ԱՍԻԱԿԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԲԱՆԿԻ «ՀԱՅԱՍՏԱՆ, ՋՐԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՄԱՆ ԵՎ ՋՐԱՀԵՌԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԵՐԿՐՈՐԴ ...

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ

 

22 մարտի 2012 թվականի N 11

 

ԱՍԻԱԿԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԲԱՆԿԻ «ՀԱՅԱՍՏԱՆ, ՋՐԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՄԱՆ ԵՎ ՋՐԱՀԵՌԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԵՐԿՐՈՐԴ ՓՈՒԼ» ՆԵՐԴՐՈՒՄԱՅԻՆ ԾՐԱԳՐԻ «ՏԱՐԱԲՆԱԿԵՑՄԱՆ ՇՐՋԱՆԱԿ» ԶԵԿՈՒՅՑԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Հավանության տալ Ասիական զարգացման բանկի «Հայաստան, ջրամատակարարման և ջրահեռացման ծրագրի երկրորդ փուլ» ներդրումային ծրագրի «Տարաբնակեցման շրջանակ» զեկույցին` համաձայն հավելվածի:

 

ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ

2012 ԹՎԱԿԱՆԻ ՄԱՐՏԻ 26-ԻՆ

 

Հավելված

ՀՀ կառավարության

2012 թ. մարտի 22-ի նիստի N 11

արձանագրային որոշման

 

ԱՍԻԱԿԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԲԱՆԿԻ «ՀԱՅԱՍՏԱՆ, ՋՐԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՄԱՆ ԵՎ ՋՐԱՀԵՌԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԵՐԿՐՈՐԴ ՓՈՒԼ» ՆԵՐԴՐՈՒՄԱՅԻՆ ԾՐԱԳԻՐ

 

«ՏԱՐԱԲՆԱԿԵՑՄԱՆ ՇՐՋԱՆԱԿ» ԶԵԿՈՒՅՑ

 

ՀԱՊԱՎՈՒՄՆԵՐ

 

.__________________________________________________________________.

|ԱԶԲ        |Ասիական Զարգացման Բանկ                                |

|___________|______________________________________________________|

|ԱԵՏՏ       |Ազդեցության ենթարկված տնային տնտեսություն             |

|___________|______________________________________________________|

|ԱԵԱ        |Ազդեցության ենթարկված անձ                             |

|___________|______________________________________________________|

|ՀՋԿ        |«Հայջրմուղկոյուղի» Փակ Բաժնետիրական Ընկերություն      |

|___________|______________________________________________________|

|ՎՉՀ        |Վնասի չափման մանրամասն հետազոտություն                 |

|___________|______________________________________________________|

|ԳԳ         |Գործադիր Գործակալություն                              |

|___________|______________________________________________________|

|ԻԳ         |Իրականացման գրասենյակ                                 |

|___________|______________________________________________________|

|ՏԻՄ        |Տեղական ինքնակառավարման մարմիններ                     |

|___________|______________________________________________________|

|ԱՍՀՆԳ      |Աղքատության և  սոցիալական հարցերի նախնական գնահատում  |

|___________|______________________________________________________|

|ԱՄԳ        |Անկախ մոնիտորինգի գործակալություն                     |

|___________|______________________________________________________|

|ՀՕՏ        |Հողի օտարում և  տարաբնակեցում                         |

|___________|______________________________________________________|

|ՏԿՆ        |Տարածքային կառավարման նախարարություն                  |

|___________|______________________________________________________|

|ՀԿ         |Հասարակական կազմակերպություն                          |

|___________|______________________________________________________|

|ԾԿԽ        |Ծրագրի կառավարման խորհուրդ                            |

|___________|______________________________________________________|

|ԾՀՄ        |Ծրագրի համակարգման միավոր                             |

|___________|______________________________________________________|

|ԾԿԳ        |Ծրագրի կառավարման գրասենյակ                           |

|___________|______________________________________________________|

|ԱՍՀԳ       |Աղքատության և  սոցիալական հարցերի գնահատում           |

|___________|______________________________________________________|

|ՏՇ         |Տարաբնակեցման շրջանակ                                 |

|___________|______________________________________________________|

|ՏՊ         |Տարաբնակեցման պլան                                    |

|___________|______________________________________________________|

|ՋՏՊԿ       |Ջրային տնտեսության պետական կոմիտե                     |

|___________|______________________________________________________|

|ՍՏՈՒ       |Սոցիալ-տնտեսական ուսումնասիրություն                   |

|___________|______________________________________________________|

|ՍՊՔ        |Սոցիալական պաշտպանության քաղաքականություն             |

.__________________________________________________________________.

 

Բովանդակություն

 

ՀՈՂԻ ՕՏԱՐՄԱՆ ԵՎ ՏԱՐԱԲՆԱԿԵՑՄԱՆ (ՀՕՏ) ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄԸ A.  ՆԱԽԱԲԱՆ B.  ՀՕՏ-ԻՆ ԱՌՆՉՎՈՂ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ C.  ԷԹՆԻԿ ՓՈՔՐԱՄԱՍՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԽՈՑԵԼԻ ԽՄԲԵՐ D.  ՏՊ-Ի ՄՇԱԿՈՒՄԸ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄԸ E.  ԻՐԱՎԱԿԱՆ ԵՎ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՔԵՐԸ

E.1 Հողի օտարման և տարաբնակեցման մասին Հայաստանի Հանրապետության

օրենքները և կանոնակարգերը

E.2 Սոցիալական պաշտպանության քաղաքականության շրջանակներում Հարկադիր

տարաբնակեցման ԱԶԲ-ի մոտեցումները

E.3 ՀՕՏ-ի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենքների և

կանոնակարգերի համեմատությունը ԱԶԲ-ի Սոցիալական պաշտպանության

քաղաքականության հետ

E.4 ՏՇ-ի` սույն ծրագրի համար որդեգրված սկզբունքները և իրավունքները

F.  ԾՐԱԳՐԻ ՇՐՋԱՆԱԿՆԵՐՈՒՄ ՓՈԽՀԱՏՈՒՑՈՒՄ ՍՏԱՆԱԼՈՒ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐ

F.1 Ընտրվելու իրավունքը/իրավասությունը

F.2 Փոխհատուցում ստանալու իրավունքները

F.3 Միավորի փոխհատուցման արժեքի գնահատումը

G.  ԳԵՆԴԵՐԱՅԻՆ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԵՂՄԱՑՆՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ H.  ՀԱՆՐԱՅԻՆ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ԲԱՑԱՀԱՅՏՈՒՄ I.  ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ

I.1 Խորհրդատուներ

I.2 Մարզպետարաններ և Տեղական ինքնակառավարման մարմիններ

I.3 Այլ կառույցներ և հաստատություններ

I.4 ԱԶԲ J.  ԲՈՂՈՔՆԵՐ ԵՎ ԴԺԳՈՀՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ K.  ՄՈՆԻՏՈՐԻՆԳ ԵՎ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ L.  ՏՊ-Ի ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆՆ ԱՌՆՉՎՈՂ ԿԱՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ ԵՎ ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՈՒՄ M.  ՏԱՐԱԲՆԱԿԵՑՄԱՆ ԲՅՈՒՋԵ ԵՎ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՈՒՄ N.  ՏՊ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԸ

 

Աղյուսակ 1: ՀՕՏ-ի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենքների

և կանոնակարգերի համեմատությունը ԱԶԲ-ի Սոցիալական պաշտպանության

քաղաքականության հետ

Աղյուսակ 2: Իրավունքների սխեմա

Աղյուսակ 3: Շահառուների խորհրդակցությունների արձանագրություններ

Աղյուսակ 4. Բողոքների լուծման գործընթացը

Աղյուսակ 5. ՀՕՏ-Ի գործողությունների իրականացման քայլերը

 

Նկար 1. ՀՕՏ կազմակերպչական կառուցվածքը և գործողությունները

Նկար 2. Տարաբնակեցման ստուգման և ՏՊ-ի հաստատման գործընթացը

Հավելված 1: Հարկադիր տարաբնակեցման հարցաթերթիկ

Հավելված 2: Տիպային ՏՊ ամփոփ նկարագիրը

Հավելված 3: Մանրամասն չափագրման հետազոտության և անհատական հաշվառման

ձևաթերթիկներ

Հավելված 4: Հողի օտարման և տարաբնակեցման մասին ՀՀ օրենքներն ու

կանոնակարգերը

 

ՀՈՂԻ ՕՏԱՐՄԱՆ ԵՎ ՏԱՐԱԲՆԱԿԵՑՄԱՆ (ՀՕՏ) ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄԸ

 

1. Ազդեցության ենթարկված անձ (ԱԵԱ) - Ցանկացած անձ, ով ազդեցության է ենթարկվում նախագծից բխող հողօգտագործման, ջրօգտագործման, բնական ռեսուրսների օգտագործման փոփոխություններից կամ եկամտի կորստից:

2. Ազդեցության ենթարկված տնային տնտեսություն (ԱԵՏՏ) - Ազդեցության ենթարկված ամբողջ տնային տնտեսությունը: Այս միավորը կարող է գործել որպես մեկ տնտեսական կամ կենցաղային միավոր և կարող է բաղկացած լինել մեկ անհատից, մեկ հիմնական ընտանիքից կամ ընդլայնված ընտանիքից: Սա փոխհատուցում/վերականգնում (ռեաբիլիտացիա) ստացող կարևորագույն միավոր է:

3. Շահառու համայնք - Բոլոր այն անձինք և տնային տնտեսությունները, որոնք գտնվում են համայնքային սեփականություն հանդիսացող կամ համայնքի կողմից ձեռք բերված սեփականության տարածքում և օգտվում են Ծրագրից:

4. Փոխհատուցում - Ձեռք բերված գույքի համար` կանխիկ գումարով կամ այլ համարժեք եղանակով:

5. Իրավունքներ - Փոխհատուցում, եկամտի վերականգնում, տեղափոխման աջակցություն, եկամտի փոխարինում և վերաբնակեցում ներառող այն միջոցառումների ամբողջությունը, որոնք պետք է տրամադրվեն ազդեցության ենթակա անձանց, կախված նրանց կորուստների բնույթից` նրանց տնտեսական և սոցիալական հիմքերը վերականգնելու համար:

6. Տեղաբնիկներ - Ասիական զարգացման բանկի «Տեղաբնիկների քաղաքականություն» փաստաթղթում կիրառվող «տեղաբնիկ» հասկացությունը միաչափ չէ և այն ներառում է նաև այլ հասկացություններ: «Ազգային փոքրամասնություններ» հասկացությունը մեկն է այն հասկացություններից, որոնք առնչվում են «տեղաբնիկ» հասկացության հետ և ներկայացված են ԱԶԲ քաղաքականության մեջ: Մյուս հասկացություններն են` «մշակութային փոքրամասնություն», «տեղաբնիկ մշակութային համայնք», «ցեղ» «տոհմ», «բնիկ» և «տեղացի»: Ընդունված կամ նախընտրելի հասկացությունները և սահմանումները տարբեր երկրներում տարբեր են: «Տեղաբնիկ» հասկացությունը կիրառվում է Միավորված ազգերի կազմակերպության փաստաթղթերում, և ԱԶԲ-ն այն օգտագործում է միայն նպատակահարմարությունից ելնելով: Հայաստանում «ազգային փոքրամասնություն» հասկացությունն առավել տեղին է: Այդ տեսանկյունից, ԱԶԲ Տեղաբնիկների քաղաքականության համատեքստում «ազգային փոքրամասնություն» ասելով պետք է հասկանալ «սոցիալական և մշակութային յուրահատուկ ինքնություն ունեցող մարդկանց, որոնք տարբերվում են գերիշխող կամ մեծամասնություն կազմող հասարակությունից, ինչն էլ նրանց խոցելի է դարձնում` զարգացման գործընթացներում անտեսված/անցանկալի լինելու առումով»:

7. Բարելավումներ - Անձի, տնտեսության, հաստատության կամ կազմակերպության կողմից կառուցված շինություններ (բնակարան, ցանկապատ, ցախանոց, գոմ, կոմունալ շինություն, խանութ, պահեստ և այլն) և ցանված մշակաբույսեր:

8. Հարկադիր տարաբնակեցում - Բոլոր այն միջոցառումները, որոնք նախաձեռնվել են մեղմացնելու համար Ազդեցության Ենթարկված Անձանց գույքի և/կամ ապրելակերպի վրա նախագծի ցանկացած և բոլոր (լիովին կամ մասնակի, մշտական կամ ժամանակավոր) բացասական ազդեցությունները, ներառյալ փոխհատուցումը, տարաբնակեցումը (որտեղ անհրաժեշտ է), ինչպես նաև վնասված/տեղափոխված ենթակառույցի կամ սարքավորման/հանգույցի վերականգնումը (ռեաբիլիտացիա):

9. Հողի օտարում - այն գործընթացն է, որի միջոցով պետական մարմինը հարկադրում է անձին մասամբ կամ ամբողջությամբ օտարել իր սեփականությունը հանդիսացող կամ իր տնօրինության տակ գտնվող հողատարածքը, և հասարակական կարիքների համար փոխանցել այն պետական մարմնի սեփականությանը կամ տնօրինմանը` համապատասխան փոխհատուցման դիմաց:

10. Մարզ - Համայնք - Հայաստանը բաժանված է 10 մարզերի. Երևան քաղաքը որպես երկրի մայրաքաղաք հատուկ վարչական կարգավիճակ ունի: 10 մարզերից յուրաքանչյուրը ղեկավարվում է մարզպետի կողմից, որը նշանակվում է ՀՀ կառավարության կողմից: Մարզերը բաղկացած են համայնքներից: Յուրաքանչյուր համայնք ինքնակառավարվող է և բաղկացած է մեկ կամ ավելի բնակավայրերից: Բնակավայրերը դասակարգվում են որպես քաղաք կամ որպես գյուղ: 2007 թ. դրությամբ Հայաստանում կա 915 համայնք, որոնցից 49-ը համարվում են քաղաքային, իսկ 866-ը` գյուղական: Երևանը, որը նախկինում մարզի կարգավիճակ ուներ, ներկայումս ունի համայնքի կարգավիճակ և ղեկավարվում է ընտրովի քաղաքապետի կողմից:

11. Ռեաբիլիտացիա/վերականգնում - Հարկադիր տարաբնակեցման քաղաքականության շրջանակներում տրամադրված փոխհատուցում, որը օտարված գույքի փոխհատուցման արժեքի վճարում չի ենթադրում:

12. Վերաբնակեցում - ԱԵԱ/ԱԵՏՏ-ների ֆիզիկական տեղահանումը նախքան նախագծի իրականացումը նրա բնակավայր հանդիսացող վայրից:

13. Փոխարինման արժեք - Այն արժեքը, որը գնահատվում է որպես հողի համար արդարացի փոխհատուցում` հիմնվելով դրա բերքատվության պոտենցիալի վրա, շենքերի և շինությունների փոխարինման արժեքը (շինանյութերի և աշխատուժի տվյալ պահի շուկայական իրական գինը` առանց ամորտիզացիոն մասհանումների կամ վերաօգտագործվող շինանյութի համար մասհանումների), ինչպես նաև բնակելի տարածքների, բերքի, ծառերի և այլ ունեցվածքի շուկայական արժեքը:

14. Խոցելի խմբեր - մարդկանց հատուկ խմբեր են (աղքատ, տարեց, հաշմանդամ և կին ղեկավար ունեցող տնային տնտեսություններ), որոնք անհամաչափ տուժել են տարաբնակեցման ազդեցությունից:

 

A. ՆԱԽԱԲԱՆ

 

1. Ջրամատակարարման և ջրահեռացման սեկտորի ծրագրի 2-րդ փուլի (Ծրագիր) Տարաբնակեցման շրջանակը մշակել է «Հայջրմուղկոյուղի» Փակ Բաժնետիրական Ընկերությունը (ՀՋԿ) և այն հավանության է արժանացել Հայաստանի Հանրապետության տարածքային կառավարման նախարարությանը առընթեր Ջրային տնտեսության պետական կոմիտեի (ՋՏՊԿ) կողմից: Տարաբնակեցման շրջանակը (ՏՇ) պետք է հաստատվի Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից: Սույն փաստաթուղթը մանրամասնում է ծրագրի շրջանակներում համապատասխան ենթածրագրերի Հողի օտարման և տարաբնակեցման (ՀՕՏ) ազդեցությունների մեղմացման այն մեխանիզմները, ընթացակարգերը և փոխհատուցման իրավունքները, որոնք պետք է կիրառվեն ՀՕՏ-ի առաջադրանքների պլանավորման և իրականացման նպատակով:

2. ՀՕՏ-ի ազդեցությունները, ինչպես սահմանված է սույն ՏՇ-ում, սահմանափակվում են համայնքային հողերի և այդ հողերին կից շարժական գույքի ժամանակավոր և մշտական տարաբնակեցման ազդեցություններով: Ջրամատակարարման և ջրահեռացման ոլորտի ծրագրի 2-րդ փուլը սահմանափակում է ՀՕՏ-ի ազդեցությունների շրջանակը ենթածրագրերից մինչև համայնքային հողերը և շարժական գույքը, օրինակ` բերքը: Այն ենթածրագրերը, որոնք ներառում են մասնավոր գույքի օտարում և/կամ պատճառում են զգալի ՀՕՏ ազդեցություններ (1), չեն կարող ֆինանսավորվել ծրագրի կողմից և պետք է հանվեն ծրագրի շրջանակներից:

 

___________________

1) Ըստ ԱԶԲ-ի Գործառնական ձեռնարկի (ԳՁ) F1/OP (2010թ.), ծրագիրը ունի զգալի ազդեցություն և այդ պատճառով, դասվում է «Ա» կարգի եթե ավելի քան 200 մարդ տուժել է մշտական տեղահանումից կամ տարաբնակեցումից կամ կորցնում է իր արտադրական գույքի ավելի քան 10%-ը:

 

3. Ծրագիրը պետք է ֆինանսավորվի Ջրամատակարարման և ջրահեռացման ոլորտի 2-րդ փուլի ծրագրի շրջանակներում Ասիական Զարգացման Բանկի (ԱԶԲ) կողմից և կիրականացվի 5 տարվա ընթացքում` ՋՏՊԿ-ի հետ համատեղ, որպես գործադիր գործակալություն, և ՀՋԿ-ի հետ, որպես իրականացնող գործակալություն: Սույն տարաբնակեցման շրջանակն սահմանում է, թե ինչպես պլանավորել ծրագրի իրականացման ընթացքում առաջացող ցանկացած անկանխատեսելի հողի օտարումը և տարաբնակեցումը, ներառյալ յուրաքանչյուր ենթածրագրի համար անհատական Տարաբնակեցման Պլանի (ՏՊ) պատրաստումը/մշակումը:

4. Սույն տարաբնակեցման շրջանակի նպատակն է (վերը նշված շրջանակների ներքո), տարաբնակեցման հետագա խնդիրների առաջացման դեպքում, ազդեցության ենթարկված բոլոր անձինք փոխհատուցվեն իրենց կորուստների դիմաց և իրենց նկատմամբ կիրառվեն վերականգնողական (ռեաբիլիտացիոն) միջոցառումներ, որպեսզի նրանց վիճակը լինի առնվազն այնպիսին, ինչպիսին էր այն մինչև Նախագիծը: ՏՇ-ն սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության և ԱԶԲ-ի համապատասխան իրավական և քաղաքականության շրջանակները, հստակեցնում է հողի օտարման և տարաբնակեցման հետ կապված ընթացակարգերը և քաղաքականությունը ծրագրի նախագծման և իրականացման փուլերի ընթացքում առաջացող ազդեցությունների կարգավորման նպատակով և ուրվագծում է այն քայլերը, որոնք անհրաժեշտ են տարաբնակեցման պլանի պատրաստման համար (Հավելված 2):

5. Քաղաքականության շրջանակը և իրավունքները սահմանվել են Հայաստանի Հանրապետության օրենքների, մասնավորապես` «Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության» (ընդունվել է 1995 թ., լրամշակվել` 2005 թ-ին), «Հասարակության և պետության կարիքների համար սեփականության օտարման մասին» ՀՀ օրենքի (ընդունվել է 27.11.2006-ին), «Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգրքի» (ընդունվել է 02.05.2001-ին), «Անշարժ գույքի գնահատման գործունեության մասին» ՀՀ օրենքի (ընդունվել է 04.10.2005-ին) և «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի» (ընդունվել է 05.05.1998-ին), ինչպես նաև Ասիական Զարգացման Բանկի 2009 թվականի Սոցիալական պաշտպանության քաղաքականության (ՍՊՔ) հիման վրա: Սույն Ծրագիրը պետք է ուղղորդվի ՏՇ-ով սահմանված սկզբունքներով և պայմաններով: ՀՀ օրենսդրության և ԱԶԲ-ի քաղաքականության միջև տարաձայնության առաջացման դեպքում, ՏՇ-ում և ՏՊ-ներում ընդունված դրույթները և սկզբունքները գերակայում են ՀՀ-ում ներկայումս գործող համապատասխան օրենսդրությանը:

6. Առաջարկված Նախագծի նպատակն է 10 մարզերի 110 համայնքներին` 18 քաղաքային և 92 գյուղական (համայնքների թիվը հետագայում կարող է փոփոխվել) ապահովել անվտանգ և հուսալի ջրամատակարարում (խողովակներով): Մինչև 2016 թ. Ծրագրից օգտվող բնակիչների թիվը կկազմի 519 993 մարդ (որից` 339 839 - քաղաքային, 180154 գյուղական համայնքների բնակիչներ): Ծրագրից օգտվող շատ համայնքներում բնակիչների 34 տոկոսից ավելին գտնվում է աղքատության շեմից ցածր մակարդակի վրա և ներկայումս ապահովված չէ խմելու ջրով: Ծրագիրը, տրամադրելով աջակցություն կարգավորող մարմիններին և խթանելով ինստիտուցիոնալ բարեփոխումները, կնպաստի ջրային ոլորտի կարգավորմանը, քաղաքականության զարգացման և ոլորտի կայունության ամրապնդմանը: Այն խիստ ուշադրություն է դարձնում համայնքի մասնակցությանը, ինչը կնպաստի Ծրագրի նպատակների իրականացմանը` որն է համայնքներում աղքատության մակարդակի նվազեցումը և առողջության ու սանիտարահիգիենիկ պայմանների բարելավումը: Որպես ոլորտային ծրագիր, այս ծրագիրը խթանում է պահանջարկի վրա հիմնված մոտեցումը:

7. Ենթածրագրերի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ Ծրագիրը կարող է առաջացնել ժամանակավոր ազդեցություն շինարարության փուլում, երբ կառուցվելու է ջրամատակարարման բաշխիչ ցանցը: Նոր խողովակաշարերի անցկացման արդյունքում հնարավոր է առաջանան հողի օտարման խնդիրներ, այնուամենայնիվ Ծրագրի ճարտարագետները պետք է խուսափեն որևէ մասնավոր սեփականություն հանդիսացող տարածք մուտք գործելուց և այն նախագծային որոշումներից, որոնք կարող են ազդեցության ենթարկել մարդկանց կենսաապահովման միջոցները (մինչ այսօր առաջարկված նախագծերը չեն հատել մասնավոր սեփականություն հանդիսացող հողատարածքները և ազդեցության չեն ենթարկել մարդկանց կենսաապահովման միջոցները): Յուրաքանչյուր ենթածրագրի շրջանակը որոշվում է ըստ առաջնայնությունների, որոնք սահմանվում են ենթածրագրերի մասնակից շահառու համայնքների կողմից: Թեկնածու ենթածրագրի համայնքների ցանկում, ինչպես նաև ենթածրագրերի շրջանակներում կամ նախագծերում փոփոխություն կատարելու դեպքում, սույն ՏՇ-ն պետք է շարունակի գործել: Մինչև ծրագրի գնահատումը, սույն ՏՇ-ն պետք է թարգմանվի հայերեն և հրապարակվի ՀՋԿ-ի վեբ-կայքում: ՏՇ-ի անգլերեն տարբերակը պետք է զետեղվի ԱԶԲ-ի վեբ-կայքում:

 

B. ՀՕՏ-ԻՆ ԱՌՆՉՎՈՂ ԾՐԱԳՐԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

 

8. Հիմնվելով ոլորտի վարկավորման ընթացակարգերի (Sector Lending Modality) վրա, անհրաժեշտ են ՀՕՏ-ի հետ կապված հետևյալ փաստաթղթերը`

 

(i)  Ամբողջ ծրագրի համար մշակված ՏՇ:

(ii) Աղքատության և սոցիալական հարցերի նախնական գնահատում (ԱՍՀՆԳ),

Աղքատության նվազեցման ու սոցիալական ամփոփ ռազմավարություն

(ԱՆՍԱՌ), որտեղ նշված կլինի, թե արդյոք ծրագրում ակնկալվում են ՀՕՏ

ազդեցություններ, թե ոչ (ազդեցությունների տեսակը և նրանց

հնարավոր ուժգնությունը) և արդյոք ակնկալվում է, որ ազդեցության

կենթարկվեն Տեղաբնիկները, թե ոչ, և

(iii) Մեկ ենթածրագրի օրինակելի Տարաբնակեցման Պլան (ՏՊ),

(iv) Ծրագրի իրականացման ընթացքում, երբ առաջանում է ՀՕՏ,

անհրաժեշտության դեպքում պետք է, մանրամասն նախագծի հիման վրա և

ազդեցությունների աստիճանին համաչափ պատրաստվի ՏՊ յուրաքանչյուր

ենթածրագրի համար (2):

(v)  ՏՊ-ի իրականացման հաշվետվությունը պետք է պատրաստվի յուրաքանչյուր

ենթածրագրի ՏՊ-ի իրականացումից հետո: Այդ հաշվետվությունը պետք է

պատրաստվի պարբերաբար իրականացվող սոցիալական

պաշտպանության/անվտանգության մոնիտորինգի հաշվետվությունից

առանձին: Այդ հաշվետվությունը պետք է պատրաստվի ՀՋԿ-ի սոցիալական

պաշտպանության/անվտանգության մասնագետի կողմից:

 

_______________________________

2) Ըստ ԱԶԲ-ի Գործառնական ձեռնարկի (ԳՁ) F1/OP (2010), ծրագիրը դասվում է «Ա» կարգի, եթե ավելի քան 200 մարդ կրում է զգալի ազդեցություն (արտադրական գույքի ավելի քան 10%-ը տեղափոխում կամ կորստի է մատնվում): Ծրագիրը դասվում է «Բ» կարգի, եթե 200-ից պակաս մարդ կրում է զգալի ազդեցություն: Կարգ «Գ», երբ ծրագիրը չունի ՀՕՏ ազդեցություն: ՏՊ-ն կներառի փոխհատուցման և ադմինիստրատիվ մանրամասն բյուջե և ՀՕՏ-ի իրականացման ժամանակացույցեր, որոնք կկապակցեն ՀՕՏ-ի առաջադրանքների իրականացումը շինարարական աշխատանքների մեկնարկի հետ:

 

9. Հիմնվելով ԱԶԲ-ի 2009 թվականի Սոցիալական պաշտպանության քաղաքականության և գործառնական ձեռնարկի (ԳՁ) F1/OP (2010 թ.) վրա, Ծրագիրը պետք է համապատասխանի ՀՕՏ-ին վերաբերող հետևյալ պայմաններին`

 

(i)  Ծրագրի գնահատումը պայմանավորված է ա) ամբողջ ոլորտի համար ԱԶԲ և

ՀՀ կառավարության կողմից ընդունելի ՏՇ-ի մշակմամբ և տարածմամբ, բ)

ԱՍՀՆԳ և ԱՆՍԱՌ-ի մշակմամբ, գ) ԱԶԲ համար ընդունելի և Գործադիր

Գործակալության կողմից հավանության արժանացած օրինակելի ՏՊ-ի

մշակմամբ և տարածմամբ և դ) ԱԶԲ-ի համար ընդունելի և ՀՀ

կառավարության կողմից հաստատված վերջնական ՏՊ-ի մշակմամբ և

տարածմամբ:

(ii) Պայմանագրի շնորհման ստորագրումը (այն ենթածրագրերում, որոնք

ներառում են ՀՕՏ) պայմանավորված է ՏՊ-ի վերջնական ձևավորմամբ

(որպես իրականացման համար պատրաստ փաստաթուղթ) և նրա տարածմամբ:

(iii) Կապալառուների աշխատանքի մեկնարկի վերաբերյալ ծանուցման

տրամադրումը պայմանավորված է յուրաքանչյուր ենթածրագրի համար

համապատասխան ՏՊ-ի ամբողջական իրականացմամբ (փոխհատուցման լրիվ

տրամադրում և ռեաբիլիտացիայի լրիվ իրականացում)

 

C. ԷԹՆԻԿ ՓՈՔՐԱՄԱՍՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԽՈՑԵԼԻ ԽՄԲԵՐ

 

10. Էթնիկ փոքրամասնությունների վրա Ծրագրի կողմից ազդեցություններ չի ակնկալվում: Հատուկ ուշադրություն է պետք դարձնել ոչ բարենպաստ պայմաններում գտնվող մարդկանց խմբերի (հող չունեցողներ, աղքատներ, կանանց կողմից ղեկավարվող տնտեսություններ, ծերեր ու հաշմանդամներ) կարիքների բացահայտմանն ու դրանք հաշվի առնելուն, և ՏՇ-ում ներառված միջոցառումների միջոցով (ֆինանսական փոխհատուցումից բացի) փորձել բարելավել նրանց ապրուստի միջոցները:

 

D. ՏՊ-Ի ՄՇԱԿՈՒՄԸ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄԸ

 

11. ՀՕՏ ներառող ենթածրագրերի համար ՏՊ մշակման գործողությունները պետք է կազմեն ենթածրագրերի անբաժան մաս` սկսած ՀՕՏ ուսումնասիրության աշխատանքներից և վերջացրած աշխատանքային նախագծի վրա հիմնված իրականացման ենթակա ՏՊ-ով: ՏՊ-ի պատրաստման ընթացակարգը հետևյալն է.

 

(i)  Ենթածրագրերի նախնական իրավիճակի հատակագծերի, և մանրամասն

ճարտարագիտական նախագծերի կազմումից հետո, ազդեցության ենթակա

սեփականությունը և դրա սեփականատերերին/օգտագործողներին

բացահայտելու նպատակով ՀՋԿ/ԾԿԳ-ն կիրականացնի նախնական կադաստրային

հետազոտություն: Այն դեպքերում, երբ հնարավոր կլինի կիրառել

կամավոր ներդրման սկզբունքը և երկկողմանի համաձայնության

շրջանակներում ստորագրել պայմանագիր հողի սերվիտուտի կամ հողի

կառուցապատման իրավունքի վերաբերյալ, ապա գործընթացը կսահմանափակվի

կամավոր ներդրման սկզբունքի շրջանակներում (3), հակառակ դեպքում

կառավարությունը կընդունի որոշում, որով ծրագիրը կճանաչվի, որպես

հանրային գերակա շահ:

 

__________________________

3) Պետք է նշել, որ հիմնականում համայնքների ղեկավարությունը շահագրգռված են իրենց համայնքներում նախատեսվող ներդրումներով և կամավոր ներդրման սկզբունքի տարբերակը կիրառելի կլինի շատ համայնքներում:

 

(ii) Կառավարության որոշումից հետո ՀՋԿ/ԾԿԳ-ն և ծրագիրը նախապատրաստող

խորհրդատուները կիրականացնեն դաշտային մանրամասն

հետազոտություններ: Հետազոտությունները կներառեն` հողին և/կամ

այլ գույքին պատճառված վնասի չափման նպատակով իրականացված

մանրամասն հետազոտություն (ՎՉՀ), բոլոր ԱԵՏՏ-երի և ԱԵԱ

ցուցակագրում/մարդահամար, ինչպես նաև անկախ գնահատողների

օգնությամբ ազդեցության ենթակա ամբողջ գույքի գնահատում`

փոխհատուցման/ռեաբիլիտացիայի ամփոփ բյուջեի կազմման նպատակով:

(iii) Ծրագրի նախապատրաստման խորհրդատուները, ԱԶԲ պահանջներին

համապատասխանեցնելու նպատակով` ԱԵՏՏ 25% ընտրանքի հիման վրա,

կիրականացնեն սոցիալ-տնտեսական ուսումնասիրություն (ՍՏՈՒ): ՍՏՈՒ-ն

պետք է պարունակի ազդեցության ենթակա բնակչության հիմնական

սոցիալ-տնտեսական առանձնահատկությունների բնութագրերը (էթնիկ

կազմը, կրթամակարդակը, կենսամակարդակի ապահովման ձևերը և եկամտի

աղբյուրները, աղքատության/եկամտի մակարդակները, ինչպես նաև տան

տեսակը/արժեքը և հողի սեփականության ձևը): ՍՏՈՒ-ի երկրորդ

նպատակն է բացահայտել լրացուցիչ աջակցության կարիք ունեցող

բնակչության խոցելի և ռիսկային խմբերին` որպես հիմք ՏՊ-ի բյուջեի

մշակման համար:

(iv) Այս հետազոտությունների հիման վրա կձևավորվի ՏՊ-ն:

Հետազոտությունների ընթացքում բոլոր ԱԵՏՏ-ները մանրամասնորեն

կտեղեկացվեն ՏՊ-ով նախատեսված բոլոր պայմանների և միջոցառումների

վերաբերյալ` ներառյալ ծրագրի ազդեցությունները, փոխհատուցման

դրույքաչափերը և ժամանակացույցը: ՎՉՀ-ն, ԱԵԱ-ների ցուցակագրումը

և փոխհատուցման գումարները կվերանայվեն և անհրաժեշտության

դեպքում կթարմացվեն աշխատանքային նախագծի ամփոփումից հետո:

 

12. ՏՊ-ի մշակման/իրականացման գործընթացը պետք է կատարվի ըստ հետևյալ ընթացակարգի.

a. ՏՊ-ի մշակում. այս փուլը պետք է իրականացվի ծրագրերի տեխնիկատնտեսական

ուսումնասիրությանը զուգընթաց (ՏՊ-ի նկարագրի համար տես` Հավելված 2):

b. ՏՊ վերանայում/ամփոփում. այս փուլն իրականացվելու է աշխատանքային

մանրամասն նախագծի պատրաստման ընթացքում և ներառելու է

ազդեցությունների/ԱԵԱ-ների մասին տվյալների հնարավոր թարմացումը,

փոխհատուցման դրույքաչափերի հնարավոր վերանայումները և

հնարավորության դեպքում` ԱԵԱ-ների կարգավիճակի օրինականացման

աշխատանքները: ԱԶԲ-ի կողմից վերջնական ՏՊ-ի հաստատումից հետո

կստորագրվեն շինարարական աշխատանքների պայմանագրերը:

c. ՏՊ իրականացում. այս փուլը կսկսվի ՏՊ-ի վերջնական տարբերակի

հաստատումից հետո և կավարտվի բոլոր ԱԵԱ պատշաճ փոխհատուցման

տրամադրմամբ:

d. Շինարարական աշխատանքների իրականացում. ընդհանուր առմամբ,

շինարարական աշխատանքները կսկսվեն միայն ԱԵԱ-ներին փոխհատուցման

տրամադրումից և ՏՊ իրականացման վերաբերյալ դրական հաշվետվություն

ներկայացնելուց հետո:

 

E. ԻՐԱՎԱԿԱՆ ԵՎ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՔԵՐԸ

 

E.1 Հողի օտարման և տարաբնակեցման մասին Հայաստանի Հանրապետության

օրենքները և կանոնակարգերը

 

13. Հայաստանի Հանրապետությունում հողի օտարման և վերաբնակեցման հետ առնչվող հարցերի կարգավորման իրավական հիմքերը սահմանվում են հետևյալ օրենքներով` (4)

_________________________

4) Օրենքների վերլուծությունը ներկայացված է սույն ՏՇ-ի հավելված 4-ում.

 

(i)  «Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրություն» (ընդունվել է

1995 թ., լրամշակվել` 2005թ.),

(ii) «Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգիրք» (ընդունվել է

05.05.1998-ին, ուժի մեջ է մտել 01.01.1999-ից, հրատարակվել է

No 1998/17 պաշտոնական տեղեկագրում, 10.08.1998-ին.),

(iii) «Հասարակության և պետության կարիքների համար սեփականության

օտարման մասին» ՀՀ օրենք (ընդունվել է 27.11.2006-ին, ուժի մեջ է

մտել 30.12.2006-ից, հրատարակվել է No 2006/64 պաշտոնական

տեղեկագրում 20.12.2006-ին),

(iv) «Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսգիրք» (ընդունվել է

02.05.2001-ին, ուժի մեջ է մտել 15.06.2001-ից, հրատարակվել է

No 2001/17 պաշտոնական տեղեկագրում 15.06.2001-ին),

(v)  «Անշարժ գույքի գնահատման գործունեության մասին» ՀՀ օրենք

(ընդունվել է 04.10.2005-ին, ուժի մեջ է մտել 26.11.2005-ից, հրատարակվել է No 2005/71 պաշտոնական տեղեկագրում 16.11.2005-ին),

(vi) «ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգիրք» (ընդունվել է

17.06.1998-ին, ուժի մեջ է մտել 01.01.1999-ից, հրատարակվել է

No 1998/20 պաշտոնական տեղեկագրում 09.09.1998-ին),

(vii) «ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգիրք» (ընդունվել է

28.11.2007-ին, ուժի մեջ է մտել 01.01.2008-ից, հրատարակվել է

No 2007/64 պաշտոնական տեղեկագրում 19.12.2007-ին):

 

E.2 Սոցիալական պաշտպանության քաղաքականության շրջանակներում

Հարկադիր տարաբնակեցման ԱԶԲ-ի մոտեցումները

 

14. Հարկադիր տարաբնակեցման վերաբերյալ ԱԶԲ քաղաքականությունը հիմնված է

հետևյալ սկզբունքների վրա.

 

    (i)    Ոչ կամավոր տարաբնակեցումից պետք է հնարավորինս խուսափել կամ

           առնվազն այն հասցնել նվազագույնի:

(ii)   Փոխհատուցման/ռեաբիլիտացիայի չափը պետք է ապահովի ԱԵԱ-ների ծրագրի

իրականացումից առաջ ունեցած կենսամակարդակը:

(iii) ԱԵԱ-ներին պետք է լիարժեք տեղեկություններ և խորհրդատվություն

տրամադրվի ՀՕՏ-ի փոխհատուցման տարբերակների մասին:

(iv)  ԱԵԱ սոցիալ-մշակութային կառույցներին (ինչպիսիք են` գրադարանները,

համայնքային կենտրոնները, մշակույթի տները) պետք է հնարավորինս

աջակցություն ցուցաբերվի: Դրանք պետք է առավելագույնս ներգրավվեն

փոխհատուցման և վերականգնման գործընթացում:

    (v)    Փոխհատուցումը պետք է իրականացվի կանանց և  տղամարդկանց

           իրավահավասարության սկզբունքով:

(vi)   Իրավական կարգավիճակի բացակայությունը չպետք է խոչընդոտ հանդիսանա

փոխհատուցման և/կամ ռեաբիլիտացիայի գործընթացի իրականացման

համար:

(vii) Առանձնահատուկ ուշադրության պետք է արժանանան կանանց կողմից

ղեկավարվող տնտեսությունները և այլ խոցելի խմբերը: Նրանց պետք է

համապատասխան աջակցություն ցուցաբերվի իրենց կարգավիճակը

բարելավելու համար:

(viii) ՀՕՏ-ը պետք է ընկալել և իրագործել որպես ծրագրի մաս, և

փոխհատուցման ծախսերը պետք է ամբողջությամբ ներառվեն ծրագրի

օգուտներ-ծախսեր հաշվարկներում:

(ix)  Փոխհատուցումը ու տարաբնակեցման հատկացումները պետք է

ամբողջությամբ տրամադրվեն նախքան ճանապարհի, օտարման գոտու հողի

հարթեցման և քանդման իրավունքի ստանալը:

 

E.3 ՀՕՏ-ի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենքների և

կանոնակարգերի համեմատությունը ԱԶԲ-ի Սոցիալական պաշտպանության

քաղաքականության հետ

 

15. Հայաստանի Հանրապետության օրենքների և կանոնակարգերի և ԱԶԲ-ի քաղաքականության միջև առկա տարբերությունները ներկայացված են ստորև բերված Աղյուսակ 1-ում:

 

Աղյուսակ 1: ՀՕՏ-ի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենքների և կանոնակարգերի համեմատությունը ԱԶԲ-ի Սոցիալական պաշտպանության քաղաքականության հետ

 

._____________________________________________________________________.

|ՀՀ օրենքներն ու կանոնակարգերը    |ԱԶԲ-ի Սոցիալական պաշտպանության     |

|                                 |քաղաքականությունը                  |

|_________________________________|___________________________________|

|Հողի դիմաց փոխհատուցում          |Հողի սեփականության վերաբերյալ      |

|նախատեսված է միայն հողի` իրավական|իրավական կարգավիճակի               |

|կարգավիճակ ունեցող սեփականատերերի|բացակայությունը չպետք է խոչընդոտի  |

|համար:                           |փոխհատուցման և/կամ  ռեաբիլիտացիայի |

|                                 |գործընթացի իրականացմանը: Իրավական  |

|                                 |կարգավիճակ չունեցող հողի           |

|                                 |սեփականատերերը նույնպես պետք է     |

|                                 |ստանան փոխհատուցում կամ            |

|                                 |ռեաբիլիտացիա:                      |

|_________________________________|___________________________________|

|Ծրագրով պատճառված վնասի/քանդման  |Համաձայն ԱԶԲ-ի քաղաքականության`    |

|դիմաց փոխհատուցում է նախատեսվում |գրանցում չունեցող առևտրային        |

|միայն անշարժ գույքի պետական      |շինություններին ծրագրով պատճառված  |

|կադաստրում գրանցված              |վնասի/քանդման դիմաց ևս  տրամադրվում|

|տների/շինությունների համար:      |է փոխհատուցում:                    |

|Չգրանցված առևտրային              |                                   |

|շինությունների համար փոխհատուցում|                                   |

|չի նախատեսվում:                  |                                   |

|_________________________________|___________________________________|

|Բերքի կորստի դիմաց փոխհատուցում  |Բերքի կորստի դիմաց փոխհատուցում    |

|տրամադրվում է միայն հողի նկատմամբ|տրամադրվում է բոլոր ԱԵԱ-ներին:     |

|իրավունքները գրանցած             |                                   |

|հողօգտագործողներին:              |                                   |

|_________________________________|___________________________________|

|Հողի գնահատումը հիմնվում է       |Հողի գնահատումը հիմնվում է ընթացիկ |

|ընթացիկ շուկայական արժեքի վրա և  |շուկայական դրույքաչափերի/փոխարինման|

|փոխհատուցումն իրականացվում է     |արժեքի վրա:                        |

|շուկայական արժեքի 15 տոկոսի      |                                   |

|հավելումով:                      |                                   |

|_________________________________|___________________________________|

|Ազդեցության հնարավոր չափի/արժեքի,|Նույնը:                            |

|փոխհատուցման ու ֆինանսական       |                                   |

|աջակցության գումարների, ինչպես   |                                   |

|նաև  նրանց իրավունքների          |                                   |

|վերաբերյալ տեղեկությունները պետք |                                   |

|է տրամադրվեն ԱԵՏՏ/ԱԵԱ-ներին`     |                                   |

|նախքան գնահատման իրականացումը:   |                                   |

|_________________________________|___________________________________|

|Էականորեն ազդեցության ենթարկված  |ԱԶԲ-ի քաղաքականությամբ էական       |

|անձանց և  խոցելի խմբերի համար    |կորուստների դեպքում պահանջվում է   |

|եկամտի/ապրուստի միջոցների        |եկամտի/ապրուստի միջոցների          |

|վերականգնման միջոցառումներ,      |վերականգնում, ինչպես նաև  և  ԱԵԱ   |

|փոխհատուցման կամ տարաբնակեցման   |կողմից վերաբնակեցման ընթացքում կրած|

|ծախսեր նախատեսված չեն:           |ծախսերի հատուցում:                 |

._____________________________________________________________________.

 

16. Ընդհանուր առմամբ, ՀՕՏ-ին վերաբերող ՀՀ օրենքների/կանոնակարգերի և ԱԶԲ քաղաքականության միջև սկզբունքային տարբերություններ չկան: Այնուամենայնիվ, ՀՀ օրենքները և կանոնակարգերը հստակ չեն սահմանում, թե ինչպես պետք է իրականացվի ԱԵԱ-ների վերականգնման գործընթացը: Մեկ այլ խնդիր է այն, որ համաձայն ԱԶԲ քաղաքականության փոխհատուցման կամ առնվազն վերականգնման իրավունք ունեն սեփականության իրավունք ունեցող և չունեցող անձինք, ինչպես նաև գրանցված և չգրանցված վարձակալները: ՀՀ օրենսդրության և ԱԶԲ քաղաքականության այս տարբերությունները վերացնելու նպատակով Ծրագրի համար մշակել է սույն ՏՇ-ն` ապահովելով բոլոր օբյեկտների համար փոխարինման արժեքին համարժեք փոխհատուցում, իսկ կացության որևէ կարգավիճակ չունեցող բնակիչների, չգրանցված բիզնես ունեցողների համար իրավունքների վերականգնման միջոցառումների ապահովում: ՏՇ-ն նախատեսում է նաև վերականգնողական փաթեթներ այն ԱԵԱ համար, ովքեր վերաբնակեցվելու են, քանի որ նրանք համարվում են խոցելի և էական ազդեցություն կրող ԱԵԱ-ներ:

 

E.4 ՏՇ-ի` սույն ծրագրի համար որդեգրված սկզբունքները և

իրավունքները

 

17. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության և ԱԶԲ Սոցիալական պաշտպանության քաղաքականության (2009 թ.) հիման վրա սույն ծրագրի համար մշակվել են ոչ կամավոր տարաբնակեցման հիմնական սկզբունքները, որոնք հետևյալն են.

 

    (i)    Այն ենթածրագրերը, որտեղ առկա են մասնավոր սեփականությունների

           մշտական օտարումներ, իրավունք չեն ունենա ընդգրկվելու

           Ջրամատակարարման և ջրահեռացման ոլորտի ծրագրի 2-րդ փուլի

           ֆինանսավորման շրջանակներում և նրանց պետք է ծրագրից դուրս

           թողնել:

(ii)   Հողի օտարումից և այլ հարկադիր տարաբնակեցման ազդեցություններից

(մշտական և ժամանակավոր) հնարավորինս պետք է խուսափել կամ դրանք

հասցնել նվազագույնի` ուսումնասիրելով ծրագրի նախագծային

լուծումների բոլոր այլընտրանքային կենսունակ տարբերակները: Որտեղ

դա հնարավոր չէ, պետք է մշակվի հստակ ժամանակացույցով ՏՊ, ըստ որի

ԱԵԱ-ներին կցուցաբերվի աջակցություն, որպեսզի նրանք ապահովվեն

նվազագույնը այն կենսապայմաններով, որոնք նրանք ունեին մինչև

ծրագիրը:

(iii) Պետք է ապահովել փոխհատուցման վերաբերյալ ԱԵԱ-ի հետ

խորհրդակցությունը, ԱԵԱ-ին տարաբնակեցման վերաբերյալ

տեղեկությունների տրամադրումը, ինչպես նաև ենթածրագրերի

պլանավորմանն ու իրականացմանը նրանց մասնակցությունը,

(iv)  Խոցելի և էական ազդեցության ենթարկված անձանց ցուցաբերել հատուկ

աջակցություն,

    (v)    Իրավական կարգավիճակ չունեցող ԱԵԱ-ները (օրինակ` կացության որևէ

           կարգավիճակ չունեցող բնակիչները կամ որևէ ազատ տարածք ինքնակամ

           զավթած անձինք, կամ էլ այն ԱԵԱ-ները, որոնց հաշվառման վերաբերյալ

           մանրամասները առկա չեն) պետք է ստանան հողի դիմաց փոխհատուցման

           փոխարեն ապրուստի միջոցի նպաստ, և հողից բացի` այլ կորուստների

           դիմաց լիարժեք փոխհատուցում,

(vi)   Այն ԱԵԱ-ները, ում կարգավիճակը հնարավոր է օրինականացնել, պետք է

ստանան օրինական կարգավիճակ, և նրանց հողի կորուստները պետք է

ամբողջությամբ փոխհատուցվեն,

(vii) Պետք է տրամադրվի եկամուտը վերականգնելու հնարավորություն,

(viii) ՏՊ-ն կտրամադրվի ԱԵԱ-ին հայերեն լեզվով,

(ix)  Փոխհատուցման վճարումը և տարաբնակեցման աջակցությունը պետք է

ամբողջությամբ տրամադրվեն և վերականգնողական միջոցառումները պետք

է ամբողջությամբ իրականացվեն նախքան կապալառուի կողմից հողի

փաստացի ֆիզիկական տնօրինումը և նախքան որևէ կոնկրետ փաթեթի

հիման վրա շինարարական աշխատանքներ սկսելը, և

    (x)    Պետք է լինեն բողոքների քննարկման համապատասխան մեխանիզմներ,

           որոնցով կլուծվեն ԱԵԱ բողոքները,:

 

F. ԾՐԱԳՐԻ ՇՐՋԱՆԱԿՆԵՐՈՒՄ ՓՈԽՀԱՏՈՒՑՈՒՄ ՍՏԱՆԱԼՈՒ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐ

 

18. Ծրագրի շրջանակներում ՀՕՏ-ի առաջադրանքները պետք է իրականացվեն փոխհատուցում ստանալու համար ընտրվելու իրավունքի և այլ իրավունքների շրջանակին համապատասխան, որը համահունչ է ինչպես Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը, այնպես էլ ԱԶԲ-ի քաղաքականությանը: Փոխհատուցման ենթակա արժեքի որոշման համար հիմք է ծառայում գույքի շուկայական արժեքը, իսկ այն դեպքերում, երբ ազդակիր գույքի կադաստրային արժեքը գերազանցում է շուկայական արժեքին` ապա հիմք է ընդունվում կադաստրային արժեքը: Իրավունքների ամփոփ սխեմայի նկարագիրը ներկայացված է ստորև բերված Աղյուսակ 2-ում:

 

Աղյուսակ 2: Իրավունքների սխեմա

 

._____________________________________________________________________.

|Կորստի տեսակը |Նկարագրություն   |Ազդեցության   |Փոխհատուցում ստանալու|

|              |                 |ենթարկված     |իրավունքները         |

|              |                 |անձինք        |                     |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|1. Գյուղա-    |ԱԵՏՏ-ներ, որոնք  |Վարձակալ      |. Փոխհատուցում       |

|տնտեսական     |կորցնում են      |(համայնքի     |վարձակալման մնացած   |

|հողերի        |համայնքային      |անդամ)        |ժամկետի զուտ եկամտի  |

|վերջնական     |գյուղատնտեսական  |              |չափով կամ նոր        |

|կորուստ       |նշանակության     |              |վարձակալության       |

|              |հողերի նկատմամբ  |              |տրամադրում           |

|              |իրենց վարձակալման|______________|_____________________|

|              |իրավունքը` անկախ |Իրավական      |. Այս ԱԵԱ-ները       |

|              |ազդեցության      |կարգավիճակ    |կստանան վերականգնման |

|              |աստիճանից        |ստանալու ոչ   |նպաստ ազդեցության    |

|              |                 |ենթակա        |ենթարկված հողի 1     |

|              |                 |հողօգտագործող |տարվա եկամտի չափով   |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|2. Ոչ բնակելի |                 |Վավեր գրանցում|. Շինության կորստի   |

|կառույցներ/   |                 |ունեցող       |դեպքում` փոխհատուցում|

|գույք         |                 |ԱԵՏՏ-ներ      |փոխարինման արժեքը    |

|              |                 |              |+ 15%: Փոխհատուցումը |

|              |                 |              |տրամադրվելու է առանց |

|              |                 |              |ամորտիզացիոն         |

|              |                 |              |մասնահանումների,     |

|              |                 |              |գործարքի համար       |

|              |                 |              |ծախսերի և            |

|              |                 |              |ապամոնտաժված         |

|              |                 |              |նյութերի: Մասնակի    |

|              |                 |              |ազդեցության դեպքում` |

|              |                 |              |փոխհատուցում         |

|              |                 |              |տրամադրվում է        |

|              |                 |              |շինության միայն      |

|              |                 |              |ազդեցության ենթակա   |

|              |                 |              |հատվածի, ինչպես նաև  |

|              |                 |              |շինության            |

|              |                 |              |վերանորոգման համար:  |

|              |                 |______________|_____________________|

|              |                 |Իրավական      |. Փոխհատուցումը      |

|              |                 |գրանցման      |կիրականացվի          |

|              |                 |կարգավիճակ    |վերոհիշյալ           |

|              |                 |չունեցող      |սկզբունքով, կառույցի |

|              |                 |ԱԵՏՏ-ներ      |օրինականացման/       |

|              |                 |              |գրանցման դեպքում:    |

|              |                 |______________|_____________________|

|              |                 |Վերաբնակեցվող |. Վերաբնակեցման և    |

|              |                 |վարձակալ      |էական ազդեցություն   |

|              |                 |              |կրելու նպաստ` սույն  |

|              |                 |              |աղյուսակի ստորև      |

|              |                 |              |բերված 6 և  7        |

|              |                 |              |կետերում             |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|3. Ընդհանուր  |Համայնքային/     |Համայնք/      |. Համայնքի/պետության |

|սեփականության |պետական գույք,   |պետություն    |իրավասու մարմնի      |

|միջոցներ      |համայնքային հողեր|հողերի        |համաձայնությամբ      |

|              |                 |իրավական և  ոչ|կորցրած կառույցների  |

|              |                 |իրավական հիմք |վերակառուցում և      |

|              |                 |ունեցող հող-  |նրանց գործառույթների |

|              |                 |օգտագործողներ |վերականգնում:        |

|              |                 |              |. Համայնքային այլ    |

|              |                 |              |սեփականության/       |

|              |                 |              |համայնքային հողերի   |

|              |                 |              |մուտքի ապահովում     |

|              |                 |              |. Համայնքային հողի   |

|              |                 |              |փոխարինում           |

|              |                 |              |(հնարավորության      |

|              |                 |              |դեպքում)             |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|4. Բերք       |Ազդեցություն առկա|Բոլոր         |. Բերքի փոխհատուցում |

|              |բերքի վրա        |ԱԵՏՏ-ները`    |հաշվարկված շուկայական|

|              |                 |անկախ իրավական|գներով` ակնկալվող    |

|              |                 |գրանցման      |համախառն բերքի համար:|

|              |                 |կարգավիճակից  |                     |

|              |                 |(ներառյալ     |                     |

|              |                 |իրավական      |                     |

|              |                 |կարգավիճակ    |                     |

|              |                 |ստանալու      |                     |

|              |                 |ենթակա        |                     |

|              |                 |սեփականատեր և |                     |

|              |                 |կացության     |                     |

|              |                 |որևէ          |                     |

|              |                 |կարգավիճակ    |                     |

|              |                 |չունեցող      |                     |

|              |                 |բնակիչները)   |                     |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|5. Ծառեր      |Ազդեցության      |Բոլոր         |. Շուկայական գներով  |

|              |ենթարկված ծառեր  |ԱԵՏՏ-ները`    |հաշվարկված` բերքի    |

|              |                 |անկախ իրավական|արժեքի դրամական      |

|              |                 |գրանցման      |փոխհատուցում` հիմնված|

|              |                 |կարգավիճակից  |ծառերի տեսակի, տարիքի|

|              |                 |(ներառյալ     |և  բերքատվության վրա:|

|              |                 |իրավական      |                     |

|              |                 |կարգավիճակ    |                     |

|              |                 |ստանալու      |                     |

|              |                 |ենթակա        |                     |

|              |                 |սեփականատեր և |                     |

|              |                 |կացության     |                     |

|              |                 |որևէ          |                     |

|              |                 |կարգավիճակ    |                     |

|              |                 |չունեցող      |                     |

|              |                 |բնակիչները)   |                     |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|6. Օժանդակու- |Գյուղատնտեսական  |Էականորեն     |(i) Գյուղատնտեսական  |

|թյուն էական   |եկամտի 10 և      |ազդեցության   |եկամտի Էական         |

|ազդեցություն- |ավելի տոկոսի     |ենթարկված     |ազդեցության ենթակա   |

|ների դեպքում  |կորուստ կամ      |բոլոր         |անձանց համար մեկ     |

|              |վերաբնակեցում    |ԱԵՏՏ-ները,    |տարվա բերքի չափով    |

|              |                 |ներառյալ      |լրացուցիչ միանվագ    |

|              |                 |կացության     |փոխհատուցում:        |

|              |                 |որևէ          |(ii) 6 ամսվա         |

|              |                 |կարգավիճակ    |վերականգնման նպաստ   |

|              |                 |չունեցող      |վերաբնակեցված        |

|              |                 |բնակիչներին   |ԱԵՏՏ-ների համար`     |

|              |                 |              |նվազագույն           |

|              |                 |              |աշխատավարձի չափով:   |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|7. Օժանդակու- |Տրանսպորտի և     |Տեղահանված    |. Տրանսպորտային և    |

|թյուն         |տեղափոխումների   |բոլոր ԱԵԱ,    |մեկ ամսվա համար      |

|վերաբնակեցման |ծախսեր           |ներառյալ      |կենսապահովման ծախսերը|

|դեպքում       |                 |վարձակալները  |հոգալու համար        |

|              |                 |              |գումարների           |

|              |                 |              |տրամադրում:          |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|8. Օժանդակու- |                 |Աղքատության   |Վեց ամսվա նվազագույն |

|թյուն խոցելի  |                 |շեմից ցածր    |աշխատավարձի չափով    |

|անձանց        |                 |կենսամակարդակ |դրամական             |

|              |                 |ունեցող կամ   |օժանդակության        |

|              |                 |կանանց/տարեց  |տրամադրում կամ ծրագրի|

|              |                 |անձանց կողմից |շրջանակներում        |

|              |                 |ղեկավարող     |իրականացվող          |

|              |                 |ԱԵՏՏ-ները     |աշխատանքներում       |

|              |                 |              |աշխատանք ստանալու    |

|              |                 |              |արտոնության          |

|              |                 |              |հնարավորության       |

|              |                 |              |ընձեռնում:           |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|9. Ժամանակավոր|                 |Բոլոր ԱԵՏՏ    |. Պատշաճ             |

|ազդեցություն  |                 |              |վարձակալություն և    |

|              |                 |              |վերականգնման         |

|              |                 |              |աջակցություն         |

|              |                 |              |կտրամադրվի           |

|              |                 |              |ժամանակավոր          |

|              |                 |              |ազդեցություն կրող    |

|              |                 |              |գույքի/սեփականության |

|              |                 |              |համար:               |

|______________|_________________|______________|_____________________|

|10. ՀՕՏ       |                 |              |. Ծրագրի իրականացման |

|չնախատեսված   |                 |              |ընթացքում ՀՋԿ-ն      |

|ազդեցություն- |                 |              |կանդրադառնա          |

|ներ, եթե      |                 |              |չնախատեսված          |

|այդպիսիք լինեն|                 |              |ազդեցություններին և  |

|              |                 |              |կհոգա դրանց հետ      |

|              |                 |              |կապված փոխհատուցումը,|

|              |                 |              |ըստ վերոհիշյալ       |

|              |                 |              |պայմանների:          |

._____________________________________________________________________.

 

19. Շինարարական աշխատանքների իրականացման ժամանակ հնարավոր է հողատարածքի կամ բնակատեղի մուտքի ժամանակավոր սահմանափակում կամ դժվար անցանելիություն: Նշված խնդիրների ազդեցությունը մեղմացնելու կամ չեզոքացնելու նպատակով շինարար կապալառուների պայմանագրերում պետք է ներառվեն հետևյալ դրույթները` (շինարարական նորմեր, կանոններ և ստանդարտներ, շինարարական աշխատանքների կազմակերպում):

 

    (i)    Մինչև  շինարարական աշխատանքների սկսելը շինարարը պարտավոր է

           ապահովել հողի կամ բնակատեղի մուտքի այլընտրանքային լուծում:

(ii)   Մուտքի այլընտրանքային լուծման հնարավորության բացակայության

դեպքում, աշխատանքները այնպես կազմակերպել (ժամային գրաֆիկով,

օրվա ոչ ծանրաբեռնված ժամերին, հատուկ տեխնոլոգիաների կիրառմամբ

և այլն) որպեսզի այն որևէ ազդեցություն չթողնի տեղի բնակչության

վրա:

(iii) Այն անկանխատեսելի դեպքերում, եթե հողի մուտքի սահմանափակումների

պատճառով հողօգտագործողը կորցնում է իր բերքը, ապա Կապալառուն պետք

է զեկուցի վերահսկման խորհրդատուին և ազդեցության ենթարկված

տարածքներում դադարեցնի շինարարական աշխատանքները մինչև

չտրամադրվի փոխհատուցում, ինչպես սահմանված է ՏՇ-ում: Պետք է

պատրաստվի պատշաճ ՏՊ, որի մասին պետք է զեկուցվի ԱԶԲ-ին մինչև

իրականացումը և արձանագրվի ծրագրի առաջընթացի և մոնիտորինգի

հաշվետվություններում:

 

20. Կամավոր ներդրում - Այն դեպքում, երբ համայնքը կամ անհատը/ները որոշում են ազդեցության ենթարկվող հողը կամ այլ շարժական գույքեր կամավոր հատկացնել առանց փոխհատուցում պահանջելու` համաձայն ավանդական փորձի, ապա դա կարող է ընդունելի լինել միայն այն դեպքում, եթե այն բավարարում է ԱԶԲ ՍՊՔ-ի (2009 թ.) Հավելված 2-ի պարբերություն 25-ում ներկայացված բանակցային տարբերակով հողի օտարման պահանջներին, և ներքոհիշյալ անվտանգության պահանջների առկայության պայմաններում (նրանց գործունեությունը պետք է ստուգվի և հաստատվի երրորդ անկախ մարմնի կողմից)`

 

    (i)    Լիարժեք խորհրդակցություն ազդեցության ենթարկվող հողի

           սեփականատերերի և իրավական կարգավիճակ չունեցող մարդկանց հետ:

(ii)   Ապահովել, որպեսզի կամավոր նվիրատվությունները էական ազդեցություն

չունենան ազդեցության ենթարկվող անձանց կենսամակարդակի վրա և

անմիջապես կապված լինեն ազդեցության ենթարկված անձանց համար

նախատեսված արտոնությունների հետ: Օգտագործելով համայնքի կողմից

նախատեսված միջոցառումները, հատուցել ազդեցության ենթարկված

անձանց` նրանց կողմից բանավոր կամ գրավոր կերպով համաձայնեցված և

երրորդ անկախ մարմնի կողմից հաստատված կորուստները:

(iii) Ցանկացած կամավոր նվիրատվություն պետք է հաստատվի գրավոր և

վավերացում ստանա, օրինակ` ոչ պետական կազմակերպությունների,

նոտարական կամ իրավական մարմինների կողմից:

(iv)  Նշել սերվիտուտի պայմանների և ուժի մեջ լինելու ժամանակահատվածի

մասին:

    (v)    Պայմանագրին կցված լինի սերվիտուտի ենթակա տարածքի տեղաբաշխման

           հատակագիծը:

(vi)   Առկա լինեն բողոքների և դժգոհությունների բավարարման համարժեք

մեխանիզմները:

21. Բացի վերոնշյալ պահանջներից, կամավոր ներդրման սկզբունքը պետք է համապատասխանի նաև ՀՀ օրենքներին և կանոնակարգերին ինչպես նկարագրված է ստորև`

 

    (i)    Կամավոր սերվիտուտի համաձայնությունը ձեռք է բերվում համաձայն

           հավելված 4-ի պարագրաֆ 3-ում և այլ ՀՀ իրավական նորմերում

           ներկայացված օրենսդրական լուծումների:

(ii)   Համայնքի սեփականություն հանդիսացող Կոմունալ օբյեկտների

նշանակության հողերի նկատմամբ կառուցապատման իրավունքը պետք է

ձեռք բերվի համաձայն ՀՀ Հողային օրենսգրքում և այլ իրավական

ակտերում (տես հավելված 4 պարագրաֆ 7-11) սահմանված կառուցապատման

իրավունքի ձեռք բերման կարգի: Եթե համայնքը չունի կոմունալ

օբյեկտի հողեր, ապա կարող է համայնքային այլ նշանակության

հողամասերի նպատակային նշանակությունը փոխել և այն դարձնել

կոմունալ օբյեկտների նշանակության հողեր համաձայն ՀՀ

կառավարության 2001 թ. N 30 որոշման (տես հավելված 4 պարագրաֆ

13):

 

22. Կամավոր ներդրման սկզբունքի դեպքում կիրականացվեն հետևյալ քայլերը.

 

    (i)    ՀՋԿ-ն համայնքի ղեկավարին դիմում է «կոմունալ օբյեկտների հողեր»

           նպատակային նշանակություն ունեցող հողամասի նկատմամբ

           կառուցապատման իրավունք ձեռք բերելու համար, ներկայացնելով

           հիդրոտեխնիկական կառույցի հատակագիծը, որի վրա երևում է

           անհրաժեշտ հողատարածքի տեղադրությունը, մեկնարկային կետերը և

           այլն (հողային օրենսգիրք հոդված 76):

(ii)   Եթե համայնքից պահանջվող հողատարածքը չունի «կոմունալ օբյեկտների

հողեր» նպատակային նշանակություն, ապա համայնքը փոխում է հողամասի

նպատակային նշանակությունը` այն դարձնելով կոմունալ օբյեկտների

նշանակության հողեր` համաձայն ՀՀ կառավարության 2001 թ. հունվարի

17-ի N 30 որոշման (ըստ համապատասխան որոշման նշված գործընթացի

կատարման համար կպահանջվի առավելագույնը 30 օր):

(iii) Հողամասի վարձակալության համար կազմակերպվում և անցկացվում է

մրցույթ (գործընթացի տևողությունը առավելագույնն երկու ամիս,

կրկնակի մրցույթի դեպքում):

(iv)  ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական

կոմիտեի տարածքային ստորաբաժանումից ձեռք է բերվում միասնական

տեղեկանք նպատակային հողամասի սահմանափակումների վերաբերյալ (1-2

օր):

    (v)    Կառուցապատման իրավունքի պայմանագիրը կնքվում և  վավերացվում է

           նոտարի կողմից (1 օր):

(vi)   ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական

կոմիտեի տարածքային ստորաբաժանմունքում գրանցվում է կառուցապատման

իրավունքը (առավելագույնը 3 օր):

(vii) Վերը նշված գործընթացի համար կպահանջվի առավելագույնը 3-4 ամիս:

 

23. Ըստ իրավական հիմնավորումների, համայնքը հողի օգտագործման նպատակից կախված կարող է չտրամադրել հողատարածք, եթե բանակցությունների ընթացքում ձեռք չի բերվել համաձայնություն և չկա կամավոր ներդրման մտադրություն: Այն դեպքում, երբ համայնքի կողմից կամավոր ներդրում չի կատարվում, ենթածրագիրը դուրս է մնում Ծրագրի շրջանակներից և ընտրվում է մեկ այլ ծրագրային վայր:

 

F.1 Ընտրվելու իրավունքը/իրավասությունը

 

24. Սույն ծրագրի շրջանակներում փոխհատուցում ստանալու կամ վերականգնման/ռեաբիլիտացիայի վերաբերյալ դրույթներից օգտվելու իրավունք ունեցող ԱԵԱ-ներն են`

 

    (i)    Դեպի համայնքային հողեր մուտքի հնարավորությունը կորցրած բոլոր

           ԱԵԱ-ները` սեփականության իրավունք ունեցող կամ իրավական

           կարգավիճակ չունեցող հողօգտագործողները:

(ii)   Գրանցված և չգրանցված վարձակալները և բնավարձակալները:

(iii) Շինությունների, բերքի, բույսերի կամ ոչ մասնավոր հողին ամրացված

այլ առարկաների սեփականատերերը:

(iv)  Այն ԱԵԱ-ները, որոնք ձեռնարկատիրական գործունեության առումով

կորուստ են կրում, կորցնում են եկամուտը և աշխատավարձը:

 

25. Փոխհատուցում ստանալու համար իրավունքը պետք է սահմանափակվի վերջնաժամկետով, որը սահմանվում է ԱԵԱ-ների հաշվառման/մարդահամարի և մանրամասն չափագրման ուսումնասիրության սկսման օրը: Այն ԱԵԱ-ները, ովքեր վերջնաժամկետից հետո են բնակություն հաստատում ազդեցության ենթակա տարածքներում փոխհատուցում ստանալու համար ընտրվելու իրավունք չունեն: Այնուամենայնիվ, նրանց պետք է նախօրոք ծանուցում ուղարկվի` խնդրելով նախքան ծրագրի իրականացումը ազատել տարածքները և քանդել կառույցները:

 

F.2 Փոխհատուցում ստանալու իրավունքները

 

26. Համայնքային կամ պետական հողերի մուտքի հնարավորությունը կորցրած ԱԵԱ-ներին վերաբերող իրավունքների դրույթները կներառեն կառույցների, բերքի կամ ծառերի մշտական կամ ժամանակավոր կորուստների վերաբերյալ դրույթներ, ռեաբիլիտացիոն լրահատկացում, ինչպես նաև ձեռնարկատիրական գործունեության առումով կորուստի նպաստ` հարկերի մասին հայտարարագրերի և/կամ միանվագ գումարների հիման վրա: Այս իրավունքները ներկայացված են ստորև.

 

. Ազդեցություն գյուղատնտեսական նշանակության հողերի վրա (համայնքային հողեր)`

Վարձակալները, որոնք ունեն պատշաճ գրանցում կամ այնպիսի կարգավիճակ, որը ենթակա է օրինականացման, պետք է փոխհատուցվեն վարձակալման մնացած ժամկետի զուտ եկամտի կորուստի համար կամ նրանց պետք է վարձակալությամբ նոր հողատարածք տրամադրվի:

 

Այն ԱԵԱ-ները, որոնք օգտագործման իրավական հիմքեր չունեն, պետք ստանան ռեաբիլիտացիոն (վերականգնման) նպաստ ազդեցության ենթարկված հողի մեկ տարվա զուտ եկամտին համարժեք:

 

Ոչ բնակելի շինությունների և կառույցների համար փոխհատուցում կտրամադրվի ըստ բնակելի շենքերի համար սահմանված փոխարինման արժեքի: Գրանցում չունեցող ԱԵԱ-ները նույնպես կփոխհատուցվեն, բայց միայն օրինականացումից և գրանցումից հետո: Գրանցում չունեցող ԱԵԱ-ները իրենց շինությունն օրինականացնելու համար պետք է վճարեն օրինականացման համար պահանջվող գումարները: Վերաբնակեցվող վարձակալներին կտրվի վերաբնակեցման և էական ազդեցություն կրելու նպաստ (տես ստորև):

 

. Բերք. Փոխհատուցում մեկ տարվա բերքի համախառն արժեքի շուկայական ընթացիկ դրույքաչափերին համապատասխան: Բերքի դիմաց փոխհատուցում պետք է ստանան ինչպես սեփականատերերը, այնպես էլ վարձակալներն` իրենց վարձակալության պայմանագրերի հիման վրա:

 

. Ծառեր. կախված ծառերի տեսակից, տարիքից և բերքատվությունից, շուկայական դրույքաչափերին համապատասխան դրամային փոխհատուցում:

 

. Համայնքային կառույցներ և կենցաղային ծառայություններ. պետք է փոխարինվեն կամ վերականգնվեն այնպես, որ կարողանան իրականացնել ծրագրից առաջ ունեցած գործառույթները:

 

. Համայնքային հողեր. պետք է փոխարինվեն այլ հողատարածքներով, եթե կիրառելի է և վերականգնվի համայնքի մուտքի հնարավորությունը դեպի հող:

 

. Օժանդակություն էական ազդեցությունների համար. Այս օժանդակությունը պետք է տրամադրվի այն ազդեցության ենթարկված ԱԵՏՏ-ին, որոնք կորցրել են իրենց գյուղատնտեսական եկամտի 10%-ը և դրանից ավելին կամ էլ վերաբնակեցվող ԱԵՏՏ-ին (ներառյալ վարձակալներին)

 

. Խոցելի անձանց կենսապահովում. Խոցելի անձանց (աղքատության սահմանագծից ցածր կենսամակարդակ ունեցող ԱԵԱ-ներ, ամուսին կորցրած կանանց կամ տարեց մարդկանց կողմից ղեկավարվող տնտեսություններ) կտրվի օժանդակություն` վեց ամսվա նվազագույն աշխատավարձի չափով, ինչպես նաև Ծրագրի շրջանակներում նախատեսվող աշխատատեղերում աշխատելու համար արտոնություններ:

 

. Տեղահանման/տեղափոխման օժանդակություն. Այն ԱԵԱ-ները (ներառյալ վարձակալները), որոնք ստիպված են տեղափոխվել, կստանան տեղափոխման օժանդակություն այն գումարի չափով, որը բավարար կլինի տեղափոխման և մեկ ամսվա կենսապահովման համար:

 

F.3 Միավորի փոխհատուցման արժեքի գնահատումը

 

27. Միավոր գույքի դիմաց փոխհատուցման արժեքի գնահատման ԱԶԲ մեթոդաբանությունը.

 

    (i)    Գյուղատնտեսական նշանակության հողը պետք է գնահատվի շուկայական

           դրույքաչափերով` հաշվի առնելով ազդեցության ուսումնասիրությունից

           առաջ մեկ տարվա ընթացքում գրանցված հողի առքուվաճառքի գները:

(ii)   Տները/շինությունները պետք է գնահատվեն փոխարինման արժեքով`

շինության տեսակի, շինանյութերի արժեքի, աշխատուժի, տրանսպորտի և

այլ շինարարական ծախսերի հիման վրա: Ամորտիզացիոն/գործարքային

ծախսերի կամ դուրս գրված/չօգտագործված նյութերի համար

մասհանումներ չեն կիրառվում: Եթե ԱԵԱ-ն չի ցանկանում տեղափոխվել,

ապա վճարումները կկատարվեն մասնակի ազդեցությունների` միայն

շինության ազդեցության ենթարկված մասի կամ վերանորոգման համար:

(iii) Տարեկան բերքատվության չափը պետք է գնահատվի առաջին տարվա

բերքատվության գյուղատնտեսական արտադրանք արտադրողի` շուկայական

զուտ դրույքաչափերով: Այն հնարավոր դեպքում, երբ ԱԵԱ-ին վճարման

ենթակա է ավելի քան մեկ տարվա փոխհատուցում, հաջորդ տարիների

բերքի դիմաց փոխհատուցումը պետք է տրամադրվի շուկայական համախառն

արժեքին համապատասխան:

(iv)  Ծառերը պետք է գնահատվեն տարբեր մեթոդաբանությամբ` կախված այն

հանգամանքից, թե արդյոք կորցրած ծառը փայտանյութ տվող ծառ է, թե

պտղատու.

 

ա. Փայտանյութ տվող ծառերը պետք է գնահատվեն տարիքի կարգի (ա. տնկիներ, բ. միջին հասունության ծառեր և գ. հասուն ծառեր), ինչպես նաև փայտի որակի ու ծավալի հիման վրա:

 

բ. Պտղատու ծառերը պետք է գնահատվեն տարիքի հիման վրա.

(ա. տնկիներ, բ. հասուն ոչ պտղատու ծառեր և գ. հասուն պտղատու ծառեր): «ա» և «բ» կարգի ծառերի դիմաց փոխհատուցում պետք է տրամադրվի ներդրված գումարների հիման վրա, «գ» կարգի ծառերի դիմաց հաշվարկվում է հետևյալ կերպ` մեկ տարվա եկամտի զուտ շուկայական արժեքը բազմապատկվում է ծառը տնկելուց մինչև լիարժեք բերքատու դառնալը պահանջվող տարիների թվով:

 

28. Փոխհատուցման գնահատված դրույքաչափերն այնուհետ պետք է հաստատվեն և վավերացվեն ՀՋԿ/ԻԳ-ի կողմից:

 

G. ԳԵՆԴԵՐԱՅԻՆ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒՆԸ ՄԵՂՄԱՑՆՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐ

 

29. Կանայք կարևոր դեր ունեն ծրագրի իրականացման տարածքներում և ներգրավվում են գյուղատնտեսական և շուկայավարման եկամտաստեղծ գործողությունների լայն շրջանակում: Ծրագրի շրջանակներում պետք է առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնել կանանց կողմից իրենց գործողություններին առնչվող փոխհատուցման ապահովմանը և հետևել, որպեսզի այն կանայք, ովքեր ընտանիքը փաստացի ղեկավարողն են, հստակորեն ներառված լինեն այն շահառուների ցանկում, որոնց համար վարկի շրջանակներում փոխհատուցում և վերականգնում է նախատեսվում: Վերը նշվածն ապահովելու համար պետք է հաշվի առնել հետևյալ գործողությունները.

. Կանանց ներգրավել ազդեցությունների վերաբերյալ տվյալների հավաքման գործընթացում:

. ԱԵՏՏ-ների/ԱԵԱ-ների վրա ազդեցությունների գնահատում, որը ներառում է ընտանիքների և մարդկանց ընդհանուր թվաքանակն ըստ սեռի` հստակ նշելով, թե քանի կին կարող է ազդեցության ենթարկվել ծրագրի արդյունքում, ինչպես նաև նկարագրել ծրագրից առաջ ունեցած նրանց կենսապայմանները:

. Փոխհատուցման իրավունքները սահմանելու, դրանց շուրջ բանակցելու և ՏՊ-ն իրականացնելու համար խորհրդատվական գործընթացներում կանայք պետք է հիմնական մասնակիցներ լինեն:

. ՏՊ-ի մոնիտորինգի և գնահատման ընթացքում հատուկ ուշադրություն պետք է դարձնել կանանց և այլ խոցելի խմբերի վրա տարաբնակեցման հետևանքներին:

 

H. ՀԱՆՐԱՅԻՆ ՄԱՍՆԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ԲԱՑԱՀԱՅՏՈՒՄ

 

30. Համայնքային իշխանությունները պետք է իրազեկվեն ծրագրի մասին, և նրանցից աջակցություն պետք է խնդրել ազդեցության ենթակա գույքի հաշվառման/գույքագրման, ԱԵԱ-ների ցուցակագրման և վնասի չափման նպատակով մանրամասն հետազոտության իրականացման հարցում: Բացի այդ, նախքան ՏՊ-ն ավարտին հասցնելը և այն ԻԳ ներկայացնելը ԱԵԱ պետք է մանրամասնորեն իրազեկվեն ԱԵԱ-ների ցուցակագրման և ՎՉՀ-ի արդյունքների մասին, և համապատասխանաբար պետք է հաշվի առնվեն նրանց նախապատվությունները փոխհատուցման և տարաբնակեցման համար տրամադրվող այլ աջակցության առումով: ԱԵԱ-ների և այլ շահառուների ակտիվ մասնակցությունն ապահովող գործընթացներն ու մեխանիզմները պետք է մանրամասն ներկայացվեն ՏՊ-երում, ներառյալ ժամկետը, մասնակիցների ցուցակը և խորհրդատվական հանդիպումների արձանագրությունները ինչպես նշված է Աղյուսակ 3-ում.

 

Աղյուսակ 3: Շահառուների խորհրդակցությունների արձանագրություններ

 

._____________________________________________________________________.

|Ամսաթիվ| Վայրը |Մասնակիցները|Գործակալությունը/|Քննարկված|Արդյունքներ/|

|       |       |            |կարգավիճակը      |հարցերը  |համաձայնու- |

|       |       |            |                 |         |թյուններ    |

|_______|_______|____________|_________________|_________|____________|

|       |       |            |                 |         |.           |

|_______|_______|____________|_________________|_________|____________|

|       |       |            |                 |         |.           |

|_______|_______|____________|_________________|_________|____________|

|       |       |            |                 |         |.           |

|_______|_______|____________|_________________|_________|____________|

|       |       |            |                 |         |.           |

|_______|_______|____________|_________________|_________|____________|

|       |       |            |                 |         |.           |

._____________________________________________________________________.

. Ամսաթիվ = խորհրդակցության անցկացման ամսաթիվը

. Վայրը = խորհրդակցության իրականացման վայրը

. Գործակալությունը/կարգավիճակը = շահագրգիռ/մասնակից կողմի պաշտոնը

. Մասնակիցները = խորհրդակցության մասնակից` նախարարություններ, ՀԿ-ներ, ազդեցության ենթարկված անձինք, ազդակիր համայնքներ և այլն

. Արդյունքներ/համաձայնություններ = ամփոփում է, թե ինչ է քննարկվել, ինչպես նաև մասնակիցների արձագանքը/վերաբերմունքը և հիմնական արդյունքները

 

31. Ենթածրագրի հաստատումից հետո սույն ՏՇ-ն հասանելի կլինի ԱԵԱ-ների համար համապատասխան մարզպետարաններում (տարածաշրջանային լիազոր մարմինների գրասենյակներում): Խորհրդի կողմից հաստատելուց անմիջապես հետո ՏՇ-ի անգլերեն տարբերակը կտեղադրվի ԱԶԲ-ի կայքում: ՏՊ-ների հայերեն տարբերակները հասանելի կդառնան ազդեցության ենթարկված համայնքների համար և մինչև պայմանագրերի շնորհման ստորագրումը բոլոր ԱԵԱ-ին կուղարկվի բրոշյուր հայերեն լեզվով, որտեղ կամփոփվեն փոխհատուցման իրավունքներին և պատասխանատվություններին վերաբերող դրույթները: Ծրագրի տարբեր փուլերում (պլանավորում, իրականացում և մոնիտորինգ) պետք է իրականացնել հետևյալ գործողությունները. ա) բաժանել հասարակության իրազեկման հայերեն բրոշյուրներ և գրքույկներ, բ) ՏՊ-ի հայերեն տարբերակները տրամադրել մարզպետարաններին և համայնքապետարաններին և գ) ՏՊ-ները տեղադրել ԱԶԲ-ի կայքում:

 

I. ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ

 

32. Այն դեպքում, եթե ապագա ենթածրագրերում ակնկալվում են տարաբնակեցման խնդիրներ, ապա հետևյալ ինստիտուցիոնալ կարգավորումները կներառվեն ներկայիս Ծրագրի շրջանակներում: Այդ կարգավորումները անհրաժեշտ չեն, եթե չեն առաջանում տարաբնակեցման խնդիրներ:

33. Փոխհատուցման/վերականգնման ծրագրում պետք ընդգրկվեն` ՀՀ Տարածքային կառավարման նախարարության Ջրային տնտեսության պետական կոմիտեն (ՋՏՊԿ), որպես Ծրագրի Գործադիր Գործակալություն (ԾԳԳ), որի ամենօրյա գործունեությունը իրականացվելու է ԾՀՄ-ի կողմից: Միջին մակարդակում կընդգրկվի Ծրագրի կառավարման գրասենյակը (ԾԿԳ): Որպես ԾԿԳ հանդես է գալու ՀՋԿ-ն (5)` փակ բաժնետիրական ընկերությունը, որի 100% մասնաբաժինը պատկանում է պետությանը, իսկ փոխհատուցման գործընթացի ստորին մակարդակում կընդգրկվեն Տեղական ինքնակառավարման մարմինները: Մանրամասն կազմակերպչական կառուցվածքը սխեմատիկորեն ներկայացված է Նկար 1-ում:

 

-------------------------

5) Համաձայն ՀՀ Կառավարության 2008 թ օգոստոսի 7-ի «Ասիական Զարգացման Բանկի Ջրամատակարարման և Ջրահեռացման (ոլորտի) Ծրագրի իրականացման ապահովմանն ուղղված միջոցառումների հաստատման մասին» No. 876-Ն որոշմանը:

 

34. Ծրագրի կառավարումը կիրականացվի Կառավարման խորհրդի կողմից (ԾԿԽ), որի կազմի մեջ մտնում են` ՋՏՊԿ-ն, որպես խորհրդի նախագահ և նախարարությունների, ՀՋԿ-ի, Հասարակական կազմակերպությունների, ինչպես նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչներ, որպես խորհրդի անդամներ: ՋՏՊԿ-ն կկրի Ծրագրի հետ կապված ամբողջ պատասխանատվությունը, ներառյալ` բոլոր ՀՕՏ առաջադրանքների մշակման, իրականացման և ֆինանսական հարցերը, ինչպես նաև ներգրավված կառույցների միջև համակարգումը: ՀՋԿ-ն կամ ԾԿԳ-ն պատասխանատու կլինեն ամբողջ ծրագրի իրականացման համար և կստանձնեն ենթածրագրի մակարդակով ամենօրյա առաջադրանքները: ԾԿԳ-ն կպատրաստի և կիրականացնի բոլոր ՏՊ-ները, ներառյալ ուսումնասիրությունների իրականացումը, գույքի գնահատման և համայնքների հետ խորհրդակցությունների կազմակերպումը: Բոլոր ՀՕՏ պլանները կներկայացվեն ԾԿՀ և ԱԶԲ` հաստատման համար (Տես նկ. 1):

35. ՀՋԿ-ի ինստիտուցիոնալ գնահատումը եզրակացրեց, որ ՀՋԿ-ն կարող է աշխատել հողի օտարման և տարաբնակեցման հետ կապված խնդիրների հետ, քանի որ այն երկրի ամբողջ տարածքում ջրերի և հոսքաջրերի համակարգերի բարելավման և կառուցման ընթացող և արդեն ավարտված աշխատանքների ՀՕՏ-երի մեծ փորձ է ձեռք բերել: ՀՋԿ-ն ունի իրավաբան, որը մեծ փորձ ունի համայնքների ղեկավարների և անդամների հետ ՀՕՏ-երի խնդիրների լուծման գործում: ՀՋԿ-ն վերջնական տեսքի է բերել ՀՕՏ-երի հետ կապված խնդիրները քաղաքներում և գյուղական վայրերում: Ներկայումս, ՀՋԿ-ն պատասխանատու է 37 քաղաքներում և 271 գյուղերում ջրամատակարարման և ջրահեռացման խնդիրների կառավարման համար:

36. Տարաբնակեցման բոլոր խնդիրների վերաբերյալ աջակցություն տրամադրելու նպատակով, ՀՋԿ-ի կողմից պետք է վարձվի սոցիալական հարցերով մասնագետ և դա պետք է դիտվի որպես Ծրագրի լրացուցիչ ծախս: Այդ մասնագետը պետք է քաջատեղյակ լինի ՀՀ և ԱԶԲ-ի տարաբնակեցման կանոնակարգերին և ընթացակարգերին: Սոցիալական հարցերով մասնագետը կլինի ՀՋԿ-ի տարաբնակեցման խնդիրներով զբաղվող թիմի անդամ և աջակցություն կցուցաբերի ՀՋԿ-ի իրավաբանին և նախագծման թիմին:

 

I.1 Խորհրդատուներ

 

37. ՀՕՏ-ի գործառույթների իրականացմանը կներգրավվեն տարբեր խորհրդատուներ.

 

1. Նախագծման և վերահսկման խորհրդատու. այստեղ կընդգրկվեն ՀՕՏ-ի համար անհրաժեշտ միջազգային և տեղական մասնագետներ և անհրաժեշտ հետազոտական թիմեր: Նրանք կիրականացնեն դաշտային այցեր և կպատրաստեն ենթածրագրի համար անհրաժեշտ ՏՊ-ները: Խորհրդատուները կհսկեն նաև ՏՊ-ի իրականացումը և կպատրաստեն ՏՊ-ի իրականացման հաշվետվությունը:

 

2. Գույքի անկախ գնահատողներ. հավատարմագրված մասնավոր ընկերություններ են, որոնք կվարձվեն նախագծման և վերահսկման խորհրդատուի կողմից` ազդեցության ենթարկված գույքը գնահատելու համար:

 

I.2 Մարզպետարաններ և Տեղական ինքնակառավարման մարմիններ

 

38. Մարզպետարանները կաջակցեն ՀՋԿ-ի գործունեությանը, մասնավորապես տարաբնակեցման թիմին և կապահովեն տեղական լիազոր մարմինների հետ հաղորդակցությունը/կապը, աջակցություն կցուցաբերեն բողոքների դեպքում և ԱԵԱ-ներին փոխհատուցման տրամադրման ընթացքում:

39. ՏԻՄ-երը անմիջական իրավասություններ ունեն հողամասերին առնչվող վարչարարության և իրավական հիմքերի վերստուգման, հաստատման հարցերում: ՀՀ կառավարությանն առընթեր Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի տարածքային ստորաբաժանումները կտրամադրեն տեղական հողային ռեգիստրում առկա տվյալները և կապահովեն կապը համայնքային իշխանությունների հետ: Համայնքների իշխանությունները անհրաժեշտության դեպքում կաջակցեն հետազոտությանը, բողոքների հարթմանը, ինչպես նաև ԱԵԱ-ներին խորհրդատվության մատուցմանը և փոխհատուցումների տրամադրմանը:

 

I.3 Այլ կառույցներ և հաստատություններ

 

40. Մի շարք տարբեր հաստատություններ կներգրավվեն ՀՕՏ նախապատրաստման ու իրականացման աշխատանքներում`

 

    (i)    ՀՀ Ֆինանսների նախարարություն. ՏՊ-երի վերջնական պաշտոնական

           հաստատումից հետո ՏՊ-երի իրականացման համար նախատեսված բյուջեները

           ՀՀ Ֆինանսների նախարարությունը կտրամադրի ՋՏՊԿ-ին:

(ii)   ՀՀ կառավարությանն առընթեր Անշարժ գույքի կադաստրի պետական

կոմիտե. ՀՀ կառավարությանն առընթեր Անշարժ գույքի կադաստրի

պետական կոմիտեն պատասխանատու է անշարժ գույքի սեփականության

կարգավիճակին վերաբերող տվյալների տրամադրման և սեփականության

պետական գրանցման համար:

(iii) Դատարաններ. Հասարակության և պետության կարիքների համար

սեփականության օտարման գործընթացում խնդրահարույց դեպքերի լուծման

համար հիմք կհանդիսանա դատարանի օրինական ուժի մեջ մտած որոշումը:

 

I.4 ԱԶԲ

 

41. ԱԶԲ-ն կվերանայի բոլոր ՏՊ-ները և կհաստատի կտա ՀՕՏ-եր ունեցող բոլոր ենթածրագրերի շինարարական պայմանագրերի շնորհումը և շինարարական աշխատանքների մեկնարկը: Անհրաժեշտության դեպքում կկատարվի նաև պարբերաբար վերահսկողություն:

 

Նկար 1. ՀՕՏ կազմակերպչական կառուցվածքը և գործողությունները

 

.____________________________________________________________________.

| ._________________.   ._______________.   .__________________.     |

| |Ծրագրի կառավարման|___|  ՏԿՆ - ԶՏՊԿ   |___|    ԱԶԲ           |     |

| |խորհուրդ (ԾԿԽ)   |___| ԾՀՄ           |   |                  |     |

| ._________________. ._|_______________.   .__________________.     |

|         .___________. |  | ||||                                    |

|         |     ._______.  | ||||                                    |

|         |     |   .______. ||||                                    |

| .______________.  |   ._______________.    .__________________.    |

| |ՀՀ ֆինանսների |  |   |  ՀՋԿ/ԻԿ       |____|ՀՀ Կառավարությանն |    |

| |նախարարություն|  |   | ԾԿԳ           |____|առընթեր անշարժ    |    |

| .______________.  |   ._______________.    |գույքի կադաստրի   |    |

| .______________.  |        ||||     |      |պետական կոմիտե    |    |

| |  Դատարան     |__.        ||||     .____. .__________________.    |

| |              |___________||||__________|______________________.  |

| .______________.      .________________. |                      |  |

|                       | Մարզպետարաններ | |                      |  |

|                       .________________. .______.               |  |

| ._____________________________.  |   ||   .__________________.  |  |

| |ՀՀ Կառավարությանն առընթեր    |  |   ||   | Անկախ գնահատող   |  |  |

| |անշարժ գույքի կադաստրի       |  |   ||   .__________________.  |  |

| |պետական կոմիտեի տարածքային   |  |   ||                         |  |

| |ստորաբաժանում Հողակտորի      |  |   ||                         |  |

| |վերաբերյալ տվյալների ճշգրտում|  |   |.________.                |  |

| |Համայնքների հետ կոորդինացում |  |   .________.|                |  |

| ._____________________________.  |            ||                |  |

|                           .________________.  ||                |  |

|                           |ՏԻՄ-եր          |_.||                |  |

|                           .________________. |||                |  |

|                           .________________. |||                |  |

|                           |Գործառնական     | |||                |  |

|                           |դերեր           | |||                |  |

|                           .________________. |||                |  |

|                           .________________. |||                |  |

|                           |Դժգոհությունների| |||                |  |

|                           |և  բողոքների    | |||                |  |

|                           |լուծում         | |||                |  |

|                           .________________. |||                |  |

|                           .________________. ||.______.         |  |

|                           |Հաստատում       | |.______.|         |  |

|                           .________________. .____.  ||         |  |

|                                               .__________.      |  |

|                                               |  ԱԵԱ-ներ |______.  |

|                           .________________.  .__________.         |

|                           |Ֆինանսների      |                       |

|                           .________________.                       |

|                           .________________.                       |

|                           |Դժգոհություններ |                       |

|                           |և  բողոքներ     |                       |

|                           .________________.                       |

.____________________________________________________________________.

 

J. ԲՈՂՈՔՆԵՐ ԵՎ ԴԺԳՈՀՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

 

42. Պետք է առկա լինի բողոքների ներկայացման մեխանիզմ, որը հնարավորություն կտա ԱԵԱ-ներին բողոքարկել հողամասերի կամ այլ գույքի դիմաց փոխհատուցումից բխող ցանկացած անընդունելի որոշում, գործելակերպ կամ գործողություն: ԱԵԱ-ները պետք է խորհրդատվության, հետազոտության և փոխհատուցման տրամադրման ընթացքում բանավոր կամ գրավոր կերպով լիարժեքորեն իրազեկվեն իրենց իրավունքների, ինչպես նաև բողոքները ներկայացնելու ընթացակարգերի մասին: Պետք է հոգ տանել կանխարգելելու բողոքների շարժառիթները, այլ ոչ թե անցնել բողոքների հետևանքների վերացման գործընթացի միջով: Դրան հնարավոր է հասնել ՀՕՏ-ի ճշգրիտ նախագծման և իրականացման միջոցով` ապահովելով ԱԵԱ-ների լիարժեք մասնակցությունը և նրանց խորհրդատվության տրամադրումը, ինչպես նաև ազդակիր համայնքների ղեկավարների և ԾԿԳ-ի միջև ծավալուն կապ և համակարգում հաստատելով:

43. Բողոքները և դժգոհությունները քննարկվում են ստորև բերված Աղյուսակ 4-ում ներկայացված ընթացակարգով: Սակայն, բողոքարկման վերոնշյալ մեխանիզմը չի սահմանափակում, բողոքարկման գործընթացի առաջին իսկ փուլում քաղաքացու դատարան դիմելու իրավունքը:

 

Աղյուսակ 4. Բողոքների լուծման գործընթացը

 

._____________________________________________________________________.

|             Հողի/բերքի դիմաց փոխհատուցման հարցեր                    |

|_____________________________________________________________________|

|1. Նախ` բողոքներն անհրաժեշտ է փորձել լուծել համայնքի մակարդակով`     |

|համայնքային ղեկավար մարմինների, ՀՋԿ ներկայացուցիչների և  ոչ          |

|պաշտոնական միջնորդների ներգրավմամբ:                                  |

|_____________________________________________________________________|

|2. Եթե այդպիսով բողոքները չեն լուծվում, դիմում-բողոք կարող է         |

|ներկայացվել ՋՏՊԿ: 15 օրվա ընթացքում ՋՏՊԿ պետք է հայցը մերժի կամ      |

|ՀՋԿ-ին առաջարկի դրա լուծումը ԱԵԱ-ների կողմից ներկայացված             |

|պայմաններով:                                                         |

|_____________________________________________________________________|

|3. Եթե ՋՏՊԿ-ի և  ՀՋԿ-ի միջամտությունից և  աջակցությունից հետո բողոքը |

|չի լուծվել, ապա ՋՏՊԿ այն պետք է ներկայացնի ԾԿԽ` բողոքի լուծման կամ   |

|դատարան դիմելու վերաբերյալ նրանց որոշումը ստանալու նպատակով: ԾԿԽ-ն   |

|պետք է պատասխանի բողոքին դրա գրանցումից հետո 15 օրվա ընթացքում:      |

|ԾԿԽ-ի որոշումը պետք է համապատասխանի սույն ՏՇ-ի դրույթներին:          |

|_____________________________________________________________________|

|4. Եթե բողոքների քննարկման համակարգը չի բավարարում ԱԵԱ-ի բողոքը,     |

|նրանք կարող են հայցով դիմել համապատասխան դատարան:                    |

._____________________________________________________________________.

 

K. ՄՈՆԻՏՈՐԻՆԳ ԵՎ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄ

 

44. Ծրագրի շրջանակներում ՀՕՏ-ի գործառույթները պետք է ենթարկվեն ներքին մոնիտորինգի: Ներքին մոնիտորինգը պետք է իրականացվի ՀՋԿ-ի կողմից, որը պատասխանատու կլինի սոցիալական պաշտպանության/անվտանգության համապատասխանության մոնիտորինգի և ամսական կտրվածքով պահանջվող փաստաթղթերի պատրաստման համար: Այդ տեղեկատվությունը պետք է հավաքագրվի անմիջապես ծրագրի վայրից, որպեսզի պարզ լինի ՏՊ-ի իրականացման ընթացքը, արդյունքները և անհրաժեշտության դեպքում ճշգրտվի աշխատանքային ծրագիրը: ՀՋԿ-ն պետք է հետևի ԱԶԲ-ի ուղեցույցին, քաղաքականությանը և այլ պահանջներին, մինչև շինարարության փուլը վերանայելով համապատասխան փաստաթղթերը, իսկ ծրագրի իրականացման փուլում կատարելով ծրագրի ազդեցությունների և կապալառուների գործողությունների մոնիտորինգ` ԾԿԳ-ին աջակցելու նպատակով ներգրավված մասնագետների և ենթածրագիրը մշակող և նախագիծը վերահսկող խորհրդատուների միջոցով: Ենթածրագրի մշակման և ծրագրի իրականացման ընթացքում պետք է իրականացվեն տեխնիկական, տնտեսական, բնապահպանական և սոցիալական վերահսկողություն: Արդյունքները պետք է ԱԶԲ-ին տրամադրվեն վերահսկման հաշվետվության ստանդարտ ֆորմատով ծրագրի իրականացման եռամսյակային հաշվետվությունների տեսքով: Մոնիտորինգի հատուկ չափորոշիչներն են.

 

    (i)    ԱԵԱ իրազեկման քարոզարշավ և  խորհրդատվություն:

(ii)   Հողի օտարման և հողի դիմաց փոխհատուցման վճարների կարգավիճակը:

(iii) Օտարման ենթակա շինությունների և այլ գույքի դիմաց փոխհատուցման

տրամադրում:

(iv)  ԱԵԱ վերաբնակեցում:

    (v)    Եկամուտների կորստի դիմաց փոխհատուցում:

(vi)   Փոխարինող հողատարածքների ընտրություն և բաշխում:

(vii) Եկամուտներ վերականգնման ուղղությամբ գործողություններ:

 

45. ԾԿԳ-ն, որը պատասխանատու է ծրագրի տարաբնակեցման գործողությունների

մոնիտորինգի համար, հավաքագրում է վերը նշված տեղեկությունները հետևյալ

գործիքների միջոցով.

 

    (i)    Ազդեցության ենթակա մարդկանց ցուցակագրման տվյալների ստուգում:

(ii)   Խորհրդակցություններ և ոչ պաշտոնական հարցազրույցներ ԱԵԱ-ների

հետ,

(iii) Առանձին դեպքերի մանրամասն ուսումնասիրություն:

(iv)  Ընտրանքային հետազոտություն և հանրային խորհրդակցություններ

ԱԵԱ-ների հետ:

    (v)    Հարցազրույցներ առանցքային տեղեկատուների հետ:

(vi)   Համայնքային հանրային հանդիպումներ:

 

L. ՏՊ-Ի ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆՆ ԱՌՆՉՎՈՂ ԿԱՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ ԵՎ ՎԵՐԱՊԱՏՐԱՍՏՈՒՄ

 

46. ՀՕՏ-ի գործողություններում ներգրավված ԾԿԳ-ի համապատասխան աշխատակազմը կողմնորոշիչ դասընթաց և վերապատրաստում պետք է անցնի ԱԶԲ-ի տարաբնակեցման քաղաքականության, դրա կառավարման և ՀՕՏ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության վերաբերյալ: Վերապատրաստումը կիրականացվի ՀՋԿ-ի տարաբնակեցման տեղական մասնագետի կողմից: Վերապատրաստումը պետք է ընդգրկի հետևյալ թեմաները.

 

    i)     Հողամասերի օտարման սկզբունքներ և  ընթացակարգեր:

    ii)    Հանրային խորհրդակցություն և  մասնակցություն:

iii)   Իրավունքներ և փոխհատուցման ու օժանդակությունների վճարման

մեխանիզմներ:

    iv)    Բողոքների քննարկում:

    v)     Տարաբնակեցման գործողությունների մոնիտորինգ:

 

M. ՏԱՐԱԲՆԱԿԵՑՄԱՆ ԲՅՈՒՋԵ ԵՎ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՈՒՄ

 

47. ՏՊ-ի նախապատրաստման և իրականացման բոլոր ծախսերը, ներառյալ փոխհատուցման և ՀՕՏ-ի ադմինիստրատիվ ծախսերը, կհամարվեն ծրագրի ծախսերի անբաժանելի մասը և կտրամադրվեն ՀՀ կառավարության կողմից: Յուրաքանչյուր ՏՊ պետք է ներառի բյուջեին վերաբերող բաժին, ներառյալ` ա) բոլոր ազդեցության ենթարկված միավորների համար փոխհատուցման դրույքաչափերը և նպաստները, բ) միավորի փոխհատուցման դրույքաչափերի հաշվարկման մեթոդոլոգիան և գ) փոխհատուցման բոլոր ծախսերի մասով արժեքների աղյուսակը, ներառյալ վարչական և չնախատեսված ծախսերը (տես հավելված 3): ՈՒսումնասիրությունների և ՏՊ-ների պատրաստման համար անհրաժեշտ ծախսերը կարող են հատկացվել վարկի միջոցներից:

48. ՀՕՏ առաջադրանքների համար բավարար գումարների առկայությունը ապահովելու նպատակով, ՀՀ կառավարությունը, նախքան ՏՊ-ի իրականացումը, յուրաքանչյուր ՏՊ-ում գնահատված փոխհատուցման և վերականգնման ծախսերի համար կունենա առանձին հատկացված գումարներ (100%), և ի հավելումն նշվածի +15% չնախատեսված ծախսեր:

49. Լինելով ծրագրի սեփականատեր` ՋՏՊԿ-ն պատասխանատու է ՏՊ-ների իրականացման համար անհրաժեշտ ֆինանսները ժամանակին հատկացնելու համար: Փոխհատուցման և վերականգնման գումարները Ֆինանսների նախարարության կողմից կհատկացվի ԾԿԳ-ին: ԾԿԳ-ն գումարները կհատկացնի ԱԵԱ:

 

N. ՏՊ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԸ

 

50. Մանրամասն ճարտարագիտական նախագծերը ավարտելուց հետո յուրաքանչյուր ենթածրագրի ՏՊ-ն, ՀՏ ազդեցությունների հետ միասին, կներկայացվեն ԱԶԲ որպես վերջնական փաստաթուղթ: ԱԵԱ-երի թիվը կհաշվարկվի ամբողջական մարդահամարի հիման վրա: Իրականացման ընթացքում, փոխհատուցման արժեքների ուսումնասիրությունների հիման վրա բոլոր տեսակի գույքի և եկամտի կորուստների համար կթարմացվեն փոխհատուցման միավոր գործակիցները: Անհատական կորուստները կհաշվարկվեն և կգրանցվեն: Կորուստների (հողատարածք, շենքեր/շինություններ և ձեռնարկատիրական գործունեություն) գույքագրման ձևաչափը/ձևաթերթիկները ներկայացված են Հավելված 3-ում: Յուրաքանչյուր ԱԵԱ-ի կտրամադրվի հավաստագիր կամ նույնականացման ձևեր, որտեղ նշված կլինի, որ անհատը/տնային տնտեսությունը ազդեցության է ենթարկված ենթածրագրի կողմից: Պետք է առկա լինեն դժգոհությունների և բողոքների բավարարման ընթացակարգերը և դրանք պետք է հասանելի լինեն ԱԵԱ-ի համար մինչև ՀՕՏ-երի հետ կապված գործունեության մեկնարկը:

51. ԾԿԳ-ն կսահմանի և կհայտարարի վերջնաժամկետ, որի հիմքում կլինի առաջարկված ենթածրագրի ԱԵԱ հաշվառման/մարդահամարի ամսաթիվը: Մինչև փոխհատուցման գործընթացը սկսելը և գույքը տնօրինության տակ վերցնելը, ԱԵԱ պետք է տրամադրվի ԱԵԱ Փոխհատուցման Ձև, որտեղ մանրամասնորեն կներկայացվեն բոլոր տեսակի կորուստները` դրանց համար սահմանված համապատասխան փոխհատուցման գործակիցներով, ինչպես նաև տեղափոխման հետ կապված բոլոր տեսակի աջակցությունները: Ազդեցության ենթարկված կառույցների/գույքի ԱԵԱ, ազդեցության սահմաններում գտնվող կառույցները քանդելուց առնվազն 1 ամիս (30 օր) առաջ, պետք է վճարվի իրենց հասանելիք փոխհատուցումը: Այդ ժամանակը նրանց թույլ կտրվի ապամոնտաժել և տեղափոխել երկրորդային օգտագործման համար պիտանի բոլոր նյութերը` իրենց տները վերակառուցելու և ձեռնարկատիրական գործունեությունը վերահաստատելու նպատակով:

52. Տարաբնակեցման ամբողջ գործունեությունը պետք է համակարգվի ըստ շինարարական աշխատանքների ժամանակացույցի: ԱԶԲ-ն կթողարկի իր դրական եզրակացությունը շինարարական աշխատանքների պայմանագրի շնորհման վերաբերյալ միայն այն ժամանակ, երբ ՀՀ կառավարությունը, համաձայն այդ ենթածրագրի համար հաստատված ՏՊ-ների, բարեհաջող ավարտի փոխհատուցման վճարումները և նոր տարածքներ տեղափոխումները: Այս ընթացակարգը կիրառելի է վարկային միջոցներից ֆինանսավորվող ենթածրագրի շինարարական աշխատանքների ցանկացած պայմանագրի շնորհման համար: Անհրաժեշտ է ունենալ վերականգնման համար նախատեսված աջակցության համակարգ և ազատել շինարարական աշխատանքների համար նախատեսված տարածքը ամեն տեսակի խոչընդոտներից:

 

Նկար 2. Տարաբնակեցման ստուգման և ՏՊ-ի հաստատման գործընթացը

 

    Տես Հավելված 1`                                 ._________________.

Հարկադիր                                        |ԱԶԲ` Հայաստանում,|

Տարաբնակեցման                                   |մոնիտորինգի      |

Ստուգաթերթիկ           Տես հավելված 2 կամ 3     |պահանջների       |

|որոշարկում       |

._________________.

._________________________________________________________.

.______________. .____________________. .____________. .________________.

|1. Ծրագրի թիմի| |2. ԱԶԲ-ի (սոցիալական| |3. Գնահատում| |4. Տարաբնակեցման|

|կողմից        | |անվտանգության       | |ԱԶԲ-ի կողմից| |պլան            |

|պատրաստված    | |մասնագետի) կողմից   | |            | |                |

|հարկադիր      | |վերլուծված          | |            | |                |

|տարաբնակեցման | |սքրինինգի           | |            | |                |

|ստուգաթերթիկ  | |ստուգաթերթիկ        | |            | |                |

.______________. .____________________. .____________. .________________.

|                    |  |

Տես Հավելված 1`       |                    |  |

Հարկադիր              |     Տես հավելված 2 կամ 3    ԱԶԲ` մերժում է

Տարաբնակեցման         |                    |  |     մասնավոր գույքի

Ստուգաթերթիկ          .____________________|______> վրա ՀՏ ազդեցություն

.______________________________________        ունեցող

            ՊԱՀԱՆՋՈՒՄ Է ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ                ենթածրագրերը:

                  ՎԵՐԱՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՄ

 

53. Հայաստանում առկա փորձի հիման վրա ՏՊ-ի մշակումն ու իրականացումը կարող է տևել մինչև մի քանի ամիս: ՏՊ-ի մշակման և իրականացման ուղղությամբ ՀՕՏ-ին առնչվող հիմնական քայլերը ամփոփված են ստորև բերված Աղյուսակ 5-ում:

 

Աղյուսակ 5. ՀՕՏ-Ի գործողությունների իրականացման քայլերը

 

._____________________________________________________________________.

|Քայլ|          Գործողություն               |Պատասխանատու կողմ        |

|____|______________________________________|_________________________|

|Ա)  |ՏՊ ՄՇԱԿՈՒՄԸ                           |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|1.  |Նախագծի ազդեցության գնահատում         |ՀՋԿ                      |

|____|______________________________________|_________________________|

|2.  |Մանրամասն նախագծի վերջնական ամփոփում  |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |                                      |խորհրդատու               |

|____|______________________________________|_________________________|

|3.  |Մշակել հաշվառման/ցուցակագրման,        |ՀՋԿ                      |

|    |սոցիալական ազդեցության վերլուծության  |                         |

|    |և  ՎՉՀ-ի ձևաթղթերը,  վերապատրաստել    |                         |

|    |հաշվառում/ցուցակագրում և  ՎՉՀ         |                         |

|    |իրականացնող տեղական աշխատանքային      |                         |

|    |խմբերին Համապատասխան կառավարման       |                         |

|    |մարմինների հետ աշխատանքների           |                         |

|    |համակարգում:                          |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|4.  |Նախագծի ազդակիր տարածքի կադաստրային և |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |հողատարածքների քարտեզների հավաքագրում |խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|____|______________________________________|_________________________|

|5.  |Ստուգել նախագծի ազդակիր հողատարածքների|Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |մասին տվյալները, թարմացնել կադաստրային|խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|    |քարտեզները և  իրականացնել             |                         |

|    |ազդեցությունների և  գնահատման         |                         |

|    |ուսումնասիրություն` ՎՉՀ               |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|6.  |Իրականացնել հանրային                  |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |խորհրդակցություններ                   |խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|____|______________________________________|_________________________|

|7.  |Բանակցություններ ԱԵԱ-ների հետ         |ՀՋԿ                      |

|____|______________________________________|_________________________|

|8.  |Հաշվառման/ցուցակագրման արդյունքում    |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |հավաքագրված տվյալները ներառել ՏՊ-ի մեջ|խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|____|______________________________________|_________________________|

|9.  |ՏՊ-ն ներկայացնել ՀՀ կառավարության և   |ՀՋԿ/ՋՏՊԿ/ ԱԶԲ            |

|    |ԱԶԲ-ի հաստատմանը                      |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|10. |Տեղեկությունների տրամադրում           |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |                                      |խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|____|______________________________________|_________________________|

|Բ)  |ՏՊ-ի վերջնական ամփոփում (մանրամասն    |                         |

|    |նախագծում)                            |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|1.  |Մանրամասն նախագիծ                     |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |                                      |խորհրդատու               |

|____|______________________________________|_________________________|

|2.  |Մանրամասն նախագծի հիման վրա ստուգել   |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |ազդեցությունները և  ԱԵԱ-ների ցուցակը  |խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|____|______________________________________|_________________________|

|  Ա)|ՏՊ ՄՇԱԿՈՒՄԸ                           |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|3.  |Գույքի գնահատում                      |Անկախ գնահատող           |

|____|______________________________________|_________________________|

|4.  |Նորացված դրույքաչափերի հիման վրա      |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |վերանայել գները                       |խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|____|______________________________________|_________________________|

|5.  |Հնարավորության դեպքում իրականացնել    |ՀՋԿ/ՋՏՊԿ                 |

|    |հողերի կարգավիճակի օրինականացում      |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|6.  |Վերջնական ՏՊ-ի մշակում                |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |                                      |խորհրդատու /ՀՋԿ/ՋՏՊԿ     |

|____|______________________________________|_________________________|

|7.  |ԱԶԲ-ի հաստատում                       |ԱԶԲ                      |

|____|______________________________________|_________________________|

|8.  |Անհրաժեշտության դեպքում ՀՀ            |ՀՀ կառավարություն        |

|    |կառավարության կողմից համապատասխան     |                         |

|    |որոշման ընդունում                     |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|9.  |Վերջնական ՏՊ-ի հրապարակում. ՏՊ-ի և    |ՀՋԿ/ՋՏՊԿ/ԱԶԲ             |

|    |տեղեկատվական բրոշյուրների տարածում    |                         |

|    |Հայաստանի այն համայնքներում, որտեղ    |                         |

|    |իրականացվելու է ծրագիրը, միաժամանակ   |                         |

|    |հրապարակելով ՏՊ-ի անգլերեն տարբերակը  |                         |

|    |ԱԶԲ կայքում                           |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|10. |Շինարարական պայմանագրի շնորհում       |ԱԶԲ/ՋՏՊԿ                 |

|____|______________________________________|_________________________|

|  Գ)|ՏՊ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄ                        |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|1.  |Պայմանագրերի ստորագրման հաստատում     |ԱԶԲ                      |

|____|______________________________________|_________________________|

|2.  |Փոխհատուցումների գործողությունների    |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |պլանի մանրամասն ժամանակացույց         |խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|____|______________________________________|_________________________|

|3.  |Անհրաժեշտության դեպքում համայնքի հողի |ՀՋԿ/ՋՏՊԿ                 |

|    |դիմաց հողհատկացում                    |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|4.  |Այլ փոխհատուցումների և                |ՀՋԿ/ՋՏՊԿ                 |

|    |օժանդակության/ռեաբիլիտացիայի համար    |                         |

|    |կտրոնների շնորհում                    |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|5.  |Շինարարական աշխատանքներին անցնելու    |ԱԶԲ/ՋՏՊԿ                 |

|    |մասին ծանուցում, եթե ՏՊ-ի իրականացումը|                         |

|    |գնահատվում է բավարար                  |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|  Դ)|ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ        |                         |

|    |ԱՎԱՐՏԻՑ ՀԵՏՈ                          |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|1.  |ՏՊ-ի գնահատման հաշվետվություն         |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |                                      |խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|____|______________________________________|_________________________|

|  Ե)|ՑԻԿԼԱՅԻՆ/ՇԱՐՈՒՆԱԿԱԿԱՆ ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔՆԵՐ   |                         |

|____|______________________________________|_________________________|

|1.  |Ներքին մոնիտորինգ. եռամսյակային       |Նախագծման և  վերահսկման  |

|    |հաշվետվություններ ԱԶԲ-ին              |խորհրդատու/ՀՋԿ           |

|____|______________________________________|_________________________|

|2.  |Բողոքների քննարկում/վարույթներ        |ՏԻՄ/ՀՋԿ/ՋՏՊԿ/ԾԿԽ/Դատարան |

|____|______________________________________|_________________________|

|3.  |Միջգերատեսչական համակարգում և  կապ ԱԵԱ|ՏԻՄ/ՀՋԿ/ՋՏՊԿ             |

|    |հետ                                   |                         |

._____________________________________________________________________.

 

Հավելված 1: Հարկադիր տարաբնակեցման հարցաթերթիկ

 

Հարկադիր տարաբնակեցման հարցաթերթիկ

(Մանրամասն ուսումնասիրության գործունեություն)

 

Ա. Ներածություն

 

1. Յուրաքանչյուր ենթածրագիր/ծրագիր պետք է սքրինինգի ենթարկվի հարկադիր տարաբնակեցման արդեն առկա կամ ակնկալվող ազդեցության առկայության առումով: Այդ սքրինինգը պետք է հստակեցնի ծրագրային թիմի կողմից կատարվելիք անհրաժեշտ գործողությունները:

 

Բ. Տեղեկություն ենթաբաժնի/բաժնի վերաբերյալ`

 

ա. Տարածաշրջանի անվանումը` ___________________________________________

բ. Տեղակայվածությունը (գյուղ/վայր)` __________________________________

գ. Շինարարական աշխատանքների ամսաթվեր (առաջարկված)`

____________________________________________________________________

դ. Տեխնիկական նկարագրություն` ________________________________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

 

Գ. Հարկադիր տարաբնակեցման ազդեցության վերաբերյալ սքրինինգի հարցեր

 

2. Ստորև ներկայացված է հարկադիր տարաբնակեցման ազդեցությունների նախնական մանրամասն ուսումնասիրությունը: Այդ ուսումնասիրության գործընթացի ժամանակ պետք է դիտարկվեն և արձանագրվեն ինչպես մշտական, այնպես էլ ժամանակավոր ազդեցությունները:

 

._____________________________________________________________________.

|Հարկադիր տարաբնակեցման հնարավոր                     |Այո|Ոչ|Նշումներ |

|ազդեցություններ                                     |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Արդյո՞ք ծրագիրը ունենալու է որևէ  շինարարական       |   |  |         |

|աշխատանք.                                           |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Արդյո՞ք ծրագիրը ներառում է գոյություն               |   |  |         |

|ունեցող կառույցների արդիականացում կամ վերականգնում: |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Արդյո՞ք պահանջվելու է հողի մշտական և/կամ            |   |  |         |

|ժամանակավոր օտարում:                                |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Արդյո՞ք հայտնի է հողի սեփականության և  ընթացիկ      |   |  |         |

|օգտագործման կարգավիճակը:                            |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Արդյո՞ք կան իրավական կարգավիճակ չունեցող մարդիկ,    |   |  |         |

|որոնք ապրում կամ վաստակում են իրենց ապրուստի        |   |  |         |

|միջոցները ծրագրի տարածքում կամ օտարման գոտում:      |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Արդյո՞ք ակնկալվում է բնակտարածքների կորուստ:        |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Արդյո՞ք ակնկալվում է գյուղատնտեսական հողատարածքների |   |  |         |

|կորուստ:                                            |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Ակնկալվում է արդյո՞ք բերքի, ծառերի կամ              |   |  |         |

|հիմնական միջոցների (պոմպեր, ցանկապատ և  այլն)       |   |  |         |

|կորուստ:                                            |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Ակնկալվում է արդյո՞ք ձեռնարկատիրական գործունեության |   |  |         |

|կամ ձեռնարկության կորուստ:                          |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Ակնկալվում է արդյո՞ք եկամտի կամ կենսական միջոցների  |   |  |         |

|կորուստ:                                            |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Ակնկալվում է արդյո՞ք, որ մարդիկ կկորցնեն դեպի       |   |  |         |

|ենթակառույցներ, ծառայություններ և  բնական պաշարներ  |   |  |         |

|մուտք գործելու հնարավորությունները:                 |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Արդյո՞ք հողի օգտագործման հետ կապված                 |   |  |         |

|փոփոխությունների պատճառով հնարավոր է                |   |  |         |

|ազդեցություններ որևէ  սոցիալ-տնտեսական              |   |  |         |

|գործունեության վրա:                                 |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|ԱԵԱ թվում կան արդյո՞ք տեղաբնիկ կամ էթնիկ            |   |  |Եթե այո, |

|փոքրամասնության խմբերի ներկայացուցիչներ:            |   |  |խնդրում  |

|                                                    |   |  |ենք      |

|                                                    |   |  |նկարագրել|

|_____________________________________________________________________|

|Հողի օգտագործման կամ ազգային պարկերի և  պահպանվող տարածքների մուտքի  |

|հարկադիր սահմանափակումները                                           |

|_____________________________________________________________________|

|Ակնկալվում է արդյո՞ք, որ մարդիկ կկորցնեն դեպի       |   |  |         |

|բնական պաշարներ (գյուղատնտեսական հողեր, ջրի         |   |  |         |

|աղբյուրներ և  այլն), համայնքային կառույցներ և       |   |  |         |

|ծառայություններ մուտք գործելու հնարավորությունները: |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Եթե հողի օգտագործումը փոխվում է, արդյո՞ք դա         |   |  |         |

|բացասական ազդեցություն կունենա սոցիալական և         |   |  |         |

|տնտեսական գործունեության վրա:                       |   |  |         |

|____________________________________________________|___|__|_________|

|Արդյո՞ք ակնկալվում է համայնքային կամ պետական        |   |  |         |

|սեփականություն հանդիսացող հողերի մուտքի             |   |  |         |

|սահմանափակում:                                      |   |  |         |

|_____________________________________________________________________|

|Տեղեկություն ազդեցության ենթարկված տնային տնտեսությունների           |

|վերաբերյալ`                                                          |

|_____________________________________________________________________|

|Արդյո՞ք կան գնահատումներ Ծրագրի կողմից ազդեցության ենթարկված անձանց  |

|թվի վերաբերյալ:                                                      |

|                                                                     |

| [ ] Ոչ                      [ ] Այո                                 |

|                                                                     |

|Եթե այո, ապա նշեք մոտավոր թիվը` ______________________               |

|_____________________________________________________________________|

|Արդյո՞ք նրանց մեջ կան աղքատ, կին-ղեկավար ունեցող կամ աղքատության     |

|ռիսկերի նկատմամբ խոցելի տնտեսություններ:                             |

|                                                                     |

| [ ] Ոչ                      [ ] Այո                                 |

|_____________________________________________________________________|

|Արդյո՞ք տեղահանված անձանցից որևէ  մեկը հանդիսանում է տեղաբնիկ կամ    |

|էթնիկ փոքրամասնության ներկայացուցիչ: Եթե այո, խնդրում ենք նկարագրել: |

|                                                                     |

| [ ] Ոչ                      [ ] Այո                                 |

._____________________________________________________________________.

 

Դ. Հարկադիր տարաբնակեցման ազդեցությունը

 

3. Վերոհիշյալ պատասխանների վերլուծությունից հետո ԲԳ/Անվտանգության թիմը

հաստատում է, որ առաջադրված/առաջարկված ենթաբաժինը/բաժինը`

 

[ ] ունի հարկադիր տարաբնակեցման ազդեցություն և պահանջվում է

տարաբնակեցման պլան (կամ ուղղիչ գործողությունների պլան)

[ ] չունի հարկադիր տարաբնակեցման ազդեցություն և տարաբնակեցման պլան չի

պահանջվում: Առաջադրված բաժնի համար պատրաստված է մանրամասն

ուսումնասիրության հաշվետվություն:

 

Առաջարկված է`

 

._____________________________________________________________________.

|_____________________  _____________ |______________ ______________  |

|  ԾԿԳ-ի տնօրեն            Ամսաթիվ    | Տարաբնակեցման    Ամսաթիվ      |

|                                     | մասնագետ                      |

|_____________________________________|_______________________________|

|                                     |                               |

|Ստուգված է`                          | Հաստատված է`                  |

|_____________________________________|_______________________________|

|_____________________  _____________ | _____________  ______________ |

|  ԱԶԲ-ի սոցիալական        Ամսաթիվ    | Առաքելության      Ամսաթիվ     |

|անվտանգության մասնագետ               | ղեկավար                       |

._____________________________________________________________________.

 

Հավելված 2: Տիպային ՏՊ ամփոփ նկարագիրը

 

ՎԵՐԱԲՆԱԿԵՑՄԱՆ ՊԼԱՆԻ ՈՒՐՎԱԳԻԾ

 

Սույն ուրվագիծը Սոցիալական Անվտանգության մեխանիզմների պահանջներ 2-ի մաս է: Վերաբնակեցման պլան պահանջվում է հարկադիր վերաբնակեցման ազդեցություններ ունեցող բոլոր ծրագրերի համար: Դրա մանրամասնման աստիճանը և համապարփակությունը համարժեք են հնարավոր պարտադրված վերաբնակեցման ազդեցությունների և ռիսկերի նշանակությանը: Սույն ուրվագծի բովանդակային կողմերը կուղղորդեն վերաբնակեցման պլանների նախապատրաստումը, սակայն ներկայացված հերթականությունը պարտադիր չէ:

 

A. Գործադիր ամփոփում

 

Սույն բաժինը հակիրճ նկարագրում է ծրագրի շրջանակը, հետազոտության կարևորագույն բացահայտումները, իրավունքները և առաջարկվող գործողությունները:

 

B. Ծրագրի նկարագրություն

 

Այս բաժինը ներկայացնում է ծրագրի ընդհանուր նկարագրությունը, քննարկում է ծրագրի այն բաղադրիչները, որոնք հանգեցնում են հողի օտարմանը, պարտադիր վերաբնակեցմանը (կամ երկուսը միաժամանակ) և նույնականացնում է ծրագրի տարածքը: Այն նկարագրում է նաև այն այլընտրանքները, որոնք դիտարկվել են վերաբնակեցումը կանխելու կամ նվազագույնի հասցնելու համար: Ընդգրկել քանակական տվյալներով աղյուսակ և վերջնական որոշման հիմնավորում:

 

C. Հողի օտարման և վերաբնակեցման շրջանակը

 

Այս բաժինը`

    (i)    քննարկում է ծրագրի հնարավոր ազդեցությունները, ընդգրկում է

           ծրագրի բաղադրիչների կամ գործողությունների ազդեցության

           տարածքների կամ գոտու քարտեզներ.

(ii)   նկարագրում է հողի օտարման շրջանակը (տրամադրել քարտեզներ) և

բացատրում թե ինչո՞ւ է այն անհրաժեշտ ներդրումային հիմնական

ծրագրի համար.

(iii) ամփոփում է կարևորագույն ազդեցությունները օտարված ակտիվների և

տեղահանված անձանց իմաստով.

(iv)  ներկայացնում է օտարման ենթակա ընդհանուր սեփականություն

հանդիսացող ռեսուրսների մանրամասներ:

 

D. Սոցիալ-տնտեսական տվյալներ և պատկեր

 

Այս բաժինը նկարագրում է սոցիալական ազդեցության գնահատման, մարդահամարի և այլ ուսումնասիրությունների արդյունքները, ուր տեղեկությունները և/կամ տվյալները ներկայացված են ըստ գենդերային, խոցելիության և սոցիալական այլ խմբավորումների տեսանկյուններից, այդ թվում`

 

    (i)    սահմանել, նույնականացնել և  հաշվառել ազդեցության ենթակա անձանց

           և համայնքները.

(ii)   նկարագրել հողի և ակտիվների, օտարման հավանական ազդեցությունները

մարդկանց և համայնքների վրա` հաշվի առնելով սոցիալական,

մշակութային և տնտեսական չափանիշները.

(iii) քննարկել ծրագրի ազդեցություններն աղքատների, բնիկ ժողովուրդների

և/կամ ազգային փոքրամասնությունների և խոցելի այլ խմբերի վրա.

(iv)  նույնականացնել գենդերային և վերաբնակեցման ազդեցությունները և

կանանց սոցիալ-տնտեսական վիճակը, ազդեցությունները, կարիքները և

գերակայությունները:

 

E. Տեղեկությունների հրապարակում, խորհրդակցություն և

մասնակցություն

 

Այս բաժինը.

    (i)    նույնականացնում է ծրագրի շահագրգիռ կողմերին, մասնավորապես`

           հիմնական շահագրգիռ կողմերին.

(ii)   նկարագրում է խորհրդակցության և մասնակցության մեխանիզմները,

որոնք պետք է կիրառվեն ծրագրի ցիկլի տարբեր փուլերում.

(iii) նկարագրում է շահագրգիռ կողմեր ներգրավելու համար ծրագրի

նախագծման և նախապատրաստման ընթացքում ծրագրի և վերաբնակեցման

մասին տեղեկությունները տարածելու նպատակով նախաձեռնված

գործողությունները.

(iv)  ամփոփում է ազդեցության ենթակա անձանց (այդ թվում` ընդունող

համայնքների) հետ խորհրդակցությունների արդյունքները և

քննարկում, թե ինչպե՞ս են բարձրացված մտահոգություններն ու

կատարված առաջարկությունները հասցեագրվել վերաբնակեցման պլանում.

    (v)    հավաստում է վերաբնակեցման պլանի նախագծի տրամադրումն ազդեցության

           ենթակա անձանց և ընդգրկում հաջորդող որևէ պլան հրապարակելու

           մեխանիզմները.

(vi)   նկարագրում է տեղեկությունների հրապարակման պլանային

միջոցառումները (այդ թվում` տարածման ենթակա տեղեկությունների

տեսակը և տարածման մեթոդը), ինչպես նաև ծրագրի իրականացման

ընթացքում ազդեցության ենթակա անձանց հետ խորհրդակցելու

գործընթացը:

 

F. Բողոքների բավարարման մեխանիզմներ

 

Այս բաժինը նկարագրում է ազդեցության ենթակա անձանց մտահոգություններն ու բողոքները ստանալու և դրանց լուծումը կազմակերպելու մեխանիզմները: Այն բացատրում է ազդեցության ենթակա մարդկանց համար ընթացակարգի մատչելիությունը և դրանց գենդերային առումով ներառական լինելը:

 

G. Իրավական համակարգ

 

Այս բաժինը.

    (i)    նկարագրում է ծրագրին կիրառելի ազգային օրենքներն ու

           ենթաօրենսդրական ակտերը և բացահայտում տեղական օրենքների ու

           ԱԶԲ-ի քաղաքականության պահանջների միջև բացերը, ինչպես նաև

           քննարկում է որևէ բացի հասցեագրման մեխանիզմը.

(ii)   նկարագրում է գործադիր մարմնի կողմից բոլոր տեսակի տեղահանված

անձանց նկատմամբ ունեցած իրավական և քաղաքական

պարտավորությունները.

(iii) նախանշում է ակտիվների, եկամուտների և ապրուստի միջոցների արժեքը

և դրանց համար փոխհատուցման չափը որոշելու նպատակով օգտագործված

սկզբունքներն ու մեթոդաբանությունները, սահմանում է փոխհատուցում

և օժանդակություն ստանալու իրավասության չափորոշիչները և ինչպես

ու երբ կտրամադրվեն փոխհատուցում և օժանդակություն:

(iv)  նկարագրում է հողի օտարման գործընթացը և պատրաստում

ընթացակարգային կարևորագույն պահանջները բավարարելու

ժամանակացույց:

 

H. Իրավունքներ, օժանդակություն և օգուտներ

 

Այս բաժինը.

    (i)    սահմանում է տեղահանված անձանց իրավունքներն ու

           իրավասությունները, ինչպես նաև նկարագրում վերաբնակեցման համար

           օժանդակության բոլոր միջոցառումները այդ թվում` (իրավունքների

           աղյուսակը).

(ii)   սահմանում է խոցելի խմբերին, այդ թվում` կանանց և այլ հատուկ

խմբերին հասանելի ամբողջ օժանդակությունը.

(iii) նախանշում է ազդեցության ենթակա անձանց համար ծրագրի զարգացման

համապատասխան օգուտներից օգտվելու հնարավորությունները:

 

I. Բնակելի տարածքի տեղափոխում և վերահաստատում

 

Այս բաժինը.

    (i)    նկարագրում է բնակելի տարածքի և  այլ կառույցների տեղափոխման

           տարբերակները, այդ թվում` բնակելի տարածքի փոխարինումը,

           փոխարինման կանխիկ փոխհատուցումը և/կամ ինքնուրույն ընտրությունը

           (ապահովել, գենդերային մտահոգությունների և խոցելի խմբերին

           տրամադրվող աջակցության բացահայտումը).

(ii)   նկարագրում է տեղափոխման համար դիտարկված այլընտրանքային

տեղանքները, կատարված համայնքային խորհրդակցությունները, ընտրված

տեղանքների հիմնավորումը, այդ թվում` վայրի մասին մանրամասները,

տեղանքների բնապահպանական գնահատումները և զարգացման կարիքները.

(iii) ներկայացնում է տեղանքի նախապատրաստման և փոխադրման

ժամանակացույցերը.

(iv)  նկարագրում է տիրապետումը կարգավորելու և սեփականության

իրավունքները վերաբնակեցված անձանց փոխանցելու իրավական

մեխանիզմները.

    (v)    նախանշում է տեղահանված անձանց նոր տեղեր փոխադրելու և  այնտեղ

           հաստատվելու հարցում օժանդակելու միջոցառումները.

(vi)   նկարագրում է քաղաքացիական ենթակառուցվածքներ ապահովելու

պլանները.

(vii) բացատրում է ընդունող բնակչության հետ ինտեգրումը կազմակերպելու

ընթացքը:

 

J. Եկամուտների վերականգնում

 

Այս բաժինը.

    (i)    բացահայտում է կենսապահովման վտանգները և  պատրաստում

           աղյուսակներ, որոնք հիմնված են ժողովրդագրական տվյալների և

           կենսապահովման աղբյուրների վրա.

(ii)   նկարագրում է եկամուտների վերականգնման ծրագրերը, այդ թվում`

ապրուստի բոլոր տեսակի միջոցները վերականգնելու զանազան

տարբերակները (օրինակ` մասնակցություն ծրագրի օգուտներին,

հասույթների բաշխման մեխանիզմներ, բաժնետիրություն կապիտալ

ներդրումների (օրինակ` հողի) համար, քննարկել կայունության և

անվտանգության ցանցերը).

(iii) նախանշում է այն միջոցառումները, որոնք սոցիալական

ապահովագրության և/կամ ծրագրի հատուկ միջոցներով կապահովեն

սոցիալական պաշտպանության և անվտանգության ցանց.

(iv) նկարագրում է խոցելի խմբերին աջակցելու հատուկ միջոցառումները.

(v)  բացատրում է գենդերային նկատառումները.

(vi) նկարագրում է վերապատրաստման ծրագրերը:

 

K. Վերաբնակեցման բյուջե և ֆինանսավորման պլան

 

Այս բաժինը.

    (i)    ներկայացնում է վարկի իրականացման ընթացքում վերաբնակեցման բոլոր

           գործողությունների բյուջեն ըստ հոդվածների, այդ թվում`

           վերաբնակեցման ստորաբաժանման, աշխատակազմի վերապատրաստման,

           մոնիթորինգի և գնահատման, վերաբնակեցման պլանների նախապատրաստման

           համար:

(ii)   նկարագրում է ֆինանսական միջոցների հոսքը (վերաբնակեցման տարեկան

բյուջեն պետք է ներկայացնի կարևորագույն հոդվածների համար

բյուջեով նախատեսված ծախսերը):

(iii) ներառում է փոխհատուցման չափերը և ծախսային այլ նախահաշիվները

հաշվարկելու ընթացքում կատարված բոլոր ենթադրությունների

հիմնավորումը (հաշվի առնելով չնախատեսված ֆիզիկական և ծախսային

զարգացումները) և փոխարինման ծախսերը:

(iv)  ընդգրկում է տեղեկություններ վերաբնակեցման պլանի բյուջեն

ֆինանսավորելու աղբյուրի մասին:

 

L. Ինստիտուցիոնալ մեխանիզմներ

 

Այս բաժինը.

    (i)    նկարագրում է ինստիտուցիոնալ կառույցների պարտականությունները և

           վերաբնակեցման պլանի միջոցառումներն իրականացնելու մեխանիզմները.

(ii)   ընդգրկում է ինստիտուցիոնալ կարողությունների ամրապնդման ծրագրի,

այդ թվում` անհրաժեշտության դեպքում, տեխնիկական օժանդակությունը.

(iii) նկարագրում է ՀԿ-ների դերը (եթե դրանք ներգրավված են) և

ազդեցության ենթակա անձանց կազմակերպությունների դերը

վերաբնակեցման պլանավորման և կառավարման հարցերում.

(iv)  նկարագրում է վերաբնակեցման պլանավորման ու կառավարման

գործընթացում կանանց խմբերը ներգրավելու մեխանիզմները:

 

M. Իրականացման ժամանակացույց

 

Այս բաժինն ընդգրկում է վերաբնակեցման և վերականգնման բոլոր կարևոր գործողությունների իրականացման մանրամասն ժամանակացույցը` ժամկետներով: Իրականացման ժամանակացույցը պետք է ընդգրկի վերաբնակեցման գործողությունների բոլոր խնդիրները, որոնք համապատասխանեցված են ծրագրի շինարարական աշխատանքների ժամանակացույցի հետ, ինչպես նաև ապահովի հողի օտարման գործընթացը և ժամանակացույցը:

 

N. Մոնիթորինգ և հաշվետվականություն

 

Այս բաժինը նկարագրում է ծրագրի վերաբնակեցման պլանի իրականացման մոնիթորինգի և գնահատման համապատասխան մեխանիզմներն ու հենանիշերը: Այն սահմանում է մոնիթորինգի գործընթացին ազդեցության ենթակա անձանց մասնակցության մեխանիզմները: Այս բաժինը նկարագրում է նաև հաշվետվականության ընթացակարգերը:

 

Հավելված 3: Մանրամասն չափագրման հետազոտության և անհատական հաշվառման ձևաթերթիկներ

 

ՄԱՆՐԱՄԱՍՆ ՉԱՓԱԳՐՄԱՆ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԱԹԵՐԹ No

 

ՆԱԽՆԱԿԱՆ ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

 

    Հարցազրույցի ամսաթիվ:                             _____/_____/2010

Հարցազրույց անցկացնողի անունը: ____________________________________

Համայնքի անունը: __________________________________________________

 

ՀԱՐՑՎՈՂԻ ՄԱՍԻՆ ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

 

1. Հարցվողի անունը, ազգանունը _____________________________________

հեռախոսի համարը` __________________________________

 

2. Հարցվողի կապը տվյալ հողատարածքի նկատմամբ`

1. սեփականատեր

2. սեփականատիրոջ ընտանիքի անդամ

3. վարձակալ

4. վարձակալի ընտանիքի անդամ

5. ոչ օրինական օգտագործող

6. այլ (նշել)

 

3. Հարցվողի ազգությունը ______________________________

 

4. Եթե սեփականատերը մեկ ուրիշն է, ապա ճշտել սեփականատիրոջ անուն, ազգանունը, առկա բնակության վայրը և կոնտակտները

 

A. ՏՆԱՅԻՆ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԸ

 

A1. Ես կցանկանայի կազմել Ձեր տնային տնտեսության բոլոր` ինչպես ներկա, այնպես էլ բացակա անդամների ցուցակը: Տնային տնտեսություն ասելով նկատի ունենք միևնույն հարկի տակ ապրող և միևնույն տնտեսությունը վարող մարդկանց: Եկեք սկսենք գրանցել տնային տնտեսության գլխավորի տվյալները, որից հետո նրա կնոջ/ամուսնու, երեխաների և տնտեսության մյուս անդամները:

 

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՑԱՎԱՐԻՆ. ՇՐՋԱՆԱԿԻ ՄԵՋ ԱՌՆԵԼՈՎ` ՆՇԵՔ ՀԱՐՑՎՈՂԻ ԿՈԴԸ ԱՆՎԱՆԸ ՆԱԽՈՐԴՈՂ ՍՅՈՒՆԱԿՈՒՄ

 

._________________________________________________________________________.

|N |1.    |2. Սե|3. Կապը|4. Տա|5. Ամուս|6. Կրթա|7. Զբաղ|8. Եթե  |9. Սոցիա-|

|  |Անունը|ռը   |ՏՏ     |րիք  |նական   |կան    |վածու- |աշխա-   |լական    |

|  |Ազգա- |1. Ա-|գլխա-  |(լրա-|կարգա-  |մակար- |թյան   |տում է, |խմբին    |

|  |նունը |րական|վորի   |ցած  |վիճակը  |դակը   |կարգա- |ապա.    |պատկանե- |

|  |      |2.   |հետ    |տարի-|1. ամուս|(5 տարե|վիճակը |1. Պե-  |լիու-    |

|  |      |իգա- |1.գլխա-|ների |նացած   |կանից) |(5 տարե|տական   |թյունը   |

|  |      |կան  |վորը   |թիվը)|2.չամուս|1. ոչ  |կանից) |ոլորտի  |1. 1 խմբի|

|  |      |     |2. ամու|     |նացած   |տառա-  |1. Աշ- |ծառայող |հաշմանդամ|

|  |      |     |սին/   |     |3. այրի |ճանաչ  |խատող  |2. Մաս- |2. 2 խմբի|

|  |      |     |կին    |     |4. ամուս|2. տար-|2. Կեն-|նավոր   |հաշմանդամ|

|  |      |     |3.աղջիկ|     |նալուծ- |րական  |սաթո-  |ոլորտի  |3. 3 խմբի|

|  |      |     |4.տղա  |     |ված     |3. թերի|շակառու|ծառայող |հաշմանդամ|

|  |      |     |5.մայր |     |        |միջնա- |3. ՈՒսա|3. Ինքնա|4.Մանկուց|

|  |      |     |6.հայր |     |        |կարգ   |նող,   |զբաղված,|հաշման-  |

|  |      |     |7.քույր|     |        |4. միջ-|սովորող|ձեռներեց|դամ,     |

|  |      |     |8. եղ- |     |        |նակարգ |4. Տնա-|4. Գոր- |մինչև  16|

|  |      |     |բայր   |     |        |5.միջին|յին    |ծատու   |տարեկան  |

|  |      |     |9. տատ |     |        |մասնա- |տնտե-  |5. Գյու-|5. Միակող|

|  |      |     |10. պապ|     |        |գիտական|սուհի  |ղացիական|մանի,    |

|  |      |     |11.հարս|     |        |6. թերի|5. Չի  |այլ     |երկկող-  |

|  |      |     |12.փեսա|     |        |բարձրա-|աշխա-  |տնտեսու-|մանի     |

|  |      |     |13. թոռ|     |        |գույն, |տում   |թյունում|ծնողա-   |

|  |      |     |14. սկե|     |        |ուսանող|6. Զին-|զբաղված |զուրկ    |

|  |      |     |սուր   |     |        |7. բարձ|ծառայող|6. Սեփա-|երեխա    |

|  |      |     |15.սկես|     |        |րագույն|7. Կիրա|կան     |6.Միայնակ|

|  |      |     |րայր   |     |        |(բակա- |ռելի չէ|գյուղա- |մայր/հայր|

|  |      |     |16. զո-|     |        |լավր   |       |ցիական  |7.Միայնակ|

|  |      |     |քանչ   |     |        |կամ    |       |տնտեսու-|թոշակառու|

|  |      |     |17.աներ|     |        |մագիս- |       |թյունում|8. Փախստա|

|  |      |     |18.այլ |     |        |տրոս)  |       |զբաղված |կան      |

|  |      |     |       |     |        |8. ասպի|       |7. Այլ  |9.Ազգային|

|  |      |     |       |     |        |րանտու-|       |(նշել)  |փոքրամաս-|

|  |      |     |       |     |        |րա     |       |        |նություն,|

|  |      |     |       |     |        |ավարտած|       |        |(նշել)   |

|  |      |     |       |     |        |9. կիրա|       |        |10. Նշված|

|  |      |     |       |     |        |ռելի չէ|       |        |ներից ոչ |

|  |      |     |       |     |        |       |       |        |մեկը     |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|1 |      |     |       |     |        |       |       |        |         |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|2 |      |     |       |     |        |       |       |        |         |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|3 |      |     |       |     |        |       |       |        |         |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|4 |      |     |       |     |        |       |       |        |         |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|5 |      |     |       |     |        |       |       |        |         |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|6 |      |     |       |     |        |       |       |        |         |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|7 |      |     |       |     |        |       |       |        |         |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|8 |      |     |       |     |        |       |       |        |         |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|9 |      |     |       |     |        |       |       |        |         |

|__|______|_____|_______|_____|________|_______|_______|________|_________|

|10|      |     |       |     |        |       |       |        |         |

._________________________________________________________________________.

 

B. ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐ ԵՎ ԾԱԽՍԵՐ

 

B1. Դուք կամ Ձեր ընտանիքի որևէ անդամ ստանում է արդյոք աղքատության ընտանեկան նպաստ:

 

                 1. Այո                2. Ոչ

 

B2. ՈՒրիշ ինչ այլ աջակցություն եք (նպաստ, թոշակ և այլն) Դուք կամ Ձեր ընտանիքի անդամները ստանում պետությունից:

 

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՑԱՎԱՐ - ԸՆԴՈՒՆԵԼ ՀՆԱՐԱՎՈՐ ԲՈԼՈՐ ՊԱՏԱՍԽԱՆՆԵՐԸ

 

1. Տարիքային կենսաթոշակ (տարիքային, արտոնյալ, մասնակի և երկարամյա ծառայության կենսաթոշակները)

2. Մինչև երկու տարեկան երեխայի խնամքի նպաստ

3. Երեխայի ծննդյան նպաստ

4. Աղքատության ընտանեկան նպաստ

5. Միանվագ նպաստ,

6. Հաշմանդամության թոշակ

7. Կերակրողին կորցնելու դեպքում թոշակ

8. Գործազրկության նպաստ

9. Այլ (նշել)

 

B3. Թվարկեք, խնդրեմ, Ձեր տնային տնտեսության ստացած բոլոր կանխիկ` ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԵՎ ՈՉ ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍԱԿԱՆ եկամուտները 2009 թ.-ին` ըստ տեսակի:

 

._____________________________________________________________________.

|Եկամուտի տեսակը                                              |B10._1.|

|                                                             |Գումարը|

|                                                             |տարեկան|

|                                                             |(դրամ) |

|_____________________________________________________________|_______|

|1. Գյուղատնտեսական մթերքների վաճառքից և  վերարտադրությունից  |       |

|ստացած եկամուտներ                                            |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|2. Անասնապահական մթերքների վաճառքից և  վերարտադրությունից    |       |

|ստացած եկամուտներ                                            |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|3. Վարձու աշխատանք, ներառյալ բնամթերքով վարձատրություն       |       |

|(բոլոր ընտանիքի անդամներին)                                  |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|4. Գործարարությունից/բիզնեսից ստացված եկամուտ (գործատու,     |       |

|ընտանիքով ձեռներեցություն)                                   |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|5. Ինքնազբաղվածություն, այդ թվում վարսավիրություն,           |       |

|կոշկակարություն, ուղևորների  և  բեռների փոխադրություն,       |       |

|մեխանիզատորական ծառայություններ և  այլն                      |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|6. Կենսաթոշակ (առկա բոլոր կենսաթոշակները)                    |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|7. Նպաստ երեխայի/ երեխաների համար                            |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|8. Աղքատության ընտանեկան նպաստ                               |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|9. Միանվագ նպաստ, օգնություն                                 |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|10. Կրթաթոշակ                                                |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|11. Հաշմանդամության թոշակ                                    |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|12. Սեփականության վարձով տալուց և  պարտքով տրված գումարներից |       |

|տոկոսներ                                                     |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|13. Ընտանիքի անդամի արտագնա աշխատանք                         |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|14. Դրամական օգնություն ՀՀ-ում և  ՀՀ-ից դուրս ապրող          |       |

|հարազատներից                                                 |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|15. Արժեքավոր իրերի վաճառք (մեքենա, ոսկեղեն, կահույք և  այլն)|       |

|_____________________________________________________________|_______|

|16. Անշարժ գույքի վաճառք (հողատարածք, ամառանոց և  այլն)      |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|17. Վարկերի, ապառիկի պայմանագրեր                             |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|18. Պարտքերի գումարներ (նշել 2009թ.-ին տնային տնտեսության    |       |

|կողմից կուտակած բոլոր պարտավորությունները գումարային տեսքով, |       |

|օրինակ պարտքով վերցրած կանխիկ գումարներ, պարտքով վերցրած     |       |

|ապրանքներ և  ծառայություններ` բացառությամբ վարկերի և         |       |

|ապառիկի պայմանագրերից)                                       |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|19. Խնայողություններից 2009 թ.-ին ծախսված գումարներ          |       |

|_____________________________________________________________|_______|

|20. Այլ                                                      |       |

._____________________________________________________________________.

 

B4. Վերը թվարկված եկամտի աղբյուրներից որոնք եք համարում առաջնայինը Ձեր տնային տնտեսության կենսագործունեության համար, նշեք առավելագույնը երեք եկամտի աղբյուր` ըստ առաջնայնության:

 

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՑԱՎԱՐ. ՑՈՒՅՑ ՏՎԵՔ ՔԱՐՏ 1-Ը ՈՐՏԵՂ ԹՎԱՐԿՎԱԾ ԵՆ ԵԿԱՄՏԻ ԲՈԼՈՐ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐԸ: ՆՇԵՔ ԱՌԱՋՆԱՅԻՆԸ ՀԱՄԱՐՎՈՂ ԵԿԱՄՏԻ ԱՂԲՅՈՒՐԻ ԿՈԴԸ ՔԱՐՏՈՒՄ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎԱԾ ԿՈԴԵՐԻ ՀԱՄԱՁԱՅՆ:

 

.____________________________________________________.

|1.             |2.               |3.                |

.____________________________________________________.

 

B5. Միջինում որքան են կազմում Ձեր ընթացիկ ծախսերը մեկ ամսվա ընթացքում: ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՑԱՎԱՐ. ՀԱՇՎԵԼ ԲՈԼՈՐ ԾԱԽՍԵՐԸ, ՆԵՐԱՌՅԱԼ ՊԱՐՏՔՈՎ ԳՆՈՒՄՆԵՐԸ:

 

._____________________________________________________________________.

|Ծախսի տեսակը                                                |Գումարի |

|                                                            |չափ/դրամ|

|____________________________________________________________|________|

|1. Սննդի վրա ծախսված գումար                                 |        |

|____________________________________________________________|________|

|2. Ոչ պարենային ապրանքների վրա ծախսված գումար               |        |

|____________________________________________________________|________|

|3. Վարձավճարներ (կոմունալ վճարներ, ոռոգման ջրի վարձ, բջջային|        |

|հեռախոսակապ և  այլն)                                        |        |

|____________________________________________________________|________|

|4. Հարկեր (հողի հարկ, գույքահարկ և  այլն)                   |        |

|____________________________________________________________|________|

|5. ՈՒսման վարձավճարներ, ուսման հետ կապված այլ ծախսեր        |        |

|____________________________________________________________|________|

|6. Գյուղատնտեսության և  անասնապահության վրա ծախսվող         |        |

|գումարներ                                                   |        |

|____________________________________________________________|________|

|7. Այլ ծառայությունների վրա ծախսված գումար                  |        |

|____________________________________________________________|________|

|Ընդհանուր ծախսեր                                            |        |

._____________________________________________________________________.

 

B6. Թվարկեք, խնդրեմ, 2009 թվականի ընթացքում կատարված խոշոր

գնումները/ծախսերը:

 

._____________________________________________________________________.

|Ծախսի տեսակը                                                |Գումարի |

|                                                            |չափ/դրամ|

|____________________________________________________________|________|

|6. Կահույք, կենցաղային տեխնիկա, ավտոմեքենա, թանկարժեք իրեր  |        |

|____________________________________________________________|________|

|7. Անշարժ գույք                                             |        |

|____________________________________________________________|________|

|8. Վերանորոգում                                             |        |

|____________________________________________________________|________|

|9. Վարկի, պարտքի մարում                                     |        |

|____________________________________________________________|________|

|10. Վարկերի տոկոսների մարման հետ կապված ծախսեր              |        |

|____________________________________________________________|________|

|Այլ (նշել)                                                  |        |

|____________________________________________________________|________|

|Ընդհանուր ծախսեր                                            |        |

._____________________________________________________________________.

 

C. ԳՅՈՒՂԱՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ

 

C1. Նշեք խնդրեմ Ձեր տնտեսության կողմից օգտագործվող գյուղատնտեսական

հողային ռեսուրսները:

 

._____________________________________________________________________.

|               |1. Սեփականա-|2. Վարձա-|3. Ընդհա-|4. Որ %-ն է մշակվել,|

|               |շնորհված    |կալված   |նուրը    |օգտագործվել 2009 թ. |

|               |            |         |         |____________________|

|               |            |         |         |քառակուսի մետր|  %  |

|_______________|____________|_________|_________|______________|_____|

|1 Տնամերձ (6), |            |         |         |              |     |

|քառ.մետր       |            |         |         |              |     |

|_______________|____________|_________|_________|______________|_____|

|2 Վարելահող,   |            |         |         |              |     |

|քառ. մետր      |            |         |         |              |     |

|_______________|____________|_________|_________|______________|_____|

|3 Խաղողի այգի, |            |         |         |              |     |

|քառ. մետր      |            |         |         |              |     |

|_______________|____________|_________|_________|______________|_____|

|4 Պտղատու այգի,|            |         |         |              |     |

|քառ. մետր      |            |         |         |              |     |

|_______________|____________|_________|_________|______________|_____|

|5 Խոտհարք,     |            |         |         |              |     |

|քառ. մետր      |            |         |         |              |     |

|_______________|____________|_________|_________|______________|_____|

|6 Արոտավայր,   |            |         |         |              |     |

|քառ. մետր      |            |         |         |              |     |

|_______________|____________|_________|_________|______________|_____|

|7 Այլ (նշել)   |            |         |         |              |     |

|_______________|____________|_________|_________|______________|_____|

|8 Ընդամենը     |            |         |         |              |     |

._____________________________________________________________________.

 

______________________________

6) Տնամերձի չափը գրանցել` հանելով շինության/տան տարածքը: Մի քանի տնամերձեր ունենալու դեպքում գումարել բոլոր տնամերձերի մակերեսները:

 

ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ ՀՈՂԱՏԱՐԱԾՔ

 

    ԼՈՏ                                  N _______________

    ԿԱԴԱՍՏՐԱՅԻՆ ԿՈԴ                      N _______________

 

Հողի կարգավիճակը

 

1. Սեփական 2. Վարձակալված 3. Համայնքային 4. Այլ (նշել) ___________

 

Հողօգտագործողի անձնական տվյալները: Վարձակալության և ինքնակամ օգտագործման դեպքում նշել նաև հողի սեփականատիրոջ (երի) տվյալները:

 

.___________________________________________________________.

|Անուն, ազգանուն                                  | Հասցե   |

|_________________________________________________|_________|

|Հողի սեփականատիրոջ/երի անունը, ազգանունը         |         |

|_________________________________________________|_________|

|1.                                               |         |

|_________________________________________________|_________|

|2.                                               |         |

|_________________________________________________|_________|

|3.                                               |         |

|_________________________________________________|_________|

|Հողի վարձակալի/ների անունը, ազգանունը            |         |

|_________________________________________________|_________|

|1.                                               |         |

|_________________________________________________|_________|

|2.                                               |         |

|_________________________________________________|_________|

|3.                                               |         |

|_________________________________________________|_________|

|Հողն ինքնակամ օգտագործողի/ների անունը, ազգանունը |         |

|_________________________________________________|_________|

|1.                                               |         |

|_________________________________________________|_________|

|2.                                               |         |

|_________________________________________________|_________|

|3.                                               |         |

.___________________________________________________________.

 

Վարձակալում կամ ինքնակամ օգտագործում

 

._____________________________________________________________________.

|1. Հողօգտագործման |2.       |3. Տա-|4. Վար- |5. Վար-|6. Օգտա-|7.Հարկի|

|տեսակը, Նշել      |Ժամկետը  |րածքի |ձակալողի|ձատու  |գործման |և      |

|                  |(...թ. - |չափը  |կամ     |       |նպատակը |վարձի  |

|                  |...թ.)   |      |օգտագոր-|       |        |չափը*  |

|                  |         |      |ծողի    |       |        |       |

|                  |         |      |անունը  |       |        |       |

|__________________|_________|______|________|_______|________|_______|

|Վարձակալության    |         |      |        |       |        |       |

|գրավոր պայմանագիր |         |      |        |       |        |       |

|__________________|_________|______|________|_______|________|_______|

|Անշարժ գույքի     |         |      |        |       |        |       |

|վարձակալության    |         |      |        |       |        |       |

|իրավունքի գրանցման|         |      |        |       |        |       |

|վկայականի համար   |         |      |        |       |        |       |

|__________________|_________|______|________|_______|________|_______|

|Գրավոր պայմանագիր |         |      |        |       |        |       |

|առանց նոտարի      |         |      |        |       |        |       |

|վավերացման        |         |      |        |       |        |       |

|__________________|_________|______|________|_______|________|_______|

|Բանավոր պայմանագիր|         |      |        |       |        |       |

|__________________|_________|______|________|_______|________|_______|

|Ինքնակամ          |         |      |        |       |        |       |

|օգտագործում       |         |      |        |       |        |       |

|__________________|_________|______|________|_______|________|_______|

|Այլ               |         |      |        |       |        |       |

._____________________________________________________________________.

 

* ՀՀ դրամով կամ բնամթերքի դեպքում դրամային համարժեքով, տարեկան կտրվածքով

 

4. Ազդեցության ենթակա հողի տեսակը, կարգը, ընդհանուր մակերեսը,

վերցվող մակերեսը:

 

._____________________________________________________________________.

|Հողի տեսակը    |1. Տեսակը  |2. Նշել|3.1.   |4. Ընդ- |5. Օտար-|6. Հող-|

|               |ըստ        |հողի   |Ոռոգվող|հանուր  |վող     |օգտա-  |

|               |կադաստրային|կարգը  |2.     |մակերեսը|մակերեսը|գործման|

|               |վկայականի  |       |Անջրդի |(քմ)    |(քմ)    |ձևը/   |

|               |           |       |       |        |        |նպատակը|

|_______________|___________|_______|_______|________|________|_______|

|1. տնամերձ     |           |       |       |        |        |       |

|_______________|___________|_______|_______|________|________|_______|

|2. վարելահող   |           |       |       |        |        |       |

|_______________|___________|_______|_______|________|________|_______|

|3. խաղողի այգի |           |       |       |        |        |       |

|_______________|___________|_______|_______|________|________|_______|

|4. պտղատու այգի|           |       |       |        |        |       |

|_______________|___________|_______|_______|________|________|_______|

|5. խոտհարք     |           |       |       |        |        |       |

|_______________|___________|_______|_______|________|________|_______|

|6. արոտավայր   |           |       |       |        |        |       |

|_______________|___________|_______|_______|________|________|_______|

|7. արտադրական  |           |       |       |        |        |       |

|_______________|___________|_______|_______|________|________|_______|

|8. այլ (նշել)  |           |       |       |        |        |       |

._____________________________________________________________________.

 

5. Ցանկանում է, որպեսզի օտարվի գույքն ամբողջությամբ, թե միայն այն հատվածը, որը ենթակա է ազդեցության:

 

.____________________________________________________________.

|1. Ամբողջությամբ   |2. Միայն ազդեցության  |3. Դժվարանում է  |

|                   |ենթակա հատվածը        |պատասխանել       |

.____________________________________________________________.

 

6. Օտարվող հողատարածքից ստացվող բերքի տեսակը և քանակը.

 

._____________________________________________________________________.

|1. Մշակաբույսի     |2. Ամբողջ   |3. Օտարվող  |4. 1 քմ-ից|5. Գինը/մեկ |

|տեսակը             |հողատարածքի |հատվածի վրա |ստացված   |կգ-ի համար  |

|                   |վրա աճեցվող |աճեցվող     |բերքը (կգ)|            |

|                   |մակերեսը, քմ|մակերեսը, քմ|          |            |

|___________________|____________|____________|__________|____________|

| 1 |               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 2 |               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 3 |               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 4 |               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 5 |               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 6 |               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 7 |               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 8 |               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 9 |               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 10|               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 11|               |            |            |          |            |

|___|_______________|____________|____________|__________|____________|

| 12|               |            |            |          |            |

._____________________________________________________________________.

 

Բերքատու ծառերի տեսակը, քանակը և տարիքը ընդհանուր և օտարվող

հողատարածքի վրա:

 

._____________________________________________________________________.

|Ծառատեսակը   |1. Ընդհանուր հողատարածք    | 2. Օտարվող հողատարածք     |

|             |___________________________|___________________________|

|             |1.1 Նորա|1.2 Բերքա- |1.3 Ոչ|2.1 Նորա|2.2 Բերքա- |2.3 Ոչ|

|             |տունկ   |տու        |բերքա-|տունկ   |տու        |բերքա-|

|             |(նշել   |           |տու   |(նշել   |           |տու   |

|             |տարիների|           |      |տարիների|           |      |

|             |թիվը)   |           |      |թիվը)   |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|1. Խնձոր     |        |           |      |        |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|2. Տանձ      |        |           |      |        |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|3. Ծիրան     |        |           |      |        |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|4. Դեղձ      |        |           |      |        |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|5. Ընկույզ   |        |           |      |        |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|6. Բալ       |        |           |      |        |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|7. Սալոր     |        |           |      |        |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|8. Այլ (նշել)|        |           |      |        |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|9. Այլ (նշել)|        |           |      |        |           |      |

|_____________|________|___________|______|________|___________|______|

|10 Այլ (նշել)|        |           |      |        |           |      |

._____________________________________________________________________.

 

Խաղողի շարքերի քանակը և տարիքը ընդհանուր և օտարվող

հողատարածքում:

 

._____________________________________________________________________.

|1. Ընդ-|2. Ընդհանուր շարքերի          |3. Օտարվող հատվածում շարքերի  |

|հանուր |երկարությունը գծ/մ            |երկարությունը                 |

|շարքերի|______________________________|______________________________|

|քանակը |2.1 Նորա-|2.2 Բերքատու|2.3 Ոչ |2.4 Նորա-|2.5 Բերքատու|2.6 Ոչ |

|(հատ)  |տունկ    |            |բերքա- |տունկ    |            |բերքա- |

|       |(նշել    |            |տու    |(նշել    |            |տու    |

|       |տարիների |            |       |տարիների |            |       |

|       |թիվը)    |            |       |թիվը)    |            |       |

|_______|_________|____________|_______|_________|____________|_______|

|       |         |            |       |         |            |       |

._____________________________________________________________________.

 

Ոչ բերքատու ծառերի տեսակը, քանակը և տարիքը ընդհանուր և օտարվող

հողատարածքում:

 

._____________________________________________________________________.

|Ծառատեսակը  |  1. Ընդհանուր հողատարածք  |  2. Օտարվող հողատարածք     |

|            |___________________________|____________________________|

|            |1.1 Նորա-|1.2 Բերքա-|1.3 Ոչ|2.1 Նորա-|2.2 Բերքա-|2.3 Ոչ |

|            |տունկ    |տու       |բերքա-|տունկ    |տու       |բերքա- |

|            |(նշել    |          |տու   |(նշել    |          |տու    |

|            |տարիների |          |      |տարիների |          |       |

|            |թիվը)    |          |      |թիվը)    |          |       |

|____________|_________|__________|______|_________|__________|_______|

|1. Բարդի    |         |          |      |         |          |       |

|____________|_________|__________|______|_________|__________|_______|

|2. ՈՒռենի   |         |          |      |         |          |       |

|____________|_________|__________|______|_________|__________|_______|

|3. Այլ      |         |          |      |         |          |       |

|(նշել)      |         |          |      |         |          |       |

|____________|_________|__________|______|_________|__________|_______|

|4. Այլ      |         |          |      |         |          |       |

|(նշել)      |         |          |      |         |          |       |

._____________________________________________________________________.

 

Տեղեկություններ տիրապետողի ընտանիքի կազմի մասին

 

._____________________________________________________________________.

|Հ/հ|1. Ազգա|2. Ծնընդ-|3. Ազգակ|4. Նշված |5. Գույ-|6. Անձնա- |7. Սոցիա|

|   |նուն,  |յան թիվը |ցական   |հասցեում |քի      |գրի/      |լական   |

|   |անուն  |         |կապը    |հաշվառման|նկատմամբ|ծննդյան   |քարտի   |

|   |       |         |        |թվագիրը  |իրավուն-|վկայականի |համարը  |

|   |       |         |        |         |քը      |տվյալները |        |

|   |       |         |        |         |        |(համար,   |        |

|   |       |         |        |         |        |ում կողմից|        |

|   |       |         |        |         |        |է տրված,  |        |

|   |       |         |        |         |        |երբ)      |        |

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

|___|_______|_________|________|_________|________|__________|________|

._____________________________________________________________________.

 

    Ընտանիքը ստանում է աղքատության ընտանեկան նպաստ              ._____.

._____.

    Ընտանիքի գլխավորը կին է                                     ._____.

._____.

 

ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ՏՎՅԱԼՆԵՐ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________ ______________________________________________________________________

 

ՍԵՓԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՎԿԱՅԱԿԱՆԻ ՀԱՏԱԿԱԳԾԻ ՊԱՏՃԵՆԸ

 

ԿՑՎՈՂ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

 

ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐ

 

Նկարագիրը կազմեցին` _______________________ _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

 

Գույքի սեփականատեր (վարձկալ) օգտագործող`

 

_____________________  _______________________ ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

_____________________   _______________________  ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

_____________________   _______________________  ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

_____________________   _______________________  ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

 

Ձեռքբերող`

_____________________  _______________________ ____________________

       (պաշտոնը)              (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

 

«___» ___________ 20___ թ.

 

ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

 

ՇԵՆՔԵՐ ԵՎ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

 

Հասցեն`______________________________________________________________

Գույքը տիրապետողը/ները ______________________________________________

_____________________________________________________________________

                            (ազգանուն, անուն)

 

.____________________________________________________________________.

|Հ/հ|Շինության չափը և  իրավունքը |Սեփականությունը հաստատող փաստաթուղթ|

|   |____________________________|                                   |

|   |ընդ. քմ|սեփ.|Վարձ|կարգ չունի|                                   |

|___|_______|____|____|__________|___________________________________|

|   |       |    |    |          |                                   |

|___|_______|____|____|__________|___________________________________|

|   |       |    |    |          |                                   |

.____________________________________________________________________.

 

ՕԲՅԵԿՏԻ ՆԿԱՐԱԳԻՐԸ

 

.__________________________________________________________.

|  |Նպատակային նշանակությունը (հուշարձան հանդիսանալու|     |

|  |մասին նշումով)                                   |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Սեփականության վկայականի համարը և  տրման ամսաթիվը |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Վկայականի տրման հիմքը                            |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Հարկայնությունը, հարկը                           |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Տանիքը                                           |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Հիմնական պատերը                                  |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Միջհարկային ծածկը                                |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Հարկի բարձրությունը (մ)                          |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Շինության հիմքը                                  |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Նկուղ                                            |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Խորդանոց                                         |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Անասնագոմ                                        |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Ավտոտնակ                                         |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Հարդարման նկարագիրը                              |     |

|  |_________________________________________________|_____|

|  |Սանհանգույց                                      |     |

|  |_________________________________________________|_____|

|  |դռներ, պատուհաններ                               |     |

|  |_________________________________________________|_____|

|  |Հատակ                                            |     |

|  |_________________________________________________|_____|

|  |Առաստաղ                                          |     |

|  |_________________________________________________|_____|

|  |տարածքի բարեկարգվածություն                       |     |

|  |_________________________________________________|_____|

|  |Պարիսպ                                           |     |

|  |_________________________________________________|_____|

|  |Այլ (նշել)                                       |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Խմելու ջուր                                      |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Ոռոգման ջուր                                     |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Էլեկտրաէներգիա                                   |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Կոյուղի                                          |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Հեռախոս                                          |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |Լրացուցիչ նշումներ                               |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |                                                 |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |                                                 |     |

|__|_________________________________________________|_____|

|  |                                                 |     |

.__________________________________________________________.

 

ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՏԻՐԱՊԵՏՈՂԻ ԸՆՏԱՆԻՔԻ ԿԱԶՄԻ ՄԱՍԻՆ

 

._____________________________________________________________________.

|Հ/հ|Ազգանուն,|Ծննդյան|Ազգակցա-|Նշված    |Գույքի   |Անձնագրի/  |Սոց.  |

|   |անուն    |թիվը   |կան կապը|հասցեում |նկատմամբ |ծննդյան    |քարտի |

|   |         |       |        |հաշվառման|իրավունքը|վկայականի  |N     |

|   |         |       |        |թվագիրը  |         |տվյալներ   |      |

|   |         |       |        |         |         |(համար, ում|      |

|   |         |       |        |         |         |կողմից է   |      |

|   |         |       |        |         |         |տրված, երբ)|      |

|___|_________|_______|________|_________|_________|___________|______|

|___|_________|_______|________|_________|_________|___________|______|

|___|_________|_______|________|_________|_________|___________|______|

|___|_________|_______|________|_________|_________|___________|______|

|___|_________|_______|________|_________|_________|___________|______|

|___|_________|_______|________|_________|_________|___________|______|

|___|_________|_______|________|_________|_________|___________|______|

._____________________________________________________________________.

 

    Ընտանիքը ստանում է աղքատության ընտանեկան նպաստ              ._____.

._____.

    Ընտանիքի գլխավորը կին է                                     ._____.

._____.

 

ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ՏՎՅԱԼՆԵՐ

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

 

ՍԵՓԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՎԿԱՅԱԿԱՆԻ ՀԱՏԱԿԱԳԾԻ ՊԱՏՃԵՆԸ

 

ԿՑՎՈՂ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

 

ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐ

 

Նկարագիրը կազմեցին` _______________________ _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

 

Գույքի սեփականատեր (վարձակալ) օգտագործող`

 

_____________________  _______________________ ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

_____________________   _______________________  ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

_____________________   _______________________  ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

_____________________   _______________________  ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

 

Ձեռքբերող`

_____________________  _______________________ ____________________

       (պաշտոնը)              (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

 

«___» ___________ 20___ թ.

 

ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

 

ԲԻԶՆԵՍԻ/ԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆ ՆԿԱՐԱԳԻՐԸ

 

1. Ընկերության կազմակերպաիրավական ձևը և կոնտակտները

 

._____________________________________________________________________.

|Կազմակերպության լրիվ անվանումը,       |                              |

|(Ա/Ձ անուն, ազգանուն)                 |                              |

|______________________________________|______________________________|

|Կազմակերպաիրավական ձևը                |ԱՁ                            |

|                                      |ՍՊԸ                           |

|                                      |ՓԲԸ                           |

|                                      |ԲԲԸ                           |

|                                      |Գրանցված չի ՀՀ իրավաբանական   |

|                                      |անձանց պետռեգիստրում          |

|                                      |Այլ _________________________ |

|______________________________________|______________________________|

|Իրավաբանական հասցեն                   |                              |

|______________________________________|______________________________|

|Փաստացի գործունեության հասցեն         |                              |

|______________________________________|______________________________|

|Երբ է հիմնադրվել ընկերությունը        |                              |

|/փաստացի հիմնադրման տարեթիվը          |                              |

|______________________________________|______________________________|

|Գրանցման տարեթիվը                     |                              |

|______________________________________|______________________________|

|Գրանցման վկայականի համարը և  պատճենը  |                              |

|______________________________________|______________________________|

|Հարկային մարմնում հարկ վճարողի        |                              |

|հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ)               |                              |

|______________________________________|______________________________|

|Տնօրեն                                |                              |

|______________________________________|______________________________|

|Կոնտակտներ                            |Հեռ                           |

|                                      |Ֆաքս                          |

|                                      |Էլ. փոստ                      |

._____________________________________________________________________.

 

2. Գործունեության ոլորտը (հիմնական)

 

.__________________________________________________.

|  |Գործունեության ոլորտը           |Մանրամասնեք   |

|  |                                |գործունեության|

|  |                                |տեսակը        |

|__|________________________________|______________|

| 1|Արդյունաբերություն և  նյութական |              |

|  |արտադրության այլ ճյուղեր        |              |

|__|________________________________|______________|

| 2|Շինարարություն                  |              |

|__|________________________________|______________|

| 3|Էներգետիկա                      |              |

|__|________________________________|______________|

| 4|Տրանսպորտ                       |              |

|__|________________________________|______________|

| 5|Կրթություն/գիտություն           |              |

|__|________________________________|______________|

| 6|Առևտուր                         |              |

|__|________________________________|______________|

| 7|Ծառայություններ                 |              |

|__|________________________________|______________|

| 8|Այլ (նշել)                      |              |

.__________________________________________________.

 

3. Ընկերության սեփականատիրոջ/երի ցանկը

 

.__________________________________________________________________.

|Անուն, ազգանուն |Մասնաբաժինը|Անձնագրային|Սոցիալական     |Հաշվառման|

|                |           |տվյալներ   |քարտի տվյալները|հասցեն   |

|________________|___________|___________|_______________|_________|

|________________|___________|___________|_______________|_________|

|________________|___________|___________|_______________|_________|

|________________|___________|___________|_______________|_________|

|________________|___________|___________|_______________|_________|

.__________________________________________________________________.

 

4. Սույն արձանագրությունը կազմելուն նախորդող տարվա համար հարկերի մասին հաշվետվություն արդյոք ներկայացվել է համապատասխան հարկային մարմին:

 

                           1. Այո        2. Ոչ

 

5. Ստորև բերված հարկատեսակներից որոնք են մուծվել սույն արձանագրությունը կազմելուն նախորդող տարվա համար (նշել հնարավոր բոլոր պատասխանները)

 

1. Եկամտահարկ

. որպես հարկային գործակալ վճարած

. որպես անհատ ձեռնարկատեր վճարած

2. Սոցիալական վճարներ

. որպես գործատու վճարած

. որպես անհատ ձեռնարկատեր վճարած

3. Շահութահարկ

. ռեզիդենտի

. ոչ ռեզիդենտի

4. ԱԱՀ

5. Գույքահարկ

6. Բնապահպանական վճարներ

7. Մաքսատուրք

8. Մաքսավճարներ

9. Սույն արձանագրությունը կազմելուն նախորդող տարում ոչ մի հարկ չի մուծվել

10. Այլ (նշել)

6. Կազմակերպությունում զբաղված հիմնական աշխատողների թիվը սույն արձանագրությունը

կազմելուն նախորդող տարում, որոնց համար ձեռներեցը վճարել է սոցիալական վճարներ:

__________________ մարդ

7. Կազմակերպությունում զբաղված աշխատակիցների պաշտոնները և բնակության վայրերը:

 

._____________________________________________________________________.

|Անուն, ազգանուն |  Պաշտոն  |Հաշվառման վայրը (նշել|Աշխատանքի ընդունման|

|                |          |համայնքը, մարզը)     |ամսաթիվը           |

|________________|__________|_____________________|___________________|

|________________|__________|_____________________|___________________|

|________________|__________|_____________________|___________________|

|________________|__________|_____________________|___________________|

|________________|__________|_____________________|___________________|

._____________________________________________________________________.

 

8. Սարքեր, սարքավորումների ցանկը

 

._____________________________________________________________________.

|Անվանումը  |1. Տեսակը`  |2. Սեփական|3. Վարձակալած |4. Չունի|5. Հաշվե-|

|           |1. շարժական |է, կցել   |է, կցել       |ոչ մի   |կշռային  |

|           |2. ոչ       |ձեռքբերման|վարձակալության|հիմնա-  |արժեքը   |

|           |շարժական    |փաստաթղթի |փաստաթղթի     |վորում  |(դրամ)   |

|           |            |պատճենը   |պատճենը       |        |         |

|___________|____________|__________|______________|________|_________|

|___________|____________|__________|______________|________|_________|

|___________|____________|__________|______________|________|_________|

|___________|____________|__________|______________|________|_________|

|___________|____________|__________|______________|________|_________|

|___________|____________|__________|______________|________|_________|

._____________________________________________________________________.

 

ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ՏՎՅԱԼՆԵՐ

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

 

ՍԵՓԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՎԿԱՅԱԿԱՆԻ ՀԱՏԱԿԱԳԾԻ ՊԱՏՃԵՆԸ

 

ԿՑՎՈՂ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

 

ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐ

 

Նկարագիրը կազմեցին` _______________________ _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

                        _______________________  _______________________

                           (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

 

Գույքի սեփականատեր (վարձակալ) օգտագործող`

 

_____________________  _______________________ ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

_____________________   _______________________  ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

_____________________   _______________________  ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

_____________________   _______________________  ____________________

        (կարգավիճակը)          (ազգանուն, անուն)       (ստորագրությունը)

 

Ձեռքբերող`

_____________________  _______________________ ____________________

       (պաշտոնը)              (ազգանուն, անուն)        (ստորագրությունը)

 

«___» ___________ 20___ թ.

 

Հավելված 4: Հողի օտարման և տարաբնակեցման մասին ՀՀ օրենքներն ու կանոնակարգերը

 

Հողի օտարման և տարաբնակեցման մասին Հայաստանի Հանրապետության

օրենքները և կանոնակարգերը

 

1. ՀՀ Սահմանադրություն

Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության (այսուհետ` Սահմանադրություն) 8-րդ հոդվածը սահմանում է, որ սեփականության նկատմամբ իրավունքը (սեփականատիրության իրավունք) ճանաչվում և պաշտպանվում է Հայաստանի Հանրապետությունում: Սահմանադրության 31-րդ հոդվածը սահմանում է, որ սեփականությունը կարող է օտարվել հասարակության և պետության կարիքների համար միայն բացառիկ` գերակա հանրային շահի դեպքում` օրենքով սահմանված ընթացակարգի և համապատասխան փոխհատուցման հիման վրա:

 

2. ՀՀ քաղաքացիական և հողային օրենսգրքերը

Հողի օտարման և փոխհատուցման ընդհանուր բնույթի հարցեր քննարկված են նաև ՀՀ հողային օրենսգրքի 102, 104, ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 218 հոդվածներում: Նույն օրենսգրքերի այլ հոդվածներ վերաբերում են անձի սեփականությունից սահմանափակ օգտվելու իրավունքին:

3. Քաղաքացիական օրենսգրքի 210-217-րդ հոդվածները (ինչպես նաև հողային օրենսգրքի 50-րդ հոդվածը) սահմանում են, որ հողամասի սեփականատերերը/օգտագործողները կարող են իրենց հարևան հողամասի սեփականատիրոջից և/կամ մեկ այլ հողամասի սեփականատերերից պահանջել իրենց շնորհել հողակտորների սահմանափակ օգտագործման իրավունք (սերվիտուտ): Սերվիտուտ կարող է սահմանվել. հարևան հողամասով անցնելու և մեքենա վարելու համար, էլեկտրահաղորդման գծերի, հաղորդակցման և խողովակաշարերի տեղադրման և շահագործման, ջրամատակարարման և մելիորացիայի նպատակներով: ՀՀ Քաղաքացիական օրենսգրքի 211 և 212 հոդվածները սահմանում են կամավոր կամ հարկադիր սերվիտուտները: Կամավոր սերվիտուտը սահմանվում է սերվիտուտ պահանջող անձի և հարևան կամ այլ հողամասի սեփականատիրոջ` նոտարական կարգով վավերացված գրավոր համաձայնությամբ: Կամավոր սերվիտուտ սահմանելու մասին պայմանագրում պետք է նշվեն սերվիտուտի գործողության ժամկետը և պայմանները: Պայմանագրին կցվում է սերվիտուտով ծանրաբեռնված անշարժ գույքի հատակագիծը` սերվիտուտի տեղակայման նշումով: Հարկադիր սերվիտուտը սահմանվում է դատարանով` սերվիտուտ պահանջող անձի հայցով` եթե կամավոր սերվիտուտի վերաբերյալ համաձայնություն չի ձեռք բերվում կողմերի միջև: Քաղաքացիական օրենսգրքի 212 հոդվածը սահմանում է, որ հանրային կարիքներին ծառայող խողովակաշարերի, ճարտարագիտական ենթակառուցվածքների շահագործման և պահպանման համար անկախ սեփականության իրավունքի սուբյեկտից սահմանվում է հարկադիր, անհատույց սերվիտուտ, եթե կամավոր սերվիտուտի վերաբերյալ համաձայնություն ձեռք չի բերվում: Նույն հոդվածը սահմանում է, որ Հասարակական կարիքների համար հարկադիր սերվիտուտ կարող է սահմանվել նաև օրենքով:

4. Քաղաքացիական օրենսգրքի 213 հոդվածը սահմանում է, որ Սերվիտուտը ենթակա է պետական գրանցման` գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին օրենքով սահմանված կարգով:

5. Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին օրենքի 37 հոդվածը սահմանում է, որ Անշարժ գույքի միավորի սեփականատերը կարող է սերվիտուտի իրավունք տրամադրել գրավոր կնքված պայմանագրի համաձայն, որին կցվում է նաև անշարժ գույքի միավորի հատակագիծը` համապատասխան նշումներով:

6. ՀՀ հողային օրենսգրքի 18 հոդվածը սահմանում է, որ Կոմունալ օբյեկտների հողեր են համարվում կոմունալ օբյեկտների, ջրամատակարարման, ջրահեռացման, կոյուղագծերի, օրվա կարգավորիչ ջրամբարների, մաքրման կայանների, պոմպակայանների, աղբավայրերի և այլ օբյեկտների կառուցման ու սպասարկման համար տրամադրված հողամասերը:

 

Հողամասի կառուցապատման իրավունքը

 

7. ՀՀ հողային օրենսգրքի Հոդված 48. Սահմանում է, որ այլ անձի պատկանող հողամասում անձը կարող է պայմանագրով ձեռք բերել կառուցապատման իրավունք` քաղաքաշինական նորմերի ու կանոնների, ինչպես նաև հողամասի նշանակության վերաբերյալ պահանջների պահպանմամբ` սահմանված կարգով կառուցել շենքեր և շինություններ, դրանք վերակառուցել կամ քանդել և կառուցապատման ժամկետի ընթացքում տիրապետել և օգտագործել այդ գույքը:

. Կառուցապատման իրավունքը տրամադրվում է պայմանագրով սահմանված ժամկետով և չի կարող գերազանցել 99 տարին, եթե օրենքով ավելի կարճ ժամկետ նախատեսված չէ:

. Կառուցապատման իրավունքը ենթակա է պետական գրանցման` գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին օրենքով սահմանված կարգով:

. Պետական կամ համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողերի կառուցապատման իրավունքի տարեկան վարձավճարի չափը չի կարող պակաս լինել հողի հարկի տարեկան դրույքաչափից:

 

8. Հոդված 73. Սահմանում է հողամասի կառուցապատումը, ըստ որի

. Պետության և համայնքների հողերից սեփականության, օգտագործման իրավունքով հողամասեր ստացած կամ դրանք անշարժ գույքի հետ կապված գործարքների արդյունքում ձեռք բերած քաղաքացիներն ու իրավաբանական անձինք քաղաքաշինական, բնակարանային, բնության և մշակութային հուշարձանների, պատմական միջավայրի պահպանման ու այլ օրենսդրությանը համապատասխան իրավունք ունեն իրականացնել շինարարություն կամ քանդել և վերակառուցել իրենց ձեռք բերած շենքերը, շինությունները` հողամասերի օգտագործման սահմանափակումների պարտավորությունները կատարելու պայմանով:

. Շինարարությունն սկսվում է դրա նախագիծը սահմանված կարգով համաձայնեցնելուց ու հաստատվելուց և պետական կառավարման կամ տեղական ինքնակառավարման մարմնից շինարարության համար թույլտվություն ստանալուց հետո:

9. Հողային օրենսգրքի 76 հոդվածը սահմանում է. Պետության և համայնքների սեփականությանը պատկանող հողամասերի վարձակալության և կառուցապատման իրավունքով տրամադրելու կարգը: Ըստ որի.

. Պետության ու համայնքների սեփականությանը պատկանող հողամասերը վարձակալության և կառուցապատման իրավունքով տրամադրվում են հողերի գոտիավորման և օգտագործման սխեմաներին ու բնակավայրերի գլխավոր հատակագծերին համապատասխան` ժամանակավոր օգտագործման համար:

. Համայնքների վարչական սահմաններում գտնվող պետության և համայնքների սեփականությանը պատկանող հողամասերը վարձակալության կամ կառուցապատման իրավունքով են տրամադրում համայնքների ղեկավարները:

. Համայնքների վարչական սահմաններից դուրս գտնվող պետության սեփականությանը պատկանող հողամասերը վարձակալության կամ կառուցապատման իրավունքով տրամադրում են մարզպետները:

. Պետության և համայնքների սեփականությանը պատկանող հողամասերը վարձակալության կամ կառուցապատման իրավունքով տրամադրվում են մրցույթով:

10. Հողային օրենսգրքի հոդվածներ 77, 78, և 79 սահմանում են վարձակալության կամ կառուցապատման իրավունքով տրամադրման համար մրցույթների անցկացման կարգը:

11. Հոդված 80. Սահմանում է. Մրցույթի վերաբերյալ կազմված արձանագրության հիման վրա համայնքի ղեկավարի կամ մարզպետի կամ վերջիններիս կողմից լիազորված աշխատակազմի պաշտոնատար անձի և մրցույթում հաղթած անձի միջև կնքվում է հողի վարձակալության և (կամ) կառուցապատման իրավունքի պայմանագիր:

Վարձակալության և (կամ) կառուցապատման պայմանագրից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման:

12. Համաձայն «Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին» ՀՀ օրենքի 31-րդ հոդվածի` անշարժ գույքի վարձակալության իրավունքի պետական գրանցումը կատարվում է վարձակալության առարկա հանդիսացող անշարժ գույքի գտնվելու վայրում` անշարժ գույքի պետական ռեգիստրի համապատասխան տարածքային ստորաբաժանումում: Անշարժ գույքի վարձակալության իրավունքի պետական գրանցումից անմիջապես հետո վարձակալին տրվում է անշարժ գույքի վարձակալության իրավունքի գրանցման վկայական

13. ՀՀ կառավարության 2001 թվականի N 30 որոշումը սահմանում է, հողամասերի նկատմամբ սեփականության իրավունք ունեցող անձանց, իսկ հողամասերի օգտագործման (վարձակալության) կամ կառուցապատման պայմանագրով նախատեսված լինելու դեպքում հողամասերի նկատմամբ համապատասխան իրավունքներ ունեցող սուբյեկտների նախաձեռնությամբ հողամասերի նպատակային նշանակությունը փոխելու համար կազմվում են հողերի օգտագործման ժամանակավոր սխեմաներ: Նույն որոշման մեջ տրվում է նաև հողերի օգտագործման ժամանակավոր սխեմաներ կազմելու կարգը:

14. «Հասարակության և պետության կարիքների համար սեփականության օտարման մասին» ՀՀ օրենքը

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ կամավոր ներդրման սկզբունքը լիովին չի լուծում տարաբնակեցման խնդիրները (հողի կառուցապատման իրավունքի պայմանագիրը կարող է չստորագրվել, եթե սեփականատերը չհամաձայնվի), ապա այդ դեպքում որպես գլխավոր օրենսդրական լուծում պետք է կիրառվի «Հասարակության և պետության կարիքների համար սեփականության օտարման մասին» օրենքը:

15. Սույն օրենքը սահմանում է այն դեպքերը, երբ պահանջվում է իրականացնել գույքի օտարում և այն ընթացակարգը ըստ որի պետք է կատարվի կամ իրականացվի գույքի օտարումը:

16. Օրենքի 3-րդ հոդվածը բացառիկ` հանրային գերակա շահը սահմանում է որպես օտարման սահմանադրական հիմքը, ինչպես նաև տրամադրում է գործընթացի հետևյալ պահանջները. (ա) օտարումն իրականացվում է օրենքով սահմանված ընթացակարգի համաձայն և (բ) օտարվող սեփականության դիմաց վճարվում է նախնական համարժեք փոխհատուցում:

17. Օրենքի 4-րդ հոդվածը սահմանում է այն սկզբունքները/պայմանները, որոնց համաձայն պետք է որոշվի բացառիկ` գերակա հանրային շահը: Այսպիսով, օրենքը սահմանում է հետևյալը. (ա) հանրային շահը պետք է գերակա լինի օտարվող սեփականատիրոջ շահերից, (բ) հանրային շահի արդյունավետ իրականացումը հնարավոր չի լինի ապահովել առանց այդ սեփականության օտարման, (գ) սեփականության օտարումը չպետք է չհիմնավորված վնաս պատճառի սեփականատիրոջը, (դ) հանրային շահը գերակա պետք է ճանաչվի Կառավարության որոշմամբ, (ե) բացառիկ հանրային շահի առկայության փաստը կարող է վիճարկվել դատական կարգով:

18. Օրենքը նաև կարգավորում է օտարվող սեփականության չափը/սահմանները որոշելու հետ առնչվող խնդիրները: Մասնավորապես, օրենքի 5-րդ հոդվածը սահմանում է, որ հողամասի օտարման դեպքում դրա հետ օտարման են ենթակա նաև նրա վրա գտնվող անշարժ գույքի բոլոր բաղադրիչները (շինություններ և այլ ունեցվածք), ինչպես նաև հողամասում արված բոլոր բարելավումները: Շինության/շենքի օտարման դեպքում, դրա հետ նաև օտարման են ենթակա սեփականության օգտագործման համար անհրաժեշտ հողամասերը: Եթե օտարվում է սեփականության մի մասը, ապա սեփականության չօտարված մաս(եր)ը պետք է նույնպես օտարվեն սեփականատիրոջ պահանջով: Նման պահանջը պետք է ներկայացվի բացառիկ` գերակա հանրային շահի ճանաչման մասին կառավարության որոշման ուժի մեջ մտնելուց հետո` երկու ամսվա ընթացքում:

19. Բացի դրանից, օրենքը սահմանում է, որ պետությունը, համայնքը և/կամ կազմակերպությունը կարող են հանդես գալ որպես հասարակության և պետության կարիքների համար օտարվող սեփականության ձեռքբերողներ:

20. Օրենքի 7-րդ հոդվածը սահմանում է, որ սահմանափակումները, որոնք առաջ են գալիս բացառիկ` գերակա հանրային շահի ճանաչման մասին կառավարության որոշման արդյունքում, ենթակա են գրանցման օրենքով սահմանված ընթացակարգի համաձայն` կառավարության որոշումն ուժի մեջ մտնելուց հետո` 15-օրյա ժամկետում: Կառավարության որոշման ուժի մեջ մտնելուց հետո` 7-օրյա ժամկետում, այդ որոշումն ուղարկվում է օտարվող սեփականության սեփականատերերին և այդ սեփականության նկատմամբ պետական գրանցում ունեցող գույքային իրավունքներ ունեցող այլ անձանց: Կառավարության որոշումն ենթակա է պարտադիր հրապարակման «Հայաստանի Հանրապետության պաշտոնական տեղեկագրում» և ոչ պակաս, քան 3000 օրինակ տպաքանակ ունեցող զանգվածային լրատվության միջոցում: Այն կարող է բողոքարկվել դատարանում` ուժի մեջ մտնելու օրվանից հետո` մեկամսյա ժամկետում:

21. Նույն հոդվածը նաև սահմանում է, որ Կառավարության որոշումն ուժի մեջ մտնելուց հետո կառավարության լիազոր մարմնի կողմից կազմվում է օտարման ենթակա սեփականության նկարագրության արձանագրությունը (հաշվառում), և սեփականատերը և օտարման ենթակա սեփականության նկատմամբ գույքային իրավունքներ ունեցող անձինք իրավունք ունեն մասնակցելու այդ գործընթացում: Հաշվառման/արձանագրության մեկ օրինակն ուղարկվում է սեփականատիրոջը և սեփականության նկատմամբ գույքային իրավունքներ ունեցող անձանց` այն ավարտվելուց հետո` 3-օրյա ժամկետում: Հաշվառումն/արձանագրությունը կարող է բողոքարկվել լիազորված մարմնում կամ դատարանում այն ստանալուց հետո` 10-օրյա ժամկետում:

22. Օրենքի 10-րդ հոդվածը սահմանում է, որ սեփականությունը ձեռքբերողը/գնորդը պարտավոր է մինչև կառավարության կողմից սահմանված բացառիկ` գերակա հանրային շահ հանդիսացող սեփականության օտարման գործընթացը սկսելու վերջնաժամկետը, սեփականատերերին և սեփականության նկատմամբ գույքային իրավունքներ ունեցող այլ անձանց ուղարկել սեփականության օտարման պայմանագրի նախագիծը: Օտարվող սեփականության սեփականատերերը պարտավոր են պայմանագրի նախագիծը ստանալուց հետո` երկշաբաթյա ժամկետում, ձեռքբերողին/գնորդին իրազեկել այն գույքային սեփականություն ունեցող անձանց մասին, որոնք չեն գրանցել իրենց իրավունքները կամ ենթակա չեն եղել պետական գրանցման: Եթե օտարվող սեփականության սեփականատերը չի տեղեկացնում ձեռքբերողին վերոնշյալ անձանց մասին, ապա ինքն է պատասխանատվություն կրում առանց այդ գույքային իրավունքներ ունեցողների մասնակցության սեփականության օտարման հետևանքով նրանց պատճառած վնասների/կորուստների համար:

23. Օրենքի 11-րդ հոդվածը սահմանում է, որ օտարվող սեփականության դիմաց սեփականատիրոջը պետք է համարժեք փոխհատուցում տրվի, և սույն օրենքի շրջանակներում համարժեք փոխհատուցում է համարվում օտարվող սեփականության/գույքի շուկայական արժեքը 15 տոկոսով գերազանցող գումարը: Անշարժ գույքի և/կամ սեփականության նկատմամբ իրավունքների շուկայական արժեքը սահմանվում է «Անշարժ գույքի գնահատման գործունեության մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված ընթացակարգի համաձայն:

24. Օրենքը նաև սահմանում է, որ օտարման ենթակա սեփականության նկատմամբ գույքային իրավունքներ ունեցող անձանց փոխհատուցում է տրամադրվում` օտարվող սեփականության դիմաց տրվող փոխհատուցման գումարից: Իսկ օրենքի 12-րդ հոդվածի համաձայն` եթե օտարման պայմանագրի նախագիծն օտարվող սեփականության սեփականատիրոջը և սեփականության նկատմամբ գույքային իրավունքներ ունեց անձանց ուղարկելուց հետո` երեք ամսվա ընթացքում, օտարման պայմանագիր չի կնքվում վերջիններիս և ձեռքբերողի միջև, ապա ձեռքբերողը պարտավոր է փոխհատուցման ենթակա գումարը պահ հանձնել նոտարի կամ դատարանի դեպոզիտ հաշվին: Փոխհատուցման չափը որոշվում է այն դեպոզիտ հաշվին հանձնելուց ոչ ավել, քան մեկ շաբաթ առաջվա դրությամբ: Եթե օտարվող սեփականության սեփականատերերը և/կամ սեփականության նկատմամբ գույքային իրավունք ունեցող անձինք ստանում են դեպոզիտ հանձնված գումարը մինչև սեփականության օտարման մասին դատարանի վճիռն, ապա օտարման մասին պայմանագիրը համարվում է կնքված:

25. Օրենքի 13-րդ հոդվածով սահմանվում է, որ եթե ձեռքբերողի կողմից փոխհատուցման գումարը դեպոզիտ հանձնելուց հետո` 7 օրվա ընթացքում օտարման պայմանագիրը չի կնքվում, ապա ձեռքբերողը պարտավոր է մեկամսյա ընթացքում դատարան դիմել: Այս դեպքում, դատարանի քննարկման առարկա կարող է դառնալ միայն փոխհատուցման չափի հարցը: Սեփականության օտարման համար հիմք է հանդիսանում փոխհատուցման չափի մասին դատարանի վճիռը:

26. Օրենքը նաև սահմանում է բացառիկ` գերակա հանրային շահ ճանաչելու մասին կառավարության որոշման անվավեր ճանաչելու հիմքերը: Մասնավորապես, 16-րդ հոդվածը սահմանում է, որ եթե ձեռքբերողը` օրենքով սահմանված ժամանակահատվածում, օտարվող սեփականության սեփականատիրոջը և/կամ գույքային իրավունքներ ունեցող անձանց չի ուղարկում օտարման պայմանագրի նախագիծը կամ նոտարի կամ դատարանի դեպոզիտ հաշվին չի հանձնում փոխհատուցման գումարը, կամ չի դիմում դատարան օրենքով սահմանված կարգով, ապա համարվում է, որ ձեռքբերողը հրաժարվում է սեփականության ձեռք բերման իրավունքից, և այդ սեփականության մասով բացառիկ` գերակա հանրային շահ ճանաչելու բոլոր փաստաթղթերը համարվում են անվավեր: Նշված որոշումը կարող է դատարանի կողմից ճանաչվել անվավեր, եթե ձեռքբերողը չի սկսում սեփականության օտարման համար հիմք հանդիսացող գործունեությունը որոշումը ընդունելուց հետո` 2 տարվա ընթացքում:

27. Տարաբնակեցման ծրագրին առնչվող մյուս հարցերը կապված են դատարան դիմելու ընթացակարգերի հետ, եթե ԱԵԱ-երը որոշում են դատարանի միջոցով լուծել վերաբնակեցման գործընթացում ծագող վեճերը: Այս կապակցությամբ հարկ է նշել, որ օրենքն ունի «Գործողությունների սահմանափակում»-ը սահմանող մի քանի հիմնադրույթներ, օրինակ` դատարանում որոշ խնդիրների բողոքարկման կամ վիճարկելու ժամանակահատվածը և այլն: Այսպիսով, օրենքը սահմանում է, որ բացառիկ` գերակա հանրային շահ ճանաչելու մասին կառավարության որոշումը կարող է բողոքարկվել դատարանում այն ընդունելուց հետո` մեկ ամսվա ընթացքում, իսկ նախնական ուսումնասիրություն անցկացնելու մասին կառավարության որոշումը` այն ընդունելուց հետո` երկու ամսվա ընթացքում:

28. Այս որոշումները պետք է բողոքարկվեն Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատարանում` Վարչական դատավարության օրենսգրքի պահանջների համաձայն: Օրենսգրքի 3-րդ հոդվածի համաձայն, յուրաքանչյուր ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ իրավունք ունի դիմելու վարչական դատարան, եթե պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների կամ դրանց պաշտոնատար անձանց գործողություններով և/կամ անգործությամբ և վարչական ակտերով խախտվել են կամ կարող են խախտվել նրա` Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ, միջազգային պայմանագրերով, օրենքներով և այլ իրավական ակտերով ամրագրված իրավունքները և ազատությունները: Միևնույն ժամանակ հարկ է նշել, որ օրենսգիրքը չի սահմանում Վարչական դատարանում գործերի քննության ժամկետները: 81-րդ հոդվածը սահմանում է, որ դատական քննությունը, որպես կանոն, պետք է ավարտվի մեկ դատական նիստով, առանց հետաձգումների: Գործի դատաքննության նախապատրաստվելը և բուն դատաքննությունը պետք է իրականացվեն ողջամիտ ժամկետներում: Բացի վերոնշյալից, Վարչական դատավարության օրենսգիրքը սահմանում է պարզեցված/արագացված դատաքննության որոշ դեպքեր, որոնց թվում մեր դեպքին առավել կիրառելիները հետևյալն են` (ա) երբ ներկայացված հայցն ակնհայտորեն հիմնավորված է, կամ (բ) երբ ներկայացված հայցն ակնհայտորեն անհիմն է: Վարչական դատարանի դատական ակտը/որոշումն ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից:

29. Իրավիճակը փոքր-ինչ այլ է, երբ օրենքի 13-րդ հոդվածով սահմանվող դեպքերը վիճարկվում են դատական կարգով (դատարանի միջոցով օտարման պայմանագրի կնքում): Այս դեպքերը քննվում են Ընդհանուր իրավասության դատարանում, եթե վիճարկվող փոխհատուցման գումարը 5 մլն. դրամը չի գերազանցում, և Քաղաքացիական դատարանում, եթե այն հավասար կամ գերազանցում է 5 մլն. դրամը: Դատական քննությունն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի պահանջների համաձայն: Ինչպես նախորդ դեպքում, Քաղաքացիական դատավարության օրենսգիրքը նույնպես որևէ խիստ Ժամկետներ չի սահմանում դեպքերի դատաքննության համար, և սահմանում է, որ գործը պետք է քննվի/լսվի դատարանում համապատասխան ժամկետում (111-րդ հոդված): Այս դեպքում, դատարանը կարող է կիրառել լսման արագացված ժամկետներ: Քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 125-րդ հոդվածը սահմանում է, որ դատարանը իրավունք ունի արագացված դատաքննություն կիրառել, եթե` (ա) գործի էությունից բխում է դրա անհապաղ քննության անհրաժեշտությունը, (բ) հայցն ակնհայտ հիմնավոր է, (գ) հայցն ակնհայտ անհիմն է:

30. Ընդհանուր իրավասությունների դատարանի և Քաղաքացիական դատարանի որոշումները ուժի մեջ են մտնում հրապարակման պահից 1 ամիս հետո և կարող են վիճարկվել Վճռաբեկ դատարանում: Վճռաբեկ դատարանը ևս չունի հստակ սահմանված ժամկետներ, և դեպքը պետք է քննի խելամիտ ժամկետում` հաշվի առնելով Ընդհանուր իրավասությունների/Քաղաքացիական դատարաններում դեպքի քննության ժամկետները: Վճռաբեկ դատարանի որոշումն ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից հետո:

31. «Անշարժ գույքի գնահատման գործունեության մասին» ՀՀ օրենք

«Անշարժ գույքի գնահատման գործունեության մասին» օրենքը (հոդված 8-րդ) սահմանում է, որ պետության և հասարակության կարիքների համար սեփականության օտարման դեպքերում անշարժ գույքի գնահատումը պարտադիր է, մինչդեռ գնահատումը իրականացվում է լիցենզավորված գնահատողների կողմից` պայմանագրային հիմունքներով: Գնահատման արդյունքներն արտացոլվում են գնահատման հաշվետվությունում, որն այլ բաների թվում, նաև ներառում է.

 

(ա) անշարժ գույքի գնահատման սուբյեկտների անվանումները, իրավաբանական հասցեները,

(բ) անշարժ գույքը տեղազննելու և գնահատելու ամսաթիվը,

(գ) անշարժ գույքի գնահատման դասական երեք մեթոդների (ծախսային, համեմատական և եկամտային) կիրառման հղումները գնահատման ստանդարտին,

(դ) տվյալ անշարժ գույքի օբյեկտի գնահատման համար մեկ կամ երկու մեթոդների կիրառման անհնարինության դեպքում պետք է տրվեն դրանց հիմնավոր պատճառաբանությունը:

(ե) տվյալ անշարժ գույքի օբյեկտի գնահատման համար երեք մեթոդների կիրառման անհնարինության դեպքում, գնահատողը կարող է օգտագործել ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված նորմատիվ, տեխնիկական ցուցանիշներ և տվյալներ, (ՀՀ անշարժ գույքի գնահատման ստանդարտ կետ 4.9 (գործողության մեջ է դրվել ՀՀ առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարության 2006 թ-ի հունիսի 29-ի Ն 146-Ա հրամանով) մասնավորապես կադաստրային արժեքների ցուցանիշները:

(զ) գնահատվող սեփականության նկատմամբ իրավունքներն ու սահմանափակումները,

(է) գնահատվող անշարժ գույքի վերաբերյալ տվյալները, դրանց հավաստիության աղբյուրը,

(ը) անշարժ գույքի տեղում զննման արդյունքները և գնահատվող սեփականության նկարագրությունը,

(թ) գնահատման դասական երեք մեթոդների կիրառման արդյունքում ստացված շուկայական գների հաշվարկները և դրանց համաձայնեցումը,

(ժ) անշարժ գույքի գնահատման արդյունքների առևտրային գաղտնիության պայմանները,

(ի) սեփականության/անշարժ գույքի ամենաարդյունավետ օգտագործման վերլուծությունը, եթե պատվիրատուն այդպես է պահանջում,

(լ) անշարժ գույքի գնահատման գործընթացում օգտագործված փաստաթղթերի ցանկը,

(խ) գնահատողի պատասխանատվությունը պատվիրատուի և երրորդ անձանց առջև,

(ծ) գնահատողի անունն, ազգանունը, ստորագրությունը և լիցենզիայի համարը: