Սեղմել Esc փակելու համար:
ՎԻՐՈՒՍԱՅԻՆ ՀԵՄՈՌԱԳԻԿ ՏԵՆԴՈՎ ՊԱՑԻԵՆՏՆԵ...
Քարտային տվյալներ

Տեսակ
Գործում է
Ընդունող մարմին
Ընդունման ամսաթիվ
Համար

ՈՒժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
ՈՒժը կորցնելու ամսաթիվ
Ընդունման վայր
Սկզբնաղբյուր

Ժամանակագրական տարբերակ Փոփոխություն կատարող ակտ

Որոնում:
Բովանդակություն

Հղում իրավական ակտի ընտրված դրույթին X
irtek_logo
 

ՎԻՐՈՒՍԱՅԻՆ ՀԵՄՈՌԱԳԻԿ ՏԵՆԴՈՎ ՊԱՑԻԵՆՏՆԵՐԻ ՎԱՐՄԱՆ ԳՈՐ ...

 

 

i

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ
ՀՐԱՄԱՆ

 

10 մայիսի 2019 թվականի N 26-Ն

 

ՎԻՐՈՒՍԱՅԻՆ ՀԵՄՈՌԱԳԻԿ ՏԵՆԴՈՎ ՊԱՑԻԵՆՏՆԵՐԻ ՎԱՐՄԱՆ ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Հիմք ընդունելով «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 19.3 հոդվածի 1-ին մասի 10-րդ կետը`

 

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ

 

1. Հաստատել` «Վիրուսային հեմոռագիկ տենդով պացիենտների վարման գործելակարգ»-ը` համաձայն հավելվածի:

2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

 

Ա. Թորոսյան

 

Հավելված

Առողջապահության նախարարի

10 մայիսի 2019 թ.

N 26-Ն հրամանի

 

ՎԻՐՈՒՍԱՅԻՆ ՀԵՄՈՌԱԳԻԿ ՏԵՆԴՈՎ ՊԱՑԻԵՆՏՆԵՐԻ ՎԱՐՄԱՆ ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳ

 

Ընդհանուր դրույթներ

Վիրուսային հեմոռագիկ տենդը (ՎՀՏ) ծանր հիվանդությունների ընդհանուր անվանում է, որոնք որոշ դեպքերում կապված են արնահոսության հետ: Հարուցվում են մի շարք վիրուսների կողմից: Տերմինը սովորաբար տարածվում է այն հիվանդությունների վրա, որոնք հարուցվում են հետևյալ ընտանիքների վիրուսներով`

. Արենավիրիդե (Լասսա, Լույո, Ջունին, Գուանարիտո, Սաբիա, Մաչուպո և Չապար)

. Բունյավիրիդե (Ղրիմ-Կոնգո հեմոռագիկ տենդ (CCHF), Ռիֆտ հովտի տենդ և Հանտավիրուսներ)

. Ֆիլովիրիդե (Էբոլա և Մարբուրգ)

Ֆլավիվիրիդե (Դեղին տենդ, Դենգե տենդ, Օմսկի հեմոռագիկ տենդ, Կիասանուր անտառների հիվանդություն և Ալկուրմա հեմոռագիկ տենդ):

Սույն գործելակարգը վերաբերում է մի շարք ՎՀՏ-երի` Էբոլա, Մարբուրգ, Ղրիմ-Կոնգո տենդ, Լասսա տենդ (և Լույո), որոնք հանդիպում են Աֆրիկայում և ունեն մարդուց մարդուն փոխանցվելու ռիսկ: Այս գործելակարգը չի վերաբերում այնպիսի վիրուսային վարակների վարմանը, ինչպիսիք են Դենգեն, Ռիֆտ հովտի տենդը և Դեղին տենդը, որոնք ևս ունեն հեմոռագիկ դրսևորումներ, սակայն չեն փոխանցվում անմիջապես մարդուց մարդուն:

ՎՀՏ-երը ծանր և կյանքին վտանգ սպառնացող վիրուսային հիվանդություններ են, որոնք ունեն հատուկ նշանակություն հանրային առողջապահության համար, քանի որ կարող են տարածվել հիվանդանոցային պայմաններում, ունեն բարձր մահաբերություն և դժվար է արագ ճանաչել և հայտնաբերել: Բացի այդ, Էբոլայի և Մարբուրգի դեպքում բացակայում է արդյունավետ և ապացուցված բուժումը, կիրառվում է աջակցող բուժում: Չնայած, Ռիբավիրինը կարող է օգտագործվել Լասսա տենդի և Ղրիմ-Կոնգո տենդի ժամանակ, սակայն դրանց մահաբերությունը շարունակում է մնալ բարձր:

Բուժաշխատողների մահը հաճախ հանդիսանում է ՎՀՏ-ի բռնկման առաջին նշանը. վաղ հայտնաբերումը և բուժաշխատողների պաշտպանության միջոցառումների իրականացումը համաճարակների կառավարման հիմնական նպատակներից մեկն է:

Էբոլան և Մարբուրգը հանդիսանում են ֆիլովիրուսներ, որոնք փոխանցվում են վարակված կենդանիների հետ շփման միջոցով (կամ Էբոլա տարած հիվանդից` վարակվելով մարմնի հեղուկների մեջ առկա վիրուսով), և հետագայում փոխանցվում են այդ հիվանդի վարակված արյան և կենսական հեղուկների միջոցով:

Ղրիմ-Կոնգո տենդի հարուցիչը Նաիրովիրուս է` նույնանուն վիրուսների խումբ Բունյավիրիդե ընտանիքում: Ղրիմ-Կոնգո տենդը փոխանցվում է տզերի միջոցով տնային կենդանիներից (ինչպիսիք են եղջերուն, խոշոր եղջերավոր անասունները, այծերը և ոչխարները), բայց այն կարող է փոխանցվել նաև վարակված կենդանիների կամ մարդու արյան կամ կենսաբանական հեղուկների հետ շփման միջոցով:

Լասսա և Լույո վիրուսները պատկանում են Արենավիրիդե ընտանիքին: Մարդիկ վարակվում են նրանց ռեզերվուարների (Mastomys natalensis առնետ) արտաթորանքների հետ շփվելու միջոցով: Լասսա վիրուսի երկրորդային վարակում մարդուց մարդուն նույնպես կարող է տեղի ունենալ վարակված արյան կամ կենսաբանական հեղուկների հետ անմիջական շփման ժամանակ:

Էբոլա, Մարբուրգ և Ղրիմ-Կոնգո տենդերի բռնկումներ տեղի են ունենում պարբերաբար, սակայն անկանխատեսելի: Ի տարբերություն շատ ՎՀՏ-ի, որոնք ախտորոշվում են բռնկումների ժամանակ, Լասսա տենդը համարվում է էնդեմիկ Արևմտյան Աֆրիկայում, ըստ գնահատման` տարեկան արձանագրվում են տասնյակ հազարավոր դեպքեր, ամենից բարձր հիվանդացությունը դիտվում է Սիեռա-Լեոնեյի Կենեմա, Բո և այլ շրջաններում, ինչպես նաև Նիգերիայում, Գվինեայում և Լիբերիայում: ՎՀՏ-երը կարող են հանդիպել ցանկացած ժամանակ և պահանջում են պատրաստակամություն և պլանավորում: Մինչ համայնքում ՎՀՏ-ի բռնկում սկսվելը, ՎՀՏ-ով հիվանդները դիմում են տեղական առողջապահական հաստատություններ խնամքի և բուժման համար:

Այսպիսով, տարբերակիչ ախտորոշման ժամանակ ՎՀՏ-ի նկատմամբ կասկածի բարձր մակարդակի դեպքում առանց վարակի կանխարգելման և հսկողության մշտապես գործող ստանդարտ նախազգուշական միջոցների պահպանման, բուժաշխատողները և այլ հիվանդները գտնվում են վարակման վտանգի տակ:

 

Հապավումներ

ՎՀՏ - վիրուսային հեմոռագիկ տենդ

CCHF - Ղրիմ-Կոնգո հեմոռագիկ տենդ

ՊՇՌ - պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա

 

Գործելակարգի պացիենտի մոդել

Սույն գործելակարգի պացիենտի մոդելն է բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող հիմնարկներում գտնվող ծանրության տարբեր աստիճանի ՎՀՏ-ով պացիենտը (Աղյուսակ 1):

 

Աղյուսակ 1

 

Վիրուսային հեմոռագիկ տենդով պացիենտի մոդել

 

._____________________________________________________________________.

|Մոդելի պարտադիր բաղադրիչ     |   Բաղադրիչի նկարագրությունը           |

|_____________________________|_______________________________________|

|Նոզոլոգիական ձևը             |ՎՀՏ մեծահասակների շրջանում             |

|_____________________________|_______________________________________|

|Տարիքային կարգավիճակ         |Մեծահասակներ և  երեխաներ               |

|_____________________________|_______________________________________|

|Հիվանդության աստիճանը        |Ցանկացած                               |

|_____________________________|_______________________________________|

|Հիվանդության փուլը           |Ցանկացած                               |

|_____________________________|_______________________________________|

|Բարդությունները              |Անկախ բարդություններից                 |

|_____________________________|_______________________________________|

|Կոդը ըստ ՀՄԴ-10              |A 98.4 - Էբոլա վիրուսով հար. հիվ.      |

|                             |A 98.3 - Մարբուրգ վիրուսով հար. հիվ.   |

|                             |A 98.0 - Ղրիմ-Կոնգո հեմոռագիկ տենդ     |

|_____________________________|_______________________________________|

|Բուժօգնության ցուցաբերման    |Հիվանդանոցային                         |

|պայմանները                   |                                       |

._____________________________________________________________________.

 

1. ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ

1.1. Համաձայն Հիվանդությունների կանխարգելման և վերահսկման ամերիկյան կենտրոնի

2011 թ. «Դեպքերի ստանդարտ բնորոշումները» հղման` ՎՀՏ ախտորոշման համար անհրաժեշտ է հետևյալ ցուցանիշների առկայությունը.

. Կասկածելի` դեպք, կլինիկորեն և համաճարակաբանորեն նման է ՎՀՏ դեպքի:

. Հաստատված` դեպք, կասկածելի դեպք, որը հաստատվել է լաբորատոր հետազոտություններով:

 

Կլինիկական չափանիշներ

Սուր սկսվող հիվանդություն, որի դեպքում առկա են բոլոր ստորև նշված ախտանիշները.

. Տենդ >40oC

. Նշված ախտանիշներից մեկը կամ մի քանիսը

. ուժեղ գլխացավ

. մկանացավ

. էրիթեմատոզ, մակուլոպապուլյոզ ցան իրանին, որը 3-4 օր անց ենթարկվում է թեփոտման

. փսխում

. լուծ

. ֆարինգիտ (միայն արենավիրուսների դեպքում)

. որովայնի ցավ

. վնասվածքի հետ չկապակցված արնահոսություն

. ցավ ռետրոստերնալ հատվածում (միայն արենավիրուսների դեպքում)

. պրոտեինուրիա (միայն արենավիրուսների դեպքում)

. թրոմբոցիտոպենիա

 

Համաճարակաբանական կապ

Ախտանիշների ի հայտ գալուն նախորդող 3 շաբաթների ընթացքում ստորև նշված գործոնի առկայություն.

. Շփում ՎՀՏ հիվանդի արյան կամ այլ կենսաբանական հեղուկների հետ:

. ՎՀՏ էնդեմիկ շրջանի բնակիչ կամ այդ շրջան ճանապարհորդող:

. Աշխատանք ՎՀՏ նմուշների հետ առնչվող լաբորատորիայում:

. Աշխատանք էնդեմիկ շրջանների չղջիկների, կրծողների կամ պրիմատների հետ առնչվող լաբորատորիայում:

. Շփում ՎՀՏ սուր կամ ռեկոնվալեսցենտ հիվանդի սերմնահեղուկի հետ, ախտանիշների ի հայտ գալուց 10 շաբաթվա ընթացքում:

 

Լաբորատոր չափանիշներ

Նշված չափանիշներից մեկի կամ մի քանիսի առկայությունը.

. ՎՀՏ վիրուսի անտիգենի հայտնաբերում արյան մեջ ԻՖԱ:

. ՎՀՏ վիրուսի անջատում բջջային կուլտուրայում:

. ՎՀՏ վիրուսի գենոմի հայտնաբերում պոլիմերազային շղթայական ռեակցիայով (RT-PCR):

. ՎՀՏ վիրուսի անտիգենների հայտնաբերում իմունահյուսվածաքիմիական մեթոդով:

 

2. ԿԼԻՆԻԿԱԿԱՆ ՆԿԱՐԱԳԻՐ

2.1. Էբոլա/Մարբուրգ տենդերի կլինիկական առանձնահատկությունները

2.1.1. Գաղտնի շրջանը կարող է տատանվել 2-21 օր:

2.1.2. Սովորաբար սկսվում են գրիպանման համախտանիշով` տենդ, արտահայտված թուլություն, որը հաճախ ուղեկցվում է մկանահոդացավերով, գլխացավով և երբեմն զկռտոցով:

2.1.3. Հիվանդները կարող են գանգատվել նաև կլման դժվարացումից և որովայնի ցավերից` էպիգաստրալ, աջ հիպոքոնդրալ և հիպոգաստրալ շրջաններում: Նշվածները սովորաբար ուղեկցվում են գաստրոինտեստինալ ախտանիշներով` սրտխառնոց, փսխում և լուծ: Այս ՎՀՏ-ներին բնորոշ վաղ և ուշ կլինիկական ախտանիշներն առավել մանրամասն ներկայացված են Աղյուսակ 1-ում:

2.2. Լասսա տենդի կլինիկական առանձնահատկությունները

2.2.1. Գաղտնի շրջանը 6-21 օր է:

2.2.2. Այտուցված դեմքը և պարանոցը Լասսա տենդի դասական նշաններն են, սակայն հանդիպում է միայն 10% դեպքերում, այս նշանները չեն հանդիպում Էբոլա/Մարբուրգ տենդերի ժամանակ:

2.2.3. Ցավ կոկորդում հանդիպում է 2 դեպքերում էլ, բայց էքսուդատիվ ֆարինգիտը և լսողության կորուստը վկայում են Լասսա տենդի մասին:

2.2.4. Միայն մոտ 20% դեպքերում է Լասսա տենդով հիվանդների մոտ դիտվում արյունահոսություն: Լասսա տենդն ունի ավելի,նուրբե արտահայտվածություն, հիվանդները զգում են հոգնածություն և ջերմության առկայություն մի քանի օրվա ընթացքում:

2.2.5. Վարակվածների մոտ 80%-ի մոտ Լասսա տենդն ընթանում է թեթև կամ չունի տեսանելի ախտանիշներ:

2.2.6. Էնդեմիկ շրջաններում հաճախ են հանդիպում ինապարանտ ձևերը, որոնք ախտորոշվում են շճաբանական եղանակով:

2.2.7. Վիրուսն արտազատվում է մեզի միջոցով, վարակից հետո 3-9 շաբաթների ընթացքում և սերմնահեղուկի միջոցով` 3 ամիսների ընթացքում: Սեռական ճանապարհով փոխանցման աստիճանն անհայտ է:

2.2.8. Ապաքինման շրջանում կարող է դիտվել տրանզիտոր մազաթափություն և ատաքսիա:

2.2.9. Սենսորոնևրալ լսողական անբավարարությունը (8-րդ գանգուղեղային նյարդ) դիտվում է հաճախ, որը կապված չէ հիվանդության ծանրության հետ:

2.2.10. Լաբորատոր առանձնահատկությունները ներառում են լիմֆոպենիա, որին կարող է հաջորդել ուշ նեյտրոֆիլիան: Թրոմբոցիտների քանակը չափավոր իջած է, թրոմբոցիտների ֆունկցիան շեղված է: ԱՍՏ-ի մակարդակը 150-ից բարձր է և բարձր վիրեմիան հիվանդի համար վատ կանխատեսումների ցուցանիշ է: Ալբումինուրիան և արյան խտացումը կարող են ուղեկցել ծանր հիվանդությանը:

Լասսա տենդի կլինիկական ախտանիշներն` ըստ հիվանդության փուլերի, նկարագրված են Աղյուսակ 2-ում:

2.3. Ղրիմ-Կոնգո տենդի կլինիկական առանձնահատկությունները

2.3.1. Գաղտնի շրջանի տևողությունը կախված է վարակման ուղուց, բայց սովորաբար կազմում է 3-7 օր, տզի խայթոցից հետո արձանագրված առավելագույն գաղտնի շրջանը նշվում է 9 օր և վարակված արյան կամ հյուսվածքների հետ շփումից հետո` 13 օր:

2.3.2. ՂԿ տենդի սկիզբը հանկարծակի է, նախնական նշաններն ընդգրկում են` գլխացավ, տենդ, ախորժակի կորուստ, քնկոտություն, մեջքի շրջանում ցավեր, հոդացավեր, որովայնի ցավեր և փսխում: Կարող է դիտվել նաև դեղնուկ, և ծանր դեպքերում տրամադրության և զգայական ընկալման փոփոխություններ:

2.3.3. Հեմոռագիկ շրջանը սովորաբար կարճ է (2-3 օր, սակայն կարող է լինել մինչև 2 շաբաթ), զարգանում է կտրուկ, սովորաբար հիվանդության 3-րդ և 4-րդ օրերին: Հեմոռագիկ դրսևորումները հաճախ են հանդիպում և տատանվում են պետեխիաներից մինչև մաշկի և լորձաթաղանթների լայն հեմատոմաներ:

2.3.4. Ամենից հաճախ հանդիպող արնահոսող հատվածներն են քիթը, ստամոքս-աղիքային համակարգը (արյունային փսխում, մելենա և ներորովայնային արնահոսություն), արգանդ (մենոռագիա` արտահայտված դաշտանային արնահոսություն, կամ այլ հեշտոցային արնահոսություն), միզուղիներ (հեմատուրիա) և շնչական համակարգ (արյունախխում):

2.3.5. Մոտ 30% հիվանդների մոտ կարող է դիտվել հեպատոսպլենոմեգալիա:

2.3.6. ՂԿ տենդի լաբորատոր առանձնահատկությունները ներառում են` թրոմբոցիտոպենիա, լեյկոպենիա, լյարդային ֆերմենտների աճ և երկարացված արնահոսության ժամանակ:

2.3.7. Անբարենպաստ կանխատեսող ցուցանիշներ և ռիսկային գործոններ են` տարիքը 60 անց, կլինիկական նշանների և լաբորատոր ցուցանիշների կտրուկ զարգացումը, քնկոտությունը և թրոմբոցիտների քանակը <50,000 մմ3 կամ երկարացած aPTT:

 

3. ԼԱԲՈՐԱՏՈՐ ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄ

3.1. Ընդհանուր դրույթներ

3.1.1. Բոլոր նմուշները պետք է դիտարկվեն որպես բարձր վտանգավորության նմուշներ:

3.1.2. Էբոլայի և այլ ՎՀՏ-ի ախտորոշման հաստատման համար պահանջվում են բարձր որակավորված և մասնագիտացված ռեֆերենս լաբորատորիաներ:

3.1.3. Նմուշները հավաքող և տեղափոխող (լաբորատոր անձնակազմ, բուժքույրեր, բժիշկներ, ֆլեբոտոմիստներ` արյան նմուշառում կատարողներ), ինչպես նաև նմուշները տեղափոխման համար փաթեթավորող անձնակազմը պետք է ուսուցանվեն ճիշտ և անվտանգ նմուշառման, փաթեթավորման և տեղափոխման, անձնական պաշտպանական միջոցների օգտագործման պահանջների վերաբերյալ:

3.1.4. Այն համաճարակաբանական իրավիճակներում, երբ Էբոլայի տարածվածությունը ցածր է, անհրաժեշտ է հակածնի բարձր առանձնահատկությամբ արագ թեստերի կիրառումը: Ցածր առանձնահատկությամբ թեստերի լայն կիրառումը կբերի մեծ քանակությամբ կեղծ բացասական արդյունքների:

3.1.5. Բոլոր հակածնային թեստերը պետք է կրկնակի ստուգվեն ՊՇՌ մեթոդով` ախտորոշման հաստատման համար: Ախտանիշներն ի հայտ գալուց 72 ժամվա ընթացքում ստացված ցանկացած բացասական պատասխան պետք է կրկնակի ստուգվի: Նմուշառման ընդհանուր սկզբունքները ներկայացված են Աղյուսակ 3-ում:

3.2. Էբոլա/Մարբուրգ, Լասսա և Ղրիմ-Կոնգո տենդերի լաբորատոր ախտորոշումը

3.2.1. ՎՀՏ-ի դեպքի հաստատման համար 3 լաբորատոր թեստեր կարող են կիրառվել: Ընտրությունը կախված է նմուշի վերցման ժամանակահատվածից, հիվանդության առաջացման ժամանակահատվածից:

3.2.2. ՊՇՌ մեթոդը, որը հաճախ անվանվում է ՊՇՌ իրական ժամանակում /real time PCR/ կամ հետադարձ տրանսկրիպտազային ՊՇՌ /reverse transcriptase կամ RT-PCR/, հաստատում է վիրուսի առկայությունը արյան կամ հյուսվածքների մեջ հիվանդության սուր փուլում: Այն նախընտրելի մեթոդ է թե արյան, թե դիակների կոկորդի քսուքից նմուշները հաստատելու համար: Որոշ իրավիճակներում այս թեսթը կարող է փոխարինվել հակածնի հայտնաբերման ԻՖԱ մեթոդով, սակայն վերջինս քիչ զգայուն է:

3.2.3. IgM դասի հակամարմինների հայտնաբերումը ԻՖԱ մեթոդով հաճախ վկայում է վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում առկա վարակի մասին:

3.2.4. IgG դասի հակամարմինների հայտնաբերումը նույնպես ԻՖԱ մեթոդով, պահպանվում է տարիներ տարած սուր վարակից հետո: Առանձին IgG առկայությունը չի հավաստում նոր կամ ընթացիկ վարակի մասին, բայց զույգ նմուշներում, որոնք ցույց են տալիս IgG սերոկոնվերսիա, կարող են օգտագործվել` հաստատելու սուր վարակը: Սույն մեթոդի հաճախ հանդիպող խնդիրը խաչաձև ռեակցիան է:

3.2.5. Մահացածների շրջանում ախտորոշման համար կարելի է կիրառել իմունահյուսվածաքիմիական հետազոտությունը` հայտնաբերելու որոշ ՎՀՏ-ներ (օրինակ, Էբոլա կամ Մարբուրգ) դիակի մաշկից:

3.2.6. Մոլեկուլային ախտորոշման նպատակով նմուշառումը Էբոլա վիրուսով հարուցված հիվանդության դեպքում իրականացվում է պացիենտի մոտ Էբոլա վիրուսով հարուցված հիվանդության առաջին ախտանիշների ի հայտ գալու պահից սկսած:

3.2.7. Եթե նմուշները վերցվել են ախտանիշները ի հայտ գալուց 3 օր անց, ապա առաջին հետազոտության բացասական պատասխանից հետո, պետք է իրականացնել 2-րդ նմուշառումը, բայց ոչ շուտ, քան 1-ին նմուշառումից 48 ժամ անց: Ամբողջական արյան նմուշները վերցվում են հիվանդության ախտանիշներն ի հայտ գալուց 8 օր անց:

3.2.8. Էբոլա վիրուսով հարուցված հիվանդության դեպքում ամբողջական արյան նմուշը վերցվում է պացիենտներից առնվազն 4 մլ ծավալով, EDTA պարունակող պլաստիկե փորձանոթներով, իսկ դիակներից վերցվում է քսուք բերանի լորձաթաղանթից ունիվերսալ տեղափոխման միջավայրով: Վերջինս առաջարկվում է նաև այն դեպքերում, երբ հնարավոր չէ վերցնել ամբողջական արյան նմուշ, օրինակ, երեխաներից: Պետք է հիշել, որ կենդանի պացիենտների մոտ քսուքի հակադարձ տրանսկրիպտազային ՊՇՌ հետազոտության և հակածինների հայտնաբերման զգայունությունը շատ ցածր է:

3.2.9. Նմուշները կարելի է պահել սենյակային ջերմաստիճանում 24 ժամից ոչ ավելի: Եթե նմուշի տեղափոխումը հնարավոր չէ արագ իրականացնել, ապա մինչև մեկ շաբաթ կարելի է պահել 0-5oC, ավելի երկարատև պահպանումը իրականացվում է -70oC, իսկ տեղափոխումը` չոր սառույցի վրա: Անհրաժեշտ է խուսափել կրկնակի հալեցումից և սառեցումից:

3.2.10. Լաբորատոր հետազոտության արդյունքները հաստատվում են ԱՀԿ վիրուսային հեմոռագիկ տենդերի համագործակից կենտրոններում:

3.2.11. Լաբորատոր արդյունքների մեկնաբանությունը ներկայացված է Աղյուսակ 4-ում:

 

4. ԲՈՒԺՈՒՄ

4.1. Առանցքային սկզբունքներ

4.1.1. ՎՀՏ-ի բուժումը հիմնականում աջակցող է:

4.1.2. Ռեհիդրատացիա` եթե առկա է փսխում, փորլուծություն կամ դեհիդրատացիայի այլ նշաններ, սկսել ն/ե հեղուկներ: Բոլոր հիվանդներին ապահովել օրալ ռեհիդրատացիոն հեղուկներով:

4.1.3. Հակաբիոտիկներ` էմպիրիկ օրալ հակաբիոտիկներ (օրինակ, ցիպրոֆլոքսացին կամ ցեֆիքսիմ կամ ամոքսացիլին-կլավուլանաթթու) կամ ն/ե հակաբիոտիկներ (օրինակ, ցեֆտրիաքսոն) պետք է տրվեն.

4.1.3.1. Էբոլայի կասկածով հիվանդներին, որոնց մոտ կլինիկորեն դիտվում են բակտերիալ վարակի նշաններ:

4.1.3.2. Բոլոր ծանր հիվանդներին` հաշվի առնելով բակտերիալ սեպսիսի ռիսկը:

4.1.3.3. Էբոլայի կասկածով մինչև 5 տարեկան բոլոր երեխաներին. սեպսիսի նշանները երեխաների մոտ ոչ յուրահատուկ են, ուստի խորհուրդ է տրվում բոլորին ընդունել լայն սպեկտրի հակաբիոտիկներ ն/ե կամ մ/մ (ցեֆտրիաքսոն 80մգ/կգ ն/ե/մմ օրը մեկ անգամ, նրանց համար, ովքեր >1 շաբաթականից, առավելագույնը 2 գրամ 5-10 օր, մինչև 1 շաբաթական, 150 մգ ն/ե/մ/մ):

4.1.3.4. Դիտարկել մետրոնիդազոլի լրացուցիչ նշանակումը որովայնի ցավերի ուժեղացման կամ արյունային լուծի ժամանակ:

4.1.4. Հիվանդները, ովքեր ստանում են բուժում ՄԻԱՎ-վարակի, տուբերկուլոզի կամ դիաբետի, զարկերակային գերճնշման կամ այլ քրոնիկական հիվանդությունների համար, պետք է շարունակեն այդ հիվանդությունների բուժումը:

4.1.5. Ախտանիշների վարումն առավել մանրամասն ներկայացված է Աղյուսակ 5-ում:

4.2. Յուրահատուկ բուժում

4.2.1. Ռիբավիրինով յուրահատուկ բուժումը կարող է օգտագործվել Լասսա և ՂԿ տենդերի բուժման համար, ինչպես նաև հիվանդների հետ շփումից հետո:

4.2.2. Ռիբավիրինը չի օգտագործվում Էբոլա և Մարբուրգ տենդերի բուժման համար, քանի որ արդյունավետ չէ:

4.2.3. Ռիբավիրինն առավել արդյունավետ է, եթե կիրառվում է հիվանդության առաջին 6 օրերի ընթացքում: Ռիբավիրինով բուժման սխեման ներկայացված է Աղյուսակ 6-ում:

4.2.4. Ծանր հիվանդների բուժում` հիվանդներ, որոնք ունեն շնչուղիների անանցանելիություն, կենտրոնական ցիանոզ, սուր ռեսպիրատոր դիսթրես, արյան շրջանառության խաթարման նշաններ, գիտակցության խանգարումներ, երեխաներ, որոնք ունեն լեթարգիա, ներընկած աչքեր, մաշկի տուրգորի և էլաստիկության իջեցում, դեհիդրատացիայի այլ նշաններ` անհրաժեշտ է կիրառել հիպովոլեմիկ շոկով, սեպտիկ շոկով և հեմոռագիկ շոկով հիվանդների վարման ուղեցույցները:

 

5. ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՈՒՄ

5.1. Վարակված կենսաբանական հեղուկների հետ բուժանձնակազմի և այլ անձանց մաշկի և լորձաթաղանթների շփման դեպքում անհրաժեշտ է լվանալ դրանք հոսող ջրի տակ օճառով:

5.2. Վարակված կենսաբանական հեղուկների հետ շփման դեպքը պետք է անմիջապես հաղորդվի և կոնտակտավորը պետք է գտնվի 21 օր հսկողության (մեկուսացման) տակ` օրական 2 անգամ ջերմաչափումով:

5.3. Լասսա և ՂԿ ՎՀՏ-ների հետ շփման բարձր ռիսկի դեպքում` ներարկիչով ծակոց, մաշկի և լորձաթաղանթի ամբողջականության խախտում և այլն, անհրաժեշտ է կատարել ռիբավիրինով քիմիականխարգելում` 35մգ/կգ սկզբնական դեղաչափով (առավելագույնը 2,5 գ), ապա շարունակել 15 մգ/կգ (առավելագույնը 1 գ) յուրաքանչյուր 8 ժամը մեկ, 10 օր:

5.4. Ֆավիպիրավիրն առանձին կամ զուգակցված մոնոկլոնալ հակամարմինների հետ` թիրախավորելով Էբոլա վիրուսի գլիկոպրոտեինը, ցույց է տվել բարձր արդյունավետություն բուժանձնակազմի Էբոլա վիրուսից հետշփումային կանխարգելման նպատակով կիրառելիս:

5.5. Վարակված կենսաբանական հեղուկների հետ շփում ունեցած երեխաները (հատկապես մինչև 5 տարեկան) նույնպես պետք է գտնվեն բժիշկների խիստ հսկողության տակ 21 օր` օրական 3 անգամ զննումով:

5.6. Բուժանձնակազմը պարտավոր է կրել անձնական պաշտպանիչ միջոցներ` հիվանդի հետ աշխատելիս, ձեռքերի ախտահանումը պետք է կատարվի հավուր պատշաճի:

5.7. Հիվանդասենյակների և միջավայրի ախտահանումը չափազանց կարևոր է ներհիվանդանոցային վարակի կանխարգելման համար:

5.8. Հնարավորության դեպքում անհրաժեշտ է սահմանափակել կողմնակի անձանց և հարազատների մուտքը հիվանդասենյակ:

5.9. Մինչև օրս չկան ՎՀՏ-ի լիցենզավորված անվտանգ և արդյունավետ պատվաստանյութեր:

 

6. Բժշկական ծառայությունների հիմնական և լրացուցիչ ցանկեր

6.1. Ախտորոշման, բուժման և խորհրդատվությունների պահանջներ

 

Հիմնական ցանկ

 

._________________________________________________________________________.

|Ծած|    Անվանում    |Տրամա- |Միջին|Ստորաբաժանում |Մասնագետ       |Կատար- |

|կա |                |դրման  |քանակ|              |               |ման    |

|գիր|                |հաճախա-|     |              |               |ժամկետ-|

|   |                |կանու- |     |              |               |ներ    |

|   |                |թյուն  |     |              |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Պոլիմերազային   |      1|    1|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |շղթայական       |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |ռեակցիա         |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |                |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Շճաբանական      |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |հետազոտություն  |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |                |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |                |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Իմունահյուսվածա-|      1|    1|Դիահերձարան   |Պաթոլոգանատոմ  |1-14 օր|

|   |քիմիա           |       |     |              |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Արյան ընդհանուր |      1|    3|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |հետազոտություն  |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |լեյկոֆորմուլայով|       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |                |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Արյան մեջ       |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |գլյուկոզի       |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |մակարդակի       |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |որոշում         |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Արյան մեջ       |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |կրեատինի        |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |մակարդակի       |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |որոշում         |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Արյան           |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |օսմոլյարության  |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |որոշում         |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |                |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Արյան մեջ       |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |ԱՍՏ/ԱԼՏ         |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |մակարդակի       |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |որոշում         |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Պրոթրոմբինային  |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |ժամանակի/ՄՆՀ-ի  |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |որոշում         |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |                |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Արյան մեջ       |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |բիլիռուբինի     |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |մակարդակի       |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |որոշում         |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Արյան մեջ       |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |էլեկտրոլիտների  |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |մակարդակի       |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |որոշում         |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Արյան մեջ       |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |միզանյութի ազոտի|       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |մակարդակի       |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |որոշում         |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Արյան գազային   |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |բաղադրակազմի    |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |որոշում         |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |                |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Մեզի ընդհանուր  |      1|    2|Լաբորատոր     |Լաբորատոր      |1-14 օր|

|   |հետազոտություն  |       |     |ախտորոշման    |ախտորոշման     |       |

|   |                |       |     |ծառայություն  |ծառայության    |       |

|   |                |       |     |              |բուժքույր/բժիշկ|       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Զարկերակային    |      1|   42|Ինտենսիվ      |ԻԹԲ-ի բուժքույր|1-14 օր|

|   |ճնշման չափում   |       |     |թերապիայի     |               |       |

|   |                |       |     |բաժանմունք    |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Ջերմաչափում     |      1|   42|Ինտենսիվ      |ԻԹԲ-ի բուժքույր|1-14 օր|

|   |                |       |     |թերապիայի     |               |       |

|   |                |       |     |բաժանմունք    |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Սրտի կծկումների |      1|   42|Ինտենսիվ      |ԻԹԲ-ի բուժքույր|1-14 օր|

|   |հաճախականության |       |     |թերապիայի     |               |       |

|   |չափում          |       |     |բաժանմունք    |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Պուլսօքսիմետրիա |      1|   42|Ինտենսիվ      |ԻԹԲ-ի բուժքույր|1-14 օր|

|   |                |       |     |թերապիայի     |               |       |

|   |                |       |     |բաժանմունք    |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Էլեկտրասրտագրու-|      1|    1|Ինտենսիվ      |ԻԹԲ-ի բուժքույր|1-14 օր|

|   |թյուն           |       |     |թերապիայի     |               |       |

|   |                |       |     |բաժանմունք    |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Ծայրամասային    |      1|    4|Ինտենսիվ      |ԻԹԲ-ի բուժքույր|1-14 օր|

|   |երակային        |       |     |թերապիայի     |               |       |

|   |կաթետերի        |       |     |բաժանմունք    |               |       |

|   |տեղադրում       |       |     |              |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Ինտենսիվ        |      1|    3|Ինտենսիվ      |Անեսթեզիոլոգ-  |1-14   |

|   |թերապևտի        |       |     |թերապիայի     |ռեանիմատոլոգ   |օրը    |

|   |խորհրդատվություն|       |     |բաժանմունք    |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Վարակաբանի      |      1|    3|Ինտենսիվ      |Վարակաբան      |1-14   |

|   |խորհրդատվություն|       |     |թերապիայի     |               |օրը    |

|   |                |       |     |բաժանմունք    |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Համաճարակաբանի  |      1|    2|Համաճարակաբա- |Համաճարակաբան  |1-14   |

|   |խորհրդատվություն|       |     |նական         |               |օրը    |

|   |                |       |     |բաժանմունք    |               |       |

._________________________________________________________________________.

 

6.2 Ախտորոշման, բուժման և խորհրդատվությունների պահանջներ

 

Լրացուցիչ ցանկ

 

._________________________________________________________________________.

|Ծած|    Անվանում    |Տրամա- |Միջին|Ստորաբաժանում |Մասնագետ       |Կատար- |

|կա |                |դրման  |քանակ|              |               |ման    |

|գիր|                |հաճախա-|     |              |               |ժամկետ-|

|   |                |կանու- |     |              |               |ներ    |

|   |                |թյուն  |     |              |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Շնչափողի        |    0.2|    1|Անզգայացման   |Անեսթեզիոլոգ-  |1-14   |

|   |ինտուբացիա      |       |     |բաժանմունք    |ռեանիմատոլոգ   |օրերը  |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Շնչափողի սանացիա|    0.2|    1|Անզգայացման   |Անեսթեզիոլոգ-  |1-14   |

|   |                |       |     |բաժանմունք    |ռեանիմատոլոգ   |օրերը  |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Թոքերի          |    0.2|    1|Անզգայացման   |Անեսթեզիոլոգ-  |1-14   |

|   |արհեստական      |       |     |բաժանմունք    |ռեանիմատոլոգ   |օրերը  |

|   |օդափոխություն   |       |     |              |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Միզապարկի       |    0.5|    1|Անզգայացման   |Անեսթեզիոլոգ-  |1-14   |

|   |կաթետերավորում  |       |     |բաժանմունք    |ռեանիմատոլոգ   |օրերը  |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Այլ նեղ         |    0.5|    2|Այլ           |Ցանկացած նեղ   |1-14   |

|   |մասնագետի       |       |     |բաժանմունքներ |մասնագետ       |օրերը  |

|   |խորհրդատվություն|       |     |              |               |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Կրծքավանդակի    |    0.5|    1|Ճառագայթաբանա-|Բժիշկ-         |1-14   |

|   |ռենտգեն         |       |     |կան ախտորոշման|ճառագայթաբան   |օրերը  |

|   |հետազոտություն  |       |     |ծառայություն  |/տեխնիկ        |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Որովայնի և  փոքր|    0.5|    1|Ճառագայթաբանա-|Բժիշկ-         |1-14   |

|   |կոնքի ԳՁՀ       |       |     |կան ախտորոշման|ճառագայթաբան   |օրերը  |

|   |                |       |     |ծառայություն  |/տեխնիկ        |       |

|___|________________|_______|_____|______________|_______________|_______|

|   |Ուլտրաձայնային  |    0.1|    1|Ճառագայթաբանա-|Բժիշկ-         |1-14   |

|   |Էխոսրտագրություն|       |     |կան ախտորոշման|ճառագայթաբան   |օրերը  |

|   |                |       |     |ծառայություն  |/տեխնիկ        |       |

._________________________________________________________________________.

 

7. Դեղերի հիմնական և լրացուցիչ ցանկեր

7.1. Դեղորայքային բուժման պահանջներ

 

Հիմնական ցանկ

 

._________________________________________________________________________.

|       ԴԹԽ    |  ԱԹՔԴ |   ՄՈԱ        |Նշա- | ԿՈԴ  | ՀԿԴ  |Մասնագետ |Կատար|

|              |       |              |նակ- |      |      |         |ման  |

|              |       |              |ման  |      |      |         |ժամ- |

|              |       |              |հաճա-|      |      |         |կետ- |

|              |       |              |խակա-|      |      |         |ներ  |

|              |       |              |նու- |      |      |         |     |

|              |       |              |թյուն|      |      |         |     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Օրալ          |D005440|Էլեկտրոլիտներ |    1|   1.0|      |ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|ռեհիդրատացիոն |       |պարունակող    |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|խառնուրդներ   |       |փոշի          |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Էլեկտրոլիտների|B05CB01|0.9% NaCL     |    1|  1.0լ| 10.0լ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|լուծույթներ   |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|              |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Էլեկտրոլիտների|B05BB01|Ռինգերի       |    1|  1.0լ| 10.0լ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|լուծույթներ   |       |լուծույթ      |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|              |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Էլեկտրոլիտների|B05BB01|Հավասարակշռված|    1|  1.0լ| 10.0լ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|լուծույթներ   |       |ջրաաղային     |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|              |       |լուծույթ      |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Բժշկական գազեր|V03AN01|Թթվածին       |    1|11.52լ|46.08լ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|              |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|              |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Հակավիրուսային|J05AP01|Ռիբավիրին     |    1| 0,2 գ|      |ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|պատրաստուկ    |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|              |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

._________________________________________________________________________.

 

7.2. Դեղորայքային բուժման պահանջներ

 

Լրացուցիչ ցանկ

 

._________________________________________________________________________.

|       ԴԹԽ    |  ԱԹՔԴ |   ՄՈԱ        |Նշա- | ԿՈԴ  | ՀԿԴ  |Մասնագետ |Կատար|

|              |       |              |նակ- |      |      |         |ման  |

|              |       |              |ման  |      |      |         |ժամ- |

|              |       |              |հաճա-|      |      |         |կետ- |

|              |       |              |խակա-|      |      |         |ներ  |

|              |       |              |նու- |      |      |         |     |

|              |       |              |թյուն|      |      |         |     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Ոչ նարկոտիկ   |M01A   |Պարացետամոլ   |    1| 500մգ|1000մգ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|անալգետիկ     |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|              |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Հակամանրէային |A01AB17|Մետրանիդազոլ  | 0.25| 250մգ| 500մգ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|և  հակամակա-  |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|բուծային      |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

|դեղամիջոցներ  |       |              |     |      |      |         |     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Հակամանրէային |J01MA02|Ցիպրոֆլոքսացին| 0.25| 250մգ| 500մգ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|դեղամիջոցներ` |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|ֆտորքինոլոն   |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Ափիոնային     |N02AA01|Մորֆին        | 0.25|  10մգ|  20մգ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|անզգայացնող   |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|միջոցներ      |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Ափիոնային     |N02AX02|Տրամադոլ      | 0.25| 200մգ| 600մգ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|անզգայացնող   |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|միջոցներ      |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Միկրոտարրեր   |       |Ցինկ          | 0.25|  10մգ|  20մգ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|              |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|              |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

|______________|_______|______________|_____|______|______|_________|_____|

|Պրոտոնային    |A02BC01|Օմեպրազոլ     | 0.25|  10մգ|  40մգ|ԻԹԲ-ի    |1-14 |

|պոմպի         |       |              |     |      |      |մասնագետ/|օր   |

|ինհիբիտոր     |       |              |     |      |      |բուժքույր|     |

._________________________________________________________________________.

 

8. Պահանջներ աշխատանքի ռեժիմի, հանգստի, բուժման կամ վերականգնման նկատմամբ

Սույն գործելակարգի համաձայն տվյալ պահանջների կատարումը պարտադիր չէ:

 

9. Պահանջներ սննդակարգի նշանակման և սահմանափակումների վերաբերյալ

Սույն գործելակարգի համաձայն բուժման ընթացքում սնունդը պետք է լինի հնարավորինս դյուրամարս:

 

10. Պացիենտի հոժարակամ տեղեկացված համաձայնության ստացման առանձնահատկությունները գործելակարգը կատարելիս և պացիենտի, ինչպես և ընտանիքի անդամների լրացուցիչ տեղեկատվության տրամադրում

Ախտորոշմանը հաջորդող առաջիկա 48 ժամերի ընթացքում հարկավոր է պացիենտի և/կամ նրա ներկայացուցիչների հետ համատեղ քննարկել վիրուսային հեմոռագիկ տենդի համալիր բուժման խնդիրները և հավանական ելքերը:

 

11. Պացիենտի տվյալ մոդելի հնարավոր ելքերը

 

Պացիենտի տվյալ մոդելի հնարավոր ելքերի ցանկ

 

._____________________________________________________________________.

|Ելքի անվանում   |Ելքի զարգացման  |Ելքին հասնելու|Բժշկական օգնության  |

|                |հաճախականություն|մոտավոր ժամկետ|ցուցաբերման         |

|                |                |              |հաջորդականություն   |

|________________|________________|______________|____________________|

|Ապաքինում       |             50%|Օրեր          |Անցում համապատասխան |

|. Էբոլա         |          85-99%|              |վերականգնողական     |

|. Լասսա         |          60-90%|              |ուղեցույցին/        |

|. ՂԿ            |                |              |գործելակարգին       |

|________________|________________|______________|____________________|

|Մահացու ելք     |             50%|Ցանկացած      |                    |

|. Էբոլա         |           1-15%|փուլում       |                    |

|. Լասսա         |          10-40%|              |                    |

|. ՂԿ            |                |              |                    |

._____________________________________________________________________.

 

Աղյուսակ 1.

 

Էբոլա/Մարբուրգ վարակների վաղ և ուշ կլինիկական առանձնահատկություններ

 

_______________________________________________________________________

Վաղ կլինիկական նշաններ

_______________________________________________________________________

    Արտահայտված թուլություն, հոգնածություն    Կոնյունկտիվիտ

    Տենդ (38oC >=)*                           Սրտխառնոց և  ախորժակի կորուստ

    Գլխացավ                                   Ցավ կոկորդում և  կլման

                                              դժվարացում

    Մկանացավեր                                Որովայնի կամ էպիգաստրալ ցավեր

    Հոդացավեր                                 Լուծ (կարող է լինել

                                              արյունային կամ ոչ արյունային)

Զկռտոցներ

Անհանգստություն, ճիչ, լաց մինչև 5

տարեկան երեխաների շրջանում

 

Նշում` Վաղ և ուշ ախտանիշները հաճախ կարող են համընկնել: Բացի այդ, հիվանդների մոտ հաճախ չեն զարգանում բոլոր ախտանիշները:

_______________________________________________________________________

Ուշ կլինիկական նշաններ

_______________________________________________________________________

Դյուրագրգռություն և զայրույթ

Ցնցումներ

Ցավ կրծքավանդակում

Լուծ (արյունային կամ ոչ արյունային)

Փսխում (հաճախ արյունային)

Մաշկի ցանավորում

Ներքին և/կամ արտաքին արնահոսությունն ընդգրկում է`

. Հոսում է ծակած կետերից

. Ցաները հեշտությամբ արնահոսում են (օրինակ, էքխիմոզներ, պետեխիաներ, պուրպուրա)

. Արնահոսություն լնդերից

. Արնահոսություն կոնյունկտիվաներից

. Արնահոսություն աչքերից

. Արնահոսություն քթային

. Արյունային փսխում

. Արյունախխում

. Կղանքի մուգ գունավորում (մելենա, արյունային լուծ)

. Անբացատրելի հեշտոցային արնահոսություն

. Արյունամիզություն

    Վիժում**                                    Շոկ

Ռեսպիրատոր դիսթրես համախտանիշ

* Տենդը կարող է բացակայել հիվանդության վաղ և ուշ շրջաններում.

** Վիժումը կամ անբացատրելի հեշտոցային արնահոսությունը կարող են լինել առաջնային, որն առանձնահատուկ է հղի կանանց մոտ: ՎՀՏ-ով հղի կանայք հաճախ ունենում են վիժում: Էբոլա/Մարբուրգ կամ ՂԿ տենդերի բռնկման ժամանակ ջերմությունը վիժումով կամ անբացատրելի հեշտոցային արնահոսությամբ (բացառությամբ նորմալ մենստրուացիայի) պետք է հուշեն կատարել ՊՇՌ հետազոտություն` բացառելու ՎՀՏ-ն:

 

Աղյուսակ 2.

 

Սուր Լասսա տենդի կլինիկական փուլերը

 

._____________________________________________________________________.

|  Փուլ     |                          Ախտանիշներ                     |

|___________|_________________________________________________________|

|1          |. ընդհանուր թուլություն և  հոգնածություն                 |

|(1-3 օր)   |. տենդ, >39oC կայուն, բարձրացումներով 40-41oC            |

|___________|_________________________________________________________|

|2          |. ցավ կոկորդում (էքսուդատիվ բծերով) շատ հաճախ            |

|(4-7 օր)   |. գլխացավ, մեջքի, կրծքավանդակի կամ որովայնի ցավեր        |

|           |. կոնյունկտիվիտ                                          |

|           |. սրտխառնոց և  փսխում                                    |

|           |. փորլուծություն                                         |

|           |. պրոդուկտիվ հազ                                         |

|           |. պրոտեինուրիա                                           |

|           |. ԶՃ իջեցում (սիստոլիկ <100 mmHg մեծահասակների մոտ)      |

|           |. անեմիա                                                 |

|___________|_________________________________________________________|

|3          |. դեմքի և  պարանոցի այտուց                               |

|(7 օր անց) |. ցնցումներ                                              |

|           |. լորձաթաղանթների արնահոսություն (բերան, աչքեր, քիթ)     |

|           |. ներքին արնահոսություն                                  |

|           |. էնցեֆալոպաթիա` շփոթություն կամ ապակողմնորոշվածություն  |

|___________|_________________________________________________________|

|4          |. կոմա                                                   |

|(14 օր անց)|. մահ                                                    |

._____________________________________________________________________.

 

Աղյուսակ 3.

 

._________________________________________________________________________.

|ՎՀՏ-ի ժամանակ կատարվող նմուշառումը                                       |

|_________________________________________________________________________|

|Նմուշ         |ՊՇՌ-ի համար` ամբողջական արյուն կամ մակարդուկ,             |

|              |շիճուկ/պլազմա կամ հյուսվածք, սերմնահեղուկ և  կրծքի կաթ,   |

|              |կոկորդից քսուք դիակներից                                  |

|              |ԻՖԱ-ի համար` ամբողջական արյուն, շիճուկ կամ պլազմա         |

|              |Իմունահյուսվածաքիմիայի համար` մաշկ կամ հյուսվածքային նմուշ|

|              |մահացածներից                                              |

|______________|__________________________________________________________|

|Երբ և  ինչպես |Վերցնել նմուշ ցանկացած կասկածելի դեպքից:                  |

|հավաքել       |Բոլոր նմուշները պետք է դիտարկվեն որպես հնարավոր վարակիչ:  |

|              |Բուժաշխատողները, ովքեր հավաքում կամ տեղափոխում են         |

|              |նմուշները, պետք է խիստ պահպանեն անձնական պաշտպանական      |

|              |միջոցների կիրառման նախազգուշական միջոցառումները, որպեսզի  |

|              |նվազեցվի պաթոգեններով վարակման հավանականությունը:         |

|______________|__________________________________________________________|

|Ինչպես        |ՎՀՏ ԿԱՍԿԱԾԵԼԻ ՀԻՎԱՆԴՆԵՐԻ ՆՄՈՒՇՆԵՐԻ ՀԱՎԱՔԱԳՐՈՒՄԸ ԵՎ        |

|նախապատրաստել,|ՏԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆԸ ՊԵՏՔ Է ԻՐԱԿԱՆԱՑՎԻ ԾԱՅՐԱՀԵՂ ԶԳՈՒՇՈՒԹՅԱՄԲ:  |

|պահպանել և    |ԿՐԵԼ ԱՆՁՆԱԿԱՆ ՊԱՇՏՊԱՆԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ ԵՎ ԿԻՐԱՌԵԼ ԱՐԳԵԼՔԱՅԻՆ  |

|տեղափոխել     |ՆԱԽԱԶԳՈՒՇԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐ:                                   |

|              |                                                          |

|              |Նմուշառումը ԻՖԱ-ի կամ ՊՇՌ-ի համար.                        |

|              |Սառեցնել ամբողջական արյունը, շիճուկը կամ մակարդուկը և     |

|              |կոկորդից քսուքը:                                          |

|              |Սառեցնել (-20oC կամ սառը) նմուշները վիրուսի անջատման      |

|              |համար:                                                    |

|              |Հյուսվածքներն իմունահյուսվածաքիմիայի համար.               |

|              |Ֆիքսել մաշկի հատվածները ֆորմալինի մեջ, որը կարող է        |

|              |պահպանվել մինչև  6 շաբաթ:                                 |

|              |Նմուշը վարակիչ չէ, եթե այն գտնվում է ֆորմալինի մեջ:       |

|              |Ֆորմալինի մեջ ֆիքսված նմուշները կարող են պահվել և         |

|              |տեղափոխվել սենյակային ջերմաստիճանում և  չեն պահանջում     |

|              |եռակի փաթեթավորում:                                       |

|______________|__________________________________________________________|

|              |ՀԻՇԵՑՈՒՄ` ԵՌԱԿԻ ՓԱԹԵԹԱՎՈՐՄԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԸ ՊԵՏՔ Է ԿԻՐԱՌՎԻ     |

|              |ԲՈԼՈՐ ՆՄՈՒՇՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ, ԲԱՑԱՌՈՒԹՅԱՄԲ ՆՐԱՆՑ, ՈՐՈՆՔ ՖՈՐՄԱԼԻՆԻ|

|              |ՄԵՋ ԵՆ: ՆՄՈՒՇՆԵՐԸ ՊԵՏՔ Է ՊԱՏՇԱՃ ՄԱԿՆՇՎԱԾ ԼԻՆԵՆ ԵՎ         |

|              |ՈՒՂԵԿՑՎԵՆ ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐՈՎ:                      |

._________________________________________________________________________.

 

Աղյուսակ 4.

 

._________________________________________________________________________.

|ՎՀՏ-ի սուր ախտանիշներով հիվանդների լաբորատոր տվյալների                   |

|մեկնաբանությունները                                                      |

|_________________________________________________________________________|

|Լաբորատոր հաստատում                       Արդյունք                       |

|_________________________________________________________________________|

|Սուր վարակ                                ՊՇՌ դրական + IgM դրական        |

|Նոր վարակ (նախորդ երկու ամիսների          IgM և  IgG դրական              |

|ընթացքում)                                                               |

|Տարած վարակ                               Միայն IgG դրական (չկա IgM)     |

._________________________________________________________________________.

 

Աղյուսակ 5.

 

._________________________________________________________________________.

|Ախտանիշների/գանգատների յուրահատուկ վարում                                |

|_________________________________________________________________________|

|Ախտանիշ/գանգատ |Բուժում                                                  |

|_______________|_________________________________________________________|

|Տենդ (>=38.oC) |Կարգավորել ջերմությունը պարացետամոլով: Խուսափել ոչ       |

|               |ստերոիդային հակաբորբոքային դեղամիջոցներից (դիկլոֆենակ,   |

|               |իբուպրոֆեն կամ ասպիրին), քանի որ կարող են առաջացնել      |

|               |թրոմբոցիտոպենիա:                                         |

|_______________|_________________________________________________________|

|Սուր           |Թարմ ամբողջական արյան կամ էրիթրոցիտար զանգվածի ներարկում`|

|արնահոսություն/|համաձայն համապատասխան լաբորատոր ցուցումների (հեմոգլոբին, |

|արտահայտված    |INR և  այլն): Որոշ թերի սնուցված կամ հակաբիոտիկներ ստացող|

|գունատություն  |հիվանդներ կարող են ունենալ վիտամին K-ի անբավարարություն, |

|               |որը կարող է բերել INR/ՊԺ բարձրացման և  արնահոսության     |

|               |վտանգի:                                                  |

|               |Մուլտիվիտամինի և/կամ  վիտամին K-ի նշանակումը պերոս կամ   |

|               |ն/ե կարող է դրական նշանակություն ունենալ, սակայն նրանց   |

|               |արդյունավետությունն Էբոլա վարակի ժամանակ հայտնի չէ:      |

|               |Սուր արնահոսության ժամանակ կարող են նշանակվել թարմ       |

|               |սառեցված պլազմա կամ հակաֆիբրինոլիտիկներ:                 |

|_______________|_________________________________________________________|

|   Ցավ         |1-ին շարք` պարացետամոլ (պօ, ն/ե)                         |

|               |2-րդ շարք` տրամադոլ (պօ, ն/ե)                            |

|               |3-րդ շարք` մորֆին (պօ, ն/ե)                              |

|               |Խուսափել ոչ ստերոիդային հակաբորբոքային դեղամիջոցներից    |

|               |(դիկլոֆենակ, իբուպրոֆեն կամ ասպիրին), քանի որ կարող են   |

|               |առաջացնել թրոմբոցիտոպենիա:                               |

|_______________|_________________________________________________________|

|Լուծ,          |Տրամադրել ՕՌԼ: Հետևել  դեհիդրատացիայի նշաններին:         |

|փսխումներ,     |Նշանակել ցինկ 10-14 օր փորլուծությունով երեխաներին,      |

|ջրազրկման      |20 մգ/օր:                                                |

|նշաններ        |Մինչև  6 ամսական նորածիններին 10 մգ/օր:                  |

|               |Հակափսխումային դեղամիջոցներից խորհուրդ է տրվում`         |

|               |Օնդանսետրոն 4 մգ հաբ                                     |

|               |6 ամսականից 2 տարեկան (<10 կգ)` 1/2 հաբ օրը 1 անգամ      |

|               |2-4 տարեկան (>10 կգ)` 1/2 հաբ օրը 2 անգամ                |

|               |4-12 տարեկան` 1 հաբ օրը 2 անգամ                          |

|               |12 տարեկանից մեծ մեծահասակներ` 1-2 հաբ օրը 2 անգամ       |

|               |Արյունային լուծ` քննարկել մետրոնիդազոլի կամ տինիդազոլի   |

|               |նշանակումը ամեոբիազի համար (+/? ցիպրոֆլոքսացին, եթե չի   |

|               |ստանում ցեֆտրիաքսոն):                                    |

|_______________|_________________________________________________________|

|Դիսպեպսիա      |Մեծահասակներին և  >=10 տարեկան երեխաներին նշանակել       |

|(<այրոց>)      |օմեպրազոլ 20-40 մգ օրը 1 անգամ:                          |

|               |2-12 տարեկան երեխաներին նշանակել օմեպրազոլ 10-20 մգ      |

|               |(1 մգ/կգ)                                                |

._________________________________________________________________________.

 

Աղյուսակ 6.

 

._____________________________________________________________________.

|Ռիբավիրինի դեղաչափը Լասսա և  ՂԿ տենդերի բուժման համար                |

|_____________________________________________________________________|

|Ուղին| Դեղաչափ                |        Ինտերվալ                      |

|_____|________________________|______________________________________|

|ն/ե* |30 մգ/կգ                |Սկզբնական դեղաչափով, այնուհետև`       |

|     |(առավելագույնը 2 գր)**  |                                      |

|_____|________________________|______________________________________|

|ն/ե* |15 մգ/կգ                |Ամեն 6 ժամը մեկ, 4 օր, այնուհետև`     |

|     |(առավելագույնը 1 գր)**  |                                      |

|_____|________________________|______________________________________|

|ն/ե* |7.5 մգ/կգ               |Ամեն 8 ժամը մեկ, 6 օր                 |

|     |(առավելագույնը 500 մգ)**|                                      |

._____________________________________________________________________.

 

* Լուծել Ռիբավիրինը 150 մլ 0.9% NaCl լուծույթի մեջ և ներարկել դանդաղ:

** Նվազեցնել դեղաչափն այն մարդկանց մոտ, ովքեր ունեն երիկամային անբավարարություն (կրեատինինի մաքրումը <50 մլ/րոպե):

 

Գործելակարգի մշակման հիմքը

Սույն գործելակարգը մշակվել է աշխատանքային խմբի կողմից հետևյալ գրականության աղբյուրների հիման վրա.

1. Clinical Management of Viral Hemorrhagic Fever, A pocket guide for front-line health workers, February 2016, WHO. https://www.google.com/search?source=hp&ei=YYH_W8CJCdD0kwXH-pqoDw&q=1.%09Cl inical+Management+of+Viral+Hemorrhagic+Fever%2C+A+pocket+guide+for+front-li ne+health+workers%2C+February+2016%2C+WHO.+&btnK=Google+Search&oq=1.%09Clin ical+Management+of+Viral+Hemorrhagic+Fever%2C+A+pocket+guide+for+front-line +health+workers%2C+February+2016%2C+WHO.+&gs_l=psy-ab.3...1276.1276..1813.. .0.0..0.0.0.......1....1j2..gws-wiz.....0.

2. Viral Hemorrhagic Fever (VHF), 2011 Case Definition https://wwwn.cdc.gov/nndss/conditions/viral-hemorrhagic-fever/case-definiti on/2011/

3. Ebola Virus Disease/Overview and Recommendations, 2018.

https://health.ebsco.com/dynamed-content/ebola

4. Clinical manifestations and diagnosis of Ebola virus disease https://www.uptodate.com/contents/clinical-manifestations-and-diagnosis-of- ebola-virus-disease?search=Ebola&source=search_result&selectedTitle=1~26&us age_type=default&display_rank=1

 

 

pin
Առողջապահության նախարարություն
10.05.2019
N 26-Ն
Հրաման