ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔԻ ԱՎԱԳԱՆԻ
ՈՐՈՇՈՒՄ
21 դեկտեմբերի 2016 թվականի N 634-Ն
ԵՐԵՎԱՆԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ 2017 ԹՎԱԿԱՆԻ ԾՐԱԳՐԻ ՀԱՍՏԱՏՄԱՆ ՄԱՍԻՆ
(1-ին մաս)
«Երևան քաղաքում տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի 1-ին մասի 11-րդ կետին և 83-րդ հոդվածին համապատասխան`
Երևան քաղաքի ավագանին որոշում է.
1. Հաստատել Երևանի զարգացման 2017 թվականի ծրագիրը` համաձայն հավելվածի:
2. Սույն որոշմամբ հաստատված Երևանի զարգացման 2017 թվականի ծրագիրը ենթակա է հրապարակման «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 56-րդ և 63-րդ հոդվածներով սահմանված կարգով, իսկ ծրագրի հիմնական ցուցանիշները, վիճակագրական և գրաֆիկական տվյալները` նաև առանձին տեղեկատուներով և գրքույկներով` ընդհանուր 1000 տպաքանակներով:
Հավելված
Երևան քաղաքի ավագանու
2016 թ. դեկտեմբերի 21-ի
N 634-Ն որոշման
Երևանի զարգացման 2017 թվականի ծրագիր
ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ
Բովանդակություն
Նախաբան
Երևանի զարգացման 2017 թ. ծրագրի գերակայությունները
Քաղաքաշինություն և ճարտարապետություն
Արտաքին ձևավորում և գովազդ
Շինարարություն և բարեկարգում
Անշարժ գույքի կառավարում
Կոմունալ տնտեսություն
Առևտրի և սպասարկումների ոլորտ
Տրանսպորտ
Բնապահպանություն
Հանրակրթություն
Առողջապահություն
Սոցիալական ապահովություն
Մշակույթ
Ֆիզիկական կուլտուրա և սպորտ
Երիտասարդության հետ տարվող աշխատանքներ
Երեխաների իրավունքների պաշտպանության ոլորտ
Միջազգային համագործակցություն
Զբոսաշրջություն
Աջափնյակ վարչական շրջան
Ավան վարչական շրջան
Արաբկիր վարչական շրջան
Դավթաշեն վարչական շրջան
Էրեբունի վարչական շրջան
Կենտրոն վարչական շրջան
Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջան
Նոր Նորք վարչական շրջան
Նորք-Մարաշ վարչական շրջան
Նուբարաշեն վարչական շրջան
Շենգավիթ վարչական շրջան
Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջան
ՆԱԽԱԲԱՆ
Հայաստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Երևանը 2798 տարեկան է:
Երևանի տարածքը կազմում է 223 քառ.կմ, բնակչությունը 1074.6 հազ. մարդ:
Երևանը գտնվում է Արարատյան դաշտավայրի հյուսիսարևելյան մասում, Հրազդան գետի երկու ափերին ծովի մակերևույթից 900-1200 մետր բարձրության վրա: Քաղաքի կլիման խիստ ցամաքային է շոգ ու չոր ամառ և համեմատաբար խստաշունչ ձմեռ:
Երևանը վարչական սահմանով հարում է Արարատի, Արմավիրի, Արագածոտնի և Կոտայքի մարզերին: Երևանը բաժանված է 12 վարչական շրջանների Աջափնյակ, Ավան, Արաբկիր, Դավթաշեն, Էրեբունի, Կենտրոն, Մալաթիա-Սեբաստիա, Նոր Նորք, Նորք-Մարաշ, Նուբարաշեն, Շենգավիթ և Քանաքեռ-Զեյթուն:
Երևանը Հայաստանի խոշորագույն տնտեսական, գիտական և մշակութային կենտրոնն է, հանդիսանում է տարածաշրջանային փոխադրումների կարևորագույն տրանսպորտային և տարանցիկ հանգույց: Երևանին են բաժին ընկնում հանրապետության արդյունաբերության ընդհանուր ծավալի 41.2%-ը, շինարարության 63.7%-ը, մանրածախ առևտրի 76.4%-ը, ծառայությունների 81.4%-ը, շահագործման հանձնված բնակելի շենքերի ընդհանուր մակերեսի 76.5%-ը, հյուրանոցային տնտեսության օբյեկտների 56.6%-ը:
Երևանի սոցիալ-տնտեսական և մշակութային զարգացման գործում զգալի նշանակություն ունի նաև այն, որ այստեղ են գտնվում Հայաստանի Հանրապետության նախագահի նստավայրը, Ազգային ժողովն ու ՀՀ կառավարությունը, ՀՀ բոլոր նախարարությունները և պետական կառավարման մարմինները, հասարակական և այլ կազմակերպությունների, տարբեր միությունների, հիմնադրամների, հանձնաժողովների, դատաիրավական մարմինների, զանգվածային լրատվության միջոցների գերակշիռ մասը: Մայրաքաղաքում են գործում ՀՀ-ում միջազգային և այլ կազմակերպությունների ներկայացուցիչների գրասենյակները, օտարերկրյա պետությունների ներկայացուցչությունները, արտերկրյա ֆինանսական, հասարակական և մշակութային հաստատությունների հայաստանյան գրասենյակներ, Հայաստանում գործող բանկեր և ֆինանսական հաստատություններ:
Քաղաքում են գործում իր էությամբ եզակի հին ձեռագրերի կենտրոն Մատենադարանը, բազմաթիվ գիտական հաստատություններ, համալսարաններ և ինստիտուտներ, երկու տասնյակ թատրոն և մոտ 60 թանգարան, համերգասրահ և մարզական կենտրոն:
Երևանի զարգացման 2017 թվականի ծրագրի նպատակն է Երևան քաղաքի կայուն և համաչափ զարգացման ապահովումը հաշվի առնելով բնակչության կենսական շահերը և բարեկեցությունը, մարդկային զարգացումը որպես հետևանք երաշխավորելով երևանցիների կյանքի որակի էական բարելավումը:
Ծրագիրը բովանդակում է քաղաքային տնտեսության ոլորտների ներկա վիճակը, հիմնախնդիրները և զարգացման հիմնական ուղղությունները: Ծրագրում օգտագործված վիճակագրական տվյալները վերցված են Ազգային վիճակագրական ծառայության հրապարակած
նյութերից:
Ծրագրի իրականացման կայուն երաշխիքներն են հանդիսանում Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը, «Տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքը, «Երևան քաղաքում տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքը և այլ իրավական ակտեր, ինչպես նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինները Երևանի քաղաքապետը և ավագանին:
Երևանի զարգացման 2017 թվականի ծրագրի լիարժեք իրականացումը հիմնարար նախադրյալներ կստեղծի մայրաքաղաքի կայուն և համաչափ զարգացման համար:
ԵՐԵՎԱՆԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ 2017Թ. ԾՐԱԳՐԻ ԳԵՐԱԿԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Երևանի զարգացման ծրագրի գերակայություններն են`
1. Երևանի տարածքային համաչափ և կայուն զարգացման ապահովումը,
2. Երևանի կենտրոնի բեռնաթափման և քաղաքը շրջանցող ճանապարհների ճանապարհաշինարարական լայնածավալ ծրագրերի շարունակականության ապահովումը,
3. շենքերի և բակային տարածքների բարեկարգումը և բնակչության անվտանգ տեղաշարժի ապահովումը,
4. էներգախնայող համակարգերի ներդրման նպատակով փողոցային լուսավորության արդիականացման ծրագրի մեկնարկի ապահովումը,
5. գործարարության և ներդրումների համար բարենպաստ միջավայրի ապահովումը, համայնքի և գործարար միջավայրի միջև փոխշահավետ համագործակցությանը միտված ավանդույթների ձևավորումը և խթանումը,
6. սանմաքրման և աղբի տեղափոխման ժամանակակից մեխանիզմների ներդրմանը համահունչ նոր աղբավայրի կառուցման և հին աղբավայրի մեկուսացման գործնական ծրագրի աշխատանքների իրականացման ապահովումը,
7. նպատակային տնտեսական և սոցիալական քաղաքականության վարման միջոցով տնտեսական և քաղաքացիական կյանքին բնակչության անմիջական մասնակցության խթանումը,
8. առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող քաղաքացիների համար քաղաքային առօրյան ավելի մատչելի դարձնելու մարդասիրական ծրագրի հետևողական իրագործումը,
9. կառավարման համակարգի բարեփոխումների և տեղական ինքնակառավարման արդյունավետության ապահովումը, իրավական դաշտի կատարելագործումը, նորագույն տեխնոլոգիաների ներդրումը, հաղորդակցության ժամանակակից միջոցների կիրառումը և բնակչի հետ հետադարձ կապի ակտիվացումը,
10. մայրաքաղաքի արտաքին ձևավորման և շենքերի արտաքին տեսքի կարգաբերման շարունակական ծրագրերի իրականացման ապահովումը,
11. նախակրթական, կրթական, մշակութային և սպորտային օբյեկտների հիմնանորոգման աշխատանքների շարունակականության ապահովումը,
12. ներդաշնակ կենսատարածքի ձևավորումը և բնակչության տարածքային համաչափ բաշխվածությանը նպաստումը,
13. հանգստի գոտիների ստեղծումը, կանաչ տարածքների պահպանումն ու ավելացումը,
14. մշակութային ժառանգության պահպանությունը, առողջ ապրելակերպի խրախուսումը, այդ նպատակով նպաստավոր պայմանների ստեղծումը,
15. երեխաների իրավունքների պաշտպանությունը և անչափահասների հետ տարվող աշխատանքների բարելավումը,
16. առողջապահության համակարգի կառավարման արդյունավետության բարձրացումը, բնակչությանը մատուցվող առողջապահական ծառայությունների որակական բարելավման նպատակով քաղաքապետարանի ենթակայության առողջապահական կազմակերպությունները ժամանակակից բուժսարքավորումներով համալրելու գործընթացին աջակցումը,
17. բնակչության անվտանգության, հասարակական կարգի և համակեցության կանոնների պահպանության ապահովումը,
18. մայրաքաղաքի բնակելի ֆոնդի վթարայնության հետազոտման աշխատանքների շարունակականության ապահովումը,
19. հասարակական տրանսպորտի արդյունավետ գործունեության կանոնակարգմանը միտված ծրագրերի մշակման ապահովումը,
20. մայրաքաղաքի բնապահպանական իրավիճակի բազմակողմ ու համակարգված բարելավումը,
21. գովազդատեղեկատվական համակարգի կատարելագործման միջոցով զբոսաշրջության զարգացմանը խթանող քաղաքականության իրականացումը,
22. բնակիչների սոցիալական պաշտպանվածության ապահովումը և այդ նպատակով հաշմանդամների, ծնողազուրկ երեխաների, բազմազավակ և անապահով ընտանիքների կենսական ապահովմանն ուղղված սոցիալական ծրագրերի իրագործումը,
23. Երևանի քաղաքապետարանի և վարչական շրջանների կողմից բնակչությանը մատուցվող ծառայությունների պարզեցումը և սպասարկման որակի բարելավումը,
24. միջազգային համագործակցության ընդլայնումը, քույր և գործընկեր քաղաքների հետ արդյունավետ համագործակցության ակտիվացումը, միջազգային լավագույն փորձի ուսումնասիրությունն ու կիրառումը:
ՔԱՂԱՔԱՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՃԱՐՏԱՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2006 թվականի սեպտեմբերի 7-ի «Երևան քաղաքի գլխավոր հատակագծի» 2006-2020 թթ. իրականացման հիմնական միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին հ.1402-Ն որոշմանը համապատասխան, նախորդ տարիներին կազմակերպվել և հաստատվել են մի շարք քաղաքաշինական ծրագրային և նախագծանախահաշվային փաստաթղթեր:
Հիմնախնդիրներ
1. Երևանի գլխավոր հատակագծի իրականացման ընթացքի ուսումնասիրություն, վերլուծություն:
2. Երևան քաղաքի մինչև 2030 թվականը քաղաքաշինական զարգացման հիմնական ուղղությունների հստակեցում:
3. Երևանի ճանապարհափողոցային ցանցի մինչև 2030 թվականը զարգացման հիմնական ուղղությունների հստակեցում:
4. Գլխավոր հատակագծի իրականացմանն ուղղված ծրագրերի մշակում:
5. Երևանի փոքր կենտրոնի կառուցապատման կարգավորման համար օրենքով նախատեսվելիք անհրաժեշտ իրավական և նախագծային փաստաթղթերի մշակում:
6. Կայուն զարգացման «ՌԻՕ+20» գագաթաժողովի որոշումների իրագործմանն ուղղված «Կայուն քաղաքներ: Կանաչ ճարտարապետություն», «Խելացի քաղաքներ», «Կանաչ քաղաքաշինություն» և «Լանդշաֆտի Եվրոպական Կոնվենցիայի» սկզբունքներից և գաղափարախոսությունից բխող միջոցառումների իրականացում:
7. Երևան քաղաքի վարչական շրջանների և առանձին տարածքների գոտիավորման նախագծերի մշակում:
8. Երևան քաղաքի քաղաքաշինական կադաստրի ստեղծում և ներդրում:
9. Քաղաքային տնտեսության զարգացմանն ուղղված քաղաքաշինական ներդրումային ծրագրերի մշակում բնակելի թաղամասերի վերակառուցման և ամբողջականացման, զբոսաշրջային ռեսուրսների զարգացման, հանգստի և ժամանցի նոր գոտիների ստեղծման նպատակով:
10. Նոր այգիների և հանգստի գոտիների հիմնադրում, զբոսայգիների և կանաչ տարածքների վերականգնում:
11. Քաղաքային նշանակության մայրուղիների պատշաճ որակի ապահովում, ճանապարհափողոցային ցանցի ընդլայնում, ժամանակակից չափանիշներին համապատասխանող ճանապարհների կառուցում, մայրաքաղաքի կենտրոնը բեռնաթափող, շրջանցող ճանապարհների, տրանսպորտային հանգույցների և նոր ուղեբաժանքների նախագծում և կառուցում, գոյություն ունեցող ճանապարհների ծանրաբեռնվածության թեթևացում
12. Քաղաքաշինական միջավայրում հաշմանդամների և բնակչության սակավաշարժ խմբերի տեղաշարժման մատչելիության ապահովմանն ուղղված ծրագրերի և նախագծերի մշակում ու իրականացում:
13. Նոր մանկական խաղահրապարակների և ֆուտբոլի դաշտերի նախագծում:
14.3-րդ կարգի վթարայնության աստիճան ունեցող շենքերի հիմնախնդիրների շարունակական լուծում հաշվի առնելով Երևանի քաղաքապետի N 2658-U առ 26.08.2015 թ. որոշմամբ հաստատված «Երևան քաղաքի 3-րդ և 4-րդ կարգի վթարայնություն ունեցող բազմաբնակարան շենքերի հիմնախնդիրների լուծման ծրագրի հայեցակարգի» դրույթները:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
. Կիրականացվի Երևան քաղաքի 2005-2020 թթ. Գլխավոր հատակագծի ճշգրտման նախագծի մշակման նախապատրաստական աշխատանքներ մինչև 2030 թվականը զարգացման հեռանկարով:
. «Երևանի փոքր կենտրոնի կառուցապատման մասին» ՀՀ օրենքով սահմանվելիք իրավական ակտերի և քաղաքաշինական փաստաթղթերի մշակում:
. Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանի գոտիավորման նախագծի մշակում:
. Երևան քաղաքում հաշմանդամների և բնակչության սակավաշարժ խմբերի մատչելիության ապահովման տարեկան միջոցառումների մշակում և իրականացում:
. Աճուրդով օտարված կամ գերակա հանրային շահ ճանաչված տարածքներում ներդրումային ծրագրերի, ճանապարհների և ինժեներական ցանցերի նախագծային աշխատանքներ:
. Երևան քաղաքի ավագանու 2016 թվականի հունիսի 24-ին հաստատված «Երևան քաղաքի «Կայուն էներգետիկ զարգացման գործողությունների ծրագիրը» հաստատելու մասին» 558-Ն որոշումից բխող միջոցառումների իրականացում;
Լիոն և Երևան քաղաքների համագործակցության շրջանակներում Լիոնի քաղաքապետարանի և Լիոնի քաղաքաշինական գործակալության հետ համատեղ կքննարկվեն և ընթացքի մեջ կդրվեն Երևանի զարգացմանն ուղղված քաղաքաշինական բնագավառի հետևյալ ծրագրերը.
. Երևան քաղաքի քաղաքաշինական կանոնադրության մշակման միջոցառումներ,
. Երևան քաղաքի զբոսաշրջության զարգացման քաղաքաշինական հայեցակարգի մշակման միջոցառումներ,
. Երևանի «Կոնդ» պատմական թաղամասի վերակառուցման ուղիները և հնարավորությունները,
. Երևանի տրանսպորտային և ճանապարհային համակարգի բարելավման ուղղությամբ որոշ ոլորտների /մետրոպոլիտեն, տրամվայ, ֆունիկուլյոր, քաղաքային կախովի մարդատար ճոպանուղի, հեծանվաուղիներ, հետիոտն փողոցներ/ կազմակերպման և ստեղծման հնարավոր տարբերակների ուսումնասիրության և հետազոտման աշխատանքներ,
. «Երևանի «Դալմայի այգիներ» անտառպուրակային պատմամշակութային համալիրի ստեղծման ծրագրի մշակման աշխատանքներ:
Ասիական զարգացման բանկի հետ համագործակցությամբ 2017 թվականին կշարունակվեն մայրաքաղաքը շրջանցող ռազմավարական ճանապարհի Արգավանդ-Շիրակ, Դավթաշեն-Աշտարակ և Ա. Բաբաջանյան-Աշտարակ նոր ճանապարհահատվածների կառուցման աշխատանքները:
Կսկսվեն Արշակունյաց պողոտայի և Գ.Նժդեհի փողոցի հատման հատվածում («Հայրենիք» կինոթատրոնի խաչմերուկ) տրանսպորտային հանգույցի շինարարական աշխատանքները:
Կշարունակվի Երևան քաղաքի ընդհանուր օգտագործման կանաչ տարածքների կազմակերպման և զարգացման ծրագրերի իրականացումը, այդ թվում նաև Կարապի լճի տարածքի և Օղակաձև զբոսայգու բարեկարգման ուղղությամբ:
2017 թվականին նախատեսվում է ավարտել Գլխավոր պողոտայի` Սարյան փողոցի և Մաշտոցի պողոտայի հատվածի վերակառուցման բարեկարգման աշխատանքները:
Կշարունակվեն Ավան վարչական շրջանում ուսումնամարզական համալիրի շինարարական աշխատանքները, որի կազմում նախատեսվում է դպրոց, մանկապարտեզ, մարզաառողջարարական համալիր ունիվերսալ դահլիճով, փակ սահադաշտ, ստորգետնյա ավտոկայանատեղեր և զբոսապուրակ: Նշված աշխատանքներին զուգահեռ կսկսվեն Ծարավ Աղբյուրի փողոցի N 55/27 հասցեում զբոսայգու կառուցման աշխատանքները:
ԱՐՏԱՔԻՆ ՁԵՎԱՎՈՐՈՒՄ ԵՎ ԳՈՎԱԶԴ
Գովազդ
Երևան քաղաքում իրականացվում է մեծ և փոքր գովազդային վահանակների, շենք-շինություններին տեղադրված գովազդային մակերեսների գույքագրում, էլեկտրոնային բազայի միջոցով կառավարում, գովազդի մասով վարչական շրջանների աշխատանքների համակարգում, մշակված հայեցակարգի տեղայնացում, գովազդային վահանակների արդիականացում, շենք-շինությունների վրա տեղադրվող գովազդային վահանակների անձնագրերի մշակում:
Հիմնախնդիրներ`
1. Շենք-շինությունների, բազմաբնակարան շենքերի, տանիքների, գովազդային վահանակների միասնական հայեցակարգի մշակում:
2. Շենք-շինությունների գովազդային անձնագրերի ստեղծում:
3. Էլեկտրոնային կառավարման համակարգի կատարելագործում:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
2017 թվականին նախատեսվում է իրականացնել վարչական շրջաններում առկա գովազդային վահանակների, ցուցանակների արդիականացման, «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքին համապատասխանեցման աշխատանքներ, ինչպես նաև գովազդային վահանակների փոխարինում քաղաքային չափերի գովազդային վահանակներով: 2016 թվականին ստեղծված էլեկտրոնային կառավարման համակարգի միջոցով նախատեսվում է իրականացնել Երևան քաղաքում առկա գովազդային վահանակների հաշվառման, էլեկտրոնային կարգով թույլտվությունների տրամադրման աշխատանքներ, որն իր հերթին կբարձրացնի գովազդի ոլորտի կառավարման արդյունավետությունը և կնպաստի տեղական տուրքերի հավաքագրմանը:
2017 թվականին շարունակվելու է աշխատանքը մասնագիտացված գովազդային կազմակերպությունների հետ գովազդային վահանակների արդիականացման, սոցիալական գովազդային ծրագրերի իրականացման և Երևան համայնքի հետ աշխատանքի որակի բարձրացման ուղղություններով:
2017 թվականին նախատեսվում է շարունակել շենք-շինությունների վրա տեղադրվող գովազդային վահանակների անձնագրերի նախապատրաստման աշխատանքները, որով կհստակեցվեն արտաքին գովազդի տեղադրման վայրերը, գունային լուծումները, ինչպես նաև գովազդային վահանակների արտաքին տեսքը և մակերեսները:
2017 թվականին կշարունակվեն օրենքին չհամապատասխանող, ինչպես նաև ինքնակամ և ապօրինի տեղադրված գովազդային վահանակների հայտնաբերման և ապամոնտաժման աշխատանքները, որի արդյունքում կապահովվի գովազդի ոլորտի համապատասխանեցումը «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքին:
Կշարունակվի խիստ հսկողությունը մայրաքաղաքի տարածքում առկա գովազդային վահանակների հայալեզու գրվածքը օրենսդրության պահանջներին համապատասխանեցնելու նպատակով:
Ձևավորում
Ձևավորման ոլորտում Երևանի քաղաքապետարանի իրականացրած աշխատանքներն ուղղված են Երևան քաղաքը բնակիչների և հյուրերի համար առավել գունագեղ, համահունչ կահավորված ու հարմարավետ դարձնելուն:
Հիմնախնդիրներ
1. Անցյալի քաղաքային ձևավորման փորձի և ներկայիս քաղաքային զարգացման և ձևավորման հմտությունների համադրում
2. Վարչական շրջանների բակային տարածքների գեղագիտական ձևավորում
3. Ֆասադային հատվածների, կամարանցումների վերանորոգում, նկարազարդում
4. Տոնական ձևավորման հայեցակարգի և արտաքին ձևավորման գեղարվեստական բովանդակությանը վերաբերող ընդհանուր պահանջների մշակում
2017թ. թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
Նախատեսվում է շարունակել նախկինում վերանորոգված և գունազարդված կամարանցումների վնասված հատվածների նորոգման, թարմացման և թերությունների շտկման աշխատանքները:
Նախատեսվում է իրականացնել պանելային շենքերի ֆասադների գունազարդման աշխատանքներ:
Շարունակվելու են բակային տարածքների գեղագիտական ձևավորման աշխատանքները, որի շրջանակներում իրականացվելու են նկարազարդման աշխատանքներ բակային տարածքներում:
2017թ. կմեկնարկի դեկորատիվ դիտահորերի պատրաստման և տեղադրման ծրագիրը:
Լանդշաֆտների ձևավորման աշխատանքների շրջանակներում նախատեսվում է նոր լանդշաֆտային էսքիզների ձևավորում, այդ թվում նոր տիպի ծաղկամանների, բազրիքների, խոտածածկերի և ծառերի համար նախատեսված մետաղյա ցանկապատերի տեղադրում և այլն:
Փողոցների, հրապարակների, այգիների կահավորման նպատակով նախատեսվում է քաղաքային կահույքի արդիականացման աշխատանքներ նոր նստարանների (500 հատ), մեծ (600 հատ) և միջին (1000 հատ) չափերի աղբամանների տեղադրում բոլոր վարչական շրջաններում: Կտեղադրվեն նաև փողոցային ուղենիշեր, ծառաբների մետաղական ծածկույթներ, անվճար հայտարարությունների տախտակներ, հեծանվային կանգառներ, քաղաքային նշանակության միջոցառումների համար նորաոճ քաղաքային ինստալյացիաներ և նորաոճ դրոշակահենքեր:
Նախատեսվում է աղբամանների ամբողջական վերանորոգում 150 հատ, մասնակի վերանորոգում 1000 հատ, նստարանների ամբողջական վերանորոգում 70 հատ, մասնակի վերանորոգում 1350 հատ:
2017թ. կիրականացվեն մետաղյա հենասյուների վերանորոգման և հատուկ պաշտպանիչ նյութով երեսպատման աշխատանքներ դրանք գրաֆիտից, տարատեսակ ներկերից ու սոսինձներից զերծ պահելու, ինչպես նաև սյան արտաքին մակերեսը կոռոզիայից, խոնավության, ագրեսիվ նյութերի և յուղերի ներթափանցումից պաշտպանելու նպատակով:
Նախատեսվում է լոգոտիպերի մշակում տարբեր միջոցառումների համար քաղաքի տոնական ձևավորման հայեցակարգի և գեղարվեստական բովանդակությանը վերաբերող ընդհանուր պահանջների կիրառմամբ:
Նախատեսվում է շարունակել տոնական միջոցառումների, թեմատիկ բաներների, հրավիրատոմսերի, շնորհակալագրերի, տաղավարների, թռուցիկների, ինստալյացիաների ձևավորումն ու կազմումը:
2017 թվականին նախատեսվում է իրականացնել մի շարք քաղաքային միջոցառումների ձևավորման և դրոշակազարդման աշխատանքներ (Բանակի օր, Սուրբ Սարգիս, Մայիսի 1, Մայիսի 9, Մայիսի 28, Վերջին զանգ, Երեխաների պաշտպանության օր,
Երևանյան ամառ, Սահմանադրության օր, Անկախության օր, ՈՒսուցչի օր, Էրեբունի-Երևան, Ամանորյա տոնակատարություններ և այլն):
Օտարերկրյա պատվիրակությունների պետական և պաշտոնական այցերի ժամանակ նախատեսվում է իրականացնել դրոշակազարդման աշխատանքներ:
ՇԻՆԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ԲԱՐԵԿԱՐԳՈՒՄ
Փողոցների բարեկարգում
Երևան քաղաքում առկա են շուրջ 1080 փողոցներ ընդհանուր 750 կմ երկարությամբ, իսկ փողոցների և հրապարակների ընդհանուր մակերեսը կազմում է 15900 քմ:
Հաշվի առնելով, որ տարեկան մայրաքաղաք են ներմուծվում մեծ քանակությամբ ավտոմեքենաներ և փողոցներում երթևեկում են մինչև 60 տ ծանրություն ունեցող տրանսպորտային միջոցներ, որից մաշվում և քայքայվում է փողոցների ասֆալտբետոնե ծածկը, յուրաքանչյուր տարի անհրաժեշտություն է առաջանում իրականացնել փողոցների ասֆալտբետոնե ծածկի վերանորոգման և հիմնանորոգման աշխատանքներ, ինչպես նաև կառուցել նոր փողոցներ:
Մայրաքաղաքը առավել բարեկեցիկ և հարմարավետ դարձնելու նպատակով վերանորոգման աշխատանքներ են կատարվում նաև բակային տարածքներում: Բացի այդ իրականացվում են մայրաքաղաք մտնող մայրուղինների, հրապարակների և վերանորոգման կարիք ունեցող այլ տարածքների ասֆալտբետոնե ծածկի վերանորոգման աշխատանքներ:
Հիմնախնդիրներ
1. Քաղաքային նշանակության մայրուղիների պատշաճ որակի ապահովում
2. Երևան քաղաքի փողոցների բարեկարգում, հիմնանորոգում
3. հուսալի և ժամանակակից ճանապարհների կառուցում
4. հողային ծածկույթով (գրունտային) ճանապարհների վերակառուցում, ասֆալտապատում
5. բակային տարածքների ասֆալտբետոնե ծածկի վերականգնում
6. մայթերի ասֆալտբետոնե ծածկի վերանորոգում
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
Հաշվի առնելով վարչական շրջանների համաչափ զարգացման քաղաքականությունը 2017թ. մայրաքաղաքում ասֆալտապատման աշխատանքներ կիրականացվեն բոլոր 12 վարչական շրջանների փողոցներում, բակերում, մայթերում, ինչպես նաև առկա գրունտային ճանապարհներին:
Նախատեսվում է իրականացնել շուրջ 810 հազ. քմ ասֆալտբետոնե ծածկի ընթացիկ վերանորոգման աշխատանքներ, որի 60-70%-ը նախատեսվում է իրականացնել բակային տարածքներում` այդպիսով ըստ էության ավարտին հասցնելով բակային տարածքների նորոգման աշխատանքների ծրագիրը, ինչպես նաև շուրջ 5,000 քմ գրունտային ճանապարհների հիմնանորոգման աշխատանքներ:
Փողոցների պատշաճ մակարդակը պահպանելու նպատակով կշարունակվեն անհրաժեշտ ծավալի ասֆալտբետոնե ծածկի փոսային նորոգման և ճաքալցման աշխատանքները:
Հենապատերի նորոգում-վերականգնում
Ներկայումս Երևան քաղաքում հաշվառված է հենապատերի վերանորոգման և հիմնանորոգման կարիք ունեցող, ինչպես նաև նոր հենապատերի կառուցման անհրաժեշտություն ունեցող շուրջ 120 հասցե:
Հիմնախնդիրներ
1. Քանդված և վնասված հենապատերի բացառում,
2. քայքայված, վթարային հենապատերի հիմնանորոգում, անվտանգության
աստիճանի բարձրացում
3. նոր հենապատերի կառուցում
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
Հենապատերի վերանորոգման աշխատանքների ծրագիրը շարունակական է: 2017թ. կիրականացվեն շուրջ 20 հենապատերի ընթացիկ նորոգման աշխատանքներ:
Վերգետնյա և ստորգետնյա անցումների կառուցում և նորոգում
Մայրաքաղաքում բնակիչների և հյուրերի անվտանգ և հարմարավետ տեղաշարժը ապահովելու նպատակով ըստ անհրաժեշտության կառուցվում են հետիոտնային անցումներ, վերանորոգվում և շահագործման բարենպաստ պայմաններ են ստեղծվում առկա անցումներում:
Նոր անցումների ստեղծման վայրերն ընտրվում են ուսումնասիրության և մասնագիտական քննարկումների արդյունքում հաշվի առնելով քաղաքացիների առաջարկները:
Հաշվառվել է 65 անցում 26 վերգետնյա և 39 ստորգետնյա, որից 45-ը բավարար վիճակում են, 20-ում անհրաժեշտ է իրականացնել վերանորոգման աշխատանքներ հիմնականում երեսապատման, հարդարման, ջրամեկուսացման, ջրահեռացման և լուսավորության ուղղություններով:
Հիմնախնդիրներ
1. Հետիոտնի առավել մեծ կուտակումներ առաջացնող խաչմերուկներում
ստորգետնյա և վերգետնյա հետիոտնային անցումների կառուցում
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
Ներկայումս հաշվառված է 44 հասցե, որտեղ անհրաժեշտ է կառուցել վերգետնյա անցումներ: 2017 թ. նախատեսվում է կառուցել 5 վերգետնյա անցում:
Վարձակալությամբ տրված ստորգետնյա հետիոտն անցումներում նախատեսվում է իրականացնել ընթացիկ նորոգման և հիմնանորոգման աշխատանքներ վարձակալների հետ համագործակցությամբ:
Թեքահարթակների կառուցում
Երևանի զարգացման ծրագրերով և մասնավոր հատվածի հետ համագործակցության արդյունքում հենաշարժողական խնդիրներ և սահմանափակ կարողություններ ունեցող քաղաքացիների համար մատչելի պայմաններ ապահովելու, նրանց տեղաշարժը դյուրին և ապահով դարձնելու նպատակով մայրաքաղաքի փողոցների խաչմերուկներում, բանուկ մասերում, հասարակական վայրերում և հանգստի գոտիներում կառուցվում են թեքահարթակներ:
Թեքահարթակի կառուցման անհրաժեշտությունը որպես պարտադիր պայման նշվում է բազմաբնակարան, բազմաֆունկցիոնալ և հասարակական տիպի շենքերի նախագծային աշխատանքների համար տրվող ճարտարապետահատակագծային առաջադրանքներում, իսկ օբյեկտների շինարարական աշխատանքների ավարտից հետո, հանձնաժողովի կողմից կազմված հանձնման-ընդունման, հետագայում նաև փաստագրման ակտերը հաստատվում են միայն թեքահարթակների առկայության դեպքում:
Թեքահարթակների կառուցման տեղերը որոշելու նպատակով քննարկումներ են անցկացվում հաշմանդամների շահերը պաշտպանող հասարակական կազմակերպությունների հետ:
2013-2016 թթ. ընթացքում մայրաքաղաքում կառուցվել է շուրջ 2015 թեքահարթակ, որից 1625-ը կառուցվել է Երևանի քաղաքապետարանի ծրագրերով, իսկ 390-ը մասնավոր ընկերությունների կողմից:
Մայրաքաղաքի փողոցների մի շարք հասցեներում տեղադրվել են վատ տեսողություն ունեցող քաղաքացիների համար նախատեսված հատուկ անհարթություններով, նախազգուշացնող բետոնե սալիկներ:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
Թեքահարթակների կառուցման ծրագիրը շարունակական է: 2017թ. նախատեսված է կառուցել 285 թեքահարթակ, կտեղադրվեն նաև վատ տեսողություն ունեցող քաղաքացիների համար նախատեսված հատուկ սալիկներ:
Մայթերի վերանորոգում և բարեկարգում
Հարմարավետություն և անվտանգություն ապահովող շինարարական աշխատանքների իրականացումից բացի բարեկարգման ծրագրերը ենթադրում են նաև մայրաքաղաքին հարիր արտաքին տեսքի ապահովում:
Կատարվում են մայթերի և եզրաքարերի վերանորոգման աշխատանքներ, մասնավորապես. վերանորոգվում կամ փոխարինվում են նորերով մայթերի ձևավոր բետոնե, բազալտե և տրավերտինե սալիկները, վերանորոգվում և տեղադրվում են նոր բետոնե և բազալտե եզրաքարեր:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
Մայթերի և եզրաքարերի վերանորոգման աշխատանքները կշարունակվեն նաև 2017 թվականին:
Կամրջային կառուցվածքների սպասարկում, շահագործում, վերականգնում և ամրացում:
Որպես մայրաքաղաքի այցեքարտ կարևորվում են կամուրջների և կամրջային կառույցների արտաքին տեսքն ու հուսալիությունը:
Կամուրջների հիմնանորոգման նախագծեր կազմելիս հաշվի են առնվում ստացված առաջարկությունները և, կատարվող ուսումնասիրությունների արդյունքում, հնարավորության սահմաններում, իրականացվում են հիմնանորոգման աշխատանքներ:
Հիմնախնդիրներ
1. Կամրջային կառույցների հիմնանորոգում
2. Ընթացիկ նորոգում, շահագործման բարելավում
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
Նախատեսվում է շուրջ 37 կամուրջների, կամրջային կառուցվածքների, ուղեանցների, վերգետնյա անցումների և էստակադաների սպասարկում և շահագործում:
Երևան քաղաքում շենքերի ճակատային մասերի ընթացիկ նորոգում և քարերի մաքրում, վթարային պատշգամբների նորոգում
Մայրաքաղաքի պատշաճ տեսքը ապահովվում է նաև շենքերի ճակատային հատվածների մաքրման, լվացման, նորոգման և ներկման, բազմաբնակարան շենքերի վթարային պատշգամբների վերանորոգման ծրագրի շրջանակներում իրականացվող աշխատանքների շնորհիվ:
2016 թվականի դրությամբ մաքրվել և նորոգվել են 510 շենքերի ճակատային հատվածներ: Վերանորոգվել են շուրջ 366 շենքերի 740 պատշգամբներ:
Հիմնախնդիրներ
1. Շենքերի ճակատային մասերի մաքրում, լվացում, ներկում
2. Մայրաքաղաքի պատշաճ արտաքին տեսքի ապահովում
3. Վթարային պատշգամբների նորոգում
4. Անձրևատար խողովակների փոխարինում
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
2017 թ. ծրագրերով ըստ անհրաժեշտության կիրականացվեն 5 շենքերի ճակատային մասերի ընթացիկ նորոգման և քարերի մաքրման աշխատանքներ, ինչպես նաև կվերանորոգվի շուրջ 130 վթարային պատշգամբ:
Հանգստի գոտիների ստեղծում, բակային տարածքների բարեկարգում
Մայրաքաղաքի բնակիչների և հյուրերի հանգստի կազմակերպման համար անհրաժեշտ հարմարավետ պայմաններ ստեղծելը հանդիսանում է գերակա խնդիր, որի լուծման նպատակով իրականացվում են նոր հանգստի գոտիների, այգիների, պուրակների ստեղծման, բակային տարածքների ու խաղահրապարակների հիմնանորոգման և պահպանման աշխատանքներ:
Հիմնախնդիրներ
1. Նոր հանգստի գոտիների ստեղծում
2. բակերի և այգիների բարեկարգում
3. գործող զբոսայգիների բարեկարգում և տարածքի ընդարձակում
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
2017թ. նախատեսվում է կառուցել զբոսայգի Ծարավ Աղբյուրի 55/27 հասցեում, կբարեկարգվի Կարապի լճի շրջակա տարածքը:
Մինի ֆուտբոլի դաշտերի ստեղծում
Ակտիվ հանգստի կազմակերպման և առողջ ապրելակերպի խթանման նպատակով մեծ ուշադրություն է հատկացվում բակերի բարեկարգման աշխատանքներին, ինչպես նաև մինի ֆուտբոլի դաշտերի կառուցմանը:
Այժմ մայրաքաղաքում շահագործվում են ավելի քան 126 մինի ֆուտբոլի դաշտեր:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
2017 թ. կկառուցվի 5 մինի ֆուտբոլի դաշտ:
Կրթական, նախադպրոցական, արտադպրոցական և մարզական հաստատությունների հիմնանորոգում
Ծրագրի շրջանակում կրթական, նախադպրոցական, արտադպրոցական և մարզական հաստատություններում իրականացվում են հիմնանորոգման, ջեռուցման ապահովման, տանիքների վերանորոգման աշխատանքներ:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
2017 թ. ծրագրով հիմնանորոգման աշխատանքներ են նախատեսվում Երևանի ենթակայության շուրջ 30 մանկապարտեզներում:
Հիմնանորոգման աշխատանքներ կկատարվեն 1 երաժշտական դպրոցում և 2 ստեղծագործական կենտրոններում, որով կավարտվեն Երևանի քաղաքապետարանի ենթակայության երաժշտական դպրոցների և ստեղծագործական կենտրոնների հիմնանորոգման ծրագրերը: Կվերանորոգվի 1 մանկապատանեկան համալիր մարզադպրոց:
Առողջապահական օբյեկտների հիմնանորոգում
Երևանի քաղաքապետարանի ծրագրերով կատարվում են Երևան համայնքի ենթակայության պոլիկլինիկաների ջեռուցման համակարգերի կառուցման և լուսամուտների փոխարինման աշխատանքները:
2016 թ. թվով 10 պոլիկլինիկաներում ջեռուցման համակարգերի տեղադրմամբ ավարտվել է պոլիկլինիկաների ջեռուցման համակարգերի կառուցման ծրագիրը:
2017 թ. նախատեսվում է կատարել լուսամուտների փոխարինման աշխատանքներ թվով 7 պոլիկլինիկաներում, որոնցում 2016թ. կատարվել են ջեռուցման համակարգի անցկացման աշխատանքներ:
Երևան քաղաքի ջրային կառույցների սպասարկման ու շահագործման ծառայությունների իրականացում
Մայրաքաղաքին յուրահատուկ տեսք ու թարմություն են տալիս շատրվանները, ջրավազանները և բազմաթիվ ցայտաղբյուրները, որոնք հատուկ են մեր մայրաքաղաքին:
Երևանի քաղաքապետարանի հաշվեկշռում առկա 36 ջրային կառույցների շահագործումն ապահովելու նպատակով Երևանի քաղաքապետարանի ծրագրերով յուրաքանչյուր տարի նախատեսվում են դրանց ընթացիկ նորոգման և պահպանման ծառայություններ:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
Ջրային կառույցների վերականգնման ծրագիրը կրում է շարունակական բնույթ:
2017թ. շարունակվելու են մայրաքաղաքի 35 ջրային կառույցների վերանորոգման, վերազինման, պահպանման և շահագործման աշխատանքները:
Նախատեսվում է վերանորոգել Հանրապետության հրապարակի շատրվանները:
Նախատեսվում է նաև համայնք-մասնավոր հատված շարունակական համագործակցության միջոցով իրականացնել բարեկարգման կարիք ունեցող շատրվանների վերանորոգման և հիմնանորոգման աշխատանքներ:
Հուշարձանների պահպանում (պատվանդանների վերանորոգում, կառուցում)
Երևանի քաղաքապետարանն իրականացնում է ՀՀ կառավարության 20.04.2002թ. հ.438 որոշման համաձայն Երևանի սեփականություն հանդիսացող 401 հուշարձանների պահպանումը, սպասարկումն ու պատվանդանների նորոգման աշխատանքները:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
Երևանի քաղաքապետարանի տարեկան ծրագրերի շրջանակներում պարբերաբար կատարվում են հուշարձանների լվացման, պատվանդանների վերանորոգման և տարածքի բարեկարգման աշխատանքներ:
ԱՆՇԱՐԺ ԳՈՒՅՔԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ
.______________________________________________________________.
| | |Տարածքը|
| | |(հա) |
|__|___________________________________________________|_______|
|N |Երևան քաղաքի վարչական տարածքը |22328 |
|__|___________________________________________________|_______|
| |այդ թվում` | |
|1 |պետական սեփականության հողեր | 3396,8|
|__|___________________________________________________|_______|
|2 |համայնքային սեփականության հողեր |10763,2|
|__|___________________________________________________|_______|
|3 |քաղաքացիների և իրավաբանական անձանց սեփականություն | 5473,6|
| | | 2679.5|
|__|___________________________________________________|_______|
|4 |օտարերկրյա պետությունների սեփականություն | 14.9|
.______________________________________________________________.
ՀՀ կառավարության 2009 թվականի դեկտեմբերի 24-ի «Հայաստանի Հանրապետության Երևանի քաղաքային համայնքի վարչական սահմաններում գտնվող պետական սեփականություն հանդիսացող հողամասերն անհատույց սեփականության իրավունքով համայնքին փոխանցելու» հ. 1517-Ն որոշմամբ Երևանի քաղաքային համայնքին անհատույց սեփականության իրավունքով փոխանցված պետական սեփականություն հանդիսացող հողամասերի մակերեսը կազմում էր 11330,61 հա, որից գյուղատնտեսական նշանակության 3158.44 հա, բնակավայրերի հողեր 6278.40 հա, արդյունաբերական, ընդերքօգտագործման և այլ արտադրական նշանակության օբյեկտների հողեր 969.69 հա, էներգետիկայի, տրանսպորտի, կապի և կոմունալ ենթակառուցվածքների օբյեկտների հողեր 107.25 հա, հատուկ պահպանվող տարածքներ 853.34 հա, ջրային հողեր 13.49 հա:
Երևան քաղաքի Աջափնյակ վարչական շրջանի տարածքում վերաբնակեցման նպատակով ստեղծված նորակառույց բնակելի ֆոնդի միջոցով հնարավորություն ստեղծվեց լուծել մինչև 2014թ. հունվարի 1-ը Երևան քաղաքում հաշվառված քանդման ենթակա 4-րդ կարգի վթարային շենքերի բնակիչների վերաբնակեցման հարցերը:
Երևան քաղաքում 2016թ. ընթացքում հաշվառվել են 4-րդ կարգի վթարային վնասվածություն ունեցող քանդման ենթակա Արցախի 4-րդ նրբանցքի հ.8 և հ.10 հանրակացարանային շենքերը /ընդհանուր մոտ 140 բնակարան կառուցվածքով/:
Երևանում առկա են դեռևս խորհրդային ժամանակներից քաղաքացիների կողմից զբաղեցրած, սակայն չմասնավորեցված բնակարաններ, կան նաև պետական գրանցում ունեցող, հաշվառված, բայց չհասցեավորված, ինչպես նաև չհաշվառված շենք-շինություններ:
Երևանի Հաղթանակ, Չարբախ, Նորագավիթ, Նուբարաշեն, Սիլիկյան և Մուշավան, ինչպես նաև այլ թաղամասերում առկա են նախկինում տնամերձ, բնակարանային շինարարության համար հատկացված, բայց դեռևս չսեփականաշնորհված հողամասեր:
Հստակեցման կարիք ունի որոշ շենք-շինությունների և հողամասերի իրենց գործառնական և նպատակային նշանակությամբ օգտագործման հարցը:
ՀԻՄՆԱԽՆԴԻՐՆԵՐ
. Երևան քաղաքում քանդման ենթակա 4-րդ կարգի վթարային շենքերից` ՀՀ կառավարության 2000 թվականի հոկտեմբերի 25-ի հ.682 և 2009 թվականի փետրվարի 5-ի հ. 172-Ն որոշումների շրջանակներում վերաբնակեցման գործընթաց իրականացնելու նպատակով նոր բազմաբնակարան ֆոնդի ստեղծում
. Օրենսդրությամբ սահմանված կարգով չհասցեավորված շենք-շինությունների և հողամասերի հասցեավորում:
. Համայնքային սեփականություն հանդիսացող շենք, շինությունների և հողամասերի վարձակալության դրույքաչափերի համապատասխանեցում Երևանի ավագանու կողմից սահմանված չափերին:
. Երևան քաղաքի բնակարանային ֆոնդի պահպանմանն ու վերականգնմանն ուղղված, ինչպես նաև վթարայնությունը վերացնելու և շենքերի ամրացում իրականացնելու նպատակով նոր ծրագրերի իրականացում:
. Երևան քաղաքի Հաղթանակ, Չարբախ, Նորագավիթ, Նուբարաշեն, Սիլիկյան և Մուշավան, ինչպես նաև այլ թաղամասերում տնամերձ, բնակարանային շինարարության համար հատկացված հողամասերի նկատմամբ սեփականության իրավունքի վերականգնման հարցերի լուծումի Շենք, շինությունների և հողամասերի գործառական և նպատակային նշանակությունների համապատասխանեցում փաստացի օգտագործմանը:
. Երևանի սեփականություն համարվող գույքի կազմից ֆիզիկապես և բարոյապես մաշված, լրացուցիչ չհիմնավորված ծախսեր պահանջող գույքի մասնավորեցման գործընթացի իրականացում:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքների
. Կիրականացվի ՀՀ կառավարության 2005 թվականի հունիսի 9-ի «Անհատույց պետական ֆինանսական աջակցություն տրամադրելու մասին» հ.947-Ն որոշման համաձայն զոհված (մահացած) կամ հաշմանդամ դարձած զինծառայողների (ազատամարտիկների) կարիքավոր ընտանիքներին բնակարանային կարիքավորության հաշվառման վերցնելու և ցուցակները ՀՀ պաշտպանության նախարարության ներկայացնելու գործընթաց:
. 2017 թվականին շարունակվելու է սեփականության վկայական ունեցող շենք, շինությունների և հողամասերի հասցեավորման, ինչպես նաև Երևան քաղաքի դեռևս չանվանակոչված և անվանափոխության ենթակա պողոտաների, փողոցների և հրապարակների անվանման գործընթացը:
. Կիրականացվի քաղաքացիների և իրավաբանական անձանց սեփականությունը հանդիսացող անշարժ գույքերի գործառնական նշանակությունների փոփոխում համապատասխան որոշումների միջոցով:
. Օրենսդրությամբ սահմանված կարգով իրավունքներ չձևակերպած, սակայն նախկինում սեփականաշնորհված հողամասերի հաշվառման, գույքագրման, դրանց նկատմամբ իրավունքի վերականգնման և ձևակերպման գործառույթները կշարունակվեն նաև 2017 թվականին:
. Նախատեսվում է իրականացնել «Երևան քաղաքում տեղական ինքնակառավարման մասին», «Բազմաբնակարան շենքի կառավարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով, ինչպես նաև ՀՀ կառավարության համապատասխան որոշումների հիման վրա Երևան համայնքի սեփականությունը հանդիսացող, սակայն դեռևս չգրանցված գույքերի նկատմամբ իրավունքի պետական գրանցման աշխատանքների կազմակերպում:
. Քաղաքացիների կողմից զբաղեցրած Երևան համայնքի սեփականություն հանդիսացող բազմաբնակարան բնակելի շենքերում գտնվող բնակարանների անհատույց մասնավորեցման գործընթացը կշարունակվի նաև 2017 թվականին:
. Կիրականացվի նախկինում կնքված հողամասերի և շինությունների վարձակալության պայմանագրերի ժամկետների և դրույքաչափերի վերանայում և վարձավճարների համապատասխանեցում Երևանի ավագանու կողմից սահմանված չափերին:
. Կշարունակվի նոր հայտնաբերված անշարժ գույքի միավորների մուտքագրումը անշարժ գույքի կառավարման բազայի էլեկտրոնային ծրագրում, կկատարվի բազայի հետևողական թարմացում` օտարված, փոխանակված, նվիրաբերված գույքերի մասով, իսկ վարձակալությամբ տրամադրված գույքերի դեպքում պայմանագրային պարտավորությունների նկատմամբ հսկողություն իրականացնելու նպատակով կստեղծվի ավտոմատ ռեժիմով կառավարման հնարավորություն:
. Ակտիվ մասնակցություն կցուցաբերվի Երևան քաղաքի զարգացմանն ուղղված ներդրումների ակտիվացման նպատակով համապատասխան ծրագրերի մշակման գործընթացում:
. 2017 թվականին կշարունակվեն Երևան համայնքի սեփականություն հանդիսացող ֆիզիկապես և բարոյապես մաշված և պահպանման համար չհիմնավորված ծախսեր պահանջող գույքերի օտարման գործընթացները:
. 2017 թ. ընթացքում նախատեսվում է ակտիվ շահագործման փուլում չգտնվող համայնքային սեփականություն հանդիսացող, օտարման համար առանձնացված գույքերի օտարումներ տարեկան ծրագրին համապատասխան, ինչպես նաև Երևան համայնքի հաշվեկշռում գտնվող գույքերի վարձակալությամբ տրամադրումներ նպատակահարմարությունը նախապես ճշտելով համապատասխան ոլորտի պատասխանատու ստորաբաժանումների հետ:
. Կշարունակվի առանց համապատասխան պայմանագրերի քաղաքացիների և իրավաբանական անձանց կողմից համայնքային սեփականություն հանդիսացող գույքերի օգտագործման դեպքերի հայտնաբերումը և համապատասխան ձևակերպումների իրականացումը:
. Աշխատանքներ կիրականացվեն Երևան համայնքի սեփականությունը համարվող գույքային միավորների հաշվառման, չափագրման, գույքագրման և դրանց նկատմամբ համայնքի սեփականության իրավունքի պետական գրանցման ուղղությամբ:
ԿՈՄՈՒՆԱԼ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆ
Ջրամատակարարում և ջրահեռացում
Երևան քաղաքի ջրամատակարարման բաշխիչ ցանցի ընդհանուր երկարությունը մոտ 1900 կմ է: Մայրաքաղաքում ջուրը սպառողին բաշխվում է 1910 կմ երկարությամբ բաշխիչ ցանցի և 226.6 հազ. խմ տարողությամբ 29 օրվա կարգավորիչ ջրավազանների (ՕԿՋ) միջոցով: Երևան քաղաքի ջրամատակարարման համակարգն ունի 11 ջրաղբյուր, 103 կապտաժային կառույց, 39 արտեզյան (ինքնաբուխ) հորատանցք, 5 խոշոր պոմպակայան, 29 խորքային հորատանցք և 803 կմ երկարությամբ մայրուղային ջրատար:
Երևան քաղաքի կոյուղատար ցանցի ընդհանուր երկարությունը մոտ 1200 կմ է: Վերջին տասնամյակում ջրամատակարարման և ջրահեռացման ոլորտում իրականացված աշխատանքների արդյունքում արձանագրվել են նշանակալի ձեռքբերումներ: Երևան քաղաք հասնող ջրի ծավալը նախորդ տարվա համեմատությամբ նվազել է 6 մլն. խմ-ով կամ 190 լ/վրկ-ով, ինչը հնարավոր է դարձել ջրամատակարարման բաշխիչ ցանցում գոտիավորման աշխատանքների և տեխնիկական կորուստների զգալի կրճատման շնորհիվ: 2006թ. համեմատությամբ 2016 թ. ջրի սպառումը 161.6 հազ.խմ/օր դարձել է 224.67 հազ.խմ/օր, ջրաչափ ունեցող բաժանորդները կազմում են 98,.42%: Ոլորտում էլեկտրաէներգիայի ծախսը կրճատվել է 2006 թ. 327 հ.կվտ.ժ/օրվա փոխարեն 2016 թ. կազմելով 49.71 հ.կվտ.ժ/օր:
Բաշխիչ ցանցերի կառավարման արդյունավետության բարձրացման արդյունքում Երևան քաղաքում ապահովվել է կայուն ջրամատակարարում առանց սեզոնային տատանումների: Երևանի բնակիչներին մատուցվող ջրամատակարարման նվազագույն տևողությունը 2015 թ. մայիս ամսից հասցվել է 17 ժամի, իսկ ավտոմատ կառավարման հանգույցի ստեղծումը հնարավորություն կտա ոչ միայն տեղեկատվություն ստանալ ջրամատակարարման ցանցում ջրի հոսքի և ճնշումների մասին, այլև ավտոմատացված կերպով դրանք կառավարել:
Բնակիչներին մատակարարվող խմելու ջրի միջին տևողությունը օրվա ընթացքում կազմել է 97,59% կամ 23,42 ժամ:
Հիմնախնդիրներ
1. Բնակիչ-բաժանորդների սեփականությունը հանդիսացող, անհատական ժամկետանց և անսարք ջրաչափերի փոխարինում:
2. Ջրակորուստների կրճատում և համակարգում տեղ գտած ապօրինի միացումների ու խախտումների բացառում:
3. Բաժանորդներին մատուցվող ծառայությունների արդյունավետության բարձրացում և սահմանված ստանդարտներին համապատասխան խմելու ջրի որակի ապահովում:
4. Ջրամատակարարման և ջրահեռացման ներքին ցանցերի հետագա շահագործման խնդիրների կարգավորում:
5. Հեղեղատար համակարգի գույքագրում, խցանված հատվածների հայտնաբերում ու դրանց փոխարինում:
6. Կոյուղագծերի և հեղեղատար կոյուղագծերի ապօրինի միացումների հայտնաբերումն ու դրանց տարանջատումը:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
2017 թ. կիրականացվեն ծրագրեր` բնակիչներին մատուցվող ծառայությունների արդյունավետությունն ու որակը բարելավելու, շրջակա միջավայրը կեղտաջրերով աղտոտումից զերծ պահելու, սպառողներին մատչելի և որակյալ ջրամատակարարմամբ, ինչպես նաև համայնքային կոմունիկացիաների շահագործման հուսալիությունն ապահովելու նպատակով:
2017 թվականին աշխատանքներ կիրականացվեն Երևանի ջրամատակարարման բարելավման ծրագրի շրջանակներում: 2015թ. մեկնարկած Երևանի ջրամատակարարման բարելավման ծրագիրը իրականացվում է Վերակառուցման և զարգացման Եվրոպական բանկի, Եվրոպական ներդրումային բանկի և Եվրոպական միության հարևանության ներդրումային ծրագրի ֆինանսավորմամբ: Կշարունակվեն ջրի բաշխման ցանցի վերականգնման և անհատական տնատիրությունների միացումների փոխարինման աշխատանքները: Ջրի բաշխման ցանցի վերականգնումը կներառի ցանցի այն հատվածները, որոնք տեխնիկական և գործածության առումով գտնվում են վատթար վիճակում: Աշխատանքները կիրականացվեն Արաբկիր, Աջափնյակ, Էրեբունի, Կենտրոն, Մալաթիա-Սեբաստիա, Նորք Մարաշ, Շենգավիթ և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջաններում:
Բազմաբնակարան շենքերի կառավարում
Երևանում առկա 4883 բազմաբնակարան շենքերից 4572-ը կառավարվում է 181 համատիրությունների կողմից, 169-ը լիազորագրային կառավարիչների, 142-ը վարչական շրջանների ղեկավարների:
ՀՀ կառավարության 2007 թվականի հոկտեմբերի 4-ի «Բազմաբնակարան շենքի ընդհանուր բաժնային սեփականության պահպանման պարտադիր նորմերը սահմանելու մասին» հ.1161-Ն որոշման հիման վրա Երևանի քաղաքապետարանում մշակվել և կիրառվում են պարտադիր նորմերի վերահսկման մեխանիզմներ: Դրա արդյունքում բարձրացել է պարտադիր նորմերի կատարմանն ուղղված աշխատանքների արդյունավետությունը, բարելավվել է կառավարման մարմինների հաշվետվողականությունը դառնալով ավելի թափանցիկ:
«Համատիրությունների մասին» և «Բազմաբնակարան շենքի կառավարման մասին» ՀՀ օրենքներով սահմանված վերահսկողության մեխանիզմների ոչ հստակությունը որոշակի դժվարություններ է ստեղծում ընդհանուր ժողովի հրավիրման, բյուջեների կազմման և հաստատման, ֆինանսական միջոցների գանձման և ծախսման, կանոնադրական այլ պահանջների կատարման նկատմամբ վերահսկողության իրականացման համար:
Ոլորտում առկա խնդիրների կարգավորման նպատակով ՀՀ կառավարության որոշմամբ հավանություն է տրվել ՀՀ բազմաբնակարան բնակարանային ֆոնդի կառավարման, պահպանման և շահագործման բարելավման հնգամյա ռազմավարական ծրագրին, որի շրջանակներում ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից մշակվել և ներկայացվել է «Բազմաբնակարան շենքի կառավարման մասին» ՀՀ օրենքի նոր նախագիծ:
Մայրաքաղաքի բարձրահարկ բազմաբնակարան շենքերի թվով 4551 վերելակները սպասարկվում և շահագործվում են վարչական շրջաններում կազմավորված վերելակային ծառայությունների ու համատիրությունների կողմից:
Հիմնախնդիրներ
. Վերելակային տնտեսության կապիտալ վերանորոգում, շուրջօրյա դիսպետչերական ծառայության ստեղծում և կադրերի պատրաստում ու վերապատրաստում
. Թեք տանիքների հիմնանորոգում
. Ընդհանուր օգտագործման տարածքների վերանորոգման կարիք ունեցող շենքերի առկայություն:
. Բազմաբնակարան շենքերի կառավարման մարմինների մասնագիտական կարողությունների ոչ բավարար մակարդակ:
. Բազմաբնակարանային ֆոնդի վերաբերյալ օրենսդրական դաշտի կատարելագործում. «Բազմաբնակարան շենքի կառավարման մասին» նոր օրենքի ընդունման անհրաժեշտություն:
. 3-րդ աստիճանի վնասվածություն ունեցող բազմաբնակարան շենքերի ամրացում: 2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ
. Կառավարման մարմիններին տեղեկատվական և խորհրդատվական աջակցության տրամադրում:
. «Բազմաբնակարան շենքի ընդհանուր բաժնային սեփականության պահպանման պարտադիր նորմերը սահմանելու մասին» որոշման պահանջների կատարման նկատմամբ վերահսկողության իրականացում:
. Բազմաբնակարան շենքերի շուրջ 1628 մուտքերի վերանորոգում:
. Երևան քաղաքի բազմաբնակարան բնակելի շենքերի շուրջ 80000 քմ հարթ և 47000 քմ թեք տանիքների վերանորոգում:
. Հաբիթաթ Ֆոր Հյումենիթի Արմենիա հիմնադրամի և Երևան համայնքի միջև 2014 թ. փետրվարի 20-ին և 22-ին կնքված փոխըմբռնման հուշագրերի շրջանակներում բազմաբնակարան շենքերի ընդհանուր օգտագործման տարածքների վերանորոգում և էներգաարդյունավետության բարձրացում:
Աղբահանություն և սանիտարական մաքրում
Երևան քաղաքի սանիտարական մաքրման ենթակա փողոցների, հրապարակների, կամուրջների, մայթերի, բակային տարածքների և այլ կառույցների ընդհանուր մակերեսը կազմում է շուրջ 24.348.634 քմ:
Մայրաքաղաքի աղբահանության և սանիտարական մաքրման աշխատանքներն իրականացվում է մրցույթում հաղթող ճանաչված «Սանիթեք» և «Սանիթեք Ինթերնեյշնլ» ՍՊ ընկերությունների կողմից: Երևան քաղաքի տարածքից օրական հավաքվում և տարբեր աղբավայրեր է տեղափոխվում շուրջ 1300-1400 տ. կենցաղային աղբ:
Նուբարաշենի քաղաքային աղբավայրը գործարկվել է 1950-ական թվականներին և գտնվում է մայրաքաղաքի կենտրոնից մոտ 9-10 կմ հեռավորության վրա զբաղեցնելով շուրջ 52.3 հա տարածք:
Քաղաքային աղբավայրում ջերմային գազերի արտանետումը, ինքնաբռնկման երևույթները կանխելու նպատակով 2009 թ. մարտի 10-ին Երևանի քաղաքապետարանը ճապոնական «Շիմիձու» ընկերության հետ կնքել է համաձայնագիր Նուբարաշենի թափոնակուտակիչում կենսագազի հավաքման և այրման ծրագրի իրականացման վերաբերյալ: Պայմանագրի գործողության ժամանակահատվածում մինչև 2023 թվականը, ըստ հաշվարկների, պետք է իրականացվի 512 հազար տոննա C02 գազին համարժեք արտանետումների սերտիֆիկացված կրճատում:
Մայրաքաղաքում լուծում են ստացել աղբահանության և սանիտարական մաքրման ոլորտի (ներառյալ ձմռան ամիսներին) հիմնախնդիրները, ոլորտում ներդրվել է ժամանակակից կառավարման համակարգ ապահովելով եվրոպական չափանիշներին համապատասխան որակյալ ծառայություններ:
Մշտական հսկողություն է իրականացվում բազմաբնակարան շենքերի խցանված աղբամուղների մաքրման, ախտահանման, աղբընդունիչի վերանորոգման, շինարարական աղբի տեղափոխման, ինչպես նաև գետերի հուների մաքրման աշխատանքների իրականացման նկատմամբ:
Հիմնախնդիրներ
. Նուբարաշենի քաղաքային աղբավայրի համապատասխանեցում ժամանակակից միջազգային չափանիշներին:
. Մայրաքաղաքում աղբավերամշակման գործարանի կառուցում:
2017 թվականին նախատեսվող աշխատանքներ Նոր աղբավայրի կառուցում
Ծրագրի շրջանակներում նախատեսվում է Նուբարաշենի առկա աղբավայրի հարակից շուրջ 32 հա տարածքում նախագծել, կառուցել և շահագործել եվրոպական չափանիշներին համապատասխան նոր աղբավայր, ինչպես նաև նույն չափորոշիչներին համապատասխան մեկուսացնել առկա աղբավայրի (աղբավայրերի) տարածքները:
Նոր աղբավայրի ամբողջ տարածքը նախատեսված է 8.4 մլն մ3 աղբի ծավալի համար, որը Երևան քաղաքում տարեկան 300 հազար տոննա աղբի գնահատված ծավալի պարագայում կապահովի շուրջ 28 տարի շահագործում: Աղբի ծավալների փոփոխությամբ պայմանավորված, մասնավորապես աղբի վերամշակման արդյունքում, աղբավայրի շահագործման ժամկետը կավելանա: Աղբավայրի ընդհանուր տարածքը նախատեսվում է բաժանել 5 գոտիների, որից ծրագրի շրջանակներում փաստացի կառուցել 2-ը. առաջինը մոտ 8,5 հա մակերեսով, երկրորդը 4,2 հա: Նախատեսված աղբի կուտակման ծավալները համապատասխանաբար կկազմեն 1,5 մլն մ3 և 1,4 մլն մ3: Նշված յուրաքանչյուր գոտու շահագործման ժամկետը սահմանված է մոտ 5 տարի:
Նախատեսվում է նոր կառուցվող աղբավայրի տարածքը մեկուսացնել առկա աղբավայրից, կառուցել եվրոպական չափանիշներին համապատասխան աղբավայր` շահագործման համար անհրաժեշտ բոլոր անհրաժեշտ ենթակառուցվածքներով, հիմքերը մեկուսացնելով անջրաթափանց շերտերով, կառուցելով հոսքաջրերի դրենաժային համակարգեր և համապատասխան ռեզերվուարներ վերջինիս պահեստավորման համար: Հետագայում հավաքված հոսքաջրերն օգտագործվելու են աղբի ցողման համար, որի նպատակն է, պահպանելով աղբի կենսաբանական քայքայման պրոցեսը, ապահովել գազի մշտական արտադրություն: Թափոնների զանգվածից գազերի հավաքումը կատարվելու է գազի հորերի միջոցով, որոնք միացվելու են գազահավաք խողովակներին: Գազահավաք խողովակները խտուցքահավաքիչի միջոցով գազը տանելու են դեպի գազի այրում:
Ծրագրի շրջանակներում նախատեսվում է նաև փակել/մեկուսացնել առկա աղբավայրը (աղբավայրերը) անջրպետելով վերջինս նոր աղբավայրից: Մեկուսացնելուն զուգահեռ նախատեսվում է ծածկել հին աղբավայրը ապահովելով կուտակված գազի արտահոսքը և այրումը: Ընդ որում հին աղբավայրի այն հատվածներում, որոնք չեն օգտագործվել վերջին 20 տարվա ընթացքում, կիրականացվեն վերջնական մեկուսացման աշխատանքներ` ապահովելով բարեկարգ (կանաչ) տարածքների առկայությունը, իսկ մնացած հատվածներում կիրականացվի ժամանակավոր մեկուսացում, որտեղ նստեցումները դադարելուց հետո կարող է առաջանալ վերջնական մեկուսացման անհրաժեշտություն:
Նոր կառուցվող աղբավայրը կարող է ծառայել ինչպես Երևան քաղաքին, այնպես էլ հարակից 4 համայնքներին: Նուբարաշենի աղբավայրից բացի նախատեսվում է նաև փակել Երևան քաղաքում տարերայնորեն առաջացած Աջափնյակի աղբավայրը:
Կշարունակվեն ձեռնարկվել բոլոր անհրաժեշտ միջոցները չնախատեսված վայրերում աղբ տեղադրելու դեպքերը բացառելու ուղղությամբ:
Նախատեսվում է նաև իրականացնել անվավոր կոնտեյներների հարթակների կառուցման աշխատանքներ:
Արտաքին լուսավորություն
Երևան քաղաքում ներկայումս շահագործվում է 1514 կմ երկարությամբ արտաքին լուսավորության ցանց: Առկա են 65199 հատ տարբեր տիպի լուսատուներ, որոնք մոնտաժված են 39799 հատ հենասյուների վրա: Շահագործվող արտաքին լուսավորության ցանցի երկարությունը վերջին տարիներին, կապիտալ ներդրումների հաշվին իրականացված աշխատանքների շնորհիվ, զգալի աճել է:
Հիմնախնդիրներ
. Չլուսավորվող փողոցների, նրբանցքների, բակերի և խաղահրապարակների լուսավորում
. Ցանցի ավտոմատացման, նոր տրանսպորտատեխնիկական սարքավորումների, գործիքների և այլ տեխնիկական միջոցների ներդրում
. Դիսպետչերական ծառայության ավտոմատացում, կապի և կառավարման համակարգի ներդրում
. Լուսային ժամանակակից և էներգաարդյունավետ սարքավորումների տեղադրում
. Վերգետնյա մալուխային ցանցի անցկացում ստորգետնյա խրամուղիներով
«Քաղաքային կանաչ լուսավորություն» ծրագիր
Ծրագրի նպատակն է նպաստել լուսավորության էներգաարդյունավետ սարքերի և տեխնոլոգիաների ներդրմանն ու կիրառմանը` այդպիսով նվազեցնելով ջերմոցային գազերի արտանետումները: Այդ նպատակով Երևանի քաղաքապետարանի և ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի հայաստանյան գրասենյակի միջև ստորագրվել է «Մտադրությունների մասին» հուշագիր, որով նախատեսվում է Երևանի քաղաքային լուսավորության համակարգի էներգետիկ աուդիտի իրականացում, քաղաքային լուսավորության համակարգի արդիականացման հայեցակարգի մշակում, պիլոտային ծրագրի իրականացում:
2015-2016 թթ. իրականացվել են Իսակովի պողոտայի և Թաիրովի փողոցի մինչև «Զվարթնոց» օդանավակայանի խաչմերուկ, Հաղթանակի կամրջի և Մաշտոցի պողոտայի արտաքին լուսավորության ցանցի արդիականացման աշխատանքները: Ընթացքի մեջ են Աթենքի փողոցի և Ծիծեռնակաբերդի խճուղու արտաքին լուսավորության ցանցի արդիականացման աշխատանքները: Իրականացվում է նաև նշված փողոցների գործող լուսավորության համակարգի մշտական մոնիտորինգ:
ՄԱԶԾ և Երևանի քաղաքապետարանի միջև ստորագրված «Մտադրությունների մասին» հուշագրի շրջանակներում Երևան քաղաքի արտաքին լուսավորության ցանցի հետագա զարգացման և ընդլայնման, դրանում էներգաարդյունավետ տեխնոլոգիաների առավել լայն կիրառման նպատակով 2015 թ. ստեղծվել է վերականգնվող նպատակային ֆինանսական ֆոնդ, որը համալրվելու է նախագծերի իրականացման արդյունքում էլեկտրաէներգիայի խնայողության և շահագործման ու պահպանման տարեկան ծախսերի նվազեցումից առաջացող խնայված միջոցների հաշվին:
2017 թ. նախատեսվող աշխատանքներ
Նախատեսվում է իրականացնել 1554 կմ արտաքին լուսավորության ցանցի շահագործման և պահպանման աշխատանքներ: Կիրականացվի նաև շուրջ 50 կմ արտաքին լուսավորության ցանցի հիմնանորոգման աշխատանքներ, որի շնորհիվ տարեվերջին Երևան քաղաքի շահագործվող արտաքին լուսավորության ցանցի երկարությունը կկազմի 1604 կմ: Նախատեսվում է շարունակել նաև բակային տարածքներում լուսավորության ապահովման գործընթացը:
Վերակառուցման և զարգացման եվրոպական բանկի ֆինանսավորմամբ իրականացվելու է Երևան քաղաքի թվով 28 փողոցների լուսավորության համակարգերի արդիականացումը: Ծրագրի շրջանակում նախատեսվում է
- վերակառուցել վերը նշված փողոցների հենասյուները` հաշվի առնելով լուսադիոդային լուսատուների լուսատեխնիկական տվյալները:
- անհրաժեշտության դեպքում վերանայել հենասյուների բարձրությունը և տեղադրման հեռավորությունը` երթևեկելի և հետիոտնի համար նախատեսված վայրերում ապահովելով առանց ստվերի լուսավորություն:
- փոխարինել նատրիումային լուսատուները ժամանակակից և որակյալ լուսադիոդային լուսատուներով:
- օդային մալուխներն անցկացնել ստորգետնյա եղանակով:
Սույն ծրագիրը նախատեսվում է իրականացնել վարկային և դրամաշնորհային միջոցների ներգրավմամբ:
«Քաղաքային կանաչ լուսավորություն» ծրագրի շրջանակներում վերականգնվող նպատակային ֆոնդում կուտակված խնայողության հաշվին 2017թ. ընթացքում նախատեսվում է շարունակել արտաքին լուսավորության ցանցի արդիականացման աշխատանքները, մասնավորապես Արշակունյաց պողոտայի նատրիումական լուսատուների փոխարինումը լուսադիոդային լուսատուներով:
------------------------------------------------------
ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասերում