ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
ԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԻՑ ՔԱՂՎԱԾՔ
29 հունիսի 2017 թվականի N 28
15. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿՈԽ ԸՄԲՇԱՄԱՐՏ ՄԱՐԶԱՁԵՎԻ 2017-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳՐԻՆ ԵՎ ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
1. Հավանություն տալ`
1) հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի 2017-2020 թվականների զարգացման ծրագրին` համաձայն N 1 հավելվածի.
2) հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի 2017-2020 թվականների զարգացման ծրագրի իրականացման միջոցառումների ցանկին` համաձայն N 2 հավելվածի:
ՍՏՈՐԱԳՐՎԵԼ Է ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏԻ ԿՈՂՄԻՑ
2017 ԹՎԱԿԱՆԻ ՀՈՒԼԻՍԻ 4-ԻՆ
Հավելված N 1
ՀՀ կառավարության
2017 թ. հունիսի 29-ի նիստի
N 28 արձանագրային որոշման
ԾՐԱԳԻՐ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿՈԽ ԸՄԲՇԱՄԱՐՏ ՄԱՐԶԱՁԵՎԻ 2017-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ
1. ՆԱԽԱԲԱՆ
Անհիշելի ժամանակներից հայ ժողովուրդը, ի թիվս այլ մարզաձևերի (ձիավարություն, ջիրիդ, նետաձգություն և այլն), զբաղվել է հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևով, որը եղել է ազգային տոնախմբությունների անբաժանելի մասը:
Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևը խորհրդային ժամանակաշրջանում մասսայականություն չի վայելել:
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պետական կոմիտեն 2000 թվականից «Հայաստանի «ազգային կոխ» ըմբշամարտի ֆեդերացիա» հասարակական կազմակերպության հետ համատեղ սկսեց կազմակերպել և անցկացնել հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտի մեծահասակների Հայաստանի Հանրապետության առաջնություններ:
2007 թվականից հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտի Հայաստանի Հանրապետության առաջնությունների անցկացումը դադարեցվեց, քանի որ ֆինանսավորման հետ կապված դժվարություններ էին ծագում:
2015 թվականին Հայաստանի Հանրապետության սպորտի և երիտասարդության հարցերի նախարարության կողմից առաջադրվեց և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2016 թվականի գերակա խնդիրների ցանկում ընդգրկվեց «Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի զարգացման խթանում» գերակա խնդիրը (Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2016 թվականի հունվարի 14-ի N 131 որոշման N 2 հավելվածի 35-րդ կետ), ի կատարումն որի` Հայաստանի Հանրապետության սպորտի և երիտասարդության հարցերի նախարարությունը 2016 թվականի ընթացքում մշակեց և Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն ներկայացրեց «Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի զարգացման հայեցակարգը» (այսուհետ` Հայեցակարգ): «Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի զարգացման հայեցակարգին հավանություն տալու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության N 46 արձանագրային որոշման նախագիծը հավանության է արժանացել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2016 թվականի նոյեմբերի 18-ի նիստում:
Հայեցակարգը համապատասխանում է Անկախ Պետությունների Համագործակցության երկրների կառավարությունների ղեկավարների խորհրդի 2014 թվականի մայիսի 30-ի «Անկախ Պետությունների Համագործակցությունում ազգային մարզաձևերի աջակցության ու զարգացման մինչև 2020 թվականն ընկած ժամանակամիջոցի ծրագրի և դրա իրականացմանն ուղղված 2015-2017 թվականների միջոցառումների ծրագրի մասին» որոշմանը:
Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2017 թվականի հունվարի 12-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2017 թվականի գործունեության միջոցառումների ծրագիրը և գերակա խնդիրները հաստատելու մասին» N 122-Ն որոշման 1-ին հավելվածի 87-րդ կետով որպես Նախարարության միջոցառում է ընդունվել ««Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի 2017-2020 թվականների զարգացման ծրագրին հավանություն տալու մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության արձանագրային որոշման նախագիծը Հայաստանի Հանրապետության կառավարության աշխատակազմ ներկայացնելը», իսկ նույն որոշման 2-րդ հավելվածի 83-րդ կետով որպես Նախարարության գերակա խնդիր է ընդունվել «Հայաստանի Հանրապետությունում հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի զարգացումը»:
2015 թվականին ստեղծվել է «Հայկական կոխ ըմբշամարտի ֆեդերացիա» հասարակական կազմակերպությունը, որը «Հայաստանի «ազգային կոխ» ըմբշամարտի ֆեդերացիա» հասարակական կազմակերպության իրավահաջորդն է և կատարում է նպաստավոր աշխատանք հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևը պահպանելու, զարգացնելու և տարածելու համար Հայաստանի Հանրապետության մարզերում, Արցախում և հայկական սփյուռքում:
Հայկական սփյուռքում հովանավորների ջանքերով մշտապես, նույնիսկ խորհրդային տարիներին, կազմակերպվել և այժմ էլ կազմակերպվում են հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի մրցումներ:
2. ԾՐԱԳՐԻ ԱՌԱՎԵԼՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ
Ծրագրի իրականացումը կնպաստի Հայաստանի Հանրապետությունում, Արցախում և հայկական սփյուռքում հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի պահպանմանը, տարածմանը և զարգացմանը, ինչը լուրջ ներդրում կլինի ազգապահպանության գործում:
«Երեխայի իրավունքների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 18-րդ հոդվածով սահմանվում է մշակութային արժեքներին հաղորդակցվելու երեխայի իրավունքը, որտեղ մասնավորապես նշվում է. «Յուրաքանչյուր երեխա ունի իր ժողովրդի պատմությանը, ավանդույթներին, հոգևոր արժեքներին և համաշխարհային մշակույթին հաղորդակցվելու իրավունք»: Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևը` որպես դարերի խորքից եկած մարզաձև, կազմում է հայ ազգի հոգևոր մշակույթի անբաժանելի մասը: Հայկական կոխ ըմբշամարտ մարզաձևին արժանի ուշադրություն դարձնելու դեպքում կվերականգնվեն ազգային մարզական գեղեցիկ ավանդույթները, և ազգային պատմական մարզաձևը կփոխանցվի հաջորդ սերունդներին:
Ազգային մարզաձևերին բնորոշ է դինամիկություն և շարժական ունակությունների ձևավորմանը նպատակաուղղված մոտեցում, որոնք եղել են հայ ազգի ռազմաֆիզիկական դաստիարակության բաղկացուցիչ տարրեր: Ըմբշամարտը հնագույն ժամանակներից եղել է հայ ժողովրդի ուղեկիցը, և հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի պահպանումը, տարածումը և զարգացումը լուրջ քայլեր կլինեն ֆիզիկական դաստիարակության` դարերով գոյատևած ազգային համակարգի ուսումնասիրման և դրանում առկա առավելությունները ներկա ու ապագա սերունդների ֆիզիկական դաստիարակության գործընթացում կիրառելու համար:
Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտի գոտեմարտերն ուղեկցվում են մարզաձևին հատուկ ազգային երաժշտությամբ և պարով, իսկ մարզիկները հագնում են հայկական տարազին բնորոշ զարդանախշերով ձևավորված մարզահագուստ: Կոխ ըմբշամարտը` որպես ազգային մարզաձև, կոչված է պահպանելու հայ ժողովրդի ազգային նկարագիրը և նպաստելու ազգային ինքնագիտակցության խորացմանն ու ամրապնդմանը:
Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի բաղկացուցիչ մաս կազմող պարային բաղադրատարրը արտահայտում է սպորտի և արվեստի կապը:
Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի Հայաստանի Հանրապետության առաջնությունների ժամանակ լավագույն արդյունքներ ցուցաբերած մարզիկները կմասնակցեն ըմբշամարտի տարատեսակ համարվող գոտիներով ըմբշամարտ մարզաձևի միջազգային մրցաշարերի: Գոտիներով ըմբշամարտ մարզաձևի մրցաշարեր կանցկացվեն նաև Հայաստանի Հանրապետությունում:
Մեր պետության քաղաքականությունն ուղղված է մարդու նկատմամբ հոգատարության դրսևորմանը, նրա ֆիզիկական, բարոյական ու հոգևոր զարգացմանը նպաստելուն: Ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի հետագա զարգացման, առողջ ապրելակերպի ձևավորման հարցերը ներկայումս հատուկ և մեծ ուշադրության կարիք ունեն: «Ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 2-րդ հոդվածում ներկայացվում են օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացությունների պարզաբանումները, որտեղ նշվում է. «Ֆիզիկական կուլտուրա` մարդու առողջ ապրելակերպի և ֆիզիկական կատարելագործման համար հասարակության կողմից ստեղծված և օգտագործվող հոգևոր ու նյութական արժեքների ամբողջություն»: Հայաստանի Հանրապետության, Արցախի և հայկական սփյուռքի երիտասարդ սերնդի համար հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտին` որպես մնայուն հոգևոր արժեքին ծանոթանալը և տիրապետելը անհրաժեշտություն է:
ՄԵԹՈԴԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Կոխի մրցումները միջնադարյան Հայաստանում կազմակերպվում էին հրապարակներում, մարզարաններում կամ ուղղակի ազատ տարածքներում, բակերում և այլուր:
Հնում մարզիկները մրցությանը մասնակցել են մարզաչուխաներով (բրդյա կտորից կարված երկար վերարկու) և կաշվե փափուկ կիսաճտքավոր կոշիկներով: Նախքան գոտեմարտի սկիզբը ժողովրդական նվագարանների խումբը հնչեցրել է կոխի ավանդական պարային եղանակը, և մրցակիցները կոխի ավանդական պարն են պարել, որից հետո միայն սկսվել է մրցամարտը: Մրցամարտն ուղեկցվել է երաժշտությամբ: Մարտի տևողությունը եղել է 6 րոպե (ներկայումս մեծահասակների գոտեմարտի տևողությունը 5 րոպե է, պատանիներինը` 4 րոպե):
Ներկայումս հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի մրցությունների ժամանակ ըմբիշները գոտեմարտում են ըմբշամարտի մրցագորգի վրա: Մրցումներն անցկացվում են մինչև 18 տարեկան պատանիների և 18-ից բարձր տարիքի մարզիկների միջև:
Մեր ժամանակներում մրցակիցները հագնում են երկու տարբեր գույների մրցակցային համազգեստ` սպիտակ և կապույտ, որոնք ունենալու են հայկական ազգային տարազին բնորոշ որոշ տարրեր, ինչպես նաև հատուկ մարզակոշիկ (կամ մասիկ): Համազգեստը պետք է բաղկացած լինի վերնաշապիկից, անդրավարտիքից և թելագործ գոտուց:
Գոտեմարտից առաջ երկու մրցակիցները կատարում են պարտադիր պար, որի վերջում լավագույն կատարողին տրվում է առավելություն: Եթե գոտեմարտում մարզիկների ստացած միավորները հավասար են, ապա պարի համար ստացած առավելությունը դառնում է որոշիչ, և տրվում է հաղթանակ:
Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի մրցումների, ինչպես նաև ցուցադրական ելույթների ժամանակ պարտադիր է բժշկի ներկայությունը:
Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի ուսուցանումը իրականացնում են համապատասխան վերապատրաստում անցած հունա-հռոմեական ըմբշամարտի, ազատ ոճի ըմբշամարտի, ձյուդոյի և սամբոյի մարզիչները:
4. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿՈԽ ԸՄԲՇԱՄԱՐՏ ՄԱՐԶԱՁԵՎԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ, ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԵՎ ՏԱՐԱԾՄԱՆ ԾՐԱԳՐՈՒՄԸ
Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևի պահպանման, տարածման և զարգացման համար անհրաժեշտ են շահագրգիռ գերատեսչությունների` Հայաստանի Հանրապետության սպորտի և երիտասարդության հարցերի, տարածքային կառավարման և զարգացման, մշակույթի, կրթության և գիտության ու սփյուռքի նախարարությունների համակցված գործողությունները:
Հարկավոր է, որ ազատ ոճի, հունա-հռոմեական ըմբշամարտերի, սամբոյի և ձյուդոյի խմբեր և ըստ այդմ հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ սովորեցնելու պայմաններ ունեցող Հայաստանի Հանրապետության մանկապատանեկան մարզադպրոցների վերադաս գերատեսչությունները (Հայաստանի Հանրապետության սպորտի և երիտասարդության հարցերի, կրթության և գիտության նախարարություններ, մարզպետարաններ, քաղաքապետարաններ) նպատակադրված մոտեցում ցուցաբերեն նշված մարզաձևերի խմբերի սաներին հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևը սովորեցնելու համար: Դա անհրաժեշտ է ճիշտ ֆիզիկական դաստիարակություն ստանալու համար:
Նախատեսվում է, որ Հայաստանի Հանրապետության և Արցախի ազատ ոճի և հունա-հռոմեական ըմբշամարտերի, սամբոյի և ձյուդոյի մարզիչները նախապես կվերապատրաստվեն Հայաստանի Հանրապետության սպորտի և երիտասարդության հարցերի նախարարության վերապատրաստման դասընթացներում, որոնք կազմակերպվելու են Հայաստանի ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի պետական ինստիտուտում: «Ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 6-րդ հոդվածի «ե» կետում ասվում է, որ ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի զարգացման պետական երաշխիքները, ի թիվս այլ երաշխիքների, ներառում են «Այդ բնագավառի համար կադրերի պատրաստման, վերապատրաստման ապահովումը, բնակչության ֆիզիկական դաստիարակության և բարձրագույն նվաճումների` սպորտի հիմնահարցերին վերաբերող գիտական հետազոտությունների նպատակային ֆինանսավորումը»:
Հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևն անհրաժեշտ է ուսուցանել Երևանի և Գյումրու օլիմպիական հերթափոխի պետական մարզական քոլեջներում` ըմբշամարտի և ձյուդոյի բաժանմունքներում:
Ցանկալի է, որ «Համահայկական խաղերի համաշխարհային կոմիտե» հասարակական կազմակերպությունը հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևը ընդգրկի համահայկական խաղերի ծրագրում:
Անհրաժեշտ է Հայաստանի Հանրապետության սփյուռքի նախարարության օժանդակությունը` Հայաստանի Հանրապետության սպորտի և երիտասարդության հարցերի նախարարության համատեղ աշխատանքներ տանելու` հայկական սփյուռքում հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևը տարածելու և զարգացնելու համար: Մասնավորապես հարկավոր է հայկական ազգային կոխ ըմբշամարտ մարզաձևը կամավորության սկզբունքով ուսուցանել սփյուռքի երիտասարդների հայրենաճանաչության «Արի տուն» ծրագրի մասնակիցներին:
ՖԻՆԱՆՍԱԿԱՆ ԳՆԱՀԱՏԱԿԱՆԸ
Ծրագրի ֆինանսավորման աղբյուրներ կարող են համարվել պետական և համայնքների բյուջեները, մասնավոր հատվածի ներդրումները և նպատակային նվիրատվությունները, օրենքով չարգելված այլ աղբյուրները: Ծրագրի միջոցառումների իրականացման համար պետական աջակցության մասով ֆինանսավորումը կարող է նախատեսվել համապատասխան բյուջետային տարիների համար կրթության, սպորտի և տարածքային կառավարման ոլորտների գծով պետական միջնաժամկետ ծախսային ծրագրերով և պետական բյուջեներով սահմանվող ծախսերի սահմանաչափերի շրջանակներում` ելնելով տվյալ տարիների ծախսային առաջնահերթություններից:
Հավելված N 2
ՀՀ կառավարության
2017 թ. հունիսի 29-ի նիստի
N 28 արձանագրային որոշման
ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿ
ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԿՈԽ ԸՄԲՇԱՄԱՐՏ ՄԱՐԶԱՁԵՎԻ 2017-2020 ԹՎԱԿԱՆՆԵՐԻ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԻՐԱԿԱՆԱՑՄԱՆ
._________________________________________________________________________.
|N |Միջոցառման |Ակնկալվող |Կատարման |Համակատարողը|Ժամկետը|Ֆինանսա- |
| |անվանումը |արդյունքը |պատասխանա- | | |վորման |
| | | |տուն | | |աղբյուրը |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|1. |Հունա- |Հունա- |ՀՀ սպորտի |ՀՀ կրթության|2017- |ՀՀ |
| |հռոմեական |հռոմեական |և երիտա- |և գիտության|2020 |պետական |
| |ըմբշամարտի,|ըմբշամարտի, |սարդության |նախարարու- |թվական-|բյուջեից |
| |ազատ ոճի |ազատ ոճի |հարցերի |թյուն, |ներ, |լրացուցիչ|
| |ըմբշամարտի,|ըմբշամարտի, |նախարարու- | |շարու- |ֆինանսա- |
| |ձյուդոյի, |ձյուդոյի, |թյուն |«Հայաստանի |նակական|վորում չի|
| |սամբոյի |սամբոյի | |ֆիզիկական | |պահանջ- |
| |մարզիչների |մարզիչներին | |կուլտուրայի | |վում: |
| |վերապատրաս-|սովորեցնելու | |և սպորտի | | |
| |տում |են հայկական | |պետական | | |
| | |ազգային կոխ | |ինստիտուտ» | | |
| | |ըմբշամարտ | |հիմնադրամ | | |
| | |մարզաձևի | |(համաձայնու-| | |
| | |մարտավարական | |թյամբ), | | |
| | |հնարքները, | | | | |
| | |մրցավարական | |«Հայկական | | |
| | |կանոնները: | |կոխ | | |
| | |Վերապատրաստման| |ըմբշամարտի | | |
| | |գործընթացը | |ֆեդերացիա» | | |
| | |կիրականացվի | |հասարակական | | |
| | |«Հայաստանի | |կազմակերպու-| | |
| | |ֆիզիկական | |թյուն | | |
| | |կուլտուրայի և | |(համաձայնու-| | |
| | |սպորտի պետական| |թյամբ) | | |
| | |ինստիտուտ» | | | | |
| | |հիմնադրամում | | | | |
| | |անցկացվող | | | | |
| | |վերապատրաստման| | | | |
| | |դասընթացներում| | | | |
| | |և «հայկական | | | | |
| | |կոխ ըմբշամարտի| | | | |
| | |ֆեդերացիա» | | | | |
| | |հասարակական | | | | |
| | |կազմակերպու- | | | | |
| | |թյան կողմից ՀՀ| | | | |
| | |մարզերում | | | | |
| | |կազմակերպվող | | | | |
| | |սեմինարներում:| | | | |
| | |Վերապատրաստման| | | | |
| | |դասընթացներից | | | | |
| | |հետո նշված | | | | |
| | |մարզաձևերի | | | | |
| | |մարզիչները | | | | |
| | |պատրաստ կլինեն| | | | |
| | |իրենց խմբերի | | | | |
| | |սաներին | | | | |
| | |դասավանդելու | | | | |
| | |հայկական | | | | |
| | |ազգային կոխ | | | | |
| | |ըմբշամարտ | | | | |
| | |մարզաձևը: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|2. |Հայկական |Ձեռնարկը |«Հայաստանի |ՀՀ սպորտի և |2017 թ.|ՀՀ |
| |ազգային կոխ|պարունակելու է|ֆիզիկական |երիտասարդու-| |պետական |
| |ըմբշամարտ |հայկական |կուլտուրայի|թյան հարցերի| |բյուջեից |
| |մարզաձևի |ազգային կոխ |և սպորտի |նախարարու- | |լրացուցիչ|
| |ուսումնական|ըմբշամարտի |պետական |թյուն, | |ֆինանսա- |
| |և |մարտավարական |ինստիտուտ» | | |վորում չի|
| |մրցավարական|հնարքների և |հիմնադրամ |«Հայկական | |պահանջ- |
| |կանոնների |մրցավարական |(համաձայ- |կոխ | |վում: |
| |ձեռնարկի |կանոնների |նությամբ) |ըմբշամարտի | | |
| |կազմում |նկարագրու- | |ֆեդերացիա» | | |
| | |թյուն: | |հասարակական | | |
| | |Ձեռնարկի լույս| |կազմակերպու-| | |
| | |ընծայումը | |թյուն | | |
| | |մեթոդական | |(համաձայնու-| | |
| | |աջակցություն | |թյամբ) | | |
| | |կլինի հայկական| | | | |
| | |ազգային կոխ | | | | |
| | |ըմբշամարտ | | | | |
| | |մարզաձևի | | | | |
| | |մարզիչների | | | | |
| | |համար: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|3. |Մրցավարների|Երևանում և |«Հայկական |ՀՀ սպորտի և |2017- |ՀՀ |
| |վերապատրաս-|ՀՀ մարզերում |կոխ |երիտասարդու-|2020 |պետական |
| |տում |իրականացվելու |ըմբշամարտի |թյան հարցերի|թվական-|բյուջեից |
| | |է մրցավարների |ֆեդերացիա» |նախարարու- |ներ, |լրացուցիչ|
| | |վերապատրաս- |հասարակական|թյուն |շարու- |ֆինանսա- |
| | |տում: Վերապատ-|կազմակեր- | |նակական|վորում չի|
| | |րաստվելուց |պություն | | |պահանջ- |
| | |հետո |(համաձայ- | | |վում: |
| | |մրցավարները |նությամբ) | | | |
| | |պատրաստ | | | | |
| | |կլինեն դատելու| | | | |
| | |հայկական | | | | |
| | |ազգային կոխ | | | | |
| | |ըմբշամարտ | | | | |
| | |մարզաձևի | | | | |
| | |գոտեմարտերը: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|4. |«Հայկական |Միջոցառումն |ՀՀ սպորտի |»Հայկական |2017- |ՀՀ |
| |կոխ |ուղղված է |և երիտա- |կոխ |2020 |պետական |
| |ըմբշամարտի |հայկական |սարդության |ըմբշամարտի |թվական-|բյուջեից |
| |ֆեդերացիա» |ազգային կոխ |հարցերի |ֆեդերացիա» |ներ |լրացուցիչ|
| |հասարակական|ըմբշամարտ |նախարարու- |հասարակական | |ֆինանսա- |
| |կազմակեր- |մարզաձևի |թյուն |կազմակերպու-| |վորում չի|
| |պության ֆի-|պահպանմանը, | |թյուն | |պահանջ- |
| |նանսավորում|զարգացմանը և | |(համաձայնու-| |վում: |
| |Հայաստանի |տարածմանը: | |թյամբ) | | |
| |Հանրապետու-| | | | | |
| |թյան համա- | | | | | |
| |պատասխան | | | | | |
| |թվականների | | | | | |
| |պետական | | | | | |
| |բյուջեի` | | | | | |
| |«Աջակցու- | | | | | |
| |թյուն | | | | | |
| |հայկական | | | | | |
| |ազգային կոխ| | | | | |
| |ըմբշամարտ | | | | | |
| |մարզաձևի | | | | | |
| |զարգացմանը»| | | | | |
| |ծրագրով | | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|5. |2017-2020 |Անհրաժեշտ է |«Հայկական |ՀՀ սպորտի և |2017- |ՀՀ |
| |թվականների,|ապահովել |կոխ |երիտասարդու-|2020 |պետական |
| |ըստ |«Հայկական կոխ |ըմբշամարտի |թյան հարցերի|թվական-|բյուջեից |
| |տարիների |ըմբշամարտի |ֆեդերացիա» |նախարարու- |ներ, |լրացուցիչ|
| |«Հայկական |ֆեդերացիա» |հասարակական|թյուն |շարու- |ֆինանսա- |
| |կոխ |հասարակական |կազմակեր- | |նակական|վորում չի|
| |ըմբշամարտի |կազմակերպու- |պություն | | |պահանջ- |
| |ֆեդերացիա» |թյան |(համաձայ- | | |վում: |
| |հասարակական|յուրաքանչյուր |նությամբ) | | | |
| |կազմակեր- |տարվա մարզական| | | | |
| |պության |միջոցառումների| | | | |
| |մարզական |օրացուցային | | | | |
| |միջոցառում-|պլանով | | | | |
| |ների |նախատեսված | | | | |
| |օրացուցային|միջոցառումների| | | | |
| |պլանով |անցկացումը: | | | | |
| |նախատեսված |2017 թվականի | | | | |
| |միջոցառում-|միջոցառումներն| | | | |
| |ների |են` ՀՀ | | | | |
| |իրականացում|մարզային | | | | |
| | |առաջնություն- | | | | |
| | |ներ, | | | | |
| | |պատանիների ՀՀ | | | | |
| | |առաջնություն, | | | | |
| | |սույն Ծրագրի | | | | |
| | |7-րդ կետում | | | | |
| | |նշված | | | | |
| | |միջոցառումը, | | | | |
| | |սույն Ծրագրի | | | | |
| | |6-րդ կետի | | | | |
| | |միջոցառումը: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|6. |Հայկական |Հայկական |ՀՀ սպորտի |«Հայկական |2017թ.,|ՀՀ |
| |ազգային կոխ|ազգային կոխ |և երիտա- |կոխ |շարու- |պետական |
| |ըմբշամարտ |ըմբշամարտ |սարդության |ըմբշամարտի |նակական|բյուջեից |
| |մարզաձևի |մարզաձևի |հարցերի |ֆեդերացիա» | |լրացուցիչ|
| |գոտեմարտերի|մրցումային |նախարարու- |հասարակական | |ֆինանսա- |
| |համար |գոտեմարտերի |թյուն |կազմակերպու-| |վորում չի|
| |համազգեստի |համար | |թյուն | |պահանջ- |
| |ձեռքբերում |անհրաժեշտ է | |(համաձայնու-| |վում: |
| | |համապատասխան | |թյամբ) | | |
| | |համազգեստ: | | | | |
| | |Համազգեստի | | | | |
| | |ձեռքբերումը | | | | |
| | |ընդգրկված է | | | | |
| | |Հայաստանի | | | | |
| | |Հանրապետու- | | | | |
| | |թյան 2017 | | | | |
| | |թվականի | | | | |
| | |պետական | | | | |
| | |բյուջեի | | | | |
| | |ծրագրում (տե՛ս| | | | |
| | |սույն Ծրագրի | | | | |
| | |4-րդ կետը): | | | | |
| | |Համազգեստի | | | | |
| | |ձեռքբերումը | | | | |
| | |անհրաժեշտ է | | | | |
| | |ընդգրկել | | | | |
| | |յուրաքանչյուր | | | | |
| | |տարվա պետական | | | | |
| | |բյուջեի | | | | |
| | |ծրագրում: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|7. |Անկախ |2017 թվականին |ՀՀ սպորտի |«Հայկական |2017թ.,|ՀՀ |
| |Պետություն-|նախատեսվում է |և երիտա- |կոխ |շարու- |պետական |
| |ների |Հայաստանի |սարդության |ըմբշամարտի |նակական|բյուջեից |
| |Համագործակ-|Հանրապետու- |հարցերի |ֆեդերացիա» | |լրացուցիչ|
| |ցության |թյունը |նախարարու- |հասարակական | |ֆինանսա- |
| |անդամ- |ներկայացնող` |թյուն |կազմակերպու-| |վորում չի|
| |պետություն-|հայկական | |թյուն | |պահանջ- |
| |ներում |ազգային կոխ | |(համաձայնու-| |վում: |
| |անցկացվող |ըմբշամարտ | |թյամբ) | | |
| |ազգային |մարզաձևով | | | | |
| |մարզաձևերի |զբաղվող | | | | |
| |միջոցառում-|մարզիկների | | | | |
| |ներին |մասնակցությու-| | | | |
| |(ազգային |նը Ռուսաստանի | | | | |
| |մարզաձևերի |Դաշնության | | | | |
| |փառատոներ, |ՈՒլյանովսկ | | | | |
| |համաժողով- |քաղաքում | | | | |
| |ներ) մաս- |օգոստոսի | | | | |
| |նակցություն|11-16-ը | | | | |
| | |անցկացվելիք | | | | |
| | |Անկախ | | | | |
| | |Պետությունների| | | | |
| | |Համագործակցու-| | | | |
| | |թյան անդամ- | | | | |
| | |պետությունների| | | | |
| | |ազգային | | | | |
| | |մարզաձևերի և | | | | |
| | |խաղերի առաջին | | | | |
| | |փառատոնին | | | | |
| | |ըմբշամարտ | | | | |
| | |գոտիներով | | | | |
| | |մարզաձևի | | | | |
| | |մրցումների | | | | |
| | |ծրագրով: | | | | |
| | |Միջոցառումն | | | | |
| | |ուղղված է | | | | |
| | |Անկախ | | | | |
| | |Պետությունների| | | | |
| | |Համագործակցու-| | | | |
| | |թյան անդամ-պե-| | | | |
| | |տություններում| | | | |
| | |ազգային | | | | |
| | |մարզաձևերի | | | | |
| | |պահպանմանը, | | | | |
| | |տարածմանը և | | | | |
| | |զարգացմանը: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|8. |Հայկական |Իրականացվելու |ՀՀ սպորտի |«Հայկական |2017- |ՀՀ |
| |ազգային կոխ|է հայկական |և երիտա- |կոխ |2020 |պետական |
| |ըմբշամարտ |ազգային կոխ |սարդության |ըմբշամարտի |թվական-|բյուջեից |
| |մարզաձևի |ըմբշամարտ |հարցերի |ֆեդերացիա» |ներ, |լրացուցիչ|
| |քարոզչու- |մարզաձևի |նախարարու- |հասարակական |շարու- |ֆինանսա- |
| |թյուն |միջոցառումների|թյուն |կազմակերպու-|նակական|վորում չի|
| | |լուսաբանում | |թյուն | |պահանջ- |
| | |զանգվածային | |(համաձայնու-| |վում: |
| | |լրատվամիջոցնե-| |թյամբ) | | |
| | |րով, այդ | | | | |
| | |թվում` ՀՀ | | | | |
| | |սպորտի և երի-| | | | |
| | |տասարդության | | | | |
| | |հարցերի | | | | |
| | |նախարարության | | | | |
| | |պաշտոնական | | | | |
| | |կայքում: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|9. |Ջավախքում |Ավանդաբար` |Ջավախքի |«Հայկական |2017- |ՀՀ |
| |հայկական |խորհրդային |«Ջավախք» |կոխ |2020 |պետական |
| |ազգային կոխ|տարիներից |հասարակական|ըմբշամարտի |թվական-|բյուջեից |
| |ըմբշամարտ |սկսած, |կազմակեր- |ֆեդերացիա» |ներ, |լրացուցիչ|
| |մարզաձևի |փետրվար-մարտ |պություն |հասարակական |շարու- |ֆինանսա- |
| |մրցաշարի |ամիսներին |(համաձայ- |կազմակերպու-|նակական|վորում չի|
| |անցկացում |Ջավախքում |նությամբ) |թյուն (համա-| |պահանջ- |
| | |հովանավորների | |ձայնությամբ)| |վում: |
| | |միջոցով | | | | |
| | |կազմակերպվում | | | | |
| | |է հայկական | | | | |
| | |ազգային կոխ | | | | |
| | |ըմբշամարտ | | | | |
| | |մարզաձևի | | | | |
| | |մրցաշար: | | | | |
| | |«Հայկական կոխ | | | | |
| | |ըմբշամարտի | | | | |
| | |ֆեդերացիա» | | | | |
| | |հասարակական | | | | |
| | |կազմակերպու- | | | | |
| | |թյունը | | | | |
| | |տրամադրում է | | | | |
| | |մրցավարներ` | | | | |
| | |միջոցառումը | | | | |
| | |պատշաճ | | | | |
| | |մակարդակով | | | | |
| | |անցկացնելու | | | | |
| | |համար: | | | | |
| | |Միջոցառման | | | | |
| | |նպատակն է | | | | |
| | |նպաստել հայա- | | | | |
| | |պահպանությանը:| | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|10.|Հայաստանի |ՀՀ սպորտի և |ՀՀ սպորտի |ՀՀ |2017- |ՀՀ |
| |Հանրապետու-|երիտասարդու- |և երիտա- |տարածքային |2020 |պետական |
| |թյան մանկա-|թյան հարցերի |սարդության |կառավարման |թվական-|բյուջեից |
| |պատանեկան |նախարարության,|հարցերի |և զարգացման|ներ, |լրացուցիչ|
| |մարզադպրոց-|ՀՀ կրթության |նախարարու- |նախարարու- |շարու- |ֆինանսա- |
| |ներում |և գիտության |թյուն |թյուն, |նակական|վորում չի|
| |հայկական |նախարարության,| | | |պահանջ- |
| |ազգային կոխ|համայնքային | |ՀՀ կրթության| |վում: |
| |ըմբշամարտ |և Երևանի | |և գիտության| | |
| |մարզաձևի |քաղաքապետարանի| |նախարարու- | | |
| |պարտադիր |ենթակայության | |թյուն, | | |
| |ուսուցանում|մանկապատանեկան| | | | |
| |հունա- |մարզադպրոցնե- | |Երևանի | | |
| |հռոմեական |րում մարզչի | |քաղաքապետա- | | |
| |ըմբշամարտ, |մեկական | |րան | | |
| |ազատ ոճի |հաստիքի | |(համաձայնու-| | |
| |ըմբշամարտ, |ավելացում` | |թյամբ), | | |
| |սամբո և |հայկական | | | | |
| |ձյուդո |ազգային կոխ | |ՀՀ մարզպետա-| | |
| |մարզաձևերի |ըմբշամարտ | |րաններ, | | |
| |խմբերում |մարզաձևն | | | | |
| | |ուսուցանելու | |«Հայկական | | |
| | |համար: | |կոխ | | |
| | |Նախատեսվում է | |ըմբշամարտի | | |
| | |Հայաստանի | |ֆեդերացիա» | | |
| | |Հանրապետության| |հասարակական | | |
| | |յուրաքանչյուր | |կազմակերպու-| | |
| | |մարզում | |թյուն (համա-| | |
| | |ավելացնել | |ձայնությամբ)| | |
| | |մեկական | | | | |
| | |հաստիք: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|11.|Հայկական |Անհրաժեշտ է |ՀՀ սպորտի |ՀՀ կրթության|2017- |ՀՀ |
| |ազգային կոխ|Երևանի և |և երիտա- |և գիտության|2020 |պետական |
| |ըմբշամարտ |Գյումրու |սարդության |նախարարու- |թվական-|բյուջեից |
| |մարզաձևի |օլիմպիական |հարցերի |թյուն, |ներ, |լրացուցիչ|
| |ուսուցանում|հերթափոխի |նախարարու- | |շարու- |ֆինանսա- |
| |Երևանի |պետական |թյուն |«Հայկական |նակական|վորում չի|
| |օլիմպիական |մարզական | |կոխ | |պահանջ- |
| |հերթափոխի |քոլեջների | |ըմբշամարտի | |վում: |
| |պետական |ըմբշամարտի և | |ֆեդերացիա» | | |
| |մարզական |ձյուդոյի | |հասարակական | | |
| |քոլեջում և |բաժանմունքնե- | |կազմակերպու-| | |
| |Գյումրու |րում | |թյուն (համա-| | |
| |օլիմպիական |ուսուցանել | |ձայնությամբ)| | |
| |հերթափոխի |հայկական | | | | |
| |պետական |ազգային կոխ | | | | |
| |մարզական |ըմբշամարտ | | | | |
| |քոլեջում |մարզաձևը: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|12.|Արցախի |Արցախի |ՀՀ սպորտի |ՀՀ կրթության|2017- |ՀՀ |
| |մանկապատա- |մասնագետների |և երիտա- |և գիտության|2020 |պետական |
| |նեկան |(հունա- |սարդության |նախարարու- |թվական-|բյուջեից |
| |մարզադպրոց-|հռոմեական |հարցերի |թյուն, |ներ, |լրացուցիչ|
| |ներում |ըմբշամարտ, |նախարարու- | |շարու- |ֆինանսա- |
| |հայկական |ազատ ոճի |թյուն |Արցախի |նակական|վորում չի|
| |ազգային կոխ|ըմբշամարտ, | |կրթության, | |պահանջ- |
| |ըմբշամարտ |սամբո, ձյուդո | |գիտության և | |վում: |
| |մարզաձևի |մարզաձևեր) | |սպորտի նախա-| | |
| |պարտադիր |հրավիրում` | |րարություն, | | |
| |ուսուցանում|վերապատրաստում| | | | |
| |հունա- |անցնելու | |«Հայկական | | |
| |հռոմեական |Հայաստանի | |կոխ | | |
| |ըմբշամարտ, |Հանրապետու- | |ըմբշամարտի | | |
| |ազատ ոճի |թյունում: | |ֆեդերացիա» | | |
| |ըմբշամարտ, |Վերապատրաստման| |հասարակական | | |
| |սամբո և |դասընթացներից | |կազմակերպու-| | |
| |ձյուդո |հետո նշված | |թյուն (համա-| | |
| |մարզաձևերի |մարզաձևերի | |ձայնությամբ)| | |
| |խմբերում |արցախցի | | | | |
| | |մարզիչները | | | | |
| | |իրենց խմբերի | | | | |
| | |սաներին | | | | |
| | |կուսուցանեն | | | | |
| | |հայկական | | | | |
| | |ազգային կոխ | | | | |
| | |ըմբշամարտ | | | | |
| | |մարզաձևը: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|13.|Արցախում |Արցախում |«Հայկական |ՀՀ սպորտի և |2018թ.,|ՀՀ |
| |հայկական |հայկական |կոխ |երիտասարդու-|շարու- |պետական |
| |ազգային կոխ|ազգային կոխ |ըմբշամարտի |թյան հարցերի|նակական|բյուջեից |
| |ըմբշամարտ |ըմբշամարտ |ֆեդերացիա» |նախարարու- | |լրացուցիչ|
| |մարզաձևի |մարզաձևի |հասարակական|թյուն, | |ֆինանսա- |
| |մրցաշարի |մրցաշարի |կազմակեր- | | |վորում չի|
| |կազմակեր- |կազմակերպում, |պություն |Արցախի | |պահանջ- |
| |պում |որին |(համաձայ- |կրթության, | |վում: |
| | |կմասնակցեն |նությամբ) |գիտության և | | |
| | |Արցախի, | |սպորտի նախա-| | |
| | |հայկական | |րարություն | | |
| | |սփյուռքի և | | | | |
| | |Հայաստանի | | | | |
| | |Հանրապետության| | | | |
| | |մարզիկները: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|14.|2019 |Նախատեսվում է |«Համահայկա-|ՀՀ սպորտի և |2019 թ.|ՀՀ |
| |թվականի հա-|2019 թվականի |կան խաղերի |երիտասարդու-| |պետական |
| |մահայկական |համահայկական |համաշխարհ- |թյան հարցերի| |բյուջեից |
| |խաղերի |խաղերի |ային |նախարարու- | |լրացուցիչ|
| |ծրագրում |ծրագրում |կոմիտե» |թյուն, | |ֆինանսա- |
| |հայկական |ընդգրկել |հասարակական|«Հայկական | |վորում չի|
| |ազգային կոխ|հայկական |կազմակեր- |կոխ | |պահանջ- |
| |ըմբշամարտ |ազգային կոխ |պություն |ըմբշամարտի | |վում: |
| |մարզաձևի |ըմբշամարտ |(համաձայ- |ֆեդերացիա» | | |
| |ընդգրկում |մարզաձևը: |նությամբ) |հասարակական | | |
| | | | |կազմակերպու-| | |
| | | | |թյուն (համա-| | |
| | | | |ձայնությամբ)| | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|15.|2019 |2019 թվականի |«Հայկական |ՀՀ սպորտի և |2019 թ.|ՀՀ |
| |թվականի հա-|համահայկական |կոխ |երիտասարդու-| |պետական |
| |մահայկական |խաղերին |ըմբշամարտի |թյան հարցերի| |բյուջեից |
| |խաղերից |մասնակցող |ֆեդերացիա» |նախարարու- | |լրացուցիչ|
| |հետո կամա- |հայկական |հասարակական|թյուն, | |ֆինանսա- |
| |վորության |սփյուռքից |կազմակեր- | | |վորում չի|
| |սկզբունքով |ժամանած |պություն |ՀՀ սփյուռքի | |պահանջ- |
| |հայկական |մարզիկները մի |(համաձայ- |նախարարու- | |վում: |
| |ազգային կոխ|քանի օր ավել |նությամբ) |թյուն | | |
| |ըմբշամարտ |կմնան` | | | | |
| |մարզաձևի |հայկական | | | | |
| |ուսուցանում|ազգային կոխ | | | | |
| |հայկական |ըմբշամարտ | | | | |
| |սփյուռքից |մարզաձևի | | | | |
| |ժամանած |դասեր ստանալու| | | | |
| |մարզիկներին|համար: Ծրագիրը| | | | |
| | |հիմնված է | | | | |
| | |կամավորության | | | | |
| | |սկզբունքի վրա:| | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|16.|«Արի տուն» |»Արի տուն» |»Հայկական |ՀՀ սպորտի և |2017- |ՀՀ |
| |ծրագրի |ծրագիրը |կոխ |երիտասարդու-|2020 |պետական |
| |մասնակից |սփյուռքի |ըմբշամարտի |թյան հարցերի|թվական-|բյուջեից |
| |սփյուռքահա-|երիտասարդների |ֆեդերացիա» |նախարարու- |ներ, |լրացուցիչ|
| |յերին |հայրենաճանա- |հասարակական|թյուն, |շարու- |ֆինանսա- |
| |հայկական |չության |կազմակեր- | |նակական|վորում չի|
| |ազգային կոխ|ծրագիր է: |պություն |ՀՀ սփյուռքի | |պահանջ- |
| |ըմբշամարտի |Կամավորության |(համաձայ- |նախարարու- | |վում: |
| |ուսուցանում|սկզբունքով |նությամբ) |թյուն | | |
| | |հայկական | | | | |
| | |ազգային կոխ | | | | |
| | |ըմբշամարտ | | | | |
| | |մարզաձևի | | | | |
| | |ուսուցանումը | | | | |
| | |«Արի տուն» | | | | |
| | |ծրագրին | | | | |
| | |մասնակցող | | | | |
| | |երիտասարդներին| | | | |
| | |միաժամանակ | | | | |
| | |համահունչ է | | | | |
| | |«Արի տուն» | | | | |
| | |ծրագրի | | | | |
| | |նպատակներին | | | | |
| | |և հայկական | | | | |
| | |ազգային կոխ | | | | |
| | |ըմբշամարտ | | | | |
| | |մարզաձևի | | | | |
| | |զարգացման | | | | |
| | |հայեցակարգին: | | | | |
|___|___________|______________|___________|____________|_______|_________|
|17.|Հայկական |Կիրականացվի |«Հայկական |ՀՀ սպորտի և |2017- |ՀՀ |
| |սփյուռքում |մասնագետների |կոխ |երիտասարդու-|2020 |պետական |
| |հայկական |գործուղում |ըմբշամարտի |թյան հարցերի|թվական-|բյուջեից |
| |ազգային կոխ|այն երկրներ, |ֆեդերացիա» |նախարարու- |ներ, |լրացուցիչ|
| |ըմբշամարտ |որտեղ կա |հասարակական|թյուն, |շարու- |ֆինանսա- |
| |մարզաձևի |հայկական |կազմակեր- |ՀՀ կրթության|նակական|վորում չի|
| |դասընթացնե-|սփյուռք, և |պություն |և գիտության| |պահանջ- |
| |րի կազմա- |տեղում |(համաձայ- |նախարարու- | |վում: |
| |կերպում |դասընթացների |նությամբ) |թյուն, | | |
| | |կազմակերպում | | | | |
| | | | |ՀՀ | | |
| | | | |տարածքային | | |
| | | | |կառավարման | | |
| | | | |և զարգացման| | |
| | | | |նախարարու- | | |
| | | | |թյուն, | | |
| | | | | | | |
| | | | |ՀՀ սփյուռքի | | |
| | | | |նախարարու- | | |
| | | | |թյուն | | |
._________________________________________________________________________.