ՏՐԱՆՍՖԵՐԱՅԻՆ ԳՆԱԳՈՅԱՑՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԻ ԿԻՐԱՌՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐ ...

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ՈՐՈՇՈՒՄ

9 ապրիլի 2020 թվականի N 556-Ն

ՏՐԱՆՍՖԵՐԱՅԻՆ ԳՆԱԳՈՅԱՑՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐԳԸ ՍԱՀՄԱՆԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի 7-րդ մասը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Սահմանել տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդների առանձնահատկությունները և կիրառության կարգը` համաձայն հավելվածի:

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

(վերնագիրն ու տեքստը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

Հայաստանի Հանրապետության

    վարչապետ                     Ն. Փաշինյան

2020 թ. ապրիլի 15

Երևան

Հավելված

ՀՀ կառավարության

2020 թվականի ապրիլի 9-ի

N 556-Ն որոշման

ԿԱՐԳ

ՏՐԱՆՍՖԵՐԱՅԻՆ ԳՆԱԳՈՅԱՑՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐԻ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ԿԻՐԱՌՈՒԹՅԱՆ

1. Ընդհանուր դրույթներ

1. Սույն կարգով կարգավորվում են տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդների կիրառության ընդհանուր սկզբունքները և առանձնահատկությունները:

2. Սույն կարգում կիրառվող հասկացություններն ունեն Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքով (այսուհետ` օրենսգիրք) սահմանված իմաստն ու նշանակությունը:

3. Վերահսկվող գործարքում կիրառված ֆինանսական ցուցանիշի պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանությունը որոշելու, ինչպես նաև այդ գործարքի մասով շահութահարկով հարկման բազան և (կամ) ռոյալթիի բազան որոշելու նպատակով կիրառվում են տրանսֆերային գնագոյացման հետևյալ մեթոդները (այսուհետ` մեթոդներ)`

1) համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդը.

2) վերավաճառքի գնի մեթոդը.

3) ծախսումներ գումարած մեթոդը.

4) զուտ շահույթի մեթոդը.

5) շահույթի բաշխման մեթոդը:

(3-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

4. Մեթոդների կիրառումը պարտադիր է միայն օրենսգրքի 363-րդ հոդվածով սահմանված վերահսկվող գործարքների համար:

5. Համակցված վերահսկվող գործարքների գնահատումը կատարվում է օրենսգրքի 372-րդ հոդվածի համաձայն:

6. Վերահսկվող գործարքի` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանությունը որոշելու համար հարկ վճարողի կողմից տրանսֆերային գնագոյացման մեկից ավելի մեթոդների կիրառությունը պարտադիր չէ: Երկու և ավելի մեթոդների կիրառումը կարող է նպատակահարմար լինել այն դեպքում, երբ այն կհանգեցնի վերլուծության ենթակա վերահսկվող գործարքի` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանության արժանահավատության բարձրացմանը:

7. Տրանսֆերային գնագոյացման առավել համապատասխան մեթոդ է համարվում այն մեթոդը, որն ընտրվել է օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի 3-րդ և 4-րդ մասերի դրույթների համաձայն:

8. Եթե հարկ վճարողը վերահսկվող գործարքի` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանությունը որոշելու նպատակով կիրառել է մեթոդներից որևէ մեկը (կամ մեկից ավելի), ապա հարկային մարմնի կողմից հարկ վճարողի վերահսկվող գործարքի` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանության պարզումը հիմնվում է հարկ վճարողի կիրառած տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդի (մեթոդների) վրա, եթե հարկ վճարողի կիրառած տրանսֆերային գնագոյացման մեթոդի (մեթոդների) ընտրությունը կատարվել է օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի դրույթներին համապատասխան:

9. Մեթոդների կիրառման համար կարող են օգտագործվել ներքին և արտաքին չվերահսկվող գործարքները, դրանց համակցությունը, ինչպես նաև օրենսգրքի 367-րդ հոդվածով սահմանված տեղեկատվության այլ աղբյուրներ: Ընդ որում, հավասար արժանահավատության դեպքում պետք է օգտագործել ներքին չվերահսկվող գործարքները:

10. Մեթոդների կիրառման համար թույլատրելի չէ օրենսգրքի 4-րդ հոդվածի 63-րդ մասի համաձայն հարկային գաղտնիք համարվող տեղեկատվության օգտագործումը, ինչպես նաև այնպիսի տեղեկատվության օգտագործումը, որի հասանելիությունը սահմանափակված է Հայաստանի Հանրապետության կամ որևէ օտարերկրյա պետության օրենսդրությամբ:

11. Մեթոդի ընտրության ժամանակ պետք է հաշվի առնվեն տեղեկատվության լիարժեքությունն ու հավաստիությունը, ինչպես նաև համադրելիության ճշգրտումների անցկացման հնարավորությունն ու հիմնավորումը:

12. Համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդը կարող է կիրառվել ցանկացած վերահսկվող գործարքի նկատմամբ, բացառությամբ համակցված վերահսկվող գործարքների: Օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-5-րդ կետերում նշված մեթոդները յուրաքանչյուր վերահսկվող գործարքի նկատմամբ առանձին կիրառելու անհնարինության դեպքում` կիրառվում են համակցված վերահսկվող գործարքների նկատմամբ:

13. Օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-5-րդ կետերում նշված մեթոդները կարող են կիրառվել առանց պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխան գործարքի գնի հաշվարկի:

14. Ֆինանսական ցուցանիշները, որոնց հաշվարկման համար հիմք են հանդիսանում ֆինանսական հաշվետվությունների տվյալները, անհրաժեշտության դեպքում դարձվում են համադրելի` ապահովելով եկամուտների և ծախսերի հաշվարկի ժամանակ առկա տարբերությունների ոչ էական ազդեցությունը ֆինանսական ցուցանիշների վրա: Մասնավորապես, նշված տարբերությունները կարող են ի հայտ գալ այնպիսի իրավիճակում, երբ ֆինանսական ցուցանիշների հաշվարկի համար օգտագործվող ֆինանսական հաշվետվությունների կազմման կանոնները տարբերվում են ըստ տարբեր ստանդարտների կամ ըստ տարբեր երկրների օրենսդրությունների: Ֆինանսական հաշվետվության տվյալների համաձայն ֆինանսական ցուցանիշների հաշվարկման ժամանակ օգտագործվում է այն տեղեկատվությունը, որբ հասանելի է եղել վերահսկվող գործարքի իրականացման պահին: Այն դեպքերում, երբ չվերահսկվող գործարքի` վերահսկվող գործարքի հետ համադրելիությունը գնահատելիս վերահսկվող գործարքի իրականացման հարկային տարվա վերաբերյալ տեղեկատվությունը դեռևս հայտնի չէ, ապա կարող է օգտագործվել`

1) վերահսկվող գործարքի կատարմանը նախորդող հարկային տարվա տեղեկատվությունը, կամ

2) վերահսկվող գործարքի կատարմանը նախորդող ոչ ավելի, քան 3 հարկային տարիներին վերաբերող տեղեկատվությունը, եթե դրանք բացահայտում են այնպիսի փաստեր, որոնք կարող են ազդել համեմատվող գործարքների համադրելիությունը որոշելու վրա:

15. Հարկային օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-5-րդ կետերում նշված մեթոդներից որևէ մեկի կիրառության նպատակով ընտրված ֆինանսական հաշվետվությունների տվյալների հիման վրա սահմանված ֆինանսական ցուցանիշները դիտարկվում են որպես արտաքին համադրելի գործարքների հիման վրա ձևավորված ֆինանսական ցուցանիշներ:

2. Համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդ

16. Համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդը վերահսկվող գործարքի առարկայի գնի համեմատումն է չվերահսկվող համադրելի գործարքի առարկայի գնի հետ` որոշելու վերահսկվող գործարքի գնի համապատասխանությունը պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին:

17. Այս մեթոդի կիրառության դեպքում գործարքի առարկայի բնութագրին` համադրելիության գործոնին, տրվում է առավել կարևորություն, քանի որ այս մեթոդի կիրառությունը ենթադրում է անմիջապես գործարքի առարկայի համեմատություն, ի տարբերություն այլ մեթոդների, որտեղ վերլուծվում են շահույթի կամ հասույթի տարբեր գործակիցներ:

18. Օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն` համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդն ունի կիրառման առաջնահերթություն օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-5-րդ կետերում սահմանված մեթոդների նկատմամբ:

19. Համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդի կիրառության ժամանակ վերլուծության ենթակա կողմի ընտրություն չի պահանջվում, քանի որ այս մեթոդի դեպքում վերլուծության ենթակա ֆինանսական ցուցանիշը` գինը, համաձայնեցված է երկու փոխկապակցված չհամարվող հարկ վճարողների միջև:

20. Համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդը կիրառվում է առնվազն մեկ համադրելի գործարքի վերաբերյալ արժանահավատ և հուսալի տեղեկատվության առկայության դեպքում:

21. Միայն մեկ համադրելի գործարքի մասին տեղեկատվության առկայության դեպքում այդպիսի գործարքի գինը կարող է միևնույն ժամանակ ճանաչվել պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթի նվազագույն և առավելագույն արժեք, միայն այն դեպքում, երբ վերլուծվող վերահսկվող գործարքի և համադրելի գործարքի նկատմամբ ամբողջությամբ իրականացվում են գործարքների համադրելիության կիրառվող բոլոր պայմանները կամ համապատասխան համադրելիության ճշգրտումների միջոցով ապահովվել է գործարքների լիարժեք համադրելիությունը:

22. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքի առարկան համադրելի չէ չվերահսկվող գործարքի առարկայի հետ և բավարար համադրելիության ապահովման համար համադրելիության որևէ ճշգրտումներ չեն կարող կիրառվել, ապա համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդի կիրառման փոխարեն պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին` վերլուծվող վերահսկվող գործարքի համապատասխանության պարզման համար առավել նպատակահարմար է կիրառել օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-5-րդ կետերում սահմանված մեթոդներից որևէ մեկը:

(22-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

23. Համադրելի չվերահսկվող գնի մեթոդի կիրառության համար պետք է կիրառվեն այն համադրելի գործարքների գները, որոնք կատարվել են վերլուծվող վերահսկվող գործարքի իրականացման հարկային տարում, եթե օրենսգրքի 370-րդ հոդվածով այլ բան սահմանված չէ:

24. Մեկից ավելի համադրելի գործարքների մասին տեղեկատվության առկայության դեպքում պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթը սահմանվում է օրենսգրքի 371-րդ հոդվածով սահմանված կարգով:

25. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքում կիրառված գինը գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթում, հաշվի առնելով համադրելիության ճշգրտումները, եթե դրանք կիրառելի են, ապա հարկման նպատակով ընդունվում է, որ վերլուծվող վերահսկվող գործարքի գինը համապատասխանում է պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին:

(25-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

25.1. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքում կիրառվող գինը գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթից դուրս, որը հանգեցնում է շահութահարկի հարկման բազայի ավելացման կամ հարկային վնասի նվազեցման կամ ռոյալթիի բազայի ավելացման, ապա հարկային մարմինը կարող է ճշգրտել վերահսկվող գործարքում կիրառվող գինը` օրենսգրքի 371-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն:

(25.1-ին կետը լրաց. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

3. Վերավաճառքի գնի մեթոդ

26. Վերավաճառքի գնի մեթոդը վերլուծվող վերահսկվող գործարքի` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանության որոշման մեթոդ է, որն իրականացվում է վերահսկվող գործարքի առարկայի վերավաճառքից ստացված հավելագինը համադրելի չվերահսկվող գործարքի առարկայի վերավաճառքից ստացված հավելագնի հետ համեմատելու միջոցով:

27. Վերավաճառքի գնի մեթոդի կիրառման դեպքում որպես հավելագին է դիտարկվում վաճառքների համախառն շահութաբերությունը, որբ սահմանվում է որպես համախառն շահույթի և հասույթի հարաբերություն (առանց ավելացված արժեքի հարկի, ակցիզային հարկի և բնապահպանական հարկի):

28. Վերավաճառքի գնի մեթոդը կիրառվում է, երբ վերավաճառողը վերահսկվող գործարքում ձեռք բերված առարկայի վերավաճառքի դեպքում որևէ էական հավելյալ արժեք չի ավելացրել վերավաճառվող ապրանքի վրա:

29. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքում վերավաճառք իրականացնողի կիրառած հավելագինը գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթում, հաշվի առնելով համադրելիության ճշգրտումները, եթե դրանք կիրառելի են, ապա հարկման նպատակներով ընդունվում է, որ այդպիսի վերահսկվող գործարքի հավելագինը համապատասխանում է պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին:

(29-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

30. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքում կիրառվող հավելագինը գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթից դուրս, որը հանգեցնում է շահութահարկի հարկման բազայի ավելացման կամ հարկային վնասի նվազեցման կամ ռոյալթիի բազայի ավելացման, ապա հարկային մարմինը կարող է ճշգրտել վերահսկվող գործարքում կիրառվող հավելագինը` օրենսգրքի 371-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն:

(30-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

4. «Ծախսումներ գումարած» մեթոդ

31. «Ծախսումներ գումարած» մեթոդը վերլուծվող վերահսկվող գործարքի` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանության որոշման մեթոդ է, որն իրականացվում է վերահսկվող գործարքի առարկայի մատակարարման ընթացքում կատարված ուղղակի և անուղղակի ծախսերի նկատմամբ կիրառված հավելագինը համադրելի չվերահսկվող գործարքի առարկայի մատակարարման ընթացքում կատարված ուղղակի և անուղղակի ծախսերի նկատմամբ կիրառված հավելագնի հետ համեմատելու միջոցով:

32. «Ծախսումներ գումարած» մեթոդի կիրառման դեպքում որպես հավելագին է դիտարկվում ծախսերի համախառն շահութաբերությունը, որբ սահմանվում է որպես համախառն շահույթի ու գործարքի առարկային վերաբերող ուղղակի և անուղղակի ծախսումների գումարի հարաբերություն:

33. «Ծախսումներ գումարած» մեթոդը կիրառվում է, երբ վերավաճառողը չի օգտագործում էական ոչ նյութական ակտիվներ և (կամ) կրում էական ռիսկեր:

34. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքի հավելագինը գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթում, հաշվի առնելով համադրելիության ճշգրտումները, եթե դրանք կիրառելի են, ապա հարկման նպատակով ընդունվում է, որ այդպիսի վերահսկվող գործարքում կիրառած հավելագինը համապատասխանում է պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին:

(34-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

35. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքում կիրառվող հավելագինը գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթից դուրս, որը հանգեցնում է շահութահարկի հարկման բազայի ավելացման կամ հարկային վնասի նվազեցման կամ ռոյալթիի բազայի ավելացման, ապա հարկային մարմինը կարող է ճշգրտել վերահսկվող գործարքում կիրառվող հավելագինը` օրենսգրքի 371-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն:

(35-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

5. Զուտ շահույթի մեթոդ

36. Զուտ շահույթի մեթոդը վերլուծվող վերահսկվող գործարքի ֆինանսական ցուցանիշի` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանության որոշման մեթոդ է, որն իրականացվում է վերահսկվող գործարքի արդյունքում առաջացած համապատասխան բազայի, մասնավորապես, ծախսումների, իրացումների, ակտիվների նկատմամբ ստացված զուտ շահույթը համադրելի չվերահսկվող գործարքի արդյունքում առաջացած միևնույն բազայի նկատմամբ ստացված զուտ շահույթի հետ համեմատելու միջոցով:

37. Զուտ շահույթի մեթոդի կիրառման ժամանակ վերահսկվող գործարքի համապատասխան բազայի ընտրությունն իրականացվում է օրենսգրքի 368-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 4-րդ կետերի դրույթների համաձայն:

38. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքում վերլուծության ենթակա կողմի ֆինանսական ցուցանիշը գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթում, հաշվի առնելով համադրելիության ճշգրտումները, եթե դրանք կիրառելի են, ապա հարկման նպատակներով ընդունվում է, որ այդպիսի վերահսկվող գործարքի ֆինանսական ցուցանիշը համապատասխանում է պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին:

39. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքում ստացված ֆինանսական ցուցանիշը գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթից դուրս, որը հանգեցնում է շահութահարկի հարկման բազայի ավելացման կամ հարկային վնասի նվազեցման կամ ռոյալթիի բազայի ավելացման, ապա հարկային մարմինը կարող է ճշգրտել վերահսկվող գործարքի արդյունքում ստացված ֆինանսական ցուցանիշը` օրենսգրքի 371-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն:

(39-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

6. Շահույթի բաշխման մեթոդ

40. Շահույթի բաշխման մեթոդը վերլուծվող վերահսկվող գործարքի ֆինանսական ցուցանիշի` պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին համապատասխանության որոշման մեթոդ է, որն իրականացվում է վերահսկվող գործարքին մասնակցող փոխկապակցված հարկ վճարողներից յուրաքանչյուրին տվյալ գործարքից ստացված շահույթի կամ վնասի այն մասնաբաժինը հատկացնելու միջոցով, որը փոխկապակցված չհամարվող անձը կարող էր ակնկալել համադրելի չվերահսկվող գործարքին մասնակցելիս: Սույն կետի կիրառության իմաստով` գործարքից ստացվող շահույթ է համարվում այդ գործարքի գծով ստացվող հասույթի և դրա գծով ծախսերի դրական տարբերությունը:

41. Շահույթի բաշխման մեթոդի կիրառման նպատակով վերլուծվող վերահսկվող գործարքի կողմերի շահույթը (վնասը) ճանաչվում է վերլուծվող ժամանակահատվածում վերահսկվող գործարքի համախառն հասույթի և ծախսերի տարբերությունը: Շահույթի բաշխման մեթոդը կիրառելիս անհրաժեշտ է հստակեցնել վերահսկվող գործարքի մասով համատեղ շահույթը կամ մնացորդային շահույթը:

(41-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)

42. Շահույթի բաշխման մեթոդը, մասնավորապես, կարող է կիրառվել հետևյալ դեպքերում`

. վերահսկվող գործարքի շրջանակներում վերահսկվող գործարքի կողմերի գործունեության էական փոխկապակցվածության առկայության դեպքում,

. եթե հնարավոր չէ վերլուծել վերահսկվող գործարքի կողմերից յուրաքանչյուրի գործունեությունն առանձին-առանձին,

. վերահսկվող գործարքի կողմերից ավելի քան մեկի կողմից վերլուծվող վերահսկվող գործարքի վրա այնպիսի ոչ նյութական ակտիվների օգտագործման դեպքում, որոնք շահույթի մակարդակի վրա էական ազդեցություն են թողնում:

43. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքի կողմերից յուրաքանչյուրի ստացած շահույթը (վնասը) գտնվում է շահույթի (վնասի) պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթում, որը շահույթի բաշխման մեթոդի համաձայն հաշվարկվել է վերլուծվող վերահսկվող գործարքի այդ կողմի համար, ապա հարկման նպատակով ընդունվում է, որ այդպիսի վերահսկվող գործարքը համապատասխանում է պարզած ձեռքի հեռավորության սկզբունքին:

44. Այն դեպքում, երբ վերահսկվող գործարքում ստացված շահույթը (վնասը) գտնվում է պարզած ձեռքի հեռավորության տիրույթից դուրս, որը հանգեցնում է շահութահարկի հարկման բազայի ավելացման կամ հարկային վնասի նվազեցման կամ ռոյալթիի բազայի ավելացման, ապա հարկային մարմինը կարող է ճշգրտել վերահսկվող գործարքի արդյունքում ստացված շահույթը (վնասը)` օրենսգրքի 371-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն:

(44-րդ կետը փոփ. 27.10.2022 թիվ 1658-Ն որոշում)