110.0257.120511
ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է 
 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 
 ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
                                       «12»        05            2011 Թ.
                                         ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 11011220
 
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ ՀՐԱՄԱՆ
 
30 մարտի 2011 թվականի N 257-Ն
 
ՆԱԽԱԴՊՐՈՑԱԿԱՆ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(3-րդ մաս)
 
|                  ԽՈՍՔԻ ԵՎ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՄԱՆ ՈԼՈՐՏ                        |
|_____________________________________________________________________|
|                         Բանավոր խոսք                                |
|_____________________________________________________________________|
|                 Խոսքի ընկալում և  օգտագործում                       |
|_____________________________________________________________________|
|        Չափորոշիչ            |           Ցուցիչ                      |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան ընկալում է իրեն    |1.1. Կատարում է մեծահասակների պարզ     |
|ուղղված ուրիշի բանավոր       |հրահանգները:                           |
|խոսքը:                       |_______________________________________|
|                             |1.2. Լրացնում է պարզ նախադասության     |
|                             |վերջին` բաց թողնված բառը:              |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.3. Ուշադիր ունկնդրում է իր կամ խմբի  |
|                             |համար ընթերցվող մանկական հեքիաթը:      |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.4. Խոսքի հնչերանգով տարբերակում է    |
|                             |խոսակցի տրամադրությունը:               |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան բանավոր            |2.1. Ճիշտ (ադեկվատ) պատասխանում է      |
|արտահայտում է իր մտքերն ու   |«ինչո՞ւ» հարցերին:                     |
|կարծիքը, զգացողություններն   |_______________________________________|
|ու զգացմունքները:            |2.2. Պատմում է սեփական փորձառության    |
|                             |մասին:                                 |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.3. 3-4 պարզ նախադասությամբ ասում է,  |
|                             |թե ի՞նչ են անում նկարում պատկերված     |
|                             |մարդիկ կամ կենդանիները:                |
|_____________________________________________________________________|
|       Խոսքի հնչյունաբանական և  քերականական իմացություն              |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան ճիշտ արտասանում է  |3.1. Գտնում է հանգավորված բառեր:       |
|մայրենի լեզվի հնչյունները:   |_______________________________________|
|                             |3.2. Կրկնում է առաջարկված բառերը` ճիշտ |
|                             |արտաբերելով հնչյունները:               |
|_____________________________|_______________________________________|
|4. Երեխան ճիշտ օգտագործում է |4.1. Ճիշտ (տեղին) ձևակերպում  է «ի՞նչ»,|
|խոսքի տարբեր մասեր:          |«որտե՞ղ», «ե՞րբ», «ինչո՞ւ» բառերով     |
|                             |հարցեր:                                |
|_____________________________________________________________________|
|                         Հաղորդակցում                                |
|_____________________________________________________________________|
|5. Երեխան արդյունավետ        |5.1. Զրուցում է մեծահասակի հետ`        |
|հաղորդակցվում է              |պատասխանելով առնվազն 3-4 պարզ հարցերի: |
|մեծահասակների, հասակակիցների |_______________________________________|
|և  փոքրերի հետ:              |5.2. Մասնակցում է առօրյա խոսակցությանը |
|                             |«հիմա» և  «այստեղ» թեմաների շուրջ:     |
|_____________________________________________________________________|
|                          Գրավոր խոսք                                |
|_____________________________________________________________________|
|          Հետաքրքրություն գրքերի և  գրվածքի նկատմամբ                 |
|_____________________________________________________________________|
|6. Երեխան հետաքրքրություն է  |6.1. Պատկերազարդ գրքեր դիտելիս հարցեր է|
|ցուցաբերում գրքերի և         |տալիս:                                 |
|ընթերցանության նկատմամբ:     |                                       |
|Վաղ գրաճանաչություն          |                                       |
|_____________________________|_______________________________________|
|7. Երեխան հասկանում է գրավոր |7.1. Ձևացնում  է, որ գրում է:          |
|խոսքի որոշ սկզբունքներ:      |                                       |
|_____________________________|_______________________________________|
|8. Երեխան ունի գրելու        |8.1. Օգտագործում է գրելու պարագաներ:   |
|պարագաների օգտագործման       |                                       |
|պարզագույն հմտություններ:    |                                       |
|_____________________________________________________________________|
|                        ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏ                               |
|_____________________________________________________________________|
|               Մտածողություն և  տրամաբանություն                      |
|_____________________________________________________________________|
|        Չափորոշիչ            |           Ցուցիչ                      |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան հետազոտում և       |1.1. Կարողանում է բացատրել առարկաների  |
|համեմատում է, առարկաները:    |նշանակությունը, դերը:                  |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.2. Կարողանում է համեմատել առարկաները |
|                             |ըստ մեկ հատկանիշի:                     |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.3. Գտնում է զույգ պատկերներ:         |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.4. Հավաքում է 3-4 խոշոր մասերից      |
|                             |բաղկացած պատկեր:                       |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան հասկանում է        |2.1. Տալիս է «ինչո՞ւ» հարցը` հասկանալու|
|իրադարձությունների           |համար պատճառահետևանքային  կապերը:      |
|հաջորդականությունը և  պարզ   |_______________________________________|
|պատճառահետևանքային  կապերը:  |2.2. Բացատրում է, թե ինչպիսի՞ արդյունք |
|                             |կարող է ունենալ տվյալ պարզ             |
|                             |գործողությունը:                        |
|_____________________________|_______________________________________|
|3. Երեխան կարողանում է       |3.1. Խմբավորում է առարկաները զույգերով |
|ընդհանրացումներ կատարել:     |ըստ ֆունկցիոնալ նշանակության:          |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.2. Առաջարկված առարկաներից կամ        |
|                             |նկարներից ընտրում է սնունդի, հագուստի, |
|                             |կենդանիների հասկացություններին         |
|                             |վերաբերող առարկաներ:                   |
|_____________________________|_______________________________________|
|4. Երեխան կարողանում է       |4.1. Դասավորում է առարկաները ըստ       |
|դասակարգել և  խմբավորել      |որոշակի հատկանիշի:                     |
|առարկաները:                  |                                       |
|_____________________________________________________________________|
|               Տարրական մաթեմատիկական գիտելիքներ                     |
|_____________________________________________________________________|
|5. Երեխան ունի մեծության,    |5.1. Տեսակավորում է առարկաները ըստ     |
|չափի, ձևի  մասին գիտելիքներ, |ձևի:                                   |
|ճանաչում է գույները:         |_______________________________________|
|                             |5.2. Տեսակավորում է առարկաները ըստ     |
|                             |գույնի:                                |
|                             |_______________________________________|
|                             |5.3. Անվանում է հիմնական գույն:        |
|                             |_______________________________________|
|                             |5.4. Ընտրում է 2-4 գույներ:            |
|                             |_______________________________________|
|                             |5.5. Տեսակավորում է առարկաներն ըստ     |
|                             |գույնի:                                |
|                             |_______________________________________|
|                             |5.6. Գնահատում է չափերը:               |
|                             |_______________________________________|
|                             |5.7. Գիտի 2 երկրաչափական պատկերներ`    |
|                             |շրջան, եռանկյունի:                     |
|_____________________________|_______________________________________|
|6. Երեխան ցուցաբերում է      |6.1. Անգիր հաշվում է մինչև  5-ը:       |
|հաշվի, թվերի, թվանշանների    |_______________________________________|
|իմացություն:                 |6.2. Կիրառում է հաշիվը առօրյա կյանքում:|
|_____________________________________________________________________|
|                  Ուշադրություն, հիշողություն                        |
|_____________________________________________________________________|
|7. Երեխան դրսևորում  է       |7.1. Մեծահասակի օրինակից հետո կրկնում է|
|ուշադրության կենտրոնացում և  |ծափերը (3 ծափ):                        |
|պահպանում:                   |_______________________________________|
|                             |7.2. Շուրջ 5 րոպե ուշադրությամբ լսելուց|
|                             |հետո հարցեր է տալիս:                   |
|_____________________________|_______________________________________|
|8. Երեխան մտապահում և        |8.1. Մեծահասակի ասելուց հետո կրկնում է |
|վերարտադրում է որոշակի       |բանաստեղծության 2 տող:                 |
|ինֆորմացիա:                  |                                       |
|_____________________________________________________________________|
|        Երևակայություն  և  ստեղծագործական մտածողություն              |
|_____________________________________________________________________|
|9. Երեխան դրսևորում  է տարբեր|9.1. Կատարում է տարբեր գործողություն-  |
|նյութերի հետ աշխատելու       |ներ ծեփամածիկի և  թղթի հետ:            |
|տարրական հմտություններ:      |_______________________________________|
|                             |9.2. Նկարում է լսած պատմության (հեքիաթի|
|                             |իրեն դուր եկած առարկան) պատկերը:       |
|_____________________________|_______________________________________|
|10. Երեխան շարժումների,      |10.1. Երաժշտության տակ կատարում է      |
|երաժշտության և  պարի միջոցով |ռիթմիկ պարային շարժումներ:             |
|արտահայտում է իր մտքերը,     |_______________________________________|
|պատկերացումները,             |10.2. Ձևացնում  է, թե երգում է         |
|զգացմունքները:               |հանդիսատեսի համար:                     |
|                             |_______________________________________|
|                             |10.3. Երգում է հաճախ լսած երգերը:      |
|                             |_______________________________________|
|                             |10.4. Մեծահասակին խնդրում է երգել իր   |
|                             |սիրած երգը:                            |
|_____________________________________________________________________|
|           Կողմնորոշում տարածության և  ժամանակի մեջ                  |
|_____________________________________________________________________|
|11. Երեխան ունի գիտելիքներ   |11.1. Կատարում է հրահանգներ` կապված    |
|տարածության մեջ առարկաների   |առարկաների և  իր դիրքի հետ:            |
|դիրքի վերաբերյալ և           |_______________________________________|
|կարողանում է կողմնորոշվել    |12.1. Տարբերում է ցերեկ և  գիշեր       |
|տարածության մեջ:             |հասկացությունները` կապելով դրանք այդ   |
|12. Երեխան կարողանում է      |ժամին կատարվող գործողությունների հետ:  |
|կողմնորոշվել ժամանակի մեջ:   |                                       |
|_____________________________________________________________________|
|  Սոցիալ-մշակութային, կենցաղային կողմնորոշում և  վերաբերմունք        |
|                   շրջակա միջավայրի նկատմամբ                         |
|_____________________________________________________________________|
|13. Երեխան ունի գիտելիքներ   |13.1. Ճանաչում է մարմնի մասերը:        |
|իր անձի, ընտանիքի, համայնքի  |_______________________________________|
|մասին:                       |13.2. Նկարագրում է տարբեր սեռերի       |
|                             |առանձնահատկությունները:                |
|                             |_______________________________________|
|                             |13.3. Գիտի մարդկանց սոցիալական դերերի  |
|                             |և  հարաբերությունների մասին:           |
|                             |_______________________________________|
|                             |13.4. Գիտի այն թաղամասը կամ փողոցը,    |
|                             |որտեղ ապրում է:                        |
|                             |_______________________________________|
|                             |13.5. Մասնակցում է ընտանեկան տոներին:  |
|                             |_______________________________________|
|                             |13.6. Ընտանիքն ընկալում է որպես անվտանգ|
|                             |և  հարմարավետ միջավայր:                |
|_____________________________|_______________________________________|
|14. Երեխան ունի գիտելիքներ   |14.1. Ճանաչում և  անվանում է որոշ      |
|շրջապատող միջավայրի և        |ընտանի և  վայրի կենդանիներ:            |
|բնության վերաբերյալ:         |_______________________________________|
|                             |14.2. Գիտի տարբեր կենդանիների ապրելու  |
|                             |միջավայրերը:                           |
|                             |_______________________________________|
|                             |14.3. Ճանաչում և  անվանում է բնության  |
|                             |որոշ երևույթներ.  քամի, անձրև,  ձյուն: |
|                             |_______________________________________|
|                             |14.4. Ճանաչում և  անվանում է իրեն      |
|                             |շրջապատող բնաշխարհի որոշ տարրեր. ջուր, |
|                             |ծառ, ծաղիկ, թռչուններ:                 |
|                             |_______________________________________|
|                             |14.5. Մաքուր է պահում իր շրջապատը:     |
|                             |_______________________________________|
|                             |14.6. Խնամքով է վերաբերվում շրջապատող  |
|                             |բնությանը:                             |
|                             |_______________________________________|
|                             |14.7. Ցուցաբերում է սպառվող ռեսուրսները|
|                             |խնայելու տարրական հմտություններ:       |
|_____________________________|_______________________________________|
|15. Երեխան ցուցաբերում է     |15.1. Մեծահասակի ուղղորդմամբ կիսում է  |
|տնտեսական պարզ               |իր ունեցածը կամ փոխանակում է           |
|հասկացությունների            |խաղալիքները/առարկաները ուրիշների հետ:  |
|իմացություն:                 |_______________________________________|
|                             |15.2. Հասկանում է, որ մետաղադրամներով  |
|                             |և  թղթադրամներով կարելի է ինչ-որ բան   |
|                             |գնել:                                  |
|                             |_______________________________________|
|                             |15.3. Սյուժետադերային խաղերի միջոցով   |
|                             |արտահայտում է «գնման և  վաճառքի» պարզ  |
|                             |հասկացությունները:                     |
|_____________________________|_______________________________________|
|16. Երեխան ունի որոշ         |16.1. Երգում է հայկական երգեր:         |
|պատկերացումներ հայկական      |_______________________________________|
|մշակույթի տարրերի մասին:     |16.2. Կատարում է ազգային պարերի որոշ   |
|                             |շարժումներ:                            |
|                             |_______________________________________|
|                             |16.3. Ճանաչում և  անվանում է ազգային   |
|                             |ստեղծագործությունների, հայկական        |
|                             |մուլտֆիլմերի հերոսներին:               |
|_____________________________|_______________________________________|
|17. Երեխան Ճանաչում է այլ    |17.1. Կատարում է այլ ազգերի երգերի և   |
|ազգերի մշակութային որոշ      |պարերի որոշ տարրեր:                    |
|տարրեր:                      |_______________________________________|
|                             |17.2. Խաղում է այլ ազգերի մանկական     |
|                             |շարժախաղեր:                            |
|                             |_______________________________________|
|                             |17.3. Ճանաչում և  անվանում է այլ ազգերի|
|                             |ստեղծագործությունների, մուլտֆիլմերի    |
|                             |հերոսներին:                            |
|_____________________________________________________________________|
|            ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ, ՀՈՒԶԱԿԱՆ ԵՎ ԱՆՁՆԱՅԻՆ ՈԼՈՐՏ                   |
|_____________________________________________________________________|
|                     Սոցիալական զարգացում                            |
|_____________________________________________________________________|
|            Փոխհարաբերություններ մեծահասակների հետ                   |
|_____________________________________________________________________|
|        Չափորոշիչ            |           Ցուցիչ                      |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան շփվում է ծանոթ     |1.1. Ազատ հաղորդակցվում է ծանոթ        |
|մեծահասակների հետ և          |մեծահասակների հետ:                     |
|հաստատում է վստահության վրա  |_______________________________________|
|հիմնված հարաբերություններ:   |1.2. Ընդունում է իր համար նշանակալի    |
|                             |մեծահասակների (բարեկամների,            |
|                             |հարևանների)  ընկերակցությունը:         |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.3. Ընդունում է մեծահասակների կողմից  |
|                             |ցուցաբերվող աջակցությունը և            |
|                             |ուղղորդումը:                           |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.4. Խնդրանքի դեպքում օգնում է         |
|                             |մեծահասակին:                           |
|_____________________________________________________________________|
|            Փոխհարաբերություններ հասակակիցների հետ                   |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան սկսում է շփվել իր  |2.1. Առանձնացած խաղում է մյուս         |
|հասակակիցների հետ:           |երեխաների հետ նույն տարածքում:         |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.2. Մյուս երեխաների հետ զուգահեռ նույն|
|                             |տարածքում խաղալիս` ժամանակ առ ժամանակ  |
|                             |մեկնաբանություններ է կատարում:         |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.3. Մասնակցում է առօրյա պարզ          |
|                             |աշխատանքներին և/կամ                    |
|                             |գործողություններին:                    |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.4. Օգնում է իր հասակակցին:           |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.5. Զրուցում է իրեն ծանոթ             |
|                             |հասակակիցների հետ:                     |
|_____________________________|_______________________________________|
|3. Երեխան մասնակցում է       |3.1. Մասնակցում է 5-10 րոպե            |
|խմբային գործունեությանը:     |տևողությամբ  խմբային աշխատանքներին:    |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.2. Ենթարկվում է հաստատված 3-4        |
|                             |կանոններին:                            |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.3. Նկատում է խաղընկերոջ              |
|                             |բացակայությունը:                       |
|_____________________________|_______________________________________|
|4. Երեխան լուծում է          |4.1. Դիմում է մեծահասակի օգնությանը    |
|հասակակիցների հետ առաջացած   |հասակակցի հետ վեճը լուծելու համար:     |
|վեճերը մեծահասակի օգնությամբ:|                                       |
|_____________________________________________________________________|
|                        Սոցիալական վարք                              |
|_____________________________________________________________________|
|5. Երեխան սկսում է           |5.1. Խաղում է տարբեր երեխաների հետ:    |
|համագործակցել հասակակիցների  |_______________________________________|
|հետ:                         |5.2. Տարբերակում է որևէ  անձի որպես իր |
|                             |ընկեր:                                 |
|                             |_______________________________________|
|                             |5.3. Խաղալիս սկսում է բարեկիրթ բառեր   |
|                             |գործածել` մեծահասակի օգնությամբ:       |
|                             |_______________________________________|
|                             |5.4. Միանում է իրեն ծանոթ երեխաների    |
|                             |խաղին:                                 |
|_____________________________|_______________________________________|
|6. Երեխան սկսում է           |6.1. Հետևում  է վարքի պարզ կանոններին: |
|ցուցաբերել ինքնակառավարման   |_______________________________________|
|հմտություններ:               |6.2. Խնամքով է վերաբերվում իր համար    |
|                             |կարևոր  իրերին, խաղալիքներին:          |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.3. Անցում է կատարում մի              |
|                             |գործողությունից մյուսը մեծահասակի      |
|                             |օգնությամբ:                            |
|_____________________________|_______________________________________|
|7. Երեխան սկսում է           |7.1. Խաղում է տարբեր                   |
|ուշադրություն դարձնել իր     |առանձնահատկություններ ունեցող երեխաների|
|շուրջը եղած բազմազանությանը: |հետ:                                   |
|                             |_______________________________________|
|                             |7.2. Փնտրում է հաղորդակցման միջոցներ`  |
|                             |այլ լեզվով խոսող երեխայի հետ շփվելիս:  |
|_____________________________________________________________________|
|                      Անձնային զարգացում                             |
|_____________________________________________________________________|
|8. Երեխան սկսում է           |8.1. Գիտի իր անունը և  ազգանունը:      |
|ցուցաբերել իր անձի և         |_______________________________________|
|ուրիշների մասին իմացություն: |8.2. Խոսում է իր մասին առաջին դեմքով:  |
|                             |_______________________________________|
|                             |8.3. Հասկանում է մարդկանց դերերը/կապերը|
|                             |ընտանիքում:                            |
|_____________________________|_______________________________________|
|9. Երեխան սկսում է դրսևորել  |9.1. Հպարտանում է իր ձեռքբերումներով:  |
|ինքնավստահություն:           |_______________________________________|
|                             |9.2. Միանում է մյուս երեխաներին տարբեր |
|                             |խաղերի, աշխատանքների ժամանակ:          |
|                             |_______________________________________|
|                             |9.3. Խոսում է իր նվաճումների մասին:    |
|_____________________________|_______________________________________|
|10. Երեխան սկսում է դրսևորել |10.1. Առաջարկվող/առկա երկու            |
|ինքնուրույնություն:          |գործողություններից ընտրում է մեկը:     |
|                             |_______________________________________|
|                             |10.2. Կատարում է մի շարք առօրյա        |
|                             |գործողություններ և  առաջադրանքներ:     |
|_____________________________________________________________________|
|                      Հուզական զարգացում                             |
|_____________________________________________________________________|
|11. Երեխան սկսում է ճանաչել  |11.1. Ապրումակցում է իր համար կարևոր   |
|հիմնական հույզերն ու         |անձանց:                                |
|զգացմունքները և  իրավիճակին  |_______________________________________|
|համապատասխան հույզեր         |11.2. Արձագանքում է ուրիշների          |
|դրսևորել:                    |զգացմունքներն:                         |
|_____________________________________________________________________|
| ԻՆՔՆԱՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ, ԱՌՈՂՋՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ՈԼՈՐՏ       |
|_____________________________________________________________________|
|                        Ինքնասպասարկում                              |
|_____________________________________________________________________|
|        Չափորոշիչ            |           Ցուցիչ                      |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան սկսում է դրսևորել  |1.1. Ինքնուրույն հագնում և  հանում է   |
|առօրյա կյանքի ինքնասպասարկման|հագուստի որոշ մասը:                    |
|հմտություններ:               |_______________________________________|
|                             |1.2. Օգտվում է զուգարանից մասնակիորեն: |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.3. Կոճկում և  արձակում է մեծ         |
|                             |կոճակները:                             |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.4. Խաղալուց հետո հավաքում է          |
|                             |խաղալիքները մեծահասակների հիշեցումով:  |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.5. Մեծահասակի օգնությամբ նեղ սափորից |
|                             |հեղուկը լցնում է բաժակի մեջ:           |
|_____________________________________________________________________|
|                     Առողջության պահպանում                           |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան հետևում  և         |2.1. Խոզանակով կատարում է ատամները     |
|պահպանում է անձնական         |մաքրելու գործողություններ:             |
|հիգիենայի որոշ կանոններ:     |                                       |
|_____________________________|_______________________________________|
|3. Երեխան սկսում է հասկանալ  |3.1. Առաջարկում է կատարել ատամների     |
|սնվելու և  ատամները առողջ    |խնամքի հետ կապված գործողություններ:    |
|պահելու միջև  գործող կապը:   |                                       |
|_____________________________|_______________________________________|
|4. Երեխան հետևում  է         |4.1. Կատարում է առողջության պահպանմանն |
|առողջապահության հիմնական     |ուղղված հիմնական գործողությունները:    |
|կանոններին մեծահասակի        |                                       |
|հիշեցումով:                  |                                       |
|_____________________________|_______________________________________|
|5. Երեխան գիտակցում և        |5.1. Բառերով ներկայացնում է իրեն       |
|արտահայտում է իր             |անհանգստացնող հիվանդության             |
|վերաբերմունքը սեփական անձի   |խտանշանները:                           |
|հետ կապված առողջապահական     |                                       |
|խնդիրների նկատմամբ:          |                                       |
|_____________________________________________________________________|
|                        Անվտանգություն                               |
|_____________________________________________________________________|
|6. Երեխան հետևում  է         |6.1. Խուսափում է վտանգ ներկայացնող     |
|անվտանգության հիմնական       |տեղերում, իրերի, սարքավորումների հետ   |
|կանոններին մեծահասակի        |խաղալուց:                              |
|հիշեցումով:                  |_______________________________________|
|                             |6.2. Գիտի իր հետ քննարկված             |
|                             |անվտանգության որոշ ընդհանուր կանոններ: |
|_____________________________________________________________________|
|             ՎԵՐԱԲԵՐՄՈՒՆՔ ՍՈՎՈՐԵԼՈՒ ՆԿԱՏՄԱՄԲ ՈԼՈՐՏ                   |
|_____________________________________________________________________|
|                      Հետաքրքրասիրություն                            |
|_____________________________________________________________________|
|        Չափորոշիչ            |           Ցուցիչ                      |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան հետաքրքրասիրություն|1.1. Փորձում է խաղալ նոր խաղերով:      |
|է ցուցաբերում նոր բաներ      |_______________________________________|
|սովորելու և  նոր             |1.2. Հարցեր է տալիս տեղեկություններ    |
|փորձառությունների նկատմամբ:  |ստանալու համար իր շրջապատում գտնվող նոր|
|                             |առարկաների, երևույթների  մասին:        |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.3. Նկատում է այլ երեխաների           |
|                             |հետաքրքրությունները` դիտելով նրանց խաղը|
|                             |կամ շփվելով նրանց հետ:                 |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.4. Նախընտրում է խաղի որոշ տեսակներ:  |
|_____________________________________________________________________|
|                        Նախաձեռնություն                              |
|_____________________________________________________________________|
|2. Երեխան նախաձեռնություն է  |2.1. Պատրաստակամություն է հայտնում     |
|ցուցաբերում:                 |մասնակցելու տարբեր խաղերի և            |
|                             |առաջադրանքների:                        |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.2. Մեծահասակի օգնությամբ ընտրություն |
|                             |է կատարում առաջարկվող 2-3 խաղերի,      |
|                             |նյութերի միջև:                         |
|_____________________________________________________________________|
|             Մասնակցություն և  հետևողականություն                     |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան մասնակցություն և   |3.1. Առաջարկության դեպքում մասնակցում է|
|հետևողականություն  է         |խմբային խաղերի:                        |
|ցուցաբերում իր տարիքին       |_______________________________________|
|համապատասխան առաջադրանքների  |3.2. Դժվարության հանդիպելիս ինքնուրույն|
|նկատմամբ:                    |հաղթահարում է արգելքները կամ դիմում է  |
|                             |մեծահասակի օգնությանը:                 |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.3. Օգնում է առօրյա գործերում:        |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.4. Կազմում է 2 քայլից բաղկացած պլան  |
|                             |և  գործում է ըստ այդ պլանի:            |  |
|_____________________________________________________________________|
|                          Տեխնոլոգիա                                 |
|_____________________________________________________________________|
|4. Մեծահասակի օգնությամբ և   |4.1. Խաղալու ժամանակ փորձում է         |
|քաջալերանքով փորձում է       |օգտագործել իրական կամ խաղալիք          |
|կիրառել իր միջավայրում       |սարքավորումներն այնպես, ինչպես որ դրանք|
|օգտագործվող տարբեր           |օգտագործվում են կյանքում:              |
|տեխնոլոգիաները:              |_______________________________________|
|                             |4.2. Խաղալիքների միջից գտնում և        |
|                             |առանձնացնում է այն գործիքներն ու       |
|                             |նյութերը, որոնք օգտագործվում են որոշակի|
|                             |աշխատանքների համար:                    |
|                             |_______________________________________|
|                             |4.3. Խաղի ժամանակ փորձում է ըստ նպատակի|
|                             |օգտագործել տարբեր                      |
|                             |շարժասարքեր/մեքենաներ` մեկնաբանելով իր |
|                             |գործողությունները:                     |
|                             |_______________________________________|
|                             |4.4. Օգտագործում է ճշգրիտ բառապաշար`   |
|                             |տեխնոլոգիան անվանելու համար:           |
|                             |_______________________________________|
|                             |4.5. Մեծահասակի օգնությամբ             |
|                             |հաղորդակցվում է ընտանիքի անդամների կամ |
|                             |այլ ծանոթների հետ հեռախոսով կամ այլ    |
|                             |հաղորդակցման սարքի միջոցով:            |
|_____________________________________________________________________|
| 5. ՄԻՋԻՆ ԽՄԲԻ` ՉՈՐՍԻՑ ՄԻՆՉԵՎ ՀԻՆԳ ՏԱՐԵԿԱՆ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ       |
|                     ԵՎ ԿՐԹԱԿԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉ                            |
|_____________________________________________________________________|
|                       ՇԱՐԺՈՂԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏ                              |
|_____________________________________________________________________|
|                       Խոշոր շարժողական                              |
|_____________________________________________________________________|
|        Չափորոշիչ            |           Ցուցիչ                      |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան դրսևորում  է խոշոր |1.1. Պահում է հավասարակշռությունը:     |
|շարժումներով պայմանավորված   |_______________________________________|
|հիմնական կարողությունները:   |1.2. Գիտի շարժումների                  |
|                             |հաջորդականությունը:                    |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան հստակ կատարում է   |2.1. Երեխան մասնակցում է գնդակով պարզ  |
|աչք-ձեռք կոորդինացիոն        |խաղերի:                                |
|շարժումներ:                  |                                       |
|_____________________________________________________________________|
|                     Նուրբ/մանր շարժումներ                           |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան ցուցաբերում է      |3.1. Կառուցում է 10 և  ավելի կտորներից |
|ձեռքի և  մատների շարժումների |բաղկացած շինություններ կառուցողական    |
|կառավարման հմտություններ:    |առարկաներով:                           |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.2. Աշխատում է մանր առարկաներով:      |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.3. Ցուցաբերում է ծեփելու             |
|                             |հմտություններ:                         |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.4. Երեխան ցուցաբերում է դակելու և    |
|                             |մկրատով կտրտելու հմտություններ:        |
|_____________________________|_______________________________________|
|4. Երեխան ցուցաբերում է գրի  |4.1. Արտանկարում է տառեր և  թվանշաններ,|
|պարզագույն հմտություններ և   |որոշ երկրաչափական պատկերներ, մարմնի    |
|նկարչական հմտություններ:     |մասեր:                                 |
|                             |_______________________________________|
|                             |(բավականին մանրամասնորեն) ըստ հրահանգի |
|                             |կամ ինքնաբերաբար:                      |
|_____________________________|_______________________________________|
|5. Երեխան ցուցաբերում է      |5.1. Փորձում է ինքնուրույն հագնվել:    |
|ինքնասպասարկման որոշ         |_______________________________________|
|հմտություններ:               |5.2. Ինքնուրույն հանվում է:            |
|                             |_______________________________________|
|                             |5.3. Ուտելիս օգտվում է սպասքից:        |
|_____________________________________________________________________|
|                  ԽՈՍՔԻ ԵՎ ՀԱՂՈՐԴԱԿՑՄԱՆ ՈԼՈՐՏ                        |
|_____________________________________________________________________|
|                         Բանավոր խոսք                                |
|_____________________________________________________________________|
|                 Խոսքի ընկալում և  օգտագործում                       |
|_____________________________________________________________________|
|        Չափորոշիչ            |           Ցուցիչ                      |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան ընկալում է իրեն    |1.1. Կատարում է մեծահասակների 2-3      |
|ուղղված ուրիշի բանավոր խոսքը:|քայլից բաղկացած հրահանգները:           |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.2. Ավարտում է նախադասության միտքը:   |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.3. Վերապատմում է (ընթերցված, ռադիոյով|
|                             |կամ ձայնագրությամբ) լսած պատմությունը) |
|                             |հեքիաթը:                               |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան բառերով արտահայտում|2.1. Հարցերին պատասխանելիս օգտագործում |
|է իր մտքերը, կարծիքը,        |է ընդարձակ նախադասություններ:          |
|կարիքները, զգացողություններն |_______________________________________|
|ու զգացմունքները:            |2.2. Պատմում է սեփական փորձառության    |
|                             |մասին` նշելով մի քանի հաջորդական       |
|                             |դեպքեր:                                |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.3. Երեք-չորս նկարների միջոցով կազմում|
|                             |է փոքրիկ պատմվածք:                     |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.4. Բառերով արտահայտում է իր          |
|                             |նախասիրությունները:                    |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.5. Պատմում է իր զգացմունքների,       |
|                             |զգացողությունների մասին` հիմնավորելով  |
|                             |դրանք:                                 |
|                             |2.6. Ձևակերպում  է իր կարիքները:       |
|_____________________________________________________________________|
|       Խոսքի հնչյունաբանական և  քերականական իմացություն              |
|_____________________________________________________________________|
|3. Երեխան ճանաչում է մայրենի |3.1. Վանկերը միացնելով, կազմում է 2-3- |
|լեզվի հնչյունները և          |վանկանի բառեր:                         |
|կարողանում է տարանջատել      |_______________________________________|
|դրանք:                       |3.2. Կրկնում է առաջարկված բառերն ու    |
|                             |բառակապակցությունները` ճիշտ արտաբերելով|
|                             |հնչյունները:                           |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.3. Գտնում է պարզագույն (միավանկ)     |
|                             |հանգավորված բառեր:                     |
|_____________________________|_______________________________________|
|4. Երեխան կազմում է բարդ     |4.1. Խոսքում օգտագործում է համադասական |
|նախադասություններ:           |նախադասություններ:                     |
|_____________________________|_______________________________________|
|5. Երեխան ճիշտ օգտագործում է |5.1. Օգտագործում է բայի ճիշտ           |
|խոսքի տարբեր մասեր:          |ժամանակային ձևերը:                     |
|                             |_______________________________________|
|                             |5.2. Բառերով արտահայտում է             |
|                             |հարաբերություններ մարդկանց և           |
|                             |առարկաների միջև:                       |
|_____________________________________________________________________|
|                         Հաղորդակցում                                |
|_____________________________________________________________________|
|6. Երեխան արդյունավետ        |6.1. Մասնակցում է առօրյա խոսակցությանը`|
|հաղորդակցվում է              |կապված անցյալում ինչ-որ տեղ կատարված   |
|մեծահասակների, հասակակիցների |դեպքերի և  իրադարձությունների հետ:     |
|և  փոքրերի հետ:              |_______________________________________|
|                             |6.2. Մասնակցում է համատեղ պլաններ      |
|                             |կազմելուն և  խնդիրներ լուծելուն:       |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.3. Մասնակցում է խնդիրների խմբային    |
|                             |քննարկմանը:                            |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.4. Հասակակիցների հետ խաղալիս տալիս է |
|                             |իրավիճակին համապատասխան հարցեր:        |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.5. Իրենից փոքր տարիքի երեխաների հետ  |
|                             |խաղալիս փոխում է ձայնի ինտոնացիան:     |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.6. Իրենից փոքր տարիքի երեխաների հետ  |
|                             |խաղալիս օգտագործում պարզ               |
|                             |նախադասություններ:                     |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.7. Օգտագործում է հաղորդակցման ոչ     |
|                             |խոսքային միջոցներ:                     |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.8. Դերային խաղերի ժամանակ փոխում է   |
|                             |ձայնի ինտոնացիան դերին համապատասխան:   |
|_____________________________________________________________________|
|                          Գրավոր խոսք                                |
|_____________________________________________________________________|
|        Հետաքրքրություն գրքերի և  գրավոր խոսքի նկատմամբ              |
|_____________________________________________________________________|
|7. Երեխան հետաքրքրություն է  |7.1. Գիտի, որ գիրքն ունի վերնագիր:     |
|ցուցաբերում գրքերի և         |_______________________________________|
|ընթերցանության նկատմամբ:     |7.2. Գիրքը բռնում է ճիշտ ուղղությամբ,  |
|                             |էջերը թերթում է սկզբից վերջ:           |
|                             |_______________________________________|
|                             |7.3. Պատկերազարդ գրքեր դիտելիս կամ     |
|                             |հեքիաթ լսելիս մեկնաբանություններ է     |
|                             |անում:                                 |
|_____________________________________________________________________|
|          Հետաքրքրություն վաղ գրաճանաչության նկատմամբ                |
|_____________________________________________________________________|
|8. Երեխան հասկանում է գրավոր |8.1. Գիտի, որ տառը կարող է արտասանվել  |
|խոսքի հիմնական սկզբունքները: |(կարդացվել):                           |
|                             |_______________________________________|
|                             |8.2. Գիտի, որ խոսքը կարող է գրառվել:   |
|                             |_______________________________________|
|                             |8.3. Ճանաչում է որոշ թվանշաններ:       |
|                             |_______________________________________|
|                             |8.4. Ճանաչում է շրջապատի գրվածքները    |
|                             |(ցուցանակներ, լոգոներ (տարբերանշաններ) |
|                             |և  այլն):                              |
|                             |_______________________________________|
|                             |8.5. Գիտի և  ճանաչում է շրջապատի       |
|                             |գրաֆիկական սիմվոլները:                 |
|_____________________________________________________________________|
|                        ԻՄԱՑԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏ                               |
|_____________________________________________________________________|
|               Մտածողություն և  տրամաբանություն                      |
|_____________________________________________________________________|
|        Չափորոշիչ            |           Ցուցիչ                      |
|_____________________________|_______________________________________|
|1. Երեխան համեմատում,        |1.1. Նկարագրում է առարկան` անվանելով   |
|հետազոտում է առարկաները և    |առավել բնորոշ հատկանիշները (գույն, ձև, |
|երևույթները:                 |չափ):                                  |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.2. Համեմատում է առարկաներն ըստ       |
|                             |գույնի, չափի, ձևի  և  այլ տարբեր       |
|                             |հատկանիշների:                          |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.3. Տրամաբանական կապ է հաստատում երկու|
|                             |հասկացությունների միջև:                |
|                             |_______________________________________|
|                             |1.4. Համեմատում է առարկաները`          |
|                             |օգտագործելով համեմատական աստիճանը.     |
|                             |«ավելի մեծ է», «ավելի բարձր է», «ավելի |
|                             |հեռու է», «ավելի երկար է», «ավելի շատ  |
|                             |է» բառակապակցությունները:              |
|_____________________________|_______________________________________|
|2. Երեխան գտնում է տարբեր    |2.1. Խաղի ժամանակ առաջարկում է պակասող |
|խնդիրների լուծումներ:        |իրը (առարկան փոխարինել այլ իրով)       |
|                             |առարկայով:                             |
|                             |_______________________________________|
|                             |2.2. Մեծահասակից օգնություն է խնդրում: |
|_____________________________|_______________________________________|
|3. Երեխան հասկանում է        |3.1. Կարողանում է բացատրել պարզ        |
|իրադարձությունների           |իրողությունների պատճառները:            |
|հաջորդականությունը և  պարզ   |_______________________________________|
|պատճառահետևանքային  կապերը:  |3.2. Պատմում է պարզ սյուժետային նկար   |
|                             |4-5 պարզ նախադասություններով:          |
|                             |_______________________________________|
|                             |3.3. Դասավորում է նկարները ըստ սյուժեի:|
|_____________________________|_______________________________________|
|4. Երեխան կարողանում է       |4.1. Անվանում է առարկաների խումբը մեկ  |
|ընդհանրացումներ կատարել:     |ընդհանուր բառով:                       |
|                             |_______________________________________|
|                             |4.2. Տարբերակում/նկատում է կենդանիների,|
|                             |բույսերի նմանությունները և             |
|                             |տարբերությունները:                     |
|_____________________________|_______________________________________|
|5. Երեխան կարողանում է       |5.1. Դասավորում է առարկաները ըստ որևէ  |
|դասակարգել (տեսակավորել)     |կոնկրետ հատկանիշի:                     |
|առարկաները:                  |                                       |
|_____________________________________________________________________|
|               Տարրական մաթեմատիկական գիտելիքներ                     |
|_____________________________________________________________________|
|6. Երեխան ցուցաբերում է      |6.1. Ճանաչում է որոշ թվանշաններ:       |
|հաշվի, թվերի, քանակի         |_______________________________________|
|իմացություն:                 |6.2. Հաշվում է մինչև  10-ը:            |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.3. Հաշվելով` տեղադրում է որոշակի     |
|                             |քանակով առարկաներ ըստ օրինակի:         |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.4. Առարկաների խումբը բաժանում է երկու|
|                             |հավասար մասերի:                        |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.5. Ավելացնում է ավելի փոքր խմբին     |
|                             |առարկաների պակասող քանակը և  հաստատում |
|                             |հավասարություն:                        |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.6. Երեխան գիտի թիվ-քանակ             |
|                             |հարաբերությունը:                       |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.7. Կրկնօրինակում և  շարունակում է    |
|                             |պարզ օրինաչափությունները:              |
|                             |_______________________________________|
|                             |6.8. Լուծում է պարզ մաթեմատիկական      |
|                             |խնդիրներ:                              |
|_____________________________|_______________________________________|
|7. Երեխան ունի մեծության,    |7.1. Դասավորում է առարկաները ըստ չափի: |
|չափի, ձևի  մասին գիտելիքներ: |_______________________________________|
|                             |7.2. Անվանում է առնվազն 3-4            |
|                             |երկրաչափական պատկերներ (եռանկյունի,    |
|                             |շրջան, ուղղանկյուն, քառակուսի):        |
|                             |_______________________________________|
|                             |7.3. Տարբերում է 3-4 երկրաչափական      |
|                             |պատկերներ (եռանկյունի, շրջան,          |
|                             |ուղղանկյուն, քառակուսի):               |
|                             |_______________________________________|
|                             |7.4. Իրեն շրջապատող առարկաների և       |
|                             |բնության մեջ ճանաչում է երկրաչափական   |
|                             |պատկերները:                            |
|                             |_______________________________________|
|                             |7.5. Համեմատում է առարկաները ըստ       |
|                             |բարձրության, երկարության, լայնության,  |
|                             |հաստության:                            |
|                             |_______________________________________|
|                             |7.6. Կատարում է մեծացնելու և           |
|                             |փոքրացնելու գործողություններ:          |
|_____________________________|_______________________________________|
|8. Երեխան գիտի, ճանաչում է   |8.1. Ընտրություն է կատարում գույների   |
|գույները:                    |միջև:                                  |
|                             |_______________________________________|
|                             |8.2. Նկարելիս օգտագործում է տարբեր     |
|                             |գույներ` կարմիր, դեղին, կանաչ, կապույտ,|
|                             |սպիտակ, սև,  շագանակագույն:            |
 
------------------------------------------------------
ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասերում