ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
ՀՀ Կոտայքի մարզի Քաղաքացիական գործ թիվ 3-479 (Ա)
առաջին ատյանի դատարանի 2007 թ.
թիվ 2-130 վճիռ
Նախագահող դատավոր` Ն. Գալստյան
ՈՐՈՇՈՒՄ ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)
նախագահությամբ` Հ. Մանուկյանի
մասնակցությամբ դատավորներ` Ա. Մկրտումյանի
Վ. Աբելյանի
Ս. Անտոնյանի
Է. Հայրիյանի
Ս. Սարգսյանի
2007 թվականի հունիսի 1-ին
դռնբաց դատական նիստում, քննելով Հրաչիկ, Հերիքնազ և Թամարա Սարգսյանների վճռաբեկ բողոքը ՀՀ Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարանի (այսուհետ` դատարան) 22.02.2006 թվականի վճռի դեմ ըստ հայցի Արմեն Մելիքյանի ընդդեմ Այվազ Սարգսյանի և համապատասխանողներ Հրաչիկ, Հերիքնազ և Թամարա Սարգսյանների` փոխառությամբ տրված գումարի և տոկոսների բռնագանձման և բռնագանձումը գրավադրված գույքի վրա տարածելու պահանջի մասին թիվ 2-130 քաղաքացիական գործով,
ՊԱՐԶԵՑ
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.
Դիմելով դատարան` հայցվորը պահանջել է Այվազ Սարգսյանին պարտավորեցնել կատարելու 09.08.2003 թվականին կնքված փոխառության պայմանագրով իր կողմից ստանձնած պարտավորությունները և որպես այդ պարտավորությունների կատարման ապահովում` բռնագանձում տարածել 09.08.2003 թվականին կնքված հիփոթեքի պայմանագրի առարկա հանդիսացող` ՀՀ Կոտայքի մարզի Բուժական գյուղում գտնվող 116.8 քմ բնակելի տան, 10.9 քմ, 11 քմ և 13.8 քմ ծածկոցի շինությունների, 27 քմ թոնրատան շինության, 30,7 քմ գոմի շինության և 0,283 հեկտար հողամասի վրա:
Դատարանի 22.02.2006 թվականի վճռով հաստատվել է Արմեն Մելիքյանի և Այվազ Սարգսյանի միջև կնքված հաշտության համաձայնությունը, և գործի վարույթը կարճվել է:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոք են ներկայացրել համապատասխանողներ Հրաչիկ, Հերիքնազ և Թամար Սարգսյանները:
2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, փաստարկները և պահանջը.
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում` ներքոհիշյալ հիմնավորմամբ.
Դատարանը սխալ է մեկնաբանել և կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 33-րդ հոդվածի պահանջները:
Բողոք բերած անձն իր պնդումը հիմնավորել է հետևյալ փաստարկով.
22.02.2006 թվականին կայացրած վճռով հաստատվել է հայցվոր Արմեն Մելիքյանի և Այվազ Սարգսյանի միջև կնքված հաշտության համաձայնագիրը, որով վերջինս համաձայնություն է տվել պարտքի գումարը բռնագանձել ամբողջ սեփականության նկատմամբ` առանց հաշվի առնելու համասեփականատերերի կարծիքը: Հաշտության համաձայնագիրը չի ստորագրվել համապատասխանողների կողմից, որոնք հանդիսանում են գրավադրված գույքի համասեփականատերեր: Պատասխանող Այվազ Սարգսյանը համապատասխանողների կողմից հաշտության համաձայնագիր կնքելու լիազորություն չի ունեցել, ուստի կայացված վճիռը ենթակա է բեկանման:
Բողոք բերած անձինք պահանջել են մասնակիորեն բեկանել ՀՀ Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարանի 22.02.2006 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել նոր քննության:
3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.
Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը`
1) 09.08.2003 թվականին Արմեն Մելիքյանի և Այվազ Սարգսյանի միջև կնքվել է փոխառության պայմանագիր:
2) 09.08.2003 թվականին Արմեն Մելիքյանի և Այվազ, Հրաչիկ, Հերիքնազ և Թամար Սարգսյանների միջև ի ապահովումն վերը նշված պայմանագրի` կնքվել է հիփոթեքի պայմանագիր:
3) Դատարանի 20.01.2006 թվականի որոշմամբ որպես հայցի ապահովման միջոց` արգելանք է դրվել պատասխանողներ Այվազ, Հրաչիկ, Հերիքնազ և Թամար Սարգսյաններին սեփականության իրավունքով պատկանող ՀՀ Կոտայքի մարզի Բուժական գյուղում գտնվող 116,8 քմ մակերեսով բնակելի տան, 10,9; 11 և 13,8 քմ մակերեսներով ծածկոցի շինությունների, 27 քմ մակերեսով թոնրատան շինության, 30,7 քմ մակերեսով գոմի շինության և 0,283 հեկտար հողամասի վրա:
4) Պատասխանող Այվազ Սարգսյանը մյուս համապատասխանողների կողմից` իրենց անունից գործը վարելու հանձնարարություն չի ստացել:
5) Դատարանի 22.02.2006 թվականի վճռով հաստատված հաշտության համաձայնությունը պատասխանող կողմից ստորագրել է միայն Այվազ Սարգսյանը:
4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները.
Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ բողոքը հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ:
i
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 33-րդ հոդվածի 1-ին և 4-րդ մասերի համաձայն` կողմերը դատավարության ցանկացած փուլում կարող են գործն ավարտել հաշտության համաձայնությամբ: Դատարանը չի հաստատում հաշտության համաձայնությունը, եթե այն հակասում է օրենքին և այլ իրավական ակտերին կամ խախտում է այլ անձանց իրավունքները և օրինական շահերը: Այդ դեպքում դատարանը վեճը քննում է ըստ էության:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 29-րդ և 30-րդ հոդվածների համաձայն` քաղաքացիական դատավարության կողմերն են հայցվորը և պատասխանողը: Հայցը կարող է հարուցվել մի քանի հայցվորի (համահայցվորներ) կողմից համատեղ կամ ընդդեմ մի քանի պատասխանողի (համապատասխանողներ): Հայցվորներից և պատասխանողներից յուրաքանչյուրը դատավարությունում հանդես է գալիս ինքնուրույն: Համահայցվորները կամ համապատասխանողները կարող են գործը վարելը հանձնարարել իրենցից մեկին:
ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 249-րդ հոդվածի համաձայն` գրավառուն իր պահանջի բավարարման նպատակով իրավունք ունի առանց դատարան դիմելու գրավի առարկայի վրա բռնագանձում տարածելու և իրացնելու այն, այդ թվում` գրավ դրված գույքը հիմնական պարտավորության համապատասխան չափի դիմաց գրավառուին կամ գրավառուի նշած երրորդ անձին ի սեփականություն հանձնելու, եթե դա նախատեսված է գրավի պայմանագրով, կամ առկա է գրավառուի և գրավատուի միջև կնքված գրավոր համաձայնություն, իսկ եթե գրավի պայմանագիր կնքելու համար պահանջվել է երրորդ անձի համաձայնություն կամ թույլտվություն, ապա նաև վերջինիս գրավոր համաձայնությունը` առանց դատարանի վճռի գրավ դրված գույքի իրացման մասին: Նույն օրենսգրքի 249 հոդվածի 1-ին կետում նշված համաձայնության բացակայության դեպքում գրավ դրված գույքի հաշվին գրավառուի (պարտատիրոջ) պահանջները բավարարվում են դատարանի վճռով:
Սույն գործի փաստերի համաձայն` դատարանը 22.02.2006 թվականի վճռով հաստատված հաշտության համաձայնությունը կնքվել է հայցվոր Արմեն Մելիքյանի և պատասխանող Այվազ Սարգսյանի միջև` այն պայմաններում, երբ Այվազ Սարգսյանը մյուս պատասխանողներից գործը վարելու վերաբերյալ համապատասխան հանձնարարություն չի ստացել:
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ սույն գործով պատասխանողներ Հրաչիկ, Հերիքնազ և Թամար Սարգսյանները հանդիսանում են գրավատուներ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն հաշտության համաձայնությունը` բռնագանձումը գրավադրված գույքի վրա տարածելու մասով միմիայն կարող էր կնքվել հայցվորի և բոլոր համապատասխանողների կամահայտնությամբ, որովհետև հաշտության համաձայնությունն այդ մասով վերաբերում է վերջիններիս իրավունքներին և օրինական շահերին:
Փաստորեն, կնքված հաշտության համաձայնությամբ խախտվել են մյուս գրավատուների համապատասխանողներ Հրաչիկ, Հերիքնազ և Թամար Սարգսյանների իրավունքները:
Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ հաստատելով Արմեն Մելիքյանի և Այվազ Սարգսյանի միջև կնքված հաշտության համաձայնությունը` դատարանը խախտել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 33-րդ հոդվածի 1-ին և 4-րդ մասերի պահանջները, ինչը հանգեցրել է գործի սխալ լուծման:
Այսպիսով, վերը նշված հիմնավորումներով Վճռաբեկ դատարանը սույն բողոքի հիմքը հիմնավոր է համարում և այն դիտում է բավարար հիմք` ՀՀ Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարանի 22.02.2006 թվականի վճիռն ամբողջությամբ բեկանելու համար:
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 236-239-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը
ՈՐՈՇԵՑ
1. Հրաչիկ, Հերիքնազ և Թամար Սարգսյանների վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի 22.02.2006 թվականի վճիռը և քաղաքացիական գործն ուղարկել ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարան` նոր քննության:
2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:
Նախագահող` Հ. Մանուկյան
Դատավորներ` Ա. Մկրտումյան
Վ. Աբելյան
Ս. Անտոնյան
Է. Հայրիյան
Ս. Սարգսյան