i
ԿՈՆՎԵՆՑԻԱ
ԾՆՈՂԱԿԱՆ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԵՎ ԵՐԵԽԱՅԻ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆՆ ՈՒՂՂՎԱԾ ՄԻՋՈՑՆԵՐԻ ԱՌՆՉՈՒԹՅԱՄԲ ԻՐԱՎԱՍՈՒԹՅԱՆ, ԿԻՐԱՌԵԼԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ, ՃԱՆԱՉՄԱՆ, ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԵՎ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
Սույն Կոնվենցիան ստորագրած Պետությունները,
հաշվի առնելով միջազգային իրավիճակներում երեխաների պաշտպանությունն ուժեղացնելու անհրաժեշտությունը,
ցանկանալով խուսափել երեխաների պաշտպանության միջոցների իրավասությանը, կիրառելի իրավունքին, ճանաչմանը և իրականացմանը վերաբերող իրենց իրավական համակարգերի միջև հակասություններից, վկայակոչելով երեխաների պաշտպանության գործում միջազգային համագործակցության կարևորությունը,
հաստատելով, որ երեխայի լավագույն շահերը պետք է լինեն առաջնային քննարկման առարկա,
նշելով, որ անհրաժեշտ է վերանայել Անչափահասների պաշտպանության առնչությամբ կիրառելի իրավունքին և իրավասու մարմինների իրավունքներին վերաբերող 1961թ. հոկտեմբերի 5-ի Կոնվենցիան,
ցանկանալով այդ նպատակով հաստատել ընդհանուր դրույթներ` հաշվի առնելով Երեխայի իրավունքների մասին ՄԱԿ-ի 1989թ. նոյեմբերի 20-ի Կոնվենցիան,
պայմանավորվեցին հետևյալ դրույթների վերաբերյալ.
ԳԼՈՒԽ I
ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ ՇՐՋԱՆԱԿԸ
Հոդված 1
1. Սույն Կոնվենցիայի նպատակներն են.
ա) որոշել այն Պետությունը, որի մարմինները լիազորված են ձեռնարկելու երեխայի անձի կամ սեփականության պաշտպանությանն ուղղված միջոցներ.
բ) որոշել այն իրավունքը, որը կիրառվելու է այդպիսի մարմինների կողմից` իրենց լիազորություններն իրականացնելու ժամանակ.
գ) որոշել այն իրավունքը, որը կիրառվելու է ծնողական պարտականության նկատմամբ.
դ) ապահովել պաշտպանության նման միջոցների ճանաչումը և իրականացումը բոլոր Պայմանավորվող պետություններում.
ե) հաստատել այնպիսի համագործակցություն Պայմանավորվող պետությունների մարմինների միջև, որը կարող է անհրաժեշտ լինել սույն Կոնվենցիայի նպատակներին հասնելու համար:
2. Սույն Կոնվենցիայի նպատակներով «ծնողական պարտականություն» տերմինը ներառում է ծնողական իրավունքները կամ որևէ համանման իրավահարաբերությունը, որով որոշվում են երեխայի անձի կամ սեփականության նկատմամբ ծնողների, խնամակալների կամ օրինական այլ ներկայացուցիչների իրավունքները, լիազորությունները և պարտականությունները:
Հոդված 2
Կոնվենցիան կիրառվում է երեխաների նկատմամբ` նրանց ծննդյան պահից սկսած մինչև 18 տարին լրանալը:
Հոդված 3
1-ին հոդվածում նշված միջոցները կարող են կապված լինել, մասնավորապես.
ա) ծնողական պարտականությունը վերագրելու, կատարելու, դադարեցնելու կամ սահմանափակելու, ինչպես նաև այն փոխանցելու հետ.
բ) խնամակալության իրավունքի, ներառյալ` երեխայի անձի նկատմամբ խնամք տանելու իրավունքների, մասնավորապես, երեխայի բնակության վայրը որոշելու իրավունքի, ինչպես նաև տեսակցելու իրավունքի, մասնավորապես, սահմանափակ ժամկետով իր սովորական բնակության վայրից մեկ այլ վայր տեղափոխելու իրավունքների հետ.
գ) խնամակալության, հոգաբարձության և համանման մարմինների հետ.
դ) երեխայի անձի կամ սեփականության հետ գործ ունեցող, երեխային ներկայացնող կամ աջակցող որևէ անձի կամ մարմնի նշանակման և գործառույթների հետ.
ե) խնամատար ընտանիքներում կամ երեխայի խնամքի հատուկ հաստատություններում երեխային տեղավորելու կամ kafala-ի կամ համանման այլ հաստատության կողմից խնամք տրամադրվելու հետ.
զ) երեխայի խնամքին առնչվող հասարակական մարմնի կողմից երեխայի համար պատասխանատվություն կրող որևէ անձի վերահսկման հետ.
է) երեխայի սեփականությունը կառավարելու, պահպանելու կամ տնօրինելու հետ:
Հոդված 4
Կոնվենցիան չի կիրառվում.
ա) երեխա-ծնող հարաբերությունների հաստատման կամ վիճարկման հարցերում.
բ) որդեգրման մասին որոշումների, որդեգրման նախապատրաստման միջոցառումների կամ որդեգրումը դադարեցնելու կամ չեղյալ հայտարարելու հարցերում.
գ) երեխայի անվան և ազգանվան հարցերում.
դ) էմանսիպացիայի հարցերում.
ե) ալիմենտային պարտավորության հարցերում.
զ) կտակի կամ ժառանգության հարցերում.
է) սոցիալական ապահովագրության հարցերում.
ը) կրթության կամ առողջապահության հարցերով ընդհանուր բնույթի հանրային միջոցառումների հարցերում.
թ) երեխաների կատարած քրեական հանցագործությունների արդյունքում ձեռնարկված միջոցառումների հարցերում.
ժ) ներգաղթի և ապաստանի իրավունքի մասին որոշումների հարցերում:
ԳԼՈՒԽ II
ԻՐԱՎԱՍՈՒԹՅՈՒՆ
Հոդված 5
1. Պայմանավորվող պետության դատական կամ վարչական մարմինները, որտեղ սովորաբար բնակվում է երեխան, իրավասու են ձեռնարկելու երեխայի անձի կամ սեփականության պաշտպանությանն ուղղված միջոցներ:
2. Երեխայի սովորական բնակության վայրը, 7-րդ հոդվածի համաձայն, մի Պայմանավորվող պետությունից մեկ այլ Պայմանավորվող պետություն տեղափոխվելու դեպքում իրավասություն կունենան երեխայի նոր բնակության վայրի Պետության իրավասու մարմինները:
Հոդված 6
1. Փախստական երեխաների և այն երեխաների համար, որոնք իրենց երկրներում անհանգստությունների պատճառով միջազգայնորեն տեղափոխվել են, 5-րդ հոդվածի 1-ին կետով նախատեսված իրավասությունն ստանում են այն Պայմանավորվող պետության իրավասու մարմինները, որի տարածքում գտնվում են այդ երեխաները իրենց տեղափոխության արդյունքում:
2. Վերոհիշյալ կետի դրույթները կիրառվում են նաև այն երեխաների նկատմամբ, որոնց սովորական բնակության վայրը հաստատված չէ:
Հոդված 7
1. Երեխային անօրինականորեն դուրս բերելու կամ պահելու դեպքում այն Պայմանավորվող պետության իրավասու մարմինները, որտեղ նախքան իրեն դուրս բերելը կամ պահելը սովորաբար բնակվել է երեխան, պահպանում են իրենց իրավասությունը, քանի դեռ երեխան սովորական բնակություն չի բերել մեկ այլ Պետությունում, և`
ա) յուրաքանչյուր անձ, հաստատություն կամ խնամակալության իրավունք ունեցող այլ մարմին չի զիջել երեխային դուրս հանելու կամ պահելու հարցում, կամ
բ) երեխան տվյալ Պետությունում գտնվում է առնվազն մեկ տարի այն բանից հետո, երբ անձը, հաստատությունը կամ խնամակալության իրավունք ունեցող այլ մարմինը իմացել են կամ պետք է իմանային երեխայի գտնվելու վայրի մասին, և այդ ընթացքում բնակեցվածին վերադարձնելու դեռևս որևէ հարցում քննարկման մեջ չէ, և երեխան բնակեցված է իր նոր միջավայրում:
2. Երեխային դուրս բերելը կամ պահելը համարվում է անօրինական`
ա) եթե դա արվել է անձին, հաստատությանը կամ որևէ այլ մարմնին վերագրված խնամակալության իրավունքների խախտմամբ` միասին կամ առանձին, համաձայն այն Պետության օրենքի, որտեղ սովորաբար բնակվում էր երեխան նախքան դուրս բերելը կամ պահելը, և
բ) եթե դուրս բերելու կամ պահելու ժամանակ այդ իրավունքները` միասին կամ առանձին, փաստացի կատարվել են կամ պետք է կատարվեին միայն դուրս բերելու կամ պահելու համար:
Վերոհիշյալ «ա» ենթակետում նշված խնամակալության իրավունքները կարող են, մասնավորապես, ծագել օրենքի ուժով կամ դատական կամ վարչական որոշման կամ տվյալ Պետության օրենսդրության համապատասխան իրավական ուժ ունեցող համաձայնության արդյունքում:
3. Այնքանով, որքանով 1-ին կետում նշված իրավասու մարմինները պահպանում են իրենց իրավասությունը, այն Պայմանավորվող պետության իրավասու մարմինները, որտեղից դուրս է բերվել երեխան, կամ որտեղ նա պահվում է, կարող են ձեռնարկել միայն 11-րդ հոդվածին համապատասխան այնպիսի անհետաձգելի միջոցներ, որոնք անհրաժեշտ են երեխայի անձի կամ գույքի պաշտպանության համար:
Հոդված 8
1. Եթե 5-րդ կամ 6-րդ հոդվածներին համապատասխան իրավասություն ունեցող Պայմանավորվող պետության իրավասու մարմինները գտնում են, որ մյուս Պայմանավորվող պետության իրավասու մարմիններն առավել սերտ կապ ունեն երեխայի լավագույն շահերը գնահատելու առանձին գործի հետ, բացառության կարգով կարող են կամ`
- հարցում անել այդ մյուս մարմնին անմիջականորեն, կամ իրենց Պետության կենտրոնական մարմնի միջոցով ստանձնել այնպիսի պաշտպանության միջոցներ ձեռնարկելու իրավասություն, որոնք իրենք անհրաժեշտ է համարում, կամ
- դադարեցնել գործի վերանայումը և կողմերին առաջարկել հարցումը ներկայացնել նշված այլ Պետության իրավասու մարմնին:
2. Պայմանավորվող պետությունները, որոնց իրավասու մարմիններին կարող են դիմել նախորդ կետին համապատասխան, հետևյալներն են.
ա) Այն Պետությունը, որի քաղաքացին է երեխան.
բ) Այն Պետությունը, որտեղ գտնվում է երեխայի սեփականությունը.
գ) Այն Պետությունը, որի մարմինների քննության տակ է գտնվում ամուսնալուծության կամ դատարանի վճռով երեխայի ծնողների առանձին ապրելու կամ ամուսնությունը չեղյալ հայտարարելու մասին դիմումը.
դ) Այն Պետությունը, որի հետ երեխան առավել սերտ կապ ունի:
3. Շահագրգիռ մարմինները կարող են ձեռնարկել կարծիքների փոխանակում:
4. Մարմինը, որին, ըստ 1-ին կետի, հարցում է հասցեագրված, կարող է 5-րդ կամ 6-րդ հոդվածներին համապատասխան իրավասություն ունեցող մարմինների փոխարեն իր վրա վերցնել իրավասությունը, եթե գտնում է, որ դա բխում է երեխայի լավագույն շահերից:
Հոդված 9
1. Եթե 8-րդ հոդվածի 2-րդ կետում նշված Պայմանավորվող պետության մարմինները գտնում են, որ իրենք ավելի լավ կարող են ապահովել երեխայի լավագույն շահերն առանձին գործում, նրանք կարող են կամ`
- խնդրել երեխայի սովորական բնակության վայրի Պայմանավորվող պետության իրավասու մարմնին անմիջապես, կամ տվյալ Պետության կենտրոնական մարմնի օգնությամբ` իրենց լիազորել` իրականացնելու իրավասություն` ձեռնարկելու համար պաշտպանության այնպիսի միջոցներ, որոնք անհրաժեշտ են համարում, կամ
- կողմերին առաջարկել հարցումը ներկայացնել այն Պայմանավորվող պետության մարմին, որտեղ երեխան սովորաբար բնակվում է:
2. Շահագրգիռ մարմինները կարող են ձեռնարկել կարծիքների փոխանակում:
3. Հարցումը նախաձեռնող մարմինը կարող է իրավասություն իրականացնել երեխայի սովորական բնակության վայրը հանդիսացող Պայմանավորվող պետության մարմնի փոխարեն, եթե միայն վերջինս համաձայնություն է տվել հարցմանը:
Հոդված 10
1. Չխախտելով 5-9-րդ հոդվածներով նախատեսված իրավունքները` Պայմանավորվող պետության մարմինները, որոնք իրավասու են որոշում կայացնելու ամուսնալուծության կամ մեկ այլ Պայմանավորվող պետությունում սովորաբար բնակվող երեխայի ծնողների` օրինականորեն առանձին ապրելու կամ նրանց ամուսնությունը չեղյալ հայտարարելու մասին դիմումի վերաբերյալ, կարող են իրենց Պետության օրենսդրությամբ նախատեսված լինելու դեպքում ձեռնարկել նման երեխայի անձի կամ սեփականության պաշտպանությանն ուղղված միջոցներ.
ա) եթե դատավարությունը սկսելու պահին երեխայի ծնողներից մեկը սովորաբար բնակվում է տվյալ Պետությունում, և նրանցից մեկը երեխայի նկատմամբ ծնողական պարտականություններ ունի, և
բ) եթե տվյալ մարմինների կողմից միջոցներ ձեռնարկվելու իրավասությունն ընդունվել է ծնողների, ինչպես նաև երեխայի նկատմամբ ծնողական պարտականություն ունեցող որևէ այլ անձի կողմից և բխում է երեխայի լավագույն շահերից:
2. Երեխայի պաշտպանության համար միջոցներ ձեռնարկելու` 1-ին կետով նախատեսված իրավասությունն անմիջապես դադարում է այն պահին, երբ կայացվում է ամուսնալուծության, ծնողների առանձին ապրելու կամ ամուսնությունը անվավեր ճանաչելու վերաբերյալ դիմումներին դրական պատասխան տալու կամ դրանք մերժելու վերաբերյալ վերջնական որոշում, կամ եթե դատավարությունը ավարտվում է մեկ այլ պատճառով:
Հոդված 11
1. Անհետաձգելի բոլոր դեպքերում ցանկացած այն Պայմանավորվող պետության մարմինները, որի տարածքում գտնվում է երեխան կամ նրան պատկանող սեփականությունը, իրավունք ունեն ձեռնարկելու պաշտպանության համար անհրաժեշտ միջոցներ:
2. Նախորդ կետի համաձայն ձեռնարկված միջոցները, որոնք առնչվում են Պայմանավորվող որևէ Պետությունում սովորաբար բնակվող երեխային, անմիջապես դադարեցվում են այն պահին, երբ, իրադրությունից ելնելով, 5-10-րդ հոդվածների ուժով իրավասություն ունեցող մարմինները միջոցներ են ձեռնարկում:
3. 1-ին կետին համապատասխան ձեռնարկված միջոցները, որոնք առնչվում են Պայմանավորվող պետություն չհանդիսացող Պետությունում սովորաբար բնակվող երեխային, յուրաքանչյուր Պայմանավորվող պետությունում դադարեցվում են այն պահին, երբ իրադրությամբ թելադրված և մեկ այլ Պետության մարմինների կողմից ձեռնարկված միջոցները ճանաչվում են խնդրո առարկա Պայմանավորվող պետությունում:
Հոդված 12
1. 7-րդ հոդվածի համաձայն` այն Պայմանավորվող պետության մարմինները, որի տարածքում է գտնվում երեխան կամ նրան պատկանող գույքը, իրավասու են երեխայի անձի կամ գույքի պաշտպանության համար խնդրո առարկա Պետությունում ձեռնարկել սահմանափակ տարածքային գործողություն ունեցող ժամանակավոր բնույթի միջոցներ այնքանով, որքանով նման միջոցները չեն հակասում 5-10-րդ հոդվածներին համապատասխան իրավասություն ունեցող մարմինների կողմից արդեն իսկ ձեռնարկված միջոցներին:
2. Պայմանավորվող պետությունում սովորաբար բնակվող երեխայի նկատմամբ նախորդ կետին համապատասխան ձեռնարկված միջոցները դադարեցվում են այն պահին, երբ 5-10-րդ հոդվածների համաձայն իրավասություն ունեցող մարմինները կայացնում են որոշում իրադրությամբ պահանջվող պաշտպանության միջոցների վերաբերյալ:
3. 1-ին կետի համաձայն ձեռնարկված միջոցները, որոնք առնչվում են Պայմանավորվող պետություն չհանդիսացող Պետությունում սովորաբար բնակվող երեխային, անմիջապես դադարեցվում են այն Պայմանավորվող պետությունում, որտեղ միջոցները ձեռնարկվել են` այն պահին, երբ իրադրությամբ պահանջվող և մյուս Պետության մարմինների կողմից ձեռնարկված միջոցները ճանաչվում են խնդրո առարկա Պայմանավորվող պետությունում:
Հոդված 13
1. 5-10-րդ հոդվածների համաձայն երեխայի անձի կամ սեփականության պաշտպանության համար միջոցներ ձեռնարկելու իրավասություն ունեցող Պայմանավորվող պետության մարմինները պետք է հրաժարվեն իրենց իրավասությունն իրականացնելուց, եթե դատավարությունը սկսվելու պահին 5-10-րդ հոդվածների համաձայն իրավասություն ունեցող մյուս Պայմանավորվող պետության մարմիններին ներկայացվել է համապատասխան միջոցների վերաբերյալ հարցում, որը դեռևս քննարկման ենթակա է:
2. Նախորդ կետի դրույթները չեն կիրառվում, եթե այն մարմինը, որին ներկայացվել են միջոցների վերաբերյալ հարցումները, հրաժարվել է իրավասությունից:
Հոդված 14
5-10-րդ հոդվածների կիրառմամբ ձեռնարկված միջոցներն ուժի մեջ են մնում ըստ իրենց ժամկետների, եթե անգամ հանգամանքների փոփոխությունը վերացնում է այն հիմքը, որի համաձայն հաստատվել է իրավասությունը` այնքան ժամանակ, քանի դեռ Կոնվենցիայի համաձայն իրավասություն ունեցող մարմինները չեն փոփոխել, փոխարինել կամ դադարեցրել նման միջոցները:
ԳԼՈՒԽ III
ԿԻՐԱՌԵԼԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ
Հոդված 15
1. Պայմանավորվող պետությունների մարմինները II գլխի դրույթների համաձայն իրենց իրավասությունն իրականացնելիս կիրառում են իրենց ներքին իրավունքը:
2. Այնուամենայնիվ, այնքանով, որքանով պահանջում է երեխայի անձի կամ գույքի պաշտպանությունը, նրանք բացառության կարգով կարող են կիրառել կամ հաշվի առնել այլ Պետության իրավունքը, որի հետ իրադրությունն առավել սերտ կապ ունի:
3. Եթե երեխայի սովորական բնակության վայրը փոխվում է մեկ այլ Պայմանավորվող պետություն, ապա, փոխվելու պահից սկսած, փաստացի սովորական բնակության վայրի Պետությունում ձեռնարկված միջոցների կիրառման պայմանները ղեկավարվում են այդ մյուս Պետության իրավունքով:
Հոդված 16
1. Ծնողական պարտականության օրենքի ուժով վերագրումը կամ դադարեցումը, առանց դատական կամ վարչական մարմինների միջամտության, կառավարվում է երեխայի սովորական բնակության վայրի Պետության իրավունքով:
2. Ծնողական պարտականության վերագրումը կամ դադարեցումը պայմանագրով կամ միակողմանի ակտով, առանց դատական կամ վարչական մարմինների միջամտության, կառավարվում է երեխայի սովորական բնակության վայրի Պետության իրավունքով` այն պահից սկսած, երբ պայմանագիրը կամ միակողմանի ակտն ուժի մեջ է մտնում:
3. Երեխայի սովորական բնակության վայրի Պետության իրավունքին համաձայն գործող ծնողական պարտականությունը գործում է նաև երեխայի սովորական բնակության վայրը մեկ այլ Պետություն փոխելիս:
4. Եթե երեխայի սովորական բնակության վայրը փոխվում է, ապա օրենքի ուժով ծնողական պարտականության վերագրումն այն անձին, որը դեռևս չունի նման պարտականություն, կառավարվում է սովորական բնակության նոր Պետության իրավունքով:
Հոդված 17
Ծնողական պարտականության իրականացումը կառավարվում է երեխայի սովորական բնակության Պետության իրավունքով: Եթե երեխայի սովորական բնակության վայրը փոխվում է, այն կառավարվում է սովորական բնակության նոր Պետության իրավունքով:
Հոդված 18
16-րդ հոդվածում նշված ծնողական պարտականությունը կարող է դադարեցվել, կամ դրա իրականացման պայմանները կարող են փոփոխվել սույն Կոնվենցիային համապատասխան ձեռնարկված միջոցներով:
Հոդված 19
1. Գործարքի վավերականությունը, որը կնքվել է երրորդ կողմի և մեկ այլ անձի միջև, որն իրավասու է հանդես գալու որպես երեխայի օրինական ներկայացուցիչ այն Պետության իրավունքին համապատասխան, որտեղ կնքվել է գործարքը, վիճարկման ենթակա չէ, և երրորդ կողմը չի կարող պատասխանատվություն կրել միայն այն հիմքով, որ մյուս անձը իրավասու չի եղել հանդես գալու որպես երեխայի օրինական ներկայացուցիչ` սույն գլխի դրույթներով նշված իրավունքին համապատասխան, եթե միայն երրորդ կողմը չի իմացել կամ չէր կարող իմանալ, որ ծնողական պարտականությունը կառավարվում է վերջինիս իրավունքով:
2. Նախորդ կետը կիրառվում է միայն այն դեպքերում, եթե գործարքը կնքվել է այն անձանց միջև, որոնք գտնվում են նույն Պետության տարածքում:
Հոդված 20
Սույն գլխի դրույթները կիրառվում են, եթե նույնիսկ նրանց կողմից նշված իրավունքը ոչ Պայմանավորվող պետության իրավունք է:
Հոդված 21
1. Սույն գլխում «իրավունք» տերմինը նշանակում է` այն Պետությունում գործող իրավունք, որն այլ է, քան իրավունքի կանոնների Պետության ընտրությունն է:
2. Այնուամենայնիվ, եթե 16-րդ հոդվածին համապատասխան կիրառելի իրավունքը ոչ Պայմանավորվող պետության իրավունքն է, և իրավունքի կանոնների այդ Պետության ընտրությունը ճանաչում է մեկ այլ ոչ Պայմանավորվող պետության իրավունքը, որը կկիրառեր իր իրավունքը, ապա կիրառվում է վերջինիս իրավունքը: Եթե այդ մյուս ոչ Պայմանավորվող պետությունը չի կիրառում իր իրավունքը, ապա կիրառելի իրավունք է համարվում 16-րդ հոդվածով նախատեսված իրավունքը:
Հոդված 22
Սույն գլխի դրույթներով սահմանված իրավունքի կիրառումը կարող է մերժվել, եթե միայն նման կիրառումը, հաշվի առնելով երեխայի լավագույն շահերը, ակնհայտորեն հակասում է հանրային քաղաքականությանը:
ԳԼՈՒԽ IV
ՃԱՆԱՉՈՒՄԸ ԵՎ ԿԱՏԱՐՈՒՄԸ
Հոդված 23
1. Պայմանավորվող պետություններից մեկի մարմինների կողմից ձեռնարկված միջոցները օրենքի ուժով ճանաչվում են բոլոր մյուս Պայմանավորվող պետություններում:
2. Ճանաչումը, այնուամենայնիվ, կարող է մերժվել.
ա) եթե միջոցը ձեռնարկվել է այն մարմնի կողմից, որի իրավասությունը հիմնված չէ II գլխով նախատեսված հիմքերից որևէ մեկի վրա.
բ) եթե, բացառությամբ անհետաձգելի դեպքի, դատական կամ վարչական վարույթների ընթացքում միջոցը, ի խախտումն հայցվող Պետության ընթացակարգերի հիմնարար սկզբունքների, ձեռնարկվել է երեխային արտահայտվելու հնարավորություն չտրամադրելով.
գ) որևէ անձի բողոքի հիման վրա, որը պնդում է, որ միջոցը խախտում է իր ծնողական պարտականությունը, եթե այդ միջոցը, բացառությամբ անհետաձգելի դեպքի, ձեռնարկվել է առանց այդ անձին արտահայտվելու հնարավորություն տալու.
դ) եթե նման ճանաչումը, հաշվի առնելով երեխայի լավագույն շահերը, ակնհայտորեն հակասում է հայցվող Պետության հանրային քաղաքականությանը.
ե) եթե միջոցը անհամատեղելի է երեխայի սովորաբար բնակության վայրի ոչ Պայմանավորվող պետությունում ավելի ուշ ձեռնարկված միջոցի հետ, որտեղ տվյալ` ավելի ուշ ձեռնարկված միջոցը համապատասխանում է հայցվող Պետությունում ճանաչման պահանջներին.
զ) եթե 33-րդ հոդվածով նախատեսված ընթացակարգը չի համապատասխանում դրա պահանջներին:
Հոդված 24
Առանց խախտելու 23-րդ հոդվածի 1-ին կետը` յուրաքանչյուր շահագրգիռ անձ կարող է հարցում հղել Պայմանավորվող պետության իրավասու մարմիններին, որոնք որոշում կկայացնեն մեկ այլ Պայմանավորվող պետությունում ձեռնարկված միջոցները ճանաչելու կամ չճանաչելու մասին: Ընթացակարգը կառավարվում է հայցվող Պետության իրավունքով:
Հոդված 25
Հայցվող Պետության մարմինը պարտավորվում է բացահայտված փաստացի հանգամանքներով, որոնց վրա միջոցը ձեռնարկած Պետության մարմինը հիմնում է իր իրավասությունը:
Հոդված 26
1. Եթե մի Պայմանավորվող պետությունում ձեռնարկված և այնտեղ իրականացվելիք միջոցները պահանջում են կատարում մեկ այլ Պայմանավորվող պետությունում, ապա շահագրգիռ կողմի հարցման հիման վրա դրանք պետք է հայտարարվեն իրականացման ենթակա կամ իրականացման նպատակով գրանցվեն տվյալ Պետությունում` վերջինիս իրավունքով նախատեսված ընթացակարգերին համապատասխան:
2. Յուրաքանչյուր Պայմանավորվող պետություն իրականացման կամ գրանցման հայտարարությունների նկատմամբ կիրառում է պարզ և արագ ընթացակարգեր:
3. Իրականացման կամ գրանցման հայտարարությունները կարող են մերժվել միայն 23-րդ հոդվածի 2-րդ կետով նախատեսված պատճառներից որևէ մեկով:
Հոդված 27
Պահպանելով նախորդ հոդվածների կիրառման համար անհրաժեշտ վերանայումը` ձեռնարկված միջոցների գնահատականների վերանայում չի կատարվում:
Հոդված 28
Մի Պայմանավորվող պետությունում ձեռնարկված և մյուս Պայմանավորվող պետությունում իրականացվելիք հայտարարված կամ իրականացման նպատակով գրանցված միջոցները վերջին Պետությունում իրականացվում են այնպես, ինչպես կկատարվեին այդ Պետության մարմինների կողմից ձեռնարկված միջոցները: Իրականացումը տեղի է ունենում հայցվող Պետության իրավունքին համապատասխան, տվյալ իրավունքով ապահովվող չափով` հաշվի առնելով երեխայի լավագույն շահերը:
ԳԼՈՒԽ V
ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆ
Հոդված 29
1. Պայմանավորվող պետությունը նշանակում է Կենտրոնական մարմին, որն իրականացնում է նման մարմինների վրա Կոնվենցիայով դրված պարտականությունները:
2. Դաշնակից Պետությունները, մեկից ավելի իրավական համակարգ ունեցող Պետությունները կամ ինքնավար տարածքային միավորներից բաղկացած Պետություններն ազատ են նշանակելու մեկից ավելի Կենտրոնական մարմին և նշել նրանց գործառույթների տարածքային կամ անհատական շրջանակը: Եթե Պետությունը նշանակում է մեկից ավելի Կենտրոնական մարմին, ապա պետք է նշի այն Կենտրոնական մարմինը, որին կարող են հասցեագրվել գրագրությունները` այդ Պետության տարածքում համապատասխան Կենտրոնական մարմնին դրանք փոխանցելու համար:
Հոդված 30
1. Կոնվենցիայի նպատակներին հասնելու համար Կենտրոնական մարմինները պետք է համագործակցեն միմյանց հետ և խթանեն համագործակցությունն իրենց Պետությունների իրավասու մարմինների միջև:
2. Նրանք պետք է համապատասխան քայլեր ձեռնարկեն Կոնվենցիայի կիրառման հետ կապված` երեխայի պաշտպանությանն առնչվող` իրենց Պետությունների օրենսդրության և հնարավոր ծառայությունների մասին տեղեկատվություն տրամադրելու համար:
Հոդված 31
Պայմանավորվող պետությունների Կենտրոնական մարմինն անմիջականորեն կամ պետական մարմնի մարմինների կամ այլ մարմինների միջոցով ձեռնարկում է բոլոր համապատասխան քայլերը`
ա) հաղորդակցությունները հեշտացնելու և 8-րդ ու 9-րդ հոդվածներով և սույն գլխով նախատեսված օգնությունն առաջարկելու համար.
բ) միջնորդության, հաշտեցման կամ նման այլ միջոցներով հեշտացնելու համար երեխայի անձի կամ սեփականության պաշտպանությանն ուղղված համաձայնեցված որոշումներն այնպիսի իրադրություններում, որոնց նկատմամբ կիրառելի է Կոնվենցիան.
գ) մեկ այլ Պայմանավորվող պետության իրավասու մարմնի հարցման հիման վրա օգնություն տրամադրելու համար` երեխայի գտնվելու վայրը բացահայտելու համար, եթե ենթադրվում է, որ երեխան կարող է գտնվել հայցվող Պետության տարածքում և պաշտպանության կարիք ունի:
Հոդված 32
Երեխայի հետ առավել սերտ կապ ունեցող յուրաքանչյուր այն Պայմանավորվող պետության Կենտրոնական մարմնի կամ այլ իրավասու մարմնի կողմից օգնության նպատակով արված հարցման հիման վրա երեխայի սովորական բնակության վայրի Պայմանավորվող պետության Կենտրոնական մարմինը կարող է անմիջականորեն կամ պետական իրավասու մարմինների կամ այլ մարմինների միջոցով`
ա) տրամադրել տեղեկանք երեխայի վիճակի մասին.
բ) հարցում անել իր Պետության իրավասու մարմնին` քննարկելու երեխայի անձի կամ սեփականության պաշտպանության համար միջոցներ ձեռնարկելու անհրաժեշտության հարցը:
Հոդված 33
1. Եթե 5-10-րդ հոդվածների համաձայն իրավասություն ունեցող մարմինը քննարկում է երեխային խնամատար ընտանիքում կամ երեխայի խնամքի հատուկ հաստատություններում տեղավորելու կամ kafala-ի կամ նման այլ հաստատության միջոցով խնամք տրամադրելու հարցը, և եթե նման տեղավորումը կամ խնամքի նման տրամադրումը տեղի է ունենում մեկ այլ Պայմանավորվող պետությունում, ապա նա առաջին հերթին խորհրդակցում է վերջին Պետության Կենտրոնական մարմնին կամ այլ իրավասու մարմնի հետ: Այս նպատակով նա ուղարկում է տեղեկանք երեխայի մասին` նշելով առաջարկված տեղավորման կամ խնամք տրամադրելու պատճառները:
2. Տեղավորման կամ խնամք տրամադրելու մասին որոշումը կարող է կայացվել հայցող Պետությունում միայն այն դեպքում, եթե հայցվող Պետության Կենտրոնական մարմինը կամ իրավասու այլ մարմինը, երեխայի լավագույն շահերը հաշվի առնելով, տվել է իր համաձայնությունը տեղավորման կամ խնամքի տրամադրման համար:
i
Հոդված 34
1. Կոնվենցիայով նախատեսված իրավասու մարմինները պաշտպանության միջոց քննարկելիս, եթե երեխայի վիճակը դա է պահանջում, կարող են հարցում անել որևէ այլ Պայմանավորվող պետության մարմնի, որն ունի երեխայի պաշտպանությանը վերաբերող տեղեկատվություն, այն տրամադրելու խնդրանքով:
2. Պայմանավորվող պետությունը կարող է հայտարարել, որ 1-ին կետում նշված հարցումները իր մարմիններին կփոխանցվեն միայն իր Կենտրոնական մարմնի միջոցով:
Հոդված 35
1. Պայմանավորվող պետության մարմինները կարող են հարցում անել մեկ այլ Պայմանավորվող պետության մարմիններին` սույն Կոնվենցիայով ձեռնարկված պաշտպանության միջոցների իրականացման գործում աջակցելու համար, հատկապես` տեսակցելու, ինչպես նաև պարբերական հիմունքներով անմիջական կապ պահպանելու իրավունքի արդյունավետ իրականացումը ապահովելու համար:
2. Այն Պայմանավորվող պետության մարմինները, որտեղ երեխան փաստացի բնակության վայր չունի, կարող են այդ Պետությունում բնակվող ծնողների հարցման հիման վրա, որոնք ցանկանում են երեխայի հետ տեսակցություն ստանալու կամ հաստատելու իրավունք ստանալ, տեղեկատվություն կամ վկայություն հավաքել և հարցում անել, թե արդյոք ծնողին հարմար է տեսակցելը, և ինչ պայմաններով է իրականացվելու տեսակցությունը: 5-10-րդ հոդվածների համաձայն իրավասություն իրականացնող իրավասու մարմինները երեխային տեսակցելու մասին դիմումի վերաբերյալ որոշում կայացնելու համար պետք է ստանան և նախքան որոշում կայացնելը քննարկեն նման տեղեկատվությունը, վկայությունը և հարցումները:
3. 5-10-րդ հոդվածների համաձայն իրավասություն ունեցող մարմինները, որոնք որոշում են կայացնում տեսակցության մասին, 2-րդ կետի համաձայն կատարված հարցման արդյունքից կախված` կարող են հետաձգել ընթացակարգը, եթե, մասնավորապես, քննարկվում է տեսակցության իրավունքը սահմանափակելու կամ դադարեցնելու մասին դիմումը, որը տրամադրվել է երեխայի նախկին փաստացի սովորական բնակության վայրի Պետությունում:
4. Ոչինչ սույն հոդվածում չի խոչընդոտում 5-10-րդ հոդվածներով իրավասություն ունեցող մարմիններին ձեռնարկել նախնական միջոցներ նախքան 2-րդ կետի համաձայն արված հարցման արդյունքները:
Հոդված 36
Ամեն դեպքում, եթե երեխային լուրջ վտանգ է սպառնում, այն Պայմանավորվող պետության իրավասու մարմինները, որտեղ ձեռնարկվել կամ քննարկման տակ են գտնվում երեխայի պաշտպանության միջոցները, եթե նրանք տեղեկացված են, որ երեխայի բնակության վայրը փոխվել է, կամ երեխան գտնվում է մեկ այլ Պետությունում, տեղեկացնում են այդ մյուս Պետության մարմիններին վտանգի առկայության և ձեռնարկված կամ քննարկման տակ գտնվող միջոցների մասին:
Հոդված 37
Մարմինը սույն գլխի համաձայն հարցում չի անում կամ որևէ տեղեկատվություն չի տրամադրում, եթե գտնում է, որ դա կվտանգի երեխայի անձին կամ սեփականությանը կամ լուրջ վնաս կհասցնի երեխայի ընտանիքի անդամների կյանքին կամ ազատությանը:
Հոդված 38
1. Պահպանելով տրամադրված ծառայությունների համար ողջամիտ գին գանձելու հնարավորությունը` Պայմանավորվող պետությունների Կենտրոնական մարմինները և մյուս պետական իրավասու մարմիններն իրենք են կրում սույն Կոնվենցիայի դրույթների կիրառումից բխող իրենց ծախսերը:
2. Յուրաքանչյուր Պայմանավորվող պետություն ծախսերի բաշխման մասին կարող է պայմանագիր կնքել մեկ կամ մի քանի Պայմանավորվող պետությունների հետ:
Հոդված 39
Յուրաքանչյուր Պայմանավորվող պետություն կարող է պայմանագիր կնքել մեկ կամ մի քանի Պայմանավորվող պետությունների հետ` իրենց փոխադարձ հարաբերություններում սույն գլխի կիրառումը բարելավելու նպատակով: Պետությունները, որոնք կնքում են այդպիսի պայմանագիր, տվյալ պայմանագրի պատճենը փոխանցում են Կոնվենցիայի ավանդապահին:
ԳԼՈՒԽ VI
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
Հոդված 40
1. Երեխայի սովորական բնակության վայրի Պայմանավորվող պետության կամ այն վայրի Պայմանավորվող պետության մարմինները, որտեղ ձեռնարկվել է պաշտպանության միջոցը, կարող են ծնողական պարտականություն ունեցող անձին կամ այն անձին, ով ստանձնել է երեխայի անձի կամ սեփականության պաշտպանությունը, նրա հարցման հիման վրա տրամադրել վկայական, որում նշվում են տվյալ անձի գործելու իրավունքը և նրան վերագրված լիազորությունները:
2. Վկայականում նշված իրավասությունն ու լիազորությունը համարվում են վերագրված տվյալ անձին, եթե հակառակն ապացուցված չէ:
3. Յուրաքանչյուր Պայմանավորվող պետություն նշանակում է մարմիններ, որոնք իրավասու են տրամադրելու վկայականը:
Հոդված 41
Կոնվենցիայի համաձայն հավաքված կամ փոխանցված անձնական տվյալներն օգտագործվում են միայն այն նպատակով, որի համար հավաքվել կամ փոխանցվել են:
Հոդված 42
Մարմինները, որոնց փոխանցվել է տեղեկատվությունը, ապահովում են դրանց գաղտնիությունը` իրենց Պետության իրավունքին համապատասխան:
Հոդված 43
Սույն Կոնվենցիային համապատասխան ուղարկված կամ հանձնված բոլոր փաստաթղթերը զերծ են հաստատումից կամ որևէ այլ նմանատիպ ձևականությունից:
Հոդված 44
Յուրաքանչյուր Պայմանավորվող պետություն կարող է նշանակել մարմիններ, որոնց կհասցեագրվեն 8-րդ, 9-րդ և 33-րդ հոդվածներով նախատեսված հարցումները:
Հոդված 45
1. 29-րդ և 44-րդ հոդվածներով նախատեսված նշանակումների մասին պետք է տեղեկացվի Միջազգային մասնավոր իրավունքի գծով Հաագայի կոնֆերանսի մշտական հանձնաժողովը:
2. 34-րդ հոդվածի 2-րդ կետով արված հայտարարությունն ի պահ է հանձնվում Կոնվենցիայի ավանդապահին:
Հոդված 46
Այն Պայմանավորվող պետությունը, որում երեխայի անձի կամ սեփականության պաշտպանության նկատմամբ կիրառվում են իրավունքի տարբեր համակարգեր կամ իրավունքի նորմերի համակցություն, պարտավորված չի լինի կիրառելու Կոնվենցիայի նորմերը միայն նման տարբեր համակարգերի կամ իրավունքի նորմերի համակցության հակասությունների նկատմամբ:
Հոդված 47
Այն Պետությունում, որտեղ Կոնվենցիայի առարկայի հետ կապ ունեցող հարցերին առնչվող իրավունքի երկու և ավելի համակարգերը կամ իրավունքի նորմերի համակցությունները կիրառվում են տարբեր տարածքային միավորներում`
1. յուրաքանչյուր հղում, որը վերաբերում է տվյալ Պետությունում սովորական բնակությանը, մեկնաբանվում է որպես սովորական բնակությանը վերաբերող տարածքային միավոր.
2. յուրաքանչյուր հղում, որը վերաբերում է տվյալ Պետությունում երեխայի գտնվելուն, մեկնաբանվում է գտնվելուն վերաբերող որպես տարածքային միավոր.
3. յուրաքանչյուր հղում, որը վերաբերում է տվյալ Պետությունում երեխայի սեփականության գտնվելուն, մեկնաբանվում է որպես տարածքային միավորում երեխայի սեփականության գտնվելուն վերաբերող.
4. յուրաքանչյուր հղում այն Պետության վերաբերյալ, որի քաղաքացին է հանդիսանում երեխան, մեկնաբանվում է որպես այն տարածքային միավորին վերաբերող, որը նախատեսված է տվյալ Պետության իրավունքով, կամ, եթե բացակայում են համապատասխան նորմերը, այն տարածքային միավորին վերաբերող, որի հետ երեխան առավել սերտ կապ ունի.
5. յուրաքանչյուր հղում այն Պետության վերաբերյալ, որի մարմինների քննության տակ է գտնվում ամուսնալուծության կամ դատարանի վճռով երեխայի ծնողների առանձին ապրելու կամ ամուսնությունը չեղյալ հայտարարելու մասին դիմումը, մեկնաբանվում է որպես այն տարածքային միավորին վերաբերող, որի մարմնի քննության տակ է գտնվում նման դիմումը.
6. յուրաքանչյուր հղում, որը վերաբերում է այն Պետությանը, որի հետ երեխան սերտ կապ ունի, մեկնաբանվում է որպես այն տարածքային միավորին վերաբերող, որի հետ երեխան նման կապ ունի.
7. յուրաքանչյուր հղում, որը վերաբերում է այն Պետությանը, ուր տեղափոխվել կամ որտեղ պահվել է երեխան, մեկնաբանվում է որպես այն տարածքային միավորին վերաբերող, ուր տեղափոխվել կամ որտեղ պահվում է երեխան.
8. յուրաքանչյուր հղում, որը վերաբերում է, տվյալ Պետության Կենտրոնական մարմիններից բացի, այլ մարմիններին կամ մարմիններին, մեկնաբանվում է որպես տարածքային միավորում գործելու իրավունք ունեցող մարմիններին վերաբերող.
9. յուրաքանչյուր հղում, որը վերաբերում է այն Պետության իրավունքին կամ ընթացակարգին կամ իրավասությանը, որտեղ ձեռնարկվել է միջոցը, մեկնաբանվում է որպես այն տարածքային միավորի իրավունքին կամ ընթացակարգին կամ իրավասությանը վերաբերող, որտեղ ձեռնարկվել է միջոցը.
10. յուրաքանչյուր հղում, որը վերաբերում է հայցվող Պետության իրավունքին կամ ընթացակարգին կամ իրավասությանը, մեկնաբանվում է որպես այն տարածքային միավորի իրավունքին կամ ընթացակարգին կամ իրավասությանը վերաբերող, որտեղ կատարվում է ճանաչումը կամ կատարումը:
Հոդված 48
III գլխի համաձայն կիրառելի իրավունքը այն Պետության առնչությամբ որոշելու նպատակով, որը կազմված է երկու և ավելի տարածքային միավորներից, որոնցից յուրաքանչյուրը սույն Կոնվենցիայով կարգավորվող հարցերի վերաբերյալ ունի իրավունքի իր սեփական ներքին համակարգը կամ իրավունքի նորմերի համակցությունը, կիրառվում են հետևյալ նորմերը`
ա) եթե տվյալ Պետությունում գործում են նորմեր, որոնք որոշում են, թե որ տարածքային միավորի իրավունքն է կիրառելի, ապա կիրառվում է տվյալ իրավունքը.
բ) նման նորմերի բացակայության դեպքում կիրառվում է համապատասխան տարածքային միավորի իրավունքը, որը նշված է 47-րդ հոդվածում:
Հոդված 49
III գլխի համաձայն կիրառելի իրավունքը այն Պետության առնչությամբ որոշելու նպատակով, որը կազմված է իրավունքի երկու և ավելի համակարգերից կամ իրավունքի նորմերի համակցությունից, որոնք սույն Կոնվենցիայով կարգավորվող հարցերի վերաբերյալ կիրառելի են տարբեր կատեգորիաների անձանց նկատմամբ, կիրառվում են հետևյալ նորմերը`
ա) եթե նման Պետությունում գործում են նորմեր, որոնք որոշում են, թե նման իրավունքներից որոնք են կիրառվելու, կիրառվում է տվյալ իրավունքը.
բ) նման նորմերի բացակայության դեպքում կիրառվում է այն իրավունքի համակարգը կամ իրավունքի նորմերի համակցությունը, որի հետ երեխան առավել սերտ կապ ունի:
Հոդված 50
Սույն Կոնվենցիան ազդեցություն չի ունենա Երեխաների միջազգային առևանգման քաղաքացիական մոտեցման մասին 1980թ. հոկտեմբերի 25-ի Կոնվենցիայի կիրառման վրա այն Պետությունների միջև, որոնք երկու Կոնվենցիաների անդամներ են: Ամեն դեպքում ոչինչ չի խոչընդոտում սույն Կոնվենցիայի դրույթների կիրառմանը` անօրինական ճանապարհով տեղափոխված կամ պահվող երեխայի վերադարձման կամ նրա հետ տեսակցություն կազմակերպելու համար:
Հոդված 51
Պայմանավորվող պետությունների միջև հարաբերություններում սույն Կոնվենցիան փոխարինում է Անչափահասների պաշտպանության մարմինների իրավունքների և կիրառելի իրավունքի մասին 1961թ. հոկտեմբերի 5-ի և 1902թ. հունիսի 12-ին Հաագայում ստորագրված` Անչափահասների խնամակալությունը ղեկավարող Կոնվենցիաներին` պահպանելով 1961թ. հոկտեմբերի 5-ի` վերոնշյալ Կոնվենցիայով ձեռնարկված միջոցների ճանաչումը:
Հոդված 52
1. Սույն Կոնվենցիան ազդեցություն չի ունենում որևէ միջազգային փաստաթղթի վրա, որի կողմ են Պայմանավորվող պետությունները, և որը դրույթներ է պարունակում Կոնվենցիայով ղեկավարվող հարցերի մասին, քանի դեռ նման փաստաթղթերի կողմ հանդիսացող Պետությունների կողմից հակառակ հայտարարություն չի արվել:
2. Սույն Կոնվենցիան ազդեցություն չի ունենա մեկ կամ մի քանի Պայմանավորվող պետությունների` նման պայմանագրերի կողմ Պետություններից որևէ մեկում երեխայի սովորական բնակության վայրի հետ կապված պայմանագրեր կնքելու հնարավորության վրա, որոնք պարունակում են սույն Կոնվենցիայով կարգավորվող հարցերի մասին դրույթներ:
3. Պայմանագրերը, որոնք կնքվում են սույն Կոնվենցիայով կարգավորվող հարաբերությունների շուրջ մեկ կամ ավելի Պայմանավորվող պետությունների կողմից, մյուս Պայմանավորվող պետությունների հետ նման Պետությունների հարաբերություններում չեն ազդում սույն Կոնվենցիայի դրույթների կիրառման վրա:
4. Վերոհիշյալ կետերը կիրառվում են նաև միասնական իրավական համակարգերի նկատմամբ, որոնք հիմնված են շահագրգիռ Պետությունների միջև տարածաշրջանային կամ այլ բնույթի հատուկ կապի վրա:
Հոդված 53
1. Կոնվենցիան կիրառվում է միայն այն միջոցների նկատմամբ, որոնք ձեռնարկվել են Կոնվենցիան տվյալ Պետության համար ուժի մեջ մտնելուց հետո:
2. Ձեռնարկված միջոցների ճանաչման և իրականացման նկատմամբ Կոնվենցիան կիրառվում է այն բանից հետո, երբ այն ուժի մեջ է մտնում միջոցներ ձեռնարկող և հայցվող Պետությունների միջև:
i
Հոդված 54
1. Պայմանավորվող պետության Կենտրոնական մարմնին կամ մեկ այլ մարմնին ուղարկված հաղորդակցությունը պետք է լինի ուղարկող Պետության պաշտոնական լեզվով և ուղեկցվի մյուս Պետության պաշտոնական լեզվով կամ լեզուներից որևէ մեկով թարգմանությամբ, իսկ դրա անհնարինության դեպքում` ֆրանսերենով կամ անգլերենով:
2. Այնուամենայնիվ, Պայմանավորվող պետությունը, 60-րդ հոդվածի համաձայն վերապահում անելով, կարող է մերժել ֆրանսերեն կամ անգլերեն լեզուներից որևէ մեկի օգտագործումը:
i
Հոդված 55
1. 60-րդ հոդվածի համաձայն` Պայմանավորվող պետությունը կարող է`
ա) իր մարմինների համար վերապահել իրավասություն` միջոցներ ձեռնարկել երեխայի այն սեփականության պաշտպանության համար, որը գտնվում է իր տարածքում.
բ) իրավունք վերապահել` չճանաչելու որևէ ծնողական պարտականություն կամ միջոց այնքանով, որքանով դա անհամատեղելի է այդ սեփականության հետ կապված` իր մարմինների կողմից ձեռնարկված որևէ միջոցի հետ:
2. Վերապահումը կարող է սահմանափակվել սեփականության որոշակի տեսակների նկատմամբ:
Հոդված 56
Միջազգային մասնավոր իրավունքի գծով Հաագայի կոնֆերանսի Գլխավոր քարտուղարը կարող է պարբերաբար ձևավորել հատուկ կոմիտե` Կոնվենցիայի գործնական կիրառումը վերահսկելու նպատակով:
ԳԼՈՒԽ VII
ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
Հոդված 57
1. Սույն Կոնվենցիան բաց է այն Պետությունների ստորագրման համար, որոնք եղել են Միջազգային մասնավոր իրավունքի գծով Հաագայի կոնֆերանսի անդամներ նրա տասնութերորդ նստաշրջանի ժամանակ:
2. Այն ենթակա է վավերացման, ընդունման կամ հաստատման, և վավերագրերը, ընդունման կամ հաստատման մասին փաստաթղթերն ի պահ են հանձնվում Նիդերլանդների թագավորության արտաքին գործերի նախարարությանը, որը հանդիսանում է Կոնվենցիայի ավանդապահ:
Հոդված 58
1. Ցանկացած այլ Պետություն կարող է միանալ Կոնվենցիային 61-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն դրա ուժի մեջ մտնելուց հետո:
2. Միանալու մասին փաստաթուղթն ի պահ է հանձնվում ավանդապահին:
3. Նման միացումը գործում է միայն միացող Պետության և մյուս այն Պայմանավորվող պետությունների միջև հարաբերություններում, որոնք 63-րդ հոդվածի «բ» ենթակետով նախատեսված ծանուցումը ստանալուց հետո` վեց ամսվա ընթացքում, չեն առարկում տվյալ Պետության միանալուն: Պետությունների կողմից նման առարկություն կարող է արվել նաև միացումից հետո` Կոնվենցիան վավերացնելիս, ընդունելիս կամ հաստատելիս: Յուրաքանչյուր նման առարկության մասին ծանուցվում է ավանդապահը:
Հոդված 59
1. Եթե Պետությունն ունի երկու կամ ավելի տարածքային միավորներ, որոնցում սույն Կոնվենցիայով կարգավորվող հարցերի առնչությամբ կիրառվում են իրավունքի տարբեր համակարգեր, ապա նա կարող է ստորագրման, վավերացման, ընդունման, հաստատման կամ միանալու պահին հայտարարել, որ Կոնվենցիայի կիրառումը կտարածվի իր տարածքային բոլոր միավորների կամ դրանցից մեկի կամ մի քանիսի վրա, և կարող է ցանկացած ժամանակ, մեկ այլ հայտարարություն ներկայացնելով, փոփոխություն կատարել տվյալ հայտարարության մեջ:
2. Յուրաքանչյուր նման հայտարարություն ծանուցվում է ավանդապահին և հստակ նշում է այն տարածքային միավորները, որոնց նկատմամբ կիրառվում է Կոնվենցիան:
3. Եթե Պետությունը սույն հոդվածին համապատասխան որևէ հայտարարություն չի անում, Կոնվենցիան տարածվում է տվյալ Պետության բոլոր տարածքային միավորների վրա:
Հոդված 60
1. Յուրաքանչյուր Պետություն կարող է ոչ ուշ, քան վավերացման, ընդունման, հաստատման կամ միանալու կամ 59-րդ հոդվածին համաձայն հայտարարություն անելու պահին անել 54-րդ հոդվածի 2-րդ կետով և 55-րդ հոդվածով նախատեսված մեկ կամ երկու վերապահում: Որևէ այլ վերապահում չի թույլատրվում:
2. Յուրաքանչյուր պետություն կարող է ցանկացած ժամանակ հետ վերցնել արված վերապահումը: Նման հետ վերցնելու մասին ծանուցվում է ավանդապահը:
3. Նման վերապահման գործողությունը դադարեցվում է նախորդ կետում նշված ծանուցումից հետո` երրորդ օրացուցային ամսվա առաջին օրը:
Հոդված 61
1. Սույն Կոնվենցիան ուժի մեջ է մտնում 57-րդ հոդվածում նշված վավերացման, ընդունման կամ հաստատման մասին երրորդ փաստաթուղթն ավանդապահին ի պահ հանձնելուց հետո` երեք ամսվան հաջորդող ամսվա առաջին օրը:
2. Այնուհետև Կոնվենցիան ուժի մեջ է մտնում.
ա) այն հետագայում վավերացնող, ընդունող կամ հաստատող յուրաքանչյուր Պետության համար` վավերագիրը, ընդունման, հաստատման կամ միանալու մասին փաստաթուղթն ավանդապահին ի պահ հանձնելուց հետո` երեք ամսվան հաջորդող ամսվա առաջին օրը.
բ) յուրաքանչյուր միացող Պետության համար` 58-րդ հոդվածի 3-րդ կետով նախատեսված վեց ամիս ժամանակահատվածը լրանալուց հետո` երեք ամսվան հաջորդող ամսվա առաջին օրը.
գ) այն տարածքային միավորի համար, որի վրա տարածվում է Կոնվենցիան 59-րդ հոդվածի համաձայն` տվյալ հոդվածում նշված ծանուցումից հետո` երեք ամսվան հաջորդող ամսվա առաջին օրը:
Հոդված 62
1. Կոնվենցիայի յուրաքանչյուր մասնակից Պետություն կարող է դադարեցնել այն ավանդապահին ուղղված գրավոր ծանուցմամբ: Դադարեցումը կարող է սահմանափակվել որոշակի տարածքային միավորների համար, որոնց նկատմամբ կիրառվում է Կոնվենցիան:
2. Դադարեցումն ուժի մեջ է մտնում ծանուցագիրը ավանդապահի ստանալուց հետո` տասներկու ամսվան հաջորդող ամսվա առաջին օրը: Եթե ծանուցագրում դադարեցման ուժի մեջ մտնելու համար առավել երկար ժամանակահատված է նախատեսված, ապա դադարեցումն ուժի մեջ է մտնում նման երկար ժամանակահատվածը լրանալուց հետո:
Հոդված 63
Ավանդապահը միջազգային մասնավոր իրավունքի գծով Հաագայի կոնֆերանսի անդամ Պետություններին և 58-րդ հոդվածի համաձայն Կոնվենցիային միացած Պետություններին ծանուցում է.
ա) 57-րդ հոդվածի համաձայն` ստորագրությունների, վավերացումների, ընդունումների և հաստատումների մասին.
բ) 58-րդ հոդվածի համաձայն` միանալու և դրա վերաբերյալ առարկությունների մասին.
գ) 61-րդ հոդվածի համաձայն` Կոնվենցիայի ուժի մեջ մտնելու տարվա և ամիս-ամսաթվի մասին.
դ) 34-րդ հոդվածի 2-րդ կետի և 59-րդ հոդված համաձայն` հայտարարությունների մասին.
ե) 39-րդ հոդվածի համաձայն` պայմանագրերի մասին.
զ) 54-րդ հոդվածի 2-րդ կետի և 55-րդ հոդվածի համաձայն` վերապահումների և 60-րդ հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն` չեղյալ հայտարարելու մասին.
է) 62-րդ հոդվածի համաձայն` գործողությունը դադարեցնելու մասին:
Ի հավաստումն որի` ներքոստորագրյալները, պատշաճ կերպով լիազորված լինելով, ստորագրեցին սույն Կոնվենցիան:
Կատարվել է Հաագայում 1996 թվականի հոկտեմբերի 19-ին, անգլերեն և ֆրանսերեն հավասարազոր տեքստերով, մեկ օրինակով, որն ի պահ է հանձնվում Նիդերլանդների Կառավարության արխիվներին, և որի վավերացված պատճենը դիվանագիտական ուղիներով ուղարկվում է Միջազգային մասնավոր իրավունքի գծով Հաագայի կոնֆերանսի տասնութերորդ նստաշրջանի յուրաքանչյուր անդամ Պետության:
ՀՀԱԳՆՊՏ 2008/10(18), ԲՄՊ 30.12.08, Անգլերեն բաժին, 7
CONVENTION ON JURISDICTION, APPLICABLE LAW, RECOGNITION, ENFORCEMENT AND CO-OPERATION IN RESPECT OF PARENTAL RESPONSIBILITY AND MEASURES FOR THE PROTECTION OF CHILDREN
The States signatory to the present Convention,
Considering the need to improve the protection of children in international situations,
Wishing to avoid conflicts between their legal systems in respect of jurisdiction, applicable law, recognition and enforcement of measures for the protection of children,
Recalling the importance of international co-operation for the protection of children,
Confirming that the best interests of the child are to be a primary consideration,
Noting that the Convention of 5 October 1961 concerning the powers of authorities and the law applicable in respect of the protection of minors is in need of revision,
Desiring to establish common provisions to this effect, taking into account the United Nations Convention on the Rights of the Child of 20 November 1989,
Have agreed on the following provisions -
CHAPTER I SCOPE OF THE CONVENTION
Article 1
1. The objects of the present Convention are -
a. to determine the State whose authorities have jurisdiction to take measures directed to the protection of the person or property of the
child;
b. to determine which law is to be applied by such authorities in exercising their jurisdiction;
c. to determine the law applicable to parental responsibility;
d. to provide for the recognition and enforcement of such measures of protection in all Contracting States;
e. to establish such co-operation between the authorities of the Contracting States as may be necessary in order to achieve the purposes of this Convention.
2. For the purposes of this Convention, the term 'parental responsibility' includes parental authority, or any analogous relationship of authority determining the rights, powers and responsibilities of parents, guardians or other legal representatives in relation to the person or the property of the child.
Article 2
The Convention applies to children from the moment of their birth until they reach the age of 18 years.
Article 3
The measures referred to in Article 1 may deal in particular with -
a. the attribution, exercise, termination or restriction of parental responsibility, as well as its delegation;
b. rights of custody, including rights relating to the care of the person of the child and, in particular, the right to determine the child's place of residence, as well as rights of access including the right to take a child for a limited period of time to a place other than the child's habitual residence;
c. guardianship, curatorship and analogous institutions;
d. the designation and functions of any person or body having charge of the child's person or property, representing or assisting the child;
e. the placement of the child in a foster family or in institutional care, or the provision of care by kafala or an analogous institution;
f. the supervision by a public authority of the care of a child by any person having charge of the child;
g. the administration, conservation or disposal of the child's property.
Article 4
The Convention does not apply to -
a. the establishment or contesting of a parent-child relationship;
b. decisions on adoption, measures preparatory to adoption, or the annulment or revocation of adoption;
c. the name and forenames of the child;
d. emancipation;
e. maintenance obligations;
f. trusts or succession;
g. social security;
h. public measures of a general nature in matters of education or health;
i. measures taken as a result of penal offences committed by children;
j. decisions on the right of asylum and on immigration.
CHAPTER II JURISDICTION
Article 5
1. The judicial or administrative authorities of the Contracting State of the habitual residence of the child have jurisdiction to take measures directed to the protection of the child's person or property.
2. Subject to Article 7, in case of a change of the child's habitual residence to another Contracting State, the authorities of the State of the new habitual residence have jurisdiction.
Article 6
1. For refugee children and children who, due to disturbances occurring in their country, are internationally displaced, the authorities of the Contracting State on the territory of which these children are present as a result of their displacement have the jurisdiction provided for in paragraph 1 of Article 5.
2. The provisions of the preceding paragraph also apply to children whose habitual residence cannot be established.
Article 7
1. In case of wrongful removal or retention of the child, the authorities of the Contracting State in which the child was habitually resident immediately before the removal or retention keep their jurisdiction until the child has acquired a habitual residence in another State, and
a. each person, institution or other body having rights of custody has acquiesced in the removal or retention; or
b. the child has resided in that other State for a period of at least one year after the person, institution or other body having rights of custody has or should have had knowledge of the whereabouts of the child, no request for return lodged within that period is still pending, and the child is settled in his or her new environment.
2. The removal or the retention of a child is to be considered wrongful where
a. it is in breach of rights of custody attributed to a person, an institution or any other body, either jointly or alone, under the law of the State in which the child was habitually resident immediately before the removal or retention; and
b. at the time of removal or retention those rights were actually exercised, either jointly or alone, or would have been so exercised but for the removal or retention.
The rights of custody mentioned in sub-paragraph a above, may arise in particular by operation of law or by reason of a judicial or administrative decision, or by reason of an agreement having legal effect under the law of that State.
3. So long as the authorities first mentioned in paragraph 1 keep their jurisdiction, the authorities of the Contracting State to which the child has been removed or in which he or she has been retained can take only such urgent measures under Article 11 as are necessary for the protection of the person or property of the child.
Article 8
1. By way of exception, the authority of a Contracting State having jurisdiction under Article 5 or 6, if it considers that the authority of another Contracting State would be better placed in the particular case to assess the best interests of the child, may either
- request that other authority, directly or with the assistance of the Central Authority of its State, to assume jurisdiction to take such measures of protection as it considers to be necessary, or
- suspend consideration of the case and invite the parties to introduce such a request before the authority of that other State.
2. The Contracting States whose authorities may be addressed as provided in the preceding paragraph are
a. a State of which the child is a national,
b. a State in which property of the child is located,
c. a State whose authorities are seised of an application for divorce or legal separation of the child's parents, or for annulment of their marriage,
d. a State with which the child has a substantial connection.
3. The authorities concerned may proceed to an exchange of views.
4. The authority addressed as provided in paragraph 1 may assume jurisdiction, in place of the authority having jurisdiction under Article 5 or 6, if it considers that this is in the child's best interests.
Article 9
1. If the authorities of a Contracting State referred to in Article 8, paragraph 2, consider that they are better placed in the particular case to assess the child's best interests, they may either
- request the competent authority of the Contracting State of the habitual residence of the child, directly or with the assistance of the Central Authority of that State, that they be authorised to exercise jurisdiction to take the measures of protection which they consider to be necessary, or
- invite the parties to introduce such a request before the authority of the Contracting State of the habitual residence of the child.
2. The authorities concerned may proceed to an exchange of views.
3. The authority initiating the request may exercise jurisdiction in place of the authority of the Contracting State of the habitual residence of the child only if the latter authority has accepted the request.
Article 10
1. Without prejudice to Articles 5 to 9, the authorities of a Contracting State exercising jurisdiction to decide upon an application for divorce or legal separation of the parents of a child habitually resident in another Contracting State, or for annulment of their marriage, may, if the law of their State so provides, take measures directed to the protection of the person or property of such child if
a. at the time of commencement of the proceedings, one of his or her parents habitually resides in that State and one of them has parental responsibility in relation to the child, and
b. the jurisdiction of these authorities to take such measures has been accepted by the parents, as well as by any other person who has parental responsibility in relation to the child, and is in the best interests of the child.
2. The jurisdiction provided for by paragraph 1 to take measures for the protection of the child ceases as soon as the decision allowing or refusing the application for divorce, legal separation or annulment of the marriage has become final, or the proceedings have come to an end for another reason.
Article 11
1. In all cases of urgency, the authorities of any Contracting State in whose territory the child or property belonging to the child is present have jurisdiction to take any necessary measures of protection.
2. The measures taken under the preceding paragraph with regard to a child habitually resident in a Contracting State shall lapse as soon as the authorities which have jurisdiction under Articles 5 to 10 have taken the measures required by the situation.
3. The measures taken under paragraph 1 with regard to a child who is habitually resident in a non-Contracting State shall lapse in each Contracting State as soon as measures required by the situation and taken by the authorities of another State are recognised in the Contracting State in question.
Article 12
1. Subject to Article 7, the authorities of a Contracting State in whose territory the child or property belonging to the child is present have jurisdiction to take measures of a provisional character for the protection of the person or property of the child which have a territorial effect limited to the State in question, in so far as such measures are not incompatible with measures already taken by authorities which have jurisdiction under Articles 5 to 10.
2. The measures taken under the preceding paragraph with regard to a child habitually resident in a Contracting State shall lapse as soon as the authorities which have jurisdiction under Articles 5 to 10 have taken a decision in respect of the measures of protection which may be required by the situation.
3. The measures taken under paragraph 1 with regard to a child who is habitually resident in a non-Contracting State shall lapse in the Contracting State where the measures were taken as soon as measures required by the situation and taken by the authorities of another State are recognised in the Contracting State in question.
Article 13
1. The authorities of a Contracting State which have jurisdiction under Articles 5 to 10 to take measures for the protection of the person or property of the child must abstain from exercising this jurisdiction if, at the time of the commencement of the proceedings, corresponding measures have been requested from the authorities of another Contracting State having jurisdiction under Articles 5 to 10 at the time of the request and are still under consideration.
2. The provisions of the preceding paragraph shall not apply if the authorities before whom the request for measures was initially introduced have declined jurisdiction.
Article 14
The measures taken in application of Articles 5 to 10 remain in force according to their terms, even if a change of circumstances has eliminated the basis upon which jurisdiction was founded, so long as the authorities which have jurisdiction under the Convention have not modified, replaced or terminated such measures.
CHAPTER III APPLICABLE LAW
Article 15
1. In exercising their jurisdiction under the provisions of Chapter II, the authorities of the Contracting States shall apply their own law.
2. However, in so far as the protection of the person or the property of the child requires, they may exceptionally apply or take into consideration the law of another State with which the situation has a substantial connection.
3. If the child's habitual residence changes to another Contracting State, the law of that other State governs, from the time of the change, the conditions of application of the measures taken in the State of the former habitual residence.
Article 16
1. The attribution or extinction of parental responsibility by operation of law, without the intervention of a judicial or administrative authority, is governed by the law of the State of the habitual residence of the child.
2. The attribution or extinction of parental responsibility by an agreement or a unilateral act, without intervention of a judicial or administrative authority, is governed by the law of the State of the child's habitual residence at the time when the agreement or unilateral act takes effect.
3. Parental responsibility which exists under the law of the State of the child's habitual residence subsists after a change of that habitual residence to another State.
4. If the child's habitual residence changes, the attribution of parental responsibility by operation of law to a person who does not already have such responsibility is governed by the law of the State of the new habitual residence.
Article 17
The exercise of parental responsibility is governed by the law of the State of the child's habitual residence. If the child's habitual residence changes, it is governed by the law of the State of the new habitual residence.
Article 18
The parental responsibility referred to in Article 16 may be terminated, or the conditions of its exercise modified, by measures taken under this Convention.
Article 19
1. The validity of a transaction entered into between a third party and another person who would be entitled to act as the child's legal representative under the law of the State where the transaction was concluded cannot be contested, and the third party cannot be held liable, on the sole ground that the other person was not entitled to act as the child's legal representative under the law designated by the provisions of this Chapter, unless the third party knew or should have known that the parental responsibility was governed by the latter law.
2. The preceding paragraph applies only if the transaction was entered into between persons present on the territory of the same State.
Article 20
The provisions of this Chapter apply even if the law designated by them is the law of a non-Contracting State.
Article 21
1. In this Chapter the term «law» means the law in force in a State other than its choice of law rules.
2. However, if the law applicable according to Article 16 is that of a non-Contracting State and if the choice of law rules of that State designate the law of another non-Contracting State which would apply its own law, the law of the latter State applies. If that other non-Contracting State would not apply its own law, the applicable law is that designated by Article 16.
Article 22
The application of the law designated by the provisions of this Chapter can be refused only if this application would be manifestly contrary to public policy, taking into account the best interests of the child.
CHAPTER IV RECOGNITION AND ENFORCEMENT
Article 23
1. The measures taken by the authorities of a Contracting State shall be recognised by operation of law in all other Contracting States.
2. Recognition may however be refused -
a. if the measure was taken by an authority whose jurisdiction was not based on one of the grounds provided for in Chapter II;
b. if the measure was taken, except in a case of urgency, in the context of a judicial or administrative proceeding, without the child having been provided the opportunity to be heard, in violation of fundamental principles of procedure of the requested State;
c. on the request of any person claiming that the measure infringes his or her parental responsibility, if such measure was taken, except in a case of urgency, without such person having been given an opportunity to be heard;
d. if such recognition is manifestly contrary to public policy of the requested State, taking into account the best interests of the child;
e. if the measure is incompatible with a later measure taken in the non-Contracting State of the habitual residence of the child, where this later measure fulfils the requirements for recognition in the requested State;
f. if the procedure provided in Article 33 has not been complied with.
Article 24
Without prejudice to Article 23, paragraph 1, any interested person may request from the competent authorities of a Contracting State that they decide on the recognition or non-recognition of a measure taken in another Contracting State. The procedure is governed by the law of the requested State.
Article 25
The authority of the requested State is bound by the findings of fact on which the authority of the State where the measure was taken based its jurisdiction.
Article 26
1. If measures taken in one Contracting State and enforceable there require enforcement in another Contracting State, they shall, upon request by an interested party, be declared enforceable or registered for the purpose of enforcement in that other State according to the procedure provided in the law of the latter State.
2. Each Contracting State shall apply to the declaration of enforceability or registration a simple and rapid procedure.
3. The declaration of enforceability or registration may be refused only for one of the reasons set out in Article 23, paragraph 2.
Article 27
Without prejudice to such review as is necessary in the application of the preceding Articles, there shall be no review of the merits of the measure taken.
Article 28
Measures taken in one Contracting State and declared enforceable, or registered for the purpose of enforcement, in another Contracting State shall be enforced in the latter State as if they had been taken by the authorities of that State. Enforcement takes place in accordance with the law of the requested State to the extent provided by such law, taking into consideration the best interests of the child.
CHAPTER V CO-OPERATION
Article 29
1. A Contracting State shall designate a Central Authority to discharge the duties which are imposed by the Convention on such authorities.
2. Federal States, States with more than one system of law or States having autonomous territorial units shall be free to appoint more than one Central Authority and to specify the territorial or personal extent of their functions. Where a State has appointed more than one Central Authority, it shall designate the Central Authority to which any communication may be addressed for transmission to the appropriate Central Authority within that State.
Article 30
1. Central Authorities shall co-operate with each other and promote co-operation amongst the competent authorities in their States to achieve the purposes of the Convention.
2. They shall, in connection with the application of the Convention, take appropriate steps to provide information as to the laws of, and services available in, their States relating to the protection of children.
Article 31
The Central Authority of a Contracting State, either directly or through public authorities or other bodies, shall take all appropriate steps to -
a. facilitate the communications and offer the assistance provided for in Articles 8 and 9 and in this Chapter;
b. facilitate, by mediation, conciliation or similar means, agreed solutions for the protection of the person or property of the child in situations to which the Convention applies;
c. provide, on the request of a competent authority of another Contracting State, assistance in discovering the whereabouts of a child where it appears that the child may be present and in need of protection within the territory of the requested State.
Article 32
On a request made with supporting reasons by the Central Authority or other competent authority of any Contracting State with which the child has a substantial connection, the Central Authority of the Contracting State in which the child is habitually resident and present may, directly or through public authorities or other bodies,
a. provide a report on the situation of the child;
b. request the competent authority of its State to consider the need to take measures for the protection of the person or property of the child.
Article 33
1. If an authority having jurisdiction under Articles 5 to 10 contemplates the placement of the child in a foster family or institutional care, or the provision of care by kafala or an analogous institution, and if such placement or such provision of care is to take place in another Contracting State, it shall first consult with the Central Authority or other competent authority of the latter State. To that effect it shall transmit a report on the child together with the reasons for the proposed placement or provision of care.
2. The decision on the placement or provision of care may be made in the requesting State only if the Central Authority or other competent authority of the requested State has consented to the placement or provision of care, taking into account the child's best interests.
Article 34
1. Where a measure of protection is contemplated, the competent authorities under the Convention, if the situation of the child so requires, may request any authority of another Contracting State which has information relevant to the protection of the child to communicate such information.
2. A Contracting State may declare that requests under paragraph 1 shall be communicated to its authorities only through its Central Authority.
Article 35
1. The competent authorities of a Contracting State may request the authorities of another Contracting State to assist in the implementation of measures of protection taken under this Convention, especially in securing the effective exercise of rights of access as well as of the right to maintain direct contacts on a regular basis.
2. The authorities of a Contracting State in which the child does not habitually reside may, on the request of a parent residing in that State who is seeking to obtain or to maintain access to the child, gather information or evidence and may make a finding on the suitability of that parent to exercise access and on the conditions under which access is to be exercised. An authority exercising jurisdiction under Articles 5 to 10 to determine an application concerning access to the child, shall admit and consider such information, evidence and finding before reaching its decision.
3. An authority having jurisdiction under Articles 5 to 10 to decide on access may adjourn a proceeding pending the outcome of a request made under paragraph 2, in particular, when it is considering an application to restrict or terminate access rights granted in the State of the child's former habitual residence.
4. Nothing in this Article shall prevent an authority having jurisdiction under Articles 5 to 10 from taking provisional measures pending the outcome of the request made under paragraph 2.
Article 36
In any case where the child is exposed to a serious danger, the competent authorities of the Contracting State where measures for the protection of the child have been taken or are under consideration, if they are informed that the child's residence has changed to, or that the child is present in another State, shall inform the authorities of that other State about the danger involved and the measures taken or under consideration.
Article 37
An authority shall not request or transmit any information under this Chapter if to do so would, in its opinion, be likely to place the child's person or property in danger, or constitute a serious threat to the liberty or life of a member of the child's family.
Article 38
1. Without prejudice to the possibility of imposing reasonable charges for the provision of services, Central Authorities and other public authorities of Contracting States shall bear their own costs in applying the provisions of this Chapter.
2. Any Contracting State may enter into agreements with one or more other Contracting States concerning the allocation of charges.
Article 39
Any Contracting State may enter into agreements with one or more other Contracting States with a view to improving the application of this Chapter in their mutual relations. The States, which have concluded such an agreement shall transmit a copy to the depositary of the Convention.
CHAPTER VI GENERAL PROVISIONS
Article 40
1. The authorities of the Contracting State of the child's habitual residence, or of the Contracting State where a measure of protection has been taken, may deliver to the person having parental responsibility or to the person entrusted with protection of the child's person or property, at his or her request, a certificate indicating the capacity in which that person is entitled to act and the powers conferred upon him or her.
2. The capacity and powers indicated in the certificate are presumed to be vested in that person, in the absence of proof to the contrary.
3. Each Contracting State shall designate the authorities competent to draw up the certificate.
Article 41
Personal data gathered or transmitted under the Convention shall be used only for the purposes for which they were gathered or transmitted.
Article 42
The authorities to whom information is transmitted shall ensure its confidentiality, in accordance with the law of their State.
Article 43
All documents forwarded or delivered under this Convention shall be exempt from legalisation or any analogous formality.
Article 44
Each Contracting State may designate the authorities to which requests under Articles 8, 9 and 33 are to be addressed.
Article 45
1. The designations referred to in Articles 29 and 44 shall be communicated to the Permanent Bureau of the Hague Conference on Private International Law.
2. The declaration referred to in Article 34, paragraph 2, shall be made to the depositary of the Convention.
Article 46
A Contracting State in which different systems of law or sets of rules of law apply to the protection of the child and his or her property shall not be bound to apply the rules of the Convention to conflicts solely between such different systems or sets of rules of law.
Article 47
In relation to a State in which two or more systems of law or sets of rules of law with regard to any matter dealt with in this Convention apply in different territorial units -
1. any reference to habitual residence in that State shall be construed as referring to habitual residence in a territorial unit;
2. any reference to the presence of the child in that State shall be construed as referring to presence in a territorial unit;
3. any reference to the location of property of the child in that State shall be construed as referring to location of property of the child in a territorial unit;
4. any reference to the State of which the child is a national shall be construed as referring to the territorial unit designated by the law of that State or, in the absence of relevant rules, to the territorial unit with which the child has the closest connection;
5. any reference to the State whose authorities are seised of an application for divorce or legal separation of the child's parents, or for annulment of their marriage, shall be construed as referring to the territorial unit whose authorities are seised of such application;
6. any reference to the State with which the child has a substantial connection shall be construed as referring to the territorial unit with which the child has such connection;
7. any reference to the State to which the child has been removed or in which he or she has been retained shall be construed as referring to the relevant territorial unit to which the child has been removed or in which he or she has been retained;
8. any reference to bodies or authorities of that State, other than Central Authorities, shall be construed as referring to those authorised to act in the relevant territorial unit;
9. any reference to the law or procedure or authority of the State in which a measure has been taken shall be construed as referring to the law or procedure or authority of the territorial unit in which such measure was taken;
10. any reference to the law or procedure or authority of the requested State shall be construed as referring to the law or procedure or authority of the territorial unit in which recognition or enforcement is sought.
Article 48
For the purpose of identifying the applicable law under Chapter III, in relation to a State which comprises two or more territorial units each of which has its own system of law or set of rules of law in respect of matters covered by this Convention, the following rules apply -
a. if there are rules in force in such a State identifying which territorial unit's law is applicable, the law of that unit applies;
b. in the absence of such rules, the law of the relevant territorial unit as defined in Article 47 applies.
Article 49
For the purpose of identifying the applicable law under Chapter III, in relation to a State which has two or more systems of law or sets of rules of law applicable to different categories of persons in respect of matters covered by this Convention, the following rules apply -
a. if there are rules in force in such a State identifying which among such laws applies, that law applies;
b. in the absence of such rules, the law of the system or the set of rules of law with which the child has the closest connection applies.
Article 50
This Convention shall not affect the application of the Convention of 25 October 1980 on the Civil Aspects of International Child Abduction, as between Parties to both Conventions. Nothing, however, precludes provisions of this Convention from being invoked for the purposes of obtaining the return of a child who has been wrongfully removed or retained or of organising access rights.
Article 51
In relations between the Contracting States this Convention replaces the Convention of 5 October 1961 concerning the powers of authorities and the law applicable in respect of the protection of minors, and the Convention governing the guardianship of minors, signed at The Hague 12 June 1902, without prejudice to the recognition of measures taken under the Convention of 5 October 1961 mentioned above.
Article 52
1. This Convention does not affect any international instrument to which Contracting States are Parties and which contains provisions on matters governed by the Convention, unless a contrary declaration is made by the States Parties to such instrument.
2. This Convention does not affect the possibility for one or more Contracting States to conclude agreements which contain, in respect of children habitually resident in any of the States Parties to such agreements, provisions on matters governed by this Convention.
3. Agreements to be concluded by one or more Contracting States on matters within the scope of this Convention do not affect, in the relationship of such States with other Contracting States, the application of the provisions of this Convention.
4. The preceding paragraphs also apply to uniform laws based on special ties of a regional or other nature between the States concerned.
Article 53
1. The Convention shall apply to measures only if they are taken in a State after the Convention has entered into force for that State.
2. The Convention shall apply to the recognition and enforcement of measures taken after its entry into force as between the State where the measures have taken and the requested State.
Article 54
1. Any communication sent to the Central Authority or to another authority of a Contracting State shall be in the original language, and shall be accompanied by a translation into the official language or one of the official languages of the other State or, where that is not feasible, a translation into French or English.
2. However, a Contracting State may, by making a reservation in accordance with Article 60, object to the use of either French or English, but not both.
Article 55
1 A Contracting State may, in accordance with Article 60,
a. reserve the jurisdiction of its authorities to take measures directed to the protection of property of a child situated on its territory;
b. reserve the right not to recognise any parental responsibility or measure in so far as it is incompatible with any measure taken by its authorities in relation to that property.
2. The reservation may be restricted to certain categories of property.
Article 56
The Secretary General of the Hauge Conference on Private International Law shall at regular intervals convoke a Special Commission in order to review the practical operation of the Convention.
CHAPTER VII FINAL CLAUSES
Article 57
1. The Convention shall be open for signature by the States which were Members of the Hague Conference on Private International Law at the time of its Eighteenth Session.
2. It shall be ratified, accepted or approved and the instruments of ratification, acceptance or approval shall be deposited with the Ministry of Foreign Affairs of the Kingdom Netherlands, depositary of the Convention.
Article 58
1. Any other State may accede to the Convention after it has entered into force in accordance with Article 61, paragraph 1.
2. The instrument of accession shall be deposited with the depositary.
3. Such accession shall have effect only as regards the relations between the acceding State and those Contracting States which have not raised an objection to its accession in the six months after the receipt of the notification referred to in sub-paragraph b of Article 63. Such an objection may also be raised by Sates at the time when they ratify, accept or approve the Convention after an accession. Any such objection shall be notified to the depositary.
Article 59
1. If a State has two or more territorial units in which different systems of law are applicable in relation to matters dealt with in this Convention, it may at the time of signature, ratification, acceptance, approval or accession declare that the Convention shall axtend to all its territorial units or only to one or more of them and may modify this declaration by submitting another declaration at any time.
2. Any such declaration shall be notified to the depositary and shall state axpressly the territorial units to which the Convention applies.
3. If a State makes no declaration under this Article, the Convention is to extend to all territorial units that State.
Article 60
1. Any State may, not later than the time of ratification, acceptance, approval or accession, or at the time of making a declaration in terms of Article 59, make one or both of the reservation provided for in Articles 54, paragraph 2, and 55. No other reservation shall be permitted.
2. Any State may at any time withdraw a reservation it has made. The withdrawal shall be notified to the depositary.
3. The reservation shall cease to have effect on the first day of the third calendar month after the notification referred to in the preceding paragraph.
Article 61
1. The Convention shall enter into force on the first day of the month following the expiration of three months after the deposit of the third instrument of ratification, acceptance or approval referred to in Article 57.
2. Thereafter the Convention shall enter into force -
a. for each State ratifying, accepting or approving it subsequently, on the first day of the month following the expiration of three months after the deposit of its instrument of ratification, acceptance, approval or accession;
b. for each State acceding, on the first day of the month following the expiration of three months the expiration of the period of six months provided in Article 58, paragraph 3;
c. for a territorial unit to which the Convention has been axtended in conformity with Article 59, on the first day of the month following the expiration of three months after the notification referred to in that Article.
Article 62
1. A State Party to the Convention may denounce it by notification in writing addressed to the depositary. The denunciation may be limited to certain territorial units to which the Convention applies.
2. The denunciation takes effect on the first day of the month following the expiration of twelve months after the notification is received by the depositary. Where a longer period for the denunciation to take effect is specified in the notification, the denunciation takes effect upon the expiration of such longer period.
Article 63
The depositary shall notify the State Members of the Hague Conference on Private International Law and States which have acceded in accordance with Article 58 of the following -
a. the signatures, ratifications, acceptances and approvals referred in Article 57;
b. the accessions and objections raised to accessions referred to in Article 58;
c. the date on which the Convention enters into force in accordance with Article 61;
d. the declarations referred to in Article 34, paragraph 2, and 59;
e. the agreements referred to in Article 39;
f. the reservations referred to in Article 54, paragraph 2, and 55 and the withdrawals referred to in Article 60, paragraph 2;
g. the denunciations referred to in Article 62.
In witness whereof the undersigned, being duly authorised thereto, have signed this Convention.
Done at The Hague, on the 19th day of October 1996, in the English and French languages, both texts being equally authentic, in a single copy, which shall be deposited in the archives of the Government of the Kingdom of the Netherlands, and of which a certified copy shall be sent, through diplomatic channels, to each of the States Members of the Hague Conference on Private International Law at the date of its Eighteenth Session.
The Convention has entered into force on 01.05.2008.
Կոնվենցիան Հայաստանի համար ուժի մեջ է մտել 2008 թվականի մայիսի 1-ից: