ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ
24 մարտի 2016 թվականի N 11
2. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՏՈՒԲԵՐԿՈՒԼՈԶԻ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ 2016-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆԸ ԵՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՏՈՒԲԵՐԿՈՒԼՈԶԻ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ 2016-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ԾՐԱԳՐԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(1-ին մաս)
1. Հավանություն տալ`
1) Հայաստանի Հանրապետությունում տուբերկուլոզի կառավարման 2016-2020 թվականների ազգային ռազմավարությանը` համաձայն N 1 հավելվածի.
2) Հայաստանի Հանրապետությունում տուբերկուլոզի կառավարման 2016-2020 թվականների ռազմավարության միջոցառումների ծրագրին` համաձայն N 2 հավելվածի:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2016 ԹՎԱԿԱՆԻ ՄԱՐՏԻ 25-ԻՆ
Հավելված N 1
ՀՀ կառավարության
2016 թ. մարտի 24-ի նիստի
N 11 արձանագրային որոշման
ԱԶԳԱՅԻՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՏՈՒԲԵՐԿՈՒԼՈԶԻ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ 2016-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ
I. ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ
1. Տուբերկուլոզը աշխարհում լայն տարածում ունեցող մարդկանց և կենդանիների վարակիչ հիվանդություն է, որը հարուցվում է տուբերկուլոզային միկոբակտերիայի կոմպլեքսի խմբի տարբեր տեսակի միկոբակտերիաների կողմից: Տուբերկուլոզ հիվանդությունը հիմնականում ախտահարում է թոքերը: 1993 թվականին Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (այսուհետ` ԱՀԿ) տուբերկուլոզը հռչակեց որպես հանրային առողջապահության կարևորագույն խնդիր` ներդնելով ուղղակիորեն վերահսկվող բուժման ռազմավարությունը (այսուհետ` ՈՒՎԲ) հազարամյակի զարգացման մարտահրավերների ծրագրում: 2006 թվականին հաստատվեց 2007-2015 թթ. «Տուբերկուլոզի կառավարման 2007-2015 թվականների ազգային ծրագիրը»: Ելնելով բարձր վտանգավորության աստիճանից` տուբերկուլոզ հիվանդությունը ընդգրկվել է Հայաստանի Հանրապետության (այսուհետ` ՀՀ) կառավարության 2001 թվականի դեկտեմբերի 27-ի N 1286 որոշմամբ հաստատված ցանկում:
2. Աշխարհում տուբերկուլոզի հիվանդացության շեմը բարձրացել է 1990-ական թվականներին` այդ թվում նաև նախկին Խորհրդային սոցալիստական հանրապետություններում (այսուհետ` ԽՍՀՄ): 1990-ականների սոցիալ-տնտեսական անկումը նպաստեց Հայաստանում տուբերկուլոզով հիվանդացության (այդ թվում հիվանդության դեղակայուն ձևերի) բարձրացմանը: 2005 թվականին արձանագրվել է հիվանդացության ամենաբարձր ցուցանիշը` 62.4, (100000 մարդու հաշվով), որից հետո այն տարեցտարի նվազել է և 2014 թվականին հասել է 34.7, (100000 մարդու հաշվով): Տուբերկուլոզի մահացության ցուցանիշը նվազել է` 2007 թվականին արձանագրված 5.4-ից` 2014 թվականին հասնելով 1.6-ի:
3. Առավել վտանգ են ներկայացնում տուբերկուլոզի դեղակայուն, մասնավորապես` բազմադեղակայուն և գերդեղակայուն ձևերը, որոնք ենթակա չեն ստանդարտ սխեմաներով բուժման, ինչի արդյունքում երկարում է պակաս տանելի և ավելի թանկարժեք երկրորդ շարքի դեղերով իրականացվող բուժման ընթացքը, և մեծանում սխալ ռեժիմով կամ անհետևողական բուժման արդյունքում անբարեհաջող ելքերի թիվը:
4. Հակատուբերկուլոզային դեղերի նկատմամբ կայունության հետ կապված տնտեսական բեռը ներառում է արտադրողականության անկումը` եկամտի կորուստ, աշխատանքի արդյունավետության նվազում, ընտանիքի կողմից հիվանդի խնամքի վրա ծախսվող ժամանակի մեծացում, ինչպես նաև ախտորոշման ու բուժման հարաճուն ծախսեր (բժշկական խորհրդատվությունների, սկրինինգային հետազոտությունների, սարքավորումների և դեղերի արժեքի և այլն հետ կապված): Հակատուբերկուլոզային դեղերի նկատմամբ կայունության, թե՛ առողջապահական, թե՛ տնտեսական հետևանքները նշանակալից են և թանկարժեք:
5. Վերջին տարիներին, համաձայն վարչական վիճակագրական հաշվետվությունների տվյալների, ՀՀ-ում «Տուբերկուլոզի կառավարման 2007-2015թթ. ազգային ծրագրի» շրջանակներում իրականացված միջոցառումների արդյունքում նկատվում է տուբերկուլոզի համաճարակաբանական հիմնական ցուցանիշների` հիվանդացության և մահացության նվազման միտում: Սկսած 2007 թվականից տարեցտարի նվազող հիվանդացության ցուցանիշը 2014 թվականին կազմել է 34.7 (2006 թվականին արձանագրված ցուցանիշը նվազել է մոտ 2 անգամ), իսկ մահացության ցուցանիշը եղել է 1.6:
II. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
6. Ռազմավարության խնդիրներն են.
1) ՀՀ առողջապահության նախարարության և աջակցող կազմակերպությունների կողմից տուբերկուլոզի կառավարման ոլորտում հետևողականության դրսևորում,
2) ՀՀ-ում տուբերկուլոզ հիվանդության տեղական դեպքերի վերացում, դեղազգայուն և դեղակայուն տուբերկուլոզի կանխարգելման, ախտորոշման, բուժման և վերահսկման նկատմամբ արդյունավետ արձագանքման բարձրացում,
3) տուբեկուլոզի դեմ պայքարի բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների օպտիմալացում և դրանց գործունեության արդյունավետության բարձրացում,
4) տուբերկուլոզ հիվանդության համաճարակաբանական հսկողության գործող համակարգի զարգացում,
5) հաշվառման և հաշվետվական, մշտադիտարկման և գնահատման համակարգերի բարելավման միջոցով պետական աջակցություն քաղաքացիական հասարակության և համայնքային կազմակերպությունների սերտ համագործակցությանը, մարդու իրավունքների, էթիկայի և հավասարության սկզբունքների պաշտպանությանը, երկրի ռազմավարության և թիրախների համապատասխանեցմանը միջազգային չափանիշներին,
6) հանրապետությունում միջոլորտային համագործակցության աջակցության միջոցով տուբերկուլոզի հիվանդացության նվազեցմանը նպաստող հիմնական գործոնների խթանում,
7) տուբերկուլոզի կառավարման ոլորտում բազմակողմանի միջազգային և տեղային համագործակցություն,
8) գիտական հետազոտությունների և նորամուծությունների ներդրում տուբերկուլոզի կառավարման ոլորտում,
9) միջազգային համագործակցության զարգացում տուբերկուլոզի նոր ախտորոշիչ միջոցների, դեղերի, պատվաստանյութերի օգտագործման, ինչպես նաև բուժման և կանխարգելման նորագույն մոտեցումների կիրառման ոլորտներում,
10) տուբերկուլոզի ազգային ռեֆերենս լաբորատորիայում (այսուհետ` ԱՌԼ) լաբորատոր որակի կառավարման համակարգի ներդրում և ամրապնդում,
11) և բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների, այդ թվում նաև առողջության առաջնային պահպանման օղակի բուժանձնակազմի կրթում տուբերկուլոզի կանխարգելման և բուժման գծով,
12) մոր և մանկան առողջության պահպանման համակարգում տուբերկուլոզի կառավարման բարելավում, առողջարանային բուժման խթանում տուբերկուլոզով հիվանդի հետ շփված երեխաների և դեռահասների շրջանում,
13) Մարդու իմունային անբավարարության վիրուսի/Ձեռք բերովի իմունային անբավարարության համախտանիշով հիվանդության (այսուհետ` ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ) կանխարգելման ազգային ծրագրի հետ համագործակցություն` ՄԻԱՎ-դրական մարդկանց շրջանում տուբերկուլոզի (այսուհետ` ՏԲ) կանխարգելման և/կամ ՏԲ-ով հիվանդների շրջանում ՄԻԱՎ կանխարգելման և բուժման հարցերով:
III. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆՊԱՏԱԿԸ
7. Ռազմավարության նպատակն է ՀՀ-ում կանխել տուբերկուլոզ հիվանդության տարածումը, ինչպես նաև նվազեցնել դեղակայուն տուբերկուլոզով վարակված հիվանդների թիվը` ողջ ազգաբնակչությանը տուբերկուլոզի կանխարգելման, ախտորոշման և բուժման համընդհանուր հասանելիության ապահովման ճանապարհով` դրանով իսկ նպաստելով նաև տուբերկուլոզով հիվանդացության նվազեցմանը և տարածման կասեցմանը:
IV. ԻՐԱԿԱՆԱՑՎԵԼԻՔ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
8. Տուբերկուլոզի կառավարմանն ուղղված ռազմավարությունը նախատեսվում է իրականացնել հետևյալ ինը ուղղությունով.
1) Ռազմավարական ուղղություն 1. Տուբերկուլոզի կանխարգելման, ախտորոշման, բուժման և վերահսկման արդյունավետության բարձրացում, տուբերկուլոզ հիվանդության տեղական դեպքերի վերացում,
2) Ռազմավարական ուղղություն 2. Դեղակայուն տուբերկուլոզի գործող համաճարակաբանական հսկողության համակարգի զարգացում և հզորացում,
3) Ռազմավարական ուղղություն 3. Մոր և մանկան առողջության պահպանման համակարգում տուբերկուլոզի կառավարման բարելավման միջոցով մանկական ազգաբնակչության շրջանում տուբերկուլոզի հիվանդացության նվազեցում և մահացության 0-ական մակարդակի պահպանում,
4) Ռազմավարական ուղղություն 4. Տուբերկուլոզի կառավարման ոլորտի պատասխանատուների կողմից պարտավորվածության դրսևորում, անհրաժեշտ միջոցների մոբիլիզացում,
5) Ռազմավարական ուղղություն 5. Տուբերկուլոզի կառավարման ոլորտում բազմակողմանի միջազգային համագործակցությանն ուղղված աշխատանքների բարելավում,
6) Ռազմավարական ուղղություն 6. Միջազգային համագործակցության զարգացում տուբերկուլոզի նոր ախտորոշիչ միջոցների, դեղերի, պատվաստանյութերի օգտագործման, ինչպես նաև բուժման և կանխարգելման նորագույն մոտեցումների կիրառման ոլորտներում,
7) Ռազմավարական ուղղություն 7. ԱՌԼ-ում լաբորատոր որակի կառավարման համակարգի ներդրում և ամրապնդում,
8) Ռազմավարական ուղղություն 8. Տուբերկուլոզի ախտորոշման լաբորատոր ցանցում կենսաանվտանգության և կենսաապահովության համակարգի ներդրում,
9) Ռազմավարական ուղղություն 9. Քարոզչության, հաղորդակցության և սոցիալական մոբիլիզացիայի իրականացմամբ` տուբերկուլոզով հիվանդների նկատմամբ խտրականության վերացում և հավասարության սկզբունքների պաշտպանություն:
V. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՇԱՀԱՌՈՒՆԵՐԸ
9. Ռազմավարության շահառուներն են` առողջապահական ոլորտի մասնագետներ, բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններ և ՀՀ -ի բնակչությունը:
10. 2007 թվականից սկսած ՀՀ-ում տուբերկուլոզի կառավարման ազգային ծրագրին աջակցում են մի շարք միջազգային կառույցներ` ԱՀԿ-ն, Գլոբալ հիմնադրամը (այսուհետ` ԳՀ), Բժիշկներ առանց սահմանների /ֆրանսիական առաքելության հայաստանյան գրասենյակ/ կազմակերպությունը (այսուհետ` ԲԱՍ Ֆրանսիա), Կանաչ լույսի կոմիտեն: Բազմիցս ԱՀԿ-ի եվրոպական գրասենյակի կողմից իրականացվել է ոլորտը համակարգող կառույցների աշխատանքների գնահատում և աջակցություն առկա թերությունների վերացման ուղղությամբ: Առաքելության ընթացքում մասնակցել են մեծ թվով շահագրգիռ կողմեր և կազմակերպություններ, կազմակերպվել են ազգային, մարզային և տեղական մակարդակներում հանդիպումներ և քննարկումներ: Քննարկումների արդյունքներն արտացոլվել են «Տուբերկուլոզի կառավարման ոլորտի իրավիճակի գնահատում» ԱՀԿ-ի եվրոպական գրասենյակի կողմից հրատարակված զեկույցներում: Արձանագրված թերությունների վերացման ուղղությամբ իրականացվել են տեխնիկական, նյութական և ֆինանսական աջակցություններ: ԱՀԿ-ի եվրոպական գրասենյակի կողմից առաջարկությունները հաշվի է առնվել տուբերկուլոզի կառավարման ազգային ծրագրի ռազմավարությունը մշակելիս:
VI. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿԱՏԱՐՈՂԱԿԱՆԻ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐ
11. Ռազմավարության կատարողականի ցուցանիշներն են.
1) Տուբերկուլոզի կառավարման հզորացված ՀՀ առողջապահական համակարգ,
2) ՀՀ առողջապահական համակարգի տուբերկուլոզի ոլորտը համակարգող կատարելագործված նորմատիվ իրավական դաշտ,
3) տուբերկուլոզի վարակի հսկողության իրականացված միջոցառումներ ՀՀ ողջ տարածքում,
4) ՀՀ պետական գերատեսչությունների և քաղաքացիական համայնքների փոխհամագործակցություն տուբերկուլոզի կառավարման ոլորտում,
5) ՀՀ քաղաքացիների սոցիալական պաշտպանվածություն տուբերկուլոզ հիվանդությունից` հիվանդացության, մահացության և վարակվածության նվազում,
6) առողջության առաջնային պահպանման կազմակերպություններում տուբերկուլոզով հիվանդների կոնտակտավորների և հիվանդության բարձր ռիսկի խմբերի շրջանում իրականացված համակարգված սկրինինգներ,
7) տուբերկուլոզի վաղ և որակյալ ախտորոշման նպատակով, տուբերկուլոզի հայտնաբերման համընդհանուր մեթոդների, տուբերկուլոզի դեղազգայունության թեսթի, այդ թվում նաև արագ ախտորոշիչ թեսթերի կիրառում,
8) ՀՀ-ի ողջ տարածքում տուբերկուլոզով հիվանդների, այդ թվում նաև դեղակայուն, որակյալ և հասանելի հակատուբերկուլոզային բուժում,
9) ՀՀ-ի ողջ տարածքում տուբերկուլոզով հիվանդների բուժման հետևողականության բարձրացման նպատակով սոցիալական և հոգեբանական աջակցության դրսևորվում բուժման ամբողջ ընթացքում,
10) Հանրապետության ողջ տարածքում դեղազգայուն և դեղակայուն տուբերկուլոզով հիվանդների բուժման անընդհատության և խնամքի իրականացում,
11) Դեղազգայուն և դեղակայուն տուբերկուլոզ հիվանդության համաճարակաբանական հսկողության գործող համակարգ,
12) ՏԲ/ՁԻԱՀ հիվանդության դեմ պայքարի բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների սերտ համագործակցություն ՏԲ/ՄԻԱՎ համավարակի, ինչպես նաև ուղեկցող հիվանդությունների դեմ մասնագիտացված բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների հետ,
13) Տուբերկուլոզի բարձր ռիսկի խմբերում որակյալ կանխարգելիչ միջոցառումների իրականացում` պատվաստում տուբերկուլոզի դեմ, տուբերկուլոզով վարակված անձանց շրջանում կանխարգելիչ բուժում և այլն,
14) Տուբերկուլոզի կանխարգելման և բուժման համար ներդրված նորագույն միջոցներ, մեթոդներ և ռազմավարություններ:
VII. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՄԲ ՆԱԽԱՏԵՍՎԱԾ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՂԵԿԱՎԱՐՄԱՆ, ՄՈՆԻՏՈՐԻՆԳԻ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԸՆԹԱՑԱԿԱՐԳԵՐ
12. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում տուբերկուլոզի կանխարգելման և դրա դեմ պայքարին ուղղված գործընթացների կանոնակարգումը, մոնիտորինգը, ինչպես նաև մոնիտորինգի և գնահատման գործիքների մշակումն ու կիրարկումը, իրականացվելու է ՀՀ առողջապահության, ՀՀ տարածքային կառավարման և զարգացման, ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի, ՀՀ կրթության և գիտության, ՀՀ արդարադատության նախարարությունների և ՀՀ մարզպետարանների և Երևանի քաղաքապետարանի կողմից` յուրաքանչյուրն իր իրավասության շրջանակներում:
13. Տուբերկուլոզի կանխարգելման և դրա դեմ պայքարին ուղղված գործընթացի արտաքին մոնիտորինգի և բարելավման հարցերում կարևոր դերակատարություն կստանձնեն (իրենց համաձայնությամբ) բժշկական մասնագիտական միավորումները (ասոցիացիաները):
14. Տուբերկուլոզի դեմ պայքարի և կանխարգելման ռազմավարության ներդրումն ապահովող ֆինանսավորումն ակնկալվում է հետևյալ աղբյուրներից.
1) ՀՀ պետական բյուջե (ՀՀ պետական բյուջեից` առողջապահության նախարարությանը տրամադրվող միջոցների շրջանակներում),
2) Միջազգային կազմակերպությունների կողմից նպատակային ֆինանսավորում,
3) Հասարակական կազմակերպությունների կողմից նպատակային ֆինանսավորում,
4) ՀՀ օրենքով չարգելվող այլ ֆինանսական աղբյուրներ:
VIII. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՄԲ ԻՐԱԿԱՆԱՑՎՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՓՈՒԼԵՐԻ ԺԱՄԿԵՏՆԵՐԸ, ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ԻՐԱՎԻՃԱԿԸ ԵՎ ԱՐԴՅՈՒՆՔԸ
15. Ռազմավարությամբ նախատեսված միջոցառումներն իրականացվելու են երկու փուլով.
1) Առաջին փուլ` 2016-2018 թվականներ (տուբերկուլոզի կանխարգելմանը և հսկողությանն ուղղված գործողությունների կառավարման և համաճարակաբանական հսկողության համակարգերի զարգացում, հաշվառման և հաշվետվության գործընթացի բարելավում, տուբերկուլոզի մոնիտորինգի և գնահատման համակարգի ղեկավարման հզորացում, լաբորատոր ախտորոշիչ հետազոտությունների իրականացման բարձրացում` արագ ախտորոշիչ թեսթերի միջոցով ակտիվ դեպքերի հայտնաբերում, քաղաքացիների որակյալ տուբերկուլոզային բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու սահմանադրական երաշխիքի և մարդու իրավունքների պաշտպանության ապահովում և տուբերկուլոզի վերաբերյալ բնակչության իրազեկվածության բարձրացում): Առաջին փուլի ավարտին ակնկալվում են հետևյալ արդյունքները.
ա. Դեղազգայուն տուբերկուլոզով հիվանդների շրջանում բարձրացնել բուժման արդյունավետությունը մինչև 85 տոկոս:
բ. Համեմատած 2015 թվականի հետ` տուբերկուլոզի մահացության ցուցանիշի նվազեցում 35 տոկոսով:
գ. Համեմատած 2015 թվականի հետ` տուբերկուլոզի հիվանդացության ցուցանիշի նվազեցում 20 տոկոսով:
դ. Համեմատած 2015 թվականի հետ` տուբերկուլոզով հիվանդ ունեցող ընտանիքների կատարած ծախսերի նվազեցում մինչև 0:
ե. Համեմատած 2014 թվականի հետ` կասկածելի տուբերկուլոզի դեպքերի ախտորոշումն իրական ժամանակում պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայի (այսուհետ` ՊՇՌ) մեթոդով «Գեն Էքսպերտ» տուբերկուլոզի միկոբակտերիայի կոմպլեքսի (այսուհետ` ՏՄԿ) և միաժամանակ ռիֆամպիցինի նկատմամբ կայունության որոշման միջոցով հասցնել 100 տոկոսի:
զ. Համեմատած 2014 թվականի հետ` բարձրացնել տուբերկուլոզի դեպքերի ախտորոշումը ցանքսի հետազոտության և դեղազգայունության միջոցով հասցնել 100 տոկոսի:
է. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում տուբերկուլոզի կանխարգելմանն ուղղված համաճարակաբանական հսկողության համակարգի զարգացում:
ը. Տուբերկուլոզի մշտադիտարկման և գնահատման համակարգի հզորացում:
թ. Քաղաքացիների որակյալ տուբերկուլոզային բժշկական օգնություն և սպասարկում ստանալու սահմանադրական երաշխիքի և մարդու իրավունքների պաշտպանության ապահովում:
ժ. Տուբերկուլոզի վերաբերյալ բնակչության իրազեկվածության բարձրացում:
ժա. 2016-2017 թվականների ընթացքում տուբերկուլոզի դեղակայունության տարածվածության ուսումնասիրության իրականացում:
ժբ. 2016-2018 թվականների ընթացքում լաբորատոր որակի կառավարման, կենսաանվտանգության և կենսաապահովության համակարգերի ներդրում` ԱՌԼ-ի միջազգային հավաստագրում ստանդարտացման միջազգային կազմակերպության պահանջների համաձայն (այսուհետ` ԻՍՕ):
2) Երկրորդ փուլ` 2019-2020 թվականներ (բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում վարակի հսկողության, հակատուբերկուլոզային դեղերի նկատմամբ կայունության մոնիտորինգի և հսկողության համակարգն ապահովող տեղեկատվական համակարգի, հակատուբերկուլոզային դեղերի նկատմամբ կայուն ձևերի ախտորոշման լաբորատոր համակարգի հզորացում, օրենսդրական հիմքերի ապահովում, հակատուբերկուլոզային դեղերի նկատմամբ կայունության կանխարգելման և հակատուբերկուլոզային դեղերի պատշաճ օգտագործման, ինչպես նաև բուժման նոր ստանդարտների ներդրման վերաբերյալ կրթական թեմաների ինտեգրում տուբերկուլոզային բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների և առողջության առաջնային պահպանման բժշկական անձնակազմի ուսումնական ծրագրերում): Երկրորդ փուլի ավարտին ակնկալվում են հետևյալ արդյունքները.
ա. Համեմատած 2015 թվականի հետ բազմադեղակայուն տուբերկուլոզով հիվանդների շրջանում բարձրացնել բուժման արդյունավետությունը մինչև 75 տոկոս:
բ. Տուբերկուլոզային բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում հակատուբերկուլոզային դեղերի նշանակման, բաշխման բարելավում, որակի ապահովման և վերահսկողության համակարգի ներդրում և մշտադիտարկում, պատշաճ օգտագործման գործընթացի ապահովում:
գ. Հակատուբերկուլոզային դեղերի կողմնակի ազդեցությունների կառավարման և մշտադիտարկման համակարգի հզորացում:
IX. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՌԻՍԿԵՐԸ
16. «Տուբերկուլոզի կառավարման 2016-2020 թվականների ռազմավարության» ներդրման ընթացքում ռիսկեր չեն կանխատեսվում:
X. ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄԸ
17. Ռազմավարությամբ կատարվում են մի շարք փոփոխություններ, մասնավորապես` տուբերկուլոզի համաճարակաբանական հսկողության համակարգի կատարելագործում, հակատուբերկուլոզային դեղերի շրջանառության պատշաճ օգտագործման կանոնակարգման ամրապնդում:
18. Ռազմավարության ընդունման կապակցությամբ պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմնի բյուջեում եկամուտների և ծախսերի ավելացում կամ նվազեցում չի նախատեսվում:
19. Ռազմավարության իրականացման արդյունքում կլուծվեն տուբերկուլոզով հիվանդների համար նախատեսված մի շարք սոցիալական խնդիրներ, մասնավորապես` տուբերկուլոզով հիվանդների տուբերկուլոզի հետ կապված ծայրահեղ ծախսերի առավելագույն նվազեցում:
20. Ռազմավարությունից բխող միջոցառումների իրականացման արդյունքում կլուծվեն մի շարք խնդրահարույց կազմակերպչական հարցեր:
21. Ռազմավարության կիրառման արդյունքում նախատեսվում է մի շարք իրավական ակտերի ընդունում` տուբերկուլոզի ոլորտի կառավարման նպատակով:
ԱՂՅՈՒՍԱԿ 1. ԻՐԱԿԱՆԱՑՎՈՂ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ԱՐԴՅՈՒՆԱՎԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԸ
._____________________________________________________________________.
|Հայաստանում ծրագրի իրականացման մշտադիտարկման գերակա ցուցանիշներ |
|_____________________________________________________________________|
|Հ/Հ| Ցուցանիշ |Ցուցանիշի | Ծրագրի գլխավոր |
| | |առաջարկվող| հիմնավորումը |
| | |մակարդակը | |
|_____________________________________________________________________|
|ՈՒղղություն 1: Համալիր, բժշկական օգնության և սպասարկման դիմած անձին |
|ուղղորդված բուժում ու կանխարգելում |
|_____________________________________________________________________|
|1. |ՏԲ-ով հիվանդների |100% |ԴԶԹ-ի որոշումն անհրաժեշտ է |
| |ընդգրկվածությունը | |ՏԲ ախտորոշմամբ |
| |դեղազգայունության թեսթի | |յուրաքանչյուր հիվանդի ճիշտ |
| |(Այսուհետ` ԴԶԹ) | |բուժման համար |
| |հետազոտություններում | | |
|___|__________________________|__________|___________________________|
|2. |Տուբերկուլոզով հիվանդների |>/- 90% |Կոնտակտավորների |
| |բուժման մեջ | |հայտնաբերումը հանդիսանում է|
| |ընդգրկվածությունը | |տուբերկուլոզի կանխարգելման |
| | | |առանցքային բաղադրիչը, |
| | | |մասնավորապես երեխաների |
| | | |շրջանում |
|___|__________________________|__________|___________________________|
|3. |Բարեհաջող ելքով բուժման |>/- 90% |ՏԲ-ի որակյալ բուժումը մեծ |
| |ցուցանիշները | |նշանակություն ունի |
| | | |տուբերկուլոզի |
| | | |տարածվածության և դրանից |
| | | |առաջացած մահվան դեպքերի |
| | | |կանխման համար: Բուժման |
| | | |բարձր ընդգրկվածությունը |
| | | |սկզբունքային պահանջ է |
|___|__________________________|__________|___________________________|
|4. |Մահացության ցուցանիշը |
| | | |մինչև 2025թ. պետք է լինի |
| | | |
|___|__________________________|__________|___________________________|
|5. |ՏԲ-ով հիվանդների շրջանում |>/- 90% |Հիմնական համընդհանուր |
| |ՄԻԱՎ հետազոտության | |ցուցանիշներից մեկը, որը |
| |տվյալների առկայություն | |կիրառվում է ՏԲ/ՄԻԱՎ |
| | | |համակցված ախտահարման |
| | | |ժամանակ իրականացվող համատեղ|
| | | |միջոցառումների մոնիտորինգի |
| | | |համար: ՄԻԱՎ կարգավիճակի |
| | | |փաստագրումը կարևոր |
| | | |նշանակություն ունի ՏԲ/ՄԻԱՎ |
| | | |դրական համակցված |
| | | |համավարակով, այդ թվում նաև |
| | | |հակառետրովիրուսային բուժում|
| | | |ստացող հիվանդների, պատշաճ |
| | | |խնամքի ապահովման գործում |
|___|__________________________|__________|___________________________|
|6. |Գաղտնի/լատենտ/ ՏԲ-ով |>/- 90% |ՏԲ-ի միկոբակտերիայով |
| |հիվանդ անձանց բուժման | |վարակված անձանց շրջանում |
| |ընդգրկվածությունը | |ակտիվ ՏԲ-ի զարգացման |
| | | |կանխարգելման հիմնական |
| | | |միջոցառումը գաղտնի/լատենտ/ |
| | | |ՏԲ-ով վարակված անձանց |
| | | |շրջանում տուբերկուլոզի |
| | | |բուժման իրականացումն է |
|_____________________________________________________________________|
|ՈՒղղություն 2: Վճռորոշ քաղաքականություն և աջակցող համակարգեր |
|_____________________________________________________________________|
|7. |ՏԲ-ի հետ կապված ծայրահեղ |0% |Առողջապահական համընդհանուր |
| |ծախսեր կատարող ՏԲ-ով | |ծառայությունների |
| |հիվանդների և դրանց | |հասանելիության ապահովում |
| |ընտանիքների տոկոսը | | |
|_____________________________________________________________________|
|ՈՒղղություն 3: Գիտական հետազոտությունների և նորամուծությունների |
|ամրապնդում |
|_____________________________________________________________________|
|8. |Արագ ախտորոշիչ թեսթերի |>/- 90% |Ճշգրիտ ախտորոշումը ՏԲ-ի դեմ|
| |միջոցով ՏԲ ախտորոշված | |պայքարում կարևոր բաղադրիչ |
| |հիվանդների տոկոսը | |է: Արագ ախտորոշիչ թեսթերը |
| | | |օգնում են ՏԲ-ի վաղ |
| | | |հայտնաբերման և արագ |
| | | |բուժման գործընթացի |
| | | |ապահովմանը |
|___|__________________________|__________|___________________________|
|9. |Բուժման գործընթացում նոր |>/- 90% |Ցուցանիշ, որը նշանակություն|
| |հակատուբերկուլոզային | |ունի երկրում ներդրված |
| |պատրաստուկների ընդգրկում | |նորամուծությունների |
| | | |մոնիտորինգի համար |
|_____________________________________________________________________|
|ՈՒղղություն 4. Թթվակայուն մանրէների (այսուհետ` ԹԿՄ) բացասական |
|տուբերկուլոզի դեպքերի ախտորոշման բարելավում տուբերկուլոզ կասկածելի, |
|ՄԻԱՎ-ով վարակված անձանց շրջանակներում |
|_____________________________________________________________________|
|10.|ԹԿՄ բացասական |>/- 90% |«Գեն Էքսպերտ» համակարգի |
| |տուբերկուլոզի դեպքերի | |ներդնում խորխի |
| |ախտորոշման բարելավում ՄԻԱՎ| |մանրադիտակային |
| |դրական հիվանդների | |հետազոտություն իրականացնող |
| |շրջանակներում արագ | |լաբորատորիաներում |
| |ախտորոշիչ թեսթի միջոցով | | |
|_____________________________________________________________________|
|ՈՒղղություն 5. Արագ ախտորոշիչ թեսթերի միջոցով ԲԴԿ/ԳԴԿ ՏԲ հիվանդների |
|ախտորոշման հասանելիության բարձրացում |
|_____________________________________________________________________|
|11.|Տուբերկուլոզով հիվանդների |100% |ՊՇՌ-ն Անհրաժեշտ է |
| |ընդգրկվածությունը (%) ՊՇՌ | |տուբերկուլոզ ախտորոշման |
| |հետազոտություններում | |յուրաքանչյուր հիվանդի |
| | | |հայտնաբերման և միաժամանակ |
| | | |կայունության հսկողության |
| | | |համար |
._____________________________________________________________________.
Հավելված N 2
ՀՀ կառավարության
2016 թ. մարտի 24-ի նիստի
N 11 արձանագրային որոշման
ԾՐԱԳԻՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՏՈՒԲԵՐԿՈՒԼՈԶԻ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ 2016-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԱԶԳԱՅԻՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ
._________________________________________________________________________.
|Միջոցառման |Պատասխանա-|Համակատա- |Կատարման|Ակնկալվող |Ակնկալվող|Վեր- |
|անվանումը |տու |րող |ժամկետը |արդյունք |ֆինան- |ստուգելի|
| | | | | |սական |չափանիշ |
| | | | | |միջոցները| |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 1. Նպատակը` Տուբերկուլոզ հիվանդության |
|կանխարգելման, բուժման և վերահսկման գործընթացի բարելավում, տուբերկուլոզ |
|հիվանդության տեղական դեպքերի վերացում: |
|_________________________________________________________________________|
|1) ՏԲ |ՀՀ առողջա-|ՀՀ արդարա-|2016- |Նշված |ՀՀ |Մինչև |
|հիվանդու- |պահության |դատության |2020թթ. |խմբերում |պետական |2020 |
|թյան վաղ |նախարարու-|նախարարու-| |համակարգված|բյուջեից`|թվականի |
|հայտնաբեր- |թյուն |թյուն, | |սկրինինգի` |առողջա- |ավարտը |
|ման | |ՀՀ պաշտպա-| |արագ |պահության|նշված |
|նպատակով | |նության | |ախտորոշիչ |նախարա- |խմբերում|
|բնակչու- | |նախարարու-| |թեսթերի, |րությանը |մոտ 90 |
|թյան, | |թյուն, | |ինչպես նաև |տրամա- |տոկոսով |
|ՏԲ-ով | |ՀՀ կրթու- | |ճառագայ- |դրվող |իրակա- |
|հիվանդի | |թյան և | |թային |միջոցների|նացված |
|կոնտակտա- | |գիտության | |ախտորոշիչ` |շրջանակ- |համակարգ|
|վորների, | |նախարարու-| |թվային |ներում, |ված |
|ինչպես | |թյուն, | |ֆլյուրո- |ինչպես |սկրինինգ|
|նաև ՏԲ | |ՀՀ մարզ- | |գրաֆիկ |նաև ՀՀ | |
|հիվանդու- | |պետարաններ| |մեթոդի |օրենքով | |
|թյան բարձր | |Երևանի | |կիրառում` |չարգելվող| |
|ռիսկի | |քաղաքապե- | |ՏԲ հիվան- |աղբյուր- | |
|խմբերի | |տարան | |դության |ներից | |
|շրջանում | |(համաձայ- | |վաղ հայտնա-| | |
|իրականացնել| |նությամբ) | |բերման | | |
|համակարգված| |Հասարակա- | |նպատակով | | |
|սկրինինգ` | |կան կազմա-| | | | |
|նորագույն | |կերպու- | | | | |
|ախտորոշիչ | |թյուն | | | | |
|մեթոդների | |(համաձայ- | | | | |
|կիրառմամբ | |նությամբ),| | | | |
| | |Միջազգային| | | | |
| | |կազմակեր- | | | | |
| | |պություն- | | | | |
| | |ներ | | | | |
| | |(համաձայ- | | | | |
| | |նությամբ) | | | | |
|___________|__________|__________|________|___________|_________|________|
|2) Տուբեր- |ՀՀ առողջա-|Միջազգային|2016- |Տուբերկու- |ՀՀ |Նորա- |
|կուլոզային |պահության |կազմակեր- |2020թթ. |լոզային |պետական |գույն |
|բժշկական |նախարարու-|պություն- | |բժշկական |բյուջեից`|մեթոդ- |
|օգնություն |թյուն |ներ | |օգնություն |առողջապա |ներով |
|և | |(համաձայ- | |և |հության |տուբեր- |
|սպասարկում | |նությամբ) | |սպասարկում |նախարարու|կուլոզի |
|իրականացնող| | | |իրականացնող|թյանը |ախտորոշ-|
|կազմակեր- | | | |կազմակերպու|տրամադր- |ման համա|
|պություն- | | | |թյուններում|վող |պատասխան|
|ներում ՏԲ-ի| | | |ՏԲ-ի |միջոցների|սարքա- |
|վաղ | | | |ախտորոշման |շրջանակ- |վորում- |
|ախտորոշման | | | |բարձր |ներում, |ների և |
|նորագույն | | | |տեխնոլոգիա-|ինչպես |դրանց |
|բարձր | | | |ների |նաև ՀՀ |կիրառման|
|տեխնոլոգիա-| | | |իմունային |օրենքով |ալգորիթմ|
|ների | | | |մեթոդների` |չարգելվող|ների |
|ներդրում, | | | |ինտերֆերոն-|աղբյուր- |առկայու-|
|կիրառման | | | |ների |ներից |թյուն, |
|ընդլայնում | | | |ազատման | |տուբեր- |
|և կատա- | | | |(այսուհետ` | |կուլոզի |
|րելագոր- | | | |ԻԳՌԱ/ԳԱՄՄԱ)| |հայտնա- |
|ծում` ՏԲ-ով| | | |հետազոտու- | |բերման |
|հիվանդի հետ| | | |թյուն, | |նորա- |
|շփված | | | |արագ | |գույն |
|երեխաների, | | | |ախտորոշման | |մաշկային|
|դեռահասների| | | |մոլեկուլյար| |փորձեր |
|ինչպես նաև | | | |գենետիկ | |իրականաց|
|երեխաների | | | |մեթոդի` | |նող |
|և | | | |պոլիմերա- | |բուժաշխա|
|դեռահասների| | | |զային | |տողների |
|շրջանում ՏԲ| | | |շղթայական | |մասնագի-|
|հիվանդու- | | | |ռեակցիա | |տական |
|թյան | | | |(այսուհետ` | |հմտու- |
|տարբերակիչ | | | |ՊՇՌ), | |թյուն- |
|ախտորոշման | | | |գենային | |ներն |
|համար: | | | |զոնդերի | |ապահովող|
| | | | |միջոցով | |վերապատ-|
| | | | |տուբերկու- | |րաստման |
| | | | |լոզային | |վկայական|
| | | | |միկոբակտե- | |ների |
| | | | |րիայի | |առկայու-|
| | | | |կոմպլեքսի | |թյուն` |
| | | | |(այսուհետ` | |մինչև |
| | | | |ՏՄԿ) և | |2020 |
| | | | |միաժամանակ | |թվականի |
| | | | |առաջին, | |վերջը |
| | | | |ինչպես նաև | | |
| | | | |երկրորդ | | |
| | | | |շարքի | | |
| | | | |հակատուբեր-| | |
| | | | |կուլոզային | | |
| | | | |դեղերի | | |
| | | | |նկատմամբ | | |
| | | | |կայունու- | | |
| | | | |թյան | | |
| | | | |որոշում, | | |
| | | | |այդ թվում | | |
| | | | |նաև իրական| | |
| | | | |ժամանակում | | |
| | | | |ՊՇՌ մեթոդով| | |
| | | | |(այսուհետ` | | |
| | | | |Գեն | | |
| | | | |Էքսպերտ), | | |
| | | | |ՏՄԿ և | | |
| | | | |միաժամանակ | | |
| | | | |ռիֆամպիցինի| | |
| | | | |նկատմամբ | | |
| | | | |կայունու- | | |
| | | | |թյան | | |
| | | | |որոշման | | |
| | | | |մոլեկուլյար| | |
| | | | |ախտորոշման | | |
| | | | |(այսուհետ` | | |
| | | | |ՏՄԿ/Ռիֆ) | | |
| | | | |մեթոդների | | |
| | | | |կիրառման | | |
| | | | |ընդլայնում | | |
| | | | |և կատարելա| | |
| | | | |գործում, | | |
| | | | |ինչպես նաև | | |
| | | | |նորագույն | | |
| | | | |մաշկային | | |
| | | | |փորձերի | | |
| | | | |ներդրում` | | |
| | | | |նշված | | |
| | | | |խմբերի | | |
| | | | |շրջանում | | |
| | | | |տուբերկու- | | |
| | | | |լոզ | | |
| | | | |հիվանդու- | | |
| | | | |թյան | | |
| | | | |տարբերակիչ | | |
| | | | |ախտորոշման | | |
| | | | |նպատակով | | |
|___________|__________|__________|________|___________|_________|________|
|3) Տուբեր- |ՀՀ առողջա-|Միջազգային|2016- |Տուբերկու- |ՀՀ |Տուբեր- |
|կուլոզ |պահության |կազմակեր- |2020թթ. |լոզ հիվան- |պետական |կուլոզ |
|հիվանդու- |նախարարու-|պություն- | |դության |բյուջեից`|հիվանդու|
|թյան արտա- |թյուն |ներ | |արտահիվան- |առողջապա-|թյան |
|հիվանդանո- | |(համաձայ- | |դանոցային, |հության |արտահի- |
|ցային, այդ | |նությամբ) | |այդ թվում |նախարա- |վանդա- |
|թվում | | | |տնային |րությանը |նոցային,|
|տնային | | | |պայման- |տրամադր- |այդ |
|պայման- | | | |ներում |վող |թվում |
|ներում | | | |բուժման |միջոցների|տնային |
|բուժման | | | |նորագույն |շրջանակ- |պայման- |
|նորագույն | | | |մոդելների |ներում, |ներում |
|մոդելների | | | |և վարակի |ինչպես |95 և |
|և վարակի | | | |հսկողության|նաև ՀՀ |ավելի |
|հսկողության| | | |միջոցառում-|օրենքով |տոկոս |
|միջոցառում-| | | |ների |չարգելվող|բուժման |
|ների | | | |ներդրում և |աղբյուր- |նորա- |
|ներդրում և | | | |կիրառում |ներից |գույն |
|կիրառում | | | | | |մոդելնե-|
| | | | | | |րի և |
| | | | | | |վարակի |
| | | | | | |հսկողու-|
| | | | | | |թյան |
| | | | | | |միջոցա- |
| | | | | | |ռումների|
| | | | | | |առկայու-|
| | | | | | |թյուն ու|
| | | | | | |կիրառում|
| | | | | | |մինչև |
| | | | | | |2020 |
| | | | | | |թվականի |
| | | | | | |վերջը |
|___________|__________|__________|________|___________|_________|________|
|4) Տուբեր- |ՀՀ առողջա-|Միջազգային|2017- |Տուբերկու- |ՀՀ |Տուբեր- |
|կուլոզով |պահության |կազմակեր- |2020թթ. |լոզով |պետական |կուլոզով|
|հիվանդների |նախարարու-|պություն- | |հիվանդների |բյուջեից`|հիվանդ- |
|նկատմամբ |թյուն |ներ | |նկատմամբ |առողջա- |ների |
|ամոքիչ | |(համաձայ- | |կիրառվող |պահության|նկատմամբ|
|խնամքի | |նությամբ) | |ամոքիչ |նախարա- |կիրառվող|
|նորագույն | | | |խնամքի |րությանը |ամոքիչ |
|մոդելների | | | |նորագույն |տրամադր- |խնամքի |
|ներդրում | | | |մոդելների |վող |նորա- |
| | | | |ներդրում, |միջոցների|գույն |
| | | | |ինչպես նաև |շրջանակ- |մոդել- |
| | | | |այդ |ներում, |ների |
| | | | |ոլորտում |ինչպես |50 տոկոս|
| | | | |կիրառվող |նաև ՀՀ |ներդրում|
| | | | |բուժման |օրենքով |ոլորտում|
| | | | |մոդելների |չարգելվող|կիրառվող|
| | | | |բարելավում |աղբյուր- |բուժման |
| | | | | |ներից |բարելավ-|
| | | | | | |ված |
| | | | | | |մոդել- |
| | | | | | |ների |
| | | | | | |100 |
| | | | | | |տոկոս |
| | | | | | |առկայու-|
| | | | | | |թյուն` |
| | | | | | |մինչև |
| | | | | | |2020 |
| | | | | | |թվականի |
| | | | | | |վերջը |
|___________|__________|__________|________|___________|_________|________|
|5) Երևանի |ՀՀ առողջա-|Երևանի |2016- |Երևանի |ՀՀ |Տուբեր- |
|քաղաքապետա-|պահության |քաղաքա- |2020թթ |քաղաքապետա-|պետական |կուլո- |
|րանի |նախարարու-|պետարան | |րանի |բյուջեից`|զային |
|«Քաղաքային |թյուն |(համաձայ- | |»Քաղաքային |առողջա- |բժշկական|
|հակատուբեր-| |նությամբ) | |հակատուբեր-|պահության|օգնու- |
|կուլոզային | | | |կուլոզային |նախարա- |թյուն և |
|դիսպանսեր» | | | |դիսպանսեր» |րությանը |սպասար- |
|ՓԲԸ-ի | | | |ՓԲԸ-ի |տրամադր- |կում |
|բազայի վրա | | | |գործունեու-|վող |իրականաց|
|հիմնել | | | |թյան |միջոց- |նող |
|թոքային | | | |ուղղվա- |ների |մասնա- |
|հիվանդու- | | | |ծության |շրջանակ- |գիտացված|
|թյունների | | | |փոփոխում, |ներում, |թոքային |
|բժշկական | | | |վերջինիս |ինչպես |հիվանդու|
|կենտրոն` | | | |բազայի վրա |նաև ՀՀ |թյուն- |
|ապահովելով | | | |թոքային |օրենքով |ների |
|թոքային | | | |հիվանդու- |չարգելվող|բժշկական|
|հիվանդների | | | |թյունների |աղբյուր- |կենտրոնի|
|ցերեկային | | | |բժշկական |ներից |ծավալում|
|և ամոքիչ | | | |կենտրոնի | |մինչև |
|խնամք, | | | |ծավալում | |2020 |
|բուժում և | | | | | |թվականի |
|ախտորոշում | | | | | |վերջը |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 2. Նպատակը` հակատուբերկուլոզային դեղերի |
|նկատմամբ կայունության առաջացման, հակատուբերկուլոզային դեղերի օգտագործման`|
|միջազգային մեթոդաբանությանը համապատասխան գործող համաճարակաբանական |
|հսկողության համակարգի զարգացում: |
|_________________________________________________________________________|
|1) Առնվազն |ՀՀ առողջա-|ՀՀ |2020 |Տուբերկու- |ՀՀ |Իրակա- |
|թվով երեք |պահության |մարզպետա- | |լոզային |պետական |նացված |
|տուբերկու- |նախարարու-|րաններ, | |բժշկական |բյուջեից`|համա- |
|լոզային |թյուն |Երևանի | |օգնություն |առողջապա-|ճարակա- |
|բժշկական | |քաղաքա- | |և |հության |բանական |
|օգնություն | |պետարան | |սպասարկում |նախարա- |հսկողու-|
|և | |(համաձայ- | |իրականացնող|րությանը |թյան |
|սպասարկում | |նությամբ) | |կազմակեր- |տրամադր- |համա- |
|իրականացնող| | | |պություն- |վող |կարգի |
|կազմակեր- | | | |ներում |միջոցների|գնահատ- |
|պություն- | | | |ընդունված |շրջանակ- |ման |
|ներում | | | |մեթոդաբա- |ներում, |արդյունք|
|իրականացնել| | | |նության |ինչպես |ների |
|հակատուբեր-| | | |կիրառմամբ |նաև ՀՀ |վերաբեր-|
|կուլոզային | | | |իրականացված|օրենքով |յալ |
|դեղերի | | | |գնահատման |չարգելվող|հաշվետ- |
|նկատմամբ | | | |արդյունք- |աղբյուր- |վություն|
|կայունու- | | | |ներ/ |ներից |ների |
|թյան համա- | | | |տվյալներ | |առկայու-|
|ճարակաբա- | | | | | |թյուն` |
|նական | | | | | |մինչև |
|հսկողության| | | | | |2020 |
|համակարգի | | | | | |թվականի |
|գնահատում | | | | | |վերջը |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 3. Նպատակը` ՀՀ-ում մոր և մանկան առողջության |
|համակարգում տուբերկուլոզի կառավարման բարելավման միջոցով մանկական |
|ազգաբնակչության շրջանում ապահովել տուբերկուլոզի հիվանդացության նվազեցումը|
|և մահացության 0-ական մակարդակի պահպանումը: |
|_________________________________________________________________________|
|1) Առողջա- |ՀՀ առողջա-|ՀՀ արդարա-|2016- |Տուբերկու- |ՀՀ |Առողջա- |
|րանային |պահության |դատության |2020թթ. |լոզով |պետական |րանային |
|բուժման |նախարա- |նախարա- | |հիվանդի հետ|բյուջեից`|բուժման |
|խթանում |րություն |րություն, | |շփված |առողջապա-|ենթարկ- |
|տուբերկու- | |ՀՀ կրթու- | |երեխաների |հության |ված |
|լոզով | |թյան և | |և |նախարա- |երեխա- |
|հիվանդի հետ| |գիտության | |դեռահասների|րությանը |ների և |
|շփված | |նախարա- | |շրջանում |տրամադր- |դեռահաս-|
|երեխաների | |րություն, | |առողջարա- |վող |ների |
|և | |ՀՀ մարզ- | |նային |միջոցների|բուժման |
|դեռահասների| |պետարան- | |բուժման |շրջանակ- |համապա- |
|շրջանում | |ներ, | |խթանում |ներում, |տասխան |
| | |Երևանի | | |ինչպես |փաստաթղ-|
| | |քաղաքա- | | |նաև ՀՀ |թերի 100|
| | |պետարան | | |օրենքով |տոկոս |
| | |(համաձայ- | | |չարգելվող|առկայու-|
| | |նությամբ) | | |աղբյուր- |թյուն` |
| | | | | |ներից |մինչև |
| | | | | | |2020 |
| | | | | | |թվականի |
| | | | | | |վերջը |
|_________________________________________________________________________|
|Ռազմավարական ուղղություն 4. Նպատակը` Տուբերկուլոզի կառավարման ոլորտի |
|պատասխանատուների կողմից պարտավորվածության դրսևորում, անհրաժեշտ միջոցների|
|մոբիլիզացում: |
|_________________________________________________________________________|
|1) Տուբեր- |ՀՀ առողջա-|Միջազգային|2016- |Տուբերկու- |ՀՀ |Տուբեր- |
|կուլոզի |պահության |կազմակեր- |2020թթ. |լոզի ոլորտը|պետական |կուլոզի |
|ոլորտը |նախարարու-|պություն- | |համակարգող |բյուջեից`|ոլորտը |
|համակարգող |թյուն |ներ | |նորմատիվ - |առողջապա-|համակար-|
|նորմատիվ - | |(համաձայ- | |օրենսդրական|հության |գող նոր-|
|օրենսդրական| |նությամբ) | |բազայի |նախարա- |մատիվ - |
|բազայի | | | |կատարելա- |րությանը |օրենս- |
|կատարելա- | | | |գործում |տրամադր- |դրական |
|գործում | | | | |վող |ակտերի |
| | | | | |միջոցների|առկայու-|
| | | | | |շրջանակ- |թյուն |
| | | | | |ներում, | |
| | | | | |ինչպես | |
| | | | | |նաև ՀՀ | |
| | | | | |օրենքով | |
| | | | | |չարգելվող| |
| | | | | |աղբյուր- | |
| | | | | |ներից | |
|___________|__________|__________|________|___________|_________|________|
|2) Տուբեր- |ՀՀ առողջա-|Միջազգային|2016- |Տուբերկու- |ՀՀ |Տուբեր- |
|կուլոզի |պահության |կազմակեր- |2017թթ. |լոզի |պետական |կուլոզի |
|մոնիթորինգի|նախարարու-|պություն- | |մոնիթորինգի|բյուջեից`|մոնի- |
|և |թյուն |ներ | |և |առողջապա-|թորինգի |
|գնահատման | |(համաձայ- | |գնահատման |հության |և գնա- |
|մեխանիզմ- | |նությամբ) | |մեխանիզմ- |նախարա- |հատման |
|ների | | | |ների |րությանը |մեթոդա- |
|հզորացում/ | | | |հզորացման/ |տրամադր- |կան |
|առկա | | | |առկա |վող |ուղե- |
|մեթոդական | | | |մեթոդական |միջոցների|ցույցերի|
|բազայի | | | |բազայի |շրջանակ- |առկա- |
|վերանայում | | | |վերանայում |ներում, |յություն|
|և | | | |և |ինչպես |և |
|լրամշակում/| | | |լրամշակում/|նաև ՀՀ |ներդրում|
| | | | |ապահովում |օրենքով | |
| | | | | |չարգելվող| |
| | | | | |աղբյուր- | |
| | | | | |ներից | |
|___________|__________|__________|________|___________|_________|________|
-----------------------------------------------------------------
ԻՐՏԵԿ - շարունակությունը հաջորդ մասում