Սեղմել Esc փակելու համար:
ՀՀ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔԻ 400-ՐԴ, 428...
Քարտային տվյալներ

Տեսակ
Գործում է
Ընդունող մարմին
Ընդունման ամսաթիվ
Համար

ՈՒժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
ՈՒժը կորցնելու ամսաթիվ
Ընդունման վայր
Սկզբնաղբյուր

Ժամանակագրական տարբերակ Փոփոխություն կատարող ակտ

Որոնում:
Բովանդակություն

Հղում իրավական ակտի ընտրված դրույթին X
irtek_logo
 

ՀՀ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔԻ 400-ՐԴ, 428-ՐԴ ԵՎ 429-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԻ ԵՎ ՀՀ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐՈՒԹ ...

 

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

 

    ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական       Քաղաքացիական գործ թիվ ԵՔԴ/0604/02/08

    դատարանի որոշում                                              2009 թ.

Քաղաքացիական գործ թիվ ԵՔԴ/0604/02/08

Նախագահող դատավոր` Ն. Հովսեփյան

Դատավորներ` Ա. Մկրտչյան

Ն. Բարսեղյան

 

ՈՐՈՇՈՒՄ ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

 

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական

պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)

 

    նախագահությամբ                            Ս. Սարգսյանի

    մասնակցությամբ դատավորներ                 Վ. Ավանեսյանի

                                              Վ. Աբելյանի

                                              Ս. Անտոնյանի  

                                              Մ. Դրմեյանի

                                              Ե. Խունդկարյանի

 

2009 թվականի սեպտեմբերի 18-ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով «Իրավագարանտ» ՍՊԸ-ի (այսուհետ` Ընկերություն) տնօրեն Թորգոմ Վարդանյանի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 17.04.2009 թվականի որոշման դեմ` ըստ Ընկերության, երրորդ անձ «Եվրո-Ֆինանս» ՍՊԸ-ի հայցի ընդդեմ Աշոտ Հակոբյանի, երրորդ անձ «Շենգավիթ-Ա» ՍՊԸ-ի` 42.435.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու և տոկոսներ հաշվեգրելու պահանջների մասին,

 

ՊԱՐԶԵՑ

 

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան` Ընկերությունը պահանջել է բռնագանձել Աշոտ Հակոբյանից 42.435.00 ՀՀ դրամ, ինչպես նաև ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված տոկոսներ` սկսած հայցադիմումը վարույթ ընդունելու հաջորդ օրվանից մինչև գումարը փաստացի վերադարձնելու օրը:

Երևանի քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ` Դատարան) 29.12.2008 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 17.04.2009 թվականի որոշմամբ բեկանվել է Դատարանի 29.12.2008 թվականի վճիռը և գործն ուղարկվել է նոր քննության:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Ընկերության տնօրեն Թորգոմ Վարդանյանը:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

 

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Դատարանը խախտել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 53-րդ, 131-րդ, 219-րդ և 220-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 5-րդ կետը, կիրառել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 400-րդ, 428-րդ և 429-րդ հոդվածները, որոնք չպետք է կիրառեր, խախտել է ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ և 19-րդ հոդվածները, «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածը:

Բողոք բերած անձինք նշված պնդումը պատճառաբանում են հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանը դատական ակտը վերանայում է վերաքննիչ բողոքի հիմքերի և հիմնավորումների շրջանակներում, մինչդեռ Վերաքննիչ դատարանը սույն գործով հաստատված է համարել պատասխանողի կողմից հաշվանց հայտարարելու վերաբերյալ դիրքորոշում պնդելու փաստը` չնայած նրան, որ Վերաքննիչ դատարանն ընդունել է, որ պատասխանողը մինչև դատաքննության ավարտը պահանջից (հաշվանցի հայտարարությունից) հրաժարվել է:

Վերաքննիչ դատարանը, որոշման մեջ վկայակոչելով ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 429-րդ հոդվածը, չի պատճառաբանել, թե հատկապես ինչու պետք է կիրառվի նշված նորմը` դրանով իսկ խախտելով դատական ակտի իրավական և փաստական հիմնավորվածության վերաբերյալ պահանջը:

Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ Ընկերությունը դեռևս քաղաքացիական գործի նախապատրաստական փուլում` 03.06.2008 թվականին, ցեսիայի պայմանագիրը դիմումով ուղարկել է Աշոտ Հակոբյանին, որն էլ այն ստացել է 05.06.2008 թվականին: Այդ դիմումը ստանալուց հետո Աշոտ Հակոբյանը չի վերադարձրել պահանջվող գումարը:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը խնդրել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 17.04.2009 թվականի որոշումը և օրինական ուժ տալ Դատարանի 29.12.2008 թվականի վճռին:

 

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը`

1) «Եվրո-Ֆինանս» ՍՊԸ-ի և Աշոտ Հակոբյանի միջև 01.10.2007 թվականին, 21.12.2007 թվականին և 22.01.2008 թվականին կնքված թիվ 11, թիվ 11 և թիվ 16 անտոկոս փոխառության պայմանագրերով «Եվրո-ֆինանս» ՍՊԸ-ն Աշոտ Հակոբյանին տրամադրել է 16.835.00 ՀՀ դրամ, 10.000.000 ՀՀ դրամ, 15.600.000 ՀՀ դրամ, ընդամենը` 42.435.000 ՀՀ դրամ (հատոր առաջին, գ.թ. 10-12):

Փոխառության պայմանագրի 1.1 կետի համաձայն` փոխառուն պարտավորվել է փոխառության գումարները վերադարձնել 9 տարի հետո:

Փոխառության պայմանագրի 4.1 կետով փոխառուին իրավունք է վերապահվել պահանջել վաղաժամկետ վերադարձնել փոխառության միջոցները` նախօրոք 15 օր առաջ զգուշացնելով փոխառուին:

2) 05.05.2008 թվականի «Պահանջի իրավունքը զիջելու մասին» պայմանագրով «Եվրո-ֆինանս» ՍՊԸ-ն Աշոտ Հակոբյանի նկատմամբ ունեցած 42.435.000 ՀՀ դրամ գումարի պահանջի իրավունքը փոխանցել է Ընկերությանը (հատոր առաջին գ.թ. 8-9):

3) Ընկերությունը 05.05.2008 թվականին գրավոր դիմել է Աշոտ Հակոբյանին` խնդրելով փոխառության պայմանագրի 4.1 կետի համաձայն վերադարձնել 42.435.000 ՀՀ դրամը (հատոր առաջին գ.թ. 13-14):

4) Ընկերությունը 03.06.2008 թվականին կրկին անգամ Աշոտ Հակոբյանին ներկայացված դիմումով խնդրել է` պայմանագրի 4.1 կետի պահանջներին համաձայն վաղաժամկետ վերադարձնել փոխառությամբ ստացված գումարները:

5) Աշոտ Հակոբյանը սույն գործի դատաքննության ժամանակ չի պնդել հաշվանց կատարելու հայտարարությունը (հատոր 2-րդ գ.թ. 139-140, 144):

 

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը

Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ այն հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 426-րդ հոդվածի համաձայն` պարտավորությունը լրիվ կամ մասնակի դադարում է միատեսակ հանդիպական այն պահանջի հաշվանցով, որի ժամկետը լրացել է կամ նշված չէ, կամ որոշված է պահանջի պահով: Հաշվանցի համար բավական է մեկ կողմի հայտարարությունը:

Սույն գործով Դատարանը հայցի բավարարման հիմքում դրել է կողմերի առջև առկա պահանջի իրավունքը զիջելու մասին պայմանագիրը, ինչպես նաև պատասխանողի կողմից հաշվանց կատարելու հայտարարության բացակայության փաստը:

Վերաքննիչ դատարանը Դատարանի վճռի բեկանումը պատճառաբանել է հետևյալ կերպ. «Տվյալ դեպքում կողմը հրաժարվել է իր հայտարարությունից, սակայն գրավոր ներկայացված առարկություններում հայցը մերժելու հիմնավորումներ և ապացույցներ ներկայացվել են, որոնց դատարանը պարտավոր էր անդրադառնալ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 132-րդ հոդվածի ուժով: Անդրադառնալով այդ փաստարկների և ապացույցների իրավական նշանակությանը` պարտավորության դադարման առումով Վերաքննիչ դատարանն անհրաժեշտ է համարում նշել, որ դատարանը չանդրադառնալով դրանց` թույլ է տվել դատական սխալ, քանի որ դրանց անդրադառնալու պայմաններում հնարավոր է, որ ապացուցվեր հետևյալը.

Սույն գործով հաստատված փաստերի համաձայն` Աշոտ Հակոբյանը ստանձնել էր պարտավորությունը «Եվրո-Ֆինանս» ՍՊԸ-ի հանդեպ, իսկ վերջինս էլ ավելի վաղ պարտավորություն էր ձեռք բերել «Շենգավիթ Ա» ՍՊԸ-ի նկատմամբ»: «Նշված հանգամանքները պետք է քննարկվեին դատարանի կողմից և հնարավոր է, որ դատարանը հանգեր հետևության այն մասին, որ կողմերի միջև պահանջի իրավունքի զիջման պայմանագրի հիման վրա առկա է փոխադարձ պարտավորություն` մի դեպքում պարտատեր է հայցվորը, մյուս դեպքում` պատասխանողը, և հակառակը` մի դեպքում պարտապան է հայցվորը, մյուսում` պատասխանողը»:

Վերաքննիչ դատարանը, նշելով վերոնշյալ հանգամանքների պարզման անհրաժեշտությունը, հաշվի չի առել, որ տվյալ հանգամանքները կարող էին էական նշանակություն ունենալ գործի քննության համար, եթե առկա լիներ հաշվանց կատարելու հայտարարություն: Մինչդեռ տվյալ դեպքում նման հայտարարությունը դատաքննության ընթացքում չի պնդվել:

Վճռաբեկ դատարանն իր որոշումներում անդրադարձել է դատական ակտերի իրավական հիմնավորվածության հարցին:

Վճռաբեկ դատարանը նշել է, որ յուրաքանչյուր դեպքում դատարանը պարտավոր է տալ որոշման իրավական հիմնավորումը:

Որոշման իրավական հիմնավորումը կայանում է հաստատված փաստերի և իրավահարաբերությունների նկատմամբ իրավունքի համապատասխան նորմի կամ նորմերի ընտրության և կիրառման մեջ, այն նորմի (նորմերի), որի հիման վրա դատարանը եզրակացություն է անում վիճելի իրավահարաբերության առկայության կամ բացակայության մասին:

Որոշման մեջ ոչ միայն պետք է ցույց տալ նորմատիվ ակտի այս կամ այն հոդվածը, որում ամրագրված է կիրառման ենթակա նորմը, այլ պետք է պատճառաբանվի, թե հատկապես ինչու պետք է կիրառվի հենց այդ նորմը (տե՛ս Անժելա Ղազարյանը, Արփիկ և Արմինե Գասպարյաններն ընդդեմ Շուշանիկ Սարգսյանի, Ոսկեհատ, Նունե, Հրանուշ Գասպարյանների` ժառանգական գույքը ժառանգների միջև բաժանելու պահանջի մասին ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 12.12.2007 թվականի որոշում, քաղաքացիական գործ թիվ 3-1843 (ՎԴ)):

Մինչդեռ Վերաքննիչ դատարանը սկզբնական պահանջի հաշվանցի վերաբերյալ պահանջի բացակայության պայմաններում դատական ակտի բեկանման հիմքում դրել է միատեսակ հանդիպական պահանջների հաշվանցի կատարման անհրաժեշտության վերաբերյալ ենթադրությունները:

Այսպիսով, բողոքի հիմքը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 228-րդ հոդվածի ուժով Վերաքննիչ դատարանի 17.04.2009 թվականի որոշումը բեկանելու համար:

Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործում անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-րդ հոդվածի 1-ին կետի 6-րդ ենթակետով սահմանված` առաջին ատյանի դատարանի դատական ակտին օրինական ուժ տալու` Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը հետևյալ հիմնավորմամբ.

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք: Սույն քաղաքացիական գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար: Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի նույն հոդվածով ամրագրված անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր, հետևաբար, գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից: Տվյալ դեպքում, Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտին օրինական ուժ տալը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից:

Առաջին ատյանի դատարանի դատական ակտին օրինական ուժ տալիս Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաև գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-241.2-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

 

ՈՐՈՇԵՑ

 

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 17.04.2009 թվականի որոշումը և օրինական ուժ տալ Երևանի քաղաքացիական դատարանի 29.12.2008 թվականի վճռին:

2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

 

Նախագահող`  Ս. Սարգսյան

Դատավորներ` Վ. Ավանեսյան

Վ. Աբելյան

Ս. Անտոնյան

Մ. Դրմեյան

Ե. Խունդկարյան

 

 

pin
Վճռաբեկ դատարան
18.09.2009
N ԵՔԴ/0604/02/08
Որոշում