100.0959.290102
ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
«29» 01 2002Թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 10002015
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՀՐԱՄԱՆ
28 դեկտեմբերի 2001 թվականի N 959
i
«ԻՈՆԱՑՆՈՂ ՃԱՌԱԳԱՅԹՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ԿԱՐԳՆ ՈՒ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ» ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով ՀՀ կառավարության 12.10.93թ. «Հայաստանի Հանրապետության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայության մասին» ՀՀ կառավարության N 518 որոշման 8-րդ կետի «ա» ենթակետը` իոնացնող ճառագայթման աղբյուրների օգտագործման կարգն ու պայմանները,
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ`
հաստատել «Իոնացնող ճառագայթման աղբյուրների օգտագործման կարգն ու պայմանները»:
Հաստատված է`
Հայաստանի Հանրապետության
առողջապահության նախարարի
2001 թվականի դեկտեմբերի 28-ի
N 959 հրամանով
ԻՈՆԱՑՆՈՂ ՃԱՌԱԳԱՅԹՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐԻ ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ԿԱՐԳՆ ՈՒ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ
1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
1.1. Սույն սանիտարական կանոնները սահմանում են իոնացնող ճառագայթման աղբյուրների օգտագործման կարգն ու պայմանները ռենտգեն ստոմատոլոգիական կաբինետների աշխատանքի կազմակերպման և անվտանգ շահագործման բնագավառում:
1.2. Սույն սանիտարական կանոնները բխում են «ՀՀ բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքի և «Հայաստանի Հանրապետության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայության մասին» ՀՀ կառավարության 12.10.93թ. N 518 որոշման պահանջներից:
1.3. Սույն սանիտարական կանոնների կատարման հսկողությունն իրականացվում է Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայության մարմինների կողմից:
2. ՍՈՒՅՆ ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐՈՒՄ ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂ ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ
Ռենտգեն ստոմատոլոգիական կաբինետ - հատուկ կահավորված աշխատասենյակների համալիր, ուր տեղադրված է ռենտգենյան սարքը և կատարվում է ռենտգեն հետազոտություն:
Կառավարման սենյակ - հատուկ կահավորված աշխատասենյակ, ուր տեղադրված է ռենտգեն սարքի հեռակառավարման համակարգը և որից կատարվում է ճառագայթահարվող հիվանդի դիտարկում:
Ռենտգեն ստոմատոլոգիական կաբինետի պրոցեդուրային - ռենտգեն կաբինետի կազմում հատուկ կահավորված աշխատասենյակ, ուր տեղադրված է ռենտգենյան ճառագայթիչը և կատարվում է ռենտգեն հետազոտություն:
Ռենտգենոգրաֆիա (ռենտգեն նկարահանում) - ռենտգեն հետազոտության մեթոդ, ստատիկ պատկերի լուսանկար ստանալու համար:
Ռենտգենոգրաֆիա թվային - ռենտգեն ախտորոշիչ տեղեկատվության թվային փոխակերպման մեթոդով ստացված պատկեր:
Ճառագայթային պաշտպանության անհատական միջոցներ - հիվանդի մարմնի կամ նրա առանձին հատվածների պաշտպանության համար նախատեսված տեխնիկական միջոցներ:
Ճառագայթային պաշտպանության շարժական միջոցներ - պատսպարող շիրմաներ և էկրաններ, որոնք նախատեսված են ամբողջ մարմինը ճառագայթահարումից պաշտպանելու համար:
Ճառագայթային պաշտպանության ստացիոնար միջոցներ - ռենտգենյան ճառագայթահարումից պաշտպանող շինարարական կոնստրուկցիաներ և սարքեր, որոնք ռենտգեն կաբինետի անբաժան մասն են:
Ֆոտոլաբորատորիա - ռենտգեն կաբինետի կազմում կահավորված հատուկ սենյակ ռենտգենյան ժապավենի քիմիկալուսանկարչական մշակման համար:
3. ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՈԼՈՐՏ
3.1. Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական ճառագայթահարման ընթացքում ճառագայթային անվտանգության և պաշտպանության ապահովման համակարգը պետք է նախատեսի երեք հիմնարար սկզբունքներ.
- բժշկական ճառագայթահարման նորմավորում,
- բժշկական ճառագայթահարման հիմնավորում,
- բժշկական ճառագայթահարման օպտիմալացում (լավարկում):
3.2. Ճառագայթային անվտանգության և պաշտպանության ապահովումը ռենտգեն ստոմատոլոգիական հետազոտման ժամանակ պետք է ներառի.
- տեխնիկական համալիր միջոցառումներ,
- սանիտարահիգիենիկ համալիր միջոցառումներ,
- բուժկանխարգելիչ համալիր միջոցառումներ,
- կազմակերպչական համալիր միջոցառումներ:
3.3. Ռենտգեն ստոմատոլոգիական կաբինետներ շահագործող իրավաբանական և ֆիզիկական անձինք պետք է ապահովեն.
- ճառագայթային պաշտպանության համալիր միջոցառումների պլանավորում և իրագործում,
- ռենտգեն ստոմատոլոգիական կաբինետների ճառագայթային անվտանգության և պաշտպանության հսկողություն,
- ռենտգեն ստոմատոլոգիական հետազոտությունների որակի երաշխավորում և որակի հսկողություն,
- հիվանդների ճառագայթահարման անհատական դոզաների հաշվառում,
- անձնակազմի նախնական (աշխատանքի ընդունվելիս) և պարբերական բժշկական զննության անցկացում սահմանված կարգով,
- վթարային իրավիճակների դեպքում պետական կարգավորող և վերահսկող մարմիններին տեղեկատվության:
3.4. Ռենտգեն ստոմատոլոգիական կաբինետների շահագործման ընթացքում հնարավոր վտանգավոր և վնասակար գործոններ կարող են հանդիսանալ.
- աշխատատեղում իոնացվող ճառագայթման նորմերը գերազանցող մակարդակը,
- էլեկտրացանցի բարձր լարվածության վտանգը,
- տեխնիկական սարքավորումների բարձր ջերմաստիճանը,
- օդակաթիլային և կոնտակտային վարակիչ հիվանդությունների փոխանցման վտանգը,
- աշխատատեղում կապարի փոշու առկայությունը,
- աղմուկի բարձր մակարդակը,
- հրդեհի վտանգը,
- քիմիական վնասակար միացությունների բարձր խտությունը աշխատանքային գոտում:
Ֆոտոլաբորատորիայի շահագործման ընթացքում լրացուցիչ վնասակար գործոններն են.
- լուսավորվածության ցածր մակարդակը,
- քիմիական ակտիվ նյութերի հետ շփումը,
- թունավոր միացությունների առաջացումը և բարձր խտությունը աշխատանքային գոտում,
- ֆոտոժապավենային պարագաների հրդեհի վտանգը:
3.5. Ռենտգեն ստոմատոլոգիական կաբինետի աշխատանքային գոտու օդում պետք է բացակայեն օզոնը, նատրիումի երկօքսիդը ու կապարի փոշին: Վերջիններիս առկայությունը վկայում են օդափոխանակության համակարգի ոչ արդյունավետ աշխատանքի և անբավարար ընթացիկ սանիտարահիգիենիկ միջոցառումների մասին:
4. ՍԱՆԻՏԱՐԱՀԻԳԻԵՆԻԿ ԱՆՎՏԱՆԳ ՇԱՀԱԳՈՐԾՄԱՆ ԱՊԱՀՈՎՈՒՄԸ ՌԵՆՏԳԵՆ ՍՏՈՄԱՏՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԺԱՄԱՆԱԿ
4.1. Ռենտգեն ստոմատոլոգիական կաբինետների տեղակայումը և ստացիոնար պաշտպանությունը պայմանավորված է ռենտգեն սարքի տեսակով և դրա աշխատանքային ծանրաբեռնվածությամբ (հավելված 1 «Դենտալ ռենտգեն սարքերի դասակարգումը ֆիզիկատեխնիկական չափանիշերով»):
4.2. Առանց ուժեղացնող էկրանի, սովորական ժապավենով ռենտգեն ստոմատոլոգիական և պանորամային սարքերը թույլատրվում է տեղադրել միայն ընդհանուր պրոֆիլի բուժկանխարգելիչ կամ ստոմատոլոգիական հիմնարկների ռենտգեն-ախտորոշիչ կաբինետներում:
Պատկերի բարձր զգայունության ընդունիչով (առանց ֆոտոլաբորատորիայի) դենտալ սարքերը, պանտոմոգրաֆները, ինչպես նաև պատկերի թվային մշակումով (ընդունիչով) սարքերը, որոնց աշխատանքային ծանրաբեռնվածությունը չի գերազանցում 40 մլ ամպեր/րոպե /շաբաթ կարող են տեղադրվել բնակելի շենքում տեղակայված ստոմատոլոգիական հիմնարկներում, այդ թվում բնակելի տարածքներին հարակից (հավելված 2 Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական կաբինետի աշխատասենյակների կազմը և տարածքը):
4.3. Եթե ռենտգեն-ստոմատոլոգիական կաբինետում տեղադրված են մի քանի ռենտգեն-ախտորոշիչ սարքեր, ապա ղեկավարման համակարգում պետք է նախատեսվի միաժամանակ միայն մեկ սարքի շահագործում:
4.4. Պրոցեդուրային աշխատասենյակում մեկ ռենտգեն սարքից ավելին տեղադրելու դեպքում, տարածքի մակերեսը յուրաքանչյուր լրացուցիչ սարքի համար պետք է նախատեսվի 4 քառակուսի մետր ոչ պակաս:
4.5. Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական կաբինետի օդափոխանակության համակարգին ներկայացվող պահանջները պետք է համապատասխանեն ստոմատոլոգիական ծառայություն իրականացնող հիմնարկին (կազմակերպությանը) ներկայացվող օդափոխանակության պահանջներին:
4.6. Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական կաբինետի լուսավորվածությունն ու օդի ջերմաստիճանի հիգիենիկ նորմերը պետք է համապատասխանեն հավելված 3-ում «Ռենտգեն ստոմատոլոգիական կաբինետի լուսավորվածության և օդի ջերմաստիճանի հիգիենիկ նորմեր» բերված ցուցանիշերին:
5. Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական կաբինետը պետք է ունենա ճառագայթային պաշտպանության անհատական միջոցներ պարտադիր կոմպլեկտ (հավելված 4 «Ռենտգեն - ստոմատոլոգիական կաբինետի ճառագայթային պաշտպանության անհատական միջոցներ»):
6. Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական կաբինետի սանիտարահիգիենիկ անվտանգության ապահովման մասին վկայող վերջնական պաշտոնական փաստաթուղթը Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայության կողմից տրված սանիտարական անձնագիրն է (հավելված 5):
Հավելված 1
ՀՀ ԱՆ 2001 թվականի դեկտեմբերի 28-ի
N 959 հրամանով հաստատված
«Իոնացնող ճառագայթման աղբյուրների
օգտագործման կարգը և պայմանները»
ԴԵՆՏԱԼ ՌԵՆՏԳԵՆ ՍԱՐՔԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ ՖԻԶԻԿԱՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇԵՐՈՎ
._____________________________________________________________________.
|Դենտալ ռենտգեն սարք |Աշխատանքային |Անոդային|
| |ծանրաբեռնվածություն|լարում, |
| |մԱ-րոպե/շաբաթ |կվ |
|________________________________________|___________________|________|
|Սովորական ժապավենով, առանց ուժեղացնող | 200 | 70 |
|էկրանի աշխատող դենտալ սարք | | |
|________________________________________|___________________|________|
|Բարձր զգայունությամբ ժապավենային և/կամ | 40 | 70 |
|պատկերի թվային ընդունիչով (մշակումով), | | |
|այդ թվում պանոգրաֆ (առանց | | |
|ֆոտոլաբորատորիայի) դենտալ սարքեր և | | |
|պանտոմոգրաֆներ | | |
|________________________________________|___________________|________|
|Պանորամային սարք, պանտոմոգրաֆ | 200 | 90 |
._____________________________________________________________________.
Հավելված 2
ՀՀ ԱՆ 2001 թվականի դեկտեմբերի 28-ի
N 959 հրամանով հաստատված
«Իոնացնող ճառագայթման աղբյուրների
օգտագործման կարգը և պայմանները»
ՌԵՆՏԳԵՆ-ՍՏՈՄԱՏՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ԿԱԲԻՆԵՏԻ ԱՇԽԱՏԱՍԵՆՅԱԿՆԵՐԻ ԿԱԶՄԸ ԵՎ ՏԱՐԱԾՔԸ
.__________________________________________________________________.
|Աշխատասենյակի անվանումը | Տարածքը,|
| | քմ (ոչ |
| | պակաս) |
|________________________________________________________|_________|
|1. Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական ախտորոշիչ կաբինետ | |
|ռենտգենոգրաֆիա (ռենտգեն նկարահանում) դենտալ սարքով, որը | |
|աշխատում է սովորական ժապավենով առանց ուժեղացնող էկրանի | |
| - պրոցեդուրային | 8 |
| - ֆոտոլաբորատորիա | 6 |
|________________________________________________________|_________|
|2. Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական ախտորոշիչ կաբինետ | |
|ռենտգենոգրաֆիա (ռենտգեն նկարահանում) դենտալ սարքով, որը | |
|աշխատում է բարձր զգայունության ժապավենով և/կամ պատկերի | |
|թվային ընդունիչով (մշակումով), այդ թվում պանտոմոգրաֆով | |
|(առանց ֆոտոլաբորատորիայի) | |
| - պրոցեդուրային | 6 |
|________________________________________________________|_________|
|3. Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական ախտորոշիչ կաբինետ | |
|պանորամային ռենտգենոգրաֆիա (ռենտգեն նկարահանում) կամ | |
|պանորամային տոմոգրաֆիա | |
| - պրոցեդուրային | 8 |
| - կառավարման սենյակ * | 6 |
| - ֆոտոլաբորատորիա ** | 8 |
.__________________________________________________________________.
* Կարող է բացակայել աշխատանքային տեղի պաշտպանության միջոցներով
կոմպլեկտավորված ռենտգեն սարքերի դեպքում:
** Կարող է բացակայել պատկերի թվային մշակումով ռենտգեն սարքերի դեպքում:
Հավելված 3
ՀՀ ԱՆ 2001 թվականի դեկտեմբերի 28-ի
N 959 հրամանով հաստատված
«Իոնացնող ճառագայթման աղբյուրների
օգտագործման կարգը և պայմանները»
ՌԵՆՏԳԵՆ-ՍՏՈՄԱՏՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ԿԱԲԻՆԵՏԻ ԼՈՒՍԱՎՈՐՎԱԾՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՕԴԻ ՋԵՐՄԱՍՏԻՃԱՆԻ ՀԻԳԻԵՆԻԿ ՆՈՐՄԵՐ
._________________________________________________________________.
| | | | Լուսավորվածությունը |
| | Աշխատասենյակի | Ջերմաստիճանը, |_________________________|
| | անվանումը | C0 | (լյուքս) |լույսի |
| | | | |աղբյուրի |
| | | | |տեսակ |
|__|____________________|_______________|__________|______________|
|1 | Պրոցեդուրային | 20 | 200 |լյումինիսց. |
| | | | |լամպ |
|__|____________________|_______________|__________|______________|
|2 | Կառավարման սենյակ | 18 | 50 |շիկացման լամպ |
|__|____________________|_______________|__________|______________|
|3 | Ֆոտոլաբորատորիա | 18 | 150 |շիկացման լամպ |
._________________________________________________________________.
Հավելված 4
ՀՀ ԱՆ 2001 թվականի դեկտեմբերի 28-ի
N 959 հրամանով հաստատված
«Իոնացնող ճառագայթման աղբյուրների
օգտագործման կարգը և պայմանները»
ՌԵՆՏԳԵՆ-ՍՏՈՄԱՏՈԼՈԳԻԱԿԱՆ ԿԱԲԻՆԵՏԻ ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՅԻՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԱՆՀԱՏԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ
.________________________________________________________________.
| |Պաշտպանության միջոցների անվանումը |Քանակը|
|_|_______________________________________________________|______|
|1|Պաշտպանիչ մեծ շիրմա (այլ միջոցների բացակայության | 1 |
| |դեպքում) | |
|_|_______________________________________________________|______|
|2|Գոգնոց ստոմատոլոգիական | 1 |
|_|_______________________________________________________|______|
|3|Օձիք պաշտպանիչ | 1 |
|_|_______________________________________________________|______|
|4|Սփռոց պաշտպանիչ (ստոմատոլոգիական գոգնոցի բացակայության | 1 |
| |դեպքում) | |
.________________________________________________________________.
Հավելված 5
ՀՀ ԱՆ 2001 թվականի դեկտեմբերի 28-ի
N 959 հրամանով հաստատված
«Իոնացնող ճառագայթման աղբյուրների
օգտագործման կարգը և պայմանները»
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային հսկողության ծառայություն
ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ԱՆՁՆԱԳԻՐ
Ռենտգեն-ստոմատոլոգիական կաբինետի
սանիտարահիգիենիկ եզրակացություն
Տրվում է _________________________________________________________
(կազմակերպության, հիմնարկի անվանումը)
Կազմակերպության, հիմնարկի գործունեության իրականացման վայրը _________
_______________________________________________________________________
Ռենտգեն սարքի գործարանային համարը _____________ մակնիշը ____________
Սանիտարական անձնագիրը տրված է ____________________________________
(ամսաթիվը)
Վավերական է մինչև _________________________________________________
(ամսաթիվը)
Կ.Տ.
Գլխավոր պետական
սանիտարական բժիշկ