041.1161.160112
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏ
ՈՐՈՇՈՒՄ
1 դեկտեմբերի 2011 թվականի N 1161-Ա
ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ԱՐԵՎԵԼՅԱՆ ԳՈՐԾԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆ ՇՐՋԱՆԱԿՆԵՐՈՒՄ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՀԱՄԱՊԱՐՓԱԿ ԾՐԱԳՐԻ ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐԻ ԾՐԱԳՐԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(3-րդ մաս)
ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐԻ ԾՐԱԳԻՐ ԱՍՈՑԱՑՄԱՆ ՀԱՄԱՁԱՅՆԱԳՐԻ ԲԱՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
(3-րդ մաս)
21. Միգրացիա, ապաստանի տրամադրում և սահմանների կառավարում. Հայաստանի Հանրապետությունում միգրացիոն իրավիճակի փոփոխությունների վերաբերյալ ոչ ամբողջական և անբավարար չափով համապարփակ պաշտոնական տվյալները լուրջ խոչընդոտներ են առաջացնում միգրացիոն իրավիճակի գնահատման, դրա արդյունքում ի հայտ եկող խնդիրների բացահայտման և դրանց կարգավորմանն ուղղված միջոցների ու ծրագրերի մշակման համար: Այսպիսով, միգրացիոն հոսքերի մասին պաշտոնական վիճակագրությունը ներկայացվում է Հայաստանի Հանրապետության ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության (այսուհետ` ոստիկանություն) անձնագրային վարչությունից ստացված տվյալների հիման վրա, որոնք չեն արտացոլում իրական միգրացիոն պատկերը և ներկայացնում են Հայաստանի Հանրապետության բնակչության միգրացիոն հոսքերի միայն մի փոքր մասը:
Մյուս կողմից, համաձայն Հայաստանի Հանրապետության սահմանային անցակետերում ուղևորների հոսքերի մասին տվյալների արդյունքների, 2008-2010 թվականների ընթացքում տարեկան կտրվածքով ուղևորների հոսքերի բացասական զուտ տարբերությունը համապատասխանաբար կազմել է 23,1 հազ., 25,0 հազ. և 29,9 հազ. մարդ: Ելնելով սրանից` կարելի է եզրակացնել, որ վերջին տարիների ընթացքում բնակչության ընդհանուր արտահոսքը պահպանվել է, և դրա ուղղությամբ պետք է միջոցներ ձեռնարկվեն:
Հայաստանի Հանրապետության բնակչության շրջանում միգրացիոն փոփոխությունների մասին պաշտոնական տվյալներն անհամեմատելի են` քաղաքացիների մասին Ռուսաստանի Դաշնության միգրացիոն ծառայության տրամադրած տվյալների նկատմամբ, որոնց համաձայն 2009 թվականին 370000 Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի է մուտք գործել Ռուսաստանի Դաշնություն, 191000 մարդ լքել է, և այդ նույն տարվա ընթացքում տարբերությունը կազմել է 179000 քաղաքացի, ինչը ցույց է տալիս, որ այդքան մարդ այդ մեկ տարվա ընթացքում մնացել է Ռուսաստանում: Նույն աղբյուրի համաձայն 2010 թվականին 372000 մարդ մուտք է գործել Ռուսաստանի Դաշնություն, 263000 մարդ լքել է Ռուսաստանի Դաշնությունը և բացասական զուտ տարբերությունը կազմել է 109000 քաղաքացի:
Ներկայումս չկա համալիր տեղեկատվական համակարգ, որը կգրանցի Հայաստանում միգրացիոն հոսքերը. չկա նաև հստակ մոտեցում այն տվյալների նկատմամբ, որոնք դասակարգվում են որպես միգրացիոն վիճակագրություն, և որը հիմնված կլինի միջազգային փորձի վրա: Հայաստանի պետական գործակալությունները հավաքագրում, պահպանում և մշակում են միգրացիայի մասին տվյալները, սակայն պարզ չէ` արդյոք այս տվյալները տվյալ գործակալությունում կամ մյուս գործակալություններում հավաքագրվում, պահպանվում և մշակվում են միևնույն համակարգի միջոցով:
Հայաստանի Հանրապետության տարածքային կառավարման նախարարության միգրացիոն պետական ծառայությունը (այսուհետ` ՄՊԾ) յուրաքանչյուր ամիս ստանում է տեղեկություններ սահմանների անցման և դրամական փոխանցումների մասին, վերլուծում ու ամփոփում է դրանք և այնուհետև հանձնարարականներ է կազմում:
22. Բարեփոխումներ դատախազության ոլորտում. Ներկայումս դատախազությունում օգտագործվում է ներքին համակարգչային ցանց` Հայաստանի Հանրապետության դատախազության համակարգի բոլոր դատախազությունները և ստորաբաժանումները միացնելու համար, սակայն ցանցն ամբողջությամբ չի գործում ու պետք է ենթարկվի ուսումնասիրությունների ու թեստավորման:
Չի գործում էլեկտրոնային վերահսկողության համակարգ, բացառությամբ փաստաթղթերի համակարգչային շրջանառության, որը գործում է միայն Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազությունում, սակայն համակարգը նախնական և թեստավորման փուլում է, ամբողջությամբ չի գործում, իսկ անձնակազմը դեռևս վերապատրաստվում է:
Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունում վիճակագրությունը կազմվում է փաստաթղթային հաշվետվությունների ձևով` «Դատախազի գործունեության մասին տարեկան ու կիսամյակային հաշվետվությունները նախապատրաստելու և ներկայացնելու ձևերը» հրամանագրով սահմանված կարգի համաձայն, և դրանք նախապատրաստում ու ներկայացնում են Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազության ավագ դատախազները, դատախազության կառուցվածքային ստորաբաժանումները, և դատախազությունները հաշվետվությունները կազմում են կիսամյակային և տարեկան կտրվածքով, և դրանք պետք է կազմվեն ու գլխավոր դատախազություն ներկայացվեն դատախազությունների, կառուցվածքային ստորաբաժանումների ու գլխավոր դատախազների կողմից, իսկ կոռուպցիոն հանցագործությունների դեպքում հաշվետվությունները պետք է կազմվեն յուրաքանչյուր երեք ամիսը մեկ անգամ և պետք է արտացոլեն դատախազի աշխատանքի այդ շրջանի որակն ու արդյունավետությունը:
Վիճակագրական հաշվետվությունները կազմելը, ներկայացնելը, ամփոփելը և վերլուծությունը ներկայումս փաստաթղթային տարբերակով է իրականացվում, սակայն ներկա համակարգն արդյունավետ չէ, ծախսատար ու ժամանակատար է, և հնարավոր չի դարձնում դրանց ուսումնասիրությունն ըստ տարբեր չափորոշիչների (ժամանակահատվածի, տարածաշրջանի, Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված հանցագործությունների տեսակների, առանձին լիազորությունների, գործընթացների և այլն)` վերլուծություններ, եզրակացություններ և կարծիքներ մշակելու նպատակով ամբողջական տեղեկություններ ստանալը: Բացի դրանից` գործող հրամանի համաձայն սահմանված կարգով նախապատրաստված հաշվետվությունները հստակորեն արտացոլում են տարբեր ոլորտների գործունեության հետ կապված թվերը, սակայն դրանք չեն պարունակում տվյալներ աշխատանքի բովանդակության` ներառյալ դատախազների գործունեությանը վերաբերող փաստաթղթերի մասին, և նման տեղեկությունները հնարավոր է ստանալ միայն փաստաթղթեր ներկայացնելու և փոխանակելու ավանդական համակարգի միջոցով` վատնելով ժամանակ ու միջոցներ: Հետևաբար, կա ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների անհրաժեշտություն:
23. Բարեփոխումներ ոստիկանության ոլորտում. Համակարգի տեխնիկական հագեցվածությունն անբավարար է և գտնվում է բավականաչափ ցածր մակարդակի վրա: Համաձայն 2011 թվականի հունվարի 1-ի հաշվետվության` ոստիկանությունում հիմնական տեխնիկայի կորուստը կազմել է մոտավորապես 80 տոկոս:
Տարածաշրջանային ստորաբաժանումները բավարար չափով հագեցած չեն տեխնիկայով, հաղորդակցության միջոցներով և համակարգիչներով:
Ոստիկանության ստորաբաժանումներում անհրաժեշտ է հրատապ ստեղծել էլեկտրոնային տվյալների համակարգ, ընդլայնել համակարգչային ցանցի շրջանակը, ներմուծել փաստաթղթերի էլեկտրոնային հոսքի համակարգ, ինչպես նաև ստեղծել իրավապահ մարմինների և այլ պետական շահագրգիռ մարմինների տվյալների կենտրոնացված մեկ համակարգ:
Ոստիկանության անձնակազմի աշխատանքային պայմանները նույնպես պետք է բարելավվեն: Ոստիկանության շատ բաժինների շինությունները երկար տարիներ չեն նորոգվել, իսկ կահույքը չի թարմացվել: Շատ բաժիններ չունեն անհրաժեշտ շենքային պայմաններ և ստիպված են շինություններ վարձել:
Վերջին տարիներին ջանքեր են գործադրվում ոստիկանության և լրատվամիջոցների միջև համագործակցությունը բարելավելու համար, սակայն դեռ կան խնդիրներ, որոնք պահանջում են լուծումներ: Մասնավորապես, լրատվամիջոցների միջոցով անհրաժեշտ է բարձրացնել իրազեկությունը ոստիկանության գործունեության և նախագծերի վերաբերյալ:
V. ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐԻ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
24. Ընդհանուր համակարգումը. Չնայած Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը հստակ արտահայտել է ԱՀ-ի (ԱԱԱ-ի) շուրջ բանակցություններ սկսելու իր պատրաստակամությունը, և այդ բանակցությունները վարելու ինստիտուցիոնալ պայմանավորվածությունները հստակ պարզեցվել են, այնուամենայնիվ, գոյություն ունեն մի շարք խոչընդոտներ`
1) Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունում կան քիչ թվով աշխատողներ, ովքեր անմիջական փորձ ունեն բանակցություններ վարելու մասով.
2) Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը չունի բավարար տեղեկություններ և գործիքներ` բարեփոխումների իրականացման հարցում պատասխանատվություն ունեցող այլ մարմիններին ուղղորդելու համար, օրինակ` միգրացիայի, դատախազության և ոստիկանության ոլորտներում:
25. Արդարադատության մատչելիություն, դատական համակարգի անկախություն և արդար դատավարության իրավունք. Հայաստանի Հանրապետությունն արդարադատության ոլորտում բարեփոխումները մեկնարկել են անկախացմանը հաջորդող առաջին հինգ տարվա ընթացքում` նպատակ ունենալով ստեղծելու մի պետություն, որը հիմնված կլինի օրենքի գերակայության, ազատ շուկայի, ժողովրդավարական արժեքների վրա, և որտեղ պաշտպանված կլինեն մարդու իրավունքները: Հայաստանում գործող արդարադատության համակարգով արդարադատությունն ապահովվում է բոլորի համար` երաշխավորելով արդար դատավարության, մեղավորներին դատապարտելու և պատժելու, օրինազանցներին հասարակություն վերադարձնելու և նրանց որպես պիտանի քաղաքացիներ վերաինտեգրելու, շուկայական հարաբերությունները խթանելու և սեփականության իրավունքները պաշտպանելու միջոցով: Այս ամենն արդյունավետորեն իրականացնելու համար պահանջվում են լայնածավալ բարեփոխումներ, քանի որ համակարգի տարրերը փոխկապակցված են, և ձախողումը կամ բարեփոխումներ չիրականացնելը մեկ ոլորտում կարող է մեծապես ազդել մյուս ոլորտների վրա: Բարեփոխումների հիմնական հիմնախնդիրներից մեկը դրանց շարունակականության և հետևողականության բացակայությունն է:
26. Միգրացիա, ապաստանի տրամադրում և սահմանների կառավարում. Բարեփոխումները միտված են Հայաստանում միգրացիայի հետ կապված խնդիրների լուծմանը, քանի որ միգրացիան խաթարում է գենդերային և տարիքային հավասարակշռությունն ու վտանգում է երկրի անվտանգությունը:
27. Բարեփոխումներ դատախազության ոլորտում. Տվյալ ծրագրի առավելությունը հետևյալն է` վիճակագրություն վարելու համար Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունում էլեկտրոնային (համակարգչային) վերահսկման համակարգի ընդունումը կնպաստի հանցագործությունների կանխարգելմանը, որն իր հերթին կբարձրացնի հանցավորության դեմ պայքարի արդյունավետությունը, ինչը ցանկացած պետության կարևոր խնդիրներից է:
28. Բարեփոխումներ ոստիկանության ոլորտում. Այս բարեփոխումների իրականացման միջոցով հնարավոր կլինի ոստիկանության գործունեությունը կազմակերպելու միջազգային չափանիշների վրա հիմնված նոր մեթոդներով, որոնք ներկայումս չեն կիրառվում:
VI. ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐԻ ԱՌԱՋՆԱՅԻՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
29. ԱԱԱ-ի ԻԲԾ-ում նշված առաջնային խնդիրներն են`
1) ընդհանուր և համապարփակ համակարգումը. ամրապնդել իրավական օժանդակության վարչության, միջազգային իրավական հարաբերությունների վարչության և օրենսդրության վերլուծության ու կատարելագործման վարչության տեխնիկական ենթակառուցվածքի կարողությունները` տեխնիկական հագեցման, կադրերի վերապատրաստման և գրասենյակային կահույք ձեռք բերելու միջոցով.
2) արդարադատության մատչելիությունը, դատական համակարգի անկախությունն ու արդար դատավարության իրավունքը. բարելավել պետության կողմից տրամադրվող անվճար իրավական օժանդակության որակը, հանրային պաշտպաններին ապահովել անհրաժեշտ համակարգչային տեխնիկայով ու համակարգչային ծրագրերով (Windows, Office, հակավիրուսային ծրագրեր, Հայաստանի օրենքների մասին տվյալների բազա).
3) քրեական արդարադատությունը. ողջամիտ չափով մեծացնել այլընտրանքային կանխարգելիչ միջոցների կիրառությունը, սահմանափակել` նպատակ հետապնդելով նախնական կալանք կիրառելու դեպքերը և կիրառել այլընտրանքային կանխարգելիչ միջոցներ.
4) վարչական արդարադատությունը. Հայաստանի Հանրապետության տարբեր օրենսդրական ակտերում նշված վարչական իրավախախտումներն ամփոփել մեկ իրավական ակտում և ապահովել դրանց արդյունավետ կիրարկումը.
5) քրեակատարողական համակարգի բարեփոխումները. Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարության քրեակատարողական ծառայությանը տրամադրել համապատասխան տեխնիկական սարքավորումներ. սա կնպաստի պատժի այլընտրանքային ձևերի արդյունավետ իրականացմանը, ինչպես նաև ազատազրկման վայրերի վերանորոգմանը.
6) միգրացիան, ապաստանի տրամադրումը և սահմանների կառավարումը. առաջարկվող գործունեությունն առաջնային խնդիր է, որը բխում է Միգրացիայի պետական կարգավորման քաղաքականության մասին նոր հայեցակարգից և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից հաստատվել է 2010 թվականի դեկտեմբերի 30-ին:
Ներկայումս ՄՊԾ-ում առանձին ստորաբաժանում չկա, որը կկարողանա արդյունավետ կերպով զբաղվել այս հարցով: Այս գործունեությունը մասամբ իրականացվում է միգրացիայի քաղաքականության բաժնի կողմից. բաժինն ունի չորս աշխատողից բաղկացած անձնակազմ` բաժնի պետի հետ միասին: Միգրացիայի քաղաքականության մշակումը պետք է հիմնվի միգրացիոն իրավիճակի գնահատման վրա: Միգրացիայի քաղաքականության բաժինը չի կարող միևնույն ժամանակ արդյունավետորեն իրականացնել երկու բաժնի գործառույթները:
Ներկա իրավիճակում ճիշտ կլիներ ստեղծել վիճակագրության բաժին: Այդ բաժնում լավ կլիներ, որ աշխատեին երկու վիճակագրագետ.
7) բարեփոխումներ դատախազության ոլորտում. Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունում վարվող վիճակագրությունը վերաբերում է քրեական իրավիճակին, կառուցվածքին, զարգացումներին, հանցագործությունների թվի աճի կամ նվազման օբյեկտիվ կամ սուբյեկտիվ նկարագրությանը, ինչպես նաև հանցավորության դեմ պայքարի ուղղությունների կանխատեսմանն ու իրականացմանը. նախաքննություն և քննություն իրականացնող ու մեղադրանք ներկայացնող մարմինների նկատմամբ դատախազական վերահսկողության իրականացում` հիմնվելով վերջիններիս լիազորությունների վրա, որոնք Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ վերապահված են դատախազությանը, նախաքննության (հարցաքննության) վերլուծության և ամբողջականության, դատախազության գործունեության ու դատական պրակտիկայի վրա. դատախազների և քննիչների իրավասության ու գործունեության շրջանակի սահմանում:
Այսօր դատախազների աշխատանքի մասին տեղեկություններ հավաքագրելու համար անհրաժեշտ է ընդունել ծրագրեր, կազմել վիճակագրություն: Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ծրագրերի ընդունումը ժամանակ և գումար խնայելու, ինչպես նաև մատչելիություն և արդյունավետություն ապահովելու հնարավորություն կտա: Ծրագրի ընդունումը հնարավորություն կտա օգտագործելու ոչ միայն թվային տվյալներ, այլև ցանկացած ժամանակահատվածում պատկերացում կազմելու աշխատանքի իրական ծավալի, դրա բովանդակության ու ընթացքի մասին.
8) բարեփոխումներ ոստիկանության ոլորտում
Այս ոլորտում պահանջվում են հետևյալ բարեփոխումները`
ա. ստեղծել համայնքային ոստիկանության ինստիտուտ,
բ. կրթական բարեփոխումներ,
գ. երթևեկության անվտանգության բարեփոխումներ,
դ. ծառայության որակի բարելավում սահմանակետերում` սահմանների համալիր կառավարման համար,
ե. մարդկանց և թմրանյութերի առևտրի դեմ արդյունավետ պայքար,
զ. կազմակերպված հանցավորության, կոռուպցիայի, փողերի լվացման և համակարգչային հանցագործությունների դեմ արդյունավետ պայքար,
է. ամրապնդել ոստիկանության աշխատանքի հանդեպ հանրության վստահությունը և զանգվածային լրատվամիջոցների հետ արդյունավետ համագործակցությունը,
ը. ոստիկանական ծառայության տեխնիկական հագեցում:
VII. ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՈԼՈՐՏՆԵՐՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԱՌԱՋԻՆ ՓՈՒԼՈՒՄ
30. ԱԱԱ-ԻԲԾ-ի իրականացման առաջին փուլում շեշտը կդրվի հետևյալի վրա`
1) Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարության ինստիտուցիոնալ կարողությունների զարգացում` ԱԱԱ-ի բանակցություններն արդյունավետորեն վարելու համար.
2) շարունակական օրենսդրական բարելավումներ ՄՍԻ-ի գրանցման և վարման հարցում.
3) Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն ներկայացնել առաջարկություն` ՄՊԾ-ում նոր բաժին բացելու հարցով.
4) ՄՊԾ-ի կողմից քաղաքացիական ծառայության խորհուրդ ներկայացնել պահանջ` պաշտոնների, պաշտոնների անձնագրերի ցանկում փոփոխություն կատարելու և հարցաշարերը հաստատելու մասին.
5) նոր աշխատատեղերի համար հայտարարության հրապարակում.
6) համակարգչային սարքավորումների տրամադրում.
7) միգրացիայի տվյալների վերլուծության համակարգչային ծրագրի ստեղծում.
8) նոր բաժնի կահավորում.
9) նոր բաժնի աշխատակազմի վերապատրաստում.
10) դատախազությանը համակարգչային սարքավորումների տրամադրում.
11) Հայաստանի Հանրապետության դատախազությունում վիճակագրության համակարգչային վերահսկման համակարգի ընդունման նպատակով համակարգչային ծրագրի ստեղծում` ըստ ծրագրի գործառույթների.
12) դատախազության ներքին ցանցում մշակված ծրագրի փորձնական ընդունում և մշակված ձևի հիման վրա ծրագրի թեստավորում` գործառույթների ծավալին ու պահանջներին համապատասխան.
13) թեստավորման ընթացքում հայտնաբերված հակասությունների և նման հակասություններ պարունակող առաջարկների մերժում ու ծրագրի վերանայում.
14) դատախազության ներքին ցանցում ծրագրի վերջնական ընդունում.
15) ոստիկանությունը տեխնիկական սարքավորումներով համալրում.
16) Հայաստանում համայնքային ոստիկանության մոդելի ներմուծում.
17) ոստիկանության աշխատողների վերապատրաստում, ուսումնական այցեր, փոխանակման ծրագրեր, որոնք պետք է կազմակերպեն կազմակերպված հանցավորության ոլորտի փորձագետները.
18) ԶԱՆԳ (արդարադատությունը խթանող գաղափարների մշակում) ծրագրի մշակում և ընդունում:
IV. ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄԸ, ՄԵԹՈԴՆԵՐԸ, ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ, ՇԱՀԱԳՐԳԻՌ ԿՈՂՄԵՐԸ
31. Ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների ծրագրերը կֆինանսավորվեն Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեից, ուղղակի բյուջետային միջոցներից, ոլորտային բյուջետային միջոցներից և (կամ) այլ դրամաշնորհներից ու վարկերից: ԻԲԾ-ները կիրականացվեն տարբեր մեթոդների օգտագործմամբ` տեխնիկական օժանդակություն, աշխատանքային պայմանագրեր, մատակարարման պայմանագրեր, Թվինինգ, ԹԱՅԵՔՍ, Սիգմա, ԵՄ-ի խորհրդատվական ծառայությունների մատուցում և այլն:
32. Առաջնային շահագրգիռ կողմերն այն կազմակերպություններն են, որոնք կից ներկայացվող գործողությունների նկարագրում սահմանվել են որպես պատասխանատու ինստիտուտներ: Երկրորդային շահագրգիռ կողմերը ճյուղային նախարարություններն են, պետական գերատեսչությունները և տվյալ ոլորտում գործող հանրային ինստիտուտները: Անուղղակի շահառուները մասնավոր կազմակերպություններն են, քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունները և լայն հասարակությունը, որոնք օգուտ կքաղեն պետական մարմինների առավել բարձր արդյունավետությունից և առավել որակով ծառայություններից:
33. Ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների ծրագրերի նախապատրաստման և իրականացման ընդհանուր համակարգող է նշանակվել Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարը: Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարության եվրոպական հարցերով վարչության ԾԿԳ-ն Համապարփակ ինստիտուցիոնալ զարգացման ծրագրի ընթացիկ աշխատանքների ծրագրավորման և իրականացման կողմ է: Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի, Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի և Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարների տեղակալները պատասխանատու են համապատասխան ճյուղերի գծով գործողությունների համակարգման համար: Ստեղծվել է ՊԿՄԶՀԾ համակարգող կոմիտե, որը կազմված է ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների զարգացումների մասով հիմնական շահագրգիռ կողմերից: ՊԿՄԶՀԾ-ի համակարգման կոմիտեն կարող է ներկայացուցիչներ հրավիրել դոնոր/միջազգային ֆինանսական կազմակերպություններից և քաղաքացիական հասարակության կազմակերպություններից, եթե օրակարգով նման բան պահանջվում է:
Առանձին գործողությունների իրականացման համար պատասխանատու կառավարական մարմինները սահմանված են կից ներկայացվող աղյուսակում:
IX. ԴԻՏԱՆՑՄԱՆ ԵՎ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՄՈՏԵՑՈՒՄՆ ՈՒ ՄԵԹՈԴԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ
34. ԻԲԾ-ները պարբերաբար դիտանցվելու են: Ձեռք բերված տեղեկությունները կօգտագործվեն առաջընթացը և տրամադրված օժանդակության ազդեցությունը գնահատելու համար: Դրանք նաև կօգտագործվեն որպես հիմք` ԻԲԾ-ները վերանայելու և թարմացնելու համար: ԻԲԾ-ների դիտանցման և գնահատման ընդհանուր պատասխանատվությունը վերապահվում է ազգային ՊԿՄԶՀԾ համակարգողին:
35. Սույն հավելվածի, NN 1 և 3 հավելվածների աղյուսակներում նշված ինստիտուտները, որոնք նշանակված են որպես պատասխանատու ինստիտուտ, իրենց իրավասությունների սահմաններում կանոնավոր կդիտանցեն այդ գործողությունների իրականացումը: Յուրաքանչյուր վեց ամիսը մեկ անգամ պատասխանատու ինստիտուտը Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարություն և ՊԿՄԶՀԾ ազգային համակարգողի գրասենյակ` որպես ճյուղային համակարգող կներկայացնի ընթացիկ հաշվետվություն: Այդ հաշվետվություններում ամփոփվում է ծրագրերի իրականացման առաջընթացի տեմպը, ուշացումների պատճառները, ուղղիչ գործողությունների վերաբերյալ առաջարկները և գործողության հաջող ավարտի մասով բոլոր հնարավոր և իրական խոչընդոտները: Այդ հաշվետվություններում նաև նշվում է մինչև տվյալ պահը կատարված ծախսերի ամփոփագիրը: Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը ներկայացնող ճյուղային համակարգողը պատասխանատու կլինի` որոշելու համար, թե արդյոք պետք է ձեռնարկվի ուղղիչ գործողություն, և եթե` այո, ապա` ինչպիսի:
36. Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը ներկայացնող ճյուղային համակարգողը կնախապատրաստի տարեկան ընթացիկ հաշվետվություն և այն կներկայացնի ՊԿՄԶՀԾ ազգային համակարգողին: Տարեկան ընթացիկ հաշվետվությունը կգնահատի գործողությունների իրականացման մասով առաջընթացը` իրենց ճյուղային ԻԲԾ-ի գծով, կպարզաբանի ուշացումները և կսահմանի գործողությունների հաջող ավարտի համար պոտենցիալ և իրական սահմանափակումները: Տարեկան ընթացիկ հաշվետվությունը նաև կպարունակի գործող ԻԲԾ-ներում փոփոխություններ կատարելու և նոր գործողություններ ներառելու անհրաժեշտության վերաբերյալ առաջարկություններ:
X. ԴՈՆՈՐՆԵՐԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄԸ
37. Ներկայումս գոյություն չունի որևէ կառույց, որը պատասխանատու կլինի դոնորների ընդհանուր համակարգման համար: Այնուամենայնիվ, յուրաքանչյուր երեք ամիսը մեկ անգամ դոնորների համայնքի նախաձեռնությամբ տեղի են ունենում դոնորների ընդհանուր հանդիպումներ, որոնց ներկա է լինում Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարության ներկայացուցիչը:
ԱՂՅՈՒՍԱԿ
._________________________________________________________________________.
|NN |Գործո-|Նպատակը|Ակն- |Ձեռք- |Վերջ- |Պատաս|Բյու-|ՀՀ |Դոնորի|Դոնորի|
|ը/կ|ղու- |և |կալվող|բերման|նաժամ-|խանա-|ջեն |պետական|կողմից|պարտա-|
| |թյունը|համառոտ|արդ- |ցուցա-|կետը |տու |(եվ- |բյուջեի|ցուցա-|վորու-|
| | |նկարա- |յունքը|նիշը | |մար- |րո) |միջոց- |բերվող|թյունը|
| | |գիրը |(արդ- | | |մինը | |ներ/ |անհրա-|եթե |
| | | |յունք-| | |(մար-| |բնաիրա-|ժեշտ |այդպի-|
| | | |ները) | | |մին- | |յին |օժան- |սին կա|
| | | | | | |ները)| |օժանդա-|դակու-| |
| | | | | | | | |կու- |թյան | |
| | | | | | | | |թյունը |տեսակը| |
|___|______|_______|______|______|______|_____|_____|_______|______|______|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
|_________________________________________________________________________|
| I. Ընդհանուր համակարգում |
|_________________________________________________________________________|
| 1.|ԱԱԱ-ի |իրակա- |մշակ- |ռազմա-|2012թ.|ՀՀ |0,5 |Կիրա- |տեխնի-| |
| |ինստի-|նացնել |ված |վարա- | |արդա-|մլն |ռելի |կական | |
| |տուտ- |ԽՀԱԱԳ-ի|ֆունկ-|կան | |րադա-|եվրո |չէ: |աջակ- | |
| |ների |շուրջ |ցիոնալ|ծրագրե| |տու- | | |ցու- | |
| |ֆունկ-|բանակ- |ուսում|րի | |թյան | | |թյուն | |
| |ցիոնալ|ցու- |նասի- |հաստա-| |նախա-| | |կամ | |
| |ուսում|թյուն- |րու- |տում | |րարու| | |ԵՄԽԽ | |
| |նասի- |ներում |թյուն-|ՀՀ | |թյուն| | | | |
| |րու- |և |ներ |կառավա| | | | | | |
| |թյուն-|ԽՀԱԱԳ- | |րու- | | | | | | |
| |ներ |ին |հիմնա-|թյան | | | | | | |
| | |առնչվող|կան |կողմից| | | | | | |
| | |գործո- |ինստի-| | | | | | | |
| | |ղու- |տուտնե|ինստի-| | | | | | |
| | |թյուն- |րում |տուտ- | | | | | | |
| | |ների |կառուց|ների | | | | | | |
| | |իրակա- |վածքա-|կողմից| | | | | | |
| | |նացման |յին և |կառա- | | | | | | |
| | |գործում|ընթացա|վարման| | | | | | |
| | |ներգրավ|կարգա-|և | | | | | | |
| | |ված |յին |ընթացա| | | | | | |
| | |հիմնա- |բարեփո|կարգա-| | | | | | |
| | |կան |խումնե|յին | | | | | | |
| | |ինստի- |րի |բարեփո| | | | | | |
| | |տուտնե-|հարցե-|խում- | | | | | | |
| | |րի |րով |ների | | | | | | |
| | |ֆունկ- |առա- |իրակա-| | | | | | |
| | |ցիոնալ |ջարկ- |նացում| | | | | | |
| | |ուսում-|ներ | | | | | | | |
| | |նասիրու| | | | | | | | |
| | |թյուն |առա- | | | | | | | |
| | |և |ջարկ- | | | | | | | |
| | |ինստի- |վող | | | | | | | |
| | |տուցիո-|փոփո- | | | | | | | |
| | |նալ |խու- | | | | | | | |
| | |զարգաց-|թյուն-| | | | | | | |
| | |ման |ները | | | | | | | |
| | |համապար|կառավա| | | | | | | |
| | |փակ |րելու | | | | | | | |
| | |ծրագրե-|ռազմա-| | | | | | | |
| | |րի |վարա- | | | | | | | |
| | |մշակում|կան | | | | | | | |
| | | |ծրա- | | | | | | | |
| | | |գրեր | | | | | | | |
|___|______|_______|______|______|______|_____|_____|_______|______|______|
|2. |ԱԱԱ-ի |հզորաց-|գրասեն|Սարքա-|2013թ.|ՀՀ |Ծախ- |Կիրա- |մատա- | |
| |շուրջ |նել |յակա- |վորում| |արդա-|սերը |ռելի |կարար-| |
| |բանակ-|իրավա- |յին |ները | |րադա-|պետք |չէ: |ման | |
| |ցու- |կան |անհրա-|տեղա- | |տու- |է հաշ| |պայմա-| |
| |թյուն-|օժանդա-|ժեշտ |դրված | |թյան |վարկ-| |նագիր | |
| |ներով |կության|սարքա-|են և | |նախա-|վեն: | | | |
| |և |վարչու-|վորում|օգտա- | |րարու| | | | |
| |դատաի-|թյան, |ների |գործ- | |թյուն| | | | |
| |րավա- |միջազ- |և |վում | | | | | | |
| |կան ու|գային |կահույ|են | | | | | | |
| |ոլոր- |իրավա- |քի |ամեն- | | | | | | |
| |տային |կան |ձեռքբե|օրյա | | | | | | |
| |բարեփո|հարաբե-|րում` |աշխա- | | | | | | |
| |խում- |րու- |համա- |տան- | | | | | | |
| |ներում|թյուն- |կարգիչ|քում: | | | | | | |
| |ներ- |ների |ներ, | | | | | | | |
| |գրավ- |վարչու-|ծնկա- | | | | | | | |
| |ված` |թյան և |դիր- | | | | | | | |
| |ՀՀ |օրենս- |ներ, | | | | | | | |
| |արդարա|դրու- |ֆաքս, | | | | | | | |
| |դատու-|թյան |տպիչ- | | | | | | | |
| |թյան |վերլու-|ներ, | | | | | | | |
| |նախարա|ծության|օդորա-| | | | | | | |
| |րու- |ու կատա|կիչներ| | | | | | | |
| |թյան |րելա- |սկաներ| | | | | | | |
| |աշխատա|գործման|ներ/ | | | | | | | |
| |կազմի |վարչու-|պատճե-| | | | | | | |
| |3 հիմ-|թյան |նահան-| | | | | | | |
| |նական |տեխնի- |ման | | | | | | | |
| |վարչու|կական |մեքե- | | | | | | | |
| |թյուն-|ենթակա-|նաներ,| | | | | | | |
| |ների |ռուցված|գրասեն| | | | | | | |
| |կարո- |քի |յակա- | | | | | | | |
| |ղու- |կարողու|յին | | | | | | | |
| |թյուն-|թյուն- |կա- | | | | | | | |
| |ների |ները` |հույք | | | | | | | |
| |հզորա-|տեխնի- |և այլ| | | | | | | |
| |ցում |կական |գրասեն| | | | | | | |
| | |սարքա- |յակա- | | | | | | | |
| | |վորում-|յին | | | | | | | |
| | |ների |սարքա-| | | | | | | |
| | |և գրա-|վորում| | | | | | | |
| | |սենյա- |ներ | | | | | | | |
| | |կային | | | | | | | | |
| | |կահույ-| | | | | | | | |
| | |քի | | | | | | | | |
| | |ձեռքբեր| | | | | | | | |
| | |ման | | | | | | | | |
| | |միջոցով| | | | | | | | |
|___|______|_______|______|______|______|_____|_____|_______|______|______|
|3. |ՀՀ ար-|կազմա- |վերա- |վերա- |2012- |ՀՀ |Ծախ- |Կիրա- |տեխնի-| |
| |դարադա|կերպել |պատ- |պատ- |2014թթ|արդա-|սերը |ռելի |կական | |
| |տու- |մասնագի|րաստ- |րաստ- | |րադա-|պետք |չէ: |աջակ- | |
| |թյան |տացված |ման |ման | |տու- |է հաշ| |ցու- | |
| |նախա- |վերապատ|դասըն-|միջոցա| |թյան |վարկ-| |թյուն | |
| |րարու-|րաստման|թացներ|ռում- | |նախա-|վեն: | | | |
| |թյան |դասըն- |միջազ-|ների, | |րարու| | |Թվի- | |
| |աշխատա|թացներ |գային |ուսում| |թյուն| | |նինգ- | |
| |կազմի |ու սեմի|առև- |նական | | | | |ներ | |
| |իրավա-|նարներ |տրի, |այցերի| |ճյու-| | | | |
| |կան |և |բանակ-|անգլե-| |ղային| | | | |
| |օժան- |նպաստել|ցային |րենի | |նախա-| | | | |
| |դակու-|փորձա- |հմտու-|դասըն-| |րարու| | | | |
| |թյան |գետների|թյուն-|թացնե-| |թյուն| | | | |
| |վարչու|կարճա- |ների |րի | |ներ | | | | |
| |թյանը,|ժամկետ |թեմա- |թիվը, | |և | | | | |
| |միջազ-|այցերին|ներով,|միջազ-| |գերա-| | | | |
| |գային | |անգլե-|գային | |տես- | | | | |
| |իրավա-| |րենի |առև- | |չու- | | | | |
| |կան | |դասըն-|տրի, | |թյուն| | | | |
| |հարաբե| |թացներ|ԵՄ-ի | |ներ | | | | |
| |րու- | |ուսում|հարցե-| | | | | | |
| |թյուն-| |նական |րով | | | | | | |
| |ների | |այցեր |բավա- | | | | | | |
| |վարչու| |դեպի |րար | | | | | | |
| |թյանը | |ԵՄ-ի |գիտե- | | | | | | |
| |և | |նոր |լիքներ| | | | | | |
| |ԱԱԱ-ի | |անդամ |և | | | | | | |
| |շուրջ | |պետու-|անգլե-| | | | | | |
| |բանակ-| |թյուն-|րենի | | | | | | |
| |ցու- | |ներ |իմա- | | | | | | |
| |թյուն-| | |ցու- | | | | | | |
| |ներում| | |թյան | | | | | | |
| |և | | |բարձր | | | | | | |
| |դրանց | | |մակար-| | | | | | |
| |իրակա-| | |դակ | | | | | | |
| |նացման| | |ունե- | | | | | | |
| |գոր- | | |ցող | | | | | | |
| |ծում | | |փորձա-| | | | | | |
| |ներ- | | |գետնե-| | | | | | |
| |գրավ- | | |րի | | | | | | |
| |ված | | |թիվը, | | | | | | |
| |այլ | | |ԵՄ-ի | | | | | | |
| |նախարա| | |ինստի-| | | | | | |
| |րու- | | |տուտ- | | | | | | |
| |թյուն-| | |ներ | | | | | | |
| |ների | | |գոր- | | | | | | |
| |աշխատա| | |ծուղ- | | | | | | |
| |կազմե-| | |ված | | | | | | |
| |րի | | |փորձա-| | | | | | |
| |վարչու| | |գետնե-| | | | | | |
| |թյուն-| | |րի | | | | | | |
| |ների | | |թիվը | | | | | | |
| |և | | | | | | | | | |
| |ստորա-| | | | | | | | | |
| |բաժա- | | | | | | | | | |
| |նում- | | | | | | | | | |
| |ների | | | | | | | | | |
| |կարո- | | | | | | | | | |
| |ղու- | | | | | | | | | |
| |թյուն-| | | | | | | | | |
| |ների | | | | | | | | | |
| |զարգաց| | | | | | | | | |
| |ման | | | | | | | | | |
| |այլ | | | | | | | | | |
| |միջոցա| | | | | | | | | |
| |ռում- | | | | | | | | | |
| |ներ | | | | | | | | | |
|_________________________________________________________________________|
|II. Արդարադատության մատչելիությունը, դատական համակարգի անկախությունն ու |
| արդար դատավարության իրավունքը |
|_________________________________________________________________________|
| Արդարադատության մատչելիությունը |
|_________________________________________________________________________|
|4. |Հանրա-|բարելա-|անհրա-|առնը- |2013թ.|ՀՀ |80000|Կիրա- |մատա- | |
| |յին |վել |ժեշտ |վազն | |արդա-|եվրո |ռելի |կարար-| |
| |պաշտ- |պետու- |գրասեն|50 | |րադա-| |չէ: |ման | |
| |պանի |թյան |յակա- |հանրա-| |տու- | | |պայմա-| |
| |գրա- |կողմից |յին |յին | |թյան | | |նագիր | |
| |սենյա-|անվճար |սարքա-|պաշտ- | |նախա-| | | | |
| |կի |տրամա- |վորում|պաննե-| |րարու| | | | |
| |կարո- |դրվող |ների |րի | |թյուն| | | | |
| |ղու- |իրավա- |ձեռքբե|տրվում| | | | | | |
| |թյուն-|բանական|րում` |է սե- | | | | | | |
| |ների |օգնու- |ծնկա- |փական | | | | | | |
| |հզորա-|թյան |դիրներ|ծնկա- | | | | | | |
| |ցում |որակը, |տպիչ- |դիրներ| | | | | | |
| | |ապահո- |ներ, |(win- | | | | | | |
| | |վել հան|սկաներ|dows, | | | | | | |
| | |րային |ներ, |office| | | | | | |
| | |պաշտպա-|անհրա-|հակավի| | | | | | |
| | |նի գրա-|ժեշտ |րուսա-| | | | | | |
| | |սենյակն|համա- |յին | | | | | | |
| | |անհրա- |կարգ- |ծրա- | | | | | | |
| | |ժեշտ |չային |գրերի | | | | | | |
| | |համա- |ծրա- |և | | | | | | |
| | |կարգչա-|գրերով|«Ար- | | | | | | |
| | |յին |այդ |լիս»-ի| | | | | | |
| | |տեխնի- |թվում`|տեղա- | | | | | | |
| | |կայով |Հայաս-|դըր- | | | | | | |
| | |և համա|տանի |մամբ),| | | | | | |
| | |կարգ- |Հանրա-|սկաներ| | | | | | |
| | |չային |պետու-|ներ | | | | | | |
| | |ծրագրե-|թյան |ու | | | | | | |
| | |րով |օրենս-|տպիչ- | | | | | | |
| | |(Win- |դրու- |ներ | | | | | | |
| | |dows, |թյան | | | | | | | |
| | |Office,|տվյալ-| | | | | | | |
| | |հակավի-|ների | | | | | | | |
| | |րուսա- |բազա- | | | | | | | |
| | |յին |յով | | | | | | | |
| | |ծրագրեր|ապահո-| | | | | | | |
| | |Հայաս- |վում | | | | | | | |
| | |տանի | | | | | | | | |
| | |Հանրապե| | | | | | | | |
| | |տության| | | | | | | | |
| | |օրենս- | | | | | | | | |
| | |դրու- | | | | | | | | |
| | |թյան | | | | | | | | |
| | |տվյալ- | | | | | | | | |
| | |ների | | | | | | | | |
| | |բազա) | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | |
|_________________________________________________________________________|
| Քրեական արդարադատություն |
|_________________________________________________________________________|
|5. |Նոր |ողջամիտ|Այս |ավարտ-|2012թ.|ՀՀ |Ծախ- |Կիրա- |Տեխնի-| |
| |արդյու|կերպով |ուսում|ված | |արդա-|սերը |ռելի |կական | |
| |նավետ |մեծաց- |նասի- |ուսում| |րադա-|պետք |չէ: |աջակ- | |
| |կանխար|նել |րու- |նասի- | |տու- |է հաշ| |ցու- | |
| |գելիչ |այլընտ-|թյունը|րու- | |թյան |վարկ-| |թյունը| |
| |միջոց-|րանքա- |հնարա-|թյուն | |նախա-|վեն: | |տրամա-| |
| |ներ |յին |վորու-| | |րարու| | |դրված | |
| |ստեղ- |կանխար-|թյուն | | |թյուն| | |է | |
| |ծելու |գելիչ |կտա | | | | | |ԹԱՅԵՔՍ| |
| |և |միջոց- |սահմա-| | | | | |սեմի- | |
| |դրանք |ների |նելու | | | | | |նարնե-| |
| |իրակա-|կիրառու|ՀՀ-ում| | | | | |րի և | |
| |նացնե-|թյունը`|արդյու| | | | | |(կամ) | |
| |լու |սահմանա|նավետ | | | | | |Շրջանա| |
| |հնարա-|փակելու|կանխար| | | | | |կային | |
| |վորու-|համար |գելիչ | | | | | |պայմա-| |
| |թյուն-|նախնա- |միջոց-| | | | | |նագրի | |
| |ները |կան |ների | | | | | |միջո- | |
| |սահմա-|կալանա-|շրջա- | | | | | |ցով: | |
| |նող |վորման |նակը: | | | | | | | |
| |ուսում|կիրառու| | | | | | | | |
| |նասի- |թյունը | | | | | | | | |
| |րու- | | | | | | | | | |
| |թյուն | | | | | | | | | |
|___|______|_______|______|______|______|_____|_____|_______|______|______|
|6. |ՈՒսում|արդյու-|այլընտ|Ընդուն|2013թ.|ՀՀ |Ծախ- |ՀՀ պե- |տեխնի-| |
| |նասի- |նավետ |րանքա-|վել են| |արդա-|սերը |տական |կական | |
| |րու- |այլընտ-|յին |անհրա-| |րադա-|պետք |բյուջե |աջակ- | |
| |թյան |րանքա- |կանխար|ժեշտ | |տու- |է հաշ| |ցու- | |
| |արդ- |յին |գելիչ |օրենս-| |թյան |վարկ-| |թյուն | |
| |յունք-|կանխար-|միջոց-|դրական| |նախա-|վեն: | | | |
| |ների |գելիչ |ների |փոփո- | |րարու| | | | |
| |վրա |միջոց- |կիրա- |խու- | |թյուն| | | | |
| |հիմնը-|ների |ռու- |թյուն-| | | | | | |
| |ված |կիրա- |թյան |ներ: | | | | | | |
| |օրենս-|ռում, |ընդլայ| | | | | | | |
| |դրու- |օրինակ`|նում` | | | | | | | |
| |թյան |ոստիկա-|սահմա-| | | | | | | |
| |փոփո- |նությու|նափա- | | | | | | | |
| |խու- |նում |կելու | | | | | | | |
| |թյուն`|գրան- |համար | | | | | | | |
| |կանխար|ցումը, |նախնա-| | | | | | | |
| |գելիչ |տնային |կան | | | | | | | |
| |միջոց-|կալանքը|կալանա| | | | | | | |
| |ների |և |վորման| | | | | | | |
| |շրջա- |գրավի |կիրա- | | | | | | | |
| |նակը |դիմաց |ռու- | | | | | | | |
| |մեծաց-|ազատու-|թյունը| | | | | | | |
| |նելու |մը | | | | | | | | |
| |նպատա-| | | | | | | | | |
| |կով | | | | | | | | | |
|___|______|_______|______|______|______|_____|_____|_______|______|______|
|7. |Ապահո-|սահմանա|արդյու|Ընդուն|2013թ.|ՀՀ |Ծախ- |ՀՀ պե- |տեխնի-| |
| |վել, |փակել |նավետ |վել են| |արդա-|սերը |տական |կական | |
| |որ |մեղադըր|այլընտ|անհրա-| |րադա-|պետք |բյուջե |աջակ- | |
| |գոյու-|յալի |րանքա-|ժեշտ | |տու- |է հաշ| |ցու- | |
| |թյուն |ազատու-|յին |օրենս-| |թյան |վարկ-| |թյուն | |
| |ունենա|թյունը |կանխար|դրական| |նախա-|վեն: | | | |
| |մեղա- |միայն |գելիչ |փոփո- | |րարու| | | | |
| |դրյա- |հիմնա- |միջոց-|խու- | |թյուն| | | | |
| |լին |վոր և |ների |թյուն-| | | | | | |
| |ազատու|բացառիկ|կիրար-|ներ: | |դատա-| | | | |
| |թյան |դեպքե- |կում | | |խազու| | | | |
| |մեջ |րում | | | |թյուն| | | | |
| |թողնե-| | | | | | | | | |
| |լու |կալանա-| | | | | | | | |
| |կանխա-|վորումը| | | | | | | | |
| |վարկա-|կարող է| | | | | | | | |
| |ծը` |կիրառ- | | | | | | | | |
| |նախքան|վել | | | | | | | | |
| |նրան |մեղադըր| | | | | | | | |
| |դատա- |յալի | | | | | | | | |
| |պարտե-|նկատ- | | | | | | | | |
| |լը |մամբ | | | | | | | | |
| | |միայն, | | | | | | | | |
| | |եթե | | | | | | | | |
| | |մյուս | | | | | | | | |
| | |կանխար-| | | | | | | | |
| | |գելիչ | | | | | | | | |
| | |միջոց- | | | | | | | | |
| | |ները | | | | | | | | |
| | |չեն | | | | | | | | |
| | |կարող | | | | | | | | |
| | |ապահո- | | | | | | | | |
| | |վել կամ| | | | | | | | |
| | |երաշխա-| | | | | | | | |
| | |վորել | | | | | | | | |
| | |մեղադըր| | | | | | | | |
| | |վող | | | | | | | | |
| | |անձի | | | | | | | | |
| | |պատշաճ | | | | | | | | |
| | |վարքա- | | | | | | | | |
| | |գիծը և | | | | | | | | |
| | |հանրա- | | | | | | | | |
| | |յին | | | | | | | | |
| | |շահերի | | | | | | | | |
| | |բավարար| | | | | | | | |
| | |պաշտպան| | | | | | | | |
| | |վածու- | | | | | | | | |
| | |թյունը | | | | | | | | |
|___|______|_______|______|______|______|_____|_____|_______|______|______|
|8. |Դատա- |ընդուն-|Վերա- |Բոլոր |2013թ.|ՀՀ ար|Ծախ- |Կիրա- |տեխնի-| |
| |վորնե-|ված |պատրաս|դատա- | |դարա-|սերը |ռելի |կական | |
| |րի, |օրենս- |տում- |խազնե-| |դատու|պետք |չէ: |աջակ- | |
| |դատա- |դրական |ների |րը, | |թյան |է հաշ| |ցու- | |
| |խազնե-|փոփոխու|և նոր|հանրա-| |նախա-|վարկ-| |թյուն`| |
| |րի և |թյուն- |գիտե- |յին | |րարու|վեն: | |տրամա-| |
| |հանրա-|ների |լիքնե-|պաշտ- | |թյուն| | |դրված | |
| |յին |արդյու-|րի մի-|պաննե-| | | | |ԹԱՅԵՔՍ| |
| |պաշտ- |նավետ |ջոցով |րը և | |դատա-| | |սեմի- | |
| |պաննե-|կիրարկ-|դատա- |քրեա- | |կան | | |նարնե-| |
| |րի |ման |վորնե-|կան | |դեպար| | |րի | |
| |վերա- |համար |րը, |գործե-| |տա- | | |միջո- | |
| |պատրաս|հարկա- |դատա- |րով | |մենտ | | |ցով և | |
| |տում` |վոր է |խազնե-|դատա- | | | | |ըստ | |
| |արդյու|իրակա- |րը և |վոր- | |դատա-| | |Շրջանա| |
| |նավետ |նացնել |հանրա-|ներն | |խազու| | |կային | |
| |այլընտ|համապա-|յին |անցել | |թյուն| | |պայմա-| |
| |րանքա-|տասխան |պաշտ- |են | | | | |նագրի | |
| |յին |վերապատ|պաննե-|վերա- | |փաստա| | | | |
| |կանխար|րաստում|րը |պատ- | |բան- | | | | |
| |գելիչ |ներ |տեղե- |րաս- | |ների | | | | |
| |միջոց-| |կաց- |տում: | |պալատ| | | | |
| |ների | |վում | | | | | | | |
| |թեմա- | |են | | | | | | | |
| |ներով | |ընդուն| | | | | | | |
| | | |ված | | | | | | | |
| | | |օրենս-| | | | | | | |
| | | |դրական| | | | | | | |
| | | |փոփո- | | | | | | | |
| | | |խու- | | | | | | | |
| | | |թյուն-| | | | | | | |
| | | |ների | | | | | | | |
| | | |և | | | | | | | |
| | | |դրանց | | | | | | | |
| | | |կիրարկ| | | | | | | |
| | | |մանը | | | | | | | |
| | | |վերա- | | | | | | | |
| | | |բերող | | | | | | | |
| | | |հարցե-| | | | | | | |
| | | |րի | | | | | | | |
| | | |մասին:| | | | | | | |
|_________________________________________________________________________|
| Վարչական արդարադատություն |
|_________________________________________________________________________|
|9. |Վարչա-|ստեղծել|Վարչա-|Հայեցա|2012թ.|ՀՀ |Ծախ- |Կիրա- |տեխնի-| |
| |կան |ազգային|կան |կարգն | |արդա-|սերը |ռելի |կական | |
| |իրավա-|(և ան-|իրավա-|ընդուն| |րադա-|պետք |չէ: |աջակ- | |
| |խախ- |հրաժեշ-|խախ- |վել է:| |տու- |է հաշ| |ցու- | |
| |տում- |տության|տում- | | |թյան |վարկ-| |թյուն | |
| |ների |դեպ- |ների | | |նախա-|վեն: | | | |
| |վերա- |քում` |կանոն-| | |րարու| | | | |
| |բերյալ|միջազ- |ների | | |թյուն| | | | |
| |օրենս-|գային |հայեցա| | | | | | | |
| |գրքի |փորձա- |կարգի | | | | | | | |
| |հայեցա|գետնե- |նախա- | | | | | | | |
| |կարգի |րից |գիծը | | | | | | | |
| |մշա- |բաղկա- |ներկա-| | | | | | | |
| |կում |ցած) |յաց- | | | | | | | |
| | |աշխատան|վում է| | | | | | | |
| | |քային |շահա- | | | | | | | |
| | |խումբ, |գրգիռ | | | | | | | |
| | |որը |կող- | | | | | | | |
| | |կմշակի |մերին:| | | | | | | |
| | |Վարչա- | | | | | | | | |
| | |կան | | | | | | | | |
| | |իրավա- | | | | | | | | |
| | |խախտում| | | | | | | | |
| | |ների | | | | | | | | |
| | |վերա- | | | | | | | | |
| | |բերյալ | | | | | | | | |
| | |օրենս- | | | | | | | | |
| | |գրքի | | | | | | | | |
| | |հայեցա-| | | | | | | | |
| | |կարգ | | | | | | | | |
|___|______|_______|______|______|______|_____|_____|_______|______|______|
|10.|Վարչա-|ՀՀ |Վարչա-|Վարչա-|2013թ.|ՀՀ |Ծախ- |Կիրա- |տեխնի-| |
| |կան |տարբեր |կան |կան | |արդա-|սերը |ռելի |կական | |
| |իրավա-|օրենս- |իրավա-|իրավա-| |րադա-|պետք |չէ: |աջակ- | |
| |խախ- |դրական |խախ- |խախ- | |տու- |է հաշ| |ցու- | |
| |տում- |ակտե- |տում- |տում- | |թյան |վարկ-| |թյուն | |
| |ների |րում |ների |ների | |նախա-|վեն: | | | |
| |վերա- |նշված |օրենս-|նոր | |րարու| | | | |
| |բերյալ|վարչա- |գրքի |օրենս-| |թյուն| | | | |
| |օրենս-|կան |նախա- |գիրքն | | | | | | |
| |գրքի |իրավա- |գիծը |ընդուն| | | | | | |
| |նախա- |խախտում|ներկա-|վել է:| | | | | | |
| |գծում |ները |յաց- | | | | | | | |
| | |կամփոփ-|վում է| | | | | | | |
| | |վեն մեկ|շահա- | | | | | | | |
| | |օրենս- |գրգիռ | | | | | | | |
| | |դրական |կող- | | | | | | | |
| | |ակտում |մերին:| | | | | | | |
|___|______|_______|______|______|______|_____|_____|_______|______|______|
-----------------------------------------------
ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասերում