ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ
13 դեկտեմբերի 2012 թվականի N 50
1. ՄԱՐԴԿԱՆՑ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ԵՎ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
1. Հավանություն տալ`
1) մարդկանց և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների հսկողության ծրագրին` համաձայն N 1 հավելվածի.
2) մարդկանց և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների հսկողության ծրագրի միջոցառումների ցանկին` համաձայն N 2 հավելվածի:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2012 ԹՎԱԿԱՆԻ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ 18-ԻՆ
Հավելված N 1
ՀՀ կառավարության
2012 թ. դեկտեմբերի 13-ի նիստի
N 50 արձանագրային որոշման
ԾՐԱԳԻՐ ՄԱՐԴԿԱՆՑ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ
I. ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ
1. Մարդկանց և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վերացումը կամ հնարավորինս նվազեցումը պետության համար ունի ոչ միայն տնտեսական, այլև սոցիալական նշանակություն: Կենդանիների վարակիչ հիվանդությունները պատկանելով հնագույն վարակիչ հիվանդությունների շարքին, հազարամյակներ շարունակ մարդկանց և կենդանիներին պատճառել են ծանր հետևանքներով հիվանդություններ: Այժմ էլ մարդկանց և կենդանիների վարակիչ հիվանդությունները համարվում են պետական մարմինների, ինչպես նաև հանրային առողջապահության և անասնաբուժության գիտական հետազոտությունների առաջնային խնդիր: Բնակչության շրջանում վարակիչ հիվանդությունների արձանագրման 70%-ը պայմանավորված է մարդկանց և կենդանիների համար ընդհանուր հիվանդություններով: Հայաստանում վարակիչ հիվանդությունների համաճարակային իրավիճակը կապված է նաև դրանց բնական պարբերականության, սեզոնականության, բնական օջախականության, տեղաճարակայնության (էնդեմիկության), ինչպես նաև կենդանիների անվերահսկելի տեղաշարժի, նյութատեխնիկական ռեսուրսների բավարարության, լաբորատոր համակարգի զարգացման և այլ հիմնախնդիրների հետ: Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդություններն աշխարհի տարբեր երկրներում առողջապահության գերակա խնդիրներից մեկն են: Վարակը գրեթե միշտ փոխանցվում է մարդկանց վարակված կենդանիների կամ դրանց հետ ուղղակի կամ անուղղակի շփման հետևանքով: Չնայած բազմաթիվ երկրներում նշված հիվանդությունները, օրինակ` բրուցելոզ, վերացվել են կամ գտնվում է վերացման շեմին, սակայն կան երկրներ և որոշ տարածաշրջաններ, որտեղ մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդություններն առկա է ընտանի կենդանիների մոտ և, որն էլ, հաջորդիվ, փոխանցվում է մարդկանց:
II. ՄԱՐԴԿԱՆՑ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
2. Նախկին ԽՍՀՄ-ի փլուզումն իր սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական հետևանքներով անդրադարձավ նաև գյուղատնտեսության` մասնավորապես անասնաբուժության սպասարկման գործընթացի վրա: Հետխորհրդային տարիներին ստեղծված պայմաններում վատթարացավ հանրապետության անասնահամաճարակային իրավիճակը, կանխարգելիչ և հակահամաճարակային միջոցառումների իրականացման գործընթացը: Կոլեկտիվ և խորհրդային տնտեսությունների անասնագլխաքանակն` առանց հաշվի առնելու կենդանիների շրջանում վարակիչ հիվանդությունների առկայությունը, վաճառվեց ոչ միայն տվյալ համայնքում, այլ նաև տարբեր համայնքներում` նպաստելով կենդանիների միգրացիային: Պետք է նշել, որ հետխորհրդային ժամանակաշրջանի առաջին մի քանի տարիներին անասնահակահամաճարակային միջոցառումների իրականացման համար կենսապատրաստուկներ և ախտորոշիչ հավաքածուներ անհրաժեշտ քանակությամբ ձեռք չէին բերվել, չէին կատարվել հիվանդ կենդանիների լիարժեք հայտնաբերում և հաշվառում, հարկադիր սպանդ, ինչպես նաև անասնահամաճարակային իրավիճակի վերլուծություն:
3. Որոշ մասնագիտություններ առնչվում են մարդկանց և կենդանիների համար ընդհանուր հիվանդությունների (օրինակ` բրուցելոզ) վարակման մեծ վտանգի հետ, մասնավորապես` ովքեր աշխատում են ֆերմայում, կենդանիների հետ, հատկապես` խոշոր և մանր եղջերավոր անասունների, այծերի, խոզերի: Ֆերմերները, գյուղատնտեսության ոլորտի աշխատողները, կենդանիներին խնամողները, անասնաբույծները, հովիվները, անասնաբույժները և արհեստական բեղմնավորում իրականացնող մասնագետները կարող են հիվանդանալ վարակված կենդանիների հետ ուղղակի շփման կամ չափազանց շատ աղտոտված շրջակա միջավայրի ազդեցությանը ենթարկվելու հետևանքով: Ֆերմերների և անասնաբույծների ընտանիքները նույնպես կարող են վարակվել, քանի որ վարակվել հնարավոր է նաև տնային պայմաններում, երբ կենդանիները գտնվում են բնակավայրերին շատ մոտ:
4. Վարակման առավել մեծ վտանգի են ենթարկվում նաև այն լաբորատորիաների մասնագետները, որտեղ պատշաճ մակարդակով չեն պահպանվում կենսաանվտանգության և կենսաապահովության պահանջները:
5. Կենդանիների հիվանդությունների հսկողության գործընթացում թերի է դաշտային հսկողության համակարգը և արտակարգ իրավիճակում հակազդեցության ընթացակարգը: Անհրաժեշտ է վարակիչ հիվանդությունների ախտորոշման շարունակական ուսուցողական ծրագրերի իրականացում:
6. Պահանջվում են արտակարգ իրավիճակների ժամանակ գործողությունների պլաններ և դրանց շարունակական կատարելագործում, նաև այդ գործընթացում ներառված մասնագիտական կադրերի ծանոթացում, ուսուցում, հետագայում` վերապատրաստում:
7. Անասնաբուժական ծառայության կադրերն ունեն շարունակական ուսուցման և վերապատրաստման կարիք: Այս գործընթացը կանոնավորված և ծրագրավորված չէ:
8. Անասնահամաճարակաբանության մեջ կարևոր է անապահովության բնութագրման դեպքում հաշվի առնել «անապահով տարածք» հասկացության արդի ձևակերպումը, քանի որ ներկայում ցանկացած գյուղացիական տնտեսություն` անկախ պահվող կենդանիների քանակից, թեկուզ մեկ կենդանու հիվանդությամբ կամ վարակի դեպքի հաստատմամբ, պետք է դիտարկել որպես առանձին համաճարակային տարր:
9. Իրավական և վարչատնտեսական տեսակետից կատարելագործման կարիք ունի կենդանիների գրանցման, շարժի, նույնականացման գործընթացը, որը կենդանիների առողջության և սննդամթերքի անվտանգության ապահովման գրավականն է պետական հսկողության շրջանակներում:
10. Հանրապետությունում ներկայում բացակայում է կենդանիների վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական միջին ցուցանիշների համակարգը, որը կարող է դիտարկվել որպես շեմքային ցուցանիշ` ըստ հիվանդացության, մահացության և այլն: Բացի այդ չկա համաճարակաբանական վերլուծության նորմատիվ փաստաթուղթ, որով կսահմանվեն համաճարակաբանական հսկողության համար անհրաժեշտ վերլուծության և գնահատման ցուցանիշներ ու վերլուծության և գնահատման ընթացակարգը: Անհրաժեշտություն է հանրապետության ողջ տարածքում կենդանիների վարակիչ հիվանդությունների նկատմամբ համաճարակաբանական վերլուծության իրականացումը` համաճարակային իրական վիճակը բացահայտելու, հիվանդությունների համար հիվանդացության, մահացության, օջախայնության, անապահովության միջին ցուցանիշները` բռնկումների ինտենսիվությունը բացահայտելու նպատակով: Համաճարակների պատրաստվածության և վարման համար անհրաժեշտ են համաճարակաբանական մի շարք ցուցանիշներ, որոնք թույլ են տալիս ոչ միայն բնութագրել և գնահատել համաճարակային իրավիճակը, այլ կատարել կանխատեսում և հետագայում ձեռնարկել անհրաժեշտ միջոցառումներ` ուղղված բռնկումների կանխարգելմանը: Վերջինս նախանշում է ունենալ վարակիչ հիվանդությունների ընդհանուր պատկերը և տիրապետել համաճարակային իրավիճակին:
11. Այս առումով անհրաժեշտ է կատարել կենդանիների շրջանում հանրապետությունում արձանագրվող բոլոր վարակիչ հիվանդությունների նկատմամբ համաճարակաբանական վերլուծություն, կազմել համաճարակաբանական քարտեզներ, ունենալ համաճարակային միջին հանրապետական ցուցանիշներ: Համաճարակաբանական վերլուծության համար կարևոր են առնվազն հետևյալ ցուցանիշները. անապահովության, օջախայնության, հիվանդացության, մահացության:
12. Համաճարակների և անասնահամաճարակների բռնկումների դեմ պայքարի պատրաստվածության, հակահամաճարակային և հակաանասնահամաճարակային միջոցառումների իրականացման համակարգում նշանակալի տեղ են գրավում բնակչության շրջանում բուժկանխարգելիչ, կենդանիների համար հակաանասնահամաճարակային կանխարգելիչ ու հարկադիր, ինչպես նաև անասնաբուժասանիտարական կանխարգելիչ, ընթացիկ և եզրափակիչ միջոցառումները:
13. Անասնահամաճարակների, պանզոոտիաների ժամանակ կարևոր է կենդանիների կարանտինացման, հիվանդ կամ հիվանդության կասկածով կենդանիների բուժման, հարկադիր սպանդի կամ ոչնչացման չափանիշների մշակումը:
14. Հանրապետությունում ախտորոշիչ և իմունականխարգելիչ, հակաանասնահամաճարակային պետական միջոցառումներն իրականացվում են Միջնաժամկետ ծախսային ծրագրերի շրջանակներում:
15. Զգալիորեն թույլ է վարակի հսկողությունը և կենսաանվտանգության ապահովումը լաբորատոր համակարգում, ինչն առավել հիմնախնդրային է համաճարակների ժամանակ մեծ թվով հետազոտությունների միաժամանակյա իրականացման ժամանակ: Հաշվի առնելով միջազգային, մասնավորապես` եվրոպական մոտեցումները` այս ոլորտը հետագա կանոնակարգման և լրամշակման կարիք ունի` կենսաբանական ազդակների արտահոսքի կանխման և դրանցով պայմանավորված բռնկումների ու համաճարակների առաջացման ու տարածման կանխարգելման տեսակետից:
III. ՄԱՐԴԿԱՆՑ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱՅԻՆ ԵՎ ԱՆԱՍՆԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱՅԻՆ ԻՐԱՎԻՃԱԿԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ
16. Անասնահամաճարակային իրավիճակը ներկայում կայուն է, 2008 թվականից մինչ օրս չեն արձանագրվել դաբաղի, թռչնագրիպի դեպքեր: 2007, 2008 և 2010 թվականներին արձանագրվել են խոզերի աֆրիկական ժանտախտի բռնկումներ: Կենդանիների շրջանում զոոնոզներից արձանագրվել են պաստերելոզ, լեպտոսպիրոզ, բրուցելոզ, տուբերկուլոզ և այլ հիվանդությունները: 2008 թվականից դիտվում է կենդանիների շրջանում բրուցելոզի համաճարակային իրավիճակի ակտիվացում, զգալիորեն ավելացել է հիվանդության նկատմամբ դրական հակազդած (լաբորատոր հետազոտության դրական արդյունք) կենդանիների և անապահով տնտեսությունների թիվը:
17. Բնակչության շրջանում, չնայած որ կազմակերպվում և իրականացվում են կանխարգելիչ, հակահամաճարակային միջոցառումներ, ինչպես նաև առողջ ապրելակերպի և բժշկահիգիենիկ գիտելիքների տարածում, նույնպես նկատվում է մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների աճման միտում: Այսպես` Հայաստանի Հանրապետությունում վերջին տարիներին սիբիրախտ հիվանդացության ամենաբարձր ցուցանիշն արձանագրվել է 2001 թվականին` (ցուցանիշը 100 հզր բնակչի հաշվարկով` 0,5, 18 դեպք): 2008 թվականի ընթացքում արձանագրվել է 2 դեպք (Արմավիրի մարզ): Ինչպես 2011 թվականին, այնպես էլ 2010 թվականի ընթացքում Հայաստանի Հանրապետությունում սիբիրյան խոցի լաբորատոր հաստատված դեպքեր չեն արձանագրվել,ինչ վերաբերվում է 2012 թ. հունվար-հոկտեմբեր ամիսներին, ապա պետք է նշել, որ 2012 թ հոկտեմբեր ամսին ՀՀ-ում ինչպես կենդանիների, այնպես էլ բնակչության շրջանում արձանագրվել են սիբիրյան խոցի դեպքեր: 2011 թվականի ընթացքում արձանագրվել է բրուցելոզի առաջնակի հայտնաբերված 260 դեպք (ցուցանիշը 100 հզր բնակչի հաշվարկով` 8,0), որից 18-ն արձանագրվել է 0-14 տարեկան երեխաների շրջանում (ցուցանիշը` 3,0), 2010 թվականին` 295 դեպք (ցուցանիշը 100 հզր բնակչի հաշվարկով` 9,1), որից 32-ն արձանագրվել է 0-14 տարեկան երեխաների շրջանում (ցուցանիշը` 5,3), իսկ 2009 թվականին արձանագրվել է բրուցելոզի առաջնակի հայտնաբերված 346 դեպք (ցուցանիշը 100 հզր բնակչի հաշվարկով` 10,7), որից 33-ն արձանագրվել է 0-14 տարեկան երեխաների շրջանում (ցուցանիշը` 5,4): Հայաստանի Հանրապետությունում կատաղության առումով բարձր ռիսկի գոտիներ են Տավուշի, Լոռվա, Գեղարքունիքի, Շիրակի մարզերը: Կատաղության էպիզոոտահամաճարակային իրավիճակը Հայաստանի Հանրապետությունում 2006-2007 թվականներին եղել է համեմատաբար հանգիստ և ինչպես 2007 թվականին, այնպես էլ 2006 թվականին հանրապետությունում բնակչության շրջանում կատաղություն հիվանդության դեպքեր չեն արձանագրվել: 2008 և 2009 թվականներին դիտվել է էպիզոոտահամաճարակային իրավիճակի աշխուժացում: Նշված տարիների ընթացքում բնակչության շրջանում համապատասխանաբար արձանագրվել են 2 և 1 դեպք (Շիրակի մարզ): 2011 թվականի ընթացքում կատաղության դեպքեր չեն արձանագրվել: Սակայն այստեղ հատկանշական է կենդանիների կողմից կծվածության դեպքերը, քանի որ համաճարակաբանական վերլուծության արդյունքները վկայում են այն մասին, որ բնակչության շրջանում կծվածության դեպքերը դեռևս համարվում են գերխնդիր և նպաստավոր պայմաններ են ստեղծում բնակչության շրջանում կատաղության հիվանդության առաջացման և տարածման:
18. Որպես համազգային նշանակություն ունեցող փաստաթուղթ, սույն ծրագիրն այն գործիքն է, որը կնպաստի Հայաստանի Հանրապետության բնակչության առողջության պահպանմանը, մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների առումով ձեռքբերումներն ամրապնդելուն, հիմնախնդիրները հնարավորինս լուծելուն` այդ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց հետ պայքարի ճանապարհով և ապահովելու երկարաժամկետ առաջընթաց մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության և արձագանքման ոլորտում` ապահովելով համագործակցություն շահագրգիռ բոլոր մարմինների և ոլորտում գործադրվող ծրագրերի միջև:
IV. ԾՐԱԳՐԻ ՆՊԱՏԱԿԸ
19. Ծրագրի նպատակը Հայաստանի Հանրապետությունում մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների բեռի նվազեցումն ու շահագրգիռ մարմինների հետ համագործակցության ամրապնդումն է:
V. ԾՐԱԳՐԻ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
20. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելմանը և դրանց դեմ պայքարին ուղղված նպատակային քաղաքականության զարգացում և իրականացում:
21. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության համակարգի, այդ թվում` տեղեկատվական համակարգի կատարելագործում:
22. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների արձագանքման կարողությունների զարգացում:
23. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների ախտորոշման լաբորատոր համակարգի զարգացում:
24. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի գործընթացում ընդգրկված մասնագետների գիտելիքների շարունակական կատարելագործում:
25. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի բնագավառում գիտահետազոտական աշխատանքների կատարելագործում:
VI. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻՆ ՈՒՂՂՎԱԾ ՆՊԱՏԱԿԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄ
26. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելմանը և դրանց դեմ պայքարին ուղղված նպատակային քաղաքականության զարգացումը և իրականացումն ուղղված են Հայաստանի Հանրապետությունում մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելմանը` հետևյալ ռազմավարությունների գործադրմամբ.
1) Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների ոլորտը կանոնակարգող Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության կատարելագործում, որի միջոցառումներն են.
ա. մշակել և գործադրել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների, ինչպես նաև դրանց դեմ պայքարի և կանխարգելման ընդհանուր հարցերը կանոնակարգող սանիտարահամաճարակաբանական կանոններ և նորմեր. մեթոդական փաստաթղթեր, ուղեցույցներ.
բ. մշակել և իրականացնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վերաբերյալ կենդանիների հիվանդությունների դաշտային հսկողության համակարգը,
գ. մշակել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների գերակա հիվանդությունների ցանկը,
դ. մշակել և գործադրել անասնահամաճարակների, պանզոոտիաների ժամանակ կենդանիների կարանտինի, հիվանդ կամ հիվանդության կասկածով կենդանիների բուժման, հարկադիր սպանդի կամ ոչնչացման չափանիշներ:
2) Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի գործողությունների կառավարման համակարգի ամրապնդում, որի միջոցառումներն են.
ա. խթանել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի գործողությունները համակարգող միջգերատեսչական աշխատանքային խմբի աշխատանքները,
բ. մարզային և համայնքային մակարդակում իրականացնել շահագրգիռ մարմինների համակարգված աշխատանք, մշակել փոխտեղեկատվական մեխանիզմներ,
3) Միջգերատեսչական մարմինների, միջազգային և հասարակական կազմակերպությունների հետ համագործակցության զարգացում, որի միջոցառումներն են,
ա. մշակել և ներդնել մեխանիզմներ մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի գործընթացում շահագրգիռ պետական կառավարման, տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, հիմնադրամների, հասարակական կազմակերպությունների մասնակցության ուղղությամբ,
գ. գնահատել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության համակարգում մարմինների, տնտեսությունների ընդգրկվածությունը և բուժկանխարգելիչ կազմակերպությունները, լաբորատորիաներն ինտեգրել համաճարակաբանական հսկողության համակարգում,
դ. կատարելագործել տարածաշրջանի և այլ երկրների հետ մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների մասին փոխտեղեկատվության համակարգը,
ե. աշխատանքներ տանել Միջազգային առողջապահական և կենդանիների առողջության ցանցերին անդամակցելու համար:
VII. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱՏԱՐԵԼԱԳՈՐԾՈՒՄ
27. Հայաստանում մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության համակարգի կատարելագործման նպատակն է այն համապատասխանեցնել միջազգային պահանջներին:
1) Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության ենթահամակարգերի զարգացում.
ա. զարգացնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական և անասնահամաճարակաբանական վերլուծության և գնահատման կարողությունները: Միջազգային մոտեցումներին համապատասխան.
բ. ըստ մարզերի սահմանել և գործադրել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վերլուծության և գնահատման ցուցանիշներ.
գ. բոլոր մակարդակներում ապահովել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների դեպքերի ստանդարտ բնորոշումների կիրառումը.
դ. ապահովել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդության կասկած ներկայացնող անսովոր և անսպասելի դեպքերի համաճարակաբանական հսկողությունը.
ե. պարբերաբար իրականացնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների և ընդհանուր համաճարակաբանական հսկողության համակարգի գնահատումներ` ստանդարտ մեթոդաբանությունների կիրառմամբ:
2) Ռիսկերի գնահատում, կառավարում, բռնկումների կանխարգելման և վարման կատարելագործում.
ա. իրականացնել Հայաստանում մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների ռիսկերի գույքագրում և քարտեզագրում.
բ. մշակել և ներդնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների առաջացման և տարածման ռիսկերի գնահատման, դրանց կառավարման և նվազեցման համակարգեր` մեթոդաբանություն, ընթացակարգ.
գ. զարգացնել մարդու և մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների բռնկումների վարման ուղեցույցները` շահագրգիռ մարմինների համագործակցությամբ.
դ. մշակել և ներդնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների բռնկումների զեկույցի ձև` շահագրգիռ մարմինների համագործակցությամբ,
ե. ապահովել շահագրգիռ գերատեսչությունների և միջազգային կառույցների միջև մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների առաջացման և տարածման ռիսկի գործոնների գիտականորեն հիմնավորված համաճարակաբանական վերլուծության, ռիսկի գնահատման, կառավարման վերաբերյալ փորձի և տեղեկատվության փոխանակումը:
3) Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության հարցերով մեթոդագործնական աջակցության համակարգի կատարելագործում, որի միջոցառումներն են.
ա. բոլոր մակարդակներում մշակել և ներդնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վերաբերյալ մեթոդագործնական օգնության ցուցաբերման մեխանիզմներ և շարունակականորեն ապահովել դրանց գործունեությունը.
բ. մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վերաբերյալ ներդրվող իրավական ակտերի, մեթոդական փաստաթղթերի մասին իրազեկել շահագրգիռ մարմիններին, այդ թվում` բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններին և անասնաբուժական ծառայություններին:
4) Որոշել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների հարուցիչների, փոխանցողների և պահոցների արեալները, քարտեզագրել «անապահով տարածքները», ներդնել քարտեզագրման մեթոդներ.
ա. քարտեզագրել նախկին և ներկա անասնագերեզմանոցները, հսկողություն սահմանել գործողների նկատմամբ և զարգացնել համագործակցությունը շահագրգիռ նախարարությունների միջև անասնագերեզմանոցների հսկողության ուղղությամբ:
5) Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վերաբերյալ պաշտոնական և ոչ պաշտոնական աղբյուրներից ստացվող տեղեկատվական հոսքերի ապահովում համաճարակաբանական հսկողության համակարգի գործադրման համար, որի միջոցառումներն են.
ա. մշակել և գործադրել առանձին պետական և տարածքային կառավարման մարմինների, հասարակական կազմակերպությունների, ասոցիացիաների, կենտրոնների կողմից իրականացված հետազոտությունների արդյունքները մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության համակարգում ներդնելու մեխանիզմներ.
բ. ստեղծել տվյալների բազա, որը կներառի տվյալներ մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վերաբերյալ ընդունված ահազանգերի (կասկածելի, հաստատված և ժխտված), ռիսկի գնահատման գործընթացի արդյունքների և ձեռնարկված միջոցառումների վերաբերյալ.
գ. հրապարակել համաճարակաբանության ազգային տեղեկագիր, որը կպարունակի տեղեկություններ և հրապարակման ենթակա տվյալներ մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վերջին համաճարակների (ազգային և միջազգային), հսկողության տվյալների վերլուծության արդյունքների (գծապատկերներ, աղյուսակներ և մեկնաբանություններ) վերաբերյալ:
VIII. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՐՁԱԳԱՆՔՄԱՆ ԿԱՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ
28. Հայաստանում մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների արագ արձագանքման կարողությունների զարգացման նպատակն է կարողությունները համապատասխանեցնել տեղական պայմաններին և միջազգային մոտեցումներին:
1) Արագ արձագանքման իրատեսական և ժամանակակից համակարգի ձևավորման համատեքստում.
ա. արագ արձագանքման ազգային մակարդակի թիմերին վերազինել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների դեմ պայքարի, հակահամաճարակային միջոցառումների համար նյութերի, անհատական պաշտպանության միջոցների, ռեակտիվների, նմուշառման հավաքածուների և այլնի անհրաժեշտ պաշարներով.
բ. արագ արձագանքման ազգային մակարդակի թիմի անդամներին ուսուցանել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների արձագանքման, մասնավորապես` հակահամաճարակային միջոցառումների կազմակերպման և իրականացման հարցերի վերաբերյալ.
գ. կազմակերպել և իրականացնել փոքր համայնքային տեսական կամ գործնական վարժանքներ մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների բռնկումների վարման հարցերով:
IX. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱԽՏՈՐՈՇՄԱՆ ԼԱԲՈՐԱՏՈՐ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ
29. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների ախտորոշման լաբորատոր համակարգի զարգացման նպատակն է ապահովել լաբորատոր ախտորոշման` Միջազգային առողջապահական կանոնների պահանջներին համապատասխան կարողություններ:
1) Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների ախտորոշման լաբորատոր համակարգի ձևավորում.
ա. ապահովել առողջապահության և անասնաբուժական լաբորատոր համակարգերի համագործակցությունն` ընդգրկելով մեկ համակարգում` ցանցում.
բ. մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների լաբորատոր ախտորոշման լաբորատորիայում ներդնել որակի հսկողության համակարգ.
գ. մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների լաբորատոր ախտորոշում իրականացնող լաբորատորիաներում իրականացնել կենսաբանական ռիսկի գնահատում և լաբորատորիաների դասակարգում` ըստ ռիսկի.
դ. մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների լաբորատոր ախտորոշում իրականացնող լաբորատորիաների համար մշակել և ներդնել կենսաանվտանգության ապահովման ձեռնարկ:
2) Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների ախտորոշման լաբորատոր կարողությունների զարգացում.
ա. հզորացնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր, ինչպես նաև նոր առաջացող վարակիչ հիվանդությունների ախտորոշման լաբորատորիաները.
բ. զարգացնել զոոնոզ (կենդանիներից մարդուն փոխանցվող) վարակիչ հիվանդությունների հարուցիչների, կենդանիների մեջ շրջանառության որոշման լաբորատոր հզորությունները` միջազգային ստանդարտներին համապատասխան.
գ. յուրաքանչյուր մակարդակում հստակեցնել և ստանդարտացնել լաբորատորիաների գործունեության շրջանակները, կատարվող հետազոտությունների ծավալը:
X. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՈՒՄ ԸՆԴԳՐԿՎԱԾ ՄԱՍՆԱԳԵՏՆԵՐԻ ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐԻ ՇԱՐՈՒՆԱԿԱԿԱՆ ԿԱՏԱՐԵԼԱԳՈՐԾՈՒՄ
30. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի գործընթացում ընդգրկված մասնագետների գիտելիքների շարունակական կատարելագործման նպատակն է շարունակականորեն ապահովել կադրային ռեսուրսների մասնագիտական պատշաճ կարողությունները:
1) Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի գործընթացում ընդգրկված բուժաշխատողների և անասնաբույժների գիտելիքների շարունակական կատարելագործման մեխանիզմների ձևավորում, որի միջոցառումներն են.
ա. հաշվառել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների ոլորտում ընդգրկված կադրային ներուժը և քարտեզագրել ռեսուրսները.
բ. մշակել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վարժանքների թեմատիկ և գործնական խաղարկային թեմաներ, որի արդյունքների և «քաղված դասերի» հիման վրա մշակել մեխանիզմներ կադրերի գիտելիքների շարունակական կատարելագործման համար.
գ. մշակել և ներդնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների վերաբերյալ վարժանքների իրականացման վերաբերյալ զեկույցի ձևաչափ.
դ. իրականացնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի թեմաներով արտագնա մարզային խորհրդակցություններ, սեմինարներ` շահագրգիռ մարմինների ներկայացուցիչների մասնակցությամբ.
ե. մշակել և ներդնել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության իրականացման վերաբերյալ կադրերի պատրաստման ծրագիր:
XI. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ԳԻՏԱՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄ
31. Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի բնագավառում գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման նպատակն է ապահովել ոլորտում իրականացվող միջոցառումների համար ապացուցողական հիմք:
1) Մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելման և դրանց դեմ պայքարի բնագավառում գիտահետազոտական աշխատանքների իրականացման կանոնակարգում` ժամանակակից մոտեցումներին համապատասխան.
ա. կազմել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների ոլորտում գիտահետազոտական աշխատանքների ծրագիր` բոլոր շահագրգիռ կողմերի մասնակցությամբ` սահմանելով առաջնահերթ հիվանդությունների ցանկ
բ. կատարելագործել մարդու և կենդանիների համար ընդհանուր վարակիչ հիվանդությունների ուսումնասիրությամբ զբաղվող գիտական ինստիտուտների, կենտրոնների գործունեությունը.
գ. պարբերաբար կազմակերպել գիտամեթոդական հանդիպումներ` ընդգրկելով մարզային մակարդակի մասնագետներին:
Հավելված N 2
ՀՀ կառավարության
2012 թ. դեկտեմբերի 13-ի նիստի
N 50 արձանագրային որոշման
ՑԱՆԿ
ՄԱՐԴԿԱՆՑ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ
._________________________________________________________________________.
|ՀՀ|Միջոցառման |Ակնկալվող |Պատասխանատու|Համակատարող|Կատարման|Ֆինանսա-|
| |անվանում |արդյունք |մարմին | |ժամկետ |վորման |
| | | | | | |աղբյուր |
|__|_____________|_____________|____________|___________|________|________|
|1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
|_________________________________________________________________________|
| I. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ |
|ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻՆ ՈՒՂՂՎԱԾ ՆՊԱՏԱԿԱՅԻՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ |
| ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄ |
|_________________________________________________________________________|
|1.|Մշակել և |Մինչ 2016 թ. |Հայաստանի|Հայաստանի|2014- |Ֆինանսա-|
| |գործադրել մարդու|գործադրված |Հանրապե- |Հանրա- |2016 |վորում |
| |և կենդանիների |սանիտարահամա- |տության |պետության|թվական |չի |
| |համար ընդհանուր |ճարակաբանական |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |վարակիչ |կանոնների և |պահության|տեսության| |ջում |
| |հիվանդություն- |նորմերի |նախարա- |նախարա- | | |
| |ների, ինչպես |արդյունքում |րություն |րություն | | |
| |նաև դրանց դեմ |հնարավորինս | | | | |
| |պայքարի և |կկանխվեն մարդու| |Հայաստանի| | |
| |կանխարգելման |և կենդանիների | |Հանրա- | | |
| |ընդհանուր |համար ընդհանուր| |պետության| | |
| |հարցերը սահմանող|վարակիչ | |տարած- | | |
| |սանիտարահա- |հիվանդություն- | |քային | | |
| |մաճարակաբանական |ները, կստեղծվի | |կառա- | | |
| |կանոններ և |փաստաթղթային | |վարման | | |
| |նորմեր. |բազա | |նախարա- | | |
| |մեթոդական |կանխարգելիչ և | |րություն | | |
| |փաստաթղթեր, |հակահամա- | | | | |
| |ուղեցույցներ |ճարակային | | | | |
| | |միջոցառումները | | | | |
| | |կազմակերպելու | | | | |
| | |և | | | | |
| | |իրականացնելու | | | | |
| | |համար | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|2.|Մշակել մարդու և |Մինչ 2016 |Հայաստանի|Հայաստանի|2014 |Ֆինանսա-|
| |կենդանիների |թվականը կմշակվի|Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |համար ընդհանուր |մարդու և |տության |պետության| |չի |
| |վարակիչ |կենդանիների |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |հիվանդություն- |համար ընդհանուր|պահության|տեսության| |ջում |
| |ների գերակա |վարակիչ |նախարա- |նախարա- | | |
| |հիվանդություն- |հիվանդություն- |րություն |րություն | | |
| |ների ցանկի |ների գերակա | | | | |
| |վերաբերյալ |հիվանդություն- | |Միջազ- | | |
| |համատեղ հրաման |ների ցանկը, որի| |գային | | |
| | |հիման վրա | |կազմակեր-| | |
| | |կմշակվեն | |պություն-| | |
| | |սանիտարահամա- | |ներ | | |
| | |ճարակաբանական | |(համաձայ-| | |
| | |կանոններ և | |նությամբ)| | |
| | |նորմեր, | | | | |
| | |մեթոդական | | | | |
| | |փաստաթղթեր, | | | | |
| | |ուղեցույցներ | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|3.|Մշակել և |Կմշակվեն և |Հայաստանի|Հայաստանի|2015 |Ֆինանսա-|
| |գործադրել |մինչ 2016 |Հանրապե- |Հանրապե- |թվական |վորում |
| |արտակարգ |թվականը |տության |տության | |չի |
| |իրավիճակում |կգործադրվեն |արտակարգ |առողջա- | |պահան- |
| |հակազդեցության |արտակարգ |իրավիճակ-|պահության| |ջում |
| |ընթացակարգեր, |իրավիճակում |ների |նախարա- | | |
| |ինչպես նաև |հակազդեցության |նախարա- |րություն | | |
| |առանձին գերակա |պլաններ և |րություն | | | |
| |հիվանդություն- |ընթացակարգեր, | |Հայաստանի| | |
| |ների |ինչը կապահովվի | |Հանրապե- | | |
| |մոբիլիզացիոն |շահագրգիռ | |տության | | |
| |պլաններ. |մարմինների | |գյուղա- | | |
| | |միջև | |տնտեսու- | | |
| | |համագործակցված | |թյան | | |
| | |աշխատանքները | |նախարա- | | |
| | | | |րություն | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|4.|Մշակել և |Կմշակվեն և |Հայաստանի|Հայաստանի|2015 |Ֆինանսա-|
| |գործադրել |մինչ 2016 |Հանրապե- |Հանրապե- |թվական |վորում |
| |անասնահամաճարակ-|թվականը |տության |տության | |չի |
| |ների, |կգործադրվեն |գյուղա- |գյուղա- | |պահան- |
| |պանզոոտիաների |անասնահամա- |տնտեսու- |տնտեսու- | |ջում |
| |ժամանակ |ճարակների, |թյան |թյան | | |
| |կենդանիների |պանզոոտիաների |նախարա- |նախարա- | | |
| |կարանտինացման, |ժամանակ |րություն |րության | | |
| |հիվանդ կամ |կենդանիների | |սննդա- | | |
| |հիվանդության |կարանտինացման, | |մթերքի | | |
| |նկատմամբ |հիվանդ կամ | |անվտան- | | |
| |կասկածվող |հիվանդության | |գության | | |
| |կենդանիների |նկատմամբ | |և | | |
| |բուժման, |կասկածվող | |պետական | | |
| |հարկադիր սպանդի |կենդանիների | |ծառայու- | | |
| |կամ ոչնչացման |բուժման, | |թյուն | | |
| |չափանիշներ |հարկադիր սպանդի| | | | |
| | |կամ ոչնչացման | | | | |
| | |չափանիշներ | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|5.|Մշակել մարդու և |Մինչ 2016 |Հայաստանի|Հայաստանի|2016 |Ֆինանսա-|
| |կենդանիների |թվականը |Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |համար ընդհանուր |կգնահատվեն |տության |պետության| |չի |
| |վարակիչ |մարդու և |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |հիվանդություն- |կենդանիների |պահության|տեսության| |ջում |
| |ների համաճարա- |համար ընդհանուր|նախարա- |նախարա- | | |
| |կաբանական |վարակիչ |րություն |րություն | | |
| |հսկողության |հիվանդություն- | | | | |
| |համակարգում |ների համաճարա- | |Միջազ- | | |
| |մարմինների, |կաբանական | |գային | | |
| |տնտեսությունների|հսկողության | |կազմակեր-| | |
| |ընդգրկվածության |համակարգում | |պություն-| | |
| |և |մարմինների, | |ներ | | |
| |բուժկանխարգելիչ |տնտեսություն- | |(համաձայ-| | |
| |կազմակերպու- |ների | |նությամբ)| | |
| |թյունների, |ընդգրկվածու- | | | | |
| |լաբորատորիաներն |թյունը և | | | | |
| |գնահատման |բուժկանխարգելիչ| | | | |
| |հարցաշարեր |կազմակերպու- | | | | |
| | |թյունները, | | | | |
| | |լաբորատորիաները| | | | |
| | |կինտեգրվեն | | | | |
| | |համաճարակա- | | | | |
| | |բանական | | | | |
| | |հսկողության | | | | |
| | |համակարգում` | | | | |
| | |ապահովելով | | | | |
| | |միանման | | | | |
| | |գնահատման | | | | |
| | |համակարգ | | | | |
|_________________________________________________________________________|
| II. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ |
| ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԿԱՏԱՐԵԼԱԳՈՐԾՈՒՄ |
|_________________________________________________________________________|
|6.|Ըստ մարզային |Մարդու և |Հայաստանի|Հայաստանի|2016 |Ֆինանսա-|
| |մակարդակի |կենդանիների |Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |սահմանել և |համար ընդհանուր|տության |պետության| |չի |
| |գործադրել մարդու|վարակիչ հիվան- |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |և կենդանիների |դությունների |պահության|տեսության| |ջում |
| |համար ընդհանուր |վերլուծության |նախարա- |նախարա- | | |
| |վարակիչ |և գնահատման |րություն |րություն | | |
| |հիվանդություն- |համար, ըստ | | | | |
| |ների |մարզերի, | |Միջազ- | | |
| |վերլուծության և |սահմանված | |գային | | |
| |գնահատման |ցուցանիշներով | |կազմակեր-| | |
| |ցուցանիշների |կիրականացվեն | |պություն-| | |
| |մեթոդական |համաճարակային | |ներ | | |
| |ուղեցույցներ. |իրավիճակի | |(համաձայ-| | |
| | |վերլուծություն-| |նությամբ)| | |
| | |ներ, կանխա- | | | | |
| | |գուշակումներ, | | | | |
| | |կձեռնարկվեն | | | | |
| | |համապատասխան | | | | |
| | |միջոցառումներ | | | | |
| | |հետագա | | | | |
| | |համաճարակային | | | | |
| | |իրավիճակներից | | | | |
| | |խուսափելու | | | | |
| | |համար | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|7.|Մշակել և |Գործադրված |Հայաստանի|Հայաստանի|2016 |Ֆինանսա-|
| |գործադրել |ստանդարտ |Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |ստանդարտ |մեթոդաբանու- |տության |պետության| |չի |
| |մեթոդաբանու- |թյուններով |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |թյուններ` մարդու|իրականացված |պահության|տեսության| |ջում |
| |և կենդանիների |համաճարակա- |նախարա- |նախարա- | | |
| |համար ընդհանուր |բանական |րություն |րություն | | |
| |վարակիչ |հսկողության | | | | |
| |հիվանդություն- |համակարգի | |Միջազ- | | |
| |ների և |գնահատումների | |գային | | |
| |ընդհանուր |արդյունքում, | |կազմակեր-| | |
| |համաճարակա- |մարդու և | |պություն-| | |
| |բանական |կենդանիների | |ներ | | |
| |հսկողության |համար ընդհանուր| |(համաձայ-| | |
| |համակարգի |վարակիչ | |նությամբ)| | |
| |պարբերաբար |հիվանդություն- | | | | |
| |գնահատումներ |ների | | | | |
| |իրականացնելու |կանխարգելման | | | | |
| |համար |ուղղությամբ | | | | |
| | |կիրականացվեն | | | | |
| | |իրավիճակային | | | | |
| | |վերլուծու- | | | | |
| | |թյուններ, | | | | |
| | |կհաշվարկվեն | | | | |
| | |դրանց | | | | |
| | |մասնաբաժինները | | | | |
| | |ընդհանուր | | | | |
| | |վարակիչ | | | | |
| | |հիվանդություն- | | | | |
| | |ների մեջ` ըստ | | | | |
| | |առանձին | | | | |
| | |նոզոլոգիաների, | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|8.|Հայաստանում |Մինչ 2016 |Հայաստանի|Հայաստանի|2016 |Ֆինանսա-|
| |մարդու և |թվականը |Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |կենդանիների |իրականացված |տության |պետության| |չի |
| |համար ընդհանուր |մարդու և |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |վարակիչ |կենդանիների |պահության|տեսության| |ջում |
| |հիվանդություն- |համար ընդհանուր|նախարա- |նախարա- | | |
| |ների ռիսկերի |վարակիչ |րություն |րություն | | |
| |գույքագրման և |հիվանդություն- | | | | |
| |քարտեզագրման |ների ռիսկերի | |Միջազ- | | |
| |նպատակով մշակել |գույքագրման և | |գային | | |
| |և գործադրել |քարտեզագրման | |կազմակեր-| | |
| |մեթոդական |արդյունքում վեր| |պություն-| | |
| |ուղեցույցներ |կհանվեն առավել | |ներ | | |
| | |ռիսկային | |(համաձայ-| | |
| | |գործոնները, | |նությամբ)| | |
| | |կմշակվեն | | | | |
| | |մեխանիզմներ | | | | |
| | |դրանց վերացման | | | | |
| | |ուղղությամբ | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|9.|Մշակել և |Ներդրված |Հայաստանի|Հայաստանի|2015 |Ֆինանսա-|
| |ներդնել մարդու |մեթոդաբանության|Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |և կենդանիների |և |տության |պետության| |չի |
| |համար ընդհանուր |ընթացակարգերի |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |վարակիչ |արդյունքում |պահության|տեսության| |ջում |
| |հիվանդություն- |կապահովվեն |նախարա- |նախարա- | | |
| |ների առաջացման |մարդու և |րություն |րություն | | |
| |և տարածման |կենդանիների | | | | |
| |ռիսկերի |համար ընդհանուր| |Միջազ- | | |
| |գնահատման, դրանց|վարակիչ | |գային | | |
| |կառավարման և |հիվանդություն- | |կազմակեր-| | |
| |նվազեցման |ների տարածման | |պություն-| | |
| |համակարգեր` |և տեղայնացման | |ներ | | |
| |մեթոդաբանու- |միջոցառումները | |(համաձայ-| | |
| |թյուն, | | |նությամբ)| | |
| |ընթացակարգ | | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|10|Զարգացնել մարդու|Մինչ 2016 |Հայաստանի|Հայաստանի|2014 |Ֆինանսա-|
| |և կենդանիների |թվականը, այլ |Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |համար ընդհանուր |շահագրգիռ |տության |պետության| |չի |
| |վարակիչ |մարմինների հետ |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |հիվանդություն- |համատեղ, |պահության|տեսության| |ջում |
| |ների բռնկումների|կզարգացվեն |նախարա- |նախարա- | | |
| |վարման |մարդու և |րություն |րություն | | |
| |ուղեցույցները` |կենդանիների | | | | |
| |այլ շահագրգիռ |համար ընդհանուր| |Հայաստանի| | |
| |մարմինների հետ |վարակիչ | |Հանրա- | | |
| |համատեղ. |հիվանդություն- | |պետության| | |
| | |ների | |բնապահպա-| | |
| | |բռնկումների | |նության | | |
| | |վարման | |նախարա- | | |
| | |ուղեցույցները, | |րություն | | |
| | |կապահովվեն | | | | |
| | |միասնական և | |Միջազ- | | |
| | |միանման | |գային | | |
| | |մեխանիզմներ` | |կազմակեր-| | |
| | |մարդու և | |պություն-| | |
| | |կենդանիների | |ներ | | |
| | |համար ընդհանուր| |(համաձայ-| | |
| | |վարակիչ | |նությամբ)| | |
| | |հիվանդություն- | | | | |
| | |ների | | | | |
| | |կանխարգելման և | | | | |
| | |հակահամաճարա- | | | | |
| | |կային | | | | |
| | |միջոցառումներ | | | | |
| | |իրականացնելու | | | | |
| | |համար | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|11|Մշակել և |Մարդու և |Հայաստանի|Հայաստանի|2015 |Ֆինանսա-|
| |ներդնել մարդու |կենդանիների |Հանրա- |Հանրապե- |թվական |վորում |
| |և կենդանիների |համար ընդհանուր|պետության|տության | |չի |
| |համար ընդհանուր |վարակիչ |գյուղատն-|առողջա- | |պահան- |
| |վարակիչ |հիվանդություն- |տեսության|պահության| |ջում |
| |հիվանդություն- |ների |նախարա- |նախարա- | | |
| |ների բռնկումների|բռնկումների |րություն |րություն | | |
| |զեկույցի ձև` |շահագրգիռ | | | | |
| |շահագրգիռ |մարմինների հետ | |Հայաստանի| | |
| |մարմինների |համատեղ մշակված| |Հանրա- | | |
| |համագործակցու- |զեկույցի ձևը | |պետության| | |
| |թյամբ |կապահովի | |բնապահ- | | |
| | |լիարժեք և | |պանության| | |
| | |մանրամասն | |նախարա- | | |
| | |անհրաժեշտ | |րություն | | |
| | |տեղեկատվու- | | | | |
| | |թյունը և | |Միջազ- | | |
| | |փոխտեղեկատվու- | |գային | | |
| | |թյան | |կազմակեր-| | |
| | |մեխանիզմները | |պություն-| | |
| | | | |ներ | | |
| | | | |(համաձայ-| | |
| | | | |նությամբ)| | |
|_________________________________________________________________________|
| III. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ |
| ԱՐՁԱԳԱՆՔՄԱՆ ԿԱՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ |
|_________________________________________________________________________|
|12|Արագ արձագանքման|Մինչ 2016 |Հայաստանի|Հայաստանի|2016 |Ֆինանսա-|
| |ազգային |թվականը մշակված|Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |մակարդակի թիմի |ուսուցողական |տության |պետության| |չի |
| |անդամներին |նյութերը արագ |առողջա- |արտակարգ | |պահան- |
| |մարդու և |արձագանքման |պահության|իրավիճակ-| |ջում |
| |կենդանիների |ազգային |նախարա- |ների | | |
| |համար ընդհանուր |մակարդակի թիմի |րություն |նախարա- | | |
| |վարակիչ |անդամներին | |րություն | | |
| |հիվանդություն- |կապահովեն | | | | |
| |ների |անհրաժեշտ | |Հայաստանի| | |
| |արձագանքման, |կրթական | |Հանրապե- | | |
| |մասնավորապես` |նյութերով` | |տության | | |
| |հակահամաճարա- |ձևավորելով | |գյուղա- | | |
| |կային |արագ | |տնտեսու- | | |
| |միջոցառումների |արձագանքման | |թյան | | |
| |կազմակերպման և |հմտություններով| |նախարա- | | |
| |իրականացման |օժտված կադրային| |րություն | | |
| |հարցերի |ներուժ | | | | |
| |վերաբերյալ | | |Հայաստանի| | |
| |ուսուցանելու | | |Հանրապե- | | |
| |նպատակով մշակել | | |տության | | |
| |ուսուցողական | | |բնապահ- | | |
| |նյութեր | | |պանության| | |
| | | | |նախարա- | | |
| | | | |րություն | | |
| | | | | | | |
| | | | |Միջազ- | | |
| | | | |գային | | |
| | | | |կազմակեր-| | |
| | | | |պություն-| | |
| | | | |ներ | | |
| | | | |(համաձայ-| | |
| | | | |նությամբ)| | |
|_________________________________________________________________________|
| IV. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ |
| ԱԽՏՈՐՈՇՄԱՆ ԼԱԲՈՐԱՏՈՐ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ |
|_________________________________________________________________________|
|13|Մարդու և |Կենսաանվտան- |Հայաստանի|Հայաստանի|2016 |Հայաս- |
| |կենդանիների |գության |Հանրապե- |Հանրա- |թվական |տանի |
| |համար ընդհանուր |ապահովման |տության |պետության| |Հանրա- |
| |վարակիչ |ձեռնարկի |առողջա- |գյուղատն-| |պետու- |
| |հիվանդություն- |ներդրումը |պահության|տեսության| |թյան |
| |ների լաբորատոր |կապահովի հստակ |նախարա- |նախարա- | |օրենս- |
| |ախտորոշում |սահմանումներ |րություն |րություն | |դրու- |
| |իրականացնող |եվրոպական | | | |թյամբ |
| |լաբորատորիաների |մոտեցումներին | |Միջազ- | |չարգել- |
| |համար մշակել և |համահունչ | |գային | |ված |
| |ներդնել |անվտանգ | |կազմակեր-| |միջոցներ|
| |կենսաանվտան- |լաբորատոր | |պություն-| | |
| |գության |պայմաններ | |ներ | | |
| |ապահովման |ձևավորելու | |(համաձայ-| | |
| |ձեռնարկ |համար | |նությամբ)| | |
|_________________________________________________________________________|
| V. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ |
| ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՈՒՄ ԸՆԴԳՐԿՎԱԾ ՄԱՍՆԱԳԵՏՆԵՐԻ |
| ԳԻՏԵԼԻՔՆԵՐԻ ՇԱՐՈՒՆԱԿԱԿԱՆ ԿԱՏԱՐԵԼԱԳՈՐԾՈՒՄ |
|_________________________________________________________________________|
|14|Հաշվառել մարդու |Մինչ 2016 |Հայաստանի|Հայաստանի|2016 |Ֆինանսա-|
| |և կենդանիների |թվականը |Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |համար ընդհանուր |կապահովեն |տության |պետության| |չի |
| |վարակիչ |մարդու և |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |հիվանդություն- |կենդանիների |պահության|տեսության| |ջում |
| |ների ոլորտում |համար ընդհանուր|նախարա- |նախարա- | | |
| |ընդգրկված |վարակիչ |րություն |րություն | | |
| |կադրային ներուժը|հիվանդություն- | | | | |
| |և քարտեզագրել |ների ոլորտում | |Միջազ- | | |
| |ռեսուրսները, |ընդգրկված | |գային | | |
| |մշակել և |կադրային | |կազմակեր-| | |
| |ներդնել մարդու |ներուժի և | |պություն-| | |
| |և կենդանիների |ռեսուրսների | |ներ | | |
| |համար ընդհանուր |հաշվառումն ու | |(համաձայ-| | |
| |վարակիչ հիվան- |քարտեզագրումը, | |նությամբ)| | |
| |դությունների |առկա կադրերը | | | | |
| |համաճարակա- |կուսուցանվեն | | | | |
| |բանական |համաշխարհային | | | | |
| |հսկողության |մոտեցումներին | | | | |
| |իրականացման |համահունչ | | | | |
| |վերաբերյալ |ծրագրերով | | | | |
| |կադրերի | | | | | |
| |պատրաստման | | | | | |
| |ծրագիր | | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|15|Մշակել մարդու և |Մարդու և |Հայաստանի|Հայաստանի|2016 |Ֆինանսա-|
| |կենդանիների |կենդանիների |Հանրապե- |Հանրա- |թվական |վորում |
| |համար ընդհանուր |համար ընդհանուր|տության |պետության| |չի |
| |վարակիչ |վարակիչ |առողջա- |գյուղատն-| |պահան- |
| |հիվանդություն- |հիվանդություն- |պահության|տեսության| |ջում |
| |ների վարժանքների|ների |նախարա- |նախարա- | | |
| |թեմատիկ և |վարժանքների |րություն |րություն | | |
| |գործնական |թեմատիկ և | | | | |
| |խաղարկային |գործնական | |Հայաստանի| | |
| |թեմաներ, որի |խաղարկային | |Հանրապե- | | |
| |արդյունքների և |թեմաների, | |տության | | |
| |«քաղված դասերի» |»քաղված դասերի»| |արտակարգ | | |
| |հիման վրա մշակել|հիման վրա | |իրավիճակ-| | |
| |մեխանիզմներ |կլրամշակվեն | |ների | | |
| |կադրերի |կրթական | |նախարա- | | |
| |գիտելիքների |ծրագրերը` | |րություն | | |
| |շարունակական |ապահովելով | | | | |
| |կատարելագործման |կադրային | |Միջազ- | | |
| |համար |ներուժի | |գային | | |
| | |գիտելիքների | |կազմակեր-| | |
| | |շարունակական | |պություն-| | |
| | |կատարելագոր- | |ներ | | |
| | |ծումը` | |(համաձայ-| | |
| | |արդյունքում | |նությամբ)| | |
| | |ձևավորելով | | | | |
| | |արձագանքման | | | | |
| | |զգայուն | | | | |
| | |համակարգ | | | | |
|__|________________|_______________|_________|_________|________|________|
|16|Մշակել և |Վարժանքների |Հայաստանի|Հայաստանի|2016 |Ֆինանսա-|
| |ներդնել մարդու |վերաբերյալ |Հանրապե- |Հանրապե- |թվական |վորում |
| |և կենդանիների |զեկույցի |տության |տության | |չի |
| |համար ընդհանուր |ձևաչափը |արտակարգ |առողջա- | |պահան- |
| |վարակիչ |կապահովի |իրավիճակ-|պահության| |ջում |
| |հիվանդություն- |լիարժեք և |ների |նախարա- | | |
| |ների վերաբերյալ |մանրամասն |նախարա- |րություն | | |
| |վարժանքների |անհրաժեշտ |րություն | | | |
| |իրականացման |տեղեկատվու- | |Հայաստանի| | |
| |վերաբերյալ |թյունը` | |Հանրա- | | |
| |զեկույցի ձևաչափ |ձևավորելով | |պետության| | |
| | |փոխտեղեկատվական| |գյուղատն-| | |
| | |համակարգ, որի | |տեսության| | |
| | |արդյունքում | |նախարա- | | |
| | |կբացառվեն | |րություն | | |
| | |միևնույն | | | | |
| | |թեմաների շուրջ | |Միջազ- | | |
| | |կրկնվող | |գային | | |
| | |վարժանքները | |կազմակեր-| | |
| | | | |պություն-| | |
| | | | |ներ | | |
| | | | |(համաձայ-| | |
| | | | |նությամբ)| | |
|_________________________________________________________________________|
| VI. ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՎԱՐԱԿԻՉ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ |
| ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՄԱՆ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԴԵՄ ՊԱՅՔԱՐԻ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ԳԻՏԱՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ |
| ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄ |
|_________________________________________________________________________|
|17|Կազմել մարդու և |Մարդու և |Հայաստանի|Հայաստանի|2014- |Ֆինանսա-|
| |կենդանիների |կենդանիների |Հանրապե- |Հանրա- |2016 |վորում |
| |համար ընդհանուր |համար ընդհանուր|տության |պետության|թվական- |չի |
| |վարակիչ |վարակիչ |առողջա- |գյուղատն-|ներ |պահան- |
| |հիվանդություն- |հիվանդություն- |պահության|տեսության| |ջում |
| |ների ոլորտում |ների ոլորտում |նախարա- |նախարա- | | |
| |գիտահետազոտական |բոլոր շահագրգիռ|րություն |րություն | | |
| |աշխատանքների |կողմերի | | | | |
| |ծրագրեր` բոլոր |մասնակցությամբ | |Միջազ- | | |
| |շահագրգիռ |կազմված | |գային | | |
| |կողմերի |գիտահետազոտական| |կազմակեր-| | |
| |մասնակցությամբ |աշխատանքների | |պություն-| | |
| | |ծրագրերը | |ներ | | |
| | |կխթանեն գիտական| |(համաձայ-| | |
| | |ներուժի | |նությամբ)| | |
| | |մասնակցությունը| | | | |
| | |գործնական | | | | |
| | |աշխատանքներում,| | | | |
| | |որի արդյունքում| | | | |
| | |կձևավորվի | | | | |
| | |մարդու և | | | | |
| | |կենդանիների | | | | |
| | |համար ընդհանուր| | | | |
| | |վարակիչ | | | | |
| | |հիվանդություն- | | | | |
| | |ների | | | | |
| | |համաճարակա- | | | | |
| | |բանական | | | | |
| | |հսկողության | | | | |
| | |առավել զգայուն | | | | |
| | |և իրատեսական | | | | |
| | |համակարգ | | | | |
._________________________________________________________________________.