ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
ՀՀ վարչական վերաքննիչ Վարչական գործ թիվ
դատարանի որոշում ՎԴ/3326/05/13
Վարչական գործ թիվ ՎԴ/3326/05/13 2014 թ.
Նախագահող դատավոր` Ա. Աբովյան
Դատավորներ` Ա. Առաքելյան
Գ. Ղարիբյան
ՈՐՈՇՈՒՄ ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական
պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)
նախագահությամբ Ե. Խունդկարյանի
մասնակցությամբ դատավորներ Տ. ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻ
Վ. Աբելյանի
Ս. Անտոնյանի
Վ. Ավանեսյանի
Ա. Բարսեղյանի
Մ. Դրմեյանի
Գ. Հակոբյանի
Է. Հայրիյանի
Ե. Սողոմոնյանի
2014 թվականի նոյեմբերի 28-ին
դռնբաց դատական նիստում, քննելով ըստ հայցի Երևանի քաղաքապետարանի (այսուհետ` Քաղաքապետարան) ընդդեմ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի` 100.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին և ըստ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցի ընդդեմ Երևանի քաղաքապետի (այսուհետ` Քաղաքապետ)` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին (վարչական գործ թիվ ՎԴ/3326/05/13), ըստ հայցի Քաղաքապետարանի ընդդեմ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի` 100.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին և ըստ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցի ընդդեմ Քաղաքապետի` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/5 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին (վարչական գործ թիվ ՎԴ/3329/05/13) միացյալ վարչական գործով ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի 11.03.2014 թվականի որոշման դեմ Քաղաքապետի վճռաբեկ բողոքը,
ՊԱՐԶԵՑ
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը
Դիմելով դատարան` Քաղաքապետը պահանջել է 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշման հիման վրա «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանից 100.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու համար արձակել վճարման կարգադրություն:
ՀՀ վարչական դատարանի 15.04.2013 թվականի որոշմամբ արձակվել է վճարման կարգադրություն:
Հակընդդեմ հայցով դիմելով դատարան` «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշումը:
ՀՀ վարչական դատարանը 13.05.2013 թվականի թիվ ՎԴ/3326/05/13 որոշմամբ վճարման կարգադրության վարույթից անցում է կատարել հայցային վարույթի և հակընդդեմ հայցը վերադարձրել է:
ՀՀ վարչական դատարանի 19.07.2013 թվականի որոշմամբ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցադիմումն ընդունվել է վարույթ:
Դիմելով դատարան` Քաղաքապետը պահանջել է 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/5 որոշման հիման վրա «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանից 100.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու համար արձակել վճարման կարգադրություն:
ՀՀ վարչական դատարանի 15.04.2013 թվականի որոշմամբ արձակվել է վճարման կարգադրություն:
Հակընդդեմ հայցով դիմելով դատարան` «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/5 որոշումը:
ՀՀ վարչական դատարանը 13.05.2013 թվականի թիվ ՎԴ/3329/05/13 որոշմամբ վճարման կարգադրության վարույթից անցում է կատարել հայցային վարույթի և հակընդդեմ հայցը վերադարձրել է:
ՀՀ վարչական դատարանի 17.07.2013 թվականի որոշմամբ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցադիմումն ընդունվել է վարույթ:
ՀՀ վարչական դատարանի 19.07.2013 թվականի որոշմամբ թիվ ՎԴ/3329/05/13 վարչական գործն ըստ հայցի Քաղաքապետարանի ընդդեմ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի`100.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին և ըստ հակընդդեմ հայցի «Ալֆա Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի ընդդեմ Քաղաքապետարանի` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/5 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին և թիվ ՎԴ/3326/05/13 վարչական գործն ըստ հայցի Քաղաքապետարանի ընդդեմ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի`100.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին և ըստ հակընդդեմ հայցի «Ալֆա Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի ընդդեմ Քաղաքապետարանի` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին, միացվել են մեկ վարույթում:
ՀՀ վարչական դատարանի (դատավոր` Ռ. Սարգսյան) (այսուհետ` Դատարան) 14.10.2013 թվականի վճռով Երևան համայնքի հայցն ընդդեմ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշման հիման վրա 100.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին, մերժվել է, իսկ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցը բավարարել է. անվավեր է ճանաչվել Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշումը: Միաժամանակ, Երևան համայնքի հայցն ընդդեմ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/5 որոշման հիման վրա 100.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին, մերժվել է, իսկ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցը բավարարվել է և անվավեր է ճանաչվել Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/5 որոշումը:
ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 11.03.2014 թվականի որոշմամբ Քաղաքապետի վերաքննիչ բողոքը բավարարվել է մասնակի` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/5 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասով «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցը բավարարելու, ինչպես նաև այդ որոշման հիման վրա 100.000 ՀՀ դրամ վարչական տուգանքի գումարը բռնագանձելու պահանջի մասով Քաղաքապետի հայցը մերժելու մասով Դատարանի 14.10.2013 թվականի վճիռը բեկանվել է և փոփոխվել` «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցն ընդդեմ Քաղաքապետի` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/5 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին, մերժվել է, Քաղաքապետի հայցն ընդդեմ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի` վարչական տուգանքի 100.000 ՀՀ դրամը բռնագանձելու պահանջի մասին բավարարվել է. մնացած մասով վճիռը թողնվել է անփոփոխ:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Քաղաքապետը:
Վճռաբեկ բողոքի պատասխան է ներկայացրել «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանը:
2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.
Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ Սահմանադրության 108-րդ հոդվածը, «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 72-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, «Պետական կառավարչական հիմնարկների մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածը, «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ, 11-րդ, 26-րդ հոդվածները, ՀՀ կառավարության 19.03.2002 թվականի թիվ 270-Ն որոշման պահանջները, ՀՀ կառավարության 03.10.2002 թվականի թիվ 1788-Ն, 30.04.2009 թվականի թիվ 465-Ն որոշումները, ՀՀ Նախագահի 09.06.2009 թվականի թիվ ՆՀ-140-Ն հրամանագիրը, կիրառել է Քաղաքապետի 27.04.2006 թվականի թիվ 640-Ն որոշումը, որը չպետք է կիրառեր:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.
Վերաքննիչ դատարանը, հղում կատարելով Քաղաքապետի 27.04.2006 թվականի թիվ 640-Ն որոշմանը, գտել է, որ Երևան քաղաքում վահանակների միջոցով տարածվող արտաքին գովազդի համար տեղական ինքնակառավարման մարմնի կողմից թույլտվություն պահանջվում է միայն այն դեպքում, երբ դրանց մակերեսն ավելի է 2,0 քմ-ից, իսկ 2,0 քմ և դրանից պակաս մակերեսի դեպքում նշված թույլտվությունը չի պահանջվում, ուստի և այդ դեպքում կիրառելի չէ «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 26-րդ հոդվածով նախատեսված վարչական պատասխանատվությունը, որպիսի հիմքով էլ մերժվել է Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշումն անվավեր ճանաչելու մասով Երևան համայնքի կողմից ներկայացված վերաքննիչ բողոքը:
Մինչդեռ Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել այն հանգամանքը, որ Քաղաքապետի 27.04.2006 թվականի թիվ 640-Ն որոշումը հանդիսանում է նորմատիվ իրավական ակտ, որն ընդունած մարմինը` «Երևանի քաղաքապետարանի աշխատակազմ» պետական կառավարչական հիմնարկը, լուծարվել է, հետևաբար «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 72-րդ հոդվածի 3-րդ մասի ուժով Քաղաքապետի 27.04.2006 թվականի թիվ 640-Ն որոշումն ուժը կորցրել է:
Այսինքն` Վերաքննիչ դատարանն իր որոշման հիմքում դրել է այն իրավական ակտը, որն օրենքի ուժով արդեն իսկ չի գործում:
Բացի այդ, գովազդի, այդ թվում` արտաքին գովազդի հասկացությունը սահմանված է «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքով, և դրանում առկա չէ որևէ դրույթ, թե կոնկրետ ինչ մակերեսով վահանակը չի կարող համարվել արտաքին գովազդ, հետևաբար ցանկացած վահանակ` անկախ դրա մակերեսից, որում զետեղված տեղեկությունները համապատասխանում են «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված գովազդի հասկացությանը, հանդիսանում է արտաքին գովազդ:
Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 11.03.2014 թվականի որոշումը` Երևան համայնքի վերաքննիչ բողոքը մերժելու մասով, և այդ մասով կայացնել նոր դատական ակտ` Երևան համայնքի հայցն ընդդեմ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի` 100.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին, բավարարել, իսկ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցն ընդդեմ Քաղաքապետարանի` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին, մերժել:
2.1. Վճռաբեկ բողոքի պատասխանի հիմնավորումները
«Alfa Pharm» ապրանքային նշանը «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ին պատկանող դեղատան ճակատային մասում «Դեղատուն» ցուցանակի վրա զետեղելը չի կարող դիտարկվել որպես արտաքին գովազդ, քանի որ այն ոչ թե նպատակ է հետապնդել անորոշ անձանց շրջանում հետաքրքրություն ձևավորելու, այլ օգտագործվել է որպես ապրանքային նշան` Ընկերությանը պատկանող դեղատունն այլ անձանց պատկանող դեղատներից տարբերելու համար:
3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը
Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.
1) Քաղաքապետարանի աշխատակազմի աշխատակցի կողմից 17.12.2012 թվականին կազմվել է վարչական իրավախախտման վերաբերյալ թիվ 000014 արձանագրությունը, համաձայն որի` Երևան քաղաքի Կիևյան թիվ 10 հասցեում գտնվող օբյեկտի ճակատային հատվածում, առանց համապատասխան թույլտվության, «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանն ինքնակամ տեղադրել է մասնավորապես 2 քմ և 1 քմ մակերեսներով արտաքին գովազդ` «Alfa Pharm» և «Berlin Optic» բովանդակությամբ: Արձանագրության մեջ որպես «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի գործունեության հասցե նշվել է Կիևյան թիվ 10 հասցեն (հատոր 1-ին, գ.թ. 6):
2) Հիմք ընդունելով վերը նշված արձանագրությունը, ղեկավարվելով «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 26-րդ հոդվածով` Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշմամբ «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանն առանց համապատասխան թույլտվության արտաքին գովազդ տեղադրելու համար ենթարկվել է վարչական պատասխանատվության` 100.000 ՀՀ դրամ տուգանքի չափով (հատոր 1-ին, գ.թ. 4):
3) Երևան քաղաքի Կիևյան թիվ 10 հասցեում գտնվող դեղատան ճակատային մասի լուսանկարի համաձայն` դրանում առկա են «Դեղատուն Alfa Pharm» և «Berlin Optic» բովանդակությամբ վահանակներ, իսկ նշված վահանակներից ձախ առկա է ևս մեկը` «VivaCell MTS» բովանդակությամբ (հատոր 1-ին, գ.թ. 14):
4) ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության մտավոր սեփականության գործակալության ապրանքային նշանի 24.02.2010 թվականի գրանցման թիվ 15037 վկայագրի և ապրանքային նշանը գրանցելու մասին որոշման համաձայն` «Alfa Pharm» կանաչ և նարնջագույն գունային համակցությամբ ապրանքային նշանի սեփականատեր է հանդիսանում «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ն (հատոր 1-ին, գ.թ. 137):
4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները
Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, այն է` սույն գործով ստորադաս դատարանների կողմից չի իրականացվել ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ գնահատում` պարզելու պատասխանողի գովազդատու, գովազդ արտադրող կամ գովազդակիր լինելը: Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը միաժամանակ պայմանավորված է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, այն է` բողոքում բարձրացված «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված «գովազդ» հասկացության և առանց թույլտվության արտաքին գովազդ տեղադրելու պատասխանատվության վերաբերյալ վճռաբեկ դատարանի արտահայտած դիրքորոշումը կարող է էական նշանակություն ունենալ օրենքի միատեսակ կիրառության համար, և որի առկայությունը հիմնավորվում է ստորև ներկայացված պատճառաբանություններով:
Սույն բողոքի քննության շրջանակներում Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված «գովազդ» և «արտաքին գովազդ» հասկացությունների բացահայտմանը, և պատասխանել այն հարցերին, թե արդյոք վահանակի վրա տեղակայված ցանկացած գրառում կարող է համարվել արտաքին գովազդ, և արդյոք արտաքին գովազդի համար թույլտվություն տրամադրվում է կախված արտաքին գովազդի չափերից:
i
1) «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի համաձայն` գովազդը տարբեր տեսակի տեղեկատվական միջոցների օգնությամբ իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձանց, ապրանքների, գաղափարների կամ նախաձեռնությունների մասին տեղեկությունների տարածումն է անորոշ թվով անձանց շրջանում, որը կոչված է ձևավորելու կամ պահպանելու հետաքրքրությունը տվյալ ֆիզիկական և իրավաբանական անձի, ապրանքների կամ նախաձեռնությունների նկատմամբ:
«Գովազդ» հասկացության վերը նշված սահմանումից հետևում է, որ գովազդը տեղեկություն է, որը պետք է տարածվի տարբեր տեսակի տեղեկատվական միջոցների օգնությամբ, պետք է հասցեագրված լինի անորոշ թվով անձանց, պետք է վերաբերի կոնկրետ իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձանց, ապրանքներին, գաղափարներին կամ նախաձեռնություններին, պետք է նպատակ հետապնդի հետաքրքրություն ձևավորել կամ պահպանել տվյալ ֆիզիկական և իրավաբանական անձի, ապրանքների կամ նախաձեռնությունների նկատմամբ: Գովազդը, լինելով տեղեկություն, ունի մի շարք առանձնահատկություններ, որոնք հնարավորություն են տալիս այդ տեղեկությունը բնորոշել որպես գովազդ:
Այսպես, նախ և առաջ` գովազդն իր բովանդակությամբ տեղեկություն է, որը կարող է արտահայտվել բանավոր խոսքի, գրաֆիկական, ֆոտո, աուդիո և տեսապատկերների, երաժշտության, գույնի և այլ միջոցներով, ինչպես առանձին, այնպես էլ նշված միջոցների համակցությամբ: Որպես տեղեկություն` այն կարող է տարածվել տարբեր տեղեկատվական միջոցների օգնությամբ, այսինքն` պետք է հրապարակվի և հասանելի դառնա սպառողին: Հետևաբար, տեղեկությունն առանց տարածելու, չի կարող համարվել գովազդ: Գովազդը պետք է նախատեսված լինի անորոշ թվով անձանց շրջանում տարածելու համար, ինչը նշանակում է, որ թեև հնարավոր է կանխատեսել գովազդի համար թիրախային հանդիսացող խումբը, սակայն ի սկզբանե հնարավոր չէ պարզել տարածվող տեղեկության կոնկրետ հասցեատերերին, հետևաբար նաև գովազդվող օբյեկտի իրացումից ծագող իրավահարաբերության կողմին:
Գովազդը պետք է վերաբերի կոնկրետ իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձանց, ապրանքներին, գաղափարներին կամ նախաձեռնություններին, որոնք էլ հանդիսանում են գովազդի օբյեկտը: Այս առումով Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում նշել, որ տարածվող տեղեկության մեջ ապրանքների կամ ծառայությունների որոշակի խմբի ընդհանրացնող անվանման ներառումը (օրինակ` «հագուստ», «մթերք», «հյութեր», «գեղեցկության սրահ» և այլն) չի կարող համարվել գովազդ, որովհետև այդպիսի անվանումները հնարավորություն չեն տալիս միասեռ ապրանքների և ծառայությունների շրջանակից առանձնացնել կոնկրետ ապրանք կամ ծառայություն, և դրա նկատմամբ ձևավորել դրական վերաբերմունք: Այսինքն` ընդհանրացնող անվանում պարունակող տեղեկությունը չի կարող համարվել գովազդ, քանի որ դրանում բացակայում է գովազդի օբյեկտը:
Գովազդը պետք է գովազդվող օբյեկտի նկատմամբ ձևավորի կամ պահպանի հետաքրքրությունը: Այսինքն` տեղեկությունը պետք է նպատակաուղղված լինի գովազդի օբյեկտը սպառողի ուշադրությանը ներկայացնելուն, վերջինիս համոզելուն, հետևաբար գովազդի կարևոր առանձնահատկությունն օբյեկտի նկատմամբ հետաքրքրվածության խթանումն է, նրա նկատմամբ դրական վերաբերմունքի ձևավորումն ու այդպիսի վերաբերմունքի պահպանումը:
Վերը նշված վերլուծության հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ տեղեկությունը գովազդ համարելու համար անհրաժեշտ է տեղեկության հետևյալ հատկանիշների միաժամանակյա առկայություն.
- տեղեկությունը պետք է հնարավորություն տա անհատականացնել կոնկրետ իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձին, ապրանքը, գաղափարը կամ նախաձեռնությունը, այսինքն` պետք է առկա լինի գովազդի օբյեկտը,
- տեղեկությունը պետք է տարածվի տեղեկատվական առնվազն մեկ միջոցով,
- տեղեկությունը պետք է նախատեսված լինի անորոշ անձանց շրջանում տարածելու համար,
- տեղեկությունը պետք է նպատակ հետապնդի ձևավորել և պահպանել գովազդվող օբյեկտի նկատմամբ հետաքրքրությունը:
Նշված առանձնահատկություններից որևէ մեկի բացակայության պայմաններում տեղեկությունը գովազդ համարվել չի կարող:
i
2) «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածի համաձայն` արտաքին գովազդը տեղաբաշխվում է բնակավայրերում պլակատների, ազդագրերի, հայտարարությունների, վահանակների, լուսատախտակների և այլ տեխնիկական միջոցների ձևով: Արտաքին գովազդի ծավալը, քանակությունը, տեղաբաշխման կարգն ու պայմանները որոշում են տեղական ինքնակառավարման մարմինները:
«Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքով տրված «գովազդ» հասկացության վերը նշված մեկնաբանության լույսի ներքո մեկնաբանելով նույն օրենքի 11-րդ հոդվածում նշված «արտաքին գովազդ» հասկացությունը` Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ արտաքին գովազդն այնպիսի տեղեկությունն է, որը, վերաբերելով կոնկրետ իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձի, ապրանքի, գաղափարի կամ նախաձեռնության, գովազդվող օբյեկտի նկատմամբ հետաքրքրություն ձևավորելու և պահպանելու նպատակով անորոշ անձանց շրջանում տարածվում է բնակավայրերում` պլակատների, ազդագրերի, հայտարարությունների, վահանակների, լուսատախտակների և այլ տեխնիկական միջոցների ձևով: Ընդհանրացնելով արտաքին գովազդի տարածման միջոցների առանձնահատկությունները` Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ արտաքին գովազդը գովազդի հատկանիշներ պարունակող այնպիսի տեղեկությունն է, որը ժամանակավոր կամ հիմնական, շարժական կամ ստացիոնար տեխնիկական միջոցների ձևով տարածվում է բնակավայրերում` տեղակայվելով բաց տեղանքում, շենքերի, շինությունների արտաքին մակերևույթին, փողոցային սարքավորումների տարրերի, ինչպես նաև տրանսպորտային միջոցների վրա: Նկատի ունենալով, որ տեխնիկական առաջընթացին զուգահեռ իբրև գովազդի տարածման միջոց կարող են օգտագործվել զանազան նոր տեխնիկական միջոցներ, օրենսդիրն իրավացիորեն չի սահմանափակվել ներկայումս օգտագործվող տեխնիկական միջոցների թվարկմամբ` հնարավոր համարելով գովազդի տարածումը նաև այլ տեխնիկական միջոցներով:
Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ պլակատների, ազդագրերի, հայտարարությունների, վահանակների, լուսատախտակների և այլ տեխնիկական միջոցների, ինչպես նաև դրանց վրա զետեղված տեղեկության` նյութապես արտահայտված արդյունքի չափերը նշանակություն չունեն տեղեկությունն արտաքին գովազդ համարելու կամ չհամարելու համար, քանի որ, եթե բնակավայրում պլակատների, ազդագրերի, հայտարարությունների, վահանակների, լուսատախտակների և այլ տեխնիկական միջոցների ձևով տեղակայված տեղեկությունն ունի գովազդին բնորոշ վերը նշված հատկանիշները, ապա վերջինս պետք է դիտարկվի որպես արտաքին գովազդ` անկախ դրա չափերից:
Բացի այդ, Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում նշել հետևյալը` «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքով տրված «գովազդ» հասկացության սահմանումից բխում է, որ գովազդի օբյեկտ են հանդիսանում իրավաբանական և ֆիզիկական անձինք, ապրանքները, գաղափարներն ու նախաձեռնությունները:
ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 140-րդ հոդվածի համաձայն` ֆիրմային անվանումը, ապրանքային նշանը, սպասարկման նշանն իրավաբանական անձի, արտադրանքի, կատարվող աշխատանքների կամ մատուցվող ծառայությունների անհատականացման միջոցներ են, հետևաբար դրանք «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի իմաստով ևս կարող են գովազդ հանդիսանալ այնքանով, որքանով որպես անհատականացման միջոցներ` տեղեկություններ են պարունակում իրավաբանական անձի, ապրանքի կամ ծառայության մասին: Այսինքն` ֆիրմային անվանումը, ապրանքային նշանը, սպասարկման նշանը կարող են համարվել գովազդ, եթե օգտագործվում են գովազդի օբյեկտի նկատմամբ անորոշ թվով անձանց շրջանակում հետաքրքրություն առաջացնելու կամ պահպանելու համար: Սակայն Վճռաբեկ դատարանի գնահատմամբ կազմակերպության գտնվելու, գործունեություն իրականացնելու վայրերում դրա ֆիրմային անվանման, ապրանքային կամ սպասարկման նշանների տեղադրումը կարող է արտաքին գովազդ չհամարվել, եթե դրա նպատակը ոչ թե անորոշ անձանց շրջանում հետաքրքրության, դրական վերաբերմունքի ձևավորումն է, այլ կազմակերպության գտնվելու, գործունեություն իրականացնելու վայրի և/կամ գործունեության տեսակի մասին տեղեկացնելը, ինչը համապատասխանում է գործարար շրջանառության սովորույթներին:
Հետևաբար բնակավայրերում պլակատների, ազդագրերի, հայտարարությունների, վահանակների, լուսատախտակների և այլ տեխնիկական միջոցների ձևով իրավաբանական անձի անհատականացման միջոցներ տեղադրելն արտաքին գովազդ դիտարկելու համար նախ և առաջ պետք է գնահատման առարկա դարձվի այդպիսի տեղեկության տեղադրման նպատակային նշանակությունը:
3) Արտաքին գովազդի համար թույլտվության անհրաժեշտությունը` դրա չափերով պայմանավորելու հարցին պատասխանելուց առաջ Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում անդրադառնալ բողոք բերած անձի այն պատճառաբանությանը, որ Վերաքննիչ դատարանը կիրառել է Քաղաքապետի 27.04.2006 թվականի թիվ 640-Ն որոշումը, մինչդեռ «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 72-րդ հոդվածի 3-րդ մասի ուժով նշված որոշումն այլևս կորցրել է իր ուժը:
Վճռաբեկ դատարանի գնահատմամբ բողոք բերած անձի նշված փաստարկն անհիմն է հետևյալ պատճառաբանությամբ.
«Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 72-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն` իրավաստեղծ մարմնի` առանց իրավահաջորդի գործունեության դադարման դեպքում դրա նորմատիվ իրավական ակտերն ուժը կորցրած են ճանաչվում իրավական ակտն ընդունող մարմնի լուծարման պահից, եթե իրավաստեղծ մարմնի գործունեության դադարեցման մասին իրավական ակտով այլ բան նախատեսված չէ:
ՀՀ կառավարության 03.10.2002 թվականի թիվ 1788-Ն որոշման 1-ին կետով ՀՀ կառավարությունը որոշել է ստեղծել «Երևանի քաղաքապետարանի աշխատակազմ» պետական կառավարչական հիմնարկը:
Նույն որոշմամբ ՀՀ կառավարությունը հաստատել է նաև Քաղաքապետարանի կանոնադրությունը, որի 1-ին կետի համաձայն` Քաղաքապետը Քաղաքապետարանի միջոցով Երևանում իրականացնում է պետական կառավարում, իրագործում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության տարածքային քաղաքականությունը, համակարգում հանրապետական գործադիր մարմինների տարածքային ծառայությունների գործունեությունը:
ՀՀ կառավարության 30.04.2009 թվականի թիվ 465-Ն որոշմամբ ուժը կորցրած է ճանաչվել ՀՀ կառավարության 03.10.2002 թվականի թիվ 1788-Ն որոշումը, այսինքն` դադարեցվել է «Երևանի քաղաքապետարանի աշխատակազմ» պետական կառավարչական հիմնարկի գործունեությունը:
Այդուհանդերձ, «Պետական կառավարչական հիմնարկների մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի համաձայն` հիմնարկի պարտավորությունների համար պատասխանատվությունը կրում է Հայաստանի Հանրապետությունը (համայնքային կառավարչական հիմնարկի դեպքում` համայնքը):
Նույն օրենքի 18-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` գործունեությունը դադարեցրած հիմնարկի քաղաքացիաիրավական իրավունքները և պարտականությունները փոխանցվում են Հայաստանի Հանրապետությանը` ի դեմս կառավարության:
Վերոգրյալից հետևում է, որ օրենքով արդեն իսկ սահմանված է պետական կառավարչական հիմնարկների իրավահաջորդը, հետևաբար «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 72-րդ հոդվածի 3-րդ մասը Քաղաքապետի 27.04.2006 թվականի թիվ 640-Ն որոշման նկատմամբ կիրառելի չէ:
Ինչ վերաբերում է Երևան քաղաքի ավագանու 18.11.2009 թվականի թիվ 37-Ն որոշման կիրառելիությանը, ապա Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է հետևյալը.
Քաղաքապետի 27.04.2006 թվականի թիվ 640-Ն որոշմամբ, «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածի պահանջներով պայմանավորված, սահմանվել են Երևան քաղաքի տարածքում արտաքին գովազդի տեղաբաշխման (տեղադրման) համաքաղաքային կանոնները, որոնք սահմանում են նաև գովազդի տեղադրման թույլտվություն տալու կարգը և Երևան քաղաքի տարածքում արտաքին գովազդի տեղաբաշխման (տեղադրման) չափորոշիչները: Երևան քաղաքի ավագանու 18.11.2009 թվականի թիվ 37-Ն որոշմամբ, «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածի պահանջներով պայմանավորված, սահմանվել են Երևան քաղաքի վարչական սահմաններում արտաքին գովազդի տեղաբաշխման (տեղադրման) համայնքային կանոնները, որոնք իրենց մեջ ներառում են ընդհանուր դրույթներ, գովազդի թույլտվություն տալու կարգը և Երևան քաղաքի վարչական սահմաններում արտաքին գովազդի տեղաբաշխման (տեղադրման) չափորոշիչները: Այսպիսով, առկա են երկու տարբեր մարմինների կողմից ընդունած հավասար իրավաբանական ուժ ունեցող երկու նորմատիվ իրավական ակտեր, հետևաբար դրանց միջև հակասություն առաջանալու դեպքում «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածի 4-րդ մասով սահմանված կանոնի համաձայն կիրառման ենթակա է այն մարմնի ընդունած իրավական ակտը, որին նման իրավական ակտ ընդունելու լիազորությունը տրված է ավելի բարձր իրավաբանական ուժ ունեցող իրավական ակտով:
Քաղաքապետի` քննարկվող հարցերի վերաբերյալ որոշումներ ընդունելու լիազորությունը մինչև 18.06.2009 թվականը սահմանված է եղել ՀՀ Նախագահի 06.05.1997 թվականի թիվ 727-ՆՀ հրամանագրով, իսկ Երևանի ավագանու լիազորությունները սահմանված են «Երևան քաղաքում տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքով, հետևաբար Քաղաքապետի 27.04.2006 թվականի թիվ 640-Ն որոշման և Երևան քաղաքի ավագանու 18.11.2009 թվականի թիվ 37-Ն որոշման միջև հակասությունների դեպքում կիրառման ենթակա է Երևան քաղաքի ավագանու 18.11.2009 թվականի թիվ 37-Ն որոշումը:
4) Անդրադառնալով արտաքին գովազդի համար թույլտվության անհրաժեշտությունը դրա չափերով պայմանավորելու հարցին` Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է հետևյալը.
«Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածի համաձայն` արտաքին գովազդը տեղաբաշխվում է բնակավայրերում պլակատների, ազդագրերի, հայտարարությունների, վահանակների, լուսատախտակների և այլ տեխնիկական միջոցների ձևով: Արտաքին գովազդի ծավալը, քանակությունը, տեղաբաշխման կարգն ու պայմանները որոշում են տեղական ինքնակառավարման մարմինները: Երևան քաղաքի քաղաքային նշանակություն ունեցող փողոցներում, այգիներում արտաքին գովազդ տեղադրելու թույլտվություն տալիս է Երևանի քաղաքապետը:
«Երևան քաղաքում տեղական ինքնակառավարման մասին» ՀՀ օրենքի 55-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետի համաձայն` որպես պարտադիր լիազորություն քաղաքաշինության և կոմունալ տնտեսության բնագավառներում քաղաքապետն օրենքով սահմանված կարգով տալիս է քաղաքային նշանակության գովազդային գոտում (քաղաքային նշանակության փողոցներում և դրանց անմիջապես հարող տարածքներում, ինչպես նաև քաղաքային նշանակության հրապարակներում և այգիներում) արտաքին գովազդ տեղադրելու թույլտվություն:
Նույն օրենքի 94-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն` վարչական շրջանի ղեկավարն օրենքով սահմանված կարգով տալիս է քաղաքային նշանակության գովազդային գոտի չհամարվող տարածքներում արտաքին գովազդ տեղադրելու թույլտվություն:
Վերը նշված իրավական նորմերի համակարգային վերլուծության արդյունքում Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ արտաքին գովազդ տեղադրելու համար բոլոր դեպքերում անհրաժեշտ է համապատասխան թույլտվություն` անկախ արտաքին գովազդի մակերեսներից, իսկ «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածով սահմանված` արտաքին գովազդի ծավալը, քանակությունը, տեղաբաշխման կարգն ու պայմանները տեղական ինքնակառավարման մարմնի կողմից որոշելու իրավասությունն օրենքով սահմանված քաղաքաշինության բնագավառում վերջինիս լիազորության իրականացման բաղկացուցիչ մասն է:
Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ Երևան քաղաքի ավագանու 18.11.2009 թվականի թիվ 37-Ն որոշմամբ, «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածի պահանջներով պայմանավորված, սահմանվել են Երևան քաղաքի վարչական սահմաններում արտաքին գովազդի տեղաբաշխման (տեղադրման) համայնքային կանոնները, որոնք իրենց մեջ ներառում են ընդհանուր դրույթներ, գովազդի թույլտվություն տալու կարգը և Երևան քաղաքի վարչական սահմաններում արտաքին գովազդի տեղաբաշխման (տեղադրման) չափորոշիչները: Նման պայմաններում արտաքին գովազդի ծավալի և քանակության սահմանումը, դրա շրջանակներում արտաքին գովազդի համար որոշակի սահմանային չափերի ամրագրումը Վճռաբեկ դատարանի գնահատմամբ չի կարող մեկնաբանվել որպես արտաքին գովազդի թույլտվության անհրաժեշտության նախապայման:
Սույն վեճի նկատմամբ վերոնշյալ մեկնաբանությունների կիրառումը.
Սույն գործի փաստերի համաձայն` Քաղաքապետարանի աշխատակազմի աշխատակցի կողմից 17.12.2012 թվականին կազմվել է վարչական իրավախախտման վերաբերյալ թիվ 000014 արձանագրությունը, համաձայն որի` Երևան քաղաքի Կիևյան թիվ 10 հասցեում գտնվող օբյեկտի ճակատային հատվածում, առանց համապատասխան թույլտվության, «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանն ինքնակամ տեղադրել է մոտավորապես 2 քմ և 1 քմ մակերեսներով արտաքին գովազդ` «Դեղատուն Alfa Pharm» և «Berlin Optic» բովանդակությամբ:
Հիմք ընդունելով վերը նշված արձանագրությունը, ղեկավարվելով «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 26-րդ հոդվածով, Քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշմամբ` «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանը, առանց համապատասխան թույլտվության, արտաքին գովազդ տեղադրելու համար ենթարկվել է վարչական պատասխանատվության` 100.000 ՀՀ դրամ տուգանքի չափով:
Այսինքն` Քաղաքապետը «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանին պատասխանատվության ենթարկելիս «Դեղատուն Alfa Pharm» և «Berlin Optic» բովանդակությամբ վահանակները դիտարկել է որպես արտաքին գովազդ` հաստատված համարելով դրանք վերջինիս կողմից առանց թույլտվության տեղադրած լինելը:
Դատարանը «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցը բավարարելու հիմքում դրել է այն հանգամանքը, որ վարչական վարույթին վերաբերող փաստական հանգամանքների վերաբերյալ տեղեկությունները վարչական մարմինը ձեռք է բերել միայն թիվ 000014 վարչական իրավախախտման վերաբերյալ արձանագրությամբ, մինչդեռ վարչական մարմնի կողմից կազմված վարչական իրավախախտման արձանագրությունը բավարար ապացույց չի հանդիսանում հաստատված համարելու վարչական իրավախախտումը, այն է` «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի կամ վերջինիս պաշտոնատար անձի կողմից «Berlin Optic» բովանդակությամբ ցուցանակը տեղադրելը:
Վերաքննիչ դատարանը Քաղաքապետարանի բողոքը մերժել է` պատճառաբանելով, որ, քանի որ վահանակների մակերեսներն ավելի չեն 2 քառակուսի մետրից, ուստի այդ վահանակների (ցուցանակների) տեղադրման համար թույլտվություն չի պահանջվում, հետևաբար «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 26-րդ հոդվածով նախատեսված զանցանքի կազմը տվյալ դեպքում առկա չէ:
Մինչդեռ, Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ Վերաքննիչ դատարանի նշված եզրահանգումն անհիմն է և հերքվում է Վճռաբեկ դատարանի կողմից «Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ և 11-րդ հոդվածների` վերը նշված վերլուծությամբ:
Միաժամանակ, արտաքին գովազդի առանձնահատկությունների վերը նշված վերլուծության լույսի ներքո անդրադառնալով «Դեղատուն Alfa Pharm» և «Berlin Optic» վահանակները որպես արտաքին գովազդ դիտելու հարցին` Վճռաբեկ դատարանը փաստում է հետևյալը.
«Դեղատուն» վերտառությամբ գրվածքն իրենից ներկայացնում է ընդհանրացնող անվանում պարունակող տեղեկություն, հետևաբար վերջինս չի կարող համարվել արտաքին գովազդ: Ավելին, ՀՀ կառավարության 29.06.2002 թվականի թիվ 867 որոշմամբ սահմանված «Հայաստանի Հանրապետությունում դեղատնային գործունեության իրականացման լիցենզավորման կարգի» 3-րդ բաժնի 38-րդ կետի համաձայն` դեղատունը և դեղատնային կրպակն արտաքին հատվածից պետք է ձևավորված լինեն կանաչ գույնի «Դեղատուն» կամ «Դեղատնային կրպակ» վերտառությամբ և խաչի նշանով` տեսանելի վայրում փակցված ցուցանակով, այսինքն` «Դեղատուն» վերտառությամբ ցուցանակը դեղատան արտաքին հատվածում տեսանելի վայրում փակցված լինելը դեղատնային գործունեության լիցենզավորման պարտադիր պահանջ է:
Վահանակի վրա զետեղված «Alfa Pharm» գրվածքը հանդիսանում է «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի ապրանքային նշանը, այսինքն` իրավաբանական անձն իր գործունեության իրականացման վայրում տեղադրել է անհատականացման միջոց, մինչդեռ գործում առկա չէ որևէ ապացույց, որով կհիմնավորվեր, որ ապրանքային նշանի զետեղման նպատակը ոչ թե կազմակերպության գտնվելու կամ գործունեություն իրականացնելու վայրի մասին տեղեկացնելն է, այլ անորոշ անձանց շրջանում հետաքրքրության, դրական վերաբերմունքի ձևավորումն ու պահպանումը:
Ինչ վերաբերում է «Berlin Optic» գրությամբ վահանակին, ապա Վճռաբեկ դատարանի գնահատմամբ վերջինս ունի արտաքին գովազդին բնորոշ բոլոր հատկանիշները, և այդ կապակցությամբ Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում նշել հետևյալը.
«Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 26-րդ հոդվածի 1.1-րդ կետի համաձայն` Երևանի քաղաքապետն իրավասու է, ՀՀ գործող օրենսդրության համաձայն, տուգանք կիրառելու Երևանում համաքաղաքային կանոններին համապատասխան համայնքի տարածքում արտաքին գովազդ տեղադրելու թույլտվության պայմանների խախտման մասին իր ծանուցագրերի պահանջների կատարումից խուսափելու կամ ժամանակին չկատարելու համար, ինչպես նաև Երևան քաղաքում առանց արտաքին գովազդ տեղադրելու թույլտվության արտաքին գովազդ տեղադրելու համար:
Նույն հոդվածի 2.1-րդ կետի համաձայն` գովազդատուները, գովազդ արտադրողները, գովազդակիրները նույն հոդվածի 1.1-ին կետով նախատեսված խախտումների համար կրում են վարչական պատասխանատվություն: Այդ դեպքում Երևանի քաղաքապետն իրավունք ունի նրանց նկատմամբ կիրառելու տուգանք` նվազագույն աշխատավարձի մինչև 100-ապատիկի չափով:
Վերը նշված իրավական նորմերի վերլուծության արդյունքում Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ Երևան քաղաքում առանց արտաքին գովազդ տեղադրելու թույլտվության արտաքին գովազդ տեղադրելու համար վարչական պատասխանատվության սուբյեկտ են հանդիսանում գովազդատուները, գովազդ արտադրողները, գովազդակիրները:
«Գովազդի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի համաձայն` գովազդատուն իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձն է, որը ներկայացնում է գովազդային տեղեկություն գովազդի արտադրության, տեղաբաշխման և տարածման նպատակով, գովազդ արտադրողն իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձն է, որն անմիջականորեն ծառայություններ է կատարում գովազդի արտադրության ուղղությամբ և իր գործունեության ընթացքում ղեկավարվում է «Ձեռնարկությունների և ձեռնարկատիրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքով, իսկ գովազդակիրն իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձն է, որը, տրամադրելով համապատասխան միջոցներ, տեղաբաշխում և տարածում է գովազդը:
Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում նշել, որ սույն գործի` Դատարանում քննության ընթացքում գործել է 2007 թվականի նոյեմբերի 28-ին ընդունված ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգիրքը (այսուհետ` 2007 թվականի ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգիրք), իսկ Վերաքննիչ դատարանում վերաքննիչ բողոքի քննության ընթացքում ընդունվել և 2014 թվականի հունվարի 07-ից ուժի մեջ է մտել ներկայումս գործող ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգիրքը:
2007 թվականի ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` գործի փաստերը վարչական դատարանը պարզում է ի պաշտոնե («ex officio»):
Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` դատարանը մատնանշում է այն փաստերը, որոնք, իր կարծիքով, էական են վեճի լուծման համար, և անհրաժեշտության դեպքում կողմերից պահանջում է ներկայացնել այդ փաստերի ապացույցներ:
Նույն հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն` դատարանը վեճի լուծման համար անհրաժեշտ ներքին համոզմունք ձևավորելու նպատակով իրավասու է, չսահմանափակվելով վարչական դատավարության մասնակիցների միջնորդություններով, նրանց ներկայացրած ապացույցներով և գործում առկա այլ նյութերով, ձեռնարկելու ողջամիտ միջոցներ, մասնավորապես` պահանջելու վարչական վարույթի նյութեր, տեղեկություններ, ապացույցներ, լրացուցիչ բացատրություններ, հանձնարարելու կողմերին անձամբ ներկայանալ դատական նիստի:
Ներկայումս գործող ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 144-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` վերաքննիչ դատարանը դատական ակտը վերանայում է վերաքննիչ բողոքում ներկայացված պահանջի սահմաններում` ձեռնարկելով անհրաժեշտ միջոցներ բողոքն ըստ էության քննելու համար:
Վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած որոշումներով արդեն իսկ արտահայտել է իրավական դիրքորոշում այն մասին, որ ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 6-րդ հոդվածի 2-րդ և 3-րդ մասերով սահմանված վեճի լուծման համար էական փաստերը մատնանշելու և դրանց վերաբերյալ ապացույցներ պահանջելու, անհրաժեշտ ներքին համոզմունք ձևավորելու նպատակով ողջամիտ միջոցներ ձեռնարկելու վերաբերյալ դատավարական գործողությունների իրականացումը թեև դատարանի իրավունքն է, սակայն դատարանի այդ իրավունքը սահմանափակված է նույն օրենսգրքի 24-րդ հոդվածով սահմանված բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված պատճառաբանված ներքին համոզման հանգելու դատարանի պարտականությամբ և պետք է բխի արդարության բոլոր պահանջների պահպանման սահմանադրական հիմնադրույթից (տե՛ս, ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Արաբկիրի հարկային տեսչությունն ընդդեմ «Ջորջ ընդ Բրանդն» ՍՊԸ-ի թիվ ՎԴ/5525/05/08 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 17.04.2009 թվականի որոշումը):
2007 թվականի ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 22-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատարանը նույն օրենսգրքով սահմանված կարգով հավաքված ապացույցների հետազոտման և գնահատման միջոցով պարզում է գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող բոլոր փաստերը:
Նույն օրենսգրքի 23-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` վերաբերելի է այն ապացույցը, որը ավելի կամ պակաս հավանական է դարձնում վեճը լուծելու համար էական նշանակություն ունեցող որևէ փաստի գոյությունը, քան այն կլիներ առանց այդ ապացույցի: Ոչ վերաբերելի ապացույցն անթույլատրելի է: Վերաբերելի ապացույցը թույլատրելի է, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի:
2007 թվականի ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատարանը, անմիջականորեն գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցները, որոշում է փաստի հաստատված լինելու հարցը` բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ: Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` դատարանը վճռի մեջ պետք է պատճառաբանի նման համոզմունքի ձևավորումը:
Նույն օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` վարչական դատարանը գործն ըստ էության լուծող դատական ակտ կայացնելիս`
1) գնահատում է ապացույցները.
2) որոշում է, թե գործի համար նշանակություն ունեցող որ հանգամանքներն են պարզվել, և որոնք չեն պարզվել.
3) որոշում է տվյալ գործով կիրառման ենթակա օրենքները և այլ իրավական ակտերը.
4) որոշում է հայցը լրիվ կամ մասնակի բավարարելու կամ այն մերժելու հարցը:
Վերոգրյալ նորմերի վերլուծությունից հետևում է, որ դատարանը բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզման հանգելու համար պարտավոր էր անմիջականորեն գնահատել գործում եղած բոլոր ապացույցները, ապա դրանց հետազոտման և գնահատման միջոցով պարզել նաև գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող բոլոր փաստերը և այդ պահանջների պահպանման արդյունքում միայն որոշել հայցը լրիվ կամ մասնակի բավարարելու կամ այն մերժելու հարցերը: Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ Դատարանը, օրենսդրությամբ սահմանված կարգով անմիջականորեն գնահատելով գործում առկա բոլոր ապացույցները, անհրաժեշտ ներքին համոզմունք ձևավորելու նպատակով պարտավոր էր ձեռնարկել ողջամիտ միջոցներ ի պաշտոնե պարզելու և Քաղաքապետարանից պահանջելու ներկայացնել «Ալֆա Ֆարմ» ՓԲԸ-ի` գովազդատու, գովազդ արտադրող կամ գովազդակիր լինելը հավաստող ապացույց, որի ուսումնասիրությունից հետո միայն Դատարանը հնարավորություն կունենար վարչական ակտի իրավաչափության, հետևաբար նաև հակընդդեմ հայցի հիմնավորվածության վերաբերյալ կատարելու եզրահանգումներ:
Վճռաբեկ բողոքի պատասխանում բերված փաստարկները մասնակիորեն հերքվում են վերոնշյալ պատճառաբանություններով:
Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 150-152-րդ և 163-րդ հոդվածների ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար:
Միաժամանակ, հաշվի առնելով այն, որ թեև սույն որոշմամբ արձանագրվել են թե՛ Դատարանի և թե՛ Վերաքննիչ դատարանի կողմից թույլ տրված խախտումներ, այդուհանդերձ վերը նշված հանգամանքները հնարավոր է պարզել միայն առաջին ատյանի դատարանում գործի նոր քննության ընթացքում, ուստի Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործն անհրաժեշտ է ուղարկել ՀՀ վարչական դատարան` նոր քննության:
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-171-րդ հոդվածներով, 172-րդ հոդվածի 1-ին մասով` Վճռաբեկ դատարանը
ՈՐՈՇԵՑ
1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել մասնակիորեն: Բեկանել ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի 11.03.2014 թվականի որոշումը` Երևանի քաղաքապետի 15.01.2013 թվականի թիվ Վ-1/3 որոշումը վերացնելու պահանջի մասին «Ալֆա-Ֆարմ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Արթուր Գրիգորյանի հակընդդեմ հայցը բավարարելու` այդ որոշումն անվավեր ճանաչելու մասով, ինչպես նաև այդ որոշման հիման վրա 100.000 ՀՀ դրամ վարչական տուգանքի գումարը բռնագանձելու մասին Երևանի քաղաքապետի հայցը մերժելու մասով ՀՀ վարչական դատարանի 14.10.2013 թվականի վճիռն օրինական ուժի մեջ թողնելու մասը և այդ մասով գործն ուղարկել ՀՀ վարչական դատարան` նոր քննության: Որոշումը` մնացած մասով, թողնել անփոփոխ:
2. Դատական ծախսերի բաշխման հարցին անդրադառնալ գործի նոր քննության ընթացքում:
3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և բողոքարկման ենթակա չէ:
Նախագահող` Ե. Խունդկարյան
Դատավորներ` Տ. Պետրոսյան
Վ. Աբելյան
Ս. Անտոնյան
Վ. Ավանեսյան
Ա. Բարսեղյան
Մ. Դրմեյան
Գ. Հակոբյան
Է. Հայրիյան
Ե. Սողոմոնյան