(ուժը կորցրել է 24.04.2023 թվականից` 22.04.2021 թիվ 634-Ն որոշում)
040.2399.210206
«ՎԱՎԵՐԱՑՆՈՒՄ ԵՄ»
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՀ Ռ. ՔՈՉԱՐՅԱՆ
«21» փետրվարի 2006 թ.
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՈՐՈՇՈՒՄ
22 դեկտեմբերի 2005 թվականի N 2399-Ն
«ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ԳԱԶԻ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ» ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(3-րդ մաս)
ՏԵԽՆԻԿԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆԱԿԱՐԳ «ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ԳԱԶԻ ՏՆՏԵՍՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ»
(3-րդ մաս)
VI. ԳԱԶԱՏԱՐՆԵՐԻ ԿԱՌՈՒՑՈՒՄ
5. ԽՈՂՈՎԱԿՆԵՐԸ ԵՎ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
1) Գազատարների կառուցման և ներքին սարքավորումների մոնտաժման համար օգտագործվող նյութերը և խողովակները, փականների և այլ տեխնիկական արտադրանքի տիպերը և կառուցվածքը պետք է համապատասխանեն ՀՀ քաղաքաշինության նախարարության ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04 պահանջներին:
2) Խողովակները պետք է ունենան արտադրող գործարանների հավաստագրերը կամ սեփականատիրոջ կողմից հաստատված դրանց պատճենները, որոնք հաստատում են խողովակների համապատասխանությունը ազգային ստանդարտներին կամ տեխնիկական պայմաններին: Հավաստագրեր կամ դրանց պատճենները չունեցող խողովակների օգտագործումը թույլատրվում է միայն քիմիական վերլուծությունից և նմուշի մեխանիկական փորձարկումից հետո: Նմուշը պետք է ընտրվի մեկ հալքի խողովակների յուրաքանչյուր խմբաքանակից, որը կհաստատի պողպատի որակի համապատասխանությունը նախագծի պահանջներին:
Եթե հնարավոր չէ ապացուցել խողովակների մեկ հալքին պատկանելությունը, ապա քիմիական վերլուծություն և մեխանիկական փորձաքննություն անցկացնում են յուրաքանչյուր խողովակի նմուշի վրա:
3) Էլեկտրոդների, եռակցման մետաղալարի, հալանյութերի և այլ եռակցման նյութերի համար պետք է լինեն հավաստագրեր կամ հավաստագրված խմբաքանակին պատկանելությունը հաստատող տեղեկանքներ: Եռակցման նյութերի փաստաթղթերի բացակայության դեպքում դրանք կարելի է օգտագործել միայն նմուշների լաբորատոր փորձարկումներից և ստանդարտներին կամ տեխնիկական պայմաններին համապատասխանությունը հաստատող եզրակացություն ստանալուց հետո:
Ստացման պահից ի վեր վեց ամսվա ընթացքում չօգտագործված էլեկտրոդները կարող են օգտագործվել միայն փորձնական կցվանքի եռակցումից և ստուգման դրական արդյունքներ ստանալուց հետո:
4) Թույլատրվում է ներմուծված խողովակների կիրառումը, եթե դրանք համապատասխանում են Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարության ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04 խողովակների արտադրման մասով ներկայացվող պահանջներին, ինչպես նաև հիմնական մետաղի և եռակցման կարի մետաղի ֆիզիկական բնութագրի և քիմիական վերլուծության չափանիշների համապատասխանության դեպքում:
6. ԵՌԱԿՑՄԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ՈՐԱԿԻ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ
5) Պողպատյա, վինիպլաստային և պոլիէթիլենային գազատարների տեղադրումը, կառուցման ընթացքում կատարվող եռակցման աշխատանքները և դրանց որակի վերահսկողությունը պետք է իրականացվի Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարության ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04 պահանջներին և սույն ՏԿ-ի հավելված N 32-ի պահանջներին համապատասխան:
6) Պողպատյա խողովակները պետք է միացվեն եռակցման եղանակով: Պարուրակային և կցորդիչային միացումները թույլատրվում է կիրառել անջատող սարքերի, փոխհատուցիչների, ճնշման կարգավորիչների, հսկիչ-չափիչ սարքերի և այլ փականների տեղադրման տեղերում, ինչպես նաև մեկուսիչ կցորդիչների մոնտաժման ժամանակ: Եռակցման կարերի, պարուրակային և կցորդիչային միացումների լցափակումը պատերի կամ հիմքերի մեջ չի թույլատրվում:
7) Պողպատյա գազատարների եռակցման աշխատանքներին թույլատրվում է մասնակցել միայն կազմակերպության ստանդարտի համաձայն համապատասխան որակավորում անցած և վկայական ստացած եռակցողներին:
8) Եռակցողին շնորհվում է համար կամ ծածկագիր, որը նա պարտավոր է նշել ստորգետնյա գազատարի յուրաքանչյուր եռակցված կարից 30-50 մմ հեռավորության վրա: Եռակցողի համարը կամ ծածկագիրը կարող է նշվել դրոշմի, մակահալման կամ մետաղը չվնասող այլ եղանակով:
9) Պոլիէթիլենային գազատարների եռակցման և վինիպլաստային խողովակաշարի եռակցման ու փակուցման աշխատանքների թույլտվություն ունեն կազմակերպության ստանդարտով սահմանված կարգով անձինք:
i
10) Անկախ վկայականի առկայությունից, տվյալ կազմակերպությունում գազատարի եռակցման աշխատանքներին առաջին անգամ մասնակցող եռակցողը, աշխատանքի թույլտվություն ստանալուց առաջ, պետք է եռակցի փորձնական կցվանք: Եռակցման պայմանները պետք է նման լինեն գազատարի կառուցման /մոնտաժման/ իրական աշխատանքային պայմաններին /նույն էլեկտրոդները, խողովակները, մետաղալարը, հալանյութերը, ինչպես նաև եռակցման նույն ռեժիմը, դրությունը/:
Յուրաքանչյուր եռակցող պետք է եռակցի ամսական առնվազն մեկ փորձնական կցվանք 50 մմ-ից փոքր տրամագծի ցածր ճնշման ներքին գազատարների եռակցման ժամանակ: Փորձնական կցվանքների եռակցումը պետք է կատարվի նաև հետևյալ դեպքերում. եռակցողի մեկամսյա և ավելի պարապուրդի դեպքում, եռակցման նյութերի թերությունների/դեֆեկտների հայտնաբերման դեպքում, աշխատանքի ընթացքում եռակցման պայմանների փոփոխում /այլ էլեկտրոդներ, եռակցման մետաղալար, հալանյութեր, այլ որակական ցուցանիշներ ունեցող խողովակներ և այլն/:
Փորձնական կցվանքը անցնում է հետևյալ վերահսկողական ստուգումներ. արտաքին դիտարկում/զննում` էլեկտրաաղեղային և գազի եռակցման բոլոր տեսակները. ռենտգենային և գամմա ճառագայթմամբ` էլեկտրաաղեղային եռակցմամբ եփած կցվանքը, ռենտգենային և գամմա-ճառագայթումով և մեխանիկական փորձարկումներով` գազի եռակցմամբ եփած կցվանքը:
(10-րդ կետը փոփ. 13.09.07 թիվ 1072-Ն որոշում)
11) Եռակցողների կողմից գազատարի տարրերի պատրաստման հետ կապված արհեստանոցներում կատարած աշխատանքների որակը պետք է ստուգվի ամենամսյա փորձնական կցվանքների մեխանիկական փորձարկումների եղանակով: Կցվանքները պետք է ընտրվեն շինմոնտաժային կազմակերպության լաբորատորիայի ներկայացուցչի մասնակցությամբ:
12) Եռակցումային մոնտաժային աշխատանքները իրականացնող կազմակերպությունում յուրաքանչյուր եռակցողի վերաբերյալ վարվում է տեղեկաքարտ, հավելված N 10-ում և N 11-ում բերված ձևերին համապատասխան, որում գրանցվում են եռակցողի որակավորման վերաբերյալ տվյալները, նրա գիտելիքների ստուգումների/ քննությունների արդյունքները, ինչպես նաև նրա եռակցած փորձնական կցվանքների, մայրուղու վրա եռակցած կցվանքների որակի վերաբերյալ տեղեկությունները և այլն:
13) Գազատարների կառուցման ընթացքում եռակցումային աշխատանքների որակը պետք է ստուգվի շինմոնտաժային կազմակերպության կողմից և վերահսկվի պատվիրատուի տեխվերահսկողության և գազի տնտեսության կազմակերպության կողմից:
Եռակցումային աշխատանքների վերահսկման միջոցառումներն են.
ա/ օգտագործվող նյութերի որակի ստուգում,
բ/ կցվանքների հավաքման և եռակցման գործառութային վերահսկողություն, պատրաստի կցվանքների ընդունումը ըստ տեսքի,
գ/ կցվանքների որակի ստուգում վերահսկման ֆիզիկական մեթոդներով,
դ/ կցվանքների որակի ստուգում մեխանիկական փորձարկումներով:
14) Էլեկտրաաղեղային և գազի եռակցման դեպքում եռակցվող խողովակների եզրերի կառուցվածքային տարրերը, դրանց չափերը, ինչպես նաև կարերի չափերը և թույլատրվող շեղումները պետք է համապատասխանեն սույն տեխնիկական կանոնակարգի հավելված N 12-ում նշված տվյալներին:
15) Եթե գազատարները կառուցվում են եռակցումային խողովակներից, ապա խողովակների կցվանքային միացումների դեպքում երկայնական եռակցումային կարերը պետք է տեղաշարժվեն իրար համեմատ առնվազն 50 մմ-ով` ելնելով խողովակների տրամագծից:
16) Պողպատյա գազատարների եռակցումային կցվանքների վերահսկողության ֆիզիկական մեթոդների կիրառման ժամանակ մագնիսագրաֆիկական և անդրձայնային մեթոդները թույլատրվում է կիրառել միայն ռենտգենային կամ գամմա ճառագայթման հետ համատեղ, որոնցով պետք է ստուգվի ստուգման ենթակա կցվանքների ընդհանուր թվի առնվազն 20%: Ստուգվում է յուրաքանչյուր եռակցողի կատարած առնվազն մեկական կցվանք:
Եռակցումային կցվանքների վերահսկման/ստուգման նորմերը նշված են հավելված N 34-ում:
Եթե տեխնիկական պատճառներով անհնարին է գործող գազատարների ներկտրումների և ստորգետնյա անոթների շրջակապերի ֆիզիկական մեթոդներով զննումը, ապա թույլատրվում է նշված կցվանքների ընդունումը առանց ֆիզիկական զննում անցկացնելու:
ԳԼԿ-ների, ԱԳԼԿ-ների մինչև 1,6 ՄՊա ճնշմամբ արտաքին և ներքին գազատարների եռակցումային կցվանքների 5% ենթակա է ֆիզիկական մեթոդներով վերահսկման, բայց յուրաքանչյուր եռակցողի կատարած առնվազն մեկական կցվանք:
Կոնտակտային եռակցումով կատարված կցվանքները ենթակա չեն ֆիզիկական զննման:
17) Պողպատյա գազատարները եռակցումային կցվանքների ֆիզիկական զննման/ստուգման ընթացքում ճանաչվում են ոչ պիտանի/դեֆեկտային հետևյալ թերությունների հայտնաբերման դեպքում.
ա/ ցանկացած չափերի և ուղղվածության ճեղքվածքներ,
բ/ թերաեռք կցվանքի կտրվածքով,
գ/ էլեկտրաաղեղային եռակցման դեպքում` խողովակի պատի հաստության 15%-ից ավելի խորության կցվանքի կարի արմատի/հիմքի թերաեռք, և միակողմանի եռակցման ենթակա միացումների գազաեռակցման դեպքում` կարի արմատի/հիմքի 10%-ից ավելի խորության թերաեռք, /կարի արմատի/հիմքի ընդհանուր երկարության 1/3-ի չափով և ավելի գումարային թերաեռքի դեպքում եռակցումը համարվում է անորակ` անկախ թերաեռքի խորությունից/,
դ/ էլեկտրաաղեղային եռակցման դեպքում` խողովակի պատի հաստության 15%-ից ավելի կազմող և շղթաներ կամ կուտակումներ չստեղծած գազի ծակոտիներ կամ խարամային միացումներ, 10%-ից ավելի` գազաեռակցման դեպքում,
ե/ կարի պարագծով գազածակոտիների կուտակումներ երեք կամ ավելի հատվածներում, որոնք ունեն կարի 1 ք.սմ մակերեսի վրա հինգ և ավելի թերություններ/դեֆեկտներ խողովակի պատի հաստության 10%-ից ավելի խորությամբ, եթե թերությունների/դեֆեկտների միջև հեռավորությունը հավասար է կամ փոքր է դրանց եռապատիկ չափից,
զ/ կարի երկայնքով շղթայաձև դասավորված գազածակոտիներ կամ խարամային միացումներ, երբ թերությունների/դեֆեկտների միջև հեռավորությունը հավասար է կամ փոքր է թերությունների/դեֆեկտների եռապատիկ մեծությունից` եթե թերությունների/դեֆեկտների գումարային երկարությունը կազմում է 200 մմ և ավելի կարի 1 մ-ի հաշվարկով,
է/ կարում 50 մմ-ից ավելի երկարությամբ թերաեռքի զուգակցում և շղթաներ ու կուտակումներ կազմող խարամային միացումներ կամ գազածակոտիներ, եթե թերությունների/դեֆեկտների խորությունը կազմում է խողովակի պատի խորության 10%-ից ավելի` անկախ թերությունների/դեֆեկտների քանակից:
Եթե թերության/դեֆեկտի չափը կազմում է կարի ընդհանուր երկարության 30%-ից պակաս, ապա թույլատրվում է կցվանքի ուղղումը/շտկումը արտահատման և նորովի եռակցման եղանակով` կարի պարտադիր հետագա ֆիզիկական զննումով: Չի թույլատրվում գազաեռակցումով եռակցած կարի թերությունների շտկումը: Արգելվում է եռակցման թերությունների շտկումը կարանածեծումով:
18) Գազատարների եռակցումային կցվանքների մեխանիկական փորձարկումների նորմերը պետք է համապատասխանեն շինարարական նորմերի և կազմակերպության ստանդարտի պահանջներին:
50 մմ-ից ավելի տրամագծով գազատարների մեխանիկական փորձարկումները պետք է կատարվեն աշխատանքային ուղեգծին նմանվող պայմաններում եռակցած փորձնական կցվանքների վրա, նույն նյութերի կիրառմամբ:
50 մմ և պակաս տրամագծով գազատարների մեխանիկական փորձարկումների ժամանակ եռակցումային կցվանքների ներկտրումը պետք է կատարվի աշխատանքների իրականացման ընթացքում` որպեսզի չառաջանա «կոճի» ներկտրման անհրաժեշտությունը:
Պատվիրատուի գազի տնտեսության ներկայացուցչի պահանջով իրականացվող մեխանիկական փորձարկումների համար կցվանքները պետք է ընտրվեն նրա ներկայությամբ:
19) Բոլոր տեսակի աղեղային եռակցման եռակցումային կցվանքների մեխանիկական փորձարկումներ անցկացնելու համար կցվանքներից արտահատվում են.
ա/ առանց ուժեղացումը հանելու երեք նմուշ` ձգման փորձարկումների համար,
բ/ ուժեղացումը հանած երեք նմուշ` ճկման փորձարկումների համար,
գ/ նմուշները պետք է արտահատվեն կցվանքի պարագծով հավասարաչափ դասավորված հատվածներից:
65 մմ-ից պակաս պայմանական տրամագծով խողովակների ձգման և ճզմման մեխանիկական փորձարկումները կատարվում են ամբողջական կցվանքների վրա ըստ ԳՕՍՏ 6996-66:
Պատռման մեքենաների ոչ բավարար հզորության դեպքում 50 մմ-ից ավելի պայմանական տրամագծով խողովակների կցվանքները թույլատրվում է փորձարկել XII և XIII տիպի նմուշների վրա /ԳՕՍՏ 6996-66/:
20) Պողպատյա գազատարների եռակցումային միացումները պետք է ունենան հետևյալ մեխանիկական հատկությունները.
ա/ ամրության սահման` ստանդարտներով կամ տեխնիկական պայմաններով այդ խողովակների համար սահմանված խողովակների հիմնական մետաղի ամրության ստորին սահմանից ոչ պակաս,
բ/ կորվածքի անկյուն` գազի և մամլիչ եռակցումներից բացի բոլոր տեսակի եռակցումների համար 120օ ոչ պակաս, գազի և մամլիչ եռակցումների դեպքում` 100օ ոչ պակաս:
21) Բոլոր տեսակի աղեղային և գազի եռակցման մեխանիկական փորձարկումների արդյունքները որոշվում են որպես երեք նմուշների արդյունքների միջին թվաբանականը: Այդ դեպքում նմուշներից մեկի համար թույլատրվում է շեղում սույն գլխի 20 կետում նշված չափանիշներից. ամրության սահմանով` 10%-ի չափով, կորվածքի անկյունով` 10%-ի չափով:
Կցվանքների ճզմման փորձարկումները համարվում են դրական, եթե առաջին ճաքի հայտնվելու պահին մամլիչ հարթությունների միջև տարածությունը լինի խողովակի պատերի հաստության հնգապատիկ չափից պակաս` 50 մմ-ից ոչ ավելի պայմանական տրամագծով խողովակների համար, և վեցապատիկ չափից ոչ պակաս` 65 մմ-ից ավելի պայմանական տրամագծով խողովակների համար:
Կոնտակտային եռակցմամբ կատարված կցվանքների մեխանիկական փորձարկումների արդյունքները որոշվում են որպես վեց նմուշների արդյունքների միջին թվաբանականը: Այդ դեպքում կցվանքը համարվում է անորակ, եթե կորվածության միջին անկյունը 100-ից պակաս է, կամ եթե որևէ նմուշի կորվածքի անկյունը լինի 40-ից պակաս:
22) Սույն գլխի 16 և 17 կետերի համաձայն, մինչ 0,3 ՄՊա ճնշման գազատարների եռակցումային կցվանքների որակի ֆիզիկական մեթոդներով ստուգման/վերահսկման անբավարար ցուցանիշներ ստանալու դեպքում կատարվում է նորմերով նախատեսված կրկնակի քանակության կցվանքների վերստուգում: Եթե ֆիզիկական ստուգման/վերահսկման մեթոդներով կատարված վերստուգման ընթացքում հայտնաբերվում է նույնիսկ մեկ թերի կցվանք, ապա ստուգման ենթակա են օբյեկտում տվյալ եռակցողի կողմից եռակցած բոլոր կցվանքները: Եռակցողը հեռացվում է աշխատանքից:
23) Սույն գլխի 18 և 19 կետերով նախատեսված եռակցումային կցվանքների որևէ տեսակի մեխանիկական փորձարկումների անբավարար ցուցանիշներ ստանալու դեպքում կատարվում է նմուշների կրկնակի քանակության վերափորձարկում: Եթե վերափորձարկման ընթացքում հայտնաբերվում է նույնիսկ մեկ թերի նմուշ, ապա մանրակրկիտ զննումով և ստուգման/վերահսկման ֆիզիկական մեթոդներով կատարվում է օբյեկտում տվյալ եռակցողի կողմից եռակցված բոլոր կցվանքների 100%-ոց վերստուգում: Եռակցողը ենթարկվում է տույժի` օրենքով սահմանված կարգով:
Եթե անհնարին է ապահովել աշխատանքից հեռացված եռակցողի բոլոր եռակցած կցվանքների լուսադիտարկումը, ապա չստուգված կցվանքները, ինչպես նաև կոնտակտային եռակցումով եռակցված կցվանքները ենթակա են հեռացման:
24) Սույն գլխի 22 և 23 կետերի հիման վրա աշխատանքից հեռացված եռակցողը կարող է ստանալ գազատարների եռակցման աշխատանքներ կատարելու թույլտվություն միայն լրացուցիչ եռակցման պրակտիկա անցնելուց և փորձնական կցվանքի վրա դրական ցուցանիշներ ցուցաբերելուց հետո:
25) Այն դեպքերում, երբ ստորգետնյա գազատարը փորձարկվում, ընդունվում և ծածկվում է գրունտով առանձին հատվածներով /համապատասխան փաստաթղթերի ձևակերպմամբ/, ապա սույն գլխի 22 և 23 կետերով նախատեսված գազատարի եռակցման որակի լրացուցիչ ստուգումները կատարվում են խոտանի հայտնաբերման պահին դեռ չընդունված հատվածների վրա:
26) Անկախ շինմոնտաժային կազմակերպության կողմից իրականացվող վերահսկման նորմերից վերահսկողության պետական մարմնի և պատվիրատուի տեխվերահսկողության ծառայության ներկայացուցիչներին վերապահվում է եռակցումային կցվանքների որակի լրացուցիչ ստուգում պահանջելու իրավունք` ինչպես վերահսկման ֆիզիկական մեթոդներով, այնպես էլ կցվանքների արտահատմամբ` մեխանիկական փորձարկումներ անցկացնելու նպատակով:
7. ՄԵԿՈՒՍԻՉ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ՈՐԱԿԻ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ
27) Բոլոր ստորգետնյա պողպատյա գազատարները պետք է պաշտպանված լինեն բնահողային և թափառող հոսանքների կոռոզիայից:
28) Գազատարների պաշտպանության համար օգտագործվող բոլոր նյութերը պետք է ունենան որակի հավաստագրեր/սերտիֆիկատներ կամ որակը հաստատող այլ փաստաթղթեր: Նման փաստաթղթերի բացակայության դեպքում անհրաժեշտ է անցկացնել նյութերի լաբորատոր փորձարկում:
29) Օգտագործվող մածիկները և նախաներկերը պետք է պատրաստվեն կենտրոնացված ձևով արտադրական բազաներում կամ հատուկ մնայուն կայանքներում: Մեկուսիչ աշխատանքների իրականացման վայրը մածիկները և նախաներկերը պետք է տեղափոխվեն պատրաստի վիճակում, խողովակները պատելուց առաջ տաքացվեն մինչ տեխնոլոգիային համապատասխանող ջերմաստիճանը:
Առանձին դեպքերում թույլատրվում է բիտումային մածիկների պատրաստումը գազատարի ուղեգծի վրա տեղակայված շարժական կաթսաներում` անվտանգության տեխնիկայի միջոցառումների և մածիկի պահանջվող որակի ապահովման դեպքում:
i
30) Մինչ մեկուսացվող խողովակները, ձևավոր մասերը և անոթները մեկուսացնելը, դրանց վրայից հեռացվում են կեղտը, ժանգը, փոշին, որից հետո մակերեսը պատշաճ կերպով չորացվում է:
Խողովակների մաքրման, չորացման, նախաներկման և մեկուսիչների վերադրման մեթոդները և որակը պետք է ապահովեն մեկուսիչի բարձր շաղկապումը խողովակի հետ, ծածկող շերտի համաչափ հաստությունը և համատարածությունը խողովակի ամբողջ երկայնքով և մակերեսով:
(30-րդ կետը փոփ. 13.09.07 թիվ 1072-Ն որոշում)
31) Շինմոնտաժային աշխատանքների իրականացման վայրում պաշտպանիչ ծածկերը վերդնելիս պետք է ապահովվեն հետևյալ հիմնական պահանջները.
ա/ մեկուսացման աշխատանքները պետք է կատարվեն մեկ օրվա /հերթափոխի/ ընթացքում,
բ/ անձրևի, ձյան կամ քամու ժամանակ մեկուսիչ աշխատանքները թույլատրվում է իրականացնել միայն աշխատատեղը պատշաճ կերպով խոնավությունից պաշտպանված լինելու դեպքում, որը կբացառի մեկուսացվող մակերեսները ջրի հետ շփումից, այդ նպատակով անհրաժեշտ է օգտագործել հատուկ գույքային շատրվաններ կամ այլ միջոցներ:
Մինուս 25 oC-ից ցածր մթնոլորտի ջերմաստիճանի դեպքում մեկուսիչ աշխատանքների իրականացումը արգելվում է:
32) Միջին և ցածր ճնշման ստորգետնյա գազատարների մոնտաժային եռակցումային կցվանքների մեկուսացումը պետք է իրականացվի այդ կցվանքների խրամուղիներում մինչ ամրության փորձարկումների անցկացնելը, եթե դրանք ստուգվել են վերահսկման ֆիզիկական մեթոդներով կամ գազատարի ամրության փորձարկումը կատարվելու է 0,6 ՄՊա-ից ոչ պակաս ճնշման միջոցով:
Բարձր ճնշման ստորգետնյա գազատարների 0,6-1,2 ՄՊա կցվանքների մեկուսացումը պետք է կատարվի մինչ ամրության փորձարկումների անցկացնելը:
33) Խրամուղիներում մեկուսացված խողովակների կամ հատվածամասերի տեղադրման ժամանակ անհրաժեշտ է օգտագործել պաշտպանիչ շերտը պահպանող միջոցներ /գույքային պաստառներ, առասաններ և այլն/:
34) Աշխատանքների ընթացքում արտադրական բազաներում խողովակների և այլ մասերի /կոնդենսատահավաքների, ձևավոր մասերի և այլն/ վրա պաշտպանիչ ծածկերի վերադրման որակը պետք է ստուգվի տեխնիկական վերահսկողության բաժնի և շինմոնտաժային կազմակերպության լաբորատորիայի ներկայացուցչի կողմից:
Գազատարի ուղեգծի վրա մեկուսիչ աշխատանքների որակի ստուգումը պետք է իրականացնեն մեկուսացման աշխատանքները իրականացնող շինմոնտաժային կազմակերպության լաբորատորիայի աշխատողները, ինչպես նաև պատվիրատուի տեխնիկական վերահսկողության և գազի տնտեսության կազմակերպության ներկայացուցիչները: Ստուգման արդյունքները ձևակերպվում են ակտով:
35) Գազատարի խողովակների պաշտպանիչ ծածկի որակը պետք է ստուգվի.
ա/ խրամուղու բերմայի վրա` շերտի հաստությունը, համաչափությունը, կպչողականությունը և խողովակի ամբողջ երկարության վրա նրա հավասարաչափությունը,
բ/ խրամուղում տեղադրելուց և մոնտաժային կցվանքների մեկուսացումից հետո` վնասվածքների բացակայությունը,
գ/ գազատարը 20-25 սմ հաստության գրունտի շերտով ծածկելուց հետո` խողովակի մետաղի և գրունտի միջև ուղիղ էլեկտրական շփման բացակայությունը, և գրունտով լրիվ ծածկելուց հետո` սարքերի օգնությամբ:
36) Պաշտպանիչ շերտի արտաքին զննումը պետք է իրականացնել յուրաքանչյուր պաշտպանիչ շերտի վերադրման ընթացքում` գազատարի մեկուսացվող հատվածի ամբողջ երկայնքով: Այդ դեպքում չեն թույլատրվում բացթողումները, ճեղքվածքները, փքվածությունները, մանր անցքերը, գնդիները, շերտավորումները:
Պոլիմերային ժապավեններից բաղկացած պաշտպանիչ ծածկի արտաքին զննման ընթացքում ստուգվում է շերտերի քանակը, եզրածածկվածքի առկայությունը և լայնքը, բացթողումների և շերտատումների բացակայությունը:
37) Պաշտպանիչ շերտի հաստությունը պետք է ստուգվի յուրաքանչյուր 100 մ մեկ, խողովակի շրջանագծի յուրաքանչյուր մեկուսացվող կտրվածքի առնվազն չորս կետերում: Բացի այդ, շերտի հաստությունը ստուգվում է բոլոր կասկած հարուցող տեղերում: Շերտի հաստությունը չափվում է մագնիսային /ինդուկցիոն/ հաստաչափով կամ չափման անհրաժեշտ ճշգրտությունը ապահովող այլ չափող սարքերով և գործիքներով:
38) Պաշտպանիչ շերտի համատարածության ստուգումը անհրաժեշտ է իրականացնել ծածկի ամբողջ մակերեսով կայծային արատացույցով. նորմալ մեկուսացման դեպքում` 12 հազ. Վ լարումով, ուժեղացված մեկուսացման դեպքում` 24 հազ. Վ, և շատ ուժեղացվածի դեպքում` 36 հազ. Վ լարումով: Պոլիմերային կպչող ժապավեններից և էմալէթինոլային պաշտպանիչ շերտի համատարածությունը պետք է ստուգվի 6 հազ. Վ լարումով: Համատարածության ստուգումներ անցկացնելու համար թույլատրվում է ստուգման/վերահսկման հուսալիությունը ապահովող այլ սարքերի կիրառումը:
39) Խողովակի մետաղին պաշտպանիչ բիտումային շերտի կպչողականության ստուգումը կատարվում է հարակցաչափով կամ ծածկի մեջ եռանկյուն կտորի կտրման և մետաղից դրա հետագա պոկման եղանակով: Հարակցաչափով ստուգում կատարելիս ծածկի պոկման դիմադրողականությունը պետք է կազմի 0,5 ՄՊա/-ից ոչ պակաս 5-25 oC ջերմաստիճանի դեպքում և 0,4 ՄՊա-ից ոչ պակաս 25-35 oC ջերմաստիճանի դեպքում: Եռանկյունի կտրելու եղանակով ստուգում անցկացնելիս ծածկը համարվում է բավարար/լավ, եթե այն մետաղից պոկվում է առանձին կտորներով, և մի մասը մնում է մետաղի վրա:
Պաշտպանիչ ծածկի կպչողականությունը որոշվում է մեկուսացված գազատարի ամբողջ երկայնքով յուրաքանչյուր 500 մ-ը մեկ, ինչպես նաև ըստ պատվիրատուի տեխվերահսկողության ընտրության:
Պոլիմերային կպչող ժապավենների կպչողականության աստիճանը որոշվում է ԳՕՍՏ 269-66-ին համապատասխան:
40) Պաշտպանիչ շերտի հայտնաբերված թերությունները, ինչպես նաև որակի ստուգման ժամանակ առաջացած վնասվածքները պետք է վերացվեն մինչ գազատարի վերջնական գրունտալցումը: Պաշտպանիչ ծածկի թերությունների վերացումը պետք է կատարվի շինմոնտաժային կազմակերպության կողմից մշակված գազատարի պաշտպանիչ ծածկի վնասված հատվածների շտկման տեխնոլոգիական հրահանգի պահանջներին համապատասխանող ծածկաշերտի որակը ապահովող մեթոդներով:
8. ԷԼԵԿՏՐԱՔԻՄԻԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԿՈՌՈԶԻԱՅԻՑ
41) Կառուցվող ստորգետնյա գազատարների նախագծերով նախատեսված կոռոզիոն պաշտպանության միջոցառումները, էլեկտրաքիմիական պաշտպանության սարքերի կարգաբերումը և գործարկումը պետք է իրականացվեն մինչ գազատարը շահագործման հանձնելը, բայց գազատարը գրունտի մեջ տեղադրելու պահից 6 ամսվա ընթացքում:
42) Նախագծով նախատեսված էլեկտրաքիմիական պաշտպանության բոլոր տեսակի սարքավորումների տեղադրումը պետք է կատարվի գազատարի անցկացման աշխատանքներին զուգահեռ, իսկ գործարկումը` կարգաբերումից հետո, բայց մինչ գազատարը շահագործման հանձնելը` գազատարը գրունտի մեջ տեղադրելու պահից 6 ամսվա ընթացքում:
43) Էլեկտրաքիմիական պաշտպանության սարքավորումների կարգաբերումը պետք է իրականացնի մասնագիտացված գործարկող-կարգաբերող կազմակերպությունը` գազամատակարարող կազմակերպության հետ համատեղ: Էլեկտրապաշտպանության սարքավորման աշխատանքի ոչ բավարար արդյունավետության դեպքում /գործողության գոտիները պակաս են նախագծով նախատեսվածից, չի ապահովվում շինության պաշտպանիչ պոտենցիալը/ներուժը և այլն/ կարգաբերման աշխատանքներում պետք է ընդգրկվի էլեկտրաքիմիական պաշտպանության նախագիծը մշակած նախագծային կազմակերպությունը:
44) Էլեկտրաքիմիական պաշտպանության սարքավորումների կարգաբերումից հետո նախագծով նախատեսված գոտում գազատարի կամ հեղուկ գազերի ստորգետնյա գազամբարի նվազագույն և ամենամեծ պաշտպանիչ /բևեռացման/ պոտենցիալները պետք է լինեն մինուս 0,85-ից մինչև մինուս 1,1 Վ սահմաններում` ըստ համեմատական պղնձասուլֆատային էլեկտրոդի: Գործող գազատարների վրա հատուկ սարքավորված հսկիչ-չափիչ կետերի բացակայության պարագայում գազատարի և համեմատական պղնձասուլֆատային էլեկտրոդի միջև պոտենցիալների տարբերության մեծությունները կարող են լինեն մինուս 0,87-ից մինչև մինուս 2,5 Վ սահմաններում:
45) Գազատարների էլեկտրաքիմիական պաշտպանության սարքավորումները շահագործման հանձնելու ժամանակ գազամատակարարող կազմակերպությունը պետք է ծանոթանա կատարողական փաստաթղթերի հետ /ստուգել դրա առկայությունը և ամբողջականության աստիճանը/, ինչպես նաև ստուգի պաշտպանիչ սարքավորումների արդյունավետությունը` չափելով գազատարի պոտենցիալները հողի համեմատ:
9. ԳԱԶԱՏԱՐՆԵՐԻ ՓՈՐՁԱՐԿՈՒՄԸ
46) Բնակավայրերի բոլոր նորովի կառուցված և հիմնովին վերանորոգված գազամատակարարման ցանցերը, ինչպես նաև կազմակերպությունների գազասպառման համակարգերը պետք է անցնեն ամրության և կիպության փորձարկումներ:
47) Ամրության և կիպության փորձարկումը անցկացնելուց առաջ գազատարը պետք է փչամաքրվի օդով: Փչամաքրման ձևը պետք է որոշվի աշխատանքների իրականացման նախագծով` ելնելով տեղական պայմաններից:
48) Գազատարի ամրության և կիպության փորձարկումն իրականացնում է շինմոնտաժային կազմակերպությունը պատվիրատուի տեխվերահսկողության և գազամատակարարող կազմակերպության ներկայացուցչի մասնակցությամբ:
Փորձարկման արդյունքները գրանցվում են շինարարական տեղեկաթերթիկում և հաստատվում են համապատասխան ստորագրություններով:
49) Ստորգետնյա, արտաքին, և ներքին գազատարների, նաև գազատարների ԳԿԿ-ի /ԳԿ կայանքների/ ամրության և կիպության փորձարկումների ճնշումների նորմերը, ինչպես նաև թույլատրելի կորուստների հաշվարկման բանաձևերը տրված են սույն ՏԿ-ի հավելված N 24-ում:
50) Գազատարների փորձարկումները անցկացնելիս օգտագործվում են գազատարում ճնշման չափման անհրաժեշտ ճշգրտությունը ապահովող մանոմետրեր և դիֆմանոմետրեր.
ա/ մինչ 0,01 ՄՊա փորձարկման ճնշման դեպքում` ջրային լրալցումով U-աձև մանոմետրեր,
բ/ 0,01 ՄՊա-0,1 ՄՊա փորձարկման ճնշման դեպքում` սնդիկային լրալցումով U-աձև մանոմետրեր, նմուշային մանոմետրեր կամ համապատասխան սանդղակով հսկիչ զսպանակային մանոմետրեր,
գ/ 0,1 ՄՊա-ից բարձր փորձարկման ճնշման դեպքում` ամրության փորձարկումների ժամանակ օգտագործվում են 1,5 և բարձր դասի զսպանակային մանոմետրեր /ԳՕՍՏ 2405-88/, կիպության փորձարկման ժամանակ օգտագործվում են նմուշային մանոմետրեր, հսկիչ զսպանակային մանոմետրեր կամ դիֆմանոմետրեր:
51) Գազատարների ամրության և կիպության փորձարկումները, բացառությամբ 0,3 ՄՊա-ից բարձր ճնշման արտաքին և ներարտադրամասային գազատարների, կատարվում են օդով: 0,3 ՄՊա-ից բարձր ճնշման արտաքին և ներարտադրամասային գազատարների փորձարկումը կատարվում է ջրով: Ձմռանը, ինչպես նաև մեծ տրամագծի գազատարների փորձարկման ընթացքում թույլատրվում է ջուրը փոխարինել օդով` մշակված և շինմոնտաժային կազմակերպության ստանդարտով հաստատված աշխատանքների անվտանգությունը ապահովող լրացուցիչ միջոցառումների իրականացման պայմանով:
52) Գազատարների ջրային արգելքների անցումների հատվածները, ինչպես նաև ավտոճանապարհների, երկաթգծերի տակով անցնող գազատարների հատվածները պետք է փորձարկվեն երեք փուլերով.
ա/ ամրության փորձարկում` անցումային հատվածի կամ դրա մասի եռակցումից հետո, բայց մինչ տեղադրումը, այդ դեպքում մինչ 0,3 ՄՊա աշխատանքային ճնշմամբ գազատարները փորձարկվում են օդով, իսկ 0,3 ՄՊա-ից բարձր ճնշման դեպքում` ջրով,
բ/ կիպության փորձարկում` օդով, բոլոր մոնտաժային աշխատանքների ավարտից և անցումային հատվածի լցածածկումից հետո,
գ/ կիպության փորձարկում` օդով, ամբողջ գազատարի վերջնական փորձարկման ընթացքում:
53) Արտաքին գազատարների, ներանցիչների և ԳԿԿ-ի /ԳԿ կայանքների/ ամրության և կիպության փորձարկումները պետք է կատարվեն փականների/ամրանների, սարքավորումների և հսկիչ-չափիչ սարքերի տեղադրումից /մոնտաժից/ հետո: Եթե փականները/ամրանները, սարքավորումները և հսկիչ-չափիչ սարքերը հաշվարկված չեն փորձարկումային ճնշման համար, ապա փորձարկման ժամանակ դրանք փոխարինվում են խցաններով կամ կոճերով:
Կոճերը և խցանները պետք է հաշվարկված լինեն ամենաբարձր փորձարկումային ճնշման համար:
54) Ներքին գազատարների ամրության փորձարկումները պետք է կատարվեն անջատած սարքավորումների պայմաններում, եթե դրանք հաշվարկված չեն փորձարկումային ճնշման համար:
55) Ներքին գազատարների կիպության փորձարկումը պետք է կատարվի միայն գազատարի ներքին ջերմաստիճանի հավասարեցման պայմաններում: Գազատարի ջերմաստիճանին հետևելու համար փորձարկվող հատվածի սկզբնամասում և վերջնամասում պետք է տեղադրվեն ջերմաչափեր:
Գազատարի ներսի օդի ճնշումը և ջերմաստիճանը հաշվարկվում են որպես փորձարկման ժամանակ տեղադրված բոլոր մանոմետրերի և ջերմաչափերի ցուցումների միջին թվաբանականը:
56) Անջատած կարգավորիչներով և ապահովիչ կափույրների գլխիկների պայմաններում ԳԿԿ-ի գազատարի ամրության փորձարկումից հետո պետք է անցկացնել միացրած կարգավորիչներով և ապահովիչ կափույրների գլխիկներով կիպության փորձարկում` ըստ տվյալ սարքավորումների տեղեկաթերթիկներում նշված նորմերի:
57) Փորձարկման ընթացքում հայտնաբերված եռակցումային կարերի թերությունները պետք է շտկվեն արտահատման և նորովի եռակցման եղանակով: Թույլ պարուրակային միացումները ենթակա են քանդման և պատշաճ կերպով հավաքման: Թերությունները շտկելուց հետո անցկացվում է նոր փորձարկում:
58) Փչամաքրման մոմերի մոնտաժի/հավաքման որակը ստուգվում է արտաքին զննումով:
59) Գազատարների ծորակները և փականները տեղադրելուց առաջ պետք է անցնեն վերստուգում և փորձարկում` ՀՀ քաղաքաշինության նախարարության ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04 պահանջներին համապատասխան:
VII. ԳԱԶԱԼԻՑՔԱՎՈՐՄԱՆ ԿԱՅԱՆՆԵՐ, ԳԱԶԱԼԻՑՔԱՎՈՐՄԱՆ ԿԵՏԵՐ, ԱՎՏՈՄՈԲԻԼԱՅԻՆ ԳԱԶԱԼԻՑՔԱՎՈՐՄԱՆ ԿԱՅԱՆՆԵՐ
10. ՀԵՂՈՒԿ ԳԱԶԵՐԻ ԳԱԶԱԼԻՑՔԱՎՈՐՄԱՆ ԿԵՏԵՐ
1) Գազալիցքավորման կայաններ /ԳԼ կայաններ/` դրանք հեղուկ ածխաջրածնային գազերի ընդունման, պահպանման և սպառողներին բաշխման նպատակներով ստեղծված ստացիոնար օբյեկտներ են:
2) ԳԼ կայանները կարող են տեղակայվել ինչպես հատուկ հատկացրած սենքերում, այնպես էլ արդյունաբերական կազմակերպությունների տարածքներում: ԳԼ կայանների գազի պահպանման ռեզերվուարների/անոթների երկրաչափական ծավալը չպետք է գերազանցի 8000 մ3:
Արդյունաբերական կազմակերպությունների տարածքում տեղակայված և միայն այդ կազմակերպության օբյեկտների մատակարարման համար նախատեսված ԳԼ կայանները պետք է ունենան 500 մ3-ից ոչ ավելի ծավալի ռեզերվուարներ:
500 մ3-ից ավելի ռեզերվուարներ ունենալու դեպքում, ինչպես նաև այլ կազմակերպությունների կամ բնակելի և կոմունալ-կենցաղային օբյեկտների համար բալոններ լիցքավորելու դեպքում ԳԼ կայաններին պետք է ներկայացվեն նույն այն պահանջները, ինչ արդյունաբերական կազմակերպությունների տարածքից դուրս տեղակայված ԳԼ կայաններին:
3) ԳԼ կայանների տեղակայումը, ԳԼ կայանների, այլ նշանակության շինությունների և շենքերի միջև անվտանգ/ապահով հեռավորությունները, ԳԼ կայաններում տեղադրված հեղուկ գազերի պահպանման ռեզերվուարների տիպերը և քանակը բերված են հավելված N 13-ից N 16-ում:
4) ԳԼ կայանների տարածքը բաժանվում է արտադրականի և օժանդակի: Արտադրական գոտում կարող են տեղակայվել հետևյալ շենքերը և շինությունները.
ա/ երկաթուղու գիծը էստակադով և դատարկման կայանքներով` երկաթուղային ցիստեռններից հեղուկ գազը ռեզերվուարներ դատարկելու համար,
բ/ պահպանման բազան/կայանը հեղուկ գազերի պահպանման ռեզերվուարներով,
գ/ տեխնոլոգիական բաժանմունքները. պոմպակայան, լիցքավորման կայան, բալոններից չգոլորշիացած մնացորդների և գազերի դատարկման կայան, անսարք կափույրների և փականների փոխարինման կայան, լիցքավորված և դատարկ բալոնների տեղադրման-բեռնման հրապարակ, օդափոխման սարքավորումների սենք, օդային ճնշակի կայան, կենցաղային սենքեր,
դ/ ԳԼ կայանի տեխնոլոգիական գծապատկերին համապատասխան հեղուկ գազերի տեղափոխման ներհրապարակային գազատարներ,
ե/ հեղուկ գազերով ավտոցիստեռնների լիցքավորման լցասյունակներ և ԳԼ կայաններ հեղուկ գազերը ավտոմոբիլային տրանսպորտով մատակարարելու դեպքում` ավտոցիստեռնների դատարկման սյունակներ,
զ/ ավտոկշեռք,
է/ բալոններից չգոլորշիացած գազերի դատարկման ռեզերվուարներ,
ը/ գոլորշացուցիչ սարքավորումներ և հեղուկ գազերի գոլորշիների և օդի խառնող կայանքներ:
Օժանդակ գոտում կարող են տեղակայվել.
թ/ օժանդակ սենքերի շենքը /վարչատնտեսական սենք, լաբորատորիա, կաթսայատուն, պոմպակայան, սարքավորումների և բալոնների վերանորոգման մեխանիկական արհեստանոցները, կուտակիչների/մարտկոցների սրահ և այլն/,
ժ/ տրանսֆորմատորային ենթակայանի շենքը,
ժա/ ավտոմեքենաների բացօթյա կանգառը կամ ավտոմեքենաների տեխսպասարկման շենքը,
ժբ/ ջրի հակահրդեհային պահուստի ռեզերվուարները,
ժգ/ ջրաճնշիչ աշտարակը, պահեստները և այլ տարածքները:
Արտադրական գոտու տարածքում թույլատրվում է բալոնների փակ մերձռելսային պահեստի տեղակայումը, օժանդակ գոտում` գազի տնտեսության շահագործման ծառայության տեղակայումը և կաթսայատան գազամատակարարման համար նախատեսված գոլորշացուցիչ կայանքի տեղադրումը:
Բալոնների փորձարկման և ներկման բաժանմունքը կարող է գտնվել ինչպես արտադրական, այնպես էլ օժանդակ գոտում:
Ճնշիչները, պոմպերը, գոլորշացուցիչ կայանքները և ԳԼ կայանների այլ տեխնոլոգիական սարքավորումները թույլատրվում է տեղակայել բաց հրապարակներում չհրկիզվող ծածկարանների տակ, եթե կլիմայական պայմանները չեն խոչընդոտում սպասարկող անձնակազմի և սարքավորումների աշխատանքը:
5) ԳԼ կայաններում շենքերի և շինությունների տեղակայումը, ինչպես նաև շենքերի և շինությունների տիպը և կառուցվածքը սահմանվում են շինարարական նորմերով:
ԳԼ կայանների տարածքներում շենքերի և շինությունների հեռավորությունները պահպանման բազայից պետք է լինեն հավելված N 17-ում նշված մեծություններից ոչ պակաս:
6) ԳԼ կայանների տարածքներում գտնվող շենքերում արգելվում է սենքեր հատկացնել բնակության համար կամ այլ նպատակներով /բացառությամբ տեխնիկական կանոնակարգի 7-րդ գլխի 4 կետում նշվածների/:
7) ԳԼ կայանների տարածքը անհրաժեշտ է ցանկապատել: Ցանկապատը պետք է պատրաստված լինի չհրկիզվող նյութերից և ապահովի տարածքի օդափոխությունը:
ԳԼ կայանների արտադրական և օժանդակ տարածքները պետք է բաժանել չհրկիզվող նյութերից պատրաստված թեթևացված տիպի կառուցվածքներով կամ 1 մ-ից ոչ բարձր թփերով:
8) ԳԼ կայանների ներհրապարակային ճանապարհների տրանսպորտային շինությունները /անցատեղերը, անցուղիները և այլն/ պետք է պատրաստվեն չհրկիզվող նյութերից:
9) ԳԼ կայանների տարածքները պետք է ունենան պահպանական/պահակային լուսավորում:
10) ԳԼ կայանների տարածքում, թմբապատման գոտուց դուրս թույլատրվում է սաղարթավոր ծառատեսակների տնկումը` ռեզերվուարներից առնվազն 5 մ հեռավորության վրա, հաշվելով ռեզերվուարի եզրից մինչև ծառի բունը:
11) ԳԼ կայանների տարածքից դուրս, ցանկապատի պարագծով պետք է թողնվի առնվազն 10 մ լայնքով ազատ գոտի: Այդ գոտուց դուրս, պահպանվող տարածքում թույլատրվում է այգիների, բանջարանոցների հիմնումը, սաղարթավոր ծառատեսակների տնկումը, ինչպես նաև բացօթյա /առանց ծածկարանների/ չհրկիզվող նյութերի պահեստների տեղակայումը:
ա/ Պահպանվող /անվտանգության/ գոտի` դա ԳԼ կայանին հարակից հողատարածք է: Այդ գոտին ապահովում է ԳԼ կայանների և այլ շենքերի և շինությունների միջև ապահով/անվտանգ հեռավորությունը:
բ/ Պահպանման գոտում հիմնած այգիների և բանջարանոցների տարածքում շինությունների կառուցումը արգելվում է:
գ/ Անտառային տեղայնքում ԳԼ կայանների տեղակայման դեպքում ռեզերվուարներից մինչև մոտակա փշատերև ծառերը հեռավորությունը պետք է լինի առնվազն 50 մ, իսկ սաղարթավոր ծառերը` նվազագույնը 20 մ:
12) ԳԼ կայանների տարածքը պետք է լինի մաքուր: Անցուղիները և անցումները պետք է լինեն ազատ: Կայանների տարածքում արգելվում է ԳԼ կայանների արտադրական գործընթացներին ոչ պիտանի նյութերի պահեստավորումը և պահպանումը:
13) ԳԼ կայաններում ռեզերվուարների տեղադրումը, դրանց տիպը և շրջակապումը պետք է համապատասխանեն հավելված N 13-ից N 15-ում բերված պահանջներին:
Արտաքին են համարվում այն ռեզերվուարները, որոնց ստորին եզրը գտնվում է հարակից տարածքի նախագծային նշագծի հետ նույն մակարդակին կամ ավելի բարձր: Ռեզերվուարի հարակից տարածք է համարվում դրա պատերից 6 մ հեռավորության վրա գտնվող տարածությունը:
Ստորգետնյա ռեզերվուարներ են համարվում այն ռեզերվուարները, որոնց վերին եզրը գտնվում է հարակից տարածքի նախագծային նշագծից առնվազն 0,2 մ ցածր: Ստորգետնյա ռեզերվուարներին են հավասարվում այն արտաքին ռեզերվուարները, որոնք լցածածկվում են գրունտով վերին եզրից հաշված առնվազն 0,2 մ բարձրության վրա, իսկ լայնքով` ռեզերվուարի պատից հաշվելով 6 մ հեռավորության վրա:
14) Արտաքին ռեզերվուարների միջև հեռավորությունը պետք է լինի մոտակա ամենամեծ ռեզերվուարի տրամագծից ոչ պակաս, իսկ եթե դրանց տրամագիծը 2 մ-ից պակաս է, ապա առնվազն 2 մ:
Ստորգետնյա ռեզերվուարների միջև հեռավորությունը պետք է լինի մոտակա ամենամեծ ռեզերվուարի տրամագծի կեսից ոչ պակաս, բայց առնվազն 1 մ:
15) Ամբողջությամբ հողում թաղված ռեզերվուարների վրա, ռեզերվուարի եզրային ծնորդներով սահմանափակված տարածքում պետք է լինի նախագծային նշագծից 0,3 մ բարձրության լիրաթումբ:
16) Երկուսից ավելի ռեզերվուարները տեղադրում են խմբերով: Ռեզերվուարների խմբերի տարողությունը չպետք է գերազանցի 2000 մ3:
Եթե ռեզերվուարների խմբերի տարողությունը չի գերազանցում 200 մ3, ապա խմբերի միջև հեռավորությունը պետք է լինի առնվազն 5 մ, 200 մ3-ից մինչև 700 մ3 տարողության դեպքում խմբերի միջև հեռավորությունը պետք է կազմի առնվազն 10 մ, 700 մ3-ից մինչև 2000 մ3 տարողության դեպքում խմբերի միջև հեռավորությունը պետք է լինի առնվազն 20 մ: Հեռավորությունը հաշվարկվում է ռեզերվուարների արտաքին ծնորդների միջև:
17) Վերգետնյա/արտաքին ռեզերվուարները պետք է սարքավորվեն մնայուն հրապարակներով և բազրիքային սանդուղքով, որը կապահովի դիտանցքերի, փականների և սարքերի սպասարկման հարմարավետությունը: Սանդուղքները և հրապարակները պետք է ունենան առնվազն 1 մ բարձրությամբ բազրիքներ, որոնց ստորին հատվածը 10 սմ չափով պետք է լինի պատած/ծածկած:
Հեղուկ գազերի ռեզերվուարների մոտ զուգասանդուղքների տեղադրումը արգելվում է:
18) Վերգետնյա ռեզերվուարների անջատող սարքերը պետք է տեղադրվեն անմիջապես խողովակապտուկի մոտ: Ստորգետնյա ռեզերվուարների անջատող սարքավորումները, ապահովիչ կափույրները և հսկիչ-չափիչ սարքերը պետք է գտնվեն գետնի /լցածածկի/ մակերեսից բարձր:
19) Ստորգետնյա և վերգետնյա հեղուկ գազերի ռեզերվուարները պետք է սարքավորվեն հեղուկի մակարդակի ցուցիչներով, մանոմետրերով և ապահովիչ կափույրներով: Բացի այդ, վերգետնյա ռեզերվուարները պետք է սարքավորվեն նաև չսառչող ճնշակարգավորիչ կափույրով:
Ռեզերվուարի վրա պետք է տեղադրվեն առնվազն երկու ճնշաթափման ապահովիչ կափույրներ: Դրանցից առաջ պետք է տեղադրված լինի հատուկ եռաքայլ ծորակ, որը թույլ կտա անջատել երկու կափույրներից որևէ մեկը:
20) Գազի հեռացումը ապահովիչ կափույրներից պետք է իրականացվի մոմերի միջոցով: Ապահովիչ կափույրների փչամաքրման մոմերի վրա անջատող սարքերի տեղադրումը արգելվում է: Թույլատրվում է մի քանի ապահովիչ կափույրների միացումը մեկ փչամաքրման մոմին:
Փչամաքրման մոմերի բարձրությունը ռեզերվուարի համեմատ պետք է լինի 3 մ-ից ոչ պակաս` վերգետնյա ռեզերվուարների համար այդ հեռավորությունը հաշվառվում է սպասարկման հրապարակի մակերեսից, իսկ ստորգետնյա ռեզերվուարների համար` լցածածկի մակարդակից: Շենքից դուրս տեղադրված փչամաքրման մոմերի բարձրությունը գազատարների և սարքավորումների համեմատ պետք է լինի 3 մ-ից ոչ պակաս` հաշվելով միացման տեղից: Տարածքներում գտնվող գազատարների և սարքավորումների վրա փչամաքրման մոմերի տեղադրումը պետք է համապատասխանի սույն ՏԿ 2-րդ գլխի 18 կետի պահանջներին:
21) Բաց տիպի մակարդակաչափային ապակիներով հեղուկի մակարդակի ցուցիչները պետք է հաշվարկված լինեն առնվազն 1,8 ՄՊա ճնշման համար, ունենան արագագործ կափույրներ, անջատող ծորակներ և պաշտպանված լինեն վնասվելուց:
22) Ջեռուցող սարքավորումներ թույլատրվում է տեղադրել ինչպես ռեզերվուարների ներսում, այնպես էլ դրսից, այն պայմանով, որ դա չառաջացնի ռեզերվուարի ներքին ճնշման հաշվարկային ցուցանիշներից բարձր աճ:
23) Արևի ճառագայթումից վերգետնյա ռեզերվուարների տաքացումը բացառելու համար դրանք ներկվում են բաց գույնի ներկով /անհրաժեշտության դեպքում, բայց ոչ պակաս 5 տարին մեկ անգամ/ կամ սարքավորվում են ջերմային պատյանով, կամ տեղադրվում են չհրկիզվող նյութերից պատրաստած ծածկարանների տակ:
24) Ստորգետնյա ռեզերվուարները պետք է պաշտպանված լինեն կոռոզիայից` համաձայն սահմանված նորմերի պահանջների:
25) Արգելվում է ԳԼ կայանների տարածքով օդային էլեկտրահաղորդակցման գծերի անցկացումը: Պահպանման բազայի տարածքի սահմաններում մալուխային գծեր թույլատրվում է անցկացնել միայն դեպի հսկիչ-չափիչ սարքերը և ավտոմատ սարքավորումները, որոնք անհրաժեշտ են ռեզերվուարի շահագործման համար: Պահպանման բազայի տարածքում տեղադրված բոլոր հսկիչ-չափիչ սարքերը և ավտոմատ սարքավորումները պետք է լինեն պայթապաշտպանված կատարմամբ:
26) Տեղադրվող սարքավորումները և սարքերը պետք է համապատասխանեն տարածքների պայթահրդեհավտանգավորության պահանջներին, ինչը սահմանվում է ստանդարտներով:
27) ԳԼ կայանների գազատարներով հեղուկ գազերի հեղուկ և գազանման ֆազերի տեղափոխման համար կիրառվող ճնշիչները և պոմպերը պետք է լինեն հատուկ կատարմամբ և պիտանի պրոպան-բութանային չափամասերի վերամղման համար:
28) Մեկ շարքով երկու և ավելի պոմպերի կամ ճնշիչների տեղադրման դեպքում անհրաժեշտ է նախատեսել սպասարկման ճակատով հիմնական անցումի առնվազն 1,5 մ լայնք, պոմպերի միջև նվազագույնը 0,8 մ հեռավորություն, ճնշիչների միջև` 1,5 մ, ճնշիչների և պոմպերի միջև` 1,0 մ, և պոմպերից ու ճնշիչներից մինչև սենքի պատերը` առնվազն 1,0 մ հեռավորություն:
29) Պոմպերի և ճնշիչների ներծծող և արտամղող խողովակաոստերի վրա պետք է տեղադրվեն անջատող սարքեր, իսկ արտամղող խողովակաոստերի վրա` նաև հակադարձ կափույրներ:
Պոմպերից առաջ պետք է տեղադրված լինեն փչամաքրման մոմերով զտիչներ/ ֆիլտրեր, պոմպերից հետո արտամղիչ գազատարների վրա` փչամաքրման մոմեր, որոնք կարող են միացվել զտիչների/ֆիլտրերի մոմերի հետ: Մխոցավոր և մրրիկային պոմպերի կուտակիչները պետք է սարքավորված լինեն դիֆերենցիալ կափույրներով, որոնք միացվում են ռեզերվուարների խողովակաշարի հետ տարաթողման գծով:
Ներծծող գծերի վրա ճնշիչներից առաջ տեղադրվում են փչամաքրման սարքավորումներով հեղուկի զատիչներ, իսկ արտամղող գծերի վրա` յուղազատիչներ: Ճնշիչները և պոմպերը պետք է սարքավորված լինեն դրանց նորմալ աշխատանքը ապահովող չափանիշների խախտման դեպքում և, անհրաժեշտության դեպքում, նաև զատիչներում հեղուկի մակարդակի բարձրացման դեպքում էլեկտրաշարժիչները անջատող ավտոմատ համակարգով:
30) Սեպափոկային փոխանցումներում պետք է օգտագործվեն ԳՕՍՏ 1284.2-89-ի պահանջներին համապատասխանող սեպաձև փոկերը:
Կոմպրեսորի սարքավորումների բոլոր այն մետաղյա մասերը, որոնք աշխատանքի ժամանակ կարող են հայտնվել լարման տակ /հենոցը, էլեկտրաշարժիչների կորպուսները/հենամարմինները, պահարանները, կառավարման վահանակները և այլն/ պետք է լինեն հողակցված:
31) Բոլոր փոկային փոխանցումների մեկուսացումը պետք է տեղադրել փոկերից առնվազն 20 սմ հեռավորության վրա:
32) Լցավորման բաժանմունքի դասավորումը/կազմավորումը պետք է բացառի բալոնների լիցքավորման կայանին ավտոմոբիլային տրանսպորտի 5 մ-ից ավելի մոտենալու հնարավորությունը:
33) ԳԼ կայանների բոլոր փակ պայթավտանգավոր սենքերը պետք է սարքավորված լինեն մեխանիկական ներծծիչ-արտածծիչ օդափոխման համակարգով, որը կապահովի աշխատանքի ժամանակ 1 ժամվա ընթացքում առնվազն տասնապատիկ օդափոխանակումը, իսկ ոչ աշխատանքային ժամերին 1 ժամվա ընթացքում` եռապատիկ օդափոխանակում:
Ոչ աշխատանքային ժամերին իրականացվող օդափոխումը կարող է լինել մեխանիկական, բնական կամ խառը:
Ճնշիչ պոմպակայանը բացի ներծծիչ-արտածծիչ օդափոխման համակարգի պետք է ունենա նաև վթարային օդափոխման համակարգ:
Արտածծիչ համակարգերի օդամղիչները պետք է այնպես համակցված լինեն պայթավտանգավոր սենքերում տեղադրված ճնշիչների և պոմպերի էլեկտրահաղորդակների հետ, որ բացառվի դրանց աշխատանքի հնարավորությունը օդափոխման համակարգի անջատման դեպքում:
Վթարային օդափոխման համակարգը պետք է անմիջապես միացրած լինի տվյալ սենքի օդում վտանգավոր մակարդակի գազի կուտակման մասին ահազանգող սարքավորումներին: Վթարային արտածծիչ օդափոխման համակարգի միացման հետ միաժամանակ պետք է ապահովվի ճնշիչների և պոմպերի էլեկտրահաղորդակների անջատումը:
34) Պայթյունավտանգ սենքերի ներծծիչ-արտածծիչ օդափոխման համակարգը չպետք է կապված լինի ոչ պայթավտանգավոր սենքերի օդափոխման համակարգերի հետ: Արտածծիչ օդափոխման խցիկները պետք է ունենան բնական օդափոխում:
35) Օդափոխման համակարգը պետք է ապահովի օդափոխանակությունը ինչպես վերին, այնպես էլ, հիմնականում, սենքի ստորին գոտիներում: Ստորին գոտիներից /գետնից 0,3 մ-ից ոչ ավելի բարձրություն/ պետք է արտածծվի ընդհանուր արտանետվող օդի առնվազն 2/3 մասը:
Վերին գոտիների մշտական օդափոխման համար թույլատրվում է արտածծիչ հորանների և շեղիչների տեղադրում, որոնց վրա արգելվում է շիբերների և դրոսել-կափույրների տեղադրումը:
36) Բալոնների լիցքավորման, լվացման և շոգեմաքրման կետերը պետք է սարքավորված լինեն տեղային արտածծիչներով: Տեխնոլոգիական սարքավորումների գետնախորշերը պետք է ունենան արտածծում կամ ներծծում` կապված գետնախորշի խորությունից:
37) Օդափոխման սարքավորումների քանակը, տիպը, դասավորությունը և օդի ներծծման և արտածծման սարքավորումների կառուցվածքը պետք է համապատասխանեն ՀՀ քաղաքաշինության նախարարության ՀՀՇՆ-IV-12.01-2000 պահանջներին:
38) Չջեռուցվող արտադրական սենքերը, որտեղ անհրաժեշտ չէ սպասարկող անձնակազմի մշտական ներկայությունը, կարող են օդափոխվել միջանցիկ օդափոխությունով շերտափեղկային վանդակի միջոցով, որը պետք է տեղադրել հակադիր պատերի ստորին հատվածներում:
39) Ներծծող և արտածող օդափոխման համակարգերի օդատարները պետք է պատրաստվեն չհրկիզվող նյութերից:
40) Օդափոխման արտածծիչ համակարգերը պետք է սարքավորվեն համապատասխան դասի պայթավտանգավոր սենքերում աշխատելու համար նախատեսված օդամղիչներով:
Ներծծող օդափոխման համակարգերի սարքավորումները կարող են լինել սովորական կատարմամբ, եթե սնուցող օդատարի վրա տեղադրվում է հակադարձ կափույր:
41) Հեղուկ գազերի գազատարների անցկացումը խրամուղիներում, շենքերի տակով և դրանց վրայով չի թույլատրվում: Թույլատրվում է ոչ տարանցիկ հեղուկ գազերի գազատարների անցկացումը ԳԼ կայանների արտադրական շենքերի արտաքին պատերի վրայով: Այդ դեպքում որմնանցքերի վրա կամ տակ կափույրների, կցորդիչային և պարուրակային միացումների տեղադրումը չի թույլատրվում:
42) Շենքերի և սենքերի ներսում կամ էստակադների վրայով հեղուկ և գազանման չափամասերի գազատարների և զրահապատ մալուխների կամ էլեկտրալարերի պողպատյա խողովակների միաժամանակ անցկացման դեպքում վերջիններս պետք է գտնվեն հեղուկ գազերի խողովակաշարերի վերին մասում:
43) Բոլոր տեսակի կապուղեգծերի ներանցիչները /տեխնոլոգիական խողովակաշարեր, օդատարներ, ջրատարներ և այլն/ պայթավտանգավոր սենքեր պետք է կատարվեն պատերի միջով սենքի ընդհանուր բարձրության 2/3-ից ոչ պակաս մակարդակի վրա: Բոլոր ներանցիչային անցքերը պետք է պատշաճ կերպով լցափակվեն չհրկիզվող նյութերով: Այն դեպքում, երբ պայթավտանգավոր սենքը ոչ պայթավտանգավոր սենքերից անջատվում է նախամուտքով, որում ապահովվում է օդի ծավալի հնգապատիկ ներծծումը, կապուղեգծերի անցկացման բարձրությունը չի նորմավորվում:
44) Շինություններից դուրս անցկացրած և անջատող սարքավորումներով սարքավորված հեղուկ մասնաբաժնի վերգետնյա գազատարները պետք է պահպանվեն արևի ճառագայթման պատճառով հնարավոր ճնշման կտրուկ աճից: Պաշտպանության միջոց են հանդիսանում ապահովիչ կափույրները և գազատարների ներկումը բաց գույնի ներկերով:
45) Հեղուկ գազերի գազատարները պետք է ներկվեն պայմանական գույների յուղաներկով. գազանման ֆազի գազատարները` դեղին գույնի լայնական կարմիր օղակներով, հեղուկ ֆազի գազատարները` շագանակագույն, լայնական կարմիր օղակներով: Հեղուկ ֆազի վերգետնյա արտաքին գազատարները պետք է ներկվեն արևի ճառագայթները անդրադարձնող բաց գույնի ներկերով առանձին հատվածների ազդանշանային ներկվածքով` ԳՕՍՏ 14202-69 ստանդարտով սահմանված պահանջներին համապատասխան:
46) Դատարկման-լիցքավորման սարքավորումների համար պետք է կիրառվեն 1,6 ՄՊա-ից ոչ պակաս աշխատանքային ճնշման համար նախատեսված Բ «ը» դասի ռետինագործվածքային խողովակները կամ այլ խողովակները, որոնց տեխնիկական հատկությունները պակաս չեն Բ «ը» դասի խողովակների հատկություններից /ԳՕՍՏ 18698-79/: Ռետինագործվածքային խողովակները արգելվում է օգտագործել որպես մնայուն գազատարներ:
47) Ռետինագործվածքային խողովակի եզրերը պետք է ունենան հատուկ սարքավորումներ գազատարների և այլ անոթների խողովակապտուկներին միանալու համար:
Ռետինագործվածքային խողովակները պետք է լինեն շրջահյուսված 2 մմ և ավելի տրամագծով պղնձե լարերով կամ 4 մմ-ից ոչ պակաս կտրվածքով պղնձե ճոպանով` 100 մմ-ից ոչ պակաս պտույտի քայլով: Մետաղալարի երկու եզրերը միացվում են խողովակի եզրամասի հետ զոդումով կամ հեղույսի տակ:
48) Երկաթուղային ցիստեռններից գազերի դատարկման և ավտոցիստեռնների լիցքավորման համար նախատեսված հեղուկ գազերի գազատարների վրա, մինչ անջատող կափույրը պետք է տեղադրվի խողովակից համակարգի կամ փչամաքրման մոմի մեջ գազի մնացորդների հեռացման խողովակապտուկը: Խողովակապտուկի վրա պետք է լինի անջատող սարքավորում:
49) Ռետինագործվածքային խողովակներից հատվածներ ունեցող երկաթուղային ցիստեռնների դատարկման գազատարները պետք է սարքավորված լինեն հակադարձ կափույրներով, որոնք տեղադրվում են անմիջականորեն ռետինագործվածքային խողովակների մոտ:
50) Արգելվում է հեղուկ գազերի գազատարների օգտագործումը որպես հողակցման հոսանատար:
51) ԳԼ կայաններ հեղուկ գազերի գազատարներով մատակարարման դեպքում դրանց վրա ԳԼ կայանի տարածքից դուրս պետք է տեղադրված լինի անջատող սարք` ԳԼ կայանի ցանկապատից առնվազն 50 մ հեռավորության վրա:
11. ԳՈԼՈՐՇԱՑՈՒՑԻՉ ԵՎ ԽԱՌՆԻՉ ԿԱՅԱՆՔՆԵՐ /ՍԱՐՔԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐ/
52) Գոլորշացուցիչ կայանքները կարող են տեղադրվել ինչպես շինություններում/սենքերում, այնպես էլ դրանցից դուրս: Շինություններից դուրս տեղադրված գոլորշացուցիչ կայանքները պետք է գտնվեն ռեզերվուարներից առնվազն 10 մ հեռավորության վրա: Մինչ 200 կգ/ժ ընդհանուր արտադրողականության գոլորշացուցիչները կարող են տեղադրվել ճնշիչ պոմպակայանների բաժանմունքներում/սենքերում, իսկ 200 կգ/ժ և բարձր արտադրողականությամբ գոլորշացուցիչները` տեխնոլոգիական արտադրամասի առանձին տարածքներում, ինչպես նաև գազօգտագործող սարքերի տեղակայման շենքի տարածքում կամ շինությունից դուրս: Արգելվում է գոլորշացուցիչ կայանքների տեղադրումը նկուղային և գետնախարսխային հարկերում, ինչպես նաև գետնափորերում և խորացումներում:
53) Շինություններից դուրս գոլորշացուցիչների տեղադրման դեպքում փականները/ամրանները պետք է պաշտպանված լինեն մեխանիկական վնասվածքներից և մթնոլորտային տեղումներից:
54) Գոլորշացուցիչ կայանքների խմբակային տեղադրման դեպքում գոլորշացուցիչների միջև եղած հեռավորությունը պետք է կազմի 1 մ-ից ոչ պակաս:
55) Գոլորշացուցիչները պետք է սարքավորվեն գազանման ֆազի գազատարի մեջ գոլորշացուցիչից հեղուկ ֆազի ներթափանցումը բացառող սարքավորումներով, ինչպես նաև ապահովիչ կափույրով:
ԳԼ կայանների օբյեկտների գազամատակարարման նպատակով գոլորշացուցիչից գազի սնուցման դեպքում գոլորշացուցիչ կայանքի գազանման ֆազի գազատարի վրա պետք է տեղադրվեն ճնշման կարգավորիչ և ապահովիչ կափույր: Գազատարում գազի ճնշման թույլատրելի մակարդակից աճը բացառող ապահովիչ սարքով ներսարքված ճնշման կարգավորիչի տեղադրման դեպքում լրացուցիչ կափույրի օգտագործումը պարտադիր չէ:
56) Խառնիչ կայանքները համալիր տեղադրվում են գոլորշացուցիչ կայանքների հետ: Խառնիչ կայանքների արտադրողականությունը, կառուցվածքը և շրջակապվածությունը պետք է համապատասխանեն ՀՀ քաղաքաշինության նախարարության ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04-ի պահանջներին:
57) Սպառողներին գազաօդային խառնուրդ մատակարարելու դեպքում պետք է օգտագործվեն խառնուրդի մատուցումը ցանցի մեջ ընդհատող ավտոմատ սարքավորումներ: Այդ սարքավորումները պետք է միանան այն դեպքում, երբ խառնուրդի կազմը հավասար է պայթյունակության վերին սահմանի ցուցանիշի կրկնապատիկին:
58) Խառնիչ խցիկ գազ և օդ մատուցող գազատարների վրա պետք է նախատեսվի հակադարձ կափույրների, ճնշման կարգավորիչի և խառնուրդի որոշված համամասնությունը պահպանող ավտոմատ անջատող սարքի տեղադրումը, որը ապահովում է գազի և օդի մատուցման անջատումը խառնիչ կայանքին նշված բաղադրիչներից որևէ մեկի մատակարարման կտրուկ ընդհատման դեպքում:
12. ԳԱԶԱԼԻՑՔԱՎՈՐՄԱՆ ԿԵՏԵՐ
59) ԳԼ կետերը նախատեսված են սպառողներին բալոններով հեղուկ գազի մատակարարման համար:
ԳԼ կետերում կատարվում է բալոնների լիցքավորում ԳԼ կայաններից ավտոցիստեռններով ստացված հեղուկ գազերով:
60) ԳԼ կետերի տարածքներում կարող են տեղակայվել հետևյալ շենքերը և շինությունները.
ա/ հեղուկ գազերի պահպանման ռեզերվուարներ կամ որպես հեղուկ գազերի պահպանման անոթ օգտագործվող ավտոցիստեռնի տեղակայման հրապարակ;
բ/ դատարկման գազասյունակներ` ավտոցիստեռնից հեղուկ գազը ռեզերվուարների մեջ տեղափոխելու համար,
գ/ բալոնների լիցքավորման և բալոններից չգոլորշիացած մնացորդների դատարկման սարքավորումներ,
դ/ բալոնների ընդունման համար նախատեսված բեռնման հրապարակներ,
ե/ լիցքավորված և դատարկ բալոնների պահեստավորման հրապարակներ /պահեստներ/:
61) ԳԼ կետերի տարածքներում շենքերի և շինությունների տեղակայումը, դրանց քանակությունը, կառուցվածքը և տեխնոլոգիական սարքավորումների շրջակապումը, ինչպես նաև ԳԼ կետերի շինարարական, սանիտարատեխնիկական և էլեկտրատեխնիկական սարքավորումները պետք է համապատասխանեն հավելված N 18-ում նշված մեծություններին: Ավտոցիստեռններից բալոնների լիցքավորման դեպքում որպես գազի պահպանման անոթ օգտագործվող ավտոցիստեռնի և ԳԼ կետի շինություններ չհանդիսացող շենքերի ու շինությունների միջև հեռավորությունը պետք է լինի 80 մ-ից ոչ պակաս, մինչև լիցքավորման թեքահարթակը` առնվազն 15 մ:
62) ԳԼ կետի տարածքը պետք է ունենա չհրկիզվող նյութերից պատրաստած ցանկապատ նվազագույնը 1,6 մ բարձրությամբ:
13. ԱՎՏՈՄՈԲԻԼԱՅԻՆ ԳԱԶԱԼԻՑՔԱՎՈՐՄԱՆ ԿԱՅԱՆՆԵՐ ԵՎ ԱՎՏՈՄՈԲԻԼԱՅԻՆ ԳԱԶԱԼԻՑՔԱՎՈՐՄԱՆ ՃՆՇՈՒՄԱՅԻՆ ԿԱՅԱՆՆԵՐ
63) Հեղուկ գազերի ավտոմոբիլային գազալիցքավորման կայանները /ԱԳԼԿ/ և սեղմված բնական գազով ավտոմոբիլային գազալիցքավորման ճնշումային կայանները /ԱԳԼՃԿ/ նախատեսված են գազաբալոնային ավտոմեքենաների գազաբալոնային սարքավորումների լիցքավորման համար: ԱԳԼԿ և ԱԳԼՃԿ-ներում թույլատրվում է կատարել միայն գազաբալոնային ավտոմեքենաների վրա տեղադրված բալոնների լիցքավորումը:
64) ԱԳԼԿ-ների հեղուկ գազերի պահպանման ռեզերվուարների գումարային ծավալը չպետք է գերազանցի 100 մ3, իսկ մեկ ռեզերվուարի տարողությունը` 25 մ3: Որպես գազի պահպանման ռեզերվուար թույլատրվում է օգտագործել հատուկ այդ նպատակների համար նախատեսված ավտոցիստեռնը:
65) ԱԳԼԿ և ԱԳԼՃԿ-ների շենքերի և շինությունների տեղակայումը և սարքավորումը պետք է համապատասխանեն ՀՀ քաղաքաշինության նախարարության ՀՀՇՆ IV-12.03.01-04-ի պահանջներին:
66) ԳԼ կայանների, ԳԼ կետերի, ԱԳԼԿ և ԱԳԼՃԿ-ների օբյեկտների շենքերի և շինությունների համար պետք է նախատեսված լինի շանթապաշտպանության համակարգ` շենքերի և շինությունների շանթապաշտպանության նախագծման և կազմավորման հրահանգների պահանջներին համապատասխան
67) Ավտոտրանսպորտի լցավորումը հեղուկ և սեղմված գազով կատարվում է կայանի գազալցավորման սյունակի միջոցով:
Գազալցավորման սյունակների տեխնիկական սպասարկումը` արտաքին զննում, վերահսկում, պարբերական փորձարկում, կատարվում է.
Արտաքին զննում ոչ պակաս քան - հերթափոխը մեկ անգամ,
հերմետիկության ստուգում - ամիսը մեկ անգամ
Վերահսկում կայանի շահագործումից - 2 տարի հետո
այնուհետև յուրաքանչյուր - 4 տարին մեկ անգամ
Պարբերական փորձարկում - 5 տարին մեկ անգամ
68) Գազալցավորման սյունակի տեխնիկական սպասարկումը պետք է կատարել գազավտանգավոր աշխատանքների և էլեկտրասարքերի շահագործման անվտանգ կատարման պահանջներին համապատասխան:
69) Չափիչ-հսկիչ սարքերի ստուգումը պետք է կատարել ըստ դրանց անձնագրերում նշված ժամկետների, իսկ մոնտաժը ստուգվում է`
ամեն հերթափոխից առաջ /ստուգել, բերելով 0 դիրքի/
6 ամիսը 1 անգամ հսկիչ /նմուշային մանոմետրով/:
Մանոմետրը և «ՍԱՊՖԻՐ»-ը պարտադիր տարին մեկ անգամ պետք է ստուգվեն պետական լիազորված մարմնի կողմից և պիտանի ճանաչվելու դեպքում, սարքի վրա դրվում է համապատասխան դրոշմակնիք:
70) Շահագործման ընթացքում, ոչ պակաս քան վեց ամիսը մեկ անգամ, գազալցավորման սյունակի փողրակը պետք է ենթարկվի հիդրավլիկական փորձարկման` աշխատանքային ճնշումից 1.25 անգամ ավելի ճնշմամբ, որը նշված է գազալցավորման սյունակի անձնագրում:
71) Խստիվ արգելվում է գազաբալոնային ավտոմեքենայի լցավորումը.
ա/ եթե բացակայում է գազով վարելու իրավունքի վկայականը, գազաբալոնների տեղադրման և փորձարկման ակտերը, կամ նշված փաստաթղթերի գործողության ժամկետն անցել է,
բ/ լցավորման փականների անսարքության դեպքում,
գ/ գազալցավորման սյունակներից, փողրակներից, ինչպես նաև գազաբալոնային տեղակայումներից գազի արտահոսքի ժամանակ,
դ/ լցավորման պահին էլեկտրական կայծի հայտնաբերման դեպքում,
ե/ ամպրոպի ժամանակ:
Խստիվ արգելվում է գազաբալոնային ավտոմեքենայի լցավորումը, եթե գազաբալոնը ամրացված չէ (կախված է), վրան ակոս կա, որի խորությունը գերազանցում է պատի հաստության 7-10 տոկոսը:
72) Գազաբալոնի սկզբնական լցավորման ժամանակ, երբ ավտոտրանսպորտային միջոցի գազաբալոնում մնացորդային ճնշումը 0 է, լցավորումը պետք է կատարել նախապես ողողելով, փչահարելով բալոնները հետևյալ հաջորդականությամբ.
. 0.5-1 ՄՊա ճնշմամբ փչահարել գազաբալոնները, ապա լցավորել գազաբալոնները համապատասխանաբար 5, 10, 15, 20 ՄՊա ճնշմամբ:
Սկզբնական լցավորում համարվում է նոր տեղադրված գազաբալոնի լցավորումը, տեխնիկական վկայագրումից հետո գազաբալոնի լցավորումը /այսինքն, երբ գազաբալոնում մնացորդային ճնշումը 0 է/:
73) Ավտոգազալցավորման ճնշակային կայաններում օգտագործվող բարձր ճնշման ճկափողը, դա ռետինե բազմաշերտ հյուսվածքային կառուցվածքով փողրակ է, որը վերջույթում ունի արմատուրա` բաղկացած խողովակաոստից /շտուցեր/, նիպելից և վերադիր պնդօղակից:
Ճկափողի փողրակը բաղկացած է ռետինե ներքին շերտից, մետաղական հյուսվածքից, միջանկյալ և արտաքին ռետինե շերտերից:
Բարձր ճնշման ճկափողի համար օգտագործվող լարն ունի լատունացված մակերևույթ:
Ճկափողը պետք է լինի յուղաբենզակայուն:
74) Վերջույթի արմատուրայի կառուցվածքը պետք է ապահովի փողրակի հետ ամրացվելու հուսալիությունը: Ծայրապանակի մասերը, որոնք ռետինի հետ հպման մեջ են գտնվելու, չպետք է քերծվածքներ, ծլեպներ և սուր նստավորումներ /ծայրեր/ ունենան:
75) Ճկափողը պետք է պահպանել ջեռուցված պահեստային շինությունում արկղի մեջ, մութ տեղ, որը պաշտպանված է մթնոլորտային տեղումներից, գրունտային ջրերից, ինչպես նաև յուղի, բենզինի, թթուների, հիմքերի և այլ նյութերի ազդեցությունից, քանի որ դրանք կարող են քայքայել ռետինե շերտը միացնող արմատուրայի մետաղական ցանցը:
76) Պահեստային շինությունում օդի ջերմաստիճանը չպետք է լինի 5 oC ցածր և 30 oC բարձր, օդի հարաբերական խոնավությունը` 80% ոչ ավելի, օրվա ընթացքում ջերմաստիճանը 10 oC-ից չպետք է տատանվի:
77) Ճկափողը ջերմաճառագայթող էլեմենտներից պետք է գտնվի 1 մետրից ոչ պակաս հեռավորության վրա:
78) Բոլոր ճկափողերը պետք է ունենան անձնագիր` տրված պատրաստող գործարանի կողմից, որում պետք է նշված լինի.
պատրաստող գործարանի անվանումը,
գործարանային համարը,
ճկափողի խմբաքանակի համարը և քանակը,
արտադրման տարեթիվը,
ընդունման վերաբերյալ տեղեկություն:
Թույլատրվում է ճկափողի շահագործումը միայն արտադրող գործարանի կողմից տրված տեխնիկական պայմաններին համապատասխանելու դեպքում:
Ճկափողերը ստուգվում են 6 ամիսը մեկ անգամ, 1.25 աշխատանքային ճնշումից ավելի ճնշմամբ:
Բոլոր ճկափողերի վրա պետք է կարմիր ներկով գրված լինի գործարանային համարը, աշխատանքային ճնշումը:
79) Ֆտորոպլաստե ճկափողերի շահագործման ժամանակ առաջնորդվել պատրաստող գործարանի անձնագրային պահանջներով, ըստ որի արգելվում է.
ճկափողի ձգումը,
ճկափողի պտտումը իր առանցքի շուրջ,
ճկափողի ծռումը /100 մմ և ավելի պակաս ծռման շառավղով/,
ճկափողի տրորումը /մեքենայի վրայով անցնելը և այլն/:
80) Լցավորման ժամանակ լցավորողը ճկափողից և բալոնից պետք է լինի ոչ պակաս, քան 2.5 մ հեռավորության վրա:
-----------------------------------------------
ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասերում