ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ԽՈՇՈՐԱՑՄԱՆ ԵՎ ՄԻՋՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳԻՆ Հ ...

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ

 

10 նոյեմբերի 2011 թվականի N 44

 

18. ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ԽՈՇՈՐԱՑՄԱՆ ԵՎ ՄԻՋՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Հավանություն տալ համայնքների խոշորացման և միջհամայնքային միավորումների ձևավորման հայեցակարգին` համաձայն հավելվածի:

 

ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ 2011 ԹՎԱԿԱՆԻ ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ 16-ԻՆ

 

Հավելված

ՀՀ կառավարության

2011 թ. նոյեմբերի 10-ի նիստի

N 44 արձանագրային որոշման

 

ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ԽՈՇՈՐԱՑՄԱՆ ԵՎ ՄԻՋՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳ

 

Բովանդակություն

 

1. Առաջաբան

2. Ներածություն

3. Տեղական ինքնակառավարման համակարգում իրավիճակի գնահատում և

խնդիրների վերլուծություն

4. Համայնքների սոցիալ-տնտեսական մարտահրավերները և նրանց տնտեսական

իրավիճակի գնահատումը

5. Լուծումների հնարավոր տարբերակներ

6. Վարչատարածքային բարեփոխումների առաջարկվող տարբերակի մշակման

մեթոդաբանությանը

7. Հայաստանում համայնքների խոշորացման հայեցակարգը և իրավական

համակարգը

1) Համայնքների խոշորացման օրենսդրական հիմքերը

2) Համայնքների խոշորացման սկզբունքները

3) Համայնքների խոշորացման չափորոշիչները

4) Համայնքների խոշորացման հետևանքով ակնկալվող արդյունքները

5) Խոշորացման դրական արդյունքները Վայոց Ձորի մարզի համայնքների

օրինակով

8. Համայնքների խոշորացման գործընթացի մեկնարկի և խոշորացումից հետո

նախատեսվող իրավական գործընթացների իրականացմանն ուղղված

միջոցառումների ցանկ

9. Համայնքների խոշորացման գործընթացի ռիսկերի գնահատում

10. Համայնքների խոշորացման բարեփոխումների Եվրոպական երկրների փորձը

11. Հայաստանում միջհամայնքային միավորումների ձևավորման հայեցակարգը և

իրավական համակարգը

12. Միջհամայնքային միավորումների ստեղծման նպատակը

13. Միջհամայնքային միավորումների ձևավորման իրավական համակարգը

14. Միջհամայնքային միավորումների ձևավորման սկզբունքները

15. Միջհամայնքային միավորումների տարածքները և կենտրոնները

16. Միջհամայնքային միավորման մարմինները

17. Միջհամայնքային միավորման մարմինների լիազորությունները

18. Միջհամայնքային միավորման բյուջեն

19. Միջհամայնքային միավորման կազմում ընդգրկված համայնքի

լիազորությունները

20. Միջհամայնքային միավորումների ներդրման հնարավոր հետևանքները

21. Միջհամայնքային համագործակցության կիրառման միջազգային փորձը

Վերջաբան

 

ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ԽՈՇՈՐԱՑՄԱՆ ԵՎ ՄԻՋՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳ

 

1. Առաջաբան

 

Գործող վարչատարածքային բաժանումը լուրջ և էական խոչընդոտ է հանդիսանում համայնքների կարողությունների ամրապնդման և տեղական ինքնակառավարման համակարգի հետագա զարգացման համար: Զարգացման այս փուլում տեղական ինքնակառավարման համակարգը Հայաստանում պատրաստ չէ ապակենտրոնացման հետագա խորացմանը, որն առաջին հերթին ենթադրում է տեղական ինքնակառավարման մարմիններին լրացուցիչ լիազորությունների տրամադրում:

Ստեղծված իրավիճակի հիմնական պատճառը տեղական ինքնակառավարման համակարգի մասնատվածության բարձր աստիճանն է, փոքրաթիվ բնակչությամբ գյուղական համայնքների գերակշռող թվով:

Համակարգի արդյունավետ գործունեությունը մեծապես պայմանավորված է համայնքների խոշորացման և միջհամայնքային միավորումների ձևավորման սկզբունքի ընտրությունից: Հաշվի առնելով ինչպես միջազգային փորձը, այնպես էլ Հայաստանում տեղական ինքնակառավարման զարգացման ընթացիկ մակարդակը` ենթադրվում է կիրառել կամավոր և պարտադիր ձևերի համակցված տարբերակը:

 

2. Ներածություն

 

Ինչպես հետխորհրդային մյուս պետությունները, Հայաստանը ևս, անկախության հռչակումից հետո (1991 թ. սեպտեմբերի 21), սկսեց իրականացնել պետական շինարարության և նոր հասարակարգի ձևավորման գործընթացները:

Դա ենթադրում էր բարեփոխումների մշակում և իրականացում, այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են քաղաքական համակարգը, պետական կառավարումը և տնտեսությունը, ինչպես նաև` շուկայական տնտեսության նոր ինստիտուտների ձևավորումը: Բարեփոխումների շարքում հատուկ տեղ էր գրավում տեղական ինքնակառավարման նոր համակարգի ներդրումը, որը և ձևավորվեց կառավարման համակարգի ապակենտրոնացման արդյունքում: Տեղական մակարդակում ստեղծվեցին կառավարման նոր մարմիններ, որոնք ունեն իրենց` օրենքով վերապահված լիազորությունների շրջանակը` համապատասխան ֆինանսական աղբյուրներով:

Անցել է շուրջ տասնհինգ տարի, ինչ Հայաստանի Հանրապետությունում ներդրվել է տեղական ինքնակառավարման համակարգը և սկիզբ դրվել ապակենտրոնացմանն ուղղված բարեփոխումներին: Անցած տարիների փորձը թույլ է տալիս հանգել այն եզրակացության, որ համակարգն անցել է ինստիտուցիոնալ զարգացման փուլը, որն արտահայտված է տեղական ինքնակառավարման ոլորտի փոխհարաբերությունները կարգավորող մի շարք միջազգային պարտավորությունների, օրենքների և ենթաօրենսդրական ակտերի ընդունմամբ: Այդ ժամանակահատվածում մշակվեցին և ներդրվեցին տեղական ինքնակառավարման մարմինների գործունեության մեխանիզմները, իրականացվեցին նրանց կարողությունների ամրապնդմանն ուղղված միջոցառումներ, լրամշակվեց օրենսդրությունը, խորացվեց ապակենտրոնացման գործընթացը: Սակայն տեղական ինքնակառավարման համակարգում դեռ առկա են մի շարք լուրջ խնդիրներ ու բացթողումներ, որոնք անհրաժեշտ է լուծել համակարգի կայուն զարգացումն ապահովելու համար:

Անցած բարեփոխումների վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ ապակենտրոնացման խորացմանն ուղղված հետագա քայլերի ճանապարհին առկա են մի շարք լուրջ խոչընդոտներ:

Հայաստանում տեղական ինքնակառավարման համակարգի կայացումից ի վեր, առանցքային հիմնախնդիրներից մեկը, վարչատարածքային կառուցվածքն է, ավելի կոնկրետ` նրա մասնատվածության բարձր աստիճանը: Ինն հարյուր տասնհինգ համայնքներից, ութ հարյուր վաթսունվեցը գյուղական են, որոնցից մեծամասնությունում բնակչությանը տրամադրվող ծառայություններից շատերը կամ իրականացվում են ցածր մակարդակով, կամ էլ ընդհանրապես չեն իրականացվում:

Հայաստանյան տեղական ինքնակառավարման համակարգը դասվում է քաղաքապետ-խորհուրդ տիպին, ուժեղ քաղաքապետ տարբերակով: Տեղական ինքնակառավարման մարմիններն են` համայնքի ղեկավարն ու ավագանին: Ավագանին` ներկայացուցչական, իսկ համայնքի ղեկավարը` գործադիր մարմինն է:

 

3. Տեղական ինքնակառավարման համակարգում իրավիճակի գնահատում և խնդիրների վերլուծություն

 

1991 թ-ին անկախության հռչակումից հետո, Հայաստանն սկսեց իրականացնել մի շարք բարեփոխումներ, ուղղված ժողովրդավարական կառավարման համակարգի ձևավորմանը և անցմանը շուկայական տնտեսության: Ինչպես և մյուս հետխորհրդային պետություններում, այդ գործընթացը միշտ չէ, որ անցնում էր հարթ ու սահուն: Ի լրումն ընդհանուր խնդիրների, Հայաստանի համար իրավիճակը ծանրանում էր այնպիսի գործոններով, ինչպիսիք են` Ղարաբաղյան հակամարտությունը, շրջափակումը և ամբողջական էներգետիկ ճգնաժամը: Փաստորեն, հենց այս հանգամանքներով է պայմանավորված բարեփոխումների ուշացումը շուրջ չորս տարով և Սահմանադրության ընդունումը ընդամենը 1995-ին:

Ինչպես արդեն նշվեց, Սահմանադրությունը ենթադրում էր տեղական ինքնակառավարման համակարգի ներդրում, նրա հետագա իրավական կարգավորմամբ, որը և տեղի ունեցավ հետագա տարիներին: 1996-1999 թթ. ժամանակահատվածում ստեղծվեց ամբողջական օրենսդրական հիմք, ներկայիս տեղական ինքնակառավարման ձևավորման համար: Նշված օրենսդրությունը բազմիցս լրամշակվել և փոփոխվել է` համապատասխանեցվելով պետության ապակենտրոնացման ընդհանուր քաղաքականությանը: Սակայն ձևավորման փուլում դրված օրենսդրական շրջանակները զգալիորեն սահմանափակում էին առավել խորացված բարեփոխումների իրականացմանը` մնալով այդպիսին առ այսօր:

Վարչատարածքային բաժանման գործող համակարգը ձևավորելիս ստեղծվեցին բավականին մեծ թվով համայնքներ, որոնց միջև առկա են էական տարբերություններ: Դրանք վերաբերում են համայնքներին պատկանող տարածքներին, բնակչության թվաքանակին, ֆինանսական հնարավորություններին, համայնքների կարգավիճակին և այլն: Միևնույն ժամանակ օրենսդրությունը, անկախ այս գործոններից, բոլոր համայնքներին օժտել է նույն լիազորություններով: Միջին և մեծ համայնքների համար դրանք քիչ են, իսկ բազմաթիվ փոքր և թույլ համայնքներ չեն կարողանում բնակչությանը անհրաժեշտ ծառայություններ մատուցել` համապատասխան համայնքային կառույցներ չունենալու կամ ունենալու դեպքում շահագործել չկարողանալու պատճառով, ինչպես նաև անբավարար ֆինանսական միջոցներով պայմանավորված:

Մեր հանրապետության 915 համայնքներից` 442-ը (440 գյուղական և 2 քաղաքային) կամ 48%-ը ունեն 1.000-ից պակաս բնակչություն: Հանրապետության 866 գյուղական համայնքներից 197-ը կամ ընդհանուրի 22.7%-ը ունեն մինչև 300 բնակիչ, 75-ը կամ ընդհանուրի 8.6%-ը` 301-500 բնակիչ, 168-ը կամ 19.3%-ը` 501-1000 բնակիչ: Ըստ բնակչության թվի` ամենամեծ գյուղական համայնքը Գեղարքունիքի մարզի Վարդենիկ համայնքն է (9745 բնակիչ), ամենափոքրը` Սյունիքի մարզի Քաշունին (27): Փաստորեն, ամենամեծ գյուղական համայնքը, ամենափոքրից բնակչության թվով մեծ է 360 անգամ:

Անհրաժեշտ է նշել, որ բոլոր համայնքների համար, անկախ նրանց չափերից գործում է միևնույն օրենսդրական համակարգը, վերապահելով նրանց լիազորությունների միևնույն շրջանակ: Այսպես` Գյումրի քաղաքի, իր գրեթե երկու հարյուր հազարանոց բնակչությամբ և քսանյութ բնակիչ ունեցող Քաշունիի տեղական ինքնակառավարման մարմինները ունեն նույն լիազորություններն ու պարտականությունները:

 

.________________________________________________________________.

|Հ/Հ|Մարզի անվանումը|մինչև  300 |301-500    |501-1000   |Ընդամենը|

|   |               |բնակիչ     |բնակիչ     |բնակիչ     |        |

|   |               |ունեցող    |ունեցող    |ունեցող    |        |

|   |               |գյուղական  |գյուղական  |գյուղական  |        |

|   |               |համայնքների|համայնքների|համայնքների|        |

|   |               |թիվը       |թիվը       |թիվը       |        |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|1. |Արագածոտն      |    32     |    9      |    34     |   75   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|2. |Արարատ         |     4     |    0      |    14     |   18   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|3. |Արմավիր        |     3     |    3      |     7     |   13   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|4. |Գեղարքունիք    |    18     |    8      |    18     |   44   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|5. |Լոռի           |    30     |   15      |    19     |   64   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|6. |Կոտայք         |     3     |    4      |    13     |   20   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|7. |Շիրակ          |    33     |    8      |    28     |   69   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|8. |Սյունիք        |    56     |   16      |    14     |   86   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|9. |Վայոց Ձոր      |    14     |    4      |     6     |   24   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|10.|Տավուշ         |     4     |    8      |    15     |   27   |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|   |Ընդամենը       |   197     |   75      |   168     |  440   |

.________________________________________________________________.

 

Բնակչության թվի ցուցանիշով փոքր են նաև քաղաքային համայնքները: Մասնավորապես 49 քաղաքներից 2-ը կամ 4.1% ունեն մինչև 1000 բնակիչ, 1001-5000 բնակիչ ունեն 6 քաղաքներ կամ ընդհանուրի 12.2%-ը, 5001-15000 բնակիչ` 17 քաղաքային համայնքներ կամ ընդհանուրի 34.6%-ը: Ընդհանուր առմամբ` 15000-ից պակաս բնակիչ ունեն 25 քաղաքային համայնքներ կամ քաղաքային համայնքների 51%-ը: Միջին հաշվով հանրապետության 1 համայնքում բնակվում է 3551 մարդ, ընդ որում առանց Երևան քաղաքի այդ ցուցանիշը կազմում է 2333 մարդ: Քաղաքային համայնքներում միջին հաշվով բնակվում է 19963 մարդ (առանց Երևանի), իսկ գյուղական համայնքներում 1348 մարդ:

 

.________________________________________________________________.

|Հ/Հ|Մարզի անվանումը|մինչև  1000|1001-5000  |5001-15000 |Ընդամենը|

|   |               |բնակիչ     |բնակիչ     |բնակիչ     |        |

|   |               |ունեցող    |ունեցող    |ունեցող    |        |

|   |               |գյուղական  |գյուղական  |գյուղական  |        |

|   |               |համայնքների|համայնքների|համայնքների|        |

|   |               |թիվը       |թիվը       |թիվը       |        |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|1  |Արագածոտն      |     0     |    0      |    2      |   2    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|2  |Արարատ         |     0     |    0      |    1      |   1    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|3  |Արմավիր        |     0     |    0      |    1      |   1    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|4  |Գեղարքունիք    |     0     |    0      |    3      |   3    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|5  |Լոռի           |     1     |    2      |    1      |   4    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|6  |Կոտայք         |     0     |    1      |    3      |   4    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|7  |Շիրակ          |     0     |    0      |    1      |   1    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|8  |Սյունիք        |     1     |    2      |    1      |   4    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|9  |Վայոց Ձոր      |     0     |    0      |    3      |   3    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|10 |Տավուշ         |     0     |    1      |    1      |   2    |

|___|_______________|___________|___________|___________|________|

|   |Ընդամենը       |     2     |    6      |   17      |  25    |

.________________________________________________________________.

 

4. Համայնքների սոցիալ-տնտեսական մարտահրավերները և նրանց տնտեսական իրավիճակի գնահատումը

 

2010 թվականի համայնքների բյուջեների ընդամենը եկամուտների (փաստացի 83.8 մլրդ. դրամ) 56.6%-ը կազմում են Երևան քաղաքի ընդամենը եկամուտները: Երևանից հետո այս ցուցանիշը բարձր է Արմավիրի (5.9%) և Շիրակի (5.9%) մարզերում, ամենացածրը` Վայոց Ձորի մարզում` 1.3% (կից ներկայացվում է ՀՀ համայնքների 2010 թ. բյուջեների (ըստ մարզերի) եկամուտների վերաբերյալ ամփոփ տեղեկատվություն` հավելված):

Մինչև 1000 բնակիչ ունեցող համայնքներում ընդամենը եկամուտները բավականին ցածր են, ՀՀ Գեղարքունիքի, Շիրակի, Արագածոտնի, Սյունիքի, Արմավիրի, Լոռու, Վայոց Ձորի և Տավուշի համայնքներում առկա են աշխատավարձերի գծով պարտքեր:

Խնդիրներ կան նաև բյուջեների հավաքագրման տեսանկյունից: Բազմաթիվ գյուղական համայնքներում (հատկապես` Արագածոտնի, Լոռու, Շիրակի, Սյունիքի մարզերում) եկամուտների հավաքագրման մակարդակը չի գերազանցում 50%-ը: Բոլոր մարզերում առկա են նախորդ տարիներից կուտակված ապառքներ: Ասվածից կարելի է եզրակացնել, որ համայնքների առանց այդ էլ սուղ ֆինանսական միջոցները, չունենալով հավաքագրման բավարար մակարդակ, չեն կարող հնարավորություն ընձեռնել տեղական ինքնակառավարման մարմիններին իրականացնելու նույնիսկ պարտադիր լիազորությունները: Օրինակ`

- համայնքային ենթակայության դպրոցների, մանկապարտեզների, ակումբների, մշակույթի տների, գրադարանների, կրթական և մշակութային այլ հիմնարկների ու կազմակերպությունների գործունեության կազմակերպումն ու կառավարումը, դրանց շահագործման և նորոգման աշխատանքները.

- համայնքի սեփականություն համարվող ներհամայնքային հաղորդակցության ուղիների, ջրմուղի, կոյուղու, ոռոգման ու ջեռուցման ցանցերի և այլ կառուցվածքների շահագործումն ու կառավարումը,

- համայնքի բնակավայրերի բարեկարգումն ու կանաչապատումը.

- աղբահանության կազմակերպումը.

- գերեզմանատների գործունեության կազմակերպումն ու դրանց պահպանման աշխատանքները.

- համայնքային ենթակայության ճանապարհների, ճանապարհային երթևեկության կազմակերպման կահավորանքի ու այլ տեխնիկական միջոցների, կամուրջների ու ինժեներական այլ կառույցների պահպանումը և շահագործումը և այլն:

Եթե համայնքային բյուջեները դիտարկենք կառուցվածքային տեսանկյունից, ապա պետք է նկատել, որ համայնքային բյուջեների եկամուտներում մեծ տեսակարար կշիռ ունեն ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաները (2010 թ.-ին այս ցուցանիշը կազմել է 38.7%): Ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների բաշխման առումով ևս առկա են մեծ տարբերություններ: «Ֆինանսական համահարթեցման մասին» գործող օրենքին համապատասխան մինչև 300 բնակիչ ունեցող բոլոր համայնքները դոտացիա են ստանում 3 500 000 դրամի չափով, մինչդեռ 300-ից քիչ ավել բնակիչ ունեցող և գրեթե նույն կարողությունները ունեցող 30 համայնք ստանում են դրանից պակաս:

Ընդհանրացնելով պետք է ասել, որ մեր հանրապետությունում համայնքներից շատերի ֆինանսական հնարավորությունները բավարար չեն տեղական ինքնակառավարումն արդյունավետ կերպով իրականացնելու և բնակչությանը անհրաժեշտ ծառայությունները մատուցելու համար:

 

Վարչական ծախսեր

 

Համայնքների բյուջեներում ծախսերի գերակշիռ մասը կազմում են վարչական բյուջեի ծախսերը (76.6% կամ 75,5 մլրդ. դրամ):

Համայնքի վարչական ծախսերում ընդհանուր բնույթի հանրային ծառայությունները (ներառյալ` տեղական ինքնակառավարման մարմինների, դրանց ենթակա բյուջետային հիմնարկների աշխատողների աշխատավարձը) կազմել են 24.3% (18,3 մլրդ. դրամ): Վարչական ծախսերի 36.4%-ը (27,5 մլրդ. դրամ) կազմել են կրթության ոլորտի ծախսերը: Տնտեսական հարաբերությունների գծով ծախսերը կազմել են 7.6 մլրդ. դրամ կամ 10.1%: Շրջակա միջավայրի պաշտպանության գծով ծախսերը կազմել են 7,2 մլրդ. դրամ կամ 9.5%, բնակարանային շինարարության և կոմունալ ծառայության գծով ծախսերը` 6,4 մլրդ. դրամ կամ 8.4%, հանգստի, մշակույթի, կրոնի գծով` 4,2 մլրդ. դրամ կամ 5.5%, սոցիալական պաշտպանության գծով` 2,1 մլրդ. դրամ կամ 2.8%:

_______________________________

ԻՐՏԵԿ - գծապատկերը չի բերվում

 

Ընդհանուր բնույթի հանրային ծառայությունների 96.5%-ը կազմում է տեղական ինքնակառավարման մարմինների, դրանց ենթակա բյուջետային հիմնարկների աշխատողների աշխատավարձը (17,7 մլրդ. դրամ):

_______________________________

ԻՐՏԵԿ - գծապատկերը չի բերվում

 

Այս ցուցանիշները վկայում են համայնքային բյուջեների գումարների ոչ արդյունավետ օգտագործման մասին: Վարչական ծախսերի զգալի մասը, փաստորեն, ուղղվում է վարչական ապարատի պահպանմանը, ինչը վկայում է աշխատակիցների թվի և նրանց կողմից մատուցված ծառայությունների ծավալի և որակի անհամապատասխանության մասին: Հանրապետության 61 համայնքներում աշխատանքի վարձատրության և սոցիալական ապահովության գծով ծախսերը կազմում են ընդամենը ծախսերի 90%-ից ավելին: (Համապատասխան վերլուծությունները ներկայացվում են հավելված 1-ում և հավելված 2-ում):

Ի դեպ` պետք է նշել նաև, որ նշված աշխատակիցների աշխատավարձը համարվում է համեմատաբար ցածր:

 

Ֆոնդային ծախսեր

 

Ինչպես արդեն նշվեց, համայնքային բյուջետային ծախսերի գերակշիռ մասը կազմում են վարչական բյուջեի ծախսերը: Ֆոնդային բյուջեի ծախսերը համայնքների բյուջեներում 2010թ. կազմել են 23.4% կամ 24,7 մլրդ. դրամ:

 

Ծախսերի բաշխվածությունն ըստ վարչական և ֆոնդային բյուջեների

_______________________________

ԻՐՏԵԿ - գծապատկերը չի բերվում

 

Ֆոնդային բյուջեի ծախսերի 97.8%-ը (24,2 մլրդ. դրամ) կազմում են ոչ ֆինանսական ակտիվների գծով ծախսերը: Ոչ ֆինանսական ակտիվների գծով ծախսերի 99.8%-ը կազմում են հիմնական միջոցների գծով ծախսերը:

_______________________________

ԻՐՏԵԿ - գծապատկերը չի բերվում

 

Հարկ է նշել, որ համայնքների մեծ մասն ընդհանրապես չունեն ֆոնդային բյուջե, դրանցում գերակշիռ են գյուղական համայնքները:

Անհրաժեշտ է նաև նշել, որ համայնքային ենթակառուցվածքները, նույնիսկ ամենալավատեսական գնահատումներով, գտնվում են ոչ բավարար վիճակում: Տարատեսակ կապիտալ ծրագրերի շնորհիվ, կատարվում են որոշակի վերականգնումներ, մասամբ էլ` կապիտալ շինարարություն, բայց դրանք խնդիրն արմատապես չեն լուծում և համայնքներն անկարող են ինքնուրույն իրականացնել միջին ու մեծ կապիտալ ծրագրեր: Այսպիսով, համայնքային ենթակառուցվածքների ծերացումն ու վատթարացումը նույնպես թելադրում են համապատասխան լուծման անհրաժեշտություն:

Նկարագրված իրավիճակը ենթադրում է անհապաղ լուծումների անհրաժեշտություն, քանի որ գյուղական համայնքներում, հիմնական կենսաապահովման ծառայությունների վիճակը, գնալով վատանում է: Դա բերում է գյուղական բնակավայրերից բնակչության լրացուցիչ արտահոսքի:

Հատկանշական է, որ պետությունն ու միջազգային դոնոր կազմակերպություններն իրականացնում են մի շարք ծրագրեր, ուղղված` ինչպես ենթակառուցվածքների վերականգնմանը, այնպես էլ ձեռնարկատիրության ներգրավմանը: Սակայն, այդ ծրագրերը զգալի ազդեցություն չունեն, քանզի այստեղ մենք գործ ունենք ոչ արդյունավետ կառավարման հետ, երբ տարբեր տեսակի ներարկումները չեն տալիս համապատասխան արդյունք, նրանց հետագա շահագործման ու պահպանման գործում համայնքների անկարողության պատճառով: Իրավիճակը բարդացնում է այն հանգամանքը, որ խնդիրը երկար ժամանակ լուծում չստանալով, կարող է բերել մի շարք լիազորությունների վերադարձին կենտրոնական մակարդակ, որը փաստացի նշանակում է հանրային բարեփոխումների զգալի հետընթաց: Այսպիսով, գյուղական համայնքների նկարագրված խնդիրների լուծումը հրատապ և օբյեկտիվ անհրաժեշտություն է:

 

5. Լուծումների հնարավոր տարբերակներ

 

Տեղական ինքնակառավարման համակարգում իրավիճակի վերլուծությունը թույլ է տալիս հանգել այն եզրակացության, որ ներկայումս անհնար է խորացնել ապակենտրոնացման գործընթացը և տրամադրել համայնքներին լիազորությունների լրացուցիչ ծավալ, քանզի դրանցից մեծ մասը չի կարողանում պատշաճ կերպով իրականացնել արդեն տրվածները: Մյուս կողմից` քաղաքային համայնքների մեծ մասն ի վիճակի է ստանալ և իրականացնել մի շարք լիազորություններ (սոցիալական ծառայություն, քաղաքացիական կացության ակտերի գրանցման լիազորության ամբողջականացում), որոնք այսօր գտնվում են կենտրոնական կառավարության լիազորությունների շրջանակում:

Պարզ է դառնում, որ այս ոլորտի հիմնական խնդիրները կապված են գյուղական համայնքների հետ: Ինչպես արդեն նշվել էր, այդ համայնքների մեծամասնությունում բնակչությանը մատուցված ծառայությունները շատ ցածր մակարդակի վրա են գտնվում կամ ընդհանրապես բացակայում են, որը մասնակիորեն կապված է ֆինանսական և կադրային ռեսուրսների անբավարարության հետ: Սակայն, նրանց ֆինանսավորման պարզապես ավելացումը, չի կարող լինել ամբողջովին արդարացված և արդյունավետ միջոց, ավելի շուտ` դա պետության, առանց այն էլ ոչ մեծ ֆինանսական միջոցների փոշիացում է:

Առաջարկվում է խնդրի լուծման երկու տարբերակ`

- վարչատարածքային համակարգի վերակազմակերպմամբ համայնքների խոշորացումը, այսինքն` համայնքների միավորումը, որը կբերի իրավիճակի բարելավման:

- միջազգային պրակտիկայում լայն կիրառություն գտած միջհամայնքային համագործակցության ինստիտուտի ներդրումը, որը թույլ է տալիս, լիազորությունները պահպանելով, համայնքային մակարդակում ապահովել դրանց արդյունավետ իրականացումը:

Կարծում ենք, որ միայն համայնքների խոշորացման դեպքում է հնարավոր լուրջ և էական արդյունքների հասնել ռեսուրսների կենտրոնացման և դրանց առավել արդյունավետ կերպով տնօրինման հարցերում: Այս տարբերակը հնարավորություն կտա նաև խորացնել ապակենտրոնացման քաղաքականությունը` նոր կազմավորված խոշոր համայնքներում տեղական ինքնակառավարման մարմինների վերապահելով առավել մեծ ծավալի լիազորություններով` մեծացնելով դրանց դերը հանրային կառավարման համակարգում: Միաժամանակ չպետք է բացառել միջհամայնքային համագործակցության ձևավորումն ու զարգացումը (այդ թվում միջհամայնքային միավորումների ստեղծումը) խոշոր համայնքների կազմավորման պարագայում: Ավելին, որքան խոշոր և կազմակերպված լինեն համայնքները, մեծ լինեն դրանց լիազորությունների շրջանակներն ու այդ լիազորությունները գործնականում իրականացնելու կարողություններն ու հնարավորությունները, այնքան առավել բարենպաստ միջավայր կարող է ձևավորվել համայնքների միջև տարաբնույթ համագործակցության ծավալման, այդ թվում միջհամայնքային միավորումների ստեղծման համար:

 

6. Վարչատարածքային բարեփոխումների առաջարկվող տարբերակի մշակման մեթոդաբանությունը

 

Մեթոդաբանությամբ նախատեսված քայլերը և գործողությունների սխեման

 

Աշխատանքի մեթոդաբանությունը հենվում է գործողությունների հետևյալ հաջորդականության վրա (տես սխեմա 1):

 

Սխեմա 1:

 

Համայնքների խոշորացման (վարչատարածքային բարեփոխումների)

մեթոդաբանության սխեման

_______________________________

ԻՐՏԵԿ - գծապատկերը չի բերվում

 

Առաջին էտապը ենթադրում է առկա վիճակի բնութագրություն, այսինքն հասկանա, թե ինչ վիճակում ենք գտնվում, բնութագրել վարչատարածքային բաժանման առկա կառուցվածքը, դրա ձևավորման նախապատմությունը և հիմնական գործոնները: Կարող են հաշվի առնվել նաև ոչ վաղ անցյալի պատմական, ինչպես նաև մշակութային և էթնիկ գործոններ:

Երկրորդ փուլում պետք է իրականացնել առկա վիճակի վերլուծություն: Վերլուծությունը պետք է իրականացնել չորս հիմնական ուղղություններով. 1. ծառայությունների մատուցում, 2. ֆինանսներ և բյուջե, 3. բնական և մարդկային ռեսուրսներ, 4. ենթակառուցվածքներ: Այս չորս ուղղություններով վերլուծություններ իրականացնելու համար անհրաժեշտ է որոշակի տեղեկատվական բազա: Տեղեկատվական բազային ձևավորման աղբյուրներ կարող են հանդիսանալ ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայության կողմից հավաքագրվող և հրապարակվող տեղեկատվությունը (վիճակագրական տարեգրքեր, հաշվետվություններ և այլն), առանձնացնել համայնքային տնտեսությունը բնութագրող հիմնական ցուցանիշների համակարգ, որոնց շնորհիվ հնարավոր կլինի տեղեկատվություն ստանալ ոչ վիճակագրական աղբյուրներից, մասնավորապես ՀՀ ֆինանսների նախարարության համակարգվում գործող գանձապետարանից, մարզպետարաններից, պետական կառավարման այլ մարմիններից, ինչպես նաև համայնքներից: Տեղեկատվական բազային ձևավորման մյուս աղբյուրը նախապես պլանավորված հարցումներն են: Հարցումները կարելի է իրականացնել կամայական սկզբունքով, մարզի նախկին գյուղական շրջաններից (տարածաշրջաններից) ընտրելով որոշակի թվով համայնքներ (համայնքների թվի ընտրությունը կարելի է կապել մարզի մեծության և մարզի տարածքում համայնքների ընդհանուր թվաքանակի հետ): Ընդ որում համայնքները պետք է ընտրել այն տրամաբանությամբ, որ հարցումն իրականացվի բնակչության թվաքանակով հետևյալ դասակարգում ունեցող համայնքներ, մինչև 500 բնակիչ, 501-1000 բնակիչ, 1001-3000 բնակիչ, 3001-5000 բնակիչ, 5001 և ավելի բնակիչ: Հարցաթերթիկ պետք է ներառված լինեն հարցեր տեղական ինքնակառավարման մարմինների լիազորություններից բխող ծառայությունների մասին` նշելով իրականացվում են դրանք թե, ոչ, իսկ դրական պատասխանի դեպքում պետք է մանրամասնել դրա նկարագիրը, իսկ բացասական պատասխանի դեպքում` պատճառը կամ պատճառները:

Ծառայությունների մատուցման վերլուծությունը ենթադրում է պարզել տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից մատուցվող ծառայությունների որակը, դրանց մատչելիությունը, ինչպես նաև արդյունավետությունը:

Համայնքի ֆինանսներն ու բյուջեն պետք է վերլուծել ըստ բյուջետային եկամուտների և ծախսումների ուղղությունների:

Բնական և մարդկային ռեսուրսների գնահատման արդյունքում պետք է պարզել, թե ինչ բնական պաշարներ, մետաղական և ոչ մետաղական հանքավայրեր կան տվյալ համայնքի տարածքում, ինչպիսի հողային ռեսուրսներ գոյություն ունեն և ինչ արդյունավետությամբ են դրանք օգտագործվում: Կան նաև համայնքներ, որոնց տարածքում գոյություն ունեն կարևոր նշանակություն ունեցող պատմամշակութային հուշարձաններ, տուրիզմի և հանգստի գոտիներ և այլն, որոնք նույնպես էական դեր կարող են խաղալ համայնքի զարգացման գործում:

Մարդկային ռեսուրսները վերաբերվում են ոչ միայն բնակչության թվաքանակին, այլև դրա կառուցվածքին, ըստ տարիքային և մասնագիտական հատկանիշի: Կարևոր է իմանալ, թե կրթվածության ինչ մակարդակ ունեն համայնքի բնակիչները և ինչ մասնագիտություններով:

Ենթակառուցվածքներ ասելով պետք է հասկանալ դեպի համայնք տանող, ինչպես նաև համայնքային ճանապարհներն ու կամուրջները, խմելու և ոռոգման ջրամատակարարման համակարգերը, գազամատակարարման համակարգը, հեռահաղորդակցության հնարավորությունները (ֆիքսված հեռախոսակապի առկայություն, բջջային հեռախոսակապի հասանելիություն, Ինտերնետի մատչելիություն, հեռուստատեսային հաղորդումների հասանելիություն և այլն): Պետք է բնութագրել ոչ միայն դրանց առկայությունն, այլև վիճակն ու շահագործման պիտանելիության աստիճանը:

Վարչատարածքային բարեփոխումների երրորդ փուլի ճանապարհին ունենալով նախորդ փուլերի վերլուծությունների արդյունքները կարելի է առաջարկել և հիմնավորել երեք տիպի լուծումներ.

. համայնքների խոշորացում, որը պետք է լինի հնարավոր նախընտրելի տարբերակը,

. միջհամայնքային միավորումների ձևավորում,

. նպատակային միությունների ստեղծում:

Առաջարկվող լուծումները, չորրորդ փուլում պետք է ապահովեն բավարար ռեսուրսներ, հնարավոր մեծ ծավալով և որակով հանրային ծառայությունների մատուցում տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից, արդյունավետ կամ «լավ կառավարում», որը ենթադրում է համայնքային ավագանու լիարժեք գործառույթների իրականացում, համայնքի բնակչության մասնակցություն տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից որոշումների ընդունման գործընթացին և այլն:

Այս ամենի արդյունքում ձևավորվում և ձևակերպվում է կենսունակ և արդյունավետ գործող համայնքի տեսլականը:

 

Պահանջվող տեղեկատվությունը և անհրաժեշտ ցուցանիշները

 

Վարչատարածքային բարեփոխումների առաջարկությունների մշակման համար անհրաժեշտ է հավաքագրել և մշակել հետևյալ հիմնական ցուցանիշները:

- Նախապատմությունը և համատեքստային տեղեկատվությունը (ներառյալ տարածքային բարեփոխումների ՀՀ կառավարության հայեցակարգը)

- Ժողովրդագրական իրավիճակը, համայնքապետարանների և մարզերի հիմնական ուղղվածությունները, կառավարության համապատասխան ծրագրերը.

- Տնտեսական իրավիճակը` համայնքապետարանների և մարզերի հիմնական ուղղվածությունները

- Տեղեկություններ բնական, տարածքային, աշխարհագրական և երկրաբանական ասպեկտների վերաբերյալ

- Տեղեկություններ հասարակագիտական (մշակութային) քաղաքական ոլորտների վերաբերյալ

- Հողօգտագործման և սեփականության ասպեկտները

- Տեղեկատվություն ենթակառուցվածքների (տրանսպորտ և,բնակարանային շինարարություն, սոցիալ-տնտեսական իրավիճակ) և համապատասխան զարգացման ծրագրերի վերաբերյալ

- Համայնքապետարանների ներկա ֆինանսական դրությունը (բյուջեի եկամուտները, ծախսերը ըստ բյուջեի տողերի, հատուկ ծառայությունները, ներդրումները, տեղական մակարդակով ստացվող եկամուտը, սուբսիդիաները և այլն)

- Համայնքապետարանների կողմից մատուցվող ծառայությունների ներկա դրությունը/մակարդակը

- այլ տեղեկատվություն:

Պետք է առանձնացնել նաև հետևյալ հիմնական ցուցանիշները.

- Յուրաքանչյուր քաղաքացուն բաժին հասնող վարչական ծախսերը

- Յուրաքանչյուր քաղաքացուն բաժին հասնող ներդրումային ծախսերը (նաև` ֆինանսավորման աղբյուրները)

- Յուրաքանչյուր քաղաքացու համար համայնքապետարանին տրամադրվող սուբսիդիան (ծառայությունների առումով)

- Համայնքապետարանների` իրականում առկա ծառայությունները` ծառայությունների ցուցակի առումով

- Համայնքային հատուկ ծառայությունների արտադրական ծախսը` յուրաքանչյուր քաղաքացու և/կամ օգտագործողի հաշվով

- Այս առաջադրանքից ակնկալվող արդյունքների տեսանկյունից մարզի և նրա համայնքապետարանների վերլուծության համար կարևոր համարվող այլ առանցքային ցուցիչներ:

 

Համայնքների խոշորացման տարբերակների ընտրության մեթոդները

 

Համայնքների խոշորացման տարբերակների ընտրությունն իրականացվում է հետևյալ մեթոդաբանությամբ:

Որպես հետազոտության օբյեկտ ընտրվում են առանձին մարզերը: Չնայած այն հանգամանքին, որ մարզերի մակարդակում վարչատարածքային բաժանումը իդեալական համարել չի կարելի, սակայն պետք է նկատի ունենալ, որ ՀՀ մարզերն իրենցից ներկայացնում են նախկին գյուղական շրջանների մեխանիկական միացման արդյունքում ձևավորված միավորներ, այսինքն նրանց կազմի մեջ մտնող համայնքներն ունեն պատմական, ենթակառուցվածքային և տնտեսական ընդհանրություններ, որը առավել մեծ հնարավորություն է տալիս արդյունավետ որոշումների ընդունման համար:

Հարկ է նկատել, որ որպես մեթոդաբանական սկզբունք, նախապատվություն է տրվում համայնքների նախկին գյուղական միևնույն շրջանի մեջ լինելու հանգամանքին: Այսինքն, որ առաջարկվող համայնքներում, նախատեսվում են ընդգրկել այնպիսի բնակավայրեր, որոնք մինչև 1995 թվականի վարչատարածքային բաժանումը, ընդգրկված են եղել միևնույն գյուղական շրջանի կազմում: Այս մոտեցումը կրում է ոչ թե իմպերատիվ, այլև մեթոդաբանական նշանակություն, քանզի որոշ դեպքերում, այլ առավել կարևոր հանգամանքների առկայության դեպքում, կարելի է իրականացնել որոշ բացառություններ:

Համայնքների խոշորացման տարբերակների ընտրության աշխատանքները կարելի է բաժանել երեք հիմնական փուլերի.

. գրասենյակային հետազոտական աշխատանք,

այս դեպքում տարատեսական քարտեզներով, վիճակագրական տվյալների և ցուցանիշների հիման վրա իրականացվում է ուսումնասիրություն գրասենյակային պայմաններում` հաշվի առնելով համայնքների դասավորվածությունը, միմյանցից ունեցած հեռավորությունները, ենթակառուցվածքների առկայությունը, բնակչության թվաքանակը, մայրուղիներից և խոշոր ճանապարհներից ունեցած հեռավորությունը և այլն:

. դաշտային հետազոտական աշխատանք,

այս դեպքում իրականացվում է այցելություն համայնքներ, տեղանքի ուսումնասիրություն և դիտարկում, ենթակառուցվածքների վիճակի դիտարկում, հանդիպումներ և զրույցներ համայնքների բնակիչների հետ, խոշորացման հնարավոր ուրվագծերի սահմանում:

. Ցուցանիշների համադրման և ամփոփման աշխատանք,

այս դեպքում փաստացի հավաքագրված տեղեկատվությունը համադրվում է նախապես մշակված տեղեկատվության հետ, որի արդյունքներով տրվում է խոշորացման ենթակա համայնքների ձևակերպում, դրա սահմանների նկարագրություն: Ըստ այդմ կազմվում են նոր կազմավորվելիք համայնքները բնութագրող ցուցանիշներ և քարտեզներ:

Համայնքների խոշորացման տարբերակների ընտրության հարցում կարևոր նշանակություն ունի նոր կազմավորվելիք համայնքի ներուժի գնահատում: Որպես գնահատման կարևոր ցուցանիշ հանդիսանում է համայնքի բնակչության թվաքանակը և դրա աճի դինամիկայի գնահատումը վերջին մի քանի տարիների ընթացքում: Նոր կազմավորվելիք համայնքների ընտրության հարցում կարևոր է հաշվի առնել նաև բնակավայրերը միմյանց հետ կապող ճանապարհների առկայությունը, դրանց հեռավորությունն ու մատչելիությունը:

Համայնքների ընտրության հարցում հաշվի է առնվում նաև սոցիալական ենթակառուցվածքների առկայությունը: Մասնավորապես, նոր կազմավորվելիք համայնքը հնարավորության սահմաններում պետք է ապահովված լինի նվազագույն սոցիալական ենթակառուցվածքներով` բնակչության համապատասխան ծառայություններ մատուցելու ունակությամբ: «Սոցիալական ենթակառուցվածքներ» ասելով տվյալ դեպքում հասկանում ենք հանրակրթական դպրոցներ, առողջության առաջնային պահպանման կենտրոններ, մշակութային կենտրոններ, նախադպրոցական հաստատություններ և այլն:

Համայնքների խոշորացման տարբերակների ընտրության հարցում կարևոր հանգամանք է հանդիսանում համայնքային կենտրոնի ընտրությունը: Այս առումով գոյություն ունի երեք հիմնական տարբերակ.

. համայնքային կենտրոն դարձնել առավել մեծ թվով բնակիչ ունեցող բնակավայրը,

. համայնքի կենտրոն դարձնել բոլոր բնակավայրերի համեմատ կենտրոնական դիրք ունեցող բնակավայրը,

. համայնքային կենտրոն դարձնել այն բնակավայրը, որը հանդիսանում է տրանսպորտային հանգույց և կապում է մյուս բնակավայրերը հիմնական ճանապարհների հետ:

Հնարավոր են դեպքեր, երբ մեկ բնակավայրը կարող է միաժամանակ իրականացնել նշված բոլոր երեք գործառույթները կամ դրանց մի մասը: Այս դեպքերից յուրաքանչյուրի ընտրությունն ունի իր առանձնահատկությունները, և յուրաքանչյուր դեպքում պետք է ցուցաբերել փորձագիտական մոտեցում: Իրավիճակի առանձնահատկություններից ելնելով պետք է կատարել տարբերակներից մեկի ընտրություն:

Բացի վերը շարադրվածը, որպես նոր ձևավորվող համայնքի կենտրոն պետք է ընտրվի այնպիսի բնակավայր, որը միաժամանակ կհանդիսանա կամ կարող է ձևավորվել որպես տարաբնակեցման համակարգի տեղային կենտրոն, ինչը կստեղծի նախադրյալներ միջազգային պրակտիկայում արմատավորվող` տարածքային կազմակերպման բազմակենտրոն մոդելի ձևավորմանը և, ըստ այդմ, հավասարակշռված տարածքային զարգացմանը:

Կարևոր նշանակություն ունի նաև տարաբնակեցման համակարգի այն խնդրահարույց կամ խոցելի տարածաշրջանների բացահայտումը, որտեղ տեղային կենտրոնի բացակայության պատճառով համայնքների խոշորացումը ներկայումս չի կարող բավարար արդյունք ապահովել:

 

7. Հայաստանում համայնքների խոշորացման հայեցակարգը և իրավական համակարգը

 

«Խոշոր» համայնքի տեսլականը

 

ԽՈՇՈՐԱՑՎԱԾ համայնքը տեղական ինքնակառավարման մարմիններին վերապահված լիազորություններն ու ծառայությունները ամբողջ ցանկով, արդյունավետ և մատչելի իրականացնելու, ինչպես նաև համայնքի սոցիալ-տնտեսական կայուն զարգացումն ապահովելու համար բավարար բնական, մարդկային և ֆինանսական ռեսուրսներ ու անհրաժեշտ ենթակառուցվածքներ ունեցող բնակավայրերի խումբ է, որտեղ բնակավայրերից մեկը հանդիսանում է կամ կարող է ձևավորվել որպես տարաբնակեցման համակարգի տեղային կենտրոն:

1) Համայնքների խոշորացման օրենսդրական հիմքերը

Համայնքների խոշորացման մասին դրույթ է պարունակում ՀՀ Սահմանադրությունը (հոդված 110): Այն սահմանում է, որ «Համայնքների միավորման կամ բաժանման սկզբունքները, կարգը, ինչպես նաև նոր ձևավորված համայնքներում տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրության ժամկետները սահմանվում են օրենքով»:

Համայնքների խոշորացման հարցը ներկայումս ընդգրկված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ծրագրում (հավանության է արժանացել ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից 2008-ի ապրիլի 30-ին) և Կայուն զարգացման ծրագրում:

 

Համայնքների խոշորացման տեսական հիմքերը. ՀՀ համար առանցքային տեսանկյունների դիտարկում

 

Վարչատարածքային բարեփոխումների իրականացումը, մասնավորապես, համայնքների խոշորացումը, բարդ և բազմակողմանի գործընթաց է: Այն գրեթե անհնար է դիտարկել մեկ տեսանկյունից, ուստի նպատակահարմար է անդրադառնալ նրա տեսական հիմքերին` հատկապես շեշտադրելով Հայաստանի համար առանձնահատուկ կարևորություն հանդիսացող կողմերը:

Տեղական ժողովրդավարություն - Հայաստանի Հանրապետությունը գտնվում է այն երկրների շարքում, որտեղ համայնքների խոշորացման հակառակորդները որպես հիմնական փաստարկ բերում են տեղական ժողովրդավարության նվազումը և բնակչության հնարավոր տեղաշարժը դեպի համայնքի կենտրոնական բնակավայր:

Ավելի քան երեսուն տարի առաջ արդեն հայտնի էր ժողովրդավարության երկու հիմնական ուղղություններ (1), «համակարգային կարողությունը», որը վերաբերվում է համակարգի` տվյալ դեպքում համայնքի կարողությանը իր բնակիչների կարիքների ամբողջական բավարարելուն և «քաղաքացիների ներգրավման արդյունավետությունը», որը վերաբերվում է այն հարցին, թե որքանով են քաղաքացիները ներգրավված և որքանով են կարողանում վերահսկել որոշումների կայացման գործընթացը: Համայնքների խոշորացման տեսանկյունից այդ խնդիրը վերաձևակերպվում է հետևյալ կերպ, որքան փոքր է համայնքը, այնքան մեծ են նրա բնակիչների` որոշումների կայացման գործընթացում ներգրավված լինելու հնարավորությունները, մյուս կողմից, որքան մեծ է համայնքը, այնքան ավելի նպաստավոր են պայմանները բնակչությանը ծառայությունների մատուցման արդյունավետության տեսանկյունից: Փաստորեն, վերջին տասնամյակներում եվրոպական երկրներում համայնքների խոշորացմանն ուղղված բարեփոխումները նպատակաուղղված են եղել մեղմացնելու վերը նշված երկու հակադիր միտումների ազդեցությունը: Պետք է նշել, որ միջազգային փորձը հստակորեն չի պատասխանում այն հարցին, թե արդյոք մեծ համայնքներն իրոք ավելի արդյունավետ են մատուցում ծառայություններ, իսկ փոքրերը առավել ժողովրդավարական են: Սակայն չպետք է մոռանալ, որ եվրոպական կոնտեքստում դիտարկվող այսպես կոչված փոքր համայնքները իրենց չափերով համապատասխանում են Հայաստանյան մեծ համայնքներին: Այսպիսով կարելի է եզրահանգել, որ տեղական ժողովրդավարության տեսանկյունից, համայնքների խոշորացմանն ուղղված ներկայիս բարեփոխումները վտանգ կամ վատթարացում չեն ենթադրում:

________________________

1) Աղբյուրը` Dahl, R. and E.R. Tufte (1973). Size and Democracy. Stanford: Stanford University Press

 

Հայաստանի համայնքների խոշորացման համատեքստում տեղական ժողովրդավարությունը քննարկելիս անհրաժեշտ է դիտարկել վերջինիս առաջնայնության խնդիրը, որի վերաբերյալ նույնպես անդրադարձ է կատարվել համայնքների խոշորացմանը նվիրված քննարկումների ժամանակ: Մասնավորապես, համայնքների խոշորացման հակառակորդների կողմից հաճախակի հնչում է կարծիք, որ եթե գործընթացը չի ընդունվում համայնքի ընտրված ղեկավարության (համայնքի ղեկավար, համայնքի ավագանի) կողմից, ովքեր ակնհայտորեն լավ են պատկերացնում համայնքի կարիքները, ապա այդ համայնքներում խոշորացում պետք չէ նախաձեռնել: Եթե սրան հակադրենք սահմանադրական այն դրույթը, համաձայն որի` համայնքների խոշորացումից առաջ հարկավոր է տեղական հանրաքվեի միջոցով պարզել բնակչության վերաբերմունքը այդ գործընթացին, սակայն «համայնքները կարող են միավորվել և բաժանվել անկախ հանրաքվեի արդյունքներից» (2) ապա պարզ է դառնում որ այս պարագայում գործում է գերակա հանրային շահի գաղափարը: Այլ կերպ ասած, համայնքը, որպես հանրային կառավարման ինստիտուտ կոչված է հանրային շահերին ծառայելուն, և եթե նրա կարողությունը հնարավորություն չի ստեղծում ապահովել իր բնակիչների հնարավոր բարեկեցությունը կամ չի ծառայում հանրային շահերին, ապա անհրաժեշտ է կատարել բարեփոխումներ: Մասնավորապես, այս դեպքում որպես բարեփոխում դիտարկվում է տվյալ համայնքի խոշորացումը, իհարկե, եթե դա հիմնավորված է տնտեսական և այլ գործոններով:

__________________________________

2) ՀՀ Սահմանադրության հոդված 110

 

Համայնքների խոշորացման բարեփոխումների կատարման ժամանակ, ինչպես բազմիցս շեշտվել է հայեցակարգի հեղինակների կողմից, անհրաժեշտ է լայն բացատրական աշխատանքներ կատարել համայնքների բնակչության շրջանում` պարզաբանելով, որ խոշորացման առարկա են ոչ թե իրենց բնակավայրերը, այլ վարչական միավորները իրենց կառավարման մարմիններով ու աշխատակազմերով:

Քաղաքական տեսանկյուն-տեղական ինքնակառավարման մարմինները, հանդիսանալով հանրային կառավարման անբաժանելի մաս, չեն կարող անմասն լինել քաղաքական ազդեցությունից: Ավելին, համայնքային ընտրությունները արդեն վաղուց հայտնվել են քաղաքական կուսակցությունների ուշադրության կենտրոնում: Ընդհանուր առմամբ դա դրական երևույթ է, որը նպաստում է մրցակցային դաշտի ստեղծմանը: Սակայն չպետք է մոռանալ, որ խոշորացումն ինքնին ենթադրում է համայնքների թվի կրճատում, որը ուղղակիորեն նշանակում է համայնքների ղեկավարների, որպես քաղաքական պաշտոնյաների թվի կրճատում: Հետևաբար, եթե համայնքների խոշորացման գործընթացը անտեսի քաղաքական կոնսուլտացիաները, այն կարող է լուրջ հակազդեցություն ստանալ այն քաղաքական կուսակցությունների և դրանց ներկայացուցիչ հանդիսացող համայնքների ղեկավարների ու ավագանու անդամների կողմից, որոնք իրենց վերընտրման հնարավորությունները նոր ձևավորվող համայնքներում անիրատեսական են համարում:

Վայոց Ձորի մարզի համայնքների ղեկավարների կուսակցական պատկանելությունը դիտարկելիս պարզ է դառնում, որ մեծամասնությունը համարվում են Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության ներկայացուցիչներ: Այսպես, ՀՀԿ ներկայացուցիչներ են բոլոր 3 քաղաքային և 30 գյուղական համայնքների ղեկավարները: Իսկ մնացյալ համայնքներից 4-ի ղեկավարները հանդիսանում են Բարգավաճ Հայաստան կուսակցության ներկայացուցիչներ, իսկ 7 համայնքներում համայնքի ղեկավարները անկուսակցական են: Հետևաբար, կարելի է ասել, որ չնայած ՀՀԿ-ի մեծամասնությանը, այնուամենայնիվ որոշակի քաղաքական կոնսուլտացիաների անհրաժեշտություն կլինի:

Բնակչության համատեղելիություն և մենթալություն - Հայաստանի Հանրապետությունը էթնիկ միատարրության տեսանկյունից աշխարհում առաջատարներից է, այնուամենայնիվ, մեզ մոտ առկա է աշխարհագրական տեղայնքի կամ հին վարչատարածքային միավորի պատկանելության և ինքնաիդենտիֆիկացիայի սուր զգացողությունը:

Խոշորացված համայնքի ոչ կենտրոնական և հատկապես փոքր բնակավայրի (բնակավայրերի) բնակիչների մոտ մտավախություն կարող է առաջանալ, որ իրենց վիճակը կվատթարանա և իրենք ընդհանրապես ուշադրության չեն արժանանա համայնքի ղեկավարության կողմից: Իրականում այդ մտավախություններն անտեղի չեն` գործնականում չի բացառվում այնպիսի իրավիճակ, երբ միացվող փոքր բնակավայրը ուշադրության իր բաժնին արժանանա մեծ բնակավայրի կարիքները բավարարվելուց հետո: Չնայած այն հանգամանքին, որ ոչ «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքում և ոչ էլ այլ իրավական ակտերում չկա որևէ հոդված, որը նույնիսկ տեսականորեն կվտանգի համայնքի կազմի մեջ մտնող փոքր բնակավայրերի շահերը, այնուամենայնիվ, կայացման փուլում հարկավոր է ստեղծել այնպիսի պայմաններ որոնք կբացառեն հնարավոր կամայականություններն ու ավելորդ լարվածությունների տեղիք չեն տա:

Ասվածը նշանակում է, որ խոշորացման գործընթացը պետք է ենթադրի համապատասխան զսպումների և լծակների մեխանիզմ: Որպես այդպիսիք կարող են դիտվել, օրինակ, միացվող բնակավայրերում մշտական ներկայացուցիչների առկայությունը, փոքր բնակավայրերից ավագանու անդամ ընտրվելու պարտադիր քվոտայի սահմանումը, համայնքային զարգացման ծրագրերում փոքր բնակչություն ունեցող բնակավայրերում ծրագրեր պլանավորելիս առաջնահերթությունների սահմանման ժամանակ շահառուների քանակի գործոնի ժամանակավոր չկիրառումը և այլն:

Վայոց Ձորի մարզում չկան սուր արտահայտված ժողովրդագրական կամ էթնիկ խնդիրներ, ինչպես նաև չկան էթնիկ փոքրամասնություններով բնակեցված համայնքներ: Սակայն, մինչև խոշորացման գործընթացի իրականացումը, անհրաժեշտություն կլինի այնուամենայնիվ այցելությունների և հարցումների միջոցով պարզել, թե առկա են արդյոք հարևան համայնքների միջև անհաշտություններ կամ այլ անհամատեղելիության երևույթներ և ինչով են դրանք պայմանավորված:

Տարածքային համաչափ զարգացում - տարածքային համաչափ զարգացումը համարվում է ՀՀ կառավարության գերակայություններից մեկը և ընդգրկված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2008-2012 ծրագրում (3): Առաջին հայացքից կապը տարածքային համաչափ զարգացման և համայնքների խոշորացման ու միջհամայնքային միավորումների ձևավորման միջև կարող է ցայտուն կերպով չարտահայտվել, առավել ևս եթե հաշվի առնենք, որ տարածքային համաչափ զարգացման անկյունաքարում դիտվում է ռեգիոնալ, իսկ Հայաստանի դեպքում` մարզային մակարդակը: Սակայն, տարածքային համաչափ զարգացումը անհնարին է պատկերացնել թույլ ու մասնատված համայնքների և տեղական ինքնակառավարման մակարդակում չլուծված խնդիրների պարագայում:

____________________________

3) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2008-2012 ծրագիր, չորրորդ գերակայություն

 

Ցավոք, տարածքային տնտեսական զարգացման տեղն ու դերը դեռևս ամբողջական չի ընկալվում Հայաստանի տեղական ինքնակառավարման համակարգի զարգացման համատեքստում: Մասնավորապես, դեռևս արմատացած չէ այն տեսակետը, որ համայնքի բարեկեցությունը մեծապես պայմանավորված է նրա տնտեսական մրցունակությամբ և բիզնեսի նկատմամբ գրավիչ լինելով: Տնտեսապես զարգացած երկրներում, վաղուց արդեն համայնքի բյուջեների գերակշիռ մասը կազմում են շահութահարկը, եկամտահարկը և գույքահարկը, որոնց մեծությունը ուղղակի կապի մեջ է տվյալ համայնքում գործող բիզնեսի ծավալի հետ: Ներկա պայմաններում դժվար է պատկերացնել լուրջ ներդրումների ներգրավվման հնարավորությունը առանց զարգացած ենթակառուցվածքներ և կայուն ունակություններ ունեցող համայնքների առկայության: Համայնքների խոշորացումը կարևորվում է նաև բազմակենտրոն զարգացման կոնցեպցիայի` (pericentric strategy) տեսանկյունից որը ենթադրում է այսպես կոչված զարգացման բևեռների ստեղծում, որոնք իրենց հերթին առաջնային դեր են տանում շրջակա տարածքի զարգացման համար: Համայնքների խոշորացումը ուղղված է հենց այդպիսի զարգացման բևեռների ստեղծմանը:

ՀՀ Վայոց ձորի մարզի օրինակով կարելի է նշել, որ մարզը աչքի է ընկնում պատմաճարտարապետական և մշակութային արժեք ներկայացնող հուշարձաններով եկեղեցիներով, վանքերով, խաչքարերով, հնագիտական բազմապիսի արժեքներով: Մարզի բնության գեղատեսիլ վայրերում տեղակայված են առողջարաններ, հյուրանոցներ և հանգստյան տներ: Մարզի տարածքը հարուստ է հանքային ջրերի, ապակու հումքի (կվարցային ավազ), ներկերի պիգմենտներ, ոսկու, կապարի, կրաքարի, բազալտի, գրանիտի, ֆելզիտի, մարմարի պաշարներով: Մարզը շատ հարուստ է նաև դեղաբույսերով: Մարզի զարգացման գործում իր ուրույն տեղն ունի տուրիզմը, առողջարանային բուժումը, որպես այդպիսի հզոր բազա մարզում գործում է աշխարհահռչակ Ջերմուկ առողջարանային քաղաքը: Սրանք այն գործոններն են, որոնք լուրջ ազդեցություն կարող են ունենալ համայնքների խոշորացման գործընթացում:

Գլոբալ հրամայականներ - Չնայած այն հանգամանքին, որ գլոբալ մարտահրավերները իրենց ազդեցությունն են թողնում մարդկային զարգացման գրեթե բոլոր արտահայտումների վրա, այնուամենայնիվ, անհրաժեշտություն կա մի փոքր ակնարկել դրանց կապը համայնքների խոշորացման գործընթացի հետ: Ֆինանսա~տնտեսական ճգնաժամի դասերից և հետևանքներից մեկը եղավ ֆինանսաբյուջետային սուղ պայմաններում հանրային գումարների արդյունավետ օգտագործումը: Հետևաբար, համայնքների խոշորացման առջև ծառացած հիմնական խնդիրներից մեկը` գործունեության տնտեսական արդյունավետության բարձրացումը և վարչական ծախսերի կրճատման հաշվին համայնքային ծառայությունների ծավալի մեծացումը, ուղղակիորեն համահունչ է հակաճգնաժամային գործողությունների գաղափարախոսության հետ:

 

2) Համայնքների խոշորացման սկզբունքները

 

Համայնքների խոշորացման իրականացման նպատակով անհրաժեշտ է, նախ և առաջ, հստակորեն սահմանել խոշորացման սկզբունքները և կարգը: Վերջինս ենթադրում է խոշորացման չափորոշիչների սահմանում:

Համայնքների խոշորացման սկզբունքներն են.

1. Տնտեսական նպատակահարմարություն: Համայնքների խոշորացումը պետք է տնտեսապես հիմնավորված լինի: Համայնքների միացման արդյունքում նոր ստեղծված համայնքի աշխատակազմի թվաքանակը զգալիորեն ավելի քիչ կլինի, քան այդ համայնքի կազմի մեջ միավորված նախկին համայնքների աշխատակազմերի հանրագումարային թվաքանակը: Այդպիսով, զգալիորեն կկրճատվեն ապարատի պահպանման ծախսերը: Դրա արդյունքում կավելանան բնակչությանը ծառայություններ մատուցելուն ուղղված ֆինանսական հնարավոր միջոցների չափերը: Բացի դրանից, զգալիորեն կփոքրանան միավոր ծառայության վրա կատարվող ծախսերը: Էականորեն կմեծանան տնտեսական գործունեության խրախուսմանն ուղղված հնարավորությունները, կապված համայնքային սեփականություն հանդիսացող հողային ռեսուրսների, գույքի, ֆինանսական միջոցների ծավալների խոշորացման հետ: Այս սկզբունքը իր հարաբերական կշռով և նշանակությամբ զգալիորեն տարբերվում է մյուսներից և ավելի մոտ է կանգնած խոշորացման նպատակին: Ավելին, հենց տնտեսական նպատակահարմարությունն է պայմանավորում մյուս սկզբունքների արդյունավետ կիրառումը:

2. Բնակչությանը ծառայություններ մատուցելու հնարավորության ապահովում և բնակչության համար հանրային ծառայություններից օգտվելու հասանելիություն: Համայնքների միացումը պետք է կատարել այնպես, որ նոր ստեղծված համայնքը ի վիճակի լինի մատուցել ՏԻՄ-երի լիազորությունների շրջանակում գտնվող համայնքային բոլոր ծառայությունները, ընդ որում, այդ ծառայություններից կարողանան օգտվել համայնքի կազմում ընդգրկված բոլոր բնակավայրերի բնակիչները:

3. Մարդկային ռեսուրսներով ապահովվածություն: Փոքր համայնքներում մարդկային ռեսուրսներով չապահովված լինելու հանգամանքը ակնհայտ է: Անհրաժեշտ է մեծացնել համայնքների մարդկային ներուժը, որի ուղիներից մեկը համայնքների խոշորացումն է:

4. ՏԻՄ-երի ինքնուրույնության ապահովում: Փոքր համայնքները, չունենալով իրենց լիազորությունների իրականացման համար անհրաժեշտ ռեսուրսներ, փաստացի զրկված են ինքնուրույն համայնքային քաղաքականություն մշակելու և իրականացնելու հնարավորությունից: Խոշորացնելով համայնքները, դրանով իսկ կենտրոնացնելով չափից դուրս փոշիացված ռեսուրսները, իրական հնարավորություն կստեղծվի ՏԻՄ-երի ինքնուրույնության ապահովման համար:

5. Ներհամայնքային տրանսպորտային հաղորդակցության ապահովում: Համայնքների խոշորացումը պետք է կատարել այնպես, որ միացվող համայնքներն ունենան տրանսպորտային հաղորդակցության հնարավորություն:

6. Բնակչության մասնակցության ապահովում: Համայնքների խոշորացման ծրագիր նախաձեռնելիս անհրաժեշտ է, նաև պահանջվում է անցկացնել տեղական հանրաքվեներ, որոնք հնարավորություն կտան բնակչությանը մասնակից դարձնել համապատասխան որոշումների նախապատրաստմանը:

7. Կառավարման կառուցվածքի օպտիմալացում: Խոշոր, ռեսուրսային բավարար մակարդակ ունեցող փոքր թվով համայնքների պարագայում կապահովվի կառավարման արդյունավետություն ինչպես հենց տեղական ինքնակառավարման մարմինների գործառույթների, այնպես էլ վերջիններիս և պետական կառավարման համակարգի ներդաշնակ փոխգործունեության մասով:

8. Պատվիրակվող լիազորությունների շրջանակի ընդլայնում: Օպտիմալ կառուցվածքով համայնքների պարագայում հնարավոր կլինի շարունակել ապակենտրոնացման գործընթացը, հնարավոր նոր լիազորություններ տեղական ինքնակառավարման մարմիններին պատվիրակելու, և արդեն պատվիրակված լիազորությունների իրականացման արդյունավետությունը բարձրացնելու միջոցով:

9. Նոր ձևավորվող համայնքների համար բնական պաշարներից (հող, անտառ, ջուր, օգտակար հանածոներ, ռեկրեացիա) օգտվելու հնարավորինս հավասար պայմանների ստեղծում:

10. Առնվազն մեկ համեմատաբար խոշոր բնակավայրի առկայություն.

փոքր բնակավայրերի միավորումը մեկ համայնքում, անկախ բնակավայրերի քանակից, չի կարող բավարար արդյունք ապահովել: Համայնքների խոշորացումը պետք է ստեղծի նախադրյալներ միջազգային պրակտիկայում կիրառվող` տարածքային կազմակերպման բազմակենտրոն մոդելի ձևավորման համար, ինչը ենթադրում է, որ համայնքների կենտրոնները պետք է միաժամանակ ձևավորվեն որպես տարաբնակեցման համակարգի տեղային կենտրոններ:

Լրացուցիչ սկզբունքներ

. Տարաբնակեցման համակարգի տեղային կենտրոնների կազմավորման համար նախադրյալների ստեղծում.

. Համայնքային և պետական սեփականության հողերի հնարավորինս հավասար տեղաբաշխում նոր ձևավորվող համայնքների վարչական սահմաններում (մեկ բնակչի կամ տնային տնտեսության հաշվով).

. Ինչպես համայնքային ու պետական, այնպես էլ մասնավոր հողերի արդյունավետ ու նպատակային օգտագործում:

3) Համայնքների խոշորացման չափորոշիչները

- Միացվող համայնքների ընդհանուր վարչական սահմանի առկայություն.

- Նոր ձևավորվող համայնքի կենտրոնը, որպես կանոն, պետք է ունենա միացվող համայնքների նկատմամբ կենտրոնական դիրք, առնվազն 3000 բնակիչ և անհրաժեշտ նվազագույն ծավալի ենթակառուցվածքներ.

- Նոր ձևավորվող համայնքի բնակավայրերի հեռավորությունը համայնքի կենտրոնից պետք է լինի որպես կանոն, չպետք է գերազանցի 20 կմ-ը.

- Նոր ձևավորվող համայնքում պետք է առկա լինեն ՏԻՄ-երի պարտադիր լիազորությունների իրականացման համար անհրաժեշտ նվազագույն ենթակառուցվածքներ (մանկապարտեզ, բուժկետ, մշակույթի տուն/ակումբ) և միջնակարգ դպրոց.

- Նոր ձևավորվող համայնքի բնակավայրերի միջև հասարակական տրանսպորտային հաղորդակցություն ապահովող ճանապարհների (առնվազն խճապատ) առկայություն.

- Նոր ձևավորվող համայնքի բնակավայրերի նախկինում համատեղ կառավարման մարմնի առկայություն (գյուղխորհուրդ, ավանային խորհուրդ, քաղխորհուրդ).

- Նոր ձևավորվող համայնքի բնակավայրերի բնակիչների համատեղելիություն և մենթալություն: Ազգային փոքրամասնություններով բնակեցված համայնքները կարող են խոշորացվել միայն առավելապես նույն ազգի ներկայացուցիչներով բնակեցված համայնքների հետ:

Համայնքների խոշորացման չափորոշիչները ըստ առանձին համայնքների կիրառելիս անհրաժեշտ է նկատի ունենալ հետևյալը: Նոր ձևավորվող համայնքում չափորոշիչներից մեկը, այն է` պետք է առկա լինեն ՏԻՄ-երի պարտադիր լիազորությունների իրականացման համար անհրաժեշտ նվազագույն ենթակառուցվածքներ (մանկապարտեզ, բուժ, կետ, մշակույթի տուն/ակումբ) և միջնակարգ դպրոց, համարվում է բավարար, եթե չափորոշիչի չորս ենթակետերից առնվազն երկուսը առկա են տվյալ համայնքում: Միևնույն ժամանակ, կարծում ենք, որ համայնքների խոշորացումը պետք է իրականացնել յուրաքանչյուր դեպքում իրավիճակային ուսումնասիրությունների հիման վրա` հաշվի առնելով տեղանքի առանձնահատկությունները: Տվյալ դեպքում առաջարկվող լավագույն լուծումները կարող են հակասություններ մեջ մտնել սահմանված չափորոշիչների հետ` առաջացնելով արհեստական խոչընդոտներ: ՈՒստի, առաջարկում ենք համայնքների խոշորացման քաղաքականությունն իրականացնել, հայեցակարգով սահմանված չափորոշիչները կիրառելով ոչ թե որպես պարտադիր պայման, այլ որպես մեթոդական ուղեցույց բոլոր այն դեպքերի համար, որտեղ դրանք հնարավոր կլինի կիրառել:

Համայնքների խոշորացման հայեցակարգի օրգանական մասն է կազմում համապատասխան ծրագիրը:

Դրա բաղադրիչներից մեկը պետք է լինի բնակչության շրջանում բացատրական աշխատանքներ տանելը: Այս աշխատանքներում անհրաժեշտ է ընդգրկել համապատասխան հասարակական կազմակերպությունների և մասնագետների, որոնք ի վիճակի կլինեն բացատրել համայնքների խոշորացման գաղափարը, նպատակները և գործնական օգուտները, ինչպես նաև սպառիչ պատասխաններ տալ բնակիչների հարցերին:

Մյուս բաղադրիչը պետք է լինի միացվող համայնքներին խրախուսելը: Այդ նպատակով կարելի է օգտագործել սուբվենցիաների ինստիտուտը: Յուրաքանչյուր նոր ձևավորվող համայնքի կարելի է սուբվենցիա տրամադրել որոշակի կապիտալ ծրագիր իրականացնելու նպատակով (նոր մանկապարտեզի շենքի կառուցում կամ գործողի կապիտալ վերանորոգում, և այլն): Այս դեպքում առաջնային կարելի է համարել այն ծրագրերը, որոնց իրականացումը կապահովի մի քանի (նախքան խոշորացումը) համայնքներին վերաբերվող հիմնախնդիրների լուծումը: Կարելի է օգտագործել նաև միջազգային և այլ կազմակերպությունների հնարավորությունները` ինչը թույլ կտա խրախուսել խոշորացման գործընթացը և ավելի արդյունավետ դարձնել խոշորացված համայնքների տեղական ինքնակառավարման մարմինների գործունեությունը:

Վերոգրյալ չափորոշիչներն ու սկզբունքները մշակվել են ՀՀ Արագածոտնի մարզում իրականացված ուսումնասիրությունների հենքի վրա, սակայն դրանք լրամշակվել են ՀՀ Վայոց ձորի և Սյունիքի մարզերում իրականացված փորձնական ուսումնասիրությունների հիման վրա և կիրառելի են Հայաստանի Հանրապետության ամբողջ տարածքում:

ՀՀ Վայոց ձորի մարզի ընտրությունը պայմանավորված է մի շարք հանգամանքներով: Վերջինս ունի մի շարք ընդհանրություններ ՀՀ մյուս մարզերի հետ, ամենափոքրն է բնակչության թվաքանակի. համայնքների թվի, տարածքի առումով, բնութագրվում է բնակչության միատարրությամբ:

ՈՒսումնասիրություններ են իրականացվել նաև ՀՀ Սյունիքի մարզում, որի շրջանակներում հաշվի են առնվել ՀՀ Վայոց ձորի մարզում կատարված ուսումնասիրությունների արդյունքները և քննարկումների արդյունքում հավանության արժանացած մոտեցումներն ու դրույթները: Միաժամանակ սույն ուսումնասիրության արդյունքների հիման վրա փորձ է արվել իրականացնել երկու մարզերի ուսումնասիրությունների արդյունքների համեմատական վերլուծություն:

ՀՀ Սյունիքի մարզի ընտրությունը հիմնավորվում է հետևյալ հանգամանքներով.

. ՀՀ Սյունիքի մարզն ամենամեծ մարզն է ցամաքային տարածքով: Եթե ՀՀ Վայոց ձորի մարզն ամենափոքր մարզերից մեկն է տարածքային առումով, ապա ՀՀ Սյունիքի մարզը ամենամեծ մարզն է ցամաքային տարածքով (4506 կմ2):

. ՀՀ Սյունիքի մարզն ամենամեծ մարզերից մեկն է համայնքների թվաքանակի առումով: ՀՀ Սյունիքի մարզում գոյություն ունեն 109 համայնքներ, որոնցից 7-ը քաղաքային, 102-ը` գյուղական: Ի դեպ քաղաքային համայնքների թվով ՀՀ Սյունիքի մարզին գերազանցում է միայն ՀՀ Լոռու մարզը (8 քաղաքային համայնք) և նույնքան քաղաքային համայնքներ կան ՀՀ Կոտայքի մարզում: Գյուղական համայնքների թվաքանակով ՀՀ Սյունիքի մարզին գերազանցում են միայն ՀՀ Շիրակի (116 գյուղական համայնքներ) և ՀՀ Լոռու մարզերը (105 գյուղական համայնքներ): Սա նշանակում է, որ, ի տարբերություն ՀՀ Վայոց ձորի մարզի, ՀՀ Սյունիքի մարզի հետազոտության արդյունքների կիրառումը կրելու է մեծ մասշտաբներ և ունենալու է մեծ ընդգրկվածություն:

. Բնակչության միատարրություն: Ինչպես ՀՀ Վայոց ձորի, այնպես էլ ՀՀ Սյունիքի մարզերում չկան ժողովրդագրական, առավել ևս էթնիկ խնդիրներ: Մարզում չկան բնակավայրեր, որոնք բնակեցված լինեն ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչներով: Քիչ են և ոչ էական բնակավայրերի միջև գոյություն ունեցող սոցիալ-մշակութային առանձնահատկություններն ու տարաձայնությունները:

. ՀՀ Սյունիքի մարզը սահմանակից է ՀՀ Վայոց ձորի մարզին: Այս հանգամանքը կարևոր է այն առումով, որ ստացված արդյունքները ամբողջական պատկերացում կարող են տալ հարավային ողջ տարածաշրջանի վերաբերյալ:

Սույն ուսումնասիրության ընթացքում կիրառվող մեթոդների և արդյունքների հաջողությունները կարող են հետագայում հիմք հանդիսանալ գործնականում դրանց կիրառման, իսկ հետագայում ողջ հանրապետությունում վարչատարածքային բարեփոխումներ իրականացնելու համար:

 

4) Համայնքների խոշորացման հետևանքով ակնկալվող արդյունքները

 

Նշված չափորոշիչներին ու սկզբունքներին համապատասխան խոշորացման դեպքում կունենանք հետևյալ արդյունքները`

 

1. Մարդկային ռեսուրսների համախմբում

. Կավելանա նոր ստեղծվող համայնքի բնակչության թիվը, հետևաբար, և մարդկային ռեսուրսները, ինչը որակյալ համայնքային ծառայողներով կազմված համայնքի աշխատակազմի ձևավորման հնարավորություն կստեղծի:

. Զգալիորեն կբարձրանա համայնքի կառավարման արդյունավետությունը (որակյալ կադրեր, ընդլայնված կառավարման օբյեկտ, և այլն):

. Բազմաբնակավայր համայնքներում տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունները կլինեն ավելի մրցակցային և զգալիորեն կնվազեցնեն ազգակցական կապերի հնարավոր բացասական ազդեցությունները:

2. Ենթակառուցվածքների համախմբում և ծառայությունների մատուցման արդյունավետության բարձրացում

. Համայնքային ծառայությունների մատուցման համար անհրաժեշտ ենթակառուցվածքների կենտրոնացումը տեղական ինքնակառավարման վարչական մեկ միավորում (համայնք) հնարավորություն կտա կենտրոնացնել փոշիացած ռեսուրսները և դրանց կառավարումն իրականացնել մեկ կենտրոնից: Այդպիսով հնարավորություն կստեղծվի մշակել և իրականացնել համայնքային քաղաքականություն, որը փոքր համայնքներից շատերում բացակայում է:

. Ենթակառուցվածքները կծառայեն ավելի մեծ թվով շահառուների` ինչը կնվազեցնի ծառայությունների ինքնարժեքը և կնպաստի արդյունավետության բարձրացմանը: Զգալիորեն կփոքրանան միավոր ծառայության վրա կատարվող ծախսերը:

. Կնվազի ենթակառուցվածքներով չապահովված համայնքների թիվը, ինչը հնարավորություն կտա ենթակառուցվածքների գծով կապիտալ ներդրման գումարներն (համայնքային բյուջեի միջոցներ և պետական նպատակային հատկացումներ) առավել նպատակային և կենտրոնացված օգտագործելու համար: Արդյունքում կբարձրանա անհրաժեշտ ենթակառուցվածքներով ապահովված համայնքների թիվը:

. Նոր ստեղծվող համայնքը, ունենալով ծառայությունների մատուցման համար անհրաժեշտ առկա ենթակառուցվածքներ, կմատուցի օրենքով իրեն վերապահված լիազորությունների ավելի մեծ մասը:

3. Ֆինանսական կարողությունների ուժեղացում և իրականացվող լիազորությունների շրջանակի ընդլայնում

. Համայնքների միացման արդյունքում նոր ստեղծված համայնքի աշխատակազմի թվաքանակը զգալիորեն ավելի քիչ կլինի, քան այդ համայնքի կազմի մեջ միավորված նախկին համայնքների աշխատակազմերի հանրագումարային թվաքանակը: Դա հնարավորություն կտա օրենքով սահմանված շրջանակներում տնտեսված միջոցների հաշվին ավելի բարձր աշխատավարձեր առաջարկել համայնքային ծառայողներին` խթանելով որակյալ ծառայողների մուտքը համայնքի աշխատակազմ: Բացի դրանից, զգալիորեն կկրճատվեն նաև ապարատի պահպանման ծախսերը, որի արդյունքում կավելանա բնակչությանը ծառայություններ մատուցելուն ուղղված ֆինանսական միջոցների չափերը:

. Կավելանան ֆինանսական ռեսուրսները, որոնց շնորհիվ լուրջ հնարավորություն կստեղծվի համայնքային ծրագրերի մշակման և իրականացման համար: Նոր ձևավորվող համայնքի բյուջեն բացի նախկին համայնքների բյուջեների մեխանիկական գումարն արտացոլելուց կարող է նաև ավելանալ հարկային բազաների ճշգրտման, նոր տեղական տուրքեր և վճարներ սահմանելու և հարկերի հավաքագրման աստիճանի բարձրացման հնարավորությունների մեծացման արդյունքում:

. Ֆինանսական և այլ ռեսուրսների կենտրոնացումը հնարավորություն կտա նոր ձևավորվող համայնքին մատուցելու օրենքով նախատեսված համայնքային այլ ծառայություններ, որոնք նախկին համայնքները չէին մատուցում:

 

4. Լրացուցիչ դրական հետևանքներ

 

. Համայնքներին պատվիրակված լիազորությունների շարունակական փոխանցման հնարավորությունների ստեղծում:

. Հետագա ապակենտրոնացման համար նպաստավոր պայմանների ստեղծում:

. Համապետական ծրագրերի իրականացման հնարավորությունների մեծացում:

. Վարչական տարածքների խոշորացման հետևանքով տնտեսության ճյուղերի` հատկապես գյուղատնտեսության զարգացման համար ավելի մեծ հնարավորությունների ստեղծում:

. Համայնքների նկատմամբ պետական վերահսկողության իրականացման հեշտացում, արդյունավետության բարձրացում և այդ ուղղությամբ իրականացվող ծախսերի նվազեցում:

. Բնական պաշարների հասանելիության և դրանցից օգտվելու հնարավորության ապահովում գործնականում բոլոր բնակավայրերի բնակիչների համար:

. Տարածքային կազմակերպման և տարաբնակեցման համակարգի հավասարակշռված և բազմակենտրոն մոդելի ձևավորում:

 

Համայնքների խոշորացման հնարավոր հետևանքների ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների գումարների վրա

 

Համայնքների բյուջեների բազմաթիվ ուսումնասիրություններ ցույց են տալիս, որ մեծամասնություն կազմող համայնքների բյուջեների եկամուտների զգալի մասը ձևավորվում է պետական բյուջեի ստացվող պաշտոնական տրանսֆերտների, իսկ հիմնականում` ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների հաշվին: Ասվածը նշանակում է, որ համայնքների խոշորացման հարցը քննարկելիս պետք չէ անտեսել խոշորացման արդյունքում պետական բյուջեից համայնքներին տրամադրվող ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների հնարավոր փոփոխությունները:

Ներկայումս մշակվել և Ազգային ժողովի կողմից առաջին ընթերցմամբ ընդունվել է «Ֆինանսական համահարթեցման մասին» ՀՀ նոր օրենքի նախագիծ (4) համաձայն որի ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների հաշվարկման հիմքում կդրվի ոչ միայն համայնքների եկամտային ունակությունը, այլ նաև նրանց ծախսային կարիքները` հաշվի առնելով համայնքների այնպիսի յուրահատկություններ, ինչպիսիք են` համայնքի բնակչության թիվը, համայնքի կազմում ընդգրկված բնակավայրերի թիվը, համայնքի բնակչության տարիքային կառուցվածքը, համայնքի հեռավորությունը մարզկենտրոնից և մայրաքաղաքից, համայնքի լեռնային կամ բարձր լեռնային լինելը և այլն:

_________________________

4) Օրենքի նախագծի մշակման աշխատանքներին ակտիվորեն մասնակցել են Համայնքների ֆինանսիստների միավորման փորձագետները

 

Մասշտաբի էֆեկտի (economies of scale) էությունը և համայնքների խոշորացման տնտեսական հիմնավորումը

Համայնքների խոշորացմանն ուղղված բարեփոխումների իրականացման ժամանակ նպատակահարմար է դիտարկել, թե ինչ տնտեսական, վարչական և այլ գործոններ են զուգակցում համայնքների խոշորացմանը: Մասնավորապես, խոսքը վերաբերվում է մասշտաբի էֆեկտին:

Ակնհայտ է որ, համայնքային ծառայությունների ծավալի աճին զուգընթաց նվազում են մեկ միավոր ծառայության վրա կատարվող ծախսերը, հետաքրքրական է, որ այդ ծախսերը անընդհատ չեն նվազում և ունեն իրենց ցածրագույն արժեքը: Մեր տարբերակում, համայնքային ծառայությունների ծավալի աճը ուղղակիորեն կապված է այդ ծառայություններից օգտվողների քանակի հետ, ինչը համեմատական է համայնքի բնակչության թվին (5): Հետևաբար, համայնքները պետք է ունենան որոշակի մեծության բնակչության թվաքանակ, որպեսզի կարողանան նվազեցնել ծառայությունների մեկ միավորի միջին ծախսերը: Ընդհանուր առմամբ այս երևույթը կոչվում է մասշտաբի էֆեկտ:

_______________________

5) Նմանատիպ էֆեկտ առաջանում է նաև միջհամայնքային համագործակցության պարագայում

 

Մասշտաբի էֆեկտը ավելի ցայտուն կերպով է արտահայտվում կապիտալատար գործընթացներում և ոչ այնքան հաճախ աշխատատարներում, քանի որ հաստատուն ծախսերը ավելի բարձր են կապիտալատար գործընթացների ժամանակ: Համայնքային մակարդակում դա նշանակում է, որ մասշտաբի էֆեկտն ավելի ցայտուն կերպով կարտահայտվի այնպիսի համայնքային ծառայությունների մատուցման դեպքում, ինչպիսիք են թափոնների կառավարումը, ջրամատակարարումը և ջրահեռացումը և այլն:

Միևնույն ժամանակ, մասշտաբի էֆեկտը հստակ արտահայտվում է վարչական ծախսերի ժամանակ: Ցանկացած համայնք, անկախ իր չափերից, պետք է ունենա որոշակի թվով աշխատակազմ: Հետևաբար, փոքր համայնքներում մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը ավելի բարձր կլինեն քան մեծ համայնքներում (6):

_______________________

6) Աղբյուրը` Hoilberg, K. (1995) «Kommunale stordiftsfordele-myte eller realitet?» Nordisk administrativt tidsslift, 1: 65-88

 

Փաստորեն ստացվում է, որ Հայաստանում համայնքների խոշորացման դեպքում մասշտաբի էֆեկտն անժխտելիորեն կարտահայտվի վարչական ծախսերի կրճատմամբ և, գուցե որոշ չափով` ծառայությունների մասով: Պետք է նշել, որ համայնքային ծառայությունների համար նվազագույն բնակչության/շահառուների թիվը, որից սկսած այդ ծառայությունների իրականացումը դառնում է տնտեսապես նպատակահարմար, զգալիորեն տարբերվում է: Այսինքն, եթե օրինակ աղբահանության համար տնտեսական նպատակահարմարությունը սկսվում է երեսուն հազար շահառուից, ապա նախակրթության համար այդ թիվը բավականին փոքր է: Բազմաթիվ լիազորություններ ունեցող ու ծառայություններ մատուցող համայնքի պարագայում դա կնշանակի, որ ամեն ծառայության համար գոյություն ունի իր օպտիմալ չափը: Հետևաբար, անհնար է գտնել խոշորացման մի օպտիմալ չափ, որը կբավարարի բոլոր ծառայությունների մասով մասշտաբի էֆեկտի առավելագույն արտահայտմանը:

Հենց այստեղ է, որ իր դերակատարումը պետք է ստանձնի միջհամայնքային համագործակցությունը, որը ի հաշիվ իր ճկունության կարող է ապահովել մասշտաբի էֆեկտի լավագույն ցուցանիշները:

Այսպիսով ստացվում է, որ մեր առջև կանգնած խնդրի օպտիմալ լուծումը կարելի է պատկերացնել հետևյալ կերպ.

նվազեցնել վարչական ծախսերը ի հաշիվ համայնքների խոշորացման` պահպանելով վարչական բնույթի ծառայությունների մատչելիությունը, որից հետո, միջհամայնքային համագործակցության կիրառման արդյունքում, համայնքային մնացած ծառայությունների մասով հասնել մասշտաբի էֆեկտի հնարավորինս բարձր ցուցանիշի:

 

5) Խոշորացման դրական արդյունքները ՀՀ Վայոց Ձորի մարզի համայնքների օրինակով ներկայացվում է հավելված 3-ում:

 

8. Համայնքների խոշորացման գործընթացի մեկնարկի և խոշորացումից հետո նախատեսվող իրավական գործընթացների իրականացմանն ուղղված միջոցառումների ցանկ

 

Համաձայն ՀՀ Սահմանադրության 110 հոդվածի պահանջների` համայնքները միացվում են միմյանց կամ առանձնացվում են օրենքով, որով կարգավորվում և սահմանվում են համայնքների միավորման կամ բաժանման սկզբունքները, կարգը, ինչպես նաև նոր ձևավորված համայնքներում տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրության ժամկետները: Համապատասխան օրենքը Ազգային ժողովը ընդունում է կառավարության առաջարկով: Մինչև օրենսդրական նախաձեռնության ներկայացումը կառավարությունը համապատասխան համայնքներում նշանակում է տեղական հանրաքվեներ: Սակայն համայնքները կարող են միավորվել կամ բաժանվել` անկախ տեղական հանրաքվեի արդյունքներից:

Համայնքների խոշորացման գործընթացը նախատեսվում է իրականացնել «պիլոտային» տարբերակով: Այս մոտեցումը թույլ կտա թիրախային տարածքներում (մարզերում կամ տարածաշրջաններում) խոշորացված համայնքների գործունեության արդյունավետությունը և բնակչության օգուտները տեսանելի դարձնել հանրության համար, ինչն իր հերթին կնպաստի հետագա բարեփոխումների սահուն անցկացմանը: Միաժամանակ, փուլային լուծումը թույլ կտա բարեփոխումների իրականացման համար անհրաժեշտ միջոցները բաշխել ողջամիտ ժամկետների վրա` զուգահեռաբար լուծելով նաև պակասող ենթակառուցվածքների ձևավորման խնդիրը:

 

Հայաստանի Հանրապետությունում վարչատարածքային բարեփոխումների իրականացման փուլերը

Վարչատարածքային բարեփոխումների, մասնավորապես` համայնքների խոշորացման ծրագրերի իրականացման հիմնական փուլերն են`

. Թիրախ հանդիսացող մարզի կամ տարածքի ընտրություն:

. Ընտրված տարածքի համար, ՀՀ կառավարության «Համայնքների խոշորացման և միջհամայնքային միավորումների ստեղծման» հայեցակարգի բարեփոխված (նորացված) չափորոշիչների համապատասխան, վարչատարածքային բարեփոխումների իրականացման աշխատանքային տարբերակի մշակում:

. Աշխատանքային տարբերակի շուրջ բազմոլորտ մասնագիտական (փորձագիտական) քննարկումների կազմակերպում (պետական և անկախ փորձագետների ընդգրկում):

. Քննարկումների արդյունքում ստեղծված վարչատարածքային բարեփոխումների առաջարկությունների միասնական փաթեթի ձևակերպում:

. Առաջարկությունների նախնական քննարկումը ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարությունում (անհրաժեշտության դեպքում քննարկումներին կարելի է ընդգրկել նաև պետական և հանրային այլ կառույցների ներկայացուցիչների).

. Առաջարկությունների քննարկում բարեփոխվող տարածքի մարզային, համայնքային պաշտոնյաների և քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների հետ:

. Վերոհիշյալ քննարկումների արդյունքում, ըստ անհրաժեշտության, առաջարկությունների փաթեթի լրամշակում:

. Առաջարկությունների քննարկում միջգերատեսչական հանձնաժողովի նիստում:

. Խոշորացվող համայնքներում տեղական հանրաքվեների կազմակերպումը և անցկացում:

. Վարչատարածքային բարեփոխման կատարման համար անհրաժեշտ իրավական ակտերի նախագծերի մշակում և դրանց քննարկում ՀՀ կառավարությունում:

. Վարչատարածքային բարեփոխումների կատարման համար անհրաժեշտ ՀՀ օրենքների նախագծերի ներկայացումը ՀՀ Ազգային ժողով:

. ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից համապատասխան օրենքների, մասնավորապես «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում համապատասխան փոփոխությունների ընդունումը:

. Նոր կազմավորված համայնքներում տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների կազմակերպումը:

 

Կատարվող քայլեր

Անհրաժեշտություն է առաջանում փոփոխություններ կատարել ՀՀ օրենսդրության մեջ: Ըստ էության, սա ոչ միայն զուտ վարչատարածքային փոփոխություններ են, այլ տեղական ինքնակառավարման համակարգի ամրապնդման, զարգացման և հզորացման ընդհանուր ծրագրի մի մաս: Այս քաղաքականությունը պետք է ուղեկցվի տեղական ինքնակառավարման օրենսդրության մեջ համապատասխան և համարժեք փոփոխություններով մի կողմից ապահովելու համակարգի զարգացումը, մյուս կողմից նվազեցնելով բոլոր այն հնարավոր ռիսկերը, որոնք կարող են պայմանավորված լինել այդ բարեփոխումների իրականացումից: Հայեցակարգը հավանության արժանանալուց հետո կմշակվի «Միջոցառումների իրականացման ծրագիր», որով կսահմանվի հայեցակարգից բխող նոր ընդունվող, ինչպես նաև գործող իրավական ակտերում համապատասխան փոփոխություններ և լրացումներ նախատեսող իրավական ակտերի ցանկը:

Փոփոխություններ «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում:

1. Ակնհայտ է, որ վարչատարածքային բարեփոխումներն առաջին հերթին փոփոխությունների անհրաժեշտություն են առաջացնելու «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում: Մասնավորապես, այս փուլում որևէ փոփոխությունների անհրաժեշտություն չկա ՀՀ մարզերի մակարդակում վարչատարածքային բաժանումը վերանայելու համար, ուստի անհրաժեշտ է փոփոխությունների նախագիծ նախապատրաստել ՀՀ Սյունիքի մարզի համայնքների և բնակավայրերի ցանկում` ըստ ներկայացված նոր առաջարկությունների:

Միաժամանակ չափազանց կարևոր ենք համարում բնակավայրերի անվանումների պահպանումը բոլոր դեպքերում: Այս երևույթը ունի կարևոր սոցիալ-հոգեբանական նշանակություն:

Ինչ վերաբերվում է համայնքների անվանումներին, ապա ներկայացված առաջարկություններում որպես օրինաչափություն պահպանվել է այն մոտեցումը, որ նոր ձևավորվող համայնքի անվանումը համընկնում է դրա կազմում բնակչության թվաքանակի առումով ամենամեծ բնակավայրի անվանման հետ: Անշուշտ կան նաև բացառություններ, որոնք ունեն իրենց հիմնավորումները: Այս կապակցությամբ վիճահարույց հարցերի առաջացման դեպքում, կարծում ենք խնդիրը կարելի է քննարկել համայնքի բնակիչների հետ: Ընդ որում` ամբողջությամբ ընդունելի ենք համարում այն տարբերակը, որ վիճելի դեպքերում համայնքին կարելի տալ նոր անվանում, որը չի կրկնում դրա կազմի մեջ մտնող բնակավայրերի անվանումներից և ոչ մեկին, իսկ բնակավայրերը կշարունակեն կոչվել իրենց անուններով: Այս դեպքում չեն փոխվի նաև գործող հասցեները, ինչը խնդիրներ չի առաջացնի ոստիկանության և զինվորական կոմիսարիատների համար:

2. «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում իրականացվելիք մյուս փոփոխությունը, որը պայմանավորված է այս առաջարկությունների իրականացման հետ վերաբերում է համայնքների կարգավիճակների (գյուղական և քաղաքային) վերանայմանը: Ներկայումս օրենքի 5-րդ հոդվածը սահմանում է, որ քաղաքի դասակարգում ունեցող բնակավայր ընդգրկող համայնքները կոչվում են քաղաքային համայնքներ, իսկ միայն գյուղերի դասակարգում բնակավայրեր ընդգրկող համայնքները` գյուղական համայնքներ: Առաջարկում ենք առհասարակ հրաժարվել համայնքները քաղաքային կամ գյուղական դասակարգելու մոտեցումից` պահպանելով սակայն գոյություն ունեցող բնակավայրերի դասակարգումը: Ընդ որում` Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը սահմանափակվում է «համայնք» հասկացության կիրառմամբ, ուստի առաջարկվող փոփոխությունները Սահմանադրության հետ կապված իրավական խնդիրներ չեն առաջացնի:

Հարկ է նկատել, որ իրականացված ուսումնասիրությունների արդյունքում պարզվել է, որ «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» ՀՀ օրենքով ՀՀ Սյունիքի մարզում ամրագրված են բնակավայրեր, որտեղ մշտական բնակչություն գոյություն չունի: Բարեփոխումների այս փուլում մենք ձեռնպահ ենք մնում դրանք բնակավայրերի ցանկից հանելու առաջարկությունների հարցում, հույս ունենալով, որ այդ խնդրի հնարավոր կլինի անդրադառնալ ավելի ուշ` առանձին քննարկման առարկա դարձնելով մշտական բնակիչ չունեցող բնակավայրերի իրավական կարգավիճակի հարցը:

 

Փոփոխություններ «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգրքում:

Առաջարկում ենք փոփոխություններ իրականացնել Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգրքում ավելացնելով համայնքի ավագանու անդամների թվաքանակը: Այդ իմաստով, կարծում ենք լուրջ դժվարություններ չկան, քանի որ 2005 թվականին իրականացված սահմանադրական փոփոխություններով վերացվել է համայնքի ավագանու անդամների առավելագույն թվաքանակի սահմանափակումը (մինչև 15 անդամի), միաժամանակ գոյություն ունի ավագանու մեծ թվաքանակի (65 անդամի) նախադեպ Երևան համայնքում:

Այս առաջարկությունը հիմնավորվում է նրանով, որ կենտրոնացնելով տարբեր համայնքների (բնակավայրերի) ներուժն ու ռեսուրսները, ունենալով համայնքի մեծ բյուջե, սեփականություն, ավելի մեծ ծավալի լիազորություններ, համայնքի ավագանին, ըստ էության փոխելու է իր այն դերակատարությունը, որն ունի այժմ` սահմանափակ ռեսուրսների պայմաններում: Նոր իրավիճակներում, մեծ համայնքների պարագայում, կարծում ենք, որ կմեծանա համայնքի բնակիչների շահագրգռվածությունը և ցանկությունը ընտրվելու համայնքի ավագանու անդամի պաշտոնում և մասնակից լինել կառավարչական որոշումների ընդունմանը (ինչը մինչ այժմ նկատելի է քաղաքային և խոշոր գյուղական համայնքների դեպքում, որտեղ, ի տարբերություն փոքր գյուղական համայնքների, մշտապես լուրջ մրցակցություն է առաջանում համայնքի ավագանու ընտրություններում): Համայնքի ավագանու անդամների մեծ թիվը օբյեկտիվորեն կփոքրացնի համայնքի ղեկավարի ազդեցությունը համայնքի ավագանու և դրա կողմից ընդունվող որոշումների վրա` համայնքի ավագանին դարձնելով իրական հակակշիռ համայնքի ղեկավարին: Համայնքի ավագանու անդամների թվաքանակի ավելացումը հնարավորություն կընձեռնի նաև, որպեսզի համայնքի ավագանու անդամներ ընտրվեն ոչ միայն համայնքային կենտրոն կամ առավել շատ բնակիչ ունեցող բնակավայրերից, այլ տվյալ համայնքի կազմի մեջ մտնող բոլոր բնակավայրերից: Միաժամանակ համայնքի ավագանու անդամների թվաքանակի մեծացումը, առավել ևս խոշոր համայնքների պարագայում, կմեծացնի քաղաքական ուժերի հետաքրքրվածությունը համայնքների ավագանիների ընտրություններին կազմակերպված մասնակցություն ցուցաբերելու հարցում, ինչը մինչ օրս արտահայտվել է միայն համայնքների ղեկավարների ընտրության պարագայում:

Համայնքի ավագանու ընտրությունների մեխանիզմների վերանայում: Ներկայումս ՀՀ ընտրական օրենսգիրքը սահմանում է, որ համայնքի ավագանու ընտրության ժամանակ համայնքի տարածքում սահմանվում է մեկ բազմամանդատ մեծամասնական ընտրատարածք (7): Այս դեպքում համայնքի ավագանու անդամ են ընտրվում համայնքի ավագանու անդամների օրենքով սահմանված թվաքանակին համապատասխան առավելագույն ձայներ հավաքած թեկնածուները:

______________________________

7) ՀՀ Ընտրական Օրենսգիրք, հոդված 130:

 

Համայնքների միավորման և խոշոր համայնքների կազմավորման պարագայում այս ընտրական համակարգը վերանայման կարիք ունի: Նախ, գոնե անցումային դրույթներով, առնվազն բարեփոխումներին հաջորդող տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների ընթացքում պետք է օրենքով սահմանվի մի նորմ, ըստ որի համայնքի կազմի մեջ մտնող, մշտական բնակչություն ունեցող յուրաքանչյուր բնակավայր պետք է հնարավորություն ունենա ընտրելու համայնքի ավագանու որոշակի թվով անդամներ: Սա, իհարկե, ժողովրդավարության որոշակի սահմանափակում է իր մեջ պարունակում, ուստի երկու ընտրություններից հետո այս սահմանափակումը կդադարի գործելուց, ինչը հնարավորություն կտա համայնքի ավագանու անդամ ընտրվել հասարակության մեջ առավել մեծ վստահություն և հեղինակություն վայելող գործիչներին: Սակայն սկզբնական շրջանում բոլոր բնակավայրերին, պետք է հնարավորություն տրվի իր «ներկայացուցիչների» միջոցով մասնակցություն ունենալ որոշումների ընդունման գործընթացին: Մյուս դեպքերում համայնքի ավագանու անդամի պաշտոնում առաջադրումները պետք է իրականացնեն ոչ թե ինքնաառաջադրման սկզբունքով (ինչպես կատարվել է մինչ այժմ, ինչի հետևանքով համայնքի ավագանու անդամ են ընտրվում համայնքի ղեկավարի հետ բարեկամական, ազգակցական կամ ոչ ձևական փոխհարաբերություններով կապված և նրա ազդեցության տակ գտնվող մարդիկ), այլ քաղաքական կուսակցությունները` նախապես համամասնական ցուցակներ կազմելու միջոցով: Փաստորեն, այս առաջարկության տրամաբանությունը հուշում է, որ համայնքի ավագանին պետք է ձևավորվի ոչ միայն մեծամասնական, այլև համամասնական եղանակով: Համայնքի ավագանու ձևավորման համամասնական եղանակն արդեն կիրառություն ստացել է Երևանի ավագանու ձևավորման դեպքում, ավելին, Երևանի պարագայում այն պայմանավորում է նաև քաղաքապետի անուղղակի ընտրություն: Նոր դեպքում կկիրառվի ավագանու կազմավորման կոմբինացված (միաժամանակ և՛ մեծամասնական, և՛ համամասնական մոդելները), ինչը ՀՀ ընտրական համակարգում կիրառվում է Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի պարագայում: Մեծամասնական ընտրակարգով համայնքի ավագանու անդամ կարող են ընտրվել համայնքի կազմի մեջ մտնող բնակավայրերից (կախված բնակչության թվաքանակից մեկ կամ երկու անդամ), իսկ ավագանու մյուս անդամները կընտրվեն համամասնական եղանակով` կուսակցական ցուցակներով:

Այս առաջարկությունը հնարավորություն կտա ապակենտրոնացնել նաև ՀՀ քաղաքական համակարգը, մեծացնելով քաղաքական կուսակցությունների, հատկապես դրանց տարածքային կառույցների դերը և մասնակցությունը հանրային կյանքին:

Փոփոխություններ «Տեղական ինքնակառավարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում:

Համայնքի ղեկավարի ներկայացուցիչների ինստիտուտի հիմնում: Քանի որ նոր միավորման պարագայում նախկին համայնքները կորցնում են իրենց կարգավիճակը, ապա, բնականաբար այնտեղ առանձին չեն կարող ձևավորվել տեղական ինքնակառավարման մարմիններ: Սա կհանգեցնի նաև նախկին համայնքի ղեկավարի աշխատակազմերի լուծարմանը (ինչն էլ հանդիսանում է այս քաղաքականության հիմնական տնտեսական հիմնավորումներից մեկը): Մտավախություն կա, որ իշխանության տեղական մարմինների բացակայությունը կարող է համայնքի լուծարման պատճառ հանդիսանալ: Չհամաձայնելով այդ կարծիքի հետ, այնուամենայնիվ գտնում ենք, որ կան տեղական իշխանությունների հետ առնչվող խնդիրներ, որոնց շրջանակում համայնքի բնակիչներին իրենց բնակության վայրից համայնքային կենտրոն գնալը կարող է անհանգստության առիթ հանդիսանալ և պատճառ դառնալ այս քաղաքականության անհարկի քննադատության համար (այդպիսի խնդիրներ կարող են լինել սոցիալական կամ այլ ծառայություններից համայնքի բնակիչ լինելու մասին, սեփականության մասին և այլ տեղեկանքներ ստանալը): Մյուս կողմից խոշոր համայնքի պարագայում տեղական ինքնակառավարման մարմինները նույնպես կարիք կունենան ամենօրյա օպերատիվ կապ պահպանել համայնքի բնակիչների հետ: Մասնավորապես, համայնքի բնակիչներին բաժանել ծանուցագրեր գույքահարկի և հողի հարկի վճարումների վերաբերյալ, իրականացնել կազմակերպական աշխատանքներն ընտրությունների կազմակերպման հարցերում, ֆիզիկապես փոխանցել տեղական ինքնակառավարման մարմինների կողմից հատկացվող սոցիալական նպաստներն ու օգնությունները, անհրաժեշտության դեպքում կազմակերպել վառելանյութի, սերմանյութի, պարարտանյութերի բաշխումը և այլն: Թերևս, մի քանի տարի հետո բնակավայրերում նման պաշտոնյաներ ունենալու անհրաժեշտությունը նույնպես վերանա, սակայն, հաշվի առնելով նաև խնդրի սոցիալ-հոգեբանական ասպեկտները, առաջարկում ենք «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքում համայնքի ղեկավարի աշխատակազմում, հայեցողական պաշտոնի կարգավիճակում, նախատեսել համայնքի ղեկավարի ներկայացուցչի պաշտոն` համայնքի կազմի մեջ մտնող բնակավայրերում նշանակելու համար: Սա բավականին մոտ է Երևանի վարչական շրջանի ղեկավարի պաշտոնին, որին նշանակում և ազատում է Երևանի քաղաքապետը: Ի տարբերություն վարչական շրջանի ղեկավարի, տվյալ բնակավայրում համայնքի ղեկավարի ներկայացուցիչների աշխատանքների կազմակերպման համար առանձին աշխատակազմ պահելու անհրաժեշտություն չկա: Այդ պաշտոնյան պետք է ունենա մշտական գործող գրասենյակ բոլոր այն բնակավայրերում, որոնք նախկինում ունեցել են համայնքի կարգավիճակ, որի ֆինանսավորումը պետք է իրականացվի համայնքի բյուջեի միջոցների հաշվին: Հանդիսանալով համայնքի ղեկավարի աշխատակազմի աշխատակից նրա վարձատրությունը նույնպես պետք է իրականացվի համայնքի բյուջեի միջոցների հաշվին: Որոշակի խնդիրներին օպերատիվ լուծումներ տալու համար բնակավայրում համայնքի ղեկավարի ներկայացուցիչը պետք է ունենա համայնքի անվանումով և տարբերանշաններով «տեղեկանքների համար» գրառումով կնիք, որը չի կարող օգտագործվել ֆինանսական գործարքներ կատարելու նպատակով: Կախված այս առաջարկության ընդունման վերապահումներից` հնարավոր է նաև փոփոխություններ իրականացնել «Համայնքային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքում: Նախնական շրջանում առաջարկում ենք համայնքի ղեկավարի ներկայացուցիչների գրասենյակները պարտադիր համարել միայն 300 և ավելի բնակիչ ունեցող բնակավայրերում: Ընդ որում` այս նորմի կենսագործունեության համար անցումային դրույթներով առավելագույնը պետք է սահմանել հինգ տարի ժամկետ, որից հետո տեղական ինքնակառավարման մարմիններն իրենք կորոշեն նման գրասենյակներ և աշխատակիցներ ունենալու անհրաժեշտությունը:

Տեղական ինքնակառավարման մարմինների լիազորությունների ընդլայնում: Մինչ այժմ ինչքան քննարկումներ են ծավալվել ապակենտրոնացման քաղաքականության խորացման և դրա արդյունքում տեղական ինքնակառավարման մարմիններին նոր լիազորություններ, մասնավորապես, պատվիրակված լիազորություններ վերապահելու խնդիրներին, հիմնական խոչընդոտ է համարվել համայնքների մեծ թիվը և դրանց կարողությունների ցածր մակարդակը: Համայնքների միավորման և դրանց կարողությունների ամրապնդմանը միտված առաջարկվող փոփոխությունների համատեքստում նման մտավախությունները ի չիք են դառնում և չեն կարող այլևս խոչընդոտել իշխանության ապակենտրոնացմանը: ՈՒստի, առաջարկում ենք «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքում համապատասխան լրացումներ կատարելու միջոցով տեղական ինքնակառավարման մարմիններին վերապահել նոր լիազորություններ, ընդ որում ինչպես լիազորություններ, որոնք այժմ վերապահված են տարածքային կառավարման մարմիններին, այնպես էլ լիազորություններ, որոնք իրականացվում են իշխանության կենտրոնական մարմինների և դրանց տարածքային ծառայությունների միջոցով: Սկզբնական փուլում առաջարկում ենք համապատասխան տեղական ինքնակառավարման մարմինների իրավասությանը հանձնել մարզի տարածքում գտնվող բոլոր առողջապահական հաստատությունները (մասնավորապես Եղեգնաձորի և Վայքի բուժմիավորումները), որոնք ներկայումս, թեև փակ բաժնետիրական ընկերության կազմակերպական-իրավական ձևին ունեն մարզային ենթակայություն (որպես սեփականատիրոջ ներկայացուցիչ հանդես են գալիս մարզպետները): Այս փոփոխությունները հնարավորություն կտան առավել համակարգված կերպով կառավարել առողջապահական բնագավառը, քանզի մյուս բոլոր համայնքներում առողջության առաջնային պահպանման հիմնարկները (բուժական ամբուլատորիաները) ունեն համայնքային պատկանելություն:

Համայնքների միավորման (խոշորացման) պայմաններում լուրջ նախադրյալներ են ստեղծվում հանրակրթության, մասնավորապես, հանրակրթական դպրոցների (կրտսեր դպրոցներ, հիմնական դպրոցներ, ավագ դպրոցներ) ապակենտրոնացման, կառավարության կողմից ժամանակին նախաձեռնած, սակայն հաջողության չհասած ծրագիրն իրականացնելու համար:

Հաշվի առնելով որոշ համայնքներում սոցիալական ծառայությունները համայնքներին հանձնելու փորձնական ծրագրի արդյունքները, խոշորացման պարագայում այդ գործընթացը կարելի է ավարտին հասցնել` ՀՀ Սյունիքի մարզում ունենալով համայնքների թվաքանակին համապատասխան սոցիալական ծառայություններ:

Տեղական ինքնակառավարման մարմիններին որպես պատվիրակված լիազորություն կարելի է վերապահել նաև դեռևս իշխանության կենտրոնական մարմինների իրավասության տակ գտնվող անձնագրային ծառայությունները:

Առաջարկում ենք նաև փորձնական ծրագիր իրականացնել անշարժ գույքի կադաստր վարելու իրավասությունները համայնքներին փոխանցելու համար:

Փոփոխություններ բյուջետային օրենսդրության մեջ:

Բյուջետային օրենսդրության մեջ փոփոխություններ ասելով պետք է հասկանալ փոփոխություններ հիմնականում հետևյալ օրենքներում.

. «Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» ՀՀ օրենք,

. «Ֆինանսական համահարթեցման մասին» ՀՀ օրենք,

. «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենք,

Այս դեպքում «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխությունները կարող են պայմանավորված լինել միայն «Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» ՀՀ օրենքի փոփոխություններով, քանզի այդ երկու օրենքներում կան որոշակի ընդհանրություններ: Այս տեսանկյունից առաջարկում ենք որոշակի ժամանակավոր սահմանափակումներ և պարտադիր պահանջներ մտցնել համայնքների բյուջեների ծախսային մասերում: Մասնավորապես, պետք է նախատեսել, որ մեկից ավելի բնակավայրերից կազմված համայնքների բյուջեներում առնվազն երկու տարին մեկ անգամ, հինգ միլիոն դրամից ոչ պակաս չափով կապիտալ բնույթի ծրագրեր պետք է իրականացվեն համայնքի կազմի մեջ մտնող բնակավայրերի հիմնախնդիրների լուծման կամ ենթակառուցվածքների զարգացման նպատակով: Ընդ որում` առավել որոշակի և իմպերատիվ պետք է լինեն ձևակերպումները, հատկապես սահմանամերձ բնակավայրերի մասով: Այս առաջարկությունը նպատակ ունի նվազեցնել համայնքների խոշորացման հետևանքով սահմանամերձ համայնքների «քայքայման» ռիսկերը: Ավելին, խոշորացումը պետք է լուրջ ազդակ հանդիսանա համայնքների հատկապես սահմանամերձ բնակավայրերի զարգացման և ամրապնդման համար:

Օրենսդրությունը պետք է խթանի համայնքների խոշորացումը կոնկրետ և չափելի ցուցանիշներով այդ համայնքներին տրամադրելով լրացուցիչ միջոցներ (հատկապես ֆինանսական միջոցներ): Այդ իմաստով, կարծում ենք, արժեքավոր ձևակերպում գոյություն ունի շրջանառության մեջ գտնվող «Ֆինանսական համահարթեցման մասին» ՀՀ օրենքի նախագծում, որով ՀՀ պետական բյուջեից համայնքային բյուջեների հատկացվելիք դոտացիայի չափը որոշելիս կիրառվում է մի առանձին գործոն, որը ցույց է տալիս համայնքի կազմում բնակավայրերի քանակը: Այսինքն, որքան շատ բնակավայրեր են ընդգրկված համայնքի կազմում, այդքան մեծ է տվյալ գործոնով հատկացվող դոտացիայի ծավալը:

Չափազանց կարևոր ենք համարում խոշորացված համայնքներին առաջնահերթ պետական աջակցության տրամադրումը: ՀՀ պետական բյուջեից ենթադրվում է դոտացիաներից բացի հատկացնել լրացուցիչ սուբվենցիաներ խոշորացված համայնքներին` հատկապես ընդհանուր հետաքրքրության և նշանակության խնդիրների լուծման համար:

Կարևոր ենք համարում նաև այն, որ խոշորացված համայնքները պետք է որպես արդյունավետ գործիք դառնան կառավարության տարածքային քաղաքականության և տարածքների համաչափ զարգացման խնդիրները լուծելու համար, այլ չծառայեն որպես պատրվակ բնակավայրերին տրամադրվող նպատակային հատկացումների ծավալները կրճատելու համար: Մասնավորապես, որևէ կերպ չպետք է շփոթություն կամ նույնություն մտցնել «բնակավայր» և «համայնք» հասկացությունների միջև: Եթե կառավարությունն ունի մտադրություններ լուծելու սահմանամերձ բնակավայրերի հիմնախնդիրները, ապա այդ քաղաքականությունը անկախ համայնքների խոշորացումից, անկախ սահմանամերձ այդ բնակավայրերի այս կամ այն համայնքի մեջ մտնելու և չմտնելու հանգամանքից պետք է նույն ոգով, տրամաբանությամբ և ծավալներով իրականացվի: Այսինքն` պետության կողմից հատկացվող նպատակային միջոցները պետք է ուղղված լինեն ոչ միայն համայնքների, այլև դրա կազմի մեջ մտնող առանձին բնակավայրերի հիմնախնդիրների լուծմանը:

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ խոշորացման պարագայում հնարավոր է, որ խոշորացված համայնքի համար օրենքով հաշվարկվի առավել փոքր ծավալի դոտացիա, քան մինչ այդ դրա կազմի մեջ մտած համայնքների դոտացիաների հանրագումարն է` առաջարկում ենք ՀՀ պետական բյուջեում դոտացիաների համար նախատեսված ընդհանուր դրամագլխից առանձնացնել գումարներ, որոնք առանձին ծրագրերի իրականացման նպատակով կհատկացվեն խոշորացված համայնքներին, այն չափով, որ չափով, որ պակասեցված կլինի նրանց դոտացիայի ընդհանուր գումարը: Այս նորմը ևս կարող է գործել առաջիկա հինգ բյուջետային տարիների ընթացքում:

 

9. Համայնքների խոշորացման գործընթացի ռիսկերի գնահատում

 

Համայնքների խոշորացումը, որպես վարչատարածքային բարեփոխումների առավել բարդ և համակարգային ուղղություն, կարող է ուղեկցվել որոշակի ռիսկերով, որոնցից են.

- Քաղաքական և հասարակական ինստիտուտների կողմից խոշորացման գաղափարի քաղաքական շահարկումներ: Խոշորացման գաղափարը կարող է քննադատվել փոքր համայնքների տնտեսական ու դեմոգրաֆիկ իրավիճակը վատացնելու հնարավոր ռիսկի տեսանկյունից, մասնավորապես, խորհրդային տարիներին իրականացված կառավարման համակարգի փոփոխությունների արդյունքում բարձրլեռնային ու հեռավոր գյուղերի քայքայման փաստի շահարկումով: Պետք է նկատի ունենալ, որ նշված փոփոխությունների արդյունքում գյուղերը բնութագրվում էին ոչ հեռանկարային և այդ հիմքով տարաբնակեցվում էին դեպի խոշոր, նոր ձևավորվող քաղաքային, արդյունաբերական կենտրոններ: Իսկ համայնքների խոշորացման դեպքում խոսքը գնում է կառավարման արդյունավետ կառուցվածքի մասին, հատկապես շեշտադրելով խոշորացվող համայնքների կազմի մեջ մտնող բնակավայրերի համաչափ զարգացումն ապահովելու հրամայականը:

- Խոշորացման ռեֆորմի համար անհրաժեշտ խրախուսման միջոցների անբավարարություն: Խոշորացվող համայնքների կազմի մեջ մտնող բնակավայրերի համաչափ զարգացումն ապահովելու համար անհրաժեշտ ռեսուրսների անբավարարությունը կարող է առաջացնել հիմնավորված թերահավատություն, վտանգելով խոշորացման գաղափարախոսության հիմնական մոտիվները:

- Խոշորացված համայնքների բոլոր բնակավայրերում հավասարաչափ զարգացման ապահովման բարդություն: Այս պարագայում կարևոր են դիտվելու ինչպես բավարար ռեսուրսներով ապահովվածությունը, այնպես էլ հստակ և արդյունավետ ծրագրերի առկայությունն ու իրականացումը:

- Բնակչության թերահավատությունը խոշորացման արդյունքների նկատմամբ: Պետք է շարունակական և հիմնավոր աշխատանքներ կազմակերպել բնակչության շրջանում, ներկայացնելու համար սպասվելիք առավելությունները, որոնք կարող են արտահայտվել ինչպես ՏԻՄ մատուցվող ծառայությունների որակական բարելավմամբ, այնպես էլ համայնքներում սոցիալ տնտեսական իրավիճակի առաջընթացով:

- Նոր ձևավորվող համայնքային կառույցներում չընդգրկվելու հնարավոր հեռանկարով պայմանավորված գործող համայնքների ղեկավարների և համայնքային ծառայողների դժգոհությունը և նրանց կողմից արհեստական խոչընդոտների ստեղծումը:

- Խոշորացված համայնքների մեջ մտած փոքր բնակավայրերի բնակիչների հնարավոր արտահոսք դեպի խոշոր բնակավայրեր: Այս դեպքում կարևոր են դիտվելու համայնքի կազմի մեջ մտնող բնակավայրերի համաչափ զարգացումն ապահովվող ծրագրերը:

- Խոշորացված համայնքների կառավարման արդյունավետության իրատեսությունը:

 

10. Համայնքների խոշորացման բարեփոխումների Եվրոպական երկրների փորձը

 

Եվրոպական երկրներում վարչատարածքային միավորների խոշորացման բարեփոխումների սկիզբը դրվել է 1950-ական թվականներին, այնուհետ շարունակվել է 1960-ական և 1970-ական թվականներին: Այդ տարիներին բարեփոխումներ են կատարվել Արևմտյան Եվրոպայի երկրներում (Սկանդինավյան երկրներ, Նիդեռլանդներ, Միացյալ Թագավորություն, Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետություն), ինչպես նաև նախկին սոցիալիստական երկրներում (Լեհաստան, Չեխոսլովակիա, Հունգարիա, Խորհրդային Միություն):

Համառոտ ներկայացվում է Եվրոպական երկրներում վերջին տասնամյակի ընթացքում իրականացված համայնքների խոշորացման բարեփոխումները: Նյութերը պատրաստվել է 2008-ի նոյեմբերի 14-ից 15-ը Լեհաստանի մայրաքաղաք Վարշավայում կայացած միջազգային կոնֆերանսի նյութերի հիման վրա:

 

Մակեդոնիա

Մակեդոնիան խառը էթնիկական կազմ ունեցող երկիր է, էթնիկ ալբանացիների բավականին մեծ թվով: Ապակենտրոնացման գործընթացը ներառում էր նաև վարչատարածքային վերաբաժանումը, որը էթնիկ խնդիրներ ունեցող երկրում կրում էր դրա անմիջական ազդեցությունը: Այդ պատճառով վարչատարածքային բարեփոխումները քաղաքական կուսակցությունների անմիջական հետաքրքրությունների շրջանակում էին, որոնք համապատասխանաբար ներկայացնում են էթնիկ մակեդոնացիներին և էթնիկ ալբանացիներին: Այդ համատեքստում հատկանշական է նաև այն հանգամանքը, որ այն համայնքներում որտեղ էթնիկ փոքրամասնությունը 20 տոկոսից ավել է, ապա այդ փոքրամասնության լեզուն համարվում է համայնքի երկրորդ պաշտոնական լեզու:

Մակեդոնիայում իրականացվել է վարչատարածքային բարեփոխման երկու ծրագիր` 1995-ին և 2004-ին: Առաջին ծրագրի շարժառիթն էր կառավարումը բնակչությանը մոտեցնելը, ինչի արդյունքում համայնքների թիվը ավելացել էր 30-ից մինչև 123: Հաջորդ բարեփոխման արդյունքում հակառակը` 123 համայնքը վերակազմակերպվեցին 84-ի: Երկրորդ բարեփոխման նպատակը համայնքներին առավել մրցունակ դարձնելն էր, քանի որ ապակենտրոնացման և համայնքների խոշորացման արդյունքում նրանց լրացուցիչ լիազորություններ էին փոխանցվել: Վարչատարածքային վերաբաժանման մասին օրենքի վերաբերյալ բանակցությունները հեռու էին արդյունավետության բարձրացմանն ուղղված շեշտադրումներից, այլ հակառակը պայմանավորված էին էթնիկական ենթատեքստով, այն է` թե որ համայնքում, որ էթնիկական խումբը մեծամասնություն կկազմի խոշորացումից հետո:

Վարչատարածքային վերաբաժանման հարցը տեղափոխվեց քաղաքական բանակցությունների դաշտ, որտեղ հիմնական խաղացողներն էին էթնիկ խմբերը ներկայացնող քաղաքական կուսակցությունները: Կառավարությունը ձևավորել էր ապակենտրոնացման հարցերով զբաղվող աշխատանքային խումբ, որի կազմում ընդգրկվել էին կենտրոնական կառավարության տարբեր գերատեսչությունների ներկայացուցիչներ, ինչպես նաև ներկայացուցիչներ համայնքների միությունից և այլ փորձագիտական կազմակերպություններից: Այդ խմբի խնդիրներից էր նաև վարչատարածքային վերաբաժանումը: Ի լրումն դրան կառավարությունը ձևավորել էր նաև տեխնիկական փորձագիտական խումբ, որը նույնպես պետք է առաջարկություններ ներկայացներ վարչատարածքային վերաբաժանման վերաբերյալ: Փորձագիտական խմբի առաջարկած չափորոշիչներն այնպիսին էին, որ դրանց հիմքում դրվում էր համայնքի կազմում եղած բնակավայրերի ֆունկցիոնալ ամուր կապերը համայնքի կենտրոնի հետ (Մակեդոնիայի մասին հոդվածի հեղինակներին չի հաջողվել գտնել գրավոր փաստաթղթեր, որոնցում արձանագրված լինեն այդ չափորոշիչները): Այդ դեպքում համայնքը ներկայանալու է որպես փոխկապակցված տարածք` առավել բարձր տնտեսական ներուժով: Փորձագիտական խմբի առաջարկի համաձայն Մակեդոնիային անհրաժեշտ էր 50 համայնքներ: Սակայն, քաղաքական բանակցությունների արդյունքում որոշվեց ձևավորել 84 համայնքներ:

Նշված երկու վարչատարածքային բարեփոխումներում էլ դժվար է չնկատել էթնիկական քաղաքականության գերիշխող դերակատարումը: Անհրաժեշտ է նաև նշել, որ խոշորացման ծրագրերը մշակող փորձագետները հիմնական շեշտադրումը դնում էին արդյունավետության բարձրացման վրա և նպատակ ունեին ձևավորել ֆինանսապես առավել կայուն համայնքներ: Միևնույն ժամանակ, քաղաքական կուսակցությունները հետաքրքրված էին միայն էթնիկ մեծամասնություն ձևավորելով:

 

Վրաստան

 

Մինչ խոշորացումը Վրաստանում գործում էր (չորս մակարդակ) հանրային կառավարման համակարգ: Ամենաստորին մակարդակը համայնքներն էին, որոնք բաղկացած էին գյուղերից և փոքր քաղաքներից, երկրորդ մակարդակը` շրջաններն էին, երրորդ մակարդակը` մարզերն ու մայրաքաղաքը և չորրորդ մակարդակը` ինքնավար հանրապետությունները: Իրական տեղական ինքնակառավարումը գործում էր միայն գյուղերում և փոքր քաղաքներում: Մեծ քաղաքները (Թբիլիսի, Բաթումի, Ռուստավի, Փոթի) գտնվում էին կենտրոնական կառավարության վերահսկողության ներքո, որտեղ քաղաքապետերը նշանակվում էին Վրաստանի Նախագահի կողմից: Կենտրոնական իշխանությունը ուժեղ վերահսկողության տակ էր պահում նաև շրջանները, որոնք լիազորված էին համակարգելու ստորին մակարդակի` համայնքների գործունեությունը: Շրջանն առավել ուժեղ կառավարման մակարդակն էր Վրաստանի կառավարման համակարգում: Հանրապետության Նախագահը նշանակում էր դրանց ղեկավարներին, իսկ դրանց ներկայացուցչական մարմինը ընտրվում էր ուղղակի ընտրություններով: Այդպիսի դուալիստական համակարգը հաճախ կոնֆլիկտներ էր առաջացնում նշանակված ղեկավարի և ընտրված խորհրդի միջև:

Վրաստանի նախագահի կողմից 2004-ին ձևավորվել էր հանձնաժողով, որը պետք է զբաղվեր կառավարման և վարչատարածքային բաժանման հարցերով: Այդ հանձնաժողովի կազմում ընդգրկված էին Վրաստանի կառավարության և խորհրդարանի ներկայացուցիչներ: Հասարակական կազմակերպությունները, որոնք աշխատում էին ռեգիոնալ համակարգման պետական նախարարի հետ, նույնպես հրավիրվել էին մասնակցելու այդ հանձնաժողովի գործունեությանը: Նշված հանձնաժողովը գումարել էր ընդամենը հինգ նիստ: Հասարակական կազմակերպությունները շատ շուտ լքեցին այդ հանձնաժողովը հիմնավորելով, որ իրենց կարծիքները հաշվի չեն առնվում և հետագայում ներկայացրեցին վարչատարածքային բաժանման իրենց մոդելը:

Հանձնաժողովի կողմից ներկայացված օրենքի նախագիծը հիմնված էր միաստիճան տեղական ինքնակառավարման համակարգի վրա: Առաջարկի համաձայն շրջանները վերակազմավորվում էին և դառնում տեղական ինքնակառավարման միավորներ: Վերոհիշյալ հինգ մեծ քաղաքներին նույնպես տրվում էր համայնքի կարգավիճակ: Այդպիսով, Վրաստանում ձևավորվեցին 64 խառը` գյուղական ու քաղաքային և 5 քաղաքային համայնքներ` նախկին 998 փոքր համայնքների փոխարեն: Այդ գործընթացն սկսվեց 2006-ի հոկտեմբերին` նոր տեղական ընտրություններով և ավարտվեց 2007-ի ապրիլին, երբ Վրաստանի Նախագահն ստորագրեց հրամանագիր բոլոր շրջանների աշխատակազմերը նոր ընտրված տեղական իշխանությունների աշխատակազմեր համարելու մասին: Հասարակական կազմակերպություններն իրենց հերթին ներկայացրել էին իրենց տարբերակը, որը ենթադրում էր փոքր համայնքների խոշորացում որոշակի չափորոշիչների հիման վրա: Այդ այլընտրանքային տարբերակով առաջարկվում էր Վրաստանում ձևավորել մոտ 300 համայնքներ, սակայն այն չընդունվեց:

Նշված բարեփոխումն ուներ ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական կողմեր: Որպես դրական կողմ կարելի է նշել հետևյալները` իրագործելիության հեշտություն, ծախսային արդյունավետություն, ժամանակի խնայողություն: Միևնույն ժամանակ, դժվարացավ բնակչության հասանելիությունը տեղական ինքնակառավարման մարմիններին չափից շատ խոշորացման արդյունքում, բացառվեց տեղական ինքնակառավարումը ստորին մակարդակում և ունիֆիկացիայի ենթարկվեց բավականին բարդ և ոչ միասեռ համակարգ:

 

Գերմանիայի արևելյան հողեր

 

Գերմանիայի ֆեդերատիվ հանրապետության և Գերմանիայի դեմոկրատական հանրապետության վերամիավորումից հետո Արևելյան Գերմանիայում վերացվեցին նախկին համակարգի ներքո գործող 14 վարչատարածքային շրջանները և դրանց փոխարեն ձևավորվեցին Հողերը (Lander): Միևնույն ժամանակ` արդեն Հողերի կտրվածքով, ներմուծվեց նաև տեղական ինքնակառավարման երկաստիճան համակարգը:

Արևելյան Գերմանիայում իրականացվել է վարչատարածքային բարեփոխումների երկու մեծ ծրագիր` 1990-ականներին և 2000-ականներին: Առաջին ծրագիրը` ինստիտուցիոնալ տրանսֆորմացիայի վարչատարածքային բարեփոխումներն ընդգրկվեցին Հոդերի կառավարությունների քաղաքական օրակարգերում, որոնք Գերմանիայի Սահմանադրության համաձայն իրենց տարածքների ներքո պատասխանատու են վարչատարածքային օրենսդրության մշակման համար: Վերջինս ներառում է նաև վարչատարածքային բարեփոխումների իրականացումը: Այդ ժամանակ քաղաքական գործիչները միակարծիք էին այն հարցում, որ անհրաժեշտ է իրականացնել վարչատարածքային բարեփոխումներ` հնարավորություն տալով համայնքներին գործելու տեղական ինքնակառավարման նոր ձևավորված մոդելի ներքո:

1990-ականներին Արևելյան Գերմանիայի հինգ հողերից չորսում դրանց կառավարությունները ջանում էին վարչատարածքային բարեփոխումներ իրականացնել: Սակայն, այդ նախաձեռնություններն ունեին ուժեղ դիմադրություն, որը հիմնավորվում էր նրանով, որ քաղաքական տեսանկյունից արդարացված չէ վերացնել վերջերս ձևավորված տեղական ժողովրդավարության արգասիքները: Նշված չորս հողերում իրականացվեց այսպես կոչված «փափուկ» վարչատարածքային բարեփոխում, այն է` փոքր համայնքները մնացին անփոփոխ և ձևավորվեցին միջհամայնքային միավորումներ, որոնք տեղական ինքնակառավարման նոր մակարդակի դեր խաղացին: Բացառություն էր կազմում Սաչսեն հողը, որտեղ 1626 գործող համայնքները վերակազմակերպեցին 547-ի:

Վարչատարածքային բարեփոխումների երկրորդ փուլն իրականացվեց 2000-ական թվականների սկզբին: Այդ տարիներին իրականացվեց համայնքների լայնամասշտաբ խոշորացումներ: Այսպես, օրինակ, Բրանդենբուրգի կառավարությունը 2003-ին ներկայացրեց բարեփոխումների ուղեցույց: Այդ Հողի խորհրդարանը 2004-ին ընդունեց համայնքների խոշորացման սխեման, որի արդյունքում 1739 համայնքների փոխարեն ձևավորվեցին ընդամենը 421-ը:

Առաջին փուլի բարեփոխումների արդյունքում ի հայտ եկան բավականին լուրջ բացթողումներ: Դրանցից ամենանշանակալին ինստիտուցիոնալ խտացումն էր: Այսպես, Սաչսեն-Անհալտ հողում, որն ուներ 2.4 միլիոն բնակչություն ձևավորվել էր հինգ կառավարման մակարդակ` Հոդի կառավարություն, վարչական շրջան, ենթաշրջան, համայնքներ և միջհամայնքային միավորումներ: Հետագայում միջհամայնքային միավորումներն ամբողջովին փոխարինեցին վարչական շրջաններին: Խնդրահարույց էին նաև, այսպես կոչված, համակարգման հիմնախնդիրները և համակարգման ծախսերը, որոնք նախատեսված էին միջհամայնքային միավորման գործունեությունը ապահովելու համար և որոնք բավականին բարձր էին: Հենց դա հանդիսացավ վարչատարածքային բարեփոխումների երկրորդ փուլի իրականացման հիմնական պատճառներից մեկը: Վարչատարածքային բարեփոխումների անցկացման ժամանակ կարևորվում էին երկու սկզբունքների ու նպատակների զուգակցումը` տեղական իշխանությունների վարչական արդյունավետության բարձրացում (արդյունավետություն) և նրանց ժողովրդավարական լեգիտիմության ու քաղաքական հաշվետվողականության ապահովում (ժողովրդավարություն):

 

Լիտվա

 

Վարչատարածքային բարեփոխումների հայեցակարգը մշակելիս հաշվի առնվեցին նաև տարածքային զարգացման, հողօգտագործման առանձնահատկությունների, շրջակա միջավայրի պաշտպանության, մշակութային արժեքների պահպանության պլանավորման հարցերը: «Տեղական ինքնակառավարման հիմունքների մասին» օրենքի համաձայն (1990 թ. փետրվար 12) 1990-ի մարտին անցկացվեցին տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններ, իսկ քիչ ավելի ուշ ձևավորվեցին վարչատարածքային միավորների սահմանները: Այդ օրենքը սահմանում էր տեղական ինքնակառավարման համակարգը, տեղական ինքնակառավարման մարմինների ձևավորման կարգն ու լիազորությունների շրջանակը:

1991-ի հունվարին էկոնոմիկայի նախարարությունը հանձնարարություն ստացավ պատրաստել նախագիծ` երկրի վարչատարածքային բարեփոխումները իրականացնելու համար: Երկու տարբերակներ առաջարկվեցին: Առաջին տարբերակում առաջարկվում էր երկրի տարածքը բաժանել 128 համայնքների, որոնցից 3-ը կունենային հատուկ կարգավիճակ, 5 մեծ քաղաքային համայնքների և 22 շրջանների: Երկրորդ տարբերակով առաջարկվում էր հանրապետության տարածքը բաժանել 115 համայնքների, որոնցից 15-ն էին ունենալու հատուկ կարգավիճակ` ներառյալ 7 մեծ քաղաքները, և 14 շրջանների: Ընտրվեց երկրորդ տարբերակը: Սակայն, զանազան պատճառներով, այդ ծրագրի իրականացումը հետաձգվեց մինչև 1992-ի օգոստոսը, երբ վարչապետի կարգադրությամբ ստեղծվեց նոր աշխատանքային խումբ, որը ճանաչվեց անկախ և քաղաքականապես չեզոք: Հետագայում, 2000-ին ընդունվեց տեղական ինքնակառավարման մասին նոր օրենքը, որում տեղ գտան նոր ձևակերպումներ, տեղական ինքնակառավարման մարմինների լիազորությունները խմբավորվեցին և վերաձևակերպվեցին, իսկ համայնքի ղեկավարի լիազորությունները կրճատվեցին:

1998-ին կառավարության կողմից աշխատանքային խումբ ստեղծվեց, որը պատրաստեց համայնքների ձևավորման կարգի նոր նախագիծ, որը փոխարինելու եկավ 1993-1994 թթ. ընդունված «Լիտվայի հանրապետության վարչատարածքային միավորների և դրանց սահմանների մասին» օրենքին: Սակայն, այդ նախագիծը ըստ էության չիրականացվեց: Այդ իսկ պատճառով աշխատանքային խումբը առաջարկեց բարեփոխումների երկրորդ փուլը 2 քայլով, առաջինը պետք է ավարտվեր մինչև 2000-ը` տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների հետ միաժամանակ, իսկ երկրորդը` մինչև հաջորդ ընտրությունները:

Ներկայումս, համայնքային իշխանությունների գործառույթների իրականացման հետ կապված խնդիրների լուծման և կառավարման արդյունավետության բարձրացման նպատակով կարևոր է հստակորեն սահմանել համայնքի ղեկավարության լիազորությունները, դրանք համապատասխանեցնելով երկրի ֆինանսական կարողությունների հետ: Բարեփոխումների արդյունքում, 1994-ին ձևավորված 12 խոշոր քաղաքային համայնքները և 44 շրջանային համայնքները 2000-ին վերափոխվեցին 60 համայնքների` 60 հազար միջին բնակչությամբ: Կառավարությունը 2001-ին հաստատել է «Շրջանների կառավարման բարեփոխումների և դրանց տարածքային բարեփոխումների հայեցակարգը», որը հնարավորություն կտա հետագայում օրենսդրությամբ կատարել անհրաժեշտ փոփոխություններ:

 

Դանիա

 

2004-ին Դանիայում որոշվեց անցկացնել կառուցվածքային խոշոր բարեփոխում, որն ի կատար ածվեց 2007-ի հունվարի 1-ին: Բարեփոխման արդյունքում կրճատվեց համայնքների թիվը (271-ից 98) և ստեղծվեցին 5 նոր շրջաններ, որոնք փոխարինելու եկան նախկին 13 շրջաններին (նաև ստեղծվեցին երկու շրջան-համայնքներ): Ստեղծվեցին ավելի մեծ, ապակենտրոնացված վարչատարածքային միավորներ, որոնք նպատակաուղղված էին գրանցել արդյունավետության և մասնագիտացման բարձր ցուցանիշներ: Վերանայվեցին լիազորությունները և պատասխանատվության չափը: Ավելի դրամատիկ վիճակում հայտնվեցին շրջանները, որոնք զրկվեցին իրենց լիազորությունների մեծ մասից` պահպանելով միայն առողջապահության և նոր շրջանների զարգացման հարցերում սահմանափակ գործառույթներ: Շրջանների լիազորությունների մի մասը տրվեց միավորված համայնքներին, իսկ շրջաններում ֆինանսական լիազորությունների իրականացումը վերապահվեց պետական մարմիններին: Մինչև 1970-ի վարչական բարեփոխումները նախկին տարածքային միավորներին էր վերապահված հանրային ծառայությունների մատուցման այնպիսի կարևոր ոլորտներ, ինչպիսիք են սոցիալական ապահովությունը, կրթությունը, ծերերի խնամքը, առողջապահությունը, աշխատանքով ապահովումը, մանկապարտեզների գործունեությունը: Այժմ արդեն համայնքներին տրվել են հավելյալ լիազորություններ հանրային ծառայությունների մատուցման ոլորտում` հիմք ընդունելով ավելի մասնագիտացված ենթակառուցվածքների առկայությունը:

Դեպի բարեփոխումների տանող գործընթացը մշտապես հսկվում էր կառավարության կողմից: Բարեփոխումների անցկացման անհրաժեշտության և առկա խնդիրների բնորոշման և հնարավոր լուծումների առաջադրման նպատակով ստեղծվեց պաշտոնական կառավարական հանձնաժողով: Հանձնաժողովը կազմվել էր համայնքային ծառայողներից, ականավոր գիտնականներից և շրջանների ու համայնքների ներկայացուցիչներից: Կառավարությունը, այդպիսով, կանխամտածված ընտրեց հանձնաժողովի ձևավորման նման մոդել` առանց քաղաքական կուսակցությունների ներկայացուցիչների:

Խոշորացման ծրագիրը նախատեսում էր համայնքների միավորումը առաջին փուլում իրականացնել բացարձակապես «կամավորության սկզբունքով»: Բարեփոխման կողմնակիցները առաջարկում էին նոր ստեղծված համայնքների համար որպես նվազագույն թիվ ընդունել 30 հազար բնակչությունը: 20 հազար բնակչության թիվն ընդունվեց որպես պարտադիր պայման: Ավելի փոքր թվով բնակչություն ունեցող համայնքները ստիպված էին լինելու կամ միանալ այլ համայնքներին, կամ էլ ընդգրկվել միջհամայնքային միավորման մեջ` առնվազն 30 հազար բնակչությամբ: Հատուկ պայմաններ նախատեսվեցին կղզի-համայնքների համար: Այդ ընթացքում բոլոր համայնքներին առաջարկվեց ներկայացնել միավորման իրենց տարբերակները մինչև 2005-ի հունվարի 1-ը: Դա հանգեցրեց համայնքների միջև բանակցությունների վարման գործընթացի, և արդեն 2005-ին ընդամենը 4 համայնքներ (271-ից) չէին կարողացել լուծում գտնել միավորման հարցում, խնդիրը, մասնավորապես, անհրաժեշտ 20 հազար բնակչությունն ապահովելն էր: Այնուհետ, նույն տարում կառավարությունը և ընդդիմությունը համաձայնության եկան նոր ձևավորվող կառուցվածքային միավորների հիմնական ուրվագծերի շուրջ: Որոշ դեպքերում որոշակի հարցերի շուրջ համայնքներում անցկացվել են տեղական հանրաքվեներ: Մնացած 4 համայնքների հետ խնդիրը լուծելու համար կառավարությունը շարունակեց աշխատանքներ տանել: Արդյունքում անցկացվեցին տեղական հանրաքվեներ և գտնվեցին լուծումները:

Բնակչությունը բավականին անտարբեր էր այս փոփոխությունների նկատմամբ, քանի որ դրանք դիտարկվում էին որպես կառավարության հերթական խճճված նախագիծ: Հանրության կողմից դիմադրությունը նույնպես մեծ չէր: Դրա հիմնական պատճառներից մեկն այն էր, որ մարդիկ համոզված էին, որ իրենց աշխատատեղերը չեն կորցնի: Մյուսը, հավանաբար, այն էր, որ ակնհայտ էր դառնում այս կառույցների արդյունավետությունը տնտեսական տեսանկյունից:

Այսպիսով, համայնքների խոշորացումը հիմնականում կատարվեց կամավոր հիմունքներով և բավականին արագ: Համայնքների խոշորացման հետ մեկտեղ ընդունվեցին նոր օրենքներ` կապված ՏԻՄ-երի լիազորությունների ընդլայնման և դրանց ֆինանսավորման հետ, որոնք ուժի մեջ մտան 2007-ի հունվարի 1-ից:

 

Ամփոփում

Համայնքների խոշորացման վերը նշված երկրների փորձից կարելի կատարել հետևյալ եզրակացությունները.

. Խոշորացման ծրագրի մշակում և ընդունում,

. Խոշորացման իրականացում մեկ օրենքով,

. Խոշորացման դիտարկում տեղական ինքնակառավարման բարեփոխումների համատեքստում` նոր լիազորությունների տրամադրում ՏԻՄ-երին (Մակեդոնիա, Դանիա, Հունաստան, Գերմանիա), տեղական ինքնակառավարման երկրորդ մակարդակի ստեղծում (Հունաստան), միջհամայնքային միավորումների ձևավորում (Գերմանիա, Հունաստան),

. Խոշորացում` հիմնականում կամավորության սկզբունքի կիրառմամբ (Դանիա) և կամավորության սկզբունքի մասնակի կիրառմամբ` խոշորացման առաջին փուլում (Գերմանիա),

. Խոշորացում` արդյունքում ունենալով միամակարդակ տեղական ինքնակառավարում` խոշոր համայնքների առկայությամբ (Լիտվա, Վրաստան):

 

Աղյուսակ

 

.___________________________________________________________________.

|Երկիր     |Համայնքների      |Մեկ         |Համայնքների|Մեկ համայնքին|

|          |թիվը մինչև       |համայնքին   |թիվը       |ընկնող       |

|          |խոշորացումը      |ընկնող      |խոշորացու- |բնակչության  |

|          |                 |բնակչության |մից հետո   |միջին թիվը   |

|          |                 |միջին թիվը  |           |խոշորացումից |

|          |                 |մինչև       |           |հետո (մարդ)  |

|          |                 |խոշորացումը |           |             |

|          |                 |(մարդ)      |           |             |

|__________|_________________|____________|___________|_____________|

|Մակեդոնիա |123 (1995)       |16 440      |84 (2004)  |24 214       |

|__________|_________________|____________|___________|_____________|

|Վրաստան   |998 (մինչև  2006)| 3 200 (8)  |69 (2006)  |45 000 (9)   |

|__________|_________________|____________|___________|_____________|

|Լիտվա     |                 |            |60 (2000)  |60 000       |

|__________|_________________|____________|___________|_____________|

|Դանիա     |271 (2004)       |19 000      |98 (2007)  |55 200       |

|__________|_________________|____________|___________|_____________|

|Արևելյան  |1739 (1990)      | 1 500      |421 (2003) | 5 900       |

|Գերմանիա  |                 |            |           |             |

.___________________________________________________________________.

_______________________

8) Առանց Թբիլիսիի

9) Առանց Թբիլիսիի

 

11. Հայաստանում միջհամայնքային միավորումների ձևավորման հայեցակարգը և իրավական համակարգը

 

Միջհամայնքային համագործակցությունը վերաբերվում է երկու կամ ավելի հարևան համայնքների կողմից համատեղ գործունեությանը, համայնքային վարչական խնդիրների, համայնքային ծառայությունների և տեղական զարգացման ոլորտներում, որը հնարավորություն է ընձեռում այդ գործընթացներն իրականացնել ավելի արդյունավետ, քան համայնքները դա կանեին առանձին:

Միջհամայնքային համագործակցությունը հիմնված է համայնքների համատեղ շահերի վրա, վերաբերվում է համայնքների կողմից իրականացվող մեկ կամ մի քանի լիազորությունների, կարող է լինել ինչպես կամավոր այնպես էլ պարտադիր, ներառում է դերերի և լիազորությունների համատեղ իրականացում, ենթադրում է ռիսկերի, ծախսերի, վերահսկողության և օգուտների համատեղ կրում: Անհրաժեշտ է նշել, որ ի հակադրություն համայնքների խոշորացման, միջհամայնքային համագործակցությունը չի ենթադրում համայնքային լիազորությունների փոխանցում, քանի որ համայնքները պահպանում են այդ լիազորությունների իրականացման նկատմամբ վերահսկողությունը:

Միջհամայնքային համագործակցության տիպային ոլորտներից են.

. Համատեղ ծառայությունների մատուցում. Դա միջհամայնքային համագործակցության ամենատարածված ոլորտներից մեկն է և ներառում է այնպիսի ծառայություններ, ինչպիսիք են թափոնների կառավարումը` ներառյալ աղբահանությունը, ջրամատակարարումը, հանրային տրանսպորտը և այլն:

. Համատեղ-վարչարարություն. Այս ոլորտը նույնպես ամենատարածվածներից է և կարող է ներառել հարկային վարչարարությունը` տեղական հարկերի մասով, շինարարական թողտվություն ի տրամադրումը, տրանսպորտի կառավարումը և այլն:

. Ծառայությունների վաճառք. Այս տեսակը վերաբերվում է մեծ համայնքի կողմից իրեն շրջապատող համայնքներին ինչպես վարչական բնույթի, այնպես էլ հանրային ծառայությունների մատուցմանը:

. Ռազմավարական պլանավորում և տարածքային զարգացում. Այս տեսակը հիմնականում կիրառվում է այն դեպքերում, երբ համայնքը այնքան փոքր է տարածքով և բնակչությամբ, որ չի կարողանում արդյունավետ իրականացնել իր տնտեսական զարգացման քաղաքականությունն ու ծրագրերը: Նման խնդիրներ, օրինակ, առաջանում են զբոսաշրջության զարգացման ոլորտում, երբ մի քանի հարևան համայնքներ զբոսաշրջիկներին հրապուրելու համար գովազդում են միևնույն ենթակառուցվածքը կամ պատմամշակութային օբյեկտը:

. Համատեղ ֆինանսավորում. Այս տեսակը վերաբերվում է մեծ ենթակառուցվածքային նախաձեռնություններին, լինի դա ճանապարհաշինարարություն, թե մեկ այլ ենթակառուցվածքային ոլորտ, երբ համայնքները համատեղ ֆինանսավորման արդյունքում հնարավորություն են ունենում այն կառուցելու:

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Վայոց Ձորի մարզի մինչև 101-200 բնակիչ

ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Նոր Ազնաբերդ|  166| 3,848.7|   237.5|      6.2| 3,611.2| 3,717.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Հերմոն      |  188| 5,488.4| 1,988.4|     36.2| 3,500.0| 5,148.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Փոռ         |  143| 4,614.0| 1,114.0|     24.1| 3,500.0| 3,750.5|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Նոր Ազնաբերդ| |        0.0|   3,717.1|     3,439.1|        92.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Հերմոն      | |        0.0|   5,148.8|     4,629.7|        89.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Փոռ         | |        0.0|   3,750.5|     2,927.7|        78.1|

.________________ _________________________________________________.

 

201-300 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Սերս        |  222| 5,066.3| 1,566.3|     30.9| 3,500.0| 4,139.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Սալլի       |  252| 4,333.6|   833.6|     19.2| 3,500.0| 4,292.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Գոմք        |  280| 4,699.0| 1,199.0|     25.5| 3,500.0| 4,599.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Արին        |  266| 5,684.3| 1,584.3|     27.9| 3,500.0| 5,009.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Հորբատեղ    |  265| 4,763.3|   663.3|     13.9| 3,500.0| 4,699.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Կարմրաշեն   |  289| 6,308.6| 2,208.6|     35.0| 3,500.0| 7,054.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Վարդահովիտ  |  236| 5,368.8| 1,268.8|     23.6| 3,500.0| 6,058.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Գողթանիկ    |  214| 5,100.7| 1,000.7|     19.6| 3,500.0| 4,210.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Զեդեա       |  219| 4,997.4| 1,497.4|     30.0| 3,500.0| 5,936.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Գնիշիկ      |  212| 5,800.8| 1,700.8|     29.3| 3,500.0| 5,784.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Սարավան     |  272|16,654.6|12,554.6|     75.4| 3,500.0|17,265.8|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսեր |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Սերս        | |        0.0|   4,139.7|     4,119.7|        99.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Սալլի       | |        0.0|   4,292.0|     4,172.0|        97.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Գոմք        | |        0.0|   4.599 3|     4,182.3|        90.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Արին        | |      -39.6|   5,049.2|     4,389.2|        86.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Հորբատեղ    | |        0.0|   4,699.6|     3,726.6|        79.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Կարմրաշեն   | |        0.0|   7,054.6|     5,434.0|        77.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Վարդահովիտ  | |     -303.0|   6,361.1|     4,567.1|        71.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Գողթանիկ    | |   -1,256.9|   5,467.1|     3,571.0|        65.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Զեդեա       | |        0.0|   5,936.3|     3.800.7|        64.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Գնիշիկ      | |        0.0|   5,784.4|     3.594.7|        62.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Սարավան     | |        0.0|  17,265.8|     8,859.2|        51.3|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Սյունիքի մարզի մինչև 100 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |կու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Տավրուս     |   96|   4,258|   157.8|      3.7| 3,500.0|   3,643|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Գուդեմնիս   |   39|   4,148|   648.1|     15.6| 3,500.0|   4,094|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Օխտար       |   87|   3,652|     152|      4.2| 3,500.0|   3,637|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Կուրիս      |   61|   4,431|   931.4|     21.0| 3,500.0|   4,432|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Խդրանց      |   55|   4,287|   187.1|      4.4| 3,500.0|   4,042|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |ՈՒժանիս     |   87|   4,300|   800.4|     18.6| 3,500.0|   4,297|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Վանեք       |   71|   3,720|   220.0|      5.9| 3,500.0|   3,720|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Ներքին Հանդ |   78|   4,312|   812.1|     18.8| 3,500.0|   4,312|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Ձորաստան    |   61|   4,524|   424.2|      9.4| 3,500.0|   4,524|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Վարդավանք   |   91|   4,451|     351|      7.9| 3,500.0|   4,451|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Սրաշեն      |   91|   5,301| 1,200.9|     22.7| 3,500.0|   5,381|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Շրվենանց    |   76|   4,280|   180.0|      4.2| 3,500.0|   4,348|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Քաշունի     |   27|   3,984|   484.4|     12.2| 3,500.0|   3,717|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Չափնի       |   56|   4,027|   527.0|     13.1| 3,500.0|   4,027|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Աղվանի      |   88|   3,978|   478.0|     12.0| 3,500.0|   4,011|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|16|Վահրավար    |   47|   4,834|   733.6|     15.2| 3,500.0|   4,771|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|17|Տանձատափ    |  100|   4,707| 1,206.6|     25.6| 3,500.0|   4,699|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|18|Ներքին Խոտ  |   70|   3,714|   213.6|      5.8| 3,500.0|   3,714|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|19|Թանահատ     |   76|   3,964|   463.6|     11.7| 3,500.0|   3,597|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|20|Նոր         |   93|   5,313| 1,212.7|     22.8| 3,500.0|   5,464|

|  |Աստղաբերդ   |     |        |        |         |        |        |

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Տավրուս     | |        0.0|     3,643|       3,524|        96.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Գուդեմնիս   | |        0.0|     4,094|       3,929|        96.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Օխտար       | |        0.0|     3,637|       3,419|        94.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Կուրիս      | |        0.0|     4,432|       4,071|        91.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Խդրանց      | |        0.0|     4,042|       3,704|        91.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |ՈՒժանիս     | |        0.0|     4,297|       3,877|        90.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Վանեք       | |      -49.1|     3,769|       3,328|        88.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Ներքին Հանդ | |        0.0|     4,312|       3,798|        88.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Ձորաստան    | |        0.0|     4,524|       3,946|        87.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Վարդավանք   | |        0.0|     4,451|       3,874|        87.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Սրաշեն      | |        0.0|     5,381|       4,584|        85.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Շրվենանց    | |        0.0|     4,348|       3,673|        84.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Քաշունի     | |        0.0|     3,717|       3,115|        83.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Չափնի       | |        0.0|     4,027|       3,363|        83.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Աղվանի      | |        0.0|     4,011|       3,305|        82.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|16|Վահրավար    | |        0.0|     4,771|       3,834|        80.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Տանձատափ    | |        0.0|     4,699|       3,738|        79.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|18|Ներքին Խոտու| |        0.0|     3,714|       2,889|        77.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|19|Թանահատ     | |        0.0|     3,597|       2,518|        70.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|20|Նոր         | |   -1,970.9|     7,435|       5,030|        67.6|

|  |Աստղաբերդ   | |           |          |            |            |

.________________ _________________________________________________.

 

101-200 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.______________________________________________________________________

|N |Համայնքի      |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը     |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |              |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |              |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |              |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |              |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |              |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |              |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Կաղնուտ       |  109|   3,320|       0|      0.0| 3,500.0|   3,220|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Բարձրավան     |  175|   7,192|   3,092|     43.0| 3,500.0|   6,668|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Վերին Խոտանան |  199|   4,868|     768|     15.8| 3,500.0|   4,868|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Բնունիս       |  188|   7,887|   3,787|     48.0| 3,500.0|   7,482|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Ճակատեն       |  137|   5,836|   1,736|     29.8| 3,500.0|   5,700|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Տորունիք      |  138|   4,942|   1,442|     29.2| 3,500.0|   4,845|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Գեղի          |  138|   4,654|   1,154|     24.8| 3,500.0|   4,219|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Անտառաշատ     |  120|   3,834|     334|      8.7| 3,500.0|   3,767|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Լծեն          |  178|   4,585|   1,085|     23.7| 3,500.0|   4,667|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Եղեգ          |  113|   4,313|     213|      4.9| 3,500.0|   4,440|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Արևիս         |  140|   4,874|     774|     15.9| 3,500.0|   4,838|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Ագարակ        |  183|  17,595|  14,095|     80.1| 3,500.0|   5,273|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Առաջաձոր      |  164|   3,967|     467|     11.8| 3,500.0|   3,975|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Տաշտուն       |  134|   9,012|   4,912|     54.5| 3,500.0|   7,519|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Շիկահող       |  189|   7,385|   3,285|     44.5| 3,500.0|   6,321|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|16|Լիճք          |  156|   9,583|   6,083|     63.5| 3,500.0|   7,523|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|17|Նժդեհ (Սոֆլո) |  188|   4,392|     892|     20.3| 3,500.0|   5,376|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|18|Աճանան        |  154|   8,587|   5,087|     59.2| 3,500.0|   4,871|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|19|Նռնաձոր       |  140|  11,763|   7,643|     65.0| 3,520.0|  16,918|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|20|Սևաքար        |  102|   6,737|   3,237|     48.0| 3,500.0|   6,450|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|21|Նորաշենիկ     |  118|   4,999|   1,499|     30.0| 3,500.0|   3,728|

.______________________________________________________________________

.__________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի      | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը     | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |              | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |              | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |              | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |              | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |              | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |              | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |              | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |              | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |              | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Կաղնուտ       | |     -100.0|     3,320|       3,273|        98.6|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Բարձրավան     | |        0.0|     6,668|       6,379|        95.7|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Վերին Խոտանան | |        0.0|     4,868|       4,484|        92.1|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Բնունիս       | |        0.0|     7,482|       6,692|        89.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Ճակատեն       | |        0.0|     5,700|       5,065|        88.9|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Տորունիք      | |        0.0|     4,845|       4,219|        87.1|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Գեղի          | |     -859.7|     5,078|       4,416|        87.0|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Անտառաշատ     | |        0.0|     3,767|       3,140|        83.3|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Լծեն          | |        0.0|     4,667|       3,863|        82.8|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Եղեգ          | |      -66.0|     4,506|       3,644|        80.9|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Արևիս         | |        0.0|     4,838|       3,830|        79.2|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Ագարակ        | |        0.0|     5,273|       4,154|        78.8|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Առաջաձոր      | |     -425.6|     4,401|       3,462|        78.7|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Տաշտուն       | |        0.0|     7,519|       5,647|        75.1|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Շիկահող       | |        0.0|     6,321|       4,734|        74.9|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|16|Լիճք          | |        0.0|     7,523|       5,610|        74.6|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Նժդեհ (Սոֆլո) | |     -290.0|     5,666|       3,785|        66.8|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|18|Աճանան        | |   -4,679.2|     9,550|       5,549|        58.1|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|19|Նռնաձոր       | |      -81.4|    17,000|       9,857|        58.0|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|20|Սևաքար        | |        0.0|     6,450|       3,317|        51.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|21|Նորաշենիկ     | |   -3,185.7|     6,913|       3,170|        45.8|

.__________________ _________________________________________________.

 

201-300 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.______________________________________________________________________

|N |Համայնքի      |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը     |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |              |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |              |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |              |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |              |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |              |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |              |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Որոտան (Սիս)  |  282| 5,348.3| 2,374.5|     44.4| 2,973.8| 5,444.4|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Շուռնուխ      |  224|   4,625|   1,125|     24.3| 3,500.0|   4,625|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Արավուս       |  227|   6,896|   2,796|     40.5| 3,500.0|   6,882|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Քաջարան       |  212|   4,917|     817|     16.6| 3,500.0|   4,328|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Թասիկ         |  291|   8,231|   4,131|     50.2| 3,500.0|   7,839|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Եղվարդ        |  272|   6,413|   2,313|     36.1| 3,500.0|   6,413|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Հացավան       |  280|   7,766|   3,666|     47.2| 3,500.0|   7,766|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Իշխանասար     |  271|   7,113|   3,613|     50.8| 3,500.0|   7,157|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Գետաթաղ       |  220|   4,653|   1,153|     24.8| 3,500.0|   4,673|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Գեղանուշ      |  286|   9,680|   5,580|     57.6| 3,500.0|   7,326|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Տանձավեր      |  212|   4,904|     804|     16.4|   3,500|   4,833|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Սվարանց       |  270| 5,079.9| 1,134.2|     22.3| 3,367.7| 5,079.8|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Բալաք         |  213|   5,282|   1,782|     33.7| 3,500.0|   4,972|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Կարճևան       |  292|   7,182|   3,410|     47.5| 3,772.2|   7,041|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Վարդանիձոր    |  292|   6,231|   2,131|     34.2| 3,500.0|   6,547|

.______________________________________________________________________

.__________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի      | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը     | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |              | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |              | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |              | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |              | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |              | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |              | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |              | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |              | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |              | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Որոտան (Սիս)  | |        0.0|   5,444.4|     5,379.9|        98.8|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Շուռնուխ      | |        0.0|     4,625|       4,279|        92.5|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Արավուս       | |      -13.4|     6,896|       6,320|        91.7|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Քաջարան       | |        0.0|     4,328|       3,768|        87.0|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Թասիկ         | |        0.0|     7,839|       6,734|        85.9|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Եղվարդ        | |        0.0|     6,413|       5,506|        85.9|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Հացավան       | |        0.0|     7,766|       6,665|        85.8|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Իշխանասար     | |        0.0|     7,157|       6,032|        84.3|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Գետաթաղ       | |        0.0|     4,673|       3,885|        83.1|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Գեղանուշ      | |        0.0|     7,326|       6,086|        83.1|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Տանձավեր      | |          0|     4,833|       4,014|        83.1|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Սվարանց       | |        0.0|   5,079.8|     4,215.9|        83.0|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Բալաք         | |        0.0|     4,972|       4,112|        82.7|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Կարճևան       | |        0.0|     7,041|       5,450|        77.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Վարդանիձոր    | |      -39.7|     6,586|       4,957|        75.3|

.__________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Շիրակի մարզի մինչև 100 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.______________________________________________________________________

|N |Համայնքի      |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը     |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |              |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |              |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |              |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |              |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |              |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |              |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Բաշգյուղ      |   53| 4,238.8|   738.8|     17.4| 3,500.0| 4,137.8|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Լեռնագյուղ    |   30| 4,564.9|   464.9|     10.2| 3,500.0| 4,397.9|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Զարիշատ       |   81| 7,241.6| 3,141.6|     43.4| 3,500.0| 7,241.6|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Կարմրաքար *   |   48| 4,453.2|   953.2|     21.4| 3,500.0| 6,191.6|

.______________________________________________________________________

.__________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի      | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |վարձատրու-  |

|  |անվանումը     | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |թյան գծով   |

|  |              | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|ծախսերի     |

|  |              | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|տեսակարար   |

|  |              | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |կշիռը       |

|  |              | |           |իրացումից |            |ընդամենը    |

|  |              | |           |մուտքերի  |            |ծախսերում   |

|  |              | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |              | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |              | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Բաշգյուղ      | |        0.0|   4,137.8|     3,537.8|        85.5|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Լեռնագյուղ    | |        0.0|   4,397.9|     3,647.9|        82.9|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Զարիշատ       | |   -4,709.7|  11,951.3|     5,713.2|        47.8|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Կարմրաքար *   | |        0.0|   6,191.6|     2,920.1|        47.2|

.__________________ _________________________________________________.

 

101-200 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.______________________________________________________________________

|N |Համայնքի      |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը     |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |              |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |              |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |              |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |              |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |              |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |              |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Սալուտ        |  108| 5,454.1| 1,954.1|     35.8| 3,500.0| 5,454.1|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Սարապատ       |  106| 4,203.4|   703.4|     16.7| 3,500.0| 3,242.2|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Լեռնուտ       |  196| 4,658.9| 1,158.9|     24.9| 3,500.0| 4,632.8|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Սարագյուղ     |  197| 5,260.7| 1,760.7|     33.5| 3,500.0| 5,260.7|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Հարթաշեն      |  147| 8,453.3| 3,753.3|     44.4| 3,500.0| 6,548.4|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Շաղիկ         |  121| 5,298.1| 1,198.1|     22.6| 3,500.0| 4,707.1|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Ալվար         |  168|10,763.4| 6,663.4|     61.9| 3,500.0|10,679.1|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Վարդաղբյուր   |  103| 4,929.8| 1,429.8|     29.0| 3,500.0| 4,929.8|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Զորակերտ      |  165| 7,456.7| 3,356.7|     45.0| 3,500.0| 7,591.1|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Աղվորիկ       |  118| 8,898.3| 4,798.3|     53.9| 3,500.0| 8,843.9|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Արդենիս       |  177| 7,993.9| 3,893.9|     48.7| 3,500.0| 8,000.9|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Կաքավասար     |  156| 4,845.7|   745.7|     15.4| 3,500.0| 4,845.7|

.______________________________________________________________________

.__________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի      | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը     | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |              | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |              | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |              | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |              | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |              | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |              | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |              | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |              | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |              | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Սալուտ        | |        0.0|   5,454.1|     5,314.1|        97.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Սարապատ       | |        0.0|   3,242.2|     3,152.2|        97.7|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Լեռնուտ       | |        0.0|   4,632.8|     4,169.7|        90.0|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Սարագյուղ     | |        0.0|   5,260.7|     4,589.7|        87.7|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Հարթաշեն      | |        0.0|   6,548.4|     5,463.4|        83.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Շաղիկ         | |        0.0|   4,707.1|     3,666.6|        77.9|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Ալվար         | |        0.0|  10,679.1|     8,014.1|        75.0|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Վարդաղբյուր   | |        0.0|   4,929.8|     3,635.6|        73.7|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Զորակերտ      | |        0.0|   7,591.1|     5,536.9|        72.9|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Աղվորիկ       | |        0.0|   8,843.9|     6,325.8|        71.5|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Արդենիս       | |        0.0|   8,000.9|     5,643.9|        70.5|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Կաքավասար     | |        0.0|   4,845.7|     3,169.7|        65.4|

.__________________ _________________________________________________.

 

201-300 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.______________________________________________________________________

|N |Համայնքի      |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |        |Ընդամենը|

|  |անվանումը     |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |        |ծախսեր  |

|  |              |թյան |ները    |ներ     |ների     |        |        |

|  |              |թիվը |        |        |տեսակարար|        |        |

|  |              |     |        |        |կշիռը    |        |        |

|  |              |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |              |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |              |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Կրաշեն        |  281| 4,866.4| 1,366.4|     28.1| 3,500.0| 4,950.6|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Փոքր Սեպասար  |  217| 5,796.5| 2,296.5|     39.6| 3,500.0| 5,796.5|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Փոքրաշեն      |  223| 5,010.6|   910.6|     18.2| 3,500.0| 5,063.0|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Բերդաշեն      |  269| 6,824.6| 2,724.6|     39.9| 3,500.0| 6,796.9|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Կարմրավան     |  261| 9,219.0| 5,119.0|     55.5| 3,500.0| 8,068.1|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Զաջուռավան    |  243| 3,616.5|   116.5|      3.2| 3,500.0| 3,612.6|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Գառնառիճ      |  273| 7,998.9| 3,898.9|     48.7| 3,500.0| 7,989.0|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Գտաշեն        |  258| 6,861.3| 2,761.3|     40.2| 3,500.0| 6,315.6|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Փոքր Սարիար   |  256| 4,401.0|   901.0|     20.5| 3,500.0| 4,401.0|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Հովտաշեն      |  299| 5,440.2| 1,940.2|     35.7| 3,500.0| 5,339.8|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Ջրաձոր        |  273| 6,616.1| 2,516.1|     38.0| 3,500.0| 6,159.4|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Ծաղկուտ       |  263| 8,705.1| 4,605.1|     52.9| 3,500.0| 8,419.5|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Հայկասար      |  249| 6,837.0| 3,337.0|     48.8| 3,500.0| 6,831.8|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Թորոսգյուղ    |  283| 8,150.8| 3,450.8|     42.3| 3,500.0| 6,275.8|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Ձորաշեն       |  235| 5,706.1| 1,606.1|     28.1| 3,500.0| 5,405.9|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|16|Հովտուն       |  214| 6,173.7| 2,073.7|     33.6| 3,500.0| 4,876.6|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|17|Բանդիվան      |  245| 7,854.4| 2,254.4|     28.7| 3,500.0|10,564.2|

.______________________________________________________________________

.__________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի      | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը     | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |              | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |              | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |              | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |              | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |              | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |              | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |              | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |              | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |              | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Կրաշեն        | |        0.0|   4,950.6|     4,531.6|        91.5|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Փոքր Սեպասար  | |        0.0|   5,796.5|     5,121.5|        88.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Փոքրաշեն      | |        0.0|   5,063.0|     4,373.0|        86.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Բերդաշեն      | |        0.0|   6,796.9|     5,768.5|        84.9|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Կարմրավան     | |   -1,151.5|   9,219.6|     7,054.6|        76.5|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Զաջուռավան    | |        0.0|   3,612.6|     2,726.2|        75.5|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Գառնառիճ      | |        0.0|   7,989.0|     5,928.0|        74.2|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Գտաշեն        | |        0.0|   6,315.6|     4,650.0|        73.6|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Փոքր Սարիար   | |      -52.8|   4,453.8|     3,270.5|        73.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Հովտաշեն      | |        0.0|   5,339.8|     3,794.8|        71.1|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Ջրաձոր        | |     -774.0|   6,933.4|     4,677.3|        67.5|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Ծաղկուտ       | |   -1,097.3|   9,516.8|     6,395.8|        67.2|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Հայկասար      | |        0.0|   6,831.8|     4,537.8|        66.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Թորոսգյուղ    | |      -95.5|   6,371.3|     4,062.8|        63.8|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Ձորաշեն       | |        0.0|   5,405.9|     3,428.0|        63.4|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|16|Հովտուն       | |   -1,142.2|   6,018.8|     3,437.8|        57.1|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Բանդիվան      | |   -1,191.5|  11,755.7|     3,696.3|        31.4|

.__________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Կոտայքի մարզի 101-200 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.______________________________________________________________________

|N |Համայնքի      |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը     |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |              |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |              |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |              |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |              |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |              |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |              |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Զովաշեն       |  168| 6,461.0| 2,361.0|     36.5| 3,500.0| 4,888.5|

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Հանքավան      |  149| 6,439.1| 2,939.1|     45.6| 3,500.0|   -71.7|

.______________________________________________________________________

.__________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի      | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը     | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |              | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |              | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |              | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |              | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |              | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |              | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |              | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |              | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |              | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Զովաշեն       | |        0.0|   4,888.5|     4,090.9|        83.7|

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Հանքավան      | |   -7,441.9|   7,370.2|     4,907.1|        66.6|

.__________________ _________________________________________________.

 

201-300 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.______________________________________________________________________

|N |Համայնքի      |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը     |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |              |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |              |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |              |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |              |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |              |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |              |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|  |              |     |        |        |         |        |        |

|__|______________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Սևաբերդ       |  284| 6,495.1| 2,395.1|     36.9| 3,500.0| 5,790.8|

.______________________________________________________________________

.__________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի      | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը     | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |              | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |              | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |              | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |              | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |              | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |              | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |              | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |              | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |              | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|______________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Սևաբերդ       | |     -620.0|   6,410.8|     5,085.4|        79.3|

.__________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Լոռու մարզի մինչև 100 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Քարաբերդ    |   97| 4,745.8| 1,245.8|     26.3| 3,500.0| 3,513.7|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |վարձատրու-  |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |թյան գծով   |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|ծախսերի     |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|տեսակարար   |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |կշիռը       |

|  |            | |           |իրացումից |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Քարաբերդ    | |        0.0|   3,513.7|     3,078.4|        87.6|

.________________ _________________________________________________.

 

101-200 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Ապավեն      |  139| 4,019.6|   519.6|     12.9| 3,500.0|-3,808.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Չկալով      |  148| 4,929.8|   829.8|     16.8| 3,500.0| 4,929.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Յաղդան      |  103| 7,278.6| 3,178.6|     43.7| 3,500.0| 6,673.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Կարմիր Աղեկ |  170| 6,239.0| 2,139.0|     34.3| 3,500.0| 6,186.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Ձյունաշող   |  179| 6,582.0| 2,482.0|     37.7| 3,500.0| 6,290.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Նովոսելցովո |  184| 5,022.5|   922.5|     18.4| 3,500.0| 4,801.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Դաշտադեմ    |  132| 5,434.3| 1,334.3|     24.6| 3,500.0| 5,395.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Ջիլիզա      |  102| 6,080.6|   827.5|     13.6| 3,500.0| 5,822.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Հալավար     |  161| 6,499.6| 2,399.6|     36.9| 3,500.0| 5,480.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Պաղաղբյուր  |  161| 4,074.5|   574.5|     14.1| 3,500.0| 4,074.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Սարալանջ    |  188| 7,065.3| 2,965.3|     42.0| 3,500.0| 5,474.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Արդվի       |  195| 5,509.3| 2,009.3|     36.5| 3,500.0| 5,580.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Ահնիձոր     |  180| 5,416.2| 1,316.2|     24.3| 3,500.0| 4,044.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Հովնանաձոր  |  105| 4,636.8| 1,136.8|     24.5| 3,500.0| 4,499.5|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |վարձատրու-  |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |թյան գծով   |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|ծախսերի     |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|տեսակարար   |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |կշիռը       |

|  |            | |           |իրացումից |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Ապավեն      | |   -6,900.0|   3,091.1|     2,956.1|        95.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Չկալով      | |        0.0|   4,929.8|     3,987.2|        80.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Յաղդան      | |        0.0|   6,673.7|     5,266.9|        78.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Կարմիր Աղեկ | |        0.0|   6,186.0|     4,807.6|        77.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Ձյունաշող   | |     -241.6|   6,531.6|     4,955.8|        75.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Նովոսելցովո | |        0.0|   4,801.7|     3,550.8|        73.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Դաշտադեմ    | |        0.0|   5,395.2|     3,904.0|        72.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Ջիլիզա      | |     -218.5|   6,040.6|     4,018.5|        66.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Հալավար     | |        0.0|   5,480.1|     3,634.5|        63.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Պաղաղբյուր  | |        0.0|   4,074.5|     2,533.6|        62.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Սարալանջ    | |   -1,145.1|   6,619.4|     3,860.4|        58.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Արդվի       | |     -745.5|   6,325.6|     3,638.1|        57.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Ահնիձոր     | |   -5,080.6|   9,125.3|     5,174.1|        56.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Հովնանաձոր  | |        0.0|   4,499.5|     2,213.3|        49.2|

.________________ _________________________________________________.

 

201-300 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Անտառաշեն   |  265| 4,070.0|   570.0|     14.0| 3,500.0| 4,046.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Ձորագետ     |  271| 4,743.7| 1,243.7|     76.2| 3,500.0|   910.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Մեղվահովիտ  |  269| 6,437.2| 2,337.2|     36,3| 3,500.0| 6,437.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Բովաձոր     |  285| 8,077.3| 3,977.3|     49.2| 3,500.0| 5,933.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Ծաղկաշատ    |  217| 7,890.7| 3,790.7|     48.0| 3,500.0| 7,890.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Արծնի       |  285| 6,252.7| 2,124.7|     34.0| 3,528.0| 6,251.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Պետրովկա    |  218| 4,523.8| 1,023.8|     22.6| 3,500.0| 4,306.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Շամուտ      |  297| 6,640.3| 2,540.3|     38.3| 3,500.0| 6,626.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Ձորամուտ    |  296| 5,582.5| 3,287.5|     58.9| 1,695.0| 5,814.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Բլագոդարնոյե|  234| 6,217.1| 2,117.1|     34.1| 3,500.0| 6,217.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Անտառամուտ  |  297| 5,502.0| 1,402.0|     25.5| 3,500.0| 5,501.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Վահագնաձոր  |  274| 4,466.2|   966.2|     21.6| 3,500.0| 4,268.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Աթան        |  213| 7,913.3| 3,813.3|     48.2| 3,500.0| 8,065.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Պուշկինո    |  251| 6,997.7| 2,897.7|     41.4| 3,500.0| 8,083.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Այգեհատ     |  220| 7,269.7| 3,169.7|     43.6| 3,500.0| 7,279.2|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |վարձատրու-  |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |թյան գծով   |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|ծախսերի     |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|տեսակարար   |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |կշիռը       |

|  |            | |           |իրացումից |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Անտառաշեն   | |        0.0|   4,046.4|     3,660.5|        90.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Ձորագետ     | |   -4,296.0|   5,206.7|     4,118.7|        79.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Մեղվահովիտ  | |        0.0|   6,437.2|     4,789.7|        74.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Բովաձոր     | |     -227.9|   6,161.0|     4,577.3|        74.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Ծաղկաշատ    | |        0.0|   7,890.7|     5,808.6|        73.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Արծնի       | |        0.0|   6,251.7|     4,417.1|        70.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Պետրովկա    | |        0.0|   4,306.0|     3,006.4|        69.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Շամուտ      | |        0.0|   6,626.3|     4,553.3|        68.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Ձորամուտ    | |        0.0|   5,814.4|     3,893.1|        67.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Բլագոդարնոյե| |        0.0|   6,217.1|     3,926.6|        63.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Անտառամուտ  | |        0.0|   5,501.2|     3,371.6|        61.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Վահագնաձոր  | |   -1,283.8|   5,552.6|     3,343.6|        60.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Աթան        | |        0.0|   8,065.7|     4,824.4|        59.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Պուշկինո    | |   -1,210.8|   9,294.7|     5,436.9|        58.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Այգեհատ     | |   -5,042.6|  12,321.8|     5,372.2|        43.6|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի մինչև 100 բնակիչ

ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Վերին Շորժա |   28| 6,047.8| 2,547.8|     42.1| 3,500.0| 5,811.6|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Վերին Շորժա | |        0.0|   5,811.6|     5,600.6|        96.4|

.________________ _________________________________________________.

 

101-200 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Գեղամաբակ   |  126| 7,401.8| 3,301.8|     44.6| 3,500.0| 7,572.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Դարանակ     |  161|11,364.7| 7,264.7|     63.9| 3,500.0|10,055.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Կութ        |  181| 6,512.7| 2,412.7|     37.0| 3,500.0| 6,321.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Ազատ        |  162| 7,181.5| 3,681.5|     51.3| 3,500.0| 6,394.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Ջաղացաձոր   |  182| 7,501.9| 4,001.9|     53.3| 3,500.0| 7,500.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |ներքին Շորժա|  127| 6,744.2| 2,644.2|     39.2| 3,500.0| 6,128.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Կալավան     |  181| 4,090.0|   590.0|     14.4| 3,500.0| 4,141.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Ձորավանք    |  143| 4,802.1|   702.1|     14.6| 3,500.0| 4,676.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Անտառամեջ   |  162| 4,265.9|   765.9|     18.0| 3,500.0| 3,620.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Գեղաքար     |  169| 7,065.6| 2,965.6|     42.0| 3,500.0| 6,776.9|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Գեղամաբակ   | |        0.0|   7,572.7|     7,550.9|        99.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Դարանակ     | |      -51.2|  10,107.0|    10,057.0|        99.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Կութ        | |        0.0|   6,321.3|     6,122.9|        96.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Ազատ        | |        0.0|   6,394.9|     6,181.9|        96.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Ջաղացաձոր   | |        0.0|   7,500.9|     7,107.9|        94.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |ներքին Շորժա| |        0.0|   6,128.2|     5,667.6|        92.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Կալավան     | |        0.0|   4,141.0|     3,730.0|        90.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Ձորավանք    | |        0.0|   4,676.1|     4,141.0|        88.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Անտառամեջ   | |     -192.0|   3,812.7|     3,323.0|        87.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Գեղաքար     | |        0.0|   6,776.9|     5,532.9|        81.6|

.________________ _________________________________________________.

 

201-300 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Նորաբակ     |  267| 7,804.5| 3,704.5|     47.5| 3,500.0| 7,710.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Կուտական    |  259|12,435.9| 8,845.9|     71.1| 3,590.0|12,543.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Սեմյոնովկա  |  258| 7,256.2| 3,156.2|     43.5| 3,500.0| 7,629.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Ավազան      |  206| 6,384.9| 2,284.9|     35.8| 3,500.0| 6,188.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Բերդկունք   |  293| 5,930.0| 2,430.0|     41.0| 3,500.0| 4,550.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Տրետուք     |  219| 9,864.9| 5,764.9|     58.4| 3,500.0| 9,454.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Աղբերք      |  251| 9,750.0| 5,650.0|     57.9| 3,500.0|15,910.0|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Նորաբակ     | |        0.0|   7,710.2|     7,556.2|        98.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Կուտական    | |        0.0|  12,543.2|    12,094.2|        96.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Սեմյոնովկա  | |        0.0|   7,629.9|     7,183.5|        94.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Ավազան      | |        0.0|   6,188.2|     5,815.2|        94.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Բերդկունք   | |        0.0|   4,550.5|     4,246.5|        93.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Տրետուք     | |      -79.7|   9,533.7|     8,219.8|        86.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Աղբերք      | |   -2,214.4|  18,124.4|     5,307.2|        29.3|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Արմավիր մարզի 101-200 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Արտամետ     |  180|12,101.5| 9,144.2|     75.6| 3,500.0|11,692.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Տալվորիկ    |  192|13,873.8|10,373.8|     74.8| 3,500.0|15,373.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Կողբավան    |  101|17,135.9| 5,122.1|     29.9| 3,500.0|12,127.0|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Արտամետ     | |     -822.4|  12,514.7|     8,294.3|        66.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Տալվորիկ    | |        0.0|  15,373.0|     7,523.0|        48.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Կողբավան    | |     -234.8|  12,361.8|     5,975.0|        48.3|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Արագածոտնի մարզի մինչև 100 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Մեծաձոր     |  100| 4,017.8|   517.8|     12.9| 3,500.0| 2,640.1|

|  |(Ավթոնա)    |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Թլիկ        |  100| 4,927.7| 1,427.7|     29.0| 3,500.0| 2,898.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Հակո        |   78| 5,283.8| 1,783.8|     33.8| 3,500.0| 3,854.0|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Մեծաձոր     | |        0.0|   2,640.1|     2,618.9|        99.2|

|  |(Ավթոնա)    | |           |          |            |            |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Թլիկ        | |        0.0|   2,898.8|     2,640.2|        91.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Հակո        | |        0.0|   3,854.0|     2,744.0|        71.2|

.________________ _________________________________________________.

 

101-200 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Ծաղկասար    |  124| 4,038.7|   538.7|      0.7| 3,500.0| 3,730.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Դդմասար     |  158| 3,896.0|   396.0|      0.5| 3,500.0| 3,886.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Արևուտ      |  133| 4,907.5|   807.5|     16,5| 3,500.0| 4,528.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Դիան        |  127| 4,469.6|   369.6|      8.3| 3,500.0| 4,920.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Միրաք       |  106| 5,491.1| 1,991.1|     36.3| 3,500.0| 5,343.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Սորիկ       |  110| 4,943.2| 1,443.2|     18.3| 3,500.0| 3,619.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Դպրեվանք    |  141| 3,620.0|   120.0|      3.3| 3,500.0| 2,851.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Կանչ        |  145| 5,112.4| 1,012.4|     19.8| 3,500.0| 5,460.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Վերին       |  177| 4,044.0|   544.0|     13.5| 3,500.0| 3,620.5|

|  |Սասունիկ    |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Ջրամբար     |  177| 7,964.5| 4,464.5|     56.1| 3,500.0| 6,357.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Գետափ       |  171| 5,817.7| 2,317.7|     39.8| 3,500.0| 5,040.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Սաղմոսավան  |  195| 5,229.5| 1,730.3|     33.1| 3,500.0|     0.0|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |            |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |            |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |            |թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|            |ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |            |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Ծաղկասար    | |          0|   3,730.9|     3,686.9|        98.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Դդմասար     | |        0.0|   3,886.0|     3,767.2|        96.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Արևուտ      | |        0.0|   4,528.9|     4,357.9|        96.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Դրան        | |        0.0|   4,920.8|     4,718.8|        95.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Միրաք       | |        0.0|   5,343.4|     5,058.4|        94.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Սորիկ       | |        0.0|   3,619.5|     3,270.5|        90.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Դպրեվանք    | |     -544.6|   3,396.5|     3,031.5|        89.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Կանչ        | |        0.0|   5,460.0|     4,841.8|        88.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Վերին       | |        0.0|   3,620.5|     2,795.2|        77.2|

|  |Սասունիկ    | |           |          |            |            |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Ջրամբար     | |   -1,840.5|   8,197.9|     5,813.5|        70.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Գետափ       | |        0.0|   5,040.5|     3,276.5|        65.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Սաղմոսավան  | |        0.0|       0.0|         0.0|            |

.________________ _________________________________________________.

 

201-300 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Հացաշեն     |  261| 5,434.1| 1,334.1|     24.6| 3,500.0| 5,226.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Սադունց     |  290| 6,557.3| 3,057.3|     46.6| 3,500.0| 4,491.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Օթևան       |  232| 4,032.6|   487.6|     12.1| 3,500.0| 3,674.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Ձորագլուխ   |  297| 6,018.2| 2,266.4|     37.7| 3,498.9| 6,518.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Սարալանջ    |  238| 5,498.3| 1,998.3|     36.3| 3,500.0| 5,608.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Տեղեր       |  234| 5,274.7| 1,774.7|     33.6| 3,500.0| 6,353.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Միջնատուն   |  289| 5,554.5| 2,054.5|     37.0| 3,500.0| 4,076.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Ջամշլու     |  280| 6,407.3| 2,907.3|     45.4| 3,500.0| 6,460.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Սիփան       |  281| 5,227.6| 2,271.8|     43.5| 4,044.2| 5,052.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Շենկանի     |  246| 5,195.2| 1,095.2|     21.1| 3,500.0| 5,195.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Ավշեն       |  291| 6,252.8| 2,152.8|     34.4| 3,500.0| 5,818.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Չքնաղ       |  276| 7,432.9| 3,332.9|     44.8| 3,500.0| 7,515.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Լուսակն     |  202| 8,117.0| 4,017.0|     49.5| 3,500.0| 8,091.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Անտառուտ    |  234| 5,235.7| 1,735.7|     33.2| 3,515.0| 5,285.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Պարտիզակ    |  292| 6,257.9| 2,157.9|     34.5| 3,500.0| 5,410.5|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |վարձատրու-  |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |թյան գծով   |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|ծախսերի     |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|տեսակարար   |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |կշիռը       |

|  |            | |           |իրացումից |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Հացաշեն     | |        0.0|   5,226.2|     5,147.2|        98.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Սադունց     | |        0.0|   4,491.5|     4,391.5|        97.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Օթևան       | |        0.0|   3,674.4|     3,564.4|        97.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Ձորագլուխ   | |        0.0|   6,518.2|     5,518.2|        84.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Սարալանջ    | |        0.0|   5,608.9|     4,720.5|        84.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Տեղեր       | |   -1,657.0|   8,010.8|     6,266.4|        78.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Միջնատուն   | |        0.0|   4,076.8|     3,172.8|        77.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Ջամշլու     | |        0.0|   6,460.3|     4,718.3|        73.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Սիփան       | |        0.0|   5,052.8|     3,681.8|        72.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Շենկանի     | |        0.0|   5,195.2|     3,765.5|        72.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Ավշեն       | |        0.0|   5,818.6|     4,104.9|        70.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Չքնաղ       | |        0.0|   7,515.1|     5,134.4|        68.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Լուսակն     | |        0.0|   8,091.1|     5,503.0|        68.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Անտառուտ    | |     -417.9|   5,703.2|     3,705.7|        65.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Պարտիզակ    | |   -1,382.8|   6,793.3|     4,232.1|        62.3|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Արարատի մարզի 201-300 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |ՈՒրցալանջ   |  208| 5,294.0| 1,194.0|     32.6| 3,500.0| 5,294.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Լանջառ      |  223| 4,983.0| 1,463.0|     29.4| 3,500.0| 4,720.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Վարդաշատ    |  234| 5,175.9| 1,021.1|     19.7| 3,524.0| 4,867.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Լանջանիստ   |  250| 5,256.8| 1,756.8|     33.4| 3,500.0| 5,636.7|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |վարձատրու-  |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |թյան գծով   |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|ծախսերի     |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|տեսակարար   |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |կշիռը       |

|  |            | |           |իրացումից |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |ՈՒրցալանջ   | |        0.0|   5,294.0|     4,334.0|        81.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Լանջառ      | |        0.0|   4,720.0|     2,718.0|        57.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Վարդաշատ    | |        0.0|   4,867.0|     2,703.3|        55.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Լանջանիստ   | |     -651.1|   6,287.8|     3,229.5|        51.4|

.________________ _________________________________________________.

 

Հավելված N 2

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Տավուշի մարզի 301-1000 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Լուսահովիտ  |  392| 5,295.7|   823.2|     15.5| 4,472.5| 5,295.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Ոսկեպար     |  876|13,176.0| 1,806.1|     13.7|10,769.9|12,057.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Ծաղկավան    |  513| 8,016.5| 2,124.5|     26.5| 5,292.0| 8,016.5|

|  |(Իջևանի  տ.)|     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Բերքաբեր    |  526| 7,388.7|   973.5|     13.2| 6,415.2| 7,388.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Իծաքար      |  307| 5,204.5| 1,271.1|     24.4| 3,333.4| 5,203.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Չինչին      |  678|10,146.4| 4,015.5|     39.6| 5,530.9|10,419.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Դիտավան     |  324| 5,297.5| 2,696.2|     50.9| 2,001.3| 4,759.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Զուջևան     |  620| 9,312.3| 1,545.2|     16.6| 7,767.1| 8,588.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Ենոքավան    |  505| 9,719.8| 5,964.9|     61.4| 3,154.9| 9,649.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Լուսաձոր    |  699|10,672.4| 2,414.4|     22.6| 7,658.0|11,907.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Ակնաղբյուր  |  435| 6,388.9| 2,762.7|     43.2| 3,626.2| 6,513.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Ծաղկավան    |  967|13,931.3| 3,228.4|     23.2|10,102.9|13,377.9|

|  |(Տավուշի տ.)|     |        |        |         |        |        |

|  |(Վերին)     |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Դովեղ       |  577| 8,970.6| 1,613.7|     18.0| 6,756.9| 8,848 1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Դեբեդավան   |  636|11,734.0| 6,488.7|     55.3| 5,245.3|11,390.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Խաչարձան    |  335| 5,641.5| 1,377.4|     24.4| 4,264.1| 5,042.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|16|Բաղանիս     |  804|11,923.5| 2,227.2|     18.7| 9,096.3|12,051.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|17|Լճկաձոր     |  439| 7,269.5| 3,267.5|     44.9| 4,002.0| 8,096.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|18|Բարեկամավան |  418| 9,680.2| 3,359.6|     34.7| 5,720.6| 9,829.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|19|Վազաշեն     |  857|12,758.5| 1,451.8|     11.4|10,706.7|18,489.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|20|Վարագավան   |  671|10,490.8| 3,395.7|     32.4| 6,495 1|11,046.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|21|Պտղավան     |  883|15,865.5| 6,918.3|     43.6| 8,347.2|15,026.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|22|Հովք        |  392| 5,795.2|  1536.5|     26.5| 3,658.7| 9,811.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|23|Այգեպար     |  625| 8.793.6| 1,071.0|     12.2| 7,722.6| 8,722.7|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Լուսահովիտ  | |        0.0|   5,295.7|     4,379.2|        82.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Ոսկեպար     | |     -804.8|  12,862.0|     9,809.2|        76.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Ծաղկավան    | |        0.0|   8,016.5|     6,071.2|        75.7|

|  |(Իջևանի  տ.)| |           |          |            |            |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Բերքաբեր    | |        0.0|   7,388.5|     5,539.3|        75.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Իծաքար      | |        0.0|   5,203.5|     3,819.1|        73.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Չինչին      | |      -33.1|  10,452.8|     7,341.9|        70.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Դիտավան     | |   -2,728.4|   7,487.9|     5,231.0|        69.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Զուջևան     | |        0.0|   8,588.7|     5,899.5|        68.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Ենոքավան    | |   -1,067.0|  10,716.1|     7,320.3|        68.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Լուսաձոր    | |     -756.5|  12,664.4|     8,460.2|        66.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Ակնաղբյուր  | |   -1,649.9|   8,163.8|     5,424.9|        66.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Ծաղկավան    | |        0.0|  13,377.9|     8,732.8|        65.3|

|  |(Տավուշի տ.)| |           |          |            |            |

|  |(Վերին)     | |           |          |            |            |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Դովեղ       | |        0.0|   8,848.1|     5,751.5|        65.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Դեբեդավան   | |        0.0|  11,390.0|     7,042.2|        61.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Խաչարձան    | |        0.0|   5,042.7|     3,100.7|        61.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|16|Բաղանիս     | |   -1,381.4|  13,432.6|     8,170.3|        60.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Լճկաձոր     | |        0.0|   8,096.3|     4,901.2|        60.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|18|Բարեկամավան | |      -45.4|   9,875.1|     5,894.0|        59.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|19|Վազաշեն     | |        0.0|  18,489.7|     9,533.0|        51.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|20|Վարագավան   | |      -23.9|  11,070.3|     5,569.2|        50.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|21|Պտղավան     | |        0.0|  15,026.9|     7,492.8|        49.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|22|Հովք        | |     -448.5|  10,259.8|     4,942.3|        48.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|23|Այգեպար     | |        0.0|   8,722.7|     3,839.6|        44.0|

.________________ _________________________________________________.

 

---------------------------------------------------------------

ԻՐՏԵԿ - Արձանագրային որոշման Տեղեկատվություն ՀՀ Արագածոտնի մարզի

«101-200 բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ» աղյուսակի

«9»-րդ կետը բացակայում է

 

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Վայոց Ձորի մարզի 301-1000 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Եղեգիս      |  511| 6,314.4|   708.9|     11.2| 5,605.5| 6,098.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Խնձորուտ    |  525| 8,465.5| 1,528.6|     18.1| 6,336 9| 8,487.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Թառաթումբ   |  583| 8,485.4|   936.0|     11.0| 7,549.4| 8,277.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Հորս        |  307| 5,124.7| 1,110.2|     21.7| 3,414.5| 5,154.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Քարագլուխ   |  875|13,435.5| 2,077.6|     15.5|10,757.9|13,550.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Արտավան     |  313|  5827.8|  1727.8|     29.6|    3500|  4295.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Աղնջաձոր    |  471| 7,428.3| 1,456.6|     19.6| 5,371.7| 6,641.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Բարձրունի   |  401| 6,612.4| 2,065.1|     31.2| 3,947.3| 8,753.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Մարտիրոս    |  663|11,199.1| 3,307.0|     29.5| 7,292.1|10,074.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Ազատեկ      |  564|10,470.3| 4,695.6|     44.8| 5,174.7|10,391.6|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Եղեգիս      | |     -410.8|   6,509.6|     6,103.1|        93.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Խնձորուտ    | |        0.0|   8,487.8|     7,292.8|        85.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Թառաթումբ   | |        0.0|   8,277.5|     6,975.7|        84.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Հորս        | |        0.0|   5,154.0|     4,097.8|        79.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Քարագլուխ   | |     -100.7|  13,650.8|    10,610.8|        77.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Արտավան     | |      -19.5|    4315.4|      3119.9|        72.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Աղնջաձոր    | |      -53.9|   6,694.9|     4,521.6|        67.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Բարձրունի   | |        0.0|   8,753 3|     5,870 5|        67.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Մարտիրոս    | |        0.0|  10,074.7|     6,716.8|        66.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Ազատեկ      | |     -188.1|  10,579.7|     5,532.9|        52.3|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն Սյունիքի մարզի 301-1000 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Մուցք       |  375| 5,497.5| 1,899.7|     34.6| 2,997.8| 4,530.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Տոլորս      |  450| 8,245.4| 4,325.5|     52.5| 3,319.9| 8,436.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Քարաշեն     |  640|10,049.7| 3,279.5|     32.6| 6,170.2| 7,567.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Շվանիձոր    |  306| 8,429.1| 4,472.3|     53.1| 3,356.8| 7,479.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Որոտան      |  307| 4,267.3|   194.7|      4.6| 4,072.6| 4,267.3|

|  |(Գորիս)     |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Հարթաշեն    |  717|11,434.2| 4,025.9|     35.2| 6,808.3|11,382.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Գորայք      |  580|15,099.3|11,049.8|     73.2| 2,849.5|12,597.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Վաղատուր    |  476| 8,374.4| 3,263.4|     39.0| 4,511.0| 8,374.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Խոզնավար    |  407| 6,812.9| 2,366.3|     34.7| 3,846.6| 6,300.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Ծղուկ       |  451| 9,671.3| 5,982.6|     61.9| 3,088.7| 9,504.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Սալվարդ     |  396| 7,590.5| 4,631.7|     61.0| 2,358.8| 7,614.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Ալվանք      |  343| 8,738.8| 4,443.0|     50.8| 4,295.8| 8,303.6|

|  |(Ալդար)     |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Ախլաթյան    |  459|12,564.0| 6,047.1|     48.1| 4,116.9|11,979.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Սառնակունք  |  519|10,621.3| 6,768.3|     63.7| 3,253.0| 9,971.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Նորավան     |  524| 9,883.8| 4,221.2|     42.7| 5,062.6| 9,920.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|16|Աշոտավան    |  647| 9,295.8| 3,696.6|     39.8| 5,599.2| 9,396.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|17|Դաստակերտ   |  303| 7,627.4| 2,993.7|     39.2| 4,033.7| 7,762.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|18|Ն. Խնձորեսկ |  321| 6,139.7| 2,896.3|     47.2| 2,643.4| 6,139.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|19|Ծավ         |  351| 9,547.8| 4,541.8|     47.6| 4,406.0| 9,554.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|20|Լեհվազ      |  605|10,157.1| 2,301.9|     22.7| 7,255.2|11,036.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|21|Լոր         |  420| 8,618.2| 2,942.4|     34.1| 5,075.8| 8,597.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|22|Աղիտու      |  304| 7,644.2| 4,277.8|     56.0| 3,366.4| 7,505.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|23|Սպանդարյան  |  486| 8,749.0| 4,581.9|     52.4| 3,567.1| 8,344.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|24|Լեռնաձոր    |  547|14,751.0|10,369.6|     70.3| 3,781.4|13,864.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|25|ՈՒյծ        |  586|10,864.1| 6,404.3|     58.9| 4,459.8|10,209.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|26|Վաղատին     |  756|12,926.2| 5,522.5|     42.7| 6,803.7|13,242.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|27|Արծվանիկ    |  578|10,910.7| 4,125.6|     37.8| 6,185.1|11,213.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|28|Տաթև        |  892|14,532.2| 3,942.2|     27.1| 9,990.0| 8,360.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|29|Դավիթ Բեկ   |  813|11,199.4| 1,611.3|     14.4| 8,988.1|10,134.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|30|Շենաթաղ     |  422|18,463.9|12,736.5|     69.0| 5,127.4|22,135.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|31|Հալիձոր     |  707|14,863.7| 4,072.7|     27.4| 6,413.0|12,630.8|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Մուցք       | |        0.0|   4,530.7|     4,166.5|        92.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Տոլորս      | |     -110.0|   8,546.2|     7,695.5|        90.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Քարաշեն     | |   -2,482.7|  10,049.7|     9,041.9|        90.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Շվանիձոր    | |        0.0|   7,479.8|     6,702.3|        89.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Որոտան      | |        0.0|   4,267.3|     3,780.4|        88.6|

|  |(Գորիս)     | |           |          |            |            |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Հարթաշեն    | |      -52.0|  11,434.8|     9,813.0|        85.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Գորայք      | |        0.0|  12,597.6|    10,537.3|        83.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Վաղատուր    | |        0.0|   8,374.4|     6,999.9|        83.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Խոզնավար    | |        0.0|   6,300.1|     5,179.9|        82.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Ծղուկ       | |     -321.2|   9,826.0|     7,936.9|        80.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Սալվարդ     | |        0.0|   7,614.1|     6,082.7|        79.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Ալվանք      | |   -1,041.2|   9,344.8|     7,457.8|        79.8|

|  |(Ալդար)     | |           |          |            |            |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Ախլաթյան    | |        0.0|  11,979.6|     9,526.0|        79.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Սառնակունք  | |      -86.1|  10,057.9|     7,914.7|        78.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Նորավան     | |        0.0|   9,920.8|     7,584.1|        76.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|16|Աշոտավան    | |        0.0|   9,396.6|     6,992.6|        74.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Դաստակերտ   | |        0.0|   7,762.2|     5,673.6|        73.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|18|Ն. Խնձորեսկ | |        0.0|   6,139.6|     4,358.2|        71.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|19|Ծավ         | |        0.0|   9,554.8|     6,646.7|        69.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|20|Լեհվազ      | |      -96.0|  11,132.5|     7,603.2|        68.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|21|Լոր         | |        0.0|   8,597.2|     5,855.5|        68.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|22|Աղիտու      | |        0.0|   7,505.6|     5,078.1|        67.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|23|Սպանդարյան  | |        0.0|   8,344.6|     5,638.3|        67.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|24|Լեռնաձոր    | |       -6.4|  13,870.9|     8,627.7|        62.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|25|ՈՒյծ        | |     -338.9|  10,548.2|     6,180.5|        58.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|26|Վաղատին     | |        0.0|  13,242.6|     7,716.1|        58.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|27|Արծվանիկ    | |       -4.5|  11,218.4|     6,347.9|        56.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|28|Տաթև        | |  -10,704.9|  19,065.7|    10,307.9|        54.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|29|Դավիթ Բեկ   | |        0.0|  10,134.9|     5,150.0|        50.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|30|Շենաթաղ     | |        0.0|  22,135.1|    11,091.0|        50.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|31|Հալիձոր     | |   -8,358.0|  20,988.8|     8,293.8|        39.5|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվության ՀՀ Շիրակի մարզի 301-1000 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Ղազանչի     |  537| 7,157.0| 1,358.3|     19.0| 5,798.7| 6,654.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Բավրա       |  577| 6,332.3| 3,477.9|     54.9| 2,854.4| 6,533.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Սիզավետ     |  395| 5,676.5| 3,174.3|     55.9| 1,902.2| 3,123.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Կրասար      |  544| 6,591.9| 3,171.3|     48.1| 2,820.6| 4,972.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Հողմիկ      |  529| 9,173.0| 3,648.7|     39.8| 4,924.3| 9,281.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Մեծ Սեպասար |  885|14,461.1| 3,610.7|     25.0| 7,850.4|11,549.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Ցողամարգ    |  566| 8,179.8| 3,300.0|     40.3| 4,279.8| 6,985.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Մուսայելյան |  357| 4,649.9| 2,728.1|     58.7| 1,921.8| 4,649.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Այգեբաց     |  766|11,670.3| 6,356.2|     54.5| 4,714.1| 9,466.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Թավշուտ     |  436| 8,618.1| 4,054.0|     47.0| 3,964.1| 8,618.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Արփենի      |  397| 7,176.7| 2,485.5|     34.6| 4,091.2| 6,515.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Անիավան     |  516| 7,338.9|   676.7|      9.2| 6,662.2| 7,326.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Մեղրաշատ    |  510| 7,152.0| 3,822.3|     53.4| 2,729.7| 7,342.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Լուսաղբյուր |  666|12,169.6| 4,646.3|     38.2| 6,923.3|11,597.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Շիրակավան   |  789|12,055.2| 4,383.7|     36.4| 7,071.5|11,836.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|16|Հայկաձոր    |  541|14,121.6|10,913.3|     77.3| 2,608.3|14,121.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|17|Զույգաղբյուր|  488| 9,109.5| 3,423.1|     37.6| 4,486.4| 9,109.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|18|Սարակապ     |  604| 9,533.5| 4,133.7|     43.4| 4,799.8| 8,458.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|19|Հովիտ       |  547| 8,382.6| 1,981.1|     23.6| 5,801.5| 8,332.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|20|Աղին        |  598|12,267.8| 5,303.4|     43.2| 6,364.4|12,297.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|21|Մեծ Սարիար  |  376| 6,870.7| 2,737.8|     39.8| 3,532.9| 6,469.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|22|Ողջի        |  588| 6,046.3| 2,901.9|     48.0| 2,544.4| 6,425.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|23|Հովունի     |  730| 9,907.6| 4,590.2|     46.3| 4,717.4| 9,812.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|24|Գոգահովիտ   |  389| 5,933.5| 2,185.8|     36.8| 3,147.7| 5,899.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|25|Տուֆաշեն    |  525| 8,732.2| 2,019.1|     23.1| 6,113.1| 7,691.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|26|Նորաշեն     |  963|13,074.1| 6,290.5|     48.1| 6,183.6|12,648.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|27|Գետափ       |  822|12,378.3| 3,213.4|     26.0| 8,564.9|11,911.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|28|Վարդաքար    |  720|12,067.5| 4,151.6|     34.4| 7,315.9|12,057.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|29|Արեգնադեմ   |  342| 6,539.6| 4,300.8|     65.8| 1,638.8| 6,364.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|30|Լուսակերտ   |  761|14,217.3| 5,525.4|     38.9| 8,091.9|13,391.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|31|Անիպեմզա    |  523| 8,225.4|   926.2|     11.3| 6,699.2| 8,218.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|32|Հայրենյաց   |  840|13,924.7| 5,083.6|     36.5| 7,841.1|13,458.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|33|Բյուրակն    |  926|11,587.4| 5,230.9|     45.1| 5,756.5|14,591.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|34|Բենիամին    |  745|13,490.5| 6,188.7|     45.9| 6,701.8|14,961.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|35|Գետք        |  601|11,866.8| 5,971.8|     50.3| 5,295.0|15,622.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|36|Բայանդուր   |  690|15,086.2| 8,860.1|     58.7| 5,626.1| 8,060.7|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Ղազանչի     | |     -173.8|   6,828.2|     6,798.1|        99.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Բավրա       | |     -249.8|   6,783.4|     6,448.4|        95,1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Սիզավետ     | |        0.0|   3,123.1|     2,958.1|        94.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Կրասար      | |   -1,619.2|   6,591.9|     5,899.9|        89.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Հողմիկ      | |        0.0|   9,281.4|     8,243.9|        88.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Մեծ Սեպասար | |     -624.1|  12,174.0|    10,513.0|        86.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Ցողամարգ    | |     -206.0|   7,191.3|     6,175.8|        85.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Մուսայելյան | |        0.0|   4,649.9|     3,959.4|        85.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Այգեբաց     | |   -1,841.4|  11,307.4|     8,967.6|        79.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Թավշուտ     | |        0.0|   8,618.1|     6,783 6|        78.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Արփենի      | |        0.0|   6,515.0|     5,068.0|        77.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Անիավան     | |        0.0|   7,326.2|     5,465.9|        74.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Մեղրաշատ    | |        0.0|   7,342.3|     5,403.7|        73.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Լուսաղբյուր | |        0.0|  11,597.5|     8,522.0|        73.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Շիրակավան   | |        0.0|  11,836.5|     8,609.4|        72.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|16|Հայկաձոր    | |        0.0|  14,121.6|    10,035.0|        71.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Զույգաղբյուր| |        0.0|   9,109.5|     6,399.9|        70.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|18|Սարակապ     | |     -948.0|   9,406.7|     6,599.2|        70.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|19|Հովիտ       | |        0.0|   8,332.5|     5,778.1|        69.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|20|Աղին        | |   -1,205.0|  13,502.7|     9,362.3|        69.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|21|Մեծ Սարիար  | |        0.0|   6,469.2|     4,464.3|        69.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|22|Ողջի        | |       -6.7|   6,431.7|     4,433.1|        68.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|23|Հովունի     | |        0.0|   9,812.4|     6,739.9|        68.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|24|Գոգահովիտ   | |        0.0|   5,899.6|     4,014.0|        68.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|25|Տուֆաշեն    | |        0.0|   7,691.7|     4,917.7|        63.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|26|Նորաշեն     | |        0.0|  12,648.8|     7,618.2|        60.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|27|Գետափ       | |     -660.0|  12,571.8|     7,566.6|        60.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|28|Վարդաքար    | |     -747.0|  12,804.9|     7,558.1|        59.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|29|Արեգնադեմ   | |      -24.6|   6,388.9|     3,688.9|        57.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|30|Լուսակերտ   | |        0.0|  13,391.2|     7,686.5|        57.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|31|Անիպեմզա    | |        0.0|   8,218.8|     4,524.4|        55.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|32|Հայրենյաց   | |        0.0|  13,458.3|     7,381.7|        54.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|33|Բյուրակն    | |        0.0|  14,591.9|     7,657.2|        52.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|34|Բենիամին    | |        0.0|  14,961.4|     7,456.7|        49.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|35|Գետք        | |      -96.5|  15,718.6|     5,868.1|        37.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|36|Բայանդուր   | |  -28,423.1|  36,483.8|     9,191.9|        25.2|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Կոտայքի մարզի 301-1000 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Հատիս       |  354| 6,768.8| 3,795.3|     56.1| 2,373.5| 5,228.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Ջրառատ      |  619| 8,429.0|   917.6|     10.9| 7,511.4| 6,781.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Սարալանջ    |  325| 5,338.4| 2,318.6|     43.4| 2,419.8| 6,282.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Ջրաբեր      |  514|12,977.1| 6,989.7|     53.9| 5,387.4|13,382.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Գեղադիր     |  659|11,159.2| 3,040.6|     27.2| 7,518.6|11,836.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Հացավան     |  603|10,672.4| 3,022.8|     28.3| 7,049.6|11,558.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Կարենիս     |  869|17,519.0| 8,737.4|     49.9| 8,181.6|17,519.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Կաթնաղբյուր |  704|10,736.7| 3,484.6|     32.5| 7,252.1| 4,287.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Գեղարդ      |  470| 7,790.2| 2,213.6|     28.4| 4,976.6| 7,773.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Ողջաբերդ    |  981|13,841.6| 2,023.8|     14.6|11,217.8|14,929.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Թեղենիք     |  697|11,206.0| 3,026.4|     27.0| 7,579.6|11,161.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Գետամեջ     |  650|20,064.6|14,598.4|     72.8| 5,466.2|19,278.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Նուռնուս    |  474|11,855.4| 7,990.1|     67.4| 3,865.3|16,061.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Քարաշամբ    |  704|11,731.5| 4,155.2|     35.4| 7,276.3|12,178.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Գետարգել    |  838|11,671.4| 3,546.6|     30.4| 8,124.8|13,938.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|16|Վերին Պտղնի |  873|23,265.0|18,924.4|     81.3| 4,340.6|21,338.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|17|Մարմարիկ *  |  852|13,533.9| 4,635.0|     34.2| 8,298.9|28,015.8|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Հատիս       | |        0.0|   5,228.2|     5,080.0|        97.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Ջրառատ      | |     -444.0|   7,225.0|     5,748.7|        79.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Սարալանջ    | |        0.0|   6,282.1|     4,930.5|        78.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Ջրաբեր      | |        0.0|  13,382.0|    10,273.6|        76.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Գեղադիր     | |        0.0|  11,836 6|     8,984.4|        75.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Հացավան     | |        0.0|  11,558.4|     7,865.5|        68.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Կարենիս     | |   -1,269.6|  18,788.7|    12,640.2|        67.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Կաթնաղբյուր | |   -9,673.4|  13,961.1|     8,491.7|        60.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Գեղարդ      | |        0.0|   7,773.9|     4,699.0|        60.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Ողջաբերդ    | |   -2,012.0|  16,941.1|     9,646.4|        56.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Թեղենիք     | |   -3,719.4|  14,881.2|     7,947.4|        53.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Գետամեջ     | |     -724.3|  20,002.9|    10,227.2|        51.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Նուռնուս    | |   -1,983.6|  18,045.4|     8,918.5|        49.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Քարաշամբ    | |        0.0|  12,178.0|     5,643.5|        46.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Գետարգել    | |   -4,887.0|  18,825.3|     7,722.9|        41.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|16|Վերին Պտղնի | |   18,257.2|  39,595.2|    14,245.8|        36.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Մարմարիկ *  | |     -486.0|  28,501.8|     8,200.9|        28.8|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Լոռու մարզի 301-1000 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի   |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    | Ընդամենը|

|  |անվանումը  |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-| ծախսեր  |

|  |           |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |         |

|  |           |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|         |

|  |           |     |        |        |կշիռը    |ներ     |         |

|  |           |     |        |        |ընդամենը |        |         |

|  |           |     |        |        |եկամուտ- |        |         |

|  |           |     |        |        |ներում   |        |         |

|  |           |     |        |        |         |        |         |

|  |           |     |        |        |         |        |         |

|  |           |     |        |        |         |        |         |

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|1 |Փամբակ     |  364| 6,528.0| 1,353.3|     20.7| 4,574.7|  6,523.5|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|2 |Ազնվաձոր   |  362| 5,488.7| 1,797.4|     32.7| 3,691.3|  5,618.2|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|3 |Եղեգնուտ   |  858|13,108.1| 2,629.6|     20.1| 9,878.5| 10,459.0|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|4 |Մեծ Այրում |  945|10,887.5| 3,804.0|     34.9| 7,083.5| 11,128.3|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|5 |Ամրակից    |  528|10,665.4| 7,422.6|     69.6| 2,642.8| 10,472.0|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|6 |Դեբետ      |  930|13,976.0| 2,731.4|     19.5|10,644.6| 11,975.8|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|7 |Ձորագյուղ  |  317| 7,204.4| 3,867.0|     53.7| 2,737.4|  7,544 3|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|8 |Հոբարձ     |  823|12,683.9| 3,715.1|     29.3| 8,368.8| 12,092.1|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|9 |Կաթնաղբյուր|  994|11,128.2| 4,926.2|     44.3| 5,602.0|  9,536.6|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|10|Սարատովկա  |  483| 9,061.1| 6,139.7|     67.8| 2,321.4|  9,061,1|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|11|Մղարթ      |  510|11,566.9| 6,669.5|     57.7| 4,297.4|  8,627.1|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|12|Ծաթեր      |  407| 7,403.7| 4,892 3|     66.1| 1,911.4|  7,353.2|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|13|Վահագնի    |  974|15,389.1| 4,117.8|     26.8|10,671.3| 14,475.2|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|14|Լեջան      |  955|13,057.0| 4,041.9|     31.0| 8,415.1| 13,260.3|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|15|Նեղոց      |  302| 5,100.5| 1,143.0|     22.4| 3,957.5|  5,072.6|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|16|ՈՒրասար    |  387| 6,813.5| 4,328.6|     63.5| 1,884.9|  7,033.9|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|17|Հագվի      |  496| 7,816.4| 2,063.3|     26.4| 5,753.1|  7,727.9|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|18|Գեղասար    |  921|14,832.8| 4,553.6|     30.7| 9,679.2| 12,868.5|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|19|Մեդովկա    |  455| 6,346.5| 3,531.9|     55.7| 2,214.6|  7,631.7|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|20|Կաճաճկուտ  |  427| 7,803.7| 1,798.0|     23.0| 6,005.7|  7,649.7|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|21|Միխայելովկա|  662| 9,102.4| 5,313.3|     58.4| 3,189.1|  9,166.1|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|22|Խնկոյան    |  365| 7,145.1| 3,068.5|     42.9| 3,476.6|  7,145.3|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|23|Քարկոփ     |  420| 5,679.7|   296.2|      5.2| 5,383.5|  5,625.9|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|24|Քարինջ     |  631| 9,870.3| 1,944.5|     19.7| 7,325.8|  8,833.3|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|25|Ղուրսալ    |  576| 9,144.3| 2,558.2|     28.0| 6,586.1|  7,051.1|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|26|Շենավան    |  517| 7,365.8| 2,037.0|     27.7| 5,328.8|  6,967.1|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|27|Մարց       |  644|10,977.6| 3,443.6|     31.4| 6,934.0| 10,468.3|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|28|Նոր Խաչակ  |  682| 9,503.1| 3,683.2|     38.8| 5,819.9|  9,168.8|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|29|Կողես      |  384| 7,401.6| 5,416.8|     73.2| 1,984.8|  7,199.4|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|30|Քարաձոր    |  443| 7,908.0| 1,880.7|     23.8| 4,827.3|  7,811.2|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|31|Արևածագ    |  715|13,527.4| 8,358.7|     61.8| 4,568.7| 12,721.1|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|32|Լոռի բերդ  |  390| 6,984.8| 1,658.3|     23.7| 4,726.5|  8,077.7|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|33|Շամլուղ    |  750|11,399.7| 1,597.3|     14.0| 9,202.4| 11,347.5|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|34|Հաղպատ     |  758|23,604.5| 5,012.2|     21.2| 8,795.1| 25,427.9|

|__|___________|_____|________|________|_________|________|_________|

|35|Թեղուտ     |  760|12,255.3| 3,353.1|     27.4| 8,902.2|-28,203.8|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Փամբակ      | |        0.0|   6,523.5|     5,843.8|        89.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Ազնվաձոր    | |        0.0|   5,618.2|     4,880.8|        86.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Եղեգնուտ    | |        0.0|  10,459.0|     8,841.5|        84.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Մեծ Այրում  | |     -116.0|  11,244.3|     9,291.7|        82.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Ամրակից     | |     -442.8|  10,914.8|     8,915.8|        81.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Դեբետ       | |        0.0|  11,975.8|     9,472.1|        79.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Ձորագյուղ   | |        0.0|   7,544.3|     5,900.3|        78.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Հոբարձ      | |     -424.5|  12,516.6|     9,450.2|        75.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Կաթնաղբյուր | |   -1,227.6|  10,764.2|     8,115.7|        75.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Սարատովկա   | |        0.0|   9,061.1|     6,679.9|        73.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Մղարթ       | |        0.0|   8,627.1|     6,275.5|        72.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Ծաթեր       | |     -276.0|   7,629.2|     5,540.2|        72.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Վահագնի     | |     -321.0|  14,796.2|    10,720.9|        72.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Լեջան       | |        0.0|  13,260.3|     9,473.3|        71.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Նեղոց       | |     -595.2|   5,667.7|     3,922.9|        69.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|16|ՈՒրասար     | |   -1,012.5|   8,046.4|     5,475.6|        68.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Հագվի       | |        0.0|   7,727.9|     5,245.7|        67.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|18|Գեղասար     | |       -2.9|  12,871.4|     8,731.8|        67.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|19|Մեդովկա     | |        0.0|   7,631.7|     5,176.4|        67.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|20|Կաճաճկուտ   | |     -111.4|   7,761.1|     4,993.1|        64.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|21|Միխայելովկա | |        0.0|   9,166.1|     5,795.3|        63.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|22|Խնկոյան     | |        0.0|   7,145.3|     4,391.0|        61.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|23|Քարկոփ      | |        0.0|   5,625.9|     3,401.6|        60.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|24|Քարինջ      | |     -242.5|   9,075.8|     5,415.3|        59.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|25|Ղուրսալ     | |   -4,006.9|  11,058.0|     6,349.0|        57.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|26|Շենավան     | |        0.0|   6,967.1|     3,862.4|        55.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|27|Մարց        | |      -21.6|  10,489.9|     5,759.7|        54.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|28|Նոր Խաչակ   | |   -1,931.8|  11,100.7|     6,018.5|        54.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|29|Կողես       | |        0.0|   7,199.4|     3,873.0|        53.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|30|Քարաձոր     | |     -626.2|   8,437.4|     4,452.9|        52.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|31|Արևածագ     | |     -954.6|  13,675.7|     7,210.5|        52.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|32|Լոռի բերդ   | |     -719.3|   8,797.0|     4,596.7|        52.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|33|Շամլուղ     | |   -1,322.5|  12,670.0|     6,523.7|        51.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|34|Հաղպատ      | |     -298.2|  25,726.1|    11,449.2|        44.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|35|Թեղուտ      | |  -89,522.2|  61,318.4|     9,579.2|        15.6|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի 301-1000 բնակիչ

ունեցող համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Փոքր Մասրիկ |  863|21,241.9|11,862.7|     55.8| 8,779.2|13,612.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Շատջրեք     |  470|11,040.3| 4,662.4|     42.2| 5,777.9|11,027.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Վանևան      |  397| 6,653.9| 2,308.1|     34.7| 3,745.8| 6,694.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Արեգունի    |  395|11,538.0| 7,569.9|     65.6| 3,368.1|10,464.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Լճավան      |  613|15,046.9| 7,322.8|     48.7| 7,124.1|14,118.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Նորակերտ    |  992|21,823.7|12,483.2|     57.2| 8,740.5|18,587.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Արփունք     |  538|11,772.2| 6,141.9|     52.2| 5,030.3|11,703.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Մաքենիս     |  489|10,137.4| 4,694.6|     46.3| 4,842.8| 9,754.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Տորֆավան    |  531| 7,777.4|   989.6|     12.7| 6,787.8| 7,708.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Կախակն      |  522|13,295.6| 7,538.4|     56.7| 5,157.2|11,993.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Շատվան      |  718|15,078.7| 6,522.7|     43.3| 7,956.0|14,425.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Ախպրաձոր    |  353| 9,131.1| 4,805.1|     52.6| 3,726.0| 8,596.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Այրք        |  520|11,326.8| 5.153.4|     45.5| 5,573.4|11,137.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Ջիլ         |  685|12,666.1| 4,383.1|     34.6| 7,683.0|12,665.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Փամբակ      |  472| 8,352.1| 2,433.4|     29.1| 5,318.7| 8,225.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|16|Դպրաբակ     |  614| 9,797.1| 2,105.9|     21.5| 7,091.2| 8,760.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|17|Մարտունի    |  680|10,447.6| 1,966.3|     18.8| 7,881.3|10,614.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|18|Գետիկ       |  535| 8,837.6| 2,259.8|     25.6| 5,977.8| 9,143.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|19|Հայրավանք   |  841|13,528.3| 3,783.0|     28.0| 8,645.3|15,428.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|20|Ծափաթաղ     |  421| 7,490.1| 2,241.2|     29.9| 4,648.9| 7,695.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|21|Դրախտիկ     |  936|15,520.5| 3,321.2|     21.4|11,599.3|12,617.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|22|Արտանիշ     |  685|15,140.9| 7,956.7|     52.6| 7,184.2|14,029.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|23|Ծաղկաշեն    |  672|11,850.2| 4,284.9|     36.2| 6,965.3|10,374.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|24|Շորժա       |  491|11,443.1| 6,670.0|     58.3| 4,773.1|10.974.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|25|Չկալովկա    |  592|12,123.4| 5,867.5|     48.4| 5,655.9| 8,778.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|26|Նորաշեն     |  551| 9.749.4| 2,801.8|     28.7| 6,347.6| 5,991.1|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Փոքր Մասրիկ | |        0.0|  13,612.4|    13,494.4|        99.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Շատջրեք     | |        0.0|  11,027.8|    10,788.8|        97.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Վանևան      | |        0.0|   6,694.2|     6,544,2|        97.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Արեգունի    | |      -43.6|  10,508.3|    10,268.7|        97.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Լճավան      | |        0.0|  14,118.6|    13,703.1|        97.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Նորակերտ    | |        0.0|  18,587.5|    17,855.2|        96.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Արփունք     | |        0.0|  11,703.1|    11,203 2|        95 7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Մաքենիս     | |        0.0|   9,754.3|     9,260.3|        94.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Տորֆավան    | |      -33.0|   7,741.3|     7,259.9|        93.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Կախակն      | |        0.0|  11,993.9|    11,211.7|        93.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Շատվան      | |        0.0|  14,425.8|    13,403.8|        92.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Ախպրաձոր    | |        0.0|   8,596.1|     7.896 1|        91.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Այրք        | |      -65.9|  11,203.6|    10,163 5|        90.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Տիլ         | |        0.0|  12,665.7|    11,051.7|        87.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Փամբակ      | |        0.0|   8,225.1|     6,995.1|        85.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|16|Դպրաբակ     | |   -1,000.0|   9,760.5|     8,236 6|        84.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Մարտունի    | |     -100.0|  10,714.6|     8,991 9|        83.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|18|Գետիկ       | |        0.0|   9,143.2|     7,588.8|        83 0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|19|Հայրավանք   | |        0.0|  15,428.1|    11,805.9|        76.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|20|Ծափաթաղ     | |     -185.0|   7.880.8|     5,964.3|        75.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|21|Դրախտիկ     | |     -558.3|  13,176.1|     9,919 2|        75.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|22|Արտանիշ     | |   -1,164.4|  15,194.2|    11,281 1|        74.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|23|Ծաղկաշեն    | |        0.0|  10,374.1|     7,299.1|        70.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|24|Շորժա       | |   -7,042.5|  18,017.1|     7,715.5|        42.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|25|Չկալովկա    | |   -5,786.8|  14,565.4|     6.168 1|        42.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|26|Նորաշեն     | |  -52,326 0|  58,317.1|     6,791.7|        11.6|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Արմավիր մարզի 301-1000 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Ջրաշեն      |  855| 7,258.2| 5,029.8|     69.3| 5,851.2| 7,257.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Լեռնամերձ   |  478| 6,823.1| 1,372.2|     20.1| 5,450.9| 6,873.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Ֆերիկ       |  408| 5,593.7| 3,966.7|     70.9| 1,627.0| 5,591.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Բերքաշատ    |  553| 9,796.4| 7,174.0|     73.2| 3,002.1| 8,810.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Վարդանաշեն  |  857|15,499.1| 5,040.9|     32.5|10,458.2|17,330.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Դաշտ        |  992|13,553.1| 3,450.2|     25.5|10,102.9|16,347.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Երվանդաշատ  |  809|29,659.5| 5,548.5|     18.7| 8,330.5|14,478.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Բագարան     |  648|18,852.1| 6,132.7|     32.5| 3,392.9|11,721.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Արգինա      |  540|11,670.5| 8,493.7|     72.8| 2,647.7|16,506.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Արևադաշտ    |  370| 7,706.0| 5,978.6|     77.6| 1,727.4|29,353.5|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Ջրաշեն      | |        0.0|   7,257.9|     6,603.7|        91.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Լեռնամերձ   | |        0.0|   6,873.8|     5,920.8|        86.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Ֆերիկ       | |        0.0|   5,591.8|     4,497.8|        80.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Բերքաշատ    | |        0.0|   8,810.5|     6,627.3|        75.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Վարդանաշեն  | |     -124.3|  17,455.0|    10,368.3|        59.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Դաշտ        | |     -381.7|  16,729.5|     9,873.9|        59.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Երվանդաշատ  | |        0.0|  14,478.3|     8,351.0|        57.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Բագարան     | |   -2,025.0|  13,746.2|     6,504.7|        47.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Արգինա      | |        0.0|  16,506.8|     4,936.9|        29.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Արևադաշտ    | |        0.0|  29,353.5|     7,616.7|        25.9|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Արարատի մարզի 301-1000 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Ազատաշեն    |  621|   9,155|   3,811|     41.6| 4,825.7| 9,107.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Երասխ       |  871|  16,634|   5,094|     30.6|11,129.1|14,474.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Հնաբերդ     |  631|   9,524|   3,326|     34.9|   5,559|   7,916|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Սիփանիկ     |  783|  11,599|   2,639|     22.8|   8,611|   9,084|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Արաքսավան   |  831|  13,494|   3,872|     28.7|   8,805|  12,956|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Վարդաշեն    |  580|   8,252|   2,227|     27.0|   6,128|   7,933|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Պ. Սևակ     |  763|  11,662|   1,953|     16.7|   9,834|  11,382|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Դիտակ       |  771|  12,465|   3,732|     29.9|   7,874|  13,772|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Նոր ՈՒղի    |  948|  16,448|   6,578|     40.0|   9,586|  13,978|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Նոր Կյուրին |  866|  11,262|   3,452|     30.6|   8,819|  12,150|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Լուսաշող    |  635|   9,641|   1,579|     16.4|   7,298|  11,586|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Դաշտաքար    |  690|  10,230|   2,213|     21.6|   8,206|  10,566|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Վեդու գ/գ   |  697|  10,601|   2,164|     20.4|   7,934|  12,840|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Դեղձուտ     |  818|  14,050|   5,328|     37.9|   6,907|  26,587|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Ազատաշեն    | |        0.0|   9,107.1|     6,298.3|        69.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Երասխ       | |     -595.5|  15,069.5|    10,316.4|        68.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Հնաբերդ     | |          0|     7,916|       5,259|        66.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Սիփանիկ     | |          0|     9,084|       5,531|        60.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Արաքսավան   | |       -932|    13,889|       7,458|        53.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Վարդաշեն    | |     -1,062|     8,995|       4,461|        49.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Պ. Սևակ     | |     -1,588|    12,970|       6,084|        46.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Դիտակ       | |          0|    13,772|       6,027|        43.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Նոր ՈՒղի    | |       -397|    14,376|       6,073|        42.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Նոր Կյուրին | |          0|    12,150|       5,081|        41.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Լուսաշող    | |       -150|    11,736|       4,765|        40.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Դաշտաքար    | |          0|    10,566|       4,129|        39.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Վեդու գ/գ   | |     -1,056|    13,896|       5,370|        38.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Դեղձուտ     | |          0|    26,587|       6,079|        22.9|

.________________ _________________________________________________.

 

Տեղեկատվություն ՀՀ Արագածոտնի մարզի 301-1000 բնակիչ ունեցող

համայնքների վերաբերյալ

 

.____________________________________________________________________

|N |Համայնքի    |Բնակ-|Ընդամենը|Սեփական |Սեփական  |Ֆին.    |Ընդամենը|

|  |անվանումը   |չու- |եկամուտ-|եկամուտ-|եկամուտ- |համահար-|ծախսեր  |

|  |            |թյան |ները    |ներ     |ների     |թեցման  |        |

|  |            |թիվը |        |        |տեսակարար|դոտացիա-|        |

|  |            |     |        |        |կշիռը    |ներ     |        |

|  |            |     |        |        |ընդամենը |        |        |

|  |            |     |        |        |եկամուտ- |        |        |

|  |            |     |        |        |ներում   |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|  |            |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|1 |Շղարշիկ     |  554| 8,246.1| 1,183.4|     14.4| 6,651.2| 8,673.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|2 |Լեռնարոտ    |  435| 7,086.4| 2,007.3|     28.3| 5,252.6| 5,881.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|3 |Վերին       |  387| 6,309.6| 1,390.5|     22.0| 4,731.3| 6,161.7|

|  |Սասնաշեն    |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|4 |Գեղադիր     |  679|10,674.3| 3,615.0|     33.9| 6,941.0|10,674.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|5 |Գեղարոտ     |  590| 8,148.3| 3,478.1|     37.1| 3,684.0| 7,422.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|6 |Գառնահովիտ  |  494| 7,144.3| 1,622.2|     22.7| 5,607.9| 7,145.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|7 |Ալագյազ     |  481| 9,081.6| 4,958.8|     54.6| 3,758.3| 8,923.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|8 |Ճարճակիս    |  576| 7,849.4| 2,609.2|     33.2| 4,828.2| 7,764.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|9 |Թթուջուր    |  385| 6,737.7| 3,516.2|     52 2| 3,027.6| 7,172.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|10|Իրինդ       |  957|14,314.0| 2,559.8|     17.9|11,411.7|11,729.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|11|Օրգով       |  521|10,534.6| 3,593.1|     34.1| 5,659.1| 9,843.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|12|Եղնիկ       |  534| 7,969.6| 1,210.4|     15.2| 6,298.1| 7,130.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|13|Կանիաշիր    |  463| 7,082.6| 2,164.2|     30.6| 4,409.4| 6,897.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|14|Վարդաբլուր  |  638|12,944.4| 5,961.6|     46.1| 6,492.5|12,944.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|15|Ցամաքասար   |  453| 7,869.4| 2,853.4|     36.3| 4,494.1| 7,332.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|16|Ոսկեթաս     |  545| 7,698.5| 1,529.8|     19.9| 6,390.5| 6,972.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|17|Ծաղկաշեն    |  783|14,251.7| 5,716.7|     40.1| 7,826.0|13,123.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|18|Զարինջա     |  643| 9,896.4| 3,359.1|     33.9| 6,153.3| 8,512.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|19|Զովասար     |  584| 8,052.7| 1,994.2|     24.8| 6,747.8| 7,884.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|20|Դավթաշեն    |  767|11,072.4| 1,884.2|     17.0| 8,748.6| 8,561.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|21|Վերին       |  493| 7,605.5| 1,758.6|     23.1| 5,654 2| 8,178.6|

|  |Բազմաբերդ   |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|22|Թաթուլ      |  924|13,548.1| 4,940.1|     36.5| 6,996.6|11,305.8|

|  |(Արեգ)      |     |        |        |         |        |        |

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|23|Ափնագյուղ   |  628|10,822.2| 5,071.2|     46.9| 5,209.0|11,534.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|24|Ռյա Թազա    |  530| 9,465.3| 4,351.3|     46.0| 4,479.3| 7,764.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|26|Ավան        |  945|15,125.6| 3,366.5|     22.3|11,063.5|15,435.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|27|Արա         |  633|10,406.7| 2,521.8|     24.2| 6,891.2|10,071.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|28|Երնջատափ    |  717|11,911.0| 4,761.2|     40.0| 6,122.9|12,188.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|29|Նիգավան     |  730|11,503.0| 4,069.1|     35.4| 7,111.9|10,557.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|30|Նոր Ամանոս  |  845|14,232.6| 4,945.6|     34.7| 8,833.7|15,893.2|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|31|Ծիլքար      |  574| 9,413.5| 5,079.2|     52.0| 4,060.5|10,448.8|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|32|Դաշտադեմ    |  669|10,623.9| 2,803.4|     26.4| 7,348.6|12,337.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|33|Կարմրաշեն   |  518| 8,537.6| 1,810.7|     21.2| 6,040.6| 8,252.7|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|34|Վարդենուտ   |  877|15,222.3| 5,953.0|     39.1| 8,175.4|13,289.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|35|Նոր Արթիկ   |  585| 9,464.0| 3,752.7|     37.8| 5,297.5|10,597.4|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|36|Լեռնապար    |  620| 9,672.9| 3,434.0|     35.5| 5,168.9|10,227.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|37|Վարդենիս    |  765|12,739.0| 5,488.9|     43.1| 6,854.2|12,252.3|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|38|Սուսեր      |  400| 6,234.5| 2,402.4|     38.5| 3,914.4| 7,039.0|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|39|Լուսագյուղ  |  866|14,637.8| 5,670.9|     38.7| 9,159.0|14,593.5|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|40|Ակունք      |  588|10,758.3| 3,607.8|     33.5| 6,439.5|11,568.6|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|41|Կայք        |  680|11,379.2| 3,753.7|     33.0| 7,083.1|11,577.9|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|42|Եղիպատրուշ  |  845|12,560.9| 3,307.5|     26.3| 8,712.3|11,380.1|

|__|____________|_____|________|________|_________|________|________|

|43|Արտաշավան   |  737|11,757.8| 5,801.7|     49.3| 7,876.3|12,503.8|

.____________________________________________________________________

.________________ _________________________________________________.

|N |Համայնքի    | |Ոչ ֆինանսա-|Ընդամենը  |Աշխատանքի   |Աշխատանքի   |

|  |անվանումը   | |կան        |ծախսեր    |վարձատրու-  |վարձատրու-  |

|  |            | |ակտիվների  |առանց ոչ  |թյան և  սոց.|թյան գծով   |

|  |            | |իրացումից  |ֆինանսական|ապ. վճարների|ծախսերի     |

|  |            | |մուտքեր    |ակտիվների |գծով ծախսը  |տեսակարար   |

|  |            | |           |իրացումից |            |կշիռը       |

|  |            | |           |մուտքերի  |            |ընդամենը    |

|  |            | |           |          |            |ծախսերում   |

|  |            | |           |          |            |(առանց ոչ   |

|  |            | |           |          |            |ֆին. ակտ. իր|

|  |            | |           |          |            |մուտքերի)   |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|1 |Շղարշիկ     | |        0.0|   8,673.3|     8,608.3|        99.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|2 |Լեռնարոտ    | |     -360.8|   6,241.8|     5,968.6|        95.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|3 |Վերին       | |        0.0|   6,161.7|     5,751.9|        93.3|

|  |Սասնաշեն    | |           |          |            |            |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|4 |Գեղադիր     | |      -27.8|  10,702.0|     9,745.5|        91.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|5 |Գեղարոտ     | |        0.0|   7,422.8|     6,649.8|        89.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|6 |Գառնահովիտ  | |        0.0|   7,145.0|     6,323.8|        88.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|7 |Ալագյազ     | |     -370.5|   9,294.2|     7,989.7|        86.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|8 |Ճարճակիս    | |        0.0|   7,764.4|     6,652.2|        85.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|9 |Թթուջուր    | |        0.0|   7,172.9|     6,142.1|        85.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|10|Իրինդ       | |        0.0|  11,729.7|     9,947.7|        84.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|11|Օրգով       | |        0.0|   9,843.8|     8,306.7|        84.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|12|Եղնիկ       | |     -491.0|   7,621.6|     6,141.6|        80.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|13|Կանիաշիր    | |        0.0|   6,897.0|     5,507.2|        79.8|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|14|Վարդաբլուր  | |        0.0|  12,944.4|    10,318.4|        79.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|15|Ցամաքասար   | |        0.0|   7,332.1|     5,770.8|        78.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|16|Ոսկեթաս     | |        0.0|   6,972.9|     5,439.5|        78.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|17|Ծաղկաշեն    | |      -99.3|  13,223.0|    10,212.0|        77.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|18|Զարինջա     | |        0.0|   8,512.8|     6,524.3|        76.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|19|Զովասար     | |        0.0|   7,884.1|     5,999.1|        76.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|20|Դավթաշեն.   | |        0.0|   8,561.3|     6,460.8|        75.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|21|Վերին       | |     -112.9|   8,291.5|     6,235.8|        75.2|

|  |Բազմաբերդ   | |           |          |            |            |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|22|Թաթուլ      | |        0.0|  11,305.8|     8,225.0|        72.8|

|  |(Արեգ)      | |           |          |            |            |

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|23|Ափնագյուղ   | |     -106.1|  11,640.1|     8,298.6|        71.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|24|Ռյա Թազա    | |   -1,018.8|   8,783.4|     6,106.8|        69.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|26|Ավան        | |     -200.0|  15,635.1|    10,670.8|        68.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|27|Արա         | |      -11.1|  10,082.5|     6,878.3|        68.2|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|28|Երնջատափ    | |        0.0|  12,188.5|     8,220.9|        67.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|29|Նիգավան     | |        0.0|  10,557.4|     7,118.7|        67.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|30|Նոր Ամանոս  | |     -400.0|  16,293.2|    10,855.0|        66.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|31|Ծիլքար      | |        0.0|  10,448.8|     6,911.5|        66.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|32|Դաշտադեմ    | |        0.0|  12,337.0|     8,093.4|        65.6|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|33|Կարմրաշեն   | |        0.0|   8,252.7|     5,326.8|        64.5|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|34|Վարդենուտ   | |   -1,839.6|  15,128.7|     9,737.7|        64.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|35|Նոր Արթիկ   | |        0.0|  10,597.4|     6,810.3|        64.3|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|36|Լեռնապար    | |     -500.0|  10,727.6|     6,870.8|        64.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|37|Վարդենիս    | |        0.0|  12,252.3|     7,767.0|        63.4|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|38|Սուսեր      | |        0.0|   7,039.0|     4,424.5|        62.9|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|39|Լուսագյուղ  | |        0.0|  14,593.5|     8,998.3|        61.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|40|Ակունք      | |        0.0|  11,568.6|     6,486.3|        56.1|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|41|Կայք        | |     -985.8|  12,563.7|     6,620.0|        52.7|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|42|Եղիպատրուշ  | |        0.0|  11,380.1|     5,800.4|        51.0|

|__|____________| |___________|__________|____________|____________|

|43|Արտաշավան   | |  -10,228.3|  22,732.1|     8,376.4|        36.8|

.________________ _________________________________________________.

 

Հավելված N 3

 

Վայոց ձորի մարզի համայնքների ֆինանսաբյուջետային նկարագիրը

 

1995 թ. ընդունված «Հայաստանի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն, ՀՀ Վայոց Ձորի մարզի կազմի մեջ մտնում են 44 համայնքներ, որոնցից 3-ը քաղաքային, իսկ 41-ը գյուղական համայնքներ են: Ընդհանուր թվով Վայոց Ձորի մարզում գոյություն ունեն 55 բնակավայրեր: Հայաստանի 10 մարզերի շարքում Վայոց Ձորի մարզը թվով ամենաքիչ համայնքներ ունեցող մարզն է:

Վայոց Ձորի մարզին ընդհանուր առմամբ բաժին է ընկնում համայնքների ընդհանուր բյուջեների եկամուտների ամենափոքր մասը` 2006 թ. կազմելով 4.0%, 2007-ին` 7.5% (2007-ին այս ցուցանիշով Վայոց Ձորի մարզը մի փոքր գերազանցել է Արագածոտնի և Սյունիքի մարզերի համապատասխան ցուցանիշներին), 2008-ին` 3.4%, 2009-ին` 3.8%, 2010-ին` 3.0%:

Մարզի համայնքների բյուջեների եկամուտները ձևավորվում են հիմնականում պետական բյուջեից ստացվող պաշտոնական տրանսֆերտների հաշվին (որոնք 2006-2010 թթ. կազմել են ընդհանուր եկամուտների շուրջ 50%-ը և ավելին), իսկ սեփական եկամուտները` կապիտալի գործառնություններից եկամուտների (որոնք նույն տարիներին կազմել են ընդհանուր եկամուտների շուրջ 10%-ից 30%-ը, իսկ սեփական եկամուտների շուրջ 38%-ից մինչև 60%-ը) հաշվին (տես աղյուսակ 1): Նշված տվյալները վկայում են նախ մարզի համայնքների ֆինանսական անկախության, ապա նաև եկամտի կայուն աղբյուրներով ապահովվածության ցածր մակարդակի մասին:

 

Աղյուսակ 1. Վայոց ձորի մարզի համայնքների բյուջեների եկամուտների կառուցվածքը

 

._____________________________________________________________________.

|Եկամուտներ     |                       Տարիներ                       |

|               |_____________________________________________________|

|               |      2006 թ.    |     2007 թ.     |     2008 թ.     |

|               |_________________|_________________|_________________|

|               |Գումար     |Տես. |Գումար     |Տես. |Գումար     |Տես. |

|               |(հազ. դր.) |կշիռ |(հազ. դր.) |կշիռ |(հազ. դր.) |կշիռ |

|               |           |(%)  |           |(%)  |           |(%)  |

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|Ընդամենը       |1,088,553.5| 100%|2,520,546.7| 100%|1,124,101.4| 100%|

|եկամուտներ և   |           |     |           |     |           |     |

|պաշտոնական     |           |     |           |     |           |     |

|տրանսֆերտներ   |           |     |           |     |           |     |

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|1. Հարկային    |  107,815.5| 9.9%|  130,789.2| 5.2%|  166,837.9|14.8%|

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|Այդ թվում`     |   45.308.0| 4.2%|   54,023.6| 2.1%|   78,066.1| 6.9%|

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|1.1. Հողի հարկ |   62,507.5| 5.7%|   76,765.6| 3.1%|   88,771.8| 7.9%|

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|1.2. Գույքահարկ|   10,563.4| 1.0%|   14,358.1| 0.6%|   17,653.1| 1.6%|

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|2. Տուրքեր     |    6,677.5| 0.6%|    7,816.7| 0.3%|    8,219.8| 0.7%|

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|Այդ թվում`     |    3,885.9| 0.4%|    6,541.4| 0.3%|    9,433.3| 0.9%|

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|2.1. Պետական   |  107,179.7| 9.8%|   76,079.4| 3.0%|  116,272.1|10.3%|

|տուրքեր        |           |     |           |     |           |     |

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|2.2. Տեղական   |   19,568.5| 1.8%|   30,859 8| 1.2%|   38,194.8| 3.4%|

|տուրքեր        |           |     |           |     |           |     |

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|3. Ոչ հարկային |  330,488.2|30.4%|  254,055.3|10.1%|  190,458.2|16.9%|

|եկամուտներ     |           |     |           |     |           |     |

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|Այդ թվում`     |  532,506.7|48.9%|2,045,264.7|81.1%|  632,880.1|56.3%|

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|3.1. Պետության |  284,992.3|26.2%|  358,359.4|14.2%|  418,658.4|37.2%|

|կողմից         |           |     |           |     |           |     |

|պատվիրակված    |           |     |           |     |           |     |

|լիազորու-      |           |     |           |     |           |     |

|թյունների      |           |     |           |     |           |     |

|իրականացման    |           |     |           |     |           |     |

|համար ստացվող  |           |     |           |     |           |     |

|միջոցներ       |           |     |           |     |           |     |

|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|4. Եկամուտներ  |  246,910.2|22.7%|1,513,342.4| 60.0|  210,216.5|18.7%|

|կապիտալի       |           |     |           |     |           |     |

|գործառնու-     |           |     |           |     |           |     |

|թյուններից     |           |     |           |     |           |     |

._____________________________________________________________________.

 

Հարկ է նշել, որ առանձին համայնքներում անհամեմատ ցածր է ֆինանսական անկախության աստիճանը, և երբեմն համայնքների բյուջեների եկամուտները գրեթե ամբողջությամբ ձևավորվում են պետական բյուջեից ստացվող պաշտոնական տրանսֆերտների հաշվին: Այսպես, մարզի գյուղական համայնքների 2008 թ. բյուջեների եկամուտների ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ.

. Սերս, Եղեգիս, Սալլի, Գնդեվազ համայնքներում (4 համայնք) պետական բյուջեից ստացվող պաշտոնական տրանսֆերտների տեսակարար կշիռը ընդհանուր եկամուտների մեջ կազմել է 95% և ավելի

. Մարտիրոս, Արտաբույնք, Թառաթումբ, Մալիշկա, Աղավնաձոր համայնքներում (5 համայնք)` 80-90%

. Շատին, Քարագլուխ, Փոռ, Խաչիկ, Գլաձոր, Հերմոն համայնքներում (6 համայնք)` 70-80%

. Նոր Ազնաբերդ, Ազատեկ, Ելփին, Խնձորուտ, Արփի, Աղնջաձոր, Ռինդ, Զառիթափ, Վերնաշեն, Հորբատեղ համայնքներում (10 համայնք)` 60-70%

. Գոմք, Չիվա, Ագարակաձոր, Արենի, Հերհեր, Գետափ, Բարձրունի համայնքներում (7 համայնք)` 50-60%

. Վարդահովիտ, Գնիշիկ, Հորս, Արտավան, Գողթանիկ համայնքներում (5 համայնք)` 40-50%

. Կարմրաշեն, Զեդեա, Սարավան, Արին համայնքներում (4 համայնք)` 10-30%

Ընդ որում, բացառությամբ թվով 77 համայնքների` Գնդեվազ, Մարտիրոս, Աղավնաձոր, Խաչիկ, Արտաբույնք, Բարձրունի, Նոր Ազնաբերդ, Խնձորուտ, Ելփին, Կարմրաշեն, Արտավան, մնացյալ համայնքներում պետական բյուջեից ստացված պաշտոնական տրանսֆերտներն ամբողջությամբ կազմում են ֆինանսական համահարթեցման սկզբունքով ստացվող դոտացիաները:

Մարզի գյուղական համայնքների 2006-2010 թթ. բյուջեների ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ վերևում նկարագրված իրավիճակը, որոշ տարբերություններով, բնորոշ է նաև այդ տարիներին:

Ինչ վերաբերվում է քաղաքային համայնքներին, ապա այստեղ նույնպես բարձր են պետական բյուջեի ստացվող պաշտոնական տրանսֆերտների և համապատասխանաբար, ցածր սեփական եկամուտների տեսակարար կշիռները (տես աղյուսակ 2):

 

Աղյուսակ 2. Վայոց Ձորի մարզի քաղաքային համայնքների բյուջեների առանձին եկամտատեսակների տեսակարար կշիռներն ընդհանուր եկամուտների կազմում (%)

 

._____________________________________________________________________.

|Եկամուտներ              |  Եղեգնաձոր   |     Ջերմուկ  |    Վայք      |

|                        |______________|______________|______________|

|                        |2006|2007|2008|2006|2007|2008|2006|2007|2008|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|1. Հարկային             |13.1| 8.5|16.8| 6.5| 2.1|16.4|13.0|16.5|16.8|

|եկամուտներ              |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Այդ թվում`              | 2.4| 1.5| 4.1| 0.9| 0.4| 4.4| 1.0| 1.0| 1.5|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|1.1. Հողի հարկ          |10.7| 7.0|12.7| 5.6| 1.7|12.0|12.0|15.5|15.3|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|1.2. Գույքահարկ         | 4.2| 2.5| 5.9| 0.5| 0.2| 2.0| 3.9| 5.0| 4.8|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|2. Տուրքեր              | 3.7| 2.0| 3.8| 0.3| 0.1| 0.6| 2.7| 3.6| 3.0|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Այդ թվում`              | 0.5| 0.5| 2.1| 0.2| 0.1| 1.4| 1.2| 1.4| 1.8|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|2.1. Պետական տուրքեր    | 6.6| 2.6| 7.1| 9.0| 1.5|22.1| 9.0| 9.7|11.6|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|2.2. Տեղական տուրքեր    | 2.1| 1.3| 2.7| 0.6| 0.6| 4.1| 3.2| 4.0| 4.1|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|3. Ոչ հարկային          |18.0|13.7|20.8|75.4| 9.3|45.0|30.4| 7.5| 9.3|

|եկամուտներ              |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Այդ թվում`              |58.1|72.7|49.4| 8.6|86.9|14.5|43.7|61.3|57.5|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|3.1. Պետության կողմից   |38.8|23.7|49.2| 8.6| 2.2|14.2|42.4|52.4|55.5|

|պատվիրակված             |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|լիազորությունների       |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|իրականացման համար       |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|ստացվող միջոցներ        |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|4. Եկամուտներ կապիտալի  |19.1|48.3|   -|   -|75.9|   -| 1.3| 5.8|   -|

|գործառնություններից     |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

._____________________________________________________________________.

 

Մարզի համայնքների բյուջեների ծախսերի զգալի մասը` 2006-ին 34.6%-ը, 2007-ին 74.3%-ը, 2008-ին 42.0%-ը, 2009-ին` 34.3%-ը, 2010-ին` 42.3%-ը բաժին է ընկնում թվով 3 քաղաքային համայնքներին, որոնցից Ջերմուկ համայնքին բաժին է ընկնում ծախսերի համապատասխանաբար 17.6%-ը, 63.7%-ը, 27.0%-ը, 18.4%-ը և 17.6%-ը::

Վայոց Ձորի մարզում համայնքների կողմից ծառայությունների մատուցման մակարդակի մասին որոշակի պատկերացում կարելի է կազմել համայնքների բյուջեների ծախսերի` ըստ գործառնական դասակարգման ոլորտների վերլուծության միջոցով: Մարզի համայնքների 2006-2010 թթ. բյուջեների ծախսերի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ համայնքների բյուջեների միջոցների գրեթե կեսը ծախսվում է ընդհանուր բնույթի հանրային ծառայությունների վրա: Միջոցների մյուս կեսը հիմնականում բաշխվում է հինգ ուղղությամբ, այն է` կրթության և գիտության, մշակույթի, տեղեկատվության, սպորտի և կրոնի, բնակարանային կոմունալ տնտեսության, տրանսպորտի, ճանապարհային տնտեսության և կապի ոլորտների և հիմնական խմբին չդասվող ծախսերի միջև: Պաշտպանության, հասարակական կարգի պահպանության և առողջապահության ոլորտներում դիտարկվող տարիներին ընդհանրապես ծախսեր չեն կատարվել: Իսկ մյուս ոլորտներում կատարվող ծախսերն ունեն զուտ էպիզոտիկ դրսևորումներ (տես աղյուսակ 3):

 

Աղյուսակ 3. Վայոց Ձորի մարզի համայնքների բյուջեների ծախսերն ըստ ոլորտների

 

._________________________________________________________________________.

|Հ/Հ|Ծախսերն ըստ    |                       Տարիներ                       |

|   |ոլորտների      |_____________________________________________________|

|   |               |      2006 թ.    |     2007 թ.     |     2008 թ.     |

|   |               |_________________|_________________|_________________|

|   |               |Գումար     |Տես. |Գումար     |Տես. |Գումար     |Տես. |

|   |               |(հազ. դր.) |կշիռ |(հազ. դր.) |կշիռ |(հազ. դր.) |կշիռ |

|   |               |           |(%)  |           |(%)  |           |(%)  |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|   |Ընդամենը ծախսեր|  958,231.5|100.0|2.564,508.3|100.0|1,178,248.8|100.0|

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|1  |Ընդհանուր      |  438,768.1| 45.7|  624,170.8| 24.3|  598,808.0| 50.8|

|   |բնույթի        |           |     |           |     |           |     |

|   |համայնքային    |           |     |           |     |           |     |

|   |ծառայություններ|           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|2  |Պաշտպանություն |          -|    -|          -|    -|           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|3  |Հասարակական    |          -|    -|          -|    -|           |    -|

|   |կարգի          |           |     |           |     |           |     |

|   |պահպանություն  |           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|4  |Կրթություն և   |   87,961.9|  9.2|  135,314.3|  5.3|  117,199.1|  9.9|

|   |գիտություն     |           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|5  |Առողջապահու-   |          -|    -|          -|    -|          -|     |

|   |թյուն          |           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|6  |Սոցիալական     |          -|    -|          -|    -|    3,672.5|  0.3|

|   |ապահովագրու-   |           |     |           |     |           |     |

|   |թյուն և        |           |     |           |     |           |     |

|   |սոցիալական     |           |     |           |     |           |     |

|   |ապահովություն  |           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|7  |Մշակույթ,      |   74,981.0|  7.8|   92,783.7|  3.6|  118,284 3| 10.0|

|   |տեղեկատվություն|           |     |           |     |           |     |

|   |սպորտ և  կրոն  |           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|8  |Բնակարանային   |  192,686.5| 20.1|  253,068.3|  9.9|  269,826.0| 22.9|

|   |կոմունալ       |           |     |           |     |           |     |

|   |տնտեսություն   |           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|9  |Վառելիքային և  |  105,187.0| 11.0|   17,228.1|  0.7|    1.001.3|  0.1|

|   |էներգետիկ      |           |     |           |     |           |     |

|   |համալիր        |           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|10 |Գյուղատնտեսու- |          -|    -|      288.0| 0.01|          -|    -|

|   |թյուն,         |           |     |           |     |           |     |

|   |անտառային և    |           |     |           |     |           |     |

|   |ջրային         |           |     |           |     |           |     |

|   |տնտեսություն,  |           |     |           |     |           |     |

|   |ձկնաբուծություն|           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|11 |Արդյունաբերու- |          -|    -|          -|    -|    3,000.0|  0.3|

|   |թյուն, հանքային|           |     |           |     |           |     |

|   |հանածոներ,     |           |     |           |     |           |     |

|   |շինարարություն |           |     |           |     |           |     |

|   |և  բնապահպանու-|           |     |           |     |           |     |

|   |թյուն          |           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|12 |Տրանսպորտ,     |    1,498.5|  0.2|  103,037.7|  4.0|   27,691.7|  2.4|

|   |ճանապարհային   |           |     |           |     |           |     |

|   |տնտեսություն   |           |     |           |     |           |     |

|   |և  կապ         |           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|13 |Տնտեսական այլ  |          -|    -|1,300,000.0| 50.7|          -|    -|

|   |ծառայություններ|           |     |           |     |           |     |

|___|_______________|___________|_____|___________|_____|___________|_____|

|14 |Հիմնական խմբին |   57,148.4|  6.0|   38,617.6|  1.5|   38,765.9|  3.3|

|   |չդասվող ծախսեր |           |     |           |     |           |     |

._________________________________________________________________________.

 

Չանտեսելով այն հանգամանքը, որ տարբեր ոլորտներում ՏԻՄ-երին վերապահված լիազորությունների թիվը խիստ տարբեր է, ինչպես նաև տարբեր է կոնկրետ լիազորությունների իրականացման ծախսատարությունը, այդուհանդերձ, կառավարման ապարատի վրա կատարվող ծախսերի վերը նշված ցուցանիշի հիման վրա կարելի է փաստել, որ մարզում համայնքների կողմից մատուցվող ծառայությունների մակարդակը գտնվում է ցածր մակարդակի վրա:

Մարզում համայնքների կողմից ծառայությունների մատուցման մակարդակի ցածր լինելն ավելի է ընդգծվում առանձին համայնքների բյուջեների ծախսերը դիտարկելիս:

Համայնքների կողմից կատարվող ծախսերը ներկայացվում են գործառնական դասակարգման 14 ոլորտներում: Ընդ որում, ընդհանուր բնույթի հանրային ծառայությունների բաժնում ներկայացվող ծախսերը հիմնականում իրենցից ներկայացնում են վարչական բնույթի ծախսեր (օրինակ, կառավարման ապարատի պահպանման ծախսեր, պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարներ և այլն) և շատ դեպքերում կապված են օրենքով իրենց վերապահված հանրային ծառայությունների մատուցման կազմակերպման, կառավարման և մի շարք այլ հարցերի հետ: Հիմնական խմբին չդասվող ծախսերի հիմնական մասն իրենցից ներկայացնում են պետության կողմից պատվիրակված լիազորությունների իրականացման ծախսերը, նախորդ բյուջետային տարվանից անցած բյուջետային պարտքերի մարման նպատակով նախատեսվող հատկացումները և համայնքների պահուստային ֆոնդը: Ասվածը նշանակում է, որ կոնկրետ ծառայությունների մատուցման մասին պատկերացում ստանալու համար հարկ է դիտարկել ծախսերի գործառնական դասակարգման մյուս 12 ոլորտները: Իհարկե պետք է նշել, որ «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքով ՏԻՄ-երին վերապահված որոշ լիազորություններ կարող են իրականացվել համայնքի ղեկավարի աշխատակազմի կողմից: Այդպիսի լիազորություններից են, օրինակ, «համայնքի ղեկավարը հաշվառում, դասակարգում և տարածում է համայնքի տարածքում գտնվող պատմամշակութային, բնական և տուրիստական-ռեկրեացիոն ռեսուրսների մասին տեղեկատվությունը» (հոդված 41, մաս 3, կետ 3) և այլն: Այս դեպքում նման լիազորությունների իրականացման ծախսերը ներառվում են կառավարման ապարատի պահպանման ծախսերի մեջ և դրանք հնարավոր չէ ֆինանսական առումով առանձնացնել ապարատի ծախսերից:

Եվ այսպես, մարզի գյուղական համայնքների 2008 թ. բյուջեների ծախսերի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ ընդհանուր բնույթի համայնքային ծառայությունների հետ կապված և հիմնական խմբին չդասվող ծախսերից բացի գյուղական համայնքները ծախսեր են կատարել առավելագույնը 4 ոլորտներում (տես աղյուսակ 4), ընդ որում`

- 1 համայնք ոչ մի այլ ոլորտում ծախսեր չի կատարել

- 20 համայնք ծախսեր են կատարել ընդամենը 1 ոլորտում

- 7 համայնք ծախսեր են կատարել ընդամենը 2 ոլորտներում

- 9 համայնք ծախսեր են կատարել ընդամենը 3 ոլորտներում

- 4 համայնք ծախսեր են կատարել ընդամենը 4 ոլորտներում

 

Աղյուսակ 4. Վայոց Ձորի մարզի գյուղական համայնքներն ըստ 2008 թ. կատարված ծախսերի ոլորտների թվի

 

Ծանոթություն: Փակագծերում ներկայացված են համապատասխան ոլորտների հանրագումարային ծախսերի տեսակարար կշիռները ընդհանուր ծախսերի մեջ: Այսինքն, եթե օրինակ համայնքը ծախսեր է կատարել թվով 4 ոլորտներում, ապա փակագծում նշված թիվն իրենից ներկայացնում է այդ բոլոր 4 ոլորտների ծախսերի ընդհանուր գումարի տեսակարար կշիռն ընդհանուր ծախսերի մեջ:

 

._____________________________________________________________________.

|      Համայնքի անվանում            |     Ոլորտների անվանում          |

|___________________________________|_________________________________|

|0 ոլորտ                            |                                 |

|___________________________________|_________________________________|

|Գողթանիկ                           |                -                |

|___________________________________|_________________________________|

|1 ոլորտ                            |                                 |

|___________________________________|_________________________________|

|Ազատեկ (6.2%), Աղնջաձոր (12.2%),   |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|Արտավան (5,3%), Բարձրունի (11.3%), |սպորտ և  կրոն                    |

|Գնիշիկ (18.5%), Գոմք (10.5%),      |                                 |

|Զեդեա (18.2%), Թառաթումբ (18.0%),  |                                 |

|Խնձորուտ (13.9%), Կարմրաշեն (9.4%),|                                 |

|Հերմոն (16.7%), Հորբատեղ (12.6%),  |                                 |

|Հորս (12.5%), Նոր Ազնաբերդ (14.8%),|                                 |

|Սալլի (23.1%), Սարավան (22.9%),    |                                 |

|Սերս (12.5%), Վարդահովիտ (4.5%),   |                                 |

|Փոռ (4.1%), Քարագլուխ (8.6%)       |                                 |

|___________________________________|_________________________________|

|2 ոլորտ                            |                                 |

|___________________________________|_________________________________|

|Եղեգիս (39.3%), Հերհեր (16.8%)     |- կրթություն և  գիտություն       |

|                                   |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|                                   |  սպորտ և  կրոն                  |

|___________________________________|_________________________________|

|Արտաբույնք (33.2%)                 |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|                                   |սպորտ և  կրոն                    |

|                                   |- արդյունաբերություն, հանքային   |

|                                   |հանածոներ, շինարարություն և      |

|                                   |բնապահպանություն                 |

|___________________________________|_________________________________|

|Ելփին (16.1%), Խաչիկ (15.2%),      |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|Մարտիրոս (82.2%), Չիվա (12.7%)     |սպորտ և  կրոն                    |

|                                   |- բնակարանային կոմունալ          |

|                                   |տնտեսություն                     |

|___________________________________|_________________________________|

|3 ոլորտ                            |                                 |

|___________________________________|_________________________________|

|Ագարակաձոր (40.7%), Արփի (25.7%),  |- կրթություն և  գիտություն       |

|Զառիթափ (20.5%), Մալիշկա (58.0%),  |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|Ռինդ (18.9%)                       |սպորտ և  կրոն                    |

|                                   |- բնակարանային կոմունալ          |

|                                   |տնտեսություն                     |

|___________________________________|_________________________________|

|Արենի (33.6%), Շատին (17.7%)       |- սոցիալական ապահովագրություն և  |

|                                   |սոցիալական ապահովություն         |

|                                   |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|                                   |սպորտ և  կրոն                    |

|                                   |- բնակարանային կոմունալ          |

|                                   |տնտեսություն                     |

|___________________________________|_________________________________|

|Արին (41.3%)                       |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|                                   |սպորտ և  կրոն                    |

|                                   |- բնակարանային կոմունալ          |

|                                   |տնտեսություն                     |

|                                   |- տրանսպորտ, ճանապարհային        |

|                                   |տնտեսություն և  կապ              |

|___________________________________|_________________________________|

|Գնդեվազ (89.9%)                    |- կրթություն և  գիտություն       |

|                                   |- սոցիալական ապահովագրություն և  |

|                                   |սոցիալական ապահովություն         |

|                                   |- բնակարանային կոմունալ          |

|                                   |տնտեսություն                     |

|___________________________________|_________________________________|

|4 ոլորտ                            |                                 |

|___________________________________|_________________________________|

|Աղավնաձոր (78.7%), Գլաձոր (27.6%)  |- կրթություն և  գիտություն       |

|                                   |- սոցիալական ապահովագրություն և  |

|                                   |սոցիալական ապահովություն         |

|                                   |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|                                   |սպորտ և  կրոն                    |

|                                   |- բնակարանային կոմունալ          |

|                                   |տնտեսություն                     |

|___________________________________|_________________________________|

|Գետափ (33.7%)                      |- կրթություն և  գիտություն       |

|                                   |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|                                   |սպորտ և  կրոն                    |

|                                   |- բնակարանային կոմունալ          |

|                                   |տնտեսություն                     |

|                                   |- տրանսպորտ, ճանապարհային        |

|                                   |տնտեսություն և  կապ              |

|___________________________________|_________________________________|

|Վերնաշեն (43.4%)                   |- կրթություն և  գիտություն       |

|                                   |- մշակույթ, տեղեկատվություն,     |

|                                   |սպորտ և  կրոն                    |

|                                   |- բնակարանային կոմունալ          |

|                                   |տնտեսություն                     |

|                                   |- վառելիքային և  էներգետիկ       |

|                                   |համալիր                          |

._____________________________________________________________________.

 

--------------------------------------------------------------------------

ԻՐՏԵԿ - Արձանագրային որոշման Տեղեկատվություն ՀՀ Արագածոտնի մարզի 301-1000

բնակիչ ունեցող համայնքների վերաբերյալ» աղյուսակի «25»-րդ կետը

բացակայում է

 

Վերոնշյալ տվյալներից ուղղակիորեն պարզ է դառնում, որ մարզի գյուղական համայնքները լավագույն դեպքում իրականացնում են «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքով վերապահված լիազորությունների (որոնցից պարտադիր լիազորությունների թիվը 50 է) աննշան մասը` համայնքի բյուջեն ծախսելով ընդամենը մեկ կամ մի քանի հոգուց բաղկացած կառավարման ապարատի պահպանման նպատակով:

Իսկ եթե հաշվի առնենք նաև, որ տարբեր ոլորտներում կատարվող ծախսերը երբեմն չեն գերազանցում նույնիսկ 200 կամ 300 հազ. դրամը, ապա կարելի է պատկերացում կազմել նաև մատուցվող ծառայությունների ծավալի և որակի վերաբերյալ:

Գրեթե նմանատիպ պատկեր է ստացվում նաև մարզի 2006, 2007, 2009, 2010 թթ. բյուջեները դիտարկելիս:

Քաղաքային համայնքներում նույնպես զգալի տեսակարար կշիռ են կազմում ընդհանուր բնույթի համայնքային ծառայությունների ծախսերը: Այսպես, եթե Եղեգնաձոր և Վայք քաղաքներում այդ ծախսերի տեսակարար կշիռները ընդհանուր ծախսերի մեջ 2006, 2007 և 2008 թթ. տատանվել են 20%-ից 50%-ի սահմաններում, ապա Ջերմուկ քաղաքում այդ ցուցանիշը հասնում է մինչև նույնիսկ 70%-ի: Իսկ մնացյալ միջոցները հիմնականում բաշխվում են հանրային ծառայությունների մատուցումն արտացոլող 4` կրթության և գիտության, մշակույթի, տեղեկատվության, սպորտի և կրոնի, բնակարանային կոմունալ տնտեսության, ինչպես նաև տրանսպորտի, ճանապարհային տնտեսության և կապի ոլորտների միջև: Բացի այդ, քանի որ Ջերմուկը համարվում է հանրապետության հայտնի առողջարանային քաղաքներից մեկն ու զբոսաշրջության կենտրոն, ապա Ջերմուկ քաղաքի բյուջեի ծախսերի շարքում կարելի է հանդիպել զբոսաշրջության հետ կապված զգալի ծախսերի: Օրինակ, 2007 թ. Ջերմուկ համայնքի բյուջեի ծախսերի 79.6%-ը կատարվել է տնտեսական այլ ծառայությունների ոլորտում, որտեղ ներկայացվում են զբոսաշրջիկության բնագավառում գործունեության կազմակերպման, զբոսաշրջիկներին հրապուրելու հիմնական նպատակ ունեցող տոնակատարությունների և տոնախմբությունների անցկացմանը ֆինանսական աջակցման գծով ծախսերը և այլն (տես աղյուսակ 5):

 

Աղյուսակ 5. Վայոց Ձորի մարզի քաղաքային համայնքների բյուջեների ծախսերի ոլորտային բաշխվածությունը տոկոսային արտահայտությամբ (%)

 

._____________________________________________________________________.

|Ոլորտներ                |  Եղեգնաձոր   |     Ջերմուկ  |    Վայք      |

|                        |______________|______________|______________|

|                        |2006|2007|2008|2006|2007|2008|2006|2007|2008|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|1. Ընդհանուր բնույթի    |48.1|21.3|30.2|70.1|17.6|67.0|34.3|34.8|32.7|

|համայնքային             |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|ծառայություններ         |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|2. Հիմնական խմբին       | 2.9| 1.3| 2.9| 3.4| 0.8| 3.6| 3.5| 9.1| 4.1|

|չդասվող ծախսեր          |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|3. Հանրային             |49.0|77.4|66.9|26.5|81.6|29.4|62.2|56.1|63.2|

|ծառայությունների        |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|մատուցումն արտացոլող    |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|ոլորտներ,               |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|որից`                   |24.5|14.1|32.9| 5.3| 0.1| 1.8|25.3|24.3|30.8|

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|- Կրթություն և          |   -|   -|   -|   -|   -| 0 2|   -|   -|   -|

|գիտություն              |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|- Սոցիալական            | 5.7| 3.2| 9.4|15.9| 1.9|13.9|23.0|17.7|23.5|

|ապահովագրություն և      |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|սոցիալական              |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|ապահովություն           |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|- Մշակույթ,             |18.8| 9.8|24.6| 5.3|   -| 5.3|11.6| 9.3| 8.9|

|տեղեկատվություն,        |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|սպորտ և  կրոն           |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|- Բնակարանային          |   -|50.3|   -|   -|   -| 8.2| 2.3| 4.8|   -|

|կոմունալ                |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|տնտեսություն            |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|________________________|____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|- Տրանսպորտ,            |    |   -|   -|    |79.6|   -|    |   -|   -|

|ճանապարհային            |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

|տնտեսություն և  կապ     |    |    |    |    |    |    |    |    |    |

._____________________________________________________________________.

 

Վայոց ձորի մարզի համայնքների նոր ցանկը` առաջարկվող

խոշորացումից հետո

 

Առաջարկվում է Վայոց ձորի մարզի 44 համայնքների թիվը խոշորացման միջոցով հասցնել 7-ի հետևյալ ճանապարհով`

1. Եղեգնաձոր համայնք` Ագարակաձորի, Գնիշիկի, Գետափի, Արփիի, Աղավնաձորի, Գլաձորի և Վերնաշենի ընդգրկմամբ

2. Ջերմուկ համայնք` Գնդեվազի ընդգրկմամբ

3. Վայք համայնք` Արինի, Ազատեկի, Արտավանի, Սարավանի, Փոռի, Հերհերի, Կարմրաշենի և Զեդեայի ընդգրկմամբ

4. Մալիշկա համայնք

5. Զառիթափ համայնք` Բարձրանա., Գոմքի, Խնձորուտի, Մարտիրոսի, Նոր Ազնաբերդի և Սերսի ընդգրկմամբ

6. Շատին համայնք` Աղնջաձորի, Արտաբույնքի, Գողթանիկի, Եղեգիսի, Թառաթումբի, Հերմոնի, Հորբատեղի, Հորսի, Սալլիի, Վարդահովիտի և Քարագլուխի ընդգրկմամբ

7. Արենի համայնք` Խաչիկի, Ելփինի, Չիվայի և Ռինդի ընդգրկմամբ

 

Վայոց Ձորի մարզում համայնքների խոշորացման տնտեսական

արդյունավետության հաշվարկման մոտեցումները

 

Համայնքների խոշորացման արդյունքում առաջանում են որոշակի տնտեսական օգուտներ, ձևավորվում են ազատ միջոցներ, որոնք հնարավոր է ուղղել բնակչությանը նոր ծառայությունների մատուցմանը և մատուցվող ծառայությունների քանակի և որակի բարձրացմանը:

Համայնքների խոշորացման տնտեսական օգուտներն առաջին հերթին արտահայտվում են վարչական ծախսերի կրճատմամբ ի հաշիվ համայնքի ղեկավարի աշխատակազմի և ընտրովի պաշտոնների թվի կրճատման: Ակնհայտ է, որ համայնքների խոշորացման արդյունքում նոր ձևավորվող համայնքում չեն կարող լինել, օրինակ, թվով 12 համայնքի ղեկավարներ կամ 12 աշխատակազմի քարտուղարներ: ՈՒստի, անհրաժեշտություն է առաջանում վերանայել նոր ձևավորվող համայնքի հաստիքացուցակն ու կրճատել «ավելորդ» հաստիքները:

Պետք է նշել, որ գործնականում բավականին դժվար է հաշվարկել, թե կոնկրետ քանի միավոր հաստիք կկրճատվի և որքան գումար կազատվի համայնքների խոշորացման արդյունքում, քանի որ ներկայումս չկան համայնքի ղեկավարի աշխատակազմի թվի վերաբերյալ սահմանված նորմատիվներ: Իհարկե, կան պաշտոններ, օրինակ, համայնքի ղեկավարի կամ աշխատակազմի քարտուղարի պաշտոնները, որոնց մասին միանշանակ կարելի է ասել, որ նոր ձևավորված մեկ համայնքում դրանք չեն կարող լինել մի քանի հատ: Սակայն, երբ խոսքը գնում է կոնկրետ մասնագետների մասին, շատ դժվար է ենթադրել, թե նրանցից քանիսը կկրճատվեն, ավելին, նոր ձևավորված համայնքում աշխատակազմի կրճատման արդյունքում տնտեսված գումարների հաշվին նոր ծառայությունների մատուցումը կարող է ենթադրել նոր աշխատողների ներգրավում:

ՈՒստի, Վայոց Ձորի մարզում համայնքների խոշորացման արդյունքում վարչական ապարատի պահպանման ծախսերի կրճատման հաշվարկը կատարվում է միմիայն փորձագիտական գնահատմամբ` հենվելով ծախսերի նվազագույն կրճատման գաղափարի վրա: Այսինքն` հաշվարկը կատարելիս դիտարկվել են այն պաշտոնները, որոնք փորձագիտական կարծիքով միանշանակ ենթակա են կրճատման: Ստացվում է, որ հաշվարկների արդյունքում կպարզվի, որ ազատվելու է առնվազն մի իքս թվով գումար, իրականում գիտակցելով, որ այդ գումարը կարող է լինել ավելին:

Հաշվարկները կատարելիս հաշվի են առնվել նաև խոշորացման արդյունքում նոր պաշտոնների առաջացման անհրաժեշտությունը: Խոսքը, մասնավորապես, վերաբերվում է նոր ձևավորված համայնքի բնակավայրերում (բացի համայնքի կենտրոնի բնակավայրից) «վարչական ներկայացուցչի» պաշտոնին, ով կհանդիսանա նախկին համայնքի տարածքում նոր ստեղծված համայնքի ղեկավարի ներկայացուցիչը: Իհարկե, «վարչական ներկայացուցչի» գործառույթներն էականորեն կտարբերվեն համայնքի ղեկավարի գործառույթներից, և բնականաբար, շատ մեծ ծախս չեն ենթադրի:

Փորձագիտական գնահատմամբ նոր ձևավորվող համայնքի վարչական ծախսերի նվազագույն կրճատման գումարները հաշվարկելու նպատակով կիրառվել են 2 տարբեր մոտեցումներ` կախված այն հանգամանքից, թե նոր ձևավորվող համայնքի կազմի մեջ մտնող համայնքներն ինչ կարգավիճակ ունեն (քաղաքային կամ գյուղական): Ստորև ներկայացված է այդ մոտեցումների մանրամասն նկարագիրը:

Մոտեցում 1. Այս մոտեցումը կիրառվել է այն դեպքերում, երբ նոր համայնքը ձևավորվել է միևնույն, այն է` գյուղական կարգավիճակ ունեցող համայնքների խոշորացման արդյունքում:

Համայնքների խոշորացման արդյունքում վարչական ծախսերի հնարավոր կրճատումները գնահատելու համար նախ դիտարկվել են խոշորացվող համայնքների հաստիքացուցակները: Այնուհետև այդ հաստիքացուցակների հաստիքային միավորների մեխանիկական գումարման միջոցով հաշվարկվել է, թե որքան միավոր հաստիք կունենար նոր ձևավորվող համայնքը, եթե չկատարվեին կրճատումներ և որքան գումար կպահանջվեր նրանց պահպանման համար:

Փորձագիտական գնահատմամբ առաջարկվել է խոշորացվող համայնքի նոր հաստիքացուցակը` ճշգրտելով մեխանիկական գումարման արդյունքում ձևավորված հաստիքացուցակը հետևյալ կերպ.

. Մինչև 1 միավոր կրճատվել են բոլոր այն հաստիքները, որոնք ենթադրում են վարչական բնույթի աշխատանք, օրինակ, համայնքի ղեկավարի հաստիքը:

. Չի զրոյացվել ոչ մի հաստիքային միավոր, այդպիսով պահպանելով, օրինակ, Շատին համայնքում գյուղատնտեսի հաստիքը:

. Քանի որ հստակ հայտնի չեն մասնագետների գործառույթները, ապա շատ դժվար է ասել, թե որ մասնագետները կկրճատվեն և քանի միավոր հաստիքի անհրաժեշտություն կառաջանա: Այդ պատճառով յուրաքանչյուր համայնքում, ելնելով փորձագիտական դատողություններից, սահմանվել են մասնագետների տարբեր թվով հաստիքներ:

. Ենթադրվել է, որ խոշորացվող բոլոր նախկին համայնքների տարածքում կձևավորվի նոր` «վարչական ներկայացուցչի» պաշտոն (բացի համայնքի կենտրոնի բնակավայրից):

Ինչ վերաբերվում է նոր ձևավորված համայնքի աշխատակիցների աշխատավարձին, ապա փորձագիտական գնահատմամբ դրանք սահմանվել են` հիմք ընդունելով գործող համայնքներում համապատասխան հաստիքային միավորի դրույքաչափերից ամենաբարձրը` ավելացնելով 20%-ով: Այս տրամաբանությունն առաջ է եկել այն գաղափարից, որ նոր ձևավորված համայնքն ավելի մեծ է, քան նախկինները և հետևաբար աշխատանքն ավելի ծանրաբեռնված է:

Հաշվարկների կատարման ժամանակ երբեմն անհրաժեշտություն է առաջացել որոշակիորեն շեղվել նշված մոտեցումներից` ելնելով նպատակահարմարությունից: Օրինակ, Շատին համայնքում առաջատար մասնագետի աշխատավարձը սահմանվել է` հիմք ընդունելով գործող համայնքներում այդ հաստիքի դրույքաչափերի միջին կշռված արժեքը` ավելացնելով 20%-ով և այլն: Այդ ճշգրտումները, եթե այդպիսիք կան, ներկայացված են կոնկրետ համայնքի խոշորացման տնտեսական արդյունավետության հաշվարկների մեջ:

Հաշվարկների կատարման ժամանակ ենթադրվել է, որ խոշորացվող համայնքում նոր ձևավորվող «վարչական ներկայացուցչի» պաշտոնը կլինի վճարովի և վճարի չափը կարող է տատանվել` կախված նախկին համայնքի բնակչության թվից: Հաշվարկների կատարման նպատակով վերցվել է միջինացված թիվ, այն է` 50.0 հազ. դրամ:

Մոտեցում 2. Այս մոտեցումը կիրառվել է այն դեպքերում, երբ նոր համայնքը ձևավորվել է տարբեր, այն է` թե գյուղական և թե քաղաքային կարգավիճակ ունեցող համայնքների խոշորացման արդյունքում:

Այսպես, ենթադրվել է, որ քաղաքային համայնքի գործող վարչական ապարատի պահպանման հետ կապված ծախսերի հաշվին հնարավոր կլինի սպասարկել խոշորացված համայնքն ամբողջությամբ: Ասվածը նշանակում է, որ նախ, խոշորացման արդյունքում անհրաժեշտություն չի առաջանա ձևավորել նոր հաստիքներ (բացառությամբ վարչական ներկայացուցչի պաշտոնի) և կտնտեսվեն խոշորացվող գյուղական համայնքների աշխատակազմերին աշխատավարձի վճարման և սոցապ հատկացումների գծով ծախսերն ամբողջությամբ: Փաստորեն, այս դեպքում նոր ձևավորված համայնքի առաջարկվող հաստիքացուցակն ըստ էության իրենից ներկայացնում է խոշորացվող համայնքների կազմի մեջ մտնող քաղաքային համայնքի հաստիքացուցակը: Բացի այդ, կտնտեսվեն նաև խոշորացվող գյուղական համայնքների մյուս վարչական ծախսերը, ինչպիսիք են, օրինակ, վարչական շենքի պահպանման ծախսերը և այլն: Այսինքն` նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում կտնտեսվեն քաղաքային համայնքին միացվող բոլոր գյուղական համայնքների վարչական ծախսերն ամբողջությամբ:

Այս մոտեցման դեպքում նույնպես խոշորացվող համայնքում նոր ձևավորվող «վարչական ներկայացուցչի» պաշտոնի վճարի չափը սահմանվել է միջինացված թիվ, այն է` 50.0 հազ. դրամ:

Նկարագրված մոտեցմամբ համայնքների խոշորացման արդյունքում նվազագույն տնտեսվող գումարը հաշվարկվել է հետևյալ բանաձևի միջոցով`

 

ՆՏԳ = ՎԾ - ՎՆԾ

 

Որտեղ`

ՆՏԳ-ն նվազագույն տնտեսվող գումարն է

ՎԾ-ն տվյալ քաղաքային համայնքին միացվող բոլոր գյուղական համայնքների բյուջեների վարչական ծախսերի հանրագումարն է

ՎՆԾ-ն խոշորացվող նախկին գյուղական համայնքներում վարչական ներկայացուցիչների պահպանման (աշխատավարձ և սոցապ, հատկացումներ) հետ կապված ծախսերն են

Հարկ է նշել, որ համայնքների խոշորացման արդյունքում միայն աշխատավարձի գծով ծախսը չէ, որ կարող է տնտեսվել: Միանշանակ կարելի է ասել, որ զգալի տնտեսումներ կլինեն նաև նախկին համայնքների վարչական շենքերի պահպանման ծախսերի գծով, քանի որ խոշորացման արդյունքում անհրաժեշտություն կառաջանա պահպանել ընդամենը մեկ վարչական շենք: Բացի այդ, հնարավոր է, որ տնտեսումներ լինեն նաև գործող հիմնարկների պահպանման գծով: Համայնքների խոշորացման տնտեսական արդյունավետության հաշվարկի ժամանակ դիտարկվել են, թե նոր ձևավորվող համայնքում ինչ գործող հիմնարկներ կան և տրվել փորձագիտական գնահատականներ, թե որ հիմնարկների թիվն է հնարավոր կրճատել` դրանով հանգեցնելով որոշակի տնտեսումների:

Հարկ է նշել, որ համայնքների խոշորացման տնտեսական արդյունավետությունն արտահայտվում է ոչ միայն համայնքային մակարդակում, այլ նաև պետական մակարդակում: Քանի որ խոշորացվող համայնքներում կան, օրինակ, դպրոցներ, որոնց պահպանման ծախսերը ֆինանսավորվում են պետական բյուջեից: Մարզի գրեթե բոլոր համայնքներում կան հանրակրթական դպրոցներ: Սակայն նրանցից մեծ մասում մատուցվող ծառայությունները գտնվում են ցածր մակարդակի վրա (չկան նորմալ շենքային պայմաններ, աշակերտների թիվն է խիստ սահմանափակ, չկա հնարավորություն անհրաժեշտ մանկավարժական անձնակազմ պահելու համար, ինչի արդյունքում նույն մանկավարժը կարող է դասավանդել մի քանի տարբեր առարկաներ և այլն): Համայնքների խոշորացման արդյունքում հնարավոր կլինի համայնքի բնակավայրերում կրճատել դպրոցների թիվը և ձեռք բերել, օրինակ, տրանսպորտային միջոց, որը հասանելի կդարձնի տվյալ ծառայությունը այն համայնքների բնակիչների համար, որտեղ կրճատվել են դպրոցները, իսկ կրճատման արդյունքում տնտեսված գումարներն ուղղել գործող դպրոցի շենքի վերանորոգմանը, բարձր որակավորում ունեցող մանկավարժական կադրերի ներգրավմանը, գրքային ֆոնդի ստեղծմանը և այլն: Այս ամենը հնարավորություն կտա ապահովել որակյալ կրթություն: Փաստորեն, համայնքների խոշորացման արդյունքում տնտեսական օգուտների ստացումը կարևոր է ոչ միայն նոր ծառայությունների մատուցման, այլ նաև մատուցվող ծառայությունների որակի բարձրացման տեսանկյունից թե համայնքային և թե պետական մակարդակում:

Խոշորացման արդյունքում գումարների տնտեսման էֆեկտն ավելի ակնառու դարձնելու նպատակով այդ գումարները համադրվել են խոշորացվող համայնքների բյուջետային ծախսերի հետ:

Համայնքներում ծառայությունների մատուցման մակարդակի մասին կարելի է որոշակի պատկերացում կազմել տարբեր ցուցանիշների միջոցով, ինչպիսիք են, օրինակ, բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական (աշխատակազմի պահպանման) ծախսերի և համայնքի բյուջեի ծախսերի կազմում վարչական (աշխատակազմի պահպանման) ծախսերի տեսակարար կշիռն արտահայտող ցուցանիշները: Տրամաբանությունը հուշում է, որ նույն եկամուտների պայմաններում որքան այդ ցածր են այդ ցուցանիշները, այնքան շատ գումարներ են ազատվում, որոնք կարող են ուղղվել համայնքային ծառայությունների մատուցմանը կամ կապիտալ բյուջե: Ելնելով ծախսերի նվազագույն կրճատման գնահատականից, հաշվարկվել են, թե այս երկու ցուցանիշները ինչպիսի փոփոխություն կկրեն Վայոց Ձորի մարզում համայնքների խոշորացման արդյունքում:

 

Վայոց Ձորի մարզում համայնքների խոշորացման տնտեսական

օգուտները

 

1. Եղեգնաձոր համայնք

Եղեգնաձոր համայնքն առաջարկվում է ձևավորել հետևյալ համայնքների խոշորացման միջոցով` Եղեգնաձոր, Ագարակաձոր, Գնիշիկ, Գետափ, Արփի, Աղավնաձոր, Գլաձոր և Վերնաշեն (ընդամենը 8 համայնք):

Նոր ձևավորված համայնքը կազմված կլինի ինը բնակավայրից և կունենա 19513 բնակիչ:

Նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում վարչական ծախսերի հնարավոր կրճատումները գնահատելու համար կիրառվել է 2-րդ մոտեցումը:

Խոշորացվող համայնքներում 2010 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ առկա են 81.8 միավոր հաստիքներ, որից.

. Եղեգնաձոր համայնքում` 19 միավոր

. Ագարակաձոր համայնքում` 7 միավոր

. Գնիշիկ համայնքում` 5 միավոր

. Գետափ համայնքում` 10.8 միավոր

. Արփի համայնքում` 9 միավոր

. Աղավնաձոր համայնքում` 12 միավոր

. Գլաձոր համայնքում` 11 միավոր

. Վերնաշեն համայնքում` 8 միավոր

Փաստորեն, վերևում նկարագրված 2-րդ մոտեցումը կիրառելու դեպքում կարելի է ասել, որ խոշորացման արդյունքում կկրճատվեն 55.8 միավոր հաստիքներ և առկա կլինեն ընդհանուր թվով 26 միավոր հաստիքներ, որոնցից 19-ը Վայք քաղաքային համայնքում առկա բոլոր հաստիքներն են, իսկ 7-ը խոշորացվող նախկին համայնքներում նոր ձևավորվող վարչական ներկայացուցիչների հաստիքները:

Նկարագրված մոտեցմամբ հաշվարկները կատարելու դեպքում համայնքների խոշորացման արդյունքում նվազագույն տնտեսվող գումարը կկազմի`

 

ՆՏԳ=ՎԾ-ՎՆԾ=89,539.1 հազ. դրամ-7*738.0 հազ. դրամ=84,373.1 հազ. դրամ

 

Որտեղ` ՎԾ-ն Եղեգնաձոր քաղաքային համայնքին միացվող Ագարակաձոր, Գնիշիկ, Գետափ, Արփի, Աղավնաձոր, Գլաձոր և Վերնաշեն գյուղական համայնքների 2009 թ. բյուջեների վարչական ծախսերի հանրագումարն է

ՎՆԾ-ն խոշորացվող նախկին գյուղական համայնքներում վարչական ներկայացուցիչների պահպանման (աշխատավարձ և սոցապ, հատկացումներ) հետ կապված ծախսերն են`

 

Տարեկան աշխատավարձ = 12 * 50.0 = 600.0 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ. հատկացումներ = 12 *(7.0 + (50.0-20.0)*15%) = 138.0 հազ. դրամ

Խոշորացման արդյունքում որոշակի տնտեսումներ կարող են առաջանալ նաև նախկին համայնքների գործող հիմնարկների պահպանման ծախսերի գծով: Խոշորացվող համայնքներում գործում են հետևյալ հիմնարկները.

. Եղեգնաձոր` 3 դպրոց, 3 մանկապարտեզ, երաժշտական դպրոց, երկրագիտական թանգարան, գրադարան, մարզադաշտ, արվեստի դպրոց, մշակույթի տուն, հիվանդանոց, պոլիկլինիկա

. Ագարակաձոր` դպրոց, մանկապարտեզ, բուժկետ

. Գնիշիկ` դպրոց, բուժկետ

. Գետափ` դպրոց, մանկապարտեզ, բուժկետ, գրադարան

. Արփի` դպրոց, բուժկետ, գրադարան

. Աղավնաձոր` դպրոց, մանկապարտեզ, բուժկետ

. Գլաձոր` դպրոց, մանկապարտեզ, բուժկետ, գրադարան

. Վերնաշեն` դպրոց, մանկապարտեզ, բուժկետ, գրադարան, թանգարան

Փաստորեն, նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում նոր ձևավորված համայնքում գործելու են` 7 բուժկետ, 10 դպրոց, 5 գրադարան, 8 մանկապարտեզ, 2 թանգարան, 1 երաժշտական դպրոց, 1 մարզադաշտ, 1 արվեստի դպրոց, 1 մշակույթի տուն, 1 հիվանդանոց և 1 պոլիկլինիկա: Կարելի է ենթադրել, որ կկրճատվի, օրինակ, գրադարանների, թանգարանների կամ մանկապարտեզների թիվը, ինչը դարձյալ կհանգեցնի որոշակի տնտեսումների:

Ասվածը նշանակում է, որ հաշվարկված 84,373.1 հազ. դրամը այն նվազագույն գումարն է, որը կտնտեսվի դիտարկվող համայնքների խոշորացման արդյունքում: Եվ մյուս տնտեսումներն էլ հաշվի առնելու դեպքում այն կարող է որոշակիորեն աճել:

Նշյալ տնտեսվող գումարը գրեթե հավասար է խոշորացվող 7 գյուղական համայնքներից 5-ի` Ագարակաձոր, Գնիշիկ, Գետափ, Արփի, Վերնաշեն համայնքների բյուջեների ծախսերի հանրագումարին (տես աղյուսակ 5):

 

.___________________________________________________________________

|Հ/Հ| Համայնք  |Ընդամենը    |Ընդհանուր բնույթի|Տնտեսական |Շրջակա   |

|   |          |ծախսեր      |համայնքային      |հարաբերու-|միջավայրի|

|   |          |            |ծառայություններ  |թյուններ  |պաշտպա-  |

|   |          |            |_________________|          |նություն |

|   |          |            |Վարչական|Ֆոնդային|          |         |

|   |          |            |բյուջե  |բյուջե  |          |         |

|   |          |            |        |        |          |         |

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|1  |Եղեգնաձոր |   117,530.4|23,140.8| 1,289.6|  12,827.0| 27,586.5|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|2  |Ագարակաձոր|    12.137.9| 9,237.8|       -|     660.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|3  |Գնիշիկ    |     4,717.9| 3,300.7|       -|     729.6|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|4  |Գետափ     |    26,236 8|14,775.9|   152.0|   4,911.6|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|5  |Արփի      |    21,801.5|11,531.0| 4,300.0|     660.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|6  |Աղավնաձոր |   102,748.4|16.267.9|   340.0|   3,463.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|7  |Գլաձոր    |    33,311.2|18,984.3|   130.0|     690.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|8  |Վերնաշեն  |    18,595.6| 9,825.5|   694.0|   1,135.0|    250.0|

.___________________________________________________________________

._______________ ______________________________________.

|Հ/Հ| Համայնք  | |Բնակ.   |Հանգիստ,|Կրթություն|Սոցիալա-|

|   |          | |շին. և  |մշակույթ|          |կան     |

|   |          | |կոմունալ|և  կրոն |          |պաշտպա- |

|   |          | |տնտեսու-|        |          |նություն|

|   |          | |թյուն   |        |          |        |

|   |          | |        |        |          |        |

|   |          | |        |        |          |        |

|___|__________| |________|________|__________|________|

|1  |Եղեգնաձոր | |   580.8|   762.0|  50,412.7|   931.0|

|___|__________| |________|________|__________|________|

|2  |Ագարակաձոր| |       -| 1.483.1|     457.0|   300.0|

|___|__________| |________|________|__________|________|

|3  |Գնիշիկ    | |       -|   687.6|          |        |

|___|__________| |________|________|__________|________|

|4  |Գետափ     | |   845.3| 3,207.6|   1,324.4| 1,020.0|

|___|__________| |________|________|__________|________|

|5  |Արփի      | |   272.0| 1,154.0|   3,444.5|   440.0|

|___|__________| |________|________|__________|________|

|6  |Աղավնաձոր | | 71021.5|   916.8|  10,639.2|   100.0|

|___|__________| |________|________|__________|________|

|7  |Գլաձոր    | |   516.0| 3,300. |   8,445.9| 1,245.0|

|___|__________| |________|________|__________|________|

|8  |Վերնաշեն  | |    40.0| 2,078.3|   4,272.8|   300.0|

._______________ ______________________________________.

 

Աղյուսակ 5. Խոշորացվող համայնքների 2009 թ. բյուջեների փաստացի ծախսերը գործառնական դասակարգմամբ (հազ. դրամ)

 

Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (84,373.1 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը կկազմեն առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ) 1511.2 դրամ: Աղյուսակ 7-ի տվյալներից պարզ է դառնում, որ այսպիսի ցուցանիշ չի գրանցվել խոշորացվող և ոչ մի համայնքում: Ավելին, այս ցուցանիշը փոքր է դիտարկվող համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից բազմապատիկ անգամներով, օրինակ, Գնիշիկ համայնքից` 10 անգամ, Արփի համայնքից` 8.6 անգամ, ամենափոքր ցուցանիշն ունեցող Եղեգնաձոր համայնքից` 2 անգամ և այլն:

Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (84,373.1 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում վարչական ծախսերի բաժինն ընդհանուր ծախսերի մեջ կկազմի առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ) 8.8%: Այս ցուցանիշը փոքր է 8.3 անգամ Արփի համայնքի (ամենաբարձր ցուցանիշ ունեցող) և 1.8 անգամ Աղավնաձոր համայնքի (ամենացածր ցուցանիշ ունեցող) համապատասխան ցուցանիշներից (տես աղյուսակ 7):

 

.__________________________________________________________.

|ՀՀ |  Համայնք    |Բնակչություն |Մեկ շնչին ընկնող|Վարչական |

|   |             |             |վարչական ծախսեր |ծախսերն  |

|   |             |             |                |ընդհանուր|

|   |             |             |                |ծախսերի  |

|   |             |             |                |կազմում  |

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|1  |Եղեգնաձոր    |8187 մարդ    | 2984. մարդ     |    20.8%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|2  |Ագարակաձոր   |1431 մարդ    | 6455.5 մարդ    |    76.1%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|3  |Գնիշիկ       | 218 մարդ    |15140.8 մարդ    |    70.0%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|4  |Գետափ        |2363 մարդ    | 6317.4 մարդ    |    56.9%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|5  |Արփի         |1224 մարդ    |12933.8 մարդ    |    72.6%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|6  |Աղավնաձոր    |2089 մարդ    | 7950.2 մարդ    |    16.2%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|7  |Գլաձոր       |2682 մարդ    | 7126.9 մարդ    |    57.4%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|8  |Վերնաշեն     |1319 մարդ    | 7975.4 մարդ    |    56.6%|

.__________________________________________________________.

 

Աղյուսակ 7. Խոշորացվող համայնքների վարչական ծախսերի որոշ բնութագրիչներ

 

2. Ջերմուկ համայնք

 

Ջերմուկ համայնքն առաջարկվում է ձևավորել հետևյալ համայնքների խոշորացման միջոցով` Ջերմուկ և Գնդեվազ (ընդամենը 2 համայնք):

Նոր ձևավորված համայնքը կազմված կլինի երեք բնակավայրից և կունենա 8428 բնակիչ:

Նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում վարչական ծախսերի հնարավոր կրճատումները գնահատելու համար կիրառվել է 2-րդ մոտեցումը:

Խոշորացվող համայնքներում 2010 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ առկա են 29 միավոր հաստիքներ, որից.

. Ջերմուկ համայնքում` 23 միավոր

. Գնդեվազ համայնքում` 6 միավոր

Փաստորեն, վերևում նկարագրված 2-րդ մոտեցումը կիրառելու դեպքում կարելի է ասել, որ խոշորացման արդյունքում կկրճատվեն 5 միավոր հաստիքներ և առկա կլինեն ընդհանուր թվով 24 միավոր հաստիքներ, որոնցից 23-ը Ջերմուկ քաղաքային համայնքում առկա բոլոր հաստիքներն են, իսկ 1-ը խոշորացվող նախկին համայնքում նոր ձևավորվող վարչական ներկայացուցչի հաստիքը:

Նկարագրված մոտեցմամբ հաշվարկները կատարելու դեպքում համայնքների խոշորացման արդյունքում նվազագույն տնտեսվող գումարը կկազմի`

 

ՆՏԳ=ՎԾ-ՎՆԾ=10,114.9 հազ. դրամ-738.0 հազ. դրամ=9,376.9 հազ. դրամ

 

Որտեղ` ՎԾ-ն իրենից ներկայացնում է Ջերմուկ քաղաքային համայնքին միացվող Գնդեվազ գյուղական համայնքի 2009 թ. բյուջեի վարչական ծախսերը

ՎՆԾ-ն Գնդեվազ գյուղական համայնքում վարչական ներկայացուցչի պահպանման (աշխատավարձ և սոցապ, հատկացումներ) հետ կապված ծախսերն են`

Տարեկան աշխատավարձ = 12 * 50.0 = 600.0 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12 *(7.0+(50.0-20.0)*15%)=138.0 հազ. դրամ

Խոշորացման արդյունքում որոշակի տնտեսումներ կարող են առաջանալ նաև նախկին համայնքների գործող հիմնարկների պահպանման ծախսերի գծով: Խոշորացվող համայնքներում գործում են հետևյալ հիմնարկները.

. Ջերմուկ` 2 դպրոց, 3 մանկապարտեզ, գրադարան, մարզադաշտ, արվեստի դպրոց, հիվանդանոց, պոլիկլինիկա

. Գնդեվազ` բուժկետ, դպրոց, մանկապարտեզ, գրադարան

Փաստորեն, նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում նոր ձևավորված համայնքում գործելու են` 1 բուժկետ, 3 դպրոց, 2 գրադարան, 4 մանկապարտեզ, 1 մարզադաշտ, 1 արվեստի դպրոց, 1 հիվանդանոց և 1 պոլիկլինիկա: Կարելի է ենթադրել, որ կկրճատվի, օրինակ, գրադարանների կամ մանկապարտեզների թիվը, ինչը դարձյալ կհանգեցնի որոշակի տնտեսումների:

Ասվածը նշանակում է, որ հաշվարկված 9,376.9 հազ. դրամը այն նվազագույն գումարն է, որը կտնտեսվի դիտարկվող համայնքների խոշորացման արդյունքում: Եվ մյուս տնտեսումներն էլ հաշվի առնելու դեպքում այն կարող է որոշակիորեն աճել:

Նշյալ տնտեսվող գումարը խոշորացվող համայնքների բյուջեների հետ համեմատելիս կարելի է նկատել, որ այն այնքան էլ մեծ չէ, ինչը հիմնականում պայմանավորված է Գնդեվազ համայնքում անհամեմատ մեծ կապիտալ տրանսֆերտների և հետևաբար կապիտալ ծախսերի առկայությամբ (տես աղյուսակ 8):

 

Աղյուսակ 8. Խոշորացվող համայնքների 2009 թ. բյուջեների փաստացի ծախսերը գործառնական դասակարգմամբ (հազ. դրամ)

 

._______________________________________________________________

|Հ/Հ|Համայնք|Ընդամենը |Ընդհանուր|Տնտեսական |Շրջ.     |Բնակ.    |

|   |       |Ծախսեր   |բնույթի  |հարաբերու-|միջավայրի|շին. և   |

|   |       |         |հանրային |թյուններ  |պաշտպա-  |կոմունալ |

|   |       |         |ծառայու- |          |նություն |ծառայու- |

|   |       |         |թյուններ |          |         |թյուն    |

|___|_______|_________|_________|__________|_________|_________|

|1  |Ջերմուկ|242,013.7| 46,102.3|  56,699.2| 52,254.8|    985.0|

|___|_______|_________|_________|__________|_________|_________|

|2  |Գնդեվազ|244,663.9| 10,114.9| 120,177.7|    -    |112,640.3|

._______________________________________________________________

.____________ __________________________________________.

|Հ/Հ|Համայնք| |Առողջա-   |Հանգիստ,|Կրթություն|Սոցիալական|

|   |       | |պահություն|մշակույթ|          |պաշտպա-   |

|   |       | |          |և  կրոն |          |նություն  |

|   |       | |          |        |          |          |

|   |       | |          |        |          |          |

|___|_______| |__________|________|__________|__________|

|1  |Ջերմուկ| |   6,900.0|11,692.4|  56,369.8| 11,010.2 |

|___|_______| |__________|________|__________|__________|

|2  |Գնդեվազ| |      -   | 1,661.0|      70.0|          |

.____________ __________________________________________.

 

Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (9,376.9 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը կկազմեն առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ) 5557.7 դրամ: Աղյուսակ 9-ի տվյալներից պարզ է դառնում, որ այսպիսի ցուցանիշ չի գրանցվել խոշորացվող և ոչ մի համայնքում: Այս ցուցանիշը փոքր է Ջերմուկ և Գնդեվազ համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից համապատասխանաբար 1.1 և 1.8 անգամ:

Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (9,376.9 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում վարչական ծախսերի բաժինն ընդհանուր ծախսերի մեջ կկազմի առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ) 9.6%: Այս ցուցանիշը շուրջ 2 անգամ փոքր է Ջերմուկ և շուրջ 2.3 անգամ մեծ` Գնդեվազ համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից (տես աղյուսակ 9):

 

Աղյուսակ 9. Խոշորացվող համայնքների վարչական ծախսերի որոշ բնութագրիչներ

 

.__________________________________________________________.

|ՀՀ |  Համայնք    |Բնակչություն |Մեկ շնչին ընկնող|Վարչական |

|   |             |             |վարչական ծախսեր |ծախսերն  |

|   |             |             |                |ընդհանուր|

|   |             |             |                |ծախսերի  |

|   |             |             |                |կազմում  |

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|1  |Ջերմուկ      |7421 մարդ    |6,212.4 մարդ    |    19.0%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|2  |Գնդեվազ      |1007 մարդ    |10,044.6 մարդ   |     4.1%|

.__________________________________________________________.

 

3. Վայք համայնք

 

Վայք համայնքն առաջարկվում է ձևավորել հետևյալ համայնքների խոշորացման միջոցով` Վայք, Արին, Ազատեկ, Արտավան, Սարավան, Փոռ, Հերհեր, Կարմրաշեն և Զեդեա (ընդամենը 9 համայնք):

Նոր ձևավորված համայնքը կազմված կլինի տաս բնակավայրից և կունենա 9000 բնակիչ:

Նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում վարչական ծախսերի հնարավոր կրճատումները գնահատելու համար կիրառվել է 2-րդ մոտեցումը:

Խոշորացվող համայնքներում 2010 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ առկա են 59.75 միավոր հաստիքներ, որից.

. Վայք համայնքում` 20 միավոր

. Արին համայնքում` 6 միավոր

. Ազատեկ համայնքում` 6 միավոր

. Արտավան համայնքում` 3.5 միավոր

. Սարավան համայնքում` 6.25 միավոր

. Փոռ համայնքում` 3 միավոր

. Հերհեր համայնքում` 6 միավոր

. Կարմրաշեն համայնքում` 5 միավոր

. Զեդեա համայնքում` 4 միավոր

Փաստորեն, վերևում նկարագրված 2-րդ մոտեցումը կիրառելու դեպքում կարելի է ասել, որ խոշորացման արդյունքում կկրճատվեն 39.75 միավոր հաստիքներ և առկա կլինեն ընդհանուր թվով 25 միավոր հաստիքներ, որոնցից 20-ը Վայք քաղաքային համայնքում առկա բոլոր հաստիքներն են, իսկ 5-ը խոշորացվող նախկին համայնքներում նոր ձևավորվող վարչական ներկայացուցիչների հաստիքները:

Նկարագրված մոտեցմամբ հաշվարկները կատարելու դեպքում համայնքների խոշորացման արդյունքում նվազագույն տնտեսվող գումարը կկազմի`

 

ՆՏԳ=ՎԾ-ՎՆԾ=55,166.5 հազ. դրամ-8*738.0 հազ. դրամ=49,262.5 հազ. դրամ

 

Որտեղ` ՎԾ-ն Վայք քաղաքային համայնքին միացվող Արին, Ազատեկ, Արտավան, Սարավան, Փոռ, Հերհեր, Կարմրաշեն և Զեդեա գյուղական համայնքների 2009 թ. բյուջեների վարչական ծախսերի հանրագումարն է

ՎՆԾ-ն խոշորացվող նախկին գյուղական համայնքներում վարչական ներկայացուցիչների պահպանման (աշխատավարձ և սոցապ, հատկացումներ) հետ կապված ծախսերն են`

Տարեկան աշխատավարձ - 12 *50.0 = 600.0 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ - 12*(7.0+(50.0-20.0)15%)=138.0 հազ. դրամ

Խոշորացման արդյունքում որոշակի տնտեսումներ կարող են առաջանալ նաև նախկին համայնքների գործող հիմնարկների պահպանման ծախսերի գծով: Խոշորացվող համայնքներում գործում են հետևյալ հիմնարկները.

. Վայք` 3 դպրոց, 2 մանկապարտեզ, երաժշտական դպրոց, գրադարան, արվեստի դպրոց, հիվանդանոց, պոլիկլինիկա

. Արին` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Ազատեկ` բուժկետ, դպրոց, մանկապարտեզ

. Արտավան` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Սարավան` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Փոռ` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Հերհեր` բուժկետ, դպրոց, գրադարան, մանկապարտեզ

. Կարմրաշեն` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Զեդեա` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

Փաստորեն, նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում նոր ձևավորված համայնքում գործելու են` 8 բուժկետ, 11 տասնամյա դպրոց, 8 գրադարան, 4 մանկապարտեզ, 1 երաժշտական դպրոց, 1 արվեստի դպրոց, 1 հիվանդանոց և 1 պոլիկլինիկա: Կարելի է ենթադրել, որ կկրճատվի, օրինակ, գրադարանների կամ մանկապարտեզների թիվը, ինչը դարձյալ կհանգեցնի որոշակի տնտեսումների:

Ասվածը նշանակում է, որ հաշվարկված 49,262.5 հազ. դրամը այն նվազագույն գումարն է, որը կտնտեսվի դիտարկվող համայնքների խոշորացման արդյունքում: Եվ մյուս տնտեսումներն էլ հաշվի առնելու դեպքում այն կարող է որոշակիորեն աճել:

Նշյալ տնտեսվող գումարն ավելին է, քան խոշորացվող 8 գյուղական համայնքներից 6-ի` Ազատեկ, Արտավան, Սարավան, Փոռ, Կարմրաշեն, Զեդեա համայնքների բյուջեների ծախսերի հանրագումարը (տես աղյուսակ 10):

 

Աղյուսակ 10. Խոշորացվող համայնքների 2009 թ. բյուջեների փաստացի ծախսերը գործառնական

 

.___________________________________________________________________

|Հ/Հ| Համայնք  |Ընդամենը    |Ընդհանուր բնույթի|Տնտեսական |Շրջակա   |

|   |          |ծախսեր      |համայնքային      |հարաբերու-|միջավայրի|

|   |          |            |ծառայություններ  |թյուններ  |պաշտպա-  |

|   |          |            |_________________|          |նություն |

|   |          |            |Վարչական|Ֆոնդային|          |         |

|   |          |            |բյուջե  |բյուջե  |          |         |

|   |          |            |        |        |          |         |

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|1  |Վայք      |    87,870.3|26,892.1| 1,118.0|     660.0|  7,350.0|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|2  |Արին      |    11,574.8| 4,104.8| 6,418.0|     720.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|3  |Ազատեկ    |     9,746.9| 7,782.4|       -|     888.1|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|4  |Արտավան   |     4,780.1| 3,405.1|       -|     660.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|5  |Սարավան   |    10,083.8| 6,928.8|   395.0|     660.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|6  |Փոռ       |     3,803.9| 2,712.9|   240.0|         -|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|7  |Հերհեր    |    21,125.4|10,939.2|       -|     870.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|8  |Կարմրաշեն |     6,649.7| 5,555.3|       -|     729.6|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|9  |Զեդեա     |     7,964.6| 3,085.0| 3.600.0|     354.0|        -|

.___________________________________________________________________

._______________ _______________________________________________.

|Հ/Հ| Համայնք  | |Ընդհանուր բնույթի|Հանգիստ,|Կրթություն|Սոցիալա-|

|   |          | |համայնքային      |մշակույթ|          |կան     |

|   |          | |ծառայություններ  |և  կրոն |          |պաշտպա- |

|   |          | |_________________|        |          |նություն|

|   |          | |Վարչական|Ֆոնդային|        |          |        |

|   |          | |բյուջե  |բյուջե  |        |          |        |

|   |          | |        |        |        |          |        |

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|1  |Վայք      | |       -|       -|19,795.8|  31.634.4|   420.0|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|2  |Արին      | |       -|       -|   282.0|         -|    50.0|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|3  |Ազատեկ    | |       -|       -| 1,076.4|         -|       -|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|4  |Արտավան   | |       -|       -|   715.0|         -|       -|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|5  |Սարավան   | |   377.5|       -| 1,472.5|         -|   250.0|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|6  |Փոռ       | |       -|   400.1|   450.9|         -|       -|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|7  |Հերհեր    | |       -|  6,000.| 1,947.2|   1,169.0|   200.0|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|8  |Կարմրաշեն | |       -|       0|   364.8|         -|       -|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|9  |Զեդեա     | |       -|       -|   925.6|         -|       -|

._______________ _______________________________________________.

 

Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (49,262.5 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը կկազմեն առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ) 3768.2 դրամ: Աղյուսակ 11-ի տվյալներից պարզ է դառնում, որ այսպիսի ցուցանիշ չի գրանցվել խոշորացվող և ոչ մի համայնքում: Ավելին, այս ցուցանիշը փոքր է դիտարկվող համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից բազմապատիկ անգամներով, օրինակ, Արին համայնքից` շուրջ 11 անգամ, Սարավան համայնքից` շուրջ 8.5 անգամ և այլն:

Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (49,262.5 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում վարչական ծախսերի բաժինն ընդհանուր ծախսերի մեջ կկազմի առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ) 20.7%: Այս ցուցանիշը 4.4 անգամ փոքր է Արին համայնքի (ամենաբարձր ցուցանիշ ունեցող) և 1.5 անգամ Վայք համայնքի (ամենացածր ցուցանիշ ունեցող) համապատասխան ցուցանիշներից (տես աղյուսակ 11):

 

Աղյուսակ 11. Խոշորացվող համայնքների վարչական ծախսերի որոշ բնութագրիչներ

 

.__________________________________________________________.

|ՀՀ |  Համայնք    |Բնակչություն |Մեկ շնչին ընկնող|Վարչական |

|   |             |             |վարչական ծախսեր |ծախսերն  |

|   |             |             |                |ընդհանուր|

|   |             |             |                |ծախսերի  |

|   |             |             |                |կազմում  |

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|1  |Վայք         |6024 մարդ    | 4,649.8 մարդ   |    31.9%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|2  |Արին         |252 մարդ     |41,757.1 մարդ   |    90.9%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|3  |Ազատեկ       |543 մարդ     |14,332.2 մարդ   |    79.8%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|4  |Արտավան      |292 մարդ     |11,661.3 մարդ   |    71.2%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|5  |Սարավան      |231 մարդ     |31,704.8 մարդ   |    72.6%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|6  |Փոռ          |144 մարդ     |20,506.3 մարդ   |    77.6%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|7  |Հերհեր       |1009 մարդ    |10,841.6 մարդ   |    51.8%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|8  |Կարմրաշեն    |285 մարդ     |19,492.3 մարդ   |    83.5%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|9  |Զեդեա        |220 մարդ     |30,386 մարդ     |    83.9%|

.__________________________________________________________.

 

4. Զառիթափ համայնք

 

Զառիթափ համայնքն առաջարկվում է ձևավորել հետևյալ համայնքների խոշորացման միջոցով` Զառիթափ, Բարձրունի, Գոմք, Խնձորուտ, Մարտիրոս, Նոր Ազնաբերդ, Սերս (ընդամենը 7 համայնք):

Նոր ձևավորվող համայնքը կազմված կլինի տասը բնակավայրից և կունենա 3682 բնակիչ:

Նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում վարչական ծախսերի հնարավոր կրճատումները գնահատելու համար կիրառվել է 1-ին մոտեցումը, համաձայն որի դիտարկվել են խոշորացվող համայնքների հաստիքացուցակները (տես աղյուսակ 12):

 

Աղյուսակ 12. Զառիթափ խոշորացվող համայնքի կազմի մեջ մտնող նախկին համայնքների հաստիքացուցակները (01.01.2010 դրությամբ)

 

._________________________________________________________________________.

|Անվանում          |Զառիթափ|Բարձրունի|Գոմք|Խնձորուտ|Մարտիրոս|Նոր     |Սորս|

|                  |       |         |    |        |        |Ազնաբերդ|    |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Համայնքի ղեկավար  |   1   |     1   | 1  |    1   |    1   |    1   |  1 |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Համայնքի          |   -   |     -   | 1  |    -   |    1   |    -   |  - |

|ղեկավարի տեղակալ  |       |         |    |        |        |        |    |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Աշխատակազմի       |   1   |     1   | 1  |    1   |    1   |    1   |  1 |

|քարտուղար         |       |         |    |        |        |        |    |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Գլխավոր մասնագետ -|   1   |     -   | 1  |    -   |    1   |    1   |  - |

|ֆինանսիստ         |       |         |    |        |        |        |    |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Գլխավոր-մասնագետ  |   -   |     -   | -  |    1   |    -   |    -   |  - |

|ֆինանսիստ-հաշվապահ|       |         |    |        |        |        |    |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Գլխավոր մասնագետ -|   -   |    -    | 1  |    -   |    -   |    -   |  - |

|հաշվապահ          |       |         |    |        |        |        |    |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Գլխավոր մասնագետ -|   -   |    -    | -  |    1   |    -   |    -   |  - |

|գյուղատնտես       |       |         |    |        |        |        |    |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Առաջատար մասնագետ |   4   |    2    |  1 |    -   |    1   |    -   |  2 |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Համակարգչային     |   1   |    0.66 |  1 |    0.5 |    -   |    -   |  - |

|օպերատոր          |       |         |    |        |        |        |    |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Հավաքարար         |   1   |    0.66 |  1 |    0.5 |   0.5  |    -   | 0.5|

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Պահակ             |   -   |     -   |  - |    0.5 |    -   |    -   |  - |

|__________________|_______|_________|____|________|________|________|____|

|Ընդամենը          |   9   |    5.32 |  8 |    5.5 |   5.5  |    3   | 4.5|

._________________________________________________________________________.

 

Աղյուսակ 12-ի տվյալների մեխանիկական գումարումը ցույց է տալիս, որ մինչև խոշորացումը, Զառիթափ խոշորացվող համայնքի կազմի մեջ մտնող նախկին համայնքներում 2010 թ.-ին կլինեին 40.82 միավոր հաստիքներ, որոնց պահպանման համար կպահանջվեր 33466.0 հազ. դրամ, որից աշխատավարձի գծով` 27931.2 հազ. դրամ, իսկ սոցիալական ապահովագրության գծով` 5534.8 հազ. դրամ (տես աղյուսակ 13):

 

Աղյուսակ 13. Զառիթափ խոշորացվող համայնքի կազմի մեջ մտնող նախկին համայնքների աշխատակիցների հանրագումարային թիվն ու նրանց պահպանման հետ կապված ծախսերը

 

._____________________________________________________________________.

|Անվանում                   |Հաստի-|Դրույքաչափ|Տարեկան ծախս (հազ.     |

|                           |քային |(հազ.     |         դրամ)         |

|                           |միավոր|դրամ)     |_______________________|

|                           |      |          |Ընդա-  |Աշխատա-|Սոցապ. |

|                           |      |          |մենը   |վարձ   |հատկա- |

|                           |      |          |       |       |ցումներ|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավար           | 7    |46.0-180.0|10357.2| 8988.0| 1369.2|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավարի տեղակալ  | 2    |60.0-90.0 | 2094.0| 1800.0|  294.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Աշխատակազմի քարտուղար      | 7    |34.0-86.0 | 5503.2| 4698.0|  805.2|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-ֆինանսիստ | 4    |30.0-85.0 | 3516.0| 3030.0|  486.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ -         | 1    |37.0      |  564.6|  450.0|  114.6|

|ֆինանսիստ - հաշվապահ       |      |          |       |       |       |

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-հաշվապահ  | 1    |72.5      | 1300.6|  870.0|  430.6|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ -         | 1    |37.0      |  564.6|  450.0|  114.6|

|գյուղատնտես                |      |          |       |       |       |

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Առաջատար մասնագետ          |10    |34.25-55.0| 6228.0| 5108.4| 1119.6|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համակարգչային օպերատոր     | 3.16 |20.0-45.0 | 1577.4| 1298.4|  279.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Հավաքարար                  | 4.16 |15.0-30.0 | 1586.4| 1148.4|  438.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Պահակ                      | 0.5  |15.0      |  174.0|   90.0|   84.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Ընդամենը                   |40.82 |          |33466.0|27931.2| 5534.8|

._____________________________________________________________________.

 

Ծանոթություն: Աղյուսակում ներկայացված աշխատավարձի և սոցիալական ապահովագրության գումարների տարեկան ծախսերի հաշվարկը կատարվել է` ելնելով կոնկրետ համայնքում կոնկրետ հաստիքային միավորի համար հաստատված դրույքաչափից: Այն հաստիքների դեպքում, որոնց քանակը 1-ից ավելի է, հաշվարկները ներկայացված են ստորև:

. Համայնքի ղեկավար

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*140.0+1*59.5+1*180.0+1*100.0+1*140.0+1*46.0+1* *83.5=749.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*749.0=8988.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ. հատկացումներ = 1*(19.0+(140.0-100.0)*5%)+1*(7.0+(59.5 - - 20.0)*15%)+1*(19.0+(180.0-100.0)*5%)+1*19.0+1*(19.0+(140.0-100.0)*15%)+ +1*(7.0+(46.0-20.0)*5%)+1*(7.0+(83.5-20.0)*15%)=114.1 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*114.1=1369.2 հազ. դրամ

. Համայնքի ղեկավարի տեղակալ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1 *90.0+1 *60.0 = 150.0 հազ. դրամ Տարեկան աշխատավարձ = 12*150.0=1800.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ =1*(7.0+(90.0-20.0)*15%)+19(7.0+ +(60.0-20.0)* *15%)=24.5 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*24.5=294.0 հազ. դրամ

. Աշխատակազմի քարտուղար

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*860.0+1*41.5+1*85.0+1*40.0+1*70.0+1*34.0+1* *35.0=391.5 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*391.5=4698.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(86.0-20.0)*15%)+1*(7.0+ +(41.5-20.0)»15%)+1*(7.0+(85.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(40.0-20.0)*15%)+1*(7.0+ +(70.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(34.0-20.0)*15%)+1*(70+(35.0-20.0)45%)=67.1 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*67.1=805.2 հազ. դրամ

. Գլխավոր մասնագետ - ֆինանսիստ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*85.0+1*72.5+1*65.0+1*30.0=252.5 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*252.5=3030.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(85.0-20.0)*15%)+1*(7.0+ +(72.5-20.0)*15%)+1*(7.0+(65.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(30.0-20.0)*15%)=40.5 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ =12*40.5=486.0 հազ. դրամ

. Առաջատար մասնագետ

Ամսեկան աշխատավարձ =4*50.0+2*34.25+1*55.0+1*35.0+2*33.6=425.7 հազ. դրամ Տարեկան աշխատավարձ =12*425.7=5108.4 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ =4*(7.0+(50.0-20.0)*15%)+2 *(7.0+(34.25-20.0)*15%)+1*(7.0+(55.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(35.0-20.0)* *15%)+2 *(7.0+(33.6-20.0)*15%)=93.3 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*93.3=1119.6 հազ. դրամ

. Համակարգչային օպերատոր

Ամսեկան աշխատավարձ =1*40.0+0.66*20.0+1*45.0+0.5*20.0=108.2 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ =12*108.2=1298.4 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ =1*(7.0+(40.0-20.0)*15%)+1*7.0+ +1*(7.0+(45.0-20.0)*15%)+1*7.0=32.3 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*32.3=279.0 հազ. դրամ

. Հավաքարար

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*30.0+0.66*20.0+1*30.0+0.5*15.0+0.5*15.0+0.5* *15.0=95.7 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*95.7=1148.4 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ. հատկացումներ =1*(7.0+(30.0-20.0)*15%)+1*7.0+ +(7.0+(30.0-20.0)*15%)+1*7.0+1*7.0+1*7.0=36.5 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*36.5=438.0 հազ. դրամ

Նոր ձևավորված համայնքի հաստիքացուցակն առաջարկելիս աշխատակիցների աշխատավարձերը փորձագիտական գնահատմամբ սահմանվել են 1-ին մոտեցման համաձայն` կատարելով որոշակի ճշգրտումներ: ճշգրտումները վերաբերվում են առաջատար մասնագետների և համակարգչային օպերատորի աշխատավարձերին: Քանի որ առաջատար մասնագետների հաստիքները կրճատվում են ընդամենը 5 միավորով և 5 միավոր պահպանվում է, ապա այս դեպքում հիմք է ընդունվել գործող համայնքներում այդ հաստիքի դրույքաչափերի միջին կշռված արժեքը` ավելացնելով 20%-ով: Իսկ համակարգչային օպերատորի աշխատավարձը հավասարեցվել է առաջատար մասնագետների աշխատավարձերին:

Եվ այսպես, ընտրված համայնքների խոշորացման դեպքում նոր ձևավորվող համայնքում փորձագիտական գնահատմամբ առաջարկվում է ձևավորել 21 միավոր հաստիքներ, որոնց պահպանման համար կպահանջվի 19764.0 հազ. դրամ, որից աշխատավարձի գծով ծախսերը կկազմեն 16440.0 հազ. դրամ, իսկ սոցիալական ապահովագրության գծով ծախսերը` 3324.0 հազ. դրամ (տես աղյուսակ 14):

 

Աղյուսակ 14. Զառիթափ խոշորացվող համայնքի աշխատակիցների թիվն ու նրանց պահպանման հետ կապված ծախսերը

 

._____________________________________________________________________.

|Անվանում                   |Հաստի-|Դրույքաչափ|Տարեկան ծախս (հազ.     |

|                           |քային |(հազ.     |         դրամ)         |

|                           |միավոր|դրամ)     |_______________________|

|                           |      |          |Ընդա-  |Աշխատա-|Սոցապ. |

|                           |      |          |մենը   |վարձ   |հատկա- |

|                           |      |          |       |       |ցումներ|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավար           |     1|     216.0| 2889.6| 2592.0|  297.6|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավարի տեղակալ  |     1|     108.0| 1528.8| 1296.0|  232.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Աշխատակազմի քարտուղար      |     1|     103.0| 1466.4| 1236.0|  230.4|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-ֆինանսիստ |     1|     102.0| 1453.2| 1224.0|  229.2|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ -         |     1|      44.0|  655.2|  528.0|  127.2|

|ֆինանսիստ - հաշվապահ       |      |          |       |       |       |

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-հաշվապահ  |     1|      87.0| 1249.2| 1044.0|  205.2|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ -         |     1|      44.0|  655.2|  528.0|  127.2|

|գյուղատնտես                |      |          |       |       |       |

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Առաջատար մասնագետ          |     5|      52.0| 3828.0| 3120.0|  708.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համակարգչային օպերատոր     |     1|      52.0|  765.6|  624.0|  141.6|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Հավաքարար                  |     1|      36.0|  544.8|  432.0|  112.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Պահակ                      |     1|      18.0|  300.0|  216.0|   84.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Ընդամենը                   |    15|          |15336.0|12840.0| 2496.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Վարչական ներկայացուցիչ     |     6|      50.0| 4428.0| 3600.0|  828.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Ընդամենը                   |    21|          |19764.0|16440.0| 3324.0|

._____________________________________________________________________.

 

Արդյունքում ստացվում է, որ դիտարկվող համայնքների խոշորացման դեպքում միայն աշխատակազմերի օպտիմալացման հաշվին կարող է գործող հաստիքների թիվը կրճատվել 1.9 անգամ, իսկ դրանց պահպանման հետ կապված ծախսերը` 1.7 անգամ: Գումարային արտահայտությամբ այդ ծախսերի տնտեսումը կազմում է 13702.0 հազ. դրամ (կամ նախկին ծախսի 40.9%-ը), որից աշխատավարձի գծով ծախսի տնտեսումը կազմում է 11491.2 հազ. դրամ (կամ նախկին ծախսի 41.1%-ը), իսկ սոցիալական ապահովագրության գծով ծախսի տնտեսումը` 2210.8 հազ. դրամ (կամ նախկին ծախսի 39.9%-ը):

Համայնքների խոշորացման արդյունքում միայն աշխատավարձի գծով ծախսը չէ, որ կարող է տնտեսվել: Միանշանակ կարելի է ասել, որ զգալի տնտեսումներ կլինեն նաև նախկին համայնքների վարչական շենքերի պահպանման ծախսերի գծով, քանի որ խոշորացման արդյունքում անհրաժեշտություն կառաջանա պահպանել ընդամենը մեկ վարչական շենք: Բացի այդ, հնարավոր է, որ տնտեսումներ լինեն նաև գործող հիմնարկների պահպանման գծով: Խոշորացվող համայնքներում գործում են հետևյալ հիմնարկները.

. Զառիթափ` բուժկետ, դպրոց, գրադարան, մանկապարտեզ

. Բարձրունի` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Գոմք` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Խնձորուտ` գործող հիմնարկներ չկան

. Մարտիրոս` բուժկետ, դպրոց, մանկապարտեզ

. Նոր Ազնաբերդ` բուժկետ

. Սերս` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

Փաստորեն, նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում նոր ձևավորված համայնքում գործելու են` 6 բուժկետ, 5 դպրոց, 4 գրադարան և 2 մանկապարտեզ: Կարելի է ենթադրել, որ որոշ չափով կկրճատվի, օրինակ, գրադարանների և մանկապարտեզների թիվը, ինչը դարձյալ կհանգեցնի որոշակի տնտեսումների:

Ասվածը նշանակում է, որ հաշվարկված 13702.0 հազ. դրամը այն նվազագույն գումարն է, որը կտնտեսվի դիտարկվող համայնքների խոշորացման արդյունքում: Եվ մյուս տնտեսումներն էլ հաշվի առնելու դեպքում այն կարող է լինել ավելի շատ:

Խոշորացման արդյունքում տնտեսվող նվազագույն գումարը խոշորացվող համայնքների բյուջետային ծախսերի հետ համադրելիս պարզ է դառնում, որ տնտեսվող 13702.0 հազ. դրամը մի փոքր է զիջում Բարձրունի, Գոմք, Նոր Ազնաբերդ և Սերս համայնքների 2009 թ. բյուջեների ծախսերին միասին վերցված (տես աղյուսակ 15):

 

Աղյուսակ 15. Խոշորացվող համայնքների 2009 թ. բյուջեների փաստացի ծախսերը գործառնական դասակարգմամբ (հազ. դրամ)

 

._________________________________________________________________________

|Հ/Հ| Համայնք  |Ընդամենը|Ընդհանուր      |Տնտեսական հարա-|Հանգիստ,        |

|   |          |ծախսեր  |բնույթի        |բերություններ  |մշակույթ        |

|   |          |        |համայնքային    |               |և  կրոն         |

|   |          |        |ծառայություններ|               |                |

|   |          |        |_______________|_______________|________________|

|   |          |        |Վարչական|Ֆոնդա-|Վարչա-|Ֆոնդային|Վարչական|Ֆոնդա- |

|   |          |        |բյուջե  |յին   |կան   |բյուջե  |բյուջե  |յին    |

|   |          |        |        |բյուջե|բյուջե|        |        |բյուջե |

|___|__________|________|________|______|______|________|________|_______|

|1  |Զառիթափ   |19,107.2|11,293.3|     -| 710.0| 1,649.0| 1,417.6|      -|

|___|__________|________|________|______|______|________|________|_______|

|2  |Բարձրունի | 6,445.5| 5,516.5|     -| 660.0|       -|   269.0|      -|

|___|__________|________|________|______|______|________|________|_______|

|3  |Գոմք      | 2,058.4| 2,058.4|     -|     -|       -|       -|      -|

|___|__________|________|________|______|______|________|________|_______|

|4  |Խնձորուտ  | 7,568.8| 5,874.9|  73.0| 660.0|       -|   960.9|      -|

|___|__________|________|________|______|______|________|________|_______|

|5  |Մարտիրոս  |12,343.4| 6,529.9|     -| 729.6|       -| 1,043.9|4,000.0|

|___|__________|________|________|______|______|________|________|_______|

|6  |Նոր       | 2,372.2| 2,332.2|     -|     -|       -|    40.0|      -|

|   |Ազնաբերդ  |        |        |      |      |        |        |       |

|___|__________|________|________|______|______|________|________|_______|

|7  |Սերս      | 3,139.9| 2,803.5|     -|     -|       -|   336.4|      -|

._________________________________________________________________________

._______________ ________________________.

|Հ/Հ| Համայնք  | |Կրթություն    |Սոցիալա-|

|   |          | |              |կան     |

|   |          | |              |պաշտպա- |

|   |          | |              |նություն|

|   |          | |______________|________|

|   |          | |Վարչական|Ֆոնդա|        |

|   |          | |բյուջե  |յին  |        |

|   |          | |        |բյու-|        |

|___|__________| |________|_____|________|

|1  |Զառիթափ   | | 3,697.3|340.0|       -|

|___|__________| |________|_____|________|

|2  |Բարձրունի | |       -|    -|       -|

|___|__________| |________|_____|________|

|3  |Գոմք      | |       -|    -|       -|

|___|__________| |________|_____|________|

|4  |Խնձորուտ  | |       -|    -|       -|

|___|__________| |________|_____|________|

|5  |Մարտիրոս  | |       -|    -|   40. 0|

|___|__________| |________|_____|________|

|6  |Նոր       | |       -|    -|       -|

|   |Ազնաբերդ  | |        |     |        |

|___|__________| |________|_____|________|

|7  |Սերս      | |       -|    -|       -|

._______________ ________________________.

 

Ինչպես արդեն նշվել է, տնտեսական արդյունավետության գնահատման տարածված ցուցանիշներից են բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերն ու վարչական ծախսերի տեսակարար կշիռը ընդհանուր ծախսերի կազմում:

Դիտարկվող համայնքներում բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը տատանվում են 7,328.6 դրամից մինչև 16,658.6 դրամի սահմաններում, միջինը կազմելով 9908.1 դրամ (տես աղյուսակ 16): Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (13702.0 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը կկազմեն առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ, օրինակ, վարչական շենքերի պահպանման հետ կապված ծախսերի գծով) 6186.8 դրամ: Նման ցուցանիշ ոչ մի այլ համայնքում չի գրանցվել: Այս ցուցանիշը փոքր է դիտարկվող համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից 1.2-ից մինչև 2.7 անգամ:

 

Աղյուսակ 16. Խոշորացվող համայնքների վարչական ծախսերի որոշ բնութագրիչներ

 

.__________________________________________________________.

|ՀՀ |  Համայնք    |Բնակչություն |Մեկ շնչին ընկնող|Վարչական |

|   |             |             |վարչական ծախսեր |ծախսերն  |

|   |             |             |                |ընդհանուր|

|   |             |             |                |ծախսերի  |

|   |             |             |                |կազմում  |

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|1  |Զառիթափ      |1541 մարդ    |7,328. մարդ     |    59.1%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|2  |Բարձրունի    |355 մարդ     |15,539.4 մարդ   |    85.6%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|3  |Գոմք         |233 մարդ     | 8,834.3 մարդ   |   100.0%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|4  |Խնձորուտ     |499 մարդ     |11,919.6 մարդ   |    78.6%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|5  |Մարտիրոս     |681 մարդ     | 9,588.7 մարդ   |    52.9%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|6  |Նոր Ազնաբերդ |140 մարդ     |16,658.6 մարդ   |    98.3%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|7  |Սերս         |233 մարդ     |12,032.2 մարդ   |    89.3%|

.__________________________________________________________.

 

Դիտարկվող համայնքներում ընդհանուր ծախսերի կազմում վարչական ծախսերի տեսակարար կշիռները տատանվում են 52.9%-ից մինչև 100.0%-ի սահմաններում (տես աղյուսակ 16): Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (13702.0 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում այդ ցուցանիշը կկազմի առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ) 43.0%: Նման ցուցանիշ չի գրանցվել դիտարկվող համայնքներից և ոչ մեկում: Այն փոքր է դիտարկվող համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից 1.2-ից մինչև 2.3 անգամ:

 

5. Շատին համայնք

 

Շատին համայնքն առաջարկվում է ձևավորել հետևյալ համայնքների խոշորացման միջոցով` Շատին, Աղնջաձոր, Արտաբույնք, Գողթանիկ, Եղեգիս, Թառաթումբ, Հերմոն, Հորբատեղ, Հորս, Սալլի, Վարդահովիտ, Քարագլուխ (ընդամենը 12 համայնք):

Նոր ձևավորվող համայնքը կազմված կլինի տասնվեց բնակավայրից և կունենա 7184 բնակիչ:

Նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում վարչական ծախսերի հնարավոր կրճատումները գնահատելու համար կիրառվել է 1-ին մոտեցումը, համաձայն որի դիտարկվել են խոշորացվող համայնքների հաստիքացուցակները (տես աղյուսակ 17):

 

Աղյուսակ 17. Շատին խոշորացվող համայնքի կազմի մեջ մտնող նախկին համայնքների հաստիքացուցակները (01.01.2010 դրությամբ)

 

.____________________________________________________________________

|Անվանում          |Շատին|Աղնջաձոր|Արտա- |Գողթա-|Եղեգիս|Թառա-|Հերմոն|

|                  |     |        |բույնք|նիկ   |      |թումբ|      |

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Համայնքի ղեկավար  |    1|       1|     1|     1|     1|    1|     1|

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Համայնքի          |    -|       -|     1|     -|     -|    -|     -|

|ղեկավարի տեղակալ  |     |        |      |      |      |     |      |

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Համայնքի ղեկավարի |    1|       -|     -|     -|     -|    -|     -|

|օգնական           |     |        |      |      |      |     |      |

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Խորհրդական        |    1|       -|     -|     -|     -|    -|     -|

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Աշխատակազմի       |    1|       1|     1|     1|     1|    1|     1|

|քարտուղար         |     |        |      |      |      |     |      |

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Գլխավոր մասնագետ -|    1|       -|     1|     -|     -|    -|     -|

|ֆինանսիստ         |     |        |      |      |      |     |      |

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Գլխավոր մասնագետ -|    1|       -|     -|     -|     -|    -|     -|

|գյուղատնտես       |     |        |      |      |      |     |      |

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Գլխավոր մասնագետ -|    -|       -|     -|     -|     -|    1|     -|

|ֆինանսիստ հաշվապահ|     |        |      |      |      |     |      |

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Գլխավոր մասնագետ -|    1|       -|     1|     -|     -|    -|     -|

|հաշվապահ          |     |        |      |      |      |     |      |

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Գլխավոր մասնագետ  |    -|       -|     1|     -|     -|    -|     -|

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Առաջատար մասնագետ |    1|       2|     -|     2|     2|    -|     1|

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Համակարգչային     |    -|    0.75|     -|     -|     -|    -|     -|

|օպերատոր          |     |        |      |      |      |     |      |

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Քարտուղար         |    1|       -|     -|     -|     -|    -|     -|

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Հավաքարար         |    1|     0.5|     1|     -|     -|    -|   0.5|

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Պահակ             |    -|       -|     -|     -|     -|    1|     -|

|__________________|_____|________|______|______|______|_____|______|

|Ընդամենը          |   10|    5.25|     7|     4|     4|    4|   3.5|

.____________________________________________________________________

.___________________ _______________________________.

|Անվանում          | |Հորբա-|Հորս|Սալլի|Վարդա-|Քարա-|

|                  | |տեղ   |    |     |հովիտ |գլուխ|

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Համայնքի ղեկավար  | |    1 |   1|    1|     1|    1|

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Համայնքի          | |    - |   -|    -|     -|    -|

|ղեկավարի տեղակալ  | |      |    |     |      |     |

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Համայնքի ղեկավարի | |    - |   -|    -|     -|    -|

|օգնական           | |      |    |     |      |     |

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Խորհրդական        | |    - |   -|    -|     -|    -|

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Աշխատակազմի       | |    1 |   1|    1|     1|    1|

|քարտուղար         | |      |    |     |      |     |

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Գլխավոր մասնագետ -| |    - |   -|    -|     -|    1|

|ֆինանսիստ         | |      |    |     |      |     |

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Գլխավոր մասնագետ -| |    - |   -|    -|     -|    -|

|գյուղատնտես       | |      |    |     |      |     |

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Գլխավոր մասնագետ -| |    1 |   -|    -|     -|    -|

|ֆինանսիստ հաշվապահ| |      |    |     |      |     |

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Գլխավոր մասնագետ -| |    - |   -|    -|     -|    1|

|հաշվապահ          | |      |    |     |      |     |

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Գլխավոր մասնագետ  | |    - |   -|    -|     -|    -|

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Առաջատար մասնագետ | |    - |   2|    1|     1|    3|

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Համակարգչային     | |    - |   -|    -|     -|    1|

|օպերատոր          | |      |    |     |      |     |

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Քարտուղար         | |    - |   -|    -|     -|    -|

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Հավաքարար         | |    - |   1|  0.5|   0.6|2*0.5|

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Պահակ             | |    - |   -|    -|     -|    1|

|__________________| |______|____|_____|______|_____|

|Ընդամենը          | |    3 |   5|  3.5|   3.6|   10|

.___________________ _______________________________.

 

Աղյուսակ 17-ի տվյալների մեխանիկական գումարումը ցույց է տալիս, որ մինչև խոշորացումը, Շատին խոշորացվող համայնքի կազմի մեջ մտնող նախկին համայնքներում 2010 թ.-ին կլինեին 62.85 միավոր հաստիքներ, որոնց պահպանման համար կպահանջվեր 52675.4 հազ. դրամ, որից աշխատավարձի գծով` 43132.2 հազ. դրամ, իսկ սոցիալական ապահովագրության գծով` 9543.2 հազ. դրամ (տես աղյուսակ 18):

 

Աղյուսակ 18. Շատին խոշորացվող համայնքի կազմի մեջ մտնող նախկին համայնքների աշխատակիցների հանրագումարային թիվն ու նրանց պահպանման հետ կապված ծախսերը

 

._____________________________________________________________________.

|Անվանում                   |Հաստի-|Դրույքաչափ|Տարեկան ծախսեր         |

|                           |քային |(հազ.     |                       |

|                           |միավոր|դրամ)     |_______________________|

|                           |      |          |Ընդա-  |Աշխատա-|Սոցապ. |

|                           |      |          |մենը   |վարձ   |հատկա- |

|                           |      |          |       |       |ցումներ|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավար           |    12|50.0-180.0|15853.2|13488.0| 2365.2|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավարի տեղակալ  |     1|      95.0|   1359| 1140.0|  219.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավարի օգնական  |     1|     100.0|   1428| 1200.0|  228.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Խորհրդական                 |     1|      40.0|    600|  480.0|  120.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Աշխատակազմի քարտուղար      |    12|30.0-100.0|10153.2| 8328.0| 1825.2|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-ֆինանսիստ |     3| 61.0-95.0| 3255.9| 2706.0|  549.9|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ -         |     1|      95.0|   1359| 1140.0|  219.0|

|գյուղատնտես                |      |          |       |       |       |

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ -         |     2| 18.0-90.0|   1590| 1296.0|  294.0|

|ֆինանսիստ - հաշվապահ       |      |          |       |       |       |

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-հաշվապահ  |     3| 61.0-70.0| 2910.9| 2406.0|  504.9|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ           |     1|      61.0|  889.8|  732.0|  157.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Առաջատար մասնագետ          |    15| 29.0-70.0| 8472.8| 6741.6| 1731.2|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համակարգչային օպերատոր     |  1.75| 25.0-30.0|    771|  585.0|  186.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Քարտուղար                  |     1|      30.0|    462|  360.0|  102.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Հավաքարար                  |   6.1| 10.0-30.0| 2301.6| 1509.6|  792.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Պահակ                      |     2| 40.0-45.0|   1269| 1020.0|  249.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Ընդամենը                   | 62.85|          |52675.4|43132.2| 9543.2|

._____________________________________________________________________.

 

Ծանոթություն: Աղյուսակում ներկայացված աշխատավարձի և սոցիալական ապահովագրության գումարների տարեկան ծախսերի հաշվարկը կատարվել է` ելնելով կոնկրետ համայնքում կոնկրետ հաստիքային միավորի համար հաստատված դրույքաչափից: Այն հաստիքների դեպքում, որոնց քանակը 1-ից ավելի է, հաշվարկները ներկայացված են ստորև:

. Համայնքի ղեկավար

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*180.0+1*91.0+1 1*175.0+1*60.0+1*60.0+1*135.0+ +1*65.0+1*58.0+1*75.0+1*50.0+1*70.0+1*05.0=1124.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*1124.0=13488.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ. հատկացումներ = 1*(19.0+(180.0-100.0)*5%)+1*(7.0+(91.0- -20.0) *15%)+1*9.0+(175.0-100.0)*5%)+1*(7.0+(60.0-20.0) *15%)+1*(7.0+(60.0-20.0)*15%)+1*(19.0+(135.0-100.0)*15%)+1*(7.0+(65.0-20.0) *15%)+1*(7.0+(58.0- 20.0)*15%)+1*(7.0+(75.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(50.0-20.0) *15%)+1*(7.0+(70.0-20.0)*15%)+1*(19.0+(105.0-100.0)*5%)=197.1 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*197.1=2365.2 հազ. դրամ

. Աշխատակազմի քարտուղար

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*100.0+1*57.0+1*90.0+1*31.0+1*45.0+1*100.0+1*45.0 +1*35.0+1*45.0+1*30.0+1*45.0+1*71.0= 694.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*694.0=8328.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(100.0-20.0)*15%)+1*(7.0+ (57.0-20.0) *15%)+1*(7.0+(90.0-20.0)45%)+1*(7.0+(31.0-20.0)*15%)+1 *(7.0+(45.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(100.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(45.0-20.0) *15%)+1*(7.0+(35.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(45.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(30.0-20.0) *15%)+1*(7.0+(45.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(71.0-20.0)*15%)=152.1 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*152.1=1825.2 հազ. դրամ

. Գլխավոր մասնագետ - ֆինանսիստ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*95.0+1*61.0+1*69.5=225.5 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*225.5=2706.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(95.0-20.0)*15%)+1*(7.0+ (61.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(69.5-20.0)154) = 45.8 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*45.8=549.9 հազ. դրամ

. Գլխավոր մասնագետ - ֆինանսիստ - հաշվապահ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*90.0+1*18.0=108.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*108.0=1296.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(90.0-20.0)*15%)+1*7.0=24.5 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*24.5=294.0 հազ. դրամ

. Գլխավոր մասնագետ - հաշվապահ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*70.0+1*61.0+1*69.5=200.5 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*200.5=2406.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(70.0-20.0)*15%)+1*(7.0+ (61.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(69.5-20.0)*15%)=42.1 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*42.1=504.9 հազ. դրամ

. Առաջատար մասնագետ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*70.0+2*41.5+2*30.0+2*30.0+1*30.0+2*32.5+1 *29.0+1*40.0+3*41.6=561.8 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*561.6=6741.6 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(70.0-20.0)*15%)+2*(7.0+ (41.5-20.0)*15%)+2*(7.0+(30.0-20.0)45%)+2*(7.0+(30.0-20.0)*15%)+1* (7.0+(30.0-20.0)*15%)+2*(7.0+(32.5-20.0)*15%)+1*(7.0+(29.0-20.0)*15%)+ 1*(7.0+(40.0-20.0)*15%)+3*(7.0+(41.6-20.0)*15%)=144.3 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*144.3=1731.2 հազ. դրամ

. Համակարգչային օպերատոր

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*30.0+0.75*25.0=48.8 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*48.8=585.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(30.0-20.0)*15%)+1*7.0=15.5 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*15.5=186.0 հազ. դրամ

. Հավաքարար

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*30.0+0.5*15.0+1*30.0+0.5*15.0+1*20.0+0.5 *10.0+0.6*18.0+2*0.5*15.0=125.8 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*125.8=1509.6 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ. հատկացումներ = 1*(7.0+(30.0-20.0)*15%)+1*7.0+1* (7.0+(30.0-20.0)*15%)+1*7.0+1*7.0+1*7.0+1*7.0+1*7.0+2*7.0=66.0 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*66.0=792.0 հազ. դրամ

. Պահակ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*45.0+1*40.0=85.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*85.0=1020.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(45.0-20.0)*15%)+1 *(7.0+(40.0-20.0)*15%)=20.8 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*20.8=249.0 հազ. դրամ

Նոր ձևավորված համայնքի հաստիքացուցակն առաջարկելիս աշխատակիցների աշխատավարձերը փորձագիտական գնահատմամբ սահմանվել են 1-ին մոտեցման համաձայն` կատարելով որոշակի ճշգրտումներ: ճշգրտումները վերաբերվում են առաջատար մասնագետների և պահակի աշխատավարձերին: Քանի որ առաջատար մասնագետների հաստիքները կրճատվում են ընդամենը 5 միավորով և 10 միավոր պահպանվում է, ապա այս դեպքում հիմք է ընդունվել գործող համայնքներում այդ հաստիքի դրույքաչափերի միջին կշռված արժեքը` ավելացնելով 20%-ով: Իսկ պահակի աշխատավարձը հավասարեցվել է հավաքարարի աշխատավարձին:

Եվ այսպես, ընտրված համայնքների խոշորացման դեպքում նոր ձևավորվող համայնքում փորձագիտական գնահատմամբ առաջարկվում է ձևավորել 34 միավոր հաստիքներ, որոնց պահպանման համար կպահանջվի 30567.0 հազ. դրամ, որից աշխատավարձի գծով ծախսերը կկազմեն 25884.0 հազ. դրամ, իսկ սոցիալական ապահովագրության գծով ծախսերը` 4683.0 հազ. դրամ (տես աղյուսակ 19):

 

Աղյուսակ 19. Շատին խոշորացվող համայնքի աշխատակիցների թիվն ու նրանց պահպանման հետ կապված ծախսերը

 

._____________________________________________________________________.

|Անվանում                   |Հաստի-|Դրույքաչափ|Տարեկան ծախսեր (հազ.   |

|                           |քային |(հազ.     |         դրամ)         |

|                           |միավոր|դրամ)     |_______________________|

|                           |      |          |Ընդա-  |Աշխատա-|Սոցապ. |

|                           |      |          |մենը   |վարձ   |հատկա- |

|                           |      |          |       |       |ցումներ|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավար           |     1|     216.0| 2889.6| 2592.0|  297.6|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավարի տեղակալ  |     1|     114.0| 1604.4| 1368.0|  236.4|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավարի օգնական  |     1|     120.0| 1680.0| 1440.0|  240.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Խորհրդական                 |     1|      48.0|  710.4|  576.0|  134.4|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Աշխատակազմի քարտուղար      |     1|     120.0| 1680.0| 1440.0|  240.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-ֆինանսիստ |     1|     114.0| 1604.4| 1368.0|  236.4|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ -         |     1|     114.0| 1604.4| 1368.0|  236.4|

|գյուղատնտես                |      |          |       |       |       |

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-հաշվապահ  |     1|      84.0| 1207.2| 1008.0|  199.2|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ           |     1|      73.0| 1055.4|  876.0|  179.4|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Առաջատար մասնագետ          |    10|      46.0| 6828.0| 5520.0| 1308.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համակարգչային օպերատոր     |     1|      36.0|  544.8|  432.0|  112.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Քարտուղար                  |     1|      36.0|  544.8|  432.0|  112.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Հավաքարար                  |     1|      36.0|  544.8|  432.0|  112.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Պահակ                      |     1|      36.0|  544.8|  432.0|  112.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Ընդամենը                   |    23|          |23043.0|19284.0| 3759.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Վարչական ներկայացուցիչ     |    11|      50.0| 7524.0| 6600.0|  924.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Ընդամենը                   |    34|          |30567.0|25884.0| 4683.0|

._____________________________________________________________________.

 

Արդյունքում ստացվում է, որ դիտարկվող համայնքների խոշորացման դեպքում միայն աշխատակազմերի օպտիմալացման հաշվին կարող է գործող հաստիքների թիվը կրճատվել 1.85 անգամ, իսկ դրանց պահպանման հետ կապված ծախսերը` 1.7 անգամ: Գումարային արտահայտությամբ այդ ծախսերի տնտեսումը կազմում է 22108.4 հազ. դրամ (կամ նախկին ծախսի 42.0%-ը), որից աշխատավարձի գծով ծախսի տնտեսումը կազմում է 17248.0 հազ. դրամ (կամ նախկին ծախսի 40.0%-ը), իսկ սոցիալական ապահովագրության գծով ծախսի տնտեսումը` 4860.2 հազ. դրամ (կամ նախկին ծախսի 50.9%-ը):

Համայնքների խոշորացման արդյունքում միայն աշխատավարձի գծով ծախսը չէ, որ կարող է տնտեսվել: Միանշանակ կարելի է ասել, որ զգալի տնտեսումներ կլինեն նաև նախկին համայնքների վարչական շենքերի պահպանման ծախսերի գծով, քանի որ խոշորացման արդյունքում անհրաժեշտություն կառաջանա պահպանել ընդամենը մեկ վարչական շենք: Բացի այդ, հնարավոր է, որ տնտեսումներ լինեն նաև գործող հիմնարկների պահպանման գծով: Խոշորացվող համայնքներում գործում են հետևյալ հիմնարկները.

. Շատին` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Աղնջաձոր` 8-ամյա դպրոց, բուժկետ, կապի հանգույց

. Արտաբույնք` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Գողթանիկ` դպրոց, գրադարան

. Եղեգիս` բուժկետ, դպրոց, գրադարան, մանկապարտեզ

. Թառաթումբ` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Հերմոն` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Հորբատեղ` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Հորս` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Սալլի` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Վարդահովիտ` բուժկետ, դպրոց

. Քարագլուխ` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

Փաստորեն, նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում նոր ձևավորված համայնքում գործելու են` 10 բուժկետեր, 11 տասնամյա դպրոց և 1 ութամյա դպրոց, 10 գրադարան և 1 մանկապարտեզ: Կարելի է ենթադրել, որ որոշ չափով կկրճատվի, օրինակ, գրադարանների թիվը, ինչը դարձյալ կհանգեցնի որոշակի տնտեսումների:

Ասվածը նշանակում է, որ հաշվարկված 22108.4 հազ. դրամը այն նվազագույն գումարն է, որը կտնտեսվի դիտարկվող համայնքների խոշորացման արդյունքում: Եվ մյուս տնտեսումներն էլ հաշվի առնելու դեպքում այն կարող է հասնել մինչև 30.0 միլիոն դրամ և ավելի գումարի չափի:

Խոշորացման արդյունքում տնտեսվող նվազագույն գումարը խոշորացվող համայնքների բյուջետային ծախսերի հետ համադրելիս պարզ է դառնում, որ տնտեսվող 22108.4 հազ. դրամը նույնիսկ մի փոքր ավելին է, քան Սալլի, Հորբատեղ, Հերմոն, Գողթանիկ, Վարդահովիտ, Հորս համայնքների 2009 թ. բյուջեների ծախսերը միասին վերցված (նշյալ համայնքները ամենափոքր բյուջետային ծախսեր ունեցողներն են), կամ մի փոքր է զիջում Շատին (ամենամեծ) համայնքի ծախսերին և այլն (տես աղյուսակ 20):

 

Աղյուսակ 20. Խոշորացվող համայնքների 2009 թ. բյուջեների փաստացի ծախսերը գործառնական դասակարգմամբ (հազ. դրամ)

 

._____________________________________________________________________

|Հ/Հ| Համայնք  |Ընդամենը|Ընդհանուր բնույթի        |Տնտեսական|Բնակ.   |

|   |          |ծախսեր  |համայնքային              |հարաբերու|շին. և  |

|   |          |        |ծառայություններ          |թյուններ |կոմունալ|

|   |          |        |_________________________|         |տնտեսու-|

|   |          |        |Ընդամենը|Վարչական|Ֆոնդա- |         |թյուն   |

|   |          |        |        |բյուջե  |յին    |         |        |

|   |          |        |        |        |բյուջե |         |        |

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|1  |Հորբատեղ  | 3,246.8| 2,166.4| 2,166.4|     - |    660.0|    25.0|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|2  |Գողթանիկ  | 3,856.5| 3,196.5| 2,896.5|  300.0|    660.0|       -|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|3  |Վարդահովիտ| 4,228.0| 3,310.9|  2990.9|  320.0|    701.1|       -|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|4  |Շատին     |25,681.6|18,250.9|14,050.9|4,200.0|    680.0| 1,000.0|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|5  |Հերմոն    | 3,281.2| 3,231.2| 2,909.2|  322.0|     15.0|    35.0|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|6  |Եղեգիս    | 5,349.0| 5,040.6| 5,040.6|      -|        -|       -|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|7  |Սալլի     | 2,149.2| 1,641.4| 1,641.4|      -|        -|       -|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|8  |Աղնջաձոր  | 7,208.2| 5,608.3| 5,189.8|  418.5|    660.0|    48.0|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|9  |Հորս      | 5,213.3| 4,313.3| 4,313.3|      -|    660.0|       -|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|10 |Արտաբույնք|13,429.0|10,422.4|10,422.4|      -|    660.0|    30.0|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|11 |Թառաթումբ | 6,507.5| 5,907.8| 5,907.8|      -|        -|    29.7|

|___|__________|________|________|________|_______|_________|________|

|12 |Քարագլուխ |11,830.3|10,116.9| 9,561.9|  555.0|    660.0|    40.0|

._____________________________________________________________________

._______________ _______________________________.

|Հ/Հ| Համայնք  | |Հանգիստ,|Կրթություն|Սոցիալական|

|   |          | |մշակույթ|          |պաշտպանու-|

|   |          | |և  կրոն |          |թյուն     |

|   |          | |        |          |          |

|   |          | |        |          |          |

|   |          | |        |          |          |

|   |          | |        |          |          |

|___|__________| |________|__________|__________|

|1  |Հորբատեղ  | |   395.4|         -|         -|

|___|__________| |________|__________|__________|

|2  |Գողթանիկ  | |       -|         -|         -|

|___|__________| |________|__________|__________|

|3  |Վարդահովիտ| |   216.0|         -|         -|

|___|__________| |________|__________|__________|

|4  |Շատին     | | 2,635.7|     115.0|   3,000.0|

|___|__________| |________|__________|__________|

|5  |Հերմոն    | |       -|         -|         -|

|___|__________| |________|__________|__________|

|6  |Եղեգիս    | |   308.4|         -|         -|

|___|__________| |________|__________|__________|

|7  |Սալլի     | |   507.8|         -|         -|

|___|__________| |________|__________|__________|

|8  |Աղնջաձոր  | |   891.9|         -|         -|

|___|__________| |________|__________|__________|

|9  |Հորս      | |   240.0|         -|         -|

|___|__________| |________|__________|__________|

|10 |Արտաբույնք| | 2,166.6|         -|     150.0|

|___|__________| |________|__________|__________|

|11 |Թառաթումբ | |   570.0|         -|         -|

|___|__________| |________|__________|__________|

|12 |Քարագլուխ | | 1,013.4|         -|         -|

._______________ _______________________________.

 

Ինչպես արդեն նշվել է, տնտեսական արդյունավետության գնահատման տարածված ցուցանիշներից են բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերն ու վարչական ծախսերի տեսակարար կշիռը ընդհանուր ծախսերի կազմում:

Դիտարկվող համայնքներում բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը տատանվում են 6539.4 դրամից մինչև 19119.5 դրամի սահմաններում, միջինը կազմելով 11330.7 (տես աղյուսակ 21): Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (22108.4 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը կկազմեն առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ, օրինակ, վարչական շենքերի պահպանման հետ կապված ծախսերի գծով) 7112.8 դրամ: Նման ցուցանիշ, բացառությամբ Սալլի համայնքի, ոչ մի այլ համայնքում չի գրանցվել: Այս ցուցանիշը փոքր է դիտարկվող համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից 1.1-ից մինչև 2.7 անգամ:

 

Աղյուսակ 21. Խոշորացվող համայնքների վարչական ծախսերի որոշ բնութագրիչներ

 

.__________________________________________________________.

|ՀՀ |  Համայնք    |Բնակչություն |Մեկ շնչին ընկնող|Վարչական |

|   |             |             |վարչական ծախսեր |ծախսերն  |

|   |             |             |                |ընդհանուր|

|   |             |             |                |ծախսերի  |

|   |             |             |                |կազմում  |

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|1  |Հորբատեղ     |265 մարդ     |8,175.1 մարդ    |    66.7%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|2  |Գողթանիկ     |220 մարդ     |14,529.5 մարդ   |    82.9%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|3  |Վարդահովիտ   |235 մարդ     |14,088.9 մարդ   |    78.3%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|4  |Շատին        |2,035 մարդ   | 8,968.5 մարդ   |    71.1%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|5  |Հերմոն       |169 մարդ     |19,119.5 մարդ   |    98.5%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|6  |Եղեգիս       |512 մարդ     | 9,844.9 մարդ   |    94.2%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|7  |Սալլի        |251 մարդ     | 6,539.4 մարդ   |    76.4%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|8  |Աղնջաձոր     |480 մարդ     |11,684.0 մարդ   |    77.8%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|9  |Հորս         |318 մարդ     |13,563.8 մարդ   |    82.7%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|10 |Արտաբույնք   |1,155 մարդ   | 9,023.7 մարդ   |    77.6%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|11 |Թառաթումբ    |636 մարդ     | 9,289.0 մարդ   |    90.8%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|12 |Քարագլուխ    |908 մարդ     |11,142.0 մարդ   |    85.5%|

.__________________________________________________________.

 

Դիտարկվող համայնքներում ընդհանուր ծախսերի կազմում վարչական ծախսերի տեսակարար կշիռները տատանվում են 66.7%-ից մինչև 98.5%-ի սահմաններում (տես աղյուսակ 21): Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (22108.4 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում այդ ցուցանիշը կկազմի առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ) 55.6%: Նման ցուցանիշ չի գրանցվել դիտարկվող համայնքներից և ոչ մեկում: Այն փոքր է դիտարկվող համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից 1.2-ից մինչև 1.8 անգամ:

 

6. Արենի համայնք

 

Արենի համայնքն առաջարկվում է ձևավորել հետևյալ համայնքների խոշորացման միջոցով` Արենի, Խաչիկ, Ելփին, Չիվա, Ռինդ (ընդամենը 5 համայնք):

Նոր ձևավորվող համայնքը կազմված կլինի վեց բնակավայրից և կունենա 6805 բնակիչ:

Նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում վարչական ծախսերի հնարավոր կրճատումները գնահատելու համար կիրառվել է 1-ին մոտեցումը, համաձայն որի դիտարկվել են խոշորացվող համայնքների հաստիքացուցակները (տես աղյուսակ 22):

 

Աղյուսակ 22. Արենի խոշորացվող համայնքի կազմի մեջ մտնող նախկին համայնքների հաստիքացուցակները (01.01.2010 դրությամբ)

 

._______________________________________________________________.

|Անվանում                           |Արենի|Խաչիկ|Ելփին|Չիվա|Ռինդ|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Համայնքի ղեկավար                   |    1|    1|    1|   1|   1|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Համայնքի ղեկավարի տեղակալ          |    1|    1|    1|   -|   -|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Աշխատակազմի քարտուղար              |    1|    1|    1|   1|   1|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Գլխավոր մասնագետ-ֆինանսիստ         |    1|    -|    1|   -|   1|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Գլխավոր մասնագետ-ֆինանսիստ-հաշվապահ|    -|    1|    -|   -|   -|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Գլխավոր մասնագետ-հաշվապահ          |    1|    -|    1|   -|   1|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Գլխավոր մասնագետ-մեթոդիստ          |    1|    -|    -|   -|   -|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Ջրաբաշխ                            |    -|    1|    -|   -|   -|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Առաջատար մասնագետ                  |    1|    1|    2|   2|   2|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Համակարգչային օպերատոր             |    -|    1|    1|   1|   -|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Մեքենագրուհի                       |    1|    -|    -|   -|   -|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Հավաքարար                          |    -|    -|    1|   1|   -|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Վարորդ                             |    -|    1|    -|   -|   -|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Պահակ                              |    -|    1|    -|   -|   -|

|___________________________________|_____|_____|_____|____|____|

|Ընդամենը                           |    8|    9|    9|   6|   6|

._______________________________________________________________.

 

Աղյուսակ 22-ի տվյալների մեխանիկական գումարումը ցույց է տալիս, որ մինչև խոշորացումը, Արենի խոշորացվող համայնքի կազմի մեջ մտնող նախկին համայնքներում 2010 թ.-ին կլինեին 38 միավոր հաստիքներ, որոնց պահպանման համար կպահանջվեր 44293.2 հազ. դրամ, որից աշխատավարձի գծով` 37320.0 հազ. դրամ, իսկ սոցիալական ապահովագրության գծով` 6973.2 հազ. դրամ (տես աղյուսակ 23):

 

Աղյուսակ 23. Արենի խոշորացվող համայնքի կազմի մեջ մտնող նախկին համայնքների աշխատակիցների հանրագումարային թիվն ու նրանց պահպանման հետ կապված ծախսերը

 

._____________________________________________________________________.

|Անվանում                  |Հաստի-|Դրույքաչափ |Տարեկան ծախս (հազ.     |

|                          |քային |(հազ.      |         դրամ)         |

|                          |միավոր|դրամ)      |_______________________|

|                          |      |           |Ընդա-  |Աշխատա-|Սոցապ. |

|                          |      |           |մենը   |վարձ   |հատկա- |

|                          |      |           |       |       |ցումներ|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավար          |     5|130.0-180.0|11298.0| 9960.0| 1338.0|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավարի տեղակալ |     3| 80.0-120.0| 4122.0| 3480.0|  642.0|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Աշխատակազմի քարտուղար     |     5| 78.0-125.0| 6969.6| 5880.0| 1089.6|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-ֆինանսիստ|     3|  72.5-96.0| 3573.6| 2982.0|  591.6|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ -        |     1|       96.0| 1372.8| 1152.0|  220.8|

|ֆինանսիստ-հաշվապահ        |      |           |       |       |       |

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-հաշվապահ |     3|  72.5-96.0| 3573.6| 2982.0|  591.6|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-մեթոդիստ |     1|       80.0| 1152.0|  960.0|  192.0|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Ջրաբաշխ                   |     1|       40.0|  600.0|  480.0|  120.0|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Առաջատար մասնագետ         |     8|  50.0-73.5| 7036.8| 5784.0| 1252.8|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Համակարգչային օպերատոր    |     3|  35.0-45.0| 1843.2| 1476.0|  367.2|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Մեքենագրուհի              |     1|       40.0|  600.0|  480.0|  120.0|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Հավաքարար                 |     2|  30.0-42.0| 1089.6|  864.0|  225.6|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Վարորդ                    |     1|       40.0|  600.0|  480.0|  120.0|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Պահակ                     |     1|       30.0|  462.0|  360.0|  102.0|

|__________________________|______|___________|_______|_______|_______|

|Ընդամենը                  |    38|           |44293.2|37320.0| 6973.2|

._____________________________________________________________________.

 

Ծանոթություն: Աղյուսակում ներկայացված աշխատավարձի և սոցիալական ապահովագրության գումարների տարեկան ծախսերի հաշվարկը կատարվել է` ելնելով կոնկրետ համայնքում կոնկրետ հաստիքային միավորի համար հաստատված դրույքաչափից: Այն հաստիքների դեպքում, որոնց քանակը 1-ից ավելի է, հաշվարկները ներկայացված են ստորև:

. Համայնքի ղեկավար

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*160.0+1*130.0+1*180.0+1*180.0+1*180.0 = 830.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*830.0=9960.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ. հատկացումներ = 1*(19.0+(160.0-100.0)*5%)+1*(19.0+ (130.0-100.0) *5%)+1*(19.0+(180.0-100.0)*5%)+1*(19.0+(180.0-100.0)*5%)+ 1*(19.0+(180.0-100.0) *57օ)=111.5 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*111.5=1338.0 հազ. դրամ

. Համայնքի ղեկավարի տեղակալ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*120.0+1*80.0+1*90.0=290.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*290.0=3480.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ. հատկացումներ = 1*(19.0+(120.0-100.0)*5%)+1*(7.0+(80.0- 20.0)*15%)+1*(7.0+(90.0-20.0)*15%)=53.5 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*53.5=642.0 հազ. դրամ

. Աշխատակազմի քարտուղար

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*125.0+1*100.0+1*85.0+1*78.0+1*102.0=490.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*490.0=5880.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ. հատկացումներ = 1*(19.0+(125.0-100.0)*5%)+1*19.0+ 1*(7.0+(85.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(78.0-20.0)*15%)+1*(19.0+(102.0-100.0)*5%) = 90.8 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*90.8=1089.6 հազ. դրամ

. Գլխավոր մասնագետ - ֆինանսիստ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*80.0+1*72.5+1*96.0-248.5 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*248.5=2982.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(80.0-20.0)*15%)+1 *(7.0+(72.5-20.0)*15%)+1*(7.0+(96.0-20.0)*15%)= 49.3 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*49.3=591.6 հազ. դրամ

. Գլխավոր մասնագետ - հաշվապահ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*80.0+1*72.5+1*96.0=248.5 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*248.5=2982.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(80.0-20.0)*15%)+1*(7.0+ (72.5-20.0)*15%)+1*(7.0+(96.0-20.0)*15%)=49.3 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*49.3=591.6 հազ. դրամ

. Առաջատար մասնագետ

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*65.0+1*60.0+2*55.0+2*73.5+2*50.0=482.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*482.0=5784.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(65.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(60.0- 20.0)*15%)+2*(7.0+(55.0-20.0)45%)+-2*(7.0+(73.5-20.0)*15%)+2 *(7.0+ (50.0-20.0)*15%)=104.4 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*104.4=1252.8 հազ. դրամ

. Համակարգչային օպերատոր

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*43.0+1*45.0+35.0=123.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*123.0=1476.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(43.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(45.0- 20.0)*15%)+1*(7.0+(35.0-20.0)*15%)=30.6 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*30.6=367.2 հազ. դրամ

. Հավաքարար

Ամսեկան աշխատավարձ = 1*30.0+1*42.0=72.0 հազ. դրամ

Տարեկան աշխատավարձ = 12*72.0=864.0 հազ. դրամ

Ամսեկան սոցապ, հատկացումներ = 1*(7.0+(30.0-20.0)*15%)+1*(7.0+(42.0- 20.0)*15%)=18.8 հազ դրամ

Տարեկան սոցապ, հատկացումներ = 12*18.8=225.6 հազ. դրամ

 

Նոր ձևավորված համայնքի հաստիքացուցակն առաջարկելիս կիրառվել է 1-ին մոտեցումը` որոշ վերապահումներով: Մասնավորապես, վերապահումները վերաբերվում են գլխավոր մասնագետ (ֆինանսիստ-հաշվապահ) և մեքենագրուհի հաստիքներին, որոնք զրոյացվել են, քանի որ նոր ձևավորվող համայնքում առանձին-առանձին պահպանվելու են ֆինանսիստի և հաշվապահի, ինչպես նաև համակարգչային օպերատորի հաստիքներ: Որոշակի ճշգրտումներ են արվել նաև առաջատար մասնագետների և հավաքարարի աշխատավարձերը սահմանելիս: Այսպես, առաջատար մասնագետների աշխատավարձերը սահմանելիս հիմք է ընդունվել գործող համայնքներում այդ հաստիքի դրույքաչափերի միջին կշռված արժեքը` ավելացնելով 20%-ով, իսկ հավաքարարի աշխատավարձը հավասարեցվել է պահակի աշխատավարձին:

Եվ այսպես, ընտրված համայնքների խոշորացման դեպքում նոր ձևավորվող համայնքում փորձագիտական գնահատմամբ առաջարկվում է ձևավորել 19 միավոր հաստիքներ, որոնց պահպանման համար կպահանջվի 22287.4 հազ. դրամ, որից աշխատավարձի գծով ծախսերը կկազմեն 18552.0 հազ. դրամ, իսկ սոցիալական ապահովագրության գծով ծախսերը` 3735.4 հազ. դրամ (տես աղյուսակ 24):

 

Աղյուսակ 24. Արենի խոշորացվող համայնքի աշխատակիցների թիվն ու նրանց պահպանման հետ կապված ծախսերը

 

._____________________________________________________________________.

|Անվանում                   |Հաստի-|Դրույքաչափ|Տարեկան ծախս (հազ.     |

|                           |քային |(հազ.     |         դրամ)         |

|                           |միավոր|դրամ)     |_______________________|

|                           |      |          |Ընդա-  |Աշխատա-|Սոցապ. |

|                           |      |          |մենը   |վարձ   |հատկա- |

|                           |      |          |       |       |ցումներ|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավար           |     1|     216.0| 2889.6| 2592.0|  297.6|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համայնքի ղեկավարի տեղակալ  |     1|     144.0| 1982.4| 1728.0|  254.4|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Աշխատակազմի քարտուղար      |     1|     150.0| 2058.8| 1800.0|  258.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-ֆինանսիստ |     1|     115.0| 1617.7| 1380.0|  237.7|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-հաշվապահ  |     1|     115.0| 1617.7| 1380.0|  237.7|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Գլխավոր մասնագետ-մեթոդիստ  |     1|      96.0| 1372.8| 1152.0|  220.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Ջրաբաշխ                    |     1|      48.0|  710.4|  576.0|  134.4|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Առաջատար մասնագետ          |     4|      72.0| 4492.8| 3456.0| 1036.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Համակարգչային օպերատոր     |     1|      54.0|  793.2|  648.0|  145.2|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Հավաքարար                  |     1|      36.0|  544.8|  432.0|  112.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Վարորդ                     |     1|      48.0|  710.4|  576.0|  134.4|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Պահակ                      |     1|      36.0|  544.8|  432.0|  112.8|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Ընդամենը                   |    15|          |19335.4|16152.0| 3183.4|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Վարչական ներկայացուցիչ     |     4|      50.0| 2952.0| 2400.0|  552.0|

|___________________________|______|__________|_______|_______|_______|

|Ընդամենը                   |    19|          |22287.4|18552.0| 3735.4|

._____________________________________________________________________.

 

Արդյունքում ստացվում է, որ դիտարկվող համայնքների խոշորացման դեպքում միայն աշխատակազմերի օպտիմալացման հաշվին կարող են կրկնակի անգամ կրճատվել թե՛ գործող հաստիքների թիվը և թե՛ դրանց պահպանման հետ կապված ծախսերը: Գումարային արտահայտությամբ այդ ծախսերի տնտեսումը կազմում է 22005.8 հազ. դրամ (կամ նախկին ծախսի 49.7%-ը), որից աշխատավարձի գծով ծախսի տնտեսումը կազմում է 18768.0 հազ. դրամ (կամ նախկին ծախսի 50.3%-ը), իսկ սոցիալական ապահովագրության գծով ծախսի տնտեսումը` 3237.8 հազ. դրամ (կամ նախկին ծախսի 46.4%-ը):

Համայնքների խոշորացման արդյունքում միայն աշխատավարձի գծով ծախսը չէ, որ կարող է տնտեսվել: Միանշանակ կարելի է ասել, որ զգալի տնտեսումներ կլինեն նաև նախկին համայնքների վարչական շենքերի պահպանման ծախսերի գծով, քանի որ խոշորացման արդյունքում անհրաժեշտություն կառաջանա պահպանել ընդամենը մեկ վարչական շենք: Բացի այդ, հնարավոր է, որ տնտեսումներ լինեն նաև գործող հիմնարկների պահպանման գծով: Խոշորացվող համայնքներում գործում են հետևյալ հիմնարկները.

. Արենի` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Խաչիկ` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Ելփին` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Չիվա` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

. Ռինդ` բուժկետ, դպրոց, գրադարան

Փաստորեն, նշյալ համայնքների խոշորացման արդյունքում նոր ձևավորված համայնքում գործելու են` 5 բուժկետ, 5 դպրոց և 5 գրադարան: Կարելի է ենթադրել, որ որոշ չափով կկրճատվի, օրինակ, գրադարանների թիվը, ինչը դարձյալ կհանգեցնի որոշակի տնտեսումների:

Ասվածը նշանակում է, որ հաշվարկված 22005.8 հազ. դրամը այն նվազագույն գումարն է, որը կտնտեսվի դիտարկվող համայնքների խոշորացման արդյունքում: Եվ մյուս տնտեսումներն էլ հաշվի առնելու դեպքում այն կարող է լինել ավելին:

Խոշորացման արդյունքում տնտեսվող նվազագույն գումարը խոշորացվող համայնքների բյուջետային ծախսերի հետ համադրելիս պարզ է դառնում, որ տնտեսվող 22005.8 հազ. դրամը մի փոքր ավելին է, քան Ռինդ համայնքի 2009 թ. բյուջեի ծախսերը կամ մի փոքր է զիջում Արենի համայնքի բյուջեի ծախսերին (տես աղյուսակ 25):

 

Աղյուսակ 25. Խոշորացվող համայնքների 2009 թ. բյուջեների փաստացի ծախսերը գործառնական դասակարգմամբ

 

.___________________________________________________________________

|Հ/Հ| Համայնք  |Ընդամենը    |Ընդհանուր բնույթի|Տնտեսական |Շրջակա   |

|   |          |ծախսեր      |համայնքային      |հարաբերու-|միջավայրի|

|   |          |            |ծառայություններ  |թյուններ  |պաշտպա-  |

|   |          |            |_________________|          |նություն |

|   |          |            |Վարչական|Ֆոնդային|          |         |

|   |          |            |բյուջե  |բյուջե  |          |         |

|   |          |            |        |        |          |         |

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|1  |Արենի     |    23,807.3|12,959.4|   496.3|   1,289.8|  1,919.2|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|2  |Խաչիկ     |    14,203.6|10,258.0|       -|   1,360.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|3  |Ելփին     |    17,037.8|11,840.2|       -|   1,360.0|        -|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|4  |Չիվա      |    14,742.5|10,526.9| 1,294.0|     660.0|    200.0|

|___|__________|____________|________|________|__________|_________|

|5  |Ռինդ      |    20,983.9|13,126.3|       -|     660.0|    400.0|

.___________________________________________________________________

._______________ _______________________________________________.

|Հ/Հ| Համայնք  | |Բնակ.   |Առողջա- |Հանգիստ,|Կրթություն|Սոցիալա-|

|   |          | |շին. և  |պահու-  |մշակույթ|          |կան     |

|   |          | |կոմունալ|թյուն   |և  կրոն |          |պաշտպա- |

|   |          | |տնտեսու-|        |        |          |նություն|

|   |          | |թյուն   |        |        |          |        |

|   |          | |        |        |        |          |        |

|   |          | |        |        |        |          |        |

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|1  |Արենի     | | 1,243.0|       -| 2,952.6|     662.0| 2,285.0|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|2  |Խաչիկ     | |       -|       -| 1,585.6|         -| 1,000.0|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|3  |Ելփին     | |    50.0|       -| 2,687.6|         -| 1,100.0|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|4  |Չիվա      | |       -|       -| 1,261.6|         -|   800.0|

|___|__________| |________|________|________|__________|________|

|5  |Ռինդ      | |   1,825|   448.0| 2,673.8|   1,385.8|   465.0|

._______________ _______________________________________________.

 

(հազ. դրամ)

 

Ինչպես արդեն նշվել Է, տնտեսական արդյունավետության գնահատման տարածված ցուցանիշներից են բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերն ու վարչական ծախսերի տեսակարար կշիռը ընդհանուր ծախսերի կազմում:

Դիտարկվող համայնքներում բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը տատանվում են 7285.2 դրամից մինչև 11510.1 դրամի սահմաններում, միջինը կազմելով 8890.7 (տես աղյուսակ 26): Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (22005.8 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում բնակչության մեկ շնչին ընկնող վարչական ծախսերը կկազմեն առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ, օրինակ, վարչական շենքերի պահպանման հետ կապված ծախսերի գծով) 5656.9 դրամ: Նման ցուցանիշ ոչ մի համայնքում չի գրանցվել: Այս ցուցանիշը փոքր Է դիտարկվող համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից 1.29-ից մինչև 2.03 անգամ:

 

Աղյուսակ 26. Խոշորացվող համայնքների վարչական ծախսերի որոշ բնութագրիչներ

 

.__________________________________________________________.

|ՀՀ |  Համայնք    |Բնակչություն |Մեկ շնչին ընկնող|Վարչական |

|   |             |             |վարչական ծախսեր |ծախսերն  |

|   |             |             |                |ընդհանուր|

|   |             |             |                |ծախսերի  |

|   |             |             |                |կազմում  |

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|1  |Արենի        |1847 մարդ    |7,285.2 մարդ    |    56.5%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|2  |Խաչիկ        |1030 մարդ    |9,959.2 մարդ    |    72.2%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|3  |Ելփին        |1383 մարդ    |8,561.2 մարդ    |    69.5%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|4  |Չիվա         |1027 մարդ    |11,510.1 մարդ   |    80.2%|

|___|_____________|_____________|________________|_________|

|5  |Ռինդ         |1518 մարդ    |8,647.1 մարդ    |    62.6%|

.__________________________________________________________.

 

Դիտարկվող համայնքներում ընդհանուր ծախսերի կազմում վարչական ծախսերի տեսակարար կշիռները տատանվում են 56.5%-ից մինչև 80.2%-ի սահմաններում (տես աղյուսակ 26): Համայնքների խոշորացման արդյունքում ծախսերի նվազագույն տնտեսման հաշվին (22005.8 հազ. դրամ) նոր ձևավորված համայնքում այդ ցուցանիշը կկազմի առավելագույնը (քանի որ ակնկալվում են նաև այլ տնտեսումներ) 42.4%: Նման ցուցանիշ չի գրանցվել դիտարկվող համայնքներից և ոչ մեկում: Այն փոքր է դիտարկվող համայնքների համապատասխան ցուցանիշներից 1.3-ից մինչև 1.9 անգամ:

Վայոց Ձորի մարզում համայնքների խոշորացման հնարավոր հետևանքները ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների գումարների վրա

Համայնքների բյուջեների բազմաթիվ ուսումնասիրություններ ցույց են տալիս, որ մեծամասնություն կազմող համայնքների բյուջեների եկամուտների գրեթե կեսը ձևավորվում են պետական բյուջեի ստացվող պաշտոնական տրանսֆերտների, իսկ հիմնականում` ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների հաշվին: Այս առումով բացառություն չեն կազմում նաև Վայոց Ձորի համայնքները:

Ասվածը նշանակում է, որ համայնքների խոշորացման հարցը քննարկելիս պետք չէ անտեսել խոշորացման արդյունքում պետական բյուջեից համայնքներին տրամադրվող ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների հնարավոր փոփոխությունները:

Ներկայումս մշակվել և Ազգային ժողովի կողմից առաջին ընթերցմամբ ընդունվել է «Ֆինանսական համահարթեցման մասին» ՀՀ նոր օրենքի նախագիծ, համաձայն որի ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների հաշվարկման հիմքում կդրվի ոչ միայն համայնքների եկամտային ունակությունը, այլ նաև նրանց ծախսային կարիքները` հաշվի առնելով համայնքների այնպիսի յուրահատկություններ, ինչպիսիք են` համայնքի բնակչության թիվը, համայնքի կազմում ընդգրկված բնակավայրերի թիվը, համայնքի բնակչության տարիքային կառուցվածքը, համայնքի հեռավորությունը մարզկենտրոնից և մայրաքաղաքից, համայնքի լեռնային կամ բարձր լեռնային լինելը և այլն:

Համայնքների խոշորացման արդյունքում ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների հնարավոր փոփոխությունները հաշվարկվել են թե գործող օրենքի և թե նոր օրենքի նախագծի հիման վրա:

Աղյուսակ 27-ում ներկայացված են խոշորացվող համայնքների 2010 թ. ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների գումարները` հաշվարկված նոր և գործող օրենքների հիման վրա:

 

Աղյուսակ 27. Խոշորացվող համայնքների ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաները

 

(հազ. դրամ)

.___________________________________________________.

|ՀՀ|Համայնք            |Հաշվարկված նոր|Հաշվարկված   |

|  |                   |օրենքի նախագծի|գործող օրենքի|

|  |                   |հիման վրա     |հիման վրա    |

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Շատին համայնք      |              |             |

|__|___________________|______________|_____________|

|1 |Աղնջաձոր           |       10329.0|       5370.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|2 |Արտաբույնք         |       18328.8|      14395.7|

|__|___________________|______________|_____________|

|3 |Գողթանիկ           |        7727.4|       3500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|4 |Եղեգիս             |       10504.8|       5603.8|

|__|___________________|______________|_____________|

|5 |Թառաթումբ          |       12274.6|       7546.5|

|__|___________________|______________|_____________|

|6 |Հերմոն             |        7401.6|       3500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|7 |Հորբատեղ           |        8251.9|       3500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|8 |Հորս               |        8455.3|       3413.5|

|__|___________________|______________|_____________|

|9 |Շատին              |       27586.7|      25139.1|

|__|___________________|______________|_____________|

|10|Սալլի              |        7720.3|       3500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|11|Վարդահովիտ         |        7938.6|       3500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|12|Քարագլուխ          |       15518.6|      10754.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Ընդամենը           |      142037.6|      89722.6|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Եղեգնաձոր համայնք  |              |             |

|__|___________________|______________|_____________|

|1 |Եղեգնաձոր          |      79,233.1|     90,152.6|

|__|___________________|______________|_____________|

|2 |Ագարակաձոր         |      19,101.4|     16,194.2|

|__|___________________|______________|_____________|

|3 |Գնիշիկ             |       7,624.9|      3,500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|4 |Գետափ              |      29,173.7|     28,010.1|

|__|___________________|______________|_____________|

|5 |Արփի               |      17,414.7|     14,056.5|

|__|___________________|______________|_____________|

|6 |Աղավնաձոր          |      24,578.4|     20,987.9|

|__|___________________|______________|_____________|

|7 |Գլաձոր             |      31,721.5|     31,051.9|

|__|___________________|______________|_____________|

|8 |Վերնաշեն           |      17,911.0|     14,551.1|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Ընդամենը           |     226,758.7|    218,504.3|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Ջերմուկ համայնք    |              |             |

|__|___________________|______________|_____________|

|1 |Ջերմուկ            |      68,792.3|     52,010.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|2 |Գնդեվազ            |      16,384.8|     10,976.2|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Ընդամենը           |     85,177.10|    62,986.20|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Վայք համայնք       |              |             |

|__|___________________|______________|_____________|

|1 |Վայք               |      61,625.2|     66,820.1|

|__|___________________|______________|_____________|

|2 |Արին               |       7,479.9|      3,500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|3 |Ազատեկ             |      10,053.4|      5,173.5|

|__|___________________|______________|_____________|

|4 |Արտավան            |       8,116.7|      3,500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|5 |Սարավան            |       7,496.1|      3,500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|6 |Փոռ                |       6,494.6|      3,500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|7 |Հերհեր             |      15,780.8|     10,838.5|

|__|___________________|______________|_____________|

|8 |Կարմրաշեն          |       8,123.4|      3,500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|9 |Զեդեա              |       6,884.5|      3,500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Ընդամենը           |    132,054.60|   103,832.10|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Զառիթափ համայնք    |              |             |

|__|___________________|______________|_____________|

|1 |Զառիթափ            |      12,274.6|      7,546.5|

|__|___________________|______________|_____________|

|2 |Բարձրունի          |       8,782.7|      3,946.9|

|__|___________________|______________|_____________|

|3 |Գոմք               |       7,919.3|      3,500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|4 |Խնձորուտ           |      11,564.4|      6,334.6|

|__|___________________|______________|_____________|

|5 |Մարտիրոս           |      12,487.5|      7,290.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|6 |Նոր Ազնաբերդ       |       6,603.3|      3,611.2|

|__|___________________|______________|_____________|

|7 |Սերս               |       7,699.5|      3,500.0|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Ընդամենը           |      67,331.3|     35,729.2|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Արենի համայնք      |              |             |

|__|___________________|______________|_____________|

|1 |Արենի              |      23,512.7|     18,732.2|

|__|___________________|______________|_____________|

|2 |Խաչիկ              |      17,041.4|     11,788.4|

|__|___________________|______________|_____________|

|3 |Ելփին              |      19,828.2|     15,523.6|

|__|___________________|______________|_____________|

|4 |Չիվա               |      15,830.9|     11,494.3|

|__|___________________|______________|_____________|

|5 |Ռինդ               |      21,857.0|     17,753.1|

|__|___________________|______________|_____________|

|  |Ընդամենը           |      98,070.2|     75,291.6|

.___________________________________________________.

 

Աղյուսակ 27-ի տվյալները ցույց են տալիս, որ մարզի բոլոր համայնքները, բացառությամբ Վայք և Եղեգնաձոր համայնքների, կստանան ավելի շատ ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաներ նոր օրենքը կիրառելու դեպքում:

Հետաքրքիր է դիտարկել, թե որքան կկազմեն ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների գումարները համայնքների խոշոր անցումից հետո (տես աղյուսակ 28):

 

Աղյուսակ 28. Համայնքների ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաները խոշորացումից առաջ և հետո

 

(հազ. դրամ)

.____________________________________________________________.

|ՀՀ|Համայնք   |Հաշվարկված նոր        |Հաշվարկված գործող      |

|  |          |օրենքի նախագծի        |օրենքի հիման վրա       |

|  |          |հիման վրա             |                       |

|  |          |______________________|_______________________|

|  |          |Նախքան     |Խոշորացու-|Նախքան     |Խոշորացու- |

|  |          |խոշորացնելը|մից հետո  |խոշորացնելը|մից հետո   |

|  |          |հանրագումա-|          |հանրագումա-|           |

|  |          |րային թիվ  |          |րային թիվ  |           |

|__|__________|___________|__________|___________|___________|

|1 |Շատին     |  142,037.6| 128,926.8|   89,722.6|~  80,000.0|

|__|__________|___________|__________|___________|___________|

|2 |Եղեգնաձոր |  226,758.7| 275,782.6|  218,504.3|~ 200,000.0|

|__|__________|___________|__________|___________|___________|

|3 |Ջերմուկ   |   85,177.1|  86,099.5|  62,986.20|~  82,000.0|

|__|__________|___________|__________|___________|___________|

|4 |Վայք      |  132,054.6| 133,588.2|  103,832.1|~  93,000.0|

|__|__________|___________|__________|___________|___________|

|5 |Զառիթափ   |   67,331.3|  64,593.9|   35,729.2|~  40,000.0|

|__|__________|___________|__________|___________|___________|

|6 |Արենի     |   98,070.2|  91,476.0|   75,291.6|~  80,000.0|

.____________________________________________________________.

 

Աղյուսակ 29-ի տվյալները ցույց են տալիս, որ թե նոր օրենքի նախագծի և թե գործող օրենքի հիման վրա հաշվարկելու դեպքում համայնքների խոշորացման արդյունքում դոտացիաների գումարը կարող է լինել ավելի քիչ, քան խոշորացվող համայնքների դոտացիաների հանրագումարն է:

 

Աղյուսակ 29. Համայնքների խոշորացման արդյունքում ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների գծով առաջացող օգուտներն ու վնասները (հազ. դրամ)

 

.___________________________________________________.

|ՀՀ|Համայնք   |Հաշվարկված նոր   |Հաշվարկված գործող  |

|  |          |օրենքի նախագծի   |օրենքի հիման վրա   |

|  |          |հիման վրա        |                   |

|  |          |_________________|___________________|

|  |          |  Գումար   |  %  |  Գումար   |   %   |

|__|__________|___________|_____|___________|_______|

|1 |Շատին     |  -13,110.8| -9.2|   -9,722.6|  -10.8|

|__|__________|___________|_____|___________|_______|

|2 |Եղեգնաձոր |  +49,023.9|+21.6|  -18,504.3|   -8.5|

|__|__________|___________|_____|___________|_______|

|3 |Ջերմուկ   |     +922.4| +1.1|  +19,013.8|  +30.2|

|__|__________|___________|_____|___________|_______|

|4 |Վայք      |   +1,533.6| +1.2|  -10,832.1|  -10.4|

|__|__________|___________|_____|___________|_______|

|5 |Զառիթափ   |   -2,737.4| -4.1|   +4,270.8|  +12.0|

|__|__________|___________|_____|___________|_______|

|6 |Արենի     |   -6,594.2| -6.7|   +4,708.4|   +6.3|

.___________________________________________________.

 

Չնայած այն հանգամանքին, որ տարբեր համայնքներում տարբեր միտումներ են նկատվում, այնուամենայնիվ, աղյուսակ 28-ի տվյալներից կարելի է նկատել մի օրինաչափություն, այն է` խոշորացումից հետո նոր ձևավորվող համայնքները ֆինանսական համահարթեցման դոտացիաների գծով կստանան ավելի շատ գումար, եթե վերջիններս հաշվարկվեն նոր օրենքի նախագծի և ոչ թե գործող օրենքի հիման վրա: Մասնավորապես,

. Շատին համայնքը կստանա 1.61 անգամ ավելի գումար

. Եղեգնաձոր համայնքը կստանա 1.38 անգամ ավելի գումար

. Ջերմուկ համայնքը կստանա 1.05 անգամ ավելի գումար

. Վայք համայնքը կստանա 1.44 անգամ ավելի գումար

. Զառիթափ համայնքը կստանա 1.61 անգամ ավելի գումար

. Արենի համայնքը կստանա 1.14 անգամ ավելի գումար

Նշյալ թվերը խոսում են այն մասին, որ նպատակահարմար է համայնքների խոշորացման գործընթացն իրականացնել «ֆինանսական համահարթեցման մասին» նոր օրենքի ներդրմանը զուգահեռ, ինչը հնարավորություն կտա խոշորացման գործընթացը համայնքների համար դարձնել տնտեսապես առավել նպատակահարմար:

 

Վայոց Ձորի մարզում համայնքների խոշորացման արդյունքում առաջացող այլ

տնտեսական օգուտները

 

Ինչպես արդեն բազմիցս նշվել է, համայնքների խոշորացման արդյունքում կարող են տնտեսումներ առաջանալ նաև գործող հիմնարկների կրճատման հաշվին: Խոսքը, մասնավորապես, վերաբերվում է մանկապարտեզներին և գրադարաններին:

 

Մանկապարտեզների կրճատումից առաջացող տնտեսական օգուտները

 

Եղեգնաձոր համայնք - Եղեգնաձոր համայնքում կան 8 մանկապարտեզներ, 3-ը համայնքի կենտրոնում, և մեկական Ագարակաձոր, Գետափ, Աղավնաձոր, Գլաձոր և Վերնաշեն բնակավայրերում: Համայնքի բնակավայրերի տարածական բաշխվածության ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս ենթադրել, որ մեկական մանկապարտեզ անհրաժեշտ կլինի Աղավնաձոր և Գնիշիկ բնակավայրերում, քանի որ այս բնակավայրերը հեռու են համայնքի կենտրոնից, և բնակիչները չեն կարող օգտվել համայնքի կենտրոնի մանկապարտեզներից, իսկ Ագարակաձոր, Գետափ, Արփի, Գլաձոր և Վերնաշեն բնակավայրերի բնակիչները կարող են օգտվել համայնքի կենտրոնի 3 մանկապարտեզներից: Այսինքն, կարելի է ակնկալել, որ կտնտեսվեն Ագարակաձոր (457 հազ. դրամ), Գետափ (1324,4 հազ. դրամ), Գլաձոր (8445,9 հազ. դրամ) և Վերնաշեն (4272,8 հազ. դրամ) բնակավայրերի մանկապարտեզների պահպանման ծախսերը և կավելանան Գնիշիկ բնակավայրի մանկապարտեզի պահպանման ծախսերը:

Ընդհանուր տնտեսումը կկազմի 14500 հազ. դրամ: Եթե ենթադրենք, որ Գնիշիկի մանկապարտեզի պահպանման ծախսերը կկազմեն շուրջ 3000-4000 հազ. դրամ, ապա կարելի է ասել, որ ընդհանուր առմամբ Եղեգնաձոր համայնքում խոշորացման արդյունքում մանկապարտեզների կրճատման հաշվին կտնտեսվի մոտավորապես 10000 հազ. դրամ:

Ջերմուկ համայնք - Ջերմուկ համայնքում կան 4 մանկապարտեզներ` 3-ը համայնքի կենտրոնում և 1-ը Գնդեվազ բնակավայրում: Ենթադրվում է, որ Ջերմուկ համայնքում մանկապարտեզների կրճատում տեղի չի ունենա, քանի որ Գնդեվազ բնակավայրը հեռու է գտնվում համայնքի կենտրոնից և մանկապարտեզի կրճատման արդյունքում այդ ծառայությունը կդառնա դժվարամատչելի Գնդեվազի բնակիչների համար:

Վայք համայնք - Վայք համայնքում կան 4 մանկապարտեզներ` 2-ը համայնքի կենտրոնում և մեկական Ազատեկ և Հերհեր բնակավայրերում: Համայնքի կազմի մեջ մտնող բնակավայրերի տարածական բաշխվածության ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս ենթադրելու, որ համայնքների խոշորացման արդյունքում մանկապարտեզների փակում և գումարների տնտեսում չարժե ակնկալել: Այսպես, Ազատեկի մանկապարտեզից կարող են օգտվել Զեդեա և Փոռ բնակավայրերի բնակիչները, Վայքի մանկապարտեզից` Արինի բնակիչները, Հերհերի մանկապարտեզից Կարմրաշենի բնակիչները: Արտավան և Սարավան բնակավայրերը բավականին հեռու են գտնվում նշյալ բնակավայրերից որևէ մեկի մանկապարտեզից օգտվելու համար: Այսինքն, եթե նույնիսկ ենթադրենք, որ կփակվի Վայքի 2 մանկապարտեզներից որևէ մեկը, ապա միևնույն է, Արտավան և Սարավան բնակավայրերը սպասարկելու համար անհրաժեշտ կլինի նոր մանկապարտեզ: Այսինքն, մանկապարտեզների թիվը համայնքում դժվար թե կրճատվի, հնարավոր են տեղափոխություններ, ինչը ֆինանսական ծախսեր անպայմանորեն կառաջացնի: Ասվածը նշանակում է, որ համայնքում մանկապարտեզների կրճատում և այդ գծով գումարների խնայողություն դժվար թե լինի:

Զառիթափ համայնք - Զառիթափ համայնքում կան 2 մանկապարտեզներ` Զառիթափ և Մարտիրոս բնակավայրերում: Համայնքի բնակավայրերի տեղաբաշխվածության ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս ենթադրել, որ, օրինակ, Խնձորուտ և Նոր Ազնաբերդ բնակավայրերի հեռավորությունը Զառիթափ բնակավայրից այնքան է, որ նշյալ բնակավայրի մանկապարտեզի ծառայությունը հասանելի չի դառնում այդ բնակավայրերի համար: Ասվածը նշանակում է, որ այդ բնակավայրերում անհրաժեշտ է նոր մանկապարտեզ: Կարելի է, օրինակ, Մարտիրոս բնակավայրի մանկապարտեզը տեղափոխել, և Մարտիրոս ու Գոմք բնակավայրերի բնակիչները կօգտվեն Զառիթափի մանկապարտեզից: Ամեն դեպքում, անկախ նրանից, թե ինչ կարվի, պետք չէ ակնկալել, որ համայնքի խոշորացման արդյունքում կկրճատվեն մանկապարտեզներ և գումարներ կտնտեսվեն:

Շատին համայնք - Շատին համայնքում կա ընդամենը 1 մանկապարտեզ` համայնքի կենտրոն հանդիսացող Շատին բնակավայրում: Հավանական է, որ մեկ մանկապարտեզը չի կարող սպասարկել համայնքի կազմի մեջ մտնող բոլոր բնակավայրերի բնակիչներին: Ասվածը նշանակում է, որ չի կարելի ակնկալել, որ խոշորացման արդյունքում Շատին համայնքում մանկապարտեզների կրճատում և դրա հաշվին գումարների տնտեսում կլինի:

Արենի համայնք - Արենի համայնքում չկան մանկապարտեզներ:

Այսպիսով, Վայոց Ձորի մարզում համայնքների խոշորացման արդյունքում մանկապարտեզների կրճատման հաշվին առաջացող տնտեսական օգուտները կկազմեն շուրջ 10000.0 հազ. դրամ:

 

Գրադարանների կրճատումից առաջացող տնտեսական օգուտները

 

Գրադարանների կրճատումից առաջացող տնտեսական օգուտները հաշվելու համար ենթադրվել է, որ բոլոր այն գյուղական բնակավայրերում, որտեղ կան գրադարաններ, գրքային ֆոնդերը կհանձնվեն գյուղերի դպրոցներին և հետևաբար գրադարանների հետ կապված ծախսերը կտնտեսվեն: Քաղաքային բնակավայրերի գրադարանները նույնությամբ կշարունակեն գործել, հետևաբար քաղաքային բնակավայրերում գրադարանների պահպանման ծախսերի տնտեսում չի ակնկալվում:

Գյուղական բնակավայրերում գրադարանների պահպանման ծախսերը հաշվարկելու համար դարձյալ կիրառվել է ծախսերի նվազագույն կրճատման գաղափարը: Այսինքն, ենթադրվել է, որ այն բնակավայրում, որտեղ կա գրադարան, կլինի առնվազն մեկ գրադարանավար, որի աշխատավարձը կլինի առնվազն նվազագույն աշխատավարձի չափ: Հետևաբար այդ բնակավայրերում գրադարանների փակման արդյունքում կտնտեսվի առնվազն մեկ աշխատողի նվազագույն աշխատավարձին համարժեք գումար, այն է`

Տարեկան աշխատավարձ` 30.0*12 ամիս = 360.0 հազ. դրամ

Տարեկան սոցապ հատկացումներ` (7.0+(30.0-20.0) *15%)*12 ամիս = 102.0 հազ. դրամ

Ընդամենը տնտեսվող գումար` 360.0+102.0 = 462.0 հազ. դրամ

Այսինքն` ստացվում է, որ յուրաքանչյուր գյուղական բնակավայրում, որտեղ կա գրադարան, կտնտեսվի առնվազն 462.0 հազ. դրամ գումար:

Եղեգնաձոր համայնք - Եղեգնաձորում կան 5 գրադարաններ, որոնցից մեկը Եղեգնաձոր քաղաքում: Այսինքն, տնտեսումներ կառաջանան 4 գյուղական բնակավայրերի գրադարանների փակման արդյունքում:

Տնտեսման նվազագույն գումարը կկազմի`

4*462.0 հազ. դրամ = 1848.0 հազ. դրամ

Ջերմուկ համայնք - Ջերմուկում կան 2 գրադարաններ, որոնցից մեկը Ջերմուկ քաղաքում: Այսինքն, տնտեսումներ կառաջանան 1 գյուղական բնակավայրի գրադարանի փակման արդյունքում:

Տնտեսման նվազագույն գումարը կկազմի`

1*462.0 հազ. դրամ = 462.0 հազ. դրամ

Վայք համայնք - Վայքում կան 8 գրադարաններ, որոնցից մեկը Վայք քաղաքում:

Այսինքն, տնտեսումներ կառաջանան 7 գյուղական բնակավայրերի գրադարանների փակման արդյունքում:

Տնտեսման նվազագույն գումարը կկազմի`

7*462.0 հազ. դրամ = 3234.0 հազ. դրամ

Զառիթափ համայնք - Զառիթափում կան 4 գրադարաններ, բոլորն էլ գյուղական բնակավայրերում:

Տնտեսման նվազագույն գումարը կկազմի`

4*462.0 հազ. դրամ = 1848.0 հազ. դրամ

Շատին համայնք - Շատինում կան 10 գրադարաններ, բոլորն էլ գյուղական բնակավայրերում:

Տնտեսման նվազագույն գումարը կկազմի`

10*462.0 հազ. դրամ = 4620.0 հազ. դրամ

Արենի համայնք - Արենիում կան 5 գրադարաններ, բոլորն էլ գյուղական բնակավայրերում:

Տնտեսման նվազագույն գումարը կկազմի`

5*462.0 հազ. դրամ = 2310.0 հազ. դրամ

Այսպիսով, Վայոց Ձորի մարզում համայնքների խոշորացման արդյունքում գրադարանների կրճատման հաշվին առաջացող նվազագույն տնտեսական օգուտները կկազմեն 14322.0 հազ. դրամ: