմից վարկային միջոցների նկատմամբ պահանջի կրճատման ուղիները: Վարկի փոխադարձ կապը այլ տնտեսական հասկացությունների հետ: Վարկի սկզբունքները, վարկային ռեսուրսների ավելացման ուղիները, դրանց բնութագրումը: Վարկի ֆունկցիաների հասկացությունը և դրանց վերլուծությունը: Վարկի վերաբաշխման ֆունկցիան: Վերաբաշխման օբյեկտները` միջճյուղային և ներճյուղային վերաբաշխում: Վարկի ձևերը և տեսակների հասկացությունը: Բանկային վարկի դասակարգումը: Բանկային համակարգի վարկային գործունեության բարելավման ուղիները: Վարկի սահմանների հասկացությունը, դրանց տեսակները և փոխադարձ կապը: Վարկային ռեսուրսները և վարկավորման սահմանները (կարճաժամկետ և երկարաժամկետ): Վարկի սահմանների որոշման կարգը: Փոխառուի վարկունակության ու բանկի լուծարելիության հասկացությունը, դրանց օգտագործումը ձեռնարկությունների վարկավորման սահմանների որոշման ժամանակ: Վարկային սահմանափակումները և ընդլայնումը (էքսպանսիա), դրանց կիրառման պայմանները և հետևանքները: Վարկի դերը ընդլայնված վերարտադրության գործընթացում: Վարկի դերի հասկացությունը և դրա կապը վարկի էության հետ: Վարկային ապահովման համակարգի բարելավման ուղիները` ըստ վարկային ապահովման բարելավման, պետության դերի և վարկային քաղաքականության կարգավորման, ինվեստիցիոն քաղաքականության: Փոխատվական կապիտալը և վարկը որպես տնտեսական հասկացություն: Փոխատվական կապիտալի գոյացման աղբյուրները: Փոխատվական կապիտալի առանձնահատկությունները: Առևտրային և բանկային վարկերը, դրանց նմանություններն ու տարբերությունները: Սպառողական, գյուղատնտեսական, հիփոթեքային, պետական և միջազգային վարկ: Փոխատվական կապիտալի շուկան, նրա կառուցվածքը և առանձնահատկությունները: Փոխատվական տոկոսի էությունը և ֆունկցիաները: Տոկոսի նորման և նրա վրա ազդող գործոնները: Տոկոսի վճարման ժամանակ ձևավորված սուբյեկտները: Փոխատվական տոկոսի կապը շահույթի և գնի հետ: Փոխատվական տոկոսի օգտագործումը և վճարման աղբյուրները: Տոկոսադրույքների դասակարգումը ըստ արտոնյալ և սահմանային տոկոսադրույքների: Վարկի տոկոսի դերը շուկայի պայմաններում: Փոխատվական տոկոսի ազդեցությունը շահույթի ծավալի և ձեռնարկությունների ինքնաֆինանսավորման վրա: Բանկերի իրավունքները տոկոսադրույքների ձևավորման գործում: Փոխատվական տոկոսի էությունը և նշանակությունը արդի պայմաններում: Միջազգային վարկի էությունը և ձևերի դասակարգումը: Վարկի ձևերը` ֆիրմային, բանկային, բրոքերային, լիզինգային, ֆակտորինգային, վարկ գնորդներին, միջպետական և խառը վարկեր: Միջազգային վարկի արժութա-ֆինանսական պայմանները: Փոխատվական կապիտալի միջազգային շուկան: Վարկունակությունը. միջազգային վարկի գործառույթները և դերը արդի պայմաններում: Պետության արտաքին վարկավորման քաղաքականությունը: Պետությունը որպես վարկավորող, փոխառու, երաշխավորող: Պետության դերը միջազգային վարկային հարաբերություններում: Միջազգային և ռեգիոնալ վարկային կազմակերպություններ: Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկերը որպես բաժնետիրական կազմակերպություն, դրա վարկային ռեսուրսների աղբյուրները: Վարկի արտոնյալության և վերադարձելիության ցուցանիշները և դրանց էությունը: Վարկավորման խտության և վարկային շուկայի կարողության ցուցանիշները: Վարկավորման արդյունավետության գնահատումը: Վարկային միջոցների պահանջարկի և վարկային ռեսուրսների հաշվեկշռվածության ցուցանիշների փոխկապվածությունն ու գնահատումը: Բանկերի ծագումը, էությունը և ֆունկցիաները: ՀՀ Կենտրոնական բանկի կառուցվածք և նրա ֆունկցիաները: ԿԲ-ի հիմնական գործառնությունները: ԿԲ-ի դրամավարկային քաղաքականության իրականացման հիմնական լծակները և մեթոդները: ԿԲ-ի և առևտրային բանկերի փոխհարաբերությունները: ՀՀ առևտրային բանկերը և նրանց դերը շուկայական էկոնոմիկայի ձևավորման, զարգացման ժամանակաշրջանում: Առևտրային բանկերի պասիվային և ակտիվային գործառնությունները և դրանց առանձնահատկությունները: Բանկային ավանդների տեսակները: Բնակչության դրամական ավանդները և նրանց տեսակները: Առևտրային բանկերի շահույթը և առաջացման աղբյուրները: Հասկացություն առևտրային բանկերի լուծարելիության մասին և նրա նշանակությունը: Բանկերը որպես վարկային համակարգի գլխավոր օղակ: Բանկերի կազմակերպման սկզբունքները: բանկային գործում պետական մենաշնորհի վերացումը: Բանկերը և ոչ բանկային ֆինանսական ինստիտուտները (գրավատները, փոխօգնության դրամարկղերը), վարկային կոոպերատիվները, լիզինգային ընկերությունները, հիպոթեքային բանկերը, տարբեր ֆինանսական հիմնադրամները: Առևտրային բանկերը և դրանց գործառնությունները, կազմակերպչական կառուցվածքը: Բաժնետիրական առևտրային բանկերի ֆունկցիաները: Անկանխիկ հաշվարկների կազմակերպումը և իրականացումը, դրամարկղային գործառնությունների կատարումը, միջազգային վալյուտային (արժութային) հաշվարկային և վարկային գործառնություններ: Բանկային վերահսկողության էությունը, նշանակությունը, դրա ձևերը և տեսակները:

 

3. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐ 7 ԿՐԵԴԻՏ 210 ԺԱՄ

Ագրոպարենային համալիրի (ԱՊՀ) կազմակերպությունների ֆինանսների էությունը և գործառույթները: ԱՊՀ-ի տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների կազմակերպման հիմնական գծերը: Առանձին կազմակերպա-իրավական ձևի տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսների առանձնահատկությունները: ԱՊՀ-ի ագրարային կազմավորումներում ֆինանսական աշխատանքների բովանդակությունը և խնդիրները: Ֆինանսական հարաբերությունների համակարգում առևտրային հաշվարկների սկզբունքները: Գյուղատնտեսական ապրանքարտադրողների ծախսերի ապահովման ֆինանսական համակարգը շուկայական հարաբերությունների պայմաններում: Առևտրային կազմակերպություններում դրամական միջոցների կազմակերպումը: Բանկերում ապրանքարտադրողների հաշիվները: Անկանխիկ հաշվարկների համակարգը (Պայմանագիրը որպես հիմք անկանխիկ հաշվարկների համակարգում, անկանխիկ հաշվարկներում առևտրային փաստաթղթերը, հաշվարկների ձևերը): Գյուղատնտեսական ապրանքարտադրողների հաշվարկները մատակարարների և գնորդների հետ: Հաշվարկավճարային համակարգի ճգնաժամի պայմաններում բարտերային, ֆորվարտային, ֆյուչերսային և լիզինգային գործարքների դերը: Արտահանում-ներմուծում գործառնությունների գծով հաշվարկները: Հաշվարկների ոլորտում ապրանքարտադրողների օպերատիվ աշխատանքը: Հասկացություն եկամտի և արտադրանքի, ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) իրացումից հասույթի մասին: Ֆինանսական արդյունքների (համախառն շահույթ կամ վնաս, իրացումից շահույթ կամ վնաս, գործառնական և ոչ գործառնական գործունեությունից շահույթ կամ վնաս, զուտ շահույթ կամ վնաս մինչ հարկումը և հարկումից հետո) էությունը և դրանց դերը շուկայական տնտեսավարման պայմաններում: Պլանային շահույթի որոշումը որպես ձեռնարկատիրական գործունեության ելակետային պահ: Շահույթի փոփոխության վրա ազդող գործոնները և վերլուծությունը: Շահույթի բաշխումը հարկային համակարգի պայմաններում: Ագրոպարենային համալիրի ձեռնարկության տրամադրության տակ մնացած զուտ շահույթի նշանակությունը և բաշխման առանձնահատկությունները: Ագրոպարենային համալիրի կազմակերպությունների հարկման առանձնահատկությունները: Գյուղատնտեսական կազմակերպությունների հարկման արտերկրյա փորձը: Հարկային արտոնությունների կիրառումը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների կողմից բյուջե կատարվող վճարումների կատարելագործումը: ՈՒղղակի և անուղղակի հարկերի հաշվարկման ու վճարման կարգը: ԱՊՀ-ի կազմակերպությունների ընթացիկ ակտիվների (շրջանառու միջոցների) տնտեսական էությունը և դրանց հատկանիշները: Ընթացիկ ակտիվների կազմակերպումը և պահանջարկի որոշումը: Ընթացիկ ակտիվների ձևավորման աղբյուրները: Ընթացիկ ակտիվների օգտագործման արդյունավետությունը բնորոշող ցուցանիշների համակարգը: Ընթացիկ ակտիվների արդյունավետ օգտագործման նկատմամբ հսկողությունը: Վարկավորման գործընթացի կազմակերպման սկզբունքները և ուղղվածությունը: Գյուղատնտեսության վարկավորման արտերկրյա փորձը: Շուկայական տնտեսության անցման պայմաններում գյուղատնտեսական ապրանքարտադրողների վարկավորման համակարգի վերաձևավորումը: Ագրոպարենային համալիրի ձեռնարկությունների և կազմակերպությունների վարկավորման կազմակերպումը ագրարային բանկերի կողմից: Գյուղացիական և ֆերմերային տնտեսությունների վարկավորման կազմակերպման առանձնահատկությունները: Վարկային հարաբերությունների իրավական կարգավորումը: Վարկունակության գնահատման մեթոդները: Մուրհակը որպես վարկավորման գործիք: Կազմակերպությունների ֆինանսական վերլուծության էությունը, մեթոդները, կազմակերպումը և տեղեկատվության ապահովումը: Ֆինանսական հիմնական գործակիցների վերլուծության համակարգը` ֆինանսական ընդհանուր դրության, ֆինանսական կայունության, գործարար ակտիվության, շահութաբերության, իրացվելիության, վճարունակության և այլ տնտեսական իրավիճակների գնահատման ոլորտում: Ձեռնարկության գործունեության ֆինանսական ռազմավարությունը, դերն ու նշանակությունը: Կազմակերպությունների ինվեստիցիոն քաղաքականության իրականացման սկզբունքները: Ինվեստիցիաների մասին հասկացությունը և տեսակները: Ինվեստիցիաների ֆինանսավորման աղբյուրները և մեթոդները: Վարկային և բաժնետոմսային ինվեստիցիաներ: Բազմամյա տնկարկների աճեցման և անասնահոտի կազմավորման գծով ծախսերի ֆինանսավորումն ու վարկավորումը: Ինվեստիցիոն նախագծերի գնահատման գործընթացում գործարարության (բիզնես) պլանի դերն ու նշանակությունը: Գործարարության պլանի հասկացությունը, մշակման պայմանները և կիրառման ոլորտները: Կամզակերպության գործարարության պլանի բաժինների կազմման մեթոդաբանությունը, այդ թվում` գործարարության պլանի համառոտ նկարագրությունը, (ամփոփ բաժին), արտադրանքի (աշխատանքի, ծառայությունների) նկարագիրը, շուկայի ուսումնասիրությունն ու վերլուծությունը, շուկայավարությունը, արտադրության պլանը, նորմատիվա-իրավական դաշտը, ֆինանսական պլանը (ֆինանսական պլանի արդյունավետության և անվնաս գործունեության վերլուծությունը), ռիսկի գնահատման պլանը: Գյուղ. կազմակերպությունների սնանկացման ֆինանսական պատճառները և ազդող գործոնները: Սնանկացման (անվճարունակության) գնահատումը: Սնանկացման կանխատեսման մեթոդները: Գյուղ. կազմակերպությունների ֆինանսական առողջացման ծրագիրը: Գյուղ. կազմակերպությունների պլանավորման էությունը, սկզբունքները և գործընթացը: Կազմակերպությունների ֆինանսական պլանավորումը: Գյուղատնտեսական ձեռնարկությունների ֆինանսական պլանի կազմման կարգը: Կազմակերպության ֆինանսական ծառայության օպերատիվ և վերահսկման աշխատանքը: Շուկայական տնտեսության պայմաններում ֆինանսական պլանավորման պրակտիկան:

 

4. ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԱՊԱՀՈՎԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Ապահովագրության էությունն ու գործառույթների առանձնահատկությունը ապահովագրական պաշտպանվածության գծով: Ապահովագրական պատմությունը: Հայաստանի ապահովագրական շուկայի զարգացման հիմնական փուլերը և երկրի տնտեսական զարգացման կարևորագույն նշանակությունը: Ապահովագրության իրականացման կանոնակարգման հիմնական սկզբունքները: Պարտադիր և կամավոր ապահովագրության իրականացման հիմնական սկզբունքները: Պետությունը և ապահովագրությունը: Ապահովագրական գործի կազմակերպման հիմնական սկզբունքները: Ապահովագրական շուկայի հիմնական մասնակիցները և նրանց բնութագիրը: Ապահովագրական շուկայի մասնակիցների փոխհարաբերությունները: Ապահովագրության հիմնական տեսակներն ու օբյեկտները: Ապահովագրության տեսակների դասակարգման հիմնական սկզբունքները և դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական ռիսկի, կորուստի և ապահովագրական հատուցման էությունը: Ռիսկային իրադրություն և ապահովագրական պատահար: Ապահովագրական ռիսկերի տեսակներն ու դրանց կառավարումը: Անձնական, գույքային և պատասխանատվության ապահովագրության տեսակներն ու կազմակերպումը: Գյուղատնտեսական մշակաբույսերի և բազմամյա տնկարկների ապահովագրություն: Գյուղատնտեսական կենդանիների ապահովագրություն: Ապահովագրական դրույքի (սակագնի) կառուցվածքը և հաշվարկման հիմնական եղանակները: Անձնական և գույքային ապահովագրության դրույքի (սակագնի) հաշվարկման մեթոդներն ու դրանց առանձնահատկությունները: Ապահովագրական պահուստների էությունը և հիմնական տեսակները: Վերաապահովագրության էությունն ու դրա գործառույթների առանձնահատկությունը: Վերաապահովագրական շուկայի զարգացման հիմնական փուլերը: Ապահովագրական կազմակերպության կառուցվածքը: Ապահովագրական կազմակերպության տեսակները:

 

5. ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՄԵՆԵՋՄԵՆԹ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Ֆինանսական մենեջմենթի բովանդակությունը և դրա տեղը կազմակերպության կառավարման համակարգում: Ֆինանսական մենեջմենթի նպատակը, խնդիրները և հիմնարար հայեցակարգերը: Ֆինանսական մենեջմենթի հիմքը հանդիսացող տեղեկատվական աղբյուրները: Ֆինանսական մենեջմենթի մաթեմատիկական հիմունքները: Դրամական հոսքերը և դրանց գնահատման մեթոդները:Ֆինանսական ակտիվների գնահատման մեթոդները, դրանց ռիսկը և եկամտաբերությունը: Ֆինանսական մենեջմենթի ռազմավարությունը. պորտֆելային ներդրումների ռիսկ և եկամտաբերություն: Ներդրումների կառավարումը: Ներդրումային նախագծերի ռիսկ և արդյունավետության գնահատումը: Ներդրումային քաղաքականություն, կապիտալ ներդրումների բյուջեի ձևավորում, երկարաժամկետ ֆինանսավորման աղբյուրների կառավարում, ավանդական և նոր ֆինանսավորման մեթոդներ: Ֆինանսական մենեջմենթի մարտավարությունը. մարքեթինգի (շուկայավարության) ֆինանսներ, կապիտալի կառուցվածք և գնային որոշումների ընդունման սկզբունքները` կշռված միջին և սահմանային, կապիտալի կառուցվածքի տեսություն, արտադրական և ֆինանսական լևերիջ, շահաբաժինային քաղաքականություն, բիզնեսի (գործարարության) արժեք, շրջանառու կապիտալի կառավարում և այդ բնագավառում տարվող քաղաքականություն, պաշարների և դեբիտորական պարտքերի կառավարում: Դրամական միջոցների և դրանց համարժեքների կառավարումը: Կարճաժամկետ ֆինանսավորման ավանդական և նոր մեթոդները: Շրջանառու կապիտալի ֆինանսավորման աղբյուրների կառավարումը: Ֆինանսական պլանավորում և կանխատեսում: Ռազմավարական, երկարաժամկետ և կարճաժամկետ ֆինանսական պլանավորում: Հիմնական ֆինանսական ցուցանիշների կանխատեսման մեթոդները: Ֆինանսական մենեջմենթը արժեզրկման պայմաններում: Ռիսկի մենեջմենթը: Ֆինանսական մենեջմենթի միջազգային տեսակետները: Առևտրային բանկերում ֆինանսական մենեջմենթի առանձնահատկությունները և վերլուծությունները:

 

6. ՀՀ ԲՅՈՒՋԵՏԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

ՀՀ բյուջետային համակարգի էությունը և բյուջետային հարաբերությունների կարգավորման հիմունքները: ՀՀ պետական և համայնքային բյուջեները: ՀՀ բյուջետային համակարգը: Բյուջեի եկամուտները և ծախսերը: Բյուջեի եկամուտների կազմավորման աղբյուրները և ծախսերի ուղղությունները ըստ դասակարգման առանձին հոդվածների: Բյուջեի դեֆիցիտի ծածկման ուղիները: Բյուջեների կազմման, քննարկման և հաստատման առանձնահատկությունները: Արտաբյուջետային հիմնադրամների էությունը և նշանակությունը: Հարկերի օբյեկտիվ անհրաժեշտությունը: Հարկերը որպես պետության տնտեսական հիմք և դրանց բաշխման ու վերաբաշխման դերը: Հարկերի դերը որպես ֆինանսա-տնտեսական կատեգորիա: Հարկային հարաբերությունների սուբյեկտները: Հարկերին յուրահատուկ հատկանիշները և դրանց բնութագիրը: հարկերի ֆունկցիաները և դրանց փոխկապակցվածությունը: Տնտեսական գործընթացների վրա հարկերի ազդեցության օբյեկտիվ հնարավորությունը: Տնտեսության հարկային կարգավորումը: հարկային պլանավորում և կանխատեսում: Հարկերի տնտեսական տարրերը, դրանց սահմանումը և բնութագիրը: Հարկ վճարողները, հարկային գործակալ, հարկեր հավաքագրողները: Հարկման օբյեկտներ, հարկատրման միավորներ, հարկերի կազմավորման աղբյուրները, հարկային ժամանակաշրջան: Հարկադրույքը, դրա ձևերը և տեսակները: Հարկային արտոնությունները, դրանց էությունը, նշանակությունը, տեսակները և դասակարգումը: Հարկի տարրերի իրավական ձևակերպումը և դրա նշանակությունը: Հարկատրման դասական սկզբունքները և դրանց բնութագիրը: Հարկատրման ժամանակակից սկզբունքները, դրանց բնութագիրը և կապը դասական սկզբունքների հետ: Հարկատրման հիմնական մեթոդները: Հավասարաչափ, համամասնական, պրոգրեսիվ և ռեգրեսիվ հարկատրումները: Հարկերի վճարման եղանակները և կարգը: հարկային դեկլարացիան և դրա էությունը: Հասկացություն հարկային համակարգի մասին և նրա հիմնական տարրերը: հարկերի դասակարգումը և դրանց չափանիշները: ՈՒղղակի հարկերը: Անուղղակի հարկերը: Հարկեր իրավաբանական և ֆիզիկական անձանցից: համապետական և տեղական հարկեր: ՀՀ հարկային համակարգը: Հարկային համակարգի կառավարումը, դրանց ֆունկցիաները, նպատակները և խնդիրները: Հասկացություն հարկային քաղաքականության մասին, նրա նպատակը և խնդիրները: Հարկային ռազմավարություն և մարտավարություն: Հարկային քաղաքականությանը ներկայացվող պահանջները: Ժամանակակից պայմաններում ՀՀ-ն հարկային քաղաքականության հիմնական ուղղությունները: Հարկային քաղաքականության իրականացման մակարդակները: Հասկացություն հարկային մեխանիզմի օգտագործման արդյունավետությունը: Հարկային մեխանիզմի ներգործությունը հասարակության գործընթացում սոցիալ-տնտեսական զարգացման վրա: Շահութահարկի հասկացությունը: Շահութահարկ: Շահութահարկի հաշվարկման ընդհանուր հիմքը: Շահութահարկի վճարողները և հարկվող օբյեկտը: Համախառն եկամուտը և դրա նվազեցումները: Շահութահարկի դրույքաչափերը: Շահութահարկի արտոնությունները: Հարկային հաշվառումը: Հարկի հաշվարկման կարգը և բյուջե վճարման ժամկետները: Ոչ ռեզիդենտի հարկումը: Ոչ ռեզիդենտի հարկվող շահույթի որոշումը: Ոչ ռեզիդենտի շահութահարկի որոշման վճարման կարգը և ժամկետները: Շահութահարկի օրենքը խախտելու համար պատասխանատվությունը: Եկամտահարկի հասկացությունը: Եկամտահարկ վճարողները և հարկվող օբյեկտը: Եկամտահարկի գծով համախառն եկամուտը և դրանից նվազեցումները: Եկամտահարկի դրույքաչափերը: Հարկային գործակալի կողմից հարկի հաշվարկման և բյուջե վճարման կարգը: Ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից հարկի հաշվարկման և վճարման կարգը: Տարեկան եկամտահարկի հայտարարագրումը և հարկի գումարի վճարումը: Ոչ ռեզիդենտի հարկման առանձնահատկությունները: Եկամտահարկի օրենքի խախտման համար ֆիզիկական անձանց և հարկային գործակալների պատասխանատվությունը: Ավելացված արժեքի հարկի (ԱԱՀ) հասկացությունը և այն վճարողները: Ավելացված արժեքի հարկով հարկվող օբյեկտը և հարկվող շրջանառությունը: Ավելացված արժեքի հարկի դրույքաչափերը: Արտոնություններ և զրոյական դրույքաչափով հարկում: Ավելացված արժեքի հարկի հաշվարկային փաստաթղթերի լրացման կարգը: ԱԱՀ-ի հաշվարկման կարգը: ԱԱՀ-ի վճարման և հաշվարկների ներկայացման կարգն ու ժամկետները: ԱԱՀ-ի հաշվառման առանձնահատկությունները: ԱԱՀ-ի օրենքի խախտման համար պատասխանատվությունը: Հասկացություն ակցիզային հարկի մասին: Ակցիզային հարկով հարկման ենթակա ապրանքները և հարկ վճարողները, հարկվող օբյեկտը և հարկման բազան: Ակցիզային հարկի դրույքաչափերը և արտոնությունները: Ակցիզային հարկի վճարումը, հաշվարկների ներկայացումը և վերադարձման կարգը: Ակցիզային հարկի օրենքի խախտման համար պատասխանատվությունը: Հաստատագրված վճարի հասկացությունը և այն վճարողները: Հարկվող օբյեկտը և հարկման բազան: Վճարողների կողմից հաշվառման վարումը և հաշվարկների ներկայացումը: ՀՀ ներմուծված դիզելային վառելիքի և բենզինի և դրանց մանրածախ վաճառքի գործունեության համար վճարներ: Խանութների, կրպակների (տաղավարների) միջոցով իրականացվող առևտրական գործունեության համար հաստատագրված վճարները: Առևտրի իրականացման վայր կազմակերպելու համար հաստատագրված վճարները: Հանրային սննդի ոլորտում իրականացվող գործունեության համար հաստատագրված վճարները: Ավտոտրանսպորտի և ավտոկանգառների գործունեության համար հաստատագրված վճարները: Արտարժույթի առք ու վաճառքի գործունեության համար հաստատագրված վճարները: Դրամական շահումով խաղային ավտոմատների շահագործման և վիճակախաղերի կազմակերպման համար հաստատագրված վճարները: Ծխախոտի արտադրանքի համար հաստատագրված վճարները: Հողի հարկի մասին հասկացությունը, հարկման օբյեկտը և վճարողները: Հողի հարկի դրույքաչափերը և հաշվարկման կարգը: Հողի հարկի արտոնությունները: Հողի հարկի հաշվարկման և բյուջե վճարման կարգը: Հողի հարկի օրենքի խախտման համար պատասխանատվությունը: Պարզեցված հարկի մասին հասկացությունը, հարկ վճարողները, հարկվող օբյեկտը: Պարզեցված հարկի դրույքաչափերը և հաշվարկումը: Համախառն եկամտի և ծախսերի հաշվառման եղանակը, հաշվարկների երկարացման կարգը և ժամկետները: Պարզեցված հարկի բյուջե վճարման կարգը և ժամկետները: Պարզեցված հարկ վճարողների կողմից այլ հարկերի վճարումը: Պարզեցված հարկի օրենքի խախտման համար պատասխանատվությունը: Տեղական տուրքերի մասին հասկացությունը, դրանց վճարողների իրավունքները և պարտականությունները: Տեղական տուրքերի և վճարների տեսակները, դրանց դրույքաչափերը: Տեղական տուրքի և վճարի հաշվարկման ու գանձման կարգը: Տեղական տուրքերի և վճարների օրենքի խախտման համար պատասխանատվությունը: Պետական տուրքի մասին հասկացությունը, վճարողները, նրանց իրավունքները և պարտականությունները: Պետական տուրքի գանձման օբյեկտները և դրույքաչափերը: Պետական տուրքի գանձման գծով արտոնությունները: Պետական տուրքեր հաշվարկելու, վճարելու, վերադարձնելու կարգը և պաշտոնատար անձանց պատասխանատվությունը դրանք պահպանելու համար: Պետական օրենքի խախտման համար պատասխանատվությունը: Հասկացություն մաքսատուրքի մասին և դրանց տեսակները: Մաքսատուրք վճարողները, իրավունքները և արտոնությունները: Հսկողությունը մաքսատուրքերի վճարման նկատմամբ: Պատասխանատվությունը մաքսային օրենսդրությունը խախտելու համար: Մաքսատուրքի պաշտպանությունից ավել բյուջե վճարված գումարները վճարողներին վերադարձնելու կարգը:

 

7. ԱՐԺԵԹՂԹԵՐԻ ՇՈՒԿԱ ԵՎ ԲՈՐՍԱՅԻՆ ԳՈՐԾ 5 ԿՐԵԴԻՏ 150 ԺԱՄ

Հասկացություն արժեթղթերի մասին: Արժեթղթերը որպես տնտեսական հարաբերությունների արդյունք: Արժեթղթերը որպես կապիտալի գոյության հատուկ ձև: Արժեթղթերի և դրամական փոխատվության նմանություններն ու տարբերությունները: Արժեթղթերը որպես յուրահատուկ ապրանք: Արժեթղթերի ֆունկցիաները: Արժեթղթերի հատկանիշները` ժամանակային, տարածքային, շուկայական: Շուկայական բնութագրերը` տիրապետման, թողարկման ձևը, շրջանառելիության բնութագիրը, ռիսկի աստիճանը, եկամտի վճարման ձևը և այլն: Արժեթղթերի հատկանիշները` փողի հետ փոխանակվելու (մարման, առք ու վաճառքի, թողարկողին հետ վերադարձնելու, զիջման և այլն), օգտագործելը հաշվարկներում, որպես գրավի առարկա, պահպանվում է երկար տարիներ կամ անժամկետ, ժառանգության, նվիրատվության և այլն: Արժեթղթերի թողարկման ձևերը` թղթային, ոչ թղթային: Արժեթղթերի դասակարգումը, արժեթղթերի դասերը (հիմնական արժեթղթեր, ածանցյալ արժեթղթեր): Արժեթղթերի տեսակները` բաժնետոմս, պարտատոմս, մուրհակ, չեկ, կոնոսամենտ, վարրանտ, օպցիոն, ֆյուչերս, ֆորֆորդ: Բաժնետոմսերի ընդհանուր բնութագիրը, բաժնետոմսերի հատկանիշները, տեսակները, բաժնետերերի իրավունքներն ըստ բաժնետոմսերի տեսակների: Դիվիդենտի (շահաբաժնի) էությունը և հաշվարկը: Բաժնետոմսի արժեքային գնահատումը, բաժնետոմսի գնահատման անհրաժեշտությունը: բաժնետոմսի անվանական արժեքը և շուկայական արժեքը, գնանշում, պահանջարկի գին (բիդ), առաջարկի գին (օֆֆերտա), գործարքի գին, բաժնետոմսի կուրսը, բաժնետոմսի եկամտաբերությունը: Շուկայական ընթացիկ եկամտաբերություն, վերջնական եկամտաբերություն: Բաժնետոմսի եկամտաբերության վրա ազդող գործոնները: Պարտատոմսեր, դրանց էությունը, նմանությունը և տարբերությունը բաժնետոմսերից: Պարտատոմսերի տեսակները, պարտատոմսերի արժեքային գնահատումը, պարտատոմսերի շուկայական գինը, պարտատոմսի կուրսը: Պարտատոմսերի դիսկոնտը և տոկոսային եկամուտը: Պարտատոմսերի եկամտաբերությունը: Պետական արժեթղթերը որպես պետության ներքին պարտքի գոյության ձև: Պետական արժեթղթերի ֆունկցիաները, դրանց տեղաբաշխումը, տեսակներն ըստ թողարկողների, ըստ շրջանառելիության ձևի (շուկայական, ոչ շուկայական), ըստ շրջանառության ժամկետների, եկամտի վճարման եղանակի: Պետական կարճաժամկետ պարտատոմսեր (ՊԿՊ), թողարկման եղանակը, երկրորդային շուկա, ՊԿՊ-ի եկամտաբերությունը: Ֆեդերալ փոխատվության պարտատոմսեր (ՖՓՊ): Մունիցիպալ արժեթղթեր: Մուրհակներ, ծագման պատմությունը, դերը տեսակները, ֆունկցիաները: Մուրհակի ռեկվիզիտները` մուրհակի նշումը, գումարը, վճարողի անվանումը և հասցեն, վճարման ժամկետը, գումարի ստացողի անվանումը, վճարման տեղը, մուրհակի կազմման տեղը և ամսաթիվը, մուրհակատուի ստորագրությունը: Մուրհակի ակցեպտումը, ինդոսամենտ, ինդոսանտ, ավալ, մուրհակի դոմիցիլյացիան (վճարողի կողմից մի ինչ որ երրորդ անձի նշանակումը) մուրհակի բողոքարկումը: Առևտրային բանկերի դեպոզիտային և խնայողական սերտիֆիկատները: Չեկ և կոնոսամենտ: Արժեթղթերի շուկայի բնորոշումը և տեսակները: Արժեթղթերի շուկայի տեղը: Արժեթղթերի շուկայի ֆունկցիաները և բաղկացուցիչ մասերը: Էմիտենտներ և ինվեստորների ընդհանուր բնութագիրը: Արժեթղթերի շուկայի մասնակիցները` էմիտենտներ, ինվեստորներ, ֆոնդային միջնորդներ, արժեթղթերի շուկան կարգավորող կազմակերպություններ: Ֆոնդային բրոքերներ և դիլերներ: Առևտրային բանկերը արժեթղթերի շուկայում: Դեպոզիտարիա, հիմնական ֆունկցիաները և գործունեության սկզբունքները: Հաշվա-քլիրինգային կազմակերպություններ: Ինվեստիցիոն ֆոնդը որպես արժեթղթերի շուկայի մասնակից: Ֆոնդային բորսայի խնդիրներն ու ֆունկցիաները: Ֆոնդային բորսայի անդամները, բորսայի ղեկավարման օրգանները: Արտաբորսայական ֆոնդային շուկաներ: Կարգավորման հասկացությունը և նպատակները: Արժեթղթերի շուկայի կարգավորման սկզբունքները: Արժեթղթերի շուկայի պետական կարգավորումը: Արժեթղթերի շուկայի ինքնակարգավորվող կազմակերպությունները: Արժեթղթերի թողարկման (էմիսիայի) հասկացությունը: Թողարկման կարգը և փուլերը: Առևտրային բանկերի կողմից թողարկած արժեթղթերի առանձնահատկությունները: Բաժնետոմսի արժեքի որոշումը: Անդերրայթինգ: Արժեթղթերի ներգրավման կարգը շուկայական ոլորտ: Հաճախորդների բրոքերային սպասարկումը: Աճուրդների կազմակերպումը բորսային և արտաբորսային շուկաներում: Արժեթղթերի գնանշումը: Ածանցյալ արժեթղթերի ընդհանուր բնութագիրը: Հասկացություն ածանցյալ արժեթղթերի մասին: Ֆյուչերսային պայմանագիր: Ազատ շրջանառության կամ բորսայական օպցիոն: Ֆյուչերսային և օպցիոն պայմանագրերի տեսակները ֆոնդային շուկայում: Կարճաժամկետ տոկոսային ֆյուչերսներ, երկարաժամկետ տոկոսային ֆյուչերսներ: Բորսայական օպցիոն պայմանագրերի տեսակները: Ինվեստիցիոն վերլուծության հիմունքները արժեթղթերի շուկայում: Արժեթղթերի ինվեստիցիոն հատկությունների ֆունդամենտալ և տեխնիկական վերլուծությունը: Արժեթղթերի ռեյտինգը: Համակարգային ռիսկ, ինֆլյացիոն ռիսկ, օրենսդրական փոփոխությունների ռիսկ, տոկոսային ռիսկ, շուկայական «ցուլերի» և «արջերի» ռիսկեր, ռազմական կոնֆլիկտների ռիսկ, ինվեստավորվող օբյեկտների ռիսկ, բիզնես-ռիսկ, ինվեստորի նկատմամբ ռիսկ, ձեռնարկության ռիսկ, կառավարչական ռիսկ, լիկվիդայնության ռիսկ, վարկային ռիսկ, արժութային ռիսկ, կոնվերտացիոն ռիսկ, արդյունաբերական ռիսկ, տարերային աղետների ռիսկ, տարածքային ռիսկ, ճյուղային ռիսկ, տեխնիկական ռիսկ: Ընդհանուր հասկացություն ինդեքսների մասին արժեթղթերի շուկայում: Ինդեքսների հաշվարկման մեթոդները: Հասկացություն արժեթղթերի պորտֆելի մասին և դրա ձևավորման սկզբունքները:

 

8. ՇՈՒԿԱՅԱԿԱՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՒՄ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Պետական կարգավորման ուսումնասիրության առարկան, օբյեկտը, լծակները, նպատակները և սկզբունքները: Պետական կարգավորման առարկայի և մյուս գիտությունների կապը: Շուկայական տնտեսական համակարգի առանձնահատկությունները, շուկայի անկատարությունը և չլուծված խնդիրները: Շուկայական տնտեսության պետական կարգավորման անհրաժեշտությունը: Պետության գործունեության հիմնական բնագավառները: Պետության դերին վերաբերող տեսությունները, դրանց առանձնահատկությունները և բնորոշ գծերը: ՀՀ կառավարման մարմինների կազմակերպական կառուցվածքը: ՀՀ նախագահի, ՀՀ ԱԺ-ի, ՀՀ Կառավարության գործառույթները տնտեսության կարգավորման գործում: ՀՀ Ֆինանսների ու էկոնոմիկայի նախարարության կառուցվածքը և գործառույթները: ՀՀ ճյուղային նախարարությունների և գերատեսչությունների գործառույթները: Կառավարման տարածքային մարմինների գործառույթները տնտեսության կարգավորման գործում: Պետության քաղաքականությունը ագրոբիզնեսի և արդյունաբերության ոլորտում: Ագրարային բարեփոխումները, դրանց ընթացքը և հեռանկարները: Պետության քաղաքականությունը տրանսպորտի, կապի, կենցաղսպասարկման, բնակարանային-կոմունալ տնտեսության, բնապահպանության և բնօգտագործման ոլորտներում: Պետական կարգավորման առանձնահատկությունները արտադրական ենթակառուցվածքների ոլորտում: Ներդրումային քաղաքականության էությունը, խնդիրները, տարրերը: Ներդրումների դերը ընդլայնված վերարտադրության գործում: Ներդրումների ֆինանսավորման աղբյուրները: Մասնավոր ներդրումների խթանման լծակները: Ներդրումները արտադրական ոլորտում: Ներդրումները բնակարանային շինարարությունում: Ներդրումները պաշարներում: Ներդրումների տնտեսական արդյունավետության գնահատումը: Մակրոտնտեսական ցուցանիշների հաշվարկումը բաց տնտեսությունում: Կապիտալի և ապրանքների միջազգային հոսքերը: Տնտեսական քաղաքականության ազդեցությունը վճարային հաշվեկշռի վրա. ա) երկրի ներքին հարկաբյուջետային քաղաքականության ազդեցությունը, բ) այլ երկրների հարկաբյուջետային քաղաքականության ազդեցությունը փոքր երկրների տնտեսության վրա: Ներդրումային պահանջարկի խթանումը: Արժույթի փոխանակային կուրսերը: Հաստատագրված և լողացող կուրսերի գործողության մեխանիզմները: Անվանական և իրական փոխանակային կուրսեր: Իրական փոխանակային կուրսի վրա ազդող գործոնները. ա) երկրի հարկաբյուջետային քաղաքականության ազդեցությունը, բ) այլ երկրների հարկաբյուջետային քաղաքականության ազդեցությունը, գ) ներդրումային պահանջարկի փոփոխությունը, դ) արտաքին առևտրային քաղաքականության ազդեցությունը: Աշխատանքային ռեսուրսների բնութագիրը: Աշխատանքային ռեսուրսների հաշվեկշիռները և դրանց մշակման կարգը: ՀՀ բնակչության զբաղվածությունը: Զբաղվածության ցուցանիշները: Կայուն իրական աշխատավարձը և սպառման գործազրկությունը: Զբաղվածության ապահովման ՀՀ պետական քաղաքականությունը: Աշխատուժի օգտագործման ցուցանիշները: Տնտեսության դրամավարկային կարգավորումը. տնտեսության դրամավարկային կարգավորման մեթոդոլոգիական հիմունքները: Դրամավարկային քաղաքականության իրականացման գիտական մոտեցումները: Դրամավարկային հարաբերությունների կարգավորման մեխանիզմը: Ապրանքների և փողի շրջանառությունը տնտեսությունում: Դրամավարկային քաղաքականության իրականացման մարմինները: Արժութային կարգավորման նպատակը և պահպանումը: Պետական և շուկայական արժութային կարգավորման փոխադարձ կապը: Արժութային շրջանառության կազմակերպումը երկրից դուրս և արժութային կուրսի հաստատումը: Ֆինանսների էությունը և ֆինանսական հարաբերությունների պետական կարգավորումը. ա) ֆինանսների ու ֆինանսական հարաբերությունների պետական կարգավորումը, բ) դրամավարկային և ֆինանսական հարաբերությունների առանձնահատկությունները, գ) ֆինանսների պետական կարգավորման խնդիրները: ՀՀ մաքսային մարմինները և նրանց տեղաբաշխումը: ՀՀ հարկային և բյուջետային համակարգը: Հարկերը որպես տնտեսության պետական կարգավորման գործիք: Հարկային համակարգի հիմնական հասկացությունները: Հարկային համակարգերի տեսակները: Հարկման սկզբունքները: Հարկային առանձնահատկությունները Հայաստանի պայմաններում: Երկրի տնտեսության բյուջետային կարգավորում: Պետական բյուջեի հասկացությունը և կառուցվածքը: Բյուջետային ծախսերի նշանակությունը: Պետական բյուջեի հաշվեկշռվածության հիմնախնդիրները: Պետական պարտքը և դրա կարգավորման մեխանիզմը: Երկրի համախմբված բյուջե: Բյուջետային ֆեդերալիզմ հասկացությունը և իրականացման ուղիները: Խթանող դիսկրետ ֆիսկալ քաղաքականություն: Ոչ դիսկրետ ֆիսկալ քաղաքականություն: Պետական բյուջեի պակասորդի ֆինանսավորման աղբյուրները: Կապիտալի շուկայի կարգավորման էությունն ու անհրաժեշտությունը: Պետական կարգավորման նպատակները, խնդիրները: Պետական կարգավորման վրա ազդող գործոնները: Կապիտալի շուկայի կարգավորման սկզբունքները: Ինքնակազմակերպվող կազմակերպություններ: ՀՀ արժեթղթերի շուկայի պետական կարգավորումը: ՀՀ կապիտալի շուկայի իրավական հիմքերը և օրինաստեղծ գործունեության հիմնական ուղղությունները: Մենաշնորհային և հակամենաշնորհային քաղաքականության էությունն ու ուղղությունները: Բնական մենաշնորհի կարգավորման տեսությունները: Բնական մենաշնորհի կարգավորման Ստիգլեր-Պելցմանի մոդելը: Պետական գույքի կառավարման հայեցակարգը: Պետական գույքի կառավարման կատարելագործման ուղիները: Պետության մասնակցության ձևերը բաժնետիրական ընկերությունների կառավարմանը: Բաժնետիրական ընկերությունների գործունեության պետական կարգավորման լծակները: Բնակչության կենսամակարդակի պետական կարգավորման խնդիրները: Պետության սոցիալական քաղաքականությունը: Սոցիալական ապահովություն, նրա կառուցվածքն ու խնդիրները: Սոցիալական ծրագիր, դրա կառուցվածքը և ուղղվածությունը: Առողջապահական և կրթական պետական քաղաքականություն: Եկամուտների պետական կարգավորում:

 

9. ԻՆՎԵՍՏԻՑԻԱՆԵՐԻ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ 4 ԿՐԵԴԻՏ 120 ԺԱՄ

Հասկացություն ինվեստիցիաների մասին և դրանց էությունը: Ինվեստիցիոն նախագծեր: Ինվեստիցիոն նախագծերի դասակարգումը: Նախագծի նույնականացումը (իդենտիֆիկացիան): Նախագծի նախապատրաստումը կամ մշակումը: Նախագծի նախնական գնահատումը: Բանակցություններ: Նախագծի իրականացումը: Նախագծի իրացման արդյունքների գնահատումը: Տեխնիկական վերլուծություն: Ինստիտուցիոնալ վերլուծություն: Սոցիալական վերլուծություն: Էկոլոգիական վերլուծություն: Առևտրային վերլուծություն: Ֆինանսական վերլուծություն: Տնտեսական վերլուծություն: Կապիտալի այլընտրանքային արժեքը: Փողի արժեքը տարբեր ժամանակներում: «Առանց նախագծի» և «նախագծով» իրավիճակների համեմատությունը դրամական հոսքերի հաշվարկման ժամանակ: Սահմանային (մարժինալ) վերլուծություն: Չհատուցվող ծախսեր: Նախագծերի գնահատման հիմնական չափանիշները ա) կապիտալի (արժեքի) ձևավորման եկամտա-ծախսային սկզբունքը, բ) բերովի զուտ արժեքի մեթոդը, գ) շահութաբերության (եկամտաբերության) ներքին նորման (գործակիցը), դ) հատուցման ժամկետ, ե) զեղչի հաշվառմամբ հատուցման ժամկետը, զ) շահութաբերության ինդեքսը, է) հաշվապահական շահութաբերության ցուցանիշները: Նախագծի ֆինանսական իրացվելիությունը: Նախագծին մասնակցության արդյունավետության գնահատումը: Ֆինանսական վիճակի վերլուծության ինֆորմացիոն բազան: Ինվեստիցիոն նախագծերի ազդեցությունը ֆինանսական հաշվետվության ցուցանիշների վրա: Ինֆլյացիայի և հարկման կանոնների հաշվառմամբ ֆինանսական վիճակի վերլուծության սխեման: Մուտքերի և ծախսերի հոսքերի հիմնական բաղադրիչները: Ֆինանսական մուտքեր: Ֆինանսական ծախսեր: Իրացվելիության և արդյունավետության ցուցանիշների հաշվարկման սխեմաները: Ինվեստիցիոն և արտադրական գործունեությունից մուտքերի և ծախսերի հոսքերը: Պարտքի սպասարկման հիմնական սխեմաները (դասակարգումը): Պարտքի սպասարկման ավանդական սխեման: Նախագծի արդյունավետության չափանիշների հաշվարկը: Վարկի տրամադրումը և նախագծի սպասարկումը վարկատուի (բանկի) տեսանկյունից: Ֆինանսավորման հատուկ դեպքեր: Հիմնական պարտքի վճարումների հետաձգումը: Հիմնական պարտքի վճարումների հետաձգումը տոկոսների կապիտալացմամբ: «Վճարումների կրիտիկական պահի» պրոբլեմը: Հիմնական պարտքի և տոկոսների վճարումները հավասար գումարներով: Նախագծի իրացումից միջոցների համամասնական ստացմամբ պարտքի սպասարկումը: Վարկառուի նկատմամբ ետպահանջի և առանց ետպահանջի իրավունքով նախագծային ֆինանսավորման սխեմաների համեմատությունը ֆինանսավորման և պարտքի սպասարկման մյուս սխեմաների հետ: Փոխառու միջոցների ներգրավումը և ֆինանսական լծակը: Ինֆլյացիայի հաշվառումը ֆինանսավորման և պարտքի սպասարկման սխեմաների գնահատման ժամանակ: Վարկի չափի և պարտքի սպասարկման սխեմայի ազդեցությունը վարկառուի ֆինանսական վիճակի ու նախագծի ֆինանսական իրացվելիության վրա: Տնտեսական (ազգային էկոնոմիկայի դիրքերից) վերլուծության մեթոդիկայի էությունը, հիմնական բաժինները: Ինվեստորի կողմից վճարվող գների ձևափոխումը տնտեսական արժեքների (մեթոդիկան): Սոցիալ-տնտեսական վերլուծության տարածաշրջանային տեսակետը և բյուջետային արդյունավետությունը: Ռիսկերի վերլուծության նպատակները և հիմնական փուլերը: Պարամետրերի հնարավոր փոփոխությունների դեպքում նախագծի զգայունության վերլուծությունը: Սցենարների վերլուծությունը: Վիճակագրական դիտարկումների մեթոդով ռիսկերի վերլուծությունը: Առանձին մասնակիցների դիրքերից ռիսկերի վերլուծությունը: Բիզնես-պլանների դերն ու նշանակությունը: Բիզնես-պլանի կազմը և կառուցվածքը: Ինվեստիցիաների տնտեսական գնահատման ծրագրային ապահովվածությունը:

 

10. ԲԱՆԿԱՅԻՆ ՄԵՆԵՋՄԵՆԹ 9 ԿՐԵԴԻՏ 270 ԺԱՄ

Ի՞նչ է բանկը: Բանկերի տեսակները, դրանց ֆունկցիաները և խնդիրները: Բանկի կառավարման կառուցվածքը: Բանկերի ստեղծման առանձնահատկությունները: Բանկային գործունեության արտոնագրումը: Բանկային գործունեության կազմակերպումը մասնաճյուղերի (բաժանմունքների) հիման վրա: Բանկերի գործունեության կազմակերպումը բանկային հոլդինգովային ընկերությունների հիման վրա: Ընդհանուր տեղեկություններ բանկի հաշվեկշռի, եկամուտների և ծախսումների հաշվետվության գծով: Բանկի հաշվեկշիռը` հիմնական հաշիվները: Բանկի ակտիվներն ու պասիվները: Դրամական միջոցների հոսքերի վերաբերյալ հաշվետվությունը: Ընդհանուր կապիտալի փոփոխությունների մասին հաշվետվությունը: Բանկի հեռանկարային նպատակների որոշումը: Բանկի շահութաբերության ցուցանիշները: Բանկի կապիտալի եկամտաբերության ցուցանիշները և զադող գործոնները: Բանկի ակտիվների եկամտաբերության կառուցվածքային վերլուծությունը: Բանկային գործում ռիսկի գնահատումը: Բանկի ծավալների ազդեցությունը նրա գործունեության արդյունքների վրա: Բանկերի կողմից տրամադրվող վարկերի տեսակները: Բանկային փոխատվությունների կառուցվածքը և նրա աճի վրա ազդող գործոնները: Վարկավորման գործընթացի էտապները: Վարկավորման վերլուծությունը: Փոխառուների մասին տեղեկատվության աղբյուրները: Դեպոզիտների վարման գծով ծառայությունների կառավարումը: Բանկի ոչ դեպոզիտային պասիվների և միջոցների կազմավորման այլ աղբյուրների կառավարումը: Բանկի բաժնետիրական կապիտալի կառավարումը (բանկային կապիտալի հիմնական ցուցանիշները, բանկային կապիտալի տեսակները, բանկի կապիտալի չափման մեծությունները, բանկին որքա՞ն կապիտալ է հարկավոր: Կապիտալի ներգրավման ներքին և արտաքին աղբյուրները): Բանկի իրացվելի միջոցների պահանջարկն ու առաջարկը: Իրացվելի միջոցների կառավարման ռազմավարությունը: Բանկի իրացվելի միջոցների կազմավորման և օգտագործման մեթոդը: Իրացվելի միջոցների կառուցվածքի մեթոդը: Իրացվելիության ցուցանիշների մեթոդը: Բանկի դրամական դիրքի վրա գործոնների ազդեցությունը: Պահուստների աղբյուրների ընտրման վրա ազդող գործոնները: Բանկային կապիտալի հիմնական ֆունկցիաները և բանկային գործունեությունում ռիսկի հիմնական տեսակները: Բանկային կապիտալի տեսակները: Բանկի կապիտալի չափման մեծությունները: Անհրաժեշտ չափով բանկի կապիտալի գնահատման կարգավորման մոտեցումները: Լրացուցիչ կապիտալում պահանջմունքների բավարարման պլանավորումը: Ի հաշիվ ներքին և արտաքին աղբյուրների կապիտալի ներգրավման էությունը: Բանկերի ակտիվների և պասիվների կառավարման ռազմավարությունը: Ակտիվների և պասիվների կառավարման մոտեցումները: Ներբանկային հիմնադրամների բաշխման նպատակային ուղիները: Տոկոսադրույքների փոփոխության ռիսկի հեջավորման նպատակը: Անհավասարակշռության կառավարումը: Մարման միջին հավասարակշռված ժամկետը: Բանկի ակտիվների և պասիվների փոխհամաձայնեցված կառավարման մոդելը: Բանկային ռիսկերի կառավարումը: Բանկային ռիսկերի առաջացման պատճառները և ռիկսի դասակարգումը: Բանկային ռիսկերի կառավարման մոտեցումները: Ռիսկերի վերլուծությունը: Ֆինանսական ֆյուչերսային պայմանագրերը և դրանց անհրաժեշտությունը: Կարճաժամկետ և երկարաժամկետ հեջավորված ֆյուչերսներ: Տոկոսային օպցիոններ և սվոպ պայմանագրեր: Կրեդիտային (վարկային) օպցիոններ: Ռիսկերի կառավարման գործընթացը: Արտերկրներում (ԱՄՆ-ում) բանկի գրանցման գործընթացը: Նոր բանկերի ստեղծման մասին որոշումների ընդունման համար ազդող գործոնները: Բանկերի միավորման թվաքանակի արագ աճման պատճառները բանկերի միավորման անալիտիկ հետազոտությունը: Միջազգային բանկային գործում նորությունները: Արտերկրների բանկերի կազմակերպական կառուցվածքի ձևերը: Միջազգային բանկային գործառնությունների կարգավորումը: Միջազգային շուկաներում իրենց հաճախորդներին տրամադրվող ծառայությունները: Արդի պայմաններում միջազգային բանկային գործի զարգացման հիմնական միտումները: Արտերկրյա բանկերի կազմակերպական կառուցվածքի ձևերը: Միջազգային բանկային գործառնությունների կարգավորումը: Միջազգային շուկայում բանկերի կողմից իր հաճախորդների համար կատարվող ծառայությունները: Միջազգային բանկերի մոտ ծագող պրոբլեմները: Բանկային գործում նոր ծառայությունների դրսևորման պատճառները: Տրաստային ծառայությունները և դրանց էությունը: Ինվեստիցիոն բանկային ծառայությունները: Լիզինգային ծառայությունների բանկերի եկամուտների կազմավորման գործընթացում: Գրավային գործառնությունների գծով ծառայությունների էությունը: Ֆակտորինգը և դրա գծով ծառայությունների էությունը: Մուրհակային գործառնությունների գծով ծառայությունների էությունը: Ապահովագրական ծառայություններ: Նոր բանկային ծառայությունների գործընթացը:

 

11. ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԵՎ ԲԱՆԿԱՅԻՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Ֆինանսական և բանկային վիճակագրության առարկան մեթոդը, խնդիրները և կազմակերպումը, ֆինանսա-տնտեսական հաշվարկների հիմունքները, ֆինանսական հոսքերի արտացոլումը ազգային հաշիվների համակարգում (ԱՀՀ), ձեռնարկությունների ֆինանսների վիճակագրություն, բանկային վիճակագրություն, վարկային վիճակագրություն, բորսային վիճակագրություն, ապահովագրության վիճակագրություն, դրամաշրջանառության վիճակագրություն, արժեթղթերի վիճակագրություն, գների և արժեզրկման վիճակագրություն, արտարժութային փոխարժեքների վիճակագրություն, Հայաստանի ֆինանսական դրության վիճակագրություն:

 

12. ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Պետական և տեղական դրամական միջոցների իրավական կարգավորումը: Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային իրավունքը: Հայաստանի Հանրապետության և տեղական ինքնակառավարման մարմինների բյուջետային իրավունքները: Տնտեսական կազմակերպությունների ֆինանսական միջոցների ձևավորման աղբյուրները և իրավական ռեժիմը: Պետական եկամուտների իրավական կարգավորումը: Հարկերի իրավական կարգավորումը Հայաստանի Հանրապետությունում: Իրավաբանական և ֆիզիկական անձանցից գանձվող հարկերի իրավական կարգավորումը: Պետական և ոչ հարկային եկամուտների իրավական կարգավորումը: Արտաբյուջետային պետական սոցիալական հիմնադրամների իրավական հիմունքները: Պետական վարկի իրավական հիմունքները: Պետական ծախսերի իրավական կարգավորումը և բյուջետային ֆինանսավորումը Հայաստանի Հանրապետությունում: Բանկային վարկավորման իրավական հիմունքները: Դրամական շրջանառության և հաշվարկների իրավական հիմունքները: Արժութային գործառնությունների և վերահսկողության իրավական հիմունքները Հայաստանի Հանրապետությունում:

 

13. ՀԱՐԿԵՐ ԵՎ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 6 ԿՐԵԴԻՏ 180 ԺԱՄ

Հայաստանի հանրապետության հարկային համակարգը: Հասկացություն հարկային համակարգի մասին: Հարկային համակարգի ձևավորման ու զարգացման «ազգային» օրինաչափությունների տարբերությունները օտարերկրյա «մոդելներից»:

ՀՀ հարկային ծառայության մարմնի գործունեության կազմակերպա-իրավական հիմունքները: Հարկային ծառայության մարմնի խնդիրները: Հարկի տեսակները և դասակարգման սկզբունքները: Հարկման տնտեսական սկզբունքների ընդհանուր բնութագիրը:

Հարկի կառուցվածքը և տարրերը: Հարկային բեռը և նրա թեթևացման ուղիները:

Հարկային հարաբերությունների կարգավորումը: Հարկային արտոնությունների տեսակները: Հարկային պարտավորությունները: Պատասխանատվությունը հարկային օրենսդրությունը խախտելու համար:

Ավելացված արժեքի հարկի հաշվարկման և վճարման կարգը: Ակցիզային հարկի հաշվարկման և վճարման կարգը:

Շահութահարկի հաշվարկման և վճարման կարգը: Տնտեսավարող սուբյեկտի համախառը եկամուտը: Եկամտահարկի հաշվարկման և վճարման կարգը: Համախառը եկամուտը: Պարզեցված հարկի հասկացությունը: Գույքահարկի և հողի հարկի հաշվարկման և վճարման կարգը: Հարկման բազան: Հարկի դրույքաչափերը և արտոնությունները: Հարկի հաշվարկման և վճարման կարգը:

Հայաստանի Հանրապետության մաքսային սահմանով ապրանքներ և փոխադրամիջոցներ փոխադրելիս գանձվող վճարները:

Հասկացություն մաքսատուրքերի մասին:

 

14. ԷԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ԿՈՄԵՐՑԻԱ 3 ԿՐԵԴԻՏ 90 ԺԱՄ

Էլեկտրոնային կոմերցիայի դերը շուկայական տնտեսության ներկայիս պայմաններում էլ ավելի է կարևորվում, և առանց այս գիտության իմացության թերի է լինում «ԱՊՀ ֆինանսների կառավարում» մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավր մասնագետի պատրաստումը: Ծրագիրը այս մասնագիտության համար բաղկացած է 10 թեմաներից, իր 59 ենթաթեմաներով:

Էլեկտրոնային բիզնեսը և էլեկտրոնային կոմերցիան: Էլեկտրոնային կոմերցիան` որպես բիզնեսի վարման ձև, հիմնական հասկացությունները, առանձնահատկությունները և հիմնախնդիրները, զարգացման միտումները: Էլեկտրոնային կոմերցիան, համակարգերը, կազմակերպատնտեսական մոդելները, տեղը ինտերնետ ցանցում, համակարգի օգտագործման հետ կապված խնդիրները և նրանց առանձնահատկությունները ՀՀ-ում: Էլեկտրոնային կոմերցիայի ձևերը` խանութներ, աճուրդներ, պորտալներ, առևտրային հրապարակներ: Ինտերնետ ցանցի դերը էլեկտրոնային կոմերցիայի համակարգում` ինտերնետի կառուցվածքը, գործունեությունը, բաղկացուցիչ մասերը և հիմնական ծառայությունները, մարքեթինգը և ինտերնետ ցանցի հնարավորությունները: WEB էջը` որպես էլեկտրոնային կոմերցիայի բիզնեսի հիմք: WEB էջի դասակարգումը, բիզնես մոդելները, էջի ստեղծման փուլերը, արդյունավետության գնահատումը: Փողի շարժը ցանցում: Էլեկտրոնային վճարումների տարբերակները, վճարային համակարգերը, ինտերնետ բանքինգ, EDram և ArCa վճարման համակարգեր: Կազմակերպություն-հաճախորդ դասի (B2C) էլեկտրոնային կոմերցիա: Ինտերնետ մարքեթինգ, ապրանքային ու գնային քաղաքականությունը, մրցունակությունը ինտերնետում, սպառողը ինտերնետ միջավայրում: Կոմունիկացիոն քաղաքականությունը ցանցում` գովազդի առանձնահատկությունները, էլեկտրոնային PR, իրացման խթանում: Կազմակերպություն-կազմակերպություն դասի (B2B) էլեկտրոնային կոմերցիա` արժեքի ավելացման շղթաներ, գործարարության զարգացումը ինտերնետում, էլեկտրոնային առևտրում մասնակիցների (գնորդների, վաճառողների) վիճակագրական վերլուծություն, բիզնեսը և էտիկան կազմակերպությունների միջև: Էլեկտրոնային առևտրի կազմակերպաիրավական հիմքերը: Ինտերնետում աշխատանքի կազմակերպական և հասարակական կարգավորումը, տեխնիկական կոորդինացումը, անվտանգության ապահովման միջոցները, շիֆրավորում, էլեկտրոնային ստորագրություն և կնիք ունենալու առավելությունը:

Ծրագրում ներառված թեմաների ուսումնասիրումը հնարավորություն է տալիս ուսանողներին` պատշաճ մակարդակի գիտելիքներ ձեռք բերել էլեկտրոնային շուկայում արդյունավետ ու նպատակաուղղված գործունեություն ծավալելու, էլեկտրոնային գործառնությունների, ինտերնետ ցանցում մարքեթինգային հետազոտությունների իրականացման, անհրաժեշտ տեղեկատվության ստացման, հիմնավոր ապրանքային, գնային, բաշխման և կոմունիկացիոն քաղաքականություն իրականացնելու, ինչպես նաև էլեկտրոնային կոմերցիայի բնագավառում այլ խնդիրների արդյունավետ լուծման համար:

 

15. ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ 7 ԿՐԵԴԻՏ 210 ԺԱՄ

Տնտեսվարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական վերլուծության անհրաժեշտությունը: Ֆինանսական վերլուծության դերը տնտեսավարման պայմաններում, Տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական դրության ընդհանուր գնահատումը:

Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական արդյունքների վերլուծությունը: Տնտեսավարող սուբյեկտների գործունեության ֆինանսական արդյունքների ձևավորման և բաշխման մոդելը, շահույթի ցուցանիշների մակարդակի, դինամիկայի և կառուցվածքի վերլուծությունը, արտադրանքի ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) իրացումից շահույթի գործոնային վերլուծությունը, շահույթի օգտագործման վերլուծությունը, շահութաբերության ցուցանիշների համակարգը և հաշվարկման մեթոդները, շահութաբերության ցուցանիշների գործոնային վերլուծությունը:

Ֆինանսական կայունության, գործարար ակտիվության և իրացվելիության գնահատման ցուցանիշների ու դրանց հաշվարկման մեթոդիկան:

Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացումը և ռիսկերի գնահատման մեթոդիկան: Տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման էությունը, սնանկացման պատճառները և ազդող գործոնները, անվճարունակության գնահատումը, տնտեսավարող սուբյեկտների սնանկացման կանխատեսման մեթոդները, տնտեսավարող սուբյեկտների ֆինանսական առողջացման ուղիները, ֆինանսական պլանի կազմման համառոտ նկարագիրը, ռիսկի գնահատում:

 

ԸՆՏՐՈՎԻ ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ԿՐԹԱԲԼՈԿ ԲՅՈՒՋԵՏԱՅԻՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐ ԲՅՈՒՋԵՏԱՅԻՆ ՊԼԱՆԱՎՈՐՈՒՄ ԵՎ ԿԱՆԽԱՏԵՍՈՒՄ

 

4.1. Առկա ձևով ուսուցման դեպքում լսարանային պարապմունքներին պետք է տրամադրվի յուրաքանչյուր ուսումնական դասընթացին հատկացվող ժամաքանակի 50%-ից ոչ պակասը, իսկ հեռակա ձևով ուսուցման դեպքում` 10%-ից ոչ պակասը:

4. 311112 - «ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ» _________________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՅՈՒՐԱՑՄԱՆ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ

 

5.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

յուրացման ժամկետը, ներառյալ ուսանողի հետազոտական աշխատանքը, առկա ուսուցման ձևով 242 շաբաթ է, որից.

    . տեսական ուսուցումը`                                      150 շաբաթ,

    . քննաշրջանները`                                            27 շաբաթ,

    . պրակտիկաները`                                             18 շաբաթ,

. եզրափակիչ պետական որակավորումը, ներառյալ ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի ձևակերպումը և

պաշտպանությունը`                                                11 շաբաթ,

. արձակուրդները (ներառյալ հետբուհական 8-շաբաթյա արձակուրդ)` 36 շաբաթ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքի թեման ուսանողին տրվում և թեմայի ղեկավար է նշանակվում 5-րդ ուսումնական կիսամյակի 2-րդ շաբաթից ոչ ուշ, այն մշակվում է 5-րդ և 6-րդ կիսամյակներում` տեսական ուսուցմանը զուգահեռ, ճշտվում նախադիպլոմային պրակտիկայի ընթացքում և կարող է ներառել նույն կիսամյակներում կատարվող կուրսային աշխատանքների նյութերը: Դիպլոմային աշխատանքի կատարման ժամանակացույցը, ընթացիկ վերահսկման և ատեստավորման ձևերը, պաշտպանության թույլատրման կարգը սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը), որը հաստատում է բուհի գիտական խորհուրդը:

 

5.2. Միջնակարգ (լրիվ) ընդհանուր կրթություն ունեցող անձանց համար տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի յուրացման

_________________________

որակավորման աստիճան ժամկետները հեռակա ուսուցման ձևով երկարացվում են մինչև 1 տարի` սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ.1.2-ով սահմանված ժամկետի նկատմամբ:

 

5.3. ՈՒսանողի ուսումնական բեռնվածության առավելագույն ծավալը սահմանվում է շաբաթական 45 ժամ` ներառյալ լսարանային և արտալսարանային (ինքնուրույն) աշխատանքները:

 

5.4. Առկա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի լսարանային պարապմունքների ծավալը չպետք է գերազանցի շաբաթական 30 ժամը: Նշված ծավալում չեն ընդգրկվում ֆիզիկական կուլտուրայի և ֆակուլտատիվ դասընթացների դասաժամերը: ՈՒսումնական տարվա տեսական ուսուցման տևողությունը 34 շաբաթ է:

 

5.5. Հեռակա ուսուցման ձևով սովորող ուսանողի համար պետք է ապահովվի տարեկան 160 ժամից ոչ պակաս ծավալով դասախոսների հետ պարապմունքներ անցկացնելը:

 

5.6. ՈՒսումնական տարվա արձակուրդները պետք է 7-10 շաբաթ լինեն, այդ թվում` 2 շաբաթից ոչ պակաս` ձմեռային քննաշրջանից հետո:

 

5. 311112 - «ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ _______________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՏՆՏԵՍԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ _________________________

որակավորման աստիճան

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

6.1. Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

_________________________

           որակավորման աստիճան

մշակմանը ներկայացվող պահանջները

6.1.1. Սույն պետական կրթական չափորոշիչի հիման վրա բուհն ինքնուրույն է մշակում և հաստատում տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական

_________________________

                        որակավորման աստիճան

ծրագիրը:

 

ՈՒսանողի կողմից ընտրովի դասընթացների ուսումնառությունը պարտադիր է, իսկ նրանց ցանկը երաշխավորական բնույթ է կրում, որը կարող է փոփոխել կամ լրացնել բուհը:

ՈՒսումնական դասընթացի բաղադրիչների տեսակները (դասախոսություն, գործնական, սեմինար, լաբորատոր պարապմունքներ, տնային և կուրսային աշխատանքների խորհրդատվություն և այլն) և ծավալները` դասընթացին հատկացված դասաժամերի շրջանակում սահմանում է բուհը: ՈՒսուցման ողջ շրջանում ուսումնական ժամաքանակի ընդհանուր հաշվեկշռում ակտիվ մեթոդներով ուսանողի տեսական ուսուցումը չպետք է ցածր լինի 25%-ից:

ՈՒսանողի գիտելիքի ստուգման և գնահատման համակարգի տեսակն ընտրում է բուհը: Տվյալ դասընթացից ուսանողի գիտելիքների եզրափակիչ գնահատականը չպետք է հիմնավորվի միայն վերջին քննության (ստուգարքի) արդյունքով, այն պետք է հաշվի առնի ուսանողի ակտիվությունը դասընթացից և ընթացիկ առաջադիմությունը կիսամյակի (ների) ընթացքում: Եզրափակիչ գնահատման դեպքում գնահատականի 40%-ը ձևավորվում է ընթացիկ առաջադիմությամբ և միջանկյալ ստուգումներով, իսկ 60%-ը` եզրափակիչ քննության (ստուգարքի) արդյունքով:

Քննությունների անցկացման հիմնական ձևը գրավոր կամ գրավոր-բանավորն է: Բացառության կարգով բուհը կարող է սահմանել բանավոր քննություններ, բայց դրանք չպետք է գերազանցեն քննությունների ընդհանուր քանակի 25-ից 30%-ը: Բուհի իրավունքն է ուսումնական դասընթացների եզրափակիչ ստուգման եղանակի (ստուգարք կամ քննություն) ընտրությունը և ձևի սահմանումը:

ՈՒսանողների գիտելիքների ընթացիկ գնահատման համակարգում բուհն օգտագործում է իրեն նպատակահարմար գնահատման սանդղակ: Միջազգային մասնագիտական կրթական համակարգին ինտեգրվելու և ուսանողների ակադեմիական շարժունակությունն ապահովելու նպատակով ուսումնական գործընթացում գերադասելի է գիտելիքների ստուգման և գնահատման վարկային (կրեդիտային) համակարգի ներդնումը և օգտագործումը: Դասընթացից եզրափակիչ գնահատական նշանակելու դեպքում անհրաժեշտ է անցնել գիտելիքների գնահատման ավանդական համակարգին («գերազանց», «լավ», «բավարար», «անբավարար», «ստուգված», «չստուգված»):

Կուրսային աշխատանքը դիտարկվում է որպես դասընթացի ուսումնական բաղադրիչ և իրականացվում է այդ դասընթացին հատկացրած դասաժամերի հաշվին: Հիմնական մասնագիտական դասընթացներից կուրսային աշխատանքի կատարելը պարտադիր է, բայց ուսուցման ողջ շրջանում դրանք չպետք է գերազանցեն 5-ը:

Մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված բոլոր ուսումնական դասընթացների, կուրսային աշխատանքների և պրակտիկաների համար պարտադիր է եզրափակիչ գնահատականի նշանակումը:

Մասնագիտացման դասընթացների կրթաբլոկը ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների կրթաբլոկի տրամաբանված հաջորդականությունն է, որը ընտրած մասնագիտությամբ նախատեսված գործունեության բնագավառներում նպաստում է ուսանողի խոր մասնագիտական գիտելիքների և ունակությունների ձեռքբերմանը: Բուհը պետական կրթական չափորոշիչում տրված ցանկից ինքնուրույն է ընտրում իրեն համապատասխանող մասնագիտացումը և իրավունք ունի փոփոխելու կամ լրացնելու մասնագիտացման դասընթացների ցանկը, կամ էլ ՀՀ ԿԳՆ մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչը մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած` ձևավորելու նոր մասնագիտացում:

Ֆակուլտատիվ դասընթացների կրթաբլոկի ցանկը նույնպես երաշխավորական բնույթ է կրում, սակայն կրթաբլոկին հատկացրած ժամաքանակների 30%-ին վերաբերվող դասընթացներից պարտադիր է ուսանողների գիտելիքների ստուգումը և գնահատումը:

 

6.1.2. Մասնագիտության հիմնական կրթական ծրագիրն իրականացնելու դեպքում բուհն իրավասու է`

. 5%-ի սահմաններում փոփոխել դասընթացների կրթաբլոկներին հատկացրած ժամաքանակները, իսկ առանձին դասընթացներինը` մինչև 10%-ի սահմաններում,

. ձևավորել հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթաբլոկ, որի հանրապետական բաղադրիչում նշված 12-ից (թ. 4 բաժին) պարտադիր են հետևյալ դասընթացների առկայությունը`

«Ֆիզիկական կուլտուրա»,

«Հայ ժողովրդի պատմություն»,

«Հայոց լեզու և հայ գրականություն»,

«Ռուսաց լեզու և խոսքի մշակույթ»,

«Օտար լեզու»,

«Փիլիսոփայություն»:

Մնացած դասընթացները կարող են ընդգրկվել ըստ բուհի հայեցողության:

Այս դեպքում հնարավոր է նրանց միջդասընթացային միավորումը` բովանդակության պարտադիր նվազագույնի պահպանմամբ:

Ֆիզիկական կուլտուրայի պարապմունքները հեռակա և դրսեկության ձևերով ուսումնառող ուսանողների համար կարող են իրականացվել նրանց ցանկությամբ,

. ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ) դասընթացների դասավանդումն իրականացնել հեղինակային դասախոսությունների, անհատական և կոլեկտիվ գործնական պարապմունքների, առաջադրանքների և սեմինարների ձևով` բուհի մշակած ծրագրերով, հաշվի առնելով բուհի մասնագիտական առանձնահատկությունները, դասախոսների հետազոտական ուղղվածությունը և հակումները, որոնք կապահովեն կրթաբլոկի դասընթացների թեմատիկայի լուսաբանումը` ուսանողների մասնագիտական կողմնորոշմանը համապատասխան,

. սահմանել ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ), ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸԲ) կրթաբլոկներում ընդգրկված դասընթացների առանձին բաժինների դասավանդման անհրաժեշտ խորությունը` կրթաբլոկների դասընթացների ուղղվածությանը համապատասխան և մասնագիտության առանձնահատկությունների հաշվառմամբ: ԸԲ կրթաբլոկում պարտադիր է «Քաղ, պաշտպանություն և արտակարգ իրավիճակների հիմնահարցեր» առարկայի դասավանդումը: Բուհական բաղադրիչներին առանձնացված ժամաքանակները բուհի հայեցողությամբ կարող են օգտագործվել հանրապետական բաղադրիչներում ընդգրկված դասընթացների ավելի խորը դասավանդման համար, իրականացնել 311112 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում» մասնագիտությամբ

________________________________________________________

        դասիչ, մասնագիտության անվանում

տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագիրը կրճատված

_________________________

որակավորման աստիճան ժամկետով` համապատասխան ուղղվածության միջին կամ բարձրագույն մասնագիտական կրթություն ունեցող ուսանողների համար: ՈՒսուցման ժամկետների կրճատումը կատարվում է մասնագիտական կրթության նախորդ աստիճանում ուսանողների ձեռք բերած գիտելիքների, ունակությունների և հմտությունների հիման վրա: Այդ դեպքում ուսուցման տևողությունը 2 (երկու) տարուց պակաս չպետք է լինի: Կրճատված ժամկետով ուսուցումը թույլ է տրվում նաև այն անձանց, որոնց կրթական մակարդակը և բացառիկ ընդունակությունները հիմք են նման ուսուցում իրականացնելու համար,

. առանձին դեպքերում, մասնագիտությունների պետական կրթական չափորոշիչները մշակող ԿԳՆ գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված 311104 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում» մասնագիտության

________________________________________________________

          դասիչ, մասնագիտության անվանում

համար բուհերն իրավունք ունեն մինչև 20%-ի սահմանում փոփոխել ընդհանուր մասնագիտական դասընթացների (ԸՄԴ) կրթաբլոկի ժամաքանակը, իսկ առանձին դասընթացները` մինչև 40%-ի սահմաններում:

 

6.2. ՈՒսումնական գործընթացի կադրային ապահովման պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ապահովվի գիտամանկավարժական կադրերով, որոնք, որպես կանոն, ունեն դասընթացների դասավանդման ուղղվածությանը համապատասխանող բազային կրթություն (առնվազն դիպլոմավորված մասնագետի կամ մագիստրոսի) և հետևողականորեն զբաղվում են հետազոտական և գիտամեթոդական գործունեությամբ: հատուկ մասնագիտացնող դասընթացներ դասավանդող դասախոսները, որպես կանոն, պետք է ունենան գիտական աստիճան (գիտական կոչում) և/կամ համապատասխան գործունեության ոլորտում աշխատանքի փորձ:

Գիտական աստիճան և կոչում ունեցող դասախոսները պետք է կազմեն պրոֆեսորադասախոսական կազմի 50%-ից ոչ պակասը:

Հիմնական հաստիքային դասախոսները և 0.25 հաստիքից բարձր ձևակերպված համատեղողները նույնպես պետք է կազմեն ընդհանուրի 50%-ից ոչ պակասը:

 

6.3. ՈՒսումնական գործընթացի ուսումնամեթոդական ապահովման պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացումը պետք է ներառի ուսանողների կողմից մասնագիտական դասընթացների լաբորատոր, գործնական (սեմինար) աշխատանքների կատարում, ներառյալ որպես պարտադիր բաղադրիչ` անհատական համակարգիչներով կիրառական ծրագրային փաթեթների օգտագործմամբ գործնական առաջադրանքների կատարում: Պարտադիր պահանջ է նաև անհրաժեշտ ինֆորմացիոն բազայի ստեղծումը, որն ապահովում է բարձրորակ մասնագետի պատրաստումը և ուսանողի մուտքը տարբեր ինֆորմացիոն աղբյուրներ, ներառյալ Internet-ը:

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրերի իրականացումը պետք է ապահովվի յուրաքանչյուր ուսանողի մուտքով դեպի գրադարանային ֆոնդեր և տվյալների բազաներ, որոնք ըստ բովանդակության` համապատասխանում են հիմնական կրթական ծրագրով նախատեսված դասընթացների լրիվ ցանկին, նույն դասընթացների բաղադրիչներին (դասախոսություններ, գործնական, սեմինար և լաբորատոր պարապմունքներ, կուրսային և դիպլոմային աշխատանքների խորհրդատվություն, պրակտիկաների ծրագրեր) նվիրված մեթոդական ձեռնարկների և ցուցումների առկայությամբ, ինչպես նաև տեսալսողական, բազմամիջավայրային նյութերով և ցուցադրական ձեռնարկներով:

Բուհի գրադարանը պետք է հագեցված լինի մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթացների ուսումնամեթոդական համալիրներով, մասնագիտության նորմատիվ-իրավական ակտերով, տեղեկատու գրականությամբ և չափորոշիչներով:

 

6.4. ՈՒսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման պահանջները

Տնտեսագիտության բակալավրի պատրաստման հիմնական կրթական ծրագրի

__________________________

որակավորման աստիճան իրականացնող բուհը պետք է ունենա նյութատեխնիկական բազա, որը համապատասխանում է գործող սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հակահրդեհային կանոններին, ապահովում է օրինակելի ուսումնական պլաններով նախատեսված լաբորատոր, սեմինար, գործնական պարապմունքների և միջդասընթացային պատրաստման բոլոր ձևերի և ուսանողների հետազոտական աշխատանքների կատարումը:

 

6.5. Պրակտիկայի կազմակերպման պահանջները

ՈՒսուցման ընթացքում առանձին մասնագիտական դասընթացների և ընտրած մասնագիտացման գծով գործնական ունակությունների, ապագա աշխատավայրում հմտություններ և փորձառումներ ձեռք բերելու նպատակով բնագավառի կազմակերպաիրավական տարբեր ձևերի կազմակերպություններում, հիմնարկներում և հաստատություններում կազմակերպվում են ուսանողների ուսումնական և արտադրական (նախադիպլոմային) պրակտիկաներ:

ՈՒսանողի նախադիպլոմային պրակտիկան մասնագիտության ուսումնական պլանի պարտադիր բաղադրիչն է, որի կազմակերպման և իրականացման պատասխանատուն բուհն է: Նախադիպլոմային պրակտիկան կազմակերպվում է այն հաշվով, որպեսզի շրջանավարտը կարողանա այդ ընթացքում ստացած փորձառությունը օգտագործել իր դիպլոմային աշխատանքը ձևավորելիս: Եթե շրջանավարտը ուսուցումը համատեղում է աշխատանքի հետ, բուհն իրավունք ունի թույլատրել աշխատավայրում պրակտիկայի անցկացումը, եթե շրջանավարտի աշխատանքի բնույթը համապատասխանում է բուհում ուսումնառած մասնագիտությանը:

Պրակտիկան կարող է կազմակերպվել նաև որոշակի կազմակերպությունում` նախատեսված կազմված անհատական ծրագրով, եթե շրջանավարտը նույն կազմակերպությունում պաշտոն է զբաղեցնում:

Արտադրական պրակտիկայի տեղերի բացակայության դեպքում բուհը (ֆակուլտետը) այն կազմակերպում է սեփական նյութատեխնիկական բազայի վրա, եթե այն հագեցված է ժամանակակից սարքավորմամբ և ծրագրային միջոցներով:

 

6. 311112 - «ԱԳՐՈՊԱՐԵՆԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ» _______________________________________________________

դասիչ, մասնագիտության անվանում

ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՄԲ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՊԱՏՐԱՍՏՄԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

7.1. Շրջանավարտը պետք է կարողանա լուծել

Սույն պետական կրթական չափորոշիչի թ. 1.2 կետում նշված որակավորմանը համապատասխանող խնդիրները:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է.

ա) հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական գիտելիքների բնագավառում`

. իմանա ՀՀ Սահմանադրության հիմնադրույթները և իր բնագավառի օրենքները,

. ազատ տիրապետի մասնագիտական հայոց լեզվին (գրավոր և բանավոր) և հաղորդակցվի երկու օտար լեզուներով,

. ունենա պատկերացում առողջ կենսակերպի մասին, տիրապետի ֆիզիկական կատարելագործման ունակություններին և հմտություններին,

. գիտենա հայ ժողովրդի պատմությունը և արդի շրջանի քաղաքագիտական զարգացումները,

. ծանոթ լինի համաշխարհային մշակույթին, տիրապետի վարվելաձևի կուլտուրային, իմանա դրա էթիկական և իրավական նորմերը, որոնք կարգավորում են մարդու և հասարակության, մարդու և շրջակա միջավայրի հարաբերությունները,

. գիտենա հոգեբանության և մանկավարժության տարրերը,

. ծանոթ լինի ժամանակակից փիլիսոփայական ուղղություններին, գիտենա կեցության մասին գիտության հիմնադրույթները, նյութականի և վերացականի հասկացությունները, մատերիայի կազմակերպման ձևերը, հետևի սոցիալական գլոբալ զարգացումներին,

. գիտենա տնտեսագիտության տեսության հիմնադրույթները, պատմությունը, զարգացման մեխանիզմները, մակրո- և միկրոտնտեսության օրենքները, անցումային շրջանի տնտեսության առանձնահատկությունները,

 

բ) բնագիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում`

. ծանոթ լինի ժամանակակից բնագիտության հիմնական սկզբունքներին և հայեցակարգերին, բնապահպանական գլոբալ և տարածքային հիմնախնդիրներին,

. տիրապետի մաթեմատիկայի հիմնական բաժիններին, հավանականությունների տեսության և մաթ. վիճակագրության մեթոդներին, մաթեմատիկական մոդելավորման եղանակներին, որոնք օգտագործվում են ֆինանսատնտեսական բնագավառի խնդիրների լուծման համար,

. տիրապետի ինֆորմացիայի հավաքման, պահպանման և մշակման համակարգչային մեթոդներին և կարողանա օգտագործել ժամանակակից ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաներ,

 

գ) մասնագիտական գործունեության բնագավառում`

. ունենա համակարգային պատկերացում ՀՀ և համաշխարհային տնտեսության կառուցվածքի և զարգացման միտումների մասին,

. հասկանա արդի աշխարհում տնտեսական գործընթացների բազմազանությունը և դրանց կապը հասարակական գործընթացների հետ,

. կարողանա իր գործունեությունում օգտագործել ստացած գիտելիքները կազմակերպությունների տնտեսության, մենեջմենթի և մարքեթինգի, վիճակագրության, համաշխարհային տնտեսագիտության և վերլուծության, հաշվապահական հաշվառման, հաշվետվության և աուդիտի, դրամի, բանկերի, արժեթղթերի շուկայի, ապահովագրման, հարկերի և հարկավորման, ներդրումների և այլ բնագավառներում,

. գիտենա դրամավարկային կարգավորման կազմակերպման հիմունքները, դրամաշրջանառության տարբեր մասերի միջև փոխադարձ կապի, դրամային և առևտրային շրջանառության, բանկային և բորսային գործի հիմունքները, ապահովագրման և հարկավորման կազմակերպման, պետական և մունիցիպալ ֆինանսների հիմունքները,

. պատրաստ լինի մասնագիտական գործունեության` ֆինանսավարկային համակարգի և տնտեսական ոլորտի կազմակերպություններում, ներառյալ արտաքին տնտեսական ոլորտը,

. կարողանա ինքնուրույն աշխատել ոչ ստանդարտ իրավիճակներում վերլուծական մոտեցում պահանջող պաշտոններում, լուծել ոչ ստանդարտ խնդիրներ, կանխագուշակել դրամային և ֆինանսավարկային ոլորտների տնտեսական գործընթացները,

. լուծի որոշակի իրավիճակային խնդիրներ` կիրառելով ֆինանսաբանկային ոլորտը կանոնակարգող իրավական նորմեր,

. որոշակի օրինակների վրա հաշվարկի բանկերի և վարկային կազմակերպությունների հիմնական տնտեսական նորմատիվները,

. կազմակերպության կամ բանկի ֆինանսատնտեսական հաշվետվության հիման վրա կատարի դրանց ֆինանսատնտեսական գործունեության վերլուծություն,

. տեսնի ֆինանսավարկային հարաբերությունների զարգացման և իր մասնագիտական գործունեության հեռանկարները,

. լինի մրցունակ, ունենա գիտելիքներ հարակից բնագավառներում,

. կարողանա գիտականորեն կազմակերպել իր աշխատանքը:

 

Տնտեսագիտության բակալավրի հատուկ պատրաստությանը վերաբերվող պահանջները

__________________________

որակավորման աստիճան սահմանում է տվյալ մասնագիտացումն առաջադրող բուհը` ՀՀ ԿԳՆ պետական կրթական չափորոշիչները մշակող գիտամեթոդական հանձնաժողովի հետ համաձայնեցրած, որոնք ՀՀ ԿԳՆ-ում մասնագիտացումը հաստատելուց հետո միասնական են դառնում այլ բուհերի համար, բխում են մասնագիտացման կրթաբլոկի բովանդակությունից և տվյալ մասնագիտացմամբ մասնագետներ պատվիրած կազմակերպության գործառնություններից:

Նշված փորձառնությունները ներառում են`

. հետազոտական աշխատանք վարելու, վերացական տրամաբանական մտածողության, ինդուկցիայի և դեդուկցիայի մեթոդները կիրառելու և քննադատական վերլուծության ունակություններ,

. անծանոթ պայմաններում առաջացած ոչ կոնստրուկտիվ հիմնահարցերի բացահայտման, հաղթահարման և վերջնական լուծման, սեղմ ժամանակացույցով աշխատանքներ կազմակերպելու ընդունակություն,

. մասնագիտական գործունեության բնագավառում նորամուծությունների նկատմամբ ընկալունակության ցուցաբերում:

Բակալավրի` մարդկանց հետ աշխատելու փորձառությունը ենթադրում է նրա ունակությունները`

. այլ մարդկանց հետ փոխգործակցելու, կոլեկտիվում նրանց հետ հաղորդակցվելու,

. խնդիրներ ձևավորելու և դրանք ենթականերին պատվիրակելու,

. մարդկանց ստեղծագործական աճի ձգումը խրախուսելու և զարգացումն ապահովելու,

. ծագած տարաձայնությունները և բախումները լուծելու,

. տարբեր զարգացման և մտավոր մակարդակի տեր մարդկանց հետ համագործակցելու,

. մասնագիտական հարցերի շրջանակներում ընդունելի որոշումների հասնելու նպատակով բանակցություններ վարելու,

. տարաբնույթ և տարասեռ մշակութային միջավայրերում աշխատելու և այլն:

Բակալավրի` ինֆորմացիայի հետ աշխատելու փորձառությունը պահանջում է պարտադիր հմտություններ`

. պաշտոնական և ոչ պաշտոնական իրավիճակներում սեփական կարծիքը գրավոր և բանավոր ձևերով շարադրելու, քննարկելու և գործուն կարգով պաշտպանելու,

. լեզվային և մշակութային տարբերությունների հաշվառմամբ գրավոր ինֆորմացիան լսելու և վերլուծորեն ընկալելու,

. բանավոր, տպագրված և էլեկտրոնային աղբյուրներից ստացված ինֆորմացիան որոնելու, ստանալու, համակարգելու, գրավոր ձևակերպելու և օգտագործելու:

Ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների օգտագործման գծով բակալավրը պետք է ծանոթ լինի տվյալների մշակման երկուսից ոչ պակաս համակարգերի, անհատական համակարգչային և բազմաօգտագործման տեղային ցանցային համակարգերին, ինչպես նաև կարողանա կատարել ինֆորմացիայի որոնում տվյալների ցանցային բազաներում (www), օգտվել էլեկտրոնային փոստից, տվյալների բազաների փաթեթից:

 

Տնտեսագիտության բակալավրը պետք է հասկանա իր մասնագիտության էությունը և

__________________________

որակավորման աստիճան սոցիալական նշանակալիությունը, իր որակավորման շարունակական բարձրացման անհրաժեշությունը հետբուհական և լրացուցիչ կրթություն ստանալ կամ էլ նոր գիտելիքների ինքնուրույն տիրապետման միջոցով:

 

7.2. Բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորման պահանջները

7.2.1. 311112 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում»

_________________________________________________________

                     դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի եզրափակիչ պետական որակավորումը

_________________________

                  որակավորման աստիճան

ներառում է ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը և պետական քննությունը, որոնք թույլ են տալիս բացահայտելու շրջանավարտի տեսական պատրաստությունը մասնագիտական խնդիրների լուծման բնագավառում:

 

7.2.2. Բակալավրի ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքին ներկայացվող պահանջները.

311112 - «Ագրոպարենային համակարգի ֆինանսների կառավարում»

_________________________________________________________

               դասիչ, մասնագիտության անվանում

մասնագիտությամբ տնտեսագիտության բակալավրի ավարտական որակավորման

_________________________

                   որակավորման աստիճան

(դիպլոմային) աշխատանքն ավարտուն մի մշակում է, որը կատարվում է մասնագիտության ուսումնական պլանին համապատասխան և նպատակ ունի համակարգել, ամրապնդել և ընդլայնել շրջանավարտի տեսական և գործնական գիտելիքները ֆինանսների և վարկի, հարկերի և հարկման, ապահովագրման, ֆինանսական մենեջմենթի, բանկային գործի, արժեթղթերի շուկայի, ինչպես նաև հարակից ոլորտներում:

Բովանդակային առումով ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքը պետք է`

. ներկայացվի որպես բնագավառի հիմնահարցերից մեկին վերաբերող տեսական, վերլուծական, սոցիալ-տնտեսագիտական, փորձարարական հետազոտություն, որում շրջանավարտը բացահայտում է իր տեսական գիտելիքները և գործնական ունակությունները, որոնք թույլ են տալիս իրեն ինքնուրույն լուծելու մասնագիտական բնույթի խնդիրներ,

. ցույց տա շրջանավարտի կողմից գիտական-համակարգային վերլուծության մեթոդների յուրացման աստիճանը, ունակությունը կատարելու տեսական ընդհանրացումներ և գործնական եզրակացություններ, հիմնավորված առաջարկություններ և երաշխավորություններ բնագավառի հիմնահարցերի լուծման կատարելագործման վերաբերյալ,

. կրի ստեղծագործական բնույթ` հավաստի վիճակագրական տվյալների օգտագործմամբ,

. բացահայտի շրջանավարտի պատրաստության աստիճանը ինքնուրույն աշխատելու ՀՀ արդի տնտեսության պայմաններում,

. համապատասխանի նյութի տրամաբանված և հստակ շարադրման պահանջներին և հենվի հավաստի փաստերի վրա,

. արտացոլի շրջանավարտի ունակությունը օգտագործել տեղեկատվության որոնման, ընտրության, համակարգման և մշակման արդի մեթոդները, աշխատել բնագավառի նորմատիվա-իրավական ակտերի հետ,

. ձևավորված լինի հրատարակչական արդի նորմատիվներին և պահանջներին համապատասխան, ունենա հետազոտական աշխատանքի հաշվետվությանը բնորոշ կառուցվածք և 60-70 էջ համակարգչային շարվածքի ծավալ:

Ավարտական որակավորման (դիպլոմային) աշխատանքների թեմատիկան սահմանում է մասնագիտացնող ամբիոնը: Թեմատիկայում պարտադիր կարգով պետք է ներառվեն ֆինանսների և վարկերի ոլորտի առաջնահերթ ու հրատապ հարցեր, հաշվի առնելով բուհի (ֆակուլտետի) ընտրած մասնագիտացումները և ընտրովի դասընթացների բովանդակությունը ըստ կրթաբլոկների:

 

7.2.3. Պետական քննությանը ներկայացվող պահանջները.

Եզրափակիչ որակավորման (պետական) քննության բովանդակությունը, անցկացման ձևը և ուսանողների գիտելիքների գնահատման չափանիշները սահմանում է բուհը (ֆակուլտետը) և հաստատվում բուհի գիտական խորհրդում: Նրանում պարտադիր կարգով ներառվում են հարցեր մասնագիտության հետևյալ հիմնական ուսումնական դասընթացներից`

1-ին համալիր քննություն

. Ագրոպարենային համակարգի ձեռնարկությունների ֆինանսներ

. Դրամաշրջանառություն վարկեր և բանկեր

2-րդ համալիր քննություն

. Ֆինանսական մենեջմենթ

. Բանկային մենեջմենթ

. Արժեթղթերի շուկա և բորսային գործ

. Հաշվապահական հաշվառում

 

ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՊԼԱՆ

 

    Մասնագիտությունը`                311112 - Ագրոպարենային համակարգի

                                     ֆինանսների կառավարում

 

    Որակավորումը, անվանումը`         Տնտեսագիտության բակալավր

 

ՈՒսուցման նորմատիվային ժամկետը` 4 տարի 8 ամիս

 

    ՈՒսուցման ձևը`                   առկա

 

I ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԳՐԱՖԻԿ

 

II Ժամանակի բյուջեի ամփոփված տվյալները (շաբաթներով)

.________________________________________________________________

|Կուր|Սեպտեմ- |Հոկտեմբեր |Նոյեմբեր   |Դեկտեմբեր     |Հունվար    |

|սը  |բեր     |          |           |              |           |

|_______________________________________________________________|

|                                 ՇԱԲԱԹՆԵՐ                      |

|_______________________________________________________________|

|    |1 |2|3|4|5|6 |7|8|9|10|11|12|13|14|15|16|17|18|19|20|21|22|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I|17| | | | |  | | | |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II|17| | | | |  | | | |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |::|::|::| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV|17| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =|

|____|__|_|_|_|_|__|_|_|_|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V|14| | | | |  | | | |  |  |  |  |  |::|::|::| =| =| +| +| +|

.________________________________________________________________

 

._____ ________________________________________________________________

|Կուր| |Փետրվար    |Մարտ       |Ապրիլ      |Մայիս         |Հունիս     |

|սը  | |           |           |           |              |           |

|_____ _______________________________________________________________|

|                          ՇԱԲԱԹՆԵՐ                                   |

|_____ _______________________________________________________________|

|    | |23|24|25|26|27|28|29|30|31|32|33|34|35|36|37|38|39|40|41|42|43|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   I| | =|17|  |  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  II| | =|17|  |  |  |  |  |  |  | 0|  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

| III| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|  IV| |17|  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  |::|::|::| x|

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|__|

|   V| | +| +|//|//|II|II|II|II|II|II|II|II|  |  |  |  |  |  |  |  |  |

._____ ________________________________________________________________

 

._____ ____________________________________________________________

|Կուր| |Հուլիս     |Օգոստոս       |Տեսա- |Քննա-|ՈՒս. |Արտ. |Նախա- |

|սը  | |           |              |կան   |շրջան|պրակ-|պրակ-|դիպլ. |

|_____ ___________________________|ուսու-|     |տիկա |տիկա |պրակտ.|

|               ՇԱԲԱԹՆԵՐ          |ցում  |     |     |     |      |

|_____ ___________________________|      |     |     |     |      |

|    | |44|45|46|47|48|49|50|51|52|      |     |     |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   I| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  II| |::| =| =| =| =| =| =| =| =|  34  |  6  |  2  |     |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

| III| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|  IV| | x| x| x| x| =| =| =| =| =|  34  |  6  |     |  5  |      |

|____| |__|__|__|__|__|__|__|__|__|______|_____|_____|_____|______|

|   V| |  |  |  |  |  |  |  |  |  |  14  |  3  |     |     |  5   |

._____ ___________________________|______|_____|_____|_____|______|

| 150  | 27  |  4  | 10  |  5   |

.________________________________

 

._____  _______________________.

|Կուր|  |Ամփոփ. |Արձա-|Ընդամենը|

|սը  |  |ատեստ.,|կուրդ|        |

|_____  |ավարտ. |     |        |

|       |որակ.  |     |        |

|_____  |աշխ.   |     |        |

|    |  |թեզ    |     |        |

|____|  |_______|_____|________|

|   I|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  II|  |       | 10  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

| III|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|  IV|  |       |  7  |   52   |

|____|  |_______|_____|________|

|   V|  |  10   |  2  |   34   |

._____  |_______|_____|________|

|  10   | 36  |  242   |

.______________________.

 

[] Տեսական ուսուցում

[::] Քննաշրջան

[0] ՈՒսումն. պրակտ.

[x] Արտադր. պրակտ.

[+] Նախադիպլ. պրակտ.

[=] Արձակուրդ

[//] Ամփոփիչ ատեստավորում

[II] Ավարտական որակավորման աշխատանքի թեզ

 

.______________________________________________________________________

|                   III ՈՒսումնական գործընթացի պլան                   |

|_____________________________________________________________________|

|հ/|առար|առարկայի անվանումը    |կրե-|շաբա-|ընդհանուր|   Որից (ժամ)    |

|հ |կայի|                      |դիտ-|թական|ժամաքա-  |_________________|

|  |ծած-|                      |ների|ժամա-|նակը     |դասա-|լաբո-|գործ-|

|  |կագի|                      |թիվը|քանա-|         |խոսու|րատոր|նական|

|  |րը  |                      |    |կը   |         |թյուն|     |     |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|1 |  2 |        3             | 4  |  5  |    6    |  7  |  8  |  9  |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 1-ին կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -1| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 1       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 1     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ - 1          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-1          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 1        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Բուսաբուծական         | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |արտադրանքի            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտադրության տեխն     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Այգեպտղաբուծություն   | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անասնաբուծական        | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |արտադրանքի            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտադրության տեխն.    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծ. արտադր.    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ. տեխնոլոգիա` 0,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուծ. արտադր.   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |արտ. տեխնոլոգիա` 0,5  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 1-ին         | 28 |  29 | 493+36* | 204 | 153 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         1-ին տարի, 2-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա-2 | -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Հայ ժողովրդի          | 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |պատմություն - 2       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հայոց լեզու և         | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |գրականություն - 2     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ռուսաց լեզու և  խոսքի | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|  |    |մշակույթ -2           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Օտար լեզու-2          | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Բարձրագույն           | 6  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |մաթեմատիկա - 2        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Գյուղատնտեսական       | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենաներ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Բուսաբուծ. մթ.        | 2  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |պահպանման և  վերամշակ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Անասնաբուծ. մթ.       | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |պահպանման և  վերամշակ.|    |     |         |     |     |     |

|  |    |տեխնոլոգիա            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բուսաբուծ. մթ. պահպ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  վերամշ. տեխնոլոգիա`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Անասնաբուծ. մթ. պահ.  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |և  վերամշ. տեխնոլոգիա`|    |     |         |     |     |     |

|  |    |0,5 շաբաթ             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 26 |  28 | 476+36* | 187 | 153 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         2-րդ տարի, 3-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -3| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 3        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Փիլիսոփայություն      | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Տնտեսագիտության       | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |տեսություն - 3        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ինֆորմատիկա           | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Վիճակագրություն - 1   | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆինանսների ընդհանուր  | 5  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |տեսություն            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Հաշվապահական          | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |հաշվառում - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ինֆորմատիկա` 1 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 2-րդ         | 28 |  29 | 493+36* | 221 |  85 | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|          2-րդ տարի, 4-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Ֆիզիկական կուլտուրա -4| -  |  2  |    34   |     |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Օտար լեզու - 4        | 2  |  2  |    34   |     |  34 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Մշակութաբանություն    | 2  |  2  |    34   |  34 |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Երկրագործության       | 3  |  3  |    51   |  34 |  17 |     |

|  |    |հիմունքներ            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Բյուջետային համակարգ  | 5  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Վիճակագրություն - 2   | 5  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Հաշվապահական          | 4  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |հաշվառում - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Մարքեթինգ             | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Դրամաշրջանառություն,  | 3  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |վարկեր և  բանկեր - 1  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|10|    |Գյուղատնտեսության     | 2  |  2  |    34   |  17 |  17 |     |

|  |    |մեքենայացում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |ՈՒսումնական պրակտիկա` | 1  |     |   36 *  |     |     |     |

|  |    |1 շաբաթ, որից         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Մարքեթինգ` 0.5 շաբաթ  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Գյուղատնտեսության     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մեքենայացում` 0.5     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 4-րդ         | 31 | 30  | 510+36* | 255 |  68 | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 5-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղաքագիտություն      | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Ագրոէկոլոգիա և  շրջակա| 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |միջավայրի             |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պահպանություն         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Էկոնոմետրիկա          | 5  |  5  |    85   |  34 |     |  51 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |ՀՀ արտադրողական ուժերի| 2  |  2  |    34   |  17 |     |  17 |

|  |    |տեղաբաշխում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ագր. համակարգի        | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ֆինանսներ - 1         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Կենսագործունեության   | 3  |  3  |    51   |  17 |  34 |     |

|  |    |անվտանգություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Դրամաշրջանառություն,  | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |վարկեր և  բանկեր - 2  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|8 |    |Ագրարային էկոնոմիկա   | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|9 |    |Աշխատանքի էկոնոմիկա   | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 5-րդ         | 29 | 29  |   493   | 272 |  34 | 187 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         3-րդ տարի, 6-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Քաղ. պաշտպան. և       | 4  |  3  |    51   |  17 |  17 |  17 |

|  |    |անվտանգ. արտակարգ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |իրավիճակ.             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Աշխատանքի             | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |կազմակերպումը ԱՊԱ     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպություն.     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հաշվապահական          | 4  |  4  |    68   |  34 |     |  34 |

|  |    |հաշվառումը բանկերում  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ագր. համակարգի        | 4  |  3  |    51   |  17 |     |  34 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ֆինանսներ - 2         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Կազմակերպ.            | 7  |  6  |    102  |  51 |     |  51 |

|  |    |ֆինանսա-տնտեսական     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տեղեկատվական          | 4  |  4  |    68   |  34 |  34 |     |

|  |    |տեխնոլոգ. համակարգեր  |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Տնտեսագիտական         | 3  |  3  |    51   |  34 |     |  17 |

|  |    |սոցոլոգիա             |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ագր. համակարգի        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպ. ֆինանսներ` |    |     |         |     |     |     |

|  |    |2 շաբաթ               |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հաշվապահական          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հաշվառում` 1 շաբաթ    |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կազմ.                 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |ֆինանսա-տնտեսական     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն` 2     |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 6-րդ         | 34 |  26 | 442+150*| 221 |  51 | 170 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 7-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Իրավագիտություն       | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Գյուղատնտեսական       | 5  |  5  |   85    |  51 |     |  34 |

|  |    |արտադրության          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կազմակերպում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |ԱՊՀ զարգացման         | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |կանխատեսում և         |    |     |         |     |     |     |

|  |    |պլանավորում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բանկային մենեջմենթ - 1| 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Շուկայական տնտեսության| 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |պետական կարգավորում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Տնտեսական             | 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |գործունեության        |    |     |         |     |     |     |

|  |    |վերլուծություն        |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ֆինանսական մենեջմենթ  | 5  |  5  |    85   |  51 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 7-րդ         | 30 | 29  |   493   | 272 |     | 221 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         4-րդ տարի, 8-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 17

|______________________________________________________________________

|1 |    |Աուդիտ                | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Տնտեսամաթեմատիկական   | 7  |  5  |    85   |  34 |  51 |     |

|  |    |մեթոդներ և            |    |     |         |     |     |     |

|  |    |մոդելավորում          |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Հարկեր և  հարկային    | 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Բանկային մենեջմենթ - 2| 5  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |Ֆինանսական և  բանկային| 3  |  3  |   51    |  34 |     |  17 |

|  |    |վիճակագրություն       |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Անշարժ գույքի կադաստր | 3  |  3  |   51    |  34 |  17 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ինվեստիցիաների        | 4  |  4  |   68    |  34 |     |  34 |

|  |    |տնտեսական գնահատում   |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Արտադրական պրակտիկա` 5| 5  |     |  150 *  |     |     |     |

|  |    |շաբաթ, որից           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հաշվապահական          |    |     |         |     |     |     |

|  |    |հաշվառում բանկերում` 1|    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Հարկեր և  հարկային    |    |     |         |     |     |     |

|  |    |քաղաքականություն` 2   |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Բանկային մենեջմենթ` 2 |    |     |         |     |     |     |

|  |    |շաբաթ                 |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 8-րդ         | 34 | 26  | 442+150*| 238 |  68 | 136 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|         5-րդ տարի, 9-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 14

|______________________________________________________________________

|1 |    |Միջազգային տնտեսական  | 5  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |հարաբերություններ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|2 |    |Էլեկտրոնային կոմերցիա | 3  |  3  |   42    |  14 |  28 |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|3 |    |Արժեթղթերի շուկա և    | 5  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |բորսային գործ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|4 |    |Ֆինանսական իրավունք   | 3  |  3  |   42    |  28 |     |  14 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|5 |    |ԱՊՀ                   | 5  |  5  |   70    |  42 |     |  28 |

|  |    |կազմակերպությունների  |    |     |         |     |     |     |

|  |    |կառավարում            |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|6 |    |Հարկեր և  հարկային    | 3  |  3  |   42    |  28 |     |  14 |

|  |    |քաղաքականություն      |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|7 |    |Ապահովագրական գործ    | 4  |  4  |   56    |  28 |     |  28 |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը 9-րդ         | 28 |  28 |   392   | 224 |  28 | 140 |

|  |    |կիսամյակում           |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Կամընտրային առարկաներ |    |     |         |     |     |     |

|______________________________________________________________________

|                5-րդ տարի, 10-րդ կիսամյակ, շաբաթների թիվը` 15

|______________________________________________________________________

|  |    |Նախադիպլոմային        |  4 |     |         |     |     |     |

|  |    |պրակտիկա` 5 շաբաթ     |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ամփոփիչ ատեստավորում  |  2 |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ավարտական որակավորման |  6 |     |         |     |     |     |

|  |    |աշխատանքի թեզ         |    |     |         |     |     |     |

|__|____|______________________|____|_____|_________|_____|_____|_____|

|  |    |Ընդամենը              | 280|     |4234+564*|2094 | 640 |1500 |

|  |    |                      |    |     |         |     |     |     |

|_______|_____________________________________________________________|

|       |Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաները *                            |

|       |                                                             |

|       |ԱՊՀ կազմակերպությունների ֆինանսներ                           |

|       |                                                             |

|       |Հաշվապահական հաշվառում                                       |

|       |                                                             |

|       |Դրամաշրջանառություն, վարկեր և  բանկեր                        |

.___    ._____________________________________________________________.

 

.___  __________________________________.

|                                       |

|___  __________________________________|

|հ/|  |կուր-|հաշվար- |անհատական|ստուգման|

|հ |  |սային|կագրաֆի-|և  ինք-  |ձևը     |

|  |  |նախա-|կական   |նուրույն |        |

|  |  |գիծ  |աշխատանք|աշխատանք |        |

|  |  |(աշխա|        |         |        |

|  |  |տանք)|        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|1 |  | 10  |   11   |   12    |   13   |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   377   | 9 ստ., |

|  |  |     |        |         | 1 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    78   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |     9   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   334   | 8 ստ., |

|  |  |     |        |         | 2 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   377   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  | Կ/Ն |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|10|  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   450   | 6 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    26   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|8 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|9 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   377   | 5 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  | Կ/Ա |        |    69   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    39   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    69   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  | Կ/Ա |        |    108  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   428   | 4 ստ., |

|  |  |     |        |         | 3 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    52   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    65   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  1  |        |   407   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  | Կ/Ն |        |    101  |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  | Կ/Ա |        |    82   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    39   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    52   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  2  |        |   404   | 3 ստ., |

|  |  |     |        |         | 4 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|1 |  |     |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|2 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|3 |  |     |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|4 |  |     |        |    48   |   ստ.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|5 |  |     |        |    80   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|6 |  |     |        |    48   |  քնն.  |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|7 |  |     |        |    64   |  քնն.  |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |   448   | 2 ստ., |

|  |  |     |        |         | 5 քնն. |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|___  __________________________________|

|                                       |

|___  __________________________________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |     |        |         |        |

|  |  |     |        |         |        |

|__|  |_____|________|_________|________|

|  |  |  7  |        |   3602  | 43 ստ.,|

|  |  |     |        |         | 32 քնն.|

|___  __________________________________|

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

|                                       |

.___  __________________________________.

 

* Ծանոթություն - Ամփոփիչ ատեստավորման առարկաների ցանկը սահմանված կարգով ենթակա է փոփոխության