020.1053.231012
ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆԻ ՈՐՈՇՈՒՄԸ
i
2000 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈՒՆԻՍԻ 1-ԻՆ ՍՏՈՐԱԳՐՎԱԾ` ԱՐՏՈՆԱԳՐԱՅԻՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ ՄԱՍԻՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐՈՒՄ ԱՄՐԱԳՐՎԱԾ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ` ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐՈՒԹՅԱՆԸ ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԸ ՈՐՈՇԵԼՈՒ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ԳՈՐԾՈՎ
| Քաղ. Երևան |
23 հոկտեմբերի 2012թ. |
Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանը` կազմով. Գ. Հարությունյանի (նախագահող), Կ. Բալայանի, Ֆ. Թոխյանի, Մ. Թոփուզյանի (զեկուցող), Ա. Խաչատրյանի, Հ. Նազարյանի, Ա. Պետրոսյանի, Վ. Պողոսյանի,
մասնակցությամբ` Հանրապետության Նախագահի պաշտոնական ներկայացուցիչ` Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարի տեղակալ Գ. Մելքոնյանի,
համաձայն Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 100-րդ հոդվածի 2-րդ կետի, 101-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի, «Սահմանադրական դատարանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 25, 38 և 72-րդ հոդվածների,
դռնբաց դատական նիստում գրավոր ընթացակարգով քննեց «2000 թվականի հունիսի 1-ին ստորագրված` Արտոնագրային իրավունքի մասին պայմանագրում ամրագրված պարտավորությունների` Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը որոշելու վերաբերյալ» գործը:
Գործի քննության առիթ է հանդիսացել Հանրապետության Նախագահի` 08.10.2012թ. ՀՀ սահմանադրական դատարանում մուտքագրված դիմումը:
ՈՒսումնասիրելով սույն գործով զեկուցողի գրավոր հաղորդումը, Հանրապետության Նախագահի պաշտոնական ներկայացուցչի գրավոր բացատրությունը, հետազոտելով քննության առարկա պայմանագիրը և գործում առկա մյուս փաստաթղթերը, Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանը ՊԱՐԶԵՑ.
1. Արտոնագրային իրավունքի մասին պայմանագիրը (այսուհետ` ԱԻՊ) ընդունվել է 2000 թվականի հունիսի 1-ին Ժնևում` Մտավոր սեփականության համաշխարհային կազմակերպության հովանու ներքո հրավիրված Դիվանագիտական կոնֆերանսում և ուժի մեջ է մտել 2005 թվականի ապրիլի 28-ից` առաջին 10 պետությունների համար:
ԱԻՊ-ը լրացնում է գործող` Արտոնագրային համագործակցության մասին 1970թ. հունիսի 19-ին Վաշինգտոնում կնքված պայմանագիրը և անմիջականորեն կապված է դրա հետ:
ԱԻՊ-ի 20-րդ և 26-րդ հոդվածներին համապատասխան` այն բաց է Մտավոր սեփականության համաշխարհային կազմակերպության և 1883թ. մարտի 20-ի` Արդյունաբերական սեփականության պահպանության մասին փարիզյան կոնվենցիայի մասնակից պետությունների համար:
ԱԻՊ-ի ավանդապահն է Մտավոր սեփականության համաշխարհային կազմակերպության Գլխավոր տնօրենը, որն այն գրանցում է ՄԱԿ-ի Քարտուղարությունում:
ԱԻՊ-ը բաղկացած է 27 հոդվածներից և 21 կանոններ պարունակող Կանոնակարգից: Վերջինս գործում է 2006թ. հունվարի 1-ից:
2. ԱԻՊ-ը, հիմնականում, կոչված է ներդաշնակելու և պարզեցնելու (դյուրացնելու) միջազգային արտոնագրային իրավունքի բացառապես ընթացակարգային նորմերը: Այլ կերպ` ԱԻՊ-ում իսպառ բացակայում են արտոնագրային նյութական իրավունքի նորմերը: Ընդհանուր առմամբ, ԱԻՊ-ն ամրագրում է գլխավորապես ընթացակարգային բնույթի առավելություններ` ինչպես հայտատուների և արտոնագրատերերի, այնպես էլ պայմանավորվող կողմերի արտոնագրային գերատեսչությունների համար:
ԱԻՊ-ը նպատակ է հետապնդում դյուրացնել և ներդաշնակել այն առկա ձևական պահանջները, որոնք ներկայացվում են ազգային և տարածաշրջանային հայտերի և արտոնագրերի համար, ինչպես նաև այդ պահանջների պարզեցումը և ստանդարտացումը, եթե նկատի առնվի պետությունների օրենսդրությունների տարատեսակ լինելու հանգամանքը:
ԱԻՊ-ն ապահովում է հայտատուների և արտոնագրատերերի համար ծախսերի կրճատումը, նվազեցնում է սխալներ թույլ տալու հնարավոր ռիսկերը և դյուրացնում է դրանց շտկման հնարավորությունը` առանց իրավունքի կորստի, իսկ արտոնագրային գերատեսչությունների համար ընձեռում է առավել արդյունավետ գործունեություն ծավալելու հնարավորություն:
ԱԻՊ-ը նախատեսում է մի շարք տարաբնույթ պահանջներ, որոնց գործնական կիրառումը կարող է ստեղծել համապատասխան նպաստավոր պայմաններ հայտատուների և արտոնագրատերերի համար:
Բացի դրանից, ԱԻՊ-ը պայմանավորվող կողմերին իրավունք է վերապահում հայտատուների և արտոնագրատերերի համար նախատեսել ավելի նպաստավոր պայմաններ, քան այն պահանջները, որոնք ամրագրված են ԱԻՊ-ում և Կանոնակարգում:
ԱԻՊ-ը նպաստում է նաև հայտատուների համար իրավական որոշակիության մակարդակի բարձրացմանը` ինչպես իրենց երկրում, այնպես էլ արտասահմանում համապատասխան հայտեր ներկայացնելիս:
ԱԻՊ-ն օժանդակում է հայտերի, ինչպես նաև այլ բնույթի տեղեկատվության ներկայացման էլեկտրոնային եղանակի իրացմանը` հաշվի առնելով արտոնագրային գերատեսչությունների և օգտատերերի շահերը:
Հարկ է նկատել, որ ԱԻՊ-ը պայմանավորվող կողմերին չի պարտավորեցնում ստանձնել որևէ ֆինանսական բնույթի պարտավորություն:
3. Ըստ ԱԻՊ-ի` Հայաստանի Հանրապետությունն ստանձնում է, մասնավորապես, հետևյալ պարտավորությունները.
- պահպանել Արդյունաբերական սեփականության պահպանության մասին փարիզյան կոնվենցիայի դրույթները.
- պահպանել այն պարտավորությունները, որոնք պայմանավորվող կողմերն ունեն միմյանց հանդեպ` Փարիզյան կոնվենցիային համապատասխան.
- չվերացնել այն իրավունքները, որոնցից օգտվում են հայտատուներն ու իրավատերերը` Փարիզյան կոնվենցիային համապատասխան.
- չմեկնաբանել ԱԻՊ-ը կամ Կանոնակարգն այնպես, որ նախատեսի Պայմանավորվող կողմի ազատության հնարավոր սահմանափակում` ըստ իր ցանկության սահմանել արտոնագրերի նկատմամբ կիրառելի նյութական իրավունքի պահանջներ.
- կիրառել գյուտերի համար ԱԻՊ-ի և Կանոնակարգի դրույթները` ազգային և տարածաշրջանային հայտերի և հավելյալ արտոնագրերի հայտերի նկատմամբ, որոնք ներկայացվում են Պայմանավորվող կողմի գերատեսչության համար.
- կիրառել ԱԻՊ-ի և Կանոնակարգի դրույթները գյուտերի համար արտոնագրերի և հավելյալ արտոնագրերի միջազգային հայտերի նկատմամբ` Արտոնագրային համագործակցության մասին պայմանագրի համաձայն.
- ապահովել, որ հայտի ներկայացման ամսաթիվը լինի այն ամսաթիվը, որով իր գերատեսչությունն ստացել է բոլոր բաղադրիչները` հայտատուի ընտրությամբ ներկայացված թղթի վրա կամ գերատեսչության կողմից թույլատրված այլ եղանակով.
- չպահանջել հայտի ձևին կամ բովանդակությանը վերաբերող ցանկացած այնպիսի այլ` տարբեր պայմանի բավարարում, եթե ԱԻՊ-ով այլ բան նախատեսված չէ.
- ընդունել տեղեկատվության բովանդակության ներկայացումն այնպիսի ձևանմուշով, որը համապատասխանում է այդպիսի տեղեկատվության վերաբերյալ Կանոնակարգով նախատեսված միջազգային տիպային ձևանմուշին.
- ընդունել ցանկացած ստորագրություն, որը համապատասխանում է Կանոնակարգով սահմանված պահանջներին.
- ընդունել տեղեկատվության ներկայացումը թղթի վրա` ժամկետները պահպանելու նպատակով (հոդված 8, կետ 1, ենթակետ դ).
- չմերժել միջնորդությունը լրիվ կամ մասնակի` առանց միջնորդող կողմին ողջամիտ ժամկետի ընթացքում մերժման մտադրության կապակցությամբ դիտողություններ ներկայացնելու հնարավորություն տալու (հոդված 12, կետ 5).
- չեղյալ չհայտարարել կամ անվավեր չճանաչել արտոնագիրը (լրիվ կամ մասամբ), եթե չեն պահպանվել ԱԻՊ-ի 10-րդ հոդվածում նշված մեկ կամ մի քանի ձևական պահանջներ, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ ձևական պահանջը չկատարելը խարդախ մտադրության հետևանք է.
- չեղյալ չհայտարարել կամ անվավեր չճանաչել արտոնագիրը` առանց իրավատիրոջը հնարավորություն տալու դիտողություններ ներկայացնել և լրացումներ կամ ուղղումներ կատարել ողջամիտ ժամկետի ընթացքում:
Ելնելով գործի քննության արդյունքներից և նկատի ունենալով, որ ԱԻՊ-ի դրույթները համահունչ են ՀՀ Սահմանադրության 9-րդ հոդվածի պահանջներին, ինչպես նաև ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 100-րդ հոդվածի 2-րդ կետով, 102-րդ հոդվածի առաջին և չորրորդ մասերով, «Սահմանադրական դատարանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 63 և 64-րդ հոդվածներով, Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանը ՈՐՈՇԵՑ.
i
1. 2000 թվականի հունիսի 1-ին ստորագրված` Արտոնագրային իրավունքի մասին պայմանագրում ամրագրված պարտավորությունները համապատասխանում են Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը:
2. Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 102-րդ հոդվածի երկրորդ մասի համաձայն սույն որոշումը վերջնական է և ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից:
23 հոկտեմբերի 2012 թվականի
ՍԴՈ-1053