ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ
ՀՀ վարչական վերաքննիչ Վարչական գործ թիվ ՎԴ3/0182/05/10
դատարանի որոշում 2011 թ.
Վարչական գործ թիվ ՎԴ3/0182/05/10
Նախագահող դատավոր` Գ. Ղարիբյան
Դատավորներ` Ա. Առաքելյան
Ա. Աբովյան
ՈՐՈՇՈՒՄ ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական
պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)
նախագահությամբ Ե. Խունդկարյանի
մասնակցությամբ դատավորներ Ա. Բարսեղյանի
Վ. Աբելյանի
Ս. Անտոնյանի
Վ. Ավանեսյանի
Մ. Դրմեյանի
Գ. Հակոբյանի
Է. Հայրիյանի
Տ. Պետրոսյանի
Ե. Սողոմոնյանի
2011 թվականի հուլիսի 29-ին
դռնբաց դատական նիստում, քննելով ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Եղեգնաձորի տարածքային հարկային տեսչության (այսուհետ` Տեսչություն) վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի 16.03.2011 թվականի որոշման դեմ` ըստ հայցի անհատ ձեռնարկատեր Հրաչուհի Ասատրյանի (այսուհետ` Հրաչուհի Ասատրյան) ընդդեմ Տեսչության` 13.05.2010 թվականի թիվ 1304288 ակտն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին և ըստ Տեսչության հակընդդեմ հայցի ընդդեմ Հրաչուհի Ասատրյանի` 600.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին,
ՊԱՐԶԵՑ
1. Գործի դատավարական նախապատմությունը
Դիմելով դատարան` Հրաչուհի Ասատրյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել 13.05.2010 թվականի թիվ 1304288 ստուգման ակտը:
Հակընդդեմ հայցով դիմելով դատարան` Տեսչությունը պահանջել է բռնագանձել Հրաչուհի Ասատրյանից 600.000 ՀՀ դրամ:
ՀՀ վարչական դատարանի (այսուհետ` Դատարան) 25.10.2010 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է, իսկ հակընդդեմ հայցը մերժվել է:
ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 16.03.2011 թվականի որոշմամբ Դատարանի 25.10.2010 թվականի վճռի դեմ Տեսչության վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 25.10.2010 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Տեսչությունը:
Վճռաբեկ բողոքին պատասխան չի ներկայացվել:
2. Ընկերության վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.
Վերաքննիչ դատարանը չի կիրառել «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասը, «Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածը, ՀՀ կառավարության 26.08.2004 թվականի թիվ 1325-Ն որոշմամբ հաստատված «Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների շահագործման» կանոնների (այսուհետ` Կանոններ) 19-րդ, 22-րդ կետերը, որոնք պետք է կիրառեր, կիրառել է «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի «Հսկիչ գնումների անցկացման կարգի մասին» թիվ 2 հավելվածը, ՀՀ կառավարության 27.11.2003 թվականի «Հսկիչ գնումների ֆինանսական աղբյուրների և ձեռք բերված ապրանքների տնօրինման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 1561 որոշումը, որոնք չպետք է կիրառեր, խախտել է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 6-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, 24-րդ հոդվածի 1-ին մասը:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.
Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ հսկիչ գնումը կատարվում է ուսումնասիրության հանձնարարագրի հիման վրա: Մինչդեռ տվյալ դեպքում չի կատարվել հսկիչ գնում կատարելու ուսումնասիրություն: Այսինքն` Հրաչուհի Ասատրյանի մոտ կատարվել է ոչ թե հսկիչ գնում, այլ հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման և դրանց շահագործման կանոնների պահպանման ճշտության ստուգում:
Վերաքննիչ դատարանն անտեսել և որևէ գնահատական չի տվել այն հանգամանքին, որ Հրաչուհի Ասատրյանին պատկանող առևտրի կետում կանխիկ դրամով առևտուրն իրականացրել է Հրաչուհի Ասատրյանի մայրը` Գրետա Հովհաննիսյանը, որը գնորդին չի տրամադրել հսկիչ դրամարկղային մեքենայի կտրոն: Այսինքն` ըստ էության քննարկման առարկա չի դարձվել այն փաստը, որ հսկիչ-դրամարկղային մեքենան շահագործվել է այն շահագործելու իրավունք չունեցող անձի կողմից:
Վերաքննիչ դատարանը բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ չի հետազոտել և գնահատել գործում առկա ապացույցները: Մասնավորապես` Հրաչուհի Ասատրյանի և Գրետա Հովհաննիսյանի կողմից 13.05.2010 թվականին տրված բացատրությունները:
Վերոգրյալի հիման վրա Տեսչությունը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 16.03.2011 թվականի որոշումը և այն փոփոխել` հայցը մերժել, իսկ հակընդդեմ հայցը բավարարել:
3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը
Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.
1) ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի 23.04.2010 թվականի թիվ 1304288 հանձնարարագրով Տեսչության կանխատեսումների և հավաքագրումների բաժնի հարկային տեսուչ Վահիկ Հարությունյանին և սոցիալական վճարների և եկամտահարկի հավաքագրումների և ստուգումների բաժնի ավագ հարկային տեսուչ Հակոբ Մուրադյանին հանձնարարվել է Հրաչուհի Ասատրյանի մոտ կատարել հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման ճշտության ստուգում (հատոր 1-ին, գ.թ. 9):
2) Ստուգման արդյունքներով 13.05.2010 թվականին կազմված թիվ 1304288 ակտով Հրաչուհի Ասատրյանին առաջադրվել է լրացուցիչ հարկային պարտավորություն 300.000 ՀՀ դրամ: Նշված ակտով արձանագրվել է, որ «ա/ձ Հրաչուհի Ասատրյանին պատկանող առևտրակետում` ք.Վայք, Ջերմուկի խճուղի 5/12 հասցեում գտնվող, խախտվել է «Հսկիչ դրամարկղային մեքենաների կիրառման մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի, ինչպես նաև 26.08.2004 թվականի թիվ 1325-Ն ՀՀ կառավարության որոշման 16-րդ կետի և 19-րդ կետի «բ» ենթակետի պահանջները: Այն է` գնորդին գումարը ստանալու պահին ապրանքի հետ միասին չի տրամադրվել դրամարկղային չեկ (կտրոն), ինչպես նաև հսկիչ-դրամարկղային մեքենան շահագործող քաղաքացի Գրետա Հովհաննիսյանը չունի համապատասխան հրաման` հսկիչ-դրամարկղային մեքենան շահագործելու թույլտվության հրաման: Ստուգման պահին դրամարկղում կանխիկ գումարի մնացորդն ըստ ա/ձ Հրաչուհի Ասատրյանի գրավոր հայտարարության կազմում էր 3.950 ՀՀ դրամ, իսկ «Z» հաշվետվության ցուցմունքը կազմում էր 1.950 ՀՀ դրամ` ժամը 20.55-ի դրությամբ: Խախտումն առաջացնում է պատասխանատվություն «Հսկիչ դրամարկղային մեքենաների կիրառման մասին» ՀՀ օրենքի 11-րդ հոդվածի 2-րդ կետի պահանջներով: Ա/ձ Հրաչուհի Ասատրյանը տուգանվում է 300.000 ՀՀ դրամի չափով (նախորդ խախտումն արձանագրվել էր 11.09.2009 թվականին): Նշված տուգանքը երկամսյա ժամկետում չվճարելու դեպքում այն կրկնապատկվում է» (հատոր 1-ին, գ.թ. 10-12):
3) Հրաչուհի Ասատրյանի մոր` Գրետա Հովհաննիսյանի` Տեսչությունում 13.05.2010 թվականին տված բացատրության համաձայն` «...սույն թվականի մայիսի 13-ին ժամը 20.55 րոպեին գտնվում էի խանութում` Ջերմուկի խճուղի 5/12 հասցեում, ա/ձ-ի հարգելի բացակայության պատճառով: ...դրամարկղի մնացորդը կազմում է 3.450 ՀՀ դրամ...: ՀԴՄ-ն շահագործում է հիմնականում ա/ձ-ն, Հրաչուհի Ասատրյանի բացակայության պահերին նաև ես` Գրետա Հովհաննիսյանս: Սույն թվականի մայիսի 13-ին, երեկոյան ժամը 18.20-ին կատարվեց առևտուր 1 տուփ ծխախոտ 650 ՀՀ դրամ արժողությամբ, որի համար տրամադրվեց կտրոն, հաճախորդի դուրս գալու պահին» (հատոր 1-ին, գ.թ. 78):
4) Հրաչուհի Ասատրյանի` Տեսչությունում 13.05.2010 թվականին տված բացատրության համաձայն` «...խանութում աշխատում եմ ես և ՀԴՄ-ն շահագործում եմ ինքս, անհրաժեշտության դեպքում կարճ ժամանակահատվածով փոխարինում է մայրս` Գրետա Հովհաննիսյանը, որն ընթացքում շահագործում է ՀԴՄ-ն: Սույն թվականի մայիսի 13-ին խանութում կատարել ենք 3.950 ՀՀ դրամի առևտուր, որն առկա էր դրամարկղում 20.55 րոպեի դրությամբ» (հատոր 1-ին, գ.թ. 79):
4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները
Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ այն հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.
i
«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 1-ին հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն` ստուգումն օրենքի հիման վրա իրականացվող ընթացակարգ է, որով պարզվում է տնտեսավարող սուբյեկտի ներկայացրած հաշվետվությունների, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված հայտարարագրերի, հարկերի և պարտադիր այլ վճարների գծով նախատեսված հաշվարկների, ելակետային տվյալների, այլ փաստաթղթերի (այսուհետ` հաշվետվություն) արժանահավատությունը և վերջինիս ծավալած փաստացի գործունեության համապատասխանությունն օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջներին:
Նույն հոդվածի 3-րդ կետի համաձայն` ուսումնասիրությունը տնտեսավարող սուբյեկտի ֆինանսական ու փաստացի գործունեության վիճակը` վերջինիս ներկայացրած հաշվապահական հաշվեկշռի, ֆինանսական և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված այլ հաշվետվությունների հիման վրա, ստուգումն իրականացնող մարմնի կողմից ստուգող մարմնում` պարզաբանելու նպատակով իրականացվող ներքին ընթացակարգ է, բացառությամբ սույն կետի իններորդ պարբերությամբ նախատեսված դեպքերի:
Նույն հոդվածի 9-րդ կետի համաձայն` հսկիչ գնումների իրականացման նպատակով հարկային մարմինները կարող են իրականացնել ուսումնասիրություններ:
Նույն հոդվածի 10-րդ կետի համաձայն` նույն կետի իններորդ պարբերությամբ սահմանված ուսումնասիրությունների անցկացման ընթացակարգերը (այսուհետ` ուսումնասիրությունների անցկացման կարգերը) սահմանվում են նույն օրենքի բաղկացուցիչ մասը կազմող հավելվածներով: Հսկիչ գնումների անցկացման կարգը սահմանվում է նույն օրենքի 2-րդ հավելվածով:
«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի հավելված 2-ի 1.2-րդ կետի համաձայն` հսկիչ գնում է համարվում հարկային պարտավորությունների հաշվարկման (գնահատման) նպատակով հարկային մարմնի կողմից իրականացվող ապրանքների, առարկաների, աշխատանքների, ծառայությունների գների, Հայաստանի Հանրապետությունում ռեզիդենտների ու ոչ ռեզիդենտների կողմից իրականացվող արժութային գործարքների վերահսկողության և հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների շահագործման կանոնների պահպանման ուսումնասիրությունը:
«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հավելվածի «Հսկիչ գնումների անցկացման» կարգի 1.4-րդ կետի համաձայն` հսկիչ գնումն իրականացվում է հարկային մարմնի ղեկավարի կամ հարկային տեսչության պետի կողմից տրված գրավոր հանձնարարագրի հիման վրա ...:
Նշված նորմերի վերլուծությունից հետևում է, որ հսկիչ գնումը ստուգումից տարբերվում է ինչպես հետապնդվող նպատակով, այնպես էլ այն իրականացնելու համար անհրաժեշտ իրավական հիմքով: Մասնավորապես` ստուգումը համապատասխան պետական մարմնի ղեկավարի (փոխարինող պաշտոնատար անձի) հրամանի կամ հանձնարարագրի հիման վրա իրականացվող ընթացակարգ է, որով պարզվում է տնտեսվարող սուբյեկտի ներկայացրած հաշվետվությունների արժանահավատությունը և վերջինիս ծավալած փաստացի գործունեության համապատասխանությունն օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջներին: Իսկ հսկիչ գնումը հարկային մարմնի ղեկավարի կամ հարկային տեսչության պետի գրավոր հանձնարարագրի հիման վրա հարկային պարտավորությունների հաշվարկման (գնահատման) նպատակով իրականացվող ապրանքների, առարկաների, աշխատանքների, ծառայությունների գների, Հայաստանի Հանրապետությունում ռեզիդենտների ու ոչ ռեզիդենտների կողմից իրականացվող արժութային գործարքների վերահսկողության և հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների շահագործման կանոնների պահպանման ուսումնասիրություն է: Այսինքն` հսկիչ գնում իրականացնելու համար դրա վերաբերյալ հարկային մարմնի ղեկավարի կամ հարկային տեսչության պետի կողմից պարտադիր կերպով պետք է տրվի գրավոր հանձնարարագիր, որի բացակայության դեպքում հարկային մարմնի կողմից իրականացվող որևէ գործողություն, այդ թվում նաև` համապատասխան պետական մարմնի ղեկավարի (փոխարինող պաշտոնատար անձի) հրամանի կամ հանձնարարագրի հիման վրա իրականացվող ստուգումը որևէ դեպքում չի կարող համարվել հսկիչ գնում:
Սույն գործով վերաքննիչ բողոքը մերժելիս Վերաքննիչ դատարանը պատճառաբանել է, որ հանձնարարագրում և ստուգման ակտում հսկիչ գնում կատարող անձի համապատասխան տվյալների բացակայության պայմաններում սույն գործով չի հաստատվում այն փաստը, որ 13.05.2010 թվականին, ժամը 18.20-ին անհատ ձեռնարկատեր Հրաչուհի Ասատրյանի առևտրի կետից գնվել է 650 ՀՀ դրամ արժողությամբ մեկ տուփ ծխախոտ և չի տպվել հսկիչ-դրամարկղային մեքենայի կտրոն, ուստի կարելի է եզրակացնել, որ ստուգման իրականացման պահին կանխիկ դրամական գումար չի փոխանցվել, և այդ գումարը չի մուտքագրվել առևտրի կետի դրամարկղ:
i
Միաժամանակ, Վերաքննիչ դատարանը նշել է, որ Հրաչուհի Ասատրյանի առևտրի կետի պատասխանատու անձը պարտավոր չէր կատարել ՀՀ կառավարության 2004 թվականի օգոստոսի 26-ի «Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների շահագործման կանոնները հաստատելու մասին» թիվ 1325-Ն որոշմամբ հաստատված կանոնների 19-րդ կետի «ա» և «բ» ենթակետերի պահանջները:
Մինչդեռ, սույն գործի փաստերի համաձայն` ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի 23.04.2010 թվականի թիվ 1304288 հանձնարարագրով Տեսչության կանխատեսումների և հավաքագրումների բաժնի հարկային տեսուչ Վահիկ Հարությունյանին և սոցիալական վճարների և եկամտահարկի հավաքագրումների և ստուգումների բաժնի ավագ հարկային տեսուչ Հակոբ Մուրադյանին հանձնարարվել է Հրաչուհի Ասատրյանի մոտ կատարել հսկիչ դրամարկղային մեքենաների կիրառման ճշտության ստուգում: 13.05.2010 թվականին կազմված թիվ 1304288 ակտով Հրաչուհի Ասատրյանին առաջադրվել է լրացուցիչ հարկային պարտավորություն 300.000 ՀՀ դրամ: Նշված ակտով արձանագրվել է, որ «ա/ձ Հրաչուհի Ասատրյանին պատկանող առևտրակետում` ք. Վայք, Ջերմուկի խճուղի 5/12 հասցեում գտնվող, խախտվել է «Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի, ինչպես նաև 26.08.2004 թվականի թիվ 1325-Ն ՀՀ կառավարության որոշման 16-րդ կետի և 19-րդ կետի «բ» ենթակետի պահանջները: Այն է` գնորդին գումարը ստանալու պահին ապրանքի հետ միասին չի տրամադրվել դրամարկղային չեկ (կտրոն), ինչպես նաև հսկիչ դրամարկղային մեքենան շահագործող քաղաքացի Գրետա Հովհաննիսյանը չունի համապատասխան հրաման` հսկիչ դրամարկղային մեքենան շահագործելու թույլտվության մասին: Ստուգման պահին դրամարկղում կանխիկ գումարի մնացորդը, ըստ ա/ձ Հրաչուհի Ասատրյանի գրավոր հայտարարության, կազմում էր 3.950 ՀՀ դրամ, իսկ «Z» հաշվետվության ցուցմունքը կազմում էր 1.950 ՀՀ դրամ` ժամը 20.55-ի դրությամբ»:
Հիմք ընդունելով վերոգրյալը և սույն գործի փաստերը համադրելով` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի 23.04.2010 թվականի թիվ 1304288 հանձնարարագրի և 13.05.2010 թվականին կազմված թիվ 1304288 ստուգման ակտի առկայության պայմաններում Հրաչուհի Ասատրյանի մոտ կատարվել է հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման ճշտության ստուգում, այլ ոչ թե` հսկիչ գնում:
Հետևաբար, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ անհիմն է Հրաչուհի Ասատրյանի մոտ հսկիչ գնում կատարված լինելու վերաբերյալ Վերաքննիչ դատարանի եզրահանգումը:
Բացի այդ, ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 22-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատարանը նույն օրենսգրքով սահմանված կարգով հավաքված ապացույցների հետազոտման և գնահատման միջոցով պարզում է գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող բոլոր փաստերը:
ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 23-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` վերաբերելի է այն ապացույցը, որը ավելի կամ պակաս հավանական է դարձնում վեճը լուծելու համար էական նշանակություն ունեցող որևէ փաստի գոյությունը, քան այն կլիներ առանց այդ ապացույցի: Ոչ վերաբերելի ապացույցն անթույլատրելի է: Վերաբերելի ապացույցը թույլատրելի է, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի:
ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 24-րդ հոդվածի համաձայն` դատարանը, անմիջականորեն գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցները, որոշում է փաստի հաստատված լինելու հարցը` բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ: Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` դատարանը վճռի մեջ պետք է պատճառաբանի նման համոզմունքի ձևավորումը:
ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի համաձայն` վարչական դատարանը գործն ըստ էության լուծող դատական ակտ կայացնելիս գնահատում է ապացույցները, որոշում է, թե գործի համար նշանակություն ունեցող որ հանգամանքներն են պարզվել, և որոնք չեն պարզվել, որոշում է տվյալ գործով կիրառման ենթակա օրենքները և այլ իրավական ակտերը, որոշում է հայցը լրիվ կամ մասնակի բավարարելու կամ այն մերժելու հարցը:
Նշված նորմերի վերլուծությունից հետևում է, որ դատարանը գործի լուծման համար էական նշանակություն ունեցող բոլոր փաստերը պարզում է ապացույցների հետազոտման և գնահատման միջոցով: Ընդ որում, փաստի հաստատված լինելու հարցը դատարանը պարզում է գործում եղած բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ, ինչպես նաև պարզում է այս կամ այն ապացույցի վերաբերելիության հարցը, և միայն նշված պահանջների պահպանման արդյունքում որոշում հայցը լրիվ կամ մասնակի բավարարելու կամ մերժելու հարցը:
Վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած իր որոշումներում անդրադարձել է դատական ակտերի իրավական հիմնավորվածության հարցին, ուստի սույն որոշմամբ այդ հարցին կրկին չի անդրադառնում (տե՛ս Ռազմիկ Մարությանի հայցն ընդդեմ Ստեփան և Անահիտ Մարությանների, ՀՀ Կենտրոն նոտարական գրասենյակի` ժառանգական գույքի ընդունման փաստի ճանաչման և ըստ օրենքի ժառանգության իրավունքի վկայագիրը մասնակի անվավեր ճանաչելու պահանջների մասին և Ստեփան և Անահիտ Մարությանների հակընդդեմ հայցի` սեփականության իրավունքով պատկանող բնակելի տան և հողամասի բաժանման պահանջի մասին գործով Վճռաբեկ դատարանի 27.03.2008 թվականի թիվ 3-54(ՎԴ) որոշումը):
Սույն գործում առկա Հրաչուհի Ասատրյանի մոր` Գրետա Հովհաննիսյանի` Տեսչությունում 13.05.2010 թվականին տված բացատրության համաձայն` «... դրամարկղի մնացորդը կազմում է 3.450 ՀՀ դրամ...: ՀԴՄ-ն շահագործում է հիմնականում ա/ձ-ն, Հրաչուհի Ասատրյանի բացակայության պահերին նաև ես` Գրետա Հովհաննիսյանս: Սույն թվականի մայիսի 13-ին, երեկոյան ժամը 18.20-ին կատարվեց առևտուր 1 տուփ ծխախոտ 650 ՀՀ դրամ արժողությամբ, որի համար տրամադրվեց կտրոն, հաճախորդի դուրս գալու պահին»: Հրաչուհի Ասատրյանի` Տեսչությունում 13.05.2010 թվականին տված բացատրության համաձայն` «...խանութում աշխատում եմ ես և ՀԴՄ-ն շահագործում եմ ինքս, անհրաժեշտության դեպքում կարճ ժամանակահատվածով փոխարինում է մայրս` Գրետա Հովհաննիսյանը, որն ընթացքում շահագործում է ՀԴՄ-ն: Սույն թվականի մայիսի 13-ին խանութում կատարել ենք 3.950 ՀՀ դրամի առևտուր, որն առկա էր դրամարկղում 20.55 րոպեի դրությամբ»:
Հիմք ընդունելով վերոգրյալը, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով Վերաքննիչ դատարանը քննարկման առարկա չի դարձրել և չի գնահատել Հրաչուհի Ասատրյանի և վերջինիս մոր` Գրետա Հովհաննիսյանի կողմից 13.05.2010 թվականին Տեսչությունում տրված բացատրությունները և չի պատճառաբանել, թե ինչու է այդ ապացույցները մերժում:
Հետևաբար, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Վերաքննիչ դատարանը պետք է անդրադառնար գործում առկա ապացույցների հետազոտմանն ու գնահատմանը և պատճառաբաներ այս կամ այն ապացույցը մերժելու կամ ընդունելու հիմքերը, որպիսի պայմաններում միայն հնարավոր կլիներ պարզել վարչական ակտի իրավաչափության հարցը:
Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 118.9-րդ հոդվածի, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ և 228-րդ հոդվածի ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար:
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 118.15-118.18-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը
ՈՐՈՇԵՑ
1. ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Եղեգնաձորի տարածքային հարկային տեսչության վճռաբեկ բողոքը բավարարել մասնակիորեն: Բեկանել ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի 16.03.2011 թվականի որոշումը և գործն ուղարկել ՀՀ վարչական դատարան` նոր քննության:
2. Պետական տուրքի բաշխման հարցին անդրադառնալ գործի նոր քննության ընթացքում:
3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:
Նախագահող` Ե. Խունդկարյան
Դատավորներ` Ա. Բարսեղյան
Վ. Աբելյան
Ս. Անտոնյան
Վ. Ավանեսյան
Մ. Դրմեյան
Գ. Հակոբյան
Է. Հայրիյան
Տ. Պետրոսյան
Ե. Սողոմոնյան