Համաձայնեցված է Հայաստանի Հանրապետության
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր պետական
ֆինանսների նախարար եկամուտների կոմիտեի նախագահ
___________________ Վ. Գաբրիելյան ___________________ Գ. Խաչատրյան
19 ապրիլի 2011 թ. N 19
ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ՊԱՐԶԱԲԱՆՈՒՄ
i
ՏՎՅԱԼ ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՏԱՐՈՒՄ ՏՐԱՄԱԴՐՎԱԾ ԱՄԵՆԱՄՅԱ ԱՐՁԱԿՈՒՐԴԻՑ ՀԵՏՈ` ՄԻՆՉԵՎ ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՏԱՐՎԱ ԱՎԱՐՏԸ ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԻ ԼՈՒԾՄԱՆ ԴԵՊՔՈՒՄ ԱՐՁԱԿՈՒՐԴԻ ՀԱՄԱՐ ԱՇԽԱՏՈՂԻՆ ԱՎԵԼԻ ՎՃԱՐՎԱԾ ՄԻՋԻՆ ԱՇԽԱՏԱՎԱՐՁԻ ՎԵՐԱՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՈՒՄ ԵԿԱՄՏԱՀԱՐԿԻ ԵՎ ՊԱՐՏԱԴԻՐ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎՈՒԹՅԱՆ ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՎԵՐԱՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի (այսուհետ` Օրենսգիրք) 164-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն աշխատանքի առաջին տարվա համար ամենամյա արձակուրդը, որպես կանոն, տրամադրվում է տվյալ կազմակերպությունում անընդհատ աշխատանքի 6 ամիսը լրանալուց հետո: Երկրորդ և յուրաքանչյուր հաջորդ աշխատանքային տարվա համար ամենամյա արձակուրդը տրամադրվում է աշխատանքային տարվա ցանկացած ժամանակ` ամենամյա արձակուրդի տրամադրման հերթականությանը համապատասխան:
Օրենսգրքի 165-րդ հոդվածի համաձայն աշխատանքային տարում, որի համար տրամադրվում է ամենամյա արձակուրդը, ներառվում են`
1) փաստացի աշխատած ժամանակահատվածը.
2) այն ժամանակահատվածը, որի ընթացքում, օրենսդրությանը համապատասխան, պահպանվում են աշխատողի աշխատատեղը (պաշտոնը) և աշխատավարձը` ամբողջությամբ կամ մասամբ.
3) աշխատողի ժամանակավոր անաշխատունակության ժամանակահատվածը.
4) վճարովի ամենամյա արձակուրդի ժամանակահատվածը.
5) հարկադիր պարապուրդում աշխատողի գտնվելու ժամանակահատվածը` նախկին աշխատանքին վերադառնալու դեպքում.
6) օրինական գործադուլի ժամանակահատվածը.
7) օրենսդրությամբ սահմանված այլ ժամանակահատվածներ:
Օրենսգրքի 159-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն ամենամյա նվազագույն արձակուրդի տևողությունը 5-օրյա աշխատանքային շաբաթվա դեպքում 20 աշխատանքային օր է, իսկ 6-օրյա աշխատանքային շաբաթվա դեպքում` 24 աշխատանքային օր: Օրենսգրքի 160-րդ հոդվածի համաձայն ամենամյա երկարացված արձակուրդի իրավունք ունեցող առանձին կատեգորիայի վարձու աշխատողների ցանկը, ինչպես նաև Օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն ամենամյա լրացուցիչ արձակուրդի իրավունք ունեցող առանձին կատեգորիայի աշխատողների ցանկը, այդ արձակուրդի նվազագույն տևողությունը և տրամադրման կարգը սահմանում է ՀՀ կառավարությունը:
Օրենսգրքի 213-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին և 4-րդ կետերի համաձայն գործատուին ունեցած աշխատողի պարտքերը մարելու համար աշխատավարձից պահվում կամ գանձվում է աշխատավարձի հաշվին աշխատողին տրված կանխավճարը, եթե աշխատանքային պայմանագիրը լուծվում է Օրենսգրքով նախատեսված հետևյալ հիմքերով`
1) դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռի առկայության դեպքում, որին համապատասխան աշխատողը ենթարկվել է այնպիսի պատասխանատվության, որը հնարավորություն չի տալիս շարունակելու աշխատանքը (109-րդ հոդված, 1-ին մաս, 6-րդ կետ).
2) օրենսդրությամբ սահմանված կարգով աշխատողը զրկվել է որոշակի աշխատանքներ կատարելու իրավունքներից (109-րդ հոդված, 1-ին մաս, 7-րդ կետ).
3) աշխատանքի ընդունվելիս Օրենսգրքի 89-րդ հոդվածի 3-րդ և (կամ) 4-րդ կետերի համաձայն աշխատողի ներկայացրած տեղեկատվությունը կեղծ է եղել (109-րդ հոդված, 1-ին մաս, 12-րդ կետ).
4) աշխատանքի ընդունվելիս որոշակի աշխատանքներ կատարելու իրավունքներից զրկված լինելու փաստը աշխատողը թաքցրել է (109-րդ հոդված, 1-ին մաս, 13-րդ կետ).
5) Օրենսգրքի 112-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված` աշխատողի նախաձեռնությամբ աշխատանքային պայմանագիրը լուծելու դեպքում.
6) աշխատողի կողմից աշխատանքային պայմանագրով կամ ներքին կարգապահական կանոններով իրեն վերապահված պարտականությունները առանց հարգելի պատճառի պարբերաբար չկատարելու դեպքում (113-րդ հոդված, 1-ին մաս, 5-րդ կետ).
7) աշխատողի նկատմամբ վստահությունը կորցնելու դեպքում (113-րդ հոդված, 1-ին մաս, 6-րդ կետ).
8) աշխատողի կողմից ոգելից խմիչքների, թմրամիջոցների կամ հոգեներգործուն նյութերի ազդեցության տակ աշխատավայրում գտնվելու դեպքում (113-րդ հոդված, 1-ին մաս, 8-րդ կետ).
9) անհարգելի պատճառով ամբողջ աշխատանքային օրվա (հերթափոխի) ընթացքում աշխատողի աշխատանքի չներկայանալու դեպքում (113-րդ հոդված, 1-ին մաս, 9-րդ կետ).
10) պարտադիր բժշկական զննությունից աշխատողի հրաժարվելու կամ խուսափելու դեպքում (113-րդ հոդված, 1-ին մաս, 10-րդ կետ):
Վերը նշված հիմքերով աշխատանքային պայմանագրի լուծման դեպքում աշխատավարձի հաշվին աշխատողին տրված կանխավճարից առաջացած գործատուին ունեցած պարտքերը` մարելու համար աշխատողների աշխատավարձից պահումներ կամ գանձումներ կարող են կատարվել, երբ աշխատողն ազատվում է աշխատանքից մինչև աշխատանքային տարվա ավարտը, որի համար նրան տրամադրվել էր արձակուրդ: Այդ դեպքում գանձվում է չաշխատած օրերի համար վճարված գումարը:
Օրենսգրքի 214-րդ հոդվածի համաձայն աշխատավարձը վճարելիս պահումների և գանձումների ընդհանուր չափը հաշվարկվում է օրենքով սահմանված կարգով, որը չի կարող գերազանցել աշխատողի 1 ամսվա աշխատավարձի 50%-ը:
Ղեկավարվելով «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 87-րդ հոդվածի 2-րդ մասով, պաշտոնապես պարզաբանում եմ.
Այն դեպքում, երբ մինչև աշխատանքային տարվա ավարտը աշխատողին տրամադրվել է տվյալ տարվա ամենամյա արձակուրդ, սակայն աշխատողն ազատվում է աշխատանքից մինչև այդ աշխատանքային տարվա ավարտը, ապա`
1) չաշխատած օրերի համար վճարված արձակուրդային գումարը որոշելու համար հաշվարկվում է տվյալ գործատուի մոտ աշխատանքային հարաբերությունների մեջ գտնվելու ժամանակահատվածում աշխատողին հասանելիք արձակուրդի օրերի քանակը, որից հետո կատարվում է արձակուրդային գումարի վերահաշվարկ, և արդյունքում գործատուի կողմից ավել վճարված արձակուրդային գումարները գանձվում են վարձու աշխատողից.
2) տվյալ գործատուի մոտ աշխատանքային հարաբերությունների մեջ գտնվելու ժամանակահատվածում աշխատողին հասանելիք 1 ամսվա արձակուրդի օրերի քանակը որոշվում է աշխատանքային տարվա համար աշխատողին հասանելիք արձակուրդի օրերի քանակը 12-ի բաժանելու միջոցով, իսկ աշխատած ոչ լրիվ ամսվա համար հասանելիք արձակուրդի օրերի քանակը որոշվում է աշխատողին հասանելիք 1 ամսվա արձակուրդի օրերի քանակը տվյալ ամսվա լրիվ աշխատանքային օրերի թվի վրա բաժանելու և տվյալ ամսում փաստացի աշխատած և ամենամյա արձակուրդի իրավունք տվող ստաժի այլ ժամանակահատվածում ներառված օրերի թվով բազմապատկելու միջոցով.
3) աշխատողին հասանելիք արձակուրդի օրերի քանակը որոշելուց հետո կատարվում է արձակուրդային գումարի վերահաշվարկ և այդ ժամանակաշրջանների համար օրենքով սահմանված կարգով ներկայացվում են ճշտված հաշվարկներ (հաշվետվություններ):
Օրինակ. Կազմակերպությունը աշխատում է 5-օրյա աշխատանքային շաբաթով և, հետևաբար` Օրենսգրքով սահմանված ամենամյա արձակուրդի օրերի քանակը կազմում է 20 աշխատանքային օր: Կազմակերպությունը աշխատողի հետ աշխատանքային պայմանագիր է կնքել 2010 թ. հունվարի 18-ին, համաձայն որի յուրաքանչյուր ամսվա աշխատավարձը կազմել է 120000 դրամ: Աշխատողի համար 2010 թ. օգոստոսի 9-ից մինչև սեպտեմբերի 3-ը (ներառյալ) ձևակերպվել է ամենամյա արձակուրդ: Աշխատանքային պայմանագիրը լուծվել է 2010 թ. նոյեմբերի 25-ին:
(դրամ)
.______________________________________________________________.
|Ցուցանիշը |Գումարը | Հաշվարկը |
|______________________________________________________________|
|Արձակուրդային գումարի հաշվարկը |
|______________________________________________________________|
|միջին ամսական աշխատավարձը | 120000 | 120000:6x6 |
|________________________________|________|____________________|
|միջին օրական աշխատավարձը | 5714 | 120000:21 |
|________________________________|________|____________________|
|արձակուրդային գումարը | 114280 | 5714x20 |
|______________________________________________________________|
|2010 թ. օգոստոս ամսվա հաշվարկը |
|______________________________________________________________|
|աշխատավարձը | 27273 | 120000:22x5 |
|________________________________|________|____________________|
|արձակուրդային գումարը | 97138 | 114280:20x17 |
|________________________________|________|____________________|
|ԱՎՈՒՄ (ընդամենը) | 124411 | 27273+97138 |
|________________________________|________|____________________|
|վարձու աշխատողի սոցիալական վճարը| 3732 | 124411x3% |
|________________________________|________|____________________|
|գործատուի սոցիալական վճարը | 20221 |19000+(124411- |
| | | 100000)x5% |
|________________________________|________|____________________|
|սոցիալական վճարներ (ընդամենը) | 23953 | 3732+20221 |
|________________________________|________|____________________|
|անձնական նվազեցումը | 30000 | |
|________________________________|________|____________________|
|եկամտահարկը | 10136 |8000+((124411-(3732+|
| | |30000))-80000)x20% |
|______________________________________________________________|
|2010 թ. սեպտեմբեր ամսվա հաշվարկը |
|______________________________________________________________|
|արձակուրդային գումարը | 17142 | 114280:20x3 |
|________________________________|________|____________________|
|աշխատավարձը | 102857 | 120000:21x18 |
|________________________________|________|____________________|
|ԱՎՈՒՄ (ընդամենը) | 119999 | 17142+102857 |
|________________________________|________|____________________|
|վարձու աշխատողի սոցիալական վճարը| 3600 | 119999x3% |
|________________________________|________|____________________|
|գործատուի սոցիալական վճարը | 20000 |19000+(119999- |
| | | 100000)x5% |
|________________________________|________|____________________|
|սոցիալական վճարներ (ընդամենը) | 23600 | 3600+20000 |
|________________________________|________|____________________|
|անձնական նվազեցումը | 30000 | |
|________________________________|________|____________________|
|եկամտահարկը | 9280 |8000+((119999-(3600+|
| | | 30000))-80000)x20% |
.______________________________________________________________.
2010 թ. հունվարի 18-ից մինչև նոյեմբերի 25-ը (ներառյալ) ընկած ժամանակահատվածում առկա են 9 լրիվ ամիսներ (փետրվար-հոկտեմբեր), որոնց համար արձակուրդի օրերի քանակը կազմում է` 15.00 օր (20:12/ամիս/x9/ամիս/), և 2 ոչ լրիվ ամիսներ (հունվար և նոյեմբեր), որոնց համար արձակուրդի օրերի քանակը կազմում են. հունվար` 1.00 օր (1.67:15x9) և նոյեմբեր` 1.44 օր (1.67:22x19), որտեղ 1.67` մեկ ամսվա հասանելիք արձակուրդի օրերի թիվն է (20/օր/:12/ամիս/): Տվյալ դեպքում` աշխատողին հասանելիք արձակուրդային օրերի քանակը կլինի 17 լրիվ աշխատանքային օր (15.00+1.00+1.44=17.44): Գործատուն`
ա. վերահաշվարկում է նախկինում հաշվարկված արձակուրդային գումարն արդեն 17 աշխատանքային օրվա կտրվածքով, որը կազմում է 97138 դրամ (114280:20x17), իսկ տարբերությունը` 17142 դրամ (114280-97138).
բ. կատարում է վերահաշվարկ` վերահաշվարկված և նախկինում հաշվարկված արձակուրդային գումարների նկատմամբ հաշվարկված եկամտահարկի ու պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների գծով, որը տվյալ դեպքում կազմում է.
(դրամ)
._____________________________________________________________________.
| |Աշխատավարձը և |Եկա- |Պարտադիր |
| |արձակուրդային գումարը|մտա- |սոցիալական |
| | |հարկը|ապահովության |
| | | |վճարները |
| | | |________________|
| | | |վարձու |գործա- |
| | | |աշխատողի|տուի |
|_____________________________________________________________________|
|2010 թ. օգոստոսի համար |
|_____________________________________________________________________|
|նախկինում հաշվարկված |124411 (27273+ 97138)|10136| 3732 | 20221 |
|________________________|_____________________|_____|________|_______|
|վերահաշվարկված (չի |124411 (27273+97138) |10136| 3732 | 20221 |
|փոխվում) | | | | |
|________________________|_____________________|_____|________|_______|
|տարբերությունը | 0 | 0 | 0 | 0 |
|_____________________________________________________________________|
|2010 թ. սեպտեմբերի համար |
|_____________________________________________________________________|
|նախկինում հաշվարկված |119999 (102857+17142)| 9280| 3600 | 20000 |
|________________________|_____________________|_____|________|_______|
|վերահաշվարկված | 102857 (102857+0) | 6977| 3086 | 19143 |
|(փոխվում է) | | | | |
|________________________|_____________________|_____|________|_______|
|տարբերությունը | 17142 | 2303| 514 | 857 |
._____________________________________________________________________.
գ. վարձու աշխատողից գանձում է 14325 դրամ (17142-(2303+514)) մինչև աշխատանքային պայմանագրի լուծումը.
դ. 2010 թ. սեպտեմբեր ամիսը ներառող հաշվետու ժամանակաշրջանի համար ներկայացվում է հարկային գործակալի եկամտահարկի ճշտված հաշվարկ և գործատուի պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների ճշտված հաշվետվություն: