ՊԵՏԱԿԱՆ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՋԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ ՇՐՋԱՆԱԿՈՒՄ ...

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ՈՐՈՇՈՒՄ

14 նոյեմբերի 2025 թվականի N 1613-Ն

ՊԵՏԱԿԱՆ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՋԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ ՇՐՋԱՆԱԿՈՒՄ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԽՆԱՄՔԻ ՏՐԱՄԱԴՐՄԱՆ ԿԱՐԳԵՐԸ, ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ, ՏՐԱՄԱԴՐՎՈՂ ԽՆԱՄՔԻ ՁԵՎԵՐԸ, ՏՐԱՄԱԴՐՎՈՂ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ, ԽՆԱՄՔԻ ՏՐԱՄԱԴՐՈՒՄԸ ՄԵՐԺԵԼՈՒ ՀԻՄՔ ՀԱՆԴԻՍԱՑՈՂ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՑԱՆԿԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

(1-ին մաս)

Ղեկավարվելով «Սոցիալական աջակցության մասին» օրենքի 26-րդ հոդվածի 7-րդ մասով, 42-րդ հոդվածի 2-րդ մասով և «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» օրենքի 33-րդ և 37-րդ հոդվածներով` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել`

1) պետական սոցիալական աջակցության ծրագրերի շրջանակում երեխաների խնամքի տրամադրման կարգերը, պայմանները, տրամադրվող խնամքի ձևերը, տրամադրվող սոցիալական ծառայությունների ցանկը` համաձայն N 1 հավելվածի.

2) խնամքի տրամադրումը մերժելու հիմք հանդիսացող հիվանդությունների ցանկը` համաձայն N 2 հավելվածի:

2. Ուժը կորցրած ճանաչել`

1) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2005 թվականի մարտի 24-ի «Հայաստանի Հանրապետությունում կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների խնամք և պաշտպանություն իրականացնող հաստատությունների տիպերի ցանկը, դրանցում երեխաների տեղավորման չափանիշները հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի դեկտեմբերի 26-ի N 2179-Ն որոշման մեջ լրացում և փոփոխություններ կատարելու մասին» N 381-Ն որոշումը.

2) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2016 թվականի մայիսի 26-ի «Կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների` այլընտրանքային խնամքի տրամադրման նպատակով ուղղորդման կարգը և չափորոշիչները հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2015 թվականի սեպտեմբերի 25-ի N 1112-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» N 551-Ն որոշումը.

3) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2015 թվականի հոկտեմբերի 29-ի «Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության ենթակայությանը հանձնված խնամք և սպասարկում իրականացնող պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունների հաստիքային միավորների չափորոշիչները հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թվականի մայիսի 31-ի N 730-Ն և N 815-Ն որոշումներում փոփոխություններ կատարելու մասին» N 1292-Ն որոշումը.

4) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2007 թվականի մայիսի 31-ի «Մանկատանը, երեխաների խնամքի և պաշտպանության գիշերօթիկ հաստատությունում (անկախ դրա կազմակերպական-իրավական ձևից) խնամվող, ինչպես նաև հատուկ հանրակրթական ուսումնական հաստատությունում սովորող երեխայի խնամքի և սպասարկման նվազագույն չափորոշիչները հաստատելու մասին» N 815-Ն որոշումը.

5) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2015 թվականի սեպտեմբերի 25-ի «Երեխաների խնամքի տրամադրման կարգը և պայմանները սահմանելու և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության մի շարք որոշումներ ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» N 1112-Ն որոշման 1-ին կետի 1-ին ենթակետը:

3. Սահմանել, որ ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպությունները պետական աջակցությամբ իրականացվող ծրագրերում կարող են ընդգրկվել Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության հետ կնքված հուշագրի հիման վրա:

4. Սույն որոշմամբ նախատեսված խնամքը «Սոցիալական աջակցության մասին» 2024 թվականի հոկտեմբերի 24-ի ՀՕ-414-Ն օրենքի 59-րդ հոդվածի 8-րդ մասում նախատեսված ժամկետի ավարտից հետո կարող է տրամադրվել միայն համապատասխան հավաստագրման դեպքում:

5. Սույն որոշման 2-րդ կետի 1-ին, 3-րդ և 4-րդ ենթակետերն ուժի մեջ են մտնում Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի «Երեխաներին տրամադրվող խնամքի (բացառությամբ խնամատար ընտանիքներում կամ խնամակալի կամ հոգաբարձուի ընտանիքում իրականացվող խնամքի) տրամադրման նվազագույն չափորոշիչները հաստատելու մասին» հրամանն ուժի մեջ մտնելու պահից:

6. Հանձնարարել Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարին` սույն որոշումն ուժի մեջ մտնելու պահից 2 ամսվա ընթացքում ընդունել սույն որոշման 5-րդ կետում նշված հրամանը:

Հայաստանի Հանրապետության

    վարչապետ                     Ն. Փաշինյան

2025 թ. նոյեմբերի 14

Երևան

Հավելված N 1

ՀՀ կառավարության

2025 թվականի նոյեմբերի 14-ի

N 1613-Ն որոշման

ՑԱՆԿ

ՊԵՏԱԿԱՆ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՋԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ ՇՐՋԱՆԱԿՈՒՄ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ԽՆԱՄՔԻ ՏՐԱՄԱԴՐՄԱՆ ԿԱՐԳԵՐԸ, ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ, ՏՐԱՄԱԴՐՎՈՂ ԽՆԱՄՔԻ ՁԵՎԵՐԸ, ՏՐԱՄԱԴՐՎՈՂ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ

1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն հավելվածով կարգավորվում են պետական սոցիալական աջակցության ծրագրերի շրջանակում երեխաներին խնամքի տրամադրումը ցերեկային կենտրոններում, բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություններում կամ ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպություններում տրամադրվող խնամքի, այդ խնամքի պայմանների, տրամադրման ձևերի, տրամադրվող սոցիալական ծառայությունների ցանկի և այդ ծառայությունների հետ կապված հարաբերությունները: Սույն կարգի դրույթները չեն տարածվում «Սոցիալական աջակցության մասին» օրենքի 26-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 8-րդ կետով (բացառությամբ սույն հավելվածի 8-րդ գլխով նախատեսված կազմակերպության) և 4-րդ մասի 5-րդ կետով սահմանված կազմակերպություններում, ինչպես նաև նախադպրոցական հաստատություններում, պետական հատուկ հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում երեխաների խնամքի տրամադրման հետ կապված հարաբերությունների վրա, եթե այլ բան սահմանված չէ օրենսդրությամբ:

2. Սույն հավելվածի իմաստով խնամքը կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխային կամ օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերում` նրանց թվին պատկանող անձանց ընտանեկան միջավայրին առավել մոտ սոցիալ-կենցաղային պայմաններ ապահովելու կամ երեխային իր սոցիալական միջավայրում պահելու կամ հասարակությունում ներառելու նպատակով անհրաժեշտ օգնությունն է: Երեխաներին խնամք տրամադրում են «Սոցիալական աջակցության մասին» օրենքով սահմանված` սոցիալական ծառայություններ տրամադրող կազմակերպությունները` անկախ կազմակերպաիրավական ձևից (այսուհետ` կազմակերպություն)` առաջնորդվելով «Սոցիալական աջակցության մասին» օրենքի 4-րդ հոդվածով:

3. Կազմակերպությունը, դրա պաշտոնատար անձինք ու աշխատողները, խնամողները, այլ անձինք պարտավոր են որևէ կերպ չհրապարակել, չտարածել խնամքի տրամադրման ընթացքում երեխաների և նրանց օրինական ներկայացուցիչների վերաբերյալ իրենց հայտնի դարձած անձնական և ընտանեկան տվյալները: Սույն կետով նախատեսված պարտավորությունը գործում է ինչպես անձնական տվյալները մշակելու հետ առնչվող ծառայողական կամ աշխատանքային պարտականությունները կատարելու ընթացքում, այնպես էլ դրանց ավարտից հետո:

4. Սույն հավելվածի իմաստով խնամքը տրամադրվում է բացառապես`

1) ցերեկային կենտրոններում կամ

2) բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություններում կամ

3) ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպություններում:

5. Ցերեկային կենտրոններում խնամքը տրամադրվում է ցերեկային ժամերին երեխային, իսկ օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում` նաև նրա ընտանիքի անդամներին:

6. Բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություններն ապահովում են երկարաժամկետ կամ որոշակի ժամկետով կացարանով, տրամադրում են շուրջօրյա լրիվ խնամք կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին, այդ թվում` օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաներին կամ նրանց թվին պատկանող անձանց: Բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունները, սույն հավելվածի իմաստով, լինում են`

1) ընդհանուր տիպի, որոնք նախատեսված են առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների և օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների թվին պատկանող անձանց` ներառյալ ֆունկցիոնալության թեթև և միջին աստիճանի սահմանափակումներ ունեցող առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների և առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների թվին պատկանող անձանց համար.

2) մասնագիտացված, որոնք նախատեսված են կենտրոնական նյարդային համակարգի օրգանական ու ֆունկցիոնալ ծանր ախտահարումներ ունեցող առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների և օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների թվին պատկանող անձանց համար.

3) երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոն, որը ներառում է ցերեկային խնամքի բաղադրիչ` նախատեսված կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների և նրանց ընտանիքների համար, և շուրջօրյա խնամքի բաղադրիչ` նախատեսված կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների և նրանց օրինական ներկայացուցիչների համար: Շուրջօրյա խնամքի բաղադրիչի դեպքում ապահովվում է որոշակի ժամկետով կացարան, շուրջօրյա լրիվ խնամք կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված և համապատասխան խնամքի կարիք ունեցող երեխաների համար:

7. Ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպություններում տրամադրվում է շուրջօրյա խնամք` յուրաքանչյուր տանը մինչև 8 երեխայի համար:

2. ՑԵՐԵԿԱՅԻՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԸ, ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՆ ՈՒ ԸՆՏԱՆԵԿԱՆ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻՆ ՄՈՏ ԽՆԱՄՔ ՏՐԱՄԱԴՐՈՂ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ, ԴՐԱՆՑ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ

8. Ցերեկային կենտրոններում, բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություններում ու ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպություններում խնամքը կարող է տրամադրվել ինչպես պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների ենթակայության ներքո գտնվող կազմակերպության, այնպես էլ` պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների ենթակայության ներքո չգտնվող կազմակերպության կողմից:

9. Ցերեկային կենտրոնները, բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություններն ու ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպությունները, ելնելով իրենց առանձնահատկություններից, խնամքը տրամադրելիս`

1) ապահովում են օրենսդրությամբ սահմանված պահանջները բավարարող կոմունալ, սանիտարահիգիենիկ և հակահրդեհային անվտանգության անհրաժեշտ պայմանները, անհատական ու խմբային աշխատանքների համար նախատեսված սենյակների, շուրջօրյա խնամք իրականացնելու դեպքում նաև դասապատրաստման սենյակների առկայությունը` բակային և շենքային տարածքները հարմարեցնելով տեղաշարժման դժվարություններ, հաշմանդամություն ունեցող երեխաների կարիքների համար.

2) պահպանում են օրենսդրությամբ սահմանված` անհրաժեշտ ընդհանուր ու բնակելի մակերեսին, անձնակազմին (աշխատողների թվին և հաստիքներին), նրանց աշխատանքային պայմաններին, միաժամանակյա խնամք ստացողների առավելագույն թվին, նրանց տրամադրվող սննդի չափաքանակին, դրա էներգետիկ արժեքին, հագուստի, սպիտակեղենի, տնտեսական ապրանքների, կոշկեղենի, անկողնային ու անձնական հիգիենայի պարագաների չափորոշիչներին, անվտանգության ապահովմանը և օրենսդրությամբ նախատեսված այլ պայմաններին ներկայացվող պահանջները, ինչպես նաև ապահովում են երեխայի խնամքի և դաստիարակության համար անհրաժեշտ սոցիալական նվազագույն չափորոշիչների կիրառումը.

3) առաջնորդվում են ներքին կարգապահական կամ համակեցության կանոններով (այսուհետ` կանոններ)` հաստատված խնամք տրամադրող կազմակերպության` համապատասխան լիազորություններով օժտված մարմնի կամ պաշտոնատար անձի կողմից.

4) բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունն իր մոտ խնամք ստացող երեխաների (բացառությամբ երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնների ցերեկային բաղադրիչի շահառուների) ազատ ժամանցը կազմակերպում է նրանց` հաստատության համապատասխան աշխատողների ուղեկցությամբ կամ ուղղորդմամբ հարակից խաղահրապարակներ` համայնքում երեխաների ինտեգրմանն աջակցելու նպատակով: Բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունը կարող է ունենալ խաղահրապարակներ նաև հաստատության տարածքում.

5) բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություններն ու ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպությունները, շուրջօրյա խնամք ստացող ուսումնական հաստատությունում սովորող և ուսումնական հաստատություն հաճախող երեխային` պետական բյուջեի միջոցների հաշվին ապահովում են անձնական մանր ծախսեր կատարելու համար անհրաժեշտ գումարով: Երեխաների հետ աշխատող մասնագետներն սովորեցնում են երեխային խելամիտ և արդյունավետ օգտագործել սույն ենթակետում նշված գումարը: Սույն ենթակետում նշված անձնական մանր ծախսերի համար տրվում է ամսական`

ա. 6-9 տարեկան երեխաներին` 6 000 Հայաստանի Հանրապետության դրամ,

բ. 10-15 տարեկան երեխաներին` 12 000 Հայաստանի Հանրապետության դրամ,

գ. 16-19 տարեկան անձանց` 15 000 Հայաստանի Հանրապետության դրամ.

6) բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունը և ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպությունները շուրջօրյա խնամք ստացող երեխաների անձնական մանր ծախսերի իրականացումը կազմակերպում են հետևյալ կերպ`

ա. 6-9 տարեկան երեխաների համար անձնական մանր ծախսերն իրականացնում է տնօրենի կողմից լիազորված անձը` հաշվի առնելով երեխայի շահերը և ցանկությունները, ինչպես նաև ներկայացնելով ծախսը հիմնավորող կամ հավաստող փաստաթղթեր,

բ. 10-19 տարեկան անձինք անձնական մանր ծախսերն իրականացնում են և գումարը տնօրինում են ինքնուրույն` խորհրդակցելով տնօրենի կողմից լիազորված անձի հետ,

գ. 10-19 տարեկան հոգեկան առողջության խնդիրներ ունեցող անձանց անձնական մանր ծախսերն իրականացնում են և գումարը տնօրինում են տնօրենի կողմից լիազորված անձի միջոցով` ներկայացնելով ծախսը հիմնավորող կամ հավաստող փաստաթղթեր.

7) բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունը և ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպությունները շուրջօրյա խնամք ստացող երեխաների անձնական մանր ծախսերի համար նախատեսված գումարի վճարումը դադարեցնում են երեխայի` հաստատությունից դուրս գրվելու (կենսաբանական ընտանիք վերադառնալու կամ որդեգրման կամ խնամատար, խնամակալ կամ հոգաբարձու ընտանիքում տեղավորվելու, 18 կամ օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում` 19 տարին լրանալու կապակցությամբ) կամ այլ խնամքի հաստատություն տեղափոխվելու դեպքում.

8) բնակչության սոցիալական պաշտպանության ընդհանուր տիպի և մասնագիտացված հաստատությունները, ինչպես նաև երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոններն իրենց մոտ շուրջօրյա խնամք ստացող երեխայի կարիքներից բխող ու հրատապ և անհապաղ բավարարման ենթակա կարիքները հոգալու համար տարեկան առավելագույնը 1 200 000 Հայաստանի Հանրապետության դրամի չափով կանխիկ կամ անկանխիկ շրջանառության գործարքներ են իրականացում` անկանխիկ շրջանառության գործարքների դեպքում` համապատասխան ծախսը հիմնավորող փաստաթղթերի առկայությամբ` պետական բյուջեով նախատեսված հաստատության բյուջետային տարվա ծախսերի նախահաշվով հաստատված «այլ ծախսեր» ծախսային հոդվածի, իսկ կանխիկ գործարքի դեպքում` «Երեխաների կամ ընտանեկան նպաստներ բյուջեից» ծախսային հոդվածի հաշվին:

10. Սույն հավելվածով նախատեսված խնամքը բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունում կամ ընտանեկան միջավայրին մոտ խնամք տրամադրող կազմակերպությունում տրամադրվում է նաև այդտեղ խնամվող և հանրակրթություն ստացող անձի 18 տարին լրանալուց հետո, մինչև նրա` հանրակրթության ծրագրի ավարտը, բայց ոչ ավել, քան 19 տարին լրանալը:

11. Երեխան տեղավորվում է բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունում (բացառությամբ երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի ցերեկային բաղադրիչի)` խնամակալության կամ հոգաբարձության կամ խնամատար ընտանիքում խնամքի կազմակերպման անհնարինության կամ դրանց` երեխայի լավագույն շահերից չբխելու դեպքում:

3. ՇՈՒՐՋՕՐՅԱ ԲԱՂԱԴՐԻՉ ՈՒՆԵՑՈՂ` ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԵՐԵԽԱՅԻ ԵՎ ԸՆՏԱՆԻՔԻ ԱՋԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆ ԵՐԵԽԱՅԻ ԸՆԴՈՒՆԵԼՈՒԹՅՈՒՆԸ, ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՏՐԱՄԱԴՐՈՒՄԸ ԵՎ ԴՈՒՐՍԳՐՈՒՄԸ

12. Կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաներին երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոն տեղավորումը կազմակերպում է երեխայի բնակության կամ հայտնաբերման վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը` խնամքի տրամադրումը մերժելու հիմք հանդիսացող հիվանդություններից որևէ մեկի կասկածի առկայության դեպքում` մինչ տեղավորումն ուղղորդելով երեխային համապատասխան բժշկական հաստատություն` սույն որոշման N 2 հավելվածում նախատեսված հիվանդությունները հերքելու նպատակով:

13. Խնամակալության և հոգաբարձության մարմինները կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխաների մասին տեղեկություններ կարող են ստանալ ոստիկանությունից, պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններից, ուսումնական կամ բժշկական հաստատություններից, «Սոցիալական աջակցության մասին» օրենքով սահմանված` սոցիալական ծառայություններ տրամադրող կազմակերպություններից, այլ իրավաբանական ու ֆիզիկական անձանցից, զանգվածային լրատվության միջոցներից և այլ աղբյուրներից:

14. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոն կարող է դիմել նաև երեխայի ծնողը կամ այլ օրինական ներկայացուցիչը, ինչպես նաև երեխան անձամբ` պաշտպանություն ստանալու նպատակով: Սույն կետով նախատեսված անձանց կողմից դիմելու դեպքում երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնը դիմում է երեխայի բնակության կամ կենտրոնի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմին` ապահովելու սույն հավելվածի 12-րդ և 15-րդ կետերով նախատեսված պայմանների կատարումը:

15. Խնամակալության և հոգաբարձության մարմինն սույն հավելվածի 13-րդ կետով նախատեսված տեղեկատվությունն ստանալուց հետո ոչ ուշ, քան 24 ժամվա ընթացքում, բազմամասնագիտական խմբի (սոցիալական աշխատող, հոգեբան, բժիշկ) ներգրավմամբ, իրականացնում է իրավիճակի ուսումնասիրություն` տեղեկատվությամբ հայտնի դարձած վայրում երեխայի հայտնաբերման կամ երեխային տեսակցելու նպատակով և 3 աշխատանքային օրվա ընթացքում կազմակերպում է կյանքի դժվարին իրավիճակում հայտնված երեխայի խնամքը: Եթե ուսումնասիրությունը փաստում է, որ երեխան գտնվում է կյանքին և առողջությանը վտանգ սպառնացող իրավիճակում և երեխայի լավագույն շահերից չի բխում սույն հավելվածի 40-րդ կետով նախատեսված գործողությունների իրականացումը` հաշվի առնելով երեխային անհապաղ տեղավորելու անհրաժեշտությունը` երեխայի փաստացի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմինն անմիջապես կազմակերպում է երեխայի տեղավորումը երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնում:

16. Դեպքի առանձնահատկությունից ելնելով` երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոն երեխային տեղավորելիս խնամակալության և հոգաբարձության մարմնին ուղեկցում է ոստիկանության ծառայողը:

17. Խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնին տրամադրում է հետևյալ տեղեկատվությունը, եթե այն առկա է`

1) երեխայի տեղավորման պահին երեխայի անձը հաստատող փաստաթուղթը կամ դրա պատճենը.

2) բժշկական կազմակերպության կողմից ներկայացված բժշկական եզրակացությունը.

3) երեխայի ծնողների կամ այլ օրինական ներկայացուցչի վերաբերյալ հնարավոր տեղեկատվությունը:

18. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնն ընդունում է երեխային` երեխային ուղեկցող խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի կողմից ներկայացված արձանագրության հիման վրա, որին կարող է կցվել ոստիկանության արձանագրությունը` դրա առկայության դեպքում:

19. Ոչ աշխատանքային օրերին կամ ժամերին կյանքին և առողջությանը վտանգ սպառնացող իրավիճակում հայտնաբերված երեխային` երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոն է տեղափոխում ոստիկանությունը` համապատասխան արձանագրությամբ (սույն դեպքում երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնը երեխային ընդունում է առանց խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի արձանագրության), իսկ տեղափոխմանը հաջորդող աշխատանքային օրը գրավոր տեղեկացնում է երեխայի հայտնաբերման վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմնին` սույն հավելվածով նախատեսված գործողությունները ձեռնարկելու նպատակով:

20. Երեխայի հայտնաբերման պահին բժշկական օգնություն տրամադրելու կարիքի դեպքում խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը, իսկ ոչ աշխատանքային օրերին և ժամերին` ոստիկանությունը, երեխային տեղափոխում է բժշկական հաստատություն:

21. Եթե երեխան ընդունվել է առանց սույն հավելվածի 17-րդ կետով նախատեսված փաստաթղթերի, ապա երեխային ընդունելուց անմիջապես հետո երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի ղեկավարը կամ նրա կողմից լիազորված անձը դեպքի մասին գրավոր տեղեկացնում է`

1) երեխայի ընտանիքի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմնին` սույն հավելվածի 17-րդ կետում նշված փաստաթղթերը (առկայության դեպքում) մեկ աշխատանքային օրվա ընթացքում տրամադրելու (իսկ փաստաթղթերի բացակայության դեպքում համապատասխան հիմնավորումներ ներկայացնելու) և երեխայի պաշտպանությանն առնչվող իր լիազորությունների շրջանակներում համապատասխան գործողություններ ձեռնարկելու նպատակով.

2) Միասնական սոցիալական ծառայությանը` երեխայի ընտանիքի գտնվելու վայրի տարածքային կենտրոնին գրավոր տեղեկացնելու և յոթնօրյա ժամկետում ընտանիքի սոցիալական գնահատում իրականացնելու նպատակով.

3) երեխայի ընտանիքի գտնվելու վայրի մարզպետի աշխատակազմին (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարանին)` խնամատար կամ որդեգիր ընտանիքից անհրաժեշտ տեղեկություններ պարզելու և իր իրավասության շրջանակներում օրենսդրությամբ նախատեսված գործողություններ իրականացնելու նպատակով:

22. Սույն հավելվածի 21-րդ կետի ենթակետերից յուրաքանչյուրում նշված մարմիններին տեղեկատվությունը չի փոխանցվում, եթե երեխան ուղղորդվել է համապատասխան ենթակետում նշված մարմնի կողմից:

23. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի սոցիալական աշխատողը երեխայի ընդունումից հետո`

1) յոթ աշխատանքային օրվա ընթացքում`

ա. համագործակցում է Միասնական սոցիալական ծառայության համապատասխան տարածքային կենտրոնի հետ` իրականացվող տնայցի շրջանակներում ցուցաբերելով իր գործառույթներից բխող աջակցություն, իսկ երեխայի ընտանիքի գտնվելու վայրի` երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի գտնվելու մարզի (Երևան քաղաքի) հետ չհամընկնելու դեպքում` համապատասխան Միասնական սոցիալական ծառայության տարածքային կենտրոնի հետ համագործակցում է հեռավար,

բ. իրականացնում է երեխայի առանձնահատուկ կարիքների գնահատում` երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի բազմամասնագիտական խմբի ներգրավմամբ,

գ. կազմում է երեխայի անհրաժեշտ փաստաթղթերի փաթեթը` ըստ անհրաժեշտության հարցումներ կատարելով պետական ու տեղական ինքնակառավարման մարմիններին և կազմակերպություններին` երեխայի և նրա ընտանիքի վերաբերյալ լիարժեք տեղեկատվություն ձեռք բերելու համար.

2) անհրաժեշտ բժշկական զննություններն անցնելու նպատակով մեկ աշխատանքային օրվա ընթացքում կազմակերպում է երեխայի գրանցումը երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի տարածքն սպասարկող առողջության առաջնային պահպանման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունում` համագործակցելով հաստատության բուժանձնակազմի ներկայացուցիչների հետ.

3) եռօրյա ժամկետում կազմակերպում է երեխայի կրթության շարունակականության ապահովումը` հնարավորության դեպքում ապահովելով կրթության շարունակությունը մինչ երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոն տեղափոխվելը հաճախած ուսումնական հաստատությունում.

4) կազմակերպում է երեխայի անձը հաստատող փաստաթղթերի ձեռքբերում` դրանց բացակայության դեպքում:

24. Ստացված տեղեկատվության, կյանքի պայմանների ուսումնասիրության, կարիքների գնահատման արդյունքների հիման վրա` երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի սոցիալական աշխատողը` բազմամասնագիտական խմբի հետ համագործակցությամբ, երեխայի ընդունվելուց ոչ ուշ, քան տասնհինգ աշխատանքային օրվա ընթացքում կազմում է անհատական սոցիալական միջամտության ծրագիր:

25. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնը`

1) պատասխանատու է երեխայի հետ տարվող աշխատանքների համար.

2) շուրջօրյա խնամք ստացող իր շահառուների համար ապահովում է սույն հավելվածի հինգերորդ գլխով նախատեսված միջոցառումները, եթե երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի առանձնահատկություններից ելնելով սույն գլխով այլ բան նախատեսված չէ.

3) օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ու դեպքերում` ծառայություններ է տրամադրում երեխայի ընտանիքի անդամներին.

4) ապահովում է սոցիալ-վերականգնողական, սոցիալ-հոգեբանական օգնության տրամադրում, իրավաբանական օգնություն.

5) կարող է դիմել խնամակալության և հոգաբարձության մարմին` երեխայի կարգավիճակը որոշելու նպատակով:

26. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնը պարբերաբար նախաձեռնում է քննարկումներ` երեխայի կենսաբանական ընտանիքի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի ու Միասնական սոցիալական ծառայության տարածքային կենտրոնի, այլ պետական մարմինների ու տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ, իսկ ըստ անհրաժեշտության նաև ընտանիքի գտնվելու վայրի մարզպետի աշխատակազմի (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարանի) հետ:

27. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնում երեխայի գտնվելու օրվանից հաշված առնվազն երկրորդ ամսից սկսած երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի սոցիալական աշխատողը, կենտրոնի բազմամասնագիտական խմբի հետ համագործակցելով, միջոցներ է ձեռնարկում երեխայի կենսաբանական ընտանիքի հետ վերամիավորման, ընտանիքին աջակցելու ուղիների ուսումնասիրության ուղղությամբ` իր գործառույթներից բխող համապատասխան միջոցառումներ ամրագրելով երեխայի անհատական սոցիալական միջամտության ծրագրում` Կառավարության 2018 թվականի դեկտեմբերի 13-ի N 1444-Ն որոշմամբ սահմանված կարգով` պարբերաբար վերանայելով այդ անհատական սոցիալական միջամտության ծրագիրը:

28. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնը, սոցիալական աշխատողի և կենտրոնի բազմամասնագիտական խմբի ուսումնասիրության, իրականացված քննարկումների հիման վրա, երեխայի` երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնում գտնվելու օրվանից հաշված առնվազն չորրորդ ամսում գրավոր դիմում է`

1) Միասնական սոցիալական ծառայություն` երեխայի գտնվելու վայրի համապատասխան տարածքային կենտրոնի կողմից` երեխայի կենսաբանական ընտանիքի հետ հնարավոր վերամիավորման, իսկ նման հնարավորության բացակայության դեպքում` խնամքի այլ եղանակներում ընդգրկման վերաբերյալ ուսումնասիրություն իրականացնելու և գրավոր հարցումն ստանալուց հետո առնվազն 20-օրյա ժամկետում երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնին նախնական դիրքորոշում տրամադրելու նպատակով.

2) երեխայի ընտանիքի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմին` երեխայի կենսաբանական ընտանիքի հետ հնարավոր վերամիավորման, իսկ նման հնարավորության բացակայության դեպքում` խնամքի այլ եղանակներում ընդգրկման վերաբերյալ ուսումնասիրություն իրականացնելու և գրավոր հարցումն ստանալուց հետո առնվազն 20-օրյա ժամկետում երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնին նախնական դիրքորոշում տրամադրելու նպատակով:

29. Երեխայի ընտանիքի հետ վերամիավորման հավանականության կամ երեխայի այլընտրանքային խնամքի կազմակերպման վերաբերյալ Միասնական սոցիալական ծառայության տարածքային կենտրոնից, ինչպես նաև խնամակալության և հոգաբարձության մարմնից ստացված` սույն հավելվածի 28-րդ կետով սահմանված փաստաթղթերի հիման վրա երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնը, կցելով երեխայի անձնական գործում առկա տեղեկատվությունը, ինչպես նաև երեխայի անհատական սոցիալական միջամտության ծրագիրը, գրավոր դիմում է երեխայի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմին` երեխայի խնամքի կազմակերպմանն ուղղված, իր լիազորությունների շրջանակում անհրաժեշտ միջոցներ ձեռնարկելու նպատակով:

30. Այն դեպքում, երբ սույն կարգի 28-րդ կետով նախատեսված փաստաթղթերը հավաստում են երեխայի` իր կենսաբանական ընտանիքի հետ վերամիավորման հավանականության մասին` երեխայի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը նշված փաստաթղթերն ստանալուց հետո եռօրյա ժամկետում ուղարկում է երեխայի կենսաբանական ընտանիքի գտնվելու վայրի մարզպետի աշխատակազմ (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարան)` վերամիավորմանն ուղղված համապատասխան աշխատանքներ ձեռնարկելու համար:

31. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնը երեխային դուրս է գրում` երեխայի ընտանիքի գտնվելու վայրի մարզպետի աշխատակազմի (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարանի) կողմից տրված դրական եզրակացության հիման վրա:

32. Այն դեպքում, երբ սույն հավելվածի 28-րդ կետով նախատեսված փաստաթղթերը բացառում են երեխայի վերամիավորումը կենսաբանական ընտանիքի հետ` երեխայի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը նշված փաստաթղթերն ստանալուց հետո յոթնօրյա ժամկետում դրանք ուղարկում է երեխայի ընտանիքի գտնվելու վայրի մարզպետի աշխատակազմ (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարան)` ի գիտություն ընդունելու նպատակով, ինչպես նաև երեխայի գտնվելու վայրի մարզպետի աշխատակազմ (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարան)` առաջնորդվելով սույն հավելվածի 42-րդ կետով:

33. Սույն հավելվածի 32-րդ կետով նախատեսված դեպքում երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնը երեխայի դուրսգրումն իրականացնում է` երեխայի խնամքը խնամատար ընտանիքում կազմակերպելու վերաբերյալ պայմանագրի գործողության տարածման օրվանից, որը համընկնում է երեխային խնամատար ծնողների կողմից հաստատությունից դուրս բերելու օրվա հետ կամ խնամակալության կամ հոգաբարձության մասին որոշումն ուժի մեջ մտնելու օրվանից կամ որդեգրման մասին դատական ակտն ուժի մեջ մտնելու օրվանից կամ այլընտրանքային խնամքի այլ եղանակների միջոցով կազմակերպելու վերաբերյալ համապատասխան ուղեգրի պատճենը Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության (այսուհետ` պետական լիազոր մարմին) կողմից ստանալուց հետո:

34. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնից երեխայի դուրսգրումը հաստատվում է երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի տնօրենի հրամանով:

35. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնն սույն հավելվածի 33-րդ կետում նշված փաստաթղթերի պատճենները պահպանում է երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնում, իսկ որդեգրման դեպքում, հաշվի առնելով այդ փաստաթղթերի հրապարակման ենթակա չլինելու հանգամանքը, երեխային վերաբերող բոլոր փաստաթղթերը պահում է առանձին կնքված ծրարով` չհրկիզվող պահարանում:

36. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնից երեխայի դուրսգրումից հետո մեկօրյա ժամկետում երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնը գրավոր տեղեկացնում է Միասնական սոցիալական ծառայությանը` երեխայի ընտանիքի գտնվելու վայրի Միասնական սոցիալական ծառայության տարածքային կենտրոնին գրավոր տեղեկացնելու, նրա կողմից ի գիտություն ընդունելու և իր լիազորությունների շրջանակներում սոցիալական աջակցության տրամադրման հարցն ուսումնասիրելու նպատակով: Սույն կետով նախատեսված կարգավորումները չեն կիրառվում երեխայի որդեգրման դեպքում:

37. Երեխայի ընտանիքի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը երեխայի` ընտանիքից բաժանման առաջին իսկ օրվանից աշխատում է ընտանիքի հետ` իր լիազորությունների շրջանակներում ընտանիքին աջակցելու և երեխայի` կենսաբանական ընտանիքի հետ վերամիավորման համար նպաստավոր պայմաններ ստեղծելու նպատակով:

38. Երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնում երեխայի ցերեկային խնամքի հետ կապված հարաբերությունները կարգավորվում են սույն հավելվածի 7-րդ գլխով նախատեսված կարգերով:

4. ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ՈՒՂԵԳՐՈՒՄԸ

39. Առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաները բնակչության սոցիալական պաշտպանության ընդհանուր տիպի և մասնագիտացված հաստատություններ ընդունվում են ուղեգրմամբ` երեխաների խնամքի կազմակերպման վերաբերյալ եզրակացության հիման վրա:

40. Խնամակալության և հոգաբարձության մարմինն առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների կամ փաստացի առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների մասին տեղեկություններ կարող է ստանալ ոստիկանությունից, պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններից, ուսումնական կամ բժշկական հաստատություններից, «Սոցիալական աջակցության մասին» օրենքով սահմանված` սոցիալական ծառայություններ տրամադրող կազմակերպություններից, այլ իրավաբանական ու ֆիզիկական անձանցից, զանգվածային լրատվության միջոցներից և այլ աղբյուրներից: Խնամակալության և հոգաբարձության մարմինն սույն կետով նախատեսված տեղեկատվությունն ստանալուց հետո ոչ ուշ, քան երեք օրվա ընթացքում իրականացնում է իրավիճակի ուսումնասիրություն` տեղեկատվությամբ հայտնի դարձած վայրում երեխայի հայտնաբերման կամ երեխային տեսակցելու նպատակով և ստացած տեղեկատվության հավաստիության դեպքում`

1) նույն օրը կազմում է երեխայի հայտնաբերման կամ տեսակցելու մասին արձանագրություն, կազմակերպում կամ ապահովում է երեխայի առաջնային բժշկական զննություն և երեխային անհրաժեշտ օգնության տրամադրումը, իսկ հիվանդության կասկածի կամ անհետաձգելի բժշկական օգնության տրամադրման անհրաժեշտության դեպքում` անմիջապես կազմակերպում համապատասխան բժշկական հաստատություն տեղափոխելը.

2) երեք օրվա ընթացքում`

ա. երեխայի հայտնաբերման կամ տեսակցելու մասին արձանագրությունն ուղարկում է մարզպետի աշխատակազմ (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարան)` ելնելով դեպքի առանձնահատկություններից` երեխային ճգնաժամային խնամատար ընտանիքում տեղավորելու հնարավորությունը դիտարկելու նպատակով,

բ. եթե անհայտ է երեխայի ծնողների կամ նրանցից որևէ մեկի կամ միակ ծնողի գտնվելու վայրը կամ անհայտ են երեխայի ծնողները` դեպքի մասին գրավոր տեղեկացնում է ոստիկանությանը, բացառությամբ այն դեպքի, երբ այդ երեխայի մասին տեղեկատվությունն ստացվել է ոստիկանությունից,

գ. հետազոտում է երեխայի կյանքի պայմանները` դիտարկելով երեխայի իրավունքների և շահերի խախտման հնարավոր ռիսկերը, օրենսդրությամբ սահմանած կարգով իրականացնում է երեխայի սկզբնական հաշվառում` որպես առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխա, կազմակերպում համապատասխան բժշկական հաստատության կողմից երեխայի բժշկական զննությունը, ապահովում այդ երեխայի տեղավորումը բնակչության սոցիալական պաշտպանության համապատասխան հաստատությունում կամ շուրջօրյա լրիվ խնամք տրամադրող այլ կազմակերպությունում` այն դեպքում, երբ մարզպետի աշխատակազմի կամ Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարանի կողմից սույն կետի 2-րդ ենթակետի «ա» պարբերությամբ սահմանված գործընթացների իրականացման արդյունքում` երեխայի հայտնաբերման կամ տեսակցելու մասին արձանագրությունն ստանալուց հետո երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում ստացվել է բացասական պատասխան տվյալ փուլում երեխային ճգնաժամային խնամատար ընտանիք տեղավորելու վերաբերյալ, իսկ սույն կետի 1-ին ենթակետով նախատեսված դեպքում երեխային բժշկական հաստատություն տեղափոխելիս, երեխայի ժամանակավոր տեղավորումն իրականացնում է բժշկական հաստատությունից երեխայի դուրսգրումից անմիջապես հետո, եթե մինչ այդ չի ապահովվել երեխայի տեղավորման հարցի վերջնական լուծումը,

դ. երեխայի հայտնաբերման կամ տեսակցելու մասին արձանագրությունը և սույն հավելվածի 42-րդ կետով սահմանված փաստաթղթերը, բացառությամբ սույն հավելվածի 42-րդ կետի 10-րդ ենթակետի, փոխանցում է Միասնական սոցիալական ծառայություն` յոթ աշխատանքային օրվա ընթացքում տնայց կատարելու, երեխայի առանձնահատուկ կարիքների և ընտանիքի համալիր գնահատում, ինչպես նաև երեխայի խնամքի վերաբերյալ եզրակացություն տրամադրելու նպատակով:

41. Խնամակալության և հոգաբարձության մարմինն ապահովում է երեխայի իրավունքների և լավագույն շահերի պաշտպանությունը մինչև նրա տեղավորման հարցի վերջնական լուծումը (բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն կամ շուրջօրյա լրիվ խնամք տրամադրող այլ կազմակերպություն ընդունվելը կամ խնամատար ընտանիքում տեղավորելը կամ կենսաբանական ընտանիք վերադառնալը կամ որդեգրումը կամ խնամակալ կամ հոգաբարձու նշանակելը), ներառյալ` բժշկական հաստատության հետ համատեղ երեխայի տեղափոխումը հաստատություն կամ կազմակերպություն:

42. Երեխայի կյանքի պայմանների հետազոտությունից հետո, բայց ոչ ուշ, քան սույն հավելվածի 40-րդ կետով նախատեսված տեղեկատվությունն ստանալուց հետո տասնօրյա ժամկետում խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը, առկայության դեպքում, բացառությամբ սույն կետի 7-րդ ենթակետով սահմանված հիմքերի առկայության, մարզպետի աշխատակազմ (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարան) ներկայացնում է հետևյալ փաստաթղթերը`

1) երեխայի` անձը հաստատող փաստաթուղթը (ծննդյան վկայական, անձնագիր կամ նույնականացման քարտ դրա առկայության դեպքում).

2) երեխայի` Հայաստանի Հանրապետությունում բնակության իրավունք կամ կացության կարգավիճակ ունեցող օտարերկրյա քաղաքացի կամ քաղաքացիություն չունեցող անձ հանդիսանալու դեպքում` նաև Հայաստանի Հանրապետությունում բնակվելու իրավունքը հաստատող փաստաթուղթը կամ կացության քարտը, ժամանակավոր պաշտպանության (փախստականի) կարգավիճակ ունեցող անձ հանդիսանալու դեպքում` ժամանակավոր պաշտպանության (փախստականի) վկայականը, ապաստան հայցողի դեպքում` ապաստան հայցողի վկայականը, իսկ ապաստան ստացած փախստականի դեպքում` կոնվենցիոն ճամփորդական փաստաթուղթը.

3) երեխայի հայտնաբերման կամ տեսակցելու մասին արձանագրությունը, որում, ի թիվս այլ տեղեկությունների, նշվում են երեխայի անունը, ազգանունը, տարիքը` անձը հաստատող փաստաթղթի առկայության դեպքում, երեխայի հայտնաբերման ամսաթիվը, ամիսը, տարեթիվը և փաստացի գտնվելու կամ վերջին բնակության վայրը, երեխայի մասին տեղեկատվության տրամադրման աղբյուրը և տեղեկատվությունը տրամադրած անձի կամ մարմնի մասին տվյալները, ինչպես նաև երեխայի անհատականացման համար անհրաժեշտ այլ տվյալներ (մազերի, աչքերի գույնը, հասակը, մոտավոր տարիքը)` անձը հաստատող փաստաթղթի բացակայության դեպքում.

4) համապատասխան բժշկական հաստատության կողմից տրված` երեխայի առողջական վիճակի մասին բժշկական եզրակացությունը, ինչպես նաև երեխայի դուրսգրման կամ տեղափոխման էպիկրիզ կամ արտահիվանդանոցային հոգեբուժական օգնություն և սպասարկում իրականացնող հոգեբուժական կազմակերպության կողմից շարունակական (դիսպանսեր) հսկողության մեջ գտնվող հոգեկան առողջության խնդիր ունեցող անձի բժշկական քարտից քաղվածքը.

5) երեխայի ընտանիքի անդամների մասին (հնարավորության դեպքում) տեղեկանք բնակության վայրից.

6) բնակչության պետական ռեգիստր վարող մարմնի կողմից տրված տեղեկանքը երեխայի բնակության վայրի հասցեի, իսկ հաշվառման մեջ չգտնվելու դեպքում` վերջին կամ նախկին հայտնի հաշվառման հասցեի մասին.

7) ծնողների կամ նրանցից յուրաքանչյուրի կամ միակ ծնողի`

ա. մահվան դեպքում` մահվան վկայականը կամ դրա պատճենը,

բ. ծնողական իրավունքից զրկված կամ ծնողական իրավունքներում սահմանափակված լինելու դեպքում` ծնողական իրավունքից զրկելու մասին դատարանի վճիռը կամ դրա պատճենը կամ «Դատալեքս» էլեկտրոնային կառավարման և տեղեկությունների տրամադրման հանրային տեղեկատվական համակարգից արտածված` տվյալ վճռի օրինակը,

գ. անգործունակ ճանաչված լինելու դեպքում` անգործունակ ճանաչելու մասին դատարանի վճիռը կամ դրա պատճենը կամ «Դատալեքս» էլեկտրոնային կառավարման և տեղեկությունների տրամադրման հանրային տեղեկատվական համակարգից արտածված` տվյալ վճռի օրինակը,

դ. անհայտ բացակայող կամ մահացած ճանաչված լինելու դեպքում` անհայտ բացակայող կամ մահացած ճանաչելու մասին դատարանի վճիռը կամ դրա պատճենը կամ «Դատալեքս» էլեկտրոնային կառավարման և տեղեկությունների տրամադրման հանրային տեղեկատվական համակարգից արտածված` տվյալ վճռի օրինակը,

ե. նկատմամբ կալանքը որպես խափանման միջոց կիրառելու կամ ազատությունից զրկելու հետ կապված պատիժ կրելու դեպքում` դրա մասին իրավասու մարմնի կողմից տրված տեղեկանքը,

զ. հիվանդանոցային պայմաններում բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու դեպքում` համապատասխան բժշկական հաստատության կողմից տրված քաղվածքը,

է. ծնողական իրավունքներից ինքնակամ հրաժարվելու և որդեգրության հանձնելու մասին կամահայտնությունն արտահայտող դիմումը` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության ընտանեկան օրենսգրքի 118-րդ հոդվածի 5-րդ մասի,

ը. անհայտ լինելու կամ երեխաների դաստիարակությունից կամ նրանց իրավունքների և լավագույն շահերի պաշտպանությունից խուսափելու ու սույն ենթակետի «է» պարբերությամբ սահմանված դիմումը չներկայացնելու կամ նրանց գտնվելու վայրն անհայտ լինելու դեպքում` դրա մասին խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի գրավոր հայտարարությունը,

թ. Հայաստանի Հանրապետության ընտանեկան օրենսգրքի 58-րդ հոդվածով նախատեսված դեպքում` համապատասխան հայցադիմումը,

ժ. Հայաստանի Հանրապետության ընտանեկան օրենսգրքի 119-րդ հոդվածի 1-ին մասի «դ» կետով սահմանված դատարանի վճիռը, իսկ անչափահաս ծնողների դեպքում` Հայաստանի Հանրապետության ընտանեկան օրենսգրքի 118-րդ հոդվածի 3-րդ մասով նախատեսված հիմքերը.

8) ծնողի կամ երեխայի այլ օրինական ներկայացուցչի անձը և ընտանեկան կարգավիճակը հաստատող փաստաթուղթը.

9) դպրոցահասակ երեխաների համար տեղեկանքը դպրոց հաճախելու մասին.

10) սույն հավելվածի 40-րդ կետի 2-րդ ենթակետի «դ» պարբերությամբ սահմանված եզրակացությունը կամ 28-րդ կետի 1-ին ենթակետով սահմանված եզրակացությունը, որը տրամադրվում է Միասնական սոցիալական ծառայության կողմից բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությանը, իսկ պատճենը` երեխայի գտնվելու վայրի խնամակալության և հոգաբարձության մարմնին` այն դեպքում, երբ առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխան գտնվում է երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնում.

11) երեխայի լուսանկարը` չորս օրինակից:

43. Մարզպետի աշխատակազմը (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարանը) սույն հավելվածի 42-րդ կետով նախատեսված փաստաթղթերն ստանալուց հետո`

1) եռօրյա ժամկետում` Կառավարության 2006 թվականի հունիսի 22-ի N 962-Ն որոշմամբ սահմանված կարգով կազմակերպում է երեխայի տարածքային հաշվառումը` որպես առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխա.

2) երկու օրինակից կազմում է եզրակացություն` երեխայի խնամքը տրամադրելու (բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն կամ շուրջօրյա խնամք տրամադրող այլ կազմակերպություն ընդունելու նպատակահարմարության) մասին, և այդ եզրակացությունը պետք է ներառի տեղեկություններ երեխայի մերձավոր ազգականների և այլ անձանց կողմից երեխայի նկատմամբ խնամակալություն կամ հոգաբարձություն ստանձնելու ցանկության բացակայության կամ անհնարինության մասին:

44. Սույն հավելվածի 43-րդ կետով նախատեսված եզրակացությունը կազմելուց հետո մեկ աշխատանքային օրվա ընթացքում մարզպետի աշխատակազմը (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարանը) դրա մեկ օրինակն ուղարկում է խնամակալության և հոգաբարձության մարմին, իսկ մյուս օրինակն ու սույն հավելվածի 42-րդ կետով նախատեսված փաստաթղթերը պետական լիազոր մարմին:

45. Սույն հավելվածի 43-րդ կետով նախատեսված եզրակացությունն ստանալուց հետո եռօրյա ժամկետում պետական լիազոր մարմինը`

1) Կառավարության սահմանած կարգով իրականացնում է երեխայի կենտրոնացված հաշվառումը` նրա մասին համապատասխան տվյալները մուտքագրելով առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների տվյալների կենտրոնացված շտեմարան.

2) երեխային ուղեգրում է բնակչության սոցիալական պաշտպանության ընդհանուր տիպի կամ մասնագիտացված հաստատություն` հաշվի առնելով սույն հավելվածով նախատեսված պահանջները, եթե ներկայացվել է երեխայի խնամքը բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունում տրամադրելու մասին հիմնավորված և օրենսդրությամբ սահմանված պահանջներին համապատասխանող եզրակացություն:

46. Երեխայի խնամքը բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունում կամ շուրջօրյա խնամք տրամադրող այլ կազմակերպությունում կազմակերպելու մասին եզրակացությունն ուսումնասիրվում է պետական լիազոր մարմնի կողմից` անդրադառնալով ընտանեկան միջավայրին մոտ այլընտրանքային խնամքի տեսակներից յուրաքանչյուրի հնարավորության բացակայության մասին դրանում նշված դրույթների հիմնավորվածությանը:

47. Այն դեպքում, երբ սույն հավելվածի 43-րդ կետով նախատեսված եզրակացությունն օրենսդրորեն հիմնավորված (իրավաչափ) չէ, կամ պետական լիազոր մարմնի կողմից կատարված ուսումնասիրության արդյունքում պարզվում է, որ սույն հավելվածի 42-րդ կետով նախատեսված փաստաթղթերից որևէ մեկում առկա են ոչ հավաստի տեղեկություններ, կամ պետական լիազոր մարմինը հիմնավորված չի համարում երեխայի խնամքը բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունում կազմակերպելու մասին դիրքորոշումը, ապա սույն հավելվածի 45-րդ կետով նախատեսված ժամկետում պետական լիազոր մարմինը երեխայի փաստաթղթերը վերադարձնում է մարզպետի աշխատակազմ (Երևան քաղաքում` Երևանի քաղաքապետարան)` գրավոր տեղեկացնելով փաստաթղթերի վերադարձման պատճառների և լրացուցիչ ուսումնասիրություններ կատարելու անհրաժեշտության մասին:

48. Եթե սույն հավելվածի 43-րդ կետով նախատեսված եզրակացությունում առկա է նշագրում երեխայի խնամքի այլ ձևերի հնարավորության վերաբերյալ, ապա դրանք կազմակերպվում են օրենսդրությանը համապատասխան` ելնելով երեխայի լավագույն շահերից:

5. ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՏԻՊԻ ԵՎ ՄԱՍՆԱԳԻՏԱՑՎԱԾ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՈՒՄ ԽՆԱՄՔԻ ՏՐԱՄԱԴՐՈՒՄԸ

49. Բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունը կազմակերպում է այնտեղ խնամվող երեխաների`

1) խնամքը և դաստիարակությունը` խնամք իրականացնողների (այսուհետ` խնամողներ), նրանց աջակցողների և այլ աշխատողների կամ անձանց միջոցով.

2) կացարանով ապահովումը.

3) առաջնային բժշկական օգնության տրամադրումը.

4) սոցիալ-հոգեբանական օգնության տրամադրումը կամ դրա ապահովումը.

5) սոցիալ-վերականգնողական օգնության տրամադրումը կամ դրա ապահովումը.

6) իրավական խորհրդատվության տրամադրումը.

7) ֆունկցիոնալության գնահատման ապահովումը.

8) բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություն ուղղորդումը, իսկ հիվանդանոցային պայմաններում բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու դեպքում` նաև խնամքը.

9) ազատ ժամանցը.

10) աջակցող միջոցներով ապահովման գործընթացը.

11) հասարակությունում ինտեգրումը` այդ թվում մշակութային, սպորտային հաստատություններում ընդգրկման և այլ միջոցառումների իրականացման միջոցով:

50. Բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունն այնտեղ խնամվող երեխաներին, համաձայն օրենսդրությամբ հաստատված նվազագույն չափորոշիչների, տրամադրում է`

1) երեխայի տարիքին համապատասխան առողջ, բալանսավորված և անհրաժեշտ քանակի սնունդ, իսկ բժշկական եզրակացության հիման վրա` հատուկ սննդակարգի կարիք ունեցող երեխաների համար տրամադրվում է համապատասխան սնունդ: Սնուցման խանգարումներ ունեցող երեխաների դեպքում, ներառյալ` թերսնուցման, ավելորդ քաշի կամ ճարպակալման դեպքում, սննդի կազմակերպման հարցում կիրառվում է անհատական մոտեցման սկզբունքը` նախապես համաձայնեցնելով երեխայի մանկաբույժի կամ այլ մանկական նեղ մասնագետի հետ.

2) մահճակալ և այլ անհրաժեշտ կահույք.

3) հագուստ, սպիտակեղեն, կոշկեղեն` տարիքասեռային առանձնահատկություններին և եղանակային պայմաններին համապատասխան.

4) անկողնային պարագաներ.

5) խաղալիքներ.

6) անձնական հիգիենայի պարագաներ (սրբիչ, օճառ, ատամի մածուկ, խոզանակ և այլն):

51. Բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունն առանձնացված պայմաններում ապահովում է այնտեղ խնամվող երեխաների անձնական հիգիենան ինքնուրույն կամ անհրաժեշտության դեպքում` համապատասխան աշխատողների օգնությամբ հոգալու հնարավորությունը:

52. Բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունն իրականացնում է երեխաների իրավունքների և լավագույն շահերի պաշտպանության ու խնամքի տրամադրմանն ուղղված` օրենքներով, սույն հավելվածով և այլ իրավական ակտերով նախատեսված այլ գործառույթներ:

53. Բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն երեխայի ընդունելությունն իրականացվում է շուրջօրյա, այդ թվում` նաև ոչ աշխատանքային օրերին: Պետական լիազոր մարմնի կողմից երեխային բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն ուղեգրելու դեպքում երեխայի ընդունելությունն իրականացվում է աշխատանքային օրերին, ժամը 9.00-18.00-ն ընկած ժամանակահատվածում:

54. Նույն ընտանիքի երեխաներին (քույրեր և եղբայրներ) բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունում խնամք տրամադրելու անհրաժեշտության դեպքում նրանք ընդունվում կամ տեղավորվում են բնակչության սոցիալական պաշտպանության միևնույն հաստատություն, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ`

1) բժշկական ժամանակավոր հակացուցումներով պայմանավորված` այդ երեխաների խնամքն անհնար է իրականացնել բնակչության սոցիալական պաշտպանության նույն հաստատությունում.

2) երեխաներից մեկը կամ մի քանիսը, բայց ոչ բոլորը, ունեն սույն որոշման N 2 հավելվածով նախատեսված հիվանդություններից որևէ մեկը, որի դեպքում բոլոր երեխաների խնամքը հնարավոր չէ իրականացնել բնակչության սոցիալական պաշտպանության նույն տիպի հաստատությունում:

55. Բնակչության սոցիալական պաշտպանության այլ հաստատություններից, շուրջօրյա լրիվ խնամք տրամադրող այլ կազմակերպություններից կամ բժշկական հաստատություններից տեղափոխման դեպքում երեխան անմիջապես տեղավորվում է համապատասխան տարիքային խմբում: Այլ դեպքերում բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն երեխայի տեղափոխվելուց անմիջապես հետո` համապատասխան իրավասություն ունեցող աշխատողը վերցնում է նրա հագուստը և անձնական իրերը` ախտահանման նպատակով, այնուհետ երեխային զննում է այդ հաստատության բժիշկը, որոշում ընդունելության համար բժշկական հակացուցումների առկայությունը կամ բացակայությունը և տալիս եզրակացություն երեխային հատուկ առանձնացված սենյակում կամ մեկուսարանում տեղավորելու անհրաժեշտության կամ դրա բացակայության վերաբերյալ: Ժամը 18.00-ից հետո կամ ոչ աշխատանքային օրերին բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն տեղափոխվելու դեպքում երեխան` մինչև տվյալ հաստատության բժշկի կամ համապատասխան բժշկական հաստատության կողմից նրա առողջական վիճակի մասին եզրակացության տրամադրումը, բայց ոչ ավելի, քան երեք օրով, տեղավորվում է հատուկ առանձնացված սենյակում կամ մեկուսարանում: Խնամքի տրամադրումը մերժելու հիմք հանդիսացող հիվանդությունների ցանկում ներառված հիվանդությունների դեպքում, երբ բացակայում են հոսպիտալացման ցուցումները, երեխայի խնամքը կազմակերպվում է բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատության հատուկ կամ առանձնացված սենյակներում կամ մեկուսարանում:

56. Բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն ընդունվելուց հետո մեկ աշխատանքային օրվա ընթացքում հաստատությունը ձեռնարկում է անհրաժեշտ միջոցներ երեխային` հաստատության գտնվելու վայրն սպասարկող առողջության առաջնային պահպանման ծառայություններ մատուցող կազմակերպությունում գրանցելու և անհրաժեշտ բուժական զննություն անցնելու նպատակով:

57. Չի թույլատրվում բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն բերել հրազեն, այդ համալրող բաղկացուցիչ մասեր (դետալներ), սառը զենք, ռազմամթերք, պայթուցիկ նյութեր, պայթեցման սարքեր, դյուրավառ կամ այրիչ նյութեր, ռադիոակտիվ նյութեր, թմրամիջոցներ, հոգեմետ (հոգեներգործուն) նյութեր, դրանց պատրաստուկներ կամ դրանց համարժեք նյութեր (անալոգ) կամ դրանց ածանցյալներ (բացառությամբ բժշկի կողմից նշանակված դեղերի), ինչպես նաև շրջապատի համար առավել վտանգ ներկայացնող այլ առարկաներ: Սույն կետում նշված առարկաների կամ նյութերի հայտնաբերման դեպքում բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատության համապատասխան լիազորություններով օժտված աշխատողը դրա մասին անմիջապես իրազեկում է ոստիկանությանը:

58. Երեխան կարող է իր հետ բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն բերել խաղալիքներ և շրջապատի համար վտանգ չներկայացնող այլ իրեր կամ առարկաներ կամ ընտանի կենդանիներ, եթե դա արգելված չէ տվյալ հաստատության կանոններով, և այդ հաստատության պայմաններն ընձեռում են դրանք պահելու, պահպանելու կամ խնամելու հնարավորությունը:

59. Պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների ենթակայության ներքո գտնվող` բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն երեխայի ընդունելությունը ձևակերպվում է այդ հաստատության ղեկավարի հրամանով, իսկ պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինների ենթակայության ներքո չգտնվող` բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն երեխայի ընդունելությունը ձևակերպվում է բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատությունում խնամք տրամադրող կազմակերպության` համապատասխան լիազորություն ունեցող պաշտոնատար անձի հրամանով: Երեխային բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատություն ընդունելու մասին հրամանն ընդունվում է համապատասխան եզրակացությունը կամ արձանագրությունն ստանալուց հետո, բայց ոչ ուշ, քան մինչև տվյալ եզրակացությունն ստանալու օրվա ավարտը:

60. Սույն հավելվածի 59-րդ կետում նշված հրամանի ընդունումից անմիջապես հետո բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատության համապատասխան լիազորություններով օժտված աշխատողը հաստատություն ընդունված երեխայի մասին տվյալները գրանցում է բնակչության սոցիալական պաշտպանության հաստատության հաշվառման մատյանում, որի ձևը հաստատում է Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարը:

----------------------------------------------------

ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասում