ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ
30 սեպտեմբերի 2010 թվականի N 38
1. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՏԱՎՈՒՇԻ ՄԱՐԶՊԵՏԻ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԱՐԶԻ 2010 ԹՎԱԿԱՆԻ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԻՐԱՎԻՃԱԿԻ ՄԱՍԻՆ
Ընդունել ի գիտություն Հայաստանի Հանրապետության Տավուշի մարզպետի հաշվետվությունը` համաձայն հավելվածի, մարզի 2010 թվականի սոցիալ-տնտեսական իրավիճակի մասին:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ 2010 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ 11-ԻՆ
Հավելված
ՀՀ կառավարության
2010 թվականի սեպտեմբերի 30-ի
նիստի N 38 արձանագրային
որոշման
ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆ
ՀՀ ՏԱՎՈՒՇԻ ՄԱՐԶԻ 2010 Թ. ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԻՐԱՎԻՃԱԿԻ ՄԱՍԻՆ
Մեծարգո Վարչապետ, կառավարության հարգելի անդամներ, գործընկերներ.
Տավուշի մարզի ազգաբնակչության անունից ջերմորեն ողջունում եմ Ձեզ Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության հերթական արտագնա նիստը Տավուշում անցկացնելու կապակցությամբ: Արտագնա նիստերի պրակտիկան մեծապես նպաստում է կառավարության գործունեության արդյունավետության և հրապարակայնության ապահովմանը, հնարավորություն տալիս մոտիկից առնչվելով տարածքներում առկա խնդիրներին, արագ միջոցներ ձեռնարկելու դրանց լուծման ուղղությամբ:
Աշխատանքային նման ոճը անհրաժեշտ և պարտադիր միջոց է սահմանամերձ մարզի համաչափ զարգացման ապահովման նպատակով:
Տավուշի մարզն իր մեջ ընդգրկում է Իջևանի, Բերդի, Նոյեմբերյանի և Դիլիջանի տարածաշրջանները` 62 համայնքներով, որոնցից 5-ը քաղաքային և 57-ը գյուղական համայնքներ են: Մարզն ունի 2703 քկմ տարածք և 134000 բնակիչ: Մարզի տարածքի մոտ 50%-ը` (134.5 հազ. հա) անտառածածկ տարածքներ են, 119 հազ. հա գյուղատնտեսական, իսկ մնացածը այլ նշանակության հողեր են): 119 հազ. հա գյուղատնտեսական հողերից 25.29 հազ. հա վարելահող, 2.0 հազ հա բազմամյա տնկարկներ, 12.5 հազ. հա խոտհարք, 60.2 հազ հա արոտ 11.9 հազ հա այլ հողատեսքեր: Մարզը ունի գյուղատնտեսական զարգացվածության ուղղվածություն:
Գյուղատնտեսության կարևորագույն և հեռանկարային ճյուղերից են` անասնապահությունը, պտղաբուծությունը, խաղողագործությունը, ծխախոտագործությունը: Առավել զարգացած ոլորտներից են նաև հանքարդյունաբերությունը, վերամշակումը և զբոսաշրջությունը: Ներկայումս մարզում եռուն բերքահավաքի շրջան է:
Արտադրվել և հավաքվել է 11000 տ հացահատիկ, 13000 տ կարտոֆիլ, 5000 տ բանջարեղեն, 1500 տ բոստան, 3000 տ պտուղ և հատապտուղ, 55000 տ խոտ, 1800 տ ծղոտ, 3500 տ ծխախոտ (կանաչ): Սկսվել է խաղողի մթերման աշխատանքները: Սպասվում է 11500 տ ռեալ խաղողի բերք:
Ընդհանուր առմամբ վերջին չորս տարիների ընթացքում մարզում արտադրված արդյունաբերական արտադրանքը կազմել է Հանրապետությունում արտադրված արդյունաբերական արտադրանքի 0.6-0.8%-ը:
2010 թ. անցած ժամանակահատվածի ընթացքում համադրելի գներով արդյունաբերությունում աճը կազմել է 34.7 մլն դրամ: Աճ է գրանցվել հանքագործական արդյունաբերության (շուրջ 18,1 մլն դրամ), ջրի հավաքման, մշակման և բաշխման ոլորտում (շուրջ 11,9 մլն դրամ), էլեկտրականության արտադրության ոլորտում (շուրջ 7 մլն դր.) և նվազման տեմպեր են նկատվել մշակվող արդյունաբերության (շուրջ 2,5 մլն դրամ),
Արդյունաբերական արտադրանքի ինդեքսը կազմել է 109%, որը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ ավել է 2%-ով:
Անցած 9 ամիսների կտրվածքով մեր գնահատականներով մարզում հանգստացողների թիվը գերազանցել է 50000-ը, որը գերազանցել է նախորդ տարվա ցուցանիշը:
2009 թ. ցուցանիշը կազմել է 54000 հանգստացող տարվա կտրվածքով:
ՖԻՆԱՆՍՆԵՐ
Մարզպետարանի ապարատի պահպանման, մարզային ենթակայության կազմակերպություններին համայնքներին և այլ ծրագրերով ՀՀ 2010 թ. պետական բյուջեով նախատեսված ամբողջ գումարը կազմել է 5136486.0 հազ. դրամ, որը 2009 թ. փաստացի ֆինանսավորման համեմատությամբ ավելի է 37 մլն. դրամով:
.___________________________________________________________________.
| |2009թ. փաստացի|2010 թ. |
| |ֆինանսավորում |նախատեսված |
| |(հազ. դր.) |(հազ. դր.) |
|________________________________________|______________|___________|
|Մարզպետարանի պահպանում | 219128.0| 221605.8|
|________________________________________|______________|___________|
|Համայնքային բյուջեներին նպատակային | 39950.4| 0|
|հատկացումների` սուբվենցիաների տրամադրում| | |
|________________________________________|______________|___________|
|Մարզային նշանակության ավտոճանապարհների` | 66662.6| 72858.0|
|ձմեռային պահպանում, ընթացիկ պահպանում և | | |
|շահագործում | | |
|________________________________________|______________|___________|
|Նախագծային աշխատանքներ | 7765.0| 0|
|________________________________________|______________|___________|
|Մշակութային միջոցառումների իրականացում | 3442.1| 3442.1|
|________________________________________|______________|___________|
|Հանրակրթություն | 3374098.1| 3325003.0|
|________________________________________|______________|___________|
|Երաժշտական և արվեստի դպրոցներում | 23485.7| 23557.1|
|ազգային փողային և լարային նվագարանների | | |
|գծով ուսուցում | | |
|________________________________________|______________|___________|
|Կրթական օբյեկտների հիմնանորոգում | 135756.2| 25252.0|
|________________________________________|______________|___________|
|Հանրակրթական դպրոցների մանկավարժներին | 1169.0| 1876.8|
|և դպրոցահասակ երեխաներին տրանսպորտային | | |
|ծառայությունների մատուցում | | |
|________________________________________|______________|___________|
|Պահուստային ֆոնդ | 24230.2| 0|
|________________________________________|______________|___________|
|ԸՆԴԱՄԵՆԸ | 3895687.3| 3673594.8|
|________________________________________|______________|___________|
|Դոտացիա համայնքներին | 1203939.6| 1462891.2|
|________________________________________|______________|___________|
|Ընդամենը հանրագումար | 5099616.9| 5136486.0|
.___________________________________________________________________.
ՀՀ 2010 թ. պետական բյուջեով մարզին նախատեսված գումարները հատկացվում են սահմանված ժամկետներում և ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված համամասնություններին համապատասխան: Վերահսկողություն է իրականացվել ՀՀ պետական բյուջեից մարզային ենթակայության կազմակերպություններին և համայնքներին հատկացված ֆինանսական միջոցների նպատակային օգտագործման ուղղությամբ:
Մարզի համայնքների տեղական բյուջեների եկամուտները 9 ամսվա կտրվածքով նախատեսվել է 1388731.5 հազար դրամ (2010 թ. տարեկանը` 2126516.5 հազ. դրամ), որի կատարողականը կազմում է 95.1%, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի 91.7%-ի փոխարեն, իսկ գումարային արտահայտությամբ բացարձակ աճը կազմում է 186012.4 հազար դրամ:
Սեփական եկամուտների կատարողականը ս/թ սեպտեմբերի 1-ի դրությամբ կազմել է նախատեսվածի 83.3%-ը, նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի 74.8%-ի փոխարեն, որի գումարային արտահայտությամբ բացարձակ աճը կազմում է 28090.0 հազար դրամ:
Ս/թ սեպտեմբերի 1-ի դրությամբ ըստ տեղական բյուջեների եկամուտների եկամտատեսակների կատարողականները ունեն հետևյալ տեսքը`
2009 թ. 2010թ.
Հողի հարկ 70.6 71
Գույքահարկ 83.1 89.1
Տեղական տուրքեր 64.5 87.3
Հողերի վարձավճարներ 77.8 76.8
Պետական տուրք 60.5 85.4
Մարզի համայնքները ընթացիկ տարվա աշխատավարձերը վճարում են առանց ուշացումների, իսկ նախորդ տարիներից կուտակված պարտքի մնացորդը 2010 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ կազմել է 8080.1 հազար դրամ, որից 3067.6 հազար դրամը անցած ամիսներին մարվել է և ս/թ սեպտեմբերի 1-ի դրությամբ մնացորդը կազմում է 5013.0 հազար դրամ, որից 4183.1 հազար դրամը սահմանամերձ Բերքաբեր համայնքի պարտքն է, որը աստիճանաբար մարվում է ավելացված դոտացիայի հաշվին::
ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ
2009 թ. մարզում բերքի տակ կատարված ցանքատարածությունը կազմել է 13381 հա:
Կատարվել է 5534 հա աշնանացան, նախորդ տարվա 4250 հա-ի դիմաց:
Անասնագլխաքանակը, բացառությամբ մանր եղջերավորների 01.01.2010 թ. դրությամբ գերազանցում է նախորդ տարվա ցուցանիշը:
2009 թ. բոլոր գյուղատնտեսական մշակաբույսերի գծով համախառն բերքը գերազանցել է նախորդ տարվա ցուցանիշը:
Ցանքերի եզրափակիչ հաշվառման արդյունքներով 2010 թ. բերքի տակ կատարված ցանքատարածությունը մարզում կազմել է 14106 հա, որը 725 հա-ով ավել է նախորդ տարվա ցանքատարածությունից:
Այդ թվում`
- հացահատիկային և հատիկաընդեղենային մշակաբույսեր - 8043 հա,
որից պահպանված աշնանացան - 5525 հա
- տեխնիկական մշակաբույսեր - 569 հա
- կարտոֆիլ -1947.7 հա
- բանջարեղեն - 910 հա
- պարենբոստանային մշակաբույսեր -78 հա
- կերային մշակաբույսեր - 2187.5 հա
- ծխախոտ - 370 հա
Գարնանը «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի կողմից պտղատու ծառատեսակների 3823 հատ տնկիներ են տրամադրվել մարզի Ակնաղբյուր, Այգեհովիտ, Դիտավան, Լուսաձոր, Խաշթառակ, Լուսահովիտ համայնքների 101 գյուղացիական տնտեսության: Հիմնվել է 10.31 հա այգի: Ներկայումս աշխատանքներ են տարվում Խաշթառակի ինքնահոս ոռոգման ջրանցքի տակ գտնվող հողերի վրա Ֆրանսիայի կառավարության աջակցությամբ նոր պտղատու այգիների հիմնման ուղղությամբ:
ՀՀ կառավարության աջակցությամբ «Օրգանիկ այգիների ստեղծման ծրագրով «Թամարա Ֆրութ» ՓԲԸ-ի կողմից եռակողմ պայմանագրով (որպես կողմեր հանդես են գալիս ֆերմերը, «Թամարա Ֆրութ» ՓԲԸ-ն, ՀՀ կառավարությունը` ի դեմս ՀՀ գյուղնախարարության)
2009 թ. հիմնվել է 4.5 հա այգի (Ազատամուտում` 2 հա, Հաղթանակում` 2.5 հա): Աշխատանքներ են տարվում 2010 թ. ևս 16.5 հա այգի հիմնելու համար:
Ժամանակին սկսվեցին և ավարտվեցին 5655 հա արտհնձի աշխատանքները:
Բավականին ցածր էր գարու և ցորենի բերքատվությունը, որը հիմնականում պայմանավորված է անորակ սերմացուով:
ՈՒսումնասիրվել և ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության քննարկմանն է ներկայացվել «ՀՀ-ում 2010-2014 թթ. ցորենի սերմնաբուծության և սերմարտադրության զարգացման ծրագրի» շրջանակում սահմանված պայմաններով ցորենի սերմացուի արտադրությամբ զբաղվել ցանկացող համայնքների ցանկը:
Քննարկվում են մարզում IFAD-ի միջոցով այգիների հիմնման և ՀԳՈԿ միջոցով հեռագնա արոտների կառավարման ծրագրերը կյանքի կոչելու խնդիրները:
Ընթացքի մեջ է ծխախոտի բերքահավաքը: 370 հա-ից արդեն մթերվել է 3500 տ կանաչ մասսա, կանխատեսվում է 6000 տ: Գործում է 62 չորանոց (Ազատամուտ, Վարագավան, Հաղթանակ համայնքներում):
2010 թ. բերքահավաքի ընթացքը ներկայացվում է ստորև:
(տոննա)
.___________________________________________________.
|հ/հ|Ցուցանիշի անվանումը |2009 թ.|առ 22.09.2010 թ. |
|___|_____________________|_______|_________________|
|1 |Արտադրվել է հացահատիկ| 20667| 11000 |
|___|_____________________|_______|_________________|
|2 |Կարտոֆիլ | 25485| 13000 |
|___|_____________________|_______|_________________|
|3 |Բանջարեղեն | 8365| 5000 |
|___|_____________________|_______|_________________|
|4 |Բոստան | 1705| 1500 |
|___|_____________________|_______|_________________|
|5 |Պտուղ, հատապտուղ | 10807| 3000 |
|___|_____________________|_______|_________________|
|6 |Խաղող | 10682| 11500 |
| | | | (սպասվելիք) |
|___|_____________________|_______|_________________|
|7 |Խոտ | 60493| 55000 |
|___|_____________________|_______|_________________|
|8 |Ծղոտ | 1715| 1800 |
|___|_____________________|_______|_________________|
|9 |Ծխախոտ (կանաչ) | 2500| 3500 |
.___________________________________________________.
2010 թ. սպասվում է նախորդ տարվա համեմատությամբ խաղողի բարձր բերք` շուրջ 11500 տոննա: Գինու գործարանների և գյուղացիական տնտեսությունների միջև կնքվել են պայմանագրեր: Այս տարի կմթերվի շուրջ 6800-8000 տոննա խաղող նախորդ տարվա 5500 տոննայի դիմաց:
Հատապտղի մթերում է կատարվում Վարագավանի պահածոների գործարանում: Արդեն մթերվել է շուրջ 82 տ. նախորդ տարվա 65 տ-ի դիմաց:
Մարզի գյուղացիական տնտեսություններին զգալի վնաս պատճառեցին բնական աղետները: Կարկուտի պատճառած վնասների վերաբերյալ համայնքային հանձնաժողովների կողմից կազմված ակտերի հիման վրա մարզպետարանում կազմվել են ամփոփ ակտեր, որոնք ներկայացվել են ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարություն:
Մարզում վերջին տարիներին որոշակի աշխատանքներ են տարվում անասնագլխաքանակի տոհմային ցեղի բարելավման ուղղությամբ: Ինչպես 2009 թ., այս տարի ևս «Վորլդ Վիժնի» շրջանակներում մարզի մի շարք համայնքներում (Այգեձոր, Դիտավան, Կոթի) կկատարվի 360 գլուխ խոշոր եղջերավոր անասունի արհեստական սերմնավորում` կաթնատու «Ջերսեյ» և կաթնամսատու «Սիմենթալ» ցեղերի սերունդ ստանալու նպատակով:
Հայաստան Համահայկական Հիմնադրամի ծրագրերի շրջանակներում 2010 թ. նախատեսվում է Տավուշի մարզի համայնքներին տրամադրել եվրոպական կաթնամսատու տեսակի երինջներ:
02.03.2010 թ. մարզում բռնկված խոզերի աֆրիկական ժանտախտ հիվանդությունը հետագայում տարածվեց 22 համայնքներում: 20.09.2010 թ. դրությամբ անկվել և անարյուն եղանակով ոչնչացվել է տարբեր սեռահասակային խմբերի 2035 գլուխ խոզ:
ԲՆԱՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Մարզը հարուստ է օգտակար հանածոների` բենտոնիտային կավի, մարմարացված կրաքարերի, բազալտների, ավազաքարային կրաքարերի, ֆելզիտային տուֆերի, վիտրոկլաստիկ, մերգելային և դոլոմիտային կրաքարերի, դիաբազային պորֆիրիտի, գունավոր կոնգլոմերատների, ավազակոպճային խառնուրդների, գիպսատար կավերի, ոչ անտրացիտային ածուխի, ինչպես նաև հանքային ջրերի (Դիլիջանի, Ֆրոլովո բալկայի, Ակնաղբյուրի, Լալիգյուղի, Կողբի և այլն) հանքավայրերով:
Հանքային ջրերի լիցենզիաներ են տրամադրված Դիլիջանի և Ֆլորովո Բալկայի համար, որոնցից ներկայումս շշալցումներ է իրականացվում:
Մարզում բնապահպանական առումով խիստ պրոբլեմատիկ խնդիր է մնում թափոնների տարերայնորեն տեղադրման, անկանոն աղբահանության և աղբավայրերի ոչ կանոնակարգված ձևով օգտագործման հարցը: Մարզում կան պաշտոնական 4 աղբավայրեր, որոնք շահագործվում են Իջևան, Բերդ, Նոյեմբերյան, Դիլիջան համայնքների կողմից:
ԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐՈՒԹՅՈՒՆ, ԱՌԵՎՏՈՒՐ, ՍՊԱՍԱՐԿՈՒՄ ԵՎ ՏՈՒՐԻԶՄ
Ներկայումս ՀՀ Տավուշի մարզում գործում է 134 արտադրական ձեռնարկություններ: Խոշոր արտադրական ձեռնարկություններից մարզի տնտեսության մեջ էական կշիռ ունեն «Քարարտ» ՓԲԸ, «Իջևանի բենտոնիտ» ԲԲԸ, «Իջևանի գինու գործարան» ԲԲԸ, «Դիլիջանի հանքային ջրերի գործարան» ԲԲԸ և այլն: 2010 թ. մարզում աճ է արձանագրվել քարի վերամշակման, հանքային ջրերի շշալցման, բենտոնիտի արտադրության բնագավառներում:
Մարզում սպառողական շուկան կայուն է և ապրանքաշրջանառության ծավալը կազմել է 5.23 մլրդ. դրամ (2009 թ. նույն ժամանակահատվածում 5.1 մլրդ դրամ) որը իրականացվել է 675 առևտրային կազմակերպությունների միջոցով նախորդ տարվա 647-ի փոխարեն: 2010 թ. մարզի ջերմոցային տնտեսություններում բացվել է մոտ 130 նոր աշխատատեղեր:
Մարզի խոշոր և միջին արդյունաբերական կազմակերպություններում, առևտրի և սպասարկման ոլորտի ձեռնարկություններում աշխատում է 16300 մարդ, որոնց միջին ամսական աշխատավարձը կազմել է 67500 դրամ:
2010 թ. ներկայիս տվյալներով գյուղատնտեսության ոլորտում զբաղվածների թիվը կազմում է 31700 մարդ, արդյունաբերությունում` 2000 իսկ ծառայություններում 14300 մարդ:
Զբոսաշրջության զարգացման նպատակով շարունակվում են իրականացվել բազմաթիվ ծրագրեր, որոնք հիմնականում իրենցից ներկայացնում են ոլորտի զարգացման նպատակով ենթակառուցվածքների վերականգնման ծրագրեր` ավտոճանապարհներ (դեպի Հաղարծնի, Մակարավանքի, Գոշավանքի և Վարագավանքի համալիրներ տանող), ջրամատակարարում, գազամատակարարում, կապ և այլն:
Այս ոլորտի ենթակառուցվածքների վերականգնմանը ուղղված ցանկացած քայլ ուղղակիորեն դրական ազդեցություն է ունենում զբոսաշրջիկների թվի աճի վրա:
Բացի այն, որ 2010 թ. ավելացել է Դիլիջանում և Իջևանում հանգստացողների թիվը, աճ է նկատվում նաև առանց գիշերակացի զբոսաշրջության մեջ, որոնց հոսքը հիմնականում ուղղված է պատմամշակութային և բնության հուշարձաններ և կրում է ճանաչողական բնույթ:
Հիմնանորոգվում է Հաղարծին վանքային համալիրը, կառուցվում է վանատունը: Ընթացքի մեջ է Մակարավանք տանող ավտոճանապարհի հիմնանորոգման աշխատանքները, զգալիորեն բարելավվել Վարագավանք տանող ավտոճանապարհը: Կառուցվել և շարունակվում են կառուցվել բազմաթիվ մեծ ու փոքր հանգստյան տներ, սննդի օբյեկտներ, որոնք նպաստում են ոլորտի զարգացմանը:
ՔԱՂԱՔԱՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆ
2009 թվականի ընթացքում մարզում պետական բյուջեի, Հայաստանի սոցիալական ներդրումների հիմնադրամի և այլ ծրագրերի միջոցների հաշվին առողջապահության, կրթության, մշակույթի և սպորտի բնագավառում իրականացվել են շուրջ 1.6 մլրդ դրամի կապիտալ ներդրումներ, որը 2008 թվականի համեմատ ավել է եղել շուրջ 223 մլն դրամով:
2010 թվականին մարզում պետական բյուջեի միջոցների հաշվին իրականացվում է 296 մլն. դրամի շինարարական աշխատանքներ, այդ թվում (Այգեհովիտի տարրական դպրոցի հիմնանորոգման 105 մլն. դր. Իջևանի թիվ 1 դպրոցի վերանորոգման 20 մլն. դր. Իջևանի պարարվեստի դահլիճի կառուցումը 65 մլն. դրամ, Բերդի երաժշտական դպրոցի կառուցում 20 մլն. դրամ, Վ. Ծաղկավանի դպրոցի վերանորոգում 25.0 մլն. դրամ, Նոյեմբերյանի մարզադաշտի վերանորոգում 25 մլն. դրամ, Դիլիջանի քաղաքային գրադարան 14.0 մլն. դրամ,: ` Վարագավանի դպրոցի հիմնանորոգում 25.0 մլն. դրամ:): Հայաստանի սոցիալական ներդրումներ հիմնադրամի ծրագրով իրականացվում են 538.0 մլն. դրամի շինարարական աշխատանքներ: Դիլիջանի թիվ 6 դպրոցի մարզադահլիճային մասնաշենքի հիմնանորոգում 96.0 մլն. դրամ, Իջևանի երաժշտական դպրոցի հիմնանորոգում 93.0 մլն. դրամ, Բերդի թիվ 2 դպրոցի մարզադահլիճի կառուցում 117.0 մլն. դրամ, Չինարիի մշակույթի տան վերանորոգում 93.0 մլն. դրամ, Այգեհովիտի տարրական դպրոցի մարզադահլիճային մասնաշենքի հիմնանորոգում 36.0 մլն. դրամ, Վազաշենի մշակույթի տան կառուցում 110 մլն. դրամ: Ավելորդ չեմ համարում նշել, որ մարզի 81 դպրոցներից հիմնանորոգման կարիք ունեն 48-ը, և միայն 37-ը ունեն լոկալ ջեռուցում:
Հայաստան Համահայկական Հիմնադրամի ծրագրով իրականացվել և շահագործման է հանձնվել են Ակնաղբյուրի համայնքային կենտրոնի կառուցում 47 մլն. դրամ, Լուսահովիտ-Խաշթառակ-Դիտավան ջրանցքի և պոմպակայանի հիմնանորոգում 230 մլն. դրամ,: Ավարտին է մոտենում Նոյեմբերյանի հիվանդանոցի վերանորոգումը 180.0 մլն. դրամ: Ընթացքի մեջ է Այգեհովիտ-Վազաշեն ոռոգման համակարգի կառուցումը 224.0 մլն. դրամ: Խմելու ջրամատակարարման բնագավառում Ասիական բանկի կողմից իրականացվում է մոտ 1 մլն. դոլարի աշխատանքներ: Հայջրմուղկոյուղի ՓԲԸ-ի կողմից իրականացվել են 15.0 մլն. դրամի աշխատանքներ: Ոռոգման համակարգում IFAD-ի կողմից իրականացվում է «ՈՒտիք» ՋՕԸ-ի ներքին ցանցի վերակառուցումը: Ոսկեպար-Կոթի ոռոգման ցանցի կառուցում 0.9 մլն. դոլար: Հազարամյակի մարտահրավերներ Հայաստան ծրագրով իրականացվում է մոտ 3.79 մլն. դոլարի աշխատանքներ: Այլ ծրագրերով մարզում կատարվում են մոտ 500 մլն. դրամի շինարարական աշխատանքներ:Մարզում առաջնային խնդիր է մնում սողանքային երևույթների ուսումնասիրությունը և հակասողանքային միջոցառումների իրականացումը:
Տավուշի մարզում 25 համայնքներ գտնվում են սողանքային գոտում: Վերջին տարիներին սողանքը մեծ վնաս է հասցրել մարզի բնակֆոնդին և ինժեներատեխնիկական կառուցվածքներին: 1997 թ. «Հայսեյսմշին» ՓԲԸ-ի և 2005 թ.»Կառուցապատում և սպասարկում ԳԱԿ» ՓԲԸ-ի կողմից կատարվել են ուսումնասիրություններ թվով 9 համայնքների մեկական թաղամասերում: Սակայն կան 1015 դիմում-բողոքներ, որոնց տները չեն ուսումնասիրվել: 2010 թ. գարնանային տեղումների հետևանքով ակտիվացել են սողանքային երևույթները մարզի տարածքում: Առավել վտանգավոր իրավիճակ է ստեղծվել Դիլիջան, Գոշ, Հովք, Իջևան, Գանձաքար և Վազաշեն համայնքներում:
ԲՆԱԿԿՈՄՈՒՆԱԼ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ
Տավուշի մարզում առկա են 383 բազմաբնակարան շենքեր, 9097 բնակարաններով, 556.1 հազ. ք. մ. ընդհանուր մակերեսով: Խիստ անհրաժեշտություն է բազմաբնակարան շենքերի տանիքների վերանորոգման խնդիրը: Մարզում գրանցված են 6 համատիրություններ, որոնք կառավարում են 115 շենք:
Վերջին մի քանի տարվա ընթացքում մարզում գազիֆիկացվել են 43 բնակավայրեր: Ըստ տարածաշրջանների պատկերը հետևյալն է.
Իջևանի տարածաշրջան - 16 բնակավայր
Դիլիջանի տարածաշրջան - 3 բնակավայր
Նոյեմբերյանի տարածաշրջան - 9 բնակավայր
Բերդի տարածաշրջան - 15 բնակավայր
2010 թ. առաջին կիսամյակի դրությամբ մարզում գազիֆիկացումը վերականգնված է 23735 բնակարաններում, որոնցից 6905-ը բազմաբնակարան շենքերում են, իսկ 16830-ը առանձնատներում:
2010 թ. Տավուշի մարզում «ՀայՌուսգազարդ» ՓԲԸ և համայնքների ներդրումներով գազամատակարարման վերականգնման և ներքին բաշխիչ ցանցերի ընդլայնման աշխատանքներ են իրականացվում մարզի գրեթե բոլոր գազ սպառող համայնքներում:
Արդեն ավարտվել են Ջուջևան, Բաղանիս, Ոսկեվան, Ոսկեպար, Կոթի, Բարեկամավան, Պտղավան, Դեղձավան, Բագրատաշեն, Դեբեդավան, Բերքաբեր, Կիրանց, Աճարկուտ, Գոշ, Աղավնավանք և Խաչարձան համայնքների գազիֆիկացման նախագծման աշխատանքները:
Ներկայումս շահագործող գազատարների ընդհանուր երկարությունը կազմում է 995.5 կմ: Մարզի տարածքում բնական գազի միջին ամսական ծախսը կազմում է մոտ 2.4 մլն. խմ:
ՏՐԱՆՍՊՈՐՏ ԵՎ ՃԱՆԱՊԱՐՀԱՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆ
2010 թ. ՀՀ պետական բյուջեով միջպետական և հանրապետական նշանակության ավտոճանապարհների ձմեռային, ընթացիկ պահպանության և շահագործման աշխատանքների իրականացման համար նախատեսվել է 474.304 մլն դրամ գումար:
Նշված ծրագրի շրջանակներում ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարության պատվիրատվությամբ նախատեսված է իրականացնել 335.53 կմ` 128.222 մլն դրամ արժեքով ձմեռային պահպանության աշխատանքներ և նույն նշանակության 373.56 կմ ավտոճանապարհների ընթացիկ պահպանության և շահագործման աշխատանքներ` 346.304 մլն դրամ արժեքով: Իրականացվել են 2010 թ. 1-ին եռամսյակի ձմեռային պահպանման աշխատանքները և 2-րդ եռամսյակում նախատեսված ընթացիկ պահպանման աշխատանքները:
2010 թ. ՀՀ պետական բյուջեով Տավուշի մարզի մարզային նշանակության ավտոմոբիլային ճանապարհների ձմեռային, ընթացիկ պահպանության և շահագործման աշխատանքների համար նախատեսվել է 72.9 մլն. դրամ գումար:
Նշված ծրագրի շրջանակներում Տավուշի մարզպետարանի պատվիրատվությամբ նախատեսված է իրականացնել 127.9 կմ` 37.3 մլն դրամ արժեքով ձմեռային պահպանության աշխատանքներ և նույն նշանակության 69.2 կմ ավտոճանապարհների ընթացիկ պահպանության և շահագործման աշխատանքներ` 35.6 մլն դրամ արժեքով:
Իրականացվել են 2010 թ. 1-ին եռամսյակի ձմեռային պահպանման աշխատանքները և 2-րդ եռամսյակում նախատեսված ընթացիկ պահպանման աշխատանքները:
2010 թ. ՀՀ պետական բյուջեով Տավուշի մարզում իրականացվել է.
Հ-37 Այգեհովիտ-Վազաշեն-Պառավաքար հանրապետական նշանակության ավտոճանապարհի 11-րդ կմ-ի փլուզված 1.3 կմ երկարությամբ ճանապարհահատվածի վերականգնման աշխատանքները` 197.7 մլն դրամ արժեքով: Շինարարական աշխատանքները ավարտվել են:
2010 թ. Համաշխարհային բանկի ֆինանսավորմամբ Տավուշի մարզում իրականացվում են.
Մոտեցում Մակարավանքի հուշարձանին ավտոճանապարհի 3.676 կմ երկարությամբ հատվածի հիմնանորոգման աշխատանքները` (Աչաջրի գյուղամիջյան հատված) 397.0 մլն դրամ արժեքով, Մ-4-Լուսահովիտ 5.5 կմ երկարությամբ ավտոճանապարհի հիմնանորոգման աշխատանքները` 659.0 մլն դրամ արժեքով, Նորաշեն-Մովսես 8.8 կմ երկարությամբ ավտոճանապարհի հիմնանորոգման աշխատանքները` 701.0 մլն դրամ արժեքով:
2010 թ. ՀՀ կառավարության կողմից իրականացվող բնածին և տարերային աղետների հետևանքով ճանապարհներին պատճառված վնասների վերականգնման ծրագրով իրականացվել են.
Մ-4 Երևան-Սևան-Իջևան կմ 110+300 (Հաղարծնի հատված) փլուզված հատվածի վերականգնման աշխատանքները`10.0 մլն դրամ արժեքով, Մ-4 Երևան-Սևան-Իջևան կմ 114-րդ (Հովքի հատված) սողանքային գոտու փլուզված հատվածի վերականգնման աշխատանքները` 70.0 մլն դրամ արժեքով, Մ-4 Երևան-Սևան-Իջևան կմ 114-րդ (Հովքի հատված) սողանքային գոտու շրջանցիկ ճանապարհի վերականգնման աշխատանքները` 185.0 մլն դրամ արժեքով, Մ-4 Երևան-Սևան-Իջևան կմ 84+000-կմ 96+000 (սերպանտինների հատված) վթարային տեղամասերի վերականգնման աշխատանքները` 21.0 մլն դրամ արժեքով, Մ-4 Երևան-Սևան-Իջևան կմ 95-րդ կմ (Դիլիջանի հատված) փլվածքի վերականգնման աշխատանքները` 38.0 մլն դրամ արժեքով, Մ-16 Մ-4-Ոսկեպար-Նոյեմբերյան-Մ-6 (Ոսկեպար-Բաղանիս հատված) փ-31-րդ փլուզված հատվածի վերականգնման աշխատանքները` 51.0 մլն դրամ արժեքով (աշխատանքները դադարեցվել են փլուզումների շարունակման պատճառով), Հ-30 -Գոշ ավտոճանապարհի կմ 2+900 քարաթափության մաքրման աշխատանքները` 4.5 մլն դրամ արժեքով, Մ-4-Հաղարծին (վանք տանող ճանապարհ) ավտոճանապարհի կմ 4-կմ6 փլուզված հատվածների վերականգնման աշխատանքները` 6.5 մլն դրամ արժեքով, Հ-37 Մ-4-Այգեհովիտ-Վազաշեն-Պառավաքար-Այգեպար ավտոճանապարհի կմ 4+400-կմ 4+500 (գ. Այգեհովիտի հատված) վթարային տեղամասերի վերականգնման աշխատանքները` 13.0 մլն դրամ արժեքով:
«Հազարամյակների Մարտահրավերներ Հիմնադրամ»-Հայաստան ծրագրի շրջանակներում 2008-2009 թթ. իրականացվել է.
Հ-36-Իջևան-Գանձաքար հանրապետական նշանակության 6.97 կմ երկարությամբ ավտոճանապարհը` 551.352 մլն դրամ պայմանագրային արժեքով, Չինարի-Այգեձոր - Վ. Կ. Աղբյուր-Բերդ` 32,5 կմ երկարությամբ և Բերդ-Նավուր-Իծաքար` 11.0 կմ երկարությամբ ավտոճանապարհները` 3807.0 մլն դրամ պայմանագրային արժեքով: 01.04.2010 թ. դրությամբ իրականացվել են Հ-36-Իջևան-Գանձաքար ավտոճանապարհի 3.8 կմ հատվածի հիմնանորոգման աշխատանքները (ներդրումների չափը կազմում է 293.0 մլն դրամ) և Չինարի-Այգեձոր-Վ. Կ. Աղբյուր-Բերդ ավտոճանապարհի 8.0 կմ հատվածի հիմնանորոգման աշխատանքները (ներդրումների չափը կազմում է 987.0 մլն դրամ): 2010 թ. աշխատանքները ժամանակավորապես դադարեցվել են ֆինանսական ներդրումների բացակայության պատճառով:
2010-2011 թթ. նշված ավտոճանապարհների հիմնանորոգման աշխատանքները նախատեսված է իրականացնել Ասիական զարգացման բանկի տնտեսված միջոցների և Համաշխարհային բանկի միջոցների հաշվին:
Ընդհանուր առմամբ 2010 թ. մարզի ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհների, արհեստական կառուցվածքների (կամուրջներ, հենապատեր և այլն) հիմնանորոգման, վերանորոգման, ընթացիկ պահպանման և շահագործման աշխատանքների իրականացման նպատակով ներդրումները կազմում է 2.9 մլրդ դրամ:
ՀՈՂԱՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՀՈՂՕԳՏԱԳՈՐԾՈՒՄ
Հողաշինության և հողօգտագործման բնագավառում մարզպետարանը առանձնակի ուշադրություն է դարձրել պետական և համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողամասերի վարձակալության տրամադրման գործընթացին, հողերի պահպանության, հողաշինության ներտնտեսային փաստաթղթերի կազմման աշխատանքների իրականացմանը:
2009 թ. ընթացքում համայնքային սեփականության հողեր են օտարվել մարզի 18 համայնքներում 24.063 հա ընդհանուր մակերեսով, որից գոյացած հասույթը կազմել է շուրջ 114 մլն դրամ: Մարզի բոլոր համայնքներում աճուրդի ներկայացված հողամասերի մեկնարկային գին է սահմանվել առնվազն կադաստրային ամբողջ արժեքը: 2009 թվականի ընթացքում մարզի համայնքներում իրականացված հողերի աճուրդային վաճառքի արդյունքում ձևավորված գումարը 1 քմ-ի համար կազմել է 398,7 ՀՀ դրամ: Օտարված հողատեսքերի միջին կադաստրային արժեքը կազմում է 338,3 ՀՀ դրամ, իսկ ՀՀ հողային օրենսգրքի 67-րդ հոդվածի համաձայն, հողամասերի օտարման 1 քմ-ի նվազագույն մեկնարկային գինը` 152,24 ՀՀ դրամ:
Փաստորեն, մարզի համայնքներում իրականացված հողերի աճուրդային վաճառքի արդյունքում ձևավորված գումարը, հողամասերի օտարման մեկնարկային նվազագույն մեկնարկային գնի համեմատ 1 քմ-ի համար կազմել է 398,7:152,24*100=261.9%:
2010 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ համայնքների կողմից վարձակալությամբ է տրամադրվել 4014.5 հա հողատարածք: Հաշվարկված 35.127 մլն. դրամ վարձավճարից փաստացի գանձվել է 31.08 մլն. դրամ: 2009 թվականի ընթացքում մարզի տարածքում պետական և համայնքային սեփականություն հանդիսացող գյուղատնտեսական նշանակության հողերի վարձակալությամբ տրամադրման վարձավճարը 1 հա-ի համար միջինը կազմել է 9006 ՀՀ դրամ: Հողի հարկի դրույքաչափը (վարձավճարի նվազագույն չափն է) մարզում միջինը կազմել է 1 հա-ի համար 5310 ՀՀ դրամ: Փաստորեն, վարձակալությամբ տրամադրման վարձավճարը 1 հա-ի հաշվով հողի տվյալ հողատեսքի դրույքաչափի համեմատ կազմել է 9006:5310*100=169%:
2010 թ. համայնքների վարչական սահմաններից դուրս գտնվող հողերից օգտագործման է տրամադրվել ևս 2832 հա հեռագնա արոտազանգվածներ 28,320 մլն. դրամ վճարով, որը նվազագույնի նկատմամբ կազմում է 250%:
2010 թ. ՀՀ կառավարության 27.10.2005 թ. թիվ 1873-Ն որոշման համաձայն, բազմաթիվ քննարկումներից հետո ավարտին է հասցվել համայնքների վարչական սահմաններից դուրս գտնվող հողերը համայնքների վարչական սահմաններում ընդգրկելու գործընթացը, արդյունքում լուծելով 27 համայնքների հետ կապված վիճահարույց խնդիրները:
Հարկ է նշել հետևյալ խնդրի և նրա լուծման անհրաժեշտության մասին:
Անտառային հողերի տրամադրման կարգը, պայմաններն ու օգտագործման նկատմամբ սահմանափակումները, հողօգտագործման հատուկ ռեժիմը սահմանվում են Հողային օրենսգրքով, Անտառային օրենսգրքով և դրանց հիման վրա ընդունված նորմատիվ իրավական ակտերով ու ամրագրվում են հողաշինարարական, անտառաշինական, քաղաքաշինական փաստաթղթերում:
Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության կողմից 2003 թվականի մայիսի 8-ին թիվ 613-Ն որոշմամբ հաստատվել է անտառային հողերում հողհատկացում կատարելու կարգը, համաձայն որի, պետական անտառային ֆոնդի հողերում հողամասերը վարձակալության են հանձնում համապատասխան պետական կազմակերպությունները` պետական կառավարման լիազորված մարմնի և համայնքի ղեկավարի (համայնքի վարչական սահմաններում) կամ մարզպետի (մարզի տարածքում` համայնքների վարչական սահմաններից դուրս) համաձայնությամբ:
Սակայն, Հայաստանի Հանրապետության Կառավարության կողմից ընդունվել է պետական անտառները և անտառային հողերը օգտագործման տրամադրելու նոր կարգ, որը հաստատվել է 2007 թվականի մայիսի 24-ի թիվ 806-Ն որոշմամբ: Համաձայն նշված որոշման, պետական անտառները և անտառային հողերը մրցութային կարգով օգտագործման է տրամադրում պետական լիազոր մարմինը, առանց տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ համաձայնեցնելու, որը հակասում է ՏԻՄ օրենքով սահմանված դրույթներին:
ԿՐԹՈՒԹՅՈՒՆ
Տավուշի մարզում գործում է 81 հանրակրթական դպրոց, որտեղ սովորում են 16369 աշակերտ:
Չնայած նախորդ ուսումնական տարվա համեմատ (16922) աշակերտների թիվը նվազել է, սակայն առաջին դասարանցիների թիվը աճել է 112-ով (1503-ի փոխարեն 1615):
81 դպրոցներում կոմպլեկտավորվել է 916 դասարան (նախորդ տարի` 940, դասարանների միջին խտությունը կազմում է 18.5):
Դպրոցում աշխատող ուսուցիչների թիվը հասնում է 2119-ի, որոնց հիմնական մասը ունեն բարձրագույն կրթություն:
«Կրթության որակ և համապատասխանություն» ծրագրի շրջանակներում վերապատրաստվել են մարզի բոլոր ուսուցիչները: Աշխատանքները կազմակերպվել են մարզի 4 դպրոց կենտրոններում, (Դիլիջանի թիվ 1, Իջևանի թիվ 5, Բերդի թիվ 4 և Նոյեմբերյանի թիվ 1) ընդ որում չորս դպրոց կենտրոններն էլ աշխատել են պատշաճ մակարդակով և նպաստել են մարզում հանրակրթության կազմակերպման արդյունավետությանը:
Որպես կրթության ոլորտի ցուցանիշ կարևոր է առարկայական օլիմպիադաների արդյունքները: Օլիմպիադայի տարածքային փուլին մասնակցել են 2000 աշակերտ, մարզային փուլին 500 աշակերտ, հանրապետական փուլին 64 աշակերտ: Հայ գրականություն և հայոց լեզու, օտար լեզուներ առարկաներից մարզի աշակերտները վերադարձել են մրցանակներով, իսկ կենսաբանություն առարկայից Պտղավանի միջնակարգ դպրոցի սանը արժանացել է առաջին կարգի դիպլոմի և մասնակցել Կորեայում կայացած կենսաբանության միջազգային օլիմպիադային:
Կազմակերպված են անցել միասնական քննությունները: Կարելի է արձանագրել, որ միասնական քննակարգը արդեն ընդունվել է թե աշակերտների և ուսուցիչների և թե հասարակության կողմից:
Բարեփոխումների կարևոր օղակներից է ավագ դպրոցների համակարգի ստեղծումը: Նպատակը միջազգային չափորոշիչներին համապատասխան կրթության որակի ապահովումն է: ՀՀ կառավարության 11.06.2009 թ. թիվ 664 որոշման համաձայն սեպտեմբերի 1-ից Իջևանի թիվ 2 և Դիլիջանի թիվ 1 դպրոցները դարձել են ավագ, իսկ 2010 թ. մայիսի 6-ի թիվ 575-Ն որոշմամբ ավագ դպրոցների ցանկում ընդգրկվեցին Նոյեմբերյանի թիվ 1 և Բերդի թիվ 2 դպրոցները: ՈՒշագրավ է այն, որ հիմնական դպրոցի 286 շրջանավարտներ ուսումը շարունակելու համար նախընտրեցին միջնակարգ մասնագիտական կրթությունը:
Մարզի հանրակրթական դպրոցներում ներդրվել է ներառական կրթության ծրագիր, ընդլայնվել է ներառական կրթություն իրականացնող դպրոցների ցանցը և մարզի ներառական կրթություն իրականացնող դպրոցների ցանկը ավելացել է ևս 11 դպրոցներով (նախատեսված է ներառական կրթությունը իրականացնել 50 դպրոցներում): Վերապատրաստվել են մոտ 150 մասնագետներ, ավարտվել են կաբինետների ստեղծման և կահավորման աշխատանքները:
Հանրակրթության բարեփոխումների նոր փուլը պայմանավորված է ուսուցիչների ատեստավորման գործընթացի կազմակերպման, ուսումնական հաստատությունների ներքին և արտաքին գնահատման իրականացման ուղղությամբ կառավարության որոշումների կատարման ընթացքով:
ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅՈՒՆ
Մարզի բուժ. հաստատությունները ներկայացված են 25 փակ բաժնետիրական ընկերություններով, որոնցից մարզպետարանի ենթակայությամբ են գործում 21-ը, իսկ 4-ը համայնքային ենթակայության են::
ՀՀ Կառավարության 2006 թ. նոյեմբերի 2-ի թիվ 1911-Ն որոշման կետերի համաձայն մարզում ստեղծվել են 4 բժշկական կենտրոններ, 1 քաղաքային առողջության առաջնային պահպանման կենտրոն և 7 նոր գյուղական առողջության առաջնային պահպանման կենտրոններ: 2010 թ. ապրիլին շահագործման հանձնվեց նորագույն բուժ. սարքավորումներով հագեցված Իջևանի բժշկական կենտրոնը: Վիրաբուժական բաժանմունքում տեղադրվել է մարզի զարգացման ծրագրի շրջանակներում ձեռք բերված լապորոսկոպիկ սարքը, որի հետ կապված ՀՀ առողջապահության նախարարության հետ ձեռք է բերվել պայմանավորվածություն առաջիկայում համապատասխան մասնագետներ վերապատրաստելու համար: Իջևանի բժշկական կենտրոնին է տրամադրվել «Ռեանիմոբիլ» տիպի Ֆորդ մակնիշի ավտոմեքենա, որը ծառայում է մարզի ծանր հիվանդների տեղափոխման համար:
Արդեն ավարտին է մոտենում Նոյեմբերյանի բժշկական կենտրոնի շենքի կապիտալ վերանորոգումը Համահայկական հիմնադրամի միջոցներով:
Մարզի առաջնային բուժ. օգնության անձնակազմը անցել է վերապատրաստումների անհրաժեշտ շարքը` վերապատրաստում ընտանեկան բժշկության, համայնքային բուժ. քույրերի գծով, վերապատրաստում մանկական հիվանդությունների ինտեգրացված վարում ծրագրով, ինչպես նաև դասընթացներ առանձին նեղ մասնագիտությունների գծով` (տուբերկուլյոզի, էնդոկրին հիվանդությունների և ակնաբուժական հիվանդությունների գծով):
Մարզում աշխատում են 71 ընտանեկան բժիշկներ: 2010 թ. շարունակվել է մարզի առողջապահական ոլորտի կադրային ներուժի թարմացումը: Մասնավորապես` Դիլիջանում աշխատանքի է ընդունվել վիրաբույժ, ուռուցքաբան, քիթ-կոկորդ-ականջաբան, Իջևանում` սրտաբան, Նոյեմբերյանում` վիրաբույժ:
Ի կատարումն ՀՀ Կառավարության 2008 թ հունիսի 19-ի թիվ 24 արձանագրային որոշման և համաձայն Հայաստանի Հանրապետության Առողջապահության նախարարի 2008 թ. նոյեմբերի 18-ի թիվ 1661-Ա հրամանի, մարզում շարունակվել են ԱԱՊ որակի բարելավմանն ուղղված աշխատանքները: Գործող աշխատանքային խումբը պարբերաբար այցելություններ է կատարում մարզի առաջնային բուժ օգնության կազմակերպություններ և ներկայացնում հաշվետվություններ:
2010 թ. տարեկան գլոբալ բյուջեով մարզի բուժ.հաստատություններին հատկացվել է 1,096 մլրդ. դրամ, որից առ 01.09.2010 թ. 586.4 մլն. դրամ:
Առ 01.09.2010 թ. մարզի ծննդատներում ծնվել են 1022 երեխա, մարզի բուժ. հաստատություններին հատկացվել են 1178 ծննդօգնության հավաստագրեր:
Մարզում առ 01.09.2010 թ. չենք ունեցել մայրական մահացության դեպք, իսկ մանկական մահացության դեպքերը 2009 թ. համեմատ նկատելի նվազել են:
Մարզպետարանի ենթակայության բաժնետիրական ընկերությունների ծախսերի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ պետական պատվերի ֆինանսավորումն ստանալուց և վճարումները կատարելուց հետո յուրաքանչյուր ամսվա 1-ի դրությամբ կրեդիտորական պարտքերը չեն գերազանցում տվյալ եռամսյակի համար մարզպետարանի կողմից հաստատված նախահաշվային գումարի երկու երրորդը: Զգալիորեն աճել են մուտքերը վճարովի ծառայություններից: Եթե 2009 թ. նույն ժամանակահատվածում այն կազմել է 28.5 մլն. դրամ, ապա 2010 թ. 52.0 մլն. դրամ: Ինչ խոսք, որ դա կապված է նոր սարքավորումների ներդրման հետ:
ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎՈՒԹՅՈՒՆ
Մարզում բնակվում են 26530 կենսաթոշակառուներ, 1466 փախստական ընտանիքներ, 367 զոհված ազատամարտիկների ընտանիքներ:
2010 թ. ավանդների փոխհատուցում է տրամադրվել մարզում բնակվող Հայրենական պատերազմի 257 վետերանների:
1988 թ.-1994 թ. Ադրբեջանի Հանրապետությունից բռնագաղթված և մարզում բնակություն հաստատած կարիքավոր փախստական ընտանիքների համար 2001-2007 թթ. ընթացքում միջազգային կազմակերպությունների կողմից կառուցվել են 95 քոթեջներ և 2 բազմաբնակարան շենքեր (34 բնակարան):
Հուլիսի 1-ից օգոստոսի 10-ը մարզում բնակվող բազմազավակ, կարիքավոր, ծնողազուրկ մոտ 80 երեխաներ 2 հերթափոխով իրենց ամառային հանգիստը անց են կացրել Հանքավանի «Լուսաբաց» ճամբարում: 2010 թ. յուրաքանչյուր ամիս ընտանեկան նպաստ են ստացել միջինը 5000 անապահով ընտանիքներ:
ՄՇԱԿՈՒՅԹ ԵՎ ՍՊՈՐՏ
Բարձր մակարդակով կազմակերպվել են Հայրենական Մեծ պատերազմում տարած հաղթանակի 65-ամյակին նվիրված միջոցառումները:
2010 թ. մարզում պատշաճ մակարդակով նշվել են նաև Հայաստանի Հանրապետության պետական բոլոր տոները` «Սուրբ ծնունդ», «Բանակի օր», «Կանանց, մայրության, գեղեցկության և սիրո» տոներ, «Ծաղկի և երգի» տոն, «Հաղթանակի և խաղաղության» տոն, «Շուշիի ազատագրման օր», «Հանրապետության տոն», «Երեխաների իրավունքների պաշտպանության օր», «Վերջին զանգ», «Գիտելիքի, գրի և դպրության օր», «Գրքի օր»:
Կազմակերպված են անցել «Մեկ ազգ մեկ մշակույթ» միջոցառումների շարքը, իսկ մարզի արվեստի բնագավառում աչքի ընկած պատանիները մասնակցել են նաև «Դելֆյան խաղերին» արժանանալով նաև ոսկե մեդալի:
Կազմակերպված են անցել «Ազգային Ժողովի» գավաթի դպրոցականների մրցաշարը, դպրոցականների շախմատի օլիմպիադաները:
Մարզկենտրոնում «Լավագույն մարզական ընտանիք» մրցույթին մասնակցեցին 24 ընտանիք: Հաղթողները Ծաղկաձորում մասնակցեցին եզրափակիչ փուլին:
Մարզի 4 տարածաշրջաններում կազմակերպվել է մարզական փառատոն մասսայական միջոցառումը: 2010 թ. կազմակերպվել է «Բանակ 18» ռազմամարզական, «Բազե» երիտասարդական, միջոցառումները և մարզական փառատոն չորս տարածաշրջաններում: Կազմակերպվել և ընթացքի մեջ են ֆուտբոլի մրցաշարերը:
Մեծարգո պարոն վարչապետ.
Կառավարության հարգելի անդամներ.
Համառոտ ներկայացնելով ընթացիկ տարվա անցած ժամանակահատվածի իրավիճակը, հույս եմ հայտնում, որ մինչև տարեվերջ միավորելով եղած բոլոր հնարավորությունները Տավուշի մարզպետարանը կկարողանա ապահովել առավելագույն հաջողություններ.
Շնորհակալություն: