ՀՀ ՈՐԱԿԻ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԻ ԲԱՐԵՓՈԽՄԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ...

 

040.01693.201210

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ՈՐՈՇՈՒՄ

 

16 դեկտեմբերի 2010 թվականի N 1693-Ն

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՈՐԱԿԻ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԻ ԲԱՐԵՓՈԽՄԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆԸ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հավանություն տալ Հայաստանի Հանրապետության որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման ռազմավարությանը` համաձայն N 1 հավելվածի:

2. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման ռազմավարության գործողությունների ծրագիրը` համաձայն N 2 հավելվածի:

i

3. Ընդունել ի գիտություն, որ Հայաստանի Հանրապետության որակի ենթակառուցվածքի կառույցների 2013 թվականի աշխատանքային պայմանների բարելավման համար տրամադրվելու է մինչև երկու հարյուր հիսուն միլիոն դրամ:

(3-րդ կետը փոփ. 07.02.13 թիվ 160-Ն որոշում)

i

3.1. Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարին` Հայաստանի Հանրապետության էկոնոմիկայի նախարարության Հայաստանի Հանրապետության 2014-2016 թվականների պետական միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրի հայտում ներառել որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման 2014-2016 թվականների միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրի (ՄԺԾԾ) հայտը` յուրաքանչյուր տարի երկու հարյուրական միլիոն դրամ գումարի չափով:

(3.1-ին կետը լրաց. 07.02.13 թիվ 160-Ն որոշում)

3.2. Դիտարկել Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեից 2013-2016 թվականներին որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման համար տրվող գումարները որպես բյուջետային աջակցության մանրամասն գնահատական` որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման միջոցառումների իրականացմանն ուղղված:

(3.2-րդ կետը լրաց. 07.02.13 թիվ 160-Ն որոշում)

4. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:

 

ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ

2010 ԹՎԱԿԱՆԻ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ 20-ԻՆ

 

Հավելված N 1

ՀՀ կառավարության

2010 թվականի դեկտեմբերի 16-ի

N 1693-Ն որոշման

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՈՐԱԿԻ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԻ ԲԱՐԵՓՈԽՄԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ (2010-2020 ԹԹ)

 

ԵՐԵՎԱՆ, 2010 Թ.

 

ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂ ՀԱՊԱՎՈՒՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿ

 

    BIPM/ԿՉՄԲ          Կշիռների և  չափերի միջազգային բյուրո

    CEN/ՍԵՆ            Ստանդարտացման Եվրոպական կոմիտե

CENELEC/ ՍԵՆԷԼԵԿ   Էլեկտրատեխնիկական ստանդարտացման եվրոպական կոմիտե

    CIPM/ԿՉՄԿ          Կշիռների և  չափերի միջազգային կոմիտե

    CJSC/ՓԲԸ           Փակ բաժնետիրական ընկերություն

    DCFTA/ԽՀԱԱՀ        Խոր և  համապարփակ ազատ առևտրի  համաձայնագիր

    EA/ՀԵՀ             Հավատարմագրման Եվրոպական Համագործակցություն

    EC/ԵՀ              Եվրոպական հանձնաժողով

    ENP/ԵՀՔ            Եվրոպական հարևանության  քաղաքականություն

    ETSI/ՀԵՍԻ          Հեռահաղորդակցության եվրոպական ստանդարտների ինստիտուտ

    EU/ԵՄ              Եվրոպական Միություն

    IAF/ՀՄՖ            Հավատարմագրման միջազգային ֆորում

    IEC/ԻԷԿ            Միջազգային էլեկտրատեխնիկական հանձնաժողով

    ILAC/ԼՀՄՀ          Լաբորատորիաների հավատարմագրման միջազգային

                       համագործակցություն

    ISO/ԻՍՕ            Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպություն

    JCGM/ՉՈՒՀԿ         Չափագիտության ուղեցույցների համատեղ կոմիտե

    JSC/ԲԸ             Բաժնետիրական ընկերություն

    OIML/ՕՉՄԿ          Օրենսդրական չափագիտության միջազգային

                       կազմակերպություն

    SNCO/ՊՈԱԿ          Պետական ոչ առևտրային  կազմակերպություն

    QI/ՈԵ              Որակի ենթակառուցվածք

    TBT/ԱՏԽ            Առևտրի  տեխնիկական խոչընդոտներ

    WTO/ԱՀԿ            Առևտրի  համաշխարհային կազմակերպություն

    ԳՆ                 Գյուղատնտեսության նախարարություն

    ԷՆ                 Էկոնոմիկայի նախարարություն

    ԷԲՊՆ               Էներգետիկայի և  բնական պաշարների նախարարություն

    ԱԻՆ                Արտակարգ իրավիճակների նախարարություն

    ԱՆ                 Առողջապահության նախարարություն

    ԱՍՀՆ               Աշխատանքի և  սոցիալական հարցերի նախարարություն

    ԲՊՆ                Բնապահպանության նախարարություն

    ՏԿՆ                Տրանսպորտի և  կապի նախարարություն

    ՔՆ                 Քաղաքաշինության նախարարություն

    NPAA               ԵՄ համընդհանուր օրենսդրությանը ազգային օրենսդրության

                       մոտարկման ազգային ծրագիր

    ՇՍՇՊ ՊՏ            Շուկայի և  սպառողների շահերի պաշտպանության պետական

                       տեսչություն

    ՍԲՍ ԱԽ             Սանիտարական և  բուսասանիտարական հարցերով

                       աշխատանքային խումբ

    ԱՏԽ ԱԽ             Առևտրի  տեխնիկական խոչընդոտների հարցերով

                       աշխատանքային խումբ

 

ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ

 

    Արտադրանք           Գործընթացի արդյունք (ԻՍՕ /ԻԷԿ 17000:2004): ԻՍՕ

                        9000:2000-ում նշված են արտադրանքի չորս ընդհանուր

                        տեսակներ. ծառայություններ, ծրագրակազմ, սարքակազմ և

                        վերամշակված նյութեր:

 

Համապատասխանության Արտադրանքին, գործընթացին, համակարգին, անձին կամ

    գնահատում           մարմնին ներկայացվող սահմանված պահանջների կատարման

                        ապացույց (ԻՍՕ /ԻԷԿ 17000:2004): Սա ներառում է     

                        փորձարկում, փորձաքննություն և սերտիֆիկացում,

                        ինչպես նաև` համապատասխանության մարմինների

                        հավատարմագրում:

 

    Հավատարմագրում      Երրորդ կողմի միջոցով համապատասխանության հավաստում,

                        որը վերաբերում է համապատասխանության գնահատման

                        մարմնին և պաշտոնապես ապացուցում է

                        համապատասխանության գնահատման որոշակի խնդիրներ

                        լուծելու նրա իրավասությունը (ԻՍՕ /ԻԷԿ 17011:2004):

 

    Շուկայի             Պետական մարմինների կողմից իրականացվող

    վերահսկողություն    գործունեություն և  ձեռնարկվող միջոցառումներ`

                        ապահովելու արտադրանքի` համապատասխան օրենսդրությամբ

                        նախատեսված պահանջներին համապատասխանության և       

                        առողջությանը, անվտանգությանը կամ հանրային շահերի

                        պաշտպանության որևէ գործոնին վտանգի կանխման       

                        նպատակով:                                         

 

    Չափագիտություն      Գիտություն չափումների և  դրանց կիրառության մասին

                        (ՉՈՒՀԿ 200:2008-Չափագիտության միջազգային բառարան):

 

    Սերտիֆիկացում       Երրորդ կողմի միջոցով արտադրանքի, գործընթացի,

                        համակարգի կամ անձի համապատասխանության հավաստում

                        (ԻՍՕ /ԻԷԿ 17000:2004):

 

    Ստանդարտացում       Իրականում գոյություն ունեցող կամ հնարավոր խնդիրների

                        վերաբերյալ այն համընդհանուր և բազմակի կիրառման

                        դրույթների սահմանման գործողությունը, որոնք

                        նպատակաուղղված են որոշակի բնագավառում կարգավորման

                        լավագույն աստիճանի հասնելուն: Մասնավորապես, այս

                        գործունեությունը բաղկացած է ստանդարտների

                        ձևակերպման, տրամադրման և իրականացման

                        գործընթացներին: (ԻՍՕ /ԻԷԿ ՈՒղեցույց 2:2004):

 

    Ստուգաճշտում/       Գործողություն, որը որոշակի առաջադրված պայմաններում`

    (կալիբրավորում)     որպես առաջին քայլ կապ է ստեղծում չափումների        

                        ստանդարտներով տրված չափումների անճշտություններով

                        մեծությունների արժեքների և զուգակցված չափումների

                        անճշտություններով համապատասխան ցուցմունքների միջև,

                        իսկ որպես երկրորդ քայլ` օգտագործում է այս          

                        տեղեկատվությունը ցուցմունքից չափման արդյունքը

                        ստանալու նպատակով (ՉՈՒՀԿ 200:2008 - Չափագիտության

                        միջազգային բառարան):

                        

    Տեխնիկական          Փաստաթուղթ, որով սահմանվում են արտադրանքի

    կանոնակարգ          բնութագրերը կամ դրանց առնչվող գործընթացներն ու

                        արտադրության մեթոդները, ներառյալ` կատարման համար

                        պարտադիր գործող վարչական դրույթները: Այն կարող է

                        ընդգրկել նաև տերմինաբանության, նշանագրերի,

                        փաթեթավորման, մակնշման կամ պիտակավորման պահանջներ

                        կամ բացառապես առնչվել դրանց, երբ դրանք կիրառվում

                        են արտադրանքի, գործընթացի կամ արտադրության մեթոդի

                        նկատմամբ (ԱՀԿ ԱՏԽ մասին համաձայնագիր):

 

ԵՄ տեխնիկական կանոնակարգերն ընդգրկում են.

(ա) անդամ պետությունների օրենքները, կանոնակարգերը

կամ վարչական դրույթները, որոնք վերաբերում են կամ

տեխնիկական մասնագրերին կամ այլ պահանջներին, կամ

ծառայությունների վերաբերյալ կանոններին, կամ

մասնագիտական կանոններին կամ գործելակերպի

կանոններին, որոնք էլ իրենց հերթին վերաբերում են

տեխնիկական մասնագրերին կամ այլ պահանջների կամ

ծառայությունների վերաբերյալ կանոններին, որոնց

կատարումը համապատասխանություն է ենթադրում վերը

նշված օրենքներով, կանոնակարգերով կամ վարչական

դրույթներով իրականացվող պարտավորություններին,

(բ) կամավոր համաձայնագրեր, որոնց պայմանագրային կողմ

է հանդիսանում որևէ պետական մարմին և, որոնք,

բխելով ընդհանուր շահերից, նախատեսում են տեխնիկական

մասնագրերի կամ այլ պահանջների, կամ ծառայությունների

վերաբերյալ կանոնների կատարում, բացառությամբ պետական

գնումների մրցույթների մասնագրերի, և

(գ) տեխնիկական մասնագրեր կամ այլ պահանջներ կամ

ծառայությունների վերաբերյալ կանոններ, որոնք կապված

են արտադրանքի կամ ծառայությունների սպառման վրա

ազդող ֆիսկալ կամ ֆինանսական միջոցառումների հետ`

խրախուսելով համապատասխանությունը այդ տեխնիկական

մասնագրերին կամ այլ պահանջներին, կամ

ծառայությունների վերաբերյալ կանոններին. ազգային

սոցիալական անվտանգության համակարգերի հետ կապված

տեխնիկական մասնագրերը կամ այլ պահանջները կամ

ծառայությունների վերաբերյալ կանոններն ընդգրկված չեն

(ԵՀ 98/34/ դիրեկտիվը սահմանում է տեխնիկական

ստանդարտների ու կանոնակարգերի ոլորտում

տեղեկատվության ապահովման ընթացակարգը):

 

    Փորձարկում          Ընթացակարգի համաձայն համապատասխանության գնահատման

                        օբյեկտի մեկ կամ մի քանի բնութագրերի սահմանում (ԻՍՕ

                        /ԻԷԿ 17000:2004):

 

    Տեխնիկական          Արտադրանքի նախագծման և  պատրաստման գործընթացի

    հսկողության         քննություն հատուկ պահանջներին համապատասխանության

                        որոշման նպատակով կամ մասնագիտական դատողության հիման

                        վրա` ընդհանուր պահանջներին համապատասխանության      

                        որոշման նպատակով (ԻՍՕ /ԻԷԿ 17000:2004):

 

    Չափման միջոցի       Ընթացակարգ (տեսակի հաստատումից տարբեր), որը

    ստուգաչափում        ներառում է զննում կամ դրոշմում և/կամ  ստուգաչափման

                        սերտիֆիկատի շնորհում, որը վկայում և հաստատում է,

                        որ չափման միջոցը համապատասխանում է սահմանված

                        պահանջներին:

                        

1. Ներածություն

 

Ժամանակակից պետություններն իրականացնում են արտադրանքների անվտանգության վերահսկողության և որակի ապահովման քաղաքականություն: Պետությունները մշակում են տեխնիկական կանոնակարգեր և վերահսկում են շուկան, ինչպես նաև պայմաններ են ստեղծում պետական, պետական մասնակցությամբ ու մասնավոր կազմակերպությունների` որակի ենթակառուցվածք կոչվող բարդ համակարգի զարգացման համար: Այս համակարգը բաղկացած է ստանդարտացման, չափագիտության, հավատարմագրման, փորձարկման, տեխնիկական հսկողության և սերտիֆիկացման ոլորտներից և սերտորեն փոխկապակցված է տեխնիկական կանոնակարգերի ու շուկայի վերահսկողության հետ: Որակի ենթակառուցվածքը` իր ծառայությունների մատուցման շրջանակում, ապահովում է համապատասխանություն պարտադիր պահանջներին, այդպիսով պաշտպանելով սպառողների և տնտեսվարող սուբյեկտների շահերը և ապահովելով արտադրանքի ու ծառայությունների որակը և համապատասխանությունը: Այդ ամենը միասին խթանում են արտահանումը, մրցակցությունը և նորարարությունը:

Սույն ռազմավարությունը մշակվել է նկատի ունենալով այն հանգամանքը, որ ժամանակակից որակի ենթակառուցվածքի էությունը Հայաստանում դեռևս լիովին բացահայտված չէ, այլապես, տեխնիկական կանոնակարգման, ստանդարտացման, չափագիտության, հավատարմագրման, փորձարկման, տեխնիկական հսկողության, սերտիֆիկացման և շուկայի վերահսկողության ներկայիս համակարգը կկարողանար ավելի լավ ծառայել երկրի քաղաքացիներին և բիզնեսին: Ռազմավարության մեջ հաշվի են առնված գործարար միջավայրի և սպառողների ընկերակցությունների խնդիրներն ու մտահոգությունները, և Հայաստանի տնտեսության ներկայիս կարիքներն ու առաջնահերթությունները: Այստեղ դիտարկվել են որակի ենթակառուցվածքին վերաբերող միջազգային ու եվրոպական պահանջները և զարգացվում է այն տեսակետը, որ Հայաստանի համակարգը պետք է կիրառի լավագույն փորձը, բավարարի ազգային կարիքները և ապահովի ողջ աշխարհում ընդունելի ծառայություններ ու սերտիֆիկատներ: Պակաս կարևոր չէ նաև այն, որ միջազգային և եվրոպական պրակտիկայում պարենային և ոչ պարենային արտադրանքների նկատմամբ կիրառվող կարգավորող մոտեցումները տարբեր են, և նույն տարբերակումը պետք է գործի նաև հայաստանյան տեխնիկական կանոնակարգերի դեպքում:

Ռազմավարության նպատակն է ապահովել ազգային որակի ենթակառուցվածքի զարգացման հեռանկարային ուղղվածություն և գոյություն ունեցող համակարգը բարեփոխել այնպես, որ այն համապատասխանի միջազգային և եվրոպական պահանջներին: Այս բարեփոխումը բաղկացած է տեխնիկական կանոնակարգման, ստանդարտացման, չափագիտության, հավատարմագրման, փորձարկման, տեխնիկական հսկողության, սերտիֆիկացման և շուկայի վերահսկողության ոլորտներում իրավական, ինստիտուցիոնալ և կարողությունների հզորացմանը և իրազեկության բարձրացմանն ուղղված մի շարք միջոցառումներից: Ինչ վերաբերում է տեխնիկական կանոնակարգերին, ապա շեշտադրվում է ոչ պարենային արտադրանքների տեխնիկական կանոնակարգերը` ԵՄ ընդհանուր օրենսդրությանը համապատասխանեցնելու և բոլոր խմբերի արտադրանքների վրա տարածվող տեխնիկական կանոնակարգերից առևտրի տեխնիկական խոչընդոտները վերացնելու խնդիրը: Ռազմավարությունը, որն իրականացվելու է մինչև 2020 թ., նախատեսում է աստիճանական համապատասխանեցում պահանջներին և Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքի լիակատար ինտեգրում գլոբալ համակարգին: Ռազմավարությունը համալրվում է գործողությունների ծրագրով` 2010-2011 թթ. մեկնարկային ժամկետի համար:

ՀՀ կառավարությունը գիտակցում է այս համակարգի արժեքը հանրության համար և կարևորում է ԵՄ-ի հետ ԽՀԱԱՀ-ի բանակցությունների շրջանակում որակի ենթակառուցվածքի դերը երկրի` արտահանմանն առնչվող ռազմավարական գերակայությունների իրականացման հարցում: ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարության միջոցով ՀՀ կառավարությունը ներգրավել է ազգային ինստիտուտներին, փորձագետներին ու շահագրգիռ կողմերին, ինչպես նաև` միջազգային հանրությանը` ռազմավարության կազմմանն ու քննարկմանը իրենց մասնակցությունը բերելու համար: Այս աշխատանքները մեկնարկեցին 2009 թ.-ի ապրիլին, երբ նախատեսվեցին մի շարք վերլուծություններ և կարիքների ու բացերի գնահատումներ: Աշխատանքներն ամփոփվեցին 2010 թ.-ի մայիսին` ծավալուն հանրային քննարկմամբ: Պետական աջակցությունը կշարունակվի իրականացման փուլերի ընթացքում` բարձրաստիճան շահագրգիռ կողմերի հետ քննարկումների հարթակ ստեղծելու, բարեփոխումների արդյունավետ վերահսկման մեխանիզմ մշակելու, նոր օրենսդրություն մշակելու և իրագործելու, նախարարություններին կից որակի ենթակառուցվածքի ինստիտուտները բարեփոխելու և ստանդարտացման, չափագիտության և հավատարմագրման բարեփոխված մարմինների աշխատանքներին օժանդակելու միջոցով: Կառավարությունն ակտիվ քայլեր կձեռնարկի` շահագրգիռ կողմերին ներգրավելու և հանրության իրազեկվածությունը անվտանգության վերահսկողության և որակի ապահովման հարցերի վերաբերյալ բարձրացնելու ուղղությամբ: Այդուհանդերձ, կառավարությունը ակնկալում է, որ մասնավոր հատվածը ևս կստանձնի իր բաժին պատասխանատվությունը` որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխմանը, ինչպես նաև` որակի ենթակառուցվածքի հաստատությունների գործունեությանը և կառավարմանը մասնակցելով, ինչպես նաև որակի բարձրացման ուղղությամբ շարունակական ներդրումներ կատարելով:

 

2. Որակի ենթակառուցվածքի ներկայիս վիճակը Հայաստանում

 

2.1 Առկա իրավական դաշտը և ինստիտուցիոնալ կառուցվածքը

Հայաստանի Հանրապետությունը ստանդարտացման, չափագիտության, հավատարմագրման, փորձարկման, տեխնիկական հսկողության և սերտիֆիկացման համակարգում իրականացրել է բարեփոխումներ` ազգային տնտեսության նոր իրողություններին համապատասխանելու և ԱՀԿ-ին անդամակցելու նպատակով: Հիմնական բարեփոխումն իրականացվել է 1999 թ.` մի շարք օրենքների ընդունմամբ: Այդ օրենքներն են` «Ստանդարտացման մասին» ՀՀ օրենքը, «Չափումների միասնականության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքը և «Համապատասխանության գնահատման մասին» ՀՀ օրենքը: Այս բարեփոխումներով վերջ դրվեց փորձարկման և սերտիֆիկացման ծառայություններում պետության մենաշնորհին, և ներդրվեց ստանդարտների կամավոր օգտագործման հիմնարար սկզբունքը: Ինստիտուցիոնալ իմաստով իրենց նախանշված գործառույթները սկսեցին իրականացնել Ստանդարտացման ինստիտուտը, Չափագիտության ինստիտուտը և Հավատարմագրման գործակալությունը: Իր ժամանակի համար բարեփոխումն այնքան առաջադիմական էր, որ արդիականացման հարցում կառավարության վճռականությունը նկատվում էր ինչպես երկրի ներսում, այնպես էլ` արտասահմանում:

Այդ ժամանակից ի վեր համակարգն, իհարկե, որոշակի զարգացում է ապրել և ներկայումս որակի ենթակառուցվածքը ներառում է հետևյալ հաստատությունները.

 

._____________________________________________________________________.

|Հաստատություն  |Ներկայիս հիմնական գործառույթները |Համապատասխան       |

|               |                                 |օրենսդրություն *   |

|_______________|_________________________________|___________________|

|ՀՀ էկոնոմիկայի |Հանդիսանում է համապատասխանության |«Ստանդարտացման     |

|նախարարություն |գնահատման բնագավառում Հայաստանի  |մասին» ՀՀ օրենք    |

|               |Հանրապետության կառավարության     |                   |

|               |լիազորած պետական մարմին, որը     |                   |

|               |. մշակում է ստանդարտացման պետական|                   |

|               |քաղաքականություն,                |                   |

|               |. ընդունում և  գործողության մեջ է|                   |

|               |դնում ազգային ստանդարտները,      |                   |

|               |. համակարգում է ստանդարտների     |                   |

|               |ազգային ինստիտուտի աշխատանքը:    |                   |

|               |_________________________________|___________________|

|               |Հանդես է գալիս որպես             |«Չափումների        |

|               |չափագիտության ազգային մարմին,    |միասնականության    |

|               |որը.                             |ապահովման մասին»   |

|               |. մշակում է պետական              |ՀՀ օրենք           |

|               |քաղաքականությունը չափագիտության  |                   |

|               |բնագավառում,                     |                   |

|               |. համակարգում է չափագիտության    |                   |

|               |ազգային ինստիտուտի աշխատանքը,    |                   |

|               |. իրականացնում է պետական         |                   |

|               |չափագիտական վերահսկողություն:    |                   |

|               |_________________________________|___________________|

|               |Հանդես է գալիս որպես             |«Համապատասխանության|

|               |համապատասխանության գնահատման     |գնահատման մասին» ՀՀ|

|               |ազգային մարմին, որը.             |օրենք              |

|               |. իրականացնում է պետական         |                   |

|               |քաղաքականությունը                |                   |

|               |համապատասխանության գնահատման     |                   |

|               |բնագավառում,                     |                   |

|               |. իրականացնում է արտադրանքի կամ  |                   |

|               |ծառայության վերաբերյալ տեխնիկական|                   |

|               |կանոնակարգերով սահմանված         |                   |

|               |պահանջների պահպանման նկատմամբ    |                   |

|               |պետական վերահսկողություն,        |                   |

|               |. իրականացնում է հավատարմագրման  |                   |

|               |գործընթացը:                      |                   |

|_______________|_________________________________|___________________|

|ՀՀ էկոնոմիկայի |. կազմակերպում է հավատարմագրման  |«Համապատասխանության|

|նախարարության  |գործընթացը:                      |գնահատման մասին» ՀՀ|

|Հավատարմագրման |                                 |օրենք              |

|գործակալություն|                                 |                   |

|_______________|_________________________________|___________________|

|Էկոնոմիկայի    |Իրականացնում է պետական տեսչական  |«Ստանդարտացման     |

|նախարարության  |գործընթաց, մասնավորապես`         |մասին» ՀՀ օրենք    |

|Շուկայի և      |. ոչ պարենային արտադրանքի, չափման|«Չափումների        |

|սպառողների     |միջոցների շուկայի                |միասնականության    |

|իրավունքների   |վերահսկողություն,                |ապահովման մասին» ՀՀ|

|պաշտպանության  |. չափման միջոցների չափագիտական   |օրենք              |

|պետական        |վերահսկողություն,                |«Համապատասխանության|

|տեսչություն    |. հեղուկ վառելիքի որակի          |գնահատման մասին» ՀՀ|

|               |վերահսկողություն:                |օրենք              |

|_______________|_________________________________|___________________|

|Ստանդարտների   |. ընդունում և  հրատարակում է     |«Ստանդարտացման     |

|ազգային        |ազգային ստանդարտներ,             |մասին» ՀՀ օրենք    |

|ինստիտուտ» ՓԲԸ |. ստեղծում և  վարում է           |                   |

|(իրավաբանական  |ստանդարտացման նորմատիվ           |                   |

|անձ)           |փաստաթղթերի ազգային ֆոնդը,       |                   |

|               |. երկիրը ներկայացնում է          |                   |

|               |միջազգային                       |                   |

|               |կազմակերպություններում,          |                   |

|               |. իրականացնում է փորձարկում և    |                   |

|               |սերտիֆիկացում:                   |                   |

|_______________|_________________________________|___________________|

|«Չափագիտության |. ստեղծում, պահում և  պահպանում է|»Չափումների        |

|ազգային        |ազգային էտալոնները և  տարածում է |միասնականության    |

|ինստիտուտ ՓԲԸ» |չափման միավորներ,                |ապահովման մասին» ՀՀ|

|               |. իրականացնում է չափման միջոցների|օրենք              |

|               |ստուգաչափում և  չափագիտական      |                   |

|               |վկայագրում,                      |                   |

|               |. կազմակերպում է հավատարմագրման  |                   |

|               |գործընթացը չափագիտության մեջ **  |                   |

._____________________________________________________________________.

 

* Փոփոխվել է 2004 թ.

** Այս գործառույթը երբևէ չի իրականացվել:

 

«Ստանդարտացման մասին» ՀՀ օրենքը, «Չափումների միասնականության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքը և «Համապատասխանության գնահատման մասին» ՀՀ օրենքը, այսպես կոչված, հորիզոնական օրենքներ են: Ոլորտային օրենսդրությունը սահմանում է տեխնիկական պահանջներ, ներառյալ` պարտադիր սերտիֆիկացումը: 2010 թ.-ի ապրիլի դրությամբ ընդունվել է ընդհանուր առմամբ 63 տեխնիկական կանոնակարգեր: 2004 թ.-ից արտադրանքի 33 տեխնիկական կանոնակարգեր մոտարկվել են միջազգային ստանդարտներին և ԵՄ դիրեկտիվներին: Արդյունաբերական արտադրանքների համապատասխանության գնահատման հիմքում ընկած են ԵՄ նոր մոտեցման մոդուլները, իսկ պարենային, կոսմետիկ ու քիմիական արտադրանքների դեպքում` ԻՍՈ/ԻԷԿ (ISO/IEC) 67-րդ ուղեցույցի սխեմաները:

Հայաստանի Հանրապետությունում հետևյալ 9-ը նախարարությունները մշակում են տեխնիկական կանոնակարգեր.

. ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը,

. ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարությունը,

. ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարությունը,

. ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությունը,

. ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը,

. ՀՀ առողջապահության նախարարությունը,

. ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը,

. ՀՀ քաղաքաշինության նախարարությունը,

. ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարությունը:

 

Ոլորտային օրենսդրության կիրարկումը վերահսկում են այս նախարարությունների կազմում ստեղծված տեսչությունները: Այդուհանդերձ, տարբեր ոլորտներում արդեն ընդունված տեխնիկական կանոնակարգերի մեծ մասի նկատմամբ վերահսկողությունն իրականացնում է ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության շուկայի և սպառողների իրավունքների պաշտպանության պետական տեսչությունը:

Երկրում գործում են պետական և մասնավոր փորձարկման լաբորատորիաներ ու սերտիֆիկացման մարմիններ` արտադրանքի, ծառայությունների և կառավարման համակարգերի համար: 2010 թ.-ի ապրիլի 1-ի դրությամբ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության կողմից ազգային հավատարմագրում են ստացել 67 լաբորատորիաներ և 17 սերտիֆիկացման մարմիններ: Սերտիֆիկացման ամենախոշոր և ամենակայուն ազգային մարմնի համբավ ունի ստանդարտների ազգային ինստիտուտը: Տեխնիկական հսկողությունների իրականացման համար հավատարմագրեր է շնորհում նաև ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարությունը: Կա նաև արտերկրում և միջազգայնորեն ճանաչված հավատարմագրում ունեցող մեկ սերտիֆիկացման մարմին:

Որոշ պետական փորձարկման լաբորատորիաներ գործում են որպես համապատասխան ոլորտների հենակետային լաբորատորիաներ: Դրանք են`

 

.____________________________________________________________________.

|Հենակետային լաբորատորիա                        |Պատասխանատու        |

|                                               |նախարարություն      |

|_______________________________________________|____________________|

|«Դեղերի և  բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական|ՀՀ առողջապահության  |

|կենտրոն» ՓԲԸ - Վերլուծական լաբորատորիայի       |նախարարություն      |

|մասնաճյուղ                                     |                    |

|_______________________________________________|____________________|

|«Ակադեմիկոս Ս. Ավդալբեկյանի անվան              |ՀՀ առողջապահության  |

|առողջապահության ազգային ինստիտուտ» ՓԲԸ         |նախարարություն      |

|_______________________________________________|____________________|

|«Հիվանդությունների վերահսկողության և           |ՀՀ առողջապահության  |

|կանխարգելման կենտրոն»                          |նախարարություն      |

|_______________________________________________|____________________|

|«Սերմերի գործակալություն» ՊՈԱԿ                 |ՀՀ գյուղատնտեսության|

|                                               |նախարարություն      |

|_______________________________________________|____________________|

|«Բույսերի կարանտինի և  բույսերի պաշտպանության  |ՀՀ գյուղատնտեսության|

|ծառայություն» ՊՈԱԿ                             |նախարարություն      |

|_______________________________________________|____________________|

|«Հանրապետական անասնաբուժական հակահամաճարակային |ՀՀ գյուղատնտեսության|

|և  ախտորոշիչ կենտրոն» ՊՈԱԿ                     |նախարարություն      |

|_______________________________________________|____________________|

|«Շրջակա միջավայրի վրա ներգործության մոնիտորինգի|ՀՀ բնապահպանության  |

|կենտրոն» ՊՈԱԿ                                  |նախարարություն      |

.____________________________________________________________________.

 

2.1 Առկա համակարգի ինքնագնահատումը

 

Վաղուց արդեն ակնհայտ է, որ անհրաժեշտ է վերանայել առկա համակարգի կառուցվածքը: Այս տեսակետն արտահայտում են ստանդարտացումից, չափագիտությունից, հավատարմագրումից և սերտիֆիկացումից օգտվողները: Մյուս կողմից, ՀՀ կառավարության ներքո էկոնոմիկայի նախարարության կողմից իրականացվող քաղաքականությունները ցույց են տվել, որ անհրաժեշտ է որակի ենթակառուցվածքը համապատասխանեցնել դրանց մի շարք ոլորտներում առնչվող բարեփոխումներին, ինչպիսիք են` «Գործարար միջավայրի բարելավման» և «Տեսչական» բարեփոխումները: Կառավարությունը երեք տարի անընդմեջ ծրագրում է վերանայել որակի ենթակառուցվածքների վերաբերյալ հորիզոնական օրենսդրությունը, սակայն դեռ հանդես չի եկել օրենսդրական առաջարկությամբ, քանի որ վերանայման գործընթացի արդյունքում վերահաստատվեց այն տեսակետը, որ անհրաժեշտ է ավելի խորը վերլուծել որակի ենթակառուցվածքը` անկախ փորձագետների աջակցությամբ:

Գործող համակարգի ինքնագնահատման պաշտոնական գործընթացը ձեռնարկվել է միայն 2010 թ.-ի փետրվարին, երբ էկոնոմիկայի նախարարության ու շահագրգիռ կառույցների դատին հանձնվեցին Եվրահանձնաժողովի` առևտրին առնչվող փաստահավաք առաքելության եզրակացությունները և միջազգային փորձագետների` ստանդարտացման, չափագիտության և հավատարմագրման ոլորտների գնահատման զեկույցները: Այս գնահատումները կներկայացվեն ստորև: Ինքնագնահատման գործընթացն իրականացրել է ԵՄ-Հայաստան ԽՀԱԱՀ բանակցությունների նախապատրաստական աշխատանքների նպատակով ստեղծված առևտրի տեխնիկական խոչընդոտներով (ԱՏԽ) զբաղվող միջգերատեսչական աշխատանքային խումբը:

ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարությունը, Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը, Չափագիտության ազգային ինստիտուտը, Հավատարմագրման գործակալությունը և Շուկայի և սպառողների իրավունքների պաշտպանության պետական տեսչությունը համամիտ են, որ բարեփոխման կարիք կա: ԱՏԽ աշխատանքային խմբի իրականացրած ռազմավարական վերլուծության արդյունքում սահմանվել են այդ բարեփոխման ցանկալի արդյունքները, մասնավորապես`

. նոր իրավական հիմք` տեխնիկական կանոնակարգման, շուկայի վերահսկողության, ստանդարտացման, չափագիտության, համապատասխանության գնահատման, այդ թվում` հավատարմագրման համար,

. որակի ենթակառուցվածքի հիմնական գործող սուբյեկտների միջև գործառույթների և իրավասությունների վերաբաշխում, այդ թվում` ինստիտուցիոնալ կառուցվածքի շտկում և նոր ծառայությունների զարգացում,

. օրենսդրության և գործելակերպերի համապատասխանեցում միջազգային ու եվրոպական պահանջներին,

. կարողությունների հզորացում և մարդկային ռեսուրսների զարգացում` միջազգային և եվրոպական փորձը կիրառելու համար,

. ներդրումներ` փորձարկման և չափագիտության նյութական բազան բարելավելու նպատակով,

. ստանդարտացման, չափագիտության և հավատարմագրման մարմինների ավելի մեծամասշտաբ ինտեգրում համապատասխան միջազգային կազմակերպություններին,

. որակի ենթակառուցվածքի ծառայությունների միջազգային ճանաչում:

 

2.2 Եվրահանձնաժողովի առևտրին առնչվող փաստահավաք առաքելության արդյունքները

 

Եվրահանձնաժողովի 2009 թ.-ի փետրվարին իրականացված առևտրին առնչվող փաստահավաք առաքելության հատուկ նպատակն էր գնահատել Հայաստանի պատրաստվածությունը ԵՄ-Հայաստան ԽՀԱԱՀ-ի շուրջ բանակցությունների մեկնարկին: Քանի որ ստանդարտներն ու համապատասխանության գնահատումը կարևորագույն դեր են խաղում առևտրում, հետևաբար, գնահատման ընթացքում ուսումնասիրվեցին ԱՏԽ ոլորտի օրենսդրական և ինստիտուցիոնալ խնդիրները: Գնահատման արդյունքում պարզվեց, որ Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքի ներկայիս համակարգում առկա են բազմաթիվ լուրջ թերություններ և կառուցվածքային հիմնախնդիրներ.

. «Արդյունաբերական արտադրանքի անվտանգության վերաբերյալ տեխնիկական կանոնակարգերը դեռ չեն ներդաշնակեցվել ԵՄ-ում գործող կանոնակարգերին»:

. «Հայաստանը պետք է ապահովի արտադրանքի անվտանգությանը վերաբերող գործող և նոր օրենսդրության (ներդաշնակեցված ԵՄ ընդհանուր օրենսդրության ու միջազգային ստանդարտների հետ) արդյունավետ իրականացում և կիրարկում: Դրան հասնելու համար անհրաժեշտ է համապատասխան ենթակառուցվածք և ճիշտ գործող ինստիտուցիոնալ համակարգ: Սակայն, այս փուլում, համապատասխանության գնահատման և շուկայի վերահսկողության ինստիտուցիոնալ համակարգերը (արտադրանքի անվտանգության կանոնակարգերի կիրարկում) ինչպես հարկն է զարգացած չեն և, հետևաբար, ի զորու չեն սպառողի պաշտպանության պատշաճ մակարդակ ապահովել Հայաստանում»:

. «Անհրաժեշտ է շարունակել զարգացնել տեխնիկական կանոնակարգերի, ստանդարտացման, հավատարմագրման, սերտիֆիկացման և չափագիտության ոլորտների ենթակառուցվածքը: Մասնավորապես, ստանդարտացման (Ստանդարտացման ազգային ինստիտուտ) ու հավատարմագրման (Հավատարմագրման գործակալություն) համար պատասխանատու մարմինները պետք է ձեռք բերեն իրական քաղաքական անկախություն»:

 

Քանի որ որակի ենթակառուցվածքը փոխկապակցված համակարգ է, հետևաբար, այս համակարգի բարեփոխման առաջնային խնդիրը պետք է լինի կառուցվածքի և նրա բաղադրիչների միջև կապակցվածության շտկելը` որպես վարչական կարողությունները զարգացնելու, ներդաշնակեցումը հնարավոր դարձնելու և ներդաշնակեցված օրենսդրությունն իրականացնելու նախապայման:

 

2.3 Միջազգային փորձագետների կատարած գնահատման համառոտագիր

 

Կառուցվածքային բարեփոխում իրականացնելու համար անհրաժեշտ է լիովին ըմբռնել առկա համակարգի թերությունները: Այդ պատճառով, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության խնդրանքով, Համաշխարհային բանկը, Գերմանիայի չափագիտության ինստիտուտի (PTB) հետ մեկտեղ, 2009 թ.-ի հոկտեմբերից` 2010 թ.-ի փետրվարն ընկած ժամանակահատվածում գնահատեցին Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքի արդի վիճակը: Ընդհանուր ախտորոշման (տես` Հավելվածը) հիմքում ընկած են պահանջարկի վերլուծության, ստանդարտացման, չափագիտության և հավատարմագրման ոլորտների վիճակի գնահատման արդյունքները: Գնահատման հիմնական եզրակացությունները հետևյալն են.

. Կազմակերպությունները լրջորեն թերանում են որակի ժամանակակից գործելակերպերը կիրառելու գործում:

. Որակին առնչվող ծառայությունների, ինչպիսիք են` սերտիֆիկացումը, փորձարկումը և ստուգաճշտումը, թույլ շուկան արտադրանքի որակի հետ կապված մարտահրավերներ է առաջադրում Հայաստանում:

. Կազմակերպություններում կիրառվող որակի ապահովման գործելակերպերի և որակին առնչվող այլ ծառայությունների թերությունները պայմանավորված են ազգային որակի ենթակառուցվածքի պետական կառույցների բացթողումներով:

. Ներկա օրենսդրական և ինստիտուցիոնալ շրջանակը հիմնականում չի համապատասխանում միջազգային լավագույն փորձին և հանգեցնում է անարդյունավետ ազգային որակի ենթակառուցվածքի:

. Ներկայիս Չափագիտության ազգային ինստիտուտը ավելի շատ պետական վերահսկողության գործիք է, քան արդյունաբերական մրցակցությունը սատարող միջոց:

. Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը շահերի բախման առարկա է և չի մշակում տնտեսության կարիքներն արտացոլող ստանդարտներ:

. Հավատարմագրման գործակալությունը չի մատուցում տեխնիկապես հուսալի կամ անկողմնակալ հավատարմագրման ծառայություններ և արդյունքում` չի ծառայում տնտեսության կարիքներին ու ճանաչված չի արտասահմանում:

 

Այլ դոնոր կազմակերպություններ և միջազգային փորձագետներ հաստատում են այս եզրակացությունները: Սրանց թվում են ՄԱԿ-ի արդյունաբերական զարգացման կազմակերպությունը (ՄԱԿ ԱԶԾ/UNIDO), Առևտրի միջազգային կենտրոնը (ԱՄԿ/ITC), Միջազգային ֆինանսական կորպորացիան (ՄՖԿ/IFC), Գերմանական տեխնիկական համագործակցությունը (ԳՏՀ/GTZ), ՀՀ-ում ԵՄ խորհրդատվական խումբը և Քաղաքական և իրավական խորհրդատվության հայ-եվրոպական կենտրոնը (AEPLAC): ԵՄ-ի և Հայաստանի միջև ԽՀԱԱՀ-ի շուրջ բանակցությունների մեկնարկի տեսանկյունից խնդրահարույց է համարվել առևտրի տեխնիկական խոչընդոտների ոլորտը: Այս առումով, ԵՄ խորհրդատվական խումբը Հայաստանում գտնում է, որ ԽՀԱԱՀ գործընթացի մեկնարկն անհնար է առանց որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման: ԽՀԱԱՀ-ի կնքումը ենթադրում է կանոնակարգերի, ստանդարտների և գործելակերպերի աստիճանական մոտարկում: Մոտարկման տեմպերը, համապատասխանաբար` բանակցությունները սկսելու ու վարելու մասով, կախված են յուրաքանչյուր ԵՄ գործընկեր երկրից: Մի կողմից, ԽՀԱԱՀ-ը կարող է շարժիչ ուժ հանդիսանալ բարեփոխումների համար, իսկ մյուս կողմից` որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխումը առանցքային է ԽՀԱԱՀ-ի գործընթացի համար:

 

2.4 ՈՒժեղ և թույլ կողմերի, հնարավորությունների և սպառնալիքների վերլուծություն (ՈՒԹՀՎ /SWOT վերլուծություն)

 

.____________________________________________________________________.

|   |        Դրական                 |           Բացասական            |

|___|_______________________________|________________________________|

|   |      ՈՒժեղ կողմեր             |          Թույլ կողմեր          |

|Ներ|_______________________________|________________________________|

|քին|- Առկա են որակի ենթակառուցվածքի|- Անհամապատասխան հորիզոնական    |

|   |հիմնական բաղադրիչները          |օրենսդրություն                  |

|   |- Բաղադրիչների միջև  հաստատված |- Կազմակերպական և  կատարողական  |

|   |որոշակի պատշաճ կերպով կապեր    |թերություններ, ինչպես նաև       |

|   |- Որոշ հիմնական միջազգային     |որակի ենթակառուցվածքի           |

|   |պահանջներ արդեն իսկ ներառված են|ժամանակակից համակարգին բնորոշ   |

|   |օրենսդրության մեջ              |մատուցվող ծառայությունների      |

|   |- Որակի ենթակառուցվածքի որոշ   |բացակայություն                  |

|   |գործող սուբյեկտներ արդեն       |- Ընդհանուր առմամբ,             |

|   |ներգրավված են միջազգային       |սարքավորումների բազայի          |

|   |համագործակցության մեջ          |բացակայություն կամ հնացած       |

|   |                               |սարքավորումներ                  |

|   |                               |- Համակարգում թերի              |

|   |                               |պատրաստվածություն ունեցող       |

|   |                               |կադրեր և  ցածր աշխատավարձեր     |

|   |                               |պետական հատվածում               |

|   |                               |- Մնացուկային ներքին ուժեր,     |

|   |                               |որոնք որակի ենթակառուցվածքն     |

|   |                               |ընկալում են ոչ թե որպես         |

|   |                               |ծառայություն մատուցող համակարգ, |

|   |                               |այլ որպես վերահսկողության լծակ  |

|   |                               |- Երկրում որակի ենթակառուցվածքի |

|   |                               |մասին իրազեկության ցածր մակարդակ|

|   |                               |- Համեմատաբար անտարբեր մասնավոր |

|   |                               |հատված                          |

.____________________________________________________________________.

 

.____________________________________________________________________.

|   |     Հնարավորություններ         |     Վտանգներ/Սպառնալիքներ     |

|Ար-|________________________________|_______________________________|

|տա-|- Բարեփոխումն իրականացնելու     |- Փոփոխությունների նկատմամբ    |

|քին|կառավարության վճռականությունը   |հնարավոր ընդդիմություն այն     |

|   |և  տնտեսական հզոր խթաններ       |ուժերի կողմից, որոնք օգուտ են  |

|   |- ԵՄ-Հայաստան ԽՀԱԱՀ գործընթացը  |ստանում գործող համակարգից      |

|   |կարող է ծառայել որպես շարժիչ ուժ|- Հնարավոր են դժվարություններ  |

|   |- Արտաքին տեխնիկական աջակցության|կապված անհրաժեշտ խոշոր         |

|   |և  ֆինանսավորման                |ներդրումների ապահովման հետ:    |

|   |հնարավորություններ              |- Բարեփոխումը չշարունակելու    |

|   |- Միջազգային և  եվրոպական       |ռիսկ, քանի որ ռազմավարության   |

|   |կազմակերպություններին           |իրականացման համար կպահանջվի    |

|   |անդամակցելու հնարավորություն    |առնվազն 10 տարի                |

.____________________________________________________________________.

 

3. Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքը միջազգային և ԵՄ պահանջներին

համապատասխանեցնելու տարբերակները

 

3.1 Նմանատիպ նախապատմություն և կարիքներ ունեցող երկրների փորձը

 

Հայաստանում որակի ենթակառուցվածքի վիճակն առանձնահատուկ է, սակայն` ոչ եզակի: Այլ երկրներում խորհրդային համակարգից միջազգային ստանդարտների անցնելու գործընթացը կա՛մ ավարտված է, կա՛մ իրականացման փուլում է:

Երեք Բալթյան երկրները` Էստոնիան, Լատվիան և Լիտվան, արդեն իսկ մշակել են ժամանակակից և միջազգայնորեն ինտեգրված համակարգեր: Այս երկրներում տրվող սերտիֆիկատներն ընդունելի են աշխարհի ցանկացած մասում: Նմանատիպ արդյունքների հասնելու համար այս երկրների կառավարությունները 1991-2004 թթ.-ի ընթացքում իրականացրել են լուրջ օրենսդրական և ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներ:

ԱՀԿ անդամ հանդիսացող ԱՊՀ երկրներից Մոլդովան և ՈՒկրաինան կայուն առաջընթաց են արձանագրում միջազգային և ԵՄ ստանդարտներն ընդունելու գործընթացում: Այս երկրներում բարեփոխումները դեռևս ավարտված չեն, սակայն արդեն իսկ արձանագրվել են որոշակի արդյունքներ, և երկրները օգտվում են դրանցից:

Հայաստանի հարևան երկրները նույնպես աշխատանքներ են իրականացնում միջազգային և եվրոպական ստանդարտների ուղղությամբ:

Տնտեսական արդյունավետության առումով անկասկած է, որ Հայաստանը պետք է ավելի արագ շարժվի այս ուղղությամբ:

 

3.2 Միջազգային փորձագետների առաջարկությունները

 

Միջազգային փորձագետներն առաջարկում են Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքն ամբողջովին համաձայնեցնել միջազգային և եվրոպական պահանջներին:

. Հայաստանը պետք է բարեփոխի ազգային որակի ենթակառուցվածքը` իր տնտեսության կարիքները բավարարելու, արտահանումը խթանելու և ԵՄ-ի հետ Խորը ու Համապարփակ Ազատ Առևտրի Համաձայնագրի պահանջները (ԽՀԱԱՀ) կատարելու նպատակով:

. Անհրաժեշտ է վերաձևակերպել ազգային օրենքները` միջազգային լավագույն փորձին համապատասխանելու նպատակով:

. Անհրաժեշտ է վերակառուցել ազգային որակի ենթակառուցվածքի ինստիտուցիոնալ դաշտը` քաղաքական անկախություն, թափանցիկություն և անկողմնապահություն ապահովելու նպատակով:

. Անհրաժեշտ է բարեփոխել Չափագիտության ազգային ինստիտուտ և չափումների առաջնային ոլորտներում հետամուտ լինել միջազգային ճանաչման:

. Անհրաժեշտ է փոխել ստանդարտների ազգային մարմնի` Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի, կառուցվածքը, նվազեցնել աշխատակիցների թվաքանակը, վերանայել կառավարման և ղեկավարման ձևը` դրանցում միջազգային նորմերն արտացոլելու նպատակով:

. Միջնաժամկետ ապագայում միջազգային ճանաչման հասնելու նպատակով` անհրաժեշտ է անհապաղ հիմնել նոր և անկախ հավատարմագրման մարմին:

. Կառավարությունը պետք է հստակեցնի տեխնիկական կանոնակարգերի, սպառողների պաշտպանության և շուկայի վերահսկողության համակարգի կազմակերպումը և ապահովի դրա համատեղելիությունը միջազգային և Եվրոպական նորմերին:

. Բարելավելով որակը և բարձրացնելով սպառողների պաշտպանության մակարդակը Հայաստանում` հնարավոր կլինի զարգացնել երկրի փորձարկման և ստուգաճշտման լաբորատորիաների հզորությունը:

Այս առաջարկությունները հնարավոր կլինի իրականացնել, եթե կառավարությունը ձեռնարկի հետևյալ միջոցառումները.

. Վերանայել որակի ենթակառուցվածքի ներկայիս կառուցվածքը և ներքին կապերը` հնարավոր բոլոր շահերի բախումներից խուսափելու և գործառույթները համապատասխանաբար բաշխելու նպատակով:

. Ստեղծել ազգային հարթակ` որակի քաղաքականություն և համապատասխան ռազմավարություններ սահմանելու նպատակով, օրինակ` Որակի ազգային խորհուրդ:

. Նշանակել որակի ենթակառուցվածքի և տեխնիկական կանոնակարգերի ազգային համակարգող:

. Վերակառուցել բոլոր առանցքային կառույցները` ստանդարտների ազգային մարմին, չափագիտության ազգային ինստիտուտ և հավատագրման ազգային մարմին (որպես իրավաբանական անձ), ապահովել նրանց տեխնիկական, քաղաքական և ֆինանսական անկախությունը և ինքնավարությունը, ապահովել շահագրգիռ կողմերի ներկայացուցչությունը գործընթացներում և կառավարման գործում:

. Համապատասխան բարեփոխումներ իրագործելուց հետո, Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը նշանակել որպես ստանդարտների ազգային մարմին:

. Համապատասխան բարեփոխումներ իրագործելուց հետո, Չափագիտության ազգային ինստիտուտը նշանակել որպես չափագիտության ազգային ինստիտուտ:

. Իրավաբանական անձ հանդիսացող հավատարմագրում կատարելու իրավասություն ունեցող նորաստեղծ մարմինը նշանակել որպես Հավատարմագրման ազգային մարմին:

. Վերանայել «Ստանդարտացման մասին» ՀՀ օրենքը, «Չափումների միասնականության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքը և «Համապատասխանության գնահատման մասին» ՀՀ օրենքը, մշակել հավատարմագրման մասին նոր օրենք: Դիտարկել որակի ենթակառուցվածքի «միասնական» օրենք մշակելու տարբերակը, որտեղ կսահմանվեն ինստիտուցիոնալ հարցերը:

. Մշակել և ընդունել անվտանգության վերահսկողության և որակի ապահովման կառավարության քաղաքականությունը, և մասնավոր հատվածի համար այն իրագործելու խթաններ ստեղծել:

. Որակի ենթակառուցվածքի տնօրինման տակ գտնվող ռեսուրսների օպտիմալ վերաբաշխման շնորհիվ ֆինանսական կենսունակության ապահովում:

Տեսականորեն, էական չէ, թե առանցքային հաստատությունները` ստանդարտների ազգային մարմինը, չափագիտության ազգային ինստիտուտը և հավատարմագրման ազգային մարմինը, ինչպիսի սեփականության և կառավարման ձև ունեցող հաստատություններ են` պետական, պետական մասնակցությամբ, թե մասնավոր: Առավել էական է, որ այս հաստատությունները կարողանան կատարել միջազգային չափանիշներով սահմանված գործառնական պահանջները: Գործնականում, ազգային իրավական դաշտը և պետական կառավարման ձևը պետք է լրջորեն վերանայվի` ինստիտուցիոնալ կառուցվածքի ամենաօպտիմալ լուծումը գտնելու համար:

 

3.3 Առանցքային որոշումներ և հնարավոր տարբերակների վերլուծություն

 

3.3.1 Որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման շրջանակը

 

Որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման շրջանակում պետք է պարտադիր կերպով ներառվեն ստանդարտացման, չափագիտության, հավատարմագրման, փորձարկման, տեխնիկական հսկողության և սերտիֆիկացման ոլորտները: Ավելին, պետք է ավելացնել նաև տեխնիկական կանոնակարգման և շուկայի վերահսկողության ոլորտները` անվտանգության վերահսկողության և որակի ապահովման համընդհանուր և հետևողական քաղաքականություն մշակելու նպատակով: Այս ոլորտներին կարելի է անդրադառնալ երկու ճանապարհով` ա) պահպանել ներկայիս օրենսդրության մեջ կիրառված մոտեցումը կամ բ) կիրառել միջազգային և եվրոպական կազմակերպությունների մոտեցումները:

Առաջին տարբերակը նշանակում է «ոչ մի փոփոխություն»:

Երկրորդ տարբերակը ենթադրում է հստակ մտածելակերպ և ամբողջ աշխարհում ընդունված հայեցակարգերի պատշաճ և ամբողջական ընդունում:

Անհրաժեշտ է պարզաբանել «անվտանգության վերահսկողություն» հասկացությունը: Տեխնիկական կանոնակարգերի կիրառման գործող մոտեցման շրջանակներում պարենային և ոչ պարենային արտադրանքի միջև ոչ մի տարբերակում չկա: Սակայն արտադրանքի այս երկու լայն խմբերը հստակ տարանջատված են եվրոպական և միջազգային մակարդակում և դրանց նկատմամբ կիրառվում են տարբեր կարգավորող մոտեցումներ: Սույն ռազմավարության շրջանակներում կարելի է կիրառել երկու տարբերակ`

ա) ամբողջովին վերափոխել պարենային և ոչ պարենային արտադրանքը կարգավորող գործող համակարգը,

բ) արտադրանքը դիտարկել առևտրի տեխնիկական խոչընդոտների տեսանկյունից:

Առաջին դեպքում, որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման ռազմավարության շրջանակներում տեխնիկական կանոնակարգերում պետք է ներմուծվեն սանիտարական և բուսասանիտարական միջոցառումներ, որը անհամատեղելի է միջազգային գործելակերպերին: Երկրորդ նախընտրելի տարբերակի դեպքում, բարեփոխման ռազմավարության առանցքը կլինի ոչ պարենային արտադրանքը, իսկ գյուղատնտեսական արտադրանքը կդիտարկվի սոսկ առևտրի տեխնիկական խոչընդոտների տեսանկյունից: Սննդամթերքի և կերերի անվտանգության և որակի կանոնակարգման խնդիրները պետք է դիտարկել առանձին:

Բացի այդ, որակի ենթակառուցվածքի մատուցված ծառայությունները նպաստում են սպառողների պաշտպանությանը: Առաջարկվող բարեփոխումն ազդեցություն կունենա սպառողների պաշտպանության ոլորտի վրա այն առումով, որ Հայաստանում կգործեն համապատասխանության գնահատման հուսալի ծառայություններ, որոնք կապահովեն սպառողական ապրանքների անվտանգության վերահսկողությունը: Սույն ռազմավարության շրջանակում չեն քննարկվի սպառողների իրավունքներին առնչվող այլ` ոչ տեխնիկական խնդիրներ:

 

3.3.2 Որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման ժամանակացույցը

 

Հաշվի առնելով գործող որակի ենթակառուցվածքի իրական վիճակը և դասեր քաղելով միջազգային փորձից` բարեփոխման գործընթացը կշարունակվի առնվազն 10 տարի:

Այնուամենայնիվ, այս ժամանակահատվածում կառույցների բարեփոխումը կարելի է իրականացնել երկու տարբեր եղանակով`

ա) բարեփոխումը սկսել որակի ենթակառուցվածքի առանցքային հատվածներից` ստանդարտացում, չափագիտություն և հավատարմագրում, այնուհետև ընդգրկել շահագրգիռ նախարարություններին և համապատասխանության գնահատման մարմիններին, և

բ) բոլոր կառույցներում իրականացնել համաժամանակյա բարեփոխում:

Բարեփոխման կազմակերպման առումով առաջին տարբերակն ավելի քիչ դժվարություններ կառաջացնի: Այս տարբերակի առավելությունը կայանում է նրանում, որ համապատասխանության գնահատման մարմինները անցումային փուլում ավելի շատ ժամանակ կունենան` միջազգային ստանդարտներին և պահանջներին համապատասխանելու համար: Այս դեպքում, սակայն, գործընթացը կարող է երկարել: Երկրորդ տարբերակի դեպքում բարեփոխման կազմակերպման գործընթացն ավելի դժվար կլինի: Հետևաբար, անհրաժեշտ կլինի ստեղծել բարեփոխման իրականացման առավել բարդ կառույց: Այս մոտեցման դեպքում, հնարավոր է պահանջվի առավել փոքր ժամանակահատված, սակայն այս տարբերակը կգործի միայն այն դեպքում, եթե բոլոր կառույցները բարեփոխվեն արդյունավետ և ներդաշնակ կերպով:

Կառույցների բարեփոխումը կիրականացվի քայլ առ քայլ: Ինստիտուցիոնալ բարեփոխումը, ընդհանուր առմամբ, չի կարող տևել 3-4 տարուց ավել, քանի որ մինչ այդ չբարեփոխված կառույցները կշարունակեն խոչընդոտել ողջ բարեփոխման գործընթացին:

 

3.3.3 Հայաստանի արտահանման գերակա ուղղությունների և որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման համատեղ արդյունավետությունը

 

ԵՄ շուկա արտադրանքի արտահանումը Հայաստանի համար առաջնահերթություն է: ԵՄ-Հայաստան ԽՀԱԱՀ-ի շրջանակներում սահմանվել են արդյունաբերության գերակա ոլորտները, սակայն դրանք առաջիկայում կվերանայվեն և կհրապարակվեն:

Ծախսային առումով արտահանումն արդյունավետ կլինի, եթե առկա լինեն համապատասխանության գնահատման ազգային մարմիններ, որոնց տեխնիկական կարողունակությունը հաստատված կլինի միջազգայնորեն ճանաչված հավատարմագրման միջոցով: Ազգային հավատարմագրման սերտիֆիկատները միջազգային ճանաչում ձեռք կբերեն 7-8 տարուց ոչ շուտ: Նույնը վերաբերում է չափագիտության ոլորտին, որտեղ անցումային փուլը, ելնելով մեծ ներդրումների անհրաժեշտությունից, կարող է ավելի երկար տևել: Ինչ վերաբերում է գյուղատնտեսական և վերամշակված պարենային արտադրանքին, ապա ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության և ՀՀ առողջապահության նախարարության աջակցությամբ հենակետային լաբորատորիաների արդիականացումը նույնպես դեր կխաղա: Հետևաբար, կարելի է շարժվել երկու հնարավոր ուղղություններով.

ա) սպասել, մինչ ազգային հավատարմագրման և չափագիտության համակարգերը կայանան և տրամադրեն միջազգայնորեն ճանաչված սերտիֆիկատներ,

բ) կիրառել ժամանակավոր արագ լուծումներ` օգտվելով միջազգայնորեն ճանաչված հավատարմագրման մարմինների, չափագիտության ինստիտուտների և ստուգաճշտման լաբորատորիաների ծառայություններից:

Սույն ռազմավարության ներքո ընտրվել է երկրորդ տարբերակը (ներկայացվում է 4-րդ գլխի 4.5 կետում), քանի որ առաջին տարբերակը ենթադրում է հետաձգում 7-8 կամ ավելի տարիներով, որը ոչ նպաստավոր է գործարար հատվածի համար:

 

3.3.4 Որակի հարցերով խորհրդատվական մարմինը

 

Անհրաժեշտ է բոլոր շահագրգիռ կողմերի մասնակցությամբ հիմնել բարձրագույն խորհրդատվական մարմին` Որակի ազգային խորհուրդ: Այն կարող է լինել ա) նոր մարմին կամ բ) գործող մարմիններից մեկը կարող է ստանձնել այդ իրավասությունները: Որոշում է կայացվել ընտրել առաջին տարբերակը` ստեղծել հատուկ մարմին:

 

3.3.5 Քաղաքականություն մշակող և համակարգող մարմինը

 

Ճիշտ և բնական կլինի, որ որակի ենթակառուցվածքի և տեխնիկական կանոնակարգման ոլորտը համակարգի ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը: Գործող օրենսդրության համաձայն` նախարարությունը «ստանդարտների ազգային մարմինն է», «չափագիտության ազգային մարմինն է», «սերտիֆիկացման ազգային մարմինն է», իսկ հավատագրման մարմինը գտնվում է նախարարության ենթակայության ներքո: Բոլոր այս գործառնական ֆունկցիաները պետք է փոխանցվեն բարեփոխված ինստիտուտներին: Նախարարությունը պետք է կենտրոնանա քաղաքականության մշակման և համակարգման վրա, ինչպես ներկայացվում է սույն ռազմավարության 4-րդ գլխում:

 

3.3.6 Ստանդարտների ազգային մարմնի բարեփոխումը

 

Վերջին հաշվով, Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը պետք է դառնա ստանդարտների ազգային մարմին` միջազգային ստանդարտները որդեգրելու և ընդունելու հզորացված կարողությամբ: Կառույցի` ներկայիս պետական փակ բաժնետիրական ընկերություն իրավական կարգավիճակը թույլ չի տալիս ստանդարտացման գործընթացի շահագրգիռ կողմերին մասնակցել այս մարմնի ղեկավարման աշխատանքներին: Բացի այդ, սեփականության ձևից ելնելով, պետությունը պահպանում է մենաշնորհը և ազդեցությունը այս մարմնի գործունեության վրա:

Հայաստանում առկա կազմակերպաիրավական ձևերից կարելի է դիտարկել երկուսը.

 

.____________________________________________________________________.

|Իրավաբանական անձի   |     «Կողմ» փաստարկ      |   «Դեմ» փաստարկ     |

|տեսակը              |                         |                     |

|____________________|_________________________|_____________________|

|ա) Հիմնադրամ` ըստ   |. Մասնակցության հավասար  |. Ստանդարտների մարմնի|

|հիմնադրամների մասին |հնարավորությունների      |վարչական աշխատանքները|

|օրենքի              |ապահովում                |պետական բյուջեից     |

|                    |. Հիմնադրամի կողմից      |ֆինանսավորելու       |

|                    |ընկերության հիմնում`     |հնարավորության       |

|                    |սերտիֆիկացման գործն      |բացակայություն       |

|                    |ինքնուրույն իրականացնելու|                     |

|                    |նպատակով                 |                     |

|____________________|_________________________|_____________________|

|բ) Հասարակական      |. Կատարյալ               |. Հասարակական        |

|միավորում` ըստ      |համապատասխանություն      |միավորման անդամ կարող|

|հասարակական         |ստանդարտների ազգային     |են դառնալ միայն      |

|կազմակերպությունների|մարմնին ներկայացվող      |ֆիզիկական անձինք     |

|մասին օրենքի        |պահանջներին              |                     |

|                    |. Պետական օժանդակության  |                     |

|                    |տրամադրում, եթե սահմանված|                     |

|                    |է օրենքով                |                     |

|                    |. Հավասար իրավունքներ և  |                     |

|                    |պարտականություններ բոլոր |                     |

|                    |անդամների համար և        |                     |

|                    |պետության գերիշխող դիրքն |                     |

|                    |արգելող դրույթ           |                     |

|                    |. Հասարակական ասոցիացիայի|                     |

|                    |կողմից ընկերության       |                     |

|                    |ստեղծում` սերտիֆիկացման  |                     |

|                    |գործն ինքնուրույն        |                     |

|                    |իրականացնելու նպատակով   |                     |

.____________________________________________________________________.

 

Քանի որ այս տարբերակներում ներկայացված իրավական կարգավիճակները նպատակահարմար և տեղին չեն, ուստի առաջարկվում է մեկ այլ` երրորդ տարբերակ. ինստիտուտի հիմնում ստանդարտացման մասին օրենքի հատուկ սահմանված դրույթների համաձայն: Այս տարբերակը սահմանափակում չունի, քանի որ օրենքի դրույթները համապատասխանեցված են լինելու: Սա ռազմավարությունում ընտրված տարբերակն է և ներկայացվում է 4-րդ գլխի 4.4.4 կետում:

Ներկայիս Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի սերտիֆիկացման գործունեությունը պետք է առանձնացնել այդ ինստիտուտից: Այս տարանջատման հնարավոր հետևյալ տարբերակներն են`

 

._____________________________________________________________________.

|Տարանջատման տեսակը   |   «Կողմ» փաստարկ     |   «Դեմ» փաստարկ        |

|_____________________|______________________|________________________|

|ա) ՀՀ էկոնոմիկայի    |. Սերտիֆիկացումից     |. Անարդար մրցակցություն |

|նախարարության ներքո  |գոյացած եկամտի մուտքը |մասնավոր հատվածի հետ    |

|գործող նոր           |պետական բյուջե        |. Պահպանվում է հնարավոր |

|իրավաբանական անձ, որը|պահպանվում է          |շահերի բախման վտանգը    |

|փակ բաժնետիրական     |                      |                        |

|ընկերություն է       |                      |                        |

|_____________________|______________________|________________________|

|ա1) ՀՀ էկոնոմիկայի   |. Սերտիֆիկացումից     |. Անարդար մրցակցություն |

|նախարարության ներքո  |գոյացած եկամտի մուտքը |մասնավոր հատվածի հետ    |

|գործող նոր           |պետական բյուջե        |                        |

|իրավաբանական անձ` փակ|պահպանվում է          |                        |

|բաժնետիրական         |. Պոտենցիալ շահերի    |                        |

|ընկերություն, որի    |բախման վտանգը         |                        |

|կառավարումը          |հաջողությամբ          |                        |

|կոնցեսիայի           |լուծվում է            |                        |

|պայմանագրով          |                      |                        |

|կիրականացնի մասնավոր |                      |                        |

|սուբյեկտ             |                      |                        |

|_____________________|______________________|________________________|

|բ) Փակ բաժնետիրական  |. Պոտենցիալ շահերի    |. Պետական բյուջեից      |

|ընկերություն         |բախումը վերանում է    |անհապաղ ֆինանսավորման   |

|հանդիսացող նոր       |                      |անհրաժեշտություն, որը   |

|իրավաբանական անձ, որը|                      |կփոխարինի սերտիֆիկացման |

|հետագայում պետք է    |                      |գործունեության միջոցով  |

|սեփականաշնորհվի      |                      |ներկայում ստացվող       |

|                     |                      |եկամուտներին            |

|_____________________|______________________|________________________|

|գ) Փակ բաժնետիրական  |. Պոտենցիալ շահերի    |. ԻՍՕ-ի Էթիկայի         |

|ընկերություն         |բախման խնդիրը         |կանոնները մասնակիորեն են|

|հանդիսացող նոր       |ժամանակավորապես       |պահպանվում              |

|իրավաբանական անձ, որը|լուծվում է երկու      |. Շահերի բախման խնդիր է |

|հիմնվել և  գործում է |կազմակերպությունների  |ծագում                  |

|բարեփոխված           |միջև  համապատասխան    |. Հետագայում անարդար    |

|Ստանդարտների ազգային |պաշտպանիչ միջոցառման  |մրցակցության պահպանում  |

|ինստիտուտի           |շնորհիվ (ԻՍՕ անդամների|. Կառավարման խնդիրներ և |

|ենթակայությամբ       |կողմից կիրառվող       |նվազագույն եկամուտ`     |

|                     |գործելակերպ)          |կապված Ստանդարտների     |

|                     |. Ապահովվում է        |ինստիտուտի կարգավիճակի  |

|                     |Ստանդարտների          |հետ                     |

|                     |ինստիտուտի ֆինանսական |                        |

|                     |կայունությունը:       |                        |

|                     |Ցանկացած տարբերակի    |                        |

|                     |դեպքում հասույթը      |                        |

|                     |(ներառյալ             |                        |

|                     |սեփականաշնորհումից)   |                        |

|                     |պետք է ուղղվի         |                        |

|                     |ստանդարտացման և       |                        |

|                     |չափագիտության         |                        |

|                     |ինստիտուտների         |                        |

|                     |զարգացմանը:           |                        |

._____________________________________________________________________.

 

Ներկայացված ա) և գ) տարբերակների շուրջ փոխհամաձայնություն ձեռք չի բերվել, ուստի դուրս է մնում քննարկումից: Տարբերակ բ) ամբողջովին կլուծի շահերի բախման հիմնախնդիրը, սակայն բյուջետային սահմանափակումների պատճառով ներկայում ցանկալի չէ կիրառել: Այսպիսով, ընտրվել է ա1 տարբերակը, որը ներկայացվում է 4-րդ գլխի 4.4.2 կետում:

 

3.3.7 Չափագիտության ազգային ինստիտուտի բարեփոխումը

 

Չափագիտության ոլորտում հարկավոր է տարբերակել հետևյալ սուբյեկտներին.

. Չափագիտության ազգային ինստիտուտ, որը, որպես կանոն, պետական կազմակերպություն է: Այս ինստիտուտը կարող է այլ ինստիտուտների փոխանցել (պատվիրակել) չափագիտական որոշ առաջադրանքներ: Այս դեպքում համակարգը կոչվում է չափագիտության բաշխված համակարգ:

. Ստուգաճշտման լաբորատորիաներ, որոնք հիմնականում մասնավոր են:

. Օրենսդրական չափագիտության համապատասխանության գնահատման մարմիններ, որոնց մեծ մասը դեռևս պետական կազմակերպություններ են:

. Չափագիտական վերահսկողության պետական մարմիններ:

 

Քանի որ ներկայիս Չափագիտության ազգային ինստիտուտը, չնայած իր անվանմանը, ունի օրենսդրական չափագիտության ոլորտում համապատասխանության գնահատման գործառույթներ և կարողություններ, ապա առկա տարբերակները հետևյալն են`

. ՈՒնենալ երկու մարմիններ` վերանվանելով գործող ինստիտուտը, որը կզբաղվի օրենսդրական (իրավական) չափագիտությամբ, և ստեղծել նոր Չափագիտության ազգային ինստիտուտ,

. Բարեփոխել գործող ինստիտուտն այնպես, որ այն միաժամանակ կատարի թե՛ Չափագիտության ազգային ինստիտուտի և թե՛ օրենսդրական չափագիտության մասով համապատասխանության գնահատման մարմնի դեր:

Նոր «Չափագիտության ազգային ինստիտուտի» հիմնադրման դեպքում միակ տրամաբանական կազմակերպաիրավական ձևը պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունն (ՊՈԱԿ) է: Գործող ինստիտուտի բարեփոխման դեպքում այն պետք է մնա փակ բաժնետիրական ընկերություն: Այս դեպքում բարեփոխված չափագիտության ազգային ինստիտուտը կարող է պատվիրակել գիտական չափագիտության աշխատանքները այլ կազմակերպություններին, որոնք պետք է ունենան բավարար ինքնավարություն, և դրա բյուջեն ու կառուցվածքը պետք է համապատասխանեն միջազգային չափագիտական կազմակերպությունների առաջարկություններին:

Չափագիտական վերահսկողության պետական մարմինը ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության Շուկայի և սպառողների շահերի պաշտպանության պետական տեսչությունն է: Վերջինիս կարգավիճակը փոփոխելու անհրաժեշտություն չկա:

 

._____________________________________________________________________.

|Չափագիտության         |    «Կողմ» փաստարկ       |   «Դեմ» փաստարկ    |

|կազմակերպման ձևը      |                         |                    |

|______________________|_________________________|____________________|

|ա) Երկու մարմին`      |. Արդյունաբերական        |. Փոքր պետության    |

|չափագիտության ազգային |չափագիտության բնագավառում|համար ոչ բնորոշ     |

|ինստիտուտ և           |առավել արագ առաջընթացի   |լուծում:            |

|համապատասխանության    |հնարավորություն          |                    |

|գնահատման մարմին`     |. Պակասում է պետական     |                    |

|օրենսդրական           |բյուջեի բեռը, քանի որ    |                    |

|չափագիտության ոլորտում|համապատասխանության       |                    |

|                      |գնահատման մարմինը կլինի  |                    |

|                      |ինքնաֆինանսավորվող       |                    |

|______________________|_________________________|____________________|

|ա1) Երկու մարմին`     |. Արդյունաբերական        |. Փոքր պետության    |

|չափագիտության ազգային |չափագիտության բնագավառում|համար ոչ բնորոշ     |

|ինստիտուտ`            |առավել արագ առաջընթացի   |լուծում:            |

|համապատասխանության    |հնարավորություն.         |                    |

|գնահատման մարմին`     |. Գիտական չափագիտության  |                    |

|օրենսդրական           |ոլորտում առանձին         |                    |

|չափագիտության ոլորտում|կարողությունների         |                    |

|                      |զարգացման                |                    |

|                      |հնարավորություն.         |                    |

|                      |. Պետական բյուջեի բեռի   |                    |

|                      |թեթևացում,  քանի որ      |                    |

|                      |համապատասխանության       |                    |

|                      |գնահատման մարմինը կլինի  |                    |

|                      |ինքնաֆինանսավորվող       |                    |

|______________________|_________________________|____________________|

|բ) Մեկ մարմին`        |. Ամենաընդունված         |. Կադրային          |

|Չափագիտության ազգային |տարբերակն է նման չափի և  |քաղաքականության     |

|ինստիտուտ, որի կազմում|տնտեսությամբ             |կտրուկ              |

|կգործի օրենսդրական    |պետությունների համար     |փոփոխությունների    |

|չափագիտության         |                         |անհրաժեշտություն    |

|համապատասխանության    |                         |. Արդյունաբերական   |

|գնահատման մարմինը     |                         |չափագիտության       |

|                      |                         |զարգացումը          |

|                      |                         |դանդաղեցնելու վտանգ`|

|______________________|_________________________|____________________|

|բ1) Մեկ մարմին`       |. Արդյունաբերական        |. Կպահանջվի գործող  |

|Չափագիտության ազգային |չափագիտության մեջ առավել |չափագիտության       |

|ինստիտուտ, որը        |արագ առաջընթացի          |ազգային ինստիտուտի  |

|ներառում է նաև        |հնարավորություն.         |ամբողջական լուծարում|

|օրենսդրական           |. Գիտական չափագիտության  |                    |

|չափագիտության         |առանձին կարողությունների |                    |

|համապատասխանության    |զարգացման                |                    |

|գնահատման մարմինը     |հնարավորություն.         |                    |

|                      |. Պետական բյուջեի բեռի   |                    |

|                      |թեթևացում,  քանի որ      |                    |

|                      |համապատասխանության       |                    |

|                      |գնահատման մարմինը կլինի  |                    |

|                      |ինքնաֆինանսավորվող       |                    |

._____________________________________________________________________.

 

Ներկայացված ա, ա1, բ, բ1 տարբերակները արագընթաց զարգացման ներուժ պարունակող տարբերակներ են: Տարբերակ բ1-ը, որը ենթադրում է գործող ինստիտուտի լուծարում, նպատակահարմար չէ, քանի որ կարող է հանգեցնել օրենսդրական չափագիտության գործունեության շարունակականության խափանմանը: Ընտրվել է տարբերակ բ-ն, ներկայացվում է 4-րդ գլխում:

 

3.3.8 Հավատարմագրման ազգային մարմնի բարեփոխումը

 

Ազգային հավատարմագրման մարմինը պետք է ստեղծվի որպես առանձին իրավաբանական անձ: ՀՀ էկոնոմիկայի և արտակարգ իրավիճակների նախարարությունները պետք է դադարեցնեն հավատարմագրման գործունեությունը: Օրենսդրության մեջ պետք է կատարել անհրաժեշտ փոփոխություններ, որպեսզի երկրում համապատասխանության գնահատման մարմիններին հավատարմագրման ծառայություններ մատուցի միայն նորաստեղծվելիք հավատարմագրման մարմնի կողմից:

Հաշվի առնելով Հայաստանի շուկայի ծավալները և հավատարմագրման ենթակա մարմինների հետագա պոտենցիալ քանակը` առաջարկվում է ձևավորել նոր Հավատարմագրման ազգային մարմին, որպես` պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն: Այս մոտեցման դրական կողմերից է նաև այն, որ կապահովվի պետական բյուջեի հաշվին կառույցի ֆինանսական կայունությունը և հնարավորություն կա հավատարմագրման վճարների աստիճանական բարձրացման: Այնուհանդերձ, քանի դեռ օրենքով չի սահմանափակվել նախարարությունների կողմից հավատարմագրման գործունեությունը, հավատարմագրման որոշումների վրա քաղաքական ազդեցության ռիսկ կա:

 

3.3.9 Սննդամթերքի, անասնակերի և կենդանիների առողջության ազգային հենակետային լաբորատորիաների բարեփոխումը

 

Սանիտարական և բուսասանիտարական միջոցառումների ոլորտում իրավական մոտարկման գործընթացի արդյունքում կառավարության կողմից կնշանակվեն սննդամթերքի, անասնակերի և կենդանիների առողջության ազգային հենակետային լաբորատորիաներ` համաձայն թիվ 882/2004 (ԵՄ) կանոնակարգի: Դրա անհրաժեշտությունը արդեն իսկ առկա է Հայաստանից ԵՄ արտահանման ժամանակ (օրինակ` ձուկ և ձկնամթերք): Նշանակված հենակետային լաբորատորիաները կստանձնեն մասնավոր և պետական լաբորատորիաների համակարգման և գիտելիքներ փոխանցման գործառույթներ: Հենակետային լաբորատորիաները պետք է ստանան համապատասխան բավարար բյուջետային աջակցություն և պետք է ինտեգրվեն չափագիտության ազգային համակարգում` իրենց համապատասխան ոլորտում հենակետային չափումներ իրականացնելու նպատակով:

Այս լաբորատորիաների ներկայում ունեն տարբեր կազմակերպաիրավական կարգավիճակ` փակ բաժնետիրական ընկերություններ կամ պետական ոչ առևտրային կազմակերպություններ: Այս իրավիճակը խնդրահարույց է, քանի որ պոտենցիալ հենակետային լաբորատորիաները շուկայում մրցում են պետական և մասնավոր լաբորատորիաների հետ: Անարդար մրցակցությունը ստեղծում է շահերի բախում և թուլացնում է փորձարկման արդյունքների որակը: Առանձին դեպքերում իրավական կարգավիճակի փոփոխության կարիք կա` դրանք պետական բաժնետիրական ընկերությունից վերափոխելով պետական ոչ առևտրային կազմակերպության: Կառավարության կողմից պետական ոչ առևտրային կազմակերպությանը տրվող սուբսիդիաները կերաշխավորեն այդ լաբորատորիաների գործունեության կայունությունը և կվերացնեն դրանց առևտրայնացման միտումները: Իրավակազմակերպչական ձևերի և գործառույթների փոփոխության վերաբերյալ որոշումները կկայացվեն յուրաքանչյուր դեպքի համար առանձին-առանձին` հիմք ընդունելով կարիքների և բացերի գնահատումները, ինչպես ներկայացվում է 4-րդ գլխի 4.4.1 կետում:

 

Որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման էությունը

 

4.1 Նպատակները

 

Որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխումների համար կան երկու հիմնական դրդապատճառներ` խթանել Հայաստանի արտահանման ներուժը զարգացած շուկաներ, և պայմաններ ստեղծել ինչպես ներքին, այնպես էլ արտաքին շուկաներում Հայաստանի արտադրողների մրցունակության բարձրացման համար:

Այս համատեքստում, բարեփոխումներն առանցքային նշանակություն կունենան ԵՄ-Հայաստան Խոր և համապարփակ ազատ առևտրի համաձայնագրի շուրջ բանակցությունների մեկնարկի և հաջող իրականացման համար: Բարեփոխումները հիմք կհանդիսանան ԵՀՔ գործողությունների ծրագրով առաջարկվող` ԵՄ-ի հետ Համապատասխանության գնահատման և արդյունաբերական արտադրանքի ընդունման համաձայնագրի շուրջ բանակցությունների համար:

Որակի ենթակառուցվածքի համակարգի բարեփոխումները կնպաստեն Հայաստանում`

. տնտեսվարող սուբյեկտների վարչական ծանր բեռի կրճատմանը, որը պայմանավորվում է տեխնիկական կանոնակարգերով, հնացած ստանդարտներով և պարտադիր սերտիֆիկացման պահանջներով, որոնց գոյությունը չի հիմնավորվում Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության ԱՏԽ համաձայնագրի պահանջների տեսանկյունից,

. սպառողների շահերի պաշտպանության մակարդակը բարձրացմանը` միջազգային լավագույն փորձի ներդրման և արտադրանքի անվտանգության և սպառողների պաշտպանության վերաբերյալ ՀՀ օրենսդրությունը ԵՄ օրենսդրությանը մոտարկելու միջոցով:

Այսպիսով, որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման ռազմավարության նպատակը տեխնիկական կանոնակարգերի, ստանդարտացման, չափագիտության, հավատարմագրման, փորձարկման, տեխնիկական հսկողության, սերտիֆիկացման և շուկայի վերահսկողության ազգային ընթացակարգերի արդիականացումն է` վերոնշյալ ներքին և արտաքին բնույթի խնդիրներին լավագույնս ծառայելու համար:

 

4.2 Որակի ենթակառուցվածքի առաքելությունը

 

Պատմականորեն, որակի ենթակառուցվածքը ստեղծվել է գործարար համայնքի կողմից գործարարության համար: Ժամանակակից կյանքում որակի ենթակառուցվածքի ծառայություններից օգտվողների կամ շահառուների շրջանակը գնալով ընդլայնվում է` ներառելով նաև պետությունը: Հայաստանի նման երկրներում, ուր որակի ենթակառուցվածքի հիմնադիրը հանդիսանում է պետությունը, այսօր նույնպես ձգտում են որակի ենթակառուցվածքը առավելագույնս ծառայեցնել գործարարության կարիքներին: Այսպիսով, Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքի առաքելությունը հաճախորդներին որակյալ ծառայություններ մատուցելն է: Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքը պետք է համապատասխանի ազգային տնտեսության առանձնահատկություններին: Ընդ որում, որքան բարձր է տնտեսական աճը, այնքան մեծ է որակի ենթակառուցվածքի ծառայությունների պահանջարկը:

Հայաստանի տնտեսության ծավալներն ունեն օբյեկտիվ սահմանափակումներ, ինչն անդրադառնում է նաև մեր որակի ենթակառուցվածքի վրա: Ակնհայտ է, որ որակի ենթակառուցվածքը սահմանափակվում է ներքին շուկայում առկա, պահանջարկ վայելող որոշակի կոնկրետ ծառայություններով և կարողություններով: Այնուհանդերձ, որակի ենթակառուցվածքը և մատուցվող ծառայությունները պետք է ունենան բարձր որակ, հիմնավորված գին և լինեն միջազգայնորեն ընդունելի` ծառայելով պետության և տնտեսվարողների կարիքներին, նպաստելով երկրում բարեկեցության աճին:

 

4.3 Բարեփոխման ռազմավարության ընտրությունը

 

4.3.1 ՈՒղղությունները

 

Որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխումն իրականացվելու է երեք ուղղությամբ.

ա) ՈՒղղություն 1. Ստանդարտացում, չափագիտություն և հավատարմագրում

Սրանք որակի ենթակառուցվածքի առանցքային ոլորտներն են: Ինստիտուտները կվերակազմակերպվեն, կհզորացվեն դրանց կարողությունները: Ինստիտուտները կինտեգրվեն միջազգային համակարգին և աջակցություն կստանան միջազգային ճանաչում ստանալու հարցում: Այդ բնագավառներում լիովին կներդրվեն միջազգային և եվրոպական ստանդարտները և գործելակերպերը:

բ) ՈՒղղություն 2. Տեխնիկական կանոնակարգում և շուկայի վերահսկողություն

Տեխնիկական կանոնակարգերի և շուկայի վերահսկողության միջոցով պետությունը փոխգործակցում է որակի ենթակառուցվածքի հետ: Տեխնիկական կանոնակարգերը աստիճանաբար կմոտարկվեն ԵՄ-ի տեխնիկական կանոնակարգերին, չնայած առաջնությունը կտրվի ԽՀԱԱՀ-ի որոշված արդյունաբերական ոլորտների կանոնակարգերին: Գործող տեխնիկական կանոնակարգերին բնորոշ բյուրոկրատական քաշքշուկը կնվազի համապատասխան օրենսդրության վերանայմանը զուգահեռ: Շուկայի վերահսկողությունը, մասնավորապես ոչ պարենային ապրանքների մասով, կորդեգրի եվրոպական պահանջները և գործելակերպերը:

գ) ՈՒղղություն 3. Փորձարկում, տեխնիկական հսկողություն և սերտիֆիկացում

Փորձարկումը, տեխնիկական հսկողությունը և սերտիֆիկացումը անմիջականորեն ծառայում են որակի ենթակառուցվածքի շահառուներին: Լաբորատորիաների, տեխնիկական հսկողության ու սերտիֆիկացման մարմինների կողմից տրված սերտիֆիկատները հիմք կհանդիսանան տեղական և միջազգային շուկաներում արտադրանքի մուտքի համար: Պետությունը աստիճանաբար կզարգացնի ժամանակակից լաբորատորիաներ և տեխնիկական հսկողության ու սերտիֆիկացման իրավասու մարմիններ և կաջակցի դրանց հավատարմագրմանը և ճանաչմանը Հայաստանում և արտերկրում: Առաջնությունը կտրվի ԽՀԱԱՀ-ի որոշարկված արդյունաբերական ոլորտներում գործող մարմիններին:

Բարեփոխման ռազմավարության բոլոր երեք ուղղություններով խնդիր է դրված ձևավորել և զարգացնել որակի ապահովմանը և անվտանգության վերահսկմանն առնչվող կրթության և վերապատրաստման կարողություններ:

 

4.3.2 Փուլեր, թիրախներ և մոնիտորինգային ցուցանիշներ

 

ա) 1-ին ուղղություն. Ստանդարտացում, չափագիտություն և հավատարմագրում.

1-ին ուղղության` ստանդարտացման, չափագիտության և հավատարմագրման բարեփոխումը բաղկացած է զարգացման երեք փուլերից.

. փուլ 1` «Վերակազմավորում» (2010-2011 թ.թ.),

. փուլ 2` «Ինստիտուցիոնալ և կարողությունների հզորացում» (2012-2016 թ.թ.),

. փուլ 3` «Ձևավորված կարողությունների միջազգային ճանաչում» (2016-2020 թ.թ.):

Այս փուլերը հիմնվում են որակի ենթակառուցվածքի ստեղծման կամ բարեփոխման նպատակով միջամտության ընդհանուր տրամաբանության քայլերի վրա (Գծապատկեր 1): Սույն ռազմավարությունը, մասնավորապես` ստանդարտացման, չափագիտության և հավատարմագրման ոլորտների բարեփոխումը հետամուտ է ոլորտների կատարելագործման նպատակին` մինչև որոշակի միջազգային ճանաչում ստանալը: Այն համապատասխանում է միջամտության ընդհանուր տրամաբանությանը` մոտավորապես 10 տարում ապահովել որակի ենթակառուցվածքի ընթացքը 1-4 քայլերով: Այս բարեփոխման բարեհաջող իրականացման դեպքում նոր ռազմավարության կարիք կզգացվի, որը նպատակաուղղված կլինի որակի ենթակառուցվածքի լիակատար զարգացմանը և լիարժեք միջազգային ճանաչման հարցերին:

ՈՒղղություն 1-ի (Ստանդարտացում, չափագիտություն և հավատարմագրում) շրջանակներում, ըստ փուլերի, սահմանվում են հետևյալ առանցքային թիրախները.

. Փուլ 1-ի` «Վերակազմավորման» շրջանակներում.

- Որակի ազգային խորհրդի հիմնում` ռազմավարության ընդունումից անմիջապես հետո,

- հորիզոնական օրենսդրության փաթեթի նախագծի ներկայացում ՀՀ Ազգային ժողով 2011 թ-ի վերջին,

- ինստիտուտների վերակազմավորում (նորերի հիմնում) մինչև 2011 թ.-ի հուլիս ամիս,

- համապատասխանության գնահատման մասով 17000 սերիայի բոլոր ԻՍՕ ստանդարտների ընդունում մինչև 2011 թ.-ի վերջ:

 

Գծապատկեր 1. Որակի ենթակառուցվածքի ռազմավարության տրամաբանությունը

 

    Ինստիտուտների    Ինստիտուցիոնալ և  կարողությունների հզորացում

հիմնում

 

.____________________.        ._______________.

|Անդամակցություն միջ.|        |Միջազգային     |

|կազմակերպություններ |        |ճանաչում       |

.____________________.        ._______________.

.____________________________________________________.

Քայլ 1         |   Քայլ 2    |   Քայլ 3   |   Քայլ 4   |   Քայլ 5   |

.____________________________________________________.

    Ինստիտուտների   Գործուն       Միջազգային   Միջազգային   Առավել լայն

    համապատասխա-    ինստիտուտներ  ինտեգրում    ճանաչում     ճանաչում

նեցում

 

1-ին ուղղության համար առաջարկվող ռազմավարությունը.

Ստանդարտացում, չափագիտություն և հավատարմագրում

 

    201                                                      202

._____________________________________________________________.

._____________________________________________________________.

Փուլ 1. Վերակազմավորում

._________. Փուլ 2. Ինստիտուցիոնալ և

._________. կարողությունների հզորացում

201

.___________________________.

.___________________________. Փուլ 3. Միջազգային ճանաչում

                2012                           .________________________.

.________________________.

                                                201                  202

 

- միջազգային մարմիններին (ԻԵԿ, ՕՉՄԿ, Չափումների կոնվենցիա, ԼՀՄՀ, ՀՄՖ) անդամակցության նպատակով դիմումների ներկայացում` սկսած 2011-ից, ամենաուշը` մինչև 2012 թ.-ի վերջ

- Չափագիտության ազգային ինստիտուտին լաբորատորիաների համար նոր տարածքների հատկացում` ամենաուշը մինչև 2013 թ.-ի վերջ

- կապերի և գործընկերության հաստատում ստանդարտացման ու հավատարմագրման եվրոպական կազմակերպությունների հետ (ՍԵՆԷԼԵԿ, ՀԵՍԻ և ՀԵՀ)` սկսած 2011 թ., ամենաուշը մինչև 2014 թ.-ի վերջ:

 

. Փուլ 3-ի` «Միջազգային ճանաչման» շրջանակներում.

. Չափագիտության ոլորտում փոխադարձ ընդունման ու ճանաչման մասին` ՕՉՄԿ-ի և ԿՉՄԿ-ի կողմից սահմանված միջազգային պայմանավորվածությունների ստորագրում ամենաուշը` մինչև 2016 թ.-ը:

 

Մոնիտորինգային ցուցանիշները

._____________________________________________________________________.

|                         |Ընթացիկ |2012 թ.   |2016 թ.    |2020 թ.    |

|                         |վիճակը  |Միջանկյալ |Միջանկյալ  |Վերջնական  |

|                         |2010 թ. |գնահատման |գնահատման  |գնահատման  |

|                         |(մայիս) |արժեք     |արժեք      |արժեք      |

|_________________________|________|__________|___________|___________|

|Ազգային տնտեսության      |  701   |առնվազն   |առնվազն 70%|մոտ 100%   |

|համապատասխան ոլորտների   |        |30%       |           |           |

|համար, որպես հայկական    |        |          |           |           |

|ստանդարտ ընդունված ԻՍՕ   |        |          |           |           |

|ստանդարտների քանակը *    |        |          |           |           |

|_________________________|________|__________|___________|___________|

|Ազգային տնտեսության      |  309   |առնվազն   |առնվազն 50%|մոտ 100%   |

|համապատասխան ոլորտների   |        |20%       |           |           |

|համար, որպես հայկական    |        |          |           |           |

|ստանդարտ ընդունված ԻԷԿ   |        |          |           |           |

|ստանդարտների քանակը **   |        |          |           |           |

|_________________________|________|__________|___________|___________|

|Որպես հայկական ստանդարտ  |  110   |ընդունվել |մոտ 100%   |           |

|ընդունված եվրոպական      |        |է ԽՀԱԱՀ-ի |           |           |

|ստանդարտների քանակը ***  |        |մասով     |           |           |

|_________________________|________|գերակա    |___________|___________|

|Որպես հայկական ստանդարտ  |   -    |ստանդարտ- |մոտ 100%   |           |

|ընդունված, ներդաշնակեցված|        |ների 70%-ը|           |           |

|եվրոպական ստանդարտների   |        |          |           |           |

|քանակը                   |        |          |           |           |

|_________________________|________|__________|___________|___________|

|ՈՒժը կորցրած, հնացած     |17,500  |այդ       |Այդ        |           |

|ստանդարտների քանակը      |ստանդարտ|ստանդարտ- |ստանդարտ-  |           |

|                         |պետք է  |ների 50%-ը|ների 100%-ը|           |

|                         |չեղյալ  |          |           |           |

|                         |համարել |          |           |           |

|_________________________|________|__________|___________|___________|

|Կատարված ստուգաճշտումների|   0    |    -     |տարեկան    |տարեկան    |

|քանակը                   |        |          |առնվազն 20 |առնվազն    |

|                         |        |          |ստուգա-    |100        |

|                         |        |          |ճշտում     |ստուգա-    |

|                         |        |          |           |ճշտում     |

|_________________________|________|__________|___________|___________|

|Ազգային ստանդարտների այն |   0    |    -     |առնվազն 2  |առնվազն 5  |

|լաբորատորիաների քանակը,  |        |          |լաբորատորիա|լաբորատորիա|

|որոնց ստուգաճշտման       |        |          |           |           |

|սերտիֆիկատները ճանաչվում |        |          |           |           |

|են արտասահմանում         |        |          |           |           |

|(միջազգայնորեն ընդունված |        |          |           |           |

|հավատարմագրման կամ ԿՉՄԿ  |        |          |           |           |

|ԲՃՀ-ի միջոցով)           |        |          |           |           |

|_________________________|________|__________|___________|___________|

|Միջազգային ստանդարտների  |   0    |    -     |առնվազն` 50|առնվազն` 80|

|համաձայն հավատարմագրված  |        |          |           |           |

|համապատասխանության       |        |          |           |           |

|գնահատման մարմինների     |        |          |           |           |

|քանակը                   |        |          |           |           |

._____________________________________________________________________.

 

* Համաձայն ԻՍՕ-ի (http://www.iso.org/iso/iso_catalogue.htm)` ամեն տարի ընդունվում են ավելի քան 18 000 ԻՍՕ ստանդարտներ և հրապարակվում մոտ 1100 նոր ԻՍՕ ստանդարտներ:

** Համաձայն ԻԷԿ-ի (http://www.iec.ch/news_centre/iec_figures/)` մինչև 2009 թ. վերջը հրապարակված ԻԷԿ ստանդարտների քանակը 5520 է, որոնցից 366-ը հրապարակվել է 2009 թ.:

*** ԽՀԱԱՀ գերակա ոլորտների համար եվրոպական ստանդարտների ցանկը, որը պետք է կազմվի Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի կողմից մինչև 2010 թ. վերջը:

 

1-ին ուղղության` ստանդարտացման, չափագիտության և հավատարմագրման ոլորտների բարեփոխման շրջանակում ձեռնարկվող միջոցառումների գլխավոր դերակատարը ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունն է` որպես քաղաքականություն մշակող, ինչպես նաև համապատասխան հաստատությունները` Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը, Չափագիտության ազգային ինստիտուտը և Հավատարմագրման ազգային մարմինը:

բ) 2-րդ ուղղություն. Տեխնիկական կանոնակարգում և շուկայի վերահսկողություն

Տեխնիկական կանոնակարգում և շուկայի վերահսկողություն ուղղության բարեփոխումը սկսվում է ՀՀ հորիզոնական օրենսդրությունը եվրոպական համընդհանուր օրենսդրությանը մոտարկելով, որին կհաջորդի ոլորտային օրենսդրության աստիճանական համապատասխանեցումը ԵՄ օրենսդրությանը:

Այս ուղղության համար առանձնացվում են հետևյալ 4 փուլերը.

. փուլ 1` «Տեխնիկական կանոնակարգերի ու շուկայի վերահսկողության հորիզոնական օրենսդրության վերանայում»,

. փուլ 2` «ԽՀԱԱՀ գերակա ոլորտներում` ՀՀ ոլորտային օրենսդրության վերանայում»,

. փուլ 3` «ԵՄ ներդաշնակեցված ոլորտներում ՀՀ ոլորտային օրենսդրության վերանայում, բացառությամբ ԽՀԱԱՀ-ում ընդգրկված ոլորտների»,

. փուլ 4` «ԵՄ չներդաշնակեցված ոլորտներում ՀՀ ոլորտային օրենսդրության վերանայում»:

Այս բոլոր փուլերի համար սահմանվում են հետևյալ թիրախները.

- Ազգային օրենսդրությունը ԵՄ համընդհանուր օրենսդրությանը մոտարկելու ազգային ծրագրի մշակում, փուլի սկզբում,

- Շահագրգիռ կողմերի (գործարար համայնք և սպառողներ) մասնակցությամբ մոնիտորինգային խմբերի ստեղծում ՀՀ ԷՆ համակարգմամբ, մինչև փուլի սկիզբը,

- Համապատասխան օրենսդրական փոփոխությունների փաթեթների ներկայացում ՀՀ ԱԺ, մինչև յուրաքանչյուր փուլի առաջին տարվա ավարտը,

- շուկայի վերահսկողության բնագավառի ընթացակարգերի բարելավում, փուլի սկզբից մեկ տարվա ընթացքում:

Բյուրոկրատական քաշքշուկի («կարմիր ժապավեն») նվազեցումն օրենսդրությունում ենթադրում է ներդաշնակեցում, պարզեցում, ինչպես նաև` հնացած կանոնակարգերի և օրենքների վերացում և նոր վարչական պահանջների ներդրում: Պետք է չեղյալ հայտարարել արտադրանքի նախաշուկայական վերահսկողության կամ սահմանային ստուգման տարբեր ձևերը, բացառությամբ այն ձևերի, որոնք բխում են միջազգայնորեն ընդունելի փորձից:

Այս ռազմավարությունը չի սահմանում, սակայն չի բացառում, առկա պետական տեսչությունների (շուկայի վերահսկողության մարմինների) վերակազմավորումը: Պատճառն այն է, որ թիվ 765/2008 (ԵՀ) կանոնակարգը ԵՄ անդամ պետությունների կողմից շուկայի վերահսկողության մասով ընդհանուր խնդիրների վերաբերյալ նվազագույն պահանջներ է սահմանում: Կանոնակարգն, այնուամենայնիվ, չի սահմանում շուկայի վերահսկողություն իրականացնող մարմիններին ներկայացվող կազմակերպական պահանջները: Հետևաբար, եվրոպական մոդելին հետևելիս, Հայաստանը պետք է ներդնի շուկայի վերահսկողության համակարգի աշխատանքի պարբերական վերանայման և գնահատման համակարգ: Եթե գնահատմամբ պարզվի, որ անհրաժեշտ են ինստիտուցիոնալ վերակազմավորում և հզորացում, ապա պետք է իրականացնել անհրաժեշտ վերակազմավորումը:

Մինչև 2011 թվականի վերջ կստեղծվի շուկայի վերահսկողություն իրականացնող մարմինների աշխատանքը համակարգող մշտական մեխանիզմ: Դա պետք է իրականացվի Հայաստանում Տեսչական բարեփոխումների հայեցակարգի համաձայն: Նույն ժամկետում շուկայի վերահսկողություն իրականացնող յուրաքանչյուր մարմին պետք է մշակի և սահմանի մաքսային մարմինների հետ համագործակցություն և տեղեկատվության փոխանակման ընթացակարգեր:

Բարեփոխումների մոնիտորինգի համար սահմանվում են հետևյալ ցուցանիշները.

. վերանայված և փոփոխված օրենքների և տեխնիկական կանոնակարգերի քանակը,

. շուկայի վերահսկողության արշավների քանակը,

. շուկայում հայտնաբերված, պահանջներին չհամապատասխանող արտադրանքի քանակը,

. արտադրողների, նրանց ներկայացուցիչների կամ ներմուծողների կողմից ձեռնարկվող ուղղիչ կամ կանխարգելիչ միջոցառումների քանակը,

. ԵՄ արտահանվող ապրանքախմբերի քանակը:

Վերը նշված բոլոր ցուցանիշները ժամանակի ընթացքում պետք է աճեն:

2-րդ ուղղության` Տեխնիկական կանոնակարգման ու շուկայի վերահսկողության բարեփոխման միջոցառումներն իրականացնող հիմնական սուբյեկտներն են.

. ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը` որպես համակարգող գերատեսչություն,

. տեխնիկական կանոնակարգեր մշակող նախարարությունները, մասնավորապես` ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը, ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարությունը, ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարությունը, ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությունը, ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը, ՀՀ առողջապահության նախարարությունը, ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարությունը և ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարությունը,

. ոչ պարենային արտադրանքի շուկայի վերահսկողության համար պատասխանատու պետական տեսչությունը, ինչպես նաև` մաքսային մարմինները:

 

գ) 3-րդ ուղղություն. Փորձարկում, տեխնիկական հսկողություն և սերտիֆիկացում

3-րդ ուղղության, այն է` փորձարկման, տեխնիկական հսկողության և սերտիֆիկացման բարեփոխումն իր բնույթով տարբերվում է մյուս ոլորտներից: Պատճառն այն է, որ փորձարկման լաբորատորիաների և տեխնիկական հսկողության ու հավատարմագրման մարմինների մեծ մասն աշխատում է մասնավոր հատվածում: Հետևաբար, Կառավարությունը կստեղծի պայմաններ մասնավոր հատվածի զարգացման համար: Այս ուղղությամբ առաջին բարեփոխումը կլինի ներկայիս հավատարմագրման համակարգից սահուն անցումը ԻՍՕ ստանդարտներին համապատասխանեցված հավատարմագրմանը, որպեսզի համապատասխանության գնահատման մարմինների աշխատանքը ոչ թե խաթարվի, այլ բարելավվի:

Բացի այդ, Կառավարությունը կիրականացնի մասնավոր ձեռնարկատերերին խրախուսման քաղաքականություն, որպեսզի վերջիններս ներդնեն ԻՍՕ/ԻԷԿ 9001-ի, ԻՍՕ 14001-ի և այլ ստանդարտների համաձայն կառավարման համակարգեր: Առաջնությունը կտրվի համապատասխանության գնահատման այն մարմիններին ու ընկերություններին, որոնք գործում են ԽՀԱԱՀ-ի գերակա ոլորտներում: ԽՀԱԱՀ-ի նպատակներից ելնելով` համապատասխանության գնահատման պոտենցիալ մարմինները պետք է հավատարմագրվեն արտասահմանյան որևէ ճանաչված մարմնի կողմից, քանի դեռ ՀՀ Հավատարմագրման ազգային մարմինը միջազգային ճանաչում չունի: Վերջապես, Կառավարությունը կխրախուսի համապատասխանության գնահատման մարմինների ասոցիացիաների ձևավորմանը: Այս ասոցիացիաներին հնարավորություն կտրվի մասնակցել քաղաքականությունների մշակմանը, ինչպես նաև, ըստ անհրաժեշտության, ստանդարտացման, չափագիտության և հավատարմագրման գործընթացներին:

Պետք է հասնել հետևյալ երեք առանցքային թիրախներին.

. կազմել դրամաշնորհային ծրագիր մինչև 2012 թ. վերջը կառավարման միջազգային ստանդարտների և հավատարմագրման ներդրման համար,

. մինչև 2013 թ. վերջը ընտրել դրամաշնորհային ծրագրի շահառուների առաջին խումբը,

. մինչև 2016 թ. վերջը ընտրել դրամաշնորհային ծրագրի շահառուների երկրորդ խումբը:

 

Բարեփոխման մոնիտորինգի համար կօգտագործվեն հետևյալ ցուցանիշները.

. ԻՍՕ/ԻԷԿ 9001 ստանդարտի համաձայն սերտիֆիկացված կառավարման համակարգեր ունեցող ընկերությունների քանակ,

. ԻՍՕ 14001 ստանդարտի համաձայն սերտիֆիկացված շրջակա միջավայրի կառավարման համակարգեր ունեցող ընկերությունների քանակ,

. ԻՍՕ 22000 ստանդարտի համաձայն սերտիֆիկացված սննդի անվտանգության կառավարման համակարգեր ունեցող ընկերությունների քանակ,

. ԻՍՕ/ԻԷԿ 27001 ստանդարտի համաձայն սերտիֆիկացված տեղեկատվության անվտանգության կառավարման համակարգեր ունեցող ընկերությունների քանակ,

. հավատարմագրված համապատասխանության գնահատման մարմինների քանակ,

. միջազգայնորեն ճանաչված հավատարմագրում ստացած համապատասխանության գնահատման մարմինների քանակ,

. համապատասխանության գնահատման մարմինների ասոցիացիաների քանակ:

Վերը նշված ցուցանիշների ցանկը կլրացվի ԻՍՕ-ի և ԻԷԿ-ի կողմից նոր ոլորտային կառավարման ստանդարտներ ընդունման դեպքում: Բոլոր ցուցանիշները պետք է ունենան աճման միտում: 3-րդ ուղղության բարեփոխման միջոցառումների իրականացման հիմնական պատասխանատուն ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունն է:

 

4.3.3 Ժամանակացույց և հենանիշներ

 

Բարեփոխումը նախատեսվում է իրականացնել մինչև 2020 թվականը: Ստորև ներկայացվում է ըստ տարիների ակնկալվող զարգացումները և առաջընթացը:

. Մինչև 2011 թ.

Կստեղծվի ռազմավարության իրականացման մոնիտորինգի և համակարգման մեխանիզմ, որը կիրականացվի Որակի ազգային խորհրդի ձևավորման միջոցով:

Բարեփոխման ռազմավարության հաստատումից հետո, կարճ ժամանակ անց, կներկայացվի նոր հորիզոնական օրենսդրության փաթեթը` ներկայում գործող «Ստանդարտացման մասին» ՀՀ օրենքը, «Համապատասխանության գնահատման մասին» ՀՀ օրենքը և «Չափումների միասնականության ապահովման մասին» ՀՀ օրենքը փոխարինելու նպատակով: Փաթեթը կներմուծի հետևյալ նոր դրույթները` ինչպես կազմակերպել ու իրականացնել ազգային ստանդարտացումը, ինչպես մշակել տեխնիկական կանոնակարգերը, ինչպես կատարել արտադրանքի համապատասխանության գնահատում կանոնակարգվող բնագավառում և վերահսկել այն շուկայի վերահսկողության միջոցով, ինչպես կազմակերպել ու իրականացնել համապատասխանության գնահատման մարմինների հավատարմագրումը ԻՍՕ ստանդարտի համաձայն և ինչպես կազմակերպել չափագիտությունը, համեմատության ու տեխնիկական հսկողության միջոցով ապահովել չափումների հետագծելիությունը և կատարել չափման միջոցների համապատասխանության գնահատման ու չափածրարված ապրանքների չափագիտական վերահսկողությունը: Նոր օրենսդրությունը հիմնված կլինի ԱՀԿ ԱՏԽ համաձայնագրի և եվրոպական պահանջների (ԵՀ թիվ 98/34/ դիրեկտիվ, ԵՀ թիվ 765/2008 կանոնակարգ, Եվրախորհրդարանի և Եվրոպական խորհրդի թիվ 768/2008 որոշում, Եվրոպական նոր մոտեցման դիրեկտիվներ, ԵՀ թիվ 2001/95/ դիրեկտիվ, ԵՏՀ թիվ 85/374/ դիրեկտիվ և այլն) վրա, ինչպես նաև միջազգային ստանդարտների և միջազգային կազմակերպությունների առաջարկությունների վրա:

Նոր օրենսդրության կապահովի կանոնակարգերի պարզեցում: Ստանդարտների, չափագիտության և հավատարմագրման ազգային մարմինների գործունեությունը կսահմանափակվի այն ծառայություններով, որոնք սովորաբար մատուցվում են նմանատիպ կազմակերպությունների կողմից: Պետք է երաշխավորվի այս երեք մարմինների լիարժեք համապատասխանությունը միջազգային պահանջներին` բացառելով ապագայում հնարավոր թերացումները: Այսպիսով, մի շարք կարգավորող գործառույթներ կվերացվեն` թեթևացնելով բիզնեսի բեռը:

2011 թվականի կեսերից կսկսվի ԻՍՕ 17000 սերիայի ստանդարտների վրա հիմնված հավատարմագրման նոր կանոններին անցնելու գործընթացը: Այն կտևի մինչև ներկայումս տրված հավատարմագրման վկայագրերի ժամկետի ավարտը` սերտիֆիկացման ու փորձարկման աշխատանքների խափանումներից խուսափելու համար:

Հավատարմագրման մասով համապատասխանության գնահատման թեկնածու մարմինների աշխատակիցներին ներկայում ներկայացվող Ստանդարտների ազգային ինստիտուտում վերապատրաստում անցնելու պահանջը կվերացվի: Փոխարենը, համապատասխանության գնահատման մարմիններին հնարավորություն կտրվի մրցութային հիմունքներով ընտրել ուսուցում իրականացնող:

. Մինչև 2012 թ.

Ներկայիս Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության Չափագիտության ազգային ինստիտուտը և Հավատարմագրման գործակալությունը կվերակազմավորվեն, կհաստատվի նոր կառուցվածք, մրցութային կարգով կընտրվի նոր ղեկավարություն, և մինչև 2011 թվականի տարեվերջ նոր մարմինները կսկսեն գործել իրենց նոր կառուցվածքով` իրականացնելով իրենց նոր գործառույթները: Կադրերի ընտրությունը կիրականացվի հեղինակավոր խորհրդատվական ընկերությունների և միջազգային փորձագետների մասնակցությամբ ձևավորված ընտրական հանձնաժողովի կողմից:

Անդամակցության դիմումներ կներկայացվեն միջազգային մարմիններին (ԻԷԿ, ՕՉՄԿ, Չափումների կոնվենցիա, ԼՀՄՀ, ՀՄՖ) և կընդլայնվի եվրոպական մարմինների հետ գործընկերությունը:

Շուկայի և սպառողի շահերի պաշտպանության պետական տեսչությունը նույնպես կվերակառուցվի տեսչական բարեփոխումների ներքո, առաջընթաց կապրի և իր ընթացակարգերում կներմուծի շուկայի վերահսկողության մասով ԵՄ հիմնական պահանջները: Այս ոլորտի օրենսդրության մոտարկմանը զուգահեռ` մինչև 2018 թ կշարունակվի կարողությունների հզորացումը` ԵՄ գործելակերպին լիովին համահունչ գործելու նպատակով:

. Մինչև 2013 թ.

Կավարտվի ՀՀ օրենսդրության վերանայումը ԽՀԱԱՀ գերակա արդյունաբերական ոլորտներում: Վերանայումը երկու նպատակ կունենա` նվազեցնել բյուրոկրատական քաշքշուկը և հնարավոր դարձնել մոտարկումը եվրոպական օրենսդրությանը: Օրենսդրության պարզեցման երկրորդ և հաջորդող փուլերը մասնավորապես ուղղված կլինեն չափազանց շատ սերտիֆիկատների, արտոնագրերի և գրանցումների նվազեցմանը: Անհրաժեշտության դեպքում կմշակվեն փոփոխություններ` համապատասխան օրենքներում և կանոնակարգերում, և դրանք կներկայացվեն ընդունման: Կընդունվեն նաև եվրոպական ստանդարտները ԽՀԱԱՀ գերակա արդյունաբերական ոլորտներում: Մաքսային մարմինը կստանձնի ԽՀԱԱՀ-ում ներառված արտադրանքի ծագման սերտիֆիկատների տրամադրման պատասխանատվությունը:

. Մինչև 2015 թ.

Խորհրդային ժամանակներից մնացած հնացած ստանդարտները կկորցնեն իրենց ուժը, իսկ միջազգային ու եվրոպական ստանդարտների ընդունման գործընթացը կշարունակվի:

Միջազգային մարմիններին անդամակցելու դիմումները ամենայն հավանականությամբ կարժանանա դրական եզրակացության, և Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքը լիարժեքորեն կկապվի միջազգային համակարգին: Առաջիկա տարիներին անդամակցությունն առանցքային կլինի` սերտիֆիկացման, չափագիտության և հավատարմագրման զարգացումը միջազգային ուղու վրա դնելու համար: Բացի այդ, Հայաստանի ստանդարտացումն ու հավատարմագրումը կդառնան եվրոպական ստանդարտների ու հավատարմագրման կազմակերպությունների աշխատանքների մաս:

Ելնելով ԽՀԱԱՀ-ի շուրջ բանակցություններից` կառավարությունը կաջակցի ԽՀԱԱՀ ոլորտներում գործող համապատասխանության գնահատման մարմինների զարգացմանը` դրանց նյութական բազան բարելավելու, միջազգային ու եվրոպական ստանդարտներ կիրառելու և միջազգային ճանաչում ունեցող հավատարմագրման մարմիններից հավատարմագրում ստանալու նպատակով:

. Մինչև 2016 թ.

Չափագիտության ազգային ինստիտուտի լաբորատորիան կստանա հավատարմագրում իրենց կողմից մատուցվող ստուգաճշտման ծառայությունների մասով: Այս նպատակը պայմանավորված է մինչև 2013 թվականը Չափագիտության ազգային ինստիտուտին համապատասխան տարածք և ժամանակակից սարքավորումներ հատկացնելու խնդիրների բարեհաջող լուծմամբ: Միջազգային ճանաչման փուլը կարող է սկսվել միայն այն դեպքում, եթե չափագիտությունը բավականաչափ հզորանա` հիմնական պահանջները բավարարելու համար:

Կավարտվի ազգային ոլորտային օրենսդրության վերանայումը ԵՄ ԽՀԱԱՀ ներդաշնակեցված ոլորտներից բացի` այլ համաձայնեցված ոլորտների մասով, և վարչական բեռի նոր թեթևացում կկատարվի:

. Մինչև 2018 թ.

Կավարտվի ԵՄ ոչ ներդաշնակեցված ոլորտներին համապատասխան ազգային ոլորտային օրենսդրության վերանայումը և կիրականացվի վարչական բեռի չորրորդ ու վերջնական թեթևացումը: Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը աստիճանաբար կանցնի միջազգային ու եվրոպական ստանդարտների ընդունմանը և կկարողանա այդ գործընթացը իրականացնել ընդունելի կարգով:

Հավատարմագրման մարմինը պետք է նպատակադրվի հավատարմագրման վկայագրերի միջազգային ճանաչմանը հասնելուն, ինչը չափազանց կարևոր է առևտրի տեսանկյունից, մասնավորապես` լաբորատորիաների և արտադրանքը սերտիֆիկացնող մարմինների համար: Դա հնարավոր է ՀԵՀ հավատարմագրման բազմակողմ պայմանավորվածության հիման վրա, որը և առաջարկվում է:

. Մինչև 2020 թ.

Հավատարմագրման ծառայությունները լիովին կճանաչվեն, և չափագիտական սերտիֆիկատների առաջին ճանաչումը ևս իրականություն կդառնա: Համապատասխանության գնահատման մարմինները, այդ թվում` ԽՀԱԱՀ ոլորտներում գործող մարմինները, կարող են արտասահմանյան հավատարմագրերը փոխարինել ազգայինով: Բարեփոխումը կավարտվի, որակի ենթակառուցվածքը լիովին կհամապատասխանի միջազգային և ԵՄ պահանջներին` ի վիճակի լինելով մատուցել էական և բարձրորակ ծառայություններ սպառողներին:

 

4.3.4 Ռիսկեր, ենթադրություններ և հաջողության գործոններ

 

Առաջարկվող ռազմավարությունը հիմնվում է հետևյալ ենթադրությունների վրա.

. ՀՀ կառավարությունը կշարունակի քաղաքական աջակցություն տրամադրել ռազմավարության իրականացման ողջ գործընթացի ընթացքում,

. ՀՀ կառավարությունը կմոբիլիզացնի անհրաժեշտ ռեսուրսներ, ներառյալ դոնորների աջակցությունը,

. բազմազան և միջազգային ճանաչում ունեցող որակի ենթակառույցների ծառայությունների նկատմամբ տնտեսվարող սուբյեկտների պահանջարկը գնալով կաճի:

 

Բարեփոխման գործում Որակի ազգային խորհրդի և շահագրգիռ կողմերի ներգրավումը կօգնի նվազագույնի հասցնել ռիսկերը:

Ռազմավարության հաջողությունը կախված կլինի հետևյալ գործոններից.

. որակի ենթակառուցվածքի շրջանակներում քաղաքական ազդեցության և պոտենցիալ շահերի բախման բացառում,

. բարեփոխված հաստատությունների անկախություն և կայունություն (դրանք պետք է ունենան սեփական գործառնական ծախսերը հոգալու և որակյալ աշխատակիցներ ներգրավելու հնարավորություն և կարողություններ),

. համապատասխան գիտելիքների, հմտությունների ուսուցման և վերապատրաստման ներքին համակարգի կարողությունների առկայություն,

. որակի ազգային ենթակառուցվածքի ծառայություններից սպառողների օգտվելու պատրաստակամություն,

. բարեփոխմանը ոչ կառավարական և մասնավոր հատվածների կողմից աջակցություն:

 

4.4 Որակի ենթակառուցվածքի նոր ինստիտուցիոնալ կառուցվածքը

 

4.4.1 Ինստիտուցիոնալ բարեփոխման հաջորդականությունը

 

Հայաստանյան որակի ենթակառուցվածքի նոր ինստիտուցիոնալ կառուցվածքը կկայանա քայլ առ քայլ` երեք ու կես տարվա ընթացքում (Գծապատկեր 3):

Բարեփոխումը կսկսվի 2010 թվականին ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության ներքին վերակազմակերպումից, որի նպատակն է հզորացնել վերջինիս` քաղաքականություն մշակողի և համակարգողի ունակություններն ու կարողությունները: Կձևավորվի Որակի ազգային խորհուրդը և կսահմանվի դրա իրավասությունների շրջանակը` որպես բարեփոխման հարցերով վերադաս խորհրդատվական մարմին: Կսկսվեն նաև ստանդարտացման, չափագիտության և հավատարմագրման ոլորտների բարեփոխման նախապատրաստական աշխատանքները:

 

Գծապատկեր 3

 

.____________________________________________________________.

|Տարի|  Պետական հատվածում վերակազմակերպման հաջորդականություն |

|    |_______________________________________________________.

|____|                 ._________________.

|2010|                 |Էկոնոմիկայի      |

|    |                 |նախարարություն   |

|    |                 |(ներքին          |

|    |                 |վերակազմակերպում)|

|    |                 ._________________.

|    |          .______________________________________________.

|____|  ._______________. .__________.|.______________. ._____________.

|2011|  |Ազգային        | |ՉԱԻ       |||Հավատարմագրման| |Շուկայի և    |

|    |  |ստանդարտիզացման| |Վերակառու-|||մարմին        | |սպառողների   |

|    |  |ինստիտուտ      | |ցում      |||(իրավական     | |իրավունքների |

|    |  |(իրավական      | |          |||կարգավիճակի   | |պաշտպանության|

|    |  |կարգավիճակի    | |          |||ձեռքբերում)   | |պետական      |

|    |  |փոխում)        | |          |||              | |տեսչություն  |

|    |  |               | |          |||              | |(ներքին վերա-|

|    |  |               | |          |||              | |կազմակերպում)|

|    |  ._______________. .__________.|.______________. ._____________.

|    |                                |

|____|  ._____________________________________________________________.

|2012|  |ԽՀԱԱՀ առաջնայնության ոլորտներում տեխնիկական կանոնակարգեր     |

|    |  |մշակող նախարարություններ և  դրանց մարմիններ                  |

|    |  |(նախարարություններ - հնարավոր ներքին վերակազմակերպում,       |

|    |  |հենակետային լաբորատորիաներ - իրավական կարգավիճակի փոփոխում.  |

|    |  |շուկայի վերահսկողության մարմին - ներքին վերակազմակերպում).   |

|    |  ._____________________________________________________________.

|    |                                |

|____|  ._____________________________________________________________.

|2013|  |Տեխնիկական կանոնակարգեր մշակող այլ նախարարություններ և  դրանց|

|    |  |մարմիններ (նախարարություններ. հնարավոր ներքին                |

|    |  |վերակազմակերպում, Հենակետային լաբորատորիաներ - իրավական      |

|    |  |կարգավիճակի փոփոխում. շուկայի վերահսկողության մարմին - ներքին|

|    |  |վերակազմակերպում)                                            |

.____.  ._____________________________________________________________.

 

2011 թվականին Ստանդարտների ազգային մարմինը, Չափագիտության ազգային ինստիտուտը և հավատարմագրման մարմինը բարեփոխվելու են և ձեռք են բերելու նոր իրավական կարգավիճակ ու կառավարման կառուցվածք, ինչով դրանց գործառույթները կհամապատասխանեցվեն միջազգային պահանջներին: Տեխնիկական կանոնակարգեր մշակող նախարարությունների համակարգում կիրականացվի կարիքների և բացերի գնահատում:

2012 թվականին վերակազմակերպումը կընդգրկի ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության, ՀՀ առողջապահության նախարարության, ՀՀ քաղաքաշինության նախարարության և ՀՀ արտակարգ իրավիճակների նախարարության կառույցները: Ըստ անհրաժեշտության, կփոփոխվեն պոտենցիալ հենակետային լաբորատորիաների շահագործման իրավական կարգավիճակը և կանոնները` դրանք վերափոխելով պետական ոչ առևտրային կազմակերպության: Այս լաբորատորիաների գործունեությունը կախված չի լինի առևտրային գործունեությունից ստացված եկամուտներից: Անհրաժեշտության դեպքում կարդիականացվի շուկայի վերահսկողության մարմինների կառուցվածքը և կբարելավվեն կապերը մաքսային մարմինների հետ:

Վերակազմակերպման հաջորդ և վերջին տարում նույն գործընթացում կընդգրկվեն տեխնիկական կանոնակարգեր մշակող նախարարությունները, մասնավորապես` ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարությունը, ՀՀ էներգետիկայի և բնական պաշարների նախարարությունը, ՀՀ բնապահպանության նախարարությունը և ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը:

 

4.4.2 Որակի ենթակառուցվածքի հիմնական հատվածի կազմակերպումը

 

Բարեփոխումը կնպատակաուղղվի առանցքային սուբյեկտների` քաղաքականություն մշակողների և համակարգողների, ստանդարտների ազգային մարմնի, չափագիտության ազգային ինստիտուտի, հավատարմագրման գործակալության կազմակերպմանը, ինչը պատկերված է Գծապատկեր 4-ում:

 

Գծապատկեր 4

 

.________________________________________________.

| Որակի ենթակառուցվածքի նախատեսվող կազմակերպումը |

.________________________________________________.

.______________.

.__|Կառավարություն|

|  .______________.   ______ Քաղաքականության

.______________. |         |                  մշակում և

|Որակի-խորհուրդ| |         |                  բյուջետային

|Մրցունակության|_.         |                  աջակցություն

|խորհուրդ      |           |

.______________.    .______________.   ______ Վարչական

|Էկոնոմիկայի   |          ենթակայություն

|նախարարություն|

.______________.   ______ խորհրդատվություն

|  |

._____________________________|_______________________.

|               |   ._____________|________________.  |

.____________. .______________. .________________.._____________.

|Ստանդարտների| |Չափագիտության | |Հավատարմագրման  ||Շուկայի և    |

|ազգային     | |ազգային       | |հայաստանյան     ||սպառողների   |

|ինստիտուտ   | |ինստիտուտ     | |կազմակերպություն||իրավունքների |

|            | |              | |                ||պաշտպանության|

|            | |              | |                ||պետական      |

|            | |              | |                ||տեսչություն  |

|____________| |______________| |________________||_____________|

| ասոցիացիա  | |     ՓԲԸ      | |պետական         ||Նախարարության|

|            | |              | |ոչ առևտրային    ||կազմում      |

|            | |              | |կազմակերպություն||             |

.____________. .______________. .________________.._____________.

 

Լավագույն դեպքում այս վերակազմակերպումը կիրականանա 2011 թվականին: Գործնականում, ցանկալի կազմակերպում ունենալու համար պետք է բավարարել որոշ նախապայմաններ: Այդ նախապայմաններն են`

. պետական բյուջեից ֆինանսավորումը պետք է բավարար լինի բարեփոխված համակարգը ֆինանսապես կայուն դարձնելու համար,

. Չափագիտության ազգային ինստիտուտը պետք է լինի ձևավորված և գործուն:

Պայմանավորված օբյեկտիվ պատճառներով` այս նախապայմանները կարող են չկատարվել 2011 թ. ընթացքում: Հետևաբար առաջարկվում է անցումային մոտեցում (Գծապատկեր 5):

 

Գծապատկեր 5

 

.________________________________________________.

|   Որակի կառուցվածքի անցումային կազմակերպումը   |

.________________________________________________.

.______________.

.__|Կառավարություն|

|  .______________.   ______ Քաղաքականության

.______________. |         |                  մշակում և

|Որակի-խորհուրդ| |         |                  բյուջետային

|Մրցունակության|_.         |                  աջակցություն

|խորհուրդ      |           |

.______________.    .______________.   ______ Վարչական

._|Էկոնոմիկայի   |          ենթակայություն

._____________.     | |նախարարություն|

|Չափագիտության|     | .______________.   ______ խորհրդատվություն

._|սերտիֆիկացման|     |        |

| |մարմին       |     |        |           ______ Պետության

| ._____________.     |        |                  սեփականությունը

|_____________________.        |                  հանդիսացող

| ._____________.              |                  ընկերության

| |Ապրանքների   |              |                  հսկողություն

._|սերտիֆիկացման|              |

|մարմին       |              |

._____________.              |

._____________________________________________________.

.____________. .______________. .________________.._____________.

|Ստանդարտների| |Չափագիտություն| |Հավատարմագրման  ||Շուկայի և    |

|ազգային     | |ազգային       | |հայաստանյան     ||սպառողների   |

|ինստիտուտ   | |ինստիտուտ     | |կազմակերպություն||իրավունքների |

|            | |              | |                ||պետական      |

|            | |              | |                ||տեսչություն  |

|____________| |______________| |________________||_____________|

| ասոցիացիա  | |     ՓԲԸ      | |պետական         ||Նախարարության|

|            | |              | |ոչ առևտրային    ||կազմում      |

|            | |              | |կազմակերպություն||             |

.____________. .______________. .________________.._____________.

 

Քանի որ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության բյուջեն կարող է զգալիորեն չավելանալ, և ելնելով համակարգի ֆինանսական կայունությունն ապահովելու նպատակից` ներկայիս Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի արտադրանքի փորձարկման և սերտիֆիկացման աշխատանքները ժամանակավորապես կպահպանվեն ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության համակարգում: Այս երկու աշխատանքները կփոխանցվեն մի նոր մարմնի, որը կստեղծվի որպես պետական փակ բաժնետիրական ընկերություն և կգործի ներկայիս Ստանդարտների ազգային ինստիտուտից անկախ: Նոր Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը կֆինանսավորվի գործող համակարգում փորձարկումից և սերտիֆիկացումից առաջացած եկամուտներից: Քանի որ նման կառուցվածքը, ակնհայտորեն, շահերի բախում կառաջացնի նախարարության համակարգի ներսում, ապա դրա կառավարումը կփոխանցվի որևէ անկախ սուբյեկտի` կոնցեսիայի իրավունքով: Հենց որ բարեփոխված Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը հասնի ֆինանսական կայունության, այն կմասնավորեցվի: Սեփականաշնորհումից ստացված հասույթը կօգտագործվի նույն նպատակով:

Ֆինանսական կայունություն նշանակում է, որ ստանդարտների ինստիտուտը կարող է կայուն կերպով գործել օրենսդրությամբ սահմանված աշխատանքների համար պետական բյուջեից տրվող ֆինանսավորման, անդամավճարների, ստանդարտների վաճառքի, դասընթացների ու մատուցված ստանդարտացման ծառայություններից ստացված եկամուտների հաշվին:

Նոր Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի ֆինանսական գործունեությունը պետք է ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության կողմից վերահսկվի տարեկան կտրվածքով:

Բարեփոխված հիմնական հաստատությունների վարչական կարողությունը նույնպես կարող է փոփոխվել: Հիմնական աշխատանքներում ներգրավված մասնագիտական աշխատակիցների քանակը կփոփոխվի հետևյալ կերպ.

 

Աշխատակազմի քանակի փոփոխությունը

 

._____________________________________________________________________.

|Գործառույթ/            |2010 |2011|2012|2014|2015|2017|2018|2019|2020|

|հաստատություն          |(ընթա|    |    |    |    |    |    |    |    |

|                       |ցիկ) |    |    |    |    |    |    |    |    |

|_______________________|_____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Քաղաքականության մշակում|  4  |  7 |  7 |  7 |  7 |  7 |  7 |  7 |  7 |

|և  համակարգում/ ՀՀ ԷՆ  |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|_______________________|_____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Ստանդարտացում/ ՍԱԻ     | 20  | 25 | 25 | 25 | 25 | 25 | 25 | 25 | 25 |

|_______________________|_____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Սերտիֆիկացում/         | 50  | 20*|    |    |    |    |    |    |    |

|արտադրանքի և           |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|համակարգերի            |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|համապատասխանության     |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|գնահատման մարմին       |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|_______________________|_____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Փորձարկում /արտադրանքի | 17  | 17*|    |    |    |    |    |    |    |

|և  համակարգերի         |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|համապատասխանության     |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|գնահատման մարմին       |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|_______________________|_____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Ազգային ստանդարտներ և  |  -  | 16 | 16 | 20 | 20 | 25 | 25 | 30 | 30 |

|ստուգաճշտում/ԱԳԼ և  ՉԱԻ|     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|_______________________|_____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Չափման միջոցների       | 144 | 50*|    |    |    |    |    |    |    |

|համապատասխանության     |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|գնահատման մարմին       |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|_______________________|_____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Հավատարմագրում/ ՀԱՄ    |  7  |  5 |  5 |  5 |  6 |  6 |  6 |  7 |  7 |

|_______________________|_____|____|____|____|____|____|____|____|____|

|Շուկայի                |41** |    |    |    |    |    |    |    |    |

|վերահսկողություն/ ՇՍՇՊ |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

|պետական տեսչություն    |     |    |    |    |    |    |    |    |    |

._____________________________________________________________________.

 

* քանի դեռ գործում է

** անձնակազմի հարցերը կքննարկվեն տեսչական բարեփոխումների շրջանակում

 

4.4.3 ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության գործառույթները որպես քաղաքականություն մշակող և համակարգող

 

Ստանդարտների և տեխնիկական կանոնակարգերի ոլորտներում ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը պետք է զարգացնի հետևյալ կարողությունները.

. տեխնիկական կանոնակարգերի և ազգային ստանդարտացման մասով պետական քաղաքականության մշակում,

. տեխնիկական կանոնակարգեր մշակող նախարարությունների աշխատանքի համակարգում,

. տեխնիկական կանոնակարգման և ստանդարտների բնագավառներում նախարարությունների և մասնագիտացված մարմինների կարիքների համար ուղեցույցերի մշակում,

. նախարարության իրավասության ներքո տեխնիկական կանոնակարգերի մշակում, այդ թվում` ազդեցության գնահատումների իրականացում,

. այն ստանդարտների ցանկի հրատարակում, որոնք նախատեսում են արդյունաբերական արտադրանքի համապատասխանությունը օրենսդրությանը,

. Կառավարության անունից համագործակցություն Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի հետ և պետական բյուջեից տրամադրվող համապատասխան ֆինանսավորման ապահովում,

. միջազգային, եվրոպական և ազգային ստանդարտների ընդունման հայտերի մշակում և դրանց շուրջ բանակցություններ Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի հետ,

. տեխնիկական կանոնակարգերի և ստանդարտների ոլորտներում այլ երկրների հետ համագործակցության ապահովում:

 

Շուկայի վերահսկողության մասով` ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը պետք է.

. ստեղծի հաղորդակցության և համակարգման մեխանիզմներ շուկայի վերահսկողության մարմինների, մաքսային մարմնի և նախարարությունների միջև,

. ապահովի շուկայի վերահսկողության համապատասխան ընթացակարգերի ստեղծումը,

. երաշխավորի, որ շուկայի վերահսկողության մարմիններին տրվեն լիազորություններ, միջոցներ և գիտելիքներ,

. ապահովի շուկայի վերահսկողության ծրագրերի առկայությունը,

. վերանայի և գնահատի շուկայի վերահսկողության միջոցառումների իրականացումը,

. իրականացնի շուկայի վերահսկողության բնագավառում համագործակցություն այլ երկրների հետ:

Չափագիտության և հավատարմագրման բնագավառների մասով` ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը պետք է.

. մշակի պետական քաղաքականություն չափագիտության ոլորտում,

. վերահսկի Չափագիտության ազգային ինստիտուտի աշխատանքը և ապահովի պետական բյուջեից համապատասխան ֆինանսավորում,

. մշակի չափման միջոցների համար տեխնիկական կանոնակարգեր և հաստատի օրենսդրական չափագիտական վերահսկողության ենթակա չափման միջոցների ստուգաչափման պարբերականությունը,

. համագործակցի հավատարմագրման ազգային մարմնի հետ, ապահովի վերջինիս պետական բյուջեից համապատասխան ֆինանսավորում, ինչպես նաև իրականացնի կատարողականի պարբերական մոնիտորինգ,

. խրախուսի հավատարմագրումը պարտադիր համապատասխանության գնահատման ոլորտներում,

. նշանակի կարգավորվող ոլորտներում գործող համապատասխանության գնահատման մարմիններ, հավատարմագրման ազգային մարմին ներկայացնի հայտեր համապատասխանության գնահատման մարմինների տեխնիկական իրավազորության նախնական և պարբերական գնահատման նպատակով,

. հրապարակի և թարմացնի նշանակված համապատասխանության գնահատման մարմինների ցանկը,

. իրականացնի կանոնակարգող համագործակցություն այլ երկրների հետ` չափագիտության, հավատարմագրման և համապատասխանության գնահատման ոլորտներում:

Փորձարկման, տեխնիկական հսկողության և սերտիֆիկացման մասով` ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը պետք է.

. իրականացնի համապատասխանության գնահատման մարմինների զարգացման և գործունեության մոնիտորինգ,

. խրախուսի որակի ապահովման կիրառումը կանոնակարգվող և ոչ կանոնակարգվող ոլորտներում,

. իրականացնի իրազեկման բարձրացման և այլ աշխատանքներ, որոնք նպաստում են որակի ստանդարտների ներդրմանը, հատկապես կարևորելով փոքր և միջին կազմակերպություններին ուղղված գործունեությունը,

. համագործակցի ոչ կառավարական և մասնավոր հատվածների հետ:

ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը պետք է աջակցի տեխնիկական կանոնակարգերի և շուկայի վերահսկողության հարցերով երկու մշտական գործող միջգերատեսչական աշխատանքային խմբերի աշխատանքներին: Այն նաև պետք է պարբերաբար տեղեկատվություն ներկայացնի Որակի ազգային խորհուրդ և աջակցի դրա աշխատանքներին:

 

4.4.4 Բարեփոխված ստանդարտների ազգային մարմնի բնութագիրը և գործունեության համառոտ նկարագիրը

 

Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը կհանդիսանա որպես երկրի ստանդարտների ազգային մարմին: Այն կշարունակի իրականացնել իր աշխատանքները ազգային ստանդարտացման ոլորտում և կներկայացնի երկիրը միջազգային կառույցներում: Մարմնի կազմավորումը համապատասխանեցվելու է ստանդարտների միջազգային և եվրոպական կազմակերպությունների առաջարկություններին:

Ստանդարտացման գործընթացը կիրականացվի միջազգային ստանդարտների և առաջարկությունների համաձայն և ստանդարտացման հարցերով շահագրգիռ կողմերի պարտադիր մասնակցությամբ: Ստանդարտացման մասին նոր օրենքի հիման վրա կորոշվի և կհիմնադրվի Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը` որպես ասոցիացիա: Նոր և հատուկ իրավակազմակերպչական կարգավիճակը հնարավորություն կտա շահագրգիռ կողմերին (կառավարություն, իրավաբանական և ֆիզիկական անձինք) անդամակցել այդ կազմակերպությանը և ներկայացված լինել դրա կառավարման բարձրագույն մարմնում` Գլխավոր ասամբլեայում: Այդ մարմնի կազմակերպական կառուցվածքը պետք է առնվազն ներառի հետևյալ ստորաբաժինները.

 

Գծապատկեր 6

 

.__________________________.        ՈՒղղորդել ստանդարտացման գործընթացը

|Գլխավոր ասամբլեա          |______  և  ստանդարտացման մարմնի զարգացումը

|(շահագրգիռ կողմեր)        |

.__________________________.

.__________________________.        Իրականացնել Գլխավոր ասամբլեայի

|Կառավարման խորհուրդ       |        կողմից տրված հրահանգները և

|(ընտրված Գլխավոր          |______  վերահսկել ստանդարտացման մարմնի

|ասամբլեայի կողմից)        |        աշխատանքները

.__________________________.

.__________________________.

|Տնօրեն                    |        Ներկայացնել ստանդարտացման մարմինը

|(աշխատում է լրիվ հաստիքով,|______  և  ամենօրյա կտրվածքով ղեկավարել

|ընտրվել է մրցույթով       |        այդ մարմնի աշխատանքները

|Կառավարման խորհրդի կողմից)|

.__________________________.

.__________________________.        Իրականացնել ստանդարտացման

|Տեխնիկական անձնակազմ      |______  աշխատանքներ և  ղեկավարել

|(աշխատում է լրիվ հաստիքով)|        տեխնիկական կոմիտեները

.__________________________.

.__________________________.

|Տեխնիկական կոմիտեներ      |______  Մշակել հայկական ստանդարտներ

|(շահագրգիռ կողմեր)        |

.__________________________.

 

Ստանդարտացման մարմնի ֆինանսավորման աղբյուրները կլինեն հետևյալը.

. պետական բյուջե` ստանդարտացման մասին օրենքով նախատեսված գործունեության տեսակների համար տրամադրվող ուղղակի բյուջետային աջակցություն,

. անդամության վճարներ,

. ծրագրերից եկող եկամուտներ/Հայաստանի ստանդարտների մշակման պայմանագրեր, այդ թվում` միջազգային և եվրոպական ստանդարտները` որպես ազգային ստանդարտներ ընդունելը,

. ստանդարտների և ստանդարտացման փաստաթղթերի վաճառքից ստացվող եկամուտներ,

. Հայաստանի օրենքներով և ԻՍՕ-ի էթիկայի կանոններով թույլատրվող գործունեության այլ տեսակներից ստացվող եկամուտներ:

 

Գլխավոր ասամբլեան կարող է որոշում կայացնել Հայաստանի ստանդարտների հետ համապատասխանության գնահատման կամավոր սերտիֆիկացման սխեմա ստեղծելու մասին: Այս միջոցառումը կարող է բերել հավելյալ եկամուտ, որը կստացվի սերտիֆիկացման մարմիններին տրված սերտիֆիկացման համապատասխան նշանն օգտագործելու թույլտվությունից:

Ստանդարտացման մարմինը պետք է մշակի բիզնես պլան և իրականացնի անդամակցության վճարների և ստանդարտների գների սահմանման համապատասխան քաղաքականություն: Ինչպես ցույց է տալիս միջազգային փորձը, մեկնարկային ժամանակահատվածում ֆինանսավորման հիմնական աղբյուրը պետք է լինի պետական բյուջեն: Աջակցությունը պետական բյուջեից ժամանակի ընթացքում կնվազի մինչև ստանդարտների մարմինը հասնի միջազգային գործունեության համար պահանջվող ծախսերին համարժեք կայուն մակարդակի:

Տեխնիկական կանոնակարգեր մշակող նախարարությունների միջոցով` կառավարությունը կշարունակի հանդիսանալ ստանդարտացման մարմնի ծառայությունների հիմնական սպառողը: Նախարարությունները պետք է պայմանագրեր կնքեն ստանդարտացման մարմնի հետ և վճարեն հայկական ստանդարտների մշակման և միջազգային և եվրոպական ստանդարտների` որպես ազգային ստանդարտներ, ընդունման համար:

Ստանդարտացման մարմինը պետք է փորձի պահպանել Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի գործող ուսումնական կենտրոնները և ընդլայնել դրա ծառայությունները:

 

4.4.5 Բարեփոխված չափագիտության ազգային ինստիտուտի բնութագիրը և գործունեության համառոտ նկարագիրը

 

ՉԱԻ-ը կգործի Չափումների կոնվենցիայով ստեղծված ինստիտուտների, ինչպես նաև` ԿՈՈՄԵՏ և ԵՎՐՈՄԵՏ կազմակերպությունների նման տարածաշրջանային կազմակերպությունների առաջարկություններին համապատասխան: Մասնավորապես, պետք է հետևել ԵՎՐՈՄԵՏ-ի «ԵՎՐՈՄԵՏ և չափագիտության ազգային ինստիտուտի գործունեությունը» թիվ 10 ուղեցույցին: ՈՒղեցույցի համաձայն` ինստիտուտի հիմնական աշխատանքը պետք է լինի ազգային էտալոնների ստեղծումը և պահպանումը, Միավորների համակարգին միջազգայնորեն ճանաչված հետագծելիության ապահովումը, ազգային կարիքների համար ազգային էտալոնների կայունության պահպանումը և չափագիտության փորձ և գիտելիք տրամադրելը ազգային օգտագործողներին ստուգաճշտման ծառայությունների, վերապատրաստման և խորհրդատվության միջոցով:

Չափագիտության ազգային ինստիտուտի կանոնադրությամբ կերաշխավորվի ՉԱԻ-ի ինքնավարությունը` ֆինանսական և գործառնական հարցերում: Այն խորհրդատվություն կստանա չափագիտության ոլորտի շահագրգիռ կողմերից կազմված Չափագիտության խորհրդի կողմից: ՉԱԻ-ը չափագիտության մասին օրենքով լիազորվում է նշանակել ազգային հենակետային լաբորատորիաներ` որպես չափագիտության ազգային համակարգում առաջնային չափումներ իրականացնողներ:

Չափագիտության ազգային ինստիտուտի ֆինանսավորման հիմնական աղբյուրներն են.

. պետական բյուջեն,

. ծառայություններից ստացված եկամուտներ /ստուգաճշտում, խորհրդատվություն, վերապատրաստում և այլն/

. դրամաշնորհներ և ծրագրեր:

Չափագիտության ազգային ինստիտուտը կունենա կառավարման հետևյալ կառուցվածքը.

 

Գծապատկեր 7

 

._________________.

|Ազգային          |         _____ Հաստատել Չափագիտության ազգային

|չափագիտության    |               ինստիտուտի Կանոնադրությունը

|գործադիր մարմին  |

._________________.               ՈՒղղորդել արդյունաբերական

|    ._____________.       և  գիտական չափագիտության

|    |Չափագիտության| _____ բնագավառների զարգացումը,

|____|խորհուրդ     |       ինստիտուտի աշխատանքները և

|    ._____________.       և  հնարավոր ռեֆերանս և

|                          ստուգաճշտման լաբորատորիաների

|                          համակարգի զարգացումը

._________________.

|Չափագիտության    |         _____ Ներկայացնել չափագիտության

|ազգային          |               ազգային ինստիտուտը և  ամենօրյա

|ինստիտուտի տնօրեն|               կտրվածքով ղեկավարել դրա

|(աշխատում է լրիվ |               գործունեությունը:

|հաստիքով, ընտրվել|

|է մրցույթով`     |

|Գործադիր մարմնի  |

|կողմից)          |

._________________.

|

.________________________________________.

|                                        |

.______________.                       .______________.

|Լաբորատորիաներ|     Պահպանել ազգային  |Ազգային       |     Իրականացնել

|և  տեխնիկական |     էտալոնները և      |հենակետային   |____ ռեֆերանս

|անձնակազմ     |____ իրականացնել       |լաբորատորիաներ|     չափումներ

|(աշխատում է   |     ստուգաճշտում      .______________.

|լրիվ հաստիքով)|

.______________.

 

4.4.6 Բարեփոխված հավատարմագրման ազգային մարմնի բնութագիրը և գործունեության համառոտ նկարագիրը

 

ՀՀ կառավարությունը կհիմնադրի նոր պետական ոչ առևտրային կազմակերպություն, որի լիազոր մարմինը կհանդիսանա ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությանը: Այս կազմակերպությունը կհանդիսանա երկրի հավատարմագրման ազգային մարմինը: Այն կներկայացնի երկիրը հավատարմագրման միջազգային համագործակցությունում: Կազմակերպությունը կստեղծվի համաձայն ԻՍՕ/ԻԷԿ 17011 ստանդարտի պահանջների: Այն կունենա կառավարման հետևյալ կառուցվածքը.

 

Գծապատկեր 8

 

.________________.

|Հավատարմագրման  |                         _____ ՈՒղղորդել

|խորհուրդ        |                               հավատարմագրման

|(հավատարմագրման |                               գործընթացը և

|շահագրգիռ       |_____________.                 հավատարմագրման մարմնի

|կողմեր)         |     ._________________.       զարգացումը

.________________.     |Բողոքարկման      |

.________________.     |կոմիտե (ստեղծվել | _____ Վերանայել տնօրենի

|Տնօրեն (աշխատում|  .__|է Հավատարմագրման |       որոշումների դեմ

|է լրիվ հաստիքով,|  |  |խորհրդի որոշմամբ)|       բողոքարկման գործերը

|նշանակվել է     |__.  ._________________.

|մրցութային      |                         _____ Ներկայացնել

|հիմունքներով    |                               հավատարմագրման մարմինը

|էկոնոմիկայի     |                               և  ամենօրյա կտրվածքով

|նախարարի կողմից`|                               ղեկավարել դրա

|Հավատարմագրման  |                               գործունեությունը.

|խորհրդի առաջարկի|                               Ընդունել

|հիման վրա)      |                               հավատարմագրման

.________________.                               վերաբերյալ որոշումներ

|           .______________.

|           |Հավատարմագրման|       _____ Ձեռնարկել

|___________|տեխնիկական    |             հավատարմագրման մասով

|           |կոմիտե        |             տեխնիկական

|           .______________.             միջոցառումներ

.________________.         |

|Աշխատակազմ (լրիվ|         |               _____ Ղեկավարել

|հաստիքով        |         |                     հավատարմագրման

|աշխատակիցներ)   |         |                     գործընթացը

.________________.         |                     Գործել որպես գնահատող

.________________.         |

|Գնահատողների և  |         |               _____ Իրականացնել

|փորձագետների    |_________.                     համապատասխանության

|խումբ           |                               գնահատման մարմինների

.________________.                               գնահատումներ

 

Հավատարմագրման մասին նոր օրենքը կսահմանի Հավատարմագրման ազգային մարմնում որոշումների կայացման անկախության մեխանիզմներ: Պետք է առավելագույնս երաշխավորվի Հավատարմագրման ազգային մարմնի անկախությունը նաև իր հիմնադրից` ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունից:

Հավատարմագրման ազգային մարմնի ֆինանսավորման հիմնական աղբյուրներն են.

. պետական բյուջեն

. ծառայություններից ստացվող եկամուտները

. դրամաշնորհները և ծրագրերը:

Հավատարմագրման ազգային մարմինը պետք է մշակի բիզնես պլան և իրականացնի հավատարմագրման վճարների սահմանման համապատասխան քաղաքականություն: 2010 թ. իրականացվելիք շուկայի ուսումնասիրությունը կօգնի սահուն անցում կատարել դեպի վճարովի հավատարմագրման ծառայությունների մատուցմանը: Ինչպես ցույց է տալիս միջազգային փորձը, մեկնարկային փուլում ֆինանսավորման հիմնական աղբյուրը կլինի պետական բյուջեն:

 

4.5 Ժամանակավոր լուծումներ առաջիկայում միջազգայնորեն ճանաչված ծառայությունների կարիքն ունեցողների համար

 

Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքի արդիականացումը երկարատև գործընթաց է: Հետևաբար, տնտեսվարող սուբյեկտները և այլ հաճախորդները, որոնք մոտ ապագայում որակի ենթակառուցվածքի միջազգայնորեն ճանաչված ծառայությունների կարիք կունենան, պետք է այդ ծառայությունները ստանան արտերկրից:

Անհրաժեշտ է բարելավել որակի խնդիրների մասին իրազեկվածությունը տնտեսվարող սուբյեկտների և այլ սպառողների շրջանակներում: Նրանք պետք է կարողանան ճիշտ դատել, թե որ ծառայություններն են վստահելի և որ փորձարկման եզրակացությունները և սերտիֆիկատները կարող են ճանաչվել երկրի ներսում և արտասահմանում: Հիմնական կանոնը, որին պետք է հետևել, այն է, որ համապատասխանության գնահատման մարմնի (փորձարկման լաբորատորիայի, վերահսկողության մարմնի կամ սերտիֆիկացման մարմնի) կամ ստուգաճշտման լաբորատորիայի եզրակացությունները և սերտիֆիկատները արժանահավատորեն կընդունվեն այն դեպքում, եթե տվյալ մարմինը կամ լաբորատորիան հավատարմագրված է ծառայության համապատասխան ոլորտի մասով հավատարմագրման մարմինների փոխադարձ ճանաչման համաձայնագրերի կողմ հանդիսացող հավատարմագրման ազգային մարմնի կողմից` համապատասխան միջազգային ստանդարտի համաձայն:

Հայաստանի համապատասխանության գնահատման մարմինները, որոնք անմիջապես հետամուտ կլինեն իրենց ծառայությունների միջազգային ճանաչմանը, նույնպես պետք է ձգտեն միջազգային հավատարմագրման` նմանատիպ հավատարմագրման մարմնի կողմից: Քանի որ առաջիկայում հավատարմագրման ազգային մարմնի և չափագիտության ազգային ինստիտուտի ծառայությունները կարող են միջազգայնորեն ճանաչված չլինել, ապա այս մարմինները չպետք է ապակողմնորոշեն իրենց հաճախորդներին և ազնվորեն տեղեկացնեն իրենց ծառայությունների իրական օգտակարության մասին:

 

4.6 Բարեփոխման համար կանխատեսվող ծախսերը և միջազգային դոնորներից ակնկալվող տեխնիկական աջակցությունը

 

Մեծ ներդրումների կարիք կա չափագիտության ոլորտում: Ըստ միջազգային փորձագետների գնահատումների, չափագիտության ազգային ինստիտուտը ժամանակակից լաբորատոր հարմարությունների կարիք ունեն: Այդ պայմանները պետք է ստեղծել բարեփոխված Չափագիտության ազգային ինստիտուտի տարածքում: Նոր շենք հիմնելու պարագայում ներդրումների չափը կարող է հասնել մինչև 1.4-1.9 մլրդ դրամ կամ 3-4 մլն եվրոյի: Չափագիտության բոլոր գործառույթների իրականացման համար օգտագործվող սարքավորումները, որոշ բացառություններով, պետք է փոխարինել նորերով: Սարքավորումների ձեռքբերման համար կատարվող ներդրումը պետք է մանրակրկտորեն պլանավորել` պատշաճորեն հաշվի առնելով առկա կարիքները:

Զգալի ներդրումների կարիք ունեն փորձարկման լաբորատորիաները: Որոշ բացառություններով դրանց հարմարությունները և սարքավորումները գտնվում են նույնքան վատ պայմաններում, ինչպես չափագիտության դեպքում է: Ներդրումների մասով որոշումները պետք է հիմնված լինեն հետագա վերլուծությունների և առաջնահերթությունների որոշման վրա: Հենակետային լաբորատորիաների լիարժեք բարելավումը կարժենա մոտավորապես նույնքան, որքան Չափագիտության ազգային ինստիտուտի համար նախատեսված գումարն է:

Ստանդարտացման, հավատարմագրման և ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարության շուկայի վերահսկողության մարմնի համար պետք են ՏՏ սարքավորումներ, տեղեկատվական համակարգեր և տվյալների հենքեր: Այս ներդրումների ընդհանուր գումարը գնահատվում է մոտավորապես 1 մլն եվրո:

Պետական բյուջեով պետք է ապահովել անդամակցության վճարները և փորձագետների մասնակցությունը միջազգային և եվրոպական կազմակերպություններում, մասնավորապես` ԻԷԿ, ԼՀՄՀ, ՀՄՖ, ՕՉՄԿ, Չափումների կոնվենցիա, ՍԵՆԷԼԵԿ և ՀԵՀ: Գումարի չափը կախված կլինի հայաստանյան մարմինների կողմից ընտրվող անդամակցության տեսակից:

Որակի ապահովման քաղաքականության առաջխաղացումը մասնավոր հատվածում պետք է իրականացնել հավատարմագրման և որակի կառավարման դրամաշնորհային ծրագրով, որ կազմում է 0.9-1.4 մլրդ դրամ կամ 2-3 մլն. եվրո:

Տեխնիկական աջակցության մասով գնահատված կարիքների պատկերը հետևյալն է.

 

._______________________________________________________________.

|Ոլորտ           |Օրենս-|Ինստի- |Կարո- |Իրա- |  Ներդրումներ     |

|                |դրական|տուցիո-|ղութ- |զեկ- |__________________|

|                |մոտար-|նալ    |յուն- |ման  |Հարմա-|Սարքա-| ՏՏ |

|                |կում  |հզորա- |ների  |բարձ-|րու-  |վորում|    |

|                |      |ցում   |հզորա-|րա-  |թյուն-|      |    |

|                |      |       |ցում  |ցում |ներ   |      |    |

|________________|______|_______|______|_____|______|______|____|

|Ստանդարտացում   |  Այո |  Այո  |  Այո | Այո |  Ոչ  |  Ոչ  |Այո |

|________________|______|_______|______|_____|______|______|____|

|Չափագիտություն  |  Այո |  Այո  |  Այո | Այո |  Այո |  Այո |Այո |

|________________|______|_______|______|_____|______|______|____|

|Հավատարմագրում  |  Այո |  Այո  |  Այո | Այո |  Ոչ  |  Ոչ  |Այո |

|________________|______|_______|______|_____|______|______|____|

|Տեխնիկական      |  Այո |  Ոչ   |  Այո | Այո |  Ոչ  |  Ոչ  |Ոչ  |

|կանոնակարգեր    |      |       |      |     |      |      |    |

|________________|______|_______|______|_____|______|______|____|

|Շուկայի         |  Այո |  Այո  |  Այո | Այո |  Ոչ  |  Ոչ  |Այո |

|վերահսկողություն|      |       |      |     |      |      |    |

|________________|______|_______|______|_____|______|______|____|

|Փորձարկում,     |  Ոչ  |  Ոչ   |  Այո | Այո |  Այո |  Այո |Այո |

|տեխնիկական      |      |       |      |     |      |      |    |

|հսկողություն,   |      |       |      |     |      |      |    |

|սերտիֆիկացում   |      |       |      |     |      |      |    |

._______________________________________________________________.

 

Որակի ենթակառուցվածքի բոլոր բնագավառներում առկա է գիտելիքների փոխանցման և իրազեկման բարձրացման անհրաժեշտություն բարեփոխման իրականացման ողջ ընթացքում:

ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը, ինչպես և ներգրավված ինստիտուտները գնահատում են որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման նախապատրաստման և նախագծման համար տրամադրված աջակցությունը: Հարկավոր է արտաքին աջակցությունը նպատակաուղղել թիրախային ինստիտուտների կարողությունների հզորացման նախագծերի:

 

4.7 Կապը Հայաստանում ընթացող տեսչական բարեփոխման հետ

 

Որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխումը ենթադրում է ոչ պարենային ապրանքների շուկայի վերահսկողություն: Այդ իսկ պատճառով բարեփոխման միջոցառումները պետք է համաձայնեցվեն 2009 թ. ապրիլին սկսված տեսչական բարեփոխման հետ: Քանի որ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը ստանձնել է այս երկու բարեփոխումները համակարգողի դերը, ապա նպաստավոր միջավայր է ստեղծվել բարեփոխման համապատասխան միջոցառումները ուղղորդելու և ներդաշնակորեն փոխհամալրելու համար:

Տեսչական բարեփոխման նպատակը Հայաստանում պետական վերահսկողության գործընթացի արդյունավետության բարձրացումն է, մինչդեռ սույն ռազմավարության նպատակը ոչ պարենային ապրանքների վերահսկողությունը եվրոպական կանոնների ու պահանջների հետ համապատասխանեցնելն է:

Սույն բարեփոխման ռազմավարությամբ նախատեսվող շուկայի վերահսկողության ԵՄ մոդելի ներդրումը կծառայի տեսչական բարեփոխման նպատակներին:

Քանի որ ԵՄ հետ ԽՀԱԱՀ գործընթացը կխթանի Հայաստանում բարեփոխումները նաև այլ ոլորտներում, ապա պետք է հետևել փոխհամալրման նմանատիպ մոտեցմանը` այդ ոլորտներում որակի հարցերին վերաբերող խնդիրներ ծագելու դեպքում:

 

Բարեփոխումների կառավարում, մոնիտորինգ և գնահատում

 

Որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխումը կղեկավարվի ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության համապատասխան ստորաբաժանման կողմից: Կպահանջվեն երեք նոր աշխատակիցներ, որոնցից յուրաքանչյուրը կվերահսկի բարեփոխման մեկ ուղղությունը:

Որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման ռազմավարության իրականացումը պետք է հիմնավորվի մանրամասն գործողությունների ծրագրերով: Նախընտրելի կլինի, եթե յուրաքանչյուր գործողությունների ծրագիր ընդգրկի երկամյա ժամանակահատված: Մոնիտորինգի նպատակով պետք է ներկայացնել պարբերական` եռամսյակային հաշվետվություններ, ինչպես նաև` վերջնական հաշվետվություն:

Մոնիտորինգային արդյունքները կներկայացվեն Որակի ազգային խորհրդի նիստերի ընթացքում: Խորհրդի անդամությունը պետք է լինի այնպիսին, որ բոլոր շահագրգիռ կողմերը` պետական մարմիններ, որակի ենթակառուցվածքի ինստիտուտներ, գործարարներ, սպառողներ, գիտության և հետազոտությունների ոլորտ, հավասարակշիռ ներկայացված լինեն: Որակի ազգային խորհրդի նիստերն անհրաժեշտ է անցկացնել եռամսյակային կամ առնվազն` կիսամյակային կտրվածքով:

Որակի ազգային խորհուրդը կկատարի հետևյալ աշխատանքները.

. որակի հարցերի վերաբերյալ խորհրդատվության տրամադրում կառավարությանը,

. որակին վերաբերող ազգային ուղեցույցերի և ծրագրերի ձևակերպում և ներկայացում կառավարությանը,

. որակի ենթակառուցվածքի արդյունավետ գործունեությունն ապահովող միջոցառումների առաջարկում կառավարությանը,

. երկրում որակի քաղաքականության լիարժեք որդեգրման և Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքի միջազգային ինտեգրման խրախուսում,

. երկխոսության, ինչպես նաև հետադարձ կապի ապահովում պետության և շահագրգիռ կողմերի միջև,

. որակի ենթակառուցվածքի արդիականացման գործընթացի և այս բարեփոխման իրականացման միառժամանակյա ընթացքի ապահովում,

. որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման գործողությունների ծրագրերի և հաշվետվությունների քննարկում և հաստատում:

 

Առաջարկվում է բարեփոխման ընթացքի անկախ գնահատում կատարել 2012 թ., 2016 թ. և 2020 թ. սկզբում: Գնահատման արդյունքները պետք է արձանագրվեն և ներկայացվեն նաև Որակի ազգային խորհրդին:

 

4. Եզրակացություն

 

Սույն ռազմավարությունը երկար տարիների մտորումների արդյունք է և դրսևորում է միջազգային լավագույն գործելակերպը ընդունելու և նախկին համակարգն անցյալում թողնելու ՀՀ կառավարության պատրաստակամությունը:

Ռազմավարությունը վերաբերում է ազգային կարողությունների հզորացմանը և Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքի ինտեգրմանը միջազգային համակարգին: Թեև չի ակնկալվում արագ պտուղներ, սակայն ռազմավարության հետևողական իրականացումը կապահովի երկրի տնտեսական զարգացման և միջազգային ինտեգրման անհրաժեշտ հիմքերը:

Ռազմավարության շահառուները բազմաթիվ և գործունեության առումով բազմաբնույթ սուբյեկտներ են: Ընդ որում, նախատեսվում է, որ որակի ենթակառուցվածքի սուբյեկտները և շահագրգիռ կողմերը ևս կմասնակցեն և կստանձնեն բարեփոխումներն իրականացնողի դերը:

Առաջարկվող բարեփոխումը կառաջնորդի Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքը դեպի զարգացման էապես ավելի բարձր մակարդակ: Առանց բարեփոխված որակի ենթակառուցվածքի մեր երկիրը չի կարող բարգավաճել: ՈՒստի ՀՀ կառավարությունը պարտավորվում է աջակցել երկրում որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխումներին: Սույն բարեփոխումների առաջընթացը օբյեկտիվ նախապայմաններ են նաև ԽՀԱԱՀ-ի շուրջ ԵՄ հետ բանակցությունների մեկնարկի և դրա արդյունավետ իրականացման համար:

Կա միայն մեկ ուղի, որով ստանդարտացումը, չափագիտությունը, հավատարմագրումը, փորձարկումը, տեխնիկական հսկողությունը, սերտիֆիկացումը, տեխնիկական կանոնակարգերը և շուկայի վերահսկողությունը պետք է առաջ շարժվեն, և այդ ուղին հստակորեն տանում է դեպի միջազգային և եվրոպական ստանդարտներ ու գործելակերպեր:

 

ՈՐԱԿԻ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔԻ ԲԱՐԵՓՈԽՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱՑՈՒՅՑ

 

                2010 թ. հուլ.- 2012 թ. հունվ. - 2015 թ.     2016 թ. հունվ.-

                2011 թ. դեկտ.  դեկտ.                        2020 թ. դեկտ.

                   Փուլ 1.     Փուլ 2.                       Փուլ 3.

                ՌԵ-ի վերակազ-  Ինստիտուցիոնալ զարգացում և   Կայացած        

                մակերպում      կարողությունների հզորացում    հզորությունների

                                                             միջազգային

                                                             ճանաչում

1-ին          ._________________________________________________________.

ուղղություն.  ._________________________________________________________

Ստանդարտացում |  X  .    X    X    X    X  X       X   X .  X .  X_.    X_.

Չափագիտություն.___|_|____|____|____|____|__|_______|_____|____|____|____  |

Հավատարմագրում 2011 |2012|2013|2014|2015|  |   2016| 2017|2018|2019|2020  |

| |    |    |    .__. |  |       |     |    |    ._____.|

01/07/2010        | |    | 31/12/2012 | |  |       |     |    ._________.||

._________. |    | ԽՀԱԱՀ-ի    | |  |       |     .___ 31/12/2016|||

31/12/2010   .______. .__. առաջնային  | |30/06/2015._____.    Միջազգա-  |||

Նոր          |31/12/2011   եվրոպական  | |Հավատար-  31/12/2015 յին       |||

հորիզոնական  |ՌԵ հաստա-    ստանդարտ-  | |մագրման   Չափագիտու- ստանդարտ- |||

օրենսդրության|տություն-    ներն       | |վկայագրե- թյան       ների      |||

նախագիծ  .___.ները վերա-   ընդունվել  | |րի        ազգային    ավելի քան |||

|    կազմակերպվել են         | |ճանաչումը լաբորատո-  80%-ը     |||

31/12/2010    են և             .______. |          րիաները    ընդունվել |||

Որակի         գործում են   31/12/2013  31/12/2014  հավատարմա- են        |||

խորհուրդը                  Հնացած      Անդամակ-    գրվել են             |||

ստեղծվել է                 ԳՕՍՏ        ցությունը       .________________.||

ստանդարտ-   միջազգային 31/12/2017 31/12/2018 _.|

ները        կազմակեր-  Հավատարմա- Միջազգա-     |

չեղյալ      պություն-  գրման      յին          |

են          ներին      սերտիֆի-   ստանդարտ-    |

համարվել               կատների    ների         |

ճանաչումը  «սովորու-    |

հավատարմա- թային»       |

գրման      ընդունու-    |

երկու      մը           |

ծառայութ-  սկսվում է    |

յունների                |

համար                   |

.______________________.

                                            31/12/2020    31/12/2020       

                                            Չափագիտության Հավատարմագրման    

                                            միջազգային    այլ

                                            ճանաչումը     ծառայությունների

                                            առաջնային     հավատարմագրման

                                            ոլորտներում   սերտիֆիկատների   

                                                          ճանաչումը

                        

                               2013 թ.                   

                               հունվ. -                  

                               2015 թ.                   

                    2011 թ.    դեկտ.                     

                    հունվ.-    Ոչ-ԽՀԱԱՀ-ի` Jan 2016 -    

            2010 թ. 2012 թ.    ոլորտ-      Dec 2017      

            հուլ.-  դեկտ.      ների        Ոլորտային     

            2010 թ. ԽՀԱԱՀ-ի    օրենսդրու-  օրենսդրու-    

            դեկտ.   ոլորտ-     թյան        թյան          

            Նոր     ների       վերանայում  վերանայում    

            հորիզո- օրենսդրու- ԵՄ ներդաշ-  ԵՄ ոչ         

            նական   թյան       նակեցման    ներդաշնակեցված

            շրջանակ վերանայում ոլորտներում բնագավառում

.____________________________________.

2-րդ          ._________________________________________________________.

ուղղություն.  |  X .  X .  X . X  .      X  .      X _. X      |    |   |

Տեխնիկական    .____|____|____|____|_________|_________|_________________.

կանոնակարգեր   2011|2012|2013|2014|2015 2016|2017 2018| |  2019 2020

Շուկայի            |.___..___.    |         |         | .______.31/12/2020

վերահսկողություն   ||    |        |         |         |        |

._______.|  Երկրորդ  Շուկայի    Երրորդ   Չորրորդ    ԵՄ-ին

01/07/2010 |   .____.  կարմիր   վերահսկո-  կարմիր   կարմիր     ամբող-

|Շուկայի    ժապավենը ղության    ժապավենը ժապավենը   ջությամբ

Առաջին ____.վերահսկո-  կտրվել է համապատաս- կտրվել է կտրվել է   համապատաս-

կարմիր      ղության  31/12/2012 խանեցված 31/12/2015 31/12/2017 խանեցված

ժապավենը    հիմնական            համակարգ                       շուկայի  

կտրվել է    ԵՄ                  ԽՀԱԱՀ-ի                        վերահսկո-

31/12/10 թ. կանոնները           ոլորտների                      ղության  

            ներմուծված          համար                          համակարգ

            են                  31/12/2013                     2018

            31/12/2011

            

3-րդ          ._______________________________________________________.

ուղղություն.  |  |    2011 թ. հուլ. - 2015 թ. |   |    |    |     |   |

Փորձարկում    |  |    հուն.                   |   |    |    |     |   |

Տեխնիկական    |  |    Անցում ազգային          |   |    |    |     |   |

զննում,       |  |    հավատարմագրման` համաձայն|   |    |    |     |   |

Սերտիֆիկացում |  |  X համաձայն ԻՍՕ ստանդարտին |   |    |    |  X  |   |

(ապրանքների,  ._____|__________________________________________|______.

անձանց և       2011 |  2012 2013 2014|2015  2016 2017 2018 2019|  2020

կառավարման          |                |                         |

համակարգերի)     Սերտիֆիկացումը  ԽՀԱԱՀ-ի ոլորտներում           | 31/12/2020

      01/07/2010 առանձնացվել է   ընտրված ՀԳՄ-երը     Ազգային համակարգի

                 ՍԱԻ-ից          հավատարմագրվել են   ներսում ԽՀԱԱՀ-ի

                 30/06/11        ճանաչված մարմնի     ոլորտներում

                                 կողմից              գործող ՀԳՄ

                                 30/06/2014          վերահավատարմագրումը

                                                     30/06/2019

 

Հավելված N 2

ՀՀ կառավարության

2010 թվականի դեկտեմբերի 16-ի

N 1693-Ն որոշման

 

Հայաստանի Հանրապետության որակի ենթակառուցվածքի բարեփոխման

ռազմավարության ներդնման գործողությունների ծրագիր (2010-2020 թթ.)

 

._________________________________________________________________________.

|NN  |Գործողություն  |Նպատակ և  համառոտ|Նախա- |Ակնկալվող|Վերջնա- |Պատասխա-|

|ը/կ |               |նկարագրություն   |պայման|արդյունք |ժամկետ  |նատու   |

|    |               |                 |      |         |        |հաստա-  |

|    |               |                 |      |         |        |տություն|

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 1  |      2        |       3         |  4   |    5    |   6    |    7   |

|____|____________________________________________________________________|

|  1.|ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՄՈՏԱՐԿՈՒՄ                                                  |

|____|____________________________________________________________________|

| 1.1|Տեխնիկական     |Պետք է մշակել նոր|      |Օրենքի   |գործողու|ԷՆ, ԱՏԽ |

|    |կանոնակարգերի, |օրենք.           |      |նախագիծ  |թյուննե-|ԱԽ      |

|    |համապատասխանու-|ա) տեխնիկական    |      |         |րի      |        |

|    |թյան գնահատման |կանոնակարգման    |      |         |ծրագրի  |        |

|    |և  շուկայի     |գործառույթը      |      |         |ընդունու|        |

|    |վերահսկողության|ստանդարտացումից  |      |         |մից 6   |        |

|    |մասին օրենքի   |առանձնացնելու,   |      |         |ամսվա ըն|        |

|    |մշակում        |բ) տեխնիկական    |      |         |թացքում |        |

|    |               |կանոնակարգումը   |      |         |        |        |

|    |               |կարգավորված      |      |         |        |        |

|    |               |ոլորտում համապա- |      |         |        |        |

|    |               |տասխանության     |      |         |        |        |

|    |               |գնահատման և      |      |         |        |        |

|    |               |շուկայի          |      |         |        |        |

|    |               |վերահսկողության  |      |         |        |        |

|    |               |հետ կապելու      |      |         |        |        |

|    |               |նպատակով: Այս    |      |         |        |        |

|    |               |օրենքը պետք է    |      |         |        |        |

|    |               |համահունչ լինի   |      |         |        |        |

|    |               |(ԵՀ) թիվ 768/2008|      |         |        |        |

|    |               |որոշման և  (ԵՀ)  |      |         |        |        |

|    |               |թիվ 765/2008     |      |         |        |        |

|    |               |կանոնակարգի հետ: |      |         |        |        |

|    |               |Այն կփոխարինի    |      |         |        |        |

|    |               |համապատասխանու-  |      |         |        |        |

|    |               |թյան գնահատման   |      |         |        |        |

|    |               |ներկայիս օրենքը: |      |         |        |        |

|    |               |Շուկայի          |      |         |        |        |

|    |               |վերահսկողության  |      |         |        |        |

|    |               |պահանջները նաև   |      |         |        |        |

|    |               |կարող են         |      |         |        |        |

|    |               |արտացոլվել       |      |         |        |        |

|    |               |Շուկայի          |      |         |        |        |

|    |               |վերահսկողության  |      |         |        |        |

|    |               |մասին առանձին    |      |         |        |        |

|    |               |օրենքում:        |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 1.2|Արդյունաբերական|Ընտրված          |      |Առաջնային|գործողու|ԽՀԱԱՀ   |

|    |ապրանքների     |արդյունաբերական  |      |արդյունա-|թյուննե-|միջգերա-|

|    |տեխնիկական     |ապրանքների համար |      |բերական  |րի      |տեսչական|

|    |կանոնակարգերի  |տեխնիկական       |      |ոլորտների|ծրագրի  |հանձնա- |

|    |և  ստանդարտների|կանոնակարգերի և  |      |ցանկ     |ընդունու|ժողով,  |

|    |օրենսդրական    |ստանդարտների     |      |         |մից 3   |ԷՆ, ԱՏԽ |

|    |մոտարկման համար|օրենսդրական      |      |         |ամսվա ըն|ԱԽ      |

|    |արդյունաբերական|մոտարկում        |      |         |թացքում |        |

|    |առաջնային      |                 |      |         |        |        |

|    |ոլորտների      |                 |      |         |        |        |

|    |ընտրություն    |                 |      |         |        |        |

|    |Identification |                 |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 1.3|Համապատասխանու-|Մշակել նոր օրենք |  -   |Օրենքի   |գործողու|ԷՆ, ԱՏԽ |

|    |թյան գնահատման |միջազգային       |      |նախագիծ  |թյուննե-|ԱԽ      |

|    |մարմինների     |ուղենիշներին,    |      |         |րի      |        |

|    |հավատարմագրման |ԻՍՕ/ԻԷԿ 17011    |      |         |ծրագրի  |        |

|    |մասին օրենքի   |ստանդարտին և     |      |         |ընդու-  |        |

|    |մշակում        |(ԵՀ) թիվ 765/2008|      |         |նումից  |        |

|    |               |կանոնակարգին     |      |         |6 ամսվա |        |

|    |               |համապատասխան և   |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |ապահովել         |      |         |քում    |        |

|    |               |հավատարմագրման   |      |         |        |        |

|    |               |մարմնի           |      |         |        |        |

|    |               |անկախությունը    |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 1.4|Ստանդարտացման  |Ստանդարտացման    |  -   |Օրենքի   |գործողու|ԷՆ, ԱՏԽ |

|    |մասին օրենքի   |մասին ներկայիս   |      |նախագիծ  |թյուննե-|ԱԽ      |

|    |մշակում        |օրենքը փոխարինել |      |         |րի      |        |

|    |               |նոր օրենքով, ըստ |      |         |ծրագրի  |        |

|    |               |որի ստանդարտացման|      |         |ընդու-  |        |

|    |               |գործընթացը և     |      |         |նումից  |        |

|    |               |կառավարումը պետք |      |         |6 ամսվա |        |

|    |               |է լինեն անկախ,   |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |որը ստանդարտացման|      |         |քում    |        |

|    |               |հիմնական         |      |         |        |        |

|    |               |շահագրգիռ կողմերի|      |         |        |        |

|    |               |հավասարակշռված   |      |         |        |        |

|    |               |ներկայացուցչու-  |      |         |        |        |

|    |               |թյան             |      |         |        |        |

|    |               |հնարավորություն է|      |         |        |        |

|    |               |տալիս և,  որը    |      |         |        |        |

|    |               |կազմակերպված է   |      |         |        |        |

|    |               |միջազգային       |      |         |        |        |

|    |               |պահանջներին      |      |         |        |        |

|    |               |համապատասխան     |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 1.5|Չափագիտության  |Չափումների       |  -   |Օրենքի   |գործողու|ԷՆ, ԱՏԽ |

|    |մասին օրենքի   |միասնականության  |      |նախագիծ  |թյուննե-|ԱԽ      |

|    |մշակում        |ապահովման մասին  |      |         |րի      |        |

|    |               |ներկայիս օրենքը  |      |         |ծրագրի  |        |

|    |               |փոխարինել նոր    |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |օրենքով, որով    |      |         |նումից  |        |

|    |               |ա) ստեղծվում է   |      |         |6 ամսվա |        |

|    |               |չափագիտության նոր|      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |ենթակառուցվածք,  |      |         |քում    |        |

|    |               |բ) հստակորեն     |      |         |        |        |

|    |               |նկարագրվում և    |      |         |        |        |

|    |               |տարանջատվում են  |      |         |        |        |

|    |               |գործողությունները|      |         |        |        |

|    |               |գիտական,         |      |         |        |        |

|    |               |արդյունաբերական  |      |         |        |        |

|    |               |և  օրենսդրական   |      |         |        |        |

|    |               |չափագիտության    |      |         |        |        |

|    |               |բնագավառներում,  |      |         |        |        |

|    |               |գ) տեսակի        |      |         |        |        |

|    |               |հաստատումը և     |      |         |        |        |

|    |               |չափման գործիքների|      |         |        |        |

|    |               |ստուգաչափումը    |      |         |        |        |

|    |               |դարձվում են      |      |         |        |        |

|    |               |համահունչ ՕՉՄԿ-ի |      |         |        |        |

|    |               |առաջարկություն-  |      |         |        |        |

|    |               |ներին և          |      |         |        |        |

|    |               |դ) չափածրարված   |      |         |        |        |

|    |               |արտադրանքի       |      |         |        |        |

|    |               |չափագիտական      |      |         |        |        |

|    |               |հսկողության      |      |         |        |        |

|    |               |պահանջները       |      |         |        |        |

|    |               |համապատասխան են  |      |         |        |        |

|    |               |Եվրոպական        |      |         |        |        |

|    |               |դիրեկտիվներին    |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 1.6|Առկա տեխնիկական|Առկա տեխնիկական  |Կախված|Վերանայ- |գործողու|ՀՀ ԷՆ,  |

|    |կանոնակարգերի  |կանոնակարգերը,   |է     |ման      |թյուննե-|ՀՀ      |

|    |վերանայման     |որոնք ընդունվել  |2.2.4 |հաշվե-   |րի      |գյուղա- |

|    |պլանավորում    |են Ստանդարտացման |գործո-|տվություն|ծրագրի  |տնտեսու-|

|    |               |մասին ներկայիս   |ղութ- |         |ընդու-  |թյան    |

|    |               |օրենքի, ինչպես   |յունից|Տեխնիկա- |նումից  |նախարա- |

|    |               |նաև`  Հայաստանի  |      |կան      |10 ամսվա|րություն|

|    |               |Հանրապետության   |      |կանոնա-  |ընթաց-  |ՀՀ տրանս|

|    |               |կառավարության    |      |կարգերի  |քում    |պորտի և |

|    |               |2004 թ. հուլիսի  |      |վերանայ- |        |կապի    |

|    |               |29-ի թիվ 1149-Ն  |      |ման      |գործողու|նախարա- |

|    |               |որոշման հիման    |      |կառավարա-|թյուննե-|րություն|

|    |               |վրա, պետք է      |      |կան      |րի      |ՀՀ էներ-|

|    |               |վերանայել,       |      |ծրագիր   |ծրագրի  |գետիկայի|

|    |               |ենթարկել         |      |         |ընդու-  |և       |

|    |               |վերլուծության,   |      |         |նումից  |բնական  |

|    |               |պետք է որոշարկել |      |         |12 ամսվա|պաշարնե-|

|    |               |գործող           |      |         |ընթաց-  |րի      |

|    |               |կանոնակարգերի    |      |         |քում    |նախարա- |

|    |               |փոխարինման կամ   |      |         |        |րություն|

|    |               |լրամշակման կամ   |      |         |        |Բնապահպա|

|    |               |նոր կանոնակարգերի|      |         |        |նության |

|    |               |մշակման          |      |         |        |նախարա- |

|    |               |անհրաժեշտությունը|      |         |        |րություն|

|    |               |պետք է պլանավորել|      |         |        |Առողջապա|

|    |               |նոր իրավաբանական |      |         |        |հության |

|    |               |տեքստի մշակումը, |      |         |        |նախարա- |

|    |               |պետք է ընտրել    |      |         |        |րություն|

|    |               |տեխնիկական       |      |         |        |Քաղաքաշի|

|    |               |կանոնակարգերը    |      |         |        |նության |

|    |               |ԽՀԱԱՀ-ի գերակա   |      |         |        |նախարա- |

|    |               |ոլորտներում և    |      |         |        |րություն|

|    |               |մասնանշել ԵՄ     |      |         |        |Աշխատան-|

|    |               |մոտարկման համար: |      |         |        |քի և    |

|    |               |                 |      |         |        |սոցիալա-|

|    |               |                 |      |         |        |կան     |

|    |               |                 |      |         |        |հարցերի |

|    |               |                 |      |         |        |նախարա- |

|    |               |                 |      |         |        |րություն|

|    |               |                 |      |         |        |Արտակարգ|

|    |               |                 |      |         |        |իրավիճակ|

|    |               |                 |      |         |        |ների    |

|    |               |                 |      |         |        |նախարա- |

|    |               |                 |      |         |        |րություն|

|    |               |                 |      |         |        |ԱՏԽ ԱԽ, |

|    |               |                 |      |         |        |ՍԲՍ ԱԽ  |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 1.7|ԵՄ համընդհանուր|ԵՄ համընդհանուր  |      |Արդիակա- |գործողու|ՀՀ ԷՆ,  |

|    |օրենսդրությանը |օրենսդրությանը   |      |նացված ԵՄ|թյուննե-|ԱՏԽ ԱԽ, |

|    |ազգային        |ազգային          |      |համընդհա-|րի      |ՍԲՍ ԱԽ  |

|    |օրենսդրության  |օրենսդրության    |      |նուր     |ծրագրի  |        |

|    |մոտարկման      |մոտարկման ազգային|      |օրենսդրու|ընդու-  |        |

|    |ազգային ծրագրի |ծրագիրը պետք է   |      |թյանը    |նումից  |        |

|    |արդիականացում  |արդիականացնել    |      |ազգային  |13 ամսվա|        |

|    |               |այնպես, որ ԽՀԱԱՀ |      |օրենսդրու|ընթաց-  |        |

|    |               |գերակա           |      |թյան     |քում    |        |

|    |               |ոլորտներում      |      |մոտարկման|        |        |

|    |               |տեխնիկական       |      |ազգային  |        |        |

|    |               |կանոնակարգերի    |      |ծրագիր   |        |        |

|    |               |մոտարկումն       |      |         |        |        |

|    |               |ավարտվի 2013 թ.  |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 1.8|Համապատասխանու-|Ներկայիս երկու   |      |Վերանայ- |գործողու|ՀՀ ԷՆ   |

|    |թյան գնահատման |օրենքները        |      |ման      |թյուննե-|        |

|    |և              |Էկոնոմիկայի      |      |հաշվետվու|րի      |        |

|    |Ստանդարտացման  |նախարարին        |      |թյուններ |ծրագրի  |        |

|    |մասին ներկայիս |իրավունք են տալիս|      |         |ընդու-  |        |

|    |օրենքների հիման|սահմանել         |      |Հրաման-  |նումից  |        |

|    |վրա Էկոնոմիկայի|ստանդարտացման և  |      |ների     |12 ամսվա|        |

|    |նախարարի       |համապատասխանու-  |      |նախագծեր |ընթաց-  |        |

|    |հրամանների     |թյան գնահատման   |      |         |քում    |        |

|    |վերանայում     |ոլորտներում      |      |         |        |        |

|    |               |կատարման ենթակա  |      |         |        |        |

|    |               |պահանջներ և      |      |         |        |        |

|    |               |ընթացակարգեր:    |      |         |        |        |

|    |               |Պետք է վերացնել  |      |         |        |        |

|    |               |միջազգային       |      |         |        |        |

|    |               |ստանդարտներին և  |      |         |        |        |

|    |               |փորձերին հակասող |      |         |        |        |

|    |               |անգործածելի      |      |         |        |        |

|    |               |պահանջները:      |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 1.9|Պարտադիր       |Հայաստանի        |      |Կառավա-  |գործողու|ՀՀ ԷՆ,  |

|    |սերտիֆիկացման  |Հանրապետության   |      |րության  |թյուննե-|ԱՏԽ ԱԽ, |

|    |ենթակա         |կառավարության    |      |որոշման  |րի      |ՍԲՍ ԱԽ  |

|    |արտադրանքի     |2004 թ. հուլիսի  |      |նախագիծ  |ծրագրի  |        |

|    |ցանկի թարմացում|29-ի թիվ 1149-Ն  |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |որոշումը պետք է  |      |         |նումից  |        |

|    |               |լրամշակել 1.5-րդ |      |         |15 ամսվա|        |

|    |               |կետի             |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |գործողությամբ    |      |         |քում    |        |

|    |               |նախատեսված       |      |         |        |        |

|    |               |վերլուծության    |      |         |        |        |

|    |               |արդյունքների     |      |         |        |        |

|    |               |համաձայն:        |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|1.10|Մշակել         |Պետք է մշակել    |Չափա- |Իրավական |գործողու|ՀՀ ԷՆ   |

|    |չափագիտության  |Միավորների       |գիտու-|ակտերի   |թյուննե-|        |

|    |մասին օրենքի   |համակարգի ու     |թյան  |նախագծեր |րի      |        |

|    |ենթաօրենսդրական|ՕՉՄԿ-ի առաջար-   |մասին |         |ծրագրի  |        |

|    |ակտ հայերեն    |կություններին և  |նոր   |         |ընդու-  |        |

|    |լեզվով         |80/181/EEC       |օրենքի|         |նումից  |        |

|    |անվանումների,  |դիրեկտիվին       |ընդու-|         |12 ամսվա|        |

|    |միավորների և   |համապատասխանեցված|նում  |         |ընթաց-  |        |

|    |չափման         |տեխնիկական       |      |         |քում    |        |

|    |սանդղակների    |կանոնակարգ:      |      |         |        |        |

|    |անվանումների ու|                 |      |         |        |        |

|    |պայմանանիշերով |                 |      |         |        |        |

|    |ներկայացման,   |                 |      |         |        |        |

|    |ինչպես նաև     |                 |      |         |        |        |

|    |դրանց կիրառման |                 |      |         |        |        |

|    |կանոնների      |                 |      |         |        |        |

|    |վերաբերյալ     |                 |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|1.11|Մշակել         |Պետք է մշակել    |Չափա- |Իրավական |գործողու|ՀՀ ԷՆ   |

|    |էտալոնների     |ՕՉՄԿ-ի առաջար-   |գիտու-|ակտերի   |թյուննե-|        |

|    |մասին          |կություններին    |թյան  |նախագծեր |րի      |        |

|    |չափագիտության  |համապատասխանեցված|մասին |         |ծրագրի  |        |

|    |մասին օրենքի   |տեխնիկական       |նոր   |         |ընդու-  |        |

|    |ենթաօրենսդրական|կանոնակարգեր     |օրենքի|         |նումից  |        |

|    |ակտ            |էտալոնների համար |ընդու-|         |12 ամսվա|        |

|    |               |                 |նում  |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|1.12|Մշակել         |Պետք է մշակել    |Չափա- |Իրավական |գործողու|ՀՀ ԷՆ   |

|    |չափագիտության  |ՕՉՄԿ-ի առաջար-   |գիտու-|ակտերի   |թյուննե-|        |

|    |մասին օրենքի   |կություններին    |թյան  |նախագծեր |րի      |        |

|    |ենթաօրենսդրական|համապատասխանեցված|մասին |         |ծրագրի  |        |

|    |ակտ օրենսդրական|տեխնիկական       |նոր   |         |ընդու-  |        |

|    |հսկողության տակ|կանոնակարգեր     |օրենքի|         |նումից  |        |

|    |գտնվող չափման  |օրենսդրական      |ընդու-|         |12 ամսվա|        |

|    |միջոցների համար|հսկողության տակ  |նում  |         |ընթաց-  |        |

|    |               |գտնվող չափման    |      |         |քում    |        |

|    |               |միջոցների համար  |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|1.13|Մշակել         |Պետք է մշակել    |Չափա- |Իրավական |գործողու|ՀՀ ԷՆ,  |

|    |չափագիտության  |չափածրարման մասով|գիտու-|ակտերի   |թյուննե-|ԱՏԽ, ԱԽ |

|    |մասին օրենքի   |եվրոպական        |թյան  |նախագծեր |րի      |        |

|    |ենթաօրենսդրական|դիրեկտիվների հետ |մասին |         |ծրագրի  |        |

|    |ակտ`           |համապատասխանեցված|նոր   |         |ընդու-  |        |

|    |չափածրարված    |չափածրարված      |օրենքի|         |նումից  |        |

|    |ապրանքների     |արտադրանքների և  |ընդու-|         |12 ամսվա|        |

|    |համար          |չափման տարրաների |նում  |         |ընթաց-  |        |

|    |               |/շշերի/ համար    |      |         |քում    |        |

|    |               |տեխնիկական       |      |         |        |        |

|    |               |կանոնակարգեր     |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|1.14|Մշակել         |Փոփոխությունները |      |Օրենքում |գործողու|ՀՀ ԷՆ,  |

|    |Սպառողների     |պետք է մշակել,   |      |փոփոխութ-|թյուննե-|ԱՏԽ, ԱԽ |

|    |շահերի         |որպեսզի ներմուծվի|      |յունների |րի      |        |

|    |պաշտպանության  |դիրեկտիվ         |      |նախագիծ  |ծրագրի  |        |

|    |մասին օրենքի   |2001/95/EC-ի     |      |         |ընդու-  |        |

|    |փոփոխություն-  |ապրանքների       |      |         |նումից  |        |

|    |ները           |ընդհանուր        |      |         |18 ամսվա|        |

|    |               |անվտանգության    |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |պահանջները       |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|1.15|Օրենսդրական    |Թերություն       |      |Օրենսդրա-|գործողու|ՀՀ ԷՆ,  |

|    |առաջարկի       |ունեցող          |      |կան      |թյուննե-|ԱՏԽ, ԱԽ |

|    |մշակում        |ապրանքների համար |      |առաջարկի |րի      |        |

|    |85/374/EEC     |արտադրողների     |      |նախագիծ  |ծրագրի  |        |

|    |դիրեկտիվի      |պատասխանատվության|      |         |ընդու-  |        |

|    |դրույթները     |մասին 85/374/EEC |      |         |նումից  |        |

|    |հայկական       |դիրեկտիվի        |      |         |24 ամսվա|        |

|    |օրենսդրության  |դրույթները պետք է|      |         |ընթաց-  |        |

|    |մեջ ներառելու  |ներառվեն ազգային |      |         |քում    |        |

|    |համար          |օրենսդրության    |      |         |        |        |

|    |               |մեջ` ԽՀԱԱՀ-ի     |      |         |        |        |

|    |               |նպատակներից      |      |         |        |        |

|    |               |ելնելով          |      |         |        |        |

|____|____________________________________________________________________|

|  2.|ԻՆՍՏԻՏՈՒՑԻՈՆԱԼ ՀԶՈՐԱՑՈՒՄ ԵՎ ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԿԱՐՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄ     |

|____|____________________________________________________________________|

| 2.1|Ընդհանուր                                                           |

|____|____________________________________________________________________|

|2.1.|Որակի խորհրդի  |Հայաստանի որակի  |      |Կառավա-  |գործողու|ՀՀ ԷՆ   |

|  1 |ստեղծման համար |ենթակառուցվածքի  |      |րության  |թյուննե-|        |

|    |փաստաթղթերի    |բարեփոխման       |      |որոշման  |րի      |        |

|    |մշակում        |ռազմավարությունը |      |նախագիծ  |ծրագրի  |        |

|    |               |նախատեսում է, որ |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |Որակի խորհուրդն է|      |         |նումից  |        |

|    |               |ուղղորդելու և    |      |         |1 ամսվա |        |

|    |               |կողմնորոշելու    |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |բարեփոխումը,     |      |         |քում    |        |

|    |               |ինչպես նաև`      |      |         |        |        |

|    |               |երկրի որակի քաղա-|      |         |        |        |

|    |               |քականությունը:   |      |         |        |        |

|    |               |Այս              |      |         |        |        |

|    |               |գործառույթները   |      |         |        |        |

|    |               |պետք է տրվեն     |      |         |        |        |

|    |               |խորհրդին:        |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.1.|ԷՆ-ում ստեղծել |Հայաստանի որակի  |      |Որակի    |գործողու|ՀՀ ԷՆ   |

|  2 |փորձագետների մի|ենթակառուցվածքի  |      |ենթակա-  |թյուննե-|        |

|    |թիմ` որակի     |բարեփոխման       |      |ռուցված- |րի      |        |

|    |ենթակառուցվածքի|ռազմավարությամբ  |      |քով և    |ծրագրի  |        |

|    |բարեփոխման     |պահանջվում է, որ |      |տեխնիկա- |ընդու-  |        |

|    |ռազմավարության |բարեփոխումը պետք |      |կան      |նումից  |        |

|    |իրականացումը   |է կառավարեն ԷՆ   |      |կանոնա-  |1 ամսվա |        |

|    |վերահսկելու    |նշանակված        |      |կարգերով |ընթաց-  |        |

|    |նպատակով       |վարչության երեք  |      |զբաղվող  |քում    |        |

|    |               |աշխատակիցներ:    |      |բաժնում  |        |        |

|    |               |Ավելին,          |      |աշխատանքի|        |        |

|    |               |ռազմավարությունը |      |են       |        |        |

|    |               |նախատեսում է, որ |      |ընդունվել|        |        |

|    |               |որակի            |      |ևս  երեք |        |        |

|    |               |ենթակառուցվածքով |      |աշխատա-  |        |        |

|    |               |և  տեխնիկական    |      |կիցներ   |        |        |

|    |               |կանոնակարգերով   |      |         |        |        |

|    |               |զբաղվող բաժինը   |      |         |        |        |

|    |               |երեքով կավելացնի |      |         |        |        |

|    |               |իր աշխատակիցների |      |         |        |        |

|    |               |քանակը:          |      |         |        |        |

|    |               |Հետևաբար,        |      |         |        |        |

|    |               |անհրաժեշտ է      |      |         |        |        |

|    |               |աշխատանքի        |      |         |        |        |

|    |               |ընդունել         |      |         |        |        |

|    |               |համապատասխան     |      |         |        |        |

|    |               |որակավորմամբ երեք|      |         |        |        |

|    |               |նոր քաղաքացիական |      |         |        |        |

|    |               |ծառայողների      |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.1.|Կենտրոնացնել   |ԷՆ-ում ստեղծել   |      |Կառավա-  |գործողու|ՀՀ ԷՆ   |

|  3 |որակի ենթա-    |որակի            |      |րության  |թյուննե-|        |

|    |կառուցվածքով և |ենթակառուցվածքի  |      |որոշման  |րի      |        |

|    |տեխնիկական     |և  տեխնիկական    |      |նախագիծ  |ծրագրի  |        |

|    |կանոնակարգերով |կանոնակարգերի    |      |         |ընդու-  |        |

|    |զբաղվող ԷՆ-ի   |համար            |      |         |նումից  |        |

|    |ներքին         |պատասխանատու մեկ |      |         |3 ամսվա |        |

|    |կառույցները    |ստորաբաժանում:   |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |Այս              |      |         |քում    |        |

|    |               |ստորաբաժանումը և |      |         |        |        |

|    |               |որակի            |      |         |        |        |

|    |               |ենթակառուցվածքի  |      |         |        |        |

|    |               |հաստատությունները|      |         |        |        |

|    |               |դնել մեկ         |      |         |        |        |

|    |               |փոխնախարարի      |      |         |        |        |

|    |               |ղեկավարության տակ|      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.1.|Ստեղծել մշտական|Աշխատանքային     |      |Կառավա-  |գործողու|ՀՀ ԷՆ   |

|  4 |աշխատանքային   |խումբը           |      |րության  |թյուննե-|        |

|    |խումբ`         |կառաջնորդվի ԷՆ-ի |      |որոշման  |րի      |        |

|    |տեխնիկական     |կողմից և  կազմված|      |նախագիծ  |ծրագրի  |        |

|    |կանոնակարգերի  |կլինի ԷՆ-ի,      |      |         |ընդու-  |        |

|    |հարցերը        |Գյուղատնտեսության|      |         |նումից  |        |

|    |քննարկելու     |նախարարության,   |      |         |3 ամսվա |        |

|    |նպատակով       |Տրանսպորտի և     |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |կապի             |      |         |քում    |        |

|    |               |նախարարության,   |      |         |        |        |

|    |               |Էներգետիկայի և   |      |         |        |        |

|    |               |բնական պաշարների |      |         |        |        |

|    |               |նախարարության,   |      |         |        |        |

|    |               |Բնապահպանության  |      |         |        |        |

|    |               |նախարարության,   |      |         |        |        |

|    |               |Առողջապահության  |      |         |        |        |

|    |               |նախարարության,   |      |         |        |        |

|    |               |Քաղաքաշինության  |      |         |        |        |

|    |               |նախարարության,   |      |         |        |        |

|    |               |Աշխատանքի և      |      |         |        |        |

|    |               |սոցիալական       |      |         |        |        |

|    |               |հարցերի          |      |         |        |        |

|    |               |նախարարության,   |      |         |        |        |

|    |               |Արտակարգ         |      |         |        |        |

|    |               |իրավիճակների     |      |         |        |        |

|    |               |նախարարության    |      |         |        |        |

|    |               |աշխատակիցներից   |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.1.|Վերլուծել      |Ինչպես պահանջվում|      |Վերլու-  |Գյուղա- |ՀՀ ԷՆ,  |

|  5 |տեխնիկական     |է Հայաստանի որակի|      |ծություն-|տնտե-   |ՀՀ      |

|    |կանոնակարգեր   |ենթակառուցվածքի  |      |ների     |սության |գյուղա- |

|    |մշակող նախարա- |բարեփոխման       |      |հաշվե-   |նախարա- |տնտեսու-|

|    |րությունների   |ռազմավարությամբ, |      |տվություն|րության,|թյան    |

|    |վարչական       |պետք է կատարել   |      |         |Առողջա- |նախարա- |

|    |կառույցները,   |կարիքների և      |      |         |պահու-  |րություն|

|    |բացառությամբ`  |բացերի           |      |         |թյան    |ՀՀ տրանս|

|    |Էկոնոմիկայի    |վերլուծություն:  |      |         |նախարա- |պորտի և |

|    |նախարարության  |Վերլուծությամբ   |      |         |րության,|կապի    |

|    |               |կտրվեն           |      |         |Քաղաքա- |նախարա- |

|    |               |ուղղություններ   |      |         |շինու-  |րություն|

|    |               |վարչական կառույցի|      |         |թյան    |ՀՀ      |

|    |               |և                |      |         |նախարա- |էներգետի|

|    |               |կարողությունների |      |         |րության,|կայի և  |

|    |               |վերջնական        |      |         |Արտակարգ|բնական  |

|    |               |օպտիմալացման     |      |         |իրավիճակ|պաշարնե-|

|    |               |համար            |      |         |ների    |րի      |

|    |               |                 |      |         |նախարա- |նախարա- |

|    |               |                 |      |         |րության |րություն|

|    |               |                 |      |         |համար   |ՀՀ      |

|    |               |                 |      |         |գործողու|բնապահպա|

|    |               |                 |      |         |թյուննե-|նության |

|    |               |                 |      |         |րի      |նախարա- |

|    |               |                 |      |         |ծրագրի  |րություն|

|    |               |                 |      |         |ընդու-  |ՀՀ      |

|    |               |                 |      |         |նումից  |առողջապա|

|    |               |                 |      |         |15 ամսվա|հության |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |նախարա- |

|    |               |                 |      |         |քում    |րություն|

|    |               |                 |      |         |        |ՀՀ      |

|    |               |                 |      |         |Տրանս-  |քաղաքաշի|

|    |               |                 |      |         |պորտի և |նության |

|    |               |                 |      |         |կապի    |նախարա- |

|    |               |                 |      |         |նախարա- |րություն|

|    |               |                 |      |         |րության,|ՀՀ      |

|    |               |                 |      |         |Էներգե- |աշխա-   |

|    |               |                 |      |         |տիկայի  |տանքի և |

|    |               |                 |      |         |և       |սոցիալա-|

|    |               |                 |      |         |բնական  |կան     |

|    |               |                 |      |         |պաշար-  |հարցերի |

|    |               |                 |      |         |ների    |նախարա- |

|    |               |                 |      |         |նախարա- |րություն|

|    |               |                 |      |         |րության,|ՀՀ      |

|    |               |                 |      |         |Բնապահ- |արտակարգ|

|    |               |                 |      |         |պանու-  |իրավիճակ|

|    |               |                 |      |         |թյան    |ների    |

|    |               |                 |      |         |նախարա- |նախարա- |

|    |               |                 |      |         |րության |րության,|

|    |               |                 |      |         |և       |ԱՏԽ ԱԽ  |

|    |               |                 |      |         |Աշխատան-|        |

|    |               |                 |      |         |քի և    |        |

|    |               |                 |      |         |սոցիա-  |        |

|    |               |                 |      |         |լական   |        |

|    |               |                 |      |         |հարցերի |        |

|    |               |                 |      |         |նախարա- |        |

|    |               |                 |      |         |րության |        |

|    |               |                 |      |         |համար   |        |

|    |               |                 |      |         |գործողու|        |

|    |               |                 |      |         |թյուննե-|        |

|    |               |                 |      |         |րի      |        |

|    |               |                 |      |         |ծրագրի  |        |

|    |               |                 |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |                 |      |         |նումից  |        |

|    |               |                 |      |         |24 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.1.|Դասընթացների   |Դասընթացների     |      |ՈՒսուցո- |Եռամսյա-|ԷՆ      |

|  6 |անցկացում այն  |անցկացումը       |      |ղական    |կը մեկ  |        |

|    |պաշտոնյաների   |ԽՀԱԱՀ-ի շուրջ    |      |միջոցա-  |        |        |

|    |համար, որոնք   |բանակցությունների|      |ռումներ  |        |        |

|    |ներգրավվելու են|ԱՏԽ մասով        |      |(եռամսյա-|        |        |

|    |ԽՀԱԱՀ-ի շուրջ  |քննարկումներում  |      |կը       |        |        |

|    |բանակցություն- |ներգրավված       |      |առնվազն  |        |        |

|    |ների ԱՏԽ մասով |պաշտոնյաների     |      |մեկ      |        |        |

|    |քննարկումներում|համար սկսվել է   |      |դասընթաց)|        |        |

|    |               |2010 թ. մայիսին: |      |         |        |        |

|    |               |Դասընթացները պետք|      |         |        |        |

|    |               |է շարունակվեն    |      |         |        |        |

|    |               |կանոնավոր        |      |         |        |        |

|    |               |հիմունքներով:    |      |         |        |        |

|    |               |ՈՒսուցման        |      |         |        |        |

|    |               |կարիքները պետք է |      |         |        |        |

|    |               |որոշարկվեն ԷՆ-ի  |      |         |        |        |

|    |               |կողմից` ԵՄ ԽԽ-ի  |      |         |        |        |

|    |               |աջակցությամբ     |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.1.|Ներկայացնել    |Ինստիտուցիոնալ   |      |Մտադրութ-|2011 թ. |ԷՆ,     |

|  7 |մտադրություն-  |աջակցությունը և  |      |յունների |մարտ    |Ստանդարտ|

|    |ների մասին     |կարողությունների |      |մասին    |        |ների    |

|    |նամակներ ԵՄ-ի  |հզորացումն       |      |նամակներ |        |ազգային |

|    |կողմից         |առանցքային       |      |         |        |ինստի-  |

|    |ֆինանսավորվող  |օժանդակություն   |      |         |        |տուտ,   |

|    |ստանդարտացման, |կլինի բարեփոխված |      |         |        |Չափագի- |

|    |հավատարմագրման |հաստատությունների|      |         |        |տության |

|    |և              |համար:           |      |         |        |ազգային |

|    |չափագիտության  |                 |      |         |        |ինստի-  |

|    |Թվինինգ        |                 |      |         |        |տուտ,   |

|    |ծրագրերի համար |                 |      |         |        |Հավատար-|

|    |               |                 |      |         |        |մագրման |

|    |               |                 |      |         |        |մարմին  |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.1.|Նախապատրաստել  |Մշակել Թվինինգ   |Կախված|Թվինինգ  |2011 թ. |ԷՆ,     |

|  8 |Թվինինգ        |ծրագրերի         |է մտա-|ծրագրերի |դեկտեմ- |Ստանդարտ|

|    |ծրագրերի       |նկարագիրը        |դրութ-|նկարագիրը|բեր     |ների    |

|    |փաստաթղթերը    |                 |յուն- |         |        |ազգային |

|    |ստանդարտացման, |                 |ների  |         |        |ինստի-  |

|    |հավատարմագրման |                 |մասին |         |        |տուտ,   |

|    |և              |                 |նամակ-|         |        |Չափագի- |

|    |չափագիտության  |                 |ների  |         |        |տության |

|    |համար          |                 |ընդու-|         |        |ազգային |

|    |               |                 |նումից|         |        |ինստի-  |

|    |               |                 |(գործո|         |        |տուտ,   |

|    |               |                 |ղութ- |         |        |Հավատար-|

|    |               |                 |յուն  |         |        |մագրման |

|    |               |                 |2.1.9)|         |        |մարմին  |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.1.|Թվինինգ ծրագրի |Թվինինգ ծրագիրը  |Կախված|         |2011 թ. |ԷՆ, ՇՍՇՊ|

|  9 |փաստաթղթաբանու-|սկսել մինչև      |է     |         |դեկտեմ- |ՊՏ      |

|    |թյան ավարտը    |2011 թ. վերջ     |ծրագրի|         |բեր     |        |

|    |շուկայի        |                 |ֆինան-|         |        |        |

|    |վերահսկողության|                 |սավոր-|         |        |        |

|    |մասով և  ԵՄ    |                 |ման   |         |        |        |

|    |գործընկեր      |                 |վերա- |         |        |        |

|    |մարմնի         |                 |բերյալ|         |        |        |

|    |ընտրությունը   |                 |ԵՄ    |         |        |        |

|    |               |                 |որո-  |         |        |        |

|    |               |                 |շումից|         |        |        |

|____|____________________________________________________________________|

|2.2 |Ստանդարտացում                                                       |

|____|____________________________________________________________________|

|2.2.|Ծրագրի մշակում |Հայաստանի որակի  |      |Ստանդար- |գործողու|ԷՆ,     |

|  1 |որպես Հայաստանի|ենթակառուցվածքի  |      |տացման   |թյուննե-|Ստանդարտ|

|    |ստանդարտներ`   |բարեփոխման       |      |ծրագիր   |րի      |ների    |

|    |17000 սերիայի  |ռազմավարության   |      |Կառավա-  |ծրագրի  |ազգային |

|    |համապատասխանու-|համաձայն, այս    |      |րության  |ընդու-  |ինստի-  |

|    |թյան գնահատման |ստանդարտների     |      |որոշման  |նումից  |տուտ    |

|    |ԻՍՕ            |ընդունումը պետք է|      |նախագիծ  |3 ամսվա |        |

|    |ստանդարտների   |ավարտվի մինչև    |      |         |ընթաց-  |        |

|    |ընդունման համար|2011 թ. վերջը:   |      |         |քում    |        |

|    |               |Այս ծրագիրը      |      |         |        |        |

|    |               |ստանդարտացման    |      |         |        |        |

|    |               |ծրագրի մաս է     |      |         |        |        |

|    |               |կազմելու         |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Ստանդարտների   |Ստանդարտացման և  |      |Ակտիվների|գործողու|ԷՆ,     |

|  2 |ազգային        |սերտիֆիկացման    |      |ցանկ     |թյուննե-|Ստանդարտ|

|    |ինստիտուտի     |գործունեության   |      |         |րի      |ների    |

|    |ակտիվների և    |համար            |      |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |մարդկային      |գույքագրումը պետք|      |         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |ռեսուրսների    |է կատարել        |      |         |նումից  |տուտ    |

|    |գույքագրում    |առանձին-առանձին` |      |         |2 ամսվա |        |

|    |               |ելնելով          |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |սերտիֆիկացման և  |      |         |քում    |        |

|    |               |ստանդարտացման    |      |         |        |        |

|    |               |գործունեության   |      |         |        |        |

|    |               |առանձնացումից    |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Իրականացնել    |Հայաստանի որակի  |      |Հետազո-  |գործողու|ԷՆ,     |

|  3 |շուկայի        |ենթակառուցվածքի  |      |տություն-|թյուննե-|Ստանդարտ|

|    |հետազոտություն`|բարեփոխման       |      |հաշվե-   |րի      |ների    |

|    |բարեփոխված     |ռազմավարությամբ  |      |տվություն|ծրագրի  |ազգային |

|    |ստանդարտացման  |նախատեսվում է, որ|      |         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |մարմնի         |բարեփոխված       |      |         |նումից  |տուտ    |

|    |ֆինանսավորման  |ստանդարտացման    |      |         |6 ամսվա |        |

|    |առանձնահատկու- |մարմնի           |      |         |ընթաց-  |        |

|    |թյունները      |ֆինանսավորման    |      |         |քում    |        |

|    |որոշելու       |հիմնական աղբյուրը|      |         |        |        |

|    |նպատակով       |կմնա պետական     |      |         |        |        |

|    |               |բյուջեն: Սակայն, |      |         |        |        |

|    |               |ստանդարտացման    |      |         |        |        |

|    |               |ֆինանսավորման    |      |         |        |        |

|    |               |մոդելը կփոխվի և  |      |         |        |        |

|    |               |նոր մարմնին      |      |         |        |        |

|    |               |անհրաժեշտ կլինի  |      |         |        |        |

|    |               |մշակել պատշաճ    |      |         |        |        |

|    |               |բիզնես պլան: Այս |      |         |        |        |

|    |               |հետազոտության    |      |         |        |        |

|    |               |միջոցով պետք է   |      |         |        |        |

|    |               |տեղեկատվություն  |      |         |        |        |

|    |               |հավաքել          |      |         |        |        |

|    |               |ստանդարտացման    |      |         |        |        |

|    |               |շուկայի կարիքների|      |         |        |        |

|    |               |մասին:           |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Մշակել ԽՀԱԱՀ   |ԽՀԱԱՀ-ի ոլորտներն|Կախված|Եվրոպական|գործողու|Ստանդարտ|

|  4 |ընտրված        |ընտրելուց հետո   |է     |ստանդարտ-|թյուննե-|ների    |

|    |ոլորտներում    |պետք է որոշարկել |1.6-րդ|ների     |րի      |ազգային |

|    |եվրոպական      |եվրոպական        |գործո-|ընդունման|ծրագրի  |ինստի-  |

|    |ստանդարտները`  |ստանդարտները,    |ղութ- |ծրագիր   |ընդու-  |տուտ,   |

|    |որպես Հայաստանի|և  պլանավորել    |յունից|         |նումից  |ԱՏԽ ԱԽ, |

|    |ստանդարտներ    |դրանց ընդունումը:|      |         |10 ամսվա|ԷՆ, ԳՆ, |

|    |ընդունելու     |Եվրոպական        |      |         |ընթաց-  |ՏԿՆ,    |

|    |ծրագիր և       |ստանդարտներին    |      |         |քում    |ԷԲՊՆ,   |

|    |չեղյալ համարել |հակասող Հայաստանի|      |         |        |ԲՊՆ, ՔՆ,|

|    |հակասող ազգային|ստանդարտները պետք|      |         |        |ԱՍՀՆ,   |

|    |ստանդարտները   |է                |      |         |        |ԱԻՆ     |

|    |               |համապատասխանաբար |      |         |        |        |

|    |               |հանել            |      |         |        |        |

|    |               |շրջանառությունից:|      |         |        |        |

|    |               |Ծրագրով կարող է  |      |         |        |        |

|    |               |նախատեսվել նաև   |      |         |        |        |

|    |               |որոշ միջազգային  |      |         |        |        |

|    |               |ստանդարտների     |      |         |        |        |

|    |               |ընդունում:       |      |         |        |        |

|    |               |Ծրագիրը պետք է   |      |         |        |        |

|    |               |երաշխավորի, որ   |      |         |        |        |

|    |               |մինչև  2013 թ.   |      |         |        |        |

|    |               |ԽՀԱԱՀ-ի գերակա   |      |         |        |        |

|    |               |ոլորտներում      |      |         |        |        |

|    |               |եվրոպական        |      |         |        |        |

|    |               |ստանդարտները     |      |         |        |        |

|    |               |կընդունվեն որպես |      |         |        |        |

|    |               |Հայաստանի        |      |         |        |        |

|    |               |ստանդարտներ      |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Փաստաթղթերի    |Ասոցիացիայի      |      |Կանոնա-  |գործողու|ԷՆ,     |

|  5 |պատրաստում`    |գրանցման         |      |դրության |թյուննե-|Ստանդարտ|

|    |որպես ասոցիացիա|փաստաթղթերը,     |      |նախագիծ  |րի      |ների    |

|    |Ստանդարտների   |ինչպես նաև`      |      |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |ազգային        |ենթաօրենսդրական  |      |Շահա-    |ընդու-  |ինստի-  |

|    |ինստիտուտի     |ակտերը պետք է    |      |գրգիռ    |նումից  |        |

|    |վերահաստատման  |մշակել           |      |կողմերի  |10 ամսվա|        |

|    |համար          |Ստանդարտացման    |      |հրավեր   |ընթաց-  |        |

|    |               |մասին օրենքի     |      |         |քում    |        |

|    |               |համաձայն         |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Իրազեկման      |Ներկայիս         |      |Երկու    |2011 թ. |ԷՆ,     |

|6   |հանդիպումների  |Ստանդարտների     |      |իրազեկման|մայիս   |Ստանդարտ|

|    |անցկացում      |ազգային          |      |հանդի-   |2011 թ. |ների    |

|    |ստանդարտացման  |ինստիտուտը       |      |պումներ  |հուլիս  |ազգային |

|    |շահագրգիռ      |կբարեփոխվի`      |      |         |        |ինստի-  |

|    |կողմերի համար` |դառնալով         |      |         |        |տուտ    |

|    |բարեփոխված     |ասոցիացիա, որի   |      |         |        |        |

|    |ստանդարտացման  |անդամ կարող են   |      |         |        |        |

|    |մարմնում       |դառնալ           |      |         |        |        |

|    |անդամակցության |ստանդարտացման    |      |         |        |        |

|    |ձեռքբերման     |շահագրգիռ        |      |         |        |        |

|    |առավելություն- |կողմերը: Այս     |      |         |        |        |

|    |ները բացատրելու|անդամակցության   |      |         |        |        |

|    |նպատակով       |միջոցով ստեղծված |      |         |        |        |

|    |               |հնարավորություն- |      |         |        |        |

|    |               |ների մասին պետք է|      |         |        |        |

|    |               |տեղեկացնել       |      |         |        |        |

|    |               |շահագրգիռ        |      |         |        |        |

|    |               |կողմերին:        |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Ստանդարտացման  |Պետք է ստեղծել   |Կախված|Ստանդարտ-|գործողու|ԷՆ      |

|  7 |մարմնի         |ստանդարտների նոր |է ստան|ների     |թյուննե-|        |

|    |վերահաստատումը |մարմնի գլխավոր   |դարտաց|ազգային  |րի      |        |

|    |(Ստանդարտների  |ասամբլեան և      |ման   |ինստիտու-|ծրագրի  |        |

|    |ազգային        |կառավարման       |մասին |տի       |ընդու-  |        |

|    |ինստիտուտ)     |մարմինը, և       |նոր   |գլխավոր  |նումից  |        |

|    |               |ընդունել         |օրենքի|ասամբլեա-|12 ամսվա|        |

|    |               |կանոնադրությունը:|ընդու-|յի և  կա-|ընթաց-  |        |

|    |               |Կառավարման       |նումից|ռավարման |քում    |        |

|    |               |խորհուրդը պետք է |      |մարմնի   |        |        |

|    |               |նշանակի          |      |որոշում- |        |        |

|    |               |ժամանակավոր      |      |ները     |        |        |

|    |               |տնօրեն:          |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Նոր            |Պետական գրանցում`|Կախված|Պետական  |գործողու|ԷՆ,     |

|  8 |Ստանդարտների   |համաձայն         |է     |գրանցում |թյուննե-|Ստանդարտ|

|    |ազգային        |Ստանդարտացման    |2.2.7-|         |րի      |ների    |

|    |ինստիտուտի     |մասին օրենքի     |րդ    |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |գրանցում       |                 |գործո-|         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |               |                 |ղութ- |         |նումից  |տուտ    |

|    |               |                 |յունից|         |13 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Նոր            |Հիմնված է բաց    |Կախված|Ստանդարտ-|գործողու|Ստանդարտ|

|  9 |Ստանդարտների   |մրցույթի         |է     |ների     |թյուննե-|ների    |

|    |ազգային        |արդյունքների վրա |2.2.7-|ազգային  |րի      |ազգային |

|    |ինստիտուտի     |                 |րդ    |ինստիտու-|ծրագրի  |ինստի-  |

|    |տնօրենի        |                 |գործո-|տի կառա- |ընդու-  |տուտի   |

|    |նշանակում      |                 |ղութ- |վարման   |նումից  |կառա-   |

|    |               |                 |յունից|խորհրդի  |13 ամսվա|վարման  |

|    |               |                 |      |որոշումը |ընթաց-  |խորհուրդ|

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Վերահաստատել   |Պետք է           |Կախված|Ստանդարտ-|գործողու|Ստանդարտ|

| 10 |Ստանդարտների   |վերահաստատել     |է     |ների     |թյուննե-|ների    |

|    |ազգային        |Ստանդարտների     |2.2.7-|ազգային  |րի      |ազգային |

|    |ինստիտուտի     |ազգային          |րդ    |ինստիտու-|ծրագրի  |ինստի-  |

|    |Ստանդարտացման  |ինստիտուտի       |գործո-|տի ղեկա- |ընդու-  |տուտի   |

|    |տեխնիկական     |Ստանդարտացման    |ղութ- |վարության|նումից  |տնօրեն  |

|    |կոմիտեները և   |տեխնիկական       |յունից|կողմից   |15 ամսվա|և  կառա-|

|    |արդիականացնել  |կոմիտեները,      |      |ընդունված|ընթաց-  |վարման  |

|    |ստանդարտացման  |ստանդարտացման    |      |ստան-    |քում    |խորհուրդ|

|    |ծրագիրը        |ծրագիրը պետք է   |      |դարտացման|        |        |

|    |               |արդիականացնել և  |      |արդիակա- |        |        |

|    |               |հաստատել նոր     |      |նացված   |        |        |

|    |               |ղեկավարության    |      |ծրագիրը  |        |        |

|    |               |կողմից:          |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Ստանդարտների   |Անդամակցություն  |Կախված|         |գործողու|Ստանդարտ|

| 11 |ազգային        |ԻՍՕ-ում և        |է     |         |թյուննե-|ների    |

|    |ինստիտուտի     |ՍԵՆ-ում          |2.2.7-|         |րի      |ազգային |

|    |անդամակցության |                 |րդ    |         |ծրագրի  |ինստի-  |

|    |վերագրանցում   |                 |գործո-|         |ընդու-  |տուտի   |

|    |միջազգային և   |                 |ղութ- |         |նումից  |տնօրեն  |

|    |եվրոպական      |                 |յունից|         |15 ամսվա|և  կառա-|

|    |կազմակերպութ-  |                 |      |         |ընթաց-  |վարման  |

|    |յուններում     |                 |      |         |քում    |խորհուրդ|

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|ԻԷԿ-ին         |Ինչպես նախատեսված|Կախված|Կառավա-  |գործողու|ԷՆ      |

| 12 |անդամակցելու   |է որակի          |է     |րության  |թյուննե-|        |

|    |դիմումի        |ենթակառուցվածքի  |2.2.7-|որոշման  |րի      |Ստանդարտ|

|    |ներկայացում    |բարեփոխման ռազմա-|րդ    |նախագիծ  |ծրագրի  |ների    |

|    |               |վարությունում    |գործո-|         |ընդու-  |ազգային |

|    |               |                 |ղութ- |Դիմում   |նումից  |ինստի-  |

|    |               |                 |յունից|         |15 ամսվա|տուտի   |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |տնօրեն  |

|    |               |                 |      |         |քում    |և  կառա-|

|    |               |                 |      |         |        |վարման  |

|    |               |                 |      |         |գործողու|խորհուրդ|

|    |               |                 |      |         |թյուննե-|        |

|    |               |                 |      |         |րի      |        |

|    |               |                 |      |         |ծրագրի  |        |

|    |               |                 |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |                 |      |         |նումից  |        |

|    |               |                 |      |         |17 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Ստանդարտների   |Ստանդարտների     |Կախված|Ստան-    |գործողու|Ստանդարտ|

| 13 |ազգային        |ազգային          |է     |դարտացման|թյուննե-|ների    |

|    |ինստիտուտի     |ինստիտուտի`      |2.2.7-|նոր ընթա-|րի      |ազգային |

|    |ներքին         |ստանդարտացման    |րդ    |ցակարգերի|ծրագրի  |ինստի-  |

|    |ընթացակարգերի  |աշխատանքները     |գործո-|մշակման  |ընդու-  |տուտի   |

|    |մշակման        |ղեկավարելու      |ղութ- |պլան     |նումից  |տնօրեն  |

|    |պլանավորում    |ընթացակարգերը    |յունից|         |18 ամսվա|և  կառա-|

|    |               |պետք է մշակել    |      |         |ընթաց-  |վարման  |

|    |               |ստանդարտացման    |      |         |քում    |խորհուրդ|

|    |               |մասին նոր        |      |         |        |        |

|    |               |օրենքին, ինչպես  |      |         |        |        |

|    |               |նաև  միջազգային  |      |         |        |        |

|    |               |և  եվրոպական     |      |         |        |        |

|    |               |փորձին           |      |         |        |        |

|    |               |համապատասխան:    |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.2.|Ստանդարտների   |Բիզնես պլանը պետք|Կախված|Բիզնես   |գործողու|Ստանդարտ|

| 14 |ազգային        |է կազմել շուկայի |է     |պլան     |թյուննե-|ների    |

|    |ինստիտուտի     |հետազոտություն   |2.2.3-|         |րի      |ազգային |

|    |Բիզնես պլանի   |արդյունքների     |րդ և  |         |ծրագրի  |ինստի-  |

|    |մշակում        |հիման վրա        |2.2.7-|         |ընդու-  |տուտի   |

|    |               |                 |րդ    |         |նումից  |տնօրեն  |

|    |               |                 |գործո-|         |24 ամսվա|և  կառա-|

|    |               |                 |ղութ- |         |ընթաց-  |վարման  |

|    |               |                 |յուն- |         |քում    |խորհուրդ|

|    |               |                 |ներից |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

| 2.3|Հավատարմագրում                                                      |

|____|____________________________________________________________________|

|2.3.|Մշակել         |Սահմանել և       |      |Կազմակեր-|գործողու|ԷՆ,     |

|  1 |բարեփոխված     |բաշխել           |      |պական    |թյուննե-|Հավատար-|

|    |Հավատարմագրման |հավատարմագրման   |      |կառուց-  |րի      |մագրման |

|    |ազգային մարմնի |մասնակիցների     |      |վածքի    |ծրագրի  |գործակա-|

|    |կազմակերպական  |իրավունքները,    |      |նախագիծը |ընդու-  |լություն|

|    |կառուցվածքը և  |պարտականություն- |      |         |նումից  |        |

|    |անձնակազմի     |ները և           |      |Հաստիքի  |2 ամսվա |        |

|    |հաստիքի նկարա- |գործառույթները:  |      |նկարագրու|ընթաց-  |        |

|    |գրությունները  |                 |      |թյունների|քում    |        |

|    |               |                 |      |նախագիծը |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Որոշել նոր     |Հնարավոր է       |      |Որոշարկ- |գործողու|ԷՆ      |

|  2 |հավատարմագրման |անհրաժեշտ լինի,  |      |ված նոր  |թյուննե-|        |

|    |մարմնի տարածքի |որ նոր           |      |տարածք   |րի      |        |

|    |տեղը:          |հավատարմագրման   |      |         |ծրագրի  |        |

|    |               |մարմինն          |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |առանձնացվի       |      |         |նումից  |        |

|    |               |Էկոնոմիկայի      |      |         |3 ամսվա |        |

|    |               |նախարարությունից |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Մշակել         |ՀՀ-ում           |      |Պետական  |գործողու|ԷՆ      |

|  3 |Հավատարմագրման |Հավատարմագրման   |      |ոչ-առև-  |թյուննե-|        |

|    |ազգային մարմնի |ազգային մարմնի   |      |տրային   |րի      |        |

|    |կանոնադրությու-|ձևավորումը       |      |կազմակեր-|ծրագրի  |        |

|    |նը` որպես      |                 |      |պության  |ընդու-  |        |

|    |հիմնադրամ      |                 |      |կանոնա-  |նումից  |        |

|    |               |                 |      |դրության |3 ամսվա |        |

|    |               |                 |      |նախագիծը |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Հիմնադրամի     |Կառավարությունը  |      |Կառավա-  |գործողու|ԷՆ      |

|  4 |ստեղծման       |պետք է լինի նման |      |րության  |թյուննե-|        |

|    |որոշման        |հիմնադրամի       |      |որոշման  |րի      |        |

|    |նախագծում, որը |հիմնադիրը և      |      |նախագիծ  |ծրագրի  |        |

|    |հանդես է գալու |աջակցի ԷՆ-ին     |      |         |ընդու-  |        |

|    |որպես          |                 |      |         |նումից  |        |

|    |հավատարմագրման |                 |      |         |3 ամսվա |        |

|    |մարմին         |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Իրականացնել    |Հայաստանի որակի  |      |Հետազո-  |գործողու|ԷՆ,     |

|  5 |շուկայի        |ենթակառուցվածքի  |      |տություն |թյուննե-|Հավատար-|

|    |հետազոտություն`|բարեփոխման       |      |հաշվե-   |րի      |մագրման |

|    |հավատարմագրման |ռազմավարությամբ  |      |տվություն|ծրագրի  |ազգային |

|    |վճարների       |նախատեսվում է, որ|      |         |ընդու-  |մարմին  |

|    |սահմանները     |պետք է վճարներ   |      |         |նումից  |        |

|    |որոշելու       |գանձվեն          |      |         |6 ամսվա |        |

|    |նպատակով       |հավատարմագրման   |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |մարմնի կողմից    |      |         |քում    |        |

|    |               |մատուցված        |      |         |        |        |

|    |               |ծառայության      |      |         |        |        |

|    |               |համար: Անհրաժեշտ |      |         |        |        |

|    |               |է իմանալ, թե     |      |         |        |        |

|    |               |արդյոք համապատաս-|      |         |        |        |

|    |               |խանության        |      |         |        |        |

|    |               |գնահատման        |      |         |        |        |

|    |               |մարմինները       |      |         |        |        |

|    |               |պատրաստ են իրենց |      |         |        |        |

|    |               |վրա վերցնել      |      |         |        |        |

|    |               |հավատարմագրման   |      |         |        |        |

|    |               |իրական ծախսերը,  |      |         |        |        |

|    |               |թե հավատարմագրման|      |         |        |        |

|    |               |վճարները պետք է  |      |         |        |        |

|    |               |աստիճանաբար      |      |         |        |        |

|    |               |բարձրանան բեռը   |      |         |        |        |

|    |               |նվազեցնելու      |      |         |        |        |

|    |               |նպատակով         |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Ստեղծել և      |Հետևել           |կախված|Հավատար- |գործողու|ԷՆ      |

|  6 |գրանցել        |Հիմնադրամի մասին |է     |մագրման  |թյուննե-|        |

|    |հավատարմագրման |օրենքի           |2.3.4 |ազգային  |րի      |        |

|    |ազգային նոր    |ընթացակարգին:    |կետի  |մարմինը  |ծրագրի  |        |

|    |մարմինը, հիմնել|Խնդիրները և      |որոշ- |ստեղծվել |ընդու-  |        |

|    |վստահված       |հավատարմագրման   |ման   |է        |նումից  |        |

|    |մարմին, որը    |խորհրդի կազմը    |հաստա-|         |5 ամսվա |        |

|    |գործելու է     |պետք է           |տումից|         |ընթաց-  |        |

|    |որպես          |համապատասխանեն   |      |         |քում    |        |

|    |հավատարմագրման |հիմնադրամների    |      |         |        |        |

|    |խորհուրդ,      |մասին օրենքին,   |      |         |        |        |

|    |ժամանակավոր    |ԻՍՕ/ԻԷԿ 17011-ին |      |         |        |        |

|    |ղեկավարի       |և  հավատարմագրման|      |         |        |        |

|    |նշանակում      |նոր օրենքին      |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Ստեղծել        |Այդ մարմինների   |Կախված|Երկու    |գործողու|Հավատար-|

|  7 |բողոքարկման    |աշխատանքները և   |է     |խորհուրդ-|թյուննե-|մագրման |

|    |խորհուրդ       |կազմը պետք է     |2.3.6-|ներն էլ  |րի      |ազգային |

|    |               |համապատասխանի    |րդ    |ստեղծվել |ծրագրի  |մարմնի  |

|    |               |ԻՍՕ/ԻԷԿ 17011-ին |գործո-|են       |ընդու-  |վստահված|

|    |               |և  հավատարմագրման|ղութ- |         |նումից  |անձինք  |

|    |               |մասին նոր օրենքին|յունից|         |7 ամսվա |        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Նշանակել       |Հիմնված է        |Կախված|Մրցույթը |գործողու|Հավատար-|

|  8 |Ազգային        |Հավատարմագրման   |է     |հայտարար-|թյուննե-|մագրման |

|    |հավատարմագրման |խորհրդի կողմից   |2.3.6-|վել է    |րի      |ազգային |

|    |նոր մարմնի     |կազմակերպված և   |րդ    |         |ծրագրի  |մարմնի  |

|    |գործադիր       |իրականացված      |գործո-|         |ընդու-  |վստահված|

|    |տնօրենին       |մրցույթի         |ղութ- |         |նումից  |անձինք  |

|    |               |արդյունքների     |յունից|         |8 ամսվա |        |

|    |               |հիման վրա        |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Ստեղծել        |Այդ կոմիտեների   |Կախված|Լաբորատո-|գործողու|Հավատար-|

|  9 |հավատարմագրման |աշխատանքները և   |է     |րիաների  |թյուննե-|մագրման |

|    |տեխնիկական     |կազմը պետք է     |2.3.6-|և  սերտի-|րի      |ազգային |

|    |կոմիտեներ      |համապատասխանի    |րդ    |ֆիկացման |ծրագրի  |մարմին  |

|    |               |ԻՍՕ/ԻԷԿ 17011-ի  |գործո-|մարմին-  |ընդու-  |        |

|    |               |և  հավատարմագրման|ղութ- |ների տեխ-|նումից  |        |

|    |               |մասին նոր օրենքին|յունից|նիկական  |10 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |կոմիտենե-|ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |րը       |քում    |        |

|    |               |                 |      |ստեղծվել |        |        |

|    |               |                 |      |են       |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Հավատարմագրման |Կազմակերպել      |      |ԿՀ-ի     |գործողու|Հավատար-|

| 10 |մարմնի համար   |կառավարման       |      |ներդրման |թյուննե-|մագրման |

|    |կառավարման     |համակարգի        |      |ծրագիր   |րի      |ազգային |

|    |համակարգի      |ներդրման         |      |         |ծրագրի  |մարմին  |

|    |ներդրման ծրագրի|գործողությունները|      |         |ընդու-  |        |

|    |մշակում        |համաձայն ԻՍՕ/ԻԷԿ |      |         |նումից  |        |

|    |               |17011-ի          |      |         |10 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Գնահատողների և |Պետք է           |      |Ներքին   |գործողու|Հավատար-|

| 11 |փորձագետների   |համապատասխանի    |      |փաստաթղթի|թյուննե-|մագրման |

|    |ընտրության     |ԻՍՕ/ԻԷԿ 17011-ի  |      |նախագիծ  |րի      |ազգային |

|    |համար          |և  միջազգային    |      |         |ծրագրի  |մարմին  |

|    |ներկայացվող    |կազմակերպություն-|      |         |ընդու-  |        |

|    |պահանջների     |ների             |      |         |նումից  |        |

|    |մշակում        |ուղեցույցներին   |      |         |12 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Սկսել          |Միջազգային       |      |Գնահատող-|գործողու|Հավատար-|

| 12 |գնահատողների և |ստանդարտների     |      |ների և   |թյուննե-|մագրման |

|    |փորձագետների   |մասով ուսուցումը |      |փորձագետ-|րի      |ազգային |

|    |խմբի           |պետք է կիրառվի   |      |ների     |ծրագրի  |մարմին  |

|    |ձևավորումը  և  |հավատարմագրման   |      |խումբ    |ընդու-  |        |

|    |վերապատրաստումը|գործընթացի մեջ   |      |         |նումից  |        |

|    |               |                 |      |         |15 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Մշակել         |Բիզնես պլանը պետք|Կախված|Բիզնես   |գործողու|ԷՆ,     |

| 13 |հավատարմագրման |է կազմել շուկայի |է     |պլան     |թյուննե-|Հավատար-|

|    |մարմնի բիզնես  |հետազոտություն   |2.3.6-|Սահմանված|րի      |մագրման |

|    |պլանը և        |արդյունքների     |րդ    |գնացու-  |ծրագրի  |ազգային |

|    |սահմանել       |հիման վրա:       |գործո-|ցակը     |ընդու-  |մարմին  |

|    |հավատարմագրման |Հավատարմագրման   |ղութ- |         |նումից  |        |

|    |վճարները       |վճարները պետք է  |յունից|         |12 ամսվա|        |

|    |               |դառնան           |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |հավատարմագրման   |      |         |քում    |        |

|    |               |մարմնի           |      |         |        |        |

|    |               |ֆինանսավորման    |      |         |        |        |

|    |               |հիմնական         |      |         |        |        |

|    |               |աղբյուրներից     |      |         |        |        |

|    |               |մեկը:            |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Հավատարմագրման |Հավատարմագրման   |      |Մրցույթը |գործողու|ԷՆ,     |

| 14 |ազգային մարմնին|գործընթացն       |      |հայտարար-|թյուննե-|Հավատար-|

|    |տրամադրել      |ապահովելու համար |      |վել է    |րի      |մագրման |

|    |համակարգիչներ  |անհրաժեշտ        |      |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |և  համացանցային|տեխնիկական       |      |         |ընդու-  |մարմին  |

|    |կապ            |սարքավորումների  |      |         |նումից  |        |

|    |               |առկայություն     |      |         |12 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Անդամակցության |Հավատարմագրման   |      |Կառավա-  |գործողու|ԷՆ,     |

| 15 |համար          |ազգային մարմնի   |      |րության  |թյուննե-|Հավատար-|

|    |դիմումների     |համագործակցութ-  |      |որոշման  |րի      |մագրման |

|    |ներկայացում    |յունը            |      |նախագիծ  |ծրագրի  |ազգային |

|    |ԼՀՄՀ-ին և      |հավատարմագրման   |      |         |ընդու-  |մարմին  |

|    |ՀՄՖ-ին         |միջազգային       |      |Անդամակ- |նումից  |        |

|    |               |կազմակերպություն-|      |ցության  |9 ամսվա |        |

|    |               |ների հետ:        |      |դիմում   |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|    |               |                 |      |         |        |        |

|    |               |                 |      |         |գործողու|        |

|    |               |                 |      |         |թյուննե-|        |

|    |               |                 |      |         |րի      |        |

|    |               |                 |      |         |ծրագրի  |        |

|    |               |                 |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |                 |      |         |նումից  |        |

|    |               |                 |      |         |11 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|ՏԱՏՓԳ ծրագրի   |Դասընթաց ԻՍՕ/ԻԷԿ |      |ՈՒսուցման|գործողու|ԷՆ,     |

| 16 |շրջանակներում  |17011 և  ԻՍՕ/ԻԷԿ |      |միջոցա-  |թյուննե-|Հավատար-|

|    |աշխատաժողովի   |17025 միջազգային |      |ռումներ  |րի      |մագրման |

|    |համար հայտերի  |ստանդարտների     |      |         |ծրագրի  |գործակա-|

|    |նախապատրաստում |գործնական        |      |         |ընդու-  |լություն|

|    |               |կիրառության      |      |         |նումից  |        |

|    |               |վերաբերյալ       |      |         |4 ամսվա |        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|ՏԱՏՓԳ ծրագրի   |ԵՄ հավատարմագրման|      |ՈՒսուցո- |գործո-  |ԷՆ,     |

| 17 |շրջանակներում  |գործընթացի       |      |ղական այց|ղութ-   |Հավատար-|

|    |ուսուցողական   |գործնական փորձի  |      |         |յունների|մագրման |

|    |այցի համար     |ձեռքբերում:      |      |         |ծրագրի  |գործակա-|

|    |հայտի          |Այցելություն     |      |         |ընդու-  |լություն|

|    |նախապատրաստում |միջազգային       |      |         |նումից  |        |

|    |               |ճանաչում ունեցող |      |         |6 ամսվա |        |

|    |               |հավատարմագրման   |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |ազգային մարմին.  |      |         |քում    |        |

|    |               |Մասնակցություն   |      |         |        |        |

|    |               |գնահատման        |      |         |        |        |

|    |               |գործընթացին      |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.3.|Հայերեն        |Հավատարմագրման   |      |Թարգման- |2010-   |ԷՆ,     |

| 18 |թարգմանել      |ոլորտի միջազգային|      |ված ուղե-|2011    |Հավատար-|

|    |հավատարմագրման |փաստաթղթերի      |      |ցույցներ |        |մագրման |

|    |ոլորտի         |առկայությունը ՀՀ |      |         |        |ազգային |

|    |միջազգային     |պետական լեզվով,  |      |         |        |մարմին  |

|    |փաստաթղթերը և  |որը մեծ          |      |         |        |        |

|    |ուղեցույցները  |հնարավորություն է|      |         |        |        |

|    |               |տալիս դրանց      |      |         |        |        |

|    |               |կիրառման համար   |      |         |        |        |

|____|____________________________________________________________________|

| 2.4|Չափագիտություն                                                      |

|____|____________________________________________________________________|

|2.4.|Մշակել         |Հայեցակարգում    |      |Հայեցա-  |գործողու|Չափագի- |

|  1 |ստուգաճշտման և |պետք է թվարկել   |      |կարգի    |թյուննե-|տության |

|    |չափումների կա- |լաբորատորիաները` |      |նախագիծ  |րի      |ազգային |

|    |րողությունների |ըստ չափումների   |      |         |ծրագրի  |ինստի-  |

|    |հայեցակարգի    |բնագավառների,    |      |         |ընդու-  |տուտ    |

|    |նախագիծ,       |անհրաժեշտ        |      |         |նումից  |        |

|    |բարեփոխված     |էտալոնները և     |      |         |6 ամսվա |        |

|    |չափագիտության  |նախատեսված       |      |         |ընթաց-  |        |

|    |ազգային        |անհրաժեշտ        |      |         |քում    |        |

|    |ինստիտուտի     |ստուգաճշտման և   |      |         |        |        |

|    |համար:         |չափումների       |      |         |        |        |

|    |               |կարողությունները |      |         |        |        |

|    |               |չափագիտության    |      |         |        |        |

|    |               |բարեփոխված       |      |         |        |        |

|    |               |ինստիտուտի համար:|      |         |        |        |

|    |               |Նրանում պետք է   |      |         |        |        |

|    |               |ներկայացնել նաև  |      |         |        |        |

|    |               |չափագիտության նոր|      |         |        |        |

|    |               |շենքում անհրաժեշտ|      |         |        |        |

|    |               |լաբորատորիայի    |      |         |        |        |

|    |               |մակերեսի և       |      |         |        |        |

|    |               |շինարարական      |      |         |        |        |

|    |               |ծախսերի          |      |         |        |        |

|    |               |նախահաշվարկը:    |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|Քննարկել և     |                 |      |Կառավա-  |գործողու|ԷՆ,     |

|  2 |ներկայացնել    |                 |      |րության  |թյուննե-|Չափագի- |

|    |կառավարության  |                 |      |որոշման  |րի      |տության |

|    |հաստատմանը     |                 |      |նախագիծ  |ծրագրի  |ազգային |

|    |բարեփոխված     |                 |      |         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |չափագիտության  |                 |      |         |նումից  |տուտ    |

|    |ազգային        |                 |      |         |9 ամսվա |        |

|    |ինստիտուտի     |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |համար          |                 |      |         |քում    |        |

|    |ստուգաճշտման և |                 |      |         |        |        |

|    |չափումների կա- |                 |      |         |        |        |

|    |րողությունների |                 |      |         |        |        |

|    |հայեցակարգի    |                 |      |         |        |        |

|    |նախագիծը:      |                 |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|Ընտրել և       |Չափագիտության    |Կախված|Կառավա-  |գործողու|ԷՆ,     |

|  3 |տրամադրել      |Ինստիտուտի նոր   |է     |րության  |թյուննե-|Չափագի- |

|    |համապատասխան   |շենքի տարածքը    |2.4.1-|որոշման  |րի      |տության |

|    |տարածք`        |պետք է լինի ապագա|րդ    |նախագիծ  |ծրագրի  |ազգային |

|    |չափագիտության  |Ազգային գիտական  |գործո-|         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |ինստիտուտի նոր |լաբորատորիայի    |ղութ- |         |նումից  |տուտ    |

|    |շենքը հիմնելու |տարածքում        |յունից|         |9 ամսվա |        |

|    |(կառուցելու)   |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |համար          |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|Մշակել         |Համաձայն         |Կախված|Մրցույթը |գործողու|ԷՆ,     |

|  4 |չափագիտության  |հայեցակարգին`    |է     |հայտարար-|թյուննե-|Չափագի- |

|    |նոր շենքի      |կառավարության    |2.4.1-|վել է    |րի      |տության |

|    |նախագիծը       |կողմից           |րդ և  |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |               |հաստատվելուց հետո|2.4.3-|         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |               |                 |րդ    |         |նումից  |տուտ    |

|    |               |                 |գործո-|         |24 ամսվա|        |

|    |               |                 |ղութ- |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |յուն- |         |քում    |        |

|    |               |                 |ներից |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|Մշակել         |Որոշել և  բաշխել |      |Մշակել   |գործողու|ԷՆ,     |

|  5 |բարեփոխված     |չափագիտության    |      |կազմակեր-|թյուննե-|Չափագի- |

|    |Չափագիտության  |գործի            |      |պական    |րի      |տության |

|    |ազգային        |մասնակիցների     |      |կառուց-  |ծրագրի  |ազգային |

|    |ինստիտուտի     |իրավունքները,    |      |վածքը    |ընդու-  |ինստի-  |

|    |կազմակերպական  |պարտականություն- |      |         |նումից  |տուտ    |

|    |կառուցվածքը և  |ները և           |      |Հաստիքի  |5 ամսվա |        |

|    |հաստիքի նկարա- |գործառույթները   |      |նկարագրու|ընթաց-  |        |

|    |գրությունները: |                 |      |թյունների|քում    |        |

|    |               |                 |      |նախագիծ  |գործողու|        |

|    |               |                 |      |         |թյուննե-|        |

|    |               |                 |      |         |րի      |        |

|    |               |                 |      |         |ծրագրի  |        |

|    |               |                 |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |                 |      |         |նումից  |        |

|    |               |                 |      |         |6 ամսվա |        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|Փոփոխել        |Հետևել           |      |         |գործողու|ԷՆ,     |

|  6 |չափագիտության  |օրենսդրությամբ   |      |         |թյուննե-|Չափագի- |

|    |ազգային        |սահմանված        |      |         |րի      |տության |

|    |ինստիտուտի     |ընթացակարգին     |      |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |կառուցվածքը    |                 |      |         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |               |                 |      |         |նումից  |տուտ    |

|    |               |                 |      |         |15 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|Նշանակել       |Մրցույթի հիման   |Կախված|Մրցույթը |գործողու|ԷՆ,     |

|  7 |Չափագիտության  |վրա              |է     |հայտարար-|թյուննե-|Չափագի- |

|    |բարեփոխված     |                 |2.4.6-|վել է    |րի      |տության |

|    |ազգային        |                 |րդ    |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |ինստիտուտի     |                 |գործո-|         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |տնօրեն         |                 |ղու-  |         |նումից  |տուտ    |

|    |               |                 |թյու- |         |17 ամսվա|        |

|    |               |                 |նից   |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|Ստեղծել        |Մարմնի           |Կախված|Խորհուրդը|գործողու|Չափագի- |

|  8 |Չափագիտության  |աշխատանքները և   |է     |ստեղծվել |թյուննե-|տության |

|    |ազգային        |կազմը պետք է     |2.4.6-|է        |րի      |ազգային |

|    |խորհուրդ       |համապատասխանի    |րդ    |         |ծրագրի  |ինստի-  |

|    |               |չափագիտության    |գործո-|         |ընդու-  |տուտ    |

|    |               |մասին նոր օրենքին|ղութ- |         |նումից  |        |

|    |               |                 |յունից|         |17 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|ԿՈՈՄԵՏ-ում     |Բարեփոխված       |Կախված|         |գործողու|ԷՆ,     |

|  9 |անդամակցության |Չափագիտության    |է     |         |թյուննե-|Չափագի- |

|    |վերահաստատում  |ազգային          |2.4.6-|         |րի      |տության |

|    |               |ինստիտուտի       |րդ    |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |               |ինտեգրում        |գործո-|         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |               |                 |ղութ- |         |նումից  |տուտ    |

|    |               |                 |յունից|         |17 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|Դիմումի        |Չափագիտության    |      |Կառավա-  |գործողու|ԷՆ,     |

| 10 |ներկայացում    |ազգային          |      |րության  |թյուննե-|Չափագի- |

|    |ՕՉՄԿ-ին և      |ինստիտուտի համա- |      |որոշման  |րի      |տության |

|    |Չափումներ      |գործակցությունը  |      |նախագիծ  |ծրագրի  |ազգային |

|    |կոնվենցիային   |չափագիտության    |      |         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |անդամակցելու   |միջազգային կազմա-|      |Անդամակ- |նումից  |տուտ    |

|    |նպատակով       |կերպությունների  |      |ցության  |18 ամսվա|        |

|    |               |հետ              |      |դիմում   |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|    |               |                 |      |         |գործողու|        |

|    |               |                 |      |         |թյուննե-|        |

|    |               |                 |      |         |րի      |        |

|    |               |                 |      |         |ծրագրի  |        |

|    |               |                 |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |                 |      |         |նումից  |        |

|    |               |                 |      |         |20 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|Ազգա|               |                 |      |         |        |        |

|յին |               |                 |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|ՈՒսուցման      |Նման թեմաներն են |      |ՈՒսուցման|2011 թ. |Չափագի- |

| 11 |միջոցառումների |չափումների հետա- |      |միջոցա-  |        |տության |

|    |շարքի անցկացում|գծելիությունը,   |      |ռումներ  |        |ազգային |

|    |ընդհանուր      |չափումների       |      |         |        |ինստի-  |

|    |չափագիտության  |անճշտությունների |      |         |        |տուտ    |

|    |թեմաներով      |գնահատումը,      |      |         |        |        |

|    |               |չափման մեթոդների |      |         |        |        |

|    |               |հաստատումը       |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.4.|ՈՒսուցողական   |Կախված է         |      |ՈՒսուցո- |2010-   |ԷՆ,     |

| 12 |այցեր          |2.4.1-2.4.3      |      |ղական    |2011թ.թ.|Չափագի- |

|    |արտասահմանյան  |գործողությունների|      |այցեր    |        |տության |

|    |չափագիտության  |իրականացմանն     |      |         |        |ազգային |

|    |ինստիտուտներ   |առնչվող          |      |         |        |ինստի-  |

|    |               |կարիքներից       |      |         |        |տուտ    |

|____|____________________________________________________________________|

| 2.5|Փորձարկում, տեխնիկական հսկողություն և  սերտիֆիկացում                |

|____|____________________________________________________________________|

|2.5.|Ստեղծել առանձին|Սերտիֆիկացման    |      |Նոր      |գործողու|ԷՆ,     |

|  1 |փակ            |գործունեությունը |      |մարմնի   |թյուննե-|Ստանդարտ|

|    |բաժնետիրական   |ստանդարտացումից  |      |գրանցումը|րի      |ների    |

|    |ընկերություն   |առանձնացնելու    |      |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |Ստանդարտների   |միջոցով վերացնել |      |         |ընդու-  |ինստի-  |

|    |ազգային        |Ստանդարտների     |      |         |նումից  |տուտ    |

|    |ինստիտուտի     |ազգային          |      |         |4 ամսվա |        |

|    |սերտիֆիկացման  |ինստիտուտի       |      |         |ընթաց-  |        |

|    |գործունեութ-   |ներսում առկա     |      |         |քում    |        |

|    |յունը          |շահերի բախումը:  |      |         |        |        |

|    |իրականացնելու  |Հետևել           |      |         |        |        |

|    |նպատակով       |Բաժնետիրական     |      |         |        |        |

|    |               |ընկերությունների |      |         |        |        |

|    |               |մասին օրենքի     |      |         |        |        |

|    |               |ընթացակարգին:    |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.5.|Սկսել մրցույթ  |Էկոնոմիկայի      |      |Մրցույթը |գործողու|ԷՆ      |

|  2 |նոր            |նախարարության    |      |հրապարակ-|թյուննե-|        |

|    |սերտիֆիկացման  |համակարգում      |      |վել է    |րի      |        |

|    |մարմնի         |շահերի բախումից  |      |         |ծրագրի  |        |

|    |կոնցեսիայի     |խուսափելու համար |      |         |ընդու-  |        |

|    |համար (նոր փակ |                 |      |         |նումից  |        |

|    |բաժնետիրական   |                 |      |         |8 ամսվա |        |

|    |ընկերություն)  |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.5.|Իրականացնել    |Նշել համաձայն    |      |Իրազեկման|2010 թ. |Հավատար-|

|  3 |իրազեկման      |միջազգային       |      |հանդիպում|հունիս  |մագրման |

|    |հանդիպումներ   |ստանդարտների     |      |         |        |ազգային |

|    |համապատասխանու-|հավատարմագրման   |      |         |        |մարմին  |

|    |թյան գնահատման |անցումային շրջանի|      |         |        |        |

|    |մարմինների     |սկիզբը           |      |         |        |        |

|    |համար          |                 |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.5.|Որոշարկել      |Պետք է ստեղծել   |      |Հաշվե-   |գործողու|ԷՆ,     |

|  4 |ԽՀԱԱՀ-ի գերակա |համապատասխանութ- |      |տվություն|թյուննե-|Հավատար-|

|    |ոլորտներում    |յան գնահատման    |      |         |րի      |մագրման |

|    |գործող համա-   |մարմինների ցանկը |      |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |պատասխանության |                 |      |         |ընդու-  |մարմին  |

|    |գնահատման      |                 |      |         |նումից  |        |

|    |մարմինները     |                 |      |         |9 ամսվա |        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.5.|Իրականացնել    |Բացատրել ԽՀԱԱՀ-ով|      |Հաշվե-   |գործողու|ԷՆ,     |

|  5 |իրազեկման      |ստեղծվող հնարավո-|      |տվություն|թյուննե-|Հավատար-|

|    |հանդիպումներ   |րությունները և   |      |         |րի      |մագրման |

|    |ԽՀԱԱՀ-ի գերակա |տրված            |      |         |ծրագրի  |ազգային |

|    |ոլորտներում    |սերտիֆիկատների   |      |         |ընդու-  |մարմին  |

|    |գործող համապա- |ճանաչմանը        |      |         |նումից  |        |

|    |տասխանության   |ներկայացվող      |      |         |11 ամսվա|        |

|    |գնահատման      |պահանջները       |      |         |ընթաց-  |        |

|    |մարմինների     |                 |      |         |քում    |        |

|    |համար          |                 |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.5.|Գնահատել       |Բացերի գնահատում`|      |Գնահատման|գործողու|ԷՆ      |

|  6 |ԽՀԱԱՀ-ի գերակա |ներդրումների և   |      |հաշվե-   |թյուննե-|        |

|    |ոլորտներում    |կարողությունների |      |տվություն|րի      |        |

|    |գործող համապա- |հզորացման        |      |         |ծրագրի  |        |

|    |տասխանության   |կարիքները        |      |         |ընդու-  |        |

|    |գնահատման      |որոշարկելու համար|      |         |նումից  |        |

|    |մարմինների`    |                 |      |         |15 ամսվա|        |

|    |համաձայն       |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |միջազգային     |                 |      |         |քում    |        |

|    |ստանդարտներին  |                 |      |         |        |        |

|    |հավատարմագրվե- |                 |      |         |        |        |

|    |լու պատրաստակա-|                 |      |         |        |        |

|    |նությունը      |                 |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.5.|Նախագծել       |Դրամաշնորհների   |      |Ծրագրի   |գործողու|ԷՆ,     |

|  7 |դրամաշնորհների |սխեման պետք է    |      |փաստա-   |թյուննե-|Որակի   |

|    |սխեմա համապա-  |կազմված լինի     |      |թղթերի   |րի      |խորհուրդ|

|    |տասխանության   |մինչև  2012 թ.   |      |նախագիծը |ծրագրի  |        |

|    |գնահատման      |վերջը            |      |         |ընդու-  |        |

|    |մարմինների     |                 |      |         |նումից  |        |

|    |հավատարմագրմանը|                 |      |         |24 ամսվա|        |

|    |և  տնտեսվարող  |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |սուբյեկտների   |                 |      |         |քում    |        |

|    |սերտիֆիկացմանը |                 |      |         |        |        |

|    |աջակցելու      |                 |      |         |        |        |

|    |նպատակով       |                 |      |         |        |        |

|____|____________________________________________________________________|

| 2.6|Շուկայի վերահսկողություն (ի լրումն Պետական տեսչական բարեփոխման      |

|    |գործողությունների ծրագրով նախատեսված գործողությունների)             |

|____|____________________________________________________________________|

|2.6.|Վերանայել ՇՍՇՊ |Վերհանել նոր     |      |Հաշվե-   |գործողու|ԷՆ, ՇՍՇՊ|

|  1 |ՊՏ-ի կանոնա-   |օրենսդրությամբ   |      |տվություն|թյուննե-|ՊՏ      |

|    |դրությունը     |նախատեսված       |      |         |րի      |        |

|    |               |գործառույթներից  |      |         |ծրագրի  |        |

|    |               |բխող թույլ       |      |         |ընդու-  |        |

|    |               |կողմերը և        |      |         |նումից  |        |

|    |               |բացերը`          |      |         |5 ամսվա |        |

|    |               |համագործակցելով  |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |Պետական տեսչական |      |         |քում    |        |

|    |               |բարեփոխման թիմի  |      |         |        |        |

|    |               |հետ              |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.6.|ՇՍՇՊ ՊՏ-ի      |Միջազգային       |      |Էթիկայի  |գործողու|ՇՍՇՊ ՊՏ |

|  2 |էթիկայի        |լավագույն փորձի  |      |կանոնների|թյուննե-|        |

|    |կանոնների      |ընդունում        |      |վերանայ- |րի      |        |

|    |վերանայում     |                 |      |ված      |ծրագրի  |        |

|    |               |                 |      |տարբերակ |ընդու-  |        |

|    |               |                 |      |         |նումից  |        |

|    |               |                 |      |         |8 ամսվա |        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.6.|ՈՒսուցում      |ՈՒսուցում        |      |ՈՒսուցման|գործողու|ՇՍՇՊ ՊՏ |

|  3 |շուկայի        |վերանայված       |      |միջոցա-  |թյուննե-|        |

|    |վերահսկողության|Էթիկայի կանոնների|      |ռում     |րի      |        |

|    |էթիկայի        |իրականացումն     |      |         |ծրագրի  |        |

|    |խնդիրների      |ամրապնդելու      |      |         |ընդու-  |        |

|    |թեմայով        |նպատակով         |      |         |նումից  |        |

|    |               |                 |      |         |10 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.6.|ՇՍՇՊ ՊՏ-ի      |Կազմակերպական    |      |Նոր      |գործողու|ՇՍՇՊ ՊՏ |

|  4 |կազմակերպական  |կառուցվածքը պետք |      |կազմակեր-|թյուննե-|        |

|    |կառուցվածքի    |է հարմարեցնել`   |      |պական    |րի      |        |

|    |օպտիմալացում և |տեսչության նոր   |      |կառուց-  |ծրագրի  |        |

|    |կանոնադրության |գործառույթներին  |      |վածք     |ընդու-  |        |

|    |բարելավում     |համապատասխան     |      |Վերանայ- |նումից  |        |

|    |               |                 |      |ված      |10 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |կանոնա-  |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |դրության |քում    |        |

|    |               |                 |      |նախագիծ  |        |        |

|    |               |                 |      |Կառավա-  |        |        |

|    |               |                 |      |րության  |        |        |

|    |               |                 |      |որոշման  |        |        |

|    |               |                 |      |նախագիծ  |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.6.|Մշակել հայտեր  |ՈՒսուցում ԵՄ     |      |ՈՒսուցման|2010 թ. |ԷՆ, ՇՍՇՊ|

|  5 |ԵՄ ՏԱՏՓԳ-ի     |շուկայի          |      |միջոցա-  |դեկտեմ- |ՊՏ      |

|    |շրջանակում     |վերահսկողության  |      |ռումներ  |բեր     |        |

|    |աշխատաժողովների|պահանջների և     |      |         |        |        |

|    |համար          |գործելակերպի     |      |         |        |        |

|    |               |թեմայով          |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.6.|ՇՍՇՊ ՊՏ-ի      |Ընդունված նոր    |      |Փաստա-   |գործողու|ՇՍՇՊ ՊՏ |

|  6 |շուկայի        |օրենսդրությանը   |      |թղթերով  |թյուննե-|        |

|    |վերահսկողության|համապատասխան     |      |հիմնավոր-|րի      |        |

|    |ներքին         |                 |      |ված վերա-|ծրագրի  |        |

|    |ընթացակարգերի  |                 |      |նայված   |ընդու-  |        |

|    |վերանայում և   |                 |      |ներքին   |նումից  |        |

|    |բարելավում     |                 |      |ընթացա-  |18 ամսվա|        |

|    |               |                 |      |կարգեր   |ընթաց-  |        |

|    |               |                 |      |         |քում    |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|2.6.|Կազմել համագոր-|Համագործակցութ-  |      |Համագոր- |գործողու|ՇՍՇՊ ՊՏ |

|  7 |ծակցության     |յունը պետք է     |      |ծակցութ- |թյուննե-|        |

|    |ընթացակարգեր   |կառուցել         |      |յան      |րի      |        |

|    |մաքսային մարմնի|եվրոպական մոդելի |      |ընթացա-  |ծրագրի  |        |

|    |և  ՇՍՇՊ ՊՏ-ի   |հիման վրա (թիվ   |      |կարգեր   |ընդու-  |        |

|    |միջև           |765/2008         |      |         |նումից  |        |

|    |               |կանոնակարգ): Այն |      |         |20 ամսվա|        |

|    |               |պետք է առնվազն   |      |         |ընթաց-  |        |

|    |               |ներառի պարտադիր  |      |         |քում    |        |

|    |               |սերտիֆիկացման    |      |         |        |        |

|    |               |ենթակա արտադրանքի|      |         |        |        |

|    |               |մասին            |      |         |        |        |

|    |               |տեղեկատվության   |      |         |        |        |

|    |               |փոխանակումը:     |      |         |        |        |

|____|____________________________________________________________________|

|  3.|ԻՐԱԶԵԿՈՒԹՅԱՆ ԲԱՐՁՐԱՑՈՒՄ                                             |

|____|____________________________________________________________________|

|3.1.|Հանրային       |Հասցեագրված է    |      |Իրազեկման|2010 թ. |ԷՆ      |

|    |իրազեկման      |շահագրգիռ        |      |միջոցա-  |հոկտեմ- |        |

|    |քարոզարշավ`    |կողմերին         |      |ռումներ  |բեր-դեկ-|        |

|    |մշակված        |                 |      |         |տեմբեր  |        |

|    |հորիզոնական    |                 |      |         |        |        |

|    |օրենսդրությունը|                 |      |         |        |        |

|    |ներկայացնելու  |                 |      |         |        |        |

|    |նպատակով       |                 |      |         |        |        |

|____|_______________|_________________|______|_________|________|________|

|3.2.|Հանրային       |Հասցեագրված է    |      |Իրազեկման|2011 թ. |ԷՆ      |

|    |իրազեկման      |շահագրգիռ        |      |միջոցա-  |        |        |

|    |քարոզարշավ`    |կողմերին         |      |ռումներ  |        |        |

|    |բարեփոխված հաս-|                 |      |         |        |        |

|    |տատությունները |                 |      |         |        |        |

|    |ներկայացնելու  |                 |      |         |        |        |

|    |նպատակով       |                 |      |         |        |        |

._________________________________________________________________________.